Literatura

Etyka dziennikarska, J. Pleszczyski

Etyczne orientacje w mediosferze, M. Drod
Etyka dziennikarstwa. Edukacja Teoria - Praktyka., J. Pleszczyski (red.)
Katolickie podstawy etyki dziennikarskiej, K. Czuba
Deontologia mediw, J.C. Bertrand

Wykad I

Co naley? / Prawo, regulacje, sankcje / Co wolno?

Pikno wewntrzne / Nakaz zewntrzny? / Normy moralne
Odpowiedzialno / Savoir vivre? /Zasady dobrego postpowania
Geografia? / Granice

W naukach wana jest falsyfikacja dowodzenie sabych stron danej tezy (patrz wyej)

Etyka dzia filozofii; dotyczy wszystkich nauk (prawo, medycyna, dziennikarstwo).

Etyka stosowana (J. Pleszczyski) dostosowana do specyfiki poszczeglnych obszarw

(oglnie funkcjonuje zakaz zabijania, ale policjanci maj obowizek chroni obywateli, przez
co jednostki zagraajce bezpieczestwu mog pozbawi ycia w okrelonych sytuacjach).
Deontologia okrela powinnoci i obowizki; co trzeba?, co naley?

Cztery teorie prasy (zwizane z sytuacj polityczn i rozwojem spoeczestwa; prasa =

media):
1) autorytarna (regulacje, cenzura uprzednia i pniejsza)
2) komunistyczna (zaznaczano, co trzeba mwi/pisa)
3) spoecznej odpowiedzialnoci (wana jednostka ludzka; wolno w kategoriach
zobowizanie wzgldem innych ludzi, ktrym cos si przekazuje)
4) liberalna (bez granic)
 Wykad II

Etyce najbliej jest do filozofii spogldamy na rzeczywisto i usiujemy szuka wyjanie.

Filozofia narodzia si, kiedy czowiek zacz sobie zdawa pytanie dlaczego?. VI/V
w.p.n.e. pojawienie si terminu filozof i filozofia (ciekawo, poszukiwanie wiedzy); wtedy
zaczto poddawa falsyfikacji dane twierdzenia (Tatarkiewicz). Wanym wydarzeniem byo
wynalezienie pisma przez Fenicjan i przejcie go przez Grekw, ktrzy dodali samogoski.
Swoje myli mona byo zapisa i si nim przyjrze (osdzenie wasnych myli; podwaenie
ich; szukanie nowych odpowiedzi).

W.J. Ong Oralno i pimienno w kulturze oralnej dominujc form transmisji

treci kulturowych jest bezporedni przekaz ustny (oralny), a pismo jest nieznane lub
mao znaczce; czowiek jest skazany na wasn pami, ktra zawodzi;
charakterystyczny jest sposb addytywny czsto dodajcy spjnik i(to nie
prymitywizm); brak pimiennictwa warunkuje inne podejcie do ycia, rzeczywistoci
przez ludzi z takiego krgu kulturowego; oralno nie daje zatem moliwoci
filozoficznego mylenia, bo nie zapisujemy myli!
N. Carr Pytki umys. Jak Internet wpywa na nasz mzg? (kolejne medium,
ktre ksztatuje spoeczestwo; Gdy podczamy si do sieci, wchodzimy w
rodowisko, ktre sprzyja pobienemu czytaniu, chaotycznemu myleniu i pobienej
nauce.).

Akademia Platona.
W jednym z dialogw przedstawiona zostaa sytuacja, kiedy to jeden z modych mczyzn
postanowi nie uczy si na pami okrelonych treci, poniewa uzna to za niepotrzebne
zamiecanie sobie pamici. Wytumaczy si, e te myli s zapisane i gdy bdzie
potrzebowa si czego dowiedzie, przeczyta je sobie i utrwali pobienie.
Platon zwrci uwag na pewien szczeg uczc si z zapiskw filozofw nie ma si
moliwoci podjcia z nim dyskusji dopytania o pewne kwestie, proby o wytumaczenie,
sprecyzowanie myli, w przeciwiestwie do obcowania z nauczycielem twarz w twarz.
Okrela si to autonomizacj dyskursu. Tekst zapisany jest autonomiczny. Mona odbywa
podre w czasie. Wraca do myli autorw sprzed kilku, kilkunastu, a nawet setek czy
tysicy lat dziki temu, e zostay utrwalone zapisane. Wspczenie wikszo naszej
wiedzy konstruowana jest w oderwaniu od autora, co otwarcie negowa Platon, uznajc
jedynie kult przekazu ustnego peniejszego, nie pozostawiajcego wtpliwoci odbiorcom.

Autonomizacja tekstu pisanego myl staje przed nami; nawizujemy dialog z autorem tych
sw w mylach poprzez zakrelanie jej, dopisywanie wasnych komentarzy; tak rodzi si
filozofia.

Pismo pojawiajce si od IX w.p.n.e., w VI w.p.n.e. interioryzuje si. Czyni si czym

wasnym. Staje si przedueniem pamici, jej protez.

M. McLuhan mwi o nowym spoeczestwie, stara si wytumaczy odbiorcy dzisiejsz

sytuacje medialn.

T. Goban Klass polski autor, ktry przekazuje w podobny sposb myli McLuhana.

Wykad III

Etyka dziennikarska etyka stosowana. W tym przypadku do dziennikarstwa.

Etyka odnosi si do profesji. Sfer dotykajcych ludzi. Dziennikarstwo do nich naley

tworzy przekazy o ludziach i dla ludzi. Spoeczna odpowiedzialno.

[Kunczik i Zipfel Wprowadzenie do nauki o dziennikarstwie i komunikowaniu rozdzia 5 i

6. odnonie wpywu mediw na odbiorcw oraz kwestii przemocy]

Racjonalizacja odrzucenie etyki na rzecz szukania argumentw z dowiadczenia, np.: bd

stosowa przemoc, bo inni tak robi. Czsto tego typu tumaczenia s w przekazach
telewizyjnych, gdzie mamy do czynienia z nadreprezentacj przemocy (zwizane jest to z
konkurencj; przemoc interesuje, wpywajc na du ogldalno = wicej reklam, wikszy
dochd). Ogldajcy myli, e skoro tak duo przemocy ukazywanych jest w telewizji, tak
by powinno.

Wykad IV

Kiedy mylano, e nadawca strzela artefaktami do odbiorcy, ktry nic z tym nie moe zrobi
jest bierny. Pomijano tu odbiorc, ktry zwyczajnie moe nie odebra danego komunikatu,
np. nie czytajc danej gazety, nie suchajc danej stacji radiowej.
Okres I wojny wiatowej.
Funkcjonowa model behawioralny (psychologiczny, wcielany do dziennikarstwa). Akcja-
reakcja. Wtedy rozumiano to nastpujco: odbiorca zachowuje si tak, jak zostao to
zaprogramowane. Nie ma tu miejsca na etyk. Czowiek nie ma wyboru zachowania. Istniaa
jedna reakcja na bodziec.

Czowiek wobec mediw musi zachowa swoj wolno!

12.03.1989r.- opracowanie standardw www., czyli pocztek tworzenia stron internetowych

dla ogu spoeczestwa. Tim Berners Lee.

12.03.2017r. List Tim-a Berners Lee dotyczcego Wyzwania dla sieci.

Sie miaa suy szybkiej komunikacji niezalenie od odlegoci midzy uytkownikami,
wsppracy w rnych przestrzeniach kademu czowiekowi i organizacji w kadym zaktku
globu. Pewne trendy, ktre pojawiy si w ostatnim roku, panujce w sieci, martwi.

1) Utrata kontroli nad informacjami osobistymi/osobowymi.

2) Nieprawdziwe informacje szybko rozprzestrzeniajce si w sieci (Google i portale
spoeczne).
3) Reklamy polityczne w sieci wymagaj przejrzystoci i wyrozumiaoci.

Wykad V

Internet rzeczy prba opisu wykorzystywania Internetu przez urzdzenia samoregulujce,

np. poczony z sieci czujnik ciepa dostosowujcy temperatur panujca w mieszkaniu do
tej za oknem na podstawie danych ze stron internetowych.

wiat wirtualny wyobraalny, ale bez odniesienia do rzeczywistoci.

Globalna wioska termin z lat 60-tych XXw. wprowadzony przez M. McLuhan, odnoszcy
si do medium jakim jest telewizja, pozwalajcy na przekazywanie komunikatw na masow
skal, amic bariery czasowe i przestrzenne.

Nicholas Negroponte Cyfrowe ycie. Jak odnale si w wiecie komputerw? autor

przedstawia rozrnienie midzy wiatem cyfrowym ( zero jedynkowym, bitowym) a
rzeczywistym (atomowym), ktry moe sta si take bitowym (informacja zapisana
systemem zero jedynkowym.

Ghost - writer -osoba, ktra za wynagrodzeniem pisze, koryguje lub redaguje opowiadania,
artykuy, sprawozdania, teksty piosenek, prace naukowe, ksiki, ktre nastpnie zostaj
opublikowane pod nazwiskiem zleceniodawcy. Ghostwriterzy tworz lub edytuj
autobiografie wielkich gwiazd i zamonych przedstawicieli wiata show biznesu.

J. Pleszczyski w Etyce przywouje sowa Kapuciskiego, ktry stwierdza, e

wspczenie waciciele mediw nie troszcz si o informacje, jakie przekazuj i ich
prawdziwo, ale o dochody.