Error: Reference source not found

Nazwa orodka: Centrum Informacji Gospodarczej przy Stowarzyszeniu Wolna

Przedsibiorczo w Gdasku, Centrum Informacji Gospodarczej
przy RAR "INWESTOR" sp. z o. o. w Rudzie lskiej, PARP
Tytu pakietu: Rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia
Grupa: Prawo pracy
Autor: Magorzata Makiewicz
Aktualizacja: Kujawsko-Pomorska Izba Rzemiosa i Przedsibiorczoci
w Bydgoszczy
Data Aktualizacji: 21.10.2005 r.

ROZWIZANIE UMOWY O PRAC BEZ WYPOWIEDZENIA

Rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia przez pracodawc

Rozwizanie przez pracodawc umowy o prac bez wypowiedzenia jest najbardziej

drastyczn form ustania stosunku pracy przewidzian w Kodeksie pracy. Moliwo taka
suy ochronie interesw pracodawcy i dotyczy takiej sytuacji, ktra w ocenie pracodawcy
uniemoliwia dalsze zatrudnianie pracownika.

Rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia z winy pracownika

Przesanki dopuszczalnoci rozwizania umowy o prac bez wypowiedzenia z winy

pracownika reguluje art. 52 Kodeksu pracy. Pracodawca moe rozwiza z pracownikiem
umow o prac w trybie tego artykuu w razie:

1. cikiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowizkw

pracowniczych.

Ustawodawca nie wymienia jakie zachowanie pracownika mona uzna za cikie

naruszenie obowizkw pracowniczych, co utrudnia interpretacj tego pojcia. Na pewno
jednak mona tu wymieni na przykad: race naruszenie obowizku dbaoci o mienie
zakadu, samowolne opuszczenie stanowiska pracy, nie stawianie si do pracy bez
usprawiedliwienia, naruszenie podstawowych przepisw bhp, spoywanie alkoholu na
terenie zakadu pracy czy naduycie wiadcze z ubezpieczenia spoecznego.

2. popenienia przez pracownika w czasie trwania umowy o prac przestpstwa

(w rozumieniu Kodeksu karnego), ktre uniemoliwia dalsze zatrudnianie go na
zajmowanym stanowisku, jeeli przestpstwo jest oczywiste lub zostao stwierdzone
prawomocnym wyrokiem.

Oznacza to, e podstaw rozwizania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy

pracownika moe by tylko przestpstwo, ktre spenia cznie cztery warunki:
a) zostao popenione w trakcie trwania umowy o prac,

Projekt wspfinansowany przez

UNI EUROPEJSK, ze rodkw
Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego

www.konkurencyjnosc.gov.pl www.parp.gov.pl
 b) jest oczywiste (na przykad pracownik zosta ujty w trakcie popeniania przestpstwa)
lub zostao stwierdzone prawomocnym wyrokiem,
c) uniemoliwia dalsze zatrudnianie pracownika na dotychczasowym stanowisku,
d) godzi w prawem chroniony interes pracodawcy.

3. zawinionej przez pracownika utraty uprawnie koniecznych do wykonywania

pracy na zajmowanym stanowisku.
Utrata uprawnie koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku moe
by podstaw do rozwizania umowy o prac bez wypowiedzenia wwczas, gdy
pracownik zostanie pozbawiony tych uprawnie z wasnej winy, wskutek naruszenia
obowizkw pracowniczych, dopuszczenia si wykroczenia lub przestpstwa. Decyduje w
tym przypadku nie sam czyn zawiniony przez pracownika, lecz stwierdzenie jego skutkw
w sferze uprawnie zawodowych. Stwierdzeniami takimi mog by: decyzja
administracyjna (np. cofnicie prawa jazdy), wyrok sdowy lub orzeczenie kolegium do
spraw wykrocze (np. zakaz prowadzenia pojazdw mechanicznych).

Zastosowanie trybu rozwizania umowy o prac bez wypowiedzenia z winy pracownika

wymaga zachowania wymogu co do:

formy owiadczenie pracodawcy musi by zoone na pimie (art.30 3 k.p.) wraz

ze wskazaniem konkretnej przyczyny (art.30 4 k.p.), uzasadniajcej rozwizanie umowy
w tym trybie,
terminu rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia z winy pracownika nie
moe nastpi po upywie 1 miesica od uzyskania przez pracodawc wiadomoci
o okolicznoci uzasadniajcej rozwizanie umowy (art. 52 2 k.p.),
wspdziaania z zakadow organizacj zwizkow - w myl art.52 3 k.p.
pracodawca moe podj decyzj w sprawie rozwizania umowy o prac po zasigniciu
opinii reprezentujcej pracownika organizacji zwizkowej (jeeli taka w zakadzie dziaa),
ktr zawiadamia na pimie o przyczynie uzasadniajcej rozwizanie umowy. W
przypadku, gdy w zakadzie pracy nie dziaa adna organizacja zwizkowa, owiadczenie
o niezwocznym rozwizaniu umowy nie wymaga uzyskania zgody adnych, nie
zwizanych z zakadem organw zwizkowych. W razie zastrzee co, do zasadnoci
rozwizania umowy, zakadowa organizacja zwizkowa wyraa swoj opini
niezwocznie, nie pniej jednak ni w cigu 3 dni. Pracodawca nie moe bez zgody
zarzdu zakadowej organizacji zwizkowej wypowiedzie ani rozwiza stosunku pracy
z imiennie wskazanym uchwa zarzdu jego czonkiem lub innym pracownikiem
bdcym czonkiem zakadowej organizacji zwizkowej, upowanionym do
reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonujcej za
pracodawc czynnoci w sprawach z zakresu prawa pracy (zgodnie z ustaw z 23 maja
1991 r. o zwizkach zawodowych),
zamieszczenia w owiadczeniu o rozwizaniu stosunku pracy pouczenia
o przysugujcym pracownikowi prawie odwoaniu do sdu pracy (art.30 5 k.p.).

Rozwizanie przez pracodawc umowy o prac bez wypowiedzenia w okresie ciy oraz
urlopu macierzyskiego pracownicy jest moliwe tylko w przypadku wystpienia jej winy
i wymaga uprzedniego uzyskania zgody, reprezentujcej pracownic zakadowej organizacji
zwizkowej (art.177 1 k.p.). Przepisu tego nie stosuje si jednak do pracownicy w okresie
prbnym, nie przekraczajcym jednego miesica.
Rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia z innych przyczyn

Zgodnie z art.53 1 Kodeksu pracy pracodawca moe rozwiza umow o prac bez
wypowiedzenia:
1. jeeli niezdolno pracownika do pracy wskutek choroby trwa:
duej ni 3 miesice gdy pracownik by zatrudniony u danego pracodawcy krcej
ni
6 miesicy,
duej ni czny okres pobierania z tego tytuu wynagrodzenia i zasiku oraz
pobierania wiadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesice gdy pracownik by
zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesicy lub jeeli niezdolno do pracy
zostaa spowodowana wypadkiem przy pracy lub chorob zawodow,
2. W razie usprawiedliwionej nieobecnoci pracownika w pracy z innych przyczyn ni
wymienione w pkt. 1, trwajcej duej ni 1 miesic.

Jednak rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia nie moe nastpi w razie
nieobecnoci pracownika w pracy z powodu sprawowania opieki nad dzieckiem w okresie
pobierania z tego tytuu zasiku, a w przypadku odosobnienia pracownika ze wzgldu na
chorob zakan w okresie pobierania z tego tytuu wynagrodzenia i zasiku (art.53 2 k.p.).

Rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia nie moe take nastpi po stawieniu si
pracownika do pracy w zwizku z ustaniem przyczyny nieobecnoci (art.53 3 k.p.).

Owiadczenie pracodawcy o rozwizaniu umowy o prac bez wypowiedzenia jest

jednostronnym owiadczenie woli i wywouje skutek w chwili zoenia owiadczenia
pracownikowi. Owiadczenie woli w sprawie rozwizania umowy o prace wymaga formy
pisemnej, dlatego tez chwila zoenia owiadczenia woli pokrywa si z momentem
prawidowego dorczenia pisma zawierajcego owiadczenie woli pracownikowi wraz z
przyczyna uzasadniajc wypowiedzenie stosunku pracy.

Rozwizanie umowy o prac bez wypowiedzenia przez pracownika

Sytuacje, w ktrych pracownik moe rozwiza umow o prac bez wypowiedzenia okrela
art.55 Kodeksu pracy. I tak, moe to nastpi jeeli:

zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzajce szkodliwy wpyw wykonywanej

pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym
w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze wzgldu na stan jego zdrowia
i kwalifikacje zawodowe, (art. 55 1 k.p)

pracodawca dopuci si cikiego naruszenia podstawowych obowizkw wobec

pracownika w takim przypadku pracownikowi przysuguje odszkodowanie w wysokoci
wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, jeeli umowa o prac zostaa zawarta na czas
okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy w wysokoci wynagrodzenia za okres
2 tygodni. (art. 55 11 k.p )

Owiadczenie pracownika o rozwizaniu umowy o prac bez wypowiedzenia powinno

nastpi na pimie, z podaniem przyczyny uzasadniajcej rozwizanie umowy (art. 55 2 k.p).
W obu sytuacjach zastosowanie maj przepisy takie same, jak przy rozwizaniu umowy
o prac przez pracodawc za wypowiedzeniem.

Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwizania przez pracodawc

umowy o prace bez wypowiedzenia

Pracownikowi, z ktrym rozwizano umow o prac bez wypowiedzenia z naruszeniem

przepisw o rozwizywaniu, przysuguje roszczenie o przywrcenie do pracy na poprzednich
warunkach albo o odszkodowanie. O przywrceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sd
pracy (art.56 1 k.p.).

Pracownikowi, ktry podj prac w wyniku przywrcenia do pracy, przysuguje

wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie wicej jednak ni za 3 miesice i nie
mniej ni za 1 miesic (art.57 1 k.p.).

Jeeli jednak umow o prac rozwizano z pracownikiem, ktremu brakuje nie wicej ni
4 lata do osignicia wieku emerytalnego, a okres zatrudnienia umoliwia mu uzyskanie
prawa do emerytury z osigniciem tego wieku albo z pracownic w okresie ciy lub urlopu
macierzyskiego, wynagrodzenie przysuguje za cay czas pozostawania bez pracy; dotyczy
to take przypadku, gdy rozwizano umow o prac z pracownikiem ojcem wychowujcym
dziecko. (art.57 2 k.p.).

Pracodawca moe odmwi ponownego zatrudnienia pracownika, jeeli w cigu 7 dni od

przywrcenia do pracy, nie zgosi on gotowoci niezwocznego podjcia pracy, chyba e
przekroczenie terminu nastpio z przyczyn niezalenych od pracownika (art.48 1 k.p.).

Pracownikowi, ktry zosta przywrcony do pracy, do okresu zatrudnienia wlicza si okres

pozostawania bez pracy, za ktry przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy,
za ktry nie przyznano wynagrodzenia, nie uwaa si za przerw w zatrudnieniu, pocigajc
za sob utrat uprawnie uzalenionych od nieprzerwanego zatrudnienia. (art.51 1 k.p.).

Pracownikowi, ktremu przyznano odszkodowanie, wlicza si do okresu zatrudnienia okres

pozostawania bez pracy, odpowiadajcy okresowi, za ktry przyznano odszkodowanie (art.51
2 k.p.).

Natomiast odszkodowanie przysuguje w wysokoci wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Jeeli rozwizano umow o prac, zawart na czas okrelony albo na czas wykonania
okrelonej pracy, odszkodowanie przysuguje w wysokoci wynagrodzenia za czas, do
ktrego umowa miaa trwa, nie wicej jednak ni za 3 miesice (art.58 k.p.).

W razie rozwizania przez pracodawc umowy o prac, zawartej na czas okrelony lub na
czas wykonania okrelonej pracy, z naruszenie przepisw o rozwizywaniu umw o prac bez
wypowiedzenia, pracownikowi przysuguje wycznie odszkodowanie, w wysokoci
okrelonej w art.58, jesli upyn ju termin, do ktrego umowa miaa trwa lub gdy
przywrcenie do pracy byoby niewskazane ze wzgldu na krtki okres, jaki pozosta do
upywu tego terminu, (art.59 k.p.).
Jeeli pracodawca rozwiza umow o prac w okresie wypowiedzenia z naruszeniem
przepisw o rozwizywaniu umw o prac bez wypowiedzenia, pracownikowi take
przysuguje wycznie odszkodowanie, w wysokoci wynagrodzenia za czas do upywu
okresu wypowiedzenia (art.60 k.p.).

Uprawnienia pracodawcy w razie niezgodnego z prawem rozwizania przez pracownika

umowy o prac bez wypowiedzenia

W razie nieuzasadnionego rozwizania przez pracownika umowy o prac bez wypowiedzenia,

pracodawcy przysuguje roszczenie o odszkodowanie, jednak nie moe ono przewysza
wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a w przypadku rozwizania umowy o prac zawartej
na czas okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy wynagrodzenia za okres
2 tygodni. O odszkodowaniu orzeka sd pracy ( art.611 i 612 2 k.p.)