Error: Reference source not found

Nazwa orodka: Centrum Informacji Gospodarczej przy RAR "INWESTOR"

Sp. z o. o. w Rudzie lskiej, Stowarzyszenie Wolna
Przedsibiorczo
Tytu pakietu: Wypowiedzenie warunkw pracy lub pacy
Grupa: Prawo pracy
Autor: Dorota Szybaa
Aktualizacja: Fundacja Rozwoju Lubelszczyzny
Data Aktualizacji: 04.11.2005 r.

Wypowiedzenie warunkw pracy lub pacy

Wypowiedzenie warunkw pracy lub pacy jest instrumentem jednostronnej zmiany

istniejcego stosunku pracy. Jego gwnym celem jest zmiana treci stosunku pracy, natomiast
celem ewentualnym i ubocznym jest rozwizanie stosunku pracy.
Powysza czynno prawna daje pracodawcy pewn swobod pozwalajc na modyfikowanie
warunkw pracy i pacy w trakcie trwania stosunku pracy.
Przepisy o wypowiedzeniu umowy o prac stosuje si odpowiednio do wypowiedzenia
wynikajcych z umowy warunkw pracy i pacy.
Art. 42 k.p. nie bdzie mia zastosowania w sytuacjach, gdy sam ustawodawca nakazuje
dokonania pewnych zmian w stosunku pracy np. przeniesienie do innej pracy kobiety w ciy
(art. 179 par. 1 k.p.).

Tryb wypowiedzenia

Dla skutecznoci wypowiedzenia niezbdne jest zoenie na pimie owiadczenia

o wypowiedzeniu wraz z zaproponowaniem nowych warunkw pracy lub pacy. Zgodnie
z wyrokiem Sdu Najwyszego z dnia 7 stycznia 1997 r., IPKN 51/96, OSNAPiUS 1997, z.
16, poz. 288, pisemne owiadczenie woli pracodawcy okrelajce nowe zasady
wynagrodzenia pracownika nie jest wypowiedzeniem zmieniajcym, jeeli nie zawiera
owiadczenia o wypowiedzeniu dotychczasowych warunkw umowy o prac (art. 42
par.1 k.p.). Naley te pamita, i do wypowiedzenia zmieniajcego stosuje si odpowiednio
przepisy o wypowiedzeniu umowy (definitywnym). W przypadku umw zawartych na czas
nie okrelony niezbdne jest wic podanie w owiadczeniu przyczyny wypowiedzenia
i dokonanie konsultacji z zakadow organizacj zwizkow oraz - niezalenie od rodzaju
umowy - pouczenie pracownika o przysugujcym mu prawie odwoania si od
wypowiedzenia. Skutek tego, zmiana konkretnych warunkw umowy moe nastpi dopiero
po upywie okresu wypowiedzenia ustalanego identycznie, jak przy wypowiedzeniu
definitywnym. Warunkiem zaistnienia tego skutku jest niezoenie przez pracownika
owiadczenia o odrzuceniu zaproponowanych warunkw w terminie do poowy okresu
wypowiedzenia, o czym rwnie pracownik powinien by pouczony w owiadczeniu
o wypowiedzeniu. W razie braku takiego pouczenia, pracownik moe do koca okresu
wypowiedzenia zoy owiadczenia o odmowie przyjcia zaproponowanych warunkw.
Milczenie pracownika lub wyraenie w jakikolwiek sposb (ustnie czy na pimie) zgody na
nowe warunki powoduje, i po upywie pozostaej czci okresu wypowiedzenia kontynuuje
on prac, ale ju na nowych warunkach. W przypadku odmowy przyjcia przez pracownika

Projekt wspfinansowany przez

UNI EUROPEJSK, ze rodkw
Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego

www.konkurencyjnosc.gov.pl www.parp.gov.pl
zaproponowanych warunkw pracy lub pacy umowa o prac rozwizuje si po upywie
okresu dokonanego wypowiedzenia.

Zmiana warunkw umowy moe te by dokonana w drodze porozumienia stron. Nie

dochodzi jednak do porozumienia stron w zakresie przeksztacenia treci stosunku tylko przez
sam fakt zaprzestania wypacania przez pracodawc okrelonego skadnika wynagrodzenia,
przy biernym zachowaniu si pracownika (wyrok SN z dnia 17 stycznia 1997 r., I PKN 62/96,
OSNAPiUS 1997, z. 17, poz. 313). Porozumienie stron zmieniajce warunki pracy nie
podlega ocenie wedug regu okrelonych w art. 42 par. 2 k.p. (wyrok SN z dnia 8 kwietnia
1998 r. IPKN 29/98 OSNAPiUS 1999, z.7 poz. 242.

Przedmiot wypowiedzenia zmieniajcego

Obowizek stosowania rygorw wypowiedzenia warunkw o pracy lub pacy dotyczy zmian
istotnych skadnikw umowy o prac. Wydaje si, i dla zobrazowania, jakie s to skadniki
umowy najpraktyczniejsze bdzie dokonanie krtkiego przegldu orzecznictwa dotyczcego
tej materii.

Sd Najwyszy potwierdzi, i wypowiedzenia (lub porozumienia z pracownikiem) wymaga

zmiana rodzaju umwionej pracy (wyrok z 8.02.85r. I PRN 3/85, Suba Pracownicza 10/85
str.23). Natomiast zmiana zakresu czynnoci nie wymaga - zdaniem SN - tego trybu, o ile
nowe czynnoci nie wykraczaj poza obowizki zwizane z penion funkcj (wyrok
z 7.11.74r. I PR 332/74 OSNCP 6/75, poz.103.). Przykadowo zmiana dotychczasowego
zakresu czynnoci zastpcy kierownika zakadu pracy (pojcie obecnie nie wystpujce) nie
bdcego zastpc do okrelonych spraw nie stanowi zmiany umownych warunkw pracy
(wyrok z 20.05.83r. I PRN 65/83, OSNCP 12/83 poz.204). Podobnie nie wymaga
wypowiedzenia zmiana stanowiska pracy w przypadku zatrudnienia pracownika po urlopie
wychowawczym, gdy taka moliwo wynika z par. 14 rozporzdzenia RM z 28.05.96r.
w sprawie urlopw i zasikw wychowawczych (Dz.U. nr 60 poz.277), o ile spenione s inne
warunki okrelone w tym przepisie.

Zdaniem SN, rwnie wyznaczenie przez pracodawc innego ni dotychczasowe miejsca

zatrudnienia nie wymaga wypowiedzenia zmieniajcego, jeli szczeglne okolicznoci pracy
nie uzasadniaj odmiennej oceny (wyrok z 19.02.76r. I PRN 5/76 OSNCP 10/77, poz. 226).
Naley jednak pamita, e obowizkowym elementem umowy o prac jest okrelenie
miejsca pracy. Jeli zatem strony okreliy w umowie konkretne miejsce pracy (np. siedziba
przedsibiorstwa w okrelonej miejscowoci), to dla zmiany tego miejsca konieczne bdzie
dokonanie wypowiedzenia. Natomiast, gdy zmiana faktycznego miejsca pracy mieci si
w ramach ustalonych w umowie np. umownym miejscem pracy s przedstawicielstwa
przedsibiorstwa w okrelonym wojewdztwie, to nawet jeli pracownik dotd pracowa
tylko w jednym z nich - zmiana miejsca pracy w obrbie wojewdztwa nie bdzie wymaga
wypowiedzenia.

Podobne stanowisko zaj SN, jeli chodzi o rozkad czasu pracy: jeli nie zosta on okrelony
w umowie o prac, pracodawca jest uprawniony do jednostronnego ustalenia tego rozkadu
(wyrok z 17.11.78r., I PRN 114/78 I PRN 114/78 OSNCP 6/79, poz.130).
Konieczne jest natomiast wypowiedzenie w razie zmiany wymiaru czasu pracy
np. peny wymiar czasu pracy na poow etatu (wyrok z 25.05.83r. I RP 42/83 OSNCP 1/84,
poz.8).

W przypadku wynagrodzenia, SN uzna, i zmiana formy wynagrodzenia za prac

(z dniwkowej na akordow lub odwrotnie) wymaga wypowiedzenia zmieniajcego bez
wzgldu na to, czy forma ta zostaa w umowie o prac okrelona wyranie, czy w inny sposb
- chyba, e przepisy szczeglne stanowi inaczej (uchwaa skadu 7 sdziw z 24.09.81r. V
PZP 1/81 OSNCP 2-3/82, poz.21). Natomiast nie wymaga wypowiedzenia - zdaniem SN -
obnienie pracownikowi kategorii osobistego zaszeregowania, jeeli nie powoduje to obniki
wynagrodzenia (uchwaa skadu 7 sdziw z dn. 12.03.81r. V PZP 4/80, OSNCP 10/81,
poz.182). Z kolei zaniechania dokonywania wypowiedze zmieniajcych nie usprawiedliwia
fakt generalnego obniania wynagrodze do poziomu obowizujcych przepisw pacowych -
pracodawca musi w takich sytuacjach wypowiedzie warunki pacy kademu z pracownikw
(wyrok z 29.10.88r. I PRN 108/80, poz.133).
W sytuacji przejcia zakadu pracy przez nowego pracodawc (na podstawie art. 23 k.p.) jest
on obowizany zaproponowa nowe warunki pracy i pacy pracownikom wiadczcym
dotychczas prac na innej podstawie ni umowa o prac oraz wskaza termin, nie krtszy ni
7 dni, do ktrego pracownicy mog zoy owiadczenie o przyjciu lub odmowie przyjcia
proponowanych warunkw. W razie nie uzgodnienia nowych warunkw pracy i pacy
dotychczasowy stosunek pracy rozwizuje si z upywem okresu rwnego okresowi
wypowiedzenia.

Podsumowujc powysze przykady mona stwierdzi, e dokonania wypowiedzenia

zmieniajcego wymaga zamiar zmiany tych elementw umowy o prac, ktre zostay uznane
za istotne przez ustawodawc (rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie)
oraz tych elementw, ktre zostay uznane za istotne przez strony - czyli bez ktrych strony
nie zawaryby konkretnego stosunku pracy (praca tylko w dzie, czy w ustalonych
godzinach).

Ochrona przed wypowiedzeniem zmieniajcym

W niektrych przypadkach ustawodawca obejmujc okrelone grupy pracownikw

szczegln ochron przed rozwizaniem stosunku pracy ogranicza lub te zakazuje
dokonywania wypowiedzenia zmieniajcego, gdy jego konsekwencj moe by take
rozwizanie umowy. Tak ochron s objci pracownicy, ktrym brakuje nie wicej ni 2 lata
do nabycia uprawnie emerytalnych (art. 39 k.p.), chyba e wypowiedzenie stao si
konieczne ze wzgldu na:
- wprowadzania nowych zasad wynagradzania dla wszystkich pracownikw lub grupy, do
ktrej naley chroniony pracownik oraz
- utraty zdolnoci (stwierdzonej orzeczeniem lekarskim) lub uprawnie do wykonywania
dotychczasowej pracy (art. 43 k.p.)

Przeniesienie do innej pracy

Wypowiedzenie dotychczasowych warunkw pracy lub pacy nie jest wymagane w razie
powierzenia pracownikowi innej pracy ni okrelona w umowie o prac, o ile zostan
spenione nastpujce warunki:
- okres powierzenia innej pracy nie moe przekroczy 3 miesicy w roku
kalendarzowym.
- jest to uzasadnione potrzebami pracodawcy,
- nie powoduje obnienia wynagrodzenia pracownika,
- praca powinna odpowiada kwalifikacjom pracownika.

Kodeks Pracy. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. (Dz. U. Z 1998r. Nr 21, poz. 94 z pn. zm.)
Ustawa z dnia 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektrych
innych ustaw (Dz. U. Nr 135 poz. 1146).