Jednym z dziaa profilaktycznych w dziedzinie

poprawy warunkw pracy jest analiza przyczyn

chorb zawodowych.

Praktyczna wiedza o przyczynach ich

powstawania ma istotny wpyw na ocen ryzyka
zawodowego i skuteczn prewencj.

Prawidowa analiza chorb umoliwia eliminacj

warunkw, w ktrych moe doj do
zachorowa. Profilaktyka ta dotyczy nie tylko
zakadu, w ktrym wystpiy choroby, ale te
innych zakadw, w ktrych mog wystpi lub
wystpuj podobne lub takie same czynniki
szkodliwe.
 Badanie naraenia na czynniki szkodliwe
wystpujce w rodowisku pracy jest
odpowiednikiem badania sytuacji potencjalnie
wypadkowych, a wic takich, w ktrych nie
doszo do urazu. Badajc rodowisko pracy
naley je zatem bardzo dokadnie
scharakteryzowa.

Bardzo przydatn w tym przypadku jest

prawidowo wykonana ocena ryzyka
zawodowego. Bardzo wane s analizy zwolnie
chorobowych pod ktem stanu rodowiska pracy,
a wykonywane przez lekarza sprawujcego
profilaktyczn opiek zdrowotn.
 Czynniki fizyczne warto ste i nate
oraz okresu naraenia zawodowego.

Czynniki chemiczne rodzaj czynnika, warto

ste i okres naraenia zawodowego.

Czynniki o dziaaniu uczulajcym (alergeny)

rodzaj czynnika i stwierdzenie kontaktu z takim
czynnikiem w czasie pracy, jeeli wystpowa on
w rodowisku pracy, surowcach, pproduktach
lub gotowych wyrobach, bez koniecznoci
okrelania stenia tego czynnika.
 Sposb wykonywania pracy okrelenie stopnia
obcienia wysikiem fizycznym oraz
chronometra czynnoci, ktre mog powodowa
nadmierne obcienie odpowiednich narzdw
lub ukadw organizmu ludzkiego.

Czynniki biologiczne rodzaj czynnika,

ustalenie czasu kontaktu oraz stwierdzenie
mechanizmu dziaania lub drogi szerzenia si
czynnika, bez koniecznoci okrelenia stenia
tego czynnika.
 W stwierdzeniu, czy w rodowisku pracy
wystpuj czynniki szkodliwe zwizane lub
niezwizane z procesem pracy mog pomc
listy kontrolne.

Przykad listy pomocnej w stwierdzeniu czy

takie czynniki szkodliwe s, a dotyczcej
wystpowania substancji i preparatw
chemicznych przedstawiono w tabeli, w licie
tej zamieszczone s pytania do pracownikw
i pracodawcy.
 profilaktyka pierwotna (pierwszorzdowa),

profilaktyka wtrna (drugorzdowa),

ograniczenie skutkw choroby (profilaktyka

trzeciorzdowa).
 to zesp dziaa i rodkw zmierzajcych do
zapewnienia pracownikowi bezpiecznych
warunkw pracy.

dominujcy udzia w jej realizacji przypada

inynierom i technikom potocznie nazywana
profilaktyk techniczn.
Zadania profilaktyki drugorzdowej:
Zapobieganie wystpienia choroby lub wykrycia
skutkw zdrowotnych w moliwie
najwczeniejszym okresie monitorowanie stanu
zdrowia pracownikw w celu zapobiegania.

w przypadku zachorowania podjcie

odpowiednich dziaa zapobiegajcych dalszemu
postpowi choroby.

Dominujcy jest udzia lekarza potocznie

nazywana profilaktyk lekarsk.
 zahamowanie postpu choroby oraz
ograniczenie powika.
 Lekarz specjalista z zakresu medycyny pracy
spenia szczegln rol w profilaktyce chorb
zawodowych, kontroli biecej stanu zdrowia
pracownikw oraz we wsppracy w zakresie
ksztatowania bezpiecznych warunkw pracy,
wraz ze subami BHP i kierownictwem
zakadu.
Profilaktyczne zadania lekarza :
Badania wstpne
Badania okresowe i kontrolne

Przepisy prawne:
Rozporzdzenie Ministra Zdrowia i Opieki Spoecznej
z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania
bada lekarskich pracownikw, zakresu profilaktyki
opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzecze
lekarskich wydawanych do celw przewidzianych w
Kodeksie pracy (Dz.U. Nr. 69. 1586 poz.332 z
p.zm.)
 Waciwy dobr kandydatw do pracy na
okrelone stanowisko, z uwzgldnieniem
istniejcych na tym stanowisku szkodliwoci.

Wymagana jest dokadna znajomo

warunkw pracy i dostarczenia lekarzowi
przez pracodawc charakterystyki stanowiska
pracy.
Wykrycie skutkw zdrowotnych narae
zawodowych w moliwie najwczeniejszym
okresie.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej

odpowiedzialny za wykrywalno wczesnych
objaww choroby zawodowej.

Jednostki waciwe do rozpoznawania chorb

zawodowych weryfikuj przypadki podejrze
wystpienia choroby zawodowej kierowane do
nich celem ustalenia rozpoznania.
 to choroby o zoonej etiologii, ktre nie s
bezporednio zwizane ze rodowiskiem
pracy, ale jego wpyw uatwia ich rozwj,
pogarsza lub przypiesza przebieg oraz
pogarsza rokowanie.
 Choroby parazawodowe nie znajduj si na
licie chorb zawodowych i w zwizku z tym
nie podlegaj zgoszeniu ani rejestracji,
wyrniane s jednak w wielu publikacjach
medycznych.
 nadcinienie ttnicze,
choroba niedokrwienna serca,
przewleke nieswoiste choroby ukadu
oddechowego,
zespoy blowe krgosupa
zaburzenia zachowania (behawioralne),
choroby psychosomatyczne (nerwice),
choroba wrzodowa.
 art. 227 1 k.p.
Pracodawca jest obowizany stosowa rodki
zapobiegajce chorobom zawodowym i innym
chorobom zwizanym z wykonywan prac

art. 236 k.p.

Pracodawca jest obowizany systematycznie
analizowa przyczyny wypadkw przy pracy,
chorb zawodowych i innych chorb zwizanych z
warunkami rodowiska pracy i na podstawie
wynikw tych analiz stosowa waciwe rodki
zapobiegawcze.
 Pracodawca nie moe ogranicza si w zakresie swych
obowizkw tylko do uznanych wypadkw przy pracy i
stwierdzonych chorb zawodowych, ale take powinien, wraz z
lekarzem sprawujcym profilaktyczn opiek medyczn nad
pracownikami, dokonywa okresowych analiz zwolnie
lekarskich pracownikw pod ktem ujawniania innych schorze,
ktre pozostaj w zwizku przyczynowym z warunkami pracy.

Zdaniem Sdu Najwyszego wyraonym w uchwale siedmiu

sdziw (III PZP 85/86) z dnia 4 grudnia 1987 pracownik, ktry
dozna uszczerbku na zdrowiu wskutek spowodowanej
warunkami pracy choroby, niebdcej chorob zawodow, moe
na mocy art. 300 k.p. dochodzi od pracodawcy roszcze
odszkodowawczych na podstawie prawa cywilnego.