Professional Documents
Culture Documents
NARODOWEJ
Jerzy Jon
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
Opracowanie redakcyjne:
mgr in. Jerzy Jon
Konsultacja:
mgr in. Wanda Bukaa
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego
1
SPIS TRECI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstpne 4
3. Cele ksztacenia 5
4. Przykadowe scenariusze zaj 6
5. wiczenia 10
5.1. Podstawowe pojcia dotyczce ryzyka 10
5.1.1 wiczenia 10
5.2. Kryteria i metody oceny ryzyka zawodowego 12
5.2.1 wiczenia 12
5.3. Metody redukcji ryzyka zawodowego 14
5.3.1 wiczenia 14
5.4. Ocena ryzyka zawodowego na podstawie analizy i oceny zagroe 16
5.4.1 wiczenia 16
5.5. Ocena ryzyka zawodowego w okrelonych procesach pracy 18
5.5.1 wiczenia 18
6. Ewaluacja osigni ucznia 20
7. Literatura 34
315[01].Z4
Zarzdzanie systemem bezpieczestwa
i higieny pracy
315[01].Z4.01 315[01].Z4.03
Wykonywanie 315[01].Z4.02 Postpowanie
obowizkw suby Ocenianie ryzyka w sprawach
bezpieczestwa zawodowego wypadkw przy pracy
i higieny pracy i chorb zawodowych
Czas trwania:
2 godz. dydaktyczne.
rodki dydaktyczne:
prezentacja multimedialna,
stanowisko komputerowe z rzutnikiem,
akty prawne: Kodeks pracy, rozporzdzenie Rady Ministrw z 2wrzenia 1997 r.
w sprawie suby bezpieczestwa i higieny pracy (Dz.U. nr109, poz704 ze zm.),
Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Spoecznej z 2 marca 2007 r.(Dz.U. z 2007 r. nr
49, poz.330) zmieniajce rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 wrzenia
1997 r. w sprawie oglnych przepisw bezpieczestwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr
169, poz. 1650 z pn. zm.).
Przebieg zaj:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celw zaj.
3. Realizacja tematu:
nauczyciel przedstawia pojcie redukcji ryzyka zawodowego i omawia jego
znaczenie,
Czas trwania:
2 godz. dydaktyczne.
rodki dydaktyczne:
prezentacja multimedialna,
stanowisko komputerowe z rzutnikiem.
Przebieg zaj:
1. Wprowadzenie.
2. Przedstawienie celw zaj.
3. Realizacja tematu:
nauczyciel przypomina sposb ocenia ryzyka zawodowego metod wstpnej analizy
zagroe PHA wykorzystuje prezentacj multimedialn,
nauczyciel prezentuje kart oceny zagroe i ryzyka zawodowego na stanowisku
pracy konwojenta prezentacja polega: na wywietlaniu slajdw (prezentacji
multimedialnej) z poszczeglnymi etapami przygotowywania oceny ryzyka
zawodowego i wyjanianiu sownym przedstawionych na slajdach informacji,
pierwszy etap slajd z charakterystyk wykonywanych zada przez konwojenta,
slajd z wyposaeniem konwojenta (rodki pracy i odzie ochronna),
etap tworzenia tabeli oceny zagroe i ryzyka zawodowego. Uczniowie widz
plan tabeli 11 kolumn i 7 wierszy z wypenion pierwsz kolumn Lp.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane indywidualnie i w zespoach kilku
osobowych.
Ucze powinien:
1) przeanalizowa podstawowe pojcia stosowane przy ocenie ryzyka zawodowego,
2) zorganizowa stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii pracy,
3) przedstawi uoy z puzzli okrelenia poj: ryzyko zawodowe, ryzyko pocztkowe,
ryzyko resztkowe, zagroenie, zagroenie znaczce, stanowisko pracy, rodowisko pracy,
i inne,
4) przeprowadzi w zespole analiz wiczenia,
5) zaprezentowa prac indywidualn i w zespole na forum grupy.
rodki dydaktyczne:
puzzle z pojciami 1 egzemplarz dla ucznia, puzzle pocite w okrelony sposb kartki
z zapisanymi na nich okreleniami (okrelenie jednego pojcia moe znajdowa si na
dwu lub wikszej iloci czci puzzli), kartki wszystkich poj powinny by tak samo
pocite aby pasoway do siebie i nie uatwiay swoj form wykonania wiczenia,
przybory do pisania,
foliogramy lub plakaty z zapisanymi pojciami,
rzutnik pisma do foliogramw.
wiczenie 2
Scharakteryzuj rodowisko pracy dowolnego stanowiska pracy.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane indywidualnie i w zespoach kilku
osobowych.
Sposb wykonania wiczenia
Ucze powinien:
1) dokona wyboru stanowiska pracy,
rodki dydaktyczne:
film przedstawiajcy prac na stanowisku pracy (np. fryzjera, kasjerki w supermarkecie,
tokarza na wydziale obrbki skrawaniem, pracownika odlewni, i innych zawodw),
odtwarzacz DVD i telewizor lub stanowisko komputerowe z rzutnikiem multimedialnym,
przybory do pisania.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane w zespoach kilku osobowych.
Ucze powinien:
1) opisa miejsce pracy,
2) sporzdzi list moliwych zagroe,
3) dokona analizy skutkw zagroe,
4) wybra metod oceny ryzyka zawodowego,
5) przedstawi tok postpowania przy ocenianiu ryzyka zawodowego wybrana metod,
6) przeprowadzi w zespole analiz wiczenia,
7) zaprezentowa prac indywidualn i zespou na forum grupy,
8) podsumowa wykonane wiczenie.
rodki dydaktyczne:
karta z opisem miejsca pracy 1 egzemplarz dla ucznia (lub grupy 23 osobowej),
przybory do pisania.
wiczenie 2
Dokonaj oceny ryzyka zawodowego w okrelonym miejscu pracy szacujc ryzyko
zawodowe wg PN-N-18002.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia, wiczenie powinno by wykonane w zespoach kilku osobowych.
Ucze powinien:
1) zgromadzi materiay i narzdzia do wykonania wiczenia,
2) dokona analizy warunkw w miejscu pracy,
3) wykona wstpn analiz zagroe,
4) okreli ciko nastpstw i prawdopodobiestwo wystpienia zagroe,
5) oszacowa ryzyko zawodowe,
6) przedstawi tok postpowania przy wykonywaniu oceny zawodowego wg PN-N-18002,
7) przeprowadzi w zespole analiz wiczenia,
rodki dydaktyczne:
karta z opisem miejsca pracy 1 egzemplarz dla ucznia (lub grupy 23 osobowej),
karta oceny ryzyka zawodowego wedug Polskiej Normy PN-N-18002:2000
(1 egzemplarz dla ucznia lub 2-3 osobowej grupy),
przybory do pisania.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane indywidualnie.
Ucze powinien:
1) zgromadzi materiay do narzdzia do wykonania wiczenia,
2) przeanalizowa powierzone dokumenty,
3) zaplanowa tok postpowania,
4) sporzdzi plan dziaa,
5) zaprezentowa plan dziaa,
6) przeprowadzi w zespole analiz wiczenia,
7) podsumowa wykonane wiczenie.
rodki dydaktyczne:
dokumenty: karta oceny ryzyka zawodowego, protokoy kontroli kompleksowej stanu bhp
w zakadzie, kontroli stanowiska i inne dokumentw charakteryzujcych prac
i stanowisko,
przybory do pisania.
wiczenie 2
Dokonaj wyboru odziey ochronnej dla pracownika lenego pilarza na okres letni
i zimowy. Uzasadnij swj wybr analizujc ofert sprzeday.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane indywidualnie.
Ucze powinien:
1) zgromadzi materiay i narzdzia do wykonania wiczenia,
2) dokona analizy warunkw pracy w miejscu pracy pilarza pracownika lenego,
3) wykona wstpn analiz ofert sprzeday odziey ochronnej,
4) dokona wyboru odziey ochronnej dla pilarza pracownika lenego,
rodki dydaktyczne:
oferta sprzeday odziey ochronnej.
wiczenie 1
Wykonaj kart oceny ryzyka zawodowego na okrelonym stanowisku pracy posugujc
si dostpnym programem komputerowym.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane w zespoach 23 osobowych lub
indywidualnie. Nauczyciel w drodze losowania przydziela zespoom lub uczniom
indywidualnie pracujcym stanowiska pracy (wona w szkole, nauczyciel informatyki
pracujcy w pracowni komputerowej, sprzedawca w kiosku z gazetami, sprzedawca w sklepie
obuwniczym, bibliotekarz, pilarz pracownik leny i inne), dla ktrych maj wykona kart
oceny ryzyka.
Ucze powinien:
1) zgromadzi materiay i narzdzia do wykonania wiczenia,
2) uruchomi program,
3) wprowadzi do formularzy dane charakteryzujce stanowisko pracy,
4) wprowadzi ewentualne korekty danych,
5) przeanalizowa otrzymane wyniki oceny ryzyka zawodowego,
6) wprowadzi ponownie ewentualne korekty danych,
7) wydrukowa kart oceny ryzyka zawodowego zawierajc odpowiednio zaplanowan
charakterystyk stanowiska pracy, ocen zagroe, ocen ryzyka zawodowego,
8) przeprowadzi analiz wiczenia,
9) wyjani korzyci wynikajce z rzetelnie przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego,
10) zaprezentowa prac indywidualn forum grupy.
rodki dydaktyczne:
stanowiska komputerowe ze stosownym oprogramowaniem,
drukarka.
wiczenie 2
Dokonaj oceny ryzyka zawodowego na okrelonym stanowisku pracy posugujc wstpn
analiza zagroe PHA. Zaprojektuj i uzupenij wynikami oceny kart oceny ryzyka
zawodowego.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane w zespoach 23 osobowych lub
Ucze powinien:
1) zgromadzi materiay i narzdzia do wykonania wiczenia,
2) zaplanowa tok postpowania,
3) zaprojektowa kart oceny ryzyka zawodowego zawierajc odpowiednio zaplanowan
charakterystyk stanowiska pracy, list zada, zagroe, stopie szkd (S),
prawdopodobiestwo szkd zdarzenia (P), ocen ryzyka zawodowego (W), poziom
ryzyka,
4) dokona oblicze i oceny poziomu ryzyka,
5) wypeni tabel danymi,
6) przeprowadzi analiz wiczenia,
7) wyjani korzyci wynikajce z rzetelnie przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego,
8) zaprezentowa prac indywidualn forum grupy.
rodki dydaktyczne:
stanowiska komputerowe ze stosownym oprogramowaniem,
drukarka.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane w zespoach 23 osobowych lub
indywidualnie. Nauczyciel w drodze losowania przydziela zespoom lub uczniom
indywidualnie pracujcym stanowiska pracy (kierowca cysterny przewocej benzyn Lub
inne substancje niebezpieczne, kierowca samochodw przewocych materiay
niebezpieczne, pracownik stacji benzynowej, i inne stanowiska zwizane z transportem
i dystrybucj substancji niebezpiecznych), dla ktrych maj wykona kart oceny ryzyka.
Ucze powinien:
1) zgromadzi materiay i narzdzia do wykonania wiczenia,
2) zaplanowa tok postpowania,
3) zaprojektowa kart oceny ryzyka zawodowego zawierajc odpowiednio zaplanowan
charakterystyk stanowiska pracy, list zada, zagroe, potencjalne skutki zagroenia
(S), potencjalne skutki zagroenia (E), prawdopodobiestwo wystpienia zagroenia (P),
ocen ryzyka zawodowego (R), poziom ryzyka,
4) dokona oblicze i oceny poziomu ryzyka,
5) wypeni tabel danymi,
6) przeprowadzi analiz wiczenia,
7) wyjani korzyci wynikajce z rzetelnie przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego.
rodki dydaktyczne:
stanowiska komputerowe ze stosownym oprogramowaniem,
drukarka.
wiczenie 2
Dokonaj oceny ryzyka zawodowego na okrelonym stanowisku pracy posugujc si
metod kalkulatora ryzyka. Zaprojektuj i uzupenij wynikami oceny kart oceny ryzyka
zawodowego.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien wyjani zasady
wykonania wiczenia. wiczenie powinno by wykonane w zespoach 23 osobowych lub
indywidualnie. Nauczyciel w drodze losowania przydziela zespoom lub uczniom
indywidualnie pracujcym stanowiska pracy (magazynier narzdzi skrawajcych
i przyrzdw obrbkowych do obrabiarek skrawajcych, pakowacz/sortowacz klockw
Ucze powinien:
1) zgromadzi materiay i narzdzia do wykonania wiczenia,
2) zaplanowa tok postpowania,
3) zaprojektowa kart oceny ryzyka zawodowego zawierajc odpowiednio zaplanowan
charakterystyk stanowiska pracy, list zada, zagroe, prawdopodobiestwa zdarzenia
(czstotliwoci dostpu do strefy niebezpiecznej), czas przebywania w tej strefie, zaoone
skutkw zdarzenia, poziom ryzyka, ocen ryzyka zawodowego,
4) dokona oceny poziomu ryzyka posugujc si nomogramem kalkulator ryzyka,
5) wypeni tabel danymi,
6) przeprowadzi analiz wiczenia,
7) wyjani korzyci wynikajce z rzetelnie przeprowadzonej oceny ryzyka zawodowego.
rodki dydaktyczne:
nomogram kalkulator ryzyka,
przybory do pisania.
2. Stanowisko pracy to
a) przestrze pracy, wraz z wyposaeniem w rodki i przedmioty pracy, w ktrej
pracownik lub zesp pracownikw wykonuj prac.
b) rodzaj miejsca pracy.
c) rodzaj miejsca pracy wyznaczony przez zakadow sub bhp.
d) zespl maszyn urzdze potrzebnych pracownikowi.
11. Nie zarejestrowanie w firmie wypadkw przy pracy i chorb zawodowych w przyjtym
do oceny ryzyka zawodowego okresie oznacza, e
a) praca w tym zakadzie jest bezpieczna.
b) wystpiy race zaniedbania.
c) naley stworzy brakujc dokumentacj.
d) nie naley zamieszcza w karcie ryzyka adnych informacji o wypadkach przy
pracy i chorobach zawodowych.
Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
2. rodowisko pracy to
a) warunki rodowiska materialnego okrelonego czynnikami fizycznymi, chemicznymi
i biologicznymi, w ktrych odbywa si proces pracy.
b) to przestrze pracy, wraz z wyposaeniem w rodki i przedmioty.
c) stanowisko pracy.
d) system zarzdzania bezpieczestwem higien pracy.
Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
Literatura metodyczna
1. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
2. Szlosek F. :Wstp do dydaktyki przedmiotw zawodowych. ITeE, Radom 2002