MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Piotr Nowak

Okrelanie wymaga stanowiska pracy 315[01].Z2.02

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Recenzenci:
mgr in. Ferdynand Jucha
mgr in. Jan Siek

Opracowanie redakcyjne:
mgr in. Piotr Nowak

Konsultacja:
dr in. Anna Kordowicz-Sot

Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki moduowej 315[01].Z2.02

Okrelanie wymaga stanowiska pracy, zawartego w programie nauczania dla zawodu
technik bezpieczestwa i higieny pracy.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

1
SPIS TRECI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstpne 4
3. Cele ksztacenia 5
4. Przykadowe scenariusze zaj 6
5. wiczenia 14
5.1. Obcienie psychiczne w procesach pracy 14
5.1.1. wiczenia 14
5.2. Predyspozycje psychofizyczne pracownikw 17
5.2.1. wiczenia 17
5.3. Dobr pracownikw do stanowiska pracy z uwzgldnieniem predyspozycji
psychofizycznych 19
5.3.1. wiczenia 19
6. Ewaluacja osigni ucznia 23
7. Literatura 35

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Pastwu Poradnik dla nauczyciela Okrelanie wymaga na stanowiska
pracy, ktry bdzie pomocny w prowadzeniu zaj dydaktycznych w szkole ksztaccej
w zawodzie technik bezpieczestwa i higieny pracy.
W poradniku zawarte s:
wymagania wstpne, wykaz umiejtnoci, jakie ucze powinien mie ju uksztatowane,
aby bez problemw mg korzysta z poradnika,
cele ksztacenia, wykaz umiejtnoci, jakie ucze uksztatuje podczas pracy
z poradnikiem,
przykadowe scenariusze zaj,
przykadowe wiczenia ze wskazwkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
uczenia oraz rodkami dydaktycznymi,
ewaluacj osigni ucznia, przykadowe narzdzie pomiaru dydaktycznego,
literatur.

Wskazane jest, aby zajcia dydaktyczne byy prowadzone rnymi metodami ze

szczeglnym uwzgldnieniem aktywizujcych metod nauczania, np. samoksztacenia
kierowanego, tekstu przewodniego. Formy organizacyjne pracy uczniw mog by
zrnicowane, poczwszy od samodzielnej pracy uczniw do pracy zespoowej.

315[01].Z2
Ksztatowanie rodowiska
pracy

315[01].Z2.01 315[01].Z2.02
Dostosowanie Okrelenie wymaga
rodowiska pracy stanowiska pracy

Schemat ukadu jednostek moduowych

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

3
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystpujc do realizacji programu jednostki moduowej ucze powinien umie:
korzysta z rnych rde informacji,
analizowa i czyta ze zrozumieniem przepisy prawne,
uczestniczy w dyskusji,
prezentowa efekty swojej pracy,
wsppracowa w grupie,
wyciga i
uzasadnia wnioski z wykonanych wicze.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

4
3. CELE KSZTACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki moduowej ucze powinien umie:
sklasyfikowa stanowiska pracy ze wzgldu na warunki bezpieczestwa i higieny pracy,
wysiek energetyczny i wymagania psychofizyczne pracownikw,
okreli predyspozycje psychofizyczne pracownikw,
wykona badania fizjologiczne i psychotechniczne,
okreli intelektualne, fizyczne, psychomotoryczne i spoeczne predyspozycje
pracownikw wymagane do wykonywania okrelonych zada,
opracowa harmonogram pracy w systemie cigym i zmianowym,
skorzysta z prawa pracy i norm technicznych.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

5
4. PRZYKADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Scenariusz zaj 1
Osoba prowadzca .
Moduowy program nauczania: Technik bezpieczestwa i higieny pracy 315[01]
Modu: Ksztatowanie rodowiska pracy 315[01].Z2
Jednostka moduowa: Okrelanie wymaga stanowiska pracy 315[01].Z2.02
Temat: Predyspozycje psychofizyczne pracownikw.
Cel oglny: Nabycie umiejtnoci okrelania cech psychofizycznych.

Po zakoczeniu zaj edukacyjnych ucze powinien umie:

okreli rodzaje sprawnoci sensomotorycznych niezbdne przy wykonywaniu
okrelonych zawodw,
scharakteryzowa wybrane sprawnoci sensomotoryczne,
scharakteryzowa wybrane cechy osobowoci,
dokona autooceny swoich cech osobowoci.
W czasie zaj bd ksztatowane nastpujce umiejtnoci ponadzawodowe:
wsppracy w grupie,
dokonywania prezentacji swojej pracy,
wyszukiwania specjalistycznych informacji w oglnodostpnych rdach informacji.

Metody nauczaniauczenia si:

pogadanka, wykad,
dyskusja dydaktyczna,
wiczenie.

Formy organizacyjne pracy uczniw:

praca w maych zespoach,
praca indywidualna.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

rodki dydaktyczne:
standaryzowane i certyfikowane przez PTP testy cech osobowoci EPQ-R NEO-FFI (lub
inne wybrane przez nauczyciela),
kwestionariusz Sterna komputer z dostpem do Internetu,
materiay plastyczne.

Wskazwki do realizacji
Zajcia powinny odbywa si w pracowni komputerowej, przed przystpieniem do
realizacji zaj nauczyciel powinien przygotowa materiay pomocnicze, arkusz
wiczeniowy, testy i materiay plastyczne.

Przebieg zaj:

Faza wstpna
1. Okrelenie tematu zaj.
2. Wyjanienie uczniom tematu, szczegowych celw ksztacenia.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

6
3. Przedstawienie problemw wynikajcych z nieprawidowego doboru pracownikw do
rnych stanowisk pracy.
4. Wyjanienie uczniom zasad pracy w czasie wykonywania plakatu i sesji plakatowej.
5. Podzia grupy uczniw na zespoy 34 osobowe.
6. Przydzielenie grupom tematw pracy do wiczenia 1.
7. Wybr liderw grup.

Faza waciwa
1. Wykonanie wiczenia 1.
2. Prezentacja wynikw pracy grup w formie sesji plakatowej.
3. Podsumowanie wykonania wiczenia 1 (dyskusja).
4. Wyjanienie uczniom sposobu przeprowadzenia samooceny przy pomocy testw
psychologicznych.
5. rda testw, standaryzowanie i certyfikacja przez PTP.
6. Rozdanie testw.
7. Wykonanie wiczenia 2.
8. Dyskusja na temat Czy uzyskane wyniki samooceny mog by podstaw do
doskonalenia swojej osobowoci.
9. Zadanie pracy domowej.
10. Uzyskanie informacji zwrotnej do ewaluacji zaj.

Zakoczenie zaj
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazuj, ktre etapy rozwizania zada sprawiy im
trudnoci. Nauczyciel powinien podsumowa zajcia, wskaza, jakie umiejtnoci byy
wiczone, jakie wystpiy nieprawidowoci i jak ich unika na przyszo.

Praca domowa
Przeprowad badanie sprawdzajce, czy jeste uzaleniony od Internetu odpowiadajc na
pytania Testu uzalenienia od Internetu zamieszczonego na stronie Polskiego Towarzystwa
Psychologicznego.
http://www.psychologia.edu.pl/index.php?dz=autodiagnoza&op=opis&id=1927

Sposb uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakoczonych zajciach:

Informacja ustna od uczniw po zakoczeniu wicze i wykonaniu pracy domowej,
wyniki sesji plakatowej.

wiczenie 1
Wybierz po trzy najwaniejsze predyspozycje z grup: sprawnoci motorycznych,
zdolnoci, osobowoci, jakie powinien posiada pracownik pracujcy na okrelonym
stanowisku oraz scharakteryzuj te predyspozycje.
Grupa I pilot,
Grupa II - kierowca autobusu,
Grupa III chemik,
Grupa IV- stolarz.

Ucze w zespole powinien:

1) wybra lidera grupy,
2) przeanalizowa Materia nauczania 4.2.1,
3) zaplanowa wsplnie z kolegami z grupy ukad prezentacji rozwizania zadania na
plakacie,

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

7
4) wpisa na plakacie wybrane cechy,
5) korzystajc z Poradnika dla ucznia, materiaw pomocniczych i Internetu ustali
z kolegami definicje zapisanych cech,
6) zapisa ustalone definicje na plakacie,
7) uwanie sucha prezentacji liderw grup,
8) wzi udzia w dyskusji nad wyborem okrelonych cech,
9) dokona ewentualnej korekty wynikw swojej pracy.

wiczenie 2
Przeprowad samoocen swoich cech osobowoci przy pomocy testw
psychologicznych.

Ucze powinien:
1) przeanalizowa rodzaje testw standaryzowanych i certyfikowanych przez Polskie
Towarzystwo Psychologiczne (WWW: psychologia.edu.pl),
2) odpowiedzie na pytania testu,
3) dokona interpretacji wynikw testu.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

8
Scenariusz zaj 2
Osoba prowadzca .
Moduowy program nauczania: Technik bezpieczestwa i higieny pracy 315[01]
Modu: Ksztatowanie rodowiska pracy 315[01].Z2
Jednostka moduowa: Okrelanie wymaga stanowiska pracy 315[01].Z2.02

Temat: Badania psychotechniczne.

Cel oglny: Nabycie umiejtnoci wykonywania okrelonych bada psychotechnicznych.

Po zakoczeniu zaj edukacyjnych ucze powinien umie:

przeprowadzi badanie sprawnoci reagowania na bodce proste, koordynacji wzrokowo
ruchowej, koncentracji uwagi, odpornoci na zmczenie,
przeprowadzi analiz wynikw badania aparatem Pirkowskiego i krzyowym,
okreli wnioski z analizy zwizane z doborem pracownika na okrelone stanowisko
pracy.
W czasie zaj bd ksztatowane nastpujce umiejtnoci ponadzawodowe:
organizowanie i planowanie zaj,
pracy w zespole,
korzystanie z instrukcji obsugi prostej aparatury technicznej.

Metody nauczaniauczenia si:

tekstu przewodniego,
pokaz z instruktaem,
wiczenie.

Formy organizacyjne pracy uczniw:

praca w maych zespoach,
praca indywidualna.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

rodki dydaktyczne:
instrukcja dla ucznia,
karty wicze,
aparat Pirkowskiego,
aparat krzyowy,
instrukcja obsugi aparatu Pirkowskiego,
instrukcja obsugi aparatu krzyowego,
2 komputery.

Wskazwki do realizacji
Zajcia powinny odbywa si w pracowni bhp, w ktrej na dwch stanowiskach
uczniowie wykonuj dwa rne wiczenia rwnolegle. Przed przystpieniem do realizacji
wiczenia nauczyciel powinien:
przygotowa kart wicze z podanymi celami i metodami pomiaru na aparacie
Pirkowskiego, krzyowym oraz poszczeglnymi etapami pracy,
poczy aparaty krzyowy i Pirkowskiego z wejciem COM1 lub COM2 komputerw,
uruchomi w kadym komputerze program do wsppracy z podczonym aparatem;

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

9
 uruchomi aparaty, ustawi parametry, przeprowadzi badanie prbne i sprawdzi
dziaanie wsppracy aparatw z komputerami, wyzerowa wyniki,
podzieli uczniw na dwie grupy wiczeniowe po 78 osb pracujce rwnolegle na
dwch aparatach, zorganizowa prace tak, aby po przerwie moga nastpi zmiana grup,
wyczy z biernego wykonywania wiczenia osoby z urazami rak, podzieli
w grupach wiczeniowych uczniw parami do wzajemnego pomiaru tak, aby kady
ucze przeprowadzi pomiar osobicie.

Przebieg zaj

Faza wstpna (wsplna dla obydwu grup)

1. Okrelenie tematu zaj.
2. Wyjanienie uczniom tematu, szczegowych celw ksztacenia.
3. Wyjanienie uczniom zasad pracy metod tekstu przewodniego.
4. Pokaz badania psychotechnicznego sprawnoci reagowania na bodce aparatem
Pirkowskiego wybranej wersji testu
5. Pokaz badania psychotechnicznego czasu reagowania na bodce aparatem krzyowym
w tempie dowolnym.
6. Omwienie zasad bhp podczas wykonywania wicze.
7. Podzia grupy uczniw na grupy wiczeniowe i grup na zespoy.

Zadanie 1 dla ucznia

Przeprowadzi badania psychotechniczne sprawnoci reagowania na bodce
w narzuconym tempie pracy aparatem Pirkowskiego.

Faza waciwa
Praca metod tekstu przewodniego.

Etap I. Informacje
1. Udostpnienie instrukcji pracy metod przewodniego tekstu, karty wicze, instrukcja
obsugi aparatu Pirkowskiego,
2. Sprawdzenie czy ucze wie, w jaki sposb bdzie wykonywa wiczenie.
Pytania prowadzce:
1. Jakie jest zastosowanie aparatu Pirkowskiego?
2. Na jakie stanowiska pracy przeprowadza si dobr pod ktem wymienionych
w odpowiedzi na pytanie 1 cech?
3. Jaki jest standardowy czas badania?
4. Czy jeli chcemy zastosowa wasna wersj badania istnieje moliwo zmiany
standardowego czas badania?
5. Jaka jest czstotliwo wysyania bodcw wietlnych?
6. Jakie tryby pracy mona wyrni w aparacie Pirkowskiego?
7. Co oznaczaj wyniki uzyskane w podanej poniej postaci?
W00000
D00000
B00000
R 0,00
Etap II. Planowanie
1. W jaki sposb moesz wykorzysta aparat Pirkowskiego do badania szybkoci reakcji
na bodce proste i koordynacji wzrokowo ruchowej kolegi?
2. Ile pomiarw bdziesz wykonywa i w jaki sposb bdziesz dokonywa ich zapisu?

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

10
Etap III. Ustalenia
1. Uczniowie ustalaj wersje testu i czstotliwoci z zestawu czstotliwoci standardowych.
2. Uczniowie konsultuj z nauczycielem poprawno wyboru.
3. Uczniowie wpisuj wybrane parametry badania w karcie wicze.

Etap IV. Wykonanie

Uczniowie tworz w komputerze plik do transmisji danych z aparatu.
Ucze:
1. zakada kart badania w karcie wicze dla 2 osb,
2. ustawia parametry badania do ustalonej wersji testu,
3. wykonuje prb w tempie optymalnym 107/min dla dwch osb,
4. oblicza wspczynnik dokadnoci,
5. wykonuje prb w tempie ekstremalnym 150/min dla dwch osb,
6. powraca z trybu ustawienia do trybu sterowania,
7. przekazuje stanowisko koledze,
8. oblicza wspczynnik dokadnoci,
9. wpisuje dane do tabeli w karcie wicze.

Etap V. Analiza
Na podstawie obserwacji uczniowie opisuj w karcie wicze zachowanie i sposb pracy
osb badanych w obu tempach.

Etap VI. Sprawdzenie

Uczniowie przedstawiaj wyniki bada nauczycielowi. Nauczyciel sprawdza zgodno
zapisw w karcie wicze z zapisem w pliku.

Zadanie 2 dla ucznia:

Przeprowadzi badania psychotechniczne czasu reakcji na bodce aparatem krzyowym.

Faza waciwa
Praca metod tekstu przewodniego.

Etap I. Informacje
1. Udostpnienie instrukcja pracy metod przewodniego tekstu, karty wicze, instrukcja
obsugi aparatu krzyowego,
2. Sprawdzenie czy ucze wie, w jaki sposb bdzie wykonywa wiczenie.

Pytania prowadzce:
1. Jakie jest zastosowanie aparatu krzyowego?
2. Na jakie stanowiska pracy przeprowadza si dobr pod ktem wymienionych
w odpowiedzi na pytanie 1 cech?
3. Jakie zestawy bodcw mona stosowa przy przeprowadzaniu testu na aparacie
krzyowym?
4. Co oznacza zapis pojawiajcy si po uruchomieniu aparatu w podanej poniej postaci SN
30 nn w00b00.
5. Jakie tempa pracy mona stosowa na aparacie krzyowym?
Etap II. Planowanie
1. W jaki sposb moesz wykorzysta aparat krzyowy do badania koordynacji wzrokowo
ruchowej i odpornoci na zmczenie kolegi?
2. Ile pomiarw bdziesz wykonywa i w jaki sposb bdziesz dokonywa ich zapisu?

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

11
Etap III. Ustalenia
1. Uczniowie ustalaj wersj i rodzaj testu.
2. Uczniowie konsultuj z nauczycielem poprawno wyboru.
3. Uczniowie wpisuj wybrane parametry badania w karcie wicze.

Etap IV. Wykonanie

Uczniowie tworz w komputerze plik do transmisji danych z aparatu.
Ucze:
1) zakada kart badania w karcie wicze dla 1 osoby,
2) ustawia parametry badania do ustalonej wersji testu,
3) wykonuje prb badania w tempie dowolnym dla jednej osoby,
4) wykonuje badanie waciwe w tempie dowolnym,
5) wpisuje wyniki do karty wicze,
6) przekazuje stanowisko koledze.

Etap V. Analiza
Na podstawie wynikw bada uczniowie opisuj w karcie wicze wnioski z wiczenia.

Etap VI. Sprawdzenie

Uczniowie przedstawiaj wyniki bada nauczycielowi. Nauczyciel sprawdza zgodno
zapisw w karcie wicze z zapisem w pliku oraz sposb sformuowania wnioskw.

Faza VII. Analiza kocowa (wsplna dla obydwu wicze)

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazuj, ktre etapy rozwizania zada sprawiy im
trudnoci. Nauczyciel powinien podsumowa wykonanie obydwu wicze wskaza, jakie
umiejtnoci byy wiczone, jakie wystpiy nieprawidowoci i jak ich unika na przyszo.
Omawia wnioski z wiczenia 2, zwracajc uwag na prawidowo ich formuowania

Praca domowa
Wpisz do karty wicze wnioski dotyczce moliwoci pracy badanych osb na
okrelonych stanowiskach. Popraw, jeli zachodzi taka potrzeba wnioski do wiczenia 2.

Ocena poziomu osigni i aktywnoci uczniw:

sprawdzenie wynikw pracy,
ocena wykonanej pracy i aktywno,
sprawdzenie i ocena wynikw pracy domowej.

Sposb uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakoczonych zajciach:

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczce sposobu prowadzenia zaj i zdobytych
umiejtnoci.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

12
 Ankieta dla ucznia

Zakrel lub uzupenij waciw odpowied.

1. Zajcia na temat Badania psychotechniczne to dla mnie:

strata czasu,
rdo informacji o badaniach psychotechnicznych,
okazja do nabycia umiejtnoci praktycznych pracy na aparatach Pirkowskiego
i krzyowym.
2. Na zajciach szczeglnie podobao mi si:
3. Na zajciach nie podobao mi si:
4. W czasie wykonywania wiczenia trudne dla mnie byo:
.

Dzikuj za wypenienie ankiety

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

13
5. WICZENIA

5.1. Obcienie psychiczne w procesach pracy

5.1.1. wiczenia
wiczenie 1
Okrel poziom obcienia psychicznego metod skali Europejskiej Fundacji Poprawy
Warunkw Pracy i ycia dla stanowiska pracownika zatrudnionego przy obsudze kasy
w supermarkecie.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omwi problemy
zdrowotne wynikajce z obcienia psychicznego pracownika zatrudnionego przy obsudze
kasy w supermarkecie, przygotowa kart wicze.

Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeanalizowa materia nauczania 4.1.1 poradnika,
2) przeprowadzi analiz warunkw pracy kasjerki pracujcej w supermarkecie,
3) wypeni tabel skala obcienia psychicznego,
4) okreli poziom obcienia psychicznego,
5) zaproponowa rozwizania zmniejszajce poziom obcienia psychicznego na
analizowanym stanowisku.

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

pogadanka,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
karta wicze.

wiczenie 2
Okrel poziom monotonii pracy wystpujcej na stanowisku pracownika obsugujcego
pras mimorodow, wykonujcego przez ca zmian robocz ten sam detal w jednej
operacji technologicznej. Przy zaoeniu, e: podawanie i odbir detalu odbywa si rcznie,
wyzwalanie ruchu roboczego sterowanie oburczne poprzez rwnoczesne naciskanie dwch
przyciskw.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien scharakteryzowa
proces pracy na analizowanym stanowisku, przeprowadzi pokaz filmu Zwyczajna praca
(czas projekcji 7 min) prezentujcego rozwizania, ktre znacznie poprawiaj sposoby
wykonywania pracy monotonnej, wykonywanej w szybkim tempie z du powtarzalnoci
ruchw oraz przedstawia zagroenia wynikajce z wykonywania tego typu prac. Po
wykonaniu wiczenia nauczyciel powinien poprowadzi dyskusj na ten temat rozwiza
zaproponowanych przez uczniw.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

14
 Ucze powinien:
1) przeanalizowa materia nauczania 4.1.1 poradnika,
2) przeprowadzi analiz warunkw pracy pracownika obsugujcego pras mimorodow,
3) wybra elementy decydujce o istnieniu zjawiska monotonii na analizowanym
stanowisku,
4) oceni poziom monotonii,
5) zaproponowa rozwizania zmniejszajce poziom obcienia psychicznego na
analizowanym stanowisku.

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

pokaz filmu Zwyczajna praca CIOP- PIB Warszawa,
dyskusja dydaktyczna,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
karta wicze,
film Zwyczajna praca CIOP PIB Warszawa.

wiczenie 3
Ustal w tabeli harmonogram pracy dla systemu trzyzmianowego, dla czterech brygad
pracujcych w ruchu cigym, przyjmujc dla kadej brygady zasad rotacji zmian 223.
Praca kadej brygady powinna odbywa si przez 7 kolejnych dni, po czym nastpuje 2 lub 3
dniowa przerwa.
Tabela do wiczenia 3
I tydzie II tydzie III tydzie IV tydzie
Brygada

Wt

Wt

Wt

Wt
Cz

Cz

Cz

Cz
Pn

Pn

Pn

Pn
r

r
Pt

Pt

Pt

Pt
N

N
S

S
A - - R R P P P N N - - R R R P P N N - - - R R P P N N N
B
C
D
R zmiana ranna, P zmiana popoudniowa, N zmiana nocna.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien scharakteryzowa
obcienia dla pracownika wynikajce z pracy w systemie trzyzmianowym i uwiadomi fakt,
e z rnych wzgldw pracownik musi wykonywa prace w warunkach uciliwych
i szkodliwych, a zadaniem zakadu pracy jest minimalizacja obcie wynikajcych z tych
warunkw, przygotowa materiay pomocnicze dotyczce rozwiza praktycznych pracy
trjzmianowej i kart wicze. Po wykonaniu wiczenia nauczyciel powinien poprowadzi
dyskusj na ten temat rozwiza zaproponowanych przez uczniw.

Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeanalizowa materia nauczania 4.1.1 poradnika,
2) kierujc si zasadami zawartymi w poleceniu i przykadem brygady A wpisa do tabeli
literowe oznaczenia zmian dla pozostaych brygad,
3) zaprezentowa prac na forum grupy.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

15
 Zalecane metody nauczaniauczenia si:
dyskusja dydaktyczna,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
karta wicze.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

16
5.2. Predyspozycje psychofizyczne pracownikw

5.2.1. wiczenia
wiczenie 1
Wybierz po trzy najwaniejsze predyspozycje z grup: sprawnoci motorycznych,
zdolnoci, osobowoci, jakie powinien posiada kierowca autobusu.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omwi problemy
wynikajce z nieprawidowego doboru pracownikw do rnych stanowisk pracy. Po
wykonaniu wiczenia nauczyciel powinien poprowadzi dyskusj dotyczc wyboru
okrelonych cech zaproponowanych przez uczniw.

Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeanalizowa Materia nauczania 4.2.1 poradnika,
2) zaplanowa ukad tabeli do wpisania wybranych grup predyspozycji,
3) wpisa posugujc si edytorem tekstu wybrane cechy,
4) wydrukowa prac,
5) zaprezentowa wyniki pracy na forum grupy,
6) uczestniczy w dyskusji nad wyborem okrelonych cech,
7) dokona ewentualnej korekty wynikw swojej pracy.

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

dyskusja dydaktyczna,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
stanowisko komputerowe z drukark.

wiczenie 2
Okrel czy mczyzna w wieku 22 lat posiadajcy przecitn wydolno fizyczn, moe
wykonywa prac na poziomie 55% VO2max, bez naruszenia swojego stanu rwnowagi
czynnociowej.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omwi sposoby
zwikszenia wydolnoci fizycznej czowieka, przygotowa materiay pomocnicze dotyczce
sposobw pomiaru VO2 i kart wicze. Po wykonaniu wiczenia nauczyciel powinien
poprowadzi dyskusj nad zaproponowanymi przez uczniw sposobami zwikszenia
wydolnoci fizycznej okrelonego w wiczeniu pracownika.

Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeanalizowa Materia nauczania 4.2.1 poradnika,
2) zaznaczy na wykresie w karcie wicze, zamieszczonym w arkuszu wicze poziom
VO2max dla wykonywanej pracy,

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

17
3) rozwiza zadanie,
4) zaproponowa sposoby zwikszenia wydolnoci fizycznej tego pracownika.

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

dyskusja dydaktyczna,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
karta wicze.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

18
5.3. Dobr pracownikw do stanowiska pracy z uwzgldnieniem
predyspozycji psychofizycznych

5.3.1.wiczenia

wiczenie 1
Przeprowad pomiar maksymalnej siy mini doni.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omwi metody
pomiaru maksymalnej siy miniowej rnych grup mini i zagroenia dla zdrowia osoby
badanej wynikajce z obcienia fizycznego podczas pomiaru; omwi bezpieczny sposb
pomiaru siy mini doni podczas wykonywania wiczenia; wyczy z biernego
wykonywania wiczenia osoby z urazami doni, podzieli uczniw parami do wzajemnego
pomiaru siy tak, aby kady ucze przeprowadzi pomiar osobicie; przeprowadzi pokaz
pomiaru na wybranej osobie; przygotowa kart wicze zawierajc cele i opis metody
pomiaru; przygotowa materiay pomocnicze dotyczce wicze wzmacniajcych si mini
doni. Po wykonaniu wiczenia nauczyciel powinien poprowadzi dyskusj nad
zaproponowanymi przez uczniw sposobami zwikszenia siy mini doni.

Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeprowadzi czynnoci przygotowawcze do pomiaru maksymalnej siy miniowej.
zgodnie z instrukcj obsugi miernika,
2) przeprowadzi pomiar dla wybranej osoby z grupy,
3) zanotowa wyniki pomiaru,
4) wpisa do tabeli w karcie wicze wyniki pomiarw uzyskane przez pozostae osoby
w grupie,
5) porwna wyniki pomiarw,
6) wyjani rnice uzyskanych wynikw,
7) zaproponowa sposoby zwikszenia siy miniowej doni.

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

pogadanka,
pokaz z instruktaem,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
miernik siy miniowej,
materiay pomocnicze,
instrukcja obsugi miernika,
karta wicze.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

19
wiczenie 2
Porwnaj wydatek energetyczny wybranych 3 osb z grupy podczas przenoszenia ciaru
5 kg w czasie 5 minut.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien omwi metody
pomiaru wydatku energetycznego oraz bezpieczny sposb pomiaru podczas wykonywania
wiczenia; zapyta o samopoczucie i aktualny stan zdrowia uczniw i wyczy z biernego
wykonania wiczenia osoby niemogce przez okres 5 minut przenosi ciar 5 kg; podzieli
uczniw na grupy czteroosobowe do pomiaru tak, aby kady ucze przeprowadzi pomiar dla
3 zdrowych osb; przeprowadzi pokaz pomiaru na wybranej osobie; przygotowa kart
wicze z podanymi celami i metod pomiaru. Po wykonaniu wiczenia nauczyciel powinien
poprowadzi dyskusj nad okrelonymi przez uczniw przyczynami rnic uzyskanych
wynikw.

Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeprowadzi czynnoci przygotowawcze do pomiaru wydatku energetycznego zgodnie
z instrukcj obsugi miernika,
2) przeprowadzi pomiar,
3) zanotowa w karcie wicze wyniki pomiaru dla kadej z osb,
4) porwna wyniki pomiarw,
5) wyjani ewentualne rnice uzyskanych wynikw.

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

pokaz,
dyskusja dydaktyczna,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
miernik wydatku energetycznego,
instrukcja obsugi miernika,
karta wicze.

wiczenie 3
Przeprowad badania psychotechniczne sprawno reagowania na bodce w narzuconym
tempie pracy aparatem Pirkowskiego.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien przeprowadzi pokaz
badania psychotechnicznego sprawnoci reagowania na bodce aparatem Pirkowskiego
wybranej wersji testu i omwi zasady bhp podczas wykonywania wiczenia; wyczy
z biernego wykonywania wiczenia osoby z urazami rk, podzieli uczniw parami do
wzajemnego pomiaru tak, aby kady ucze przeprowadzi pomiar osobicie; przygotowa
kart wicze z podanymi celami i metod pomiaru. Po wykonaniu wiczenia indywidualnie
sprawdzi wyniki pomiarw.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

20
 Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeanalizowa Materia nauczania 4.3.1 dotyczcy bada psychotechnicznych aparatem
Pirkowskiego,
2) zapozna si z celem pomiaru i metodyka pomiaru wykonywanego na wiczeniu,
3) zapozna si z obsug Aparatu Pirkowskiego,
4) ustawi parametry badania do okrelonej w karcie wicze wersji testu,
5) wykona prb w tempie optymalnym 107/min dla dwch osb,
6) obliczy wspczynnik dokadnoci,
7) wykona prb w tempie ekstremalnym 150/min dla dwch osb,
8) obliczy wspczynnik dokadnoci,
9) wpisa dane do tabeli w karcie wicze,
10) na podstawie obserwacji opisa zachowanie i sposb pracy osb badanych w obu
tempach.

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

pokaz z instruktaem,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
aparat Pirkowskiego,
instrukcja obsugi aparatu,
karta wicze.

wiczenie 4
Przeprowad badania psychotechniczne czasu reakcji na bodce aparatem krzyowym.

Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia nauczyciel powinien przeprowadzi pokaz
badania psychotechnicznego czasu reagowania na bodce aparatem krzyowym w tempie
dowolnym i omwi zasady bhp podczas wykonywania wiczenia; wyczy z biernego
wykonywania wiczenia osoby z urazami rk, podzieli uczniw parami do wzajemnego
pomiaru tak, aby kady ucze przeprowadzi pomiar osobicie; przygotowa kart wicze
z podanymi celami i metod pomiaru. Po wykonaniu wiczenia indywidualnie sprawdzi
wyniki pomiarw i wnioski.

Sposb wykonania wiczenia

Ucze powinien:
1) przeanalizowa Materia nauczania 4.3.1 dotyczcy bada psychotechnicznych aparatem
krzyowym,
2) przeanalizowa cel i metodyk pomiaru,
3) przeanalizowa obsug aparatu krzyowego,
4) wykona prbn badania w tempie dowolnym dla jednej osoby,
5) wykona badanie waciwe w tempie dowolnym,
6) wpisa wyniki do karty wicze,
7) zapisa w karcie wicze wnioski z wiczenia.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

21
 Zalecane metody nauczaniauczenia si:
pokaz z instruktaem,
wiczenie.

rodki dydaktyczne:
instrukcja obsugi aparatu,
aparat krzyowy,
karta wicze.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

22
6. EWALUACJA OSIGNI UCZNIA
Przykady narzdzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki moduowej Okrelanie wymaga
stanowiska pracy
Test pisemny skada si z 20 zada wielokrotnego wyboru, z ktrych:
zadania od 1 do 14 s z poziomu podstawowego,
zadania od 15 do 20 s z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zada: 0 lub 1 punkt

Za kad prawidow odpowied ucze otrzymuje 1 punkt. Za z odpowied lub jej brak
ucze otrzymuje 0 punktw.

Proponuje si nastpujce normy wymaga ucze otrzymuje nastpujce

oceny szkolne:
dopuszczajcy za rozwizanie, co najmniej 8 zada z poziomu podstawowego,
dostateczny za rozwizanie, co najmniej 10 zada z poziomu podstawowego,
dobry za rozwizanie 14 zada, w tym, co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry za rozwizanie 18 zada, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. b, 3. c, 4. b, 5. c, 6. a, 7. d, 8. b, 9. a, 10. c, 11. d,

12. b, 13. c, 14. b, 15. d, 16. a, 17. a, 18. d, 19. a, 20. c.

Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osignicia ucznia) celu wymaga odpowied
1 Okreli mechanizm psychiczny podejmowaniu
B P b
decyzji
2 Wyjani pojcie obcienie psychiczne A P b
3 Okreli sposb klasyfikacji monotonii B P c
4 Okreli metod pozwalajc okreli
B P b
predyspozycje psychofizyczne pracownikw
5 Okreli rodzaj predyspozycji psychicznych B P c
6 Okreli cechy wrodzone, dziki, ktrym ludzie
B P a
osigaj rne efekty uczenia si i dziaania
7 Rozrni cechy osobowoci A P d
8 Rozrni rodzaje zdolnoci A P b
9 Rozrni mierniki wydolnoci fizycznej A P a
10 Okreli rodzaj badania stosowanego do oceny
B P c
wydolno ukadu oddechowego
11 Okreli cel bada neurologicznych pracownika B P d
12 Ustali najskuteczniejsz metod badania
C P b
predyspozycji psychicznych pracownikw
13 Okreli zastosowanie selekcji negatywnej B P c

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

23
 14 Okreli wpyw pory dnia na wydolno organizmu
B P b
czowieka
15 Dobra parametr okrelajcy zdolno danej osoby
C PP d
do wykonywania pracy fizycznej
16 Scharakteryzowa czynniki wpywajce na
C PP a
monotoni pracy
17 Ustali prace wzbronionych kobietom C PP a
18 Ustali zakres bada oceny poziomu obcienia
psychicznego wedug J. Mc. Cormick, P. R. C PP d
Jeanneret, R. Mecham
19 Ustali zakres bada predyspozycji
C PP a
psychomotorycznych aparatem Pirkowskiego
20 Przeprowadzi badanie predyspozycji
psychomotorycznych pracownikw aparatem D PP c
krzyowym

Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omw z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniw z rodzajem zada podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiedni liczb testw.
5. Zapewnij samodzielno podczas rozwizywania zada.
6. Przed rozpoczciem testu przeczytaj uczniom instrukcj dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wtpliwoci wyjanij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakoczeniem testu przypomnij uczniom o zbliajcym si czasie
zakoczenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uwanie instrukcj.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi.
3. Zapoznaj si z zestawem zada testowych.
4. Test zawiera 20 zada. Do kadego zadania doczone s 4 moliwoci odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na zaczonej karcie odpowiedzi, stawiajc w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyki naley bdn odpowied zaznaczy kkiem, a nastpnie
ponownie zakreli odpowied prawidow.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy bdziesz mia satysfakcj z wykonanego zadania.
7. Jeli udzielenie odpowiedzi bdzie Ci sprawiao trudno, wtedy od jego rozwizanie
na pniej i wr do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwizanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!

Materiay dla ucznia:

instrukcja,
zestaw zada testowych,
karta odpowiedzi.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

24
ZESTAW ZADA TESTOWYCH

1. Istota pracy umysowej polega na podejmowaniu decyzji na podstawie informacji

napywajcych do
a) centralnej bazy danych.
b) centralnego ukadu nerwowego.
c) oczu i uszu osoby pracujcej.
d) oczu, uszu i nosa osoby pracujcej.

2. Obcienie psychiczne moe by rozumiane jako

a) wydatek energetyczny.
b) stan organizmu.
c) choroba zawodowa.
c) pozorny dyskomfort.

3. W przyjtej powszechnie klasyfikacji monotoni pracy okrela si jako

a) doln, zerow, grn.
b) pierwsz, drug, trzeci.
c) ma, redni, du.
d) ujemn, zerowa, dodatni.

4. Opracowania w formie schematw, tabel zawierajcych zespoy cech psychofizycznych

wymaganych w danym zawodzie pozwalajce okreli predyspozycje pracownikw
nazywane s
a) normogramami.
b) psychogramami.
c) testerami.
d) psychomiarami.

5. Ostro wzroku to predyspozycja zaliczana do

a) zdolnoci.
b) cech osobowoci.
c) sprawnoci sensomotorycznych.
d) cech charakteru.

6. Cechy wrodzone, dziki ktrym poszczeglni ludzie osigaj rne efekty uczenia si
i dziaania nazywamy
a) zdolnociami.
b) sprawnociami sensomotorycznymi.
c) cechami osobowoci.
d) wadami postawy.

7. Odporno emocjonalna to cecha

a) ukadu immunologicznego.
b) wrodzona.
c) sensomotoryczna.
d) osobowoci.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

25
8. Zdolno rwnoczesnego zajmowania si kilkoma problemami lub ledzenie,
obserwowanie kilku sygnaw, bodcw rwnoczenie to
a) bilokacja.
b) podzielno uwagi.
c) rozdwojenie jani.
d) multilokacja.

9. Miernikiem wydolnoci fizycznej pracownika jest

a) puap tlenowy.
b) zrczno rk.
c) ostro wzroku.
d) koordynacja wzrokowo-ruchowa.

10. Wydolno ukadu oddechowego ocenia si poprzez badania

a) biomechaniczne.
b) aerodynamiczne.
c) spirometryczne.
d) sensoryczne.

11. Badania neurologiczne pracownika maj na celu oceni sprawnoci funkcjonowania

ukadu
a) ruchu.
b) krwiononego.
c) oddechowego.
d) nerwowego.

12. Najbardziej rozpowszechnion i uznan za skuteczn metod badania predyspozycji

psychicznych pracownikw s
a) pomiary antropometryczne.
b) testy psychologiczne.
c) badania wydatku energetycznego.
d) pomiary sensoryczne.

13. Dobr pracownikw metod polegajc na odrzuceniu osb najsabszych, nie

speniajcych kryterium wymaga kwalifikacyjnych na okrelone stanowiska pracy
nazywamy
a) selekcj pozytywn.
b) doborem ujemnym.
c) selekcj negatywn.
d) eliminacj ujemn.

14. Najwysz wydolno organizm czowieka osiga

a) rano.
b) w poudnie.
c) wieczorem.
d) o pnocy.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

26
15. Zdolno danej osoby do wykonywania pracy fizycznej, czyli wysiku fizycznego okrela
a) zrczno rk.
b) zdolno koncentracji uwagi.
c) koordynacja wzrokowo-ruchowa.
d) maksymalna sia skurczu dowolnego.

16. Elementem wpywajcym na poziom monotonii pracy jest

a) atwo pracy nie wymagajca udziau procesw mylowych.
b) wysoki wydatek energetyczny.
c) niskie wynagrodzenie.
d) staa temperatura w pomieszczeniu pracy.

17. Do prac wzbronionych kobietom nale

a) wymagajce znacznego wysiku fizycznego, zwizane z transportem ciarw oraz
wymuszon pozycj ciaa.
b) prace w porze nocnej.
c) prace kierowcw samochodw ciarowych.
d) na otwartym terenie w okresie zimowym.

18. Metoda oceny poziomu obcienia psychicznego wedug J. Mc. Cormick, P. R. Jeanneret,
R. Mecham polega na
a) badaniu wydatku energetycznego.
b) rozwizaniu testu zawierajcego 20 pyta.
c) okreleniu monotonii pracy.
d) wypenieniu kwestionariusza zawierajcego okoo 200 pyta.

19. Aparat Pirkowskiego suy do pomiaru

a) koordynacji wzrokowo-ruchowej.
b) wydatku energetycznego.
c) stopnia opanowania tremoru rki.
d) monotypii ruchw.

20. Badanie polegajce na naciskaniu przez badanego przycisku, ktry w danym momencie
znajduje si na przeciciu wsprzdnych wyznaczonych przez dwie palce si lampki
sygnalizacyjne wykonywane jest na
a) aparacie Pirkowskiego.
b) psychometrze Lehmanna.
c) aparacie krzyowym Dufouera.
d) mierniku przestrzennym Dufouera.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

27
 KARTA ODPOWIEDZI
Imi i nazwisko ...............................................................................

Okrelanie wymaga stanowiska pracy

Zakrel poprawn odpowied.

Nr
Odpowied Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

28
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki moduowej Okrelanie wymaga
stanowiska pracy
Test pisemny skada si z 20 zada wielokrotnego wyboru, z ktrych:
zadania od 1 do 14 s z poziomu podstawowego,
zadania od 15 do 20 s z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zada: 0 lub 1 punkt

Za kad prawidow odpowied ucze otrzymuje 1 punkt. Za z odpowied lub jej brak
ucze otrzymuje 0 punktw.

Proponuje si nastpujce normy wymaga ucze otrzymuje nastpujce

oceny szkolne:
dopuszczajcy za rozwizanie, co najmniej 8 zada z poziomu podstawowego,
dostateczny za rozwizanie, co najmniej 10 zada z poziomu podstawowego,
dobry za rozwizanie 14 zada, w tym, co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry za rozwizanie 18 zada, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a , 3. b, 4. d, 5. b, 6. b, 7. a, 8. c, 9. c, 10. d, 11. a,

12. c, 13. d, 14. b, 15. c, 16. a, 17. c, 18. b, 19. a, 20. c.

Plan testu

Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna

zad. (mierzone osignicia ucznia) celu wymaga odpowied
1 Okreli kolejno procesw psychicznych
B P d
wystpujcych w kadym procesie pracy
2 Okreli wpyw monotypowoci na obcienie
B P a
psychiczne pracownika
3 Okreli optymalne obcienie psychiczne prac
B P b
4 Okreli skutki niezmiennoci procesu pracy B P d
5 Okreli pojcie selekcji pozytywnej B P b
6 Okreli zastosowanie bada spirometrycznych B P b
7 Okreli wskanik poziomu obcienia
B P a
psychicznego
8 Zdefiniowa sprawnoci sensomotoryczne A P c
9 Sklasyfikowa predyspozycje psychiczne B P c
10 Zdefiniowa pojcie osobowo A P d
11 Zdefiniowa pojcie empatii A P a
12 Okreli sprawno pozwalajc na rwnoczesne
B P c
posugiwanie si narzdem wzroku i ruchu
13 Okreli elementy predyspozycji psychicznych
B P d
pracownika.
14 Zdefiniowa pojcie puapu tlenowego A P b

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

29
 15 Dobra metod jednoczesnego badanie sprawnoci
sensomotorycznej, zdolnoci, osobowoci oraz D PP c
zainteresowa pracownika
16 Dobra metod bada oceny ukadu miniowo-
D PP a
szkieletowego
17 Dobra metod pomiaru zdolnoci organizmu
pracownika do wykonywania dynamicznego D PP c
wysiku fizycznego
18 Scharakteryzowa spadek zdolnoci do
C PP b
wykonywania pracy w porze nocnej
19 Dobra pracownika do prac zwizanych
D PP a
z nadmiernym obcieniem organizmu
20 Dobra aparatur do badania szybkoci reakcji
psychomotorycznej w tempie narzuconym i D PP c
koordynacji wzrokowo-ruchowej

Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omw z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniw z rodzajem zada podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiedni liczb testw.
5. Zapewnij samodzielno podczas rozwizywania zada.
6. Przed rozpoczciem testu przeczytaj uczniom instrukcj dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wtpliwoci wyjanij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakoczeniem testu przypomnij uczniom o zbliajcym si czasie
zakoczenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uwanie instrukcj.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi.
3. Zapoznaj si z zestawem zada testowych.
4. Test zawiera 20 zada. Do kadego zadania doczone s 4 moliwoci odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na zaczonej karcie odpowiedzi, stawiajc w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyki naley bdn odpowied zaznaczy kkiem, a nastpnie
ponownie zakreli odpowied prawidow.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy bdziesz mia satysfakcj z wykonanego zadania.
7. Jeli udzielenie odpowiedzi bdzie Ci sprawiao trudno, wtedy od jego rozwizanie
na pniej i wr do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwizanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!

Materiay dla ucznia:

instrukcja,
zestaw zada testowych,
karta odpowiedzi.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

30
ZESTAW ZADA TESTOWYCH
1. Kolejno nastpujce po sobie etapy, w kadym procesie pracy to
a) odbir informacji, wykonywanie analizy, synteza dziaa.
b) podejmowanie decyzji, odbir informacji, wykonywanie decyzji.
c) wykonywanie decyzji, ocena wykonania, korekta decyzji.
d) odbir informacji, podejmowanie decyzji, wykonanie czynnoci.

2. Po wielokrotnym powtarzaniu danej czynnoci fizycznej przez pracownika obcienie

psychiczne
a) maleje.
b) wzrasta.
c) pozostaje na tym samym poziomie.
d) zmienia si skokowo.

3. Jeeli wymagania zwizane z prac na danym stanowisku s rwne moliwociom

pracownika, wwczas obcienie psychiczne prac jest
a) nieakceptowane.
b) optymalne.
c) symetryczne.
d) monotonne.

4. Niezmienno procesu pracy wywouje

a) uwsteczniania si.
b) wzrost wydajnoci pracy.
c) zmniejszenie obcienia psychicznego.
d) monotoni pracy.

5. Wybr pracownikw najlepszych ze wzgldu na posiadane przez nich predyspozycje do

zawodu nazywamy
a) selekcj negatywn.
b) selekcj pozytywn.
c) kastingiem.
d) ocen dodatni.

6. Badania spirometryczne oceniaj

a) predyspozycje psychiczne.
b) wydolno ukadu oddechowego.
c) wydolno miniow.
d) sprawnoci sensomotoryczne.

7. Wskanikiem poziomu obcienia psychicznego organizmu moe by

a) stan organizmu czowieka w czasie pracy.
b) wydatek energetyczny w czasie pracy.
c) temperatura w pomieszczeniu pracy.
d) kilodul lub kilokaloria.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

31
8. Sprawnoci sensomotoryczne to predyspozycje zwizane
a) z osobowoci.
b) z uzdolnieniami.
c) z funkcjonowaniem narzdw zmysw.
d) z motoryk narzdw ruchu.

9. Podzielno uwagi to predyspozycja psychiczna zaliczana do

a) sprawnoci sensomotorycznych.
b) cech osobowoci.
c) zdolnoci.
d) cech sprawnoci manualnych.

10. Cechy, ktre ksztatuj si w czowieku w cigu caego jego ycia w toku codziennego,
indywidualnego dowiadczenia nazywamy s jako
a) reakcje nabyte.
b) zdolnoci.
c) sprawnoci sensomotoryczne.
d) osobowo.

11. Umiejtno dostrzegania problemw innych ludzi i wczuwania si w nie to

a) empatia.
b) antypatia.
c) odporno emocjonalna.
d) samokontrola.

12. Sprawno wspdziaania narzdu wzroku i ruchu pozwalajca na rwnoczesne

posugiwanie si nimi to
a) telepatia.
b) zbieno wzrokowo-ruchowa.
c) koordynacja wzrokowo-ruchowa.
d) synchronizacja zmysowa.

13. Zainteresowania czowieka przejawiajce si w deniu do zdobywania coraz to nowych

informacji w okrelonej dziedzinie
a) tylko dawniej byy zaliczane s do predyspozycji psychicznych pracownika.
b) obecnie nie s zaliczane do predyspozycji psychicznych pracownika.
c) nie s zaliczane do predyspozycji psychicznych pracownika.
d) zaliczane s do predyspozycji psychicznych pracownika.

14. Maksymalna ilo tlenu, jak organizm moe pobra z wdychanego powietrza
w jednostce czasu, w przeliczeniu na kg masy ciaa czowieka nazywa si
a) granic tlenow.
b) puapem tlenowym.
c) ekstremum tlenowym.
d) maksimum powietrznym.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

32
15. Jednoczesne badanie takich cech psychicznych pracownika jak: sprawnoci
sensomotoryczne, zdolnoci, osobowo oraz zainteresowania umoliwiaj
a) badania sensomotoryczne.
b) psychometry.
c) testy psychologiczne.
d) analizatory psychometryczne.

16. Si i sprawno ukadu ruchu (miniowo-szkieletowego) ocenia si na podstawie bada

a) biomechanicznych.
b) neurologicznych.
c) kardiologicznych.
d) spirometrycznych.

17. Zdolno organizmu pracownika do wykonywania dynamicznego wysiku fizycznego

mona okreli na podstawie pomiaru
a) antropometrii.
b) psychometrem.
c) wydatku energetycznego.
d) ergonomii.

18. W wyniku pracy w nocy nastpuje pogorszenie samopoczucia, narastanie zmczenia,

spadek zdolnoci do wykonywania pracy nawet
a) do 50% normalnej wydolnoci.
b) do 20% normalnej wydolnoci.
c) do osignicia dolnej granicy blu.
d) do osignicia grnej granicy blu.

19. Przy pracach zwizanych z nadmiernym wysikiem fizycznym, wymuszon pozycj ciaa
oraz zagraajcych prawidowemu rozwojowi psychicznemu, zabronione jest zatrudnianie
a) pracownikw modocianych.
b) pracownikw emerytowanych.
c) osb powyej 65 roku ycia.
d) cudzoziemcw.

20. Do badania szybkoci reakcji psychomotorycznej w tempie narzuconym, jak rwnie

koordynacji wzrokowo-ruchowej kandydatw do pracy moe suy
a) aparat Lehmanna.
b) wzrokometr Darwina.
c) aparat Pirkowskiego.
d) ruchometr Dufouera.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

33
 KARTA ODPOWIEDZI
Imi i nazwisko ...............................................................................

Okrelanie wymaga stanowiska pracy

Zakrel poprawn odpowied.

Nr
Odpowiedzi Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

34
7. LITERATURA
1. Dobrowolska B. i Mielczarek-Pankiewicz E. (red): Opieka nad zdrowiem pracownikw
w rodowisku pracy. Instytut Medycyny Pracy, d 1992
2. Praca zbiorowa: Ergonomia. Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa 1997
3. Grska E.: Diagnoza ergonomiczna stanowisk pracy. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa 2000
4. Grska E.: Ergonomia. Projektowanie, diagnoza, eksperymenty. Oficyna Wydawnicza
Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2007
5. Janiga J.: Podstawy fizjologii i ergonomii. Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej,
Legnica 2000
6. Induski J. A. (red): Higiena Pracy. Tom I. Oficyna Wydawnicza Instytutu Medycyny
Pracy, d 1999
7. Koradecka D. (red): Bezpieczestwo Pracy i Ergonomia. Tom 1. CIOP, Warszawa 1999
8. Koradecka D. (red): Bezpieczestwo Pracy i Ergonomia. Tom 2. CIOP, Warszawa 1999
9. Koradecka D. Bugajska J.: Ocena wielkoci obcienia prac na stanowiskach roboczych.
CIOP, Warszawa 1998
10. Kozowski S., Nazar K.: Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wyd. Lek. PZWL,
Warszawa 1999
11. Krauze M.: Ergonomia Praktyczna wiedza o pracujcym czowieku i jego rodowisku
pracy. lska Organizacja Techniczna, Katowice 1992
12. Lewandowski J. (red): Ergonomia. Materiay do wicze. Wydawnictwo ,,Marcus s.c.,
d 1995
13. uczak A. Wymagania psychiczne w doborze osb do zawodw trudnych
i niebezpiecznych. CIOP, Warszawa 1998
14. Praca zbiorowa.: Psychofizyczne problemy czowieka w rodowisku pracy. CIOP,
Warszawa 1997
15. Rczkowski B.: BHP w praktyce. ODiDK Sp. z o.o., Gdask 2003
16. Wieczorek S.: Podstawy psychologii pracy i ergonomii. Tarbonus Sp. z o.o. Tarnobrzeg
2005

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

35