Przestrzeganie Wymagań Ochrony ŚrodowiskaN

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Magdalena Maj
Przestrzeganie wymaga ochrony rodowiska

315[01].O1.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Recenzenci:
dr in. Pawe Religa
dr in. Rafa Bator
Opracowanie redakcyjne:
mgr in. Magda Maj
Konsultacja:
mgr in. Wanda Bukaa
Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki moduowej 315[01].O1.02

Przestrzeganie wymaga ochrony rodowiska, zawartego w moduowym programie
nauczania dla zawodu technik bezpieczestwa i higieny pracy.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Pastwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

1
SPIS TRECI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstpne 5
3. Cele ksztacenia 6
4. Przykadowe scenariusze zaj 7
5. wiczenia 11
5.1. Zanieczyszczenia rodowiska 11
5.1.1. wiczenia 11
5.2. Ochrona rodowiska przed zanieczyszczeniem 15
5.2.1. wiczenia 15
5.3. Gospodarka odpadami 17
5.3.1. wiczenia 17
6. Ewaluacja osigni ucznia 19
7. Literatura 33

2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Pastwu Poradnik dla nauczyciela, ktry bdzie pomocny w prowadzeniu
zaj dydaktycznych w szkole ksztaccej w zawodzie technik bezpieczestwa i higieny
pracy. W poradniku zamieszczono:
wymagania wstpne, wykaz umiejtnoci, jakie ucze powinien mie ju uksztatowane,
aby bez problemw mg korzysta z poradnika,
cele ksztacenia, wykaz umiejtnoci, jakie ucze uksztatuje podczas pracy
z poradnikiem,
przykadowe scenariusze zaj,
przykadowe wiczenia ze wskazwkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania
uczenia oraz rodkami dydaktycznymi,
ewaluacj osigni ucznia, przykadowe narzdzie pomiaru dydaktycznego,
literatur.
Wskazane jest, aby zajcia dydaktyczne byy prowadzone rnymi metodami ze
szczeglnym uwzgldnieniem aktywizujcych metod nauczania.
Formy organizacyjne pracy uczniw mog by zrnicowane, poczwszy od
samodzielnej pracy uczniw do pracy zespoowej.
Jako pomoc w realizacji jednostki moduowej dla uczniw przeznaczony jest Poradnik
dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkowa uczniw na waciwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.
Materia nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziay, ktre
zawieraj podrozdziay. Podczas realizacji poszczeglnych rozdziaw wskazanym jest
zwrcenie uwagi na nastpujce elementy:
materia nauczania w miar moliwoci uczniowie powinni przeanalizowa
samodzielnie. Obserwuje si niedocenianie przez nauczycieli niezwykle wanej
umiejtnoci, jak uczniowie powinni bezwzgldnie posiada czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,
pytania sprawdzajce maj wykaza, na ile ucze opanowa materia teoretyczny i czy
jest przygotowany do wykonania wicze. W zalenoci od tematu mona zaleci
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wsplne z ca grup uczniw,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
poniewa nauczyciel sterujc dyskusj moe uaktywnia wszystkich uczniw oraz
w trakcie dyskusji usuwa wszelkie wtpliwoci,
dominujc rol w ksztatowaniu umiejtnoci oraz opanowaniu materiau speniaj
wiczenia. W trakcie wykonywania wicze ucze powinien zweryfikowa wiedz
teoretyczn oraz opanowa nowe umiejtnoci. Przedstawiono dosy obszern
propozycj wicze wraz ze wskazwkami o sposobie ich przeprowadzenia,
uwzgldniajc rne moliwoci ich realizacji w szkole. Nauczyciel decyduje, ktre
z zaproponowanych wicze jest w stanie zrealizowa przy okrelonym zapleczu
technodydaktycznym szkoy. Prowadzcy moe rwnie zrealizowa wiczenia, ktre
sam opracowa,
sprawdzian postpw stanowi podsumowanie rozdziau, zadaniem uczniw jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Ucze powinien samodzielnie czytajc
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzi lub zaprzeczy opanowanie okrelonego
zakresu materiau. Jeeli wystpi zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnie
wrci, sprawdzajc czy braki w opanowaniu materiau s wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewaciwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczeglnie wana rola nauczyciela, gdy od postawy nauczyciela,

3
sposobu prowadzenia zaj zaley midzy innymi zainteresowanie ucznia. Ucze
niezainteresowany materiaem nauczania, wykonywaniem wicze nie nabdzie w peni
umiejtnoci zaoonych w jednostce moduowej. Naley rozbudzi wrd uczniw tak
zwan ciekawo wiedzy. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiau nauczania
rozdziau moe stanowi podstaw dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejtnoci
ucznia z tego zakresu. Nauczyciel realizujc jednostk moduow powinien zwraca
uwag na predyspozycje ucznia, oceni, czy ucze ma wiksze uzdolnienia manualne,
czy moe lepiej radzi sobie z rozwizywaniem problemw teoretycznych,
testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osigni ucznia zawieraj zadania z zakresu
caej jednostki moduowej i naley je wykorzysta do oceny uczniw, a wyniki
osignite przez uczniw powinny stanowi podstaw do oceny pracy wasnej
nauczyciela realizujcego t jednostk moduow. Kademu zadaniu testu przypisano
okrelon liczb moliwych do uzyskania punktw (0 lub 1 punkt). Ocena kocowa
uzaleniona jest od iloci uzyskanych punktw. Nauczyciel moe zastosowa test wedug
wasnego projektu oraz zaproponowa wasn skal ocen. Naley pamita, eby tak
przeprowadzi proces oceniania ucznia, aby umoliwi mu jak najpeniejsze wykazanie
swoich umiejtnoci.
Metody polecane do stosowania podczas ksztacenia moduowego to:
pokaz,
wiczenie (laboratoryjne lub inne),
metoda projektw,
metoda tekstu przewodniego.
315[01].O1
Bezpieczestwo pracy
i ochrona rodowiska
315[01].O1.01 311[22].O1.02
Przestrzeganie wymaga Przestrzeganie wymaga
bezpieczestwa i higieny pracy ochrony rodowiska
oraz ochrony
przeciwpoarowej
Schemat ukadu jednostek moduowych

4
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystpujc do realizacji programu jednostki moduowej ucze powinien umie:
zapisywa proste reakcje chemiczne,
wykonywa podstawowe obliczenia i dziaania na jednostkach,
posugiwa si podstawowymi pojciami z zakresu chemii,
stosowa zasady bhp przy wykonywaniu dowiadcze chemicznych,
korzysta z rnych rde informacji,
obsugiwa komputer,
wsppracowa w grupie.

5
3. CELE KSZTACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki moduowej ucze powinien umie:
okreli wymagania dotyczce ochrony rodowiska w przedsibiorstwie produkcyjnym,
usugowym lub handlowym,
opisa sposb prowadzenia gospodarki odpadami i opakowaniami w przedsibiorstwie,
okreli sposoby prowadzenia gospodarki wodno-ciekowej w przedsibiorstwie,
zaplanowa sposb prowadzenia gospodarki w zakresie ochrony powietrza
w przedsibiorstwie,
opracowa sprawozdanie dotyczce odprowadzania zanieczyszcze do rodowiska.

6
4. PRZYKADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Scenariusz zaj 1
Osoba prowadzca ..
Moduowy program nauczania: Technik bezpieczestwa i higieny pracy 315[01]
Modu: Bezpieczestwo pracy i ochrona rodowiska 315[01].O1
Jednostka moduowa: Przestrzeganie wymaga ochrony rodowiska
315[01].O1.02
Temat: Racjonalna gospodarka odpadami opakowaniowymi

Cel oglny: Uwiadomienie uczniom ich decydujcej roli wobec ochrony rodowiska.
Po zakoczeniu zaj edukacyjnych ucze powinien umie:

wyjani negatywny wpyw rosncej liczby odpadw na rodowisko,
przeciwdziaa wytwarzaniu nadmiernej iloci odpadw.
Ksztatowane umiejtnoci ponadzawodowe:

praca w zespole,
posugiwanie si burz mzgw jako metod zbierania pomysw,
praca metod metaplanu,
ocena pracy kolegw.
Metoda nauczaniauczenia si:

metaplan.
Formy organizacyjne pracy uczniw:

praca w grupach.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
rodki dydaktyczne:
instrukcja pracy metod metaplanu,
due arkusze szarego papieru,
flamastry,
klej, kartki papieru,
pinezki,
tama do metkownicy.
Przebieg zaj:
I. Cz wstpna:
sprawdzenie obecnoci,
powtrzenie tematu poprzednich zajciach pytania sprawdzajce,
wyjanienie, na czym polega metoda metaplanu.
II. Cz gwna:
1. Podzia uczniw na zespoy 4-osobowe (moe by w sposb losowy np. uczniowie
cign karty do gry, grupy zostaj utworzone wg wycignitych figur: asy, krle itd.)

7
2. Wyjanienie tematu zaj, ktry jest jednoczenie tematem pracy. Uczniowie zapisuj
go na duych owalnych kartkach. Nastpnie na mniejszych owalnych karteczkach
pisz pytania, na ktre bd musieli udzieli odpowiedzi zapisujc je na prostoktnych
paskach papieru. Kartki naklejaj na arkusz szarego papieru wg wzoru
zamieszczonego poniej. Czas pracy ok. 1520 min.
Racjonalna gospodarka
odpadami opakowaniowymi
W jaki sposb wadze

Jakie s skutki dla Co ja mog zrobi
lokalne i pastwowe mog
rodowiska w tym zakresie?
przeciwdziaa wzrastajcej
wzrastajcej liczby liczbie odpadw
odpadw? opakowaniowych?
Odpowiedzi uczniw
3. Prezentacja prac poszczeglnych grup. Uczniowie przypinaj swoje arkusze do tablicy
i grupy kolejno dokonuj prezentacji. W tym czasie jeden z uczniw na duym
arkuszu papieru zapisuje propozycje I grupy dotyczce sposobw przyczyniania si
przez kadego z nas do racjonalnej gospodarki odpadami opakowaniowymi,
a nastpnie dopisuje takie odpowiedzi kolejnych grup, ktre nie wystpiy wczeniej.
III. Podsumowanie:
1. Propozycja oceny pracy poszczeglnych grup. Kady ucze otrzymuje jedn
karteczk z tamy do metkownicy i przyklej j na pracy, ktra wg niego bya
najlepsza (nie mona nakleja kartki na pracy wasnej grupy). Stopie dla
poszczeglnych zespow wystawiony jest na podstawie iloci karteczek naklejonych
na meta plan grupy i na podstawie oceny nauczyciela.
2. Arkusz z propozycjami Jak kady z nas moe przyczyni si do racjonalnej
gospodarki odpadami opakowaniowymi? naley zawiesi w widocznym miejscu, aby
przypomina przez nastpne tygodnie, e kady ma wpyw na stan naszego rodowiska
naturalnego.

8
Scenariusz zaj 2
Osoba prowadzca ..
Moduowy program nauczania: Technik bezpieczestwa i higieny pracy 315[01]
Modu: Bezpieczestwo pracy i ochrona rodowiska 315[01].O1
Jednostka moduowa: Przestrzeganie wymaga ochrony rodowiska
315[01].O1.02
Temat: Ochrona powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem.

Cel oglny: Poznanie metod ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem.
Po zakoczeniu zaj edukacyjnych ucze powinien umie:

scharakteryzowa metody przeciwdziaania zapyleniu powietrza,
scharakteryzowa sposoby ograniczania emisji do atmosfery zanieczyszcze gazowych,
scharakteryzowa metody redukcji zanieczyszcze wyemitowanych do atmosfery.
Ksztatowane umiejtnoci ponadzawodowe:

czytanie tekstu ze zrozumieniem,
praca w zespole,
wyrobienie poczucia odpowiedzialnoci.
Metoda nauczaniauczenia si:

dyskusja dydaktyczna wielokrotna.
Formy organizacyjne pracy uczniw:

praca w grupach.
Czas: 2 godziny dydaktyczne.
rodki dydaktyczne:
wybrane fragmenty z poradnika dla ucznia.
Przebieg zaj:
I. Cz wstpna:
sprawdzenie obecnoci,
podanie tematu zaj,
powtrzenie wiadomoci z poprzednich zaj pytania sprawdzajce,
wyjanienie, na czym polega metoda puzzli.
II. Cz gwna:
1. Podzia uczniw na zespoy 4-osobowe.
2. Rozdanie uczniom materiaw. Kady ucze w zespole otrzymuje opis sposobu
ograniczania innego rodzaju zanieczyszczenia emitowanego do atmosfery i sposobu
jego ograniczania. Czas na przeczytanie i zapamitanie jak najwikszej iloci
informacji 1015 min.
3. Zebranie od uczniw materiaw z opisem sposobw ograniczania zanieczyszcze
powietrza.

9
4. Kady z czonkw grupy naucza pozostaych uczniw tego, czego sam przed chwil
si nauczy czas ok. 15 min.
III. Podsumowanie:
przeprowadzenie krtkiego sprawdzianu, moe to by wypenienie tabeli wg
zaczonego wzoru:
Rodzaj zanieczyszczenia Sposoby ograniczania emisji
ocena pracy.

10
5. WICZENIA
5.1. Zanieczyszczenia rodowiska
5.1.1. wiczenia
wiczenie 1
Okrel gwne zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, rda ich emisji i ich
wpyw na rodowisko.
Wskazwki do realizacji
Przed przystpieniem do realizacji wiczenia uczniowie powinni przeczyta fragment
rozdziau Materia nauczania dotyczcy wiadomoci o rodzajach zanieczyszcze powietrza
atmosferycznego lub skorzysta z Internetu.
Sposb wykonania wiczenia
Ucze powinien:
1) wyszuka informacje na temat zanieczyszcze w literaturze lub w Internecie,
2) wypeni ponisz tabel:
Tabela do wiczenia 1
Wpyw na rodowisko
Rodzaj zanieczyszczenia rda zanieczyszczenia
(w tym na czowieka)
Zalecane metody nauczaniauczenia si:

wiczenie,
dyskusja dydaktyczna.
rodki dydaktyczne:
tabela do wypenienia,
komputer z dostpem do Internetu.
wiczenie 2
Zbadaj odczyn pyu i obecno oowiu w pyle.
Uczniowie powinni zebra py do badania z rnych miejsc, np.: lici drzew, terenu
zakadu przemysowego, chodnika, parkingu.
Ucze powinien:
1) za pomoc pdzelka zebra py z rnych miejsc,

11
2) zebrany py wsypa do dwch probwek A i B zawierajcych po 5 cm3 wody
destylowanej,
3) wstrzsn probwk A i za pomoc papierka wskanikowego lub za pomoc pH-metru
zbada odczyn,
4) do probwki B doda 10 kropli kwasu octowego CH3COOH o steniu 10%,
5) potrzsn probwk B, a nastpnie przez lejek wyoony bibu przesczy roztwr do
czystej probwki,
6) doda do roztworu 10% roztwr siarczku sodu Na2S i obserwowa zmiany,
7) wyniki pomiarw i obserwacji zamieci w tabeli,
8) zapisa wnioski. Okreli rda obecnoci oowiu w pyle oraz rda emisji pyw
o charakterze kwanym i o charakterze zasadowym.
Uwagi do dowiadczenia:
kwas octowy stosuje si w celu przeprowadzenia trudno rozpuszczalnych zwizkw
oowiu,
obecno oowiu w pyle wykrywa si siarczkiem sodu. Jony siarczkowe S2- reaguj
z jonami oowiu Pb2+, dajc brunatno czarny siarczek oowiu:
Pb2+ + S2- PbS

Szacunkowa ocena zmian
Prbka pyu pobrana z: pH Odczyn
w roztworze po dodaniu Na2S
chodnika
lici drzew
terenu zakadu przemysowego
parkingu

wiczenie laboratoryjne.
rodki dydaktyczne:
probwki, bibua, lejek, pdzelek, kawaek kartonu,
papierki wskanikowe o zawonym zakresie pH i czuoci co 0,5 lub pH-metr,
siarczek sodu Na2S roztwr 10%,
kwas octowy CH3COOH o steniu 10%,
woda destylowana,
tabelka do wypenienia.
wiczenie 3
Zbadaj wpyw dwutlenku siarki na roliny.
Przed wykonaniem wiczenia naley zapozna uczniw z zasadami BHP podczas
spalania siarki: spalanie naley przeprowadza pod wycigiem w sposb uniemoliwiajcy
wdychanie szkodliwego dla zdrowia dwutlenku siarki.
Ucze powinien:
1) przygotowa dwie kolby: A i B,

12
2) umieci w kolbie A suche, a w kolbie B mokre patki kwiatw i licie,
3) umieci na yce do spalania sproszkowan siark,
4) za pomoc palnika gazowego zapali siark,
5) przenie j do kolby z suchymi patkami i limi,
6) zamkn kolb korkiem i obserwowa zmiany,
7) powtrzy dowiadczenie z drug kolb,
8) zapisa wyniki obserwacji w tabeli,
9) sformuowa wnioski.
KOLBA A KOLBA B
li kwiat li kwiat
Opis zmiany
barwy

rodki dydaktyczne:
dwie kolby z dopasowanymi korkami,
yka do spalania,
palnik,
sproszkowana siarka,
patki kwiatw i licie,
tabela do wypenienia.
wiczenie 4
Oznacz warto pH wody pobranej z rnych rde oraz zawarto substancji staych
w wodzie.
Uczniowie powinni pobra wod np. z: kranu, rzeki, wod deszczow. Naley zwrci
szczegln uwag na czysto naczy.
Ucze powinien:
1) pobra prbki wody z rnych rde do czystych naczy,
2) przela wod do probwek, zbada odczyn pH za pomoc papierkw wskanikowych lub
pH-metru i zapisa wyniki w tabeli,
3) zway zlewk, po czym wla do niej odmierzon za pomoc menzurki porcj 100 cm3
pierwszej prbki wody,
4) ogrzewa zlewk z wod do cakowitego odparowania,
5) po ochodzeniu zway zlewk z osadem,
6) obliczy mas osadu,
7) obliczy zawarto substancji staych w wodzie [w mg/dm3],
8) powtrzy czynnoci dla pozostaych prbek,
9) zapisa wyniki pomiarw w tabeli.

13
numer masa [g] zawarto substancji
odczyn pH
prbki czystej zlewki zlewki z osadem osadu staych [mg/dm3]

rodki dydaktyczne:
probwki, stojak na probwki,
papierki wskanikowe o zawonym zakresie pH i czuoci co 0,5 lub pH-metr,
zlewki i stojak na zlewk,
menzurka,
waga laboratoryjna,
palnik,
tabela do wypenienia, kalkulator.

14
5.2. Ochrona rodowiska przed zanieczyszczeniem
5.2.1. wiczenia
wiczenie 1
Okrel gwne zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i metody ograniczania ich
emisji.
rozdziau Materia nauczania dotyczcy wiadomoci o sposobach ograniczania
zanieczyszcze powietrza atmosferycznego lub skorzysta z Internetu.
Ucze powinien:
1) odszuka informacje w poradniku dla ucznia lub w Internecie,
2) wypeni ponisz tabelk:
Rodzaj zanieczyszczenia Sposoby ograniczania emisji

wiczenie,
dyskusja dydaktyczna.
rodki dydaktyczne:
tabela do wypenienia,
wiczenie 2
Opracuj instrukcj ochrony powietrza dla elektrowni cieplnej opalanej wglem
brunatnym o mocy 400 MW.
rozdziau Materia nauczania dotyczcy rodzajw zanieczyszcze powietrza i metod ich
ograniczania.
Ucze powinien:
1) przeanalizowa, jakie zanieczyszczenia emituje do atmosfery elektrownia,
2) okreli dopuszczaln zawarto tych zanieczyszcze w gazach odlotowych,
3) zaproponowa sposoby ograniczania emisji tych zanieczyszcze.

15
wiczenie,
tekstu przewodniego.
rodki dydaktyczne:
komputer z dostpem do Internetu,
Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardw
emisyjnych z instalacji.
wiczenie 3
Opracuj:
a) instrukcj prowadzenia gospodarki wodno-ciekowej,
b) sprawozdanie dotyczcego odprowadzania zanieczyszcze do rodowiska przez
mleczarni przetwarzajc 370 ton mleka na dob. Na terenie zakadu znajduje si
opalana wglem kotownia z mokrym odprowadzeniem odpadw paleniskowych,
produkujca par na potrzeby technologiczne i grzewcze oraz oczyszczalnia ciekw.
Zakad posiada wasny transport samochodowy i wzki spalinowe.
Opracowanie Najlepsze dostpne techniki (BAT) wytyczne dla brany mleczarskiej
dostpne pod adresem: http://ippc.mos.gov.pl/ippc/custom/BAT%20-%20mleko.pdf
Ucze powinien:
1) zapozna si z opublikowanym w kwietniu 2005 przez Ministerstwo rodowiska
opracowaniem Najlepsze dostpne techniki (BAT) wytyczne dla brany mleczarskiej,
2) przeanalizowa, jakie rodzaje zanieczyszcze emitowane s do rodowiska,
3) zaproponowa sposoby ograniczania emisji tych zanieczyszcze,
4) przeanalizowa zapotrzebowanie na wod do produkcji i procesw pomocniczych,
5) zaproponowa sposoby ograniczania zuycia wody,
6) zaproponowa dziaania przyczyniajce si do ograniczania iloci i adunku ciekw oraz
ich szkodliwego dziaania na rodowisko,
7) opisa sposoby postpowania ze ciekami.

wiczenie,
rodki dydaktyczne:

16
5.3. Gospodarka odpadami
5.3.1. wiczenia
wiczenie 1
Opracuj instrukcj gospodarki odpadami i opakowaniami dla mleczarni wyposaonej
w kotowni z mokrym odprowadzeniem odpadw paleniskowych opalan wglem oraz
oczyszczalni ciekw. Zakad posiada wasny transport samochodowy i wzki spalinowe.
Opracowanie Najlepsze dostpne techniki (BAT) wytyczne dla brany mleczarskiej
dostpne pod adresem: http://ippc.mos.gov.pl/ippc/custom/BAT%20-%20mleko.pdf
Ucze powinien:
1) przeanalizowa opublikowany w kwietniu 2005 przez Ministerstwo rodowiska
opracowaniem Najlepsze dostpne techniki (BAT) wytyczne dla brany mleczarskiej,
2) przeanalizowa, jakie rodzaje powstaj w zakadzie mleczarskim (uwzgldnij odpady
z kotowni, odpady z produkcji, odpady opakowaniowe, oleje odpadowe, odpady
w postaci wymienianych czci maszyn),
3) zaproponowa sposoby postpowania z tymi odpadami.

wiczenie,
rodki dydaktyczne:
wiczenie 2
Opracuj instrukcj gospodarki odpadami i opakowaniami dla hipermarketu o powierzchni
2 500 m2.
rozdziau Materia nauczania oraz zapozna si z zalecanymi aktami prawnymi dostpnymi
na stronie Ministerstwa rodowiska pod adresem:
http://www.mos.gov.pl/2prawo/a_prawne.shtml
Ucze powinien:
1) przeanalizowa :
Ustaw o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 roku
z pniejszymi zmianami,
Ustaw o obowizkach przedsibiorcw w zakresie gospodarowania niektrymi
odpadami oraz o opacie produktowej i opacie depozytowej z dnia 11 maja 2001
roku z pniejszymi zmianami,

17
Rozporzdzenie Ministra rodowiska Ministra rodowiska z dnia 14 czerwca
2007 r. (Dz. U. Nr 109, poz. 752) w sprawie rocznych poziomw odzysku
i recyklingu odpadw opakowaniowych i pouytkowych.
2) przeanalizowa, jakiego rodzaju odpady opakowaniowe pochodz z towarw zawartych
w ofercie handlowej hipermarketu,
3) zaproponowa dziaania przedsibiorstwa handlowego przyczyniajce si do racjonalnej
gospodarki odpadami i opakowaniami.

wiczenie,
rodki dydaktyczne:
waciwe ustawy i rozporzdzenia.
wiczenie 3
Oblicz szacunkow mas odpadw komunalnych powstajcych w cigu roku w Twoim
miecie. Jaka jest wrd tych odpadw masa:
a) makulatury,
b) szka,
c) tworzyw sztucznych,
d) metali.
rozdziau Materia nauczania.
Ucze powinien:
1) odszuka w poradniku dla ucznia wskaniki do wyznaczenia iloci odpadw,
2) dowiedzie si, ilu mieszkacw liczy Twoje miasto,
3) dokona potrzebnych oblicze.

wiczenie.
rodki dydaktyczne:
kalkulator.

18
6. EWALUACJA OSIGNI UCZNIA
Przykady narzdzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki moduowej Przestrzeganie wymaga
ochrony rodowiska
Test skada si z 24 zada wielokrotnego wyboru, z ktrych:
zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 22, 23 s z poziomu
podstawowego,
zadania 15, 20, 21, 24 s z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zada: 0 lub 1 punkt

Za kad prawidow odpowied ucze otrzymuje 1 punkt. Za z odpowied lub jej brak
ucze otrzymuje 0 punktw.
Proponuje si nastpujce normy wymaga ucze otrzymuje nastpujce

oceny szkolne:
dopuszczajcy za rozwizanie co najmniej 10 zada z poziomu podstawowego,
dostateczny za rozwizanie co najmniej 14 zada z poziomu podstawowego,
dobry za rozwizanie 19 zada, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry za rozwizanie 22 zada, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. b, 5. d, 6. a, 7. d, 8. c, 9. a, 10. c, 11. c,

12. c, 13. a, 14. c, 15. b, 16. a, 17. a, 18. d, 19. d, 20. c, 21. c, 22. a, 23. b, 24. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawne
zad. (mierzone osignicia ucznia) celu wymaga odpowiedzi
1 Rozrni sztuczne rda zanieczyszcze c
A P
powietrza
2 Wymieni pyy pylicotwrcze A P a
3 Wymieni rda emisji oowiu A P b
4 Okreli skadnik smogu londyskiego B P b
5 Okreli przyczyn niszczenia warstwy d
B P
ozonowej
6 Rozpozna znak ostrzegajcy o zagroeniu A P a
7 Okreli zawarto wody w ciekach B P d
8 Okreli rda fenoli w ciekach B P c
9 Rozpozna zanieczyszczenie powietrza na a
B P
podstawie sposobu ograniczania emisji
10 Rozpozna zanieczyszczenie powietrza na c
B P
11 Rozpozna metod oczyszczania ciekw A P c
12 Rozpozna odpady niebezpieczne B P c

19
13 Okreli najlepsz metod postpowania a
A P
z odpadami
14 Wymieni gazie gospodarki wytwarzajce c
B P
najwiksze iloci odpadw
15 Scharakteryzowa zanieczyszczenia powietrza b
na podstawie informacji o odczynie pH wody C PP
deszczowej
16 Rozpozna znak ekologiczny A P a
17 Wymieni obowizki przedsibiorcw a
A P
wprowadzajcych na rynek opakowania
18 Wymieni obowizki sprzedawcw produktw d
A P
w opakowaniach
19 Wymieni obowizki sprzedawcw produktw d
A P
niebezpiecznych
20 Obliczy zawarto substancji staych w wodzie C PP c
21 Scharakteryzowa zanieczyszczenia emitowane c
C PP
przez wysypisko mieci
22 Okreli najczciej wystpujcy skadnik a
A P
miejskich odpadw komunalnych
23 Rozpozna zanieczyszczenie powietrza na b
B P
24 Scharakteryzowa zanieczyszczenie powietrza C PP a

20
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omw z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniw z rodzajem zada zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiedni liczb testw.
5. Zapewnij samodzielno podczas rozwizywania zada.
6. Przed rozpoczciem testu przeczytaj uczniom instrukcj dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wtpliwoci wyjanij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakoczeniem testu przypomnij uczniom o zbliajcym si czasie
zakoczenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uwanie instrukcj.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi.
3. Zapoznaj si z zestawem zada testowych.
4. Test zawiera 24 zadania. Do kadego zadania doczone s 4 moliwoci odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na zaczonej karcie odpowiedzi, stawiajc w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyki naley bdn odpowied zaznaczy kkiem, a nastpnie
ponownie zakreli odpowied prawidow.
6. Niektre zadania wymagaj stosunkowo prostych oblicze, ktre powiniene wykona
przed wskazaniem poprawnego wyniku.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy bdziesz mia satysfakcj z wykonanego zadania.
8. Jeli udzielenie odpowiedzi bdzie Ci sprawiao trudno, wtedy od jego rozwizanie
na pniej i wr do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwizanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiay dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zada testowych,
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADA TESTOWYCH

1. Sztuczne rda zanieczyszcze powietrza to
a) przemys, drobnoustroje, komunikacja.
b) przemys, pyy kosmiczne, rolnictwo.
c) przemys, komunikacja, rolnictwo.
d) przemys, komunikacja, pyy kosmiczne.
2. Pyy o dziaaniu pylicotwrczym to midzy innymi

a) kwarc i azbest.
b) py wgla i py konopi.
c) py elaza i azbest.
d) py wgla i py elaza.

21
3. rdami emisji oowiu jest
a) energetyka, chodnictwo.
b) komunikacja, hutnictwo metali kolorowych.
c) hutnictwo metali kolorowych, ciepownie.
d) komunikacja, chodnictwo.
4. Gwnym skadnikiem smogu londyskiego jest

a) tlenek wgla.
b) dwutlenek siarki.
c) trjtlenek azotu.
d) freon.
5. Warstwa ozonowa chronica nasz planet przed szkodliwym wpywem promieni UV

niszczona jest przez
a) dwutlenek wgla.
b) fluor.
c) dwutlenek siarki.
d) freony.
6. Przedstawiony obok znak informuje o zagroeniu

a) tlenkami azotu.
b) dwutlenkiem siarki.
c) dwutlenkiem wgla.
d) tlenkiem wgla.
7. Maksymalna zawarto wody w ciekach moe

a) osiga 50%.
b) osiga 70%.
c) osiga 90%.
d) przekracza 99%.
8. rdem fenoli w ciekach przemysowych mog by

a) garbarnie, cukrownie, browary.
b) stacje benzynowe, warsztaty samochodowe, zakady galwanotechniczne.
c) gazownie, destylarnie smoy, wytwrnie tworzyw sztucznych.
d) przemys gumowy, zakady transportowe, celulozownie.
9. Spalanie wgla wysokogatunkowego przyczynia si do obnienia emisji

a) dwutlenku siarki.
b) dwutlenku wgla.
c) tlenku wgla.
d) tlenkw azotu.
10. Zupene spalanie surowcw energetycznych przyczynia si do obnienia emisji

b) dwutlenku wgla.
c) tlenku wgla.
d) pyw.

22
11. Oczyszczanie ciekw oparte na procesach utleniania, redukcji, wytrcania
i zobojtniania to oczyszczanie
a) mechaniczne.
b) fizyczno-chemiczne.
c) chemiczne.
d) biochemiczne.
12. Do odpadw niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych nale midzy

innymi
a) szko, termometry, zuyte baterie.
b) arwki wolframowe, puszki po farbach, leki.
c) pampersy, zbiorniki po aerozolach, lampy rtciowe.
d) szko, leki, termometry.
13. Najkorzystniejsz metod postpowania z odpadami komunalnymi jest

a) recykling.
b) spalanie.
c) skadowanie.
d) kompostowanie.
14. Najwicej odpadw wytwarzaj

a) energetyka, transport, przemys spoywczy.
b) grnictwo, rolnictwo, przemys chemiczny.
c) grnictwo, energetyka, przemys metalurgiczny.
d) przemys metalurgiczny, transport, rolnictwo.
15. Zmierzony odczyn pH wody deszczowej wynis 4,9. Moe to wiadczy

o zanieczyszczeniu powietrza atmosferycznego
a) tlenkiem wapnia.
c) tlenkiem magnezu.
d) trjtlenkiem elaza.
16. Przedstawiony obok znak informuje, e opakowanie

a) jest biodegradowalne.
b) nadaje si do recyklingu.
c) spenia normy UE.
d) zostao wyprodukowane metodami ekologicznymi.
17. Znakowanie opakowa jest obowizkiem

a) producentw i importerw.
b) producentw i sprzedawcw.
c) tylko sprzedawcw.
d) tylko producentw.
18. Sprzedawcy produktw w opakowaniach maj obowizek mie w ofercie napoje

w opakowaniach wielokrotnego uytku, jeli powierzchnia handlowa przekracza
a) 2000 m2.
b) 1000 m2.
c) 100 m2.
d) 25 m2.

23
19. Obowizek pobrania kaucji za opakowanie maj sprzedawcy
a) napojw alkoholowych.
b) napojw w butelkach z tworzyw sztucznych.
c) produktw pakowanych w pudeka metalowe.
d) rodkw chemicznych.
20. Do zlewki o masie 100 g wlano 100 cm3 wody pobranej z rzeki. W wyniku ogrzewania
cakowicie odparowano wod i zwaono zlewk. Jej masa wyniosa teraz 110 g.
Zawarto substancji staych w wodzie pobranej z rzeki wynosia
a) 10 mg/dm3.
b) 0,1 mg/dm3.
c) 105 mg/dm3.
d) 102 mg/dm3.
21. Wysypisko mieci moe by rdem emisji

a) dwutlenku siarki i metanu.
b) dwutlenku wgla i dwutlenku siarki.
c) siarkowodoru i metanu.
d) siarkowodoru i dwutlenku wgla.
22. Najwikszy udzia wagowy w miejskich odpadach komunalnych

a) maj odpady organiczne pochodzenia rolinnego.
b) maj odpady organiczne pochodzenia zwierzcego.
c) ma makulatura.
d) ma szko.
23. Zwikszanie powierzchni terenw zielonych przyczynia si do obnienia zawartoci

w powietrzu
a) tlenku wgla.
b) dwutlenku wgla.
c) dwutlenku siarki.
d) tlenkw azotu.
24. Dwutlenek wgla jest gazem

a) bezwonnym i bezbarwnym.
b) bezbarwnym o ostrym zapachu.
c) bezwonnym o brunatnym zabarwieniu.
d) bezwonnym o szarym zabarwieniu.

24
KARTA ODPOWIEDZI
Imi i nazwisko ...............................................................................

Zakrel poprawn odpowied.
Nr
Odpowied Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
22 a b c d
23 a b c d
24 a b c d
Razem:

25
TEST 2
Przykady narzdzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki moduowej Przestrzeganie wymaga
ochrony rodowiska
Test skada si z 24 zada wielokrotnego wyboru, z ktrych:
zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 23, 24 s z poziomu
podstawowego,
zadania 8, 11, 17, 22 s z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zada: 0 lub 1 punkt

Za kad prawidow odpowied ucze otrzymuje 1 punkt. Za z odpowied lub jej brak
ucze otrzymuje 0 punktw.
Proponuje si nastpujce normy wymaga ucze otrzymuje nastpujce

oceny szkolne:
dopuszczajcy za rozwizanie co najmniej 10 zada z poziomu podstawowego,
dostateczny za rozwizanie co najmniej 14 zada z poziomu podstawowego,
dobry za rozwizanie 19 zada, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,
bardzo dobry za rozwizanie 22 zada, w tym co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. d, 4. c, 5. a, 6. d, 7. c, 8. b, 9. d, 10. a, 11. c,

12. d, 13. b, 14. d, 15. b, 16. b, 17. a, 18. c, 19. b, 20. b, 21. c, 22. a, 23. a, 24. a.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osignicia ucznia) celu wymaga odpowied
1 Okreli naturalne rda zanieczyszcze
B P c
powietrza
2 Okreli granulacj najbardziej szkodliwych
B P d
pyw
3 Wymieni rda emisji kadmu B P d
4 Rozpozna skadnik smogu fotochemicznego A P c
5 Wymieni skutki niszczenia warstwy ozonowej B P a
6 Rozpozna znak ostrzegajcy o zagroeniu A P d
7 Wymieni nazw gazu zanieczyszczajcego
A P c
atmosfer
8 Scharakteryzowa zanieczyszczenie powietrza C PP b
9 Okreli sposb ograniczania zanieczyszczenia
B P d
powietrza dwutlenkiem siarki
10 Nazwa proces powodujcy zanieczyszczanie
A P a
wody
11 Obliczy zawarto substancji staych w wodzie C PP c
12 Wymieni parametry okrelane podczas
B P d
organoleptycznego badania wody

26
13 Nazwa metod oczyszczania ciekw A P b
14 Rozpozna odpady niebezpieczne A P d
15 Rozpozna znak ekologiczny A P b
16 Okreli obowizki sprzedawcw produktw
B P b
w opakowaniach
17 Scharakteryzowa zanieczyszczenia powietrza
na podstawie informacji o odczynie pH wody C PP a
deszczowej
18 Okreli obowizki producentw artykuw
B P c
w opakowaniach
19 Okreli moliwoci wykorzystania makulatury
B P b
jako surowca wtrnego
20 Okreli czas trwania procesu przetwarzania
B P b
mieci na kompost
21 Wymieni zanieczyszczenia emitowane przez
B P c
przemys energetyczny
22 Scharakteryzowa skutki dziaania oowiu na
C PP a
czowieka
23 Okresli przyczyn efektu cieplarnianego B P a
24 Okreli sposoby ograniczania iloci NOx
B P a
w powietrzu

27
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omw z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniw z rodzajem zada zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiedni liczb testw.
5. Zapewnij samodzielno podczas rozwizywania zada.
6. Przed rozpoczciem testu przeczytaj uczniom instrukcj dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wtpliwoci wyjanij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakoczeniem testu przypomnij uczniom o zbliajcym si czasie
zakoczenia udzielania odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uwanie instrukcj.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kart odpowiedzi.
3. Zapoznaj si z zestawem zada testowych.
4. Test zawiera 24 zadania. Do kadego zadania doczone s 4 moliwoci odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na zaczonej karcie odpowiedzi, stawiajc w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyki naley bdn odpowied zaznaczy kkiem, a nastpnie
ponownie zakreli odpowied prawidow.
6. Niektre zadania wymagaj stosunkowo prostych oblicze, ktre powiniene wykona
przed wskazaniem poprawnego wyniku.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy bdziesz mia satysfakcj z wykonanego zadania.
8. Jeli udzielenie odpowiedzi bdzie Ci sprawiao trudno, wtedy od jego rozwizanie
na pniej i wr do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
9. Na rozwizanie testu masz 30 minut.
Powodzenia!
Materiay dla ucznia:
instrukcja,
zestaw zada testowych,
karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADA TESTOWYCH

1. Naturalne rda zanieczyszcze powietrza to
a) rolnictwo, drobnoustroje, komunikacja.
b) ozon powstay w czasie wyadowa atmosferycznych, pyy kosmiczne, rolnictwo.
c) poary lasw i stepw, wybuchy wulkanw, pyy kosmiczne.
d) wybuchy wulkanw, rolnictwo, ozon powstay w czasie wyadowa
atmosferycznych.
2. Najbardziej szkodliwe s dla czowieka pyy o rednicy

a) ponad 50 m.
b) 550 m.
c) 1,55 m.
d) poniej 1,5 m.

28
3. Gwnymi rdami emisji kadmu s
a) energetyka, komunikacja.
b) komunikacja, hutnictwo stali.
c) elektrownie i ciepownie.
d) huty cynku i huty oowiu.
4. Gwny skadnik smogu fotochemicznego to

a) tlenek wgla.
b) dwutlenek siarki.
c) tlenki azotu.
d) freon.
5. Skutkami niszczenia warstwy ozonowej

a) mog by choroby oczu i rak skry.
b) mog by choroby ukadu krenia i rak puc.
c) moe by mniejsza zdolno krwi do przenoszenia tlenu.
d) moe by rak skry i uszkodzenie puc.
6. Przedstawiony obok znak informuje o zagroeniu

a) tlenkami azotu.
c) dwutlenkiem wgla.
d) tlenkiem wgla.
7. Czad to popularna nazwa

b) dwutlenku wgla.
c) tlenku wgla.
d) podtlenku azotu.
8. Dwutlenek siarki to gaz

a) bezbarwny i bezwonny.
b) bezbarwny o ostrym zapachu.
c) tobrunatny o ostrym zapachu.
d) bezwonny o tobrunatnym zabarwieniu.
9. Sposobem na ograniczanie zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem siarki powstajcym

przy spalaniu paliw jest
a) obnienie temperatury spalania.
b) zwikszanie powierzchni terenw zielonych.
c) zupene spalanie surowcw energetycznych.
d) spalanie wgla wysokogatunkowego.
10. Uynianie wd na skutek dostawania si do nich nawozw, wynikiem czego jest

nadmierna produkcja rolin nosi nazw
a) eutrofizacji.
b) mineralizacji.
c) sedymentacji.
d) biodegradacji.

29
11. Do zlewki o masie 100 g wlano 200 cm3 wody pobranej z rzeki. W wyniku ogrzewania
cakowicie odparowano wod i zwaono zlewk. Jej masa wyniosa teraz 105 g.
Zawarto substancji staych w wodzie pobranej z rzeki wynosia
a) 25 mg/dm3.
b) 0,025 mg/dm3.
c) 25000 mg/dm3.
d) 250 mg/dm3.
12. Organoleptyczne badania wody polegaj na ocenie takich parametrw wody jak
a) barwa, odczyn pH, zawarto chlorkw.
b) zawarto bakterii coli i gronkowcw.
c) BZT5, zawarto metali cikich, mtno.
d) zapach, barwa, mtno.
13. Oczyszczanie ciekw oparte na zjawiskach odparowania, odgazowania, wymraania,

koagulacji, sorpcji, wymiany jonowej i ekstrakcji to oczyszczanie
a) mechaniczne.
b) fizyczno-chemiczne.
c) chemiczne.
d) biochemiczne.
14. Do odpadw niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych nale midzy

innymi
a) arwki wolframowe, zuyte baterie, zom eliwny.
b) arwki wolframowe, puszki po farbach, leki.
c) pampersy, stuczka szklana, odpadki organiczne.
d) puszki po farbach, leki, termometry.
15. Przedstawiony obok znak informuje, e opakowanie

a) jest biodegradowalne.
b) nadaje si do recyklingu.
c) spenia normy UE.
d) zostao wyprodukowane metodami ekologicznymi.
16. Przekazywanie uytkownikom informacji o dostpnych systemach zwrotu, zbirki

i odzysku, a take o waciwym postpowaniu z odpadami oraz o znaczeniu znakw na
opakowaniach jest obowizkiem
a) producentw produktw w opakowaniach.
b) sprzedawcw produktw w opakowaniach.
c) importerw produktw w opakowaniach.
d) eksporterw produktw w opakowaniach.
17. Zmierzony odczyn pH wody deszczowej wynis 4,7. Moe to wiadczy o obecnoci
w powietrzu atmosferycznym
a) tlenkw azotu.
b) wodorotlenku wapnia.
c) tlenku wgla.
d) freonw.

30
18. Obowizkiem producentw artykuw w opakowaniach jest midzy innymi
a) przekazywanie uytkownikom informacji o dostpnych systemach zwrotu, zbirki
i odzysku.
b) przekazywanie uytkownikom informacji o waciwym postpowaniu z odpadami.
c) znakowanie opakowa.
d) nie maj adnego z wyej wymienionych obowizkw.
19. Makulatura nie moe by wykorzystana do produkcji

a) rcznikw papierowych.
b) opakowa stykajcych si z ywnoci.
c) papieru toaletowego.
d) nie ma adnych ogranicze do stosowania jej w produkcji.
20. W nowoczesnych kompostowniach mieci staj si kompostem w cigu

a) 23 godzin.
b) 23 dni.
c) 23 tygodni.
d) 23 miesicy.
21. Energetyka jest rdem powstawania

a) oowiu, pyw, dwutlenku siarki.
b) pyw, freonw, dwutlenku wgla.
c) dwutlenku wgla, dwutlenku siarki, pyw.
d) freonw, dwutlenku siarki, freonw.
22. Negatywne dziaanie oowiu na organizm czowieka przejawia si przede wszystkim

wywoywaniem
a) chorb psychicznych i anemii.
b) chorb serca i nadcinienia.
c) chorb nerek i nieytu drg oddechowych.
d) chorb oczu i ukadu krenia.
23. Efekt cieplarniany wywoany jest przez

a) dwutlenek wgla.
b) fluor.
c) tlenki azotu.
d) tlenek wgla.
24. Ograniczenie iloci tlenkw azotu w spalinach moe by realizowane poprzez

a) obnienie temperatury spalania.
b) podwyszenie temperatury spalania.
c) wyduenie przebywania czstek paliwa w strefie wysokich temperatur.
d) doprowadzenie do zupenego spalania paliwa.

31
KARTA ODPOWIEDZI
Imi i nazwisko ...............................................................................

Zakrel poprawn odpowied.
Nr
Odpowied Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
22 a b c d
23 a b c d
24 a b c d
Razem:

32
7. LITERATURA
1. Bernaciak A.: Przedsibiorstwo wobec wymaga ochrony rodowiska. PTOP
Salamandra, Pozna 2000
2. Grochowicz E., Korytkowski J.: Ochrona powietrza. WSiP, Warszawa 1996
3. Grochowicz E., Korytkowski J.: Ochrona przyrody i wd. WSiP, Warszawa 1996
4. Jagusiewicz J.: Powietrze czowiek rodowisko. LSW, Warszawa 1981
5. opata K.: Chemia a rodowisko. WSiP, Warszawa 1994
6. Popek M., Wapiska B.: Planowanie elementw rodowiska. Cz.2. WSiP, Warszawa
2004
7. Stankiewicz M., Wawrzyniak-Kulczyk M.: Poznaj, zbadaj. Chro rodowisko, w ktrym
yjesz. WSiP, Warszawa 1999
8. Stpczak K.: Ochrona i ksztatowanie rodowiska. WSiP, Warszawa 1999
9. Umiski T.: Ekologia, rodowisko, przyroda. WSiP, Warszawa 1996
10. akowska H.: Odpady opakowaniowe. Centralny Orodek Badawczo-Rozwojowy
Opakowa, Warszawa 2003
11. akowska H.: Opakowania a odpady opakowaniowe. Poradnik. Obowizki wynikajce
z nowych regulacji prawnych. ODDK sp. z o.o., Gdask 2002
Akty prawne:
12. Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych z dnia 11 maja 2001 roku
z pniejszymi zmianami
13. Ustawa o obowizkach przedsibiorcw w zakresie gospodarowania niektrymi
odpadami oraz o opacie produktowej i opacie depozytowej z dnia 11 maja 2001 roku
14. Ustawa Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 roku
15. Ustawa Prawo ochrony rodowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku z pniejszymi
zmianami
16. Rozporzdzenie Rady Ministrw w sprawie rocznych poziomw odzysku i recyklingu
odpadw opakowaniowych z dnia 14 czerwca 2007 roku
17. Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardw
emisyjnych z instalacji
Czasopisma:
18. wiat wiedzy Planeta Ziemia
19. Internet

33

Przestrzeganie Wymagań Ochrony ŚrodowiskaN

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Przestrzeganie Wymagań Ochrony ŚrodowiskaN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MINISTERSTWO EDUKACJI

Przestrzeganie wymaga ochrony rodowiska

Poradnik dla nauczyciela

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Poradnik stanowi obudow dydaktyczn programu jednostki moduowej 315[01].O1.02

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Schemat ukadu jednostek moduowych

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Temat: Racjonalna gospodarka odpadami opakowaniowymi

Po zakoczeniu zaj edukacyjnych ucze powinien umie:

Ksztatowane umiejtnoci ponadzawodowe:

Metoda nauczaniauczenia si:

Formy organizacyjne pracy uczniw:

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

W jaki sposb wadze

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Temat: Ochrona powietrza atmosferycznego przed zanieczyszczeniem.

Po zakoczeniu zaj edukacyjnych ucze powinien umie:

Ksztatowane umiejtnoci ponadzawodowe:

Metoda nauczaniauczenia si:

Formy organizacyjne pracy uczniw:

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Rodzaj zanieczyszczenia Sposoby ograniczania emisji

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Sposb wykonania wiczenia

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Sposb wykonania wiczenia

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Pb2+ + S2- PbS

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Sposb wykonania wiczenia

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Sposb wykonania wiczenia

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Sposb wykonania wiczenia

Rodzaj zanieczyszczenia Sposoby ograniczania emisji

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Sposb wykonania wiczenia

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Sposb wykonania wiczenia

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Sposb wykonania wiczenia

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Sposb wykonania wiczenia

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Zalecane metody nauczaniauczenia si:

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Punktacja zada: 0 lub 1 punkt

Proponuje si nastpujce normy wymaga ucze otrzymuje nastpujce

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. b, 5. d, 6. a, 7. d, 8. c, 9. a, 10. c, 11. c,

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Instrukcja dla ucznia