Sprawozdanie URE 2012

Sprawozdanie
z Dziaalnoci Prezesa
Urzdu Regulacji Energetyki
w 2012 r.
Warszawa, marzec 2013 r.

SPIS TRECI
Wprowadzenie .............. 7
I. PREZES URE INSTYTUCJA REGULACYJNA . 11
II. REALIZACJA ZADA Z ZAKRESU REGULACJI GOSPODARKI PALIWAMI

I ENERGI ... 19
1. Elektroenergetyka .. 21
1.1. Rynek energii elektrycznej oglna sytuacja 21

1.1.1. Rynek hurtowy .. 21
1.1.2. Rynek detaliczny .. 32
1.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw elektroenergetycznych .. 35

1.2.1. Koncesje ... 35
1.2.2. Taryfy i warunki ich ksztatowania . 38
1.2.3. Wyznaczanie operatorw systemw przesyowych i dystrybucyjnych 42
1.2.4. Ustalanie metod kontroli i przygotowanie projektw dziaa dla poprawy
efektywnoci przedsibiorstw energetycznych . 43
1.2.5. Monitorowanie wypeniania przez operatorw systemw przesyowych
i dystrybucyjnych ich zada ... 43
1.3. Zagadnienia zwizane z transgraniczn wymian energii elektrycznej 49

1.3.1. Rynki i inicjatywy regionalne energii elektrycznej . 49
1.3.2. Wytyczne ramowe i kodeksy sieciowe . 51
1.3.3. Projekty pilotaowe i zagadnienie nieplanowanych przepyww energii
elektrycznej . 56
1.3.4. Kontrolowanie realizacji obowizkw wynikajcych
z rozporzdzenia 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady
w sprawie warunkw dostpu do sieci w odniesieniu do transgranicznej
wymiany energii elektrycznej oraz zasad stosowanych na poczeniach
z krajami trzecimi . 59
1.4. Realizacja obowizkw wynikajcych z ustawy o rozwizaniu KDT .. 64
1.5. Wspieranie odnawialnych rde energii (OZE) i kogeneracji (CHP) . 68

1.5.1. Wydawanie i umarzanie wiadectw pochodzenia oraz wiadectw
pochodzenia z kogeneracji .. 70
1.5.2. Kontrola realizacji obowizku uzyskania i przedstawienia do umorzenia
Prezesowi URE wiadectw pochodzenia energii elektrycznej
wytworzonej w odnawialnych rdach energii oraz wiadectw
pochodzenia z kogeneracji .. 73
1.5.3. Publikowanie wysokoci jednostkowych opat zastpczych .. 75
1.6. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej .. 76

1.6.1. Monitorowanie funkcjonowania systemu elektroenergetycznego .. 76
1.6.2. Uzgadnianie projektw planw rozwoju elektroenergetycznych
przedsibiorstw sieciowych . 81
1.6.3. Udzielanie zgody na budow linii bezporedniej . 82
1.6.4. Uzgadnianie planu wprowadzenia ogranicze w dostarczaniu i poborze
energii elektrycznej opracowanego przez operatora systemu
przesyowego elektroenergetycznego .. 83
Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 1

1.6.5. Kontrola zapasw paliw 85
1.6.6. Ocena bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej .. 87
2. Gazownictwo . 89
2.1. Rynek gazu ziemnego oglna sytuacja . 89

2.1.1. Rynek hurtowy .. 90
2.1.2. Rynek detaliczny .. 90
2.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw gazowniczych . 92

2.2.1. Koncesje 92
2.2.2. Taryfy i warunki ich ksztatowania . 96
2.2.3. Wyznaczanie operatorw systemw gazowych .. 108
2.2.4. Ustalanie metod kontroli i przygotowanie projektw dziaa
dla poprawy efektywnoci przedsibiorstw 109
2.2.5. Monitorowanie wypeniania przez operatorw systemw przesyowych,
dystrybucyjnych i magazynowych ich zada . 110
2.3. Zagadnienia zwizane z transgranicznym przesyem gazu ziemnego ... 112

2.3.1. Rynki regionalne gazu ziemnego, udzia Polski w rynkach regionalnych
gazu ziemnego .. 112
w sprawie warunkw dostpu do sieci .... 118
2.4. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania gazu ziemnego 119

2.4.1. Uzgadnianie projektw planw rozwoju gazowniczych przedsibiorstw
sieciowych . 119
2.4.2. Udzielanie zgody na budow gazocigu bezporedniego .. 120
2.4.3. Weryfikacja, w drodze decyzji, informacji o wielkociach obowizkowych
zapasw paliw gazowych . 120
2.4.4. Zatwierdzanie planw wprowadzania ogranicze w poborze
gazu ziemnego .. 121
2.4.5. Monitorowanie warunkw wiadczenia usug magazynowania
paliw gazowych . 123
2.4.6. Monitorowanie wypeniania obowizku utrzymywania zapasw
obowizkowych gazu ziemnego .. 123
2.4.7. Monitorowanie i ocena bezpieczestwa dostarczania gazu ziemnego . 123
3. Ciepownictwo .. 131
3.1. Rynek ciepa oglna sytuacja . 131

3.1.1. Lokalne rynki ciepa ... 131
3.1.2. Bilans poday i zuycia ciepa ... 136
3.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw ciepowniczych .. 139

3.2.1. Koncesjonowanie . 139
3.2.2. Zatwierdzanie taryf . 140
3.2.3. Inne dziaania Prezesa URE 143
4. Paliwa cieke, biopaliwa cieke i biokomponenty 145
4.1. Koncesjonowanie paliw ciekych 145

4.1.1. Oglna charakterystyka rynku .. 145
4.1.2. Prawo i praktyka koncesjonowania 146
2 Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012

4.2. Monitorowanie rynku biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw ciekych 150
4.2.1. Podstawy prawne . 150
4.2.2. Biokomponenty . 152
4.2.3. Biopaliwa cieke 152
4.3. Monitorowanie realizacji Narodowego Celu Wskanikowego . 152
5. Inne zadania Prezesa URE 155
5.1. Kontrolowanie dziaalnoci przedsibiorstw energetycznych . 155

5.1.1. Dziaania interwencyjne 156
5.1.2. Kontrola realizacji obowizku publicznej sprzeday energii elektrycznej .. 163
5.2. Powoywanie komisji kwalifikacyjnych ... 165
5.3. Nakadanie kar pieninych . 166
5.4. Statystyka publiczna 172
5.5. Obliczanie i publikowanie redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku

konkurencyjnym oraz sposobu jej obliczania (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b) . 172
5.6. Obliczanie i publikowanie rednich cen sprzeday energii elektrycznej

wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. a) . 173
5.7. Obliczanie i publikowanie rednich cen sprzeday ciepa wytworzonego

w nalecych do przedsibiorstw posiadajcych koncesje jednostkach
wytwrczych nie bdcych jednostkami kogeneracji (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. c) . 174
5.8. Ogaszanie redniej kwartalnej ceny energii elektrycznej nie podlegajcej

obowizkowi publicznej sprzeday (art. 49a ust. 8) .. 174
5.9. Ogaszanie wskanika referencyjnego ustalanego przez Prezesa URE zgodnie

z metodologi okrelon w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki z 17 wrzenia
2010 r. w sprawie szczegowych zasad ksztatowania i kalkulacji taryf oraz
rozlicze z tytuu zaopatrzenia w ciepo (Dz. U. z 2010 r. Nr 194, poz. 1291) .. 175
5.10. Efektywno energetyczna 175
5.11. Dziaania na rzecz wdroenia inteligentnych sieci 179
5.12. Wspdziaanie w zakresie zapobiegania kradzieom infrastruktury . 181
5.13. Wsppraca midzynarodowa urzdu . 182
III. PROMOWANIE KONKURENCJI .. 187
1. Cele i zadania Prezesa URE .. 189
2. Dziaania na rzecz likwidacji barier konkurencji . 190

2.1. Zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci ... 190
2.2. Ocena realizacji programw zgodnoci . 192
2.3. Monitorowanie niezalenoci funkcjonowania OSD . 196
2.4. Monitorowanie mechanizmw bilansowania systemu 199
2.5. Monitorowanie warunkw przyczania podmiotw do sieci i ich realizacji
oraz dokonywanie napraw tej sieci .. 201
2.6. Monitorowanie zmiany sprzedawcy (TPA) ... 207
2.7. Dziaania na rzecz poprawy funkcjonowania rynkw energii elektrycznej i gazu 212

3. Wspdziaanie z waciwymi organami w przeciwdziaaniu praktykom przedsibiorstw
energetycznych ograniczajcym konkurencj . 215
4. Upowszechnianie wiedzy o rynku konkurencyjnym i prawach konsumenta 215

4.1. Dziaalno informacyjno-edukacyjna . 215
4.2. Wsppraca ze rodkami masowego przekazu .. 227
IV. WZMOCNIENIE POZYCJI ODBIORCY .. 229
1. Formalne rodki prawne . 231

1.1. Kontrolowanie standardw jakociowych obsugi odbiorcw 231
1.2. Rozstrzyganie sporw i skarg dotyczcych elektroenergetyki, gazownictwa
i ciepownictwa 231
2. Dziaalno Punktu Informacyjnego dla Odbiorcw Paliw i Energii . 232
V. FUNKCJONOWANIE URZDU . 237
1. Organizacja i funkcjonowanie urzdu .. 239
2. Zatrudnienie i kwalifikacje (szkolenia) . 240
3. Budet .. 240
3.1. Dochody . 240
3.2. Wydatki .. 241
VI. KONTROLA DZIAALNOCI PREZESA URE . 243
1. Sdowa kontrola dziaalnoci Prezesa URE .. 245
2. Kontrola dziaalnoci Prezesa URE przez Najwysz Izb Kontroli oraz inne instytucje 248
3. Kontrola zarzdcza . 248
ANEKS. DZIAALNO REGULACYJNA URE I ODDZIAW TERENOWYCH URE . 251

WPROWADZENIE
N
iniejszy dokument zawiera sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa Urzdu Regulacji Ener-
getyki w 2012 r. Gros ujtych w nim kwestii odnosi si do sposobu realizacji prawnych
obowizkw Prezesa URE, wynikajcych w szczeglnoci z ustawy Prawo energetycz-
ne, ale rwnie z szeregu innych ustaw (np. ustawa o efektywnoci energetycznej, ustawa
o biokomponentach i biopaliwach ciekych, ustawa o zasadach pokrywania kosztw powstaych
u wytwrcw w zwizku z przedterminowym rozwizaniem umw dugoterminowych sprzeday
mocy i energii elektrycznej czy ustawa o zapasach ropy naftowej, produktw naftowych i gazu
ziemnego oraz zasadach postpowania w sytuacjach zagroenia bezpieczestwa paliwowego
pastwa i zakce na rynku naftowym) a dotyczcych spraw z zakresu regulacji gospodarki
paliwami i energi oraz promowania konkurencji ze szczeglnym uwzgldnieniem oceny bezpie-
czestwa dostaw energii elektrycznej i gazu ziemnego. Podkrelenia wymaga przy tym szereg
dziaa Prezesa URE o charakterze strategicznym, nakierowanych na aktywne promowanie efek-
tywnych mechanizmw wolnego rynku w sektorze przede wszystkim obrotu gazem ziemnym
i energi elektryczn, ale rwnie zaopatrzenia w ciepo, przy rwnorzdnym uwzgldnieniu
zasad zrwnowaonego rozwoju oraz cigoci i jakoci dostaw paliw lub energii. Aktywnoci te
byy konsekwentn kontynuacj inicjatyw podjtych jeszcze w poprzednich latach, lub te sta-
nowi kolejne, nowe zapocztkowane w 2012 r. a ich charakter stanowi konkretyzacj dugofa-
lowych o horyzoncie 2015 r. priorytetw regulacji. Do priorytetw tych naley: (1) doko-
czenie procesu liberalizacji obrotu energi elektryczn, skutkujce w efekcie cakowitym uwol-
nieniem sprzedawcw tej energii w kraju od obowizku przedkadania do zatwierdzania Preze-
sowi URE taryf dla energii elektrycznej take w odniesieniu do gospodarstw domowych;
(2) efektywne zapocztkowanie procesu liberalizacji obrotu gazem ziemnym, obejmujce do-
prowadzenie do powstania warunkw umoliwiajcych rozwj faktycznej konkurencji w obrocie
i, w konsekwencji, zwolnienie sprzedawcw gazu ziemnego z obowizku stosowania zatwier-
dzonych taryf w czci obrotu detalicznego; (3) stworzenie podstaw regulacyjnych do rozwoju
rynku w rodowisku tzw. sieci inteligentnej.
W ramach priorytetu (1), w 2012 r. kontynuowano wysiki przede wszystkim na rzecz wype-
nienia postulatw przygotowanej w 2008 r. przez Prezesa URE Mapy drogowej uwolnienia cen
dla wszystkich odbiorcw energii elektrycznej W drodze ku prawom odbiorcw i efektywnej
konkurencji w sektorze energetycznym, w szczeglnoci koncentrujc si na wypracowaniu
wsplnie z operatorami systemw dystrybucyjnych i sprzedawcami energii elektrycznej wzorca
tzw. generalnej umowy dystrybucyjnej, stanowicej podstaw do zawierania przez OSD umw
ze sprzedawcami energii na jednolitych warunkach, ktre umoliwiayby upowszechnienie umw
kompleksowych w relacjach pomidzy sprzedawcami energii a odbiorcami w gospodarstwach
domowych, regulujc rwnoczenie jednolicie status kontraktowy odbiorcy w sytuacjach awa-
ryjnych (eg. niewypacalno sprzedawcy z wyboru).
Realizacja priorytetu (2) poza pracami nad sfinalizowaniem przygotowania Mapy drogowej
uwolnienia cen gazu (Projekt Mapy opublikowano 5 lutego 2013 r.) polegaa przede wszystkim
na uzgodnieniu z operatorem krajowego systemu przesyowego gazowego i w konsekwencji
zatwierdzeniu w lipcu 2012 r. nowej instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyowej, ktra
uwzgldnia zapisy zawarte w III pakiecie energetycznym oraz zasady funkcjonowania systemu
wypracowane przez europejskich operatorw sieci przesyowych gazu (ENTSOG). Instrukcja
wprowadzia nowy ad organizacyjny do krajowego rynku gazu, w szczeglnoci wirtualny punkt
obrotu gazem, ktry umoliwi wspprac operatora z gied towarow, co z kolei dao podsta-
w, z jednej strony, do podjcia przez Prezesa URE decyzji o zwolnieniu sprzeday gazu ziem-
nego realizowanej na towarowej giedzie z obowizku stosowania zatwierdzonych taryf oraz,
z drugiej strony, do uruchomienia w grudniu 2012 r. giedy gazu. W 2012 r. rozbudowany zosta
monitoring TPA rynku gazowego.
Zapocztkowane kilka lat wczeniej dziaania w ramach priorytetu (3), byy kontynuowane
w 2012 r. zarwno w formie prac koncepcyjnych w URE nad opracowaniem kolejnych dokumen-
tw o charakterze krytycznym dla wdraania smart grids, powizanych z opublikowanym

w 2011 r. Stanowiskiem Prezesa URE w sprawie niezbdnych wymaga wobec wdraanych
przez OSD E inteligentnych systemw pomiarowo-rozliczeniowych z uwzgldnieniem funkcji celu
oraz proponowanych mechanizmw wsparcia przy postulowanym modelu rynku, a mianowicie:
Koncepcj dotyczc modelu rynku opomiarowania w Polsce, ze szczeglnym uwzgldnie-
niem wymaga wobec Operatora Informacji Pomiarowej, opublikowan 4 czerwca 2012 r.,
po dyskusji rodowiskowej projektu tego dokumentu i, podsumowanej dyskusj warsztato-
w, dyskusji publicznej,
Aneksem nr 2 do dokumentu Metoda ustalania Wartoci Regulacyjnej Aktyww i zwrotu
z zaangaowanego kapitau z 2 lipca 2012 r., zaakceptowanym przez poszczeglnych OSD
i obowizujcym w praktyce regulacyjnej,
Stanowiskiem Prezesa URE w sprawie szczegowych regu regulacyjnych w zakresie stymu-
lowania i kontroli wykonania inwestycji w AMI (opublikowanym ostatecznie 14 stycznia
2013 r.),
jak i w formie nowych inicjatyw w szczeglnoci wsplnej inicjatywy Prezesa URE i Prezesa
PSE SA pn. Warsztaty Rynku Energii, majcej na celu podniesienie skutecznoci procesw wdra-
ania inteligentnych sieci do praktyki sektora elektroenergetycznego w Polsce.
Oprcz uwarunkowa krajowych, na dziaalno Prezesa URE coraz wikszy wpyw ma take
otoczenie midzynarodowe regulatora. Na mocy przepisw prawa europejskiego regulatorzy
energetyki zostali zobowizani do promowania konkurencyjnego, bezpiecznego i zrwnowao-
nego pod wzgldem rodowiskowym wewntrznego rynku energii w Unii Europejskiej. Rynek
ten, zgodnie ze wskazaniem Rady Europejskiej, powinien powsta do koca 2014 r.
W zwizku z powyszym, ubiegy rok by kolejnym rokiem prac oraz inicjatyw na rzecz osi-
gnicia celu 2014. Agencja ds. Wsppracy Organw Regulacji Energetyki, regulatorzy, Komi-
sja Europejska oraz operatorzy systemw przesyowych zaangaowani byli w zadania zwizane
z harmonizacj zasad funkcjonowania rynkw i sieci (wytyczne ramowe i kodeksy sieciowe).
Rwnolegle kontynuowane byy dziaania Inicjatyw Regionalnych, gdzie realizowane s projekty
pilotaowe majce na celu integracj rynkw krajowych w ramach regionu, jak rwnie projekty
o charakterze midzyregionalnym.
W celu przyspieszenia prac na rzecz realizacji celu 2014, w listopadzie minionego roku Ko-
misja Europejska przedstawia komunikat nt. wewntrznego rynku energii 1). W dokumencie
przedstawione zostay dotychczasowe osignicia w zakresie tworzenia wewntrznego rynku
energii, wskazano rwnie konkretne obszary wymagajce dalszych prac. Wrd zaproponowa-
nych przez Komisj dziaa, niezbdnych dla zakoczenia procesu tworzenia wsplnego rynku
energii w Unii Europejskiej, znalazy si: wdraanie i przestrzeganie unijnych przepisw, wzmac-
nianie pozycji odbiorcw na rynku energii oraz zapewnienie waciwych warunkw dla przysze-
go rozwoju rynkw energii.
Uzupenieniem wyej opisanych dziaa byy prace legislacyjne nad rozporzdzeniem ws. wy-
tycznych dla transeuropejskiej infrastruktury energetycznej 2), bdcym czci tzw. pakietu
infrastrukturalnego. Rozporzdzenie okrela dwanacie priorytetowych korytarzy infrastruktural-
nych, proponuje szybsze procedury wydawania pozwole oraz zasady alokacji kosztw inwesty-
cji. Celem inicjatywy jest zapewnienie korzystnych warunkw dla modernizacji i rozbudowy
europejskiej infrastruktury energetycznej oraz transgranicznych pocze midzysystemowych.
Nowa infrastruktura ma bowiem zasadnicze znaczenie dla tworzenia wsplnego rynku energii
oraz zwikszenia bezpieczestwa energetycznego w Europie.
W 2012 r. na szczeblu Unii Europejskiej podejmowane byy rwnie inne inicjatywy, ukierun-
kowane na realizacj unijnej strategii Europa 2020 w zakresie zrwnowaonego rozwoju.
W czerwcu 2012 r. Komisja Europejska opublikowaa komunikat na temat odnawialnych r-
de energii 3). W dokumencie przedstawione zostay propozycje odnonie wspierania integracji
energii ze rde odnawialnych na wewntrznym rynku energii w Unii Europejskiej. Zaprezento-
wano aktualne inicjatywy na rzecz rozwoju OZE oraz zarysowano plan dziaa w celu dalszego
zwikszania udziau energii ze rde odnawialnych w koszyku energetycznym Unii Europejskiej.
1)
COM (2012) 663.
2)
COM (2011) 658.
3)
COM (2012) 271.

25 padziernika 2012 r. Unia Europejska przyja Dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Ra-
dy 2012/27/UE w sprawie efektywnoci energetycznej 4). Dyrektywa ustanawia wsplne ramy
dziaa na rzecz promowania efektywnoci energetycznej w Unii Europejskiej dla osignicia jej
celu wzrostu efektywnoci energetycznej o 20% (zmniejszenie zuycia energii pierwotnej
o 20%) do 2020 r. oraz utorowania drogi dla dalszej poprawy efektywnoci energetycznej po
tym terminie. Ponadto, dyrektywa okrela zasady opracowane w celu usunicia barier na rynku
energii oraz przezwycienia nieprawidowoci w funkcjonowaniu rynku. Przewiduje rwnie
ustanowienie krajowych celw w zakresie efektywnoci energetycznej na rok 2020.
W minionym roku polski regulator aktywnie uczestniczy w realizacji wsplnych celw euro-
pejskiej energetyki, poprzez zaangaowanie w ramach ACER i Inicjatyw Regionalnych, rozwija-
nie wsppracy dwustronnej, jak rwnie prace w europejskich i regionalnych stowarzyszeniach
regulatorw (CEER, ERRA). Aktywne uczestnictwo polskiego regulatora w zachodzcych na
szczeblu unijnym procesach, jest dziaaniem niezbdnym wobec zbliajcego si 2014 r., kiedy
to polski rynek energii stanie si czci wsplnego europejskiego rynku energii. Dlatego te
zaangaowanie Prezesa URE w dziaania na szczeblu europejskim z kadym rokiem jest coraz
wiksze i coraz bardziej intensywne.
Zapewnienie waciwej realizacji wszystkich obowizkw Prezesa URE, przy rosncej z roku
na rok (tak za przyczyn regulacji krajowych, jak i wsplnotowych) ich liczbie z jednej strony,
oraz przy pozostajcych w wyranym deficycie do tych zada zasobach rodkw finansowych
w czci budetu pastwa dotyczcej URE, stao si w 2012 r. podstaw do podjcia prac nad
optymalizacj wewntrznej struktury organizacyjnej urzdu, procesw sucych realizacji po-
szczeglnych zada i wspomagajcych te procesy procedur. Proces zosta zakoczony w 2013 r.
gruntown przebudow struktury organizacyjnej URE przeprowadzonej na podstawie Zarzdze-
nia Ministra Gospodarki z 6 lutego 2013 r. w sprawie nadania statutu Urzdowi Regulacji Energetyki.
Przedkadany Ministrowi Gospodarki dokument jest pitnastym sprawozdaniem przygotowa-

nym przez Prezesa URE. Sprawozdanie zostao podzielone na kilka czci. Dziaania regulacyjne
w poszczeglnych podsektorach energetyki: elektroenergetyce, gazownictwie, ciepownictwie
i podsektorze paliw ciekych przedstawiono w czci II. W nastpnych czciach przedmiotem
sprawozdania s kwestie promowania konkurencji (cz. III) oraz wzmocnienia pozycji odbiorcy
paliw i energii (cz. IV). W czci V opisano organizacj i funkcjonowanie urzdu, a w kolejnej
(cz. VI) wyniki kontroli, jakim podlegaa dziaalno Prezesa URE w 2012 r.
4)
Dz. Urz. UE L 315/1 z 14.11.2012.

Cz
I PREZES URE
INSTYTUCJA REGULACYJNA
P
rezes Urzdu Regulacji Energetyki jest centralnym organem administracji rzdowej,
utworzonym przez ustaw z 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne 5), w celu realizacji
zada z zakresu regulacji gospodarki paliwami i energi oraz promowania konkurencji.
Ustawa Prawo energetyczne na przestrzeni kilkunastu lat obowizywania bya nowelizowana po-
nad 50 razy, co doprowadzio do ogoszenia w 2012 r. kolejnego (ju trzeciego) tekstu jednolitego.
Mimo, e w 2012 r. nie dokonano adnych istotnych zmian ustawy Prawo energetyczne ani
innych aktw prawnych okrelajcych kompetencje Prezesa URE, to jednak szereg uchwalonych
w poprzednich latach zmian przepisw znalazo zastosowanie dopiero w roku ubiegym, powo-
dujc rozbienoci interpretacyjne, a w konsekwencji konieczno podejmowania decyzji
o zoonym charakterze nie tylko faktycznym, ale i prawnym. Podkreli przy tym naley, e
poszerzajce si z roku na rok kompetencje Prezesa URE s cile zwizane z polityk, jak
pastwo prowadzi w zakresie szeroko pojtej energetyki, jak rwnie z wymaganiami zewntrz-
nymi, w tym polityk Unii Europejskiej, a co za tym idzie obowizkiem dostosowania prawa
polskiego do prawa Unii.
Podstawowym aktem prawnym okrelajcym prawa i obowizki Prezesa URE jest ustawa
Prawo energetyczne, oparta na zasadzie jednorodnoci rynkw paliw i energii, tym samym re-
gulujca funkcjonowanie rynku gazu ziemnego i energii elektrycznej, a take m.in. kwestie zwi-
zane z funkcjonowaniem odnawialnych rde energii, w tym system wsparcia tych rde oraz
zasady, na jakich dziaaj lokalne rynki ciepa i rynki paliw ciekych.
Licznym obowizkom przedsibiorstw energetycznych wyartykuowanym w tej ustawie od-
powiadaj szerokie kompetencje regulatora, okrelone w art. 23 ust. 2 tej ustawy, obejmujce:
1) udzielanie i cofanie koncesji,
2) zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepa
pod wzgldem zgodnoci z zasadami okrelonymi w ustawie i przepisach wykonawczych,
w tym analizowanie i weryfikowanie kosztw przyjmowanych przez przedsibiorstwa energe-
tyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opat w taryfach,
3) ustalanie:
a) wspczynnikw korekcyjnych okrelajcych projektowan popraw efektywnoci funk-
cjonowania przedsibiorstwa energetycznego oraz zmian warunkw wykonywania przez
to przedsibiorstwo danego rodzaju dziaalnoci gospodarczej;
b) okresu obowizywania taryf i wspczynnikw korekcyjnych;
c) wysokoci uzasadnionego zwrotu z kapitau, dla przedsibiorstw energetycznych przed-
kadajcych taryfy do zatwierdzenia;
d) maksymalnego udziau opat staych w cznych opatach za wiadczenie usug przesya-
nia lub dystrybucji dla poszczeglnych grup odbiorcw w taryfach dla paliw gazowych
i energii, w przypadkach gdy wymaga tego ochrona interesw odbiorcw;
e) jednostkowych opat zastpczych;
f) wskanika referencyjnego,
4) opracowywanie wytycznych i zalece zapewniajcych jednolit form planw rozwoju spo-
rzdzanych przez przedsibiorstwa zajmujce si przesyaniem lub dystrybucj paliw gazo-
wych lub energii,
5) kontrolowanie prawidowoci realizacji obowizkw majcych na celu wsparcie energii elek-
trycznej wytworzonej w rdach odnawialnych i w wysokosprawnej kogeneracji,
6) kontrolowanie wykonywania przez przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwa-
rzaniem energii elektrycznej obowizku sprzeday tej energii na zasadach okrelonych
w art. 49a ust. 1 i 2,
7) uzgadnianie projektw planw rozwoju przedsibiorstw energetycznych,
8) wyznaczanie operatorw systemu przesyowego, systemu dystrybucyjnego, systemu maga-
zynowania, systemu skraplania gazu ziemnego lub systemu poczonego oraz publikowanie
w Biuletynie Urzdu Regulacji Energetyki i zamieszczanie na swojej stronie internetowej
w Biuletynie Informacji Publicznej informacji o danych adresowych, obszarze dziaania
i okresie, na ktry zostali wyznaczeni operatorami systemu,
5)
Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 zwana dalej ustaw Prawo energetyczne.

9) udzielanie i cofanie zwolnienia z obowizku wiadczenia usug przesyania lub dystrybucji
paliw gazowych i energii, magazynowania paliw gazowych, usug transportu gazu ziemnego
oraz usug polegajcych na skraplaniu gazu ziemnego lub regazyfikacji skroplonego gazu
ziemnego,
10) zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci przesyowych i dystrybucyjnych,
11) organizowanie i przeprowadzanie przetargw dotyczcych:
a) wyaniania sprzedawcw z urzdu;
b) budowy nowych mocy wytwrczych energii elektrycznej i realizacji przedsiwzi zmniej-
szajcych zapotrzebowanie na energi elektryczn,
12) kontrolowanie standardw jakociowych obsugi odbiorcw oraz kontrolowanie na wniosek
odbiorcy dotrzymania parametrw jakociowych paliw gazowych i energii elektrycznej,
13) kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyowego elektroenergetycznego lub
operatora systemu poczonego elektroenergetycznego oraz innych uczestnikw rynku ener-
gii elektrycznej obowizkw wynikajcych z przepisw rozporzdzenia (WE) nr 714/2009
Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 lipca 2009 r. w sprawie warunkw dostpu do sieci
w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylajce rozporzdzenie
(WE) nr 1228/2003, a take wykonywanie innych obowizkw organu regulacyjnego wynika-
jcych z tego rozporzdzenia,
14) kontrolowanie realizacji obowizkw wynikajcych z przepisw rozporzdzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady nr 1775/2005/WE z 28 wrzenia 2005 r. w sprawie warunkw dostpu
do sieci przesyowych gazu ziemnego (Dz. Urz. UE L 289 z 3.11.2005) oraz:
a) zatwierdzanie informacji podawanych do wiadomoci publicznej przez operatorw syste-
mw przesyowych gazowych, o ktrych mowa w art. 6 tego rozporzdzenia, oraz wyra-
anie zgody na ograniczenie zakresu publikacji tych informacji;
b) opiniowanie wnioskw operatorw systemw przesyowych gazowych o wykorzystanie
przez uytkownikw sieci przesyowych niewykorzystanych zdolnoci przesyowych tych
sieci, w przypadkach okrelonych przepisami tego rozporzdzenia;
c) zatwierdzanie sposobu wykorzystania przez operatorw systemw przesyowych gazo-
wych przychodw uzyskiwanych z tytuu udostpniania przez nich niewykorzystanej a za-
rezerwowanej zdolnoci sieci przesyowych,
15) rozstrzyganie sporw w zakresie odmowy zawarcia umowy przyczenie do sieci, umowy
sprzeday, umowy o wiadczenie usug przesyania lub dystrybucji paliw lub energii, umowy
o wiadczenie usug transportu gazu ziemnego, umowy o wiadczenie usugi magazynowa-
nia paliw gazowych, umowy o udostpnienie czci instalacji do magazynowania paliwa ga-
zowego, umowy o wiadczenie usugi skraplania gazu ziemnego oraz umowy kompleksowej,
a take w przypadku nieuzasadnionego wstrzymania dostaw paliw gazowych lub energii albo
odmowy dostpu do internetowej platformy handlowej,
16) nakadanie kar pieninych na zasadach okrelonych w ustawie,
17) wspdziaanie z waciwymi organami w przeciwdziaaniu praktykom przedsibiorstw ener-
getycznych ograniczajcym konkurencj,
18) wspdziaanie z Komisj Nadzoru Finansowego,
19) ustalanie metod kontroli i podejmowanie dziaa dla poprawy efektywnoci przedsibiorstw
energetycznych,
20) okrelanie i publikowanie wskanikw i cen wskanikowych istotnych dla procesu ksztato-
wania taryf,
21) publikowanie informacji sucych zwikszeniu efektywnoci uytkowania paliw i energii,
22) zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczcych przedsibiorstw energetycznych, w tym
obliczanie i ogaszanie w terminie do 31 marca kadego roku:
a) rednich cen sprzeday energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji
obliczonych oddzielnie dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostkach kogeneracji
opalanych gazem ziemnym lub o cznej mocy poniej 1 MW, opalanych metanem lub
gazem uzyskiwanym z przetwarzania biomasy i innych;
b) redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym oraz sposb jej
obliczenia;
c) rednich cen sprzeday ciepa, wytworzonego w nalecych do przedsibiorstw posiada-
jcych koncesje jednostkach wytwrczych niebdcych jednostkami kogeneracji:
opalanych paliwami wglowymi;
opalanych paliwami gazowymi;

opalanych olejem opaowym;
stanowicych odnawialne rda energii;
w poprzednim roku kalendarzowym,
23) gromadzenie informacji dotyczcych istniejcej, bdcej w budowie lub planowanej infra-
struktury energetycznej w sektorach gazu ziemnego i energii elektrycznej (w tym energii
elektrycznej ze rde odnawialnych z wyczeniem infrastruktury dotyczcej wytwarzania
energii elektrycznej z biogazu rolniczego) oraz biopaliw ciekych w rozumieniu ustawy o bio-
komponentach i biopaliwach ciekych znajdujcych si w obszarze zainteresowania Unii Eu-
ropejskiej i przekazywanie ich do Ministra Gospodarki, w terminie i zakresie okrelonym
w rozporzdzeniu Rady (UE, EURATOM) nr 617/2010,
24) gromadzenie i przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji o iloci energii elektrycznej
importowanej z pastw niebdcych czonkami Unii Europejskiej,
25) gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych bdcych w obszarze zainteresowania
Unii Europejskiej i przekazywanie ich do Komisji Europejskiej, w terminie do 15 kwietnia
kadego roku, oraz gromadzenie i przekazywanie do Komisji Europejskiej informacji o iloci
energii elektrycznej importowanej z pastw niebdcych czonkami Unii Europejskiej,
26) monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego w zakresie:
a) zasad zarzdzania i rozdziau przepustowoci pocze midzysystemowych, z ktrymi
istniej wzajemne poczenia, we wsppracy z waciwymi organami pastw czonkow-
skich Unii Europejskiej lub pastw czonkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym
Handlu (EFTA) stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
b) mechanizmw bilansowania systemu gazowego lub systemu elektroenergetycznego i za-
rzdzania ograniczeniami w krajowym systemie gazowym i elektroenergetycznym;
c) warunkw przyczania podmiotw do sieci i ich realizacji oraz dokonywania napraw tej sieci;
d) wypeniania obowizku publikowania przez operatorw systemw przesyowych i dystry-
bucyjnych informacji dotyczcych pocze midzysystemowych, korzystania z sieci i roz-
dziau zdolnoci przesyowych stronom umowy o wiadczenie usug przesyania lub dys-
trybucji paliw gazowych lub energii, z uwzgldnieniem koniecznoci traktowania tych in-
formacji jako poufnych ze wzgldw handlowych;
e) warunkw wiadczenia usug magazynowania paliw gazowych, usug skraplania gazu
ziemnego oraz innych usug wiadczonych przez przedsibiorstwa energetyczne;
f) bezpieczestwa dostarczania paliw gazowych i energii elektrycznej;
g) wypeniania przez operatorw systemw przesyowych i dystrybucyjnych ich zada;
h) wypeniania przez przedsibiorstwo energetyczne obowizkw wymienionych w art. 44,
27) wydawanie wiadectw pochodzenia energii elektrycznej z odnawialnych rde energii
i wiadectw pochodzenia z kogeneracji oraz ich umarzanie,
28) wykonywanie innych zada okrelonych w ustawie lub ustawach odrbnych.
Niezalenie od opisanego wyej obszernego katalogu zada organ regulacyjny realizuje rw-
nie kompetencje okrelone w przepisach odrbnych ustaw.
Znaczce zmiany regulacji prawnych dokonane na przestrzeni ostatnich lat w zakresie szero-
ko pojtej energetyki spowodoway, e szczegowe zadania Prezesa URE, przewidziane przez
ustawodawc do realizacji w roku sprawozdawczym, poza ustaw Prawo energetyczne, zawie-
ray si w szeciu powoanych poniej ustawach, przy czym dotychczasowe brzmienie niekt-
rych z nich rwnie ulego zmianie:
1) ustawie z 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekych 6) (zwanej dalej
ustaw o biopaliwach),
2) ustawie z 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktw naftowych i gazu ziemne-
go oraz zasadach postpowania w sytuacjach zagroenia bezpieczestwa paliwowego pa-
stwa i zakce na rynku naftowym 7) (zwanej dalej ustaw o zapasach),
3) ustawie z 29 czerwca 2007 r. o zasadach pokrywania kosztw powstaych u wytwrcw
w zwizku z przedterminowym rozwizaniem umw dugoterminowych sprzeday mocy
i energii elektrycznej 8) (zwanej dalej ustaw o rozwizaniu KDT),
6)
Dz. U. z 2006 r. Nr 169, poz. 1199, z pn. zm.
7)
8)

4) ustawie z 29 stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych 9) (zwanej dalej ustaw o za-
mwieniach publicznych),
5) ustawie z 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej 10) (zwanej dalej ustaw o statystyce),
6) ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej 11) (zwanej dalej ustaw o efek-
tywnoci energetycznej).
W 2012 r. weszy w ycie kolejne postanowienia ustawy o efektywnoci energetycznej.

Ustawa ta wprowadzia nowe regulacje dotyczce krajowego celu w zakresie oszczdnego go-
spodarowania energi, zasad uzyskiwania i umarzania wiadectw efektywnoci energetycznej,
zasad sporzdzania audytu efektywnoci energetycznej. W ustawie wskazane s rwnie jed-
nostki sektora publicznego waciwe do realizacji tych zada, w tym Prezesa URE. Vacatio legis
poszczeglnych przepisw tej ustawy nie zosta przewidziany przez ustawodawc jednolicie. Co
do zasady, ustawa wesza w ycie 11 sierpnia 2011 r., jednak kolejne przepisy weszy w ycie
odpowiednio: 1 stycznia 2012 r., 1 lipca 2012 r., 1 stycznia 2013 r. Poczwszy od 2012 r. Prezes
URE zosta zobowizany do:
ogaszania, organizowania i przeprowadzania przetargw, w wyniku ktrych wyonione zo-
stan przedsiwzicia, uprawniajce do uzyskania wiadectw efektywnoci energetycznej,
wydawania wiadectw efektywnoci energetycznej,
przeprowadzania audytw weryfikacyjnych w odniesieniu do zrealizowanych przedsiwzi
efektywnociowych.
Ponadto, 1 stycznia 2012 r., rozszerzone zostay uprawnienia Prezesa URE do nakadania
kar pieninych okrelonych t ustaw.
W roku sprawozdawczym dokonano nowelizacji ustawy o efektywnoci energetycznej
(ustaw z 10 padziernika 2012 r. o zmianie ustawy o efektywnoci energetycznej 12)), ktra
bezporednio wpyna na zakres zada realizowanych przez regulatora. Zosta zniesiony
m.in. obowizek uzyskiwania szczeglnych uprawnie przez audytorw efektywnoci ener-
getycznej, a w konsekwencji obowizek Prezesa URE polegajcy na powoywaniu komisji
kwalifikacyjnych (ktrych zadaniem miao by egzaminowanie kandydatw na audytorw efek-
tywnoci energetycznej), oraz, w okrelonych przypadkach, odwoywaniu komisji kwalifikacyj-
nych lub ich poszczeglnych czonkw.
W roku sprawozdawczym weszy w ycie rwnie przepisy wykonawcze umoliwiajce reali-
zacj zada okrelonych ustaw o efektywnoci energetycznej, tj.:
rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegowego zakresu
i sposobu sporzdzania audytu efektywnoci energetycznej, wzoru karty audytu efektywno-
ci energetycznej oraz metod obliczania oszczdnoci energii 13), ktre weszo w ycie
11 wrzenia 2012 r.,
rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 4 wrzenia 2012 r. w sprawie sposobu obliczania iloci
energii pierwotnej odpowiadajcej wartoci wiadectwa efektywnoci energetycznej oraz wy-
sokoci jednostkowej opaty zastpczej 14), ktre weszo w ycie 4 padziernika 2012 r. oraz
rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 23 padziernika 2012 r. w sprawie przetargu na wybr
przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej 15), ktre weszo w ycie 24 li-
stopada 2012 r.
Nieobojtna dla zakresu obowizkw Prezesa URE pozostaje zmiana stanu prawnego do-
konana w ustawie o biopaliwach. Jakkolwiek ustawa ta zostaa znowelizowana w 2011 r., tym
niemniej skutki dla regulatora stay si odczuwalne dopiero w 2012 r. w zakresie obowizku
rozliczenia Narodowego Celu Wskanikowego (NCW).
Wprowadzona zmiana (ustaw z 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowa-
nia i kontrolowania jakoci paliw oraz niektrych innych ustaw 16)) dotyczy regulacji w zakresie
sprawozdawczoci z wykonania NCW, w szczeglnoci wzorw sprawozda i obowizku zoenia
9)
10)
11)
Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 551.
12)
Dz. U. z 2012 r. poz. 1397.
13)
Dz. U. z 2012 r. poz. 962.
14)
Dz. U. z 2012 r. poz. 1039.
15)
Dz. U. z 2012 r. poz. 1227.
16)

sprawozdania rocznego przez podmiot realizujcy NCW w terminie 90 dni po zakoczeniu danego
roku kalendarzowego. Ustawa zmieniajca co do zasady wesza w ycie 10 sierpnia 2011 r.,
za wyjtkiem wspomnianych wyej regulacji odnoszcych si bezporednio do dziaalnoci Pre-
zesa URE, ktre weszy w ycie 1 stycznia 2012 r., z tym jednak zastrzeeniem, e na mocy
przepisu przejciowego (art. 5 ust. 2 noweli) Prezes URE zosta zobowizany do opracowania
i udostpnienia pierwszego wzoru wskazanego wyej sprawozdania rocznego skadanego przez
podmiot realizujcy NCW w terminie 2 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy nowelizujcej.
W 2012 r. wesza take w ycie obszerna nowelizacja Kodeksu postpowania cywilnego17), ktrej
postanowienia co do zasady obowizuj od 3 maja 2012 r. Wprowadzone zmiany stawiaj
w nowym wietle relacje Prezesa URE i przedsibiorstw energetycznych w postpowaniu sdowym.
Na szczegln uwag zasuguje zniesienie odrbnego postpowania gospodarczego, co oznacza, i
postpowanie z odwoania od decyzji Prezesa URE bdzie si toczyo wedug zasad oglnych (po-
stpowanie zwyke) Kodeksu postpowania cywilnego rwnie znowelizowanych. Dokonana nowe-
lizacja wydaje si ogranicza wpyw stron na przebieg postpowania, czynic niejako gospodarzem
procesu sd. Przejawia si to m.in. zastpieniem prekluzji dowodowej zasad koncentracji mate-
riau dowodowego. Zgodnie z now procedur, Sd moe zarzdzi wniesienie odpowiedzi na po-
zew (odwoanie od decyzji Prezesa URE) w wyznaczonym terminie (nie krtszym ni dwa tygodnie),
jak rwnie zobowiza strony do zoenia dalszych pism procesowych (przygotowawczych) zakre-
lajc okolicznoci ktre winny zosta wyjanione oraz wyznaczajc termin i kolejno ich zoenia
jeszcze przed pierwsz rozpraw. Nowa procedura ma na celu rezygnacj z zawioci procedural-
nych, ktre przysparzay dotychczas wiele problemw, w szczeglnoci drobnym przedsibiorcom
oraz osobom fizycznym nie korzystajcym z pomocy profesjonalnych penomocnikw. Zauway
przy tym naley, e nowe regulacje znajduj zastosowania do postpowa odwoawczych od decyzji
Prezesa URE, ktre zostay wydane po wejciu w ycie omawianych przepisw. W zwizku z powy-
szym sprawy z odwoa od decyzji Prezesa URE tocz si obecnie przy zastosowaniu dwch odrbnych
procedur. Jakkolwiek celem nowelizacji byo przyspieszenie i odformalizowanie postpowania, tym
niemniej zakres zaangaowania Prezesa URE utrzymuje si na dotychczasowym, wysokim poziomie.
Nadmieni wypada, e rok 2012 by kolejnym rokiem powiconym wzmoonym pracom le-
gislacyjnym zmierzajcym do wprowadzenia istotnych zmian regulacji w zakresie Prawa energe-
tycznego. Obecnie obowizujca ustawa Prawo energetyczne obejmuje kompleksowo trzy
podstawowe sektory (tj. gazowy, ciepowniczy i elektroenergetyczny), w tym rwnie regulacje
z zakresu energetyki odnawialnej oraz paliw ciekych. Projektowana zmiana przewiduje wy-
czenie do odrbnych ustaw przepisw dotyczcych rynku gazu oraz odnawialnych rde ener-
gii. Opracowanie projektw ww. trzech nowych ustaw zapocztkowane zostao koniecznoci
implementowania dyrektywy 2009/72/WE i dyrektywy 2009/73/WE, ktry dodatkowo zbieg
si w czasie z pracami nad implementowaniem dyrektywy 2009/28/WE oraz z coraz czciej
pojawiajcymi si postulatami podmiotw reprezentujcych poszczeglne brane odnonie po-
trzeby odrbnego uregulowania w osobnych aktach prawnych kadego z rynkw. Szeroko ro-
zumiane ciepownictwo pozostawione ma zosta wraz z elektroenergetyk w ustawie Prawo
energetyczne. Ponadto, odrbny projekt ustawy zmieniajcej ustaw Prawo energetyczne
zakada take przeduenie okresu wsparcia dla kogeneracji, jednake dugotrway proces legi-
slacyjny wpywa negatywnie na dziaalno gospodarcz w tym zakresie. Do istotnych zmian
naley zaliczy rwnie propozycj odmiennej regulacji w zakresie koncesjonowania przedsi-
biorstw energetycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz w zakresie obrotu paliwami
ciekymi, tj. zamieszczenie w ustawie wprowadzajcej rejestru przedsibiorstw paliwowych
w miejsce koncesjonowania co zmierza w kierunku deregulacji tego sektora. Jednake trudno-
ci w dojciu do konsensusu odnonie niektrych systemowych rozwiza (np. preferowanego
poziomu wsparcia rde odnawialnych), powoduje przeduanie si procesu legislacyjnego.
Jednoczesne zagroenie karami dla Rzeczypospolitej Polskiej w zwizku z niewdroeniem ww.
dyrektyw sprawiy, e 19 padziernika 2012 r. oficjalnie rozpoczto procedowanie nad poselskim
projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne, w zakresie wynikajcym z koniecz-
noci dostosowania polskiego prawa w minimalnym niezbdnym zakresie do zapisw ww. trzech
dyrektyw. W chwili obecnej w Sejmie RP trwa proces uchwalania ww. projektu ustawy.
17)
Ustawa z 16 wrzenia 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postpowania cywilnego oraz niektrych innych ustaw,
Dz. U. Nr 233, poz. 1381.

Cz
II REALIZACJA ZADA
Z ZAKRESU REGULACJI
GOSPODARKI
PALIWAMI I ENERGI
1. ELEKTROENERGETYKA
1.1. Rynek energii elektrycznej oglna sytuacja
W 2012 r. na rynku detalicznym energii elektrycznej zaobserwowa mona byo kontynuacj

wzrostu zarwno liczby odbiorcw, jak i iloci energii elektrycznej, obsuonych na zasadach
wolnorynkowych. Podobnie jak w 2011 r., udzia odbiorcw korzystajcych z prawa do zmiany
sprzedawcy w grupie taryfowej G wzrs duo bardziej ni w grupach A, B i C. Sytuacja spowol-
nienia gospodarczego, a co za tym idzie pojawienia si na rynku nadwyek energii elektrycznej,
spowodowaa wzrost zainteresowania sprzedawcw klientami z grupy taryfowej G. Sytuacja
gospodarcza spowodowaa take spadek cen energii elektrycznej na rynku hurtowym. To dao
niezalenym sprzedawcom dostp do energii elektrycznej w cenach pozwalajcych na zaofero-
wanie, odbiorcom z grupy G, produktw konkurencyjnych cenowo w stosunku do ofert tzw.
sprzedawcw z urzdu dostarczajcych energi elektryczn na podstawie taryfy zatwierdzanej
przez Prezesa URE. Oglna liczba odbiorcw, ktrzy w 2012 r. zmienili sprzedawc, zwikszya
si czterokrotnie w stosunku do 2011 r., przy czym dla odbiorcw w grupie taryfowej G, liczba
odbiorcw TPA zwikszya si 5,4 razy w stosunku do liczby odbiorcw TPA na koniec 2011 r.
1.1.1. Rynek hurtowy
Przedstawiona analiza opiera si na informacjach gromadzonych i przetwarzanych w Urz-

dzie Regulacji Energetyki w zwizku z monitorowaniem rynku energii elektrycznej, danych po-
chodzcych ze statystyki publicznej (gromadzonych w bazach danych Agencji Rynku Energii SA
ARE SA, Gwnego Urzdu Statystycznego GUS), danych z Towarowej Giedy Energii SA
(TGE SA), POEE GPW SA, a take danych publikowanych przez operatora systemu przesyowego.
Uczestnikami segmentu rynku hurtowego energii elektrycznej s:
a) elektrownie i elektrociepownie zawodowe,
b) elektrociepownie przemysowe,
c) wytwrcy w rdach odnawialnych (OZE),
d) sprzedawcy z urzdu czyli podmioty, ktre powstay w wyniku rozdzielenia dziaalnoci han-
dlowej i dystrybucyjnej,
e) pozostae spki prowadzce dziaalno polegajc na obrocie energi elektryczn.
W 2012 r. krajowe zuycie energii elektrycznej brutto wynioso 157 013 GWh i byo nisze
o blisko 0,6% ni w 2011 r. Za gwn przyczyn spadku krajowego zuycia energii elektrycznej
naley uzna pogorszenie si koniunktury gospodarczej przejawiajce si spadkiem tempa
wzrostu PKB w 2012 r., ktre to wedug wstpnych szacunkw GUS za 2012 r. wynioso 2%.
Dla porwnania wzrost PKB za 2011 r. wynis 4,3%. W rezultacie spadku zapotrzebowania
wolumen krajowej produkcji energii elektrycznej brutto w 2012 r. uksztatowa si na poziomie
159 853 GWh i by niszy, od wolumenu za poprzedni rok, o ponad 2%. Nadwyka produkcji
energii elektrycznej nad jej krajowym zuyciem to rezultat sprzyjajcej polskim podmiotom zaj-
mujcym si wytwarzaniem energii elektrycznej koniunktury w handlu zagranicznym energi
elektryczn. W cigu 2012 r. nadwyka eksportu nad importem energii wyniosa 2 840 GWh,
przy nadwyce w 2011 r. na poziomie 5 243 GWh.

Rysunek 1. Zmiany krajowej produkcji i zuycia energii elektrycznej w porwnaniu do zmian PKB w latach 20052012
8,0%
6,2%
6,8%
6,0%
4,2%
5,1% 3,9% 4,4%
3,6%
3,5% 4,3%
4,0% 3,6%
3,1% 2,9%
1,6%
1,9% 2,0%
2,0% 1,7%
0,5% 0,5%
0,0%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
-0,6%
-2,0%
-0,8% -2,0%
-2,5% -3,0%
-4,0%
-4,0%
-6,0%
Zmiana produkcji energii elektrycznej

Zmiana zuycia energii elektrycznej
Zmiana PKB
rdo: URE na podstawie danych GUS i PSE SA.
W 2012 r. moc zainstalowana w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE) zwikszya

si o 3% w stosunku do 2011 r. i wyniosa 35 216 MW. W porwnaniu z 2011 r. w 2012 r.
przybyo w KSE 1 032 MW. rednie roczne zapotrzebowanie na moc uksztatowao si na po-
ziomie 21 814 MW przy maksymalnym zapotrzebowaniu na poziomie 25 845 MW (co oznacza
odpowiednio: wzrost o 0,3% i o 4,2% w stosunku do 2011 r.). Relacja mocy dyspozycyjnej do
osigalnej w 2012 r. nieznacznie spada w stosunku do roku 2011 z 73,45% do 71,68%. Wy-
brane dane dotyczce mocy i produkcji energii elektrycznej przedstawiono w tab. 1 i 2.
Tabela 1. Elektrownie zawodowe wybrane aspekty pracy (na podstawie rednich rocznych wielkoci ze szczytw
wieczornych w dniach roboczych)
Dynamika 2012/2011
Wyszczeglnienie 2011 [MW] 2012 [MW]
[2011=100]
Moc osigalna 34 184 35 216 103,0

Obcienie 21 148 21 129 99,9
Rezerwy 4 479 4 481 100,0
Remonty kapitalne i rednie 3 611 3 542 98,1
Remonty awaryjne 975 931 95,5
Pozostae ubytki 3 972 5 134 129,3
rdo: PSE SA.
Tabela 2. Struktura produkcji energii elektrycznej w latach 20112012
Struktura
Wytwarzanie [GWh]
Wyszczeglnienie wytwarzania [%]
2011 2012 dynamika* 2011 2012
Produkcja energii elektrycznej brutto w kraju 163 153 159 853 97,98 100,00 100,00
1. elektrownie zawodowe, w tym: 151 319 146 835 97,04 92,75 91,86
a) elektrownie cieplne, w tym: 148 790 144 571 97,16 91,20 90,44
na wglu kamiennym 90 811 84 493 93,04 55,66 52,86
na wglu brunatnym 53 623 55 593 103,67 32,87 34,78
gazowe 4 355 4 485 102,99 2,67 2,81
b) elektrownie wodne 2 529 2 265 89,56 1,55 1,42
2. elektrownie przemysowe 9 000 8 991 99,90 5,52 5,62
3. elektrownie wiatrowe i inne odnawialne 2 833 4 026 142,11 1,74 2,52
Krajowe zuycie energii elektrycznej brutto 157 910 157 013 99,43
* 2012 r. /2011 r., gdzie 2011 r. =100

rdo: PSE SA.

Naley odnotowa, e w 2012 r. nieznacznie, bo o 0,25% wzrs poziom rezerw mocy dys-
pozycyjnej dostpnej dla operatora systemu przesyowego. W poprzednich latach poziom re-
zerw mocy dyspozycyjnej systematycznie spada, przy czym najwikszy spadek zanotowany
zosta w 2010 r. w stosunku do 2009 r. prawie 24% (w ujciu redniorocznym). W 2012 r.
spada liczba remontw kapitalnych i rednich, rwnie remonty awaryjne ulegy zdecydowa-
nemu zmniejszeniu. W cigu ostatniej dekady najwicej przeprowadzono ich w elektrowniach
energetyki zawodowej w 2010 r. Odnotowa naley znaczny wzrost, blisko 30%, w kategorii
pozostae ubytki.
Struktura produkcji energii elektrycznej (tab. 2) nie ulega wikszym zmianom. Nadal zdecydo-
wane znaczenie maj dwa gwne paliwa wgiel kamienny i brunatny, a udzia produkcji z tych
paliw w 2012 r. wynis 88,6%. Przy czym w 2012 r. zwikszy si udzia wgla brunatnego w pro-
cesie wytwarzania energii elektrycznej. Spowodowane byo to spadkiem opacalnoci produkcji
energii elektrycznej w oparciu o paliwo, jakim jest wgiel kamienny. Na uwag zasuguje utrzymuj-
cy si od kilku lat systematyczny wzrost produkcji energii elektrycznej ze rde odnawialnych.
Aktualna struktura podmiotowa sektora energetycznego i stopie koncentracji dziaalnoci

energetycznej zostay uksztatowane przez proces konsolidacji poziomej a nastpnie pionowej
przedsibiorstw energetycznych nalecych do Skarbu Pastwa, ktry jest wynikiem realizacji
Programu dla elektroenergetyki (przyjtego przez Rad Ministrw w 2006 r.). Proces konsoli-
dacji, ktry w praktyce jeszcze si nie zakoczy, bdzie mia istotny wpyw na moliwoci roz-
woju konkurencji na rynku hurtowym, niewtpliwie pogorszy warunki konkurencji na rynku
krajowym. Sytuacj przedstawia rys. 2.
Rysunek 2. Skonsolidowane wybrane grupy kapitaowe: zasig terytorialny (kryterium obszar dziaania operatorw
systemw dystrybucyjnych w grupach), struktura podmiotowa, przedmiot dziaalnoci
2012 r.
PAK S.A. ENERGA S.A.
wytwarzanie wytwarzanie
ZEL PAK S.A., ENERGA (El Ostroleka
ENE RG A
El Patnw II Sp. z o.o.) Ec Kalisz)
Energa Hydro Sp. z o.o.
moc: 2 462 MW ENERGA Kogeneracja Sp. z o.o.
ENERGA
P AK (50% )
produkcja: 11,7 TWh

moc: 1 150 MW
Brun atneg o
ENEA
Z. E l. Ostrol eka produkcja: 4,6 TWh
ENEA S.A. ENEA

E l. Kozieni ce PGE
wytwarzanie PAK
El. Kozienice S.A.
P GE
RWE POLSKA
PGE Polska Grupa
Ec. Bialystok S.A.
L - 2 (BO T) Energetyczna S.A.
El. Wodne
LZ E
moc: 3 109 MW L -5
L dz Teren wytwarzanie
produkcja: 13,0 TWh En ergia Pro (WGE )
Tauron PKE PGE GiEK S.A.
PGE Energia Odnawialna S.A.
RZE
TAURON Polska E nergetyka
PGE Obrt S.A.
Energia S.A. E nion

P odkarpacka
wytwarzanie
TAURON Wytwarzanie S.A. moc: 12 990 MW
TAURON Cieplo S.A.
produkcja: 63,2 TWh
moc: 5 509 MW
produkcja: 22,1 TWh
moc- moc zainstalowana

produkcja- produkcja energii elektrycznej brutto
rdo: Dane pozyskane przez URE od wytwrcw i grup kapitaowych.
Udzia w rynku poszczeglnych grup energetycznych, jak rwnie struktura tych podmiotw
nie ulega wikszym zmianom w 2012 r. Najwikszy udzia w podsektorze wytwarzania ma
nadal grupa kapitaowa PGE Polska Grupa Energetyczna SA, a na rynku sprzeday do odbiorcw
kocowych TAURON Polska Energia SA.

Rysunek 3. Udzia grup kapitaowych w krajowej produkcji energii elektrycznej w 2012 r.
CEZ
Pozostali 1,7% DALKIA EDF
w ytw rcy 1,9%
TAURON Polska 9,5% ENEA SA
9,4%
Energia SA 7,8%
ENERGA SA
13,2%
2,7%
RWE
0,3% FORTUM
0,6%
PGNiG
2,7% GDF SUEZ
5,5%
PAK SA
7,0%
PGE Polska Grupa
Energetyczna SA
37,8%
rdo: Dane Ministerstwa Gospodarki i URE.
Rynki wytwarzania i obrotu energi elektryczn pozostaj wysoce skoncentrowane z uwagi

na istnienie pionowo skonsolidowanych grup kapitaowych. Stan konkurencji na rynku energii
elektrycznej zosta opisany przede wszystkim za pomoc wskanikw mierzcych stopie kon-
centracji.
Tabela 3. Stan koncentracji podsektora wytwarzania*
Liczba podmiotw, Liczba podmiotw, Udzia trzech Udzia trzech Wskanik HHI 18 )
ktre dysponuj ktre dysponuj najwikszych najwikszych
energia
przynajmniej 5% przynajmniej 5% podmiotw podmiotw moc
Rok wprowa-
udziaem udziaem w energii w mocach w energii zainsta-
dzona do
w zainstalowanych wprowadzonej zainstalowanych wprowadzonej lowana
sieci
mocach do sieci [%] do sieci [%]
2011 5 6 58,4 65,5 1 677,7 2 098,8
2012 5 6 56,7 64,3 1 587,9 2 096,0
* Dla wszystkich podmiotw dziaajcych w sektorze wytwarzania, ktre s objte obowizkiem statystycznym,
z uwzgldnieniem mocy zainstalowanej i energii wprowadzonej do sieci ze rde wiatrowych i wodnych.
Stan konkurencji na krajowym rynku wytwarzania energii elektrycznej zosta opisany za po-
moc wskanika udziau rynkowego trzech najwikszych podmiotw na tym rynku. Miara ta
mwi o skali siy rynkowej przedsibiorstw kluczowych. Wskanik udziau rynkowego, mierzony
wedug energii wprowadzonej do sieci (uwzgldniajcej ilo energii dostarczonej przez wytwr-
cw bezporednio do odbiorcw kocowych) w 2012 r., pomimo nieznacznego spadku, pozo-
stawa na wysokim poziomie wynoszcym 64,3%. W stosunku do 2011 r. zmniejszy si on
o ponad 1 punkt procentowy. Trzej najwiksi wytwrcy (tj. wytwrcy skupieni w grupach kapi-
taowych: PGE Polska Grupa Energetyczna SA, TAURON Polska Energia SA, EDF) dysponowali
ponad poow mocy zainstalowanych i odpowiadali za prawie 2/3 produkcji energii elektrycznej
w kraju.
Inny wskanik opisujcy stopie koncentracji podmiotw dziaajcych na rynku wytwarzania
energii elektrycznej, to wskanik HHI. Wskanik ten, mierzony wedug mocy zainstalowanych
oraz wedug wolumenu energii wprowadzonej do sieci (uwzgldniajcej ilo energii dostarczo-
18)
Wskanik Herfindahla-Hirschmana (HHI) okrelany jest jako suma kwadratw indywidualnych udziaw w rynku
wszystkich przedsibiorstw tworzcych dan ga: HHI>5 000 koncentracja bardzo wysoka, HHI od 1 800 do 5 000
koncentracja wysoka, HHI od 750 do 1 800 koncentracja rednia, poniej 750 niska koncentracja (wg Raportu
z postpw w tworzeniu wewntrznego rynku energii elektrycznej i gazu, Bruksela 2005 oraz J. Kamiski: Metody
szacowania siy rynkowej w sektorze energetycznym, Polityka Energetyczna, Tom 12, Zeszyt 2/2, 2009).

nej przez wytwrcw bezporednio do odbiorcw kocowych), zmniejszy si w 2012 r. w po-
rwnaniu do 2011 r. Jednake zdecydowanie wikszy spadek obserwuje si dla wskanika HHI
mierzonego wedug mocy zainstalowanych, tj. o ponad 5%.
Poczwszy od 9 sierpnia 2010 r., to jest od momentu wprowadzenia na podstawie art. 49a
ustawy Prawo energetyczne obowizku publicznej sprzeday energii elektrycznej przez przed-
sibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej, nastpio wyrane
przereorganizowanie handlu na hurtowym rynku energii elektrycznej w grupie wytwrcw,
w porwnaniu z latami poprzednimi. Do momentu wprowadzenia obowizku publicznej sprzeda-
y energii elektrycznej przez wytwrcw dominujc form handlu na hurtowym rynku energii
stanowiy kontrakty dwustronne. Poczwszy od koca 2010 r. gwatownie wzroso znaczenie
giedy (sprzeda na giedzie towarowej, na giedzie papierw wartociowych 19)). Sytuacj przed-
stawia rys. 4.
Rysunek 4. Dominujce kierunki w strukturze sprzeday energii elektrycznej przez wytwrcw w latach 20102012
100,0%
89,8%
90,0%
80,0%
70,0%
58,0% 61,8%
60,0%
50,0%
36,1%
40,0%
32,9%
30,0%
20,0%
10,0%
4,2%
0,0%
2010 2011 2012
gieda OTC
Sprzeda poprzez gied stanowia w 2009 r. niespena 0,2% udziau w sprzedanym wolu-
menie wytwrcw w tym roku, nastpnie wzrosa do 4,2% w 2010 r. a dalej zwikszya si do
poziomu 58,0% w 2011 r. oraz 61,8% w 2012 r. Kontrakty dwustronne w ubiegym roku stanowiy
w sumie niespena 33% wszystkich form handlu hurtowego, podczas gdy jeszcze w 2010 r. udzia
ten ksztatowa si na poziomie 89,8%. Pozostaa sprzeda bya realizowana w przewaajcej
mierze na rynku bilansujcym (w tym na potrzeby zapewnienia bezpieczestwa pracy KSE) oraz
w niewielkim stopniu za granic.
Dane potwierdzaj, e cel wprowadzenia obowizku publicznego obrotu energi elektryczn
zosta osignity poprzez:
zapewnienie rwnoprawnego dostpu uczestnikw rynku do energii elektrycznej poprzez
zagwarantowanie jednakowych warunkw udziau uczestnikw w obrocie giedowym,
zapewnienie transparentnoci obrotu energi elektryczn poprzez zagwarantowanie jedna-
kowego dostpu do informacji, takich jak ceny energii oraz warunki uczestnictwa w obrocie
energi,
urealnienie cen energii elektrycznej poprzez organizacj duej czci hurtowego obrotu
energi na rynku zorganizowanym od strony formalnej i prawnej, jakim jest gieda towaro-
wa, przy jednoczesnym zachowaniu nadzoru przez Komisj Nadzoru Finansowego; nadzr
ten ma eliminowa moliwo manipulacji cenami energii elektrycznej w szczeglnoci na
rynku, na ktrym funkcjonuj podmioty o silnej pozycji rynkowej, skupiajce du cz po-
day energii,
19)
Wypenienie przez wytwrcw obowizku publicznej sprzeday energii elektrycznej poprzez Gied Papierw War-
tociowych jest moliwe od 30 padziernika 2011 r.

upynnienie giedowego obrotu energi elektryczn stanowi te alternatyw zakupu energii
przez odbiorcw, czego konsekwencj jest zwikszenie pozycji i siy odbiorcw na konkuren-
cyjnym rynku energii,
zapewnienie bezpieczestwa rozlicze transakcji przez licencjonowan Izb Rozliczeniow
Gied Towarowych.
Rysunek 5. Struktura sprzeday energii elektrycznej przez wytwrcw w 2011 r. oraz w 2012 r.
2011
2012
pozostaa pozostaa
sprzeda sprzeda
OTC grupy OTC grupy
5,9% kapitaowe 5,3%
kapitaowe
17,7% 19,0%
gieda OTC poza

OTC poza gieda grup
58,0%
grup 61,8% 13,9%
18,4%
Uwaga: W pozycji Gieda uwzgldniono dane dotyczce giedy towarowej oraz rynku regulowanego giedy papierw
wartociowych.
W latach wczeniejszych, pomimo rozwizania kontraktw dugoterminowych 20) i przystpie-

nia przez wytwrcw od 2008 r. do realizacji programu pomocy publicznej na pokrycie kosztw
osieroconych, nie mona byo mwi o efektywnym funkcjonowaniu konkurencyjnego rynku
energii elektrycznej. Sprzeda energii elektrycznej odbywaa si w zdecydowanej mierze w ra-
mach wasnej grupy kapitaowej, co byo gwn przyczyn ogranicze w rozwoju konkurencji
i problemw w rozliczaniu pomocy publicznej. Sytuacja ulega zmianie na skutek wprowadzenia
obowizku publicznej sprzeday energii elektrycznej m.in. rwnie dla tych wytwrcw, ktrzy
s beneficjentami tej pomocy publicznej. Naley zaznaczy, e obowizek publicznej sprzeday
energii elektrycznej przez przedsibiorstwa wytwrcze dotyczy wszystkich przedsibiorstw wy-
twrczych w iloci 15% wytworzonej energii elektrycznej w jednostkach o mocy powyej 50 MW
oraz dodatkowo 85% wytworzonej energii elektrycznej w jednostkach o mocy powyej 50 MW
w przypadku przedsibiorstw korzystajcych z programu pomocy publicznej na pokrycie kosz-
tw osieroconych.
Analogicznie jak w grupie wytwrcw energii elektrycznej, w 2012 r. w grupie przedsi-

biorstw obrotu utrwaliy si istotne zmiany w zakresie form handlu hurtowego energi elek-
tryczn w porwnaniu z latami wczeniejszymi, w szczeglnoci wewntrz skonsolidowanych
pionowo grup kapitaowych. Jest to niewtpliwie konsekwencja zmian w tej pierwszej grupie
acucha dostaw energii elektrycznej do odbiorcw. Rysunek poniej pokazuje, i przedsibior-
stwa obrotu zaopatryway si w energi elektryczn, nie jak w latach poprzednich gwnie po-
przez kontrakty dwustronne w ramach grup kapitaowych, lecz kupoway energi na giedzie
energii. W przypadku spek obrotu kontrakty dwustronne w 2012 r. pozostay nadal gwn
form handlu hurtowego energi elektryczn, niemniej ich znaczenie wyranie zmniejszyo si
(spadek udziau tej formy handlu o okoo 3% w 2012 r. w porwnaniu z 2011 r.).
20)
Do korzystania z pomocy publicznej uprawnionych jest dwunastu wytwrcw energii elektrycznej, z ktrych
omiu wniesionych zostao w 2007 r. do pionowo skonsolidowanych grup kapitaowych.

Rysunek 6. Struktura kierunkw zakupu energii elektrycznej przez przedsibiorstwa obrotu w latach 20112012
2011 2012
pozostaa pozostaa
sprzeda sprzeda
3,3% 3,8% OTC grupy
gieda OTC grupy gieda kapitaow e
37,6% kapitaow e 38,9% 31,0%
35,8%
OTC poza OTC poza

grup grup
23,2% 26,2%
Uwaga: Pozostaa sprzeda obejmuje: zakup energii w ramach bilansowania energii z elektrowni i przedsibiorstw
obrotu, zakup z importu, zakup z rynku bilansujcego i innych kierunkw.
Gwnym odbiorc energii elektrycznej na hurtowym rynku energii do 2010 r. pozostaway

przedsibiorstwa obrotu, z kolei poczwszy od 2011 r. gieda energii. W 2012 r. tendencja ta
utrwalia si (tab. 4, 5).
Analiza danych wskazuje, i wytwrcy zobligowani sprzedawa energi elektryczn w czci
lub w caoci w sposb zapewniajcy publiczny dostp do tej energii, musieli podj dziaania
polegajce na zmianie kontraktw dwustronnych na sprzeda energii, w szczeglnoci realizo-
wanych w ramach wasnej grupy kapitaowej. Zmniejszya si wyranie sprzeda do przedsi-
biorstw obrotu na rzecz sprzeday poprzez gied (odpowiednio: spadek o 11,6% i wzrost
o 2,7% w 2012 r. w stosunku do 2011 r.). Udzia sprzeday energii elektrycznej przez wytwr-
cw do odbiorcw kocowych w 2012 r. wynis 1,3%.
Tabela 4. Kierunki sprzeday energii elektrycznej wytwrcy w latach 20112012 [TWh]
Odbiorcy Przedsibiorstwa Gieda Rynek Pozostaa

Eksport Razem
kocowi obrotu energii bilansujcy sprzeda*
2011 1,4 49,9 86,5 5,9 0,0 3,4 147,2
2012 1,9 44,1 88,9 5,5 0,1 3,2 143,9
* Pozostaa sprzeda obejmuje ilo energii elektrycznej sprzedawanej do OSP i OSD oraz sprzeda do drobnych
dystrybutorw lokalnych.
Zmiany preferencji odnonie kierunkw sprzeday energii elektrycznej nastpiy rwnie

w grupie przedsibiorstw obrotu.
W 2011 r. przedsibiorstwa obrotu w rwnym stopniu sprzedaway energi do odbiorcw
kocowych oraz do przedsibiorstw obrotu. Natomiast w 2012 r. znaczco wzrosa sprzeda do
przedsibiorstw obrotu (o 17,5%) oraz poprzez gied energii (o 78%). W 2012 r. sprzeda do
odbiorcw kocowych utrzymana zostaa na podobnym poziomie jak w 2011 r.
Tabela 5. Kierunki sprzeday energii elektrycznej przedsibiorstwa obrotu w latach 20112012 [TWh]
Odbiorcy Przedsibiorstwa Gieda Rynek Pozostaa

Eksport Razem
kocowi obrotu energii bilansujcy sprzeda*
2011 115,8 115,4 16,2 4,8 4,4 18,1 274,9
2012 115,2 135,6 28,8 4,5 4,2 18,6 306,9
* Pozostaa sprzeda obejmuje m.in. ilo energii elektrycznej sprzedawanej OSP, OSD, przedsibiorstwom wytwr-
czym, sprzeda do drobnych dystrybutorw lokalnych.

Ceny energii elektrycznej cechoway si i nadal cechuj istotnym zrnicowaniem w po-
szczeglnych segmentach rynku. Wynika ono z nastpujcych uwarunkowa: technologii pro-
dukcji (szczeglnie wykorzystywanego paliwa), horyzontu czasowego dostaw, profilu dostaw,
biecego zrwnowaenia popytu i poday.
W przypadku rednich cen energii elektrycznej wytwrcw oraz przedsibiorstw obrotu ana-
lizowane dane to dane zagregowane, zawieraj ceny zarwno profili pasmo, jak i szczyt i odno-
sz si do energii elektrycznej wytworzonej w 2012 r. Cz z tej energii moga by kontrakto-
wana w latach poprzedzajcych a dostawa realizowana w 2012 r.
W 2012 r. rednie ceny sprzeday w poszczeglnych segmentach przez wytwrcw oraz
przedsibiorstwa obrotu energii elektrycznej wytworzonej w 2012 r. pozostaway na zblionym
poziomie bd rniy si nieznacznie w porwnaniu do 2011 r.
rednia cena, po ktrej wytwrcy sprzedawali energi elektryczn uksztatowaa si w ostat-
nim roku na poziomie 203,44 z/MWh i bya wysza od ceny z 2011 r. o 2,1%. Z kolei rednia
cena sprzedawanej energii elektrycznej przez przedsibiorstwa obrotu wyniosa 210,08 z/MW
i bya nisza od ceny z 2011 r. o 7,6%.
Zarwno w przypadku wytwrcw, jak i przedsibiorstw obrotu najbardziej spady ceny

w segmencie rynku bilansujcego (w przypadku sprzeday wytwrcw o 7,2% oraz przedsi-
biorstw obrotu o okoo 10%). Rynek bilansujcy jest rynkiem typu spot i dlatego odzwierciedla
ostatnie tendencje cenowe na rynku hurtowym. W pozostaych segmentach rednie ceny sprze-
day w 2012 r. oscyloway na podobnym poziomie jak w 2011 r. W tab. 6 i 7 przedstawiono
bardziej uszczegowion sytuacj cenow na rynku hurtowym.
Tabela 6. rednie ceny sprzeday energii elektrycznej wytwrcy w latach 20112012 [z/MWh]
Odbiorcy Przedsibiorstwa Gieda Rynek Pozostaa rednia

Eksport
kocowi obrotu energii bilansujcy sprzeda ogem
2011 234,54 197,17 199,36 206,27 194,84 201,07 199,11
2012 237,29 202,43 203,75 191,23 199,79 208,83 203,44
Tabela 7. rednie ceny sprzeday energii elektrycznej przedsibiorstwa obrotu w latach 20112012 [z/MWh]
Odbiorcy Przedsibiorstwa Gieda Rynek Pozostaa rednia

Eksport
kocowi obrotu energii bilansujcy sprzeda ogem
2011 264,50 200,84 199,83 185,55 212,36 201,30 227,42
2012 253,89 203,79 194,81 166,86 198,23 198,78 210,08
W 2012 r. giedowy obrt energi elektryczn realizowany by na TGE SA oraz platformie ob-
rotu energi elektryczn POEE GPW SA.
Dla TGE SA rok 2012 by kolejnym rokiem dynamicznego rozwoju. Niewtpliwie znaczenie
maj takie cechy giedy jak: przejrzysto zasad, atwy dostp dla wszystkich uczestnikw,
optymalizacja procesu poszukiwania najlepszych ofert sprzeday energii czy sygnay dla wy-
twrcw energii elektrycznej o oczekiwaniach cenowych odbiorcw.
W 2012 r. TGE SA prowadzia nastpujce rynki sprzeday energii elektrycznej: Rynek
Dnia Biecego, Rynek Dnia Nastpnego oraz Rynek Terminowy Towarowy. Sprzeda ener-
gii elektrycznej bya rwnie realizowana w systemie aukcji. W 2012 r. wolumen obrotu na
wszystkich rynkach dedykowanych energii elektrycznej, na parkiecie TGE SA, wynis cz-
nie 131,997 TWh liczc po dacie dostawy w 2012 r., co stanowio 82,6% krajowej produkcji
energii elektrycznej w 2012 r. oraz ponad 84,1% jej cznego zuycia. W porwnaniu
z 2011 r. obrt na TGE SA wzrs o 4,2%. Przy czym, najwysz pynno na parkiecie TGE
SA zanotowano w grudniu 2012 r., z wolumenem na poziomie 26,927 TWh, natomiast naj-
nisz w styczniu, kiedy to wolumen uksztatowa si na poziomie 3,173 TWh. Gwn przy-
czyn rosncego udziau sprzeday przez gied byo wejcie w ycie w 2010 r. przepisw
ustawy Prawo energetyczne, ktre zobowizay wszystkich wytwrcw do sprzeday m.in.
poprzez gied czci (limit 15% wytwarzanej energii elektrycznej dotyczy wszystkich wy-

twrcw) lub caoci (limit 100% odnosi si do wytwrcw objtych programem KDT) wy-
twarzanej energii elektrycznej.
Najwikszy wolumen obrotu realizowany jest na Rynku Terminowym Towarowym (RTT),
dziaajcym w ramach TGE SA, na ktrym sprzedawana jest energia z dostaw w okrelonym
okresie w przyszoci. W 2012 r. na RTT zawarto 6 983 transakcje. W wikszoci byy to kon-
trakty z fizyczn dostaw na 2013 r. W 2012 r. czonkowie giedy zrealizowali transakcje zaku-
pu/sprzeday energii elektrycznej o cznym wolumenie 112,874 TWh. Stanowi to wzrost
o 5,6% w stosunku do cznych obrotw na tym rynku w 2011 r. W skali miesica, najwyszy
wolumen obrotw odnotowano w grudniu 2012 r., kiedy to ilo energii bdca przedmiotem
transakcji na RTT osigna poziom 25,022 TWh. Z kolei najnisz aktywno na tym rynku
zarejestrowano w styczniu 2012 r. rednia cena najbardziej pynnego kontraktu w 2012 r., jakim
by BASE_Y-13, uksztatowaa si na poziomie 197,76 z/MWh, cena minimalna 166,90 z/MW
a cena maksymalna 214,70 z/MWh. RTT umoliwia czonkom giedy zawieranie kontraktw na
dostawy energii elektrycznej w przyszych okresach, zabezpieczenie ryzyka handlowego, jak
rwnie dostarcza informacji o oczekiwaniach uczestnikw rynku co do ksztatowania si przy-
szych cen energii elektrycznej. redniowaone wolumenem ceny energii elektrycznej kontrak-
tw zawartych na Rynku Terminowym w 2012 r. z fizyczn dostaw na 2012 r. i lata nastpne
przedstawiono na rys. 79.
Rysunek 7. Wolumen obrotw i ceny energii elektrycznej kontraktw zawartych na Rynku Terminowym w 2012 r.
z fizyczn dostaw na 2012 r. i lata nastpne
30000 350
300
25000
282,00
Ceny energii elektrycznej [z/MWh]

247,50 250
Wolumen obrotw [GWh]
242,35 237,00
20000 228,40 230,10 232,00
224,00
218,00 212,00
208,22 215,50
202,22 210,00 203,68 207,00
202,87 201,77 199,21 200
195,49
191,14 182,19
180,00 176,85
15000 174,00 173,00 178,00 178,17
168,00 169,00
167,00
158,00 154,00
154,25 150
153,00
129,00
10000
100
5000
50
10 917
13 590
20 588
25 023
1 597
1 715
4 666
3 875
7 185
5 069
7 992
9 388
0 0
stycze luty marzec kwiecie maj czerwiec lipiec sierpie wrzesie padziernik listopad grudzie
Wolumen obrotw [GWh] cena rednia cena minimalna cena maksymalna
rdo: URE na podstawie danych TGE SA liczonych wg obrotu w 2012 r.

Rysunek 8. Wolumen obrotw i rednie ceny energii elektrycznej kontraktw typu BASE (pasmo) zawartych na Rynku
Terminowym w 2012 r. z fizyczn dostaw na 2012 r. i lata nastpne
20 000 250,00
18 000
201,58 206,24
200,27 201,86
16 000 199,89 198,21 197,44 200,00
193,70 189,90
Ceny energii elektrycznej [z/MWh

181,78
174,85
14 000 169,38
12 000 150,00
10 000
8 000 100,00
6 000
4 000 50,00
1 429
1 299
2 000
10 363
16 167
18 499
4 048
3 222
6 597
4 283
7 347
8 721
7 276
0 0,00
Wolumen obrotw [GWh] cena rednia
Rysunek 9. Wolumen obrotw i rednie ceny energii elektrycznej kontraktw typu PEAK (szczyt) zawartych na Rynku
Terminowym w 2012 r. z fizyczn dostaw na 2012 r. i lata nastpne
7 000 235,00
228,98 230,00
228,54
6 000
224,11 225,00
223,94
221,18
Ceny energii elektrycznej [z/MWh

219,91
219,40 218,85 220,00
5 000
214,43 215,00
4 000
210,00
205,00
3 000
199,09 200,00
197,43 198,02
2 000 195,00
190,00
1 000
416
162
185,00
3 992
3 552
6 524
618
654
589
786
645
668
554
0 180,00
Wolumen obrotw [GWh] cena rednia
W 2012 r. czny obrt na Rynku Dnia Nastpnego (RDN) wynis 19,104 TWh i by niszy
od obrotu sprzed roku o 3,2%. Przy czym, najwysz pynno na tym rynku zanotowano
w grudniu 2012 r., z wolumenem na poziomie 1,903 TWh, natomiast najnisz w lutym, kiedy to
wolumen uksztatowa si na poziomie 1,305 TWh. W 2012 r. na RDN zawarto 1 111 883 transak-
cje. W 2012 r. redniowaona cena energii elektrycznej dla caej doby ze wszystkich transakcji
kupna/sprzeday wyniosa 179,45 z/MW, co stanowi spadek o 12,5% w stosunku do 2011 r.,
kiedy to redniowaona cena energii wyniosa 205,19 z/MWh. W 2012 r. najwysz miesiczn cen

za energi odnotowano w lutym 221,06 z/MW, natomiast najnisz w grudniu, kiedy to rednio-
waona cena dla caej doby ze wszystkich transakcji kupna/sprzeday wyniosa 162,67 z/MW.
Dwa pozostae rynki funkcjonujce na TGE SA w 2011 r.: Rynek Dnia Biecego oraz Aukcje
Energii Elektrycznej miay niewielkie znaczenie. Wolumen obrotw na Rynku Dnia Biecego
w 2012 r. uksztatowa si na poziomie 19,291 GWh, rednia cena energii elektrycznej wyniosa
216,99 z/MWh, cena minimalna 140 z/MWh a cena maksymalna 219,32 z/MWh. Wolumen
obrotw na rynku Aukcji Energii Elektrycznej wynis 1,267 TWh, rednia cena 202,43 z/MWh,
cena minimalna 193,49 z/MWh a cena maksymalna 214,00 z/MWh.
Liczb aktywnych uczestnikw oraz udzia w cznym obrocie energi elektryczn realizowa-
ny w 2012 r. na TGE SA przedstawiono na poniszym rysunku.
Rysunek 10. Liczba aktywnych uczestnikw oraz podzia obrotw na rynkach prowadzonych przez TGE SA w 2012 r.
0,98%
Aukcje energii
elektrycznej 7
86,21%
Rynek Terminowy
27
12,80%
Rynek Dnia Nastpnego 40
0,01%
Rynek Dnia Biecego 18
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Liczba czynnych uczestnikw rynku [szt.] Procent wolumenu obrotw [%]
W 2012 r. POEE GPW SA prowadzia nastpujce rynki sprzeday energii elektrycznej: Rynek
Dobowo Godzinowy Energii Elektrycznej (REK GPW) oraz Rynek Terminowy Energii Elektrycznej
(RTE GPW). W 2012 r. wolumen obrotu na wszystkich rynkach dedykowanych energii elektrycz-
nej, na parkiecie POEE GPW SA wynis cznie 7,4 TWh, co stanowio 4,6% krajowej produkcji
energii elektrycznej w 2012 r. oraz ponad 4,7% jej cznego zuycia.
Najwikszy wolumen obrotu realizowany by na RTE GPW, na ktrym sprzedawana jest energia
z dostaw w okrelonym okresie w przyszoci. W 2012 r. na RTE zawarto 126 transakcji. W 2012 r.
czonkowie giedy zawarli transakcje zakupu/sprzeday energii elektrycznej na rok 2012 i lata na-
stpne o cznym wolumenie 5,2 TWh. W 2012 r. na REK GPW zawarto 80 583 transakcje a zreali-
zowany wolumen obrotu wynis 2,2 TWh.
W 2012 r. w giedowym obrocie energi elektryczn uczestniczyy przede wszystkim spki
wytwrcze oraz spki obrotu. Zgodnie z informacjami uzyskanymi z Biur Maklerskich odnoto-
wano jeden przypadek uczestnictwa odbiorcy kocowego, ktry za porednictwem Domu Ma-
klerskiego zawiera transakcje na Rynku Dobowo Godzinowym Energii Elektrycznej. Odbiorca
kocowy dokona zakupu energii elektrycznej w 421 transakcjach na czn ilo 10,9 GWh.
Informacje i dane prezentowane powyej dotyczce TGE SA oraz POEE GPW SA potwierdza-
j fakt, i brana energetyczna aktywnie uczestniczya i uczestniczy w handlu energi elektrycz-
n na polskiej giedzie. Przejrzysto mechanizmu ksztatowania cen w obrocie hurtowym ma
ogromne znaczenie dla przedsibiorstw energetycznych. Dla ksztatowania si uczciwej ceny
rynkowej energii niezbdnym jest istnienie pynnego rynku energii to znaczy takiego, na ktrym
istnieje wiele kupujcych i sprzedajcych a wolumen obrotu pozwala na swobodne zawieranie
transakcji po cenach nie odbiegajcych od cen rzeczywistych. Dziki wprowadzeniu obowizku
publicznej sprzeday, pynno giedowego rynku energii systematycznie ronie. Jest to dowo-
dem dojrzaoci polskiego hurtowego rynku energii i jego denia do funkcjonowania wedug
zasad przejrzystej konkurencji. Zapewnienie pynnoci na giedzie to duy krok do wczenia si
Polski w budow wsplnego, transparentnego rynku energii w Europie.

1.1.2. Rynek detaliczny
Oglna sytuacja
Rynek detaliczny jest rynkiem, na ktrym stron transakcji jest odbiorca kocowy dokonuj-
cy zakupu paliw i energii na wasny uytek. Rok 2012 by kolejnym rokiem, w ktrym Prezes
URE kontynuowa monitorowanie tego rynku.
Uczestnikami rynku detalicznego, obok odbiorcw kocowych (zarwno w gospodarstwach do-
mowych, jak i przedsibiorstwach), s przedsibiorstwa zarzdzajce sieci dystrybucyjn (OSD)
i sprzedawcy energii elektrycznej (przedsibiorstwa obrotu). Najwikszy udzia w sprzeday energii
elektrycznej do odbiorcw kocowych maj sprzedawcy zasiedziali (incumbent supplier), ktrzy
pozostali po wyodrbnieniu operatorw sieci dystrybucyjnej, jako strona umw kompleksowych, tj.
umw czcych w sobie postanowienia umowy sprzeday i umowy dystrybucji energii z odbiorcami.
Peni oni funkcj sprzedawcw z urzdu wzgldem odbiorcw w gospodarstwach domowych, kt-
rzy nie zdecydowali si na wybr nowego sprzedawcy.
W 2012 r. na rynku energii elektrycznej funkcjonowao 82 aktywnych sprzedawcw tzn. takich,
ktrzy mieli zawarte GUD-y z operatorami systemw dystrybucyjnych. Oglna liczba podmiotw
posiadajcych koncesj na obrt energi elektryczn wyniosa ok. 360, przy czym w duej mierze
byy to pionowo zintegrowane przedsibiorstwa energetyki przemysowej, realizujce oprcz sprze-
day take usug dystrybucyjn.
W 2012 r. funkcjonowao szeciu tzw. duych OSD, 1 padziernika 2012 r. nastpia konsolida-
cja dwch spek wypeniajcych funkcje OSD tj. TAURON Dystrybucja SA z siedzib w Krakowie ze
spk TAURON Dystrybucja GZE SA z siedzib w Gliwicach. Aktualnie spka dziaa pod nazw
TAURON Dystrybucja SA z siedzib w Krakowie. Okoo 17721) podmiotw prowadzio dziaalno
polegajc na dystrybucji energii elektrycznej, z czego 148 podmiotw zostao wyznaczonych przez
Prezesa URE na operatorw systemw dystrybucyjnych (przy czym w czci przypadkw termin roz-
poczcia penienia funkcji operatora ustalono w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 1 marca 2013 r.).
Po stronie popytowej rynku detalicznego energii elektrycznej znajduj si konsumenci od-
biorcy kocowi. Jest ich ok. 16,7 mln, z czego ok. 90% to odbiorcy z grupy G. Jednoczenie
wolumen energii dostarczonej dla tej grupy nie jest wysoki i stanowi w sumie ok. 24% caoci
dostaw energii elektrycznej.
Na rynku w dalszym cigu utrzymuje si sytuacja przywizania konsumentw do dotychczaso-
wych sprzedawcw i niewielka skala ich zmiany, mimo, e prawo wyboru sprzedawcy (ang. TPA) przy-
suguje wszystkim grupom odbiorcw od 1 lipca 2007 r. Pomimo cigle nieduej grupy odbiorcw,
ktrzy skorzystali z prawa wyboru sprzedawcy, liczba wszystkich odbiorcw, ktrzy wykorzystali to
uprawnienie bya w 2012 r. prawie czterokrotnie wiksza w stosunku do stanu z 2011 r. Podkrelenia
wymaga fakt, e dynamika zjawiska zmiany sprzedawcy przez odbiorcw w gospodarstwach domo-
wych cigle utrzymuje wysoki poziom, jak rwnie utrzymuje zdecydowanie wyszy poziom ni w gru-
pie odbiorcw instytucjonalnych. Liczba gospodarstw domowych, ktre zmieniy sprzedawc wzrosa
na koniec 2012 r. ponad piciokrotnie, w porwnaniu do liczby odnotowanej na koniec 2011 r. Wzrost
ten spowodowany by wzmoon aktywnoci akwizycyjn sprzedawcw energii, ktr mg spowo-
dowa spadek zapotrzebowania na energi elektryczn w segmencie odbiorcw biznesowych. Nad-
wyka energii elektrycznej na rynku spowodowana spowolnieniem gospodarczym skonia sprzedaw-
cw do wzrostu ich zainteresowania odbiorcami w gospodarstwach domowych. Znaczny wzrost liczby
odbiorcw TPA w tej grupie skutkowa zwikszeniem iloci zapyta i skarg kierowanych do Prezesa
URE. W sprawach dotyczcych podejrzenia o stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych przez nie-
ktrych sprzedawcw Prezes URE prowadzi, podobnie jak we wczeniejszych latach, wspprac
z Urzdem Ochrony Konkurencji i Konsumentw.
21)
3 maja 2005 r., tj. z dniem wejcia w ycie ustawy z 4 marca 2005 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne
oraz ustawy Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2005 r. Nr 62, poz. 552) koncesje wydane na prowadzenie dziaalno-
ci gospodarczej w zakresie przesyania i dystrybucji energii elektrycznej z mocy prawa stay si koncesjami na przesy-
anie lub dystrybucj energii elektrycznej, stosownie do zakresu prowadzonej dziaalnoci gospodarczej przez przedsi-
biorstwa energetyczne zajmujce si przesyaniem lub dystrybucj energii elektrycznej. Zatem na 177 siedem przedsi-
biorstw zajmujcych si dystrybucj energii elektrycznej skadaj si podmioty z koncesj DEE oraz PEE (bez PSE SA).

Tabela 8. Dostawa energii elektrycznej do grup odbiorcw kocowych
OSD przyczeni do sieci NN

Grupy od- Energia dostar- Energia dostarczona
Liczba odbior- Liczba odbiorcw TPA
biorcw wg czona ogem w TPA wg grup
cw ogem wg grup taryfowych
skali zaku- w 2012 r. taryfowych [MWh]
w 2012 r. [szt.]
pu [MWh] [MWh]* A, B, C G A, B, C G
> 2 000 5 924 54 708 620 1 650 1 36 400 790 8 100
50 2 000 99 527 23 066 935 16 945 242 4 285 030 43 366
< 50 16 527 763 43 289 022 45 107 80 053 946 560 106 557
Razem: 16 633 214 121 064 578 63 702 80 296 41 632 379 158 023
OSD Energetyki Przemysowej
> 2 000 771 5 105 793 29 0 666 853 0
50 2 000 4 224 891 300 160 0 63 939 0
< 50 56 509 392 836 134 4 3 270 7
Razem: 61 504 6 389 930 323 4 734 062 7
OSD razem
> 2 000 6 695 59 814 414 1 679 498 37 067 643 8 100
50 2 000 103 751 23 958 235 17 105 1 638 4 348 968 43 366
< 50 16 584 272 43 681 858 45 241 78 164 949 830 106 564
Suma OSD 16 694 718 127 454 507 64 025 80 300 42 366 441 158 030
* Szacunkowy wolumen energii elektrycznej (brak czci pomiarw na koniec 2012 r.

rdo: URE na podstawie danych przedstawionych przez OSD.
Ceny
Zaprezentowane w tab. 9 i na rys. 11 dane dotycz cen energii elektrycznej oraz opat dystrybu-
cyjnych, zastosowanych we wskazanych okresach u odbiorcw posiadajcych umowy kompleksowe.
Pomidzy IV kwartaem 2011 r. a IV kwartaem 2012 r. opaty za energi elektryczn stoso-
wane wobec odbiorcw, ktrzy nie skorzystali z prawa wyboru sprzedawcy, wykazyway nie-
wielkie tendencje wzrostowe. Dynamika wzrostw cen energii elektrycznej dla badanego okresu
wahaa si pomidzy 1,6% w przypadku cen dla odbiorcw w grupie taryfowej B, a 5,8%
w przypadku cen dla odbiorcw w gospodarstwach domowych. Wzrosty cen w badanym okresie
utrzymyway si na poziomie porwnywalnym do wzrostw odnotowanych w okresie pomidzy
IV kwartaem 2010 r. i IV kwartaem 2011 r.
Dynamika wzrostu opaty dystrybucyjnej bya nieco wiksza ni dynamika wzrostu cen energii
elektrycznej i zawieraa si w przedziale od 6,3% dla odbiorcw w gospodarstwach domowych do
8,3% dla odbiorcw w grupie taryfowej A. Podkreli warto fakt, e w dobie spowolnienia gospo-
darczego wiksz dynamik wzrostu cen wykazuje dziaajca w warunkach monopolu naturalnego
dystrybucja energii elektrycznej (ktrej ceny s zatwierdzane przez Prezesa URE) ni energia elek-
tryczna, ktrej ceny w wikszoci uwzgldniaj uwarunkowania wolnorynkowe.
Tabela 9. Opaty za energi elektryczn i usugi dystrybucyjne, stosowane wobec odbiorcw posiadajcych umowy
kompleksowe
IV kwarta 2011 r. IV kwarta 2012 r.

w tym: w tym:
rednia opata rednia opata
Wyszczeglnienie cena opata cena opata
za energi za ener-
sprzeday dystrybu- sprzeday dystrybu-
elek- gi elek-
cyjna cyjna
tryczn tryczn
[z/MWh]
Ogem odbiorcy 445,6 277,9 167,7 470,4 288,8 181,6
w tym: odbiorcy na WN (grupy A) 313,5 248,0 65,5 323,0 255,0 68,0
odbiorcy na SN (grupy B) 363,4 268,2 95,2 375,2 272,4 102,8
odbiorcy na nN (grupy C) 538,6 315,4 223,1 566,7 329,2 237,4
odbiorcy grup G 478,1 269,2 208,9 506,6 284,3 222,3
w tym: gospodarstwa domowe 479,2 269,1 210,1 507,9 284,6 223,3
rdo: ARE SA.

Rysunek 11. Zmiana opat za energi elektryczn i usug dystrybucyjn porwnanie IV kwartau 2012 r. i 2011 r.
9,0%
8,3%
8,0%
8,0%
7,0%
6,4% 6,4%
6,3%
6,0% 6,0%
6,0% 5,8%
5,6% 5,6%
5,2%
5,0%
4,4%
3,9% 3,8%
4,0%
3,2%
3,0%
2,8%
3,0%
2,0% 1,6%
1,0%
0,0%
Ogem odbiorcy
odbiorcy na WN
odbiorcy na SN
odbiorcy na nN
odbiorcy grup G
gospodarstwa
(grupy C)
(grupy B)
(grupy A)
domowe
w tym
Dynamika r. ceny sprzeday Dynamika opaty za energi elektryczn Dynamika opaty dystrybucyjnej
rdo: Opracowano na podstawie danych gromadzonych przez ARE SA.
Uwarunkowania instytucjonalne funkcjonowania rynku detalicznego
Umowy generalne (GUD)

Operator poprzez zawierane umowy dystrybucyjne ze sprzedawcami (zwane umowami gene-
ralnymi) dokonuje doprecyzowania zasad korzystania z sieci i otwiera de facto poszczeglnym
sprzedawcom drog do dziaania na danym obszarze. Z tego wzgldu generalne umowy dystry-
bucyjne s konieczne dla zapewnienia faktycznej moliwoci korzystania przez odbiorc z prawa
zakupu energii elektrycznej od wybranego sprzedawcy. Naley podkreli, e pod koniec 2009 r.
OSD wraz z przedsibiorstwami obrotu skupionymi w TOE uzgodnili wsplny wzorzec generalnej
umowy dystrybucyjnej, jednoczenie rekomendujc go do powszechnego stosowania. W pierw-
szym okresie po jego uzgodnieniu nie by on powszechnie stosowany, co spowodowane byo
zapewne bardzo zrnicowanymi potrzebami przedsibiorstw obrotu, natomiast w kolejnych
latach mona byo zauway wzrost zainteresowania podpisywaniem umw w rekomendowa-
nym ksztacie. W 2012 r. by on ju powszechnie stosowany przez poszczeglnych operatorw
i przedsibiorstwa obrotu.
Na koniec grudnia 2012 r. najwiksz liczb po 65 zawartych generalnych umw dystrybu-
cji posiaday: ENERGA-OPERATOR SA oraz TAURON Dystrybucja SA. Na rys. 12 podano take
dane dla nieistniejcego ju TAURON Dystrybucja GZE SA, ze wzgldu na fakt, e konsolidacja
spek z GK TAURON Polska Energia nastpia w padzierniku 2011 r. i nie wszystkie umowy
sprzeday energii elektrycznej byy przepisane do koca 2012 r. na nowy podmiot tj. TAURON
Dystrybucja SA. Dane dla PGE Dystrybucja SA, podmiot ten pokazuje w rozbiciu na oddziay
dystrybucyjne, ktre przed konsolidacj byy samodzielnymi OSD. Wiele umw jest te nego-
cjowanych. Jednoczenie wszyscy operatorzy posiadaj zawarte generalne umowy dystrybucyj-
ne z przedsibiorstwem, ktre na terenie tego operatora peni funkcj sprzedawcy z urzdu.
W 2012 r. Prezes URE kontynuowa dziaania na rzecz upowszechnienia stosowania umw
kompleksowych w ofertach alternatywnych sprzedawcw (tzw. GUD-K), czcych w sobie po-
stanowienia umowy sprzeday energii elektrycznej z postanowieniami umowy wiadczenia usug
dystrybucji. Szczegowe informacje na ten temat zawarte s w dalszej czci sprawozdania.

Rysunek 12. Liczba zawartych generalnych umw dystrybucji w 2012 r. przez poszczeglnych operatorw
70
65 65
60 57 57 57 57 58
56 56 56
53 53
50 48
40
Liczba
30
20
10
PGE Dystrybucja S.A.

ENEA Operator Sp. z o.o.
ENERGA-Operator S.A.
RWE Stoen Operator Sp. z
(TAURON Dystrybucja GZE
TAURON Dystrybucja S.A.

TAURON Dystrybucja S.A.
Oddzia d Miasto
Oddzia d Teren
Oddzia Warszawa
Oddzia Skarysko
Oddzia Rzeszw
Oddzia Biaystok
Oddzia Zamo
Oddzia Lublin
Kamienna
S.A.)
o.o.
rdo: URE.
Warto wspomnie, e po konsolidacji, jaka miaa miejsce w latach 20112012, w ramach

grupy kapitaowej TAURON zmniejszya si ilo OSD. Aktualnie funkcjonuje piciu duych OSD
(wyodrbnionych z przedsibiorstw zintegrowanych pionowo), przy czym PGE Dystrybucja SA
utrzymuje podzia na oddziay, zgodny z dawnymi OSD.
1.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw

elektroenergetycznych
1.2.1. Koncesje
Zgodnie z art. 32 ustawy Prawo energetyczne uzyskania koncesji wymaga wykonywanie

dziaalnoci gospodarczej w zakresie:
wytwarzania energii elektrycznej, z wyczeniem: wytwarzania energii elektrycznej
w rdach o cznej mocy zainstalowanej elektrycznej nieprzekraczajcej 50 MW niezaliczo-
nych do odnawialnych rde energii lub do rde wytwarzajcych energi elektryczn
w kogeneracji z wyczeniem wytwarzania energii elektrycznej z biogazu rolniczego,
przesyania lub dystrybucji energii elektrycznej,
obrotu energi elektryczn, z wyczeniem: obrotu energi elektryczn za pomoc instalacji
o napiciu poniej 1 kV bdcej wasnoci odbiorcy,
obrotu energi elektryczn z wyczeniem obrotu energi elektryczn dokonywanego na
giedzie towarowej w rozumieniu przepisw ustawy z 26 padziernika 2000 r. o giedach to-
warowych lub rynku organizowanym przez podmiot prowadzcy na terytorium Rzeczypospo-
litej Polskiej rynek regulowany w rozumieniu przepisw ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie
instrumentami finansowymi przez towarowe domy maklerskie prowadzce dziaalno ma-
klersk w zakresie obrotu towarami giedowymi oraz przez spk prowadzc gied towa-
row, giedow izb rozrachunkow, Krajowy Depozyt Papierw Wartociowych SA lub przez
spk, ktrej Krajowy Depozyt Papierw Wartociowych SA przekaza wykonywanie czynno-
ci z zakresu zada, o ktrych mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie in-

strumentami finansowymi, nabywajce paliwa gazowe lub energi elektryczn, z tytuu reali-
zacji zada okrelonych w ustawie z 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych.
Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne koncesj moe otrzyma wniosko-
dawca, ktry ma siedzib lub miejsce zamieszkania na terytorium pastwa czonkowskiego Unii
Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub pastwa czonkowskiego Europejskiego Porozumie-
nia o Wolnym Handlu (EFTA) strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, dyspo-
nuje rodkami finansowymi w wielkoci gwarantujcej prawidowe wykonywanie dziaalnoci
bd jest w stanie udokumentowa moliwoci ich pozyskania, ma moliwoci techniczne gwa-
rantujce prawidowe wykonywanie dziaalnoci, zapewni zatrudnienie osb o waciwych kwali-
fikacjach zawodowych, oraz uzyska decyzj o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
albo decyzj o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jdrowej.
Ustawa okrela minimalny zakres wniosku koncesyjnego (art. 35 ust. 1) oraz przesanki unie-
moliwiajce otrzymanie koncesji (art. 33 ust. 3).
Rok 2012 by kolejnym rokiem zmian w funkcjonowaniu sektora elektroenergetycznego
w Polsce, bdcych nastpstwem m.in. nowelizacji ustawy Prawo energetyczne, ktra wesza
w ycie 11 marca 2010 r. Podobnie jak w roku poprzednim, konsekwencj ww. nowelizacji usta-
wy Prawo energetyczne bya rezygnacja z prowadzenia dziaalnoci koncesjonowanej w za-
kresie dystrybucji energii elektrycznej przez kolejnych przedsibiorcw. Rezygnacje te wynikay
w znacznej mierze ze zwikszenia obowizkw naoonych ustaw na t grup przedsibiorcw.
W 2012 r. kontynuowany by proces konsolidacji w ramach najwikszych grup kapitaowych.
W padzierniku 2012 r. nastpio poczenie operatorw systemw dystrybucyjnych z GK TAURON
tj. TAURON Dystrybucja SA (spka przejmujca) i TAURON Dystrybucja GZE SA (spka przej-
mowana) 22). Na wniosek strony Prezes URE wszcz postpowanie administracyjne w sprawie
zmiany koncesji na dystrybucj energii elektrycznej udzielonej TAURON Dystrybucja SA poprzez
rozszerzenie zakresu terytorialnego ww. koncesji o obszar dziaania TAURON Dystrybucja GZE SA
(do 31 grudnia 2012 r. postpowanie nie zostao zakoczone).
W lad za dziaaniami z lat poprzednich, w wyniku otrzymywanych od przedsibiorcw in-
formacji na temat planowanego zakoczenia dziaalnoci koncesjonowanej, a take w toku pro-
wadzonych postpowa administracyjnych w sprawach cofnicia koncesji, Prezes URE w 2012 r.
monitorowa przebieg procesw zwizanych z zakoczeniem dziaalnoci koncesjonowanej
w celu zbadania moliwoci wystpienia przesanki zagroenia interesw odbiorcw. W tego
rodzaju sytuacjach Prezes URE ma bowiem prawo i obowizek podejmowania dziaa interwen-
cyjnych przewidzianych przepisami prawa. W 2012 r. Prezes URE aktywnie monitorowa sytu-
acj odbiorcw jednego z przedsibiorcw, ktry zgosi zamiar zaprzestania dziaalnoci konce-
sjonowanej w zakresie dystrybucji energii elektrycznej oraz obrotu energi elektryczn. Ze
wzgldu na spoeczn wag sprawy, Prezes URE podj take dziaania informacyjne skierowane
do odbiorcw zasilanych z sieci elektroenergetycznej wskazanego wyej przedsibiorcy, doty-
czce moliwoci zapewnienia cigoci dostaw energii elektrycznej oraz konsekwencji cofnicia
lub wyganicia koncesji na dystrybucj energii elektrycznej temu przedsibiorcy. Ostatecznie
przedsibiorca poinformowa Prezesa URE o przesuniciu planowanego terminu zakoczenia
dziaalnoci na 31 grudnia 2013 r.
Prezes URE realizowa w 2012 r. obowizki w zakresie dotyczcym koncesjonowania przed-

sibiorstw elektroenergetycznych przy pomocy Departamentu Przedsibiorstw Energetycznych
(departamentu) oraz oddziaw terenowych 23).
W 2012 r. Prezes URE udzieli 222 koncesje w zakresie energii elektrycznej (w tym 158 na
wytwarzanie energii elektrycznej w odnawialnych rdach energii). Na koniec grudnia 2012 r.
wane koncesje (w liczbie 1 862) posiadao 1 629 przedsibiorcw wykonujcych koncesjono-
wan dziaalno gospodarcz w zakresie wytwarzania, przesyania lub dystrybucji energii elek-
trycznej oraz obrotu energi elektryczn.
22)
Konsolidacja operatorw systemw dystrybucyjnych w GK TAURON nastpia w trybie art. 492 1 pkt 1 Kodeksu
spek handlowych tj. przez przeniesienie caego majtku spki przejmowanej na spk przejmujc w zamian za
akcje spki przejmujcej, ktre zostan wydane wsplnikom i akcjonariuszom spki przejmowanej (czenie przez
przejcie).
23)
Dane dotyczce dziaalnoci oddziaw terenowych prezentowane s w Aneksie do sprawozdania.

Liczb koncesji udzielonych w 2012 r. w podziale na poszczeglne rodzaje dziaalnoci kon-
cesjonowanej w zakresie energii elektrycznej przedstawia ponisza tabela.
Tabela 10. Liczba koncesji udzielonych w 2012 r. oraz liczba wanych koncesji udzielonych przez Prezesa URE wedug
stanu na koniec 2012 r.
Koncesje udzielone w zakresie Koncesje wane na koniec 2012 r.

Energia elektryczna dziaania departamentu (dotyczy urzdu jako caoci)
[szt.] [szt.]
Wytwarzanie 27 1 332*
Przesyanie lub dystrybucja 4 176
Obrt 27** 354***
Razem 58 1 862
* W tym 1 226 OZE.

** W tym 4 koncesje wydane dla podmiotw majcych siedzib zagranic.
*** W tym 33 koncesje wydane dla podmiotw majcych siedzib zagranic.
rdo: URE.
Tabela 11. Instalacje OZE na podstawie koncesji wanych na 31 grudnia 2012 r.
Sumaryczna moc zainstalowana

Rodzaj rda Liczba instalacji
[MW]
Elektrownie na biogaz* 99,465 170
Elektrownie na biomas 820,700 27
Elektrownie wytwarzajce energi
elektryczn z promieniowania so- 1,290 9
necznego
Elektrownie wiatrowe 2 496,748 696
Elektrownie wodne 966,103 770
Wspspalanie** 43
cznie 4 384,306 1 715
* Nie uwzgldnia danych dot. 29 instalacji wytwarzajcych energi elektryczn z biogazu rolniczego wpisanych do
rejestru prowadzonego przez Prezesa ARR.
** Ze wzgldu na rne przedziay procentowego udziau biomasy (w cakowitym strumieniu paliwa), w odniesieniu do
tych instalacji, nie podano cakowitej mocy zainstalowanej.
rdo: URE.
W 2012 r., w zakresie dziaania departamentu, wydano 102 decyzje zmieniajce udzielone
koncesje (promesy koncesji). Zmiany udzielonych koncesji (promes koncesji) podyktowane byy
przede wszystkim:
rozszerzeniem lub ograniczeniem zakresu dziaalnoci,
zmian nazwy lub siedziby koncesjonariusza,
przedueniem okresu obowizywania koncesji, zgodnie z art. 39 ustawy Prawo energetyczne,
zmian decyzji w trybie samokontroli.
W 2012 r., w zakresie dziaania departamentu, Prezes URE wyda 21 decyzji o uchyleniu,
cofniciu lub wygaszeniu koncesji, m.in. w zwizku z trwaym zaprzestaniem wykonywania
dziaalnoci gospodarczej lub niepodjciem dziaalnoci objtej koncesj, a take w zwizku
z przeksztaceniami kapitaowymi przedsibiorstw. W jednym przypadku stwierdzono wyga-
nicie decyzji koncesyjnej w zwizku z jej bezprzedmiotowoci spowodowan przejciem
koncesji przysugujcej koncesjonariuszowi dziaajcemu w formie spki kapitaowej
w zwizku z poczeniem spek w trybie art. 492 1 pkt 1 Ksh 24). Rwnie w jednym przy-
padku koncesj uchylono na wniosek przedsibiorcy. W 2012 r. w czterech przypadkach
wydano decyzj odmawiajc udzielenia koncesji na obrt energi elektryczn. Powodem
odmowy udzielenia koncesji w dwch przypadkach byo niezoenie przez przedsibiorc
zabezpieczenia majtkowego, od ktrego Prezes URE uzaleni udzielenie koncesji, nato-
24)
W myl art. 494 2 Ksh, na spk przejmujc albo spk nowo zawizan przechodz z dniem poczenia
w szczeglnoci zezwolenia, koncesje oraz ulgi, ktre zostay przyznane spce przejmowanej albo ktrejkolwiek ze spek
czcych si przez zawizanie nowej spki. Przy czym stosownie do art. 618 ww. ustawy, przepisy art. 494 2 Ksh stosuje si
do koncesji, zezwole i ulg przyznanych po dniu wejcia w ycie ustawy, tj. po 1 stycznia 2001 r., chyba e przepisy dotychcza-
sowe przewidyway przejcie takich uprawnie na spk przejmujc lub na spk nowo zawizan.

miast w kolejnych dwch przypadkach przedsibiorca nie dysponowa rodkami finansowymi
w wielkoci gwarantujcej prawidowe wykonywanie dziaalnoci oraz nie by w stanie udo-
kumentowa moliwoci ich pozyskania. W jednym przypadku Prezes URE odmwi zmiany
koncesji poprzez ograniczenie jej zakresu terytorialnego. Za odmow zmiany przemawia
interes spoeczny (jako jedna z przesanek wskazanych w art. 155 Kodeksu postpowania
administracyjnego), ktry wymaga, aby odbiorcy koncesjonariusza, znajdujcy si na obsza-
rze objtym wnioskiem o ograniczenie, mieli dostp do wysokiej jakoci usugi dystrybucji
energii elektrycznej, a take mogli skorzysta w razie takiej potrzeby z moliwoci zmiany
sprzedawcy tej energii (tj. zasady TPA Third Party Access).
Do koca 2012 r., w zakresie dziaania departamentu, Prezes URE udzieli 18 promes konce-
sji na wytwarzanie energii elektrycznej w OZE, a take pozytywnie rozpatrzy jeden wniosek
w zakresie promesy koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w rdle konwencjonalnym
oraz dwa wnioski o udzielenie promesy koncesji na wykonywanie dziaalnoci gospodarczej
w zakresie obrotu energi elektryczn.
Tabela 12. Projektowane instalacje OZE na podstawie wanych na 31 grudnia 2012 r. promes koncesji
Sumaryczna moc zainstalowana

Rodzaj rda Liczba instalacji
[MW]
Elektrownie na biogaz 13,100 12
Elektrownie na biomas 62,860 17
Elektrownie wiatrowe 4 945,022 229
Elektrownie wodne 6,066 15
Elektrownie wytwarzajce energi
elektryczn z promieniowania 6,319 13
sonecznego
Wspspalanie* - 2
cznie 5 033,367 288
* Ze wzgldu na rne przedziay procentowego udziau biomasy (w cakowitym strumieniu paliwa), w odniesieniu do
tych instalacji, nie podano cakowitej mocy zainstalowanej.
rdo: URE.
1.2.2. Taryfy i warunki ich ksztatowania
W 2012 r. Prezes URE zatwierdza taryfy dla energii elektrycznej dla:

1) operatora systemu przesyowego (OSP) dla podmiotw korzystajcych z usugi przesyania
na podstawie umowy przesyowej,
2) operatorw systemw dystrybucyjnych (OSD), ktrzy 1 lipca 2007 r. dokonali rozdziau dzia-
alnoci dla odbiorcw przyczonych do sieci dystrybucyjnych na wszystkich poziomach
napi, czyli dla odbiorcw przemysowych, redniego i maego biznesu oraz gospodarstw
domowych,
3) pozostaych przedsibiorstw energetycznych, tzw. przedsibiorstw energetyki przemysowej,
w zakresie dystrybucji energii elektrycznej i dla czci tych przedsibiorstw rwnie w zakre-
sie obrotu energi elektryczn (grupy G) dla odbiorcw przyczonych do sieci tych przed-
sibiorstw.
Ponadto, w 2012 r. przeduony zosta do 30 czerwca 2013 r. okres obowizywania taryf
przedsibiorstw obrotu energi elektryczn w odniesieniu do odbiorcw grup taryfowych G,
przyczonych do sieci danego operatora systemu dystrybucyjnego, dla ktrych przedsibior-
stwo obrotu wiadczy usug kompleksow.

Zatwierdzanie taryfy dla operatora systemu przesyowego Polskich Sieci Elektro-
energetycznych Operator SA (PSE Operator SA)
Majc na uwadze fakt, i w procesie zatwierdzenia taryfy PSE Operator SA na 2012 r.,
uwzgldniono jedynie czciowo metod taryfy wieloletniej (z 4-letnim okresem regulacji), tj.
w zakresie sposobu stanowienia kosztw operacyjnych, na pocztku 2012 r. podjto dziaania
majce na celu wypracowanie zasad wyznaczania pozostaych elementw przychodu przedsi-
biorstwa. Metoda taryfy wieloletniej, o akceptacj ktrej wnis PSE Operator SA, zostaa zawar-
ta w dokumencie p.n. Zasady stanowienia kosztw bdcych podstaw kalkulacji stawek opat
w Taryfach PSE Operator S.A. w latach 20122015, ktry zosta nastpnie zaakceptowany
przez Prezesa URE. Rwnoczenie, Prezes URE wyda decyzj ustalajc wspczynniki korek-
cyjne okrelajce projektowan popraw efektywnoci funkcjonowania PSE Operator SA w ko-
lejnych latach okresu regulacji obejmujcego lata 20122015 25).
Na pocztku sierpnia 2012 r. Prezes URE wezwa PSE Operator SA do przedoenia wniosku
o zatwierdzenie taryfy na 2013 r., w zakresie prowadzonej przez przedsibiorstwo dziaalnoci.
Przedsibiorstwo zoyo stosowny wniosek pod koniec sierpnia 2012 r. W trakcie kolejnych
miesicy taryfowania analizie podlegay nie tylko wybrane pozycje kosztowe, ale rwnie wielko-
ci energii i mocy stanowice podstaw kalkulacji stawek opat przesyowych. W procesie zatwier-
dzania taryfy przedsibiorstwa na 2013 r. wykorzystano zasady wyznaczania kosztw opisane we
wspomnianym powyej dokumencie. Postpowanie w sprawie zatwierdzenia taryfy PSE Operator SA
na 2013 r. zakoczyo si wydaniem przez Prezesa URE decyzji 17 grudnia 2012 r.
W taryfie zosta uwzgldniony nowy poziom stawek opaty przejciowej na podstawie Infor-
macji Prezesa URE Nr 27/2012 z 23 padziernika 2012 r. w sprawie stawek opaty przejciowej
na rok 2013.
Zatwierdzanie taryf dla operatorw systemw dystrybucyjnych (OSD), ktrzy 1 lipca

2007 r. dokonali rozdziau dziaalnoci
Wytyczne w zakresie kalkulacji taryf na 2013 r. dla operatorw systemw dystrybucyjnych

zostay zawarte w dokumencie TARYFY OSD NA ROK 2013 (dotyczy OSD, ktrzy dokonali
z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia dziaalnoci) opublikowanym na stronie internetowej URE.
Podstawowym zaoeniem Prezesa URE w trakcie prowadzonych w 2012 r. przygotowa do
procesu taryfowania bya kontynuacja podejcia zastosowanego w 2011 r., w trakcie procesu
zatwierdzania taryf na 2012 r. W rezultacie, taryfy obowizujce w 2013 r. s drugimi taryfami
zatwierdzonymi w ramach 4-letniego okresu regulacji obejmujcego lata 20122015.
Zgodnie z wczeniejsz zapowiedzi przekazan OSD w trakcie prowadzonego w 2011 r.
procesu zatwierdzenia taryf, w 2012 r. Prezes URE wyda decyzje ustalajce wspczynniki ko-
rekcyjne okrelajce projektowan popraw efektywnoci funkcjonowania OSD w kolejnych
latach okresu regulacji obejmujcego lata 20122015 26). Decyzje te uwzgldniay wyniki doko-
nanej w latach 20102011 oceny efektywnoci OSD w zakresie kosztw operacyjnych. W trakcie
procesu zatwierdzania taryf na 2013 r., poziom kosztw operacyjnych dla kadego z OSD zosta
wyznaczony w oparciu o powysze wspczynniki korekcyjne.
Przy ustalaniu uzasadnionego poziomu rnicy bilansowej rwnie wykorzystano wyniki do-
konanej oceny efektywnoci OSD w tym zakresie.
W prowadzonym w 2012 r. procesie taryfowania operatorw systemw dystrybucyjnych kon-
tynuowano metod wyznaczania redniowaonego kosztu kapitau, wprowadzon w procesie
25)
Stosownie do zapisw rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegowych zasad kszta-
towania i kalkulacji taryf oraz rozlicze w obrocie energi elektryczn (Dz. U. z 2011 r. Nr 189, poz. 1126, z pn. zm.),
w pierwszym roku okresu regulacji (2012 r.) wspczynniki te byy zawarte w stawkach opat, natomiast na kolejne lata
okresu regulacji zostay ustalone w stosownych decyzjach.
26)
Stosownie do zapisw rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegowych zasad kszta-
towania i kalkulacji taryf oraz rozlicze w obrocie energi elektryczn (Dz. U. z 2011 r. Nr 189, poz. 1126, z pn. zm.),
w pierwszym roku okresu regulacji (2012 r.) wspczynniki te byy zawarte w stawkach opat, natomiast na kolejne lata
okresu regulacji zostay ustalone w stosownych decyzjach.

zatwierdzania taryf w 2010 r. na okres 20112015 27). Stosownie do wczeniejszych zapowiedzi,
zaktualizowane zostay niektre parametry suce do wyznaczania redniowaonego kosztu
kapitau, w tym poziom stopy wolnej od ryzyka 28).
W 2012 r., we wsppracy z przedstawicielami OSD, zostaa zaktualizowana metoda wyna-
gradzania wartoci regulacyjnej aktyww. Zostay wprowadzone zapisy regulujce zasady wy-
nagradzania inwestycji w inteligentne systemy pomiarowo-rozliczeniowe oraz sytuacj, w ktrej
liczniki energii elektrycznej amortyzowane s jednorazowo.
Sposb wyznaczania pozostaych kosztw determinujcych poziom przychodu regulowanego dla
kadego z Operatorw Systemw Dystrybucyjnych zosta okrelony w dokumencie TARYFY OSD
NA ROK 2013 (dotyczy OSD, ktrzy dokonali z dniem 1 lipca 2007 r. rozdzielenia dziaalnoci).
Proces zatwierdzania taryf dla usug dystrybucji energii elektrycznej na 2012 r. zosta rozpo-
czty w listopadzie 2012 r. i obj pi przedsibiorstw, tj. RWE Stoen Operator Sp. z o.o., PGE
Dystrybucja SA, ENERGA-OPERATOR SA, ENEA Operator Sp. z o.o. oraz TAURON Dystrybucja
SA, ktra powstaa w wyniku konsolidacji TAURON Dystrybucja SA z TAURON Dystrybucja GZE
SA (dawniej Vattenfall Distribution Poland SA). Prezes URE 17 grudnia 2012 r. zatwierdzi taryfy
dla czterech operatorw systemw dystrybucyjnych, natomiast 19 grudnia 2012 r. zatwierdzi
taryf dla PGE Dystrybucja SA. Taryfy te zostay zatwierdzone na okres do 31 grudnia 2013 r.
Stawki opat dystrybucyjnych dla odbiorcw kocowych tych przedsibiorstw (piciu OSD)
w wyniku zatwierdzonych taryf wzrosy rednio o 0,9%. Stawki za usug dystrybucji dla od-
biorcw grup taryfowych G zmieniy si w zakresie: od spadku 1,0% w RWE Stoen Operator
Sp. z o.o. do wzrostu 3,4% w ENERGA-OPERATOR SA.
Zatwierdzanie taryf dla przedsibiorstw obrotu powstaych w wyniku rozdziau dziaalnoci
Na pocztku 2012 r. kontynuowano proces zatwierdzania taryf dla energii elektrycznej na 2012 r.
dla odbiorcw grup taryfowych G dla RWE Polska SA oraz Vattenfall Sales Poland Sp. z o.o., gdy
postpowania te nie zostay zakoczone do 31 grudnia 2011 r. Prezes URE 7 marca 2012 r.
odmwi zatwierdzenia taryf dla RWE Polska SA oraz Vattenfall Sales Poland SA na 2012 r.,
m.in. ze wzgldu na zbyt wygrowane dania odnonie poziomu proponowanych cen.
20 grudnia 2012 r. dla czterech przedsibiorstw obrotu, tj.: PGE Obrt SA, ENERGA-OBRT
SA, ENEA SA oraz TAURON Sprzeda Sp. z o.o., Prezes URE zatwierdzi zmiany decyzji zatwier-
dzajcych taryfy dla energii elektrycznej dla grup taryfowych G, w zakresie wyduenia okresu
obowizywania taryf do 30 czerwca 2013 r. Wyduenie okresu obowizywania taryf sprzyjao
zapewnieniu stabilizacji na rynku energii elektrycznej, co ley zarwno w interesie spoecznym, jak
i susznym interesie stron i zmierza do realizacji jednego z podstawowych celw regulacji,
tj. rwnowaenia interesw przedsibiorstw energetycznych oraz odbiorcw energii elektrycznej.
Wyduajc okres obowizywania dotychczasowych taryf Prezes URE wzi pod uwag:
sytuacj rynkow (obserwowane wahania cen hurtowych),
wejcie w ycie w 2013 r. nowego publicznoprawnego obowizku uzyskania i przedstawienia
do umorzenia Prezesowi URE wiadectw efektywnoci energetycznej lub uiszczenia opaty
zastpczej (art. 12 ust. 1 w zwizku z ust. 2 pkt 1 ustawy o efektywnoci energetycznej),
zwikszenie w 2013 r. publicznoprawnego obowizku uzyskania i przedstawienia do umorze-
nia wiadectw pochodzenia wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych
rdach energii z dotychczasowych 10,9% do 12%, co moe mie wpyw na sytuacj na
rynku energii elektrycznej,
trwajcy proces legislacyjny zwizany z projektem ustawy o zmianie ustawy Prawo energe-
tyczne oraz o zmianie niektrych innych ustaw.
Natomiast 6 grudnia 2012 r. RWE Polska SA zostao wezwane do zoenia taryfy w terminie
do 10 grudnia 2012 r. Przedsibiorstwo w odpowiedzi na wezwanie wnioso o umorzenie post-
27)
Szczegy dotyczce wyznaczania redniowaonego kosztu kapitau znajduj si w dokumencie Koszt kapitau
dla operatorw systemw elektroenergetycznych na lata 2011-2015, dostpnym na stronie internetowej URE pod
adresem: http://bip.ure.gov.pl/download/3/3026/WACC_2011_2015_zalacznik_do_zalozen.pdf.
28)
Dokument Koszt kapitau dla operatorw systemw elektroenergetycznych na rok 2013, dostpny na stronie internetowej
URE pod adresem http://bip.ure.gov.pl/download/3/3086/121009_WACC_20112015_aktualizacja_na_2013_.pdf przedstawia
sposb wyznaczenia redniowaonego kosztu kapitau na rok 2013.

powania w sprawie zatwierdzenia taryfy, wzgldnie o zawieszenie do czasu rozpatrzenia przez
sd odwoania od decyzji Prezesa URE cofajcej zwolnienie z obowizku przedkadania taryfy do
zatwierdzenia, ewentualnie o zatwierdzenie taryfy (ktr zaczono wraz z kalkulacj). W efek-
cie prowadzonego postpowania, nie zostao ono zakoczone w 2012 r. Przedsibiorstwo
otrzymao zgod na przeduenie terminu udzielenia odpowiedzi.
Zatwierdzanie taryf dla przedsibiorstw tzw. energetyki przemysowej
Taryfy dla tzw. przedsibiorstw energetyki przemysowej w 2012 r. byy zatwierdzane, zgod-
nie z regulaminem organizacyjnym URE, zarwno w Departamencie Taryf (departamencie), jak
i oddziaach terenowych 29).
Postpowania administracyjne w sprawach zatwierdzania bd zmian taryf dla tych przedsi-
biorstw, prowadzone byy w zakresie dystrybucji w odniesieniu do odbiorcw wszystkich grup
taryfowych, natomiast w zakresie obrotu jedynie w odniesieniu do odbiorcw w gospodarstwach
domowych, tj. zakwalifikowanych do grup taryfowych G przyczonych do sieci danego przed-
sibiorstwa.
Rezultatem procesu zatwierdzania taryf dla tego typu przedsibiorstw jest z reguy ustalenie
stawek opat, a take cen w grupach taryfowych G, na takim poziomie, przy ktrym obliczone
na ich podstawie opaty nie s wysze od opat, jakie odbiorca tego przedsibiorstwa ponosiby
bdc odbiorc spki dystrybucyjnej, od ktrej przedsibiorstwo dokonuje zakupu usug dys-
trybucji. Stosowanie powyszej oglnej zasady nie jest jednak automatyczne, lecz uzalenione
od specyfiki przedsibiorstwa i ponoszonych przez nie kosztw.
Statystyka ilociowa prowadzonych postpowa w departamencie
Departament w 2012 r. wyda 138 decyzji administracyjnych, w tym:

29 decyzji o zatwierdzeniu taryf dla energii elektrycznej:
5 decyzji dla operatorw, ktrzy 1 lipca 2007 r. dokonali rozdzielenia dziaalnoci;
1 decyzj dla PSE Operator SA;
23 decyzje dla przedsibiorstw energetyki przemysowej,
62 decyzje o zatwierdzeniu zmian w taryfach:
4 decyzje dla przedsibiorstw obrotu penicych funkcj sprzedawcy z urzdu;
2 decyzje dla operatorw, ktrzy 1 lipca 2007 r. dokonali rozdzielenia dziaalnoci;
56 decyzji dla przedsibiorstw energetyki przemysowej,
4 decyzje o odmowie zatwierdzenia taryf bd zmian w taryfach:
2 decyzje dla przedsibiorstw obrotu penicych funkcje sprzedawcy z urzdu;
2 decyzje dla przedsibiorstw energetyki przemysowej,
1 decyzj o umorzeniu postpowania dla przedsibiorstwa obrotu penicego funkcj sprze-
dawcy z urzdu,
1 decyzj uchylajc decyzj dla przedsibiorstwa energetyki przemysowej,
41 decyzji w sprawie wymierzenia kary pieninej:
3 decyzje wymierzajce kar pienin;
36 decyzji odstpujcych od wymierzenia kary pieninej;
2 decyzje o umorzeniu postpowania.
Do 31 grudnia 2012 r. nie zostao zakoczonych 12 postpowa administracyjnych w spra-

wie zatwierdzenia taryf dla energii elektrycznej, bd ich zmian.
29)

1.2.3. Wyznaczanie operatorw systemw przesyowych i dystrybucyjnych
Dziaalno Prezesa URE w zakresie wyznaczania operatorw systemw w 2012 r., podobnie
jak w 2011 r. i 2010 r., bya w dalszym cigu zdeterminowana przede wszystkim nowelizacj
ustawy Prawo energetyczne, dokonan ustaw z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy Prawo
energetyczne oraz zmianie niektrych innych ustaw 30), ktra wesza w ycie 11 marca 2010 r.
Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne w zakresie operatorskim znacznie zwikszya
obowizki Prezesa URE w tym zakresie, czego konsekwencj jest konieczno przeprowadzenia
znacznej liczby postpowa i wydania decyzji administracyjnych w sprawie wyznaczenia opera-
torw systemw. W 2012 r. kontynuowano proces wyznaczania operatorw systemw, wynika-
jcy z ww. nowelizacji.
W wietle obowizujcych regulacji ustawy Prawo energetyczne operatorw systemw elektro-
energetycznych (zwanych dalej operatorami systemw) wyznacza Prezes URE w drodze decyzji:
1) na wniosek waciciela sieci lub instalacji, o ktrym mowa w art. 9h ust. 1 ustawy,
2) z urzdu w przypadkach okrelonych w art. 9h ust. 9 ustawy.
Ustawa Prawo energetyczne okrela warunki funkcjonowania oraz zadania operatorw sys-
temw. Operatorzy systemw dystrybucyjnych elektroenergetycznych (OSD) funkcjonujcy
w przedsibiorstwie pionowo zintegrowanym obsugujcy wicej ni 100 000 przyczonych do
swojej sieci odbiorcw maj obowizek uzyskania niezalenoci pod wzgldem formy prawnej,
organizacyjnej oraz podejmowania decyzji (art. 9d ustawy Prawo energetyczne).
Istotnym wydarzeniem w kontekcie funkcjonowania operatora systemu przesyowego elek-
troenergetycznego (OSP) byo uchylenie decyzji w sprawie wyznaczenia przedsibiorcy PSE
Operator SA (aktualnie: PSE SA) operatorem systemu przesyowego elektroenergetycznego
w formule powierzenia penienia obowizkw operatora systemu przesyowego na okres do
1 lipca 2014 r., na sieciach przesyowych, stanowicych wasno SwePol Link (Poland) Sp. z o.o.
z uwagi na nabycie przez PSE Operatora SA wasnoci ww. sieci.
Wyznaczanie operatorw systemw dystrybucyjnych elektroenergetycznych (OSD)
W 2012 r. Prezes URE wyznaczy 68 OSD, ktrych nie dotyczy obowizek rozdziau prawne-
go, w tym w jednym przypadku na podstawie umowy powierzajcej. Zgodnie ze zoonymi
wnioskami przedsibiorcy ci s operatorami na sieciach, na ktrych prowadz dziaalno kon-
cesjonowan oraz w jednym przypadku funkcj operatora peni przedsibiorca nie wykonujcy
dziaalnoci koncesjonowanej z wykorzystaniem sieci, na ktrych zosta wyznaczony operato-
rem. W dwunastu przypadkach wyznaczenie na OSD nastpio na okres od 1 stycznia 2013 r.,
w czterech przypadkach na okres od 1 lutego 2013 r., za w dwch przypadkach na okres od
1 marca 2013 r.
Zmiany w decyzjach wyznaczajcych OSD, w tym przeduenie okresu obowizywania
W 2012 r. Prezes URE dokona zmian w czterech decyzjach wyznaczajcych OSD.
W wyniku ww. decyzji, wedug stanu na koniec 2012 r., na rynku energii elektrycznej funk-
cjonowao 131 operatorw systemw dystrybucyjnych elektroenergetycznych, w tym piciu
prawnie wydzielonych OSD.
Umorzenie postpowa w sprawie wyznaczenia OSD
W 2012 r. Prezes URE umorzy jedenacie postpowa w sprawie wyznaczenia OSD. Przy-
czyn umorzenia ww. postpowa byo cofnicie przedsibiorcom (kandydatom na OSD) konce-
sji na dystrybucj energii elektrycznej w zwizku z trwaym zaprzestaniem dziaalnoci konce-
sjonowanej.
30)
Dz. U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104, dalej zwana ustaw zmieniajc.

Uchylenie, stwierdzenie wyganicia decyzji w sprawie wyznaczenia OSD i OSP
W 2012 r. Prezes URE w jednym przypadku stwierdzi wyganicie oraz w jednym przypadku
uchyli decyzj wyznaczajc OSD. Ponadto w jednym przypadku uchyli decyzj wyznaczajc OSP.

dla poprawy efektywnoci przedsibiorstw energetycznych
W 2012 r., podobnie jak w latach ubiegych, podstawowym narzdziem sucym poprawie
efektywnoci operatorw systemw dystrybucyjnych byy modele ekonometryczne, suce do
oceny efektywnoci tych przedsibiorstw w zakresie: kosztw operacyjnych, rnic bilansowych
oraz nakadw inwestycyjnych.
Taryfy OSD obowizujce w 2012 r. skalkulowane zostay z wykorzystaniem modeli analizy po-
rwnawczej w zakresie kosztw operacyjnych oraz rnicy bilansowej, opracowanych w 2011 r.,
ktrych charakterystyka zostaa przedstawiona w Sprawozdaniu z dziaalnoci Prezesa URE za
2011 r.
Ponadto, w 2012 r., w ramach prac jednej z grup CEER, rozpoczto prace nad ocen efek-
tywnoci operatorw systemw przesyowych elektroenergetycznych. Prace nad midzynarodo-
wym benchmarkingiem OSP maj si zakoczy w 2013 r. Uzyskane wyniki powinny umoliwi
dokonanie oceny efektywnoci polskiego OSP na tle innych operatorw.
1.2.5. Monitorowanie wypeniania przez operatorw systemw

przesyowych i dystrybucyjnych ich zada
Prowadzone przez Prezesa URE monitorowanie wypeniania przez operatorw systemw elek-
troenergetycznych ich obowizkw dotyczy przede wszystkim zada operatorw okrelonych
w art. 9c ust. 2 i 3 ustawy Prawo energetyczne. Wypenianie przez operatora systemu przesy-
owego i operatorw systemw dystrybucyjnych ich zada monitorowane jest zarwno na hur-
towym, jak i detalicznym rynku energii elektrycznej, bowiem dziaanie tych rynkw uzalenione
jest w duej mierze od wdroonych zasad dostpu do sieci i prawidowego wykonywania zada
przez operatorw systemu elektroenergetycznego.
Szereg zada realizowanych przez OSP, zwizanych z rozbudow KSE i zapewnieniem zdolno-
ci przesyowych w obrocie krajowym, jak i transgranicznym unormowanych jest w Instrukcji Ru-
chu i Eksploatacji Sieci Przesyowej (IRiESP), zatwierdzonej przez Prezesa URE. Nadzorowanie
realizacji tych zada obejmuje monitorowanie przestrzegania procedur i zasad zawartych
w IRiESP, jak rwnie odbywa si w ramach uzgadniania projektw planw rozwoju. Projekty
planw rozwoju uzgodnione z Prezesem URE s podstawowym dokumentem, w oparciu o ktry
OSP dokonuje rozbudowy sieci przesyowej oraz pocze z innymi systemami elektroenergetycz-
nymi. Dla realizacji obowizkw, wynikajcych z art. 9c ust. 2 pkt 8 ustawy Prawo energetycz-
ne, PSE Operator SA dokonywa zakupu usug systemowych niezbdnych do zapewnienia prawi-
dowego funkcjonowania KSE. W tym celu OSP zawar na 2012 r. z wytwrcami dysponujcymi
Jednostkami Grafikowymi aktywnymi JGwa porozumienia w sprawie warunkw wiadczenia
usug systemowych, na podstawie ktrych zapewni sobie dostp do usugi uruchamiania jedno-
stek wytwrczych oraz regulacyjnych usug systemowych. Usugi te s szczegowo opisane
w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyowej Bilansowanie systemu i zarzdzanie ograni-
czeniami systemowymi. W oparciu o zapisy zawarte w IRiESP odbywa si take udostpnianie
przez PSE Operator SA informacji uczestnikom rynku. Aktualnie PSE Operator SA (obecnie PSE
SA) udostpnia wszelkie informacje wymagane przepisami prawa krajowego i wsplnotowego.
Zgodnie z procedur zawart w czci IRiESP dotyczcej korzystania z systemu elektroener-
getycznego, PSE Operator SA podejmuje dziaania w stanach awaryjnych o znacznych rozmia-
rach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudow tego systemu. W celu przygotowania
odpowiednich procedur w 2012 r. PSE Operator SA podj nastpujce dziaania z tego zakresu:
Opracowano we wsppracy z OSD Plan wycze przez automatyk SCO (padziernik
2012 r.);

Opracowano we wsppracy z OSD Plan wprowadzania ogranicze w dostarczaniu i poborze
energii elektrycznej / Obowizujcy od 1 wrzenia 2012 r. do 31 sierpnia 2013 r. / Plan zo-
sta uzgodniony przez OSP z Prezesem URE;
Opracowano we wsppracy z OSD Zakady Azotowe Puawy SA aktualizacj Planu wprowa-
dzania ogranicze w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Aktualizacja Planu w za-
kresie OSD Zakady Azotowe Puawy SA i OSP zostaa uzgodniona przez OSP z Prezesem
URE i obowizuje od 5 listopada 2012 r.;
Opracowano we wsppracy z OSD Plan wycze awaryjnych na okres od 1 stycznia do
31 grudnia 2013 r. (grudzie, 2012 r.);
Przeprowadzono testy w elektrowniach, sprawdzajce zdolno jednostek wytwrczych do
udziau w obronie i odbudowie KSE;
Opracowano i aktualizowano instrukcje szczegowe odbudowy KSE;
Przeprowadzono szkolenia sub dyspozytorskich OSP/OSD i wytwrcw z zakresu planw
odbudowy;
Kontynuowano, rozpoczte w II poowie 2008 r. szkolenia sub dyspozytorskich OSP z za-
kresu planw odbudowy z wykorzystaniem symulatora systemowego. Odbyy si take cztery
szkolenia na symulatorze pomidzy OSP a OSD (2 RWE Stoen Operator SA i 2 TAURON
Dystrybucja SA O/Gliwice (dawniej Vattenfall Distribution Poland SA)).
W 2012 r. PSE Operator SA nie wystpowa do ministra waciwego do spraw gospodarki
o zoenie wniosku w sprawie wprowadzenia przez Rad Ministrw ogranicze w dostarczaniu
i poborze energii elektrycznej na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (art. 11 ust. 7 ustawy
Prawo energetyczne).
W celu zapewnienia bezpieczestwa pracy KSE, PSE Operator SA w okresie sprawozdawczym

zawiera umowy dotyczce pracy interwencyjnej z wytwrcami. Na podstawie umw OSP zysku-
je dostp do szybkiej rezerwy interwencyjnej. Ponadto, majc na wzgldzie konieczno zapew-
nienia odpowiednich standardw jakoci i niezawodnoci pracy KSE, OSP zawiera z wytwrcami
posiadajcymi jednostki wytwrcze nie bdce jednostkami wytwrczymi centralnie dyspono-
wanymi przez OSP (tzw. nJWCD) umowy o wiadczenie usugi dyspozycyjnoci tych jednostek.
Umowy zapewniaj wielkoci wytwarzania energii elektrycznej w okrelonych obszarach syste-
mu elektroenergetycznego, wymagane ze wzgldu na prawidowe funkcjonowanie KSE.
Ponadto z uwagi na moliwo wystpienia ewentualnych stanw awaryjnych lub zakce-
niowych PSE Operator SA zawiera z operatorami systemu przesyowego krajw ssiadujcych
(Niemiec, Czech, Sowacji i Szwecji) umowy na dostawy awaryjne energii elektrycznej.
W wyniku podejmowanych dziaa przez wikszo dni 2012 r. nie stwierdzono stanw za-
groenia pracy sieci przesyowej skutkujcych naruszeniem obowizujcych kryteriw cigoci
i niezawodnoci dostaw energii lub przekroczeniem poza dopuszczalne limity parametrw jako-
ciowych energii elektrycznej. Zarwno obcienia elementw sieci przesyowej, jak i napicia
w rozdzielniach sieci przesyowej utrzymywane byy na poziomie dopuszczalnym. Wyczenia dla
prac wykonywanych na majtku przesyowym realizowane byy zgodnie z planem.
Zgodnie z ustaw Prawo energetyczne, PSE SA dokonuje zakupu energii elektrycznej w ce-
lu pokrywania strat powstaych w sieci przesyowej podczas przesyania energii elektrycznej t
sieci oraz stosuje przejrzyste i niedyskryminacyjne procedury rynkowe przy zakupie tej energii,
tj. organizuje przetargi na zakup energii elektrycznej na pokrywanie strat powstaych w sieci
przesyowej podczas przesyania energii elektrycznej t sieci. Z wyonionymi w wyniku przetar-
gu dostawcami energii PSE SA zawiera umowy dwustronne. Jest to podstawowa forma zakupu
energii elektrycznej przeznaczonej na pokrywanie strat przesyowych. W ten sposb PSE SA
dokonuje zakupu przewaajcej wikszoci energii elektrycznej przeznaczonej na pokrywanie
strat powstaych w sieci przesyowej podczas przesyania energii elektrycznej t sieci.
Pozostaa cz energii elektrycznej na pokrycie strat powstaych w sieci przesyowej pod-

czas przesyania energii elektrycznej t sieci pozyskiwana jest na Rynku Bilansujcym. Jest to
forma wykorzystywana ze wzgldu na du zmienno iloci energii elektrycznej na pokrycie
strat powstaych w sieci przesyowej (okresem rozliczeniowym jest godzina), a take do kom-
pensowania odchyle pomidzy dostawami energii realizowanymi na podstawie zawartych
umw z dostawcami, a rzeczywistym zuyciem energii na pokrywanie strat przesyowych.

W 2012 r. energia na pokrywanie strat przesyowych bya pozyskiwana z wykorzystaniem
obu wyej wymienionych form zakupu, w wyniku czego dokonano zakupu nastpujcych iloci
energii elektrycznej o nastpujcej wartoci:
w ramach umw dwustronnych zawieranych z dostawcami energii: 1 534 980 MWh (czny
koszt zakupu tej energii wynis 322 146 253 z),
na Rynku Bilansujcym31): 232 392 MWh (czny koszt zakupu tej energii wynis 43 275 169 z).
W 2012 r. zakoczono szereg inwestycji w sieci przesyowej zwizanych z wyprowadzeniem

mocy ze rde wytwrczych oraz usuwaniem ogranicze przesyowych wewntrz KSE.
Jednym z takich zada jest zakoczone w 2012 r. zadanie inwestycyjne zwizane z wyprowadze-
niem mocy ze rde wytwrczych w postaci przyczenia farmy wiatrowej Darowo 250 MW do
stacji 400/220/110 kV Dunowo (I etap).
Rwnie w 2012 r. zakoczone zostay niej wymienione zadania inwestycyjne zwizane

z usuwaniem ogranicze przesyowych wewntrz KSE:
1. Budowa stacji 400/110 kV Wrocaw zadanie zwizane z popraw pewnoci zasilania aglo-
meracji wrocawskiej na Finaowy Turniej EURO 2012.
2. Budowa linii 400 kV od stacji Wrocaw do stacji wiebodzice (nastpio wczenie linii do
pracy w KSE) zadanie zwizane z popraw pewnoci zasilania aglomeracji wrocawskiej na
Finaowy Turniej EURO 2012 oraz ze zwikszeniem moliwoci przesyu i moliwoci opera-
cyjnych sieci, a take popraw warunkw napiciowych w poudniowo-zachodniej czci
KSE.
3. Budowa linii kablowej 110 kV na terenie stacji 400/110 kV Kromolice zadanie zwizane
z popraw pewnoci zasilania aglomeracji poznaskiej na Finaowy Turniej EURO 2012 oraz
zasilania sieci dystrybucji 110 kV we wschodnim rejonie Wielkopolski.
4. Wyposaenie pola 110 kV w stacji 400/220/110 kV Plewiska dla wprowadzenia linii relacji
Kromolice-Plewiska zadanie zwizane z popraw pewnoci zasilania aglomeracji pozna-
skiej na Finaowy Turniej EURO 2012.
5. Modernizacja stacji 220/110 kV Leniw, w tym uruchomienie dodatkowego ATR zadanie
zwizane ze zwikszeniem niezawodnoci, pewnoci i cigoci zasilania KSE.
6. Modernizacja rozdzielni 220 kV oraz pola 110 kV AT3 w SE Wrzosowa wraz z wymian prze-
wodu odgromowego na OPGW w cigu Joachimw-Wrzosowa-agisza zadanie zwizane ze
zwikszeniem elastycznoci ruchowej obiektu oraz popraw pewnoci pracy wza.
7. Modernizacja linii 220 kV Kielce-Joachimw zadanie zwizane ze zwikszeniem niezawod-
noci pracy linii.
8. Modernizacja linii 400 kV Kozienice-Ostrowiec zadanie zwizane ze zwikszeniem nieza-
wodnoci pracy linii.
9. Modernizacja stacji 220/110 kV Jamki zadanie zwizane ze zwikszeniem niezawodnoci
pracy stacji.
10. Modernizacja stacji 220/110 kV Czerwonak zadanie zwizane ze zwikszeniem niezawod-
noci pracy stacji oraz z popraw pewnoci zasilania aglomeracji poznaskiej.
11. Modernizacja stacji 220/110 kV Cieplice zadanie zwizane ze zwikszeniem niezawodnoci
pracy stacji.
12. Modernizacja linii 220/110 kV Zbkowice zadanie zwizane ze zwikszeniem niezawodnoci
pracy stacji.
13. Zakup czci poczenia staoprdowego Polska-Szwecja w celu przeksztacenia poczenia
SwePolLink do tzw. poczenia operatorskiego, tj. stanowicego wasno i zarzdzanego
przez OSP.
W roku sprawozdawczym 2012 nie byo awarii sieciowych w sieci przesyowej najwyszych
napi NN, natomiast wystpiy ograniczenia dostaw energii z powodu awarii w sieci WN bd-
cej wasnoci PSE SA:
31)
Ilo energii elektrycznej zakupionej na pokrywanie strat przesyowych na Rynku Bilansujcym wyznaczono jako
saldo energii zakupionej oraz odsprzedanej na Rynku Bilansujcym. W analogiczny sposb zosta wyznaczony koszt
zakupu energii na pokrywanie strat przesyowych na Rynku Bilansujcym.

Poniedziaek, 14.05.2012 r.
Miay miejsce nieplanowe wyczenia elementw sieci przesyowej i dystrybucyjnej:
14:27 w rozdzielni 110 kV Gdask podczas planowego przeczania pracy z II systemu szyn
na I system szyn zbiorczych zadziaao zabezpieczenie rnicowe szyn zbiorczych, powodujc
samoczynne wyczenie wszystkich pl rozdzielni, tj.: linii Miobdz (za. 14:48), linii Kiepino
(za. 14:43), linii Straszyn Dolny (za. 14:48), linii Rutki (za. 14:43), linii Czerwony Most (za.
14:49), linii Piecki (za. 15:45), linii Gdynia Chwarzno (za. 15:34), linii Gdask 2 (za. 15:35),
linii Sopot (za. 15:36), linii Wielki Kack (za. 15:36), linii Redowo (za. 15:37), linii Kokoszki
(za. 15:46), pola sprzga poprzecznego (za. 15:25), autotransformatora AT1 160 MVA
220/110 kV/kV (za. 14:43), autotransformatora AT2 160 MVA 220/110 kV/kV. Przyczyn awarii
byo uszkodzenie urzdze w polu 110 kV autotransformatora AT2 160 MVA 220/110 kV/kV.
W wyniku powyszego nastpiy ograniczenia odbiorcw ENERGA-OPERATOR SA O/Gdask:
w godz. 14:2714:43 10 MW
z uwagi na wyczenie linii zasilajcej promieniowo GPZ Rutki
oraz w godz. 14:3615:09 40 MW,
w godz. 15:1015:12 35 MW,
w godz. 15:1315:21 18 MW,
w godz. 15:2215:30 7 MW,
z uwagi na rczne wyczenie linii 110 kV Starogard-Skarszewy dla odcienia przecio-
nego cigu liniowego Chojnice-Starogard przy planowo wyczonej linii 110 kV Starogard-
Swaroyn.
19:20 w rozdzielni 110 kV Gdask podczas planowego przeczania pracy z I systemu
szyn na II system szyn zbiorczych zadziaao zabezpieczenie rnicowe szyn zbiorczych,
powodujc samoczynne wyczenie wszystkich pl rozdzielni, tj.: linii Miobdz (za.
19:57), linii Kiepino (za. 20:22), linii Straszyn Dolny (za. 20:40), linii Rutki (za. 19:50),
linii Czerwony Most (za. 20:40), linii Piecki (za. 20:41), linii Gdynia Chwarzno (za.
20:39), linii Gdask 2, linii Sopot (za. 20:38), linii Wielki Kack (za. 20:41), linii Redowo
(za. 20:41), linii Kokoszki (za. 20:43), pola sprzga poprzecznego (za. 19:48), auto-
transformatora AT1 160 MVA 220/110 kV/kV (za. 19:49). W tym samym czasie w Elek-
trociepowni Gdask samoczynnie wyczy generator G5 pracujcy z moc 40 MW. Przy-
czyn awarii byo uszkodzenie urzdze w polu 110 kV Gdask 2.
W wyniku powyszego nastpiy ograniczenia odbiorcw ENERGA-OPERATOR SA O/Gdask:
w godz. 19:2019:50 10 MW
z uwagi na wyczenie linii zasilajcej promieniowo GPZ Rutki
oraz w godz. 19:5720:25 7 MW
z uwagi na rczne wyczenia w sieciach redniego napicia dla odcienia cigu liniowe-
go 110 kV Kiepino-Starogard.
Poniedziaek, 28.05.2012 r.
18:07 w rozdzielni 110 kV Gdask podczas przeczania linii 110 kV Gdynia Chwarzno
z systemu II B na system I B szyn zbiorczych dziaao zabezpieczenie rnicowe szyn po-
wodujc wyczenie wszystkich pl na tych systemach, o godz. 22:47 po rozmostkowaniu
pola linii Gdynia Chwarzno podano napicie na system I B i przywrcono prac caego
systemu I szyn zbiorczych (IA i IB) z zaczonym sprzgem podunym; wystpiy ogra-
niczenia odbiorcw ENERGA SA O/Gdask wysokoci 10 MW w godz. (18:0718:15).
Najwiksi operatorzy systemw dystrybucyjnych (obecnie po konsolidacji piciu OSD) do-

konywali zakupu energii elektrycznej w celu pokrywania strat powstaych w sieciach dystrybu-
cyjnych na zasadach umownych. Podmioty, z ktrymi podpisano umowy byy wyaniane w dro-
dze zapyta ofertowych. W przypadku najwikszych operatorw byli to sprzedawcy, z ktrymi
OSD przed wejciem w ycie obowizku rozdziau dystrybucji od wytwarzania i obrotu (unbun-
dling) tworzyli jedno przedsibiorstwo. OSD, nie podlegajcy obowizkowi unbundlingu, naby-
wali energi elektryczn na pokrycie strat w sieci dystrybucyjnej bd z wasnych rde wy-
twrczych, bd kupowali j na zasadach umownych od przedsibiorstw wytwrczych, sprze-
dawcw powstaych po podziale dawnych zakadw energetycznych lub innych sprzedawcw
energii elektrycznej.

Wszyscy OSD zobowizani s do opracowania planw, o ktrych mowa w art. 11 ust. 6 i 7
ustawy Prawo energetyczne. Niemniej w 2012 r. aden z OSD nie by zmuszony do wprowa-
dzania ogranicze w dostawach energii do odbiorcw kocowych na zasadach okrelonych
w ww. planach.
Szczegowe informacje w zakresie wypeniania obowizkw przez operatorw systemw
przesyowych i dystrybucyjnych ich zada znajduj si w innych czciach niniejszego sprawoz-
dania, m.in. w pkt 1.6.1. Monitorowanie funkcjonowania systemu elektroenergetycznego,
w pkt 1.6.6. Ocena bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej oraz w czci III pkt 2.1.
Zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci.
W oparciu o zasady zawarte w IRiESD-Bilansowanie odbywa si dostarczanie uytkownikom
sieci i operatorom innych systemw elektroenergetycznych, z ktrymi system jest poczony,
informacji o warunkach wiadczenia usug dystrybucji energii elektrycznej oraz zarzdzaniu
sieci, niezbdnych do uzyskania dostpu do sieci dystrybucyjnej i korzystania z tej sieci. Na
podstawie zapisw IRiESD-Bilansowanie odbywa si take bilansowanie systemu dystrybucyjne-
go i zarzdzanie ograniczeniami systemowymi. Ponadto, w IRiESD-Bilansowanie unormowane
s take zagadnienia zwizane z umoliwianiem realizacji umw sprzeday energii elektrycznej
zawartych przez odbiorcw przyczonych do sieci.
Informacje dotyczce zarzdzania przez PSE Operator SA zdolnociami przesyowymi pocze
z innymi systemami elektroenergetycznymi zostay przedstawione w pkt 1.3. sprawozdania.
Wnioski z monitorowania realizacji planw rozwoju
Rok 2012 by kolejnym rokiem obowizywania art. 16 ust. 7 ustawy Prawo energetyczne,
nakadajcym na przedsibiorstwa zajmujce si przesyaniem lub dystrybucj energii elek-
trycznej obowizek corocznego przedkadania Prezesowi URE sprawozdania z realizacji planu
rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszego zapotrzebowania na energi elektrycz-
n. Obowizkiem sporzdzenia i przedoenia Prezesowi URE ww. sprawozda objte zostay
wszystkie przedsibiorstwa zajmujce si przesyaniem lub dystrybucj energii elektrycznej,
a wic rwnie te, ktre z Prezesem URE nie musz uzgadnia projektw wskazanych wyej
planw. Celem przypomnienia przedsibiorstwom o cicym na nich obowizku wynikajcym
z art. 16 ust. 7 Prawa energetycznego, 13 stycznia 2012 r. na stronie internetowej URE zostay
zamieszczone zaktualizowane tabele wymagane do sporzdzenia sprawozdania z realizacji planu
rozwoju za 2011 rok. Obowizkiem przedoenia do 1 marca 2012 r. sprawozdania z realizacji
planu rozwoju za rok 2011 zostao objtych 188 przedsibiorstw energetycznych. W terminie
ustawowym sprawozdania przedstawio szeciu najwikszych OSD, OSP oraz 149 przedsi-
biorstw posiadajcych koncesj na dystrybucj energii. Pi przedsibiorstw przesao sprawoz-
dania w marcu 2012 r., pozostae cztery przesay sprawozdania w kwietniu 2012 r. W zwizku
z tym, e cz przedsibiorstw nie przedoyo wymaganego sprawozdania w ustalonym termi-
nie, Prezes URE podj postpowanie wyjaniajce przyczyny nie wywizania si z cicego na
nich obowizku. Po dokonaniu analizy przesanych odpowiedzi w odniesieniu do 32 przedsi-
biorstw wszczte zostao postpowanie administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieninej
w zwizku z nieprzedstawieniem sprawozdania w ustawowym terminie do 1 marca 2012 r. Po-
nadto w 2012 r. prowadzono 30 postpowa wszcztych i nie zakoczonych w 2011 r.
Do koca 2012 r. Prezes URE w przypadku 34 przedsibiorstw wyda decyzje o odstpieniu
od wymierzenia kary oraz w jednym przypadku wymierzy kar pienin.
W wyniku corocznego przegldu przedoonych sprawozda stwierdzono, e Operator Sys-
temu Przesyowego zrealizowa nakady inwestycyjne w wysokoci 79% poziomu wynikajcego
z uzgodnionego z Prezesem URE planu rozwoju na 2012 r. Niewykonanie nakadw inwestycyj-
nych na uzgodnionym poziomie wynikao przede wszystkim z problemw w regulowaniu stanu
prawnego nieruchomoci. Natomiast piciu najwikszych Operatorw Systemw Dystrybucyj-
nych zrealizowao nakady inwestycyjne w wysokoci 105% poziomu wynikajcego z uzgodnio-
nego z Prezesem URE planu rozwoju na 2012 r.
W przypadku piciu najwikszych OSD, po raz pierwszy dokonano analizy odchyle wielkoci
wykonanych od wielkoci zaplanowanych, zgodnie z zaoeniami nowej metody oceny i weryfi-
kacji planw rozwoju (wdroonej w 2010 r. w trakcie uzgadniania planw rozwoju piciu naj-
wikszych OSD na lata 20112015). W wyniku przeprowadzonej analizy zostay oszacowane

wartociowe odchylenia nakadw inwestycyjnych od zakresu rzeczowego i cen jednostkowych.
W efekcie stwierdzono, i w przypadku niektrych OSD zostay przekroczone ceny jednostkowe
zaoone na etapie procesu uzgadniania planw rozwoju. Jednoczenie zidentyfikowano czynniki
mogce mie wpyw na zakcenia wynikw kocowych przeprowadzonej oceny. Wnioski z do-
konanych analiz Prezes URE przekaza OSD informujc zarazem, e zostan one uwzgldnione
w trakcie oceny sprawozda z wykonania planw rozwoju w kolejnych latach.
W przypadku monitorowania obowizku uzgadniania projektw planw rozwoju z Prezesem
URE, ustalono, e obowizek ten dotyczy szeciu prawnie wyodrbnionych operatorw syste-
mw dystrybucyjnych (OSD) oraz jednego operatora systemu przesyowego (OSP). Ponadto, wg
danych posiadanych przez URE do uzgodnienia projektu planu rozwoju z Prezesem URE byo
zobowizanych 50 przedsibiorstw przemysowych, z czego 40 z nich jest wyznaczonych na
operatorw systemw dystrybucyjnych. Wedug stanu na 31 grudnia 2012 r. jedno przedsi-
biorstwo nie posiadao aktualnie uzgodnionego oraz nie przedoyo do uzgodnienia planu roz-
woju ze wzgldu na trwajc konsolidacj wewntrz koncernu.
Monitorowanie wypeniania przez przedsibiorstwo energetyczne obowizkw

dotyczcych ewidencji ksigowej
Zgodnie z art. 44 ustawy Prawo energetyczne, przedsibiorstwa energetyczne maj obo-

wizek prowadzenia ewidencji ksigowej w sposb umoliwiajcy odrbne obliczanie kosztw
i przychodw, zyskw i strat w zakresie dostarczania energii elektrycznej, w tym kosztw sta-
ych, kosztw zmiennych i przychodw odrbnie dla wytwarzania, przesyania, dystrybucji
i obrotu energi elektryczn, a take do grup odbiorcw okrelonych w taryfie, zapewniajc przy
tym rwnoprawne traktowanie odbiorcw oraz eliminowanie subsydiowania skronego. Do
obowizkw Prezesa URE naley natomiast monitorowanie funkcjonowania systemu elektro-
energetycznego w zakresie wypeniania przez przedsibiorstwa energetyczne obowizkw doty-
czcych ewidencji ksigowej.
Podejmowane przez Prezesa URE w 2012 r. dziaania w powyszym zakresie nie odbiegay
od dotychczasowej praktyki opisywanej w sprawozdaniach z poprzednich lat, za wyjtkiem b-
dcego w toku postpowania wyjaniajcego w stosunku do jednego z przedsibiorstw energe-
tycznych.
W zwizku z pozyskanymi w trakcie prowadzonego przez Prezesa URE postpowania admini-
stracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieninej za nie udzielenie informacji, o ktrych mowa
w art. 28 ustawy Prawo energetyczne, informacjami mogcymi wskazywa, e przedsibior-
stwo to nie wywizuje si naleycie z ustawowego obowizku, zawartego w art. 44 ww. ustawy,
wezwano je do przedoenia m.in. kopii penych sprawozda finansowych za 2011 r., dokumen-
tacji opisujcej przyjte przez nie sposoby prowadzenia ksig rachunkowych, przykadowych
faktur wraz z dekretacj ksigow dla kosztw charakteryzujcych poszczeglne rodzaje dzia-
alnoci przedsibiorstwa oraz do przedoenia szczegowych wyjanie sposobu ksigowania
kosztw i przychodw dotyczcych dziaalnoci koncesjonowanej i dziaalnoci pozostaych
w przedsibiorstwie. Zebrane dokumenty i informacje maj na celu sprawdzenie, czy przedsi-
biorstwo, w ramach Zakadowego Planu Kont prowadzi swoj ksigowo w sposb umoliwia-
jcy odrbne obliczanie kosztw i przychodw dla wykonywanej dziaalnoci zwizanej
z dostarczaniem energii elektrycznej, w tym kosztw staych, kosztw zmiennych i przychodw,
a wic sprawdzenie wywizywania si z obowizku zawartego w art. 44 ustawy Prawo ener-
getyczne. Postpowanie w tej sprawie nie zostao zakoczone do koca 2012 r.
Niezalenie od powyszego, w 2012 r. zakoczone zostay prace zespou skadajcego si

z przedstawicieli Polskiego Towarzystwa Przesyu i Rozdziau Energii Elektrycznej (PTPiREE) oraz
pracownikw Urzdu Regulacji Energetyki, zwizane z aktualizacj arkuszy sprawozdawczych,
wykorzystywanych w dotychczasowym monitoringu dziaalnoci przedsibiorstw dystrybucyj-
nych. Zmiana arkuszy sprawozdawczych miaa na celu popraw ich przejrzystoci oraz wynikaa
z koniecznoci dostosowania rodzaju zawartych w nich informacji finansowych do zmieniajcych
si warunkw zewntrznych funkcjonowania przedsibiorstw energetycznych (wynikajcych
w znacznym stopniu ze zmiany prawa).
Przeprowadzona i zakoczona w 2012 r. analiza wynikw monitorowania przedsibiorstw po-
zwala stwierdzi, e wypeniaj one obowizek ustawowy dotyczcy ewidencji ksigowej.

1.3. Zagadnienia zwizane z transgraniczn wymian
energii elektrycznej
1.3.1. Rynki i inicjatywy regionalne energii elektrycznej
Inicjatywa Regionalna Energii Elektrycznej (ERI), w skad ktrej wchodz przedstawiciele pastw
czonkowskich Unii Europejskiej, reprezentanci regulatorw, operatorw systemw przesyowych
oraz przedstawiciele uytkownikw systemu zostaa powoana przez ERGEG 2006 r. W ramach ERI
utworzono siedem rynkw regionalnych energii elektrycznej. Polska naley do Rynku Pnocne-
go (NE) oraz do Rynku Europy rodkowo-Wschodniej (CEE).
ERGEG zosta rozwizany 1 lipca 2011 r. decyzj Komisji Europejskiej, zgodnie z ktr zadania
podjte i realizowane przez ERGEG kontynuowane bd przez Agencj do Spraw Wsppracy Orga-
nw Regulacji Energetyki (ACER)32). Szczegowe informacje na temat nowych zada ERI dostpne
s na stronie: http://www.acer.europa.eu/Electricity/Regional_initiatives/Pages/default.aspx.
Rynek Europy Pnocnej (NE)
Z pocztkiem 2012 r. w ramach inicjatywy regionalnej Rynku Pnocnego regulatorzy podjli

prace nad planowanym wprowadzeniem dugoterminowych praw przesyowych oraz instrumen-
tw zarzdzania ryzykiem (zabezpieczajcych) na poczeniach pomidzy Europ kontynentaln
oraz Skandynawi. W prace te zaangaowani zostali uczestnicy rynku, czego wyrazem byy zor-
ganizowane 30 marca 2012 r. warsztaty z ich udziaem. Przed rozpoczciem warsztatw regula-
torzy opracowali i udostpnili uczestnikom rynku kwestionariusze zawierajce pytania dot.
przedmiotowego zagadnienia. W trakcie warsztatw zgromadzono informacje na temat oczeki-
wa uczestnikw rynku w kwestii wprowadzenia na poczeniach pomidzy Europ kontynen-
taln a Skandynawi okrelonych dugoterminowych praw przesyowych (Phisical Transmission
Rights PTR, albo Financial Transmission Rights FTR) lub instrumentw finansowych zarz-
dzania ryzykiem (np. Contracts for Differences CfD). W czerwcu 2012 r. regulatorzy Europy
Pnocnej przygotowali dokument pt. Long term hedging for cross-border electricity transmis-
sion capacity between the Nordic Region and Continental Europe. Conclusions from the regula-
tor group on LT Hedging between the Nordic and Continental Europe, w ktrym stwierdzono,
e nie jest moliwe wprowadzenie wsplnego rozwizania na wszystkich przedmiotowych po-
czeniach. Zatem rozwizania, jakie maj by wdroone, dyskutowane bd bilateralnie pomi-
dzy zainteresowanymi regulatorami i uczestnikami rynku. W dokumencie regulatorzy podsumo-
wali odpowiedzi uczestnikw rynku zebrane w trakcie warsztatw oraz wskazali wsplne zaoe-
nia oraz kryteria, jakimi naley kierowa si przy wyborze konkretnego rozwizania na danym
poczeniu. W odniesieniu do staoprdowego poczenia SwePol Link (czcego Polsk z ryn-
kiem Europy Pnocnej) regulatorzy szwedzki i polski zgodzili si, e poczenie to charakteryzu-
je si niskim popytem, co zostao potwierdzone brakiem zainteresowania ze strony uczestnikw
rynku podczas publicznych konsultacji oraz warsztatw zorganizowanych w marcu. Jak wynika
z dokumentu, regulatorzy polski i szwedzki uznali, e implementacja FTR na poczeniu SwePol
Link nie byaby zgodna z zasad proporcjonalnoci oraz wizaaby si z ryzykiem finansowym
po stronie operatorw. Regulatorzy s otwarci natomiast na wprowadzenie finansowych instru-
mentw zabezpieczajcych, takich jak na przykad CfD. Nie maj jednak prawnych podstaw do
dania od uczestnikw rynku wprowadzenia takich instrumentw. Ponadto w praktyce wiza-
oby si to z koniecznoci rozwizania kwestii ceny odniesienia.
Na poczeniu SwePol Link nie wdroono zasad rddziennego zarzdzania ograniczeniami
(intraday ID). Prowadzone w 2011 r. rozmowy pomidzy polskimi i szwedzkimi uczestnikami
rynku zakoczyy si przygotowaniem i wysaniem do Komisji Europejskiej pisma (nieformalne
pismo, 5.10.2011 r.), w ktrym wskazano, e wdroenie mechanizmu intraday na przedmioto-
wym poczeniu pocignie za sob wysokie koszty w stosunku do korzyci, jakie mog zosta
32)
Agencja do Spraw Wsppracy Organw Regulacji Energetyki zostaa powoana rozporzdzeniem Parlamentu Eu-
ropejskiego i Rady (WE) Nr 713/2009 z 13 lipca 2009 r. (Dz. Urz. UE L 211/1 z 14.08.2009).

osignite. Koszty te ponieliby przede wszystkim polscy uczestnicy rynku (dostosowanie po
stronie polskiej systemw IT). Dodatkowe trudnoci wizay si z faktem, e w tym czasie Swe-
Pol Link nie by wasnoci OSP (poczenie to miao charakter merchant line). W trakcie 2012 r.
realizowany by proces przejmowania przez operatorw systemw przesyowych polskiego
i szwedzkiego (PSE SA i Svenska Kraftnat) wasnoci kabla. Po zakoczeniu tego procesu (ko-
niec sierpnia 2012 r.) przedstawiciele Prezesa URE skierowali do szwedzkiego regulatora pismo
z propozycj podjcia przerwanych rozmw. W trakcie zorganizowanej telekonferencji (URE
EI, 26.10.2012 r.) ustalono, e najlepszym rozwizaniem bdzie podjcie przez implementariu-
szy zarwno strony polskiej, jak i szwedzkiej dziaa majcych na celu lokalne przygotowanie do
wdroenia modelu docelowego. Ustalono, e waciwe bdzie przygotowanie wsplnie przez
stron polsk i stron szwedzk mapy drogowej dot. realizacji prac przygotowawczych o zasi-
gu lokalnym (local implementation) dot. wdroenia ID na SwePol Link. Przedstawiciele szwedz-
kiego regulatora podejm rozmowy z Svenska Kraftnat oraz NordPool Spot w celu ustalenia
dalszych krokw i podjcia wsppracy pomidzy polskimi i szwedzkimi interesariuszmi. Polska
strona zostanie poinformowana drog elektroniczn o wyniku rozmw, a nastpnie zostanie
ustalony termin kolejnej telekonferencji. Projekt przejciowy, o ile nie zostanie wdroony na
wszystkich polskich granicach, nie bdzie opacalny. Dlatego obie strony zaproponoway skupie-
nie si na modelu docelowym.
Rynek Europy rodkowo-Wschodniej (CEE)
Prace realizowane w Rynku Europy rodkowo-Wschodniej (CEE) w 2012 r. stanowiy konty-

nuacj zada podjtych w poprzednich latach, w szczeglnoci nacisk pooony by na opraco-
wanie przez operatorw systemw przesyowych oraz giedy energii wsplnej mapy drogowej,
wedug ktrej podejmowane byyby dziaania majce na celu terminow implementacj docelo-
wego modelu rynku. Prace nad wdroeniem wsplnej skoordynowanej metody zarzdzania
ograniczeniami prowadzone byy w ramach Grupy Wdroeniowej (IG), w spotkaniach ktrej
brali udzia przedstawiciele regulatorw, operatorw systemw przesyowych, gied energii oraz
reprezentanci ACER. W 2012 r. odbyy si cztery spotkania tej grupy. Nadzr nad tymi pracami
sprawowany by przez regulatorw regionu, skupionych w Regionalnym Komitecie Koordynacyj-
nym (RCC). W 2012 r. odbyo si pi spotka RCC, w wikszoci spotka IG i RCC bra udzia
przedstawiciel Prezesa URE.
Pod koniec marca 2012 r. organy regulacyjne Regionu Europy rodkowo-Wschodniej wypra-
coway wsplne uzgodnienia zapisane w Joint Declaration, zgodnie z ktrymi docelowym mode-
lem rynku dnia nastpnego w Regionie CEE bdzie Flow-Based Market Coupling. Model ten
zakada, i wyznaczanie i przydzielanie zdolnoci przesyowych uytkownikom systemu bdzie
odbywa si w oparciu o model rzeczywistych przepyww energii elektrycznej w sieciach za-
rzdzanych przez operatorw systemw przesyowych (Flow Based Allocation FBA). Zgodnie
z tym modelem zdolnoci przesyowe bd wyznaczane i udostpniane niezalenie od przekro-
jw granicznych, tj. pomidzy poszczeglnymi obszarami cenowymi reprezentowanymi przez
poszczeglne kraje w regionie np. z Polski do Sowenii (tzw. source-sink bidding). Jako kryte-
rium wyznaczania zdolnoci przesyowych bdzie stosowany tzw. dobrobyt spoeczny (social
welfare). Natomiast mechanizm market coupling, tj. poczenie rynkw energii elektrycznej
z udziaem gied energii, oznacza czenie ofert sprzeday i zakupu energii z dwch lub kilku
rynkw z uwzgldnieniem zdolnoci przesyowej dostpnej na poczeniach tych rynkw oraz
wyznaczaniu cen energii elektrycznej w obszarach cenowych w oparciu o wsplny algorytm.
Jako najistotniejsze zadanie dla regionu CEE zostaa wyznaczona praca nad wdroeniem do-
celowego modelu rynku w zakresie alokacji zdolnoci przesyowych oraz zarzdzania ogranicze-
niami, tym samym stanowic kluczow kwesti w procesie integracji, ktrej osignicie przy-
czyni si do wzrostu konkurencji, poprawy bezpieczestwa funkcjonowania systemu elektro-
energetycznego oraz zapewnienia zrwnowaonych cen wynikajcych z waciwego funkcjono-
wania mechanizmw rynkowych.
Jednoczenie zgodnie z zapisami Joint Declaration docelowy model rynku w penym ksztacie
powinien zosta w jednym kroku wprowadzony do koca 2013 r. rwnoczenie z przyczeniem
Regionu CEE do NWE. Ponadto operatorzy systemw przesyowych oraz giedy energii zostali
zobowizani do opracowania mapy drogowej (najpniej do lipca 2012 r.) okrelajcej kolejne
etapy procesu implementacji nowego modelu rynku. Jednoczenie regulatorzy wraz z ACER

penili funkcj koordynacyjn oraz nadzorujc, czuwajc nad rzetelnym i terminowym opraco-
waniem mapy drogowej. Organy regulacyjne uzgodniy, i dokonujc oceny odpowiednio zapro-
jektowanej metody Flow-Based bd brane pod uwag wymagania zawarte w cross-
regionalnych mapach drogowych, zapisy Wytycznych Ramowych i Kodeksu Sieci dot. Alokacji
Zdolnoci oraz Zarzdzania Ograniczeniami (CACM NC) oraz konieczno zapewniania osigni-
cia korzyci dla kadego kraju nalecego do Rynku Europy rodkowo-Wschodniej.
W 2012 r. regulatorzy rozpoczli prac na ustaleniem kryteriw oceny metody wyznaczania
zdolnoci przesyowych oraz zarzdzania ograniczeniami. Ponadto prowadzone byy dyskusje
w zakresie uzgodnienia wsplnego stanowiska wobec listu operatorw systemw przesyowych,
ktrzy poszukiwali odpowiedzi, czy metoda Flow-Based powinna zosta wdroona w oparciu
o obecny ksztat stref cenowych, czy moe jej wdroenie powinno by poprzedzone analiz
ewentualnego podziau tyche obszarw. Przedstawiciele organw regulacji po wielu dyskusjach pod
koniec 2012 r. poczynili postp zbliajc si do osignicia porozumienia w powyszej kwestii.
Podczas minionego 2012 r. uczestnicy spotka Rynku Europy rodkowo-Wschodniej,
w szczeglnoci przedstawiciele regulatorw monitorowali prace nad projektem dotyczcym
opracowania jednolitych zasad zarzdzania ograniczeniami realizowanym wsplnie m.in. przez
operatorw systemw przesyowych oraz CAO (Central Allocation Office GmbH) spk pro-
wadzc biuro aukcyjne, odpowiedzialn za organizowanie i przeprowadzanie przetargw na
zdolnoci przesyowe.
W ramach wsppracy trzech pastw (Republiki Czeskiej, Sowacji i Wgier), 11 wrzenia
2012 r. zosta zrealizowany projekt wprowadzenia wsplnych skoordynowanych zasad udostp-
niania zdolnoci przesyowych na granicach tych pastw w oparciu o mechanizm market
coupling (doczenie Wgier do mechanizmu market coupling 33) prowadzonego pomidzy Repu-
blik Czesk i Sowacj). Regulatorzy tych trzech pastw zaproponowali zmian dotychczaso-
wego podejcia dotyczcego dziaa, jakie naley podj w celu wdroenia wsplnych skoordy-
nowanych metod zarzdzania ograniczeniami przesyowymi w caym regionie CEE. Trjstronny
market coupling oparty zosta o funkcjonujce od 2009 r. poczenie rynkw midzy Sowacj
i Republik Czesk. W wyniku powyszego poczenia w procesie alokacji zdolnoci w Regionie
Europy rodkowo-Wschodniej granice midzy tymi trzema pastwami bd wyczone z proce-
dury skoordynowanej procedury alokacji zdolnoci na rynku dnia nastpnego. Istnieje moli-
wo rozszerzenia ww. projektu o inne pastwa Rynku CEE, traktujc to jako etap przejciowy
w procesie wdraania docelowego modelu rynku.
W 2012 r. Prezes URE, PSE SA (dawniej PSE Operator SA) i TGE SA podjli decyzj o przy-
czeniu si Polski do uruchomionego we wrzeniu 2012 r. funkcjonujcego na poczeniach po-
midzy Republik Czesk, Sowacj i Wgrami tzw. market coupling (CZ-SK-HU MC). W grudniu
2012 r. Prezes URE skierowa do regulatorw tych pastw pismo, w ktrym wyrazi intencj
przyczenia si Polski do ww. projektu. W ocenie Prezesa URE stanowi to istotny krok w kie-
runku utworzenia Wsplnego Rynku Energii. Propozycja Polski spotkaa si z aprobat i popar-
ciem ze strony uczestnikw CZ-SK-HU MC. Ponadto w grudniu 2012 r. Prezes URE, PSE SA
i TGE SA skierowali do uczestnikw projektu list intencyjny, w ktrym potwierdzili wol przyst-
pienia do istniejcego CZ-SK-HU MC. Obecnie trwaj rozmowy na temat realizacji tego projektu.
W 2012 r. kontynuowano wspprac regionu CEE i CWE w zakresie harmonizacji opraco-
wywanych metod wyznaczania zdolnoci przesyowych opartych na rzeczywistych przepywach
energii (Flow-Based). Harmonizacja tych zasad ma na celu umoliwienie poczenia tych regio-
nw w przyszoci.
1.3.2. Wytyczne ramowe i kodeksy sieciowe
III pakiet energetyczny powoa do ycia now Agencj ds. Wsppracy Organw Regulacji
Energetyki (ACER) oraz europejskie sieci operatorw systemw przesyowych energii elek-
trycznej i gazu (ENTSO-E, ENTSO-G), a take naoy na te instytucje obowizek cisej wsp-
pracy, zwaszcza w odniesieniu do opracowania europejskich kodeksw sieci. Kodeksy sieciowe
33)
Mechanizm market coupling opiera si na czeniu ofert sprzeday i zakupu energii z dwch lub kilku rynkw
z uwzgldnieniem zdolnoci przesyowej dostpnej na poczeniach tych rynkw oraz wyznaczaniu cen energii elek-
trycznej w obszarach cenowych w oparciu o wsplny algorytm wyznaczania cen transakcyjnych oraz wyznaczania iloci
energii.

s konkretnymi narzdziami sucymi wdroeniu jednolitego rynku energii w Unii Europejskiej.
Okrelaj one wsplne zasady funkcjonowania i zarzdzania systemami energetycznymi oraz
maj na celu eliminacj barier technicznych dla dalszej integracji rynku. Kodeksy s opracowy-
wane przez ENTSO-E/ENTSO-G i musz by zgodne z niewicymi wytycznymi ramowymi,
opracowywanymi przez ACER.
Proces ustanawiania kodeksw sieciowych zosta okrelony w art. 6 Rozporzdzenia Parla-
mentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 714/2009 z 13 lipca 2009 r. w sprawie warunkw dostpu
do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylajcego rozporz-
dzenie (WE) nr 1228/2003 (dalej: rozporzdzenie 714/2009) oraz Rozporzdzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) Nr 715/2009 z 13 lipca 2009 r. w sprawie warunkw dostpu do
sieci przesyowych gazu ziemnego i uchylajcego rozporzdzenie (WE) nr 1775/2005 (dalej:
rozporzdzenie 715/2009).
Pierwszym elementem procesu tworzenia kodeksw sieciowych jest opracowanie przez Ko-
misj Europejsk rocznego wykazu priorytetw okrelajcego obszary, ktre naley uwzgldni
przy pracach nad kodeksami sieci. Wyznaczajc priorytety, Komisja Europejska jest zobowiza-
na do konsultowania si z Agencj ds. Wsppracy Organw Regulacji Energetyki (ACER), od-
powiedni europejsk sieci operatorw systemw przesyowych (ENTSO-E lub ENTSO-G) oraz
pozostaymi zainteresowanymi stronami.
Proces opracowania konkretnego kodeksu rozpoczyna si od wystosowania przez Komisj
Europejsk do ACER wezwania do opracowania wytycznych ramowych (Framework Guidelines).
ACER powinna przygotowa niewice wytyczne ramowe w terminie nieprzekraczajcym
6 miesicy od wezwania przez Komisj Europejsk. Wytyczne okrelaj jasne i obiektywne za-
sady opracowywania kodeksw sieciowych i przyczyniaj si do niedyskryminacji, skutecznej
konkurencji i sprawnego funkcjonowania rynku. Kolejnym etapem jest przygotowanie przez
ENTSO-E/G kodeksu sieciowego, zgodnego z odpowiednimi wytycznymi ramowymi. Na przygo-
towanie kodeksu ENTSO-E/G ma 12 miesicy od momentu wezwania przez Komisj Europejsk.
Kodeksy sieciowe zawieraj wsplne szczegowe zasady harmonizacji systemw i funkcjono-
wania rynku. Opracowany przez ENTSO-E/G kodeks jest nastpnie przekazywany do ACER,
ktra dokonuje przegldu kodeksu oraz, w terminie nie przekraczajcym 3 miesicy od dnia
jego otrzymania, przedstawia ENTSO-E/G uzasadnion opini dotyczc danego kodeksu.
W wietle uzasadnionej opinii ACER, ENTSO-E/G moe zmieni opracowany kodeks i ponownie
przedoy go Agencji. W przypadku, gdy ACER uzna kodeks za zgodny z wytycznymi, przedka-
da go Komisji Europejskiej i moe zleci jego przyjcie we wskazanym terminie. Kodeksy s
przyjmowane w drodze procedury komitetowej (akceptacja przez ekspertw z krajw czonkow-
skich Unii Europejskiej). Po przejciu przez procedur komitologii, kodeks sieciowy staje si
prawnie wicy i nie wymaga implementacji do prawa krajowego (moc prawna rwna rozpo-
rzdzeniu).
Wszystkie strony biorce udzia w procesie opracowywania kodeksw sieci s zobowizane
do zachowania wymogw transparentnoci tego procesu oraz konsultowania projektw wytycz-
nych i kodeksw z innymi uczestnikami rynku.
Wymagania okrelone w kodeksach sieci opracowanych przez ENTSO-E/ENTSO-G powinny
by uwzgldnione w krajowych kodeksach sieci (IRiES).
Kodeks Sieci ws. alokacji zdolnoci przesyowych i zarzdzania ograniczeniami

przesyowymi (CACM NC)
Ju w kwietniu 2011 r. ACER rozpocz publiczne konsultacje Wytycznych Ramowych ws.

alokacji zdolnoci przesyowych i zarzdzania ograniczeniami przesyowymi, ktre zostay przy-
jte z kocem lipca 2011 r. W oparciu o ich tre ENTSO-E opracowao Kodeks Sieciowy ws.
alokacji zdolnoci przesyowych i zarzdzania ograniczeniami przesyowymi (CACM NC), ktrego
celem jest uregulowanie kwestii dotyczcych metod alokowania zdolnoci w zakresie rynku dnia
nastpnego i rynku dnia biecego oraz wskazanie sposobu szacowana zdolnoci transgranicz-
nych pomidzy poszczeglnymi strefami. Wprowadzenie harmonizacji zasad w zakresie wymiany
handlowej transgranicznej powinno przyczyni si do poprawy efektywnoci funkcjonowania
europejskiego rynku energii elektrycznej oraz wzmocnienia pozycji odbiorcw energii. Zasady
zawarte w CACM NC bd stanowi podstaw dla wdroenia jednego, wsplnego rynku w Europie.

19 grudnia 2012 r. ACER przekaza uzasadnion opini dla przedoonego przez ENTSO-E
27 wrzenia 2012 r. kodeksu, oceniajc jego tre jako zgodn z zaoeniami zdefiniowanymi
w Wytycznych, jednake mimo i generalna ocena kodeksu CACM jest pozytywna, ACER wska-
za potrzeb zmiany, uzupeniania lub doprecyzowania pojedynczych zapisw.
Kodeks Sieci dotyczcy wymaga wobec wytwrcw w zwizku z przyczeniem do sieci

(ang. Network Code for Requirements for Grid Connection Applicable to all Generators)
NC RfG dokonuje podziau jednostek wytwrczych, uznanych za istotne dla przepyww

transgranicznych, na cztery kategorie: A, B, C i D, dla ktrych zostay okrelone odmienne wy-
magania techniczne. Zakres wymaga obowizujcych jednostki wytwrcze uzaleniono od
poziomu napicia w punkcie przyczenia oraz mocy. Dla jednostek wytwrczych nie speniaj-
cych wymaga przewidziano specjaln procedur derogacyjn wprowadzajc odmienne wyma-
gania dla jednostek wytwrczych istniejcych i nowych.
Kodeks Sieci w zakresie przycze odbiorcw do sieci (ang. Demand Connection

Code DCC)
DCC w gwnej mierze zawiera wymagania wobec odbiorcw przemysowych zwizane

z przyczeniem do sieci przesyowych oraz wobec operatorw systemw dystrybucyjnych, ktre
to przyczyni si do zapewnienia bezpiecznej pracy poczonych systemw elektroenergetycz-
nych oraz efektywnego zarzdzania obcieniem sieci. DCC w zamierzeniu stanowi ma uzupe-
nienie Kodeksu Sieci dot. wymaga wobec wytwrcw w zwizku z przyczeniem do sieci.
W 2012 r. przeprowadzono publiczne konsultacje projektu DCC. Przygotowanie ostatecznej
wersji projektu DCC z uwzgldnieniem rezultatw publicznych konsultacji przewidywane jest na
pocztku 2013 r.
Kodeksy Sieci w zakresie pracy systemu
W 2012 r., zgodnie z 3-letnim planem pracy w zakresie energii elektrycznej uzgodnionym
przez Komisj Europejsk, ACER i ENTSO-E, ENTSO-E pracowao i uzgadniao z interesariuszami
nastpujce Kodeksy Sieci w obszarze pracy systemu:
Kodeks Sieci w zakresie Planowania Operacyjnego (ang. Network Code on Operational Plan-
ning and Scheduling),
Kodeks Sieci w zakresie regulacji czstotliwoci i mocy oraz rezerw regulacyjnych (ang. Network
Code on Load Frequency Control and Reserves),
Kodeks Sieci w zakresie Bezpieczestwa Ruchowego (ang. Network Code on Operational Security).
Wskazane Kodeksy Sieci bazuj na Wytycznych Ramowych ACER z grudnia 2011 r. w zakre-
sie pracy systemu (ang. ACER Framework Guidelines on Electricity System Operation).
Kodeks Sieci w zakresie Planowania Operacyjnego (OP&S NC)
OP&S NC reguluje procedury planowania operacyjnego i uzgadniania wymiany midzysyste-

mowej, w tym wymiany danych oraz okrela role i obowizki OSP i uytkownikw systemu,
w celu zapewnienia bezpiecznej pracy systemu w fazie planowania w odpowiednich przedzia-
ach czasowych. OP&S NC zawiera wymagania zapewniajce:
skoordynowan prac sieci przesyowych i systemw poprzez osignicie i utrzymanie zado-
walajcego poziomu bezpieczestwa pracy systemu,
efektywne wykorzystanie infrastruktury sieciowej i rde wytwrczych w ramach przygoto-
wa do pracy w czasie rzeczywistym.
W 2012 r. (padziernik, grudzie) przeprowadzono publiczne konsultacje projektu OP&S NC.
Przygotowanie ostatecznej wersji projektu OP&S NC z uwzgldnieniem rezultatw publicznych
konsultacji przewidywane jest na pocztku 2013 r.

Kodeks Sieci ws. regulacji czstotliwoci i mocy oraz rezerw regulacyjnych (LFC&R NC)
Celem opracowania Kodeksu Sieci ws. regulacji czstotliwoci i mocy oraz rezerw regulacyj-
nych jest zapewnienie spjnych i skoordynowanych zasad pracy sieci przesyowych na poziomie
Unii Europejskiej, osigajc tym samym zadowalajc jako utrzymywanej czstotliwoci sie-
ciowej. Powysze zaoenie moe zosta wykonane poprzez skoncentrowanie si na:
kryteriach oceny jakoci czstotliwoci,
zasadach kontroli czstotliwoci,
zapewnieniu rezerw majcych na celu podtrzymanie czstotliwoci,
zapewnieniu rezerw niezbdnych w sytuacjach potrzeby odbudowy wymaganego poziomu
czstotliwoci,
wymianie rezerw oraz kontroli utrzymania synchronizmu w systemach elektroenergetycznych.
24 lutego 2012 r. Komisja Europejska wezwaa ENSTO-E do opracowanie zapisw przedmio-
towego kodeksu. Po kilkumiesicznej pracy grupy ekspertw powoanej przez ENTSO-E, 1 lute-
go 2012 r. rozpocz si proces internetowych publicznych konsultacji, ktry bdzie trwa do
1 kwietnia 2013 r.
Kodeks Sieci ws. bezpieczestwa pracy systemu (OS NC)
Celem opracowanego w oparciu o Wytyczne Ramowe ws. pracy systemu Kodeksu Sieci ws.
bezpieczestwa pracy systemu jest zdefiniowanie podstawowych zasad funkcjonowania syste-
mu elektroenergetycznego przy jednoczesnym zapewnieniu waciwego poziomu bezpiecze-
stwa pracy sieci, jakoci dostaw energii elektrycznej oraz skutecznego wykorzystania zasobw
i infrastruktury sieciowej. Osignicie powyszego bdzie moliwe, gdy zostan okrelone prze-
pisy w zakresie:
utrzymania wsplnego bezpieczestwa operacyjnego,
zapewnienia odpowiedniego wspdziaania systemw elektroenergetycznych,
istotnych kwestii dotyczcych przyczania do sieci przesyowych uytkownikw systemu.
Ponadto zgodnie z Wytycznymi Ramowymi ws. pracy systemu opublikowanymi 2 grudnia
2012 r. zapisy ww. kodeksu powinny definiowa zasady wsppracy sieci przesyowych, zapew-
niajce spjnie i skoordynowane funkcjonowanie systemu elektroenergetycznego na poziomie
Unii Europejskiej.
24 lutego 2012 r. Komisja Europejska oficjalnie wystpia do ENTSO-E z prob o rozpocz-
cie 12-miesicznego okresu pracy nad treci Kodeksu Sieci ws. bezpieczestwa pracy systemu.
ENTSO-E w ramach realizacji zadania organizowao publiczne konsultacje, prowadzio warsztaty
z uczestnikami rynku, w prace zaangaowani byli rwnie operatorzy systemw dystrybucyjnych
reprezentowani np. w ramach grupy ekspertw. Kocowe warsztaty dotyczce zapisw Kodeksu
Sieci ws. bezpieczestwa pracy systemu odbyy si 20 grudnia 2012 r., oferujc zainteresowa-
nym stronom moliwo pozyskania wiedzy w zakresie zmian, ktre zostay wprowadzone do
projektu kodeksu w oparciu o konkluzje wynikajce z publicznych konsultacji rozpocztych
3 listopada 2012 r. Ponadto warsztaty te stanowiy sposobno do rozwiania wtpliwoci doty-
czcych zapisw zawartych w ostatecznej wersji projektu kodeksu.
W kolejnym kroku przewidywane jest spotkanie grupy zajmujcej si opracowaniem treci
kodeksu oraz przygotowanie wersji kodeksu, ktra powinna zosta przedoona do ACER pod
koniec lutego 2013 r.
Wytyczne Ramowe ws. bilansowania energii elektrycznej
18 stycznia 2012 r. Komisja Europejska zaprosia ACER do opracowania Wytycznych Ramo-

wych ws. bilansowania energii elektrycznej. W odpowiedzi na zaproszenie Komisji w kwietniu
2012 r. ACER rozpocz proces publicznych konsultacji, ktry zosta zakoczony 25 lipca 2012 r.,
natomiast Wytyczne zostay opublikowane 20 wrzenia 2012 r. Maj one na celu integracj
krajowych rynkw bilansujcych poprzez:
wsparcie rozwoju konkurencji,
zwikszenie skutecznoci bilansowania systemw oraz

zapewnienie bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej. W szczeglnoci nacisk zosta
pooony na udzia strony popytowej, jak rwnie odnawialnych rde energii w procesie bi-
lansowania systemu. Jednoczenie w Wytycznych zdefiniowano wymagania stawiane kodek-
som sieciowym w nastpujcych kwestiach:
- potrzeba okrelenia zada i zakresu odpowiedzialnoci dotyczcych strony popytowej
oraz rde wytwrczych charakteryzujcych si niestabiln i przerywan prac;
- wymiany energii wykorzystywanej do bilansowania systemu;
- rezerw wykorzystywanych w zakresie rynku bilansujcego;
- dostpnoci zdolnoci transgranicznych wykorzystanych do bilansowania systemu;
- rozlicze energii niezbilansowania z uwzgldnieniem potencjalnego wykorzystania me-
chanizmw bodcowych.
W kolejnym kroku, tj. 21 grudnia 2012 r. ENTSO-E zostao oficjalnie poproszone o rozpocz-
cie prac nad przygotowaniem Kodeksu Sieci ws. bilansowania energii elektrycznej. Data ta
oznacza pocztek 12-miesicznego procesu opracowywania zapisw kodeksu. Jednoczenie
stowarzyszenie operatorw systemw przesyowych ENTSO-E powoao grup ekspertw dedy-
kowan realizacji powyszego zadania oraz opublikowao ankiet dotyczc usug systemowych
nabywanych na rynku bilansujcych oraz ksztatu samego rynku.
W listopadzie 2012 r. oddziay terenowe URE w ramach prac prowadzonych nad kodeksem
sieci skieroway do operatorw systemw dystrybucyjnych zlokalizowanych w obszarze ich wa-
ciwoci rzeczowej i terytorialnej pisma wzywajce do przedstawienia informacji zawierajcych
okrelenie stopnia dostosowania eksploatowanych przez nich sieci w odniesieniu do poszczegl-
nych wymaga kodeksu.
Tabela 13. Charakterystyka ilociowa ankietowanego zbioru
Liczba skierowanych
Oddzia terenowy URE Liczba odpowiedzi
do przedsibiorstw aplikacji
Wrocaw 15 8
Szczecin 4 4
Pozna 6 3
Lublin 4 2
Gdask 6 5
Katowice 10 8
d 5 4
Warszawa 7 6
Krakw 30 26
cznie 87 66
rdo: URE.
czna liczba dystrybutorw na 13 grudnia 2012 r. to 148, co oznacza, e zapytanie skiero-

wano do 58,8% zbioru.
Tabela 14. Podzia odpowiedzi wg miejsca przyczenia respondentw do sieci najwyszych lub wysokich napi
Oddzia terenowy URE OSD przyczeni do OSP OSD nieprzyczeni do OSP

Wrocaw 0 8
Szczecin 1 3
Pozna 2 1
Lublin 1 1
Gdask 1 4
Katowice 1 7
d 0 4
Warszawa 1 5
Krakw 1 25
rdo: URE.
W przesanych do oddziaw ankietach przedsibiorstwa dystrybucyjne podnosiy w szcze-

glnoci brak precyzyjnych zapisw kodeksu, ich oglno, co nie pozwala na pen ocen skut-
kw wprowadzenia tych regulacji i bdzie prowadzi do koniecznoci ich doprecyzowania na

etapie wdraania kodeksu przez podmioty dziaajce na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
W przypadku przedsibiorstw prowadzcych dziaalno gospodarcz w systemach zamknitych
(zwanych take energetyk przemysow) zwracay one uwag, e spenienie dodatkowych
wymogw naoonych przez postanowienia kodeksu w stosunku do postanowie instrukcji ru-
chu i eksploatacji sieci bdzie wymagao znacznych nakadw finansowych, a zakres dziaa
okrel wymagania szczegowe waciwych operatorw systemw dystrybucyjnych powstaych
w wyniku wydzielenia dziaalnoci dystrybucyjnej. Podnosiy take moliwe zagroenia dla bez-
pieczestwa procesw technologicznych.
Zwracano ponadto uwag na konieczno kompleksowej oceny skutkw proponowanych
rozwiza na sytuacje odbiorcw, w tym na wzrost kosztw dostaw energii elektrycznej do tych
podmiotw.
1.3.3. Projekty pilotaowe i zagadnienie nieplanowanych przepyww

Zgodnie z Konkluzjami Rady Europejskiej z 4 lutego 2011 r. pena integracja europejskiego

rynku energii elektrycznej powinna nastpi do 2014 r. Majc to na uwadze Komisja Europejska
zadaa od europejskich organw regulacyjnych opracowania Europejskiego Planu Pracy na
lata 20112014 (European Energy Work Plan 20112014). Ustalono w nim plany dziaania nie-
zbdne dla zharmonizowania alokacji zdolnoci przesyowych na rynku dnia biecego, rynku
dnia nastpnego i dla kontraktw dugoterminowych, a take metodologii wyznaczania zdolnoci
przesyowych (tzw. pan-europejskie mapy drogowe cross-regional roadmaps). Mapy drogowe
uwzgldniaj projekty realizowane w rynkach regionalnych 34). Wdroenie map drogowych jest
koordynowane przez powoan pod auspicjami ACER Coordination Group ERI, ktrej czonkami
s przedstawiciele europejskich organw regulacyjnych, w tym Prezes URE.
Rynek dnia biecego
Zgodnie z map drogow dot. utworzenia wsplnego rynku modelem docelowym poczenia
rynkw dnia biecego jest prowadzenie handlu transgranicznego energi elektryczn w drodze
notowa cigych. Alokacja zdolnoci przesyowych na granicach stref cenowych bdzie odby-
waa si poprzez wspln pan-europejsk platform, na ktrej kojarzone bd oferty kupna
i sprzeday skadane przez uczestnikw rynku. Zgodne z zaoeniami wdroenie wsplnego
rynku dnia biecego w ramach poczonych rynkw krajw Europy rodkowo-Zachodniej
(Benelux, Niemcy i Francja) oraz Europy Pnocnej (Dania, Szwecja, Niemcy, Finlandia i Polska)
ma si odbywa w dwch etapach: 1) rozwizanie przejciowe, mniej skomplikowane imple-
mentacja intraday w NWE do koca 2012 r., 2) rozwizanie docelowe implementacja intraday
w caej Europie do koca 2014 r. W 2012 r. realizacja projektu zostaa znacznie opniona.
Przyczyn tego jest zmiana decyzji w NWE w sprawie przyjcia okrelonej platformy, na ktrej
bd czone oferty. Pocztkowo uzgodniono, e platform t bdzie stosowany w krajach
skandynawskich ELBAS. Jednak w czerwcu niektre giedy energii sprzeciwiy si zastosowaniu
tej platformy z uwagi na brak pewnych funkcjonalnoci. W zwizku z tym w czerwcu podjto
decyzj o koniecznoci dokonania wyboru takiej platformy w drodze przetargu. Procedura przetar-
gowa zostaa rozpoczta, wybr wykonawcy ma by zakoczony w pierwszym kwartale 2013 r.
Na SwePol Link nie wdroono zasad rddziennego zarzdzania ograniczeniami systemowymi
intraday. Dziaania Prezesa URE w tym zakresie zostay opisane w pkt 1.3.1.
34)
Rynki regionalne s okrelone w rozporzdzeniu 714/2009.

Rynek dnia nastpnego
Modelem docelowym poczenia rynkw dnia nastpnego jest tzw. market coupling, tj. spo-
sb czenia rynkw energii elektrycznej z udziaem gied energii. Mechanizm market coupling
opiera si na czeniu ofert sprzeday i zakupu energii z dwch lub kilku rynkw z uwzgldnie-
niem zdolnoci przesyowej dostpnej na poczeniach tych rynkw. Mechanizm ten polega na
wyznaczaniu cen energii elektrycznej w obszarach cenowych w oparciu o wsplny algorytm
wyznaczania cen transakcyjnych oraz wyznaczania iloci energii. Wdroenie modelu docelowego
w caej Unii Europejskiej przewidziane jest w terminie do 2014 r. W ramach tego projektu
w 2012 r. podjto decyzj, e algorytm wyznaczania cen transakcji oraz iloci przepyww ener-
gii elektrycznej, ktry bdzie stosowany w modelu docelowym zostanie opracowany na bazie
stosowanego obecnie w CWE algorytmu COSMOS. Na pocztku 2012 r. ENTSO-E potwierdzio,
e wybrany algorytm spenia stawiane przez operatorw systemw przesyowych wymagania
i moe stanowi punkt startowy. Zapewniono rwnie, e wymagania operatorw niebdcych
obecnie w projekcie (w tym PSE SA) zostay take wzite pod uwag. Operatorzy ci wchodz
w skad ENTSO-E Monitoring Group. W 2012 r. wszyscy operatorzy systemw przesyowych
i giedy dziaajcy w projekcie NWE podpisali umow o wsppracy regulujc prawa i obowizki
stron w fazie projektowania i implementacji day-ahead market coupling (w tym podzia kosztw,
zasady zarzdzania projektem), a take gwne zaoenia wsppracy w fazie operacyjnej.
W ramach tego projektu regulatorzy NWE, ktrzy bd zatwierdza opracowany na bazie
COSMOS algorytm utworzyli grup zadaniow, ktra zajmuje si opracowaniem wsplnego pro-
cesu zatwierdzania algorytmu. Regulatorzy NWE utworzyli take grup zadaniow, ktra oceni
algorytm. Ponadto uczestniczcy w projekcie NWE operatorzy i giedy otrzymali od regulatorw
letter of comfort, w ktrym regulatorzy poparli wybr algorytmu COSMOS jako tzw. punktu
startowego oraz poparli zaproponowany przez operatorw systemw przesyowych podzia
kosztw.
Rynek kontraktw dugoterminowych
Zgodnie z przyjtymi w Wytycznych ramowych dot. zarzdzania ograniczeniami przesyowy-

mi (Framework Guidelines on Capacity Allocation and Congestion Management) zaoeniami
w terminie do koca 2013 r. wprowadzone maj by tzw. fizyczne prawa przesyowe (PTR)
z uwzgldnieniem zasady wykorzystaj lub sprzedaj (ang. Use-It-Or-Sell-It UIOSI), finansowe
prawa przesyowe (FTR) lub tam, gdzie rynki energii elektrycznej charakteryzuj si du pyn-
noci inne instrumenty finansowe umoliwiajce zabezpieczenie finansowe uczestnika rynku.
Planowane jest wdroenie zharmonizowanych zasad we wszystkich krajach Unii Europejskiej.
Zharmonizowane zostan zasady alokacji zdolnoci przesyowych, platformy, na ktrych doko-
nywana bdzie alokacja oraz zasady nominacji zdolnoci.
W 2012 r. regulatorzy pracowali nad porwnaniem obecnie obowizujcych zasad alokacji
zdolnoci przesyowych w poszczeglnych regionach (Europa rodkowo-Zachodnia, Europa Po-
udniowo-Zachodnia, Europa rodkowo-Wschodnia) z wydanymi przez ACER Wytycznymi ramo-
wymi dot. zarzdzania ograniczeniami przesyowymi. Przygotowano tzw. list ycze, okrela-
jc pewne zaoenia, ktre powinny by wzite pod uwag przy opracowywaniu wsplnych
zasad alokacji oraz wymagania, ktre zasady te powinny spenia. W padzierniku 2012 r. prze-
prowadzono publiczne konsultacje, w trakcie ktrych uytkownicy systemu odpowiadali na
uprzednio przygotowane przez regulatorw pytania dot. zasad alokacji dugoterminowych praw
przesyowych, jakie powinny obowizywa oraz wprowadzenia zasad zarzdzania ryzykiem
przez uczestnikw rynku. Konsultowano rwnie wspomnian list ycze. Po zakoczeniu
konsultacji opracowano dokument podsumowujcy i oceniajcy odpowiedzi uytkownikw sys-
temu: ACER Public Consultation on Forward Risk Hedging Products and Harmonisation of Long
Term Capacity Allocation Rules, Evaluation of Responses and final ACER wish-list for further
harmonisation of auction rules for Long-Term Transmission Rights. Ostateczna wersja do-
kumentu zostanie przygotowana w 2013 r.
Dziaania Prezesa URE w tym zakresie zostay opisane w pkt 1.3.1.

Metodologia wyznaczania zdolnoci przesyowych Cross-regional Road map
for Capacity Calculation
Metoda ta moe mie zastosowanie przede wszystkim w sieciach wielooczkowych, a celem

jej jest bezpieczestwo funkcjonowania systemw elektroenergetycznych oraz zwikszenie po-
ziomu zdolnoci przesyowych dostpnych dla rynku. Powysze moe zosta uzyskane poprzez
uwzgldnienie przepyww energii wynikajcych z handlu transgranicznego oraz ogranicze
sieciowych wystpujcych wewntrz systemu elektroenergetycznego. Stosownie do przyjtych
zaoe, wyznaczanie zdolnoci przesyowych, ktre s udostpniane w aukcjach krtkotermi-
nowych, odbywa si bdzie w oparciu o metod dostpnych zdolnoci przesyowych (available
transmission capacity ATC) lub przepyww energii elektrycznej (Flow-Based FB), z wyko-
rzystaniem wsplnego modelu sieci na poczeniach wszystkich rynkw w caej Unii Europejskiej
(ang. common grid model) lub przynajmniej na poczeniach synchronicznych. Metoda FB pole-
ga na przydzieleniu zdolnoci przesyowych uytkownikom systemu w oparciu o model rzeczywi-
stych przepyww energii elektrycznej w sieciach zarzdzanych przez operatorw systemw
przesyowych. Tam, gdzie linie przesyowe s gsto rozmieszczone i wspzalene, jak w przy-
padku Europy rodkowo-Wschodniej, preferuje si metod FB. Metod t wskazano rwnie
w Regionie Europy rodkowo-Zachodniej, w ktrym dotychczas wdroono market coupling. Ze
wzgldu, i projekty dotyczce Flow-Based prowadzone s rwnolegle w obu ssiadujcych
regionach, niezbdna jest koordynacja zasad ich funkcjonowania, majca na celu harmonizacj
zasad, procedur oraz sposobu implementacji powyszych metod. Operatorzy systemw przesy-
owych obu regionw utworzyli grup eksperck, ktrej celem jest denie do osignicia mini-
malnej harmonizacji metod koniecznej do osignicia poziomu zapewniajcego bezpieczne
i pynne ich funkcjonowanie w przyszoci.
Przepywy nieplanowe
Nasilajce si zjawisko nieplanowych przepyww energii w sieciach elektroenergetycznych,

okrelanych czsto jako przepywy koowe (karuzelowe), przestao by traktowane jako problem
wycznie pojedynczych krajw, stajc si zagadnieniem poruszanym coraz czciej na poziomie
europejskim. Bezporedni przyczyn znaczcego wzrostu tych przepyww sta si dynamiczny
rozwj rde wiatrowych w Europie i nie nadajcy za nim rozwj sieci elektroenergetycznych.
Bezporednim skutkiem wzrostu nieplanowych przepyww energii, oddziaywujcych przede
wszystkim na systemy elektroenergetyczne w Polsce i Republice Czeskiej, s przecienia sieci,
a w skrajnych przypadkach przekraczanie kryteriw bezpieczestwa jej pracy, a take ograni-
czanie zdolnoci transgranicznej wymiany energii elektrycznej i zwizane z tym bariery w proce-
sie integracji rynkw.
W 2012 r. powyszy problem sta si przedmiotem dyskusji wielu forw europejskich, w tym
na poziomie Komisji Europejskiej, podjto rwnie praktyczne dziaania majce na celu zapo-
bieganie negatywnym skutkom nieplanowych przepyww energii, a take rozwizanie tego
problemu w duszym horyzoncie czasowym. W ramach powyszego naley zaznaczy, i ju
w pierwszym kwartale 2012 r. Komisja Europejska wysza z inicjatyw wykonania studium na
temat nieplanowych przepyww, ktrego celem jest identyfikacja i jednoczesne zdefiniowa-
nie dziaa zaradczych dotyczcych nastpujcych kwestii:
inwestycji w modernizacj i rozbudow infrastruktury sieciowej,
redispatchingu mogcego mie zastosowanie pomidzy poszczeglnymi obszarami kontrol-
nymi oraz
okrelenia waciwie zdefiniowanych stref cenowych.
Ponadto naley doda, i studium to zgodnie z zamierzeniami Komisji zostanie wykonane na
podstawie wytycznych opracowanych przez ACER.
Kolejnym projektem ukierunkowanym tak jak i poprzedni na poszukiwanie rozwiza wy-
stpowania przepyww nieplanowych, zaproponowanym w 2012 r. podczas Forum Florenckie-
go miaaby by analiza przeprowadzona przez ACER i dca do rozpoznania potencjalnych
dziaa zaradczych, ktre mogyby zosta podjte w ramach redispatchingu pomidzy poszcze-
glnymi obszarami kontrolnymi.

Jako pozostae inicjatywny majce na celu rozwizanie istnienia przepyww karuzelowych
mona wymieni projekt zainicjowany przez niemiecki organ regulacji energetyki (BNetzA)
skoncentrowany przede wszystkim na kwestiach redispachingu oraz zasadnoci budowy prze-
suwnikw fazowych na poczeniach transgranicznych oraz projekt pilotaowy ENTSO-E doty-
czcy wyznaczenia waciwie zdefiniowanych stref cenowych, obejmujcy swoim zasigiem
regiony Europy rodkowo-Wschodniej, Europy rodkowo-Zachodniej oraz Szwajcari i Wochy.
Czci wspln wszystkich dziaa powinna by diagnoza obecnej sytuacji polegajca na
wskazaniu rda przepyww nieplanowych, systemw elektroenergetycznych dotknitych tym
problemem, jak rwnie okrelajca stopie, w jakim dany kraj jest dotknity wystpowaniem
przepyww nieplanowych. Znajc przyczyny i wielko problemu moliwe jest poszukiwanie
waciwych dziaa zaradczych.
1.3.4. Kontrolowanie realizacji obowizkw wynikajcych z rozporz-

dzenia 714/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
warunkw dostpu do sieci w odniesieniu do transgranicznej
wymiany energii elektrycznej oraz zasad stosowanych na po-
czeniach z krajami trzecimi
Zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 11 ustawy Prawo energetyczne do zada Prezesa URE naley m.in.
kontrolowanie realizacji przez operatora systemu przesyowego elektroenergetycznego oraz innych
uczestnikw rynku energii elektrycznej obowizkw wynikajcych z przepisw rozporzdzenia
714/2009, a take wykonywanie innych obowizkw organu regulacyjnego wynikajcych z tego rozpo-
rzdzenia. Jednoczenie stosownie do art. 56 ust. 1 pkt 1d ustawy ten, kto nie przestrzega obowiz-
kw wynikajcych z przepisw rozporzdzenia 714/2009 podlega karze pieninej. W 2012 r. Prezes
URE nie prowadzi postpowania w sprawie wymierzenia kary pieninej za nieprzestrzeganie przez
operatora systemu przesyowego obowizkw wynikajcych z rozporzdzenia.
Monitorowanie zasad zarzdzania i rozdziau przepustowoci pocze midzysys-

temowych, z ktrymi istniej wzajemne poczenia poczenia synchroniczne
Zasady zarzdzania i rozdziau przepustowoci pocze midzysystemowych uregulowane

s w Wytycznych stanowicych zacznik do rozporzdzenia 714/2009 (do 3 marca 2011 r.
1228/2003/WE). W celu zapewnienia przestrzegania zgodnoci pomidzy praktyk a reguami
zawartymi w tym rozporzdzeniu, Prezes URE monitoruje funkcjonowanie krajowego systemu
elektroenergetycznego.
Dotychczasowe zasady rozdziau przepustowoci pocze midzysystemowych pomidzy
Polsk, Niemcami, Republik Czesk i Sowacj nie ulegy w 2012 r. zmianie. Rozdzia zdolnoci
przesyowych odbywa si w drodze skoordynowanych przetargw jawnych (explicit) pomidzy
omioma operatorami systemw przesyowych z siedmiu pastw regionu CEE. Przetargi na
zdolnoci przesyowe byy organizowane i przeprowadzane przez Biuro Aukcyjne (CAO Central
Allocation Office) z siedzib w Freising (Niemcy), utworzone przez wszystkich operatorw sys-
temw przesyowych Europy rodkowo-Wschodniej. Wielkoci zdolnoci przesyowych udostp-
niane w drodze przetargw wyznaczane s przez operatorw systemw przesyowych poszcze-
glnych pastw, zgodnie z okrelonymi zasadami. Polski operator systemu przesyowego PSE
SA stosuje mechanizm wyznaczania zdolnoci przesyowych wymiany midzysystemowej, ktry
zosta zatwierdzony przez Prezesa URE decyzj z 23 lipca 2010 r.
Wysoki popyt na zdolnoci przesyowe na poczeniach synchronicznych KSE, przewyszaj-
cy istniejce moliwoci techniczne, nadaje tym ograniczeniom charakter strukturalny. PSE SA
udostpniao eksportowe zdolnoci przesyowe w aukcjach rocznych, miesicznych, dobowych
i w dniu realizacji dostaw, natomiast importowe w aukcjach dobowych i w dniu realizacji dostaw
(w aukcjach rocznych i miesicznych oferowane zdolnoci przesyowe byy rwne 0 MW).
W trybie aukcji rocznych operator udostpnia dla eksportu moce w wysokoci od 100 do 400 MW,
w trybie aukcji miesicznych maksymalnie do 304 MW (rednio w roku 116 MW), a w trybie
aukcji dobowych maksymalnie do 1 368 MW (rednio w roku 1 226 MW). Z kolei dla importu
w aukcjach dobowych udostpniano moce maksymalnie do 425 MW (rednio w roku 118 MW).

Rysunek 13. Oferowane, zarezerwowane i wykorzystane zdolnoci przesyowe
EKSPORT (+) IMPORT (-), Przekrj: cznie, Rok: 2012
Zdolnoci przesyowe [MW]
2200
1700
1200
700
200
-300
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
-800
Oferow ane Y+M+D Alokow ane Y+M+D Wykorzystane Y+M+D
rdo: URE na podstawie danych PSE SA.
Najwicej mocy przesyowych uczestnicy rynku zarezerwowali na granicach z Niemcami

i Czechami. Sytuacja ta zostaa przedstawiona na rys. 14.
Rysunek 14. Rezerwowanie zdolnoci przesyowych
EKSPORT (+) IMPORT (-), Aukcja: Y+M+D+I, Rok: 2012

Zdolnoci przesyowe
zarezerwowane [MW]
680
180
-320 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
PL - GER PL - CZ PL - SK
Oznaczenia i definicje zdolnoci przesyowych zostay uzgodnione w ramach ETSO i UCTE

(obecnie ENTSO-E) i s one stosowane przez wszystkich operatorw europejskich. Wielkoci
techniczne zdolnoci przesyowych wyznaczane s oddzielnie dla eksportu i importu energii
elektrycznej.
Odnoszc si do iloci alokowanych mocy przesyowych wrd uczestnikw rynku naley
stwierdzi, e w 2012 r. nie wystpowaa ich nadmierna koncentracja. Udziay mocy alokowanej
dla poszczeglnych uczestnikw rynku w przetargu rocznym zawieray si w granicach
1053,75%. Maksymalny udzia w rynku dla jednego podmiotu w przypadku przetargu mie-
sicznego wynosi 52,86%, natomiast dla przetargw dobowych wskanik ten wynis 21,62%.
W 2012 r. nie ulega zmianie ilo pocze KSE z ssiednimi systemami elektroenergetycz-
nymi oraz charakter pracy tych pocze, a zrealizowane w 2012 r. inwestycje w KSE nie miay
bezporedniego wpywu na zwikszenie zdolnoci przesyowych wymiany midzysystemowej.
W 2012 r. nie wystpiy przypadki ograniczania udostpnianych zdolnoci przesyowych
w realizacji usug przesyania w wymianie midzysystemowej spowodowane brakiem mocy lub
awariami sieciowymi.
Saldo wymiany transgranicznej wynioso w minionym roku 2 837 GWh. Podobnie wic jak
w latach poprzednich, w 2012 r. Polska bya eksporterem netto. Najwikszy wolumen rzeczywi-
stych przepyww by kierowany z KSE do Czech oraz Sowacji, natomiast wikszo fizycznych
przepyww energii elektrycznej pochodzia z Niemiec.

Tabela 15. Wymiana midzysystemowa energii elektrycznej
Dynamika
2008 2009 2010 2011 2012
Wyszczeglnienie 2012/2011
[GWh] [GWh] [GWh] [GWh] [GWh]
[2011=100]
Bilans handlowy saldo 688 2 199 1 354 5 250 2 837 54,0
Eksport 4 110 5 038 3 097 7 234 6 675 92,3
Import 3 422 2 839 1 743 1 984 3 838 193,5
Przepywy rzeczywiste
Wypyno z Polski 9 704 9 595 7 665 12 023 12 644 105,2
w tym do:
Czech 6 912 6 870 5 504 8 262 8 844 107,1
Niemiec 95 134 167 432,1 172 39,8
Sowacji 2 551 2 337 1 499 3 052 3 499 114,6
Szwecji 146 254 494 277,5 129 46,6
Wpyno do Polski 9 020 7 400 6 310 6 779 9 803 144,6
w tym z:
Biaorusi 554 0 0 0 0 0,0
Czech 28 128 136 44 75 170,7
Niemiec 5 576 5 616 5 331 5 136 6 048 117,8
Sowacji 31 62 82 26,6 2 5,8
Szwecji 2 065 1 394 760 1 513,6 2 673 176,6
Ukrainy 765 199 0 59,6 1 005 0,0
Poczenia niesynchroniczne (na podstawie danych z TGE SA)
Zarzdzanie ograniczeniami przesyowymi na staoprdowym poczeniu Polska-Szwecja Swe-

Pol Link odbywa si poprzez mechanizm market coupling w trybie aukcji niejawnych (implicit). Zdol-
noci przesyowe poczenia s udostpniane na zasadach rynkowych od 16 grudnia 2010 r.
Moc poczenia jest alokowana przez giedy energii (TGE SA i Nord Pool Spot) na poszczeglne
godziny doby dnia nastpnego (Day-Ahead). Mechanizm market coupling pozwala na bardziej
efektywne wykorzystanie interkonektorw, poniewa energia pynie zawsze z obszaru o niszej
cenie do obszaru o wyszej cenie.
W 2011 r. rednia godzinowa moc udostpniana w kierunku eksportu z Polski wyniosa 110,5 MW,
natomiast w kierunku importu 394,9 MW. Przecitne godzinowe przepywy z Polski do Szwecji
uksztatoway si na poziomie 14,3 MW, natomiast ze Szwecji do Polski 304,3 MW.
Miesiczne dane o udostpnianych mocach i przepywach zostay przedstawione na rys. 15.
Rysunek 15. Udostpnione zdolnoci przesyowe oraz przepywy energii elektrycznej na poczeniu SwePol Link w 2012 r.
EKSPORT (+) IMPORT (-)
600,00
500,00
400,00
300,00
200,00
100,00
[MW]
0,00
-100,00 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
-200,00
-300,00
-400,00
-500,00
-600,00
rednie miesiczne godzinow e zdolnoci rednie miesiczne godzinow e w ykorzystanie
rdo: URE na podstawie danych TGE SA.

Z przedstawionych danych wynika, e wiksze zdolnoci przesyowe byy udostpniane
w kierunku importu do Polski ni eksportu. Sytuacja taka bya podyktowana koniecznoci za-
pewnienia przez PSE SA bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej, gwnie w pnocnej Pol-
sce, a wic ograniczon moliwoci udostpniania uczestnikom rynku zdolnoci eksportowych.
Dostpno poczenia w kierunku eksportu wyniosa 18% mocy poczenia, z kolei w kierunku
importu 66% mocy poczenia.
W odniesieniu do przepyww naley zauway, e energia elektryczna pyna prawie wy-
cznie ze Szwecji do Polski. czny eksport z Polski do Szwecji wynis w 2012 r. 187,8 GWh,
a cakowity import 1 686,1 GWh.
Poczenie midzysystemowe Polska Ukraina (Zamo Dobrotwr)
We wrzeniu 2011 r. na poczeniu systemw polskiego i ukraiskiego wprowadzony zosta me-

chanizm udostpniania zdolnoci przesyowych. Poczenie to stanowi jednotorow lini 220 kV
relacji Zamo Dobrotwr, czc do pracy synchronicznej z KSE wydzielone w Elektrowni
Dobrotwr bloki wytwrcze.
Dostpne zdolnoci przesyowe s alokowane na uczestnikw rynku w formie przetargw
miesicznych jawnych (explicit). S to przetargi nie nieskoordynowane (jednostronne). Zdolno-
ci s udostpniane w kierunku z Ukrainy do Polski.
Zasady udostpniania zdolnoci przesyowych okrelone zostay w dokumencie Zasady udo-
stpniania i przetargw zdolnoci przesyowych na poczeniu midzysystemowym PSE SA i NEK
Ukrenergo organizowanych jednostronnie przez PSE SA. Zasady te byy oceniane przez Prezesa
URE. Regulator uzna, e nie s one sprzeczne z przepisami rozporzdzenia Ministra Gospodarki
z 4 maja 2007 r. w sprawie szczegowych warunkw funkcjonowania systemu elektroenerge-
tycznego 35), zgodnie z ktrym operator systemu przesyowego elektroenergetycznego zapewnia
dostp do pocze midzysystemowych, w zakresie posiadanych zdolnoci przesyowych, na
warunkach uzgodnionych z operatorami systemw przesyowych krajw ssiadujcych z teryto-
rium Rzeczypospolitej Polskiej, z wykorzystaniem mechanizmu udostpniania zdolnoci przesy-
owych speniajcego wymagania niedyskryminacji i przejrzystoci. W zwizku z tym Prezes URE
nie sprzeciwi si stosowaniu tych zasad w okresie przejciowym, do czasu opracowania i wdro-
enia regu alokacji zdolnoci przesyowych speniajcych wymagania okrelone w rozporzdze-
niu Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 czerwca 2003 r. w sprawie warunkw dostpu do
sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej. Kada zmiana zasad aloka-
cji jest konsultowana z Prezesem URE.
Na podstawie pkt 6.5. Wytycznych w sprawie zarzdzania i alokacji dostpnej zdolnoci

przesyowej pocze wzajemnych midzy systemami krajowymi (zwanych dalej wytycznymi),
ktre stanowi zacznik do rozporzdzenia 714/2009, kadego roku do 31 lipca organy regula-
cyjne opublikuj sprawozdanie zawierajce informacje o kwocie przychodw uzyskanych
w okresie 12-tu miesicy koczcym si 30 czerwca tego roku i przedstawiajce sposb wyko-
rzystania tego dochodu, wraz z weryfikacj, czy dochd ten zosta wykorzystany zgodnie z ww.
rozporzdzeniem i wytycznymi oraz czy czna kwota dochodu z ogranicze zostaa przeznaczo-
na na jeden lub wicej spord trzech zalecanych celw, o ktrych mowa w art. 16 ust. 6 roz-
porzdzenia.
Prezes URE opublikowa Informacj Nr 21/2012 w sprawie sposobu wykorzystania przez
operatora elektroenergetycznego systemu przesyowego rodkw uzyskanych z udostpniania
transgranicznych zdolnoci przesyowych w okresie od 1 lipca 2011 r. do 30 czerwca 2012 r. na
stronie internetowej URE. Poniej dane z opublikowanej informacji (stycze czerwiec 2012 r.)
uzupeniono o dane za okres lipiec grudzie 2012 r.
W 2012 r. PSE SA alokowa i udostpnia zdolnoci przesyowe:
1) na poczeniach z krajami regionu Europy rodkowo-Wschodniej
w ramach mechanizmu skoordynowanych przetargw jawnych (explicit) organizowanych
dla trzech przedziaw czasowych: rocznego, miesicznych i dobowych (rynek dnia na-
stpnego day-ahead); przetargi byy organizowane i przeprowadzane przez Biuro Au-
kcyjne (CAO Central Allocation Office) z siedzib w Freising (Niemcy);
35)

w ramach mechanizmu rddziennego rynek dnia biecego (intraday), na zasadach
uzgodnionych z pozostaymi operatorami regionu; mechanizm opiera si na czasowej re-
gule pierwszestwa (first comes first serves),
2) na staoprdowym poczeniu ze Szwecj SwePol Link
w ramach mechanizmu market coupling, przy zastosowaniu aukcji niejawnych (implicit)
na rynku dnia nastpnego, market coupling jest organizowany przez giedy energii, tj.
TGE SA i Nordpool Spot AS.
W 2012 r. z tytuu udostpniania zdolnoci przesyowych PSE SA uzyska przychody w wyso-

koci 62 430,07 tys. z (31 436,56 tys. z stycze czerwiec 2012 r., 31 512,15 tys. z lipiec
grudzie 2011 r.), przy czym kwoty te nie obejmuj przychodw z alokacji mocy na poczeniu
SwePol Link.
Do 31 sierpnia 2012 r. wacicielami poczenia staoprdowego ze Szwecj byy spki Swe-
Pol Link Poland Sp. z o.o. i SwePol Link AB. Przychody uzyskiwane z tytuu udostpniania zdol-
noci przesyowych na tym poczeniu, alokowane w ramach mechanizmu market coupling,
trafiay w caoci do ww. przedsibiorstw. 31 sierpnia 2012 r. (godz. 13:00) majtek poczenia
staoprdowego zosta nabyty przez PSE SA oraz Svenska Kraftnatt (OSP Szwecji). Po ww. dacie
(tj. po dokonaniu przeksztacenia poczenia w poczenie operatorskie), kontynuowane jest
udostpnianie zdolnoci przesyowych uczestnikom rynku w oparciu o mechanizm market
coupling, w ramach aukcji implicit prowadzonych przez TGE SA i Nord Pool Spot AS, z tym e
PSE SA i Svenska Kraftnat uzyskuj po 50% przychodw z tytuu udostpniania zdolnoci prze-
syowych dla celw wymiany midzysystemowej. Przychody PSE SA z tego tytuu w 2012 r.
wyniosy 16 027,52 z.
Stosownie do rozporzdzenia 714/2009 przychody z tytuu udostpniania zdolnoci przesy-
owych wymiany midzysystemowej powinny byy by przeznaczane na:
zagwarantowanie rzeczywistej dostpnoci zdolnoci przesyowych lub
inwestycje sieciowe utrzymujce lub zwikszajce zdolnoci pocze wzajemnych.
Jeeli przychody nie mog zosta efektywnie wykorzystane do celu okrelonego w pkt 1 lub 2
powyej, wwczas mog zosta wykorzystane, po zatwierdzeniu przez organ regulacyjny,
w maksymalnej kwocie okrelonej przez ten organ, jako dochd brany pod uwag przy zatwier-
dzaniu metod kalkulacji lub ustalania taryf sieciowych. Pozostaa cz przychodw powinna
zosta umieszczona na odrbnym koncie wewntrznym do czasu, kiedy bdzie moga by wyko-
rzystana na ww. cele.
Zgodnie z zaoeniami przyjtymi do kalkulacji stawek opat przesyowych w Taryfie PSE SA
na rok 2012, zatwierdzonej decyzj Prezesa URE z 16 grudnia 2011 r., cz kosztw uzasad-
nionych dziaalnoci przesyowej przedsibiorstwa zwizanych z realizacj wymiany midzysys-
temowej nie zostaa uwzgldniona w kalkulacji stawek opat w ww. taryfie PSE SA na rok 2012,
tj. zgodnie z Wezwaniami Prezesa URE cz tych kosztw jest pokrywana uzyskiwanymi przez
spk przychodami z aukcji zdolnoci przesyowych wymiany midzysystemowej. S to nast-
pujce koszty:
koszty organizacji skoordynowanych aukcji zdolnoci przesyowych wymiany midzysyste-
mowej,
koszty bilansowania wymiany midzysystemowej,
koszty zwizane z uczestnictwem PSE SA w midzyoperatorskim systemie rozlicze kosztw
tranzytw ITC, ktre nie zostan pokryte przychodami uzyskanymi w ramach uczestnictwa
w tym mechanizmie oraz przychodami z opaty rynkowej.
Powysze wielkoci kosztw i przychodw dotycz stanu ksigowego na 31 stycznia 2013 r.
(rozliczenia ITC za rok 2012 nie zostay zakoczone).
W zwizku z powyszym, uzyskana za okres 1.01.2012 r. 31.12.2012 r. wielko dochodu
z tytuu alokacji zdolnoci przesyowych wymiany midzysystemowej (wyznaczona na podstawie
sumy przychodw uzyskanych z alokacji zdolnoci przesyowych na poczeniach synchronicz-
nych oraz na poczeniu staoprdowym Polska Szwecja, wyliczona zgodnie z uwzgldnieniem
obowizujcych przepisw ksigowych), zostanie w caoci przeznaczona na cele, o ktrych
mowa w art. 16 ust. 6 lit. b) rozporzdzenia 714/2009, tj. na utrzymywanie lub zwikszanie
zdolnoci pocze wzajemnych poprzez inwestycje w sieci.
Ze wzgldu na wybr sposobu najbardziej efektywnego wykorzystania rodkw zostan one
przeznaczone, jako jedno z podstawowych rde finansowania nakadw inwestycyjnych nie-
zbdnych dla realizacji budowy asynchronicznego poczenia midzysystemowego Polska-Litwa.

Ze wzgldu na skal i rozoenie w czasie caoci ww. inwestycji, rodki te bd sukcesywnie
uruchamiane, a do czasu uruchomienia (tj. do czasu ich efektywnego wydatkowania), bd one
utrzymywane na odrbnym koncie wewntrznym (tzn. na Funduszu Celowym), tj. zgodnie
z postanowieniami art. 16 ust. 6 rozporzdzenia 714/2009.
1.4. Realizacja obowizkw wynikajcych z ustawy

o rozwizaniu KDT
Ustawa o rozwizaniu KDT jest ustaw okrelajc zasady udzielania pomocy publicznej.
System rekompensat okrelony t ustaw zosta zatwierdzony decyzj Komisji Europejskiej
z 25 wrzenia 2007 r. w sprawie pomocy pastwa udzielonej przez Polsk w ramach umw
dugoterminowych sprzeday mocy i energii elektrycznej oraz pomocy pastwa, ktr Polska
planuje udzieli w ramach rekompensaty z tytuu dobrowolnego rozwizania umw dugotermi-
nowych sprzeday mocy i energii elektrycznej 36), ktra w art. 4 ust. 2 uznaa system rekompen-
sat za pomoc publiczn zgodn ze wsplnym rynkiem zgodnie z Komunikatem Komisji Europej-
skiej dotyczcym metodologii analizy pomocy pastwa zwizanej z kosztami osieroconymi (List
Komisji SG (2001) D/290869 z 6 sierpnia 2001 r.).
Program pomocy publicznej ma na celu rekompensowanie wytwrcom kosztw osieroco-
nych, powstaych w zwizku z przedterminowym rozwizaniem umw dugoterminowych wyni-
kajcych z braku moliwoci odzyskania poniesionych nakadw inwestycyjnych w ramach dzia-
alnoci wytwrcw na konkurencyjnym rynku energii elektrycznej oraz kosztw zuycia ode-
branego gazu ziemnego i kosztw nieodebranego gazu ziemnego, powstaych w zwizku
z obowizkiem odbioru zakontraktowanej iloci gazu ziemnego przez wytwrcw wytwarzaj-
cych energi elektryczn i ciepo z wykorzystaniem tego paliwa. Koszty osierocone to koszty
powstae w zwizku z przedterminowym rozwizaniem umw dugoterminowych sprzeday
mocy i energii elektrycznej (KDT) wynikajce z braku moliwoci odzyskania poniesionych na-
kadw inwestycyjnych w ramach dziaalnoci wytwrcw na konkurencyjnym rynku energii
elektrycznej.
Koszty gazu ziemnego to koszty, ktre powstay w zwizku z obowizkiem odbioru zakon-
traktowanej iloci gazu ziemnego przez wytwrcw wytwarzajcych energi elektryczn i ciepo
z wykorzystaniem tego paliwa.
cznie wytwrcy, ktrych lista zostaa zawarta w za. nr 2 ustawy o rozwizaniu KDT maj
prawo do uzyskania pomocy w wysokoci maksymalnie 12,6 mld z (kwota zdyskontowana do
wartoci na 1 stycznia 2007 r.).
Ustawa o rozwizaniu KDT nakada na Prezesa URE szereg obowizkw, zwizanych z rozli-
czaniem pomocy publicznej, ktrych realizacj omwiono poniej.
Ustalenie dla poszczeglnych wytwrcw wysokoci korekty rocznej kosztw osie-

roconych oraz kosztw zuycia odebranego gazu ziemnego i kosztw nieodebranego
gazu ziemnego dla 2011 r.
W 2012 r. Prezes URE ustali dla siedmiu wytwrcw uczestniczcych w 2011 r. w systemie
rekompensat okrelonym ustaw o rozwizaniu KDT wysoko korekty rocznej kosztw osiero-
conych za 2011 r. oraz wysoko korekty rocznej kosztw zuycia odebranego i kosztw nie-
odebranego gazu ziemnego, powstaego w jednostkach opalanych gazem ziemnym za 2011 r.
W sumie w powyszych sprawach zostao wydanych dwanacie decyzji administracyjnych
w ustawowym terminie do 31 lipca 2012 r., z czego dwie zostay nastpnie zmienione w trybie
art. 47948 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postpowania cywilnego 37) tzw. samo-
kontrola.
36)
Dz. U. UE L 83/1 z 28 marca 2009 r.
37)

Wytwrcy za 2011 r. otrzymali zaliczki na poczet kosztw osieroconych oraz kosztw powstaych
w jednostkach opalanych gazem ziemnym (koszty gazu) cznie w wysokoci 1 889,91 mln z. Przy
czym zaliczki na pokrycie kosztw osieroconych wyniosy 1 819,20 mln z, a na poczet kosztw
gazu ziemnego 70,71 mln z. W wyniku decyzji administracyjnych Prezesa URE ustalajcych
korekty roczne, wytwrcy powinni dodatkowo uzyska czn kwot pomocy publicznej w wyso-
koci 121,69 mln z, z tego: z tytuu kosztw osieroconych kwot 114,40 mln z oraz z tytuu
kosztw gazu ziemnego kwot 7,29 mln z.
Tabela 16. Indywidualne rozliczenie kadego z wytwrcw objtych programem pomocy publicznej z tytuu przedter-
minowego rozwizania umw dugoterminowych sprzeday mocy i energii elektrycznej za 2011 r.
Korekta roczna kosztw powstaych w jednostkach opalanych

Kwota zaliczek na poczet kosztw powstaych w jednostkach
Kwota zaliczek na poczet kosztw osieroconych na rok 2011
gazem ziemnym, o ktrych mowa w art. 44 ustawy KDT
Saldo rodkw publicznych przekazanych wytwrcom

opalanych gazem ziemnym na rok 2011 okrelonych
w wysokoci okrelonej we wnioskach
Korekta roczna kosztw osieroconych
z uwzgldnieniem rocznych korekt

we wnioskach (art. 45)
Suma korekt rocznych

kwota zaliczek
(art. 24)
RAZEM
Wytwrcy
[tys. z]
PGE GiEK SA* 1 133 901,067 30 706,203 1 164 607,270 -84 949,258 -6 941,502 -91 890,760 1 072 716,510
PGE GiEK SA
234 499,910 234 499,910 1 190,520 1 190,520 235 690,430
d. PGE Elektrownia Opole SA**
TAURON Wytwarzanie SA 165 960,492 165 960,492 211 676,638 211 676,638 377 637,130
ENEA Wytwarzanie SA 3 500,000 3 500,000 -37 397,322 -37 397,322 -33 897,322
Elektrownia Ptnw II
95 000,000 95 000,000 -2 410,188 -2 410,188 92 589,812
Sp. z o.o.
Elektrociepownia Nowa Sarzyna
100 000,000 40 000,000 140 000,000 13 293,285 14 232,114 27 525,399 167 525,399
Sp. z o.o.
Elektrociepownia Chorzw ELCHO
73 400,000 73 400,000 -1 484,339 -1 484,339 71 915,661
Sp. z o.o.
Elektrociepownia Zielona Gra SA 12 941,000 0,000 12 941,000 14 480,153 0,000 14 480,153 27 421,153
RAZEM 1 819 202,469 70 706,203 1 889 908,672 114 399,489 7 290,612 121 690,101 2 011 598,773
* Korekty roczne zostay ustalone dla jednostek wytwrczych, znajdujcych si w dwch oddziaach wytwrcy, ktre
w 2011 r. korzystay z programu pomocy publicznej: korekta kosztw osieroconych w Oddziale Elektrownia Turw
i w Oddziale Elektrociepownia Rzeszw oraz korekta kosztw gazu ziemnego w Oddziale Elektrociepownia Rzeszw.
** 12 marca 2012 r. doszo do poczenia PGE Elektrownia Opole SA ze spk PGE Grnictwo i Energetyka Konwen-
cjonalna SA z siedzib w Bechatowie w trybie art. 492 1 oraz art. 516 1 ustawy z 15 wrzenia 2000 r. Kodeks
spek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z pn. zm.). W ten sposb PGE GiEK SA wesza w prawa i obowizki
PGE Elektrownia Opole SA, stajc si jej nastpc prawnym, dlatego te w 2012 r. w rozliczeniach za 2011 r. pre-
zentowane dane PGE Elektrownia Opole SA s ju dla nastpcy prawnego PGE GiEK SA.
rdo: URE.
W tej sytuacji oglne saldo rodkw publicznych przekazanych wytwrcom, z uwzgldnieniem

otrzymanych przez wytwrcw zaliczek i ustalonych ww. korekt, stanowi kwot 2 011,60 mln z.
Dwch wytwrcw nie zgodzio si z decyzjami Prezesa URE i zoyo odwoania od tych de-
cyzji. W przypadku jednego wytwrcy, Prezes URE dokona zmiany dwch swoich decyzji doty-
czcych korekty rocznej kosztw osieroconych za 2011 r. w trybie samokontroli. Ostatecznie do

Sdu Okrgowego w Warszawie Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw (SOKiK) wpyny,
za porednictwem Prezesa URE, dwa odwoania. Jedno odwoanie dotyczyo korekty rocznej
kosztw osieroconych, a drugie korekty rocznej kosztw gazu ziemnego.
Biorc pod uwag zoone odwoania od decyzji Prezesa URE za 2011 r. (przekazane do SOKiK),
wytwrcy oczekuj, i pomoc publiczna z tytuu kosztw osieroconych i kosztw gazu ziemnego
wyniesie w sumie ok. 2 122, 53 mln z, tj. o ok. 110,93 mln z wicej ni wynikaoby z tych decyzji.
Przyczyn rozbienoci, pomidzy oczekiwaniem wytwrcy energii elektrycznej, a decyzj

Prezesa URE byy rnice metodologiczne dotyczce sposobu ustalania korekty rocznej kosztw
osieroconych, podobnie jak to miao miejsce w poprzednich latach. W szczeglnoci zostao
zakwestionowane ustalenie przez Prezesa URE klucza podziau wielkoci okrelonych w zacz-
nikach nr 3 i nr 5 do ustawy o rozwizaniu KDT w przypadku, gdy istnieje istotna rozbieno
midzy danymi bdcymi podstaw kalkulacji maksymalnej kwoty kosztw osieroconych dla
danego wytwrcy w danym roku, a danymi stanowicymi podstaw do rozliczenia tych kosztw
w tym samym roku.
W zakresie korekty rocznej kosztw gazu ziemnego wytwrca nie zgodzi si z tym, e Pre-
zes URE przy jej ustalaniu uzna jedynie ilo gazu objt klauzul tzw. minimum take, a nie
cakowit ilo gazu zakupionego w danym roku wykorzystanego do produkcji energii elektrycz-
nej (art. 46 ust. 1 w zwizku z art. 44 ustawy o rozwizaniu KDT). Wytwrca zakwestionowa
take przyjty sposb ustalenia kosztw wytworzenia 1 MWh energii elektrycznej z gazu ziem-
nego (art. 46 ust. 5 ustawy o rozwizaniu KDT), co w tym przypadku nie miao wpywu na wy-
soko ustalonej korekty kosztw gazu.
Ponadto w 2012 r. zostay prawomocnie zakoczone cztery spory sdowe toczce si
w przedmiocie korekt rocznych kosztw osieroconych za 2008 r. w zwizku z picioma odwoa-
niami wytwrcw od decyzji Prezesa URE, ustalajcych wysokoci korekty rocznej kosztw osie-
roconych za 2008 r. Sd Apelacyjny w Warszawie wyda orzeczenia uwzgldniajce dania
wytwrcw w przypadku trzech odwoa. Sd wydajc powysze orzeczenia ustali, i uzyskane
przez wytwrcw w 2008 r. przychody ze sprzeday energii elektrycznej, rezerw mocy i usug
systemowych zostay osignite na rynku konkurencyjnym oraz transakcje sprzeday energii
elektrycznej zawierane pomidzy spkami w ramach tej samej grupy kapitaowej nie wykazuj
cech nierynkowych. Natomiast w przypadku wysokoci kosztw dziaalnoci operacyjnej zwiza-
nej ze sprzeda energii elektrycznej, rezerw mocy i usug systemowych Sd ten dokona oceny
ich prawidowoci pod ktem zgodnoci z wielkociami ksigowymi.
Prezes URE, biorc powysz okoliczno pod uwag, jak rwnie wyraone w swoich decy-
zjach administracyjnych odmienne stanowisko w zakresie materialno-prawnej zasadnoci oceny
przychodw osignitych na rynku konkurencyjnym, skorzysta z przysugujcego mu prawa do
zoenia skargi kasacyjnej. Tak wic w 2012 r. Prezes URE zoy do Sdu Najwyszego trzy
skargi kasacyjne od wyrokw Sdu Apelacyjnego w Warszawie.
Niezalenie od powyszego naley wskaza, i jedno odwoanie wytwrcy nie znalazo mery-
torycznego uzasadnienia. Na skutek rozpoznania sprawy Sd Apelacyjny w Warszawie w 2012 r.
wyda orzeczenie, zgodnie z ktrym utrzyma w mocy decyzj administracyjn Prezesa URE
ustalajc korekt roczn kosztw osieroconych za 2008 r. dla tego wytwrcy.
Ustalenie stawek opaty przejciowej na 2013 r.
Prezes URE, stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o rozwizaniu KDT, skalkulowa stawki opa-
ty przejciowej na 2013 r. Stawki te, w porwnaniu do roku 2012, dla wymienionych w tab. 17
grup odbiorcw kocowych spady o ok. 71%.
Ponisza tabela przedstawia skalkulowane na 2013 r. stawki opaty przejciowej dla poszcze-
glnych grup odbiorcw oraz dla porwnania stawki obowizujce w 2012 r.

Tabela 17. Stawki netto (bez podatku VAT) opaty przejciowej dla odbiorcw kocowych skalkulowane stosownie do
art. 12 ust. 1 ustawy o rozwizaniu KDT
Odbiorcy kocowi pobierajcy Odbiorcy kocowi niewymienieni

Odbiorcy
energi elektryczn w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy,
specjalni,
w gospodarstwie domowym, ktrych instalacje s przyczone
o ktrych
zuywajcy rocznie: do sieci:
mowa
od wysokich w art. 10
do 500 kWh ponad niskiego redniego i najwy- ust. 1 pkt 3
500 kWh do 1 200 kWh napicia napicia szych ustawy
1 200 kWh napi
[z/m-c] [z/kW/mc]
Stawki netto obowizujce
0,29 1,23 3,87 1,06 2,63 4,91 1,35
w 2012 r.
Stawki netto skalkulowane
0,08 0,36 1,13 0,31 0,76 1,42 0,39
na 2013 r.
Zmiana wysokoci stawek
netto w 2013 r. -70,94% -70,94% -70,94% -71,02% -71,02% -71,02% -71,02%
w stosunku do 2012 r.*
* Procenty obliczone dla stawek bez zaokrgle.

rdo: URE.
Pozostae czynnoci wymagane przepisami ustawy o rozwizaniu KDT
1. W terminie ustawowym do 31 marca 2012 r. Prezes URE, na podstawie art. 28 ust. 4

ustawy o rozwizaniu KDT, poinformowa wytwrcw i inne podmioty wchodzce w skad
grupy kapitaowej o szczegowym zakresie i sposobie przekazania informacji i danych, nie-
zbdnych do obliczania korekty rocznej kosztw osieroconych oraz kosztw powstaych
w jednostkach opalanych gazem ziemnym za 2011 r.
2. W kwietniu 2012 r. Prezes URE przekaza, na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy o rozwizaniu
KDT, ministrowi waciwemu do spraw gospodarki, sprawozdanie z wykonania zada wynika-
jcych z tej ustawy za 2011 r.
3. Prezes URE, dziaajc na podstawie art. 46 ust. 7 ustawy o rozwizaniu KDT, opublikowa
11 lipca 2012 r. informacj w sprawie redniowaonego kosztu wgla, zuywanego przez
jednostki wytwrcze centralnie dysponowane opalane wglem oraz redniej ceny energii
elektrycznej wytworzonej przez wytwrcw eksploatujcych jednostki wytwrcze centralnie
dysponowane, w ktrej poinformowa, e w 2011 r.:
1) redniowaony koszt wgla zuywanego przez jednostki wytwrcze centralnie dysponowane
opalane wglem, z uwzgldnieniem kosztw transportu wgla wynis 94,45 z/MWh;
2) rednia cena energii elektrycznej wytworzonej przez wytwrcw eksploatujcych jednost-
ki wytwrcze centralnie dysponowane opalane wglem wyniosa 199,17 z/MWh.
4. W terminie ustawowym do 31 lipca 2012 r. Prezes URE, na podstawie art. 24 ust. 4 i 5
ustawy o rozwizaniu KDT, wyda dla szeciu wytwrcw decyzje ustalajce zaktualizowane
kwoty kosztw osieroconych na 2013 r., okrelone w zaczniku nr 3 do ustawy o rozwiza-
niu KDT oraz opublikowa informacj w Biuletynie URE o ww. zaktualizowanych kwotach.
W oparciu o te decyzje, wytwrcy zoyli wnioski o wypat zaliczek na 2013 r. na pokrycie
kosztw osieroconych w wysokoci ok. 614,6 mln z. Ponadto, wytwrcy zoyli wnioski
o wypat zaliczek na pokrycie kosztw powstaych w jednostkach opalanych gazem ziem-
nym w wysokoci ok. 46,8 mln z.
5. W terminie ustawowym do 30 wrzenia 2012 r. Prezes URE, na podstawie art. 26 ust. 1
ustawy o rozwizaniu KDT przekaza Zarzdcy Rozlicze SA informacje o wysokoci zaliczek
wnioskowanych przez wytwrcw.
6. Prezes URE w 2012 r. okresowo pozyskiwa informacje od patnikw opaty przejciowej
o liczbie odbiorcw kocowych, wielkoci mocy umownych oraz wysokoci rodkw zgroma-
dzonych z tytuu opaty przejciowej. W 2012 r. wpaty z tytuu opaty przejciowej dokona-
ne przez operatorw systemw dystrybucyjnych ksztatoway si na poziomie ok. 132 mln z
miesicznie.

1.5. Wspieranie odnawialnych rde energii (OZE)
i kogeneracji (CHP)
Rozwj wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych rdach wynika z potrzeby ochro-
ny rodowiska oraz wzmocnienia bezpieczestwa energetycznego. Podobnie rozwj wysoko-
sprawnej kogeneracji przyczynia si do ochrony rodowiska, ale przede wszystkim poprawia
efektywno produkcji. Celem podejmowanych dziaa w tym zakresie jest zatem zwikszenie
wytwarzania energii ze rde odnawialnych i kogeneracyjnych, wspieranie rozwoju technolo-
gicznego i innowacji, tworzenie moliwoci zatrudnienia i moliwoci rozwoju regionalnego,
zwaszcza na obszarach wiejskich i sabozurbanizowanych oraz wiksze bezpieczestwo dostaw
energii zwaszcza w skali lokalnej. Dodatkowo wobec zobowiza wynikajcych m.in. z pakietu
klimatycznego 3 20, Polska musi w coraz wikszym stopniu wykorzystywa odnawialne rda
energii (zwane dalej: OZE), dziki ktrym mona zmniejszy zaleno od importowanych
paliw kopalnych oraz zwikszy wykorzystanie nowych technologii energetycznych. Warto przy-
pomnie, e dla Polski oznacza to w uproszczeniu obowizek uzyskania 15% udziau OZE
w zuyciu energii w 2020 r. Denie do zwikszenia udziau tych rde w bilansie produkcji
energii elektrycznej w kraju, ze wzgldu na wysokie koszty inwestycji wymaga stosowania od-
powiednich systemw wsparcia, bdcych gwarancj ich systematycznego rozwoju.
Mechanizm wsparcia przedsibiorcw wytwarzajcych energi elektryczn w OZE jest dwu-
kierunkowy i polega na obowizkowym zakupie wytworzonej energii elektrycznej przez sprze-
dawc z urzdu oraz wydawaniu przez Prezesa URE wiadectw pochodzenia (OZE), ktre mog
by przedmiotem obrotu na TGE SA. Natomiast mechanizm wsparcia przedsibiorcw wytwarza-
jcych energi elektryczn w wysokosprawnej kogeneracji (zwanej dalej: CHP) polega na
obowizkowym odbiorze, przesyle lub dystrybucji wytworzonej energii elektrycznej przez odpo-
wiedniego operatora systemu elektroenergetycznego, z zachowaniem niezawodnoci i bezpie-
czestwa krajowego systemu elektroenergetycznego oraz wydawaniu przez Prezesa URE wia-
dectw pochodzenia z kogeneracji (CHP), ktre mog by przedmiotem obrotu na TGE SA. Co
istotne, w wietle obowizujcych przepisw prawa, rok 2012 jest ostatnim rokiem funkcjono-
wania mechanizmu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji dla jednostek kogeneracji, o ktrych
mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne (tj. jednostek kogeneracji opala-
nych paliwami gazowymi lub o cznej mocy zainstalowanej elektrycznej rda poniej 1 MW
oraz jednostek kogeneracji innych ni wymienione w art. 9l ust. 1 pkt 1 i 1a ustawy Prawo
energetyczne). W przypadku jednostek kogeneracji, o ktrych mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a (tj.
opalanych metanem uwalnianym i ujmowanym przy doowych robotach grniczych w czynnych,
likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach wgla kamiennego lub gazem uzyskiwanym
z przetwarzania biomasy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o biopaliwach) system ten
obowizuje do roku 2018 38).
Wan zmian w systemie wsparcia rde odnawialnych, byo wejcie w ycie 31 grudnia
2012 r. przepisw rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 18 padziernika 2012 r. w sprawie
szczegowego zakresu obowizkw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw po-
chodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii elektrycznej i ciepa wytworzonych
w odnawialnych rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci ener-
gii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym rdle energii 39), zwane dalej: nowym rozporz-
dzeniem Ministra Gospodarki z 18 padziernika 2012 r.. Rozporzdzenie to zastpuje obowizu-
jce od 2008 r. rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 14 sierpnia 2008 r. i ma przyczyni si do
zwikszenia udziau energii ze rde odnawialnych, co jest zwizane z koniecznoci realizacji
zobowiza wynikajcych z pakietu klimatyczno-energetycznego, bdcego realizacj konkluzji
Rady Europejskiej z marca 2007 r.
W zakresie nowych definicji w 2 pkt 6 nowego rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 18 pa-
dziernika 2012 r. wprowadzono definicj paliwa pomocniczego, pod ktrym to pojciem naley
rozumie paliwo inne ni biomasa stosowane do uruchomienia odnawialnego rda energii,
ktrego udzia wagowy w cznej iloci spalanej biomasy nie przekracza 0,3% w okresie rozli-
38)
Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie nie-
ktrych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104) obowizek wynikajcy z art. 9a ust. 8-8d ustawy Prawo ener-
getyczne, za 2018 r. bdzie rozliczany do 31 marca 2019 r.
39)
Dz. U. z 2012 r. poz. 1229.

czeniowym okrelonym we wniosku o wydanie wiadectw pochodzenia, co sankcjonuje w sys-
temie prawa wystpujce w praktyce sytuacje, w ktrych do uruchamiania, np. kotw wykorzy-
stujcych w procesie spalania wycznie biomas, niezbdne jest zastosowanie paliw konwen-
cjonalnych, w praktyce gwnie oleju opaowego 40).
Omawiane rozporzdzenie wprowadza take definicj drewna penowartociowego okrela-
jc asortymenty drewna i materia drzewny, ktre pomimo, i mog by spalane w jednost-
kach wytwrczych, to na podstawie przepisw 6 ust. 7 nowego rozporzdzenia Ministra Go-
spodarki z 18 padziernika 2012 r. energia (elektryczna lub ciepo) wytworzona z tych asorty-
mentw nie moe zosta zaliczona do energii wytworzonej ze rde odnawialnych. Ogranicze-
nie to zwizane jest z koniecznoci wykorzystania penowartociowego surowca w szeroko
rozumianym przemyle drzewnym. Drewno penowartociowe zostao okrelone w treci definicji
jako drewno speniajce wymagania jakociowe okrelone w normach okrelajcych wymagania
i badania dla drewna wielkowymiarowego liciastego, drewna wielkowymiarowego iglastego oraz
drewna rednio-wymiarowego dla grup oznaczonych jako S1, S2 i S3 oraz materia drzewny powsta-
y w wyniku procesu celowego rozdrobnienia tego drewna ( 2 pkt 7 rozporzdzenia).
W 7 ust. 2 przedmiotowego rozporzdzenia wyduono z 60 do 90 dni okres rozruchu
technologicznego jednostki wytwrczej, w trakcie ktrego wytworzon energi elektryczn zali-
cza si do energii wytworzonej w odnawialnych rdach energii. Ponadto, rozszerzono katalog
jednostek wytwrczych, dla ktrych energi wytworzon w okresie jej rozruchu technologiczne-
go zalicza si do energii wytworzonej w odnawialnych rdach energii (rozszerzenie to dotyczy
czci energii elektrycznej wytworzonej w ukadzie hybrydowym, w ktrym w procesie wytwa-
rzania energii elektrycznej wykorzystywane s noniki energii wytwarzane w rdach odnawial-
nych). Dodatkowo, doprecyzowano termin, od ktrego naley liczy czas rozruchu technologicz-
nego, okrelajc go jako dzie pierwszego wprowadzenia energii do sieci operatora systemu
elektroenergetycznego.
Jednoczenie nowe rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 18 padziernika 2012 r. okrela
wielko i sposb obliczania udziau energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych rdach
energii, wynikajcej z obowizku uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pocho-
dzenia, w sprzeday energii elektrycznej odbiorcom kocowym, w okresie kolejnych 10 lat, tj.
do roku 2021, w ktrym udzia OZE zosta okrelony na poziomie 20%.
Zgodnie z brzmieniem art. 9a ust. 1 i 8 ustawy Prawo energetyczne, przedsibiorstwa
energetyczne, odbiorcy kocowi 41) oraz towarowe domy maklerskie lub domy maklerskie,
o ktrych mowa w art. 9a ust. 1a tej ustawy, s obowizane uzyska i przedstawi do umorze-
nia Prezesowi URE wiadectwa pochodzenia oraz wiadectwa pochodzenia z kogeneracji, wyda-
ne dla energii elektrycznej wytworzonej w rdach odnawialnych oraz energii elektrycznej wy-
tworzonej w jednostkach kogeneracji znajdujcych si na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
lub do uiszczenia opaty zastpczej. Obowizki te zostay domknite systemem sankcyjnym
w postaci kar pieninych za ich niewypenienie.
Podkreli naley, i obowizek umorzenia wiadectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszcze-
nia opaty zastpczej za 2012 r., w odniesieniu do jednostek kogeneracji wymienionych w art. 9l
ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne, zgodnie z obowizujcymi przepisami bdzie
funkcjonowa do 31 marca 2013 r.
Warto zwrci take uwag, e powysze mechanizmy wsparcia zostay uzupenione o zwol-
nienia z opat za wpis do rejestru wiadectw pochodzenia prowadzonego przez TGE SA, z opaty
skarbowej za wydanie wiadectwa pochodzenia, z opaty skarbowej za wydanie koncesji na
wytwarzanie energii elektrycznej w odnawialnych rdach energii 42), a take z wnoszenia co-
rocznej opaty koncesyjnej.
Naley take nadmieni, e w 2012 r. Urzd Regulacji Energetyki w celu rozpowszechniania

dostpu podmiotw zainteresowanych do statystycznej wiedzy na temat rde energii odna-
40)
Por. znajdujc si na stronie internetowej URE Informacj (nr 4/2013) w sprawie stosowania paliwa pomocni-
czego w odnawialnych rdach energii w wietle wymogw nowego rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 18 padzier-
nika 2012 r., http://www.ure.gov.pl/portal/pl/497/5147/Informacja_nr_42013.html.
41)
W myl art. 3 pkt 13a ustawy Prawo energetyczne, odbiorca kocowy to odbiorca dokonujcy zakupu paliw lub
energii na wasny uytek; do wasnego uytku nie zalicza si energii elektrycznej zakupionej w celu jej zuycia na po-
trzeby wytwarzania, przesyania lub dystrybucji energii elektrycznej.
42)
Przy tym zgodnie z art. 9e ust. 18 ustawy Prawo energetyczne, zwolnienia te dotycz przedsibiorstw energetycznych
zajmujcych si wytwarzaniem energii elektrycznej w OZE o cznej mocy elektrycznej nieprzekraczajcej 5 MW.

wialnej zlokalizowanych na terenie Polski aktualizowa internetow map Polski z naniesionymi
instalacjami wytwarzajcymi energi elektryczn w rdach odnawialnych. Mapa ta zrealizowa-
na zostaa w ramach projektu pt. Opracowanie i rozpowszechnienie narzdzi oraz procedur
regulacyjnych stosowanych w stosunku do sektora odnawialnych rde energii oraz energii
elektrycznej wytwarzanej w kogeneracji realizowanego w ramach projektu Transition Facility
2006/018-180.02.04 Wdraanie konkurencyjnego rynku energii, wspfinansowanego ze rod-
kw polskich i Unii Europejskiej.
Od 2012 r. Prezes URE dystrybuuje informacje na temat rde energii odnawialnej za porednic-
twem strony internetowej w wyodrbnionej zakadce powiconej OZE (link: http://www.ure.gov.pl-
/portal/pl/456/4762/Odnawialne_Zrodla_Energii.html).
Mapa odnawialnych rde energii wg stanu na 31 grudnia 2012 r.
rdo: URE.
1.5.1. Wydawanie i umarzanie wiadectw pochodzenia

oraz wiadectw pochodzenia z kogeneracji
W 2012 r. Prezes URE wyda 14 798 wiadectw pochodzenia OZE, na czny wolumen
16 735 893,698 MWh (za produkcj w 2010 r., 2011 r. i 2012 r.) oraz 796 wiadectw CHP, na
czny wolumen 25 836 599,517 MWh (za produkcj w 2010 r., 2011 r. i 2012 r.).
Biorc pod uwag zoone wnioski o wydanie wiadectw pochodzenia i wiadectw pochodze-
nia z kogeneracji, Prezes URE w 53 przypadkach wyda postanowienia o odmowie ich wydania
(30 OZE oraz 23 CHP). Najczstszymi przyczynami odmowy byo niedotrzymywanie przez wnio-
skodawcw terminw przedoenia operatorowi systemu elektroenergetycznego wnioskw

o wydanie wiadectw 43), nie udokumentowanie daty rozpoczcia rozruchu technologicznego 44),
a take niespenienie wymogw (obowizujcego do 30 grudnia 2012 r.) rozporzdzenia Ministra
Gospodarki z 14 sierpnia 2008 r. W przypadku 24 postanowie, przedsibiorcy wnieli zaalenia do
Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw. W 24 przypadkach sprawy nie zostay w 2012 r. rozpa-
trzone przez waciwy Sd. W przypadku 6 wnioskw, Prezes URE w trybie samokontroli uchyli
swoje postanowienie o odmowie wydania wiadectwa i wyda wiadectwo pochodzenia, poniewa
zosta m.in. udokumentowany fakt, i przedsibiorca przedoy wniosek o wydanie wiadectwa
w wymaganym przez prawo terminie do operatora sytemu elektroenergetycznego.
Tabela 18. wiadectwa pochodzenia wydane w 2012 r. (za produkcj w 2010 r., 2011 r. 45 ) i 2012 r.) w rozbiciu na
poszczeglne technologie wytwarzania wraz z wolumenem energii
Okres wytwarzania
Okres wytwarzania Okres wytwarzania
1.01.2010
1.01.2011 31.12.2011 1.01.2012 31.12.2012
Rodzaj OZE 31.12.2010
ilo energii liczba ilo energii liczba SP ilo energii liczba
[MWh] SP [szt.] [MWh] [szt.] [MWh] SP [szt.]
Elektrownie na biogaz 0 0 96 489,995 302 396 409,631 1 268
Elektrownie na biomas 0 0 192 145,672 31 1 089 492,945 144
Elektrownie wiatrowe 1 304,871 2 926 853,646 1 068 3 395 590,829 5 191
Elektrownie wodne 340,058 2 315 948,946 1 244 1 704 868,975 5 133
Wspspalanie 28 114,043 2 2 909 285,313 137 5 677 850,595 253
Elektrownie wytwarzajce
0 0 149,766 6 1 048,413 15
e.e. z prom. sonecznego
cznie 29 758,972 6 4 440 873,338 2 788 12 265 261,388 12 004
rdo: URE.
Tabela 19. wiadectwa pochodzenia z kogeneracji wydane w 2012 r. (za produkcj w 2010 r., 2011 r. 46 ) i 2012 r.)
w rozbiciu na poszczeglne rodzaje jednostek kogeneracji wraz z wolumenem energii
Okres wytwarzania Okres wytwarzania Okres wytwarzania

Rodzaje jednostek 1.01.2010 31.12.2010 1.01.2011 31.12.2011 1.01.2012 31.12.2012
kogeneracji ilo energii liczba SP ilo energii liczba SP ilo energii liczba SP
[MWh] CHP [szt.] [MWh] CHP [szt.] [MWh] CHP [szt.]
opalana paliwami gazowymi lub
o cznej mocy elektrycznej 80 371,052 4 1 535 443,857 89 2 665 015,333 268
zainstalowanej < 1 MW (CHP1)
o cznej mocy elektrycznej
zainstalowanej
98 367,927 4 8 603 982,117 135 12 569 370,710 250
1 MW, nieopalana paliwami
gazowymi (CHP2)
opalana metanem uwalnianym
i ujmowanym przy doowych
robotach grniczych w czynnych,
likwidowanych lub zlikwidowa- 47 576,763 7 110 690,919 18 125 780,839 21
nych kopalniach wgla kamien-
nego lub gazem uzyskiwanym
z przetwarzania biomasy (CHP3)
rdo: URE.
43)
45 dni od dnia zakoczenia okresu wytworzenia danej iloci energii elektrycznej objtej wnioskiem OZE i odpo-
wiednio 14 dni w przypadku wniosku CHP.
44)
Zgodnie z brzmieniem obowizujcego do 30 grudnia 2012 r. 5 ust. 2 rozporzdzenia Ministra Gospodarki
z 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegowego zakresu obowizkw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wia-
dectw pochodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii elektrycznej i ciepa wytworzonych w odnawialnych
rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w odnawial-
nym rdle energii (Dz. U. z 2008 r. Nr 156, poz. 969) okres ten mg trwa do 60 dni od dnia od rozpoczcia rozruchu
technologicznego jednostki wytwrczej. Zgodnie z 7 ust. 2 nowego rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 18 padzier-
nika 2012 r., okres rozruchu moe trwa do 90 dni i jest liczony od dnia pierwszego wprowadzenia energii do sieci
operatora systemu elektroenergetycznego.
45)
Zgodnie z art. 9e ust. 4b ustawy Prawo energetyczne wniosek naley przedoy w terminie 45 dni od dnia za-
koczenia okresu wytworzenia danej iloci energii elektrycznej objtej tym wnioskiem, co powoduje, e wnioski o wyda-
nie SP OZE mogy by skadane do 14 lutego 2012 r.
46)
Zgodnie z art. 9l ust. 6 ustawy Prawo energetyczne wniosek naley przedoy w terminie do 14 dnia nastp-
nego miesica po zakoczeniu okresu wytworzenia energii elektrycznej objtej tym wnioskiem, co powoduje, e wnioski
o wydanie SP CHP mogy by skadane do 14 stycznia 2012 r.

W 2012 r., zgodnie z brzmieniem art. 9a ust. 1 i 8 ustawy Prawo energetyczne, przedsi-
biorstwa energetyczne, odbiorcy kocowi oraz towarowe domy maklerskie lub domy maklerskie,
o ktrych mowa w art. 9a ust. 1a tej ustawy, w celu wywizania si za lata 2011 oraz 2012
z ustawowego obowizku, wystpoway do Prezesa URE z wnioskami o umorzenie wiadectw
pochodzenia oraz wiadectw pochodzenia z kogeneracji. W tym okresie Prezes URE wyda
219 decyzji umarzajcych wiadectwa OZE na czn ilo 11 696 394,633 MWh (w tym w celu
realizacji obowizku rok 2011 5 649 577,587 MWh, a za rok 2012 6 046 817,046 MWh) energii
elektrycznej oraz 401 decyzje umarzajce wiadectwa CHP na czn ilo 28 263 829,836 MWh
energii elektrycznej (w tym w celu realizacji obowizku rok 2011 22 648 041,601 MWh a za
rok 2012 5 615 788,235 MWh). Szczegowe informacje dotyczce umorzonych wiadectw
pochodzenia OZE i wiadectw pochodzenia CHP przedstawiaj tabele poniej.
Ponadto Prezes URE wyda 21 decyzji umarzajcych wiadectwa pochodzenia CHP tzw. ko-
rekcyjnych na czny wolumen 581 642,029 MWh, w zwizku z wystpieniem nadwyki iloci
energii elektrycznej wynikajcej z wydanych przedsibiorstwom wiadectw pochodzenia z koge-
neracji w stosunku do rzeczywistej iloci energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej
kogeneracji przez dane jednostki kogeneracji w poprzednim roku kalendarzowym.
Tabela 20. Wolumen energii elektrycznej wynikajcy z umorzonych SP OZE w 2012 r.
W celu realizacji obowizku Wolumen energii wynikajcy

za rok z umorzonych SP OZE [MWh]
2011 5 649 577,587
2012 6 046 817,046
cznie 11 696 394,633
rdo: URE.
Tabela 21. Wolumen energii elektrycznej wynikajcy z umorzonych SP CHP w 2012 r.
W celu realizacji obowizku Wolumen energii wynikajcy

za rok z umorzonych SP CHP [MWh]*
2011
CHP 1 2 470 278,256
CHP 2 20 077 435,860
CHP 3 100 327,485
2012
CHP 1 688 011,041
CHP 2 4 876 067,781
CHP 3 51 709,413
cznie 28 263 829,836
* Z wyczeniem umorze korekcyjnych.

CHP-1 Jednostki kogeneracji opalane paliwami gazowymi lub o cznej mocy zainstalowanej elektrycznej rda
poniej 1 MW.
CHP-2 Jednostki kogeneracji inne ni CHP-1 i CHP 3.
CHP-3 Jednostki kogeneracji opalane metanem uwalnianym i ujmowanym przy doowych robotach grniczych
w czynnych, likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach wgla kamiennego lub gazem uzyskiwanym z prze-
twarzania biomasy w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o biopaliwach.
rdo: URE.
Przyjmujc zatem wielko sprzeday energii elektrycznej do odbiorcw kocowych w 2012 r. na

poziomie 121 717 839,918 MWh (w chwili przygotowania niniejszego sprawozdania Prezes URE
nie dysponuje jeszcze rzeczywistymi danymi za rok 2012) wykonany, wg danych na 31 grudnia
2012 r., udzia:
1) energii elektrycznej wytwarzanej w odnawialnych rdach energii w 2012 r. wynis:
- wg wydanych wiadectw pochodzenia 10,08%;
- wg umorzonych wiadectw pochodzenia 4,97%
wobec wymaganego 10,4%.
2) energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji w 2012 r. wynis:
- wg wydanych wiadectw CHP1 2,20%, CHP2 10,33%, CHP3 0,10%;
- wg umorzonych wiadectw CHP1 0,57%, CHP2 4,01%, CHP3 0,04%
wobec wymaganych odpowiednio 3,5%, 23,2%, CHP3 0,6%.

1.5.2. Kontrola realizacji obowizku uzyskania i przedstawienia do
umorzenia Prezesowi URE wiadectw pochodzenia energii elek-
trycznej wytworzonej w odnawialnych rdach energii oraz
wiadectw pochodzenia z kogeneracji
Zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo energetyczne do zada Prezesa URE naley
kontrolowanie wykonania obowizkw, o ktrych mowa w art. 9a ustawy Prawo energetyczne.
Biorc pod uwag termin przewidziany do realizacji przez podmioty zobowizane obowiz-
kw wynikajcych z art. 9a ust. 1 i 8 ustawy Prawo energetyczne za rok 2011 upywajcy
31 marca 2012 r., kontrola ich wykonania rozpocza si po tym dniu i stanowia zadanie Preze-
sa URE, realizowane w cigu roku 2012. Podobnie obowizki, o ktrych mowa wyej, realizowa-
ne za rok 2012, rozliczane s przez Prezesa URE dopiero po upywie terminu przewidzianego do
ich wykonania (tj. po 31 marca 2013 r.) i stanowi zadanie Prezesa URE przewidziane do reali-
zacji na rok 2013.
Biorc pod uwag rozliczenie obowizkw wynikajcych z art. 9a ust. 1 i 8 ustawy Prawo
energetyczne za rok 2011 (stanowice zadanie Prezesa URE realizowane w 2012 r.), naley
wskaza, i zgodnie z art. 9a ust. 1 i ust. 8 ustawy Prawo energetyczne, podmioty zobowiza-
ne (wymienione poniej) miay obowizek uzyskania i przedstawienia do umorzenia Prezesowi
URE wiadectw pochodzenia energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych rdach energii
lub uiszczenia opaty zastpczej, jak rwnie uzyskania i przedstawienia do umorzenia wia-
dectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszczenia opaty zastpczej.
W myl art. 9a ust. 1a ustawy Prawo energetyczne obowizek, o ktrym mowa w art. 9a ust. 1 i 8,
wykonuj:
1) przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej lub jej obro-
tem i sprzedajce energi elektryczn odbiorcom kocowym,
2) odbiorca kocowy bdcy czonkiem giedy towarowej w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy
z 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych 47) lub czonkiem rynku organizowanego
przez podmiot prowadzcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany, w od-
niesieniu do transakcji zawieranych we wasnym imieniu na giedzie towarowej lub na rynku
organizowanym przez ten podmiot,
3) towarowy dom maklerski lub dom maklerski, o ktrych mowa w art. 2 pkt 8 i 9 ustawy,
o ktrej mowa w pkt 2, w odniesieniu do transakcji realizowanych na zlecenie odbiorcw
kocowych na giedzie towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzcy
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany.
W 2012 r. Prezes URE, zgodnie z obowizujcymi rozwizaniami ustawowymi, przeprowadzi

kontrol realizacji za rok 2011 obowizkw, wynikajcych z art. 9a ust. 1 i 8 ustawy Prawo
energetyczne, przez przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwarzaniem lub obrotem
energi elektryczn, odbiorcw kocowych oraz towarowe domy maklerskie lub domy makler-
skie. I tak, podmiot zobowizany powinien w 2011 r. osign:
10,4% poziom wypenienia obowizku uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw
pochodzenia lub uiszczenia opaty zastpczej, o ktrym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy
Prawo energetyczne 48),
pochodzenia z kogeneracji lub uiszczenia opaty zastpczej, o ktrym mowa w art. 9a ust. 8
ustawy Prawo energetyczne, dla jednostki kogeneracji, o ktrej mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1
ustawy Prawo energetyczne (CHP1) 49),
47)
48)
3 pkt 4 rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegowego zakresu obowiz-
kw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii
elektrycznej i ciepa wytworzonych w odnawialnych rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych
iloci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym rdle energii (Dz. U. z 2008 r. Nr 156, poz. 969, z pn. zm.),
a take 19 nowego rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 18 padziernika 2012 r.
49)
9 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 26 lipca 2011 r. w sprawie sposobu obliczania danych
podanych we wniosku o wydanie wiadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegowego zakresu obowizku uzy-
skania i przedstawienia do umorzenia tych wiadectw, uiszczania opaty zastpczej i obowizku potwierdzania danych
dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji (Dz. U. z 2011 r. Nr 176, poz. 1052).

pochodzenia z kogeneracji lub uiszczenia opaty zastpczej, o ktrym mowa w art. 9a ust. 8
ustawy Prawo energetyczne, dla jednostki kogeneracji, o ktrej mowa w art. 9l ust. 1 pkt 2
ustawy Prawo energetyczne (CHP2) 50),
0,4% poziom wypenienia obowizku uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw po-
chodzenia z kogeneracji lub uiszczenia opaty zastpczej, o ktrym mowa w art. 9a ust. 8 ustawy
Prawo energetyczne, dla jednostki kogeneracji, o ktrej mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a ustawy
Prawo energetyczne (CHP3) 51).
Dodatkowo naley wskaza, e przepisy wykonawcze okrelajce poziom wykonania za 2011 r.
obowizku, o ktrym mowa w art. 9a ust. 8 ustawy Prawo energetyczne, w odniesieniu do
jednostek, o ktrych mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a tej ustawy, weszy w ycie na mocy rozporz-
dzenia Ministra Gospodarki z 26 lipca 2011 r. w sprawie sposobu obliczania danych podanych
we wniosku o wydanie wiadectwa pochodzenia z kogeneracji oraz szczegowego zakresu obo-
wizku uzyskania i przedstawienia do umorzenia tych wiadectw, uiszczania opaty zastpczej
i obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w wyso-
kosprawnej kogeneracji 52), i zaczy obowizywa dopiero od 10 wrzenia 2011 r. Zgodnie
z zapisami ww. rozporzdzenia, podstaw do obliczenia poziomu wykonania przedmiotowego
obowizku w roku 2011, w tym zakresie, stanowia energia elektryczna zakupiona lub sprzedana
przez podmioty zobowizane od 10 wrzenia 2011 r.
Kontrol realizacji obowizku za 2011 r. objto 1 519 przedsibiorstw energetycznych pro-

wadzcych dziaalno gospodarcz polegajc na wytwarzaniu lub obrocie energi elektryczn
oraz pi domw maklerskich. Z grupy tej wyoniono 263 podmioty (w tym jeden dom makler-
ski, ktry realizowa transakcje na zlecenie siedmiu odbiorcw kocowych na giedzie towaro-
wej), ktre w 2011 r. faktycznie podlegay obowizkom, o ktrych mowa w art. 9a ust. 1 i 8
ustawy Prawo energetyczne. Na podstawie informacji przekazanych przez TGE SA oraz Gied
Papierw Wartociowych ustalono, e aden odbiorca kocowy nie dokonywa we wasnym
imieniu transakcji zakupu na giedzie towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot
prowadzcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany. Szczegowe informacje
dotyczce kontroli wypenienia obowizku za rok 2011 przedstawia tab. 22.
Tabela 22. Rodzaje postpowa w ramach kontroli realizacji obowizkw za 2011 r.
Liczba decy- Liczba

Postpowania Liczba decy- czna wyso-
zji o odst- decyzji
Liczba niezakoczone zji umarzaj- ko naoo-
Obowizek pieniu od o naoe-
wszcz do 31 grudnia cych post- nych kar pie-
wymierzenia niu kary
2012 r. powanie ninych [z]
kary pieninej
art. 9a ust. 1 11 1 2 0 8 837 893,24
art. 9a ust. 8 18 3 0 0 15 343 020,99
art. 28 62 40 1 1 20 54 100,20
cznie 91 44 3 1 43 1 235 014,43
rdo: URE.
Ponadto Prezes URE w 2012 r. wszcz cztery postpowania w sprawie wymierzenia kary
pieninej z powodu nieprzestrzegania w latach ubiegych (tj. poprzedzajcych 2011 r.), realiza-
cji obowizkw, o ktrych mowa w art. 9a ust. 1 i 8 ustawy Prawo energetyczne, oraz jedno
postpowanie w zwizku z odmow udzielenia informacji, o ktrych mowa w art. 28 ustawy
Prawo energetyczne, dotyczcych realizacji ww. obowizkw (rwnie za okres sprzed 2011 r.),
zakoczone wydaniem decyzji o naoeniu kary.
Jak wynika z przedkadanych w toku postpowa wyjanie przedsibiorstw, najczstsz
przyczyn powstawania nieprawidowoci byo:
nieznajomo prawa i brak wiadomoci obowizkw cicych na przedsibiorstwie,
umorzenie wiadectw pochodzenia oraz wiadectw pochodzenia z kogeneracji lub uiszczenie
opaty zastpczej za brakujc do wypenienia obowizku ilo energii elektrycznej,
50)
9 ust. 1 pkt 3 lit. a rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 26 lipca 2011 r.
51)
9 ust. 1 pkt 2 lit. a rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 26 lipca 2011 r.
52)
Dz. U. z 2011 r. Nr 176, poz. 1052.

po przewidzianym do tego terminie (zgodnie z zapisami ustawy Prawo energetyczne ter-
min ten upywa 31 marca 2012 r.),
bdne uznanie, e wpacenie po terminie (tj. po 31 marca danego roku) opaty zastpczej
wraz z odsetkami stanowi realizacj obowizkw za rok poprzedni,
trudna sytuacja finansowa przedsibiorstwa.
Z przeprowadzonej analizy realizacji w 2011 r. omawianych obowizkw wynika, e rednie
wypenienie (udzia umorzonych wiadectw OZE, wiadectw CHP1, CHP2 i CHP3 oraz uiszczonej
opaty zastpczej w wykonanej przez przedsibiorstwa zobowizane cakowitej rocznej sprzeda-
y energii elektrycznej) obowizkw wynioso:
dla OZE: 10,436%, wobec wymaganego 10,4%,
dla CHP1: 3,31% wobec wymaganego 3,3%,
dla CHP2: 22,29%, wobec wymaganego 22,2%,
dla CHP3: 0,13%, wobec wymaganego 0,4%.
W 2012 r. Prezes URE zakoczy rwnie bdce w toku postpowania administracyjne,

wszczte w roku 2011 i latach poprzednich w zwizku z ujawnieniem nieprawidowoci przy
realizacji obowizkw wynikajcych z art. 9a ust. 1 i 8 oraz art. 28 ustawy Prawo energetycz-
ne za rok 2011 i lata poprzednie. Szczegowe informacje dotyczce kontroli wypenienia obo-
wizku przedstawia tab. 23.
Tabela 23. Zestawienie prowadzonych w 2012 r. postpowa w ramach kontroli realizacji obowizkw za 2011 r. i lata
poprzednie
Liczba decyzji
Liczba decyzji Liczba decyzji Liczba decyzji czna wysoko
o odstpieniu
Obowizek o zawieszeniu umarzajcych o naoeniu naoonych kar
od wymierze-
postpowania postpowanie kary pieninej pieninych [z]
nia kary
art. 9a ust. 1 0 3 0 12 4 339 423,45
art. 9a ust. 8 0 3 0 19 17 418 332,98
art. 28 0 5 21 24 81 700,40
cznie 0 11 21 55 21 839 456,83
rdo: URE.
1.5.3. Publikowanie wysokoci jednostkowych opat zastpczych
W 2012 r. Prezes URE ogosi, zwaloryzowan redniorocznym wskanikiem cen towarw

i usug konsumpcyjnych, jednostkow opat zastpcz dla podmiotw, na ktre naoony by
w 2012 r. obowizek, o ktrym mowa w art. 9a ust. 1 ustawy Prawo energetyczne w wyso-
koci 286,74 z/MW 53).
Ponadto Prezes URE obliczy i opublikowa jednostkowe opaty zastpcze oznaczone symbo-
lami Ozg, Ozk i Ozm na podstawie redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konku-
rencyjnym 54). Przy ich ustalaniu Prezes URE uwzgldnia:
1) ilo energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji,
2) rnic pomidzy kosztami wytwarzania energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji
i cenami sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym,
3) poziom cen energii elektrycznej dla odbiorcw kocowych,
4) poziom zagospodarowania dostpnych iloci metanu uwalnianego i ujmowanego przy doo-
wych robotach grniczych w czynnych, likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach wgla
kamiennego oraz gazu uzyskiwanego z przetwarzania biomasy.
53)
Dziaajc na podstawie art. 9a ust. 3 i 4 ustawy Prawo energetyczne, w zwizku z Komunikatem Prezesa
Gwnego Urzdu Statystycznego z 13 stycznia 2012 r., w sprawie redniorocznego wskanika cen towarw i usug
konsumpcyjnych ogem w 2011 r. (M. P. z 2012 r. poz. 23).
54)
O ktrej mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b, z roku poprzedzajcego rok ustalenia jednostkowych opat zastpczych.

W 2012 r. Prezes URE ustali jednostkowe opaty zastpcze (CHP) 55), oznaczone symbolami
Ozm, Ozg i Ozk, na 2013 rok, w wysokoci 56):
Ozg = 149,30 [z/MWh], tj. 75,06% redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku
konkurencyjnym;
Ozk = 29,84 [z/MWh], tj. 15,00% redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku
konkurencyjnym;
Ozm = 60,00 [z/MWh], tj. 30,17% redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku
konkurencyjnym.
Informacja o wyej wymienionych opatach zastpczych ukazaa si take na stronie interne-

towej URE.
1.6. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania

1.6.1. Monitorowanie funkcjonowania systemu elektroenergetycznego
Produkcja energii elektrycznej brutto w kraju w 2012 r. ksztatowaa si na poziomie 159 853 GWh
i bya nisza o ponad 2% ni w 2011 r. Jako gwn przyczyn spadku produkcji naley wskaza
zmniejszenie zapotrzebowania na energi elektryczn zwizan ze skal kryzysu gospodarczego
obserwowan w 2012 r. Krajowe zuycie energii elektrycznej wynioso 157 013 GWh i byo nisze
o prawie 0,6% od zuycia w 2011 r. Wikszo energii elektrycznej zostaa wytworzona w elektrow-
niach zawodowych cieplnych, w tym na wglu kamiennym i brunatnym. Uwag zwraca znaczny
wzrost produkcji energii elektrycznej ze rde odnawialnych (przede wszystkim wiatrowych).
Wybrane dane dotyczce produkcji i zuycia energii elektrycznej przedstawiono w tab. 24.
Tabela 24. Produkcja i zuycie energii elektrycznej w 2012 r.
Struktura
Wytwarzanie [GWh]
Wyszczeglnienie wytwarzania [%]
2011 2012 dynamika* 2011 2012
Produkcja energii elektrycznej brutto w kraju 163 153 159 853 97,98 100,00 100,00
1. elektrownie zawodowe, w tym: 151 319 146 835 97,04 92,75 91,86
a) elektrownie cieplne, w tym: 148 790 144 571 97,16 91,20 90,44
na wglu kamiennym 90 811 84 493 93,04 55,66 52,86
na wglu brunatnym 53 623 55 593 103,67 32,87 34,78
gazowe 4 355 4 485 102,99 2,67 2,81
b) elektrownie wodne 2 529 2 265 89,56 1,55 1,42
2. elektrownie przemysowe 9 000 8 991 99,90 5,52 5,62
3. elektrownie wiatrowe i inne odnawialne 2 833 4 026 142,11 1,74 2,52
Krajowe zuycie energii elektrycznej brutto 157 910 157 013 99,43
* 2012 r. /2011 r., gdzie 2011 r. =100

rdo: PSE SA.
55)
Dziaajc na podstawie art. 9a ust. 8b i 8c ustawy Prawo energetyczne.
56)
Przy czym w myl art. 11 ustawy z 8 stycznia 2010 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz o zmianie nie-
ktrych innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 21, poz. 104) obowizek, o ktrym mowa w art. 9a ust. 8-8d ustawy Prawo
energetyczne, w odniesieniu do jednostek kogeneracji, o ktrych mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Prawo ener-
getyczne, stosuje si do 31 marca 2013 r., a dla jednostek kogeneracji, o ktrych mowa w art. 9l ust. 1 pkt 1a ustawy
Prawo energetyczne, obowizek ten stosuje si do 31 marca 2019 r.

Odnoszc si do mocy zainstalowanej i osigalnej elektrowni krajowych naley zauway, e
w skali globalnej nie zostaa odnotowana zasadnicza zmiana tych wielkoci w porwnaniu do
2011 r. Na uwag zasuguje niemal 35-procentowy wzrost mocy zainstalowanej i osigalnej
w rdach odnawialnych.
Wybrane dane dotyczce struktury mocy zainstalowanej i osigalnej w elektrowniach krajo-
wych przedstawiono w tab. 25.
Tabela 25. Struktura mocy zainstalowanej i osigalnej w elektrowniach krajowych stan na 31 grudnia 2012 r. odnie-
siony do stanu na 31 grudnia 2011 r.
Moc zainstalowana [MW] Moc osigalna [MW]

Wyszczeglnienie dyna- dyna-
2011 2012 2011 2012
mika* mika*
Moc elektrowni krajowych ogem, w tym: 37 367 38 046 101,82 37 010 37 720 101,92
elektrowni zawodowych, w tym: 32 937 35 560 107,96 33 032 35 667 107,98
elektrowni zawodowych cieplnych, w tym: 30 716 30 721 100,02 30 722 30 750 100,09
na wglu kamiennym 20 152 20 152 100,00 20 130 20 129 100,00
na wglu brunatnym 9 630 9 635 100,05 9 675 9 704 100,30
gazowych 934 934 100,00 917 917 100,00
elektrowniach zawodowych wodnych 2 221 2 221 100,00 2 310 2 311 100,04
elektrowniach przemysowych 2 486 2 486 100,00 2 046 2 053 100,34
rde odnawialnych 1 943 2 617 134,69 1 932 2 606 134,89
JWCD 26 062 25 498 97,84 26 057 25 876 99,31
nJWCD 11 305 12 549 111,00 10 953 11 844 108,13
* 2012 r./2011 r., gdzie 2011 r. =100

rdo: PSE SA.
W 2012 r. rednie roczne zapotrzebowanie na moc wynioso 21 814 MW i wzroso o ponad

0,3%, natomiast maksymalne zapotrzebowanie wynioso 25 845 MW i wzroso o ponad 4,2%
w stosunku do 2011 r. Zmiany krajowego zapotrzebowania na moc w porannych i wieczornych
szczytach zapotrzebowania zostay przedstawione na rysunku poniej.
Rysunek 16. Zmiana krajowego zapotrzebowania na moc w szczycie porannym i wieczornym w wartociach rednich
z dni roboczych poszczeglnych miesicy w 2012 r. w odniesieniu do 2011 r.
5,0
4,0
3,0
2,0
[%]
1,0
0,0
c
d
c
aj
ec
ty
ze
ie
pa
m
lu
wi
lip
ar
to
er
m
-1,0
lis
cz
-2,0
Zmiana krajowego zapotrzebowania pokrytego w rannym szczycie krajowego zapotrzebowania na moc

w wartociach rednich z dni roboczych w miesicu [MW]
Zmiana krajowego zapotrzebowania pokrytego w wieczornym szczycie krajowego zapotrzebowania na
moc w wartociach rednich z dni roboczych w miesicu [MW]

Najwikszy spadek krajowego zapotrzebowania na moc nastpi w listopadzie w szczycie
wieczornym i wynis -1,2% w odniesieniu do 2011 r. Natomiast najwikszy wzrost zapotrzebo-
wania na moc wystpi w lutym w okresie szczytu rannego i wynis 3,8% w odniesieniu do
2011 r.
Na rys. 17 przedstawiono relacj mocy dyspozycyjnej elektrowni krajowych w odniesieniu do
maksymalnego zapotrzebowania na moc w KSE w poszczeglnych miesicach 2012 r.
Rysunek 17. Moc dyspozycyjna elektrowni krajowych oraz maksymalne krajowe zapotrzebowanie na moc w wieczor-
nym szczycie zapotrzebowania w wartociach rednich z dni roboczych w miesicu w 2012 r.
30 000
29 267,0 29 080,3
28 000 28 660,7 28 504,1
27 695,4
26 935,5
26 000
26 205,7 26 106,1
25 844,7
[MW]
25 135,6 24 966,7 25 123,4

24 000 24 546,1 24 502,6
24 317,6
23 870,6
23 505,7 23 554,4
22 000 22 425,2 22 233,7
21 067,7
20 000 20 409,8
19 489,0 19 349,3
18 000
sty 12 lut 12 mar 12 kwi 12 maj 12 cze 12 lip 12 sie 12 wrz 12 pa 12 lis 12 gru 12
Maksymalne krajowe zapotrzebowanie mocy Moc dyspozycyjna elektrowni krajowych
Wybrane wskaniki dotyczce funkcjonowania KSE w latach 20112012 zostay przedsta-

wione w tab. 26.
Tabela 26. Wybrane dane dotyczce funkcjonowania KSE w 2012 r.
Warto [MW]
Wyszczeglnienie
2011 2012 dynamika*
Moc osigalna elektrowni krajowych** 36 276,20 37 264,00 102,72
Moc dyspozycyjna elektrowni krajowych** 26 646,00 26 712,00 100,25
Zapotrzebowanie na moc** 21 745,70 21 814,00 100,31
24 780,10 25 844,70
Maksymalne krajowe zapotrzebowanie na moc 2011.12.22 2012.02.07 104,30
godz. 17:15 godz. 17:30
Rezerwa mocy w dniu, w ktrym wystpio maksymalne krajowe
3 651,50 2 697,00 73,86
zapotrzebowanie na moc
11 827,20 11 840,00
Minimalne krajowe zapotrzebowanie na moc 2011.06.27 2012.06.17 100,11
godz. 4:30 godz. 2:30
Rezerwa mocy w dniu, w ktrym wystpio minimalne krajowe
3 844,00 5 999,00 156,06
zapotrzebowanie na moc
* 2012 r. /2011 r., gdzie 2011 r. =100

** Dane na podstawie rednich rocznych wartoci ze szczytu wieczornego z dni roboczych.
rdo: PSE SA.
rednia roczna wielko mocy osigalnej krajowych elektrowni ze szczytu wieczornego z dni
roboczych wzrosa z 36 276 MW w 2011 r. do 37 264 MW w 2012 r., natomiast odpowiadajca
jej rednia roczna wielko mocy dyspozycyjnej wzrosa z 26 646 MW w 2011 r. do 26 712 MW
w 2012 r., co spowodowao niewielk zmian relacji mocy dyspozycyjnej do osigalnej 73,45%
do 71,68%.

Rysunek 18. Moc osigalna elektrowni krajowych w porannym i wieczornym szczycie krajowego zapotrzebowania
w wartociach rednich z dni roboczych w poszczeglnych miesicach 2011 i 2012 r.
38 000
37 500
37 000
36 500
[MW]
36 000
35 500
35 000
34 500
c
d
c
aj
ec
ty
ze
ie
pa
m
lu
wi
l ip
ar
to
er
m
l is
cz
2011 2012
W 2012 r. najmniejsza moc osigalna elektrowni krajowych zostaa odnotowana w maju

i wynosia 36 930 MW, a najwiksza zostaa odnotowana w grudniu i wynosia 37 670 MW.
W 2012 r. zarwno w szczycie porannym, jak i wieczornym stosunek rezerwy do zapotrze-

bowania na moc z poszczeglnych tygodni obejmujcych dni robocze przewysza warto refe-
rencyjn ustalon w IRiESP na poziomie 9% (wymagany poziom rezerwy operacyjnej). Wyjtek
stanowi tygodnie 5 i 22, gdy rezerwa w odniesieniu do zapotrzebowania (odpowiednio wieczo-
rem i rano) wyniosa 8%, tydzie 27, gdy rezerwa w odniesieniu do zapotrzebowania rano wy-
nosia 7% oraz tydzie 30 gdy rezerwa w odniesieniu do zapotrzebowania rano wynosia 4%.
Poniej przedstawiono dane dotyczce rezerw mocy w porannych i wieczornych szczytach zapo-
trzebowania na moc w 2012 r.
Rysunek 19. Rezerwa mocy odniesiona do zapotrzebowania na moc w szczycie porannym i wieczornym w 2012 r.
(na podstawie raportw tygodniowych PSE SA uwzgldniajcych tylko dni robocze)
80
70
60
50
[%]
40
30
20
10
0
1
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
nr tygodnia - tylko dni robocze

Rezerwa/zapotrzebowanie (rano) [%] Rezerwa/zapotrzebowanie (wieczorem) [%]
Wielko referencyjna [%]

Tabela 27. Minimalna i maksymalna rezerwa mocy w 2012 r. (na podstawie raportw dobowych PSE SA)
Szczyt poranny Szczyt wieczorny

rezerwa mocy rezerwa/zapotrzebowanie rezerwa mocy rezerwa/zapotrzebowanie
[MW] [%] [MW] [%]
min 827 4 1 195 5
max 14 245 96 12 869 76
Na rys. 20 porwnane zostay rednie miesiczne wartoci (ze szczytw wieczornych z dni
roboczych) obcienia, ubytkw oraz rezerw w systemie dla poszczeglnych miesicy 2011 r.
i 2012 r. Z przedstawionych danych wynika, e w 2012 r. spadek rezerw w systemie w odnie-
sieniu do zanotowanego obcienia by na podobnym poziomie w porwnaniu ze redni warto-
ci obliczon dla 2011 r. Podobnie bazujc na urednionych wartociach miesicznych ze
szczytw wieczornych z dni roboczych przedstawionych na rys. 20 mona zauway, i rednia
warto ubytkw wzrosa nieznacznie w porwnaniu z danymi dla 2011 r.
Rysunek 20. Elektrownie zawodowe porwnanie wybranych aspektw pracy w 2011 r. i w 2012 r. (na podstawie rednich
rocznych wartoci ze szczytw wieczornych w dniach roboczych)
40 000
35 000
6 899 7 145 7 595 9 186 7 387 8 355

5 725 6 970 7 664 9 485 9 882 10 549 9 135
30 000 9 319 9 483 11 731 9 162 11 605 9 886 11 740 8 790
10 259 11 112 9 959
3 987
4 744 4 770 3 666
25 000 3 899
5 217 3 736 4 631 4 166
4 438 3 396 3 583 3 425
4 252 5 328 3 482
4 255 4 944 5 349 6 117 6 197 4 478 3 091
5 246
[MW]
20 000
15 000
22 914 23 310 23 070 23 869 22 256 22 294 22 447 22 635 22 870 23 097
20 596 21 180 19 653 20 868 20 377 21 990 21 323
10 000 19 042 18 882 19 133 18 507 18 194 19 727 19 091
5 000
0
sty-11 sty-12 lut-11 lut-12 mar- mar- kwi- kwi- maj- maj- cze- cze- lip-11 lip-12 sie-11 sie-12 wrz- wrz- pa- pa- lis-11 lis-12 gru-11 gru-12
11 12 11 12 11 12 11 12 11 12 11 12
obcienie rezerwy ubytki mocy
Ubytki mocy w szczycie porannym i wieczornym byy do siebie zblione (najwiksza rnica:
1,4% wystpowaa w lipcu). Najwiksze ubytki mocy w porwnaniu do krajowego zapotrzebo-
wania na moc z dni roboczych wystpiy w padzierniku 2012 r. podczas szczytu porannego
wieczornego i wyniosy 7,5%.
Rysunek 21. Ubytki mocy odniesione do mocy osigalnej w porannym i wieczornym szczycie krajowego zapotrzebo-
wania na moc z dni roboczych poszczeglnych miesicy w 2012 r.
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
[%]
3,0
2,0
1,0
0,0
c
d
c
aj
ec
ty
ze
ie
pa
m
lu
wi
lip
ar
to
er
m
lis
cz
ubytki/moc osigalna szczyt poranny ubytki/moc osigalna szczyt wieczorny

Niezalenie od powyszego, w ujciu urednionym w 2012 r. w porwnaniu z 2011 r. wyst-
pi spadek rezerw mocy w elektrowniach zawodowych oraz wzrost ubytkw mocy zwizanych
z remontami kapitalnymi, rednimi oraz awaryjnymi. Na rysunku poniej przedstawiono moce
dyspozycyjne i rezerwy mocy w elektrowniach krajowych w latach 20112012, na podstawie
ktrych mona stwierdzi, i rednie obcienie Jednostek Wytwrczych Centralnie Dysponowa-
nych (JWCD) nieznacznie wzroso w relacji do roku 2011. Podobna sytuacja miaa miejsce
w przypadku zmiany obcienia w zakresie JWCD, ktre rednio w 2012 r. zwikszyo si
w porwnaniu z rokiem poprzednim o ok. 5,5%. Zestawiajc urednione wartoci dla lat 2011
i 2012 dotyczce wykorzystania rezerwy zimnej i wirujcej z JWCD mona zauway niewielkie
spadki, ktre w przypadku rezerwy zimnej w skali roku wyniosy ok. 5%, a w przypadku rezer-
wy wirujcej ok. 3%.
Rysunek 22. Moce dyspozycyjne i rezerwy mocy w elektrowniach krajowych dostpne dla OSP w 2012 r. w odniesieniu
do 2011 r. wartoci rednie miesiczne z dobowego szczytu krajowego zapotrzebowania na moc
30 000
3 102
4 249
4 160 3 016 4 466 4 263 4 331
25 000 1 117 2 745 3 334
2 714
915 906 4 132 2 106 2 614
968 805 1 008 3 381 4 225 3 800 2 287 809 1 056 1 024 1 231
3 130 3 797 3 218 3 852 3 244 2 537 941 914
3 039 910
6 458 1 070
804 1 163 675
20 000 6 041 6 360
6 311 5 803 707 1 152 1 331 1 118
5 993 1 126 1 215 1 266 3 465 4 946 5 573 6 008 6 191
5 312 6 779
3 665
4 641 5 035 3 449 3 140 3 481 3 282
3 149 3 021 3 348
3 629
[MW]
15 000
10 000
17 888 17 506
16 637 16 804 16 999 16 901 16 446 16 316 16 142 15 884 15 887 16 496 15 896 16 714 16 946 16 382 16 778 16 407 16 488
15 610 15 686 16 255 15 244 15 724
5 000
0
sty-11 sty-12 lut-11 lut-12 mar- mar- kwi- kwi- maj- maj- cze- cze- lip-11 lip-12 sie-11 sie-12 wrz- wrz- pa- pa- lis-11 lis-12 gru-11 gru-12
11 12 11 12 11 12 11 12 11 12 11 12
obcienie JWCD obcienie nJWCD rezerwa wirujca JWCD rezerwa zimna JWCD
1.6.2. Uzgadnianie projektw planw rozwoju elektroenergetycznych

przedsibiorstw sieciowych
Zgodnie z art. 16 ustawy Prawo energetyczne, przedsibiorstwa energetyczne zajmujce

si przesyaniem lub dystrybucj energii elektrycznej, sporzdzaj dla obszaru swojego dziaania
plany rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszego zapotrzebowania na energi elek-
tryczn. Projekty planw rozwoju s przekazywane do Prezesa URE celem ich uzgodnienia.
Z punktu widzenia Prezesa URE gwnym celem uzgadniania planw rozwoju jest weryfikacja
zgodnoci projektu planu z ustaw i przepisami wykonawczymi do tej ustawy oraz z zaoeniami
polityki energetycznej pastwa, a take uzgodnienie nakadw inwestycyjnych w takiej wysoko-
ci, aby koszty z nich wynikajce mogy stanowi podstaw do kalkulacji taryfy z zachowaniem
wymogu, o ktrym mowa w art. 16 ust. 4 ustawy Prawo energetyczne. Do okrelenia wielko-
ci inwestycji w kontekcie oceny uzasadnionego poziomu nakadw inwestycyjnych, regulator
wykorzystuje nowy model do oceny i weryfikacji planw rozwoju, ktry po raz pierwszy zosta
zastosowany w 2010 r. w trakcie uzgadniania obecnie obowizujcych planw rozwoju piciu
najwikszych OSD na lata 20112015.
Poziom nakadw inwestycyjnych OSD (ktrzy 1 lipca 2007 r. dokonali rozdziau dziaalnoci)
oraz OSP, uwzgldniony w taryfach przedsibiorstw w 2012 r. i 2013 r., przedstawia tab. 28.
W tabeli zosta rwnie przedstawiony poziom zrealizowanych nakadw inwestycyjnych w 2010 r.
i 2011 r.

Tabela 28. Nakady inwestycyjne siedmiu OSD oraz OSP, ceny biece
Wykonanie 2010 Wykonanie 2011 Plan 2012 Plan 2013

[mln z] [mln z] [mln z] [mln z]
Nakady
4 384 5 659 6 041 6 652
inwestycyjne
rdo: URE.
Operator systemu przesyowego (OSP)
W padzierniku 2012 r. Operator systemu przesyowego wystpi do Prezesa URE z wnio-

skiem o uzgodnienie projektu kolejnej aktualizacji planu rozwoju w zakresie zaspokojenia obec-
nego i przyszego zapotrzebowania na energi elektryczn na lata 20102025 w zakresie lat
20132017. Potrzeba kolejnej aktualizacji wynikaa w szczeglnoci z realizacji zada zwiza-
nych z przyczeniem nowych rde wytwrczych do sieci, ktre dotycz zarwno jednostek
konwencjonalnych, jak i OZE oraz nowych zada wynikajcych z ocen stanu technicznego ma-
jtku sieciowego. Do koca 2012 r. nie zosta ukoczony proces uzgodnienia projektu aktualiza-
cji planu rozwoju.
Operatorzy systemw dystrybucyjnych (OSD)
W 2012 r. z wnioskiem o aktualizacj planw rozwoju na lata 20112015 wystpio trzech

OSD (ktrzy 1 lipca 2007 r. dokonali rozdziau dziaalnoci). Konieczno aktualizacji planw
rozwoju, rwnie jak w przypadku operatora systemu przesyowego, wynikaa z dezaktualizacji
dotychczasowych zaoe w zakresie obecnych i nowych generacji rde wytwrczych i potrzeb
rozwojowych, w szczeglnoci zwizanych z przyczaniem nowych jednostek OZE oraz planw
inwestycyjnych PSE SA. W grudniu Prezes URE uzgodni w zakresie lat 20132015 projekty
aktualizacji planu rozwoju PGE Dystrybucja SA, RWE Stoen Operator Sp. z o.o. oraz TAURON
Dystrybucja SA oddzia Gliwice (dawniej TAURON Dystrybucja GZE SA).
Energetyka przemysowa
W 2012 r. zostao przekazanych do Prezesa URE dwadziecia pi projektw planw rozwoju

przedsibiorstw tzw. energetyki przemysowej zobowizanych, zgodnie z zapisami art. 16 usta-
wy Prawo energetyczne, do ich uzgadniania. Prezes URE do 31 grudnia 2012 r. uzgodni dwa-
dziecia trzy projekty planw rozwoju, z czego siedem zostao przekazanych Prezesowi URE
w latach poprzednich. Ponadto w 2012 r. jedno przedsibiorstwo przekazao do uzgodnienia
aktualizacj planu rozwoju.
1.6.3. Udzielanie zgody na budow linii bezporedniej
Zgodnie z art. 7a ust. 3 ustawy Prawo energetyczne budowa linii bezporedniej, zdefinio-
wanej w art. 3 pkt 11f powoanej ustawy (linia elektroenergetyczna czca wydzielon jednost-
k wytwarzania energii elektrycznej bezporednio z odbiorc lub linia elektroenergetyczna -
czca jednostk wytwarzania energii elektrycznej przedsibiorstwa energetycznego z instala-
cjami nalecymi do tego przedsibiorstwa albo instalacjami nalecymi do przedsibiorstw od
niego zalenych), przed wydaniem pozwolenia na budow w rozumieniu przepisw prawa bu-
dowlanego, wymaga uzyskania zgody Prezesa URE. Zgoda ta jest udzielana w drodze decyzji.
W myl art. 7a ust. 4 ustawy Prawo energetyczne w ramach postpowania o udzielenie ta-
kiej zgody Prezes URE uwzgldnia nastpujce przesanki:

wykorzystanie zdolnoci przesyowych istniejcej sieci elektroenergetycznej,
odmow wiadczenia usug przesyania lub dystrybucji energii elektrycznej istniejc sieci
elektroenergetyczn podmiotowi wystpujcemu o uzyskanie zgody oraz nieuwzgldnienie
zoonej przez niego skargi na t odmow.
W 2012 r. do Prezesa URE nie wpyn aden wniosek o udzielenie zgody na budow linii
bezporedniej.
1.6.4. Uzgadnianie planu wprowadzania ogranicze w dostarczaniu

i poborze energii elektrycznej opracowanego przez operatora
systemu przesyowego elektroenergetycznego
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, w przypadku zagroenia:

bezpieczestwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej polegajcego na dugookresowym
braku rwnowagi na rynku paliwowo-energetycznym,
bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej 57),
bezpieczestwa osb,
wystpieniem znacznych strat materialnych
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego czci mog zosta wprowadzone na czas
oznaczony ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, polegajce na ogranicze-
niu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej
(art. 11 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy). W przypadku wystpienia zagroe, o ktrych mowa w art. 11
ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, zgodnie z art. 11 ust. 7 tej ustawy, Rada Ministrw, na
wniosek ministra waciwego do spraw gospodarki, w drodze rozporzdzenia, moe wprowadzi
na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego czci, ograniczenia w do-
starczaniu i poborze energii elektrycznej. Jak stanowi ww. rozporzdzenie przedmiotowe ograni-
czenia mog by wprowadzone po wyczerpaniu, przez operatorw systemu przesyowego elek-
troenergetycznego, operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego lub operatora
systemu poczonego elektroenergetycznego we wsppracy z zainteresowanymi podmiotami,
wszelkich dostpnych rodkw sucych zapewnieniu prawidowego funkcjonowania systemu
elektroenergetycznego przy dooeniu naleytej starannoci.
Ograniczenia te, w przypadku ich wprowadzenia, powinny by realizowane zgodnie z zakre-
sem planw wprowadzania ogranicze w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, o ktrych
mowa w rozporzdzeniu Rady Ministrw z 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegowych zasad
i trybu wprowadzania ogranicze w sprzeday paliw staych oraz w dostarczaniu i poborze
energii elektrycznej lub ciepa 58), wydanym na podstawie art. 11 ust. 6 i ust. 6a ustawy Prawo
energetyczne. Plany ogranicze dla energii elektrycznej okrelaj wielkoci maksymalnego po-
boru tej energii dla poszczeglnych odbiorcw i stopni zasilania.
Stosownie do 8 ust. 1 rozporzdzenia operatorzy systemu przesyowego elektroenergetyczne-
go, operatora systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego lub operatora systemu poczonego
elektroenergetycznego opracowuj plany wprowadzania ogranicze w dostarczaniu i poborze energii
elektrycznej. Opracowany przez operatora systemu przesyowego elektroenergetycznego plan ogra-
nicze zgodnie z 8 ust. 2 rozporzdzenia podlega corocznej aktualizacji w terminie do 31 sierpnia,
przy czym jak stanowi 8 ust. 3 pkt 1 rozporzdzenia opracowany przez operatora systemu przesy-
owego elektroenergetycznego plan ogranicze i jego aktualizacje podlegaj uzgodnieniu z Prezesem
57)
Art. 11c ust. 1 ustawy Prawo energetyczne stanowi, e zagroenie bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej
moe powsta w szczeglnoci w nastpstwie:
dziaa wynikajcych z wprowadzenia stanu nadzwyczajnego,
katastrofy naturalnej albo bezporedniego zagroenia wystpienia awarii technicznej w rozumieniu art. 3 ustawy
z 18 kwietnia 2002 r. o stanie klski ywioowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z pn. zm.),
wprowadzenia embarga, blokady, ograniczenia lub braku dostaw paliw lub energii elektrycznej z innego kraju na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub zakce w funkcjonowaniu systemw elektroenergetycznych poczonych
z krajowym systemem elektroenergetycznym,
strajku lub niepokojw spoecznych,
obnienia dostpnych rezerw zdolnoci wytwrczych poniej niezbdnych wielkoci, o ktrych mowa w art. 9g ust. 4
pkt 9 ustawy Prawo energetyczne, lub braku moliwoci ich wykorzystania.
58)
Dz. U. z 2007 r. Nr 133, poz. 924.

URE. Natomiast plany ogranicze i ich aktualizacje opracowywane przez operatorw systemw dys-
trybucyjnych elektroenergetycznych podlegaj uzgodnieniu z operatorem systemu przesyowego
elektroenergetycznego ( 8 ust. 3 pkt 2 rozporzdzenia).
Jak stanowi rozporzdzenie, ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej dotycz
odbiorcw energii elektrycznej, dla ktrych wielko mocy umownej okrelonej w umowie sprzeday
energii elektrycznej lub umowie o wiadczenie usug przesyania lub dystrybucji energii lub umowie
zawierajcej postanowienia umowy sprzeday i umowy o wiadczenie usug przesyania lub dystry-
bucji energii, ustalona zostaa powyej 300 kW. Natomiast ochronie przed wprowadzanymi ograni-
czeniami podlegaj odbiorcy energii elektrycznej w cigu caego roku, dla ktrych wielko mocy
umownej okrelonej w umowach, o ktrych mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy
Prawo energetyczne, ustalona zostaa poniej 300 kW, oraz szpitale i inne obiekty ratownictwa me-
dycznego; obiekty wykorzystywane do obsugi rodkw masowego przekazu o zasigu krajowym;
porty lotnicze; obiekty midzynarodowej komunikacji kolejowej; obiekty wojskowe, energetyczne
oraz inne o strategicznym znaczeniu dla funkcjonowania gospodarki lub pastwa, okrelone w prze-
pisach odrbnych; obiekty dysponujce rodkami technicznymi sucymi zapobieganiu lub ograni-
czaniu emisji, negatywnie oddziaywujcych na rodowisko.
Stosownie do art. 9c ust. 2 pkt 14 ustawy Prawo energetyczne pomiotem odpowiedzialnym

za realizacj ogranicze w dostarczaniu energii elektrycznej, wprowadzonych zgodnie z przepi-
sami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 6 i 7 ustawy Prawo energetyczne jest operator sys-
temu przesyowego elektroenergetycznego, tj. PSE SA (dalej: OSP).
Wniosek o uzgodnienie aktualizacji planu wprowadzania ogranicze w dostarczaniu i poborze
energii elektrycznej, opracowanego przez OSP wpyn do Prezesa URE 31 maja 2012 r. Do
postpowania administracyjnego majcego na celu uzgodnienie planu ogranicze, na prawach stro-
ny dopuszczona zostaa, zwaywszy na jej cele statutowe, organizacja spoeczna, tj. PTPiREE.
W trakcie tego postpowania zostaa przeprowadzona analiza przedstawionej przez OSP aktuali-
zacji planu ogranicze, uzyskanych od OSP dodatkowych wyjanie w sprawie, a take stanowi-
ska PTPiREE w sprawie. W konsekwencji moc decyzji z 31 lipca 2012 r. Prezes URE uzna, e
przedstawiona mu aktualizacja planu wprowadzania ogranicze w dostarczaniu i poborze energii
elektrycznej, na okres od 1 wrzenia 2012 r. do 31 sierpnia 2013 r., spenia wymogi okrelone
w przepisach ustawy Prawo energetyczne oraz ww. rozporzdzenia i uzna j za uzgodnion.
Nastpnie, po rozpatrzeniu wniosku OSP dotyczcego zmiany powyszej decyzji Prezesa URE
z 31 lipca 2012 r., majcego na wzgldzie ujcie w planie ogranicze zmian wielkoci maksy-
malnego poboru mocy elektrycznej w poszczeglnych stopniach zasilania, spowodowanych ko-
niecznoci uwzgldnienia w planie ogranicze nowego operatora systemu dystrybucyjnego
elektroenergetycznego, Prezes URE 5 listopada 2012 r. wyda w trybie art. 155 Kodeksu post-
powania administracyjnego decyzj zmieniajc ww. decyzj z 31 lipca 2012 r.
Dodatkowo wskaza naley na nastpujce uprawnienia OSP zwizane z wystpieniem za-

groenia bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej:
wprowadzenie ogranicze w poborze energii elektrycznej do czasu wejcia w ycie przepisw
wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 tej ustawy, lecz nie duej ni na okres 72 godzin
(art. 11c ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne),
po wyczerpaniu wszystkich moliwych dziaa zmierzajcych do pokrycia zapotrzebowania na
energi elektryczn, wydanie odbiorcom kocowym, przyczonym bezporednio do sieci
przesyowej, polecenia zmniejszenia iloci pobieranej energii elektrycznej lub odczenia od
sieci urzdze i instalacji nalecych do tych odbiorcw, zgodnie z planem wprowadzania
ogranicze (art. 11d ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo energetyczne).
OSP w zwizku z wystpieniem zagroenia bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej jest

przy tym obowizany niezwocznie powiadomi ministra waciwego do spraw gospodarki oraz
Prezesa URE o wystpieniu zagroenia bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej, podjtych
dziaaniach i rodkach w celu usunicia tego zagroenia i zapobieenia jego negatywnym skut-
kom, co obejmuje rwnie dziaania omwione powyej. Jednoczenie OSP powinien zgosi
konieczno wprowadzenia ogranicze na podstawie art. 11 ust. 7 ustawy Prawo energetyczne.
W 2012 r. do Prezesa URE nie wpyna informacja dotyczca podjcia przez OSP dziaa
w oparciu o wskazane wyej regulacje prawne.

1.6.5. Kontrola zapasw paliw
Kontrole w 2012 r.
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, przedsibiorstwo energetyczne zaj-

mujce si wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepa jest obowizane utrzymywa zapasy
paliw w iloci zapewniajcej utrzymanie cigoci dostaw energii elektrycznej lub ciepa do od-
biorcw, z zastrzeeniem dotyczcym sytuacji, w ktrej przepisy ustawy Prawo energetyczne
dopuszczaj obnienie iloci zapasw. Minimalne wielkoci zapasw paliw w odniesieniu do
wgla kamiennego, wgla brunatnego oraz oleju opaowego ktre s obowizane utrzymywa
ww. przedsibiorstwa oraz sposb gromadzenia tych zapasw okrelone zostay w rozporzdze-
niu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej z 12 lutego 2003 r. w sprawie zapasw paliw
w przedsibiorstwach energetycznych 59) dalej: rozporzdzenie.
W celu oceny realizacji obowizku okrelonego w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne
Prezes URE w 2012 r. podejmowa stosowne dziaania o charakterze kontrolno-wyjaniajcym. Dzia-
ania te polegay na przeprowadzeniu bada problemowych oraz kontroli.
Badania problemowe polegay na badaniu zagadnienia stanu utrzymywanych zapasw paliw

na podstawie informacji i dokumentw uzyskanych od grupy jednostek objtych danym bada-
niem. Kade z takich bada obejmowao grup tzw. elektrowni/elektrociepowni systemowych,
przy czym w dwch badaniach tego rodzaju ujto take grup przedsibiorstw wytwarzajcych
energi elektryczn lub ciepo na skal lokaln. W trakcie przedmiotowych bada, dokonywa-
nych szeciokrotnie w cigu 2012 r., badano realizacj obowizku utrzymywania zapasw paliw
w odpowiedniej iloci odnonie ponad piciuset rde wytwarzania energii elektrycznej lub
ciepa. W ww. liczbie rde znajduj si rda wytwarzania energii elektrycznej, w ktrych
przeprowadzono badanie w cigu 2012 r. kilkukrotnie w zwizku z podejmowaniem przez Preze-
sa URE dziaa kontrolno-monitorujcych wobec wytwrcw systemowych posiadajcych Jed-
nostki Wytwrcze Centralnie Dysponowane, jako jednostki wytwrcze o szczeglnym znaczeniu
dla KSE.
Dziaania Prezesa URE polegay na kontroli prawidowoci realizacji przez zobowizane pod-
mioty obowizku utrzymywania zapasw paliw, badaniu zasadnoci wpywajcych do urzdu
informacji o uchybieniach w dziaalnoci przedsibiorstw energetycznych w zakresie utrzymy-
wania zapasw paliw, podejmowaniu dziaa majcych na celu wyeliminowanie udokumento-
wanych nieprawidowoci (w szczeglnoci ujawnionych w wyniku przeprowadzenia bada pro-
blemowych), a take na dziaaniach kontrolno-wyjaniajcych w zakresie zgaszanych przez
przedsibiorstwa energetyczne obnie iloci zapasw paliw poniej poziomu okrelonego
w ww. rozporzdzeniu.
W 2012 r. prowadzono dwadziecia dziewi kontroli dotyczcych realizacji przez obowiza-
ne podmioty obowizku utrzymywania zapasw paliw. Kontrole te wykazay wystpienie nie-
prawidowoci w przypadku pitnastu skontrolowanych przedsibiorstw energetycznych. Odno-
nie powyszych przedsibiorstw energetycznych wszczto w 2012 r. dwanacie postpowa
o naoenie kary pieninej, a pi kolejnych postpowa zostanie wszcztych w 2013 r. (w tym
postpowania w zwizku z niedochowaniem terminu przekazania informacji o obnieniu iloci
zapasw, o czym szerzej mowa w pkt 1.6.5.2.).
Gwnymi przyczynami stwierdzonych nieprawidowoci w zakresie utrzymywania zapasw
paliw na wymaganym poziomie przez obowizane przedsibiorstwa energetyczne byy: przyjcie
bdnego (tzn. niezgodnego z rozporzdzeniem) sposobu gromadzenia zapasw paliw oraz brak
dochowywania przez przedsibiorstwa energetyczne naleytej starannoci przy utrzymywaniu
zapasw paliw i ich uzupenianiu.
59)
Dz. U. z 2003 r. Nr 39, poz. 338 oraz z 2010 r. Nr 108, poz. 701.

Prowadzenie spraw zwizanych z obnianiem i uzupenianiem
iloci zapasw paliw
Przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepa,

ktre s zobligowane do utrzymywania zapasw paliw, maj moliwo obnienia tych zapasw
poniej wielkoci okrelonych w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spoecznej
z 12 lutego 2003 r. w sprawie zapasw paliw w przedsibiorstwach energetycznych a wic
w odniesieniu do wgla kamiennego, wgla brunatnego oraz oleju opaowego w sytuacji wy-
stpienia przesanek, o ktrych mowa w art. 10 ust. 1a ustawy Prawo energetyczne. Dziaanie
takie moe zosta podjte, jeeli jest to niezbdne do zapewnienia cigoci dostaw energii
elektrycznej lub ciepa, w przypadku:
wytworzenia, na polecenie waciwego operatora systemu elektroenergetycznego, energii
elektrycznej w iloci wyszej od redniej iloci energii elektrycznej wytworzonej w analogicz-
nym okresie w ostatnich trzech latach, lub
nieprzewidzianego istotnego zwikszenia produkcji energii elektrycznej lub ciepa, lub
wystpienia, z przyczyn niezalenych od przedsibiorstwa energetycznego, nieprzewidzia-
nych, istotnych ogranicze w dostawach paliw zuywanych do wytwarzania energii elek-
trycznej lub ciepa.
Stosownie do art. 10 ust. 1b ustawy Prawo energetyczne przedsibiorstwo energetyczne,
ktre skorzystao z ww. moliwoci obnienia zapasw paliw, jest obowizane do uzupenienia
zapasw paliw do wielkoci okrelonych w rozporzdzeniu, w terminie nie duszym ni dwa
miesice od ostatniego dnia miesica, w ktrym rozpoczto ich obnianie. Natomiast w przy-
padku, gdy uzupenienie zapasw paliw, z przyczyn niezalenych od przedsibiorstwa energe-
tycznego, nie jest moliwe w ww. terminie, Prezes URE, na pisemny wniosek przedsibiorstwa
energetycznego (zoony w terminie okrelonym w art. 10 ust. 1d ustawy Prawo energetycz-
ne) moe, w drodze decyzji, wskaza duszy termin ich uzupenienia, biorc pod uwag za-
pewnienie cigoci dostaw energii elektrycznej lub ciepa do odbiorcw. Wskazany w decyzji
przez Prezesa URE termin nie moe by duszy ni cztery miesice od ostatniego dnia miesica,
w ktrym rozpoczto obnianie zapasw paliw (por. art. 10 ust. 1c ustawy Prawo energetyczne).
Przedsibiorstwo energetyczne jest jednoczenie obowizane informowa Prezesa URE o ob-
nieniu iloci zapasw paliw poniej wielkoci okrelonych w ww. rozporzdzeniu oraz o sposo-
bie i terminie ich uzupenienia wraz z uzasadnieniem. Jak wskazuje art. 10 ust. 1f ustawy
Prawo energetyczne informacj w ww. zakresie przedsibiorstwo energetyczne obowizane jest
przekaza w formie pisemnej najpniej w trzecim dniu od dnia, w ktrym rozpoczto obnianie
iloci zapasw paliw poniej wielkoci okrelonych w rozporzdzeniu.
W odniesieniu do realizacji ww. obowizku podkreli naley, e informacja o obnieniu za-
pasw paliw powinna by przekazana w formie pisemnej do Prezesa URE najpniej trzeciego
dnia od dnia, w ktrym rozpoczto obnianie iloci zapasw paliw. Uwzgldni przy tym naley,
i pojcie przekazania informacji tosame jest z podaniem jej do wiadomoci. W konsekwencji
informacja taka powinna by sporzdzona po faktycznym wystpieniu obnienia oraz powinna
faktycznie dotrze do Prezesa URE w ww. terminie, zatem samo nadanie takiej informacji
w polskiej placwce pocztowej operatora pocztowego, z uwagi na materialny charakter terminu,
nie stanowi realizacji przedmiotowego obowizku. Tak wic w celu bezzwocznego przekazania
informacji o obnieniu zapasw paliw przedsibiorstwa energetyczne mog korzysta z bezpo-
rednich teleinformatycznych form komunikacji z Urzdem Regulacji Energetyki (np. via fax lub
e-mail).
W 2012 r. do Prezesa URE wpyny cztery informacje od przedsibiorstw energetycznych

o obnieniu zapasw paliw poniej poziomu okrelonego w rozporzdzeniu. Wobec tych przed-
sibiorstw podjte zostay dziaania o charakterze kontrolno-wyjaniajcym, majce na celu
ustalenie, czy obnienie zapasw paliw nastpio w sposb uzasadniony, tj. w rezultacie wyst-
pienia przesanek, o ktrych mowa w art. 10 ust. 1a ustawy Prawo energetyczne. Ponadto
w 2012 r. zostao zakoczonych pi postpowa dotyczcych obnie zapasw zgoszonych
przez przedsibiorstwa energetyczne w 2011 r. oraz jedno dotyczce 2010 r.
W trzech przypadkach Prezes URE uzna, e przedstawione przez przedsibiorstwa energe-
tyczne wyjanienia nie pozwalaj na przyjcie, i obnienia iloci zapasw paliw dokonane zo-
stay z uwzgldnieniem przesanek okrelonych w art. 10 ust. 1a ustawy Prawo energetyczne.
W jednym przypadku, w czasie wszcztej kontroli, zgoszenie uznano jako bezprzedmiotowe

(stan zapasw paliw by zgodny z iloci okrelon w rozporzdzeniu z 12 lutego 2003 r.).
Jedno przedsibiorstwo wycofao zgoszone obnienie zapasw paliw. W trzech przypadkach
zgoszenie byo zgodne z przesankami okrelonymi w art. 10 ust. 1a ustawy Prawo energe-
tyczne, jednak w dwch z nich przedsibiorstwa nie dochoway terminu przekazania informacji,
o ktrym mowa w art. 10 ust. 1f ustawy Prawo energetyczne.
W zwizku z powyszym, Prezes URE w 2012 r. w szeciu przypadkach naoy kary pieni-
ne na przedsibiorstwa zgaszajce obnienie zapasw paliw w zwizku ze stwierdzonymi nie-
prawidowociami w zakresie przekazywania Prezesowi URE informacji o obnieniu zapasw,
w tym w zwizku z nie dochowaniem terminu przekazania informacji.
W 2012 r. do Prezesa URE wpyn jeden wniosek od przedsibiorstwa energetycznego

w sprawie wskazania duszego ni okrelony w art. 10 ust. 1b ustawy Prawo energetyczne
terminu na uzupenienie zapasw paliw do wielkoci okrelonej w przepisach wydanych na pod-
stawie art. 10 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne, jednake przedsibiorstwo energetyczne
wycofao wniosek.
1.6.6. Ocena bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej
Bezpieczestwo dostarczania energii elektrycznej jest zagadnieniem kompleksowym, obej-

mujcym zarwno dziaania krtko-, jak i dugoterminowe. Proces monitorowania tego bezpie-
czestwa, realizowany przez Prezesa URE, obejmuje pozyskiwanie i analiz informacji w ramach
dziaa, do ktrych nale m.in.:
1) pozyskiwanie i analiza informacji na temat biecego funkcjonowania systemu elektroener-
getycznego,
2) pozyskiwanie i analiza informacji o stanie infrastruktury sieciowej oraz potrzebach inwestycyjnych
OSP i OSD w trakcie uzgadniania projektw planw rozwoju przedsibiorstw sieciowych,
3) prowadzenie kontroli stanu zapasw wgla w elektrowniach,
4) prowadzenie bazy informacyjnej o przedsibiorstwach sektora tworzonej na podstawie rocz-
nych sprawozda (s to gwnie dane o charakterze ekonomicznym, pozyskiwane z zasobw
informacyjnych innych resortw i instytucji badawczych, m.in. Ministerstwa Gospodarki, GUS
i ARE SA),
5) podejmowanie nieperiodycznych bada zwizanych z wyjanianiem nadzwyczajnych sytuacji
zagraajcych bezpieczestwu pracy KSE,
6) pozyskiwanie i analiza informacji na temat zamierze inwestycyjnych przedsibiorstw ener-
getycznych oraz informacji o wydanych lub rozpatrywanych warunkach przyczenia rde
wytwrczych do sieci przesyowej oraz sieci dystrybucyjnych.
W toku monitorowania szczegln uwag przykadano do moliwoci pokrycia biecego za-
potrzebowania na energi elektryczn i moc, bezpieczestwa operacyjnego systemu elektro-
energetycznego oraz dyspozycyjnoci urzdze, w tym jednostek wytwrczych. Podobnie jak
w 2011 r., wielko mocy zainstalowanych utrzymuje si na stosunkowo wysokim poziomie
przekraczajcym 37 GW, przy czym w 2012 r. nastpi jej wzrost o ponad 1,8%. Odnoszc si
do mocy dyspozycyjnych i rezerw mocy w KSE naley stwierdzi, e w 2012 r. ksztatoway si
one na wystarczajcym poziomie z punktu widzenia biecego bezpieczestwa funkcjonowania
KSE. Naley mie jednak na wzgldzie, e maksymalne zapotrzebowanie na moc w 2012 r. byo
zblione do poziomu w 2011 r. i mniejsze ni w latach poprzednich, a wskanik ten wpywa
istotnie na bezpieczestwo dostaw energii elektrycznej. Jednoczenie naley nadmieni, e
ustawa Prawo energetyczne nakada na przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwa-
rzaniem energii elektrycznej w rdach o cznej mocy zainstalowanej nie mniejszej ni 50 MW,
obowizek dotyczcy raportowania Prezesowi URE o planach inwestycyjnych na kolejne 15 lat,
a take aktualizacji tych planw co 3 lata. Rozszerza to zatem zakres monitorowania bezpie-
czestwa dostaw energii elektrycznej o horyzont dugoterminowy.
W zwizku z powyszym przeprowadzone w 2011 r. badanie ankietowe, bdce wynikiem
realizacji przez Prezesa URE zadania wynikajcego z art. 16 ust. 11 i 12 ustawy Prawo ener-
getyczne, w zakresie monitorowania bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej (badania
ankietowe w tym zakresie przeprowadzane s co trzy lata i w zwizku z tym w 2012 r. nie byo

takiego obowizku) wykazao, e po 2015 r. istnieje ryzyko okresowego braku moliwoci po-
krycia szczytowego zapotrzebowania na energi elektryczn. W porwnaniu do badania bezpie-
czestwa dostaw energii elektrycznej, przeprowadzonego przez Prezesa URE w 2008 r., sytu-
acja ulega poprawie w zwizku ze spadkiem zapotrzebowania na energi elektryczn, zwiza-
nym ze spowolnieniem gospodarczym spowodowanym wiatowym kryzysem finansowym. Za
sytuacja moe jednak wystpi w okresach nasilonych remontw planowych jednostek wytwr-
czych oraz w przypadku wystpienia ekstremalnych warunkw pogodowych, ktre powoduj
trudnoci z przesyaniem energii elektrycznej oraz chodzeniem jednostek wytwrczych w obie-
gach otwartych. Ryzyko wystpienia przerw w dostarczaniu energii elektrycznej moe wystpi
rwnie w przypadku dynamicznego wzrostu zapotrzebowania na energi i dotyczy w szczegl-
noci lokalnych obszarw zasilania, ktre charakteryzuj si ponadprzecitnym wzrostem zapotrze-
bowania na moc szczytow, lecych w duych odlegociach od systemowych rde wytwrczych.
Naley mie na uwadze, i wyniki przygotowanej analizy moliwoci pokrycia szczytowego
zapotrzebowania na moc nie uwzgldniaj obecnych zdolnoci importu energii elektrycznej, jak
rwnie dostpnoci rezerwy interwencyjnej. Tym samym uwzgldnienie powyszych kwestii
powinno przyczyni si do poprawy przedstawionego bilansu mocy, co najmniej do 2016 r. Jed-
noczenie naley podkreli, e w sytuacjach zagroenia bezpieczestwa pracy KSE powoduj-
cych konieczno podjcia dziaa interwencyjnych przez operatora systemu przesyowego,
moliwoci importu mog by uwarunkowane wystpowaniem odpowiednich nadwyek mocy
dyspozycyjnej w ssiadujcych systemach elektroenergetycznych, ktrych wykorzystanie jest
uzalenione od zgody ssiednich operatorw systemw przesyowych.
W przypadku realizacji wszystkich zadeklarowanych przez przedsibiorstwa energetyczne pla-
nw inwestycyjnych, powinna zosta zapewniona wystarczajca nadwyka rezerw mocy w syste-
mie, ktra umoliwiaby dugoterminowe pokrycie zapotrzebowania na energi elektryczn. Jed-
noczenie naley podkreli, e przedstawione powyej wnioski nie bior pod uwag m.in. dy-
namicznego rozwoju generacji wiatrowej w KSE zarwno w sieci przesyowej, jak i w sieciach
dystrybucyjnych ze wzgldu na utrudnion moliwo okrelenia dyspozycyjnoci takich rde
w okresie szczytowego zapotrzebowania na moc.
W latach 20082010 operator systemu przesyowego i operatorzy systemw dystrybucyj-
nych (obecnie piciu OSD, ktrzy 1 lipca 2007 r. dokonali rozdziau dziaalnoci) przeznaczyli
12,5 mld z nakadw inwestycyjnych na rozbudow, odtworzenie i modernizacj infrastruktury
sieciowej. W kolejnych piciu latach (20112015) planuj oni przeznaczy na inwestycje ponad
34 mld z, tj. prawie trzykrotnie wicej ni w ostatnich trzech latach. Tak znaczny wzrost naka-
dw inwestycyjnych wynika z potrzeby wzmocnienia i rozbudowy infrastruktury sieciowej w celu
m.in. przyczania nowych odbiorcw i nowych rde oraz zapewnienia wyszego poziomu
bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej.
W wyniku prowadzonej kontroli realizacji obowizkw naoonych na przedsibiorstwa ener-
getyczne zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej lub ciepa w zakresie utrzymywania
zapasw paliw (wgiel kamienny, wgiel brunatny, olej opaowy) w iloci zapewniajcej utrzy-
manie cigoci dostaw energii elektrycznej i ciepa do odbiorcw, stwierdzono przypadki braku
dochowywania przez przedsibiorstwa energetyczne naleytej starannoci przy utrzymywaniu
zapasw paliw. Wobec przedsibiorstw energetycznych nie utrzymujcych odpowiednich zapa-
sw paliw, Prezes URE podejmowa w 2012 r. dziaania kontrolno-dyscyplinujce przewidziane
przepisami prawa.
Reasumujc, realizacja jednego z gwnych priorytetw Polityki energetycznej Polski do 2030 roku,
jakim jest wzrost bezpieczestwa dostaw paliw i energii, zaley w duej mierze od terminowej
realizacji inwestycji w sektorze elektroenergetycznym, zarwno w obszarze wytwarzania energii
elektrycznej, jak rwnie infrastruktury sieciowej. W tym zakresie Prezes URE zosta wyposaony
w dodatkowe kompetencje dotyczce monitorowania zamierze inwestycyjnych oraz ich realizacji,
ktry umoliwia bardziej szczegow ocen stopnia bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej.
Istotne dla zapewnienia bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej mog by dodatkowe dziaa-
nia zwizane m.in. z wprowadzeniem dodatkowych usug systemowych takich jak rezerwa inter-
wencyjna oraz zmniejszenie zapotrzebowania na moc (aktywizacja strony popytowej).

2. GAZOWNICTWO
2.1. Rynek gazu ziemnego oglna sytuacja
Bilans produkcji, importu i zuycia gazu ziemnego
W 2012 r. cakowite zuycie gazu ziemnego w Polsce wynioso, wedug danych pozyskanych
w toku przeprowadzonych cyklicznych bada monitorujcych, 15 436,22 mln m3. Dostawy gazu
z zagranicy, w iloci 11 265,84 60) mln m3, uzupeniane byy gazem pochodzcym ze rde kra-
jowych w iloci 4 317,27 mln m3, co stanowio blisko 27% cakowitego zaopatrzenia kraju w gaz
ziemny. Cakowite dostawy gazu z zagranicy w 2012 r. obejmoway import z kierunku wschod-
niego 61) oraz dostawy wewntrzwsplnotowe z Niemiec i Czech, przy czym istotn ich cz
stanowi import z kierunku wschodniego, realizowany w ramach dugoterminowego kontraktu
zawartego w 1996 r. pomidzy Polskim Grnictwem Naftowym i Gazownictwem SA (dalej PGNiG
SA) a OOO Gazprom Eksport. Na podstawie tego kontraktu zakupiono 9 017,32 mln m3 gazu
ziemnego, co stanowio ok. 82% cakowitego importu tego surowca na terytorium Polski.
Import ten uzupeniany by dostawami z Niemiec i Czech. Wielko sumaryczna tych dostaw,
realizowanych w ramach umw wyniosa 1 982,63 mln m3, co stanowio ok. 18% cakowitego
przywozu gazu na terytorium Polski.
Szczegowe informacje o strukturze dostaw gazu oraz krajowych zdolnociach wydobyw-
czych w 2012 r. przedstawiono w poniszych tabelach.
Tabela 29. Struktura dostaw gazu w 2012 r.
Wyszczeglnienie Ilo [mln m3]

Import, w tym: 10 999,950
Kontrakt jamalski 9 017,324
Nabycie wewntrzwsplnotowe / kraj pochodzenia 1 982,630
a) Niemcy 1 426,932
b) Czechy 555,700
Wydobycie wasne 4 317,270
Magazyny gazu (zmiana stanu zapasw)* -481,280*, **
Zakup ze rde krajowych (dostawy do PGNiG SA od krajowych dostawcw) 129,680
* + wzrost zapasw, - zmniejszenie zapasw.

** W celu odpowiedniego zbilansowania pozycji przychodowych w niniejszym zestawieniu, podana warto ze zna-
kiem - oznacza wzrost zapasw.
rdo: PGNiG SA.
Tabela 30. Cakowite dostawy gazu ziemnego w 2012 r.
Dostawy Produkcja
cakowite dostawy* szczytowe** cakowita dzienna zdolno produkcyjna
[mld m] [mln m/dob] [mld m] [mln m/dob]
14,97 75,21 4,32 11,8/12,7
produkcja rednioroczna/szczytowa
* Wydobycie + import + inne rda krajowe eksport + zmiana zapasw (Uwaga: uwzgldniono rwnie zakup ze
rde krajowych w celu podania cakowitych dostaw gazu ziemnego).
** Maksymalne dzienne dostawy gazu w roku.
rdo: PGNiG SA.
60)
W tym ok. 266 mln m3 wynosz dostawy z zagranicy spek obrotu niezalenych od PGNiG SA.
61)
Zgodnie ze zmianami zapisw w artykule 1 do Protokou Dodatkowego do Porozumienia miedzy Rzdem RP
a Rzdem FR z 25 sierpnia 1993 r., import gazu realizowany jest poprzez dostawy gazu rosyjskiego i/lub innego pocho-
dzenia do RP na podstawie kontraktu wieloletniego kupna sprzeday [...].

Tabela 31. Krajowe zdolnoci wydobywcze w 2012 r.*
Zdolnoci wydobywcze [mld m/rok] Zdolnoci wydobywcze [mln m/doba]

4,43 12,74
* Zdolnoci wydobywcze okrelono na podstawie 90% maksymalnych dobowych zdolnoci wydobywczych 365 dni,
ktre uwzgldniaj przestoje eksploatacyjne orodkw wydobywczych. Rnica pomidzy zdolnociami wydobyw-
czymi a produkcj gazu ziemnego zwizana jest z wahaniami sezonowymi w zapotrzebowaniu na gaz ziemny zaazo-
towany w okresie letnim i zimowym. W okresie szczytowego zapotrzebowania na gaz ziemny zaazotowany (znaczne
spadki temperatur w okresie zimowym) zdolnoci wydobywcze wykorzystywane s w stopniu maksymalnym, za
w okresie letnim zapotrzebowanie na ten rodzaj gazu zdecydowanie spada. Zdolnoci wydobywcze kopal wydoby-
wajcych gaz ziemny wysokometanowy wykorzystywane s w stopniu maksymalnym przez okres caego roku.
rdo: PGNiG SA.
2.1.1. Rynek hurtowy
Hurtowy segment rynku gazu ziemnego w 2012 r. w Polsce nadal jest zdominowany przez
jeden podmiot. Dziaalno w zakresie hurtowego obrotu gazem ziemnym w Polsce, rozumiana
jako sprzeda gazu podmiotom wykorzystujcym go w celu dalszej odsprzeday, bya zdomino-
wana przez przedsibiorstwo PGNiG SA. Naley jednak zaznaczy i segment ten sukcesywnie
si rozwija.
Liczba podmiotw mogcych prowadzi obrt paliwem gazowym wynosi 97.
Przedsibiorstwa obrotu gazem spoza Grupy Kapitaowej PGNiG pozyskay ok. 50% gazu
ziemnego od PGNiG SA, a pozostay popyt zosta zaspokojony z importu. Natomiast wolumen
gazu, jaki sprzeday w 2012 r. stanowi ponad 5% w sprzeday ogem i wynosi 707,47 mln m3.
Tabela 32. Wolumeny gazu pozyskiwanego i sprzedawanego przez najwiksze przedsibiorstwa obrotu w 2012 r.
cznie PGNiG SA Pozostae spki obrotu

Pozyskanie gazu 16 414,69 14 965,62 1 449,07
Sprzeda gazu 15 436,22 14 728,75 707,47
*sprzeda gazu do spek obrotu 340,73 322,45 18,28
Uwaga: w przypadku pozostaych spek obrotu rnica pomidzy pozyskaniem a sprzeda stanowi zuycie na potrze-
by wasne.
rdo: URE.
Obrt gazem ziemnym w 2012 r. realizowany by wycznie w ramach kontraktw dwustron-

nych. Ceny paliwa gazowego wynikay z taryfy i nie byy rnicowane w zalenoci od tego, czy
wykorzystuje si gaz na potrzeby wasne odbiorcy, czy do dalszej odsprzeday. Cz przedsi-
biorstw obrotu gazem kupowaa gaz bezporednio z kopal, cena za to paliwo nie bya taryfo-
wana i bya ustalana w ramach kontraktw dwustronnych.
W 2012 r. trway prace nad wdroeniem nowego modelu Rynku Gazu. Zostay okrelone
szczegowe warunki korzystania z systemu przesyowego i systemw dystrybucyjnych przez
uytkownikw w Instrukcjach Ruchu i Eksploatacji Systemw Przesyowych czy Dystrybucyjnych
(IRiESP/IRiESD), ktre weszy w ycie 1 stycznia 2013 r. Instrukcje uwzgldniaj wymogi okre-
lone w przepisach prawa, w szczeglnoci dotyczcych funkcjonowania regulowanej, tj. infra-
strukturalnej czci systemu gazowniczego oraz kalkulacji taryf dla paliw gazowych oraz
z uwzgldnieniem zasad zawartych w projekcie Kodeksu sieci w zakresie mechanizmw alokacji
przepustowoci (CAM NC). Wprowadzone zostay rwnie niezbdne zmiany majce zapewni
obrt gazem ziemnym poprzez dostp do infrastruktury rynkowej (wirtualny punkt obrotu ga-
zem, gieda), a take handel gazem ziemnym na rynku kontraktw bilateralnych (OTC).
W grudniu 2012 r. zosta uruchomiony rynek handlu gazem na TGE SA.
2.1.2. Rynek detaliczny
Wysoki poziom koncentracji na polskim rynku gazu, wynikajcy z pozycji dominujcej GK

PGNiG, wpywa od wielu lat na struktur rynku detalicznego oraz tempo przemian w nim zacho-
dzcych. Nadal okoo 94,64% sprzeday gazu ziemnego realizowane jest przez PGNiG SA, na-

tomiast pozostae 5,36% przez kilkadziesit podmiotw, ktre staraj si rozwija i umacnia
swoj pozycj na rynku.
Tabela 33. Liczba i udziay rynkowe najwikszych przedsibiorstw w 2012 r.
Liczba przedsibiorstw o udziale w danym rynku Udzia trzech najwikszych przedsibiorstw

gazu ziemnego przekraczajcym 5% w poday paliwa gazowego [%]
1 94,6
rdo: URE.
Dokonujc caociowej analizy rynku sprzeday detalicznej gazu ziemnego Grupy Kapitaowej
PGNiG w 2012 r. w odniesieniu do wszystkich grup odbiorcw naley wskaza, e najliczniej
reprezentowan grup byy gospodarstwa domowe, ktre stanowiy 96,9% ogu liczby odbior-
cw. Ich udzia w wolumenie sprzeday w 2012 r. wynis 26,1%. Najwikszy udzia w sprzeda-
y gazu ziemnego mieli natomiast odbiorcy przemysowi 60,2%, wrd ktrych dominoway
zakady chemiczne, elektrownie i elektrociepownie. Ponadto, PGNiG SA sprzedaje gaz do OGP
GAZ-SYSTEM SA i operatorw systemw dystrybucyjnych PGNiG SA na potrzeby wasne
i bilansowania systemu. W 2012 r. potrzeby technologiczne (straty i zuycie wasne) OGP GAZ-
SYSTEM SA oraz operatorw dystrybucyjnych GK PGNiG wynosiy 240,06 mln m3. Wielko
i struktur sprzeday gazu GK PGNiG do odbiorcw kocowych zamieszczono w tab. 34.
Tabela 34. Wielko i struktura sprzeday gazu GK PGNiG odbiorcom kocowym w 2012 r.
Ilo
Wyszczeglnienie Liczba odbiorcw
[mln m]
RAZEM 14 728,75 6 706 425
1. Odbiorcy hurtowi*, z tego 322,45 91
z GK PGNiG
spoza GK PGNiG 322,45 91
2. OSP (OGP GAZ-SYSTEM SA) 108,82 26
3. OSD 136,12 19
4. Eksport 0,02 1
5. Odbiorcy kocowi Przemys, z tego 8 878,57 43 587
Zakady azotowe 2 309,29 25
Elektrownie i elektrociepownie 1 181,40 378
Ciepownie 273,09 1 650
Inni mali odbiorcy (o zuyciu do 1 mln m3/rok) 901,32 40 959
Inni redni odbiorcy (o zuyciu powyej 1 mln m3 do 25 mln m3/rok) 1 99,66 551
Inni duzi odbiorcy (o zuyciu powyej 25 mln m3/rok) 2 219,82 24
6. Odbiorcy kocowi handel i usugi, z tego 1 431,12 164 405
Mali odbiorcy (o zuyciu do 1 mln m3/rok) 1 287,98 164 346
redni odbiorcy (o zuyciu powyej 1 mln m3 do 25 mln m3/rok) 143,14 59
Duzi odbiorcy (o zuyciu powyej 25 mln m3/rok)
7. Gospodarstwa domowe 3 851,65 6 498 296
* Odbiorcy kupujcy w celu dalszej odsprzeday.

rdo: PGNiG SA.
Najwikszymi podmiotami pod wzgldem wolumenu sprzeday gazu, spoza GK PGNiG, pro-
wadzcymi dziaalno na rynku detalicznym s: EWE energia Sp. z o.o. (0,52%), HANDEN
Sp. z o.o. (0,24%), Grupa Duon SA (0,47%), G.E.N Gaz Energia SA (0,73%), Egesa Grupa
Energetyczna SA (1,22%), ENESTA SA (0,38%), Polenergia Kogeneracja Sp. z o.o. (0,3%),
Sime Polska Sp. z o.o. (0,14%), ArcelorMittal Poland SA (0,18%), KGHM Polska Mied SA
(0,05%), Anwil SA (0,22%), Elsen SA (0,1%), Huta Pokj SA (0,07%), Fenice Sp. z o.o.
(0,14%). Przedsibiorstwa te prowadz dziaalno handlow polegajc na odsprzeday gazu
ziemnego z nabycia wewntrzwsplnotowego lub nabywanego od PGNiG SA. Gaz sprzeda-
wany przez wymienione spki obrotu w wikszoci dostarczany jest do odbiorcw koco-
wych za porednictwem wasnych, lokalnych sieci dystrybucyjnych, ktrych czna dugo
wynosi ok. 4 773 km.

Wielko i struktur dostaw, sprzeday gazu oraz zakupu gazu przez mae spki obrotu za-
mieszczono w tabelach poniej.
Tabela 35. Struktura dostaw gazu ziemnego
Ilo
Wyszczeglnienie
[mln m3]
Dostawy na terenie kraju, w tym: 1 336,52
- wydobycie wasne 0,00
- z Grupy Kapitaowej PGNiG, 1 043,18
- spoza Grupy Kapitaowej PGNiG 51,28
Import / kraj pochodzenia 0,00
Nabycie wewntrzwsplnotowe / kraj pochodzenia (Niemcy, UE) 254,75
Zakup od podmiotw powizanych kapitaowo (w kraju i zagranic) 97,62
rdo: URE.
Tabela 36. Struktura sprzeday gazu
Ilo Liczba
Wyszczeglnienie
[mln m3] odbiorcw
RAZEM 707,47 141 240
1. Odbiorcy hurtowi*, z tego 18,20 1
2. Eksport 89,43
3. Odbiorcy kocowi Przemys 514,75 2 352
4. Odbiorcy kocowi handel i usugi 30,99 2 078
5. Gospodarstwa domowe 54,10 36 641
* Odbiorcy kupujcy w celu dalszej odsprzeday.

rdo: URE.
Tabela 37. Struktura zakupu gazu
Ilo
Wyszczeglnienie
[mln m3]
Z systemu 1 449,07
Ze z lokalnych 83,10
LNG (Liquefied Natural Gas) [ t ] 25 000,00
rdo: URE.
Jak wskazuj dane z powyszych tabel rynek detaliczny gazu podlega powolnym zmianom.
Od 2011 r. stale wzrasta liczba spek obrotu, ktre sprzedaj gaz do odbiorcw kocowych.
W 2012 r. trzynacie najwikszych spek obrotu, niezalenych od PGNiG SA, sprzedao cznie
ok. 1 336,52 mln m gazu obsugujc 141 240 odbiorcw.
2.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw gazowniczych
2.2.1. Koncesje
W wietle art. 32 ustawy Prawo energetyczne uzyskania koncesji wymaga wykonywanie

dziaalnoci gospodarczej w zakresie:
magazynowania paliw gazowych w instalacjach magazynowych, skraplania gazu ziemnego
i regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego w instalacjach skroplonego gazu ziemnego, z wy-
czeniem: lokalnego magazynowania gazu pynnego w instalacjach o przepustowoci poni-
ej 1 MJ/s,
przesyania lub dystrybucji paliw gazowych, z wyczeniem: dystrybucji paliw gazowych
w sieci o przepustowoci poniej 1 MJ/s,
obrotu paliwami gazowymi, z wyczeniem:

a) obrotu paliwami gazowymi, jeeli roczna warto obrotu nie przekracza rwnowartoci
100 0000 euro, obrotu gazem pynnym, jeeli roczna warto obrotu nie przekracza rw-
nowartoci 10 000 euro;
b) obrotu paliwami gazowymi dokonywanego na giedzie towarowej w rozumieniu przepisw
ustawy z 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych lub rynku organizowanym przez
podmiot prowadzcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany w rozu-
mieniu przepisw ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi przez
towarowe domy maklerskie lub domy maklerskie prowadzce dziaalno maklersk w za-
kresie obrotu towarami giedowymi oraz przez spk prowadzc gied towarow, gie-
dow izb rozrachunkow, Krajowy Depozyt Papierw Wartociowych SA lub przez sp-
k, ktrej Krajowy Depozyt Papierw Wartociowych SA przekaza wykonywanie czynno-
ci z zakresu zada, o ktrych mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie
instrumentami finansowymi, nabywajce paliwa gazowe, z tytuu realizacji zada okre-
lonych w ustawie z 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych.
W przypadku wykonywania dziaalnoci w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranic,
zgodnie z art. 33 ust. 1a ustawy Prawo energetyczne Prezes URE udziela koncesji na obrt
gazem ziemnym z zagranic wnioskodawcy, ktry:
1) posiada wasne pojemnoci magazynowe, lub
2) zawar umow przedwstpn o wiadczenie usugi magazynowania zapasw obowizkowych
gazu ziemnego, o ktrych mowa w art. 24 ust. 1 ustawy o zapasach w wielkoci ustalonej
zgodnie z art. 25 ust. 2 tej ustawy, lub
3) zosta zwolniony z obowizku utrzymywania zapasw obowizkowych gazu ziemnego,
o ktrym mowa w art. 24 ust. 1 ustawy wymienionej w pkt 2 62).
Ponadto w wietle art. 35 ust. 1a ustawy Prawo energetyczne, wniosek o udzielenie kon-
cesji na obrt gazem ziemnym z zagranic powinien okrela prognozowan wielko przywozu
gazu ziemnego oraz sposb utrzymywania zapasw obowizkowych gazu ziemnego na teryto-
rium Rzeczypospolitej Polskiej lub pastwa czonkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wol-
nym Handlu (EFTA) strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodnie z ustaw
wymienion w art. 33 ust. 1a pkt 2 (tj. ustaw o zapasach), lub zawiera informacj o wydaniu
przez ministra waciwego do spraw gospodarki decyzji, o ktrej mowa w art. 24 ust. 5a tej
ustawy wraz z doczon kopi tej decyzji 63).
Z kolei w wietle ust. 1b wnioskodawca, ktry rozpoczyna prowadzenie dziaalnoci gospodarczej
wycznie w zakresie wywozu gazu ziemnego, jest zwolniony z obowizku doczenia do wniosku
o udzielenie koncesji na obrt gazem ziemnym z zagranic informacji o wydaniu przez ministra wa-
ciwego do spraw gospodarki decyzji, o ktrej mowa w art. 24 ust. 5a ustawy o zapasach64).
Warunki formalne dotyczce uzyskania koncesji w zakresie paliw gazowych s analogiczne
do opisanych w pkt 1.2.1. (dla energii elektrycznej).
Z kolei wniosek o udzielenie promesy koncesji na obrt gazem ziemnym z zagranic powi-
nien okrela prognozowan wielko przywozu gazu ziemnego oraz sposb utrzymywania za-
pasw obowizkowych gazu ziemnego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub pastwa
czonkowskiego Unii Europejskiej, lub pastwa czonkowskiego Europejskiego Porozumienia
o Wolnym Handlu (EFTA) strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodnie
z art. 24 ust. 1 ustawy o zapasach, lub zawiera zobowizanie do wystpienia do ministra wa-
62)
Brzmienie art. 33 ust. 1a nadane ustaw z 16 wrzenia 2011 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, pro-
duktw naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postpowania w sytuacjach zagroenia bezpieczestwa paliwowego
pastwa i zakce na rynku naftowym oraz o zmianie niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 234, poz. 1392),
nowelizujcej ustaw Prawo energetyczne 4 grudnia 2011 r. Jednake w myl art. 4 ust. 1 ustawy zmieniajcej, do
postpowa wszcztych na podstawie art. 33 ust. 1a zmienianej ustawy Prawo energetyczne i niezakoczonych przed
dniem wejcia w ycie ustawy zmieniajcej stosuje si przepisy dotychczasowe.
63)
Brzmienie art. 35 ust. 1a nadane ustaw z 16 wrzenia 2011 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, pro-
pastwa i zakce na rynku naftowym oraz o zmianie niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 234, poz. 1392).
64)
Art. 35 ust. 1b dodany do ustawy Prawo energetyczne ustaw z 16 wrzenia 2011 r. o zmianie ustawy o zapa-
sach ropy naftowej, produktw naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postpowania w sytuacjach zagroenia bez-
pieczestwa paliwowego pastwa i zakce na rynku naftowym oraz o zmianie niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r.
Nr 234, poz. 1392).

ciwego do spraw gospodarki o wydanie decyzji, o ktrej mowa w art. 24 ust. 5a tej ustawy
(art. 43 ust. 6 ustawy Prawo energetyczne) 65).
Udzielanie koncesji
Na koniec grudnia 2012 r. przedsibiorcy posiadali 187 wanych koncesji na wykonywanie

dziaalnoci gospodarczej w zakresie wytwarzania 66), przesyania lub dystrybucji paliw gazo-
wych, obrotu paliwami gazowymi, obrotu gazem ziemnym z zagranic, skraplania gazu ziemne-
go i regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego w instalacjach skroplonego gazu ziemnego oraz
magazynowania paliw gazowych.
Prezes URE w 2012 r. realizowa obowizki w zakresie dotyczcym koncesjonowania przed-
sibiorstw gazowniczych przy pomocy Departamentu Przedsibiorstw Energetycznych (depar-
tamentu) oraz oddziaw terenowych 67).
Liczb koncesji i promes udzielonych w 2012 r. w podziale na poszczeglne rodzaje dziaal-
noci w zakresie paliw gazowych przedstawiaj ponisze tabele.
Tabela 38. Liczba koncesji udzielonych w 2012 r. i koncesji wanych (URE) na koniec 2012 r.
Koncesje udzielone w zakresie Koncesje wane na koniec 2012 r.

Paliwa gazowe dziaania departamentu w 2012 r. (dotyczy urzdu jako caoci)
[szt.] [szt.]
Wytwarzanie 0 1
Magazynowanie 1 1
Przesyanie lub dystrybucja 3 59
Obrt 22* 95**
Obrt gazem ziemnym z zagranic 5*** 26****
Skraplanie gazu ziemnego
i regazyfikacja skroplonego gazu 0 5
ziemnego
Razem 33 187
* W tym 4 koncesje wydane dla podmiotw majcych siedzib zagranic.

** W tym 6 koncesji wydanych dla podmiotw majcych siedzib zagranic.
*** W tym 1 koncesja wydana dla podmiotu majcego siedzib zagranic.
**** W tym 3 koncesje wydane dla podmiotw majcych siedzib zagranic.
rdo: URE.
Tabela 39. Liczba udzielonych promes koncesji w 2012 r. w zakresie dziaania departamentu
Paliwa gazowe 2012

Magazynowanie 1
Obrt 2
Obrt gazem ziemnym z zagranic 12
Razem 15
rdo: URE.
W 2012 r. utrzymywaa si tendencja wzrostowa liczby wnioskw skadanych do Prezesa

URE w sprawie udzielenia koncesji na wykonywanie dziaalnoci gospodarczej w zakresie obrotu
paliwami gazowymi oraz o udzielenie promesy koncesji na obrt gazem ziemnym z zagranic,
a nastpnie o udzielenie koncesji na obrt gazem ziemnym z zagranic.
Odnotowa naley znaczcy wzrost liczby podmiotw zainteresowanych obrotem gazem
ziemnym na polskim rynku, ktry doskonale obrazuje stale rosnca liczba udzielonych koncesji
i promes koncesji na obrt gazem ziemnym z zagranic (OGZ).
Jak wskazano powyej, art. 33 ust. 1a ustawy Prawo energetyczne warunkuje udzielenie
koncesji OGZ od posiadania przez wnioskodawc wasnych pojemnoci magazynowych bd od
65)
Brzmienie art. 43 ust. 6 nadane ustaw z 16 wrzenia 2011 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, pro-
pastwa i zakce na rynku naftowym oraz o zmianie niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 234, poz. 1392).
66)
Koncesje na wytwarzanie paliw gazowych byy udzielane przez Prezesa URE do 2 maja 2005 r.
67)

zawarcia umowy przedwstpnej o wiadczenie usugi magazynowania zapasw obowizkowych
gazu ziemnego, o ktrych mowa w art. 24 ust. 1 ustawy o zapasach, w wielkoci ustalonej
zgodnie z art. 25 ust. 2 tej ustawy, lub od posiadania zwolnienia z obowizku utrzymywania
zapasw obowizkowych gazu ziemnego, o ktrym mowa w art. 24 ust. 1 ww. ustawy.
Zaznaczy naley, e wszystkie koncesje na obrt gazem ziemnym z zagranic udzielone
w 2012 r. przez Prezesa URE zostay wydane w oparciu o zwolnienia z obowizku utrzymywania
zapasw obowizkowych gazu ziemnego wydane przez Ministra Gospodarki na podstawie
art. 24 ust. 5 i art. 24 ust. 5a ustawy o zapasach.
W 2012 r. przedmiot dziaalnoci nowych uczestnikw rynku gazu, podobnie jak to miao
miejsce w latach poprzednich, koncentrowa si gwnie na dziaalnoci zwizanej z obrotem
zarwno gazem ziemnym sieciowym, jak i LNG.
Na podstawie udzielonych koncesji i ich promes oraz funkcjonujcych koncesji mona stwierdzi,
e na rynku paliw gazowych konkurencja nadal jest znacznie ograniczona, jednake w kolejnych
latach naley spodziewa si poprawy w tej materii. wiadczy o tym moe rozpoczty jeszcze
w 2011 r. a kontynuowany w 2012 r. proces stopniowej likwidacji barier prawnych i technicznych
(zmiany w instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci operatorw systemw, uruchomienie giedy gazu),
ktre w poprzednich latach znacznie utrudniay wejcie nowych podmiotw na rynek.
Istotne znaczenie dla funkcjonowania rynku gazu miao udzielenie w maju 2012 r. przedsi-
biorstwu energetycznemu Operator Systemu Magazynowania Sp. z o.o. z siedzib w Warszawie
(OSM Sp. z o.o.) koncesji na magazynowanie paliw gazowych w instalacjach magazynowych,
z okresem wanoci od 1 czerwca 2012 r. do 31 maja 2022 r. Na podstawie tej koncesji OSM
Sp. z o.o. moe wykonywa dziaalno gospodarcz polegajc na magazynowaniu gazu ziem-
nego w szeciu bezzbiornikowych magazynach gazu ziemnego o cznej pojemnoci magazyno-
wej czynnej 1821,89 mln m3. OSM Sp. z o.o. zosta utworzony przez PGNiG SA w celu przejcia
dziaalnoci gospodarczej polegajcej na magazynowaniu paliw gazowych w instalacjach maga-
zynowych i dziaalnoci zwizanej z penieniem funkcji operatora systemu magazynowania.
Zmiany koncesji/promes koncesji
W 2012 r. wydano 36 decyzji zmieniajcych koncesje oraz promesy koncesji w zakresie paliw
gazowych. Zmiany te dotyczyy w szczeglnoci:
rozszerzenia zakresu udzielonych koncesji oraz obszaru wykonywania dziaalnoci w zwizku
z przejciem lub oddaniem do uytkowania nowych skadnikw majtku, sucego prowa-
dzeniu dziaalnoci koncesjonowanej,
rozszerzenia zakresu udzielonych promes koncesji w zwizku z planowan realizacj inwe-
stycji na nowych obszarach,
zmiany nazwy lub siedziby koncesjonariusza.
Cofnicia, uchylenia, stwierdzenia wyganicia, koncesji/promesy koncesji
W 2012 r. Prezes URE stwierdzi wyganicie dwch koncesji w zakresie paliw gazowych.
Powodem stwierdzenia wyganicia koncesji bya likwidacja z mocy prawa podmiotu wykonuj-
cego koncesjonowan dziaalno gospodarcz (bdcego gminnym gospodarstwem pomocni-
czym) 68). W dwch przypadkach stwierdzono wyganicie decyzji koncesyjnych w zwizku z ich
bezprzedmiotowoci spowodowan przejciem koncesji przysugujcych koncesjonariuszom
dziaajcym w formie spek kapitaowych w zwizku z poczeniem spek w trybie art. 492 1
pkt 1 Ksh, tj. przez przeniesienie caego majtku spek przejmowanych na spk przejmujc
w zamian za akcje spki przejmujcej 69).
68)
W myl art. 87 ust. 1 pkt 3 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzajce ustaw o finansach publicz-
nych (Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241), 31 grudnia 2010 r. ulega zakoczeniu likwidacja gospodarstw pomocniczych
gminnych, powiatowych i wojewdzkich jednostek budetowych.
69)
W myl art. 494 2 Ksh, na spk przejmujc albo spk nowo zawizan przechodz z dniem poczenia w szcze-
glnoci zezwolenia, koncesje oraz ulgi, ktre zostay przyznane spce przejmowanej albo ktrejkolwiek ze spek
czcych si przez zawizanie nowej spki. Przy czym stosownie do art. 618 ww. ustawy, przepisy art. 494 2 Ksh
stosuje si do koncesji, zezwole i ulg przyznanych po dniu wejcia w ycie ustawy, tj. po 1 stycznia 2001 r., chyba e
przepisy dotychczasowe przewidyway przejcie takich uprawnie na spk przejmujc lub na spk nowo zawizan.

Prezes URE w 2012 r. uchyli dwie promesy koncesji dotyczce paliw gazowych w zwizku
z procesami konsolidacji w grupie kapitaowej 70).
W 2012 r. Prezes URE cofn cztery koncesje w zakresie paliw gazowych. W jednym przy-
padku powodem cofnicia byo trwae zaprzestanie wykonywania dziaalnoci objtej koncesj,
w jednym przypadku nieprowadzenie dziaalnoci w zakresie wiadczenia usug skraplania
i regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego na rzecz osb trzecich oraz w kolejnym nie podjcie
dziaalnoci objtej koncesj na obrt gazem ziemnym z zagranic w wyznaczonym terminie,
mimo wezwania organu koncesyjnego oraz fakt wyganicia koncesji na obrt paliwami gazo-
wymi, ktra bya bezporednio zwizana z prowadzeniem dziaalnoci w zakresie obrotu gazem
ziemnym z zagranic.
Ponadto, w jednym przypadku koncesja na magazynowanie paliw gazowych w instalacjach
magazynowych zostaa cofnita w zwizku z trwaym zaprzestaniem wykonywania dziaalnoci
objtej udzielon koncesj.
Odmowa udzielenia, zmiany koncesji/promesy koncesji
W 2012 r. Prezes URE w jednym przypadku odmwi udzielenia promesy koncesji na obrt
gazem ziemnym z zagranic z uwagi na fakt skazania czonka zarzdu prawomocnym wyrokiem
za przestpstwo okrelone w Kodeksie karnym skarbowym, co dawao podstaw do uznania, i
przedsibiorca nie daje rkojmi prawidowego wykonywania dziaalnoci polegajcej na obrocie
gazem ziemnym z zagranic.
Umorzenie postpowa
W 2012 r. Prezes URE umorzy na wniosek strony jedno postpowanie w sprawie udzielenia
koncesji na obrt gazem ziemnym z zagranic. Ponadto, zostao umorzone jedno postpowanie
w sprawie cofnicia koncesji na obrt paliwami gazowymi z powodu upywu terminu, na ktry
udzielono koncesji, co spowodowao bezprzedmiotowo postpowania.
2.2.2. Taryfy i warunki ich ksztatowania
W 2012 r. taryfy dla paliw gazowych, ustalane przez przedsibiorstwa zajmujce si ich ob-
rotem oraz taryfy dla usug dystrybucji bd regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego
w dalszym cigu kalkulowane byy na podstawie przepisw zawartych w rozporzdzeniu Ministra
Gospodarki z 6 lutego 2008 r. w sprawie szczegowych zasad ksztatowania i kalkulacji taryf
oraz rozlicze w obrocie paliwami gazowymi 71), zwanym dalej rozporzdzeniem taryfowym.
Natomiast taryfy dla usug przesyania paliw gazowych oraz magazynowania paliwa gazowe-
go, oprcz zasad okrelonych w rozporzdzeniu taryfowym, uwzgldniay postanowienia rozpo-
rzdzenia 715/2009, ktre na mocy art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
(Dz. Urz. UE C 115/47) ma zastosowanie do przedsibiorstw energetycznych prowadzcych
wyej wskazane dziaalnoci w pastwach czonkowskich. Zatem zamiast przewidzianych,
w rozporzdzeniu taryfowym, dla przedsibiorstw wiadczcych usugi przesyania paliw gazo-
wych stawek grupowych i dystansowych przedsibiorstwa te, w myl przepisw rozporzdzenia
715/2009, w swoich taryfach ustaliy stawki typu wejcie wyjcie (popularnie zwanymi staw-
kami entry-exit). Ponadto, zamieciy zasady ustalania opat za usugi wiadczone w ramach
umw krtkoterminowych (procznych, kwartalnych, miesicznych i dobowych), warunki
wiadczenia i zasady ustalania opat dla usug przesyania wiadczone na zasadach przerywa-
nych oraz zasady ustalania opat za usugi zwrotnego przesyania gazu. W taryfie OGP GAZ-
SYSTEM SA dodatkowo okrelone zostay zasady rozlicze w okresie rozruchu technologicznego.
Rwnie taryfa za wiadczone usugi magazynowania oparta jest o zasady wymagane prze-
pisami unijnymi. Umoliwia rozliczenie usug wiadczonych w formie pakietw (w tym pakietw
70)
Konsolidacja w ramach GK Grupa DUON (dawniej: CP Energia).
71)
Dz. U. Nr 28, poz. 165.

elastycznych) i rozdzielnie, na zasadach cigych i przerywanych, dugoterminowych oraz krt-
koterminowych (miesicznych, tygodniowych i dobowych).
Taryfy pozostaych przedsibiorstw, tj. wykonujcych dziaalno w zakresie dystrybucji
oraz/lub obrotu ustalane byy w oparciu o postanowienia rozporzdzenia taryfowego. A wic
przedsibiorstwa dystrybuujce paliwa gazowe w swoich taryfach ustalay stawki dystrybucyjne,
natomiast przedsibiorstwa obrotu wiadczce odbiorcom usug kompleksow stawki sieciowe,
oparte o koszty zakupu usug przesyania i/lub usug dystrybucji oraz usug magazynowych.
W 2012 r. postpowania w sprawie zatwierdzenia taryf OGP GAZ-SYSTEM SA oraz operato-
rw systemu dystrybucyjnego GK PGNiG (zwanych dalej OSD) prowadzone byy kilka miesi-
cy. Powodem tego byo oczekiwanie na ukazanie si nowego rozporzdzenia taryfowego, ktre-
go przepisy umoliwiayby:
handel gazem w oderwaniu od fizycznej lokalizacji w sieci w wle wymiany handlowej
(w punkcie wirtualnym), w tym poprzez gied,
rozerwanie fizycznych punktw wejcia i wyjcia, tzn. umoliwienie transportu gazu od
fizycznych punktw wejcia do punktu wirtualnego i od punktu wirtualnego do fizycznych
punktw wyjcia,
uproszczenie zasad korzystania z systemu, ktre w efekcie prowadz do uatwienia odbiorcy
zmiany sprzedawcy,
konkurowanie przez sprzedawcw gazu jako towaru wycznie jego cen, a nie jak ma to
miejsce w chwili obecnej rwnie stawk sieciow.
Z uwagi na to, e nowe rozporzdzenie w 2012 r. nie ukazao si, Prezes URE w grudniu
2012 r. zatwierdzi nowe taryfy (bd ich zmiany, jak to miao miejsce w przypadku Operatora
Systemu Magazynowania, zwanego dalej OSM) kluczowym przedsibiorstwom sektora gazowego.
O ile jednak generalne zasady kalkulacji taryfy OGP GAZ-SYSTEM SA nie ulegy zmianie
w stosunku do roku 2011, a wic stawki opat przesyowych skalkulowane zostay na podstawie
rednich kosztw wasnych, o tyle zasady kalkulacji stawek dystrybucyjnych OSD oraz stawek
magazynowych OSM zmieniy si. Zatwierdzona bowiem w lipcu 2012 r. nowa IRiESP opraco-
wana przez OGP GAZ-SYSTEM SA, ktra w czci zasadniczej wesza w ycie 1 stycznia 2013 r.
i ktra przewiduje zawieranie przez to Przedsibiorstwo z OSD oraz OSM umw midzyopera-
torskich, ktrych przedmiotem jest nabycie w przypadku OSD przepustowoci w punktach wyj-
cia z sieci przesyowej, bdcych punktami wejcia do sieci dystrybucyjnych, za w przypadku
OSM przepustowoci w punktach wejcia do i wyjcia z magazynw. Do momentu wejcia
w ycie nowej IRiESP to sprzedawcy gazu lub ewentualnie odbiorcy zamawiali w OGP GAZ-
SYSTEM SA moc umown zarwno w punktach wejcia, jak i wyjcia z systemu przesyowego
(w tym w punktach wejcia do i wyjcia magazynw). Zapisy IRiESP uksztatoway nowy model
rynku gazu i spowodoway, i stawki dystrybucyjne oraz magazynowe musiay w podstawie ich
kalkulacji uwzgldni tzw. koszty przeniesione (w tym przypadku koszty zakupu usug obcych).
Oczekiwanie na ukazanie si nowego rozporzdzenia taryfowego, ktrego przepisy jak
wspomniano wyej zmieni zasady rozlicze na rynku gazowym byo powodem podjcia przez
Prezesa URE decyzji o przesuniciu o rok i 3 miesice okresu obowizywania Wieloletniego mo-
delu regulacji Spek Gazownictwa GK PGNiG SA, ktry obejmowa mia okres od 15 lipca
2011 r. do 30 czerwca 2014 r. Oznaczao to, e drugi rok taryfowy, ktry trwa mia od 1 lipca
2012 r. do 30 czerwca 2013 r. przesunity zosta na okres od 1 padziernika 2013 r. (ktry jest
pocztkiem roku gazowego) do 30 wrzenia 2014 r.
Z uwagi na zawieszenie Wieloletniego modelu... nowe taryfy OSD skalkulowane zostay na
podstawie przychodu zatwierdzonego przez Prezesa URE dla pierwszego roku regulacji, trwaj-
cego od 15 lipca 2011 r. do 30 czerwca 2012 r. powikszonego o koszty zakupu od OGP GAZ-
SYSTEM SA usug przesyania w punktach wyjcia z systemu przesyowego, bdcych punktami
wejcia do systemu dystrybucyjnego.
Taryfy 2012
Prezes URE realizowa obowizki w zakresie dotyczcym taryfowania przedsibiorstw gazow-

niczych przy pomocy Departamentu Taryf (departamentu) oraz oddziaw terenowych 72).
72)

W 2012 r. w departamencie, w ktrym prowadzone byy postpowania o zatwierdzanie taryf
przedsibiorstw zajmujcych si przesyaniem, magazynowaniem, dystrybucj (o ile ustalone
przez nie plany rozwoju podlegaj uzgodnieniu z Prezesem URE), skraplaniem gazu ziemnego
i regazyfikacj skroplonego gazu ziemnego oraz obrotem paliwami gazowymi (w tym wiadcz-
cych usug kompleksow), prowadzonych byo 61 postpowa w sprawie zatwierdzenia taryf
ustalonych przez przedsibiorstwa gazownicze lub zmiany taryf, lub zmiany terminu ich obowi-
zywania. 51 spord prowadzonych postpowa zostao zakoczonych.
Spord wszcztych i zakoczonych w 2012 r. postpowa taryfowych, 26 dotyczyo za-
twierdzenia taryfy, 19 zmiany obowizujcej taryfy, 3 zmiany taryfy i okresu jej obowizy-
wania, 3 przeduenia terminu obowizywania taryfy. Dwa postpowania zakoczyy si od-
mow zatwierdzenia zmiany taryfy.
Z punktu widzenia odbiorcw kluczowe znaczenie ma taryfa PGNiG SA, gdy przedsibior-
stwo to w dalszym cigu dostarcza paliwa gazowe do ponad 95% odbiorcw w Polsce na pod-
stawie umw kompleksowych. W 2012 r. prowadzone byy cztery postpowania w sprawie taryfy
PGNiG SA. Jedno w sprawie jej zatwierdzenia, ktre zakoczyo si decyzj z 16 marca 2012 r. oraz
trzy w sprawie zatwierdzenia zmiany taryfy, w tym jedno z nich obejmowao rwnie wniosek
o przeduenie okresu jej obowizywania. Pierwsze z prowadzonych postpowa w sprawie
zmiany taryfy rozpoczte zostao jeszcze pod koniec padziernika 2011 r. i w styczniu 2012 r.
zakoczyo si odmow zatwierdzenia wnioskowanej zmiany. Konieczno wyjanienia stanu
faktycznego sprawia bowiem, e postpowanie o zatwierdzenie zmiany taryfy przecigno si
poza okres obowizywania taryfy, o zmian ktrej Przedsibiorstwo wnioskowao. Zatem, po
tym dniu na przeszkodzie zmiany decyzji zatwierdzajcej taryf Przedsibiorstwa w trybie
art. 155 Kpa 73) sta przepis art. 47 ust. 2c pkt 1 ustawy Prawo energetyczne, w myl ktrego
w przypadku upywu okresu, na jaki zostaa zatwierdzona taryfa do dnia wejcia w ycie nowej
taryfy stosuje si taryf dotychczasow, jeeli decyzja Prezesa URE nie zostaa wydana.
Drugie postpowanie o zmian obowizujcej taryfy w czci dotyczcej dostosowania defi-
nicji zawartych w taryfie do zmienionej IRiESP zakoczyo si decyzj zatwierdzajc wniosko-
wan zmian, natomiast w czci dotyczcej podwyszenia cen paliw gazowych Prezes URE
odmwi jej zatwierdzenia i od tej decyzji Przedsibiorstwo odwoao si do Sdu Ochrony Kon-
kurencji i Konsumentw. Trzecie postpowanie w sprawie zatwierdzenia nowych cen i stawek
opat oraz przeduenia terminu obowizywania taryfy zakoczyo si decyzj zatwierdzajc wnio-
skowane ceny i stawki oraz przeduajc termin obowizywania taryfy. Przy czym termin ten
w stosunku do wniosku Przedsibiorstwa wyduony zosta o 3 miesice, tj. do 30 wrzenia 2013 r.
Postpowanie, ktre zakoczyo si 16 marca 2012 r. zatwierdzeniem nowej taryfy PGNiG SA
rozpoczo si jeszcze w roku 2011 i w zakresie terminu obowizywania nie byo zgodne
z wnioskiem wskazanego Przedsibiorstwa. PGNiG SA wnioskowao bowiem o zatwierdzenie
taryfy na okres od 1 stycznia do 31 marca 2012 r., podczas gdy w decyzji z 16 marca 2012 r.
termin obowizywania taryfy wyduony zosta do 31 grudnia 2012 r. i nie zosta przez Przed-
sibiorstwo zakwestionowany.
Omawiane postpowanie byo skomplikowane i dwuetapowe. W wyniku bowiem kolejnych
przyblie stanowiska Przedsibiorstwa do oczekiwa Prezesa URE, przy pimie z 28 grudnia
2011 r. zostay przedoone materiay zawierajce taryf w zakresie dostarczania paliw gazo-
wych, skalkulowan na poziomie uznanym za akceptowalny. W zwizku z powyszym w styczniu
2012 r. do Przedsibiorstwa skierowane zostao zawiadomienie o zakoczeniu postpowania, po
ktrym Przedsibiorstwo zapoznao si z aktami sprawy. Jednake, po analizie przekazanego
przez PGNiG SA po zapoznaniu si z ww. aktami materiau pn. Wpyw braku nowej taryfy na
wyniki finansowe PGNiG S.A., ktry rzuci nowe wiato na potrzeb wprowadzenia taryfy
z wnioskowanymi, istotnymi podwykami cen paliw gazowych, postpowanie wyjaniajce pod-
jte zostao ponownie i trwao do marca 2012 r.
W nowej taryfie, ktr Przedsibiorstwo wprowadzio do stosowania od 31 marca 2012 r.,
w stosunku do taryfy obowizujcej do 30 marca, zmianie nie ulegy zarwno stawki opat abo-
namentowych, jak i stawki opat sieciowych, z wyjtkiem stawek dla odbiorcw grup taryfowych
W-9 B i C z terenu Pomorskiej Spki Gazownictwa Sp. z o.o. (PSG), ktre zostay obnione.
Natomiast istotnie podwyszone zostay ceny paliw gazowych.
Gwn przyczyn wzrostu cen gazu wysokometanowego by wzrost kosztw jego pozyska-
nia w zakupach importowych realizowanych w ramach jednego podstawowego i omiu dodat-
73)
Ktry stanowi podstaw prawn zmiany decyzji zatwierdzajcych taryfy.

kowych kontraktw zakupowych. Mechanizm ksztatowania ceny w kontrakcie podstawowym
zaleny by w wymiarze dolarowym od cen produktw ropopochodnych na rynkach wiato-
wych 74), a w wymiarze zotowym od poziomu kursu PLN/USD. I, w stosunku do ceny bdcej
podstaw kalkulacji poprzedniej taryfy, cena importowa w gwnym kontrakcie istotnie wzrosa.
Ponadto, miao miejsce wyrane osabienie polskiej waluty w stosunku do dolara amerykaskiego.
Ceny pochodzcych ze rde krajowych gazw zaazotowanych (podgrupy GZ-41,5 i GZ-35)
ustalone zostay w relacji do cen gazu wysokometanowego tak, aby jednostki ciepa uzyskiwane
ze spalania tych gazw byy zblione do jednostki ciepa (1 GJ) uzyskiwanej ze spalania gazu
wysokometanowego.
W efekcie zatwierdzenia, 16 marca 2012 r., nowej taryfy PGNiG SA nastpi wzrost rednich
cen dostawy gazu wysokometanowego 75) o ok. 12,5%, gazu zaazotowanego GZ-41,5 (Lw)
o 12,6% oraz gazu zaazotowanego GZ-35 (Ls) o 11,3%. Wzrost tych cen na poziomie j.w. by
wypadkow:
wzrostu rednich cen w obrocie paliwami gazowymi 76) odpowiednio o: 16,3% dla gazu wy-
sokometanowego, 16,1% dla gazu zaazotowanego GZ-41,5 i 15,9% dla gazu zaazotowane-
go GZ-35 oraz
utrzymania na niezmienionym poziomie stawek opat sieciowych, z wyjtkiem stawek dla
grup taryfowych W-9 B i C dla odbiorcw z terenu PSG, ktre ulegy obnieniu.
Natomiast wzrost rednich patnoci zwizanych z zakupem gazu propan butan powietrze
wynis 3,9%, a gazu propan butan rozprony 10,1%.
W taryfie nr 5/2012, zatwierdzonej 16 marca 2012 r., Przedsibiorstwo ustalio ponadto sta
stawk opaty sieciowej dla OGP GAZ-SYSTEM SA, odzwierciedlajc koszty rezerwacji mocy na
jego potrzeby w punkcie wejcia do systemu przesyowego z odazotowni w Odolanowie.
Stosunkowo najsabiej skutki wprowadzenia taryfy nr 5/2012 odczuli odbiorcy gazu wysoko-
metanowego zuywajcy najmniejsze jego iloci, tj. odbiorcy z grup z indeksem od 1 do 3, dla
ktrych wzrost redniej patnoci wynis w skali kraju odpowiednio: 7,2%, 9,4% i 10,6%. Na
obszarach poszczeglnych OSD odchylenie od redniej krajowej w poszczeglnych grupach nie
przekroczyo 1 punktu procentowego.
Wzrost rednich miesicznych patnoci dla odbiorcw grupy W-1 zuywajcych paliwo gazowe
do przygotowania posikw, dla redniego rocznego zuycia w kraju wynoszcego 116,35 m3, wy-
nis 7,2%, co oznaczao wzrost redniomiesicznych patnoci o 1,81 z. Analogicznie, dla odbior-
cw grup W-2 i W-3 redniomiesiczny wzrost patnoci wynis odpowiednio 8,81 z i 35,42 z.
Wnioskowana od 1 lipca 2012 r. podwyka cen paliw gazowych, ktrej powodem w ocenie
Przedsibiorstwa by przewidywany w IV kwartale 2012 r. wzrost kosztw pozyskania gazu
wysokometanowego znacznie przewyszajcy poziom przyjty do kalkulacji cen w zatwierdzonej
taryfie, spotkaa si z odmow Prezesa URE.
Biorc bowiem pod uwag prawie 100% pewno uzyskania przez Przedsibiorstwo redukcji
ceny zakupu od gwnego dostawcy, jakim jest OOO Gazprom Eksport (co potwierdzay upu-
blicznione przez Przedsibiorstwo informacje), Prezes URE oszacowa skal rabatu moliw do
uzyskania przez Przedsibiorstwo w wyniku renegocjacji kontraktu i uzna, e bdzie ona wy-
starczajca, aby pokry kwot wzrostu kosztw prowadzenia dziaalnoci, na ktr Przedsibior-
stwo wskazywao we wniosku o zmian taryfy. Kierujc si zatem ustawowym obowizkiem
rwnowaenia interesw przedsibiorstw energetycznych i odbiorcw paliw i energii, decyzj
z 13 wrzenia 2012 r., Prezes URE odmwi Przedsibiorstwu zatwierdzenia zmiany taryfy dla
paliw gazowych nr 5/2012. Od decyzji tej PGNiG SA wnioso odwoanie do Sdu Ochrony Kon-
kurencji i Konsumentw.
Pod koniec listopada 2012 r. PGNiG SA wystpio z wnioskiem o korekt obowizujcej tary-
fy, polegajc na obnieniu cen paliw gazowych i zatwierdzeniu nowych stawek opat siecio-
wych uwzgldniajcych nowe koszty zakupu usug przesyania, dystrybucji oraz magazynowania
w zwizku z przewidywanym wejciem w ycie nowych taryf OGP GAZ-SYSTEM SA, OSD oraz
zmiany taryfy OSM. Przedsibiorstwo wnioskowao przy tym o przeduenie okresu obowizy-
74)
Ceny importowe zmieniane byy z pocztkiem kadego kwartau a ich kalkulacja oparta bya o rednie ceny kro-
czce dla dwch produktw ropopochodnych z dziewiciomiesicznego okresu bezporednio poprzedzajcego dany
kwarta.
75)
Ktre ustalane s jako iloraz opat wnoszonych przez odbiorcw (za gaz jako towar, za obsug handlow rekom-
pensowan poprzez stawki abonamentowe, za usugi sieciowe rekompensujce Przedsibiorstwu koszty zakupu usug
przesyowych, dystrybucyjnych oraz magazynowych) do iloci gazu, ktra zostaa im dostarczona.
76)
Ktre ustalane s z uwzgldnieniem cen gazu oraz stawek opat abonamentowych.

wania taryfy do 30 czerwca 2013 r. Prezes URE wyduy ten termin do 30 wrzenia 2013 r.
zrwnujc go z terminem, do ktrego zatwierdzone zostay taryfy OGP GAZ-SYSTEM SA oraz
OSD. W okresie bowiem III kwartau 2013 r. koszty zakupu wskazanych wyej usug nie ulegn
zmianie, a zatem stawki opat sieciowych w nowej taryfie pozostayby niezmienione w stosunku do
zatwierdzonych w grudniu 2012 r. Natomiast za stabilizacj cen paliw gazowych w duszej perspek-
tywie ni p roku przemawiaa stabilizacja kosztw zakupu gazu wysokometanowego za granic
w zwizku ze zmian formu cenowych w dwch kontraktach importowych (w tym w kontrakcie
podstawowym) na zalene nie tylko od cen produktw ropopochodnych, ale rwnie od cen gazu
na giedach, ktre wykazuj o wiele mniejsz zmienno ni ceny ropy naftowej.
Wyduajc termin obowizywania taryfy Prezes URE wyszed z zaoenia, i krtszy okres jej
obowizywania jest korzystny wycznie dla duych, przemysowych odbiorcw paliw gazowych,
ktrych produkcja kierowana jest gwnie na eksport. Z kolei dla pozostaych odbiorcw zarw-
no domowych, jak i przemysowych, niewraliwych na wahania kursw wymiany walut, istotna
jest stabilno warunkw funkcjonowania, w tym m.in. stabilno cen paliw gazowych w du-
szym okresie. Zway przy tym, e wyduenie okresu obowizywania taryfy nie stwarza nad-
miernego ryzyka po stronie Przedsibiorstwa, ktre zawsze ma moliwo wystpienia z wnio-
skiem o korekt taryfy.
Powodem wystpienia z wnioskiem o zmian taryfy polegajc na obnieniu patnoci dla
odbiorcw kocowych byo pomylne zakoczenie negocjacji w sprawie zmiany formuy ce-
nowej w kontrakcie z OOO Gazprom Eksport. W efekcie Przedsibiorstwo uzyskao obnienie
biecych cen zakupowych oraz otrzymao czciowy zwrot kwot ju zapaconych (na skutek
dziaania zasady retroakcji) za okres od 1 kwietnia 2011 r. do 30 wrzenia 2012 r. Cz z tej
kwoty zaalokowao na obnienie kosztw pozyskania gazu dla odbiorcw grup 14.
Zatwierdzenie zmiany taryfy PGNiG SA oznaczao spadek rednich patnoci kompleksowych
zwizanych z dostaw gazu wysokometanowego o ok. (-) 5,5%, gazu zaazotowanego GZ-41,5
(Lw) o (-) 7,0% oraz gazu zaazotowanego GZ-35 (Ls) o (-) 8,1%, przy czym dla odbiorcw
pobierajcych gaz z sieci dystrybucyjnych i rozliczanych w grupach z indeksem 14 oznacza to
spadek patnoci o ok. (-) 10,0%, natomiast dla pozostaych odbiorcw spadek patnoci kom-
pleksowych ksztatuje si na poziomie od (-) 2,0% do (-) 4,0%.
Spadek rednich miesicznych patnoci dla odbiorcw grupy W-1 zuywajcych paliwo gazowe
do przygotowania posikw, dla redniego rocznego zuycia w kraju wynoszcego 116,35 m3, wy-
niesie (-) 9,7%, co oznacza obnienie redniomiesicznych patnoci o (-) 2,61 z.
Analogicznie, dla odbiorcw grup W-2 i W-3 redniomiesiczny spadek patnoci wyniesie
(-) 10,1% i (-) 10,6% oraz odpowiednio (-) 10,43 z i (-) 39,27 z.
Odnotowania wymaga rwnie fakt, i w zatwierdzonej w grudniu 2012 r. zmianie taryfy po
raz pierwszy pojawiy si zasady rozlicze w zakresie obrotu gazem ziemnym wysokometano-
wym w punkcie wirtualnym, tj. w punkcie w systemie przesyowym, o niesprecyzowanej fizycz-
nej lokalizacji, w ktrym nastpuje obrt tym gazem.
Tabela 40. Wysoko cen paliw gazowych sprzedawanych na poziomie sieci przesyowej (w potocznym rozumieniu:
cen hurtowych) oraz dynamika ich zmian
Cena w z/1 000 m3 w okresie Zmiana w %

Lp. Rodzaj gazu do 30 marca od 31 marca od 1 stycznia (kol. 4/kol.3 (kol. 5/kol.4
2012 r. do 31 grudnia 2012 r. 2013 r. -1)*100 -1)*100
1 wysokometanowy 1 107,3 1 294,2 1 251,3 16,9 -3,3
2 zaazotowany GZ-41,5 871,5 1 018,8 984,9 16,9 -3,3
3 zaazotowany GZ-35 743,0 868,5 839,7 16,9 -3,3
Cena w z/GJ w okresie Zmiana w %

Lp. Rodzaj gazu do 30 marca od 31 marca od 1 stycznia (kol. 4/kol.3 (kol. 5/kol.4
2012 r. do 31 grudnia 2012 r. 2013 r. -1)*100 -1)*100
1 wysokometanowy 28,0 32,8 31,7 16,9 -3,3
2 zaazotowany GZ-41,5 26,6 31,1 30,0 16,9 -3,3
3 zaazotowany GZ-35 25,8 30,2 29,2 16,9 -3,3
rdo: URE.

Tabela 41. Szczegowe informacje w zakresie rednich cen dostawy paliw gazowych oraz dynamika ich zmian
rednie ceny dostawy gazu wysokometanowego
rednia cena dostawy w z/m3

zmiana w %
wg taryfy obowizujcej
symbol gru-
Lp. od 31 marca
py taryfowej do 30 marca od 1 stycznia (kol. 4/kol. 3 (kol. 5/kol. 4
do 31 grudnia
2012 r. 2013 r. -1)*100 -1)*100
2012 r.
1 2 3 4 5 6 7
w skali caego kraju
1 W-1 2,5996 2,7865 2,5187 7,2 -9,6
2 W-2 1,9975 2,1844 1,9653 9,4 -10,0
3 W-3 1,7642 1,9511 1,7478 10,6 -10,4
4 W-4 1,7110 1,8979 1,6996 10,9 -10,4
5 W-5 1,7646 1,9524 1,9101 10,6 -2,2
6 W-6A 1,6251 1,8129 1,7667 11,6 -2,5
7 W-6B 1,4358 1,6236 1,5751 13,1 -3,0
8 W-7A 1,4767 1,6645 1,6181 12,7 -2,8
9 W-7B 1,3451 1,5329 1,4895 14,0 -2,8
10 W-8A 1,3465 1,5343 1,4774 13,9 -3,7
11 W-9A 1,3374 1,5252 1,4716 14,0 -3,5
12 W-10A 1,2766 1,4644 1,4023 14,7 -4,2
Razem W 1,6984 1,8858 1,7617 11,0 -6,6
1 E-1A 1,2325 1,4203 1,3748 15,2 -3,2
2 E-2A 1,2064 1,3942 1,3570 15,6 -2,7
Razem E 1,1818 1,3700 1,3286 15,9 -3,0
Razem gaz
1,5011 1,6889 1,5964 12,5 -5,5
wysokometanowy
dla odbiorcw przyczonych do sieci

Dolnolskiej Spki Gazownictwa Sp. z o.o.
1 W-1 2,5779 2,7648 2,4979 7,3 -9,7
2 W-2 2,0167 2,2036 1,9836 9,3 -10,0
3 W-3 1,8340 2,0209 1,7905 10,2 -11,4
4 W-4 1,7036 1,8905 1,6847 11,0 -10,9
5 W-5 1,7231 1,9109 1,8713 10,9 -2,1
6 W-6A 1,6418 1,8296 1,7894 11,4 -2,2
7 W-7A 1,4712 1,6590 1,6179 12,8 -2,5
8 W-7B 1,3067 1,4945 1,4516 14,4 -2,9
9 W-8A 1,3678 1,5556 1,5135 13,7 -2,7
10 W-9B 1,2811 1,4689 1,4281 14,7 -2,8
Razem W 1,7339 1,9213 1,7960 10,8 -6,5
Grnolskiej Spki Gazownictwa Sp. z o.o.
1 W-1 2,5468 2,7337 2,4735 7,3 -9,5
2 W-2 2,0803 2,2672 2,0461 9,0 -9,8
3 W-3 1,8014 1,9883 1,7882 10,4 -10,1
4 W-4 1,7314 1,9183 1,7223 10,8 -10,2
5 W-5 1,7825 1,9703 1,9276 10,5 -2,2
6 W-6A 1,6315 1,8193 1,7633 11,5 -3,1
7 W-7A 1,4596 1,6474 1,5947 12,9 -3,2
8 W-7B 1,3705 1,5583 1,5135 13,7 -2,9
9 W-8A 1,3596 1,5474 1,4920 13,8 -3,6
10 W-9A 1,3402 1,5280 1,4715 14,0 -3,7
Razem W 1,7147 1,9021 1,7791 10,9 -6,5

Karpacka Spka Gazownictwa Sp. z o. o.
1 W-1 2,4284 2,6153 2,3601 7,7 -9,8
2 W-2 1,9928 2,1797 1,9619 9,4 -10,0
3 W-3 1,7450 1,9319 1,7266 10,7 -10,6
4 W-4 1,6960 1,8829 1,6868 11,0 -10,4
5 W-5 1,7628 1,9506 1,9107 10,7 -2,0
6 W-6A 1,6230 1,8108 1,7695 11,6 -2,3
7 W-8A 1,3229 1,5107 1,4473 14,2 -4,2
8 W-9B 1,2496 1,4374 1,3864 15,0 -3,5
9 W-10A 1,2934 1,4812 1,4122 14,5 -4,7
Razem W 1,7074 1,8947 1,7648 11,0 -6,9
Mazowieckiej Spki Gazownictwa Sp. z o.o.
1 W-1 2,8082 2,9951 2,7070 6,7 -9,6
2 W-2 1,9019 2,0888 1,8720 9,8 -10,4
3 W-3 1,7044 1,8913 1,6944 11,0 -10,4
4 W-4 1,6918 1,8787 1,6818 11,0 -10,5
5 W-5 1,7425 1,9303 1,8850 10,8 -2,3
6 W-6A 1,5948 1,7826 1,7354 11,8 -2,6
7 W-6B 1,3901 1,5779 1,5342 13,5 -2,8
8 W-7A 1,4531 1,6409 1,5953 12,9 -2,8
9 W-7B 1,3374 1,5252 1,4808 14,0 -2,9
10 W-8A 1,3020 1,4898 1,4315 14,4 -3,9
11 W-9A 1,3486 1,5364 1,4747 13,9 -4,0
12 W-10A 1,2512 1,4390 1,3816 15,0 -4,0
Razem W 1,6545 1,8419 1,7182 11,3 -6,7
Pomorskiej Spki Gazownictwa Sp. z o.o.
1 W-1 2,6499 2,8368 2,5670 7,1 -9,5
2 W-2 2,0396 2,2265 2,0076 9,2 -9,8
3 W-3 1,8144 2,0013 1,8012 10,3 -10,0
4 W-4 1,7530 1,9399 1,7440 10,7 -10,1
5 W-5 1,7850 1,9728 1,9343 10,5 -1,9
6 W-6A 1,6778 1,8656 1,8251 11,2 -2,2
7 W-7A 1,5176 1,7054 1,6635 12,4 -2,5
8 W-8A 1,3410 1,5288 1,4875 14,0 -2,7
Razem W 1,7607 1,9480 1,8246 10,6 -6,3
Wielkopolskiej Spki Gazownictwa Sp. z o.o.
1 W-1 2,6742 2,8611 2,5870 7,0 -9,6
2 W-2 1,9479 2,1348 1,9139 9,6 -10,3
3 W-3 1,8085 1,9954 1,7881 10,3 -10,4
4 W-4 1,7181 1,9050 1,7034 10,9 -10,6
5 W-5 1,8012 1,9890 1,9434 10,4 -2,3
6 W-6A 1,6196 1,8074 1,7590 11,6 -2,7
7 W-7A 1,5165 1,7043 1,6596 12,4 -2,6
8 W-7B 1,3388 1,5266 1,4837 14,0 -2,8
9 W-8A 1,3800 1,5678 1,5234 13,6 -2,8
10 W-9A 1,3377 1,5255 1,4814 14,0 -2,9
11 W-10A 1,2735 1,4613 1,4176 14,7 -3,0
Razem W 1,6743 1,8617 1,7446 11,2 -6,3

rednie ceny dostawy gazu zaazotowanego GZ-41,5

zmiana w %
symbol grupy
Lp. od 31 marca
taryfowej do 30 marca od 1 stycznia (kol. 4/kol. 3 (kol. 5/kol. 4
do 31 grudnia
2012 r. 2013 r. - 1)*100 - 1)*100
2012 r.
1 2 3 4 5 6 7
w skali caego kraju
1 S-1 1,8561 2,0034 1,7933 7,9 -10,5
2 S-2 1,4284 1,5757 1,3952 10,3 -11,5
3 S-3 1,2986 1,4459 1,2854 11,3 -11,1
4 S-4 1,1933 1,3406 1,1832 12,3 -11,7
5 S-5 1,2235 1,3688 1,3350 11,9 -2,5
6 S-6 1,1400 1,2853 1,2515 12,7 -2,6
7 S-7 1,0407 1,1860 1,1520 14,0 -2,9
8 S-8 1,0162 1,1615 1,1274 14,3 -2,9
9 S-9 0,8614 1,0067 0,9732 16,9 -3,3
Razem S 1,2392 1,3855 1,2793 11,8 -7,7
1 Lw-1 0,9165 1,0708 1,0261 16,8 -4,2
2 Lw-2 0,9123 1,0558 1,0184 15,7 -3,5
Razem Lw 0,9130 1,0582 1,0196 15,9 -3,6
Razem GZ -41,5 1,1576 1,3037 1,2144 12,6 -6,9

1 S-1 1,8537 2,0010 1,7900 7,9 -10,5
2 S-2 1,4415 1,5888 1,4044 10,2 -11,6
3 S-3 1,3152 1,4625 1,3013 11,2 -11,0
4 S-4 1,1911 1,3384 1,1801 12,4 -11,8
5 S-5 1,2323 1,3775 1,3436 11,8 -2,5
6 S-6 1,1556 1,3009 1,2669 12,6 -2,6
7 S-7 1,0407 1,1860 1,1520 14,0 -2,9
8 S-8 1,0162 1,1615 1,1274 14,3 -2,9
9 S-9 0,8614 1,1460 1,1120 33,0 -3,0
Razem S 1,2340 1,3802 1,2786 11,9 -7,4
1 S-1 1,8642 2,0115 1,8046 7,9 -10,3
2 S-2 1,4032 1,5505 1,3774 10,5 -11,2
3 S-3 1,2723 1,4196 1,2602 11,6 -11,2
4 S-4 1,1974 1,3447 1,1889 12,3 -11,6
5 S-5 1,2055 1,3508 1,3174 12,1 -2,5
6 S-6 1,1151 1,2604 1,2270 13,0 -2,7
7 S-7A 1,0492 1,1945 1,1612 13,8 -2,8
Razem S 1,2517 1,3983 1,2808 11,7 -8,4

rednie ceny dostawy gazu zaazotowanego GZ-35

zmiana w %
symbol grupy
Lp. od 31 marca
taryfowej do 30 marca od 1 stycznia (kol. 4/kol. 3 (kol. 5/kol. 4
do 31 grudnia
2012 r. 2013 r. - 1)*100 - 1)*100
2012 r.
1 2 3 4 5 6 7
w skali caego kraju
1 Z-1 1,6853 1,8108 1,6306 7,4 -10,0
2 Z-2 1,2676 1,3931 1,2429 9,9 -10,8
3 Z-3 1,1323 1,2578 1,1216 11,1 -10,8
4 Z-4 1,0649 1,1904 1,0574 11,8 -11,2
5 Z-5 1,0480 1,1742 1,1453 12,0 -2,5
6 Z-6 1,0166 1,1428 1,1139 12,4 -2,5
7 Z-7A 0,9916 1,1178 1,0892 12,7 -2,6
Razem Z 1,1229 1,2486 1,1464 11,2 -8,2
1 Ls-1 0,7564 0,8827 0,8537 16,7 -3,3
Razem Ls 0,7564 0,8827 0,8537 16,7 -3,3
Razem GZ -35 1,1175 1,2433 1,1421 11,3 -8,1

1 Z-1 1,4575 1,5830 1,4156 8,6 -10,6
2 Z-2 1,3255 1,4510 1,2888 9,5 -11,2
3 Z-3 1,1749 1,3004 1,1623 10,7 -10,6
4 Z-4 1,0954 1,2209 1,0841 11,5 -11,2
5 Z-6 1,0825 1,2088 1,1793 11,7 -2,4
Razem Z 1,2092 1,3349 1,2167 10,4 -8,9
1 Z-1 1,6976 1,8231 1,6422 7,4 -9,9
2 Z-2 1,2649 1,3904 1,2408 9,9 -10,8
3 Z-3 1,1314 1,2569 1,1208 11,1 -10,8
4 Z-4 1,0645 1,1900 1,0570 11,8 -11,2
5 Z-5 1,0480 1,1742 1,1453 12,0 -2,5
6 Z-6 1,0138 1,1400 1,1110 12,5 -2,5
7 Z-7A 0,9916 1,1178 1,0892 12,7 -2,6
Razem Z 1,1209 1,2467 1,1448 11,2 -8,2
Symbol Kryterium podziau na grupy Symbol Kryterium podziau na grupy

grupy grupy
moc [b] roczna ilo gazu [a] moc [b] roczna ilo gazu [a]
taryfowej taryfowej
Sie dystrybucyjna o cinieniu nie wyszym ni 0,5 MPa
Gaz wysokometanowy Gaz zaazotowany (S GZ-41,5 Z 35)
W-1 0 a 300 S-1, Z-1 0 a 400
W-2 300 <a 1200 S-2, Z-2 400 <a 1600
b 10 b 20
W-3 1200 <a 8000 S-3, Z-3 1600 <a 10650
W-4 a > 8000 S-4, Z-4 a > 10650
W-5 10 < b 65 - S-5, Z-5 25 < b 65 -
W-6 65 < b 600 - S-6, Z-6 65 < b 800 -
W-7 b > 600 - S-7, Z-7 b > 800 -
Sie dystrybucyjna o cinieniu wyszym ni 0,5 MPa
W-8 b 3 300 - S-8, Z-8 25 < b 65 -
W-9 3 300 < b 10 000 - S-9, Z-9 65 < b 800 -
W-10 b > 10000 - -
Sie przesyowa
E-1 0 <b 1 500 - L-1 0 < b 5 000 -
E-2 b > 1 500 - L-2 b > 5 000 -
rdo: URE.

Taryfa OGP GAZ-SYSTEM SA zatwierdzona w 2012 r. skalkulowana zostaa na podstawie
przychodu regulowanego w wysokoci identycznej jak przychd, stanowicy podstaw kalkulacji
taryfy tego Przedsibiorstwa, ktra zatwierdzona zostaa w 2011 r. Obnieniu, w stosunku do
podstawy kalkulacji poprzedniej taryfy, uleg zwrot z zaangaowanego kapitau. Zgodnie z roz-
porzdzeniem taryfowym dla paliw gazowych wynagradzany majtek powinien odpowiada
redniej jego wartoci w okresie regulacji, co oznacza, e powinien uwzgldnia planowan dla
tego okresu (i uzgodnion z Prezesem URE) warto nakadw inwestycyjnych. Z uwagi na to,
e Przedsibiorstwo w ostatnich latach realizowao inwestycje na poziomie niszym ni poziom
uzgodniony z Prezesem URE, fakt ten uwzgldniono w wynagradzanym majtku.
Taryfa zawiera:
stae stawki opat dla punktw wejcia do i wyjcia z systemu przesyowego,
stae stawki opat dla punktw wejcia do i wyjcia z magazynw,
zmienne stawki opat dla punktw wyjcia z systemu przesyowego,
zasady ustalania opat za usugi wiadczone w ramach umw krtkoterminowych (w tym
umw jednodniowych),
warunki wiadczenia i zasady ustalania opat za usugi przesyania na zasadach przerywanych,
zasady ustalania opat za usugi wirtualnego przesyania gazu.
Kalkulacja stawek przesyowych oparta zostaa, podobnie jak w taryfie poprzedniej, o struk-
tur podziau kosztw na punkty wejcia i wyjcia w proporcji 50:50, redukcj stawek do/z ma-
gazynw, w stosunku do stawek za wejcie do i wyjcie z sieci przesyowej innych ni magazy-
ny, utworzenie jednej grupy taryfowej zarwno dla punktw wejcia do, jak i wyjcia z systemu
przesyowego. W stosunku do taryfy z roku 2011 stanowi to realizacj postulatw uytkownikw
sieci przesyowej, ktrzy wskazywali na negatywy utworzenia na wyjciu z systemu przesyowe-
go dwch grup taryfowych.
Udzia opat staych za wiadczone usugi przesyania (opaty staej przesyowej i opaty
abonamentowej) w cznych opatach za te usugi wynosi 80% i w stosunku do taryfy obowi-
zujcej w okresie 1 sierpnia 2011 r. 31 grudnia 2012 r. nie uleg zmianie.
Dodatkowo, w zwizku ze zmian funkcjonowania rynku gazu, gdzie kosztami wiadczenia
usug przesyania bd obciani operatorzy sieci dystrybucyjnych i operator systemu magazy-
nowania (OSM), i wpywem tej zmiany na wysoko stawek za wiadczenie usug magazynowa-
nia, OGP ograniczy wysoko stawek na punktach wejcia do i wyjcia z magazynw do pozio-
mu 20% (z 50%) wysokoci stawek przesyowych na punktach wejcia do i wyjcia z sieci prze-
syowej innych ni magazyny.
W zatwierdzonej taryfie stawki abonamentowe i stawki stae za nawonienie paliw gazowych
pozostay na niezmienionym poziomie w porwnaniu do poprzedniej taryfy. Natomiast stawki
zmienne podstawowa i dodatkowa za nawonienie paliw gazowych wzrosy o 16,5% w zwizku
ze wzrostem kosztw zakupu rodka nawaniajcego.
W porwnaniu do aktualnie obowizujcej taryfy OGP GAZ-SYSTEM SA obniy w propono-
wanej taryfie wspczynniki korygujce stawki opat przesyowych dla umw krtkotermino-
wych, tj.:
dla umw miesicznych spadek wspczynnikw wynis od 6,7% do 52,6% w zalenoci od
miesica,
dla umw kwartalnych spadek od 8,3% do 46,9% w zalenoci od kwartau,
dla umw procznych od padziernika do marca spadek wspczynnika wynis 11,1%.
Dla pozostaych umw, tj. jednodniowych i procznych zawieranych na okres od kwietnia do
wrzenia wspczynniki te pozostay niezmienione.
Kolejnym kluczowym przedsibiorstwem sektora gazowego, ktrego wnioski o zatwierdzenie
oraz zmian obowizujcej taryfy rozpatrywane byy w 2012 r. przez departament, by System
Gazocigw Tranzytowych EuRoPol Gaz SA (dalej EuRoPol Gaz SA). W odniesieniu do wska-
zanego Przedsibiorstwa prowadzone byy trzy postpowania administracyjne. Dwa
o zatwierdzenie taryfy, trzecie o zatwierdzenie zmiany taryfy. Pierwsze z postpowa rozpoczo
si jeszcze w 2011 r. i zakoczyo w lutym 2012 r. Taryfy tego Przedsibiorstwa zawieraj
wszystkie elementy, ktre wynikaj z rozporzdzenia 715/2009 oraz rozporzdzenia taryfowego.
Stawki opat przesyowych s stawkami typu wejcie wyjcie, przy czym s to wycznie staw-
ki stae. Wprowadzenie w ycie 1 marca 2012 r. nowej taryfy EuRoPol Gaz SA oznaczao dla
odbiorcw opaty wysze o 7,2% w stosunku do opat, jakie ponosili na podstawie stawek obo-

wizujcych do tego czasu. Gwnym powodem wzrostu stawek by wzrost kosztw zakupu
gazu na potrzeby pracy toczni.
13 kwietnia 2012 r. zatwierdzona zostaa zmiana taryfy EuRoPol Gaz SA, w ktrej stawki
przesyowe spady o 3,0%, w zwizku z zamwieniem przez OOO Gazprom Eksport do koca
2016 r. dodatkowych 4% zdolnoci przesyowych EuRoPol Gaz SA.
Taryfa, ktr EuRoPol Gaz SA wprowadzi w ycie 1 stycznia 2013 r. zatwierdzona zostaa
decyzj Prezesa URE z 14 grudnia 2012 r. Ustalone w niej stawki s nisze od stawek obowizu-
jcych do koca grudnia 2012 r. o 16,3%. Obnienie tych stawek o tak znaczcy % wynika
z faktu ponoszenia niszych kosztw zakupu gazu na prac toczni (w zwizku ze zmian formu-
y cenowej, wedug ktrej gaz ten nabywany jest na wskazany cel) oraz spadajcych kosztw
amortyzacji. Wspczynniki korygujce stawki opat przesyowych dla umw krtkoterminowych
ulegy obnieniu w identycznym stopniu jak wspczynniki w taryfie OGP GAZ-SYSTEM SA.
W zwizku z zatwierdzeniem przez Prezesa URE nowej IRiESP zmieniy si zasady kalkulacji
stawek opat dystrybucyjnych. Do momentu wejcia w ycie ww. Instrukcji operatorzy systemu
dystrybucyjnego nie mieli obowizku zakupu usug przesyowych na potrzeby odbiorcw przy-
czonych do ich sieci. Taki obowizek naoony na nich zosta po wejciu w ycie nowej Instruk-
cji i podpisaniu umw midzyoperatorskich (MUP).
Taryfy OSD, ktre zatwierdzone zostay w grudniu 2012 r., ustalone zostay jako suma przy-
chodu, stanowicego podstaw kalkulacji taryfy stosowanej od 15 lipca 2011 r. do 31 grudnia
2012 r. oraz kosztw zakupu usug przesyowych. Z tego wzgldu, e stawki opat przesyowych
w 80% oparte s o stae koszty przesyania, udzia opat staych w cznych opatach za usugi
dystrybucyjne, w stosunku do udziau ustalonego na podstawie taryf obowizujcych w ww.
terminie, wzrs.
W piciu OSD podwyszeniu ulegy stawki opat za przyczenie od 8,0% do 9,0% (a wic
w stopniu wyszym ni wskanik skadanej inflacji: z p.w. 2012 r. na poziomie 3,9% i planowa-
nej w pracach nad ustaw budetow na 2013 r. 2,7%). Powodem tego by niedostateczny
ich dotychczasowy poziom, ktry w 2011 r. pokrywa od 12,0% (PSG) do 23,8% (WSG) naka-
dw ponoszonych na przyczenie nowych odbiorcw.
Ponadto, w stosunku do taryf, ktre obowizyway w 2012 r. wprowadzono zapisy, ktre
stwarzay odbiorcom korzystniejsze warunki. I tak w przypadku, gdy w ramach jednego dojazdu
do odbiorcy wykonywana jest wicej ni jedna usuga dodatkowa zlecona przez tego odbiorc
(w tym np. zaoenie plomb), kad z opat za wykonywanie drugiej i nastpnych czynnoci
pomniejsza si o, ustalon w taryfie, ryczatow kwot za dojazd do miejsca wykonywania czyn-
noci. Wprowadzono rwnie zapis o moliwoci zastosowania niszych stawek za usugi wiad-
czone na dodatkowe zlecenie odbiorcy w sytuacji wykonywania ich w budynku wielolokalowym
lub w budynkach zlokalizowanych na tym samym terenie.
W zakresie taryfy za usugi magazynowania paliwa gazowego, w 2012 r. prowadzone byy
trzy postpowania. Dwa o zatwierdzenie nowych taryf, trzecie o zatwierdzenie korekty taryfy
obowizujcej.
Taryfy opracowane zostay zgodnie z wytycznymi zawartymi w art. 15 rozporzdzenia 715/2009
i umoliwiaj rozliczenie usug cigych i przerywanych, krtko- i dugoterminowych, wiadczo-
nych w formie pakietw i rozdzielnie.
Usugi magazynowania oferowane w formie pakietw obejmuj 0,5 mln m3 pojemnoci
czynnej cznie z odpowiedni moc zataczania i odbioru, rn dla kadej z udostpnianych
instalacji magazynowych. W przypadku pakietu elastycznego jednostkowa pojemno czynna
0,5 mln m3 zaoferowana zostaa cznie z moc zataczania i odbioru ustalon w przedziaach,
natomiast w rozdzielonej usudze magazynowania przedsibiorstwo wiadczce t usug zaofe-
rowao oddzielnie: pojemno czynn, moc zataczania lub moc odbioru.
13 kwietnia 2012 r. zostaa zatwierdzona przez Prezesa URE taryfa PGNiG SA w zakresie
usug magazynowania paliwa gazowego na okres do 31 marca 2013 r. W ramach taryfy zaofe-
rowano czn liczb pakietw przewidzianych w usudze cigej 1 412, co odpowiada 706 mln m3
pojemnoci czynnej, natomiast w usudze przerywanej 2 180 pakietw, co odpowiada 1 090 mln m3
pojemnoci czynnej. Dodatkowo przedsibiorstwo zaoferowao 51 pakietw w usudze przery-
wanej w umowach krtkoterminowych w KPMG Mogilno, obejmujce 25,5 mln m3 pojemnoci
czynnej tego magazynu.

rednia stawka magazynowa 77) wynikajca z zatwierdzonej taryfy, w stosunku do stawki
ustalonej na podstawie wwczas stosowanej taryfy, zmalaa o 7,9%.
Nastpnie, w zwizku z tym, e operatem systemu magazynowania w odniesieniu do instala-
cji magazynowych stanowicych wasno PGNiG SA 78) zostaa wyznaczona spka pod nazw
Operator Systemu Magazynowania Sp. z o.o. (OSM), decyzj z 15 czerwca 2012 r. Prezes URE
zatwierdzi taryf ustalon przez OSM na okres do 31 maja 2013 r., ktra przez wskazane
Przedsibiorstwo zostaa wprowadzona do rozlicze od 1 lipca 2012 r.
Oglna liczba oferowanych pakietw nie ulega zmianie w stosunku do zatwierdzonej wcze-
niej taryfy PGNiG SA, natomiast zwikszya si rednia stawka magazynowa o 1,7%, co przede
wszystkim wynikao z uwzgldnienia wyszych kosztw dziaalnoci OSM.
Ze wzgldu na zatwierdzenie przez Prezesa URE nowej IRiESP oraz koniecznoci uwzgld-
nienia w taryfie w zakresie usug magazynowania paliwa gazowego zakupu przepustowoci
w midzysystemowych fizycznych punktach wejcia do i wyjcia z systemu przesyowego,
17 grudnia 2012 r. zostaa zatwierdzona zmiana taryfy OSM, ktrej skutkiem by 18% wzrost
redniej stawki za usug magazynowania.
Postpowania administracyjne prowadzone przez departament w 2012 r. zakoczyy si:
zatwierdzeniem taryf
spek obrotu 7
przedsibiorstw sieciowych 12
spek dystrybucyjnych nie wydzielajcych operatora 7
zatwierdzeniem zmiany obowizujcych taryf
spek obrotu 4
przedsibiorstw sieciowych 4
zatwierdzeniem zmiany okresu obowizywania taryf
zatwierdzeniem zmiany obowizujcych taryf i okresu ich obowizywania
spek obrotu 2
odmow zatwierdzenia zmian taryf
spek obrotu 2
Monitorowanie wypeniania przez przedsibiorstwo gazownicze obowizkw

dotyczcych ewidencji ksigowej
Podobnie jak w latach ubiegych, w 2012 r. kontrola postanowie art. 44 Prawa energetycz-
nego zobowizujcych przedsibiorstwa energetyczne do prowadzenia ewidencji ksigowej
w sposb umoliwiajcy odrbne obliczanie kosztw i przychodw, zyskw i strat dla kadej
z wykonywanych dziaalnoci koncesjonowanych, a take do grup odbiorcw okrelonych
w taryfie prowadzona bya w ramach kontroli biecej. W tym celu wykorzystano dane zawar-
te w prowadzonym przez Prezesa URE monitoringu przedsibiorstw gazowniczych. W jego ra-
mach przedsibiorstwa raz na kwarta zobowizane byy przedstawia informacje dotyczce
wartoci przychodw, kosztw i wyniku finansowego realizowanych w zwizku z prowadzon
dziaalnoci koncesjonowan, w rozbiciu na poszczeglne grupy taryfowe. Zebrane dane pod-
legay weryfikacji pod ktem ich zgodnoci z danymi zawartymi w powszechnie obowizujcej
sprawozdawczoci statystycznej. Ocena przedstawianych przez przedsibiorstwa energetyczne
informacji bya rwnie wykorzystywana przy sprawdzeniu poprawnoci zaoe przyjtych we
wnioskach o zatwierdzenie taryf dla paliw gazowych, ktre byy rozpatrywane w 2012 r. Pod-
77)
Stanowica iloraz przychodw za wiadczenie usug magazynowania do iloci zmagazynowanego paliwa.
78)
Ktry powierzy ww. przedsibiorstwu wyczne prawo dysponowania instalacjami magazynowymi co stanowi
realizacj postanowie art. 15 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/73/WE z 13 lipca 2009 r. dotyczcej
wsplnych zasad rynku wewntrznego gazu ziemnego i uchylajcej dyrektyw 2003/55/WE (Dz. U. UE. L 211 z 14
sierpnia 2009 r.).

kreli naley, e w przypadku gdyby prowadzona analiza prowadzia do wniosku, i przedsi-
biorstwo nie wypenia obowizkw wynikajcych z postanowie art. 44 ustawy Prawo energe-
tyczne, wwczas w ramach posiadanych zasobw i rodkw prawdopodobne byoby doko-
nanie kontroli materiaw rdowych w siedzibie tego przedsibiorstwa.
2.2.3. Wyznaczanie operatorw systemw gazowych
Prowadzenie przez Prezesa URE postpowa administracyjnych w sprawie wyznaczania ope-

ratorw systemw gazowych w 2012 r., podobnie jak w latach 20102011, byo uwarunkowane
zmianami przepisw ustawy Prawo energetyczne wprowadzonymi w styczniu 2010 r.
Kwestie zwizane z zasadami wyznaczania operatorw systemw zostay syntetycznie przed-
stawione w czci dotyczcej energii elektrycznej, a tu znajduj odpowiednie zastosowanie.
Operatorzy systemw dystrybucyjnych gazowych (OSD) funkcjonujcy w przedsibiorstwie
pionowo zintegrowanym obsugujcy wicej ni 100 000 przyczonych do swojej sieci odbior-
cw i sprzedajcy w cigu roku powyej 100 mln m3 paliw gazowych maj obowizek uzyskania
niezalenoci pod wzgldem formy prawnej, organizacyjnej oraz podejmowania decyzji (art. 9d
ustawy Prawo energetyczne).
Niezalenie od powyszego naley wskaza, e art. 9d w odniesieniu do operatorw syste-
mw gazowych zosta doprecyzowany poprzez dodanie ust. 1a i 1b, w ktrych wyranie zazna-
czono, e ww. operatorzy nie mog wykonywa dziaalnoci gospodarczej zwizanej z wytwa-
rzaniem lub obrotem paliwami gazowymi lub energi elektryczn ani jej wykonywa na podsta-
wie umowy na rzecz innych przedsibiorstw energetycznych (ust. 1a). Jednake zgodnie
z brzmieniem ust. 1b operatorzy systemw gazowych mog wiadczy usugi polegajce na
przystosowywaniu paliwa gazowego do standardw jakociowych lub warunkw technicznych
obowizujcych w systemie przesyowym lub systemie dystrybucyjnym, a take usugi transpor-
tu paliw gazowych rodkami transportu innymi ni sieci gazowe.
Wyznaczanie operatorw systemw dystrybucyjnych gazowych
W 2012 r. Prezes URE wyznaczy 22 lokalnych OSD gazowych oraz przeduy dwm prawnie
wydzielonym OSD gazowym okres obowizywania decyzji wyznaczajcej na OSD. W jednym
przypadku wyznaczenie na OSD nastpio na okres od 1 stycznia 2013 r., rwnie w jednym
przypadku na okres od 1 lutego 2013 r. oraz w jednym przypadku na okres od 1 marca 2013 r.
Wyznaczanie operatorw systemw skraplania gazu ziemnego
W 2012 r. Prezes URE wyznaczy jednego operatora systemu skraplania gazu ziemnego.
Wyznaczanie operatorw systemw magazynowania paliw gazowych
W 2012 r. Prezes URE wyznaczy jednego operatora systemu magazynowania paliw gazo-
wych (OSM).
Zmiany w decyzjach wyznaczajcych OSD gazowych
W 2012 r. Prezes URE dokona zmian w trzech decyzjach wyznaczajcych OSD gazowych
prawnie wydzielonym.

Umorzenie postpowa w sprawie wyznaczenia OSD gazowych i operatorw syste-
mw skraplania gazu ziemnego
W 2012 r. Prezes URE umorzy trzy postpowania w sprawie wyznaczenia OSD gazowych
i jedno postpowanie w sprawie wyznaczenia operatora systemu skraplania gazu ziemnego.
W dwch przypadkach przyczyn umorzenia byy zmiany zwizane z konsolidacj w grupie
kapitaowej, w jednym przypadku likwidacja podmiotu oraz w jednym przypadku cofnicie
przedsibiorcy koncesji na skraplanie gazu ziemnego i regazyfikacj skroplonego gazu ziemnego
w instalacjach skroplonego gazu ziemnego w zwizku z trwaym zaprzestaniem dziaalnoci
koncesjonowanej.
Uchylenie decyzji w sprawie wyznaczenia OSM
W 2012 r. Prezes URE w jednym przypadku uchyli decyzj wyznaczajc operatora systemu
magazynowania paliw gazowych.
W 2012 r. Prezes URE kontynuowa postpowanie administracyjne w sprawie wyznaczenia

operatora systemu magazynowania paliw gazowych (OSM), ktre zostao wszczte w marcu
2011 r. Z wnioskiem do Prezesa URE o wyznaczenie OSM wystpi waciciel podziemnych ma-
gazynw gazu spka PGNiG SA. W toku postpowania ustalono, e PGNiG SA przekaza OSM
Sp. z o.o. wyczne dysponowanie instalacjami magazynowymi w celu wiadczenia przez ni
usug magazynowania paliw gazowych na rzecz uytkownikw instalacji magazynowych oraz
powierzy mu penienie obowizkw operatora systemu magazynowania w odniesieniu do tych
instalacji magazynowych. Przyjte pomidzy stronami ustalenia pozwalay uzna, e zarzdzanie
systemem magazynowym bdzie nastpowao w sposb efektywny ekonomicznie, gwarantujcy
bezpieczestwo dostaw paliw gazowych i jednoczenie, e OSM Sp. z o.o. moe skutecznie za-
rzdza mieniem powierzonym mu do wykonywania funkcji OSM. W efekcie tego postpowania
Prezes URE 22 maja 2012 r. wyznaczy na okres od 1 czerwca 2012 r. do 31 maja 2022 r. sp-
k OSM Sp. z o.o. operatorem systemu magazynowania paliw gazowych na obszarze okrelo-
nym w koncesji na magazynowanie paliw gazowych w instalacjach magazynowych.
Konsekwencj powyszego byo uchylenie na wniosek strony 23 maja 2012 r. decyzji
w sprawie wyznaczenia spki PGNiG SA operatorem systemu magazynowania paliw gazowych
na okres od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2025 r. Uzasadnieniem takiej decyzji by fakt trwa-
ego zaprzestania wykonywania dziaalnoci koncesjonowanej przez PGNiG SA w zakresie maga-
zynowania paliw gazowych w instalacjach magazynowych objtej koncesj udzielon decyzj
Prezesa URE.

dla poprawy efektywnoci przedsibiorstw
Podstawowym narzdziem sucym poprawie efektywnoci przedsibiorstw s modele eko-

nometryczne, ktre pozwalaj na ocen ich efektywnoci w zakresie kosztw operacyjnych,
rnic bilansowych oraz nakadw inwestycyjnych.
W 2011 r. zakoczone zostay prace nad wypracowaniem modelu regulacji dziaalnoci Spek
Gazownictwa GK PGNiG, ktry wszed w ycie w 2011 r. i umoliwi wyduenie rocznego okresu
regulacji do okresu 3 lat (od 15 lipca 2011 r. do 30 czerwca 2014 r.), okrelajc jasne procedury
oraz obiektywne parametry oceny kosztw operacyjnych szeciu ww. Spek. Model ten obo-
wizywa mia przez okres kolejnych trzech penych lat taryfowych i obejmowa rok taryfowy:
2011/2012 (od 15 lipca 2011 r. do 30 czerwca 2012 r.),
2012/2013 (od 1 lipca 2012 r. do 30 czerwca 2013 r.),
2013/2014 (od 1 lipca 2013 r. do 30 czerwca 2014 r.).
Z przyczyn opisanych w pkt 2.2.2. stosowanie ww. modelu zostao zawieszone i drugi rok je-
go stosowania obejmowa bdzie okres od 1 padziernika 2013 r. do 30 wrzenia 2014 r.
Natomiast model ekonometryczny sucy wyznaczeniu uzasadnionego poziomu nakadw
inwestycyjnych zosta opracowany w Urzdzie Regulacji Energetyki w 2009 r. i wci obowizuje.

2.2.5. Monitorowanie wypeniania przez operatorw systemw
przesyowych, dystrybucyjnych i magazynowych ich zada
W 2012 r. monitorowanie przez Prezesa URE operatorw systemw przesyowych, dystrybu-

cyjnych i magazynowych skupiao si na analizie wykonywanych przez nich obowizkw wynika-
jcych bezporednio z rozporzdzenia 715/2009 i ustawy Prawo energetyczne, w szczeglno-
ci w zakresie przejrzystoci.
Monitorowanie wypeniania zada ustawowych przez OSP
W 2012 r. dziaalno przesyowa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej realizowana bya

przez OGP GAZ-SYSTEM SA 79). Dziaalno OGP GAZ-SYSTEM SA obejmowaa zarzdzanie kra-
jowym systemem przesyowym zgodnie z decyzj Prezesa URE z 13 padziernika 2010 r., na
mocy ktrej spka zostaa wyznaczona operatorem systemu przesyowego gazowego do 31 grudnia
2030 r. Na jej podstawie spka zarzdzaa sieciami wysokiego cinienia o cznej dugoci 9 917 km.
OGP GAZ-SYSTEM SA peni rwnie funkcj operatora dla EuRoPol Gaz SA, zgodnie z decy-
zj Prezesa URE z 17 listopada 2010 r. w sprawie wyznaczenia OGP GAZ-SYSTEM SA na opera-
tora systemu przesyowego gazowego na znajdujcym si na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej odcinku gazocigu Jama-Europa Zachodnia na okres do 31 grudnia 2025 r. Polski odcinek
gazocigu tranzytowego ma dugo 684 km. Wacicielem polskiego odcinka gazocigu Jama-
Europa Zachodnia jest firma EuRoPol Gaz SA z siedzib w Warszawie. Zakres zada i obowiz-
kw operatora sytemu przesyowego gazowego zosta okrelony w ustawie Prawo energe-
tyczne, w tym w art. 9c i 9g ustawy oraz w rozporzdzeniu 715/2009r.
Prezes URE monitorowa w 2012 r. na podstawie art. 9d ustawy Prawo energetyczne reali-
zacj zada wykonywanych przez operatorw systemw przesyowych w szczeglnoci w odnie-
sieniu do niedyskryminacyjnego traktowania uytkownikw systemu, a take realizacji obowiz-
kw sprawozdawczych.
Monitorowanie w zakresie operatorstwa systemu przesyowego wykonywanego przez OGP
GAZ-SYSTEM SA, dotyczyo:
analizy danych, do ktrych przedkadania zostaa zobowizana spka,
okresowej analizy informacji, do publikowania ktrych zostaa zobowizana spka na pod-
stawie obowizujcych przepisw i wydanych na ich podstawie decyzji Prezesa URE,
oceny dziaalnoci spki pod ktem wypeniania zapisw IRiESP.
Ponadto Prezes URE realizujc w 2012 r. dziaania monitorujce zadania wykonywane przez
operatorw systemw przesyowych, czynnie uczestniczy w badaniach monitorujcych prowa-
dzonych przez organizacj skupiajc europejskich regulatorw ACER.
Monitorowanie wypeniania zada ustawowych przez OSD
W 2012 r. monitorowanie przez Prezesa URE operatorw systemw dystrybucyjnych skupiao

si na analizie wykonywanych przez nich obowizkw wynikajcych bezporednio z ustawy
Prawo energetyczne i prowadzonymi w urzdzie postpowaniami wszcztymi na wniosek przed-
sibiorstw energetycznych.
W okresie objtym sprawozdaniem, toczyy si nastpujce postpowania przed Prezesem
URE, zwizane z dziaalnoci operatorw systemw dystrybucyjnych dotyczce:
odmowy wiadczenia usugi przesyania paliwa gazowego,
odmowy zawarcia umowy kompleksowej przez operatora systemu dystrybucyjnego,
odmowy zawarcia umowy sprzeday paliwa gazowego,
nieuzasadnionego wstrzymania dostarczania paliw gazowych.
Szerzej postpowania te opisane zostay w czci IV pkt 1.2. niniejszego sprawozdania.
79)
Zgodnie z ustaw Prawo energetyczne, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wyznacza si jednego operatora
systemu przesyowego gazowego. Ustawa stanowi, e operator systemu przesyowego powinien dziaa w formie spki
akcyjnej, ktrej jedynym akcjonariuszem jest Skarb Pastwa. Podmiotem speniajcym te kryteria dziaajcym na tery-
torium RP jest OGP GAZ-SYSTEM SA.

Monitorowanie wypeniania zada ustawowych przez OSM
Monitorowanie wypeniania zada przez operatora systemu magazynowania (OSM) w 2012 r.

dotyczyo wykonywanych przez niego obowizkw wynikajcych z rozporzdzenia 715/2009
i ustawy Prawo energetyczne, w szczeglnoci w zakresie usug zwizanych z dostpem stron
trzecich (zasada TPA), zasad dotyczcych mechanizmw alokacji zdolnoci i procedur zarzdza-
nia ograniczeniami oraz wymogw przejrzystoci.
Instalacje magazynowe KPMG Mogilno, PMG Husw, PMG Wierzchowice, PMG Strachocina,
PMG Swarzw i PMG Brzenica s udostpniane uczestnikom rynku w ramach zestandaryzowa-
nych procedur udostpniania zdolnoci magazynowych uregulowanych w Regulaminie wiad-
czenia Usug Magazynowania (RUM), a OSM wiadczy wymagane prawem usugi magazyno-
wania. W ramach umw dugoterminowych udostpnia on 1 796 mln m3 pojemnoci magazy-
nowej, w tym 50 mln m3 na potrzeby realizacji zada operatora systemu przesyowego, nato-
miast 25,5 mln m3 OSM udostpnia w formie usug krtkoterminowych na warunkach przery-
wanych. Z informacji przekazanych przez OSM w trakcie monitoringu wynika, e w 2012 r. OSM
udostpni nowe zdolnoci magazynowe. W instalacji magazynowej PMG Wierzchowice w ra-
mach usug dugoterminowych na zasadach przerywanych zostao zaoferowanych 350 pakie-
tw, ktrych rozdysponowanie, ze wzgldu na zapotrzebowanie przekraczajce wolumen do-
stpnych usug, nastpio poprzez zastosowanie procedury proporcjonalnego rozdziau ofero-
wanych usug, w wyniku ktrej zostay zawarte dwie umowy. W instalacji magazynowej KPMG
Mogilno w ramach usug krtkoterminowych na zasadach przerywanych udostpniono 51 pakie-
tw, o przyznanie ktrych wnioskowa tylko jeden podmiot. Dodatkowo OSM poinformowa, e
w celu utworzenia i utrzymywania zapasu obowizkowego w 2012 r. zostaa przeprowadzona
procedura rozdziau zwalnianych zdolnoci magazynowych, w wyniku zastosowania ktrej, ze
wzgldu na zainteresowanie przekraczajce wolumen dostpnych usug, dokonano proporcjo-
nalnego rozdziau usug magazynowania zawierajc dwie umowy o wiadczenie usug dugo-
terminowych na zasadach cigych.
Odnonie mechanizmw alokacji zdolnoci magazynowych monitoring wykaza, e OSM podaje
do publicznej wiadomoci informacje o zakontraktowanych i dostpnych zdolnociach magazyno-
wych, w tym o niewykorzystanych zdolnociach magazynowych oferowanych w ramach dobowej
usugi magazynowania, a take zasady przydzielania zdolnoci magazynowych, zawierania umw
o wiadczenie usug magazynowania oraz ich realizacji (nominacje, renominacje, alokacje), ktre
zostay uregulowane w publikowanym na stronie internetowej OSM (www.osm.pgnig.pl) RUM.
W kwestii stosowania okrelonych rodkw przeciwdziaajcych akumulacji rezerw zdolnoci
magazynowych w przypadku wystpienia ogranicze kontraktowych z przeprowadzonego moni-
toringu wynika, e OSM wykorzystywa instrumenty zarzdzania ograniczeniami, za pomoc
ktrych prowadzona bya bieca ocena wykorzystywania zamwionych zdolnoci magazyno-
wych, nastpowao udostpnianie niewykorzystanych nominalnych mocy odbioru i nominalnych
mocy zataczania w ramach dobowej usugi magazynowania, a take umoliwienie i organizo-
wanie obrotu wtrnych zdolnoci magazynowych. Dokonujc analizy wykorzystania zamwio-
nych zdolnoci magazynowych na okres co najmniej jednego roku magazynowego, OSM weryfi-
kuje stopie ich wykorzystywania zastrzegajc sobie prawo do ich redukcji i zaoferowania innym
uczestnikom rynku (tzw. zasada wykorzystaj albo stra) w przypadku wykorzystania na pozio-
mie niszym ni 70%. OSM poinformowa take, e w 2012 r. instalacje magazynowe byy
w peni wykorzystane oraz, e w odniesieniu do kwestii umoliwienia i organizowania przez
niego obrotu zdolnociami magazynowymi na rynku wtrnym, nie wpyn aden wniosek zbycia
zamwionych zdolnoci magazynowych.
W odniesieniu do koniecznoci stosowania przez OSM wymogw przejrzystoci, biorc pod
uwag wyniki przeprowadzonego monitoringu naley wskaza, e operator realizuje obowizek
podawania do publicznej wiadomoci okrelonych w art. 19 rozporzdzenia 715/2009 informacji
dotyczcych wiadczonych przez siebie usug.

2.3. Zagadnienia zwizane z transgranicznym przesyem
gazu ziemnego
2.3.1. Rynki regionalne gazu ziemnego, udzia Polski w rynkach

regionalnych gazu ziemnego
Inicjatywy regionalne zostay powoane wiosn 2006 r. przez Europejski Organ Nadzoru
Energii Elektrycznej i Gazu (ERGEG), na wniosek Komisji Europejskiej w celu wsparcia rozwoju
wsplnego wewntrznego rynku gazu. Zgodnie z zaoeniem inicjatywy regionalne dziaaj
w oparciu o podejcie oddolne. W ich skad wchodz przedstawiciele pastw czonkowskich Unii
Europejskiej, reprezentanci regulatorw, operatorw systemw przesyowych oraz przedstawi-
ciele uytkownikw systemu.
W ramach Regionalnych Inicjatyw Gazowych (GRI) funkcjonuj aktualnie trzy regionalne
rynki gazu: Rynek Pnocno-Zachodni (North-West Region), Rynek Poudniowy (South Region)
oraz Rynek Poudnie, Poudniowy-Wschd (South/South-East Region). Polska naley do Inicja-
tywy Regionalnej Rynku Europy Poudniowej/Poudniowo-Wschodniej (GRI SSE).
Agencja ds. Wsppracy Organw Regulacji Energetyki (Agency for the Cooperation of Energy
Regulators ACER), w ramach ktrej od 2011 r. funkcjonuj inicjatywy regionalne jest odpo-
wiedzialna za zapewnienie spjnoci prac realizowanych w ramach poszczeglnych inicjatyw
gazowych. W tym celu we wrzeniu 2012 r. powoany zosta koordynator ACER ds. GRI. ACER
koordynuje i ledzi rozwj prac trzech regionw GRI w ramach Grupy Koordynacyjnej (GRI
Coordination Group GRI CG). W comiesicznych spotkaniach GRI CG poza Agencj udzia
bior reprezentanci Komisji Europejskiej, wiodcy regulatorzy poszczeglnych regionw oraz
przedstawiciele pozostaych organw regulacyjnych. W 2012 r., podobnie jak we wczeniejszych
latach, przedstawiciele URE brali aktywny udzia w spotkaniach Grupy Koordynacyjnej GRI.
Rynek Europy Poudniowej/Poudniowo-Wschodniej (GRI SSE)
W skad GRI SSE wchodzi jedenacie pastw czonkowskich: Austria, Bugaria, Czechy, Cypr,
Grecja, Rumunia, Sowacja, Sowenia, Wgry, Wochy oraz Polska. W charakterze obserwatora
w GRI SSE bierze udzia Chorwacja. Prace w ramach poszczeglnych inicjatyw regionalnych
koordynuj wiodcy regulatorzy w regionie. W ramach inicjatywy SEE do koca 2012 r. prace
wspkoordynowali dwaj regulatorzy: austriacki (E-Control) oraz woski (AEEG). W grudniu 2012 r.
E-Control zrezygnowa z roli wspkoordynatora regionu GRI SSE i zoy polskiemu regulatorowi
propozycj przejcia wspprzewodnictwa w regionie. Prezes URE podj decyzj o objciu roli
wspkoordynatora rynku regionu GRI SSE i rozpocz penienie obowizkw wsplnie z regula-
torem woskim od stycznia 2013 r.
Spotkania regionu Poudnie Poudniowy-Wschd odbywaj si zwyczajowo dwa razy w roku.
Nadzr nad pracami w regionie oraz wyznaczanie priorytetw i monitoring realizacji postpw
rynku SSE odbywa si w ramach spotka Regionalnego Komitetu Koordynacyjnego (Regional
Coordination Committee RCC), w ktrym skupieni s regulatorzy regionu SSE. Ponadto, istotn
rol doradcz oraz swoiste forum dyskusyjne stanowi Grupa Uczestnikw Rynku (Stakeholders
Group SG), w spotkaniach ktrej bior udzia przedstawiciele regulatorw, ministerstw, opera-
torw systemw przesyowych oraz zainteresowani uczestnicy rynku. Ponadto, w ramach regio-
nu GRI SSE w formule ad hoc odbywaj si spotkania, powoanego do ycia w 2009 r., Zespou
Doradztwa Strategicznego (Strategic Advisory Panel SAP). SAP jest zwoywany w celu podj-
cia kluczowych decyzji dla regionu. W 2012 r. odbyy si dwa spotkania RCC oraz SG oraz pite
spotkanie SAP. Przedstawiciel Prezesa URE bra udzia w spotkaniach RCC, SG oraz SAP, ktre
odbyy si w pierwszej poowie 2012 r.
W oparciu o otrzymany w kwietniu 2011 r. mandat Komisji Europejskiej, we wrzeniu 2011 r.
w ramach GRI SSE regulatorzy opracowali plan pracy dla regionu (South South-East Gas Regio-
nal Initiative Work Plan 20112014 ), w ktrym okrelaj priorytetowe zadania do zrealizowania
w latach 20112014. W lutym 2012 r., w wyniku przeprowadzonych w regionie SSE konsultacji

dokonano aktualizacji Planu Prac, ktry zosta zaprezentowany podczas marcowego Forum Ma-
dryckiego.
Zgodnie z zaoeniami zaktualizowanego Planu Prac regionu SSE, Rynek Poudnie/Poudniowy-
Wschd, do ktrego naley Polska realizuje zadania z zakresu: alokacji zdolnoci przesyowej
i produktw powizanych, integracji rynkw, wsppracy midzyoperatorskiej, monitorowania
przejrzystoci dziaa OSP, infrastruktury, inwestycji oraz bezpieczestwa dostaw gazu. Plan
Prac okrela gwne projekty pilotaowe do kadego z ww. zaoe, wypeniajc tym samym
rekomendacj Komisji Europejskiej z 2011 r., aby w ramach inicjatyw regionalnych realizowano
projekty pilotaowe, ktre pozwol na zbadanie proponowanych rozwiza i uatwi ich pniej-
sze wdroenie w skali caej Unii Europejskiej. W Planie Prac SSE podkrelono rwnie koniecz-
no wzmocnienia wsppracy midzyregionalnej trzech regionalnych rynkw gazu. Ponadto,
uznano za niezbdne wzmocnienie zaangaowania czonkw SSE w proces wyboru Projektw
Wsplnego Zainteresowania (Project of Common Interest PCI) oraz wdroenia modelu doce-
lowego rynku gazu (Gas Target Model ).
Paneuropejskie mapy drogowe, projekty pilotaowe
Podczas XXI Europejskiego Forum Regulacji Gazu w Madrycie w marcu 2012 r. europejscy
Operatorzy Systemw Przesyowych, we wsppracy z odpowiednimi regulatorami oraz pa-
stwami czonkowskimi zostali wezwani do podjcia dziaa w celu opracowania Mapy Drogowej
wczesnej implementacji Kodeksu Sieci ws. mechanizmw alokacji zdolnoci przesyowych
(Roadmap for the early implementation of the Capacity Allocation Mechanisms Network Code).
Celem dokumentu jest wczesna implementacja projektw pilotaowych oraz pilotaowych plat-
form handlowych na zasadach Kodeksu Sieci ws. mechanizmw alokacji zdolnoci przesyowych
(CAM NC).
W prace nad przygotowaniem Mapy Drogowej zaangaowany by ACER i ENTSOG, odpowie-
dzialne za opracowanie projektu dokumentu, jak rwnie Komisja, OSP oraz organy regulacyj-
ne, w tym take regulatorzy i operatorzy z regionu SSE. Pierwszy projekt dokumentu zosta
zaprezentowany na kolejnym XXII Forum Madryckim w padzierniku 2012 r. Pierwsza pena
wersja dokumentu zostaa ukoczona w poowie stycznia 2013 r. i uzyskaa pozytywn opini
Zarzdu ENTSOG oraz Rady Regulatorw ACER. Dokument bdzie nastpnie w miar potrzeb
aktualizowany, co najmniej raz pod koniec 2013 r.
W projekcie Mapy Drogowej wczesnej implementacji CAM NC znalazy si dwa projekty pilo-
taowe z obszaru Rynku GRI SSE:
projekt pilotaowy dotyczcy procedury oferowania zdolnoci przesyowej na zasadzie Day-
Ahead na poczeniu Arnoldstein/Tarvisio IP pomidzy Austri i Wochami (Bundled capacity
allocation at the between Austria and Italy). Projekt ten jest realizowany w ramach wsplnej
platformy alokacji zdolnoci PRISMA (PRISMA European Capacity Platform) dziaajcej
w oparciu o zasady CAM NC,
projekt pilotaowy dotyczcy produktu powizanego na poczeniu pomidzy Wgrami
i Rumuni poprzez wspln platform rezerwacji zdolnoci (Bundled Product and Capacity
Platform Hungary/Romania).
Ponadto, w ramach wczesnej implementacji CAM NC, Operatorzy Systemw Przesyowych
(OSP) polski OGP GAZ-SYSTEM SA oraz niemiecki ONTRAS VNG Gastransport GmbH wdro
pilotaowy projekt w zakresie udostpnienia przepustowoci powizanej w punkcie Lasw na
granicy polsko-niemieckiej.
W trakcie 2012 r. Prezes URE bra aktywny dzia w pracach nad przygotowaniem procedury
udostpniania przepustowoci powizanej w midzysystemowym punkcie Lasw. Udostpnienie
przepustowoci powizanej bdzie przeprowadzone zgodnie z postanowieniami CAM NC. Kon-
cepcja projektu pilotaowego zainicjowana przez obydwu operatorw zostaa zaakceptowana
przez krajowe urzdy regulacji, tj. przez Prezesa URE oraz niemiecki Bundesnetzagentur (BNetzA)
pod koniec lipca 2012 r. Projekt pilotaowy przewiduje, e przepustowo powizana zostanie sprze-
dana na aukcji w czerwcu 2013 r. Aukcja obejmie przepustowo powizan dla II, III i IV kwartau
roku gazowego 2013/14 (stycze wrzesie 2014).

Wsppraca midzyoperatorska i inwestycje midzysystemowe na poczeniach
transgranicznych
W realizacji dziaa w ramach Regionalnych Inicjatyw Gazowych podkrelenia wymaga fakt

zaangaowania i wsppracy Prezesa URE jako regulatora, z Ministrem Gospodarki jako tzw.
competent authority oraz operatorem systemu przesyowego i innymi uczestnikami rynku m.in.
w zakresie bezpieczestwa dostaw gazu.
Obowizki regulatora wynikajce z zapisw rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) Nr 994/2010 z 20 padziernika 2010 r. w sprawie rodkw zapewniajcych bezpieczestwo
dostaw gazu ziemnego i uchylenia dyrektywy Rady 2004/67/WE 80), obejmuj m.in. koordynacj
dziaa regulacyjnych midzy przedsibiorstwami krajowymi a regulatorami i operatorami
z pastw ssiadujcych, a take przy zaangaowaniu ACER i Komisji Europejskiej w przypadku
budowy i rozbudowy pocze wzajemnych, wliczajc w to dziaania na rzecz zapewnienia od-
wrconego przepywu w sieci. Ponadto, zgodnie z art. 6 ust. 5 rozporzdzenia 994/2010 OSP
powinien udostpnia cig zdolno przesyow w obu kierunkach na wszystkich transgranicz-
nych poczeniach midzysystemowych od 3 grudnia 2013 r., z moliwoci uzyskania odstp-
stwa w okrelonych przypadkach.
2 marca 2012 r. niemiecki OSP GASCADE Gastransport GmbH zoy do niemieckiego organu
regulacji BNetzA wniosek o odstpstwo od wdroenia zdolnoci odwrcenia przepywu
w punkcie SGT Mallnow na granicy polsko-niemieckiej na podstawie art. 7 ust. 1 lit. b rozporz-
dzenia 994/2010.
W 2012 r. OGP GAZ-SYSTEM SA, w wyniku przeprowadzonego na poziomie Operatorw Sys-
temw Przesyowych procesu konsultacji dotyczcych istniejcych oraz realizowanych pocze
midzysystemowych w zakresie umoliwienia fizycznego, dwukierunkowego przesyu gazu na
poczeniach midzysystemowych z operatorami ociennych krajw Unii Europejskiej, OGP GAZ-
SYSTEM SA rozpocz z firm GASCADE rozmowy w zakresie przygotowania fizycznego odwr-
conego przepywu gazu na punkcie midzysystemowym SGT Mallnow. Przeprowadzona Otwarta
Procedura Badania Rynku potwierdzia zainteresowanie rynku dla wiadczenia usug przesyowych
na zasadach cigych w punkcie SGT Mallnow rewers w wolumenie wyszym, ni przewidywany.
Majc powysze na uwadze, Prezes URE wraz z OGP GAZ-SYSTEM SA oraz Ministerstwem
Gospodarki, zgodnie z procedurami wynikajcymi z rozporzdzenia 994/2010, w trakcie 2012 r.
podjli aktywne dziaania zmierzajce do umoliwienia fizycznego dwukierunkowego przepywu
paliwa gazowego w punkcie SGT Mallnow oraz zapewnienia niezbdnych warunkw dla podjcia
decyzji inwestycyjnej przez GASCADE. Biorc pod uwag znaczenie rewersu fizycznego w SGT
Mallnow dla rozwoju rynku wewntrznego Unii Europejskiej oraz zapewnienia bezpieczestwa
dostaw gazu dla Polski, 14 wrzenia 2012 r. Prezes URE odby w Bonn spotkanie z przedstawi-
cielami BNetzA celem omwienia moliwoci realizacji i finansowania inwestycji. Powysze wyni-
ka z art. 6 ust. 8 rozporzdzenia 994/2010, zgodnie z ktrym, jeli rynek nie wymaga inwestycji
i gdy inwestycja pociga za sob koszty w jednym pastwie na korzy innego pastwa
o podziale kosztw wsplnie decyduj krajowe ograny regulacyjne przed podjciem decyzji
inwestycyjnej. W listopadzie 2012 r. BNetzA wydaa negatywn opini ws. wniosku dotyczcego
odstpstwa w sprawie zapewnienia dwukierunkowego rewersu fizycznego w punkcie SGT Mallnow
zoonego przez GASCADE. Porozumienie pomidzy GASCADE oraz OGP GAZ-SYSTEM SA
o wsppracy w zakresie rozbudowy punktu SGT Mallnow podpisane zostao 21 listopada 2012 r.
Strony przewiduj, e niezbdne prace zostan przeprowadzone do koca 2013 r.
W 2012 r. na poczeniu polsko-czeskim w Cieszynie zostay uruchomione usugi jedno-
dniowe. S one udostpniane na zasadach cigych. Ich wielko na dzie nastpny jest usta-
lana w sposb dynamiczny na podstawie monitorowanej, we wsppracy z czeskim operatorem
Net4Gas, sytuacji ruchowej w obu systemach. Dostpna na nastpny dzie warto zdolnoci
jest publikowana na stronie internetowej operatora.
Ponadto, we wrzeniu 2012 r. OGP GAZ-SYSTEM SA podpisa z chorwackim operatorem sys-
temu przesyowego PLINACRO d.o.o. deklaracj o wsppracy w zakresie wsparcia rozwoju
rynku gazu w Europie rodkowo-Wschodniej. Celem porozumienia jest rozwinicie wsppracy
pomidzy partnerami w projektach na rzecz rozwoju rynku LNG, rozbudowy podziemnych ma-
gazynw gazu oraz realizacji pocze gazowych w ramach priorytetowego dla Unii Europejskiej
gazowego Korytarza Pnoc-Poudnie. Dziaanie obydwu spek realizowane jest w ramach poli-
80)
Dz. U. L 295 z 12.11.2010, zwane dalej rozporzdzeniem 994/2010.

tyki Unii Europejskiej majcej na celu integrowanie systemu przesyowego w Europie i zapew-
nienie swobodnego przesyu gazu poprzez rozbudowane poczenia transgraniczne.
Funkcjonowanie systemu gazowego w zakresie zasad zarzdzania i rozdziau prze-

pustowoci pocze midzysystemowych
W tab. 42 przedstawiono informacje dotyczce zdolnoci przesyowych na poczeniach mi-

dzysystemowych krajowego systemu przesyowego, zarzdzanego przez OGP GAZ-SYSTEM SA.
Tabela 42. Poczenia z innymi systemami przesyowymi z uwzgldnieniem zdolnoci cigych i przerywanych
Cakowita zdolno przesyowa
Cakowita zdolno przesyowa

Rodzaj skadanych nominacji
Niezarezerwowane zdolnoci
Niezarezerwowane zdolnoci
Nazwa operatora systemu
Zarezerwowane zdolnoci
Zarezerwowane zdolnoci
przesyowe przerywane
przesyowe przerywane
Przesy zrealizowany3)
Miejsce poczenia
przesyowe cige
przesyowe cige
Kierunek dostaw
Kraj operatora
przerywana2)
Jednostka
ciga1)
doba/ mln m3/rok 1 370,88 1 547 1 405 176 0 1 370 1 078

ONTRAS Niemcy Lasw Polska
godzina GWh 15 285 17 244 15 670 1 967 0 15 277 12 011
doba/ mln m3/rok 17,57 17,57 17,57 0 0 18 4,37
ONTRAS Niemcy Gubin Polska
godzina GWh 196 196 196 0 0 196 49
Severomo- doba/ mln m3/rok 1,405 1,405 0,606 0,799 0,799 0,606 0,227
ravske Czechy Branice Polska
godzina GWh 16 16 7 9 9 7 3
plynarenske
Severomo- Cieszyn doba/ mln m3/rok 58,02 381,89 58,02 345,32 0 36,57 58,60
ravske Czechy Polska
(V-IX) godzina GWh 652 4 289 652 3 878 0 411 659
plynarenske
Severomo- Cieszyn doba/ mln m3/rok 531,65 531,65 531,65 30,67 0 500,98 509,83
ravske Czechy (I IV; Polska
godzina GWh 5 970 5 970 5 970 34 0 5 626 5 706
plynarenske X -XII)
Drozdowi- doba/ mln m3/rok 4 571 5 645 4 323 1 387 248 4 258 3 577
Ukrtransgaz Ukraina Polska
cze godzina GWh 51 606 63 727 48 802 15 660 2 805 48 068 40 016
Tietierow- doba/ mln m3/rok 237,2 237,2 237,2 0 0 237 86,7
Bietransgaz Biaoru Polska
ka godzina GWh 2 644 2 644 2 644 0 0 2 644 967
doba/ mln m3/rok 5 482 5 482 3 264 2 226 2 218 3 256 3 055
Bietransgaz Biaoru Wysokoje Polska
godzina GWh 61 124 61 124 36 394 24 820 24 730 36 304 34 140
OGP GAZ- doba/ mln m3/rok 2 372 2 372 1 212 1 204 1 160 1 168 1 247
Polska Lwwek Polska
SYSTEM SA godzina GWh 26 373 26 373 13 472 13 384 12 901 12 989 13 872
OGP GAZ- Woca- doba/ mln m3/rok 3 074 3 074 1 745 1 664 1 329 1 411 1 861
Polska Polska
SYSTEM SA wek godzina GWh 34 187 34 187 19 409 18 501 14 778 15 686 20 700
doba/ mln m3/rok 131,76 131,76 67,64 0 64 132 2,99
ONTRAS Niemcy Kamminke Niemcy
godzina GWh 1 466 1 466 752 0 714 1 466 33
Herma- doba/ mln m3/rok 0 441,6 0 105,7 0 336 49,1
Ukrtransgaz Ukraina Ukraina
nowice godzina GWh 0 4 981 0 1 882 0 3 100 554
1) Maksymalna ciga zdolno przesyowa, jak operator systemu przesyowego moe zaoferowa uytkownikom
sieci, biorc pod uwag integralno systemu i wymagania eksploatacyjne sieci przesyowej.
2) Zdolno przerywana na IV poziomie pewnoci dostaw zgodnie z IRIESP i Taryf dla usug przesyania.
3) Przesy zrealizowany w miesicach 712 2012 r. wyliczony w oparciu o redniomiesiczne ciepo spalania dla dane-
go punktu wejcia/wyjcia.
rdo: OGP GAZ-SYSTEM SA.

System Gazocigw Tranzytowych (SGT)
Tabela 43. Zdolnoci przesyowe
Cakowita zdolno Cakowita zdolno Cakowita zdolno Niezarezerwowana

przesyowa przesyowa w punkcie przesyowa w punktach zdolno przesyowa
w punkcie wejcia wyjcia z systemu wyjcia do systemu OGP w punkcie wejcia
do systemu na granicy pol.-niem. GAZ-SYSTEM SA do systemu
[mln m/godz.] [mln m/godz.] [mln m/godz.] [mln m/godz.]
3,850 3,500 0,619 0,014 T=0C
Zdolnoci przesyowe [mld m/rok] ( roczna = dobowa x 365 x 0,91)

Zarezerwowane
Zarezerwowane Zarezerwowane na
w punkcie wejcia Niezarezerwowane
dla tranzytu potrzeby krajowe
do systemu
30,583 27,900 2,682 0,111
Tabela 44. Przesy na zasadach rewersu
Liczba podmiotw na rzecz ktrych OSP wiadczy w 2012 r.

Ilo przesanego gazu
usugi przesyu na zasadach rewersu
6 881 822 476 m3
Tabela 45. Iloci gazu w ramach umw realizowanych przez OGP GAZ-SYSTEM SA
Ilo gazu przesanego do punktw

Ilo gazu wprowadzona
Ilo gazu tranzytowego wyjcia w Lwwku lskim
do systemu
[mld m/rok] i Wocawku
[mld m/rok]
[mld m/rok]
27,027* 23,663 3,111 0stC
* m (metr szecienny normalny) jednostka rozliczeniowa oznaczajca ilo suchego gazu zawart w objtoci 1 m3
3
przy cinieniu 101,325 kPa i temperaturze 0oC

Gazowe Regionalne Plany Inwestycyjne
Zainicjowane przez operatora systemu przesyowego w 2011 r. prace nad pierwsz edycj
regionalnych planw inwestycyjnych (Gas Regional Investment Plan GRIP) zostay zakoczo-
ne w 2012 r. Na pocztku roku opublikowano Regionalny Plan Inwestycyjny w Europie rodko-
wo-Wschodniej (CEE GRIP) i Regionalny Plan Inwestycyjny w regionie Morza Batyckiego
(BEMIP GRIP). OGP GAZ-SYSTEM SA uczestniczy w pracach nad oboma raportami, w tym pe-
ni funkcje koordynatora w przypadku BEMIP GRIP.
CEE GRIP zosta opublikowany 30 stycznia 2012 r. Celem opracowania jest przekazanie in-
formacji na temat rozwoju infrastruktury gazowej w regionie oraz analiza szerszych aspektw
zwizanych z rynkiem gazu ziemnego, takich jak scenariusze dostaw, integracja rynkw, bez-
pieczestwo dostaw na poziomie regionalnym. W toku prac nad raportem zaangaowanych byo
pitnastu OSP pochodzcych z dziewiciu pastw: Austria (BOG, GAS CONNECT AUSTRIA,
TAG), Bugaria (Bulgartransgaz), Chorwacja (PLINACRO), Republika Czeska (NET4GAS), Niemcy
(GRTgaz Deutschland, Ontras, Open Grid Europe, WINGAS TRANSPORT), Polska (OGP GAZ-
SYSTEM SA), Rumunia (Transgaz), Sowacja (Eustream), Wgry (FGSZ).
BEMIP GRIP zosta wydany 29 marca 2012 r. Raport ten koncentruje si przede wszystkim
na przekazaniu informacji na temat rozwoju rynku i infrastruktury gazu ziemnego oraz analizie
wyzwa i barier utrudniajcych rozbudow infrastruktury w regionie Morza Batyckiego.
W opracowanie BEMIP GRIP zaangaowani byli nastpujcy OSP: Eesti Gaas (Estonia), Energi-
net.dk (Dania), Gasum Oy (Finlandia), Latvijas Gaze (otwa), Lietuvos Dujos (Litwa), OGP GAZ-
SYSTEM SA (Polska), Swedegas AB (Szwecja).

Prace nad drug edycj planw GRIP maj rozpocz si w drugim kwartale 2013 r. OGP
GAZ-SYSTEM SA bdzie uczestniczy, tak jak poprzednio, w BEMIP GRIP i CEE GRIP, penic
rol koordynatora w Planie dla Europy rodkowej (CEE GRIP).
Dziesicioletnie Plany Rozwoju Sieci
W 2012 r. przedstawiciele OGP GAZ-SYSTEM SA wsppracowali z OSP z innych pastw

czonkowskich Unii Europejskiej w zakresie kolejnej, trzeciej edycji 10-letniego Planu Rozwoju
Sieci (TYNDP). Zasadnicza cz prac nad raportem miaa miejsce w trakcie 2012 r. W tym cza-
sie ENTSOG wykorzysta najlepsze praktyki wyniesione z procesu opracowania kodeksw siecio-
wych. Przede wszystkim rozszerzono zakres zaangaowania zainteresowanych podmiotw na rynku
w pracach nad TYNDP poprzez organizacj szeregu dedykowanych warsztatw (tzw. Stakeholder
Joint Working Sessions), w trakcie ktrych strony trzecie miay moliwo komentowania propo-
zycji metodologicznych odnoszcych si do wszystkich najwaniejszych czci TYNDP. Ponadto,
w poowie roku ENTSOG w sposb otwarty i transparentny prowadzi proces zbierania danych
o projektach inwestycyjnych w infrastruktur gazow.
W porwnaniu do poprzedniego raportu, ktry zosta opublikowany na pocztku 2011 r.,
w trzeciej edycji TYNDP rozwinito zaoenia metodologiczne w odniesieniu do scenariuszy po-
pytowych, podaowych, analiz integracji rynkowej i kwestii zwizanych z bezpieczestwem do-
staw. Raport bdzie zawiera analiz rozwoju infrastruktury gazowej w perspektywie do 2022 r.
Publikacja TYNDP 20132022 planowana bya na przeom lutego i marca 2013 r.
Spka OGP GAZ-SYSTEM SA przekazaa informacje o nastpujcych projektach inwestycyj-
nych do TYNDP 20132022, CEE GRIP i BEMIP GRIP:
Budowa terminalu LNG w winoujciu;
Rozbudowa sieci wewntrznej w pnocnej Polsce;
Rozbudowa terminalu LNG;
Baltic Pipe;
Poczenie Polska-Litwa (GIPL);
Rozbudowa poczenia Polska-Niemcy w Lasowie;
Rozbudowa poczenia Polska-Czechy;
Budowa poczenia Polska-Sowacja;
Rozbudowa punktw wejcia z SGT do sieci wewntrznej;
Rozbudowa sieci wewntrznej w ramach korytarza Pnoc-Poudnie w zachodniej Polsce;
Rozbudowa sieci wewntrznej w ramach korytarza Pnoc-Poudnie we wschodniej Polsce.
Integracja rynkw gazu w ramach Grupy Wyszehradzkiej
1 lipca 2012 r. rozpoczo si polskie przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej (V4), ktre potrwa
do 30 czerwca 2013 r. W zwizku z priorytetami polskiej Prezydencji w V4 oraz podpisanym przez
Ministrw Gospodarki regionu V4 w dniu 31 padziernika 2012 r. Porozumieniem ws. integracji ryn-
kw gazu V4 (Memorandum of Understanding of gas market integration in the V4 region), Prezes
URE oraz pozostali regulatorzy regionu V4 (Republika Czeska ERU, Sowacja URSO, Wgry
MEH) zostali zobowizani do przygotowania do koca 2012 r. analizy stanu pynnoci rynkw gazu
w regionie V4. W tym celu, w pierwszym etapie projektu, ktrego koordynatorem by Prezes URE,
kady z regulatorw opracowa raport dotyczcy oceny aktualnego stanu pynnoci krajowego rynku
w kontekcie moliwoci jego integracji w ramach V4. Cztery raporty krajowe posuyy do zdefinio-
wania krtko- i dugoterminowych celw ukierunkowanych na wdroenie zaoe modelu funkcjo-
nalnego rynku gazu w regionie. W konsultacji z pozostaymi regulatorami V4, Prezes URE opracowa
Wsplny Raport Organw Regulacyjnych na temat pynnoci rynku gazu w regionie V4 Analysis of
the current state of market liquidity in the V4 region state of play and challenges ahead. Wsplny
Raport wraz z raportami krajowymi stanowicymi integraln cz analizy zostay przekazane do
Ministerstwa Spraw Zagranicznych i maj posuy do przeprowadzenia dalszych prac w celu zbada-
nia moliwoci wdroenia Docelowego Modelu Rynku Gazu w regionie V4 oraz wytyczenia dugofa-
lowej strategii dla regionu V4 w postaci Mapy Drogowej w kierunku wsplnego rynku gazu w regio-
nie V4, ktrej opracowanie zaplanowano na czerwiec 2013 r.

w sprawie warunkw dostpu do sieci
Na mocy rozporzdzenia 715/2009 OSP ma obowizek podawania do wiadomoci publicznej

informacji dotyczcych niedyskryminacyjnych i przejrzystych mechanizmw alokacji zdolnoci
oraz procedury zarzdzania ograniczeniami. Ponadto rozporzdzenie zobowizuje OSP do upu-
blicznienia szczegowych informacji dotyczcych m.in.:
oferowanych przez OSP usug i stosowanych warunkw, wraz z informacjami technicznymi
potrzebnymi uytkownikom sieci do uzyskania skutecznego dostpu do sieci,
podstaw, metod kalkulacji i struktury taryf (za wyjtkiem, jeeli dokonuje tego odpowiedni
organ krajowy),
technicznej, zakontraktowanej i dostpnej zdolnoci dla wszystkich waciwych punktw,
w tym dla punktw wejcia i wyjcia, w sposb regularny i z zachowaniem cigoci, w przy-
jaznej dla uytkownika i znormalizowanej formie,
informacji ex-post i ex-ante odnonie poday i popytu, opartych na nominacjach, prognozach
oraz zrealizowanych przepywach do i z systemu.
OSP jest zobowizany ujawnia informacje wymagane na mocy ww. rozporzdzenia w spo-
sb zrozumiay, wymiernie jasny i atwo dostpny oraz na niedyskryminacyjnych zasadach.
W 2012 r. Prezes URE przeprowadzi badanie monitorujce sposb wypeniania przez OSP
obowizku publikowania powyszych informacji, ktre wykazao, e OSP w peni realizuje nao-
one na niego obowizki wynikajce z rozporzdzenia. Operator udostpnia informacje rwnie
w angielskiej wersji jzykowej.
Ponadto, OSP publikowa informacje techniczne charakteryzujce system przesyowy, nie-
zbdne do uzyskania skutecznego dostpu do systemu, w szczeglnoci:
opis systemu przesyowego w formie schematu sieci wraz z informacjami o punktach wejcia
i wyjcia, w tym o punktach czcych z systemami innych operatorw,
informacje o jakoci gazu i standardach dotyczcych wielkoci cinie oraz informacje dotyczce:
- dziennego stanu zdolnoci przesyowej cigej i przerywanej, maksymalnej technicznej
zdolnoci przesyowej, technicznej zdolnoci przesyowej uwzgldniajcej ograniczenia,
cakowitej zakontraktowanej oraz dostpnej zdolnoci przesyowej dla poszczeglnych
punktw waciwych wraz ze wskanikiem dostpnej zdolnoci przesyowej;
- przepustowoci stacji gazowych;
- 18-miesicznej oraz dugoterminowej prognozy dostpnej zdolnoci przesyowej dla po-
szczeglnych punktw waciwych;
- nominacji i renominacji dla poszczeglnych punktw waciwych w podziale na kady
dzie tygodnia;
- faktycznej iloci przesanego gazu dla poszczeglnych punktw waciwych;
- planowanych okresw konserwacji i remontw, mogcych mie wpyw na ograniczenia
w przesyle paliwa gazowego;
- danych archiwalnych odnonie wskanikw redniego rocznego wykorzystania zdolnoci
przesyowej oraz miesicznych wskanikw maksymalnego i minimalnego wykorzystania
zdolnoci przesyowej od 2007 r.
Wszelkie przekazane dane do operatora s traktowane jako poufne i przechowywane oraz
przetwarzane zgodnie z obowizujcym prawem z zachowaniem odpowiednich rodkw bezpie-
czestwa, o czym operator zapewnia na swojej stronie internetowej.
Prezes URE, realizujc swoje zadania ustawowe, przeprowadzi badanie zgodnoci informacji
upublicznionych przez OGP GAZ-SYSTEM SA na swojej stronie internetowej z obowizkami wy-
nikajcymi z obowizujcych przepisw w zakresie upubliczniania informacji w odniesieniu do
polskiego odcinka gazocigu jamalskiego. W wyniku przeprowadzonego monitoringu stwierdzo-
no, e OGP GAZ-SYSTEM SA spenia wymagania wynikajce z rozporzdzenia 715/2009. Opera-
tor w sposb regularny i z zachowaniem cigoci, w znormalizowanej formie przedstawia in-
formacje dla poszczeglnych punktw systemu (w tym dla usugi przesyania w kierunku
wstecznym na punkcie SGT Mallnow rewers) w postaci zbienej do informacji przedstawionych
odnonie krajowego systemu gazowego, w szczeglnoci dotyczce:
schematu systemu gazocigw tranzytowych wraz z punktami wejcia/wyjcia,
parametrw charakteryzujcych jako przesyanego gazu,

planowanych prac, mogcych powodowa zmiany w warunkach funkcjonowania systemu
gazocigw tranzytowych, wpywajce na ograniczenia w przesyle paliwa gazowego,
18-miesicznej oraz dugoterminowej prognozy dostpnej zdolnoci przesyowej dla po-
szczeglnych punktw waciwych,
dostpnej dobowej zdolnoci przerywanej na nastpny dzie, a take
danych archiwalnych dotyczcych rocznego zrealizowanego przepywu na punktach wej-
cia/wyjcia oraz miesicznych wskanikw maksymalnego i minimalnego wykorzystania
zdolnoci przesyowej od 2008 r.
OGP GAZ-SYSTEM SA publikuje take na stronie internetowej, zarwno w odniesieniu do kra-
jowego systemu gazowego, jak i do systemu gazocigw tranzytowych, wymagane informacje
odnonie stawek opat oraz metodologii kalkulacji i struktury taryf dla usug przesyania paliw
gazowych, zaczajc dodatkowo odpowiednie kalkulatory opat za usugi przesyania oraz usu-
gi dodatkowe.
2.4. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania gazu

ziemnego
2.4.1. Uzgadnianie projektw planw rozwoju gazowniczych

przedsibiorstw sieciowych
Przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si przesyaniem lub dystrybucj paliw gazowych

zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne s obowizane do sporzdzenia dla ob-
szaru swojego dziaania planw rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszego zapo-
trzebowania na te paliwa. Projekty planw podlegaj uzgodnieniu z Prezesem URE
z wyczeniem tych, ktre dotycz przedsibiorstw wykonujcych dziaalno gospodarcz
w zakresie przesyania lub dystrybucji dla mniej ni 50 odbiorcw, ktrym przedsibiorstwo to
dostarcza rocznie mniej ni 50 mln m3 tych paliw.
Uzgadnianie projektw planw rozwoju ma na celu zapewnienie zgodnoci projektu planu
z ustaw i przepisami wykonawczymi do tej ustawy oraz zgodnoci z zaoeniami polityki ener-
getycznej pastwa. Plany rozwoju ze wzgldu na wieloletni cykl inwestowania oraz zaangao-
wanie znacznych rodkw finansowych (du kapitaochonno), ktre powoduj dugookreso-
we konsekwencje finansowe dla przedsibiorstwa i jego odbiorcw maj bezporednie przeo-
enie na poziom przyszych taryf przedsibiorstwa. Uzgadnianie projektw planw rozwoju po-
zostaje zatem w cisym zwizku z wydawaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia taryf.
Plany rozwoju s take podstawowym rdem wiedzy o zamierzeniach inwestycyjnych
przedsibiorstwa w zakresie planowanych inwestycji sucych przyczaniu nowych odbiorcw,
jak te o przedsiwziciach niezbdnych do utrzymania waciwego poziomu niezawodnoci
i jakoci wiadczonych usug sieciowych
Operator systemu przesyowego (OGP GAZ-SYSTEM SA)
W 2012 r. obowizywa plan rozwoju operatora sieci przesyowej OGP GAZ-SYSTEM SA

uzgodniony na okres od 1 maja 2010 r. do 30 kwietnia 2014 r. Zosta on uzgodniony jeszcze
w 2009 r. i szczegowa informacja na temat tego planu znajduje si w sprawozdaniu Prezesa
Urzdu Regulacji Energetyki za 2009 r. W 2012 r. w stosunku do informacji w tym zakresie za-
wartych w powoanym wyej sprawozdaniu nic si nie zmienio.
Operatorzy systemw dystrybucyjnych (OSD)
W 2012 r. dla OSD uzgodniony zosta uzasadniony poziom nakadw inwestycyjnych na lata
20122013. Przy czym dla trzech spord nich dotyczy on inwestycji, ktrych zakres rzeczowy

uzgodniony zosta w 2009 r. (i obejmowa okres 20092013). Natomiast dla trzech pozostaych
odnosi si do zaktualizowanych planw na lata 20122013. Ze wzgldu na przeduajce si
prace nad wprowadzeniem nowej metodologii oceny przedsiwzi inwestycyjnych przedsi-
biorstw gazowniczych opracowanej w ramach projektu Transition Facility 2006/018180.02.04,
wyej wymienione uzgodnienia uzasadnionych poziomw nakadw i aktualizacji planw rozwo-
ju dokonano na bazie dotychczasowej metodologii.
Tabela 46. Zestawienie nakadw inwestycyjnych (suma: szeciu OSD oraz OSP) w cenach biecych
Nakady inwestycyjne
Rok plan wykonanie
[tys. z] [tys. z]
2007 1 209 658 1 033 143
2008 1 276 197 1 224 561
2009 1 705 464 1 430 122
2010 1 907 838 1 454 936
2011 2 264 962 1 773 655
2012 3 056 846 2 173 850
2013 2 265 023
rdo: URE.
Przedsibiorstwa gazownicze penice funkcje OSD
W 2012 r. Prezes URE uzgodni jeden projekt planu rozwoju przedsibiorstwa gazowniczego
penicego funkcj OSD, przedoony jeszcze w 2011 r. Dodatkowo projekty planw rozwoju
czterech przedsibiorstw gazowniczych penicych funkcj OSD s nadal w fazie uzgodnie.
2.4.2. Udzielanie zgody na budow gazocigu bezporedniego
Zgodnie z art. 7a ust. 3 ustawy Prawo energetyczne budowa gazocigu bezporedniego,

zdefiniowanego w art. 3 pkt 11e ww. ustawy (gazocig, ktry zosta zbudowany w celu bezpo-
redniego dostarczania paliw gazowych do instalacji odbiorcy z pominiciem systemu gazowe-
go), wymaga przed wydaniem pozwolenia na budow w rozumieniu przepisw prawa budowla-
nego, uzyskania zgody Prezesa URE. Zgoda ta jest udzielana w drodze decyzji. W ramach po-
stpowania o udzielenie takiej zgody Prezes URE zgodnie z art. 7a ust. 4 ustawy Prawo
energetyczne uwzgldnia nastpujce przesanki:
wykorzystanie zdolnoci przesyowych istniejcej sieci gazowej,
odmow wiadczenia usug przesyania lub dystrybucji paliw gazowych istniejc sieci ga-
zow podmiotowi wystpujcemu o uzyskanie zgody oraz nieuwzgldnienie zoonej przez
niego skargi na t odmow.
W 2012 r. nie wpyn aden wniosek ani nie wydano adnej decyzji w sprawie wyraenia
zgody na budow gazocigu bezporedniego.
2.4.3. Weryfikacja, w drodze decyzji, informacji o wielkociach

obowizkowych zapasw paliw gazowych
Na mocy postanowie ustawy o zapasach, Prezes URE, w drodze decyzji, weryfikuje bd

ustala zapasy obowizkowe importowanego gazu ziemnego, w ilociach odpowiadajcych
w okresie od 1 padziernika 2012 r. do 30 wrzenia 2013 r. co najmniej 30-tu dniom rednie-
go dziennego przywozu tego gazu realizowanego przez przedsibiorstwo wykonujce dziaal-
no gospodarcz w zakresie przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzeday odbior-
com. Celem utrzymywania zapasw obowizkowych jest zabezpieczenie przed negatywnymi
skutkami zakce w dostawach gazu ziemnego, umoliwiajce podjcie szybkich dziaa inter-
wencyjnych pozwalajcych wyrwna braki w bilansie dostaw tego gazu na rynek.

Weryfikacja wskazanych zapasw dotyczy przedsibiorstw, ktre prowadz ju dziaalno
w zakresie przywozu gazu w celu jego dalszej odsprzeday odbiorcom, natomiast ich ustalenie
odnosi si do podmiotw, ktre rozpoczynaj dziaalno w zakresie przywozu gazu w celu jego
dalszej odsprzeday.
W pierwszym przypadku wielko obowizkowych zapasw gazu ziemnego przedsibiorstwo
ustala na podstawie wielkoci jego przywozu, w okresie od 1 kwietnia ubiegego roku do
31 marca danego roku, wynikajcych ze sporzdzanych przez nie sprawozda statystycz-
nych. Informacj o wielkociach zapasw ustalonych na podstawie realizowanego ju przywozu,
przedsibiorstwo obowizane jest przedoy Prezesowi URE do 15 maja danego roku.
Natomiast w przypadku drugim stosownie do postanowie art. 25 ust. 5 ustawy o zapa-
sach wielko zapasw obowizkowych ustala Prezes URE:
na okres od dnia rozpoczcia przywozu do 30 wrzenia na podstawie deklaracji przedsibior-
stwa, dotyczcej planowanej wielkoci przywozu,
od 1 padziernika do 30 wrzenia kolejnego roku na podstawie redniej iloci gazu przywie-
zionego w dotychczasowym okresie prowadzenia dziaalnoci.
W 2012 r. Prezes URE wyda jedn decyzj, ktr zweryfikowa ustalon przez PGNiG SA
wielko zapasw, jakie Przedsibiorstwo to obowizane jest utrzymywa w okresie od
1 padziernika 2012 r. do 30 wrzenia 2013 r. Przedsibiorstwo wielko t (przyjmujc 365 dni
w roku) ustalio na poziomie 886,12 mln m3, za Prezes URE na poziomie 883,7 mln m3
(w zwizku z tym, e rok stanowicy podstaw wyznaczenia omawianych zapasw liczy 366 dni).
Wprawdzie wielko zapasw w wysokoci 883,7 mln m3 jest wielkoci minimaln i wielko
wysza bya wielkoci prawnie dopuszczaln, to jednak biorc pod uwag koszty utrzymania
zapasw, ktre ponosz wszyscy odbiorcy Przedsibiorstwa Prezes URE nie znalaz podstaw
do ich ustalenia w iloci wikszej od iloci minimalnej.
2.4.4. Zatwierdzanie planw wprowadzania ogranicze w poborze

gazu ziemnego
Jak stanowi art. 53 ustawy o zapasach, jeeli w ocenie operatora systemu przesyowego ga-
zowego lub operatora systemw poczonych gazowych dziaania, o ktrych mowa w art. 50
i art. 52 teje ustawy, nie spowoduj przywrcenia stanu bezpieczestwa paliwowego pastwa
w zakresie gazu ziemnego, operator ten, z wasnej inicjatywy lub na podstawie informacji uzy-
skanych od przedsibiorstwa energetycznego wykonujcego dziaalno gospodarcz w zakresie
przywozu gazu ziemnego w celu jego dalszej odsprzeday odbiorcom, zgasza ministrowi wa-
ciwemu do spraw gospodarki potrzeb wprowadzenia ogranicze w poborze gazu ziemnego,
zgodnie z planami wprowadzania ogranicze, o ktrych mowa w art. 58 ust. 1 ustawy o zapa-
sach. Art. 54 ust. 1 ustawy o zapasach okrela, i ograniczenia polegajce na ograniczeniu mak-
symalnego godzinowego i dobowego poboru gazu ziemnego, mog zosta wprowadzone
w przypadku:
- zagroenia bezpieczestwa paliwowego pastwa,
- nieprzewidzianego wzrostu zuycia gazu ziemnego przez odbiorcw,
- wystpienia zakce w przywozie gazu ziemnego,
- awarii w sieciach operatorw systemw gazowych,
- zagroenia bezpieczestwa funkcjonowania sieci gazowych,
- zagroenia bezpieczestwa osb,
- zagroenia wystpieniem znacznych strat materialnych,
- koniecznoci wypenienia przez Rzeczpospolit Polsk zobowiza midzynarodowych.
Ograniczenia w poborze gazu ziemnego mog by wprowadzone przez Rad Ministrw, na

wniosek ministra waciwego do spraw gospodarki, w drodze rozporzdzenia, na czas oznaczo-
ny, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego czci, biorc pod uwag znaczenie odbior-
cw dla gospodarki i funkcjonowania pastwa, w szczeglnoci zadania wykonywane przez tych od-
biorcw oraz okres, na jaki bd wprowadzane te ograniczenia (art. 56 ust. 1 ustawy o zapasach).
Stosownie do art. 58 ust. 1 ustawy o zapasach operatorzy systemw przesyowych gazo-
wych, operatorzy systemw dystrybucyjnych gazowych oraz operatorzy systemw poczonych
gazowych lub przedsibiorstwa energetyczne penice funkcj operatorw s obowizani do

opracowania planw wprowadzania ogranicze w poborze gazu ziemnego. Zgodnie z art. 58
ust. 2 ustawy o zapasach, plany wprowadzania ogranicze okrelaj maksymalne godzinowe
i dobowe iloci poboru gazu ziemnego przez poszczeglnych odbiorcw przyczonych do sieci,
dla poszczeglnych stopni zasilania. Natomiast zgodnie z art. 58 ust. 17 ww. ustawy operatorzy,
o ktrych mowa w ust. 1 tego przepisu, aktualizuj corocznie plany wprowadzania ogranicze
i przedkadaj te plany, do 15 listopada danego roku, Prezesowi URE do zatwierdzenia w drodze
decyzji. W myl art. 58 ust. 3 ustawy o zapasach, podmioty obowizane do sporzdzania pla-
nw wprowadzania ogranicze w poborze gazu ziemnego, informuj odbiorcw o ustalonej dla
nich w zatwierdzonym planie wprowadzania ogranicze maksymalnej iloci poboru gazu ziem-
nego w poszczeglnych stopniach zasilania. Wielkoci te, okrelone w zatwierdzonych planach
wprowadzania ogranicze, staj si integraln czci umw sprzeday, umw o wiadczenie
usug przesyania lub dystrybucji gazu ziemnego oraz umw kompleksowych, w rozumieniu art. 5
ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy Prawo energetyczne.
Zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z 19 wrzenia 2007 r. w sprawie sposobu i trybu
wprowadzania ogranicze w poborze gazu ziemnego 81) dalej: rozporzdzenie, przedkadane
przez operatorw plany ogranicze skadaj si z dwch czci, przy czym pierwsza cz planu
zawiera informacje dotyczce okresu obowizywania planu, trybu wprowadzania ogranicze
przez operatora systemu gazowego, sumarycznych, maksymalnych godzinowych i dobowych
iloci poboru gazu ziemnego dla poszczeglnych stopni zasilania od 2 do 10 okrelonych
w danym planie dla poszczeglnych rodzajw gazu ziemnego, sporzdzone w formie zestawie-
nia. Natomiast druga cz planu ogranicze zawiera informacje o maksymalnych godzinowych
i dobowych ilociach poboru gazu ziemnego, w stopniach zasilania od 2 do 10, dla poszczegl-
nych odbiorcw ujtych w planie. Jak wskazuje rozporzdzenie ograniczeniami objci s odbior-
cy, speniajcy cznie nastpujce warunki: pobierajcy gaz ziemny w punkcie wyjcia z systemu
gazowego, jeeli suma mocy umownych okrelonych w umowach, o ktrych mowa w art. 5 ust. 2
pkt 2 oraz ust. 3 ustawy Prawo energetyczne, dla tego punktu wyjcia wynosi co najmniej 417 m3/h
i ujci w planach wprowadzania ogranicze, o ktrych mowa w art. 58 ust. 1 ustawy o zapasach
( 4 ust. 1 rozporzdzenia), przy czym ograniczenia wynikajce z planw wprowadzania ograni-
cze nie maj zastosowania do odbiorcw gazu ziemnego w gospodarstwach domowych.
Stosownie do art. 59 ust. 1 ustawy o zapasach, w okresie obowizywania ogranicze, wpro-
wadzonych zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 56 ust. 1 teje ustawy, operator
systemu przesyowego gazowego, tj. przedsibiorca OGP GAZ-SYSTEM SA:
realizuje obowizki zwizane z wprowadzaniem ogranicze, przez ustalanie i podawanie do
publicznej wiadomoci stopni zasilania, zgodnie z planami wprowadzania ogranicze,
koordynuje dziaania przedsibiorstw energetycznych wykonujcych dziaalno gospodarcz
w zakresie obrotu gazem ziemnym, innych operatorw systemw gazowych, operatorw
systemw magazynowania gazu ziemnego, operatorw systemw skraplania gazu ziemnego
w celu zapewnienia bezpieczestwa systemu gazowego i realizacji ogranicze wprowadzo-
nych na podstawie art. 56 ust. 1 ustawy o zapasach,
dysponuje pen moc i pojemnoci instalacji magazynowania gazu ziemnego oraz skrapla-
nia gazu ziemnego przyczonych do systemu gazowego oraz uruchamia zapasy obowizko-
we gazu ziemnego.
W 2012 r. do Prezesa URE wpyno 31 wnioskw o zatwierdzenie planw wprowadzania

ogranicze w poborze gazu ziemnego od Operatorw Systemw Dystrybucyjnych gazowych
i jeden wniosek w tej sprawie od Operatora Gazocigw Przesyowych. Prezes URE decyzjami
wydanymi w grudniu 2012 r., zatwierdzi plany wprowadzania ogranicze w poborze gazu ziem-
nego przedstawione przez siedmiu operatorw systemw dystrybucyjnych gazowych. Dodatko-
wo, w lutym 2012 r. Prezes URE wyda decyzj w trybie art. 155 Kodeksu postpowania admini-
stracyjnego dotyczc zmiany planu ogranicze zatwierdzonego w 2011 r., co byo nastp-
stwem zmian dokonanych w umowach z odbiorcami.
Wnioski pozostaych operatorw ws. zatwierdzenia planw ogranicze na kolejny okres,
w tym wniosek operatora systemu przesyowego gazowego, bd rozpatrzone w 2013 r.
81)
Dz. U. z 2007 r. Nr 178, poz. 1252.

2.4.5. Monitorowanie warunkw wiadczenia usug magazynowania
paliw gazowych
W 2012 r. OSM dysponowa instalacjami magazynowymi w podziemnych magazynach gazu

o cznym wolumenie pojemnoci w wysokoci 1 821,89 mln m3 oferujc cige i przerywane
usugi dugo- i krtkoterminowe w formie pakietw, pakietw elastycznych i usug magazyno-
wania rozdzielonych oraz usugi dobowe.
W ramach monitoringu OSM wskaza rwnie, e zasady udostpniania zdolnoci magazy-
nowych zostay okrelone przez niego w:
Regulaminie wiadczenia Usug Magazynowania (RUM),
Harmonogramie pierwszej procedury udostpniania nowych zdolnoci magazynowych
w instalacjach magazynowych PMG Strachocina, KPMG Mogilno,
Harmonogramie procedury udostpniania nowych zdolnoci magazynowych w instalacji
magazynowej PMG Wierzchowice,
Taryfie w zakresie usug magazynowania paliwa gazowego.
W odniesieniu do koniecznoci stosowania przez OSM wymogw przejrzystoci w ramach
prowadzonego monitoringu ustalono, e na stronie internetowej OSM, kady zainteresowany
podmiot mg uzyska szczegowe informacje dotyczce oferowanych usug oraz stosowanych
warunkw zawierania umw, a take szczegowe informacje dotyczce biecej i planowanej
pracy Podziemnych Magazynw Gazu (http://osm.pgnig.pl/osm/uslugi/stan_napel), w tym:
stan napenienia kadego z podziemnych magazynw gazu na pocztek i na koniec doby
magazynowej stan uaktualniany raz na dzie,
dobowe iloci zatoczonego/odebranego paliwa gazowego stan uaktualniany raz na dzie,
niezakontraktowane zdolnoci magazynowe,
planowane i nieplanowane przestoje w instalacjach magazynowych,
dostpne niewykorzystane moce w ramach Umowy Magazynowej Dobowej publikowane
w cigu kilku minut od pojawienia si niewykorzystanych nominalnych mocy zataczania
i nominalnych mocy odbioru.
2.4.6. Monitorowanie wypeniania obowizku utrzymywania zapasw

obowizkowych gazu ziemnego
W 2012 r. Prezes URE, dziaajc na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy o zapasach, przeprowa-
dzi kontrol wypeniania przez zobowizane do tego podmioty obowizku utrzymywania zapa-
sw obowizkowych gazu ziemnego. Badaniem zostay objte trzy przedsibiorstwa, przy czym
jedno postpowanie zostao zakoczone na pocztku 2013 r., a dwa nadal s prowadzone. Za-
koczone badanie wykazao, e PGNiG SA nie naruszyo w badanym okresie przepisw ustawy
o zapasach. Zapasy obowizkowe byy uruchomione zgodnie z posiadan przez przedsibior-
stwo decyzj wydan przez ministra waciwego ds. gospodarki na okres dwch miesicy. Zapa-
sy te zostay uzupenione w wymaganym ustawowo terminie.
2.4.7. Monitorowanie i ocena bezpieczestwa dostarczania

gazu ziemnego
Zgodnie z ustaw Prawo energetyczne organem pastwa waciwym w sprawach polityki

energetycznej, w tym zagadnie zwizanych z bezpieczestwem energetycznym, a w szczegl-
noci obejmujcych nadzr nad bezpieczestwem zaopatrzenia w paliwa gazowe, jest Minister
Gospodarki. Niemniej, bezpieczestwo dostaw gazu ziemnego definiowane jako zapewnienie
dostpu odbiorcw do energii o okrelonej jakoci i po przejrzystych, zalenych od kosztw
cenach, jest tym obszarem bezpieczestwa energetycznego, ktre za pomoc przydzielonych
narzdzi, jest stale monitorowane.
Prowadzone w 2012 r. monitorowanie bezpieczestwa dostarczania paliw gazowych ukierun-
kowane byo na te obszary funkcjonowania rynku, ktre odnosiy si do poniej przedstawio-
nych dziaa ze szczeglnym uwzgldnieniem zagadnie dotyczcych:

koncesji
W przypadku koncesji na obrt gazem ziemnym z zagranic, brana jest pod uwag moli-
wo tworzenia przez podmiot zapasw obowizkowych, majcych wpyw na bezpieczestwo
dostaw. Wnioskodawca takiej koncesji musi posiada wasne pojemnoci magazynowe, mie
zawart umow przedwstpn na wiadczenie usugi magazynowania zapasw obowizkowych
lub uzyska zwolnienie z obowizku utrzymywania zapasw obowizkowych (w drodze decyzji
administracyjnej wydawanej przez Ministra Gospodarki). Ponadto Prezes URE, przy wydawaniu
koncesji, informuje przedsibiorc o koniecznoci zapewnienia wymaganego stopnia dywersyfi-
kacji dostaw, zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z 24 padziernika 2000 r. w sprawie
minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy. W wydawanych koncesjach OGZ
zamieszczany jest warunek dotyczcy obowizku dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego.
taryf
Poredni metod monitorowania bezpieczestwa dostaw paliw gazowych jest taryfowanie
przedsibiorstw infrastrukturalnych. W trakcie procesu taryfowego rozstrzygany jest zakres
finansowania majtku (przesyowego, dystrybucyjnego, magazynowego oraz instalacji skroplo-
nego gazu ziemnego) niezbdnego dla dostarczania paliw do odbiorcw. Wielko nakadw
inwestycyjnych na majtek sieciowy, wysoko kwot przeznaczanych na remonty i modernizacje
tego majtku decyduj o jego stanie fizycznym, czyli bezpieczestwie operacyjnym. Przegld
rocznych i kwartalnych sprawozda przesyanych przez przedsibiorstwa GK PGNiG SA oraz OGP
GAZ-SYSTEM SA wskazuj, e zatwierdzone taryfy zapewniy dobr kondycj finansow przed-
sibiorstw, tym samym moliwo finansowania zamierze inwestycyjnych, modernizacyjnych
i prac remontowych.
zatwierdzania planw wprowadzania ogranicze w poborze gazu ziemnego przez
operatorw
Operatorzy systemw przesyowych, dystrybucyjnych, poczonych przedkadaj do zatwier-
dzenia Prezesowi URE plany ogranicze w poborze gazu ziemnego na wypadek sytuacji awaryj-
nych. Tworzenie takich planw ma uatwi zapewnienie bezpieczestwa dostaw gazu ziemnego
w przypadkach: zagroenia bezpieczestwa paliwowego pastwa, nieprzewidzianego wzrostu
zuycia gazu ziemnego przez odbiorcw, wystpienia zakce w przywozie gazu ziemnego,
awarii w sieciach operatorw systemw gazowych, zagroenia bezpieczestwa funkcjonowania
sieci, zagroenia bezpieczestwa osb, zagroenia wystpieniem znacznych strat materialnych
oraz koniecznoci wypenienia przez Rzeczpospolit Polsk zobowiza midzynarodowych (por.
art. 54 ust. 1 ustawy o zapasach).
uzgadniania projektw planu rozwoju sieciowych przedsibiorstw gazowniczych
Uzgadnianie z Prezesem URE projektw planu rozwoju sieci pozwala na monitorowanie
przedsiwzi niezbdnych do utrzymywania waciwego poziomu niezawodnoci i jakoci
wiadczonych usug sieciowych.
W wyniku uzgadniania projektw planw rozwoju przedsibiorstwa infrastrukturalne realizuj za-
dania inwestycyjne i remontowe w celu zapewnienia bezpieczestwa dostaw gazu do odbiorcw.
ustalania w drodze decyzji wielkoci obowizkowych zapasw paliw gazowych
oraz monitorowanie utrzymywania tych zapasw
Powysze jest kolejnym dla regulatora rdem informacji istotnych z punktu widzenia oceny
bezpieczestwa dostaw paliw gazowych. W 2012 r. obowizek utrzymywania zapasu obowiz-
kowego gazu ziemnego realizowany by w czterech podziemnych magazynach gazu, w tym
jednym kawernowym: KPMG Mogilno, PMG Husw, PMG Strachocina i PMG Wierzchowice.
W okresie od 1 padziernika 2011 r. do 30 wrzenia 2012 r. PGNiG SA utworzyo zapas obo-
wizkowy w iloci 555,8 mln m3. Natomiast w okresie od 1 padziernika 2012 r. do 30 wrzenia
2013 r. PGNiG SA ma obowizek utrzymywania zapasu obowizkowego w iloci 883,7 mln m3
(wyniki monitorowania wielkoci zapasw gazu ziemnego zostay omwione w pkt 2.4.6. Moni-
torowanie wypeniania obowizku utrzymywania zapasw obowizkowych gazu ziemnego).
monitorowanie stopnia dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego
Wanym elementem zapewnienia bezpieczestwa energetycznego kraju jest dywersyfikacja
dostaw gazu ziemnego z zagranicy, zgodnie z wielkociami okrelonymi w 1 ust. 1 rozporz-
dzenia Rady Ministrw z 24 padziernika 2000 r. w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji
dostaw gazu z zagranicy 82). Powysze wielkoci okrelaj na okres od 2001 r. do 2020 r. mak-
symalny udzia gazu importowanego z jednego kraju pochodzenia, w stosunku do cakowitej
82)
Dz. U. z 2000 r. Nr 95, poz. 1042.

wielkoci gazu importowanego w danym roku. W wietle przepisw powoanego rozporzdzenia
w latach 20102014 maksymalny udzia importowanego gazu z jednego kraju pochodzenia w sto-
sunku do cakowitej wielkoci gazu importowanego w danym roku nie mg by wyszy ni 70%.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 ustawy Prawo energetyczne, koncesji wymaga wyko-
nywanie dziaalnoci gospodarczej w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranic (OGZ), przy
czym koncesje te s wydawane z uwzgldnieniem dywersyfikacji rde gazu ziemnego oraz
bezpieczestwa energetycznego. W koncesjach udzielanych przez Prezesa URE na OGZ za-
mieszczony zosta warunek dotyczcy obowizku dywersyfikacji.
Prezes URE corocznie przeprowadza monitoring poziomu dywersyfikacji dostaw gazu ziem-
nego z zagranicy i analizuje przestrzeganie przepisw ww. rozporzdzenia przez podmioty po-
siadajce koncesj na obrt gazem ziemnym z zagranic.
W 2012 r. Prezes URE przeprowadzi po raz kolejny monitoring stopnia dywersyfikacji dostaw gazu
ziemnego zrealizowanych przez koncesjonariuszy, dotyczcy wypeniania ww. obowizku w 2012 r.
oraz ukoczy badanie poziomu dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy za 2010 r.
W wyniku przeprowadzonego badania poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy na
podstawie informacji przedstawionych przez koncesjonariuszy ustalono, i dwch koncesjona-
riuszy w 2010 r. nie wypenio obowizku dywersyfikacji rde gazu.
Wobec ww. koncesjonariuszy zostay wszczte postpowania w sprawie wymierzenia kary na
podstawie art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy Prawo energetyczne za nieprzestrzeganie obowizku
dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy, a tym samym naruszenie warunkw koncesji na obrt
gazem ziemnym z zagranic. W jednym przypadku postpowanie zostao zawieszone z urzdu
z uwagi na wystpienie zagadnienia wstpnego.
W zwizku z uzyskanymi wynikami monitoringu poziomu dywersyfikacji dostaw gazu za rok 2011
Prezes URE wszcz dwa postpowania administracyjne w sprawie wymierzenia kary pieninej
w zwizku z nie przestrzeganiem obowizku dywersyfikacji rde gazu w 2011 r. Przy czym,
w jednym przypadku, postpowanie dotyczy nieprzestrzegania obowizku dywersyfikacji dostaw
gazu ziemnego zarwno w 2011 r., jak i 2010 r.
W odniesieniu do jednego koncesjonariusza badanie poziomu realizacji obowizku dywersyfi-
kacji dostaw gazu ziemnego w 2011 r. na 31 grudnia 2012 r. nie zostao zakoczone z uwagi na
niepene wyjanienia przedsibiorcy.
monitorowanie zarzdzania ograniczeniami systemowymi
W wyniku monitorowania mechanizmw zarzdzania ograniczeniami identyfikowane byy ba-
riery ograniczajce moliwo korzystania z sieci. Pozwolio to na podjcie dziaa zmierzajcych
do ich minimalizacji.
OGP GAZ-SYSTEM SA, jak co roku, przygotowa Plany Ogranicze w cisej wsppracy z od-
biorcami.
OSP zawar Porozumienie o wsppracy midzyoperatorskiej z OSM. Podstawowym celem
dokumentu jest optymalizacja wsppracy Podziemnych Magazynw Gazu z systemem przesy-
owym oraz stabilna praca systemu przesyowego. W 2012 r. zrealizowano rwnie zadania
w zakresie zarzdzania przesyem gazu ziemnego polegajce m.in. na modernizacji waniej-
szych istniejcych obiektw systemu przesyowego. Zmodernizowano system dyspozytorski
SCADA. Zintegrowano systemy dyspozytorskie z systemem do zarzdzania i obsug Umw
Przesyowych. Przystosowano systemy do bilansowania w jednostkach energii.
ograniczenia handlowe w dostawach paliwa gazowego wprowadzone w 2012 r.
Ograniczenia handlowe w dostawach paliwa gazowego z uwagi i s rynkowym rodkiem za-
pewnienia bezpieczestwa dostaw gazu s kluczowym narzdziem dla zapewnienia dostaw gazu
ziemnego.
W I proczu 2012 r. w zwizku z wysokim zapotrzebowaniem odbiorcw na paliwo gazowe
(ponad 60 mln m3/dob) i prognozowanym jego dalszym wzrostem, jak rwnie w zwizku ze
sczerpywaniem gazu ziemnego dostpnego w ramach zapasu handlowego i zagroeniem wy-
stpienia niezbilansowania, PGNiG SA wprowadzio ograniczenia handlowe w dostawach paliwa
gazowego do trzech odbiorcw przemysowych.

Ocena bezpieczestwa dostarczania gazu ziemnego
Przeprowadzajc ocen stanu bezpieczestwa dostarczania gazu ziemnego w Polsce wzito

pod uwag zarwno zapisy prawodawstwa krajowego, jak i wsplnotowego. W szczeglnoci
odniesiono si do bezpieczestwa dostaw, w tym mechanizmw i procedur kryzysowych oraz
zakresu dotyczcego wspierania inwestycji infrastrukturalnych, jak i polityki energetycznej Polski
i innych pastw europejskich oraz Komisji Europejskiej.
Niezwykle istotny wpyw na ocen bezpieczestwa dostaw miay takie czynniki, jak:
zapotrzebowanie rynku na paliwa gazowe (maksymalne zapotrzebowanie na gaz ziemny
w cigu 2012 r. wynosio 78,9 mln m3/d),
stopie dywersyfikacji,
portfolio kontraktowe na dostawy gazu do Polski,
stan techniczny i funkcjonalno systemu:
- przesyowego (dugo 10 601 km);
- magazynowego (pojemno czynna 1,8 mld m3 na gaz ziemny wysokometanowy i 0,230 mld m3
na gaz ziemny zaazotowany);
- systemw dystrybucyjnych (dugo sieci 157 448,74 km na podstawie monitoringu),
stopie pocze polskiego systemu gazowego z systemem europejskim (zdolnoci importo-
we systemu przesyowego 5,3 mln m3/h),
potencja wydobywczy (4,4 mld m/rok).
Kluczowym czynnikiem dla oceny bezpieczestwa dostaw jest charakterystyka popytu na gaz
ziemny, ktry zaley od pory roku. Przyczyn zmiennoci zapotrzebowania s gwnie wahania
temperatur otoczenia. Dokadnie wida to na poniszym rysunku. Najwiksze nierwnomiernoci
zuycia gazu wystpuj w okresie grzewczym, gdy gwatownie wzrasta zapotrzebowanie na gaz
ziemny. Infrastruktura gazowa musi wic by przygotowana do zaspokojenia szczytowego zapo-
trzebowania.
Rysunek 23. Przebieg zuycia gazu ziemnego wysokometanowego i rednich temperatur w latach 2011 i 2012
Przygotowania do sezonu jesienno-zimowego 2011/2012 byy poprzedzone napenieniem

podziemnych magazynw gazu, ktre peni w systemie niezwykle istotn rol regulatora nie-
rwnomiernoci zapotrzebowania. Wikszo z PMG to magazyny w byych zoach gazu, cha-
rakteryzujce si niewielk, w stosunku do pojemnoci czynnej, zdolnoci oprniania. KPMG
Mogilno to jedyny magazyn szczytowy dysponujcy du zdolnoci odbioru, zbudowany

w kawernach solnych. Istotn jego cech jest moliwo natychmiastowego przestawienia
w cyklu odbioru na cykl zataczania i odwrotnie, co jest czsto wykorzystywane w praktyce.
OGP GAZ-SYSTEM SA dysponuje w magazynie KPMG Mogilno 50 mln m3, ktre s przeznaczone
na potrzeby realizacji zada operatora systemu przesyowego gazowego, w tym bilansowanie
systemu gazu ziemnego wysokometanowego.
W 2012 r. zakoczono prace rozbudowy PMG Strachocina zwikszajce pojemnoci czynnych
ze 150 mln m3 do 330 mln m3. Niestety nie udao si zakoczy prac nad rozbudow PMG
Wierzchowice z pojemnoci 575 mln m3 do 1 200 mln m3. Prace te powinny by zakoczone
w 2013 r. Obecnie magazyn ten jest w trakcie prbnej eksploatacji i w chwili obecnej ilo gazu
zatoczonego do magazynu oraz maksymalny stan magazynowy uwzgldnia 171,0 mln m3 gazu
zatoczonego i przekwalifikowanego w III kwartale 2012 r. na gaz buforowy. Na koniec 2012 r.
pojemno czynna magazynw w Polsce wynosia 1,8 mld m3 na gaz ziemny wysokometanowy
i 0,230 mld m3 na gaz ziemny zaazotowany.
Zgodnie z charakterystyk pracy magazynw zczerpywanie magazynw rozpoczo si jesz-
cze w grudniu 2011 r., z uwagi na niskie temperatury, kiedy to zapotrzebowanie odbiorcw na
gaz ziemny wynosio ok. 60 mln m3 na dob. Szczytowe zapotrzebowanie odbiorcw wystpio
jednak dopiero w lutym i w systemie wysokometanowym przekroczyo 70 mln m3 na dob,
a warto maksymalnego zapotrzebowania na gaz ziemny dotyczca zarwno systemu przesy-
owego wysokometanowego, jak i zaazotowanego wyniosa 78,9 mln m3 na dob i bya jednym
z najwyszych w historii gazownictwa w Polsce. Porwnanie prac magazynw w 2011 r. i 2012 r.
przedstawia poniszy rysunek.
Rysunek 24. Porwnanie stanw pojemnoci czynnych PMG w latach 2011 i 2012
Zgodnie z przyjtymi w Polsce rozwizaniami na rzecz bezpieczestwa dostaw ustawa o za-

pasach nakada na PGNiG SA obowizek utrzymywania zapasw obowizkowych gazu. Zgodnie
z decyzj Prezesa URE w okresie od 1 padziernika 2011 r. do 30 wrzenia 2012 r. wynosi
555,8 mln m3. Jak wida na rysunku powyej, w 2012 r. najniszy stan pojemnoci czynnych nie
by mniejszy ni ustalona na ten rok wielko zapasw obowizkowych. Pomimo tego w lutym
OGP GAZ-SYSTEM SA (po wniosku PGNiG SA) otrzyma zgod na uruchomienie zapasw obo-
wizkowych gazu ziemnego od Ministra Gospodarki. Byo to zwizane z techniczn charaktery-
styk pracy magazynw oraz obowizkiem wynikajcym z w art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o zapa-
sach, ktry mwi, e zapasy obowizkowe gazu ziemnego powinny by utrzymywane w instala-
cjach umoliwiajcych odbir gazu w okresie nie duszym ni 40 dni. Aby speni ten wymg
zapasy obowizkowe musz by uruchomiane zanim zostan wykorzystane pozostae wielkoci

gazu znajdujce si w magazynach. Sytuacja ta powinna ulec poprawie, gdy zostan oddane do
uytku rozbudowywane lub budowane obecnie podziemne magazyny gazu, w tym KPMG Kossa-
kowo, ktry jak magazyn KPMG Mogilno bdzie magazynem kawernowym. Wedug planw
PGNiG SA do 2015 r. pojemno czynna magazynowa w zakresie gazu wysokometanowego
wzronie do wielkoci rzdu ok. 2,8 mld m3.
Oprcz dziaa w zakresie rozbudowy instalacji magazynowych niezbdna jest rwnolega
rozbudowa sieci przesyowej oraz pocze midzysystemowych. Tylko czne dziaanie nad
rozbudow caej infrastruktury przyczyni si do zwikszenia bezpieczestwa energetycznego
kraju i pozwoli na szybkie reagowanie w sytuacjach awaryjnych.
Odnoszc si do infrastruktury gazowej Polski naley stwierdzi, i obecny stopie jej rozwo-
ju, cho ulegajcy stopniowej poprawie, uniemoliwia w peni szybk i skuteczn reakcj na
zakcenia w dostawach. Szczeglnego znaczenia nabiera tu konieczno intensyfikacji prac na
rzecz dalszej rozbudowy pocze wzajemnych oraz dywersyfikacji drg i rde zaopatrzenia.
W poowie 2012 r. byy przygotowane, a nastpnie zatwierdzone nowe Instrukcje ruchu
i eksploatacji systemu przesyowego i dystrybucyjnego, ktre reguluj prawa i obowizki stron
oraz zasady wiadczenia usugi przesyania. Kada Instrukcja stanowi regulamin w zakresie
wiadczenia i korzystania z usug przesyania paliwa gazowego, uwzgldniajc przy tym wszel-
kie wymagania prawne i techniczne zawarte w nadrzdnych regulacjach i przepisach dotycz-
cych przesyania gazu ziemnego. Zadaniem Instrukcji jest rwnie ustanowienie zasad zapew-
niajcych bezpieczestwo i niezawodno dostawy gazu ziemnego do odbiorcw oraz utrzyma-
nie rwnowagi pomidzy dostawcami i odbiorcami korzystajcymi z systemu przesyowego
i dystrybucyjnego.
Operatorzy wiadcz usugi przesyania gazu ziemnego zarwno na zasadach cigych, jak
i przerywanych. To wanie umowy na dostarczanie paliwa gazowego wiadczone na zasadach
przerywanych (przerwanie cakowite lub czciowe) s jednym z rynkowych instrumentw za-
pewnienia bezpieczestwa dostaw. Dziki cakowitej deregulacji cen bdzie moliwe wprowa-
dzenie kolejnych mechanizmw rynkowych ograniczenia popytu.
Rwnie tworzone przez operatorw systemw przesyowych, dystrybucyjnych, plany ogra-
nicze w poborze gazu ziemnego na wypadek sytuacji awaryjnych uatwiaj zapewnienie bez-
pieczestwa dostaw gazu ziemnego w przypadkach: zagroenia bezpieczestwa paliwowego
pastwa, nieprzewidzianego wzrostu zuycia gazu ziemnego przez odbiorcw, wystpienia za-
kce w przywozie gazu ziemnego, awarii w sieciach operatorw systemw gazowych, zagro-
enia bezpieczestwa funkcjonowania sieci.
Reasumujc, w ramach prowadzonych prac operator systemu przesyowego OGP GAZ SYSTEM
SA w 2012 r. podejmowa dziaania majce na celu:
minimalizacj skutkw realizacji scenariuszy kryzysowych,
likwidacj wskich garde w systemie przesyowym w celu usprawnienia rozpyww gazu
ziemnego w sieci (rozwj sieci gazowej w Polsce pnocnej) oraz
zapewnienie moliwoci przesyania zwrotnego gazu ziemnego na gazocigu Jama-Europa
w punkcie Mallnow oraz rozbudowa punktu Lasw,
budow kolejnych pocze midzysystemowych pomidzy pastwami czonkowskimi Unii
Europejskiej (poczenie Polska Czechy, Polska Sowacja, Polska Litwa),
zwikszenie zdolnoci przesyowych na poczeniach z systemami przesyowymi pastw
czonkowskich Unii Europejskiej,
zwikszenie udziau rodkw rynkowych w przypadku wystpienia sytuacji kryzysowej.
Dziaania te bd miay rwnie kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczestwa dostaw

w przyszoci. Szczegowe plany rozwoju sieci przesyowej przedstawia rys. 25.

Rysunek 25. Planowany rozwj sieci przesyowej do roku 2021
Jak ju wspomniano, wanym elementem zapewnienia bezpieczestwa energetycznego kraju

jest stopie dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy i portfolio kontraktowe na dosta-
wy gazu do Polski. W wietle przepisw maksymalny udzia importowanego gazu z jednego
kraju pochodzenia w stosunku do cakowitej wielkoci gazu importowanego w danym roku nie
powinien by wyszy ni 70%. Prezes URE corocznie przeprowadza monitoring poziomu dywer-
syfikacji dostaw gazu ziemnego z zagranicy i analizuje przestrzeganie przepisw przez podmioty
posiadajce koncesj na obrt gazem ziemnym z zagranic.
Gwnym importerem do Polski jest PGNiG SA, ktre importuje 10,99 mld m3 gazu, w tym
9,02 mld m3 z kierunku wschodniego na podstawie gwnego kontraktu kupna-sprzeday gazu
ziemnego do Rzeczypospolitej Polskiej z 25 wrzenia 1996 r. z OOO Gazprom Eksport, obowi-
zujcego do 2022 r. Drugim bardzo wanym kontraktem jest Umowa sprzeday gazu Lasw
z 17 sierpnia 2006 r. z VNG-Verbundnetz Gas AG., obowizujca do 1 padziernika 2016 r.
Duy stopie uzalenienia Polski od dostaw gazu z jednego kierunku i wystpujce w ostat-
nich latach problemy dostawcw z zapewnieniem cigoci dostaw, wymuszaj potrzeb podj-
cia dziaa zmierzajcych do ograniczenia wpywu tego rodzaju zdarze na krajowy rynek gazu.
Naley wymieni dwa gwne ryzyka wynikajce z niskiego wskanika dywersyfikacji dostaw, jak
rwnie zwizane z dziaalnoci dostawcw gazu: ryzyko rynkowe oraz ryzyka polityczno-
rynkowe.
Bardzo istotne dla bezpieczestwa dostaw gazu ziemnego s dziaania na rzecz wdraania
w pastwach czonkowskich Wsplnoty, w tym Polsce, przepisw wynikajcych z III pakietu
energetycznego. Legislacja wsplnotowa dy bowiem do ujednolicania zasady funkcjonowania
i rozwoju sieci oraz zapewnienia bezpieczestwa dostaw. W kontekcie bezpiecznych dostaw
paliwa gazowego niezwykle istotna jest realizacja zapisw rozporzdzenia 994/2010. Wypenia-
jc obowizek naoony przepisem art. 9 ust. 1 ww. rozporzdzenia, pod przewodnictwem Mini-
sterstwa Gospodarki w 2011 r. zostaa przygotowana Ocena ryzyka zwizanego z bezpiecze-
stwem dostaw gazu ziemnego do Polski. Nastpnie na podstawie wynikw tego opracowania

przygotowano Plan Dziaa Zapobiegawczych. W dokumencie tym, w oparciu o Ocen Ryzyka,
przeanalizowano najpowaniejsze zagroenia dla bezpieczestwa dostaw gazu ziemnego, wska-
zujc jednoczenie na moliwe dziaania, ktre prowadz do zagodzenia skutkw zakcenia
dostaw. Dokument ten, zgodnie z art. 4 ust. 2 podlega obecnie konsultacji zarwno z organami
krajowymi, jak i wsplnotowymi w celu zapewnienia, by projekty planw i rodkw byy zgodne
z planami dziaa zapobiegawczych i planami na wypadek sytuacji nadzwyczajnej innych pastw
czonkowskich.
W obu wspomnianych dokumentach zaoono, e aby infrastruktura gazownicza moga by
uznana za speniajc kryteria wystarczajce do pokrycia szczytowego zapotrzebowania odbior-
cw w dniu nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania na gaz ziemny wystpujcego staty-
stycznie raz na 20 lat, wspczynnik N-1 powinien by na poziomie powyej 100% do 3 grudnia
2013 r. Aktualnie wspczynnik ten dla Polski wynosi 102,3% (przeprowadzona w 2012 r. aktu-
alizacja scenariuszy uwzgldnia nowy punkt wejcia do sytemu przesyowego Cieszyn, rozbu-
dow punktu wejcia Lasw oraz zwikszone moliwoci dostawy gazu z magazynw gazu
zwizane z rozbudow PMG Wierzchowice i Strachocina. Scenariusze ilustruj stan na szczyt
2012/2013). W 2011 r. wynik analizy N-1 zawarty w Ocenie ryzyka by na poziomie 97,3%.
Naley pamita, i przeprowadzone analizy pokazuj, e przy niektrych wariantach zakcenia
w dostawach mog nadal wystpi problemy z rozprowadzeniem gazu w krajowym systemie
przesyowym. Jest to gwnie zwizane z ograniczeniami kontraktowymi a nie ograniczeniami
technicznymi infrastruktury.
W ocenie regulatora kontynuowane w 2012 r. dziaania na rzecz rozwoju infrastruktury naley

oceni pozytywnie, mimo i nie pojawiy si wtedy adne nowe poczenia midzysystemowe.
W przypadku inwestycji rozbudowy podziemnych magazynw gazu, w 2012 r. zosta oddany do
uytku PMG Strachocina oraz rozpoczto rozruch techniczny PMG Wierzchowice. W kolejnych
latach bd odczuwalne wyniki obecnie prowadzonych inwestycji, w tym zakoczenie budowy
terminalu LNG. Zrealizowane inwestycje niewtpliwie miay pozytywny wpyw na poziom bez-
pieczestwa dostaw gazu ziemnego do Polski w 2012 r. W przyszoci dostp do nowych rde
gazu ziemnego i moliwo magazynowania gazu ziemnego pozwoli na fizyczne zdywersyfiko-
wanie kierunkw importu tego surowca.
Kluczowym elementem dla zapewnienia bezpieczestwa jest take rozwj konkurencyjnego
rynku gazu ziemnego, w tym zniesienie regulacji cen. Bowiem w przypadku wystpienia zak-
ce w dostawach lub nadzwyczajnie wysokiego zapotrzebowania na gaz przedsibiorstwa ener-
getyczne s zobowizane stosowa jak najduej instrumenty oparte na mechanizmach rynko-
wych (np. ograniczenia handlowe). W przypadku wystpienia stanu nadzwyczajnego instrumen-
ty oparte na mechanizmach rynkowych powinny rwnie mie pierwszestwo przy agodzeniu
skutkw zakcenia w dostawach.

3. CIEPOWNICTWO
3.1. Rynek ciepa oglna sytuacja
3.1.1. Lokalne rynki ciepa
Sektor usug ciepowniczych charakteryzuje si lokalnym zasigiem podmiotw prowadz-

cych dziaalno w obszarze zaopatrywania odbiorcw w ciepo. Specyfika zaopatrzenia w ciepo
wynika std, e ciepo jest dostarczane do odbiorcw za porednictwem nonika ciepa gor-
cej wody lub pary, a jego podatno na zmiany podstawowych parametrw (temperatury i ci-
nienia) skutkujcych obnieniem jakoci w czasie transportu, determinuje jego dostaw ruro-
cigami na bliskie odlegoci. Powoduje to, e poszczeglne rda i sieci ciepownicze dziaaj
na og w obszarze jednej miejscowoci lub aglomeracji.
Na lokalnym rynku ciepa konkurencja pomidzy przedsibiorstwami ciepowniczymi moliwa
jest praktycznie tylko na etapie podejmowania decyzji o budowie nowych lub rozbudowie istnie-
jcych systemw ciepowniczych. Ostatnio zaobserwowan tendencj s projekty budowy do-
datkowych mocy wytwrczych. Jeeli zostan one zrealizowane mog zdarzy si przypadki
nadwyki poday ciepa na lokalnych rynkach. W takiej sytuacji odbiorca, na etapie podejmo-
wania decyzji o sposobie zaopatrzenia obiektu w ciepo (i/lub chd) bdzie mia moliwo
wyboru czci systemu ciepowniczego, w tym rda, z ktrego bdzie zasilany. Przypadek taki
moe mie miejsce w sytuacji moliwoci przyczenia si do dwch odrbnych czci systemu
ciepowniczego (odrbnych rde ciepa, z ktrych kade zasila wyodrbnione, przyczone do
tego rda, sieci ciepownicze). Natomiast w przypadku systemu ciepowniczego zasilanego
z zespou rde wytwarzajcych ciepo i pracujcych na wspln sie ciepownicz, taki wybr
nie jest moliwy, a obowizek optymalizacji kosztw zakupu ciepa i jego dostawy bdzie spo-
czywa na dystrybutorze ciepa. Dodatkowo naley wspomnie o istniejcych ograniczeniach,
ktre wynikaj przede wszystkim z uwarunkowa technicznych (m.in. ukad i parametry istnie-
jcych sieci). Powysze uwarunkowania s istotnym elementem dziaalnoci gospodarczej
w zakresie zaopatrzenia odbiorcw w ciepo, ktra co do zasady ma charakter monopolu naturalnego.
Stan bezpieczestwa energetycznego na lokalnych rynkach ciepa to przede wszystkim zdolno
przedsibiorstw energetycznych do biecego i przyszego zaspokojenia potrzeb cieplnych odbior-
cw. Zdolno ta zaley od stanu infrastruktury technicznej przedsibiorstw ciepowniczych oraz od
moliwoci jej modernizacji i rozwoju, bdcych pochodn zwaszcza sytuacji ekonomicznej przed-
sibiorstw ciepowniczych i kompetencji kadry zarzdzajcej. Z uwagi na lokalny wymiar dziaalnoci
ciepowniczej, istotnym czynnikiem wpywajcym na poziom kondycji finansowej przedsibiorstw
ciepowniczych, ktry w sposb szczeglny w przypadku ciepownictwa musi by brany pod uwag,
jest dostpno cenowa ciepa systemowego dla odbiorcw, z ktr bezporednio zwizana jest
regularno wnoszenia opat z tytuu zaopatrzenia w ciepo. Zalegoci patnicze odbiorcw wobec
przedsibiorstw ciepowniczych mog powodowa trudnoci w zgromadzeniu rodkw niezbdnych
do utrzymania naleytego stanu technicznego urzdze i instalacji, co w konsekwencji wymaga od
tych podmiotw dooenia szczeglnej starannoci w dziaaniach zapobiegajcych potencjalnym
zagroeniom w utrzymaniu cigoci zaopatrzenia w ciepo.
Silna zaleno od warunkw lokalnych a take zaszoci historycznych ma niewtpliwie bez-
poredni wpyw na zrnicowanie rozwiza organizacyjnych obserwowanych w systemach
ciepowniczych w Polsce. Wacicielami poszczeglnych elementw systemw ciepowniczych
(rde ciepa, sieci ciepowniczych, wzw cieplnych) mog by rne podmioty, a ich eksplo-
atacj mog zajmowa si rne przedsibiorstwa.
Zaprezentowany poniej opis sektora ciepowniczego zosta przygotowany w oparciu o dane

za 2011 r. zebrane w corocznym badaniu koncesjonowanych przedsibiorstw ciepowniczych

przeprowadzonym przez Prezesa URE w lutym 2011 r. 83) Dane za 2012 r. dostpne bd dopie-
ro po zakoczeniu I kwartau 2012 r. 84)
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2011 r. na regulowanym rynku ciepa funkcjonowao
480 przedsibiorstw posiadajcych koncesje Prezesa URE na dziaalno zwizan z zaopatrze-
niem w ciepo, z czego w badaniu wzio udzia 476, tj. 99,2%. Rnica pomidzy liczb przed-
sibiorstw koncesjonowanych a tymi, ktre nadsyay wypenione formularze sprawozdawcze
wynikaa z faktu, e nie wszystkie przedsibiorstwa, ktre miay koncesje, zajmoway si
w 2011 r. koncesjonowan dziaalnoci ciepownicz. Ponadto, niektre z nich, w okresie
sprawozdawczym wystpoway o cofnicie koncesji w zwizku z zaprzestaniem dziaalnoci lub
znacznym jej ograniczeniem i tym samym odmawiay zoenia sprawozdania.
Koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze byy w wikszoci przypadkw zintegrowane
pionowo i zajmoway si zarwno wytwarzaniem ciepa, jak i jego dystrybucj a take obrotem,
w zwizku z tym posiaday koncesje na rne rodzaje dziaalnoci ciepowniczej. W 2011 r.
wszystkie rodzaje koncesjonowanej dziaalnoci ciepowniczej prowadzio 12,8% badanych
przedsibiorstw, 67,2% czyo wytwarzanie ciepa z przesyaniem i dystrybucj, 7,6% podmio-
tw prowadzio wycznie dziaalno wytwrcz, a 12,4% zajmowao si przesyaniem i dystry-
bucj poczonymi z obrotem. Cz z tych ostatnich wytwarzaa zazwyczaj ciepo we wasnych
rdach, ale takich, ktre nie podlegay koncesjonowaniu (suma mocy zainstalowanej w tych
rdach nie przekraczaa 5 MW). Z caej badanej grupy przedsibiorstw 87,6% zajmowao si
wytwarzaniem ciepa, a 92,4% wiadczyo usugi dystrybucyjne.
Zgodnie z Polsk Klasyfikacj Dziaalnoci 85) sektor usug ciepowniczych stanowi trzy za-
sadnicze grupy przedsibiorstw:
- przedsibiorstwa ciepownictwa zawodowego (grupa PKD 35.3), w skad ktrej wchodz
zarwno zintegrowane pionowo przedsibiorstwa produkcyjno-dystrybucyjne, zajmujce si
dostarczaniem do odbiorcw ciepa produkowanego we wasnych ciepowniach i elektrocie-
powniach oraz ciepa kupowanego od innych producentw, jak rwnie przedsibiorstwa
z dominujcym jednym rodzajem dziaalnoci ciepowniczej wytwrcy bd dystrybutorzy
ciepa,
- przedsibiorstwa elektroenergetyki zawodowej (grupa PKD 35.1), zajmujce si przede
wszystkim wytwarzaniem i dystrybucj energii elektrycznej, w ktrych produkcja ciepa jest
dziaalnoci dodatkow,
- grupa elektrociepowni oraz ciepowni nalecych do maych, rednich i duych jednostek
przemysowych oraz usugowych, dla ktrych dziaalno ciepownicza to zaledwie uamek,
czasem bardzo niewielki, caej wykonywanej przez nie dziaalnoci gospodarczej.
W 2011 r. przedsibiorstwa nalece do grupy PKD 35.3 stanowiy 70,4% badanych konce-
sjonowanych przedsibiorstw, nalece do grupy PKD 35.1 7,1%, a pozostae 22,5%.
Koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze cechuje dua rnorodno zarwno pod
wzgldem form organizacyjno-prawnych, jak i wasnociowych oraz stopnia zaangaowania
w dziaalno ciepownicz, a take wielkoci produkcji i sprzeday ciepa pochodzcego, zarw-
83)
W ramach badania koncesjonowanych przedsibiorstw zajmujcych si dziaalnoci ciepownicz w 2011 r. gro-
madzone byy dane z zakresu:
charakterystyki techniczno-ekonomicznej przedsibiorstwa odnonie dziaalnoci ciepowniczej,
sprzeday ciepa bezporednio ze rde (bez udziau sieci), sprzeday ciepa z sieci ciepowniczych oraz sprzeday
ciepa zakupionego (bez wiadczenia usugi przesyowej), tzw. czystego obrotu,
zakupu ciepa (bez ciepa kupowanego na potrzeby wasne),
przychodw i kosztw zwizanych z dziaalnoci koncesjonowan,
paliw zuywanych do produkcji ciepa,
nakadw inwestycyjnych na modernizacj, rozwj i ochron rodowiska oraz rde finansowania tych nakadw.
Koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze wypeniay formularz URE-C1 Sprawozdanie z dziaalnoci wytwrcw,
dystrybutorw i przedsibiorstw obrotu ciepem w 2011 r. Wzr formularza oraz objanienia do niego umieszczone byy
na stronach internetowych URE. Zebrane informacje zostay przetworzone elektronicznie i zasiliy baz urzdu oraz
zostay przekazane do Ministerstwa Gospodarki i zasiliy krajow baz gospodarki paliwowo-energetycznej. Wyniki
badania przedstawiono obszernie w wydawnictwie Prezesa URE Energetyka cieplna w liczbach 2011, ktre zamiesz-
czone zostao na stronach internetowych URE we wrzeniu 2012 r. W publikacji, bdcej przede wszystkim zbiorem
tablic statystycznych, znalaza si rwnie syntetyczna charakterystyka podstawowych tendencji zaobserwowanych
w energetyce cieplnej w 2011 r., oraz informacje o sposobie badania i szczegowe uwagi metodyczne.
84)
Dane z bada koncesjonowanych przedsibiorstw ciepowniczych, za poprzedni rok kalendarzowy, dostpne s zawsze
po zakoczeniu I kwartau nastpnego roku, a wic po dacie, o ktrej mowa w art. 24 ustawy Prawo energetyczne.
85)
Polska Klasyfikacja Dziaalnoci 2007 wprowadzona rozporzdzeniem Rady Ministrw z 24 grudnia 2007 r.
w sprawie Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci (PKD) (Dz. U. Nr 251, poz. 1885, z pn. zm.).

no ze rde wasnych, jak i kupowanego od innych przedsibiorstw ciepowniczych w celu dal-
szej odsprzeday.
W 2011 r. prawie 30% podmiotw sektora ciepowniczego posiadao niejednolit struktur
wacicielsk, co niewtpliwie wiadczy o trwajcych w sektorze procesach prywatyzacyjnych.
Spord pozostaych koncesjonowanych przedsibiorstw ciepowniczych, charakteryzujcych si
jednolit struktur wacicielsk 71,6% byo wasnoci sektora publicznego a pozostae pozo-
staway w rkach sektora prywatnego, zarwno inwestorw krajowych, jak i zagranicznych.
W zdecydowanej wikszoci przedsibiorstw bdcych wasnoci sektora publicznego funkcje
wacicielskie sprawoway organy samorzdu terytorialnego (90,0%). Wrd podmiotw nale-
cych do sektora prywatnego zdecydowanie przewaaa wasno prywatnych inwestorw krajo-
wych 84,2% wszystkich podmiotw bdcych wasnoci sektora prywatnego. W rkach in-
westorw zagranicznych pozostawao 15,8% podmiotw sektora prywatnego.
Pod wzgldem form organizacyjno-prawnych, w strukturze koncesjonowanych przedsi-
biorstw ciepowniczych w 2011 r. zdecydowanie przewaay podmioty prawa handlowego,
w tym: spki z ograniczon odpowiedzialnoci (72,7%) i spki akcyjne (19,7%); 7,0% stano-
wiy cznie przedsibiorstwa komunalne, gminne zakady budetowe, spdzielnie mieszkaniowe
oraz podmioty prywatne, natomiast udzia przedsibiorstw pastwowych wynosi tylko 0,6%.
Przedsibiorstwa ciepownicze dysponuj bardzo zrnicowanym i rozdrobnionym potencja-
em technicznym okrelanym przez dwie podstawowe wielkoci, tj. zainstalowan moc ciepln
i dugo sieci ciepowniczej. Koncesjonowani wytwrcy ciepa wytwarzaj ciepo w rdach
rnej wielkoci, jednak zdecydowan przewag ilociow maj rda mae. W 2011 r. 13,2%
koncesjonowanych przedsibiorstw wytwrczych dysponowao rdami o mocy osigalnej do
10 MW, dalsze 44,1% eksploatowao rda o mocy od 10 do 50 MW. Tylko siedem przedsi-
biorstw miao w swoich rdach moc osigaln powyej 1 000 MW, a ich czna moc osigalna
stanowia 1/4 mocy osigalnej wszystkich rde koncesjonowanych. Byy to podmioty dziaaj-
ce rwnie w obszarze produkcji energii elektrycznej. W 2011 r. cakowita moc cieplna zainsta-
lowana u koncesjonowanych wytwrcw ciepa wynosia 58 301 MW, a osigalna 57 561,1 MW.
Rysunek 26. Struktura mocy zainstalowanej wedug wielkoci rde w 2011 r.
21,2%
25 MW i poniej
8,7%
22,5% 2550 MW
5075 MW
75125 MW
125200 MW
8,4%
200500 MW
4,5% 5001000 MW
powyej 1000 MW
6,2%
3,3% 25,2%
rdo: URE.
W rdach ciepa podstawowym paliwem wykorzystywanym do produkcji ciepa by nadal

wgiel kamienny. Jednak udzia ciepa produkowanego z wykorzystaniem wgla kamiennego
systematycznie maleje, w 2011 r. wynosi on 74,1%. Zwiksza si natomiast udzia ciepa uzy-
skiwanego w wyniku spalania biomasy w 2011 r. wynosi on 6,3%.
Struktura paliw zuywanych do produkcji ciepa bya zdecydowanie bardziej zrnicowana
w grupie koncesjonowanych przedsibiorstw wytwarzajcych ciepo w procesie kogeneracji.
W przedsibiorstwach wytwarzajcych ciepo bez kogeneracji nadal dominujcym paliwem zu-
ywanym do produkcji ciepa by wgiel kamienny 87,1%.

Rysunek 27. Struktura produkcji ciepa w kogeneracji i bez kogeneracji wedug stosowanych paliw w 2011 r.
69,5
wgiel kamienny
87,1
1,9
wgiel brunatny
0,4
8,8
olej opaowy
1,2
6,7
gaz ziemny
8,6
8,0
biomasa
1,3
5,2
pozostae paliwa
1,3
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 %
wytwarzanie ciepa bez kogeneracji wytwarzanie ciepa w kogeneracji
rdo: URE.
Zrnicowanie udziau poszczeglnych paliw w wytwarzaniu ciepa jest take due pod
wzgldem terytorialnym. W trzech wojewdztwach ponad 90% ciepa wytwarzane byo z wgla
kamiennego: w warmisko-mazurskim (94,1%), opolskim (92,6%) i witokrzyskim (92,0%),
natomiast w wojewdztwie lubuskim najmniej, bo tylko 18,9%. W wojewdztwie mazowieckim
25,4% ciepa wytwarzane byo z oleju opaowego cikiego, natomiast w wojewdztwie lubu-
skim a 76,0% ciepa wytworzone zostao z gazu ziemnego. Gaz ziemny w znaczcych ilociach
zuywany by do wytwarzania ciepa jeszcze w wojewdztwach: podkarpackim (33,8%), lubel-
skim (14,0%) i mazowieckim (10,0%). Najwicej ciepa z biomasy wytwarzane byo w woje-
wdztwach: kujawsko-pomorskim (24,5%), podlaskim (14,8%) oraz pomorskim (14,3%).
Koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze dysponoway w 2011 r. sieciami o cznej
dugoci 19 620,6 km 86), z czego ponad 18,9% przedsibiorstw posiadao sieci krtkie o dugo-
ci do 5 km. Najdusze sieci, o dugoci powyej 50 km posiadao tylko 17,1% koncesjonowa-
nych przedsibiorstw prowadzcych dziaalno w zakresie dystrybucji ciepa.
Wielkoci charakteryzujc potencja sektora jest rwnie zatrudnienie. W latach 20022011
rednie zatrudnienie mierzone liczb etatw przypadajcych na jedno koncesjonowane przed-
sibiorstwo wzroso o 12,7%, tj. z 71 etatw w 2002 r. do 80 etatw w 2011 r. Koncesjonowane
ciepownictwo zatrudniao cznie w 2011 r. okoo 38,3 tys. osb w przeliczeniu na pene etaty.
Potencja koncesjonowanego ciepownictwa charakteryzuje si duym zrnicowaniem tery-
torialnym. Prawie 1/3 wartoci majtku ciepowniczego netto skupiona jest w dwch wojewdz-
twach: mazowieckim i lskim. Najniszym udziaem w krajowym potencjale ciepowniczym
charakteryzuj si wojewdztwa: lubuskie, opolskie, warmisko-mazurskie, podkarpackie i wi-
tokrzyskie.
86)
Wielko ta obejmuje sieci ciepownicze czce rda ciepa z wzami cieplnymi oraz sieci niskoparametrowe
zewntrzne instalacje odbiorcze.

Tabela 47. Potencja koncesjonowanego ciepownictwa wedug wojewdztw w 2011 r.
Moc Aktywa trwae Aktywa trwae

Dugo sieci Zatrudnienie
Wyszczeglnienie zainstalowana brutto netto
[km] [etat]
[MW] [tys. z]
Polska 58 301,0 19 620,6 35 904 42 969 237,3 18 567 726,3
Dolnolskie 4 057,2 1 538,1 2 340 3 599 161,0 1 868 982,6
Kujawsko-pomorskie 5 322,4 1 236,2 2 484 2 443 067,4 1 325 293,5
Lubelskie 2 806,2 989,5 2 033 1 295 548,7 587 173,3
Lubuskie 1 055,9 282,4 545 622 237,0 371 687,2
dzkie 3 475,8 1 463,1 2 762 2 265 086,5 828 973,8
Maopolskie 4 338,4 1 461,8 2 205 3 263 164,7 1 785 478,1
Mazowieckie 9 410,5 3 141,2 4 646 9 684 311,2 3 124 810,0
Opolskie 1 612,5 586,9 1 039 874 594,8 399 769,2
Podkarpackie 1 803,1 730,7 1 565 976 387,6 438 713,8
Podlaskie 1 299,7 588,0 1 464 1 264 163,3 640 878,8
Pomorskie 3 760,4 1 445,5 1 674 3 427 281,5 1 448 317,6
lskie 10 877,6 3 094,5 6 741 7 243 327,9 2 898 492,9
witokrzyskie 1 396,1 424,7 1 531 841 673,1 460 991,7
Warmisko-mazurskie 1 494,6 638,0 1 578 986 042,7 424 788,0
Wielkopolskie 3 160,0 1 200,8 1 636 2 602 705,6 1 139 955,1
Zachodniopomorskie 2 430,6 799,2 1 660 1 580 484,2 823 420,7
rdo: URE.
W 2011 r. czna warto majtku trwaego koncesjonowanych przedsibiorstw ciepowni-

czych wynosia brutto prawie 43 mld z, natomiast netto 18,6 mld z. Prawie 74% caego ma-
jtku ciepowniczego netto byo w posiadaniu przedsibiorstw ciepownictwa zawodowego (gru-
pa PKD 35.3), a niecae 11% majtku naleao do przedsibiorstw spoza energetyki. Majtek
przedsibiorstw sieciowych i wytwrcw ciepa charakteryzuje si wysokim stopniem dekapitali-
zacji. Jednak w ostatnich latach odnotowano zahamowanie wzrostu wskanika dekapitalizacji
majtku trwaego 87), ktry w 2011 r. uksztatowa si na poziomie 56,79%. Najniszym wska-
nikiem dekapitalizacji, podobnie jak w latach ubiegych, charakteryzowa si majtek ciepowni-
czy w przedsibiorstwach spoza energetyki. Reprodukcja majtku trwaego dokonywana bya
w 2011 r. znacznie powyej poziomu amortyzacji, o czym wiadczya warto wskanika repro-
dukcji majtku trwaego w sektorze 88), ktry uksztatowa si na poziomie 1,72.
Spord koncesjonowanych przedsibiorstw ciepowniczych w 2011 r. ponad 74% ponioso
nakady zwizane z dziaalnoci ciepownicz. W 2011 r. przedsibiorstwa poniosy cznie
nakady w wysokoci 2 714,2 mln z. Ponad 67% nakadw przedsibiorstwa przeznaczyy na
inwestycje w rda ciepa, pozosta cz w sieci dystrybucyjne. Od 2002 r. nakady w rda
ciepa wzrosy 2,5-krotnie, podczas gdy inwestycje w sieci wzrosy o 63%.
Ponad poowa nakadw inwestycyjnych ponoszonych przez koncesjonowane ciepownictwo
w 2011 r. przypadaa na sektor publiczny (52,6%). Jednak zdecydowanie wicej inwestoway
przedsibiorstwa nalece do sektora prywatnego. rednio jedno przedsibiorstwo w sektorze
prywatnym ponosio nakady w wysokoci 7,1 mln z, a wic inwestowao o 47% wicej ni
przedsibiorstwo w sektorze publicznym.
Poziom nakadw w poszczeglnych wojewdztwach zosta przedstawiony na rys. 28.
87)
Wskanik dekapitalizacji majtku trwaego liczony ilorazem wartoci umorzenia majtku do wartoci ksigowej
aktyww trwaych brutto.
88)
Wskanik reprodukcji majtku trwaego liczony ilorazem nakadw inwestycyjnych do amortyzacji.

Rysunek 28. Nakady inwestycyjne wedug wojewdztw w 2011 r. [mln z]
witokrzyskie
Podkarpackie
Opolskie
Podlaskie
Lubuskie
Warmisko-mazurskie
Pomorskie
Maopolskie
Zachodniopomorskie
Wielkopolskie
Dolnolskie
Kujawsko-pomorskie
Lubelskie
dzkie
laskie
Mazowieckie
0,0 50,0 100,0 150,0 200,0 250,0 300,0 350,0 400,0
Nakady zwizane z wytwarzaniem ciepa Nakady zwizane z przesyaniem i dystrybucj ciepa
rdo: URE.
Przychody sektora ciepowniczego w 2011 r. obniyy si 6,2% w stosunku do roku ubiege-

go i uksztatoway si na poziomie 15 433,0 mln z. Najwikszy udzia w przychodach caego
sektora stanowiy przychody z wytwarzania (54,7%), a udzia przychodw z przesyania i dys-
trybucji oraz obrotu ciepem ksztatowa si na tym samym poziomie i wynosi 22,6%. Podsta-
wowymi elementami ksztatujcymi poziom przychodw w przedsibiorstwach ciepowniczych
s wielko sprzeday ciepa oraz jego ceny. Niewtpliwie najwikszy wpyw na obnienie przy-
chodw sektora miao obnienie wolumen sprzedawanego ciepa przez przedsibiorstwa cie-
pownicze w 2011 r. ze wzgldu na agodne warunki pogodowe zimy w 2011 r., jak rwnie
zmniejszenie liczby koncesjonowanych przedsibiorstw ciepowniczych biorcych udzia w bada-
niu. W 2011 r. przecitne przychody jednego koncesjonowanego przedsibiorstwa ksztatoway
si na poziomie 32,4 mln z przy 33,7 mln z w 2010 r.
Koszty sektora w 2011 r. ulegy rwnie obnieniu, jednak spadek ten by o 1,8 punktu pro-
centowego mniejszy ni spadek przychodw.
Kondycja finansowa sektora mierzona wynikiem finansowym brutto, ulega nieznacznemu
pogorszeniu w stosunku do roku ubiegego. W 2011 r. wynik uksztatowa si na poziomie
(-) 240 549,3 tys. z 89).
3.1.2. Bilans poday i zuycia ciepa
Podaowa strona rynku
Koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze wytworzyy (wraz z odzyskiem) w 2011 r.

ponad 421,3 PJ ciepa. Ponad 64% wyprodukowanego ciepa, tj. 252,2 PJ zostao wytworzone
w kogeneracji z produkcj energii elektrycznej. Jednak tylko 21% wszystkich badanych konce-
sjonowanych przedsibiorstw wytwarzao ciepo w kogeneracji. S to w wikszoci due elektro-
89)
Zdecydowany wpyw na wynik finansowy koncesjonowanego sektora ciepowniczego ma wynik finansowy na
dziaalnoci ciepowniczej w przedsibiorstwach wytwarzajcych ciepo i energi elektryczn w kogeneracji. W tych
przedsibiorstwach nie da si jednoznacznie rozdzieli cznych kosztw wytwarzania na cz dotyczc ciepa i cz
dotyczc energii elektrycznej. Przedsibiorstwa te same ustalaj klucz podziau kosztw wsplnych, aby przedstawi
wynik finansowy tylko w zakresie dziaalnoci ciepowniczej, w tym na potrzeby badania Prezesa URE. Zmiany w sposo-
bie podziau cznych kosztw, dokonane przez te przedsibiorstwa w ostatnich latach, powoduj zanion rentowno
na dziaalnoci ciepowniczej take w przypadku wzrostu rentownoci na caej dziaalnoci (cznego wytwarzania ciepa
i energii elektrycznej w kogeneracji).

ciepownie nalece do elektroenergetyki zawodowej oraz ciepownictwa zawodowego, elek-
trownie po tzw. uciepownieniu, a take elektrociepownie nalece do przedsibiorstw spoza
energetyki. Najczciej s to due rda zaopatrujce w ciepo due miasta.
Znaczn cz wyprodukowanego ciepa koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze zu-
yway na zaspokojenie wasnych potrzeb cieplnych 34,8% w 2011 r. Pozostaa jego cz
wprowadzona bya do sieci ciepowniczych zarwno wasnych, jak rwnie sieci bdcych wa-
snoci odbiorcw. Przy czym ostatecznie do odbiorcw przyczonych do sieci, po uwzgldnie-
niu strat podczas przesyania, trafio okoo 57,1% wyprodukowanego ciepa. Ponad 50,0% cie-
pa oddanego do sieci w 2011 r. byo przedmiotem dalszego obrotu.
W 2011 r. wolumen sprzedanego ciepa ogem (cznie z odsprzeda innym przedsibior-
stwom) wynis 377 794,2 TJ, a wic by o 13,0% mniejszy ni w roku ubiegym (434 483,9 TJ).
Byo to spowodowane przede wszystkim agodnymi warunkami pogodowymi zimy w 2011 r., co
wpyno na obnienie sprzeday ciepa na potrzeby ogrzewania pomieszcze. Prawie 40% wolume-
nu sprzedawanego ciepa realizowane byo bezporednio ze rde, natomiast pozostaa cz za
porednictwem sieci ciepowniczej. Tylko 11,7% ciepa sprzedawanego bezporednio ze rde zo-
stao dostarczone do odbiorcw kocowych, natomiast w przypadku sprzeday ciepa za porednic-
twem sieci ciepowniczej udzia ten uksztatowa si na poziomie 95,1%.
W 2011 r. rednia jednoskadnikowa cena ciepa w kraju, stosowana przez koncesjonowane
przedsibiorstwa ciepownicze, uksztatowaa si na poziomie 39,19 z/GJ, co oznacza wzrost
o 7,4% w stosunku do poprzedniego roku.
W rozliczeniach z odbiorcami przedsibiorstwa stosuj ceny za zamwion moc ciepln, ceny
ciepa, nonika ciepa, stawki opat staych i zmiennych za usugi przesyania i dystrybucji okre-
lone w taryfie przedsibiorstwa, z ktrym odbiorca ma podpisan umow regulujc kwestie
zwizane z dostarczaniem ciepa. Zakres usug wiadczonych odbiorcom przez przedsibiorstwa
ciepownicze ma bezporedni wpyw na poziom cen ciepa stosowanych przez przedsibiorstwa
energetyczne, co prezentuje ponisza tabela.
Tabela 48. Ceny ciepa w 2011 r.
rednia jednoskadnikowa cena

rednia cena ciepa sprzedawa-
ciepa sprzedawanego z sieci
Wojewdztwa nego bezporednio ze rde 90 )
ciepowniczych 91 )
[z/GJ]
Polska 28,25 46,21
Dolnolskie 31,62 49,76
Kujawsko-pomorskie 31,02 48,81
Lubelskie 28,68 44,49
Lubuskie 41,71 45,12
dzkie 28,64 42,95
Maopolskie 25,67 44,34
Mazowieckie 22,81 39,12
Opolskie 45,55 52,65
Podkarpackie 36,73 50,35
Podlaskie 33,37 48,93
Pomorskie 28,40 51,74
laskie 30,13 47,77
witokrzyskie 27,43 53,85
Warmisko-mazurskie 33,17 47,46
Wielkopolskie 30,53 49,69
Zachodniopomorskie 35,55 52,74
rdo: URE.
Poziom cen i stawek opat zaley od wielu czynnikw, np. wielkoci i rodzaju rda ciepa,
poziomu staych i zmiennych kosztw, kosztw strat mocy, ciepa i nonika ciepa, charaktery-
90)
rednia cena ciepa sprzedawanego bezporednio ze rde obliczona zostaa jako iloraz sumy przychodw ze
sprzeday mocy, ciepa i nonika ciepa oraz sumy wolumenu sprzeday ciepa bezporednio ze rde.
91)
rednia jednoskadnikowa cena ciepa sprzedawanego z sieci ciepowniczych obliczona zostaa jako iloraz sumy
przychodw ze sprzeday mocy, ciepa, nonika ciepa, przychodw z przesyania i dystrybucji oraz sumy wolumenu
ciepa sprzedanego z sieci ciepowniczych.

styki potrzeb cieplnych odbiorcw. Istotny wpyw na ksztatowanie cen ciepa ma rodzaj paliwa
zuywanego do produkcji ciepa. W 2011 r., podobnie jak w latach poprzednich, najdrosze byo
ciepo ze rde opalanych olejem opaowym lekkim.
Tabela 49. Ceny ciepa wytwarzanego z rnych rodzajw paliw w 2011 r.
rednia cena ciepa

inne
olej olej odna-
wgiel wgiel gaz ziemny gaz ziemny
Wojewdztwo opaowy opaowy biomasa wialne
kamienny brunatny wysokometanowy zaazotowany
lekki ciki rda
energii
[z/GJ]
Polska 30,57 21,13 80,87 22,65 47,06 34,28 32,59 39,05
Dolnolskie 33,03 22,65 96,96 65,16 68,18 74,37 29,25 -
Kujawsko-pomorskie 32,95 - 86,88 38,04 48,16 - 34,22 -
Lubelskie 32,12 - - - 27,45 - 58,65 -
Lubuskie 40,37 46,74 91,98 - 77,13 29,39 35,06 -
dzkie 30,83 17,70 83,84 - 64,34 - 49,00 73,91
Maopolskie 28,18 - 83,59 - 50,29 - 23,39 33,88
Mazowieckie 24,78 - 88,01 21,33 45,96 65,32 35,26 63,18
Opolskie 38,09 - 65,35 - 46,21 63,88 - -
Podkarpackie 36,26 - 84,19 45,14 38,94 - 47,30 31,67
Podlaskie 32,76 - 39,06 - 53,36 - 35,06 -
Pomorskie 30,06 - 89,30 28,86 63,94 - 39,55 -
laskie 32,29 - 86,89 28,90 55,59 - 27,71 -
witokrzyskie 32,12 - 129,93 - 63,00 - 27,38 -
Warmisko-mazurskie 32,87 - 83,83 - 59,70 - 40,26 26,14
Wielkopolskie 32,27 24,18 82,27 - 59,89 65,07 31,40 -
Zachodniopomorskie 35,38 - 81,38 - 69,45 61,76 38,54 58,56
rdo: URE.
Odbiorcy ciepa
Poda usug ciepowniczych na lokalnych rynkach ciepa uwarunkowana jest zapotrzebowa-

niem odbiorcw na dostaw ciepa. W ostatnich latach obserwowana jest spadkowa tendencja
zapotrzebowania na ciepo, wynikajca m.in. z postpujcej racjonalizacji jego konsumpcji, ze
znacznego ograniczenia produkcji przemysowej i rezygnacji z energochonnych technologii oraz
ograniczania udziau powierzchni ogrzewanych za pomoc scentralizowanych systemw zaopa-
trzenia w ciepo w cznej powierzchni ogrzewanej (przede wszystkich na skutek wyboru indy-
widualnych sposobw ogrzewania nowych obiektw na etapie decyzji inwestycyjnych).
Gwnym odbiorc ciepa pozostaje obecnie sektor bytowo-komunalny, chocia zuycie cie-
pa przez odbiorcw z tego sektora ulega rwnie zmniejszaniu. Zwizane jest to z podejmowa-
niem przez odbiorcw dziaa w kierunku racjonalizacji uytkowania ciepa nowoczesne,
energooszczdne systemy budownictwa, przedsiwzicia termomodernizacyjne i racjonalizator-
skie. Odbiorcy lub inwestorzy budujcy osiedla domw wielolokalowych, czsto ju na etapie
podejmowania decyzji o wyborze sposobu zasilania nowych obiektw, w niektrych przypad-
kach rezygnuj z dostaw ciepa oferowanego przez przedsibiorstwa ciepownicze.
Potrzeby cieplne odbiorcw pokrywane s zarwno przez ciepo wytwarzane w scentralizo-
wanych rdach ciepa (i dostarczane za porednictwem sieci ciepowniczych do wielu odbior-
cw), jak te w rdach lokalnych.
Do sieci ciepowniczych przyczeni s przede wszystkim odbiorcy kocowi, ale te i podmio-
ty, ktre porednicz w sprzeday ciepa. Wzajemne relacje midzy przedsibiorstwami i odbior-
cami ciepa zale od organizacji systemu zaopatrzenia w ciepo, a w szczeglnoci od zakresu
dziaalnoci prowadzonej przez przedsibiorstwo ciepownicze, jak te od zastosowanych roz-
wiza technicznych w zakresie ukadu pomiarowo-rozliczeniowego i miejsca dostarczania cie-
pa do odbiorcy. Przedsibiorstwa dokonuj rozlicze z odbiorcami na podstawie wskaza uka-
dw pomiarowo-rozliczeniowych zainstalowanych na przyczach do wzw cieplnych lub ze-
wntrznych instalacji odbiorczych, albo w innych miejscach rozgraniczania eksploatacji urzdze

i instalacji, okrelonych w umowie sprzeday ciepa lub umowie o wiadczenie usug przesyania
i dystrybucji albo w umowie kompleksowej.
Ciepo dostarczane do odbiorcw jest uytkowane do rnych celw, w zalenoci od charak-
teru potrzeb cieplnych. Potrzeby cieplne odbiorcw to przede wszystkim ogrzewanie i wentyla-
cja pomieszcze, podgrzewanie wody wodocigowej oraz potrzeby technologiczne u odbiorcw
przemysowych. Okrelenie iloci ciepa dostarczonego z sieci ciepowniczej do wza cieplnego
na pokrycie kilku rodzajw potrzeb cieplnych wymaga dokonania podziau cznej iloci dostar-
czonego ciepa na poszczeglne potrzeby oraz instalacje odbiorcze (np. instalacj centralnego
ogrzewania i instalacj ciepej wody uytkowej) a take, w szczeglnych przypadkach na po-
szczeglne budynki, lokale mieszkalne i niemieszkalne. Podziaw tych zwykle dokonuj waci-
ciele lub zarzdcy zasobw mieszkaniowych i to oni ustalaj poziom opat za ciepo dla konsu-
mentw ciepa mieszkacw w budynku wielolokalowym, realizowanych zazwyczaj w systemie
zaliczkowym.
W zwizku z powyszym opat ponoszonych przez indywidualnych konsumentw ciepa w lo-
kalach nie mona ustali w prosty sposb na podstawie cen i stawek opat stosowanych przez
przedsibiorstwa ciepownicze. Wynika to take z faktu, i ustalone dla danej grupy odbiorcw
ceny i stawki opat za ciepo s kalkulowane dla rednich warunkw zuycia ciepa dla caej
grupy, podczas gdy poszczeglni odbiorcy z tej grupy maj indywidualn charakterystyk pobo-
ru ciepa. W 2011 r. wskanik wzrostu cen ciepa u odbiorcw bytowo-komunalnych odnotowa-
ny przez GUS wynosi 5,2%, co oznacza, e uksztatowa si poniej wskanika wzrostu cen
ciepa stosowanych przez koncesjonowane przedsibiorstwa ciepownicze (7,4%), jednak zde-
cydowanie powyej wskanika inflacji, ktry wynosi w 2011 r. 4,3% 92).
Na uwag zasuguje fakt, e od 1 lipca 2012 r. wesza w ycie zmiana przepisw w zakresie
przyczania odbiorcw do sieci ciepowniczej wprowadzona ustaw o efektywnoci energetycz-
nej. Nowe przepisy nakadaj obowizek przyczania obiektw do sieci ciepowniczej w syste-
mach speniajcych okrelone warunki. Od takich przycze nie bd pobierane opaty za przy-
czenie do sieci. Realizacja tych przepisw moe wpyn na zmian liczby odbiorcw przy-
czanych do sieci ciepowniczych w Polsce.
3.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw ciepowniczych
Regulacja prawno-ekonomiczna przedsibiorstw ciepowniczych ze wzgldu na lokalny cha-

rakter rynku realizowana jest w oddziaach terenowych URE (OT URE). Szczegowe dane licz-
bowe przedstawione s w Aneksie do niniejszego sprawozdania.
3.2.1. Koncesjonowanie
W 2012 r. nie ulegy zmianie przepisy dotyczce koncesjonowania dziaalnoci polegajcej na

dostarczaniu ciepa do odbiorcw. Obowizkiem uzyskania koncesji objta jest caa dziaalno
gospodarcza zwizana z zaopatrzeniem odbiorcw w ciepo, z wyczeniem wytwarzania ciepa
w rdach o cznej mocy cieplnej zainstalowanej nie przekraczajcej 5 MW, wytwarzania cie-
pa uzyskiwanego w przemysowych procesach technologicznych, a take wytwarzania, przesy-
ania i dystrybucji oraz obrotu ciepem, jeeli moc cieplna zamwiona przez odbiorcw nie prze-
kracza 5 MW.
Udzielanie koncesji nastpuje na wniosek przedsibiorcy i opiera si wycznie na meryto-
rycznych przesankach i rwnoprawnym traktowaniu ubiegajcych si o ni podmiotw, bez
wzgldu na ich form wasnoci.
W 2012 r. nastpi nieznaczny spadek liczby koncesjonariuszy zajmujcych si t dziaalno-

ci gospodarcz. Wedug stanu na 31 grudnia 2012 r. na krajowym rynku ciepa koncesj na
92)
Biuletyn Statystyczny GUS, Nr 2, marzec 2012.

prowadzenie dziaalnoci w zakresie zaopatrzenia odbiorcw w ciepo posiadao 456 przedsi-
biorstw wobec 478 w 2011 r.
Pewn stabilizacj liczby koncesjonariuszy obserwuje si od kilku lat, tj. od 2005 r. gdy graniczna
warto mocy dziaalnoci objtej obowizkiem uzyskania koncesji wzrosa z 1 MW do 5 MW. Od
tego roku zmiany na rynku ciepowniczym byy raczej niewielkie i w szczeglnoci wynikay
z przeksztace organizacyjno-wasnociowych przejmowania majtku ciepowniczego przez
inne przedsibiorstwa koncesjonowane, konsolidacj przedsibiorstw oraz ograniczanie zakresu
dziaalnoci skutkujce brakiem obowizku posiadania koncesji.
W 2012 r. najwikszy udzia wrd decyzji administracyjnych w sprawach koncesyjnych do-
tyczcych dziaalnoci gospodarczej zwizanej z zaopatrzeniem odbiorcw w ciepo miay roz-
strzygnicia w przedmiocie zmiany koncesji. Byo to zwizane przede wszystkim z koniecznoci
zaktualizowania zapisw koncesji i dostosowania do aktualnie prowadzonego zakresu dziaalno-
ci oraz obowizujcych przepisw prawa. Zmiany dokonane w 2012 r. spowodowane byy
przede wszystkim procesami konsolidacji w sektorze ciepowniczym, polegajcymi na przejmo-
waniu obiektw ciepowniczych, rozszerzaniu zakresu dziaalnoci w zwizku z eksploatacj
nowych rde ciepa czy sieci ciepowniczych, prowadzonymi pracami modernizacyjnymi infra-
struktury ciepowniczej, a take zmianami rodzaju stosowanego paliwa.
Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje si zainteresowanie podmiotw funkcjonujcych na
rynku ciepa nowymi obszarami dziaalnoci. Przedsibiorstwa energetyczne szukaj moliwoci
wejcia na nowe lokalne rynki ciepa bez wzgldu na ich wielko. Zakres dziaalnoci niektrych
firm ciepowniczych wyranie przekracza tereny ich pierwotnego funkcjonowania i ukierunkowu-
je si na inne wojewdztwa czsto wykracza poza wojewdztwa ocienne. Pozyskiwanie no-
wych rynkw ciepa nastpuje zazwyczaj poprzez przejcie innych przedsibiorstw ciepowni-
czych. Majc na uwadze stale zmniejszajce si zuycie ciepa przez odbiorcw komunalnych,
zwizane m.in. z termomodernizacj, firmy ciepownicze zmuszone s szuka rozwiza opty-
malizujcych zasady ich funkcjonowania. Wykorzystanie wiedzy technicznej, ekonomicznej
i organizacyjnej firm ciepowniczych majcych ugruntowan pozycj na rynku ciepa, sprzyja
zmianom na lokalnych rynkach ciepa.
3.2.2. Zatwierdzanie taryf
Przedsibiorstwa energetyczne prowadzce koncesjonowan dziaalno polegajc na wy-

twarzaniu, przesyaniu i dystrybucji lub obrocie ciepem, ustalaj taryfy, ktre podlegaj za-
twierdzeniu przez Prezesa URE (art. 47 ustawy Prawo energetyczne).
Ostatnia zmiana przepisw prawa regulujcych sposb ksztatowania taryf dla ciepa doty-
czca przede wszystkim przedsibiorstw wytwarzajcych ciepo w kogeneracji z energi elek-
tryczn, wesza w ycie w listopadzie 2010 r. 93) Przepisy te wprowadziy uproszczony sposb
ksztatowania taryf oraz doprecyzoway kryteria, jakie naley uwzgldnia przy ustalaniu wyso-
koci zwrotu z kapitau. Podstawowym zaoeniem przy wprowadzeniu w ycie rozporzdzenia
taryfowego dla ciepa byo wywoanie tendencji, w ktrej dziki zachcie wynikajcej z zasto-
sowania uproszczonej procedury ksztatowania i zatwierdzania taryfy dla ciepa zmniejsza si
bdzie liczba rde nie posiadajcych jednostek kogeneracji, m.in. w wyniku konwersji klasycz-
nych ciepowni na rda pracujce w kogeneracji. Rozwizanie to powinno pozytywnie wpyn
nie tylko na sytuacj przedsibiorstw, ale take zwikszy bezpieczestwo dostaw ciepa oraz
poprawi ochron rodowiska naturalnego.
W 2012 r. kontynuowano proces zatwierdzania taryf dla ciepa przedsibiorstw wytwarzaj-
cych energi elektryczn i ciepo w kogeneracji, w oparciu o przepisy wprowadzajce uprosz-
czony system zatwierdzania taryf. Przedsibiorstwa wytwarzajce ciepo w kogeneracji korzysta-
y o wiele chtniej ni w roku poprzednim z moliwoci zastosowania uproszczonego sposobu
zatwierdzania taryf dla ciepa.
Wynikao to przede wszystkim z faktu, i poziom rednich cen sprzeday ciepa ze rde nie
posiadajcych jednostek kogeneracji, o ktrych mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. c ustawy
93)
Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 17 wrzenia 2010 r. w sprawie szczegowych zasad ksztatowania taryf oraz roz-
licze z tytuu zaopatrzenia w ciepo (Dz. U. z 2010 r. Nr 194, poz. 1291), ktre weszo w ycie 3 listopada 2010 r. Do tego dnia
podstaw taryfowania w ciepownictwie byo rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 9 padziernika 2006 r. (Dz. U. z 2006 r. Nr 193,
poz. 1423).

Prawo energetyczne, zdecydowanie wzrs w stosunku do roku ubiegego (ceny te zostay opu-
blikowane przez Prezesa URE do koca I kwartau 2012 r.). Spowodowao to rwnie wzrost
cen referencyjnych odzwierciedlajcych (z pewnym opnieniem czasowym) zmiany kosztw
funkcjonowania przedsibiorstw. Wysokie wskaniki wzrostu rednich cen ciepa ze rde nie
posiadajcych jednostek kogeneracji miay bezporednie przeoenia na ksztatowanie wysoko-
ci wskanika wzrostu przychodw ze sprzeday ciepa. Przedsibiorstwa mogy zaplanowa
swoje przychody na odpowiednio wyszym poziomie, co w dalszej konsekwencji zapewnio im
oczekiwane efekty w postaci generowania dodatkowych, znaczcych rodkw na dziaania in-
westycyjne i modernizacyjne.
W 2012 r. Prezes URE zatwierdzi 119 taryf dla rde, w ktrych ciepo wytwarzane jest
w jednostkach kogeneracji, w tym 84 taryfy dla ciepa uksztatowane w sposb uproszczony,
o jakim mowa w 13 ww. rozporzdzenia.
W skadanych Prezesowi URE wnioskach o zatwierdzenie taryfy dla ciepa w sposb uprosz-
czony, nie wszystkie przedsibiorstwa wykorzystyway maksymalny moliwy wzrost przychodw
okrelony w rozporzdzeniu, kierujc si interesem odbiorcw i ocen akceptowalnoci przez
nich ceny ciepa. W 2012 r. rozporzdzenie taryfowe dla ciepa przewidywao maksymalny
wzrost przychodw nie przekraczajcy dwch punktw procentowych powyej przyrostu red-
nich cen ciepa wytworzonego w jednostkach niebdcych jednostkami kogeneracji.
Natomiast przepis 47 rozporzdzenia taryfowego dla ciepa stanowi, i w przypadku odda-
nia do uytku jednostek kogeneracji po dniu wejcia w ycie przepisw tego rozporzdzenia,
przedsibiorstwa korzystajc z moliwoci ksztatowania cen ciepa w sposb uproszczony, maj
prawo stosowania do obliczenia planowanego przychodu w odniesieniu do nowo powstaych
jednostek kogeneracji, cen rwn cenie referencyjnej bez uwzgldniania ww. ogranicze.
W 2011 r. i 2012 r., to jest w okresie obowizywania moliwoci korzystania z przywileju,
ktry daje 47 ww. rozporzdzenia, w 41 przypadkach udzielono promes koncesji, udzielono
koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej w kogeneracji lub dokonano zmian w koncesjach
dla ciepa w zwizku z budow nowych jednostek kogeneracji lub zamian jednostek w rdach
wytwarzajcych ciepo na jednostki wytwarzajce energi elektryczn i ciepo w kogeneracji.
Niestety, w przewaajcej wikszoci byy to jednostki mae, tylko dobudowywane do nadal
istniejcych rde ciepa lub tylko zastpujce wysuone ju jednostki wytwrcze ciepa, jed-
nostkami pracujcymi w kogeneracji w wikszym rdle ciepa. W tym dwuletnim okresie penej
konwersji caego rda dokonano tylko w dwch miejscach wytwarzania ciepa i udzielono
promesy koncesji w zwizku z planowan pen konwersj rda take w dwch przypadkach.
W pozostaym zakresie (w odniesieniu do rde nie posiadajcych jednostek kogeneracji,
a wic nie korzystajcych z uproszczonego sposobu ksztatowania taryf), z uwagi na obiektywne
zmiany zewntrznych warunkw prowadzenia dziaalnoci ciepowniczej (wzrost cen paliw
i energii elektrycznej) nastpiy wzrosty cen i stawek opat za dostaw ciepa w zatwierdzanych
taryfach. Rwnie efektem tych obiektywnych okolicznoci bya konieczno systematycznych
(niekiedy nawet kilkukrotnych) zmian cen i stawek opat w taryfach dla ciepa, celem zapewnie-
nia przedsibiorstwom pokrycia uzasadnionych kosztw prowadzenia dziaalnoci.
Na pocztku roku nastpiy podwyki cen i stawek opat za dostaw ciepa w czci dotyczcej
dostarczania ciepa ze rde opalanych wglem kamiennym, natomiast po I kwartale 2012 r., po
istotnym wzrocie cen gazu w Polsce, dla dostarczania ciepa ze rde opalanych paliwami gazowymi.
W trakcie prowadzonych postpowa administracyjnych konieczna bya modyfikacja metod
oceny i wymiarowania efektywnoci prowadzonej przez przedsibiorstwa dziaalnoci w zakresie
dostarczania ciepa, w szczeglnoci w zwizku z utrzymujcymi si wysokimi oczekiwaniami
dotyczcymi wynagradzania pracownikw przedsibiorstw, kosztw remontw i wydatkw na
inwestycje i modernizacje. W toku prowadzonych w tym okresie w oddziaach terenowych po-
stpowa administracyjnych w sprawie zatwierdzenia tych taryf dla ciepa, w tym ich zmian,
zaobserwowano dodatkowe, poniej opisane, okolicznoci majce wpyw na poziom cen i sta-
wek opat w taryfach dla ciepa. Wikszo przedsibiorstw energetycznych, prowadzcych dzia-
alno koncesjonowan w zakresie dostarczania ciepa do odbiorcw odnotowaa w ostatnich
latach kalendarzowych postpujcy spadek sprzeday ciepa, a w konsekwencji wzrost cen do-
starczania ciepa do odbiorcw. Wyjtkiem od tej zasady byy przedsibiorstwa stosujce meto-
d planowania sprzeday ciepa na podstawie wielkoci sprzeday z poprzedniego roku kalenda-
rzowego. Kolejnym istotnym elementem ksztatowania taryf dla ciepa w 2012 r. byy obiektyw-
ne zmiany wysokoci kosztw prowadzonej dziaalnoci bdce efektem dziaa modernizacyj-
nych, co powodowao konieczno poniesienia dodatkowych kosztw amortyzacji i podatkw.

Istotnym elementem uzasadnionych przychodw, na podstawie ktrych byy ustalane ceny
i stawki opat w taryfach zatwierdzanych w 2012 r., by zwrot z kapitau. Prezes URE uwzgld-
niajc wysoko uzasadnionego zwrotu z kapitau w taryfach dla ciepa przedsibiorstw energe-
tycznych zatwierdzanych w 2012 r. bra pod uwag caoksztat okolicznoci wpywajcych na
warunki prowadzenia tego rodzaju dziaalnoci gospodarczej. Prezes URE oceniajc wysoko
uzasadnionego zwrotu z kapitau uwzgldnionego w przychodach planowanych na pierwszy rok
stosowania nowych taryf dla ciepa, zatwierdzanych w 2012 r., uwzgldnia take zasad ochro-
ny interesw odbiorcw ciepa przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opat. Wikszo
przedsibiorstw, ktrych taryfy byy zatwierdzane w 2012 r., brao pod uwag rwnie interes
odbiorcw ciepa przy ustaleniu wielkoci zwrotu z kapitau w przychodach stanowicych pod-
staw kalkulacji cen i stawek opat w taryfach, a w niektrych przypadkach rezygnowao w ca-
oci lub czci z realizacji kolejnego etapu cieki dojcia do uwzgldnienia penego zwrotu
z kapitau w taryfie.
Dc do wyznaczonego strategicznego celu takiego ksztatowania warunkw funkcjonowa-
nia sektora ciepowniczego, ktre umoliwi sektorowi stabilny i zrwnowaony rozwj, przy
penym uwzgldnieniu interesw odbiorcw, Prezes URE we wsppracy z organizacjami przed-
sibiorcw (tj. Izb Gospodarcz Ciepownictwo Polskie i Polskim Towarzystwem Elektrocie-
powni Zawodowych) na pocztku 2011 r. powoa Zesp, ktrego zadaniem miao by wypra-
cowanie projektu modelu ustalania wysokoci uzasadnionego zwrotu z kapitau. W trakcie prac
tego Zespou, ktre byy prowadzone w roku sprawozdawczym, nie udao si jednak osign
rozwizania moliwego do zaakceptowania przez wszystkie strony tego procesu. W zwizku
z powyszym, Prezes URE w 2012 r. przedstawi do dyskusji model zwrotu z kapitau na konsul-
tacjach spoecznych, aby wzi pod uwag wszystkie wypowiedzi stron zainteresowanych, przed
podjciem ostatecznej decyzji w zakresie wyboru jednolitej metody ustalania poziomu uzasad-
nionego zwrotu z kapitau zaangaowanego w regulowan dziaalno dostawy ciepa. Po anali-
zie uzyskanych wypowiedzi, ktr dokonano w 2012 r., ju w roku nastpnym zostan przepro-
wadzone warsztaty z udziaem interesariuszy, po czym zostan opublikowane zasady ustalania
zwrotu kapitau.
Ciga niepewno na rynku cen paliw i energii w ostatnich latach spowodowaa, e wik-
szo przedsibiorstw wnioskowaa o zatwierdzenie taryf na rok. Taryfy wieloletnie zatwierdza-
no, podobnie jak w roku ubiegym, incydentalnie.
W 2012 r. zatwierdzono 373 taryfy dla przedsibiorstw ciepowniczych oraz przeprowadzono
251 postpowa dotyczcych zmian taryf dla ciepa, w tym w 215 przypadkach zatwierdzono
zmiany obowizujcych taryf dla ciepa. Wikszo tych zmian (prawie 68%) zwizana bya ze
zmian cen w wyniku zmiany kosztw wytwarzania ciepa.
Pomimo stosowania jednolitych kryteriw oceny wnioskw o zatwierdzenie taryf dla ciepa,
dynamika i poziom cen i stawek opat za dostarczane odbiorcom ciepo, determinowane byy
warunkami panujcymi na lokalnych rynkach ciepa (tab. 50).
OT URE prowadziy systematyczny monitoring remontw, napraw, a take modernizacji sieci
ciepowniczej, a jego efekty zostay wykorzystane dla celw postpowa z obszaru taryfowania
ciepa. Na etapie rozpatrywania wnioskw o zatwierdzenie nowych taryf wnikliwie analizowane
byy koszty remontw i napraw sieci, a take kadorazowo sprawdzane byo wykonanie naka-
dw inwestycyjnych w roku poprzedzajcym pierwszy rok stosowania taryfy bdcej przedmio-
tem danego postpowania administracyjnego w sprawie jej zatwierdzenia.

Tabela 50. redniowaone ceny ciepa oraz redniowaone stawki opat za usugi przesyowe dla pierwszego roku
stosowania taryf zatwierdzonych w 2012 r.
Przedsibiorstwa prowadzce Przedsibiorstwa prowadzce

dziaalno gospodarcz w zakresie dziaalno gospodarcz w zakresie
wytwarzania ciepa przesyania i dystrybucji ciepa
Wojewdztwo redniowaona
liczba redniowaona liczba stawka opaty
przedsibiorstw cena ciepa [z/GJ] przedsibiorstw za usugi
przesyowe [z/GJ]
Mazowieckie 31 27,64 31 12,71
Dolnolskie 20 36,63 22 16,61
Opolskie 9 38,98 10 14,79
Kujawsko-pomorskie 23 37,25 23 15,71
Wielkopolskie 27 34,24 23 14,78
Pomorskie 19 34,45 18 18,22
Warmisko-mazurskie 20 37,67 20 15,05
Maopolskie 16 32,14 15 17,50
Podkarpackie 18 41,75 20 16,43
lskie 40 36,02 45 15,41
dzkie 25 35,42 28 13,82
witokrzyskie 12 34,17 12 16,73
Zachodniopomorskie 26 39,79 25 17,20
Lubuskie 8 35,65 6 17,58
Lubelskie 18 33,97 18 16,03
Podlaskie 16 37,23 16 16,07
Ogem kraj 328 34,26 332 15,16
rdo: URE.
3.2.3. Inne dziaania Prezesa URE
Wrd pozostaych spraw z zakresu ciepownictwa zaatwianych w OT URE, naley wymieni

zgaszane przez przedsibiorcw odmowy przyczenia do sieci ciepowniczej. OT URE systema-
tycznie monitoruj warunki przyczania podmiotw do sieci ciepowniczej.
W 2012 r., podobnie jak w roku ubiegym, zaobserwowano due zainteresowanie odbiorcw
ciepa, jak rwnie wacicieli bd najemcw lokali mieszkalnych, kwestiami zwizanymi z pra-
widowoci rozliczania na poszczeglnych uytkownikw mieszka kosztw dostarczania ciepa
do budynkw, w tym w szczeglnoci budynkw mieszkalnych. Pracownicy OT URE udzielali
wyjanie na liczne zapytania kierowane w tym zakresie do poszczeglnych oddziaw. Wrd
innych zagadnie stanowicych przedmiot pyta i wtpliwoci zgaszanych do OT URE, naley
w szczeglnoci wymieni kwestie dotyczce sposobu ustalania cen w taryfach, trybu weryfikacji
kosztw dokonywanej przez OT w trakcie postpowania administracyjnego w zakresie taryfo-
wania ciepa, odmw przyczenia do sieci ciepowniczej. Wyej wymienione zagadnienia sta-
nowiy rwnie przedmiot bezporednich spotka w siedzibach OT URE, ktre najczciej odby-
way si z inicjatywy przedsibiorstw energetycznych i pozostaych uczestnikw rynku.
Oddziay terenowe kontynuoway wspprac z Powiatowymi Rzecznikami Konsumentw,
ktrzy informowani s na bieco o wszcztych postpowaniach w zakresie zatwierdzenia kolej-
nych taryf dla ciepa, o wydawanych decyzjach dotyczcych zatwierdzonych taryf oraz o wyni-
kach postpowa wyjaniajcych prowadzonych na wnioski odbiorcw z rejonu dziaania rzecz-
nika i OT.
Ponadto przedstawiciele OT kontynuowali swoj dziaalno w wojewdzkich zespoach/radach
ds. bezpieczestwa energetycznego powoanych przez poszczeglnych Wojewodw. W trakcie
posiedze tych zespow poruszane s m.in. zagadnienia zwizane z ocen stanu wykonania
i uchwalenia gminnych projektw do planu zaopatrzenia w ciepo, dokonywana jest rwnie
ocena stanu technicznego infrastruktury ciepowniczej poszczeglnych wojewdztw i jej wpywu
na cigo i niezawodno dostaw. Omawiane s rwnie problemy w realizowaniu planowa-
nych inwestycji w zakresie ciepownictwa.
Przedstawiciele OT URE wzili udzia w licznych konferencjach, seminariach, spotkaniach
i szkoleniach dotyczcych problematyki zwizanej z dostarczaniem ciepa, organizowanych

w szczeglnoci przez przedsibiorstwa ciepownicze oraz stowarzyszenia skupiajce jednostki
samorzdu terytorialnego.
W 2012 r. OT URE podejmoway rwnie szereg przedsiwzi o charakterze informacyjno-
edukacyjnym. Pracownicy OT URE brali udzia w projektach i warsztatach edukacyjnych, nad
ktrymi niejednokrotnie sprawowa patronat honorowy Prezes URE. Projekty te, skierowane do
rnych grup odbiorcw (zarwno przedsibiorcw, jak i odbiorcw w gospodarstwach domo-
wych), dotyczyy m.in. zagadnie z zakresu efektywnoci energetycznej, w tym kwestii zwiza-
nych z oszczdzaniem energii oraz zagadnie z zakresu praw i obowizkw odbiorcw energii,
sposobu dokonywania rozlicze za dostarczane noniki energii (w tym ciepo).

4. PALIWA CIEKE, BIOPALIWA CIEKE
I BIOKOMPONENTY
4.1. Koncesjonowanie paliw ciekych
4.1.1. Oglna charakterystyka rynku
Produkcja i Sprzeda. Hurtowa sprzeda paliw jest prowadzona w okoo 75% przez Polski
Koncern Naftowy ORLEN SA i Grup Lotos SA, ktrzy to przedsibiorcy s rwnie gwnymi
producentami paliw i jako jedyni na terenie kraju produkuj paliwa cieke z ropy naftowej.
Obrt detaliczny benzynami silnikowymi, olejem napdowym oraz auto-gazem prowadzony

jest, co do zasady, na stacjach paliw i stacjach auto-gazu. Liczba stacji paliw, jak rwnie ich
struktura wacicielska nie zmienia si znaczco w stosunku do 2011 r. Na terenie kraju funk-
cjonuje okoo 6 760 stacji paliw, z czego okoo 3 050 to obiekty nalece do przedsibiorcw
niezrzeszonych bd skupione w sieciach niezalenych.
Biorc pod uwag liczb eksploatowanych stacji paliw, niezmiennie dominuje Polski Koncern
Naftowy ORLEN SA, posiadajcy obecnie okoo 1 760 stacji. Drugim polskim operatorem pod wzgl-
dem iloci uytkowanych stacji paliw jest Grupa Lotos SA, ktra posiada cznie okoo 370 stacji
w caej Polsce.
Koncerny zagraniczne posiadaj natomiast ponad 1 410 stacji paliw. Liderem pod tym
wzgldem jest koncern BP. W jego barwach dziaa w sumie ponad 440 stacji paliw. Drugie miej-
sce zajmuje koncern Shell, ktry posiada niemale 380 stacji. Na trzecim miejscu plasuje si
Statoil z liczb okoo 350 stacji (w tym 80 pod logo 1-2-3). Czwart pozycj zajmuje Lukoil
z liczb ponad 110 stacji. Pite miejsce naley do sieci samoobsugowych stacji Neste posiada
ona w Polsce nieco ponad 100 stacji paliw.
Niezaleni operatorzy operuj w Polsce na ponad 3 050 stacjach paliw. Stacje w sieciach
operatorw niezalenych posiadajcych wicej ni 10 stacji paliw to ponad 700 obiektw. Wzra-
sta rwnie ilo stacji nalecych do sieci sklepowych. Obecnie liczba takich stacji paliw to
okoo 160 obiektw 94).
Zauwaalny jest rwnie dalszy wzrost liczby stacji franczyzowych. Tendencja ta wynika
z faktu, i wielu prywatnych przedsibiorcw, wobec konkurencji ze strony koncernw, a nie-
rzadko take hipermarketw, podejmuje wspprac z partnerem posiadajcym siln mark
oraz stabiln pozycj rynkow.
Ceny. Ceny paliw ciekych nie podlegaj regulacji Prezesa URE. S one wyznaczane na zasa-
dach rynkowych zasadniczo uzalenione s od cen ropy naftowej na rynkach wiatowych,
wysokoci stawek podatku akcyzowego i opaty paliwowej, a take od kursu USD oraz euro.
Jako paliw. W 2012 r. do URE wpyno cznie 75 informacji, przekazanych przez Prezesa
Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw, dotyczcych podmiotw, u ktrych w wyniku
przeprowadzonych kontroli stwierdzono wykonywanie dziaalnoci z naruszeniem obowizuj-
cych przepisw, polegajcym na wprowadzaniu do obrotu paliw ciekych o jakoci niezgodnej
z obowizujcymi normami. W odniesieniu do 2011 r. zauwaalny jest zatem zdecydowany,
ponad dwukrotny wzrost liczby ujawnionych przypadkw naruszania przez przedsibiorcw wa-
runkw koncesji obligujcych do zapewnienia waciwej jakoci paliw wprowadzanych do obro-
tu. W 2011 r. Prezes URE otrzyma bowiem informacje o jedynie 32 przypadkach wykonywania
dziaalnoci z naruszeniem prawa, ktre dotyczyy wprowadzania do obrotu paliw ciekych
94)
Dane zaczerpnite z www.popihn.pl Stacje paliw w Polsce w latach 20052012.

o niewaciwej jakoci. Prezes URE nie dysponuje jednak informacjami na temat oglnej iloci
kontroli przeprowadzonych w 2012 r. przez inspektorw Inspekcji Handlowej w tym zakresie.
Wnioski. Od kilku ju lat obserwowana jest staa dominacja w handlu hurtowym dwch firm,
tj. Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN SA oraz Grupy Lotos SA. Na rynku detalicznym za-
uwaalna jest natomiast oglna tendencja zmiany udziau stacji paliw uytkowanych przez
przedsibiorcw niezrzeszonych, na rzecz stacji nalecych do koncernw paliwowych (zarwno
wasnych, jak i eksploatowanych w ramach umw franczyzowych) oraz stacji skupionych
w sieciach niezalenych.
4.1.2. Prawo i praktyka koncesjonowania
Uwzgldniajc charakter regulacji zawartych w ustawie Prawo energetyczne, dotyczcych

szeroko rozumianego monitorowania podmiotw dziaajcych na rynku paliw ciekych, naley
wskaza, i Prezes URE podejmuje dziaania w tym zakresie poczwszy od etapu udzielania
koncesji, co wie si w szczeglnoci z badaniem sytuacji finansowej wnioskodawcw, ocen
kwestii zwizanych z posiadaniem moliwoci technicznych gwarantujcych prawidowe wyko-
nywanie dziaalnoci, zapewnieniem zatrudnienia osb o waciwych kwalifikacjach zawodowych
(art. 33 ust. 1 pkt 2-4 ustawy Prawo energetyczne), wyeliminowaniem moliwoci wykonywa-
nia dziaalnoci koncesjonowanej przez wnioskodawcw skazanych prawomocnym wyrokiem
sdu za przestpstwo majce zwizek z przedmiotem dziaalnoci gospodarczej okrelonej
ustaw (art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy Prawo energetyczne). Nie mniej istotne jest monitorowa-
nie dziaalnoci podmiotw, ktre uzyskay koncesj Prezesa URE, majce na celu zapewnienie
wykonywania dziaalnoci koncesjonowanej zgodnie z warunkami udzielonej koncesji i przepi-
sami rnych gazi prawa (przykadowo mona wskaza tu na przepisy szeroko rozumianego
Prawa budowlanego, przeciwpoarowe, metrologiczne, ochrony rodowiska i Prawa wodnego,
bezpieczestwa i higieny pracy, regulacje dotyczce zapewnienia waciwej jakoci paliw cie-
kych). Dziaania te maj na celu wyegzekwowanie wykonywania dziaalnoci koncesjonowanej
zgodnie z warunkami koncesji i przepisami prawa, niejednokrotnie konkretyzujc si w postaci
kar pieninych wymierzanych przez Prezesa URE, bd te, w razie potrzeby, polegaj na wy-
eliminowaniu z rynku paliw ciekych przedsibiorcw, ktrzy dopucili si racych nieprawido-
woci w trakcie wykonywania dziaalnoci (cofnicie koncesji).
Kwestie dotyczce koncesjonowania paliw ciekych zostay uregulowane w art. 32 ustawy

Prawo energetyczne, przy czym regulacje prawne dotyczce obowizku koncesjonowania nie
ulegy zmianie w odniesieniu do 2011 r. W dalszym cigu, zgodnie z obowizujcymi przepisami
ustawy Prawo energetyczne, nie wymaga uzyskania koncesji wykonywanie dziaalnoci
w zakresie obrotu gazem pynnym (LPG), jeeli roczna warto tego obrotu nie przekracza rw-
nowartoci 10 000 euro (art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy Prawo energetyczne) oraz dziaal-
no gospodarcza w zakresie obrotu benzyn lotnicz oznaczon symbolem PKWiU 23.20.11-40
oraz objt kodem CN 2710 11 31, jeeli roczna warto obrotu nie przekracza rwnowartoci
1 000 000 euro (art. 32 ust. 5 ustawy Prawo energetyczne).
Regulacje prawne dotyczce koncesjonowania paliw ciekych, co do zasady nie sprawiay

przedsibiorcom trudnoci w ich interpretacji i stosowaniu, co przejawiao si w skutecznym
identyfikowaniu dziaalnoci, ktrej wykonywanie wymaga posiadania koncesji.
Pewne trudnoci dotyczyy zidentyfikowania dziaalnoci polegajcej na wytwarzaniu paliw
ciekych oraz produktw, ktrych wytwarzanie podlega obowizkowi koncesyjnemu. Pod poj-
ciem wytwarzania paliw ciekych naley bowiem rozumie wszelkiego rodzaju procesy techno-
logiczne, bez wzgldu na stopie ich skomplikowania, zmierzajce do uzyskania substancji wy-
peniajcej definicj paliwa ciekego. Zatem kade poczenie co najmniej dwch rnych sub-
stancji (w tym produktw bdcych paliwami ciekymi) o rnych waciwociach fizykoche-
micznych i/lub przeznaczeniu, ktre powoduje powstanie paliwa ciekego o parametrach innych
ni przynajmniej jeden z pproduktw/produktw skomponowanych, jest wytwarzaniem paliwa
ciekego. Istotne jest rwnie, z czego nie zawsze zdaj sobie spraw przedsibiorcy, i w przy-

padku posiadania koncesji na wytwarzanie paliw ciekych, dla wprowadzania do obrotu wytwo-
rzonego paliwa, brak jest koniecznoci posiadania odrbnej koncesji na obrt paliwami ciekymi.
Zgodnie za z brzmieniem art. 3 pkt 3 ustawy Prawo energetyczne, paliwa cieke s defi-
niowane jako nonik energii chemicznej, przy czym przepis ten paliw nie rnicuje. Spord
natomiast wielu substancji ciekych bdcych nonikami energii chemicznej jako paliwa cieke
(podlegajce koncesjonowaniu przez Prezesa URE) kwalifikowane s te, ktre wykorzystywane
s jako rda teje energii w rozumieniu przemian energetycznych, co oznacza ich spalanie
w przystosowanych do tego celu urzdzeniach (np. silniki) i instalacjach (np. koty ciepowni-
cze). W zwizku z przedstawion powyej kwalifikacj, uwzgldniajc przeznaczenie danego
paliwa, dla potrzeb koncesjonowania wydzielono w Urzdzie Regulacji Energetyki nastpujce
grupy paliw ciekych: benzyny silnikowe inne ni benzyny lotnicze, paliwa lotnicze, oleje nap-
dowe, estry stanowice samoistne paliwo cieke (tzw. B-100), oleje opaowe, gaz pynny oraz
naft, przy czym paliwa cieke zawierajce komponenty, w tym rwnie biokomponenty, nie
stanowi odrbnego rodzaju paliw ciekych, lecz zaliczane s do tej kategorii, ktrej parametry
jakociowe speniaj.
Gwnym kryterium zakwalifikowania substancji chemicznej jako okrelonego rodzaju paliwa
ciekego jest zatem jednoznaczne okrelenie przeznaczenia danego produktu zgodnie z ww.
definicj, przy czym samo wskazanie potencjalnego przeznaczenia jakiego produktu np. do
celw napdowych, nie powoduje jednoczenie moliwoci uznania tego produktu jako paliwa
ciekego w rozumieniu ustawy Prawo energetyczne.
Ponadto nadal zauwaalny jest rwnie brak wiedzy, i znakowanie lub barwienie wyrobw
energetycznych paliw ciekych przeznaczonych do celw opaowych lub napdowych, w za-
kresie uregulowanym przepisami ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym 95), tj. dla
celw podatkowych, nie jest wytwarzaniem paliw ciekych w rozumieniu ustawy Prawo ener-
getyczne. Podobnie jak okrelony w ustawie o podatku akcyzowym jako produkcja rozlew
gazu pynnego do butli gazowych rwnie nie stanowi wytwarzania paliw ciekych w rozumie-
niu ustawy Prawo energetyczne.
Rynek paliw ciekych charakteryzuje si du dynamik dotyczc zarwno form, jak i spo-
sobw prowadzenia dziaalnoci. Skutkuje to czstymi zmianami w przedsibiorstwach wykonu-
jcych t dziaalno gospodarcz. Dlatego te w 2012 r. najwiksz ilo prowadzonych post-
powa administracyjnych stanowiy postpowania w sprawie zmiany, cofnicia, czy stwierdzenia
wyganicia koncesji.
Najczstsz przyczyn zmian w koncesjach byy zmiany siedziby, zmiany skadu osobowego
spek osobowych lub formy prawnej (przeksztacenia), zmiana nazwy firmy oraz rozszerzenie
dziaalnoci koncesjonowanej. Pojawiay si take wnioski o zmian koncesji spowodowane
poczeniem lub przejciem podmiotw gospodarczych w oparciu o przepisy Kodeksu spek
handlowych.
Co warte podkrelenia, zgodnie z obecnymi uregulowaniami, nie jest moliwe nabycie konce-
sji jako skadnika przedsibiorstwa, w szczeglnoci poprzez zawarcie umowy sprzeday, gdy
stanowioby to obejcie przepisw prawa. Teza ta znajduje potwierdzenie w orzecznictwie
SOKiK, SA w Warszawie, WSA i NSA.
W nielicznych przypadkach postpowania w sprawie zmiany koncesji koczone byy wyda-
niem decyzji o odmowie zmiany koncesji, bd te pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
Najczstsz przyczyn odmowy udzielenia koncesji lub odmowy jej zmiany, podobnie jak
w latach ubiegych, by brak posiadania lub brak moliwoci udokumentowania posiadania przez
przedsibiorc rodkw finansowych lub moliwoci technicznych pozwalajcych na prawidowe
wykonywanie dziaalno gospodarczej w zakresie, w jakim przedsibiorca wnioskowa o udzie-
lenie lub zmian koncesji.
W minionym roku, podobnie jak w roku poprzednim, zoonych zostao wiele wnioskw do-
tyczcych przeduenia okresu obowizywania koncesji. Wikszo przedsibiorcw wykazaa
si znajomoci prawa w tym zakresie, skadajc wniosek o przeduenie wanoci koncesji nie
pniej, ni na 18 miesicy przed terminem wyganicia koncesji, zgodnie z art. 39 ustawy
95)

Prawo energetyczne. Natomiast w przypadku zoenia przez przedsibiorcw wniosku po upy-
wie ww. terminu, przedsibiorca zobowizany by zoy wniosek o udzielenie nowej koncesji.
Wytwarzanie paliw ciekych
W 2012 r. stwierdzono spadek wpywu wnioskw o udzielenie koncesji na wytwarzanie paliw

w porwnaniu do roku poprzedniego. cznie udzielono dwch koncesji na wytwarzanie paliw
ciekych. Dokonano rwnie zmiany dziewiciu koncesji, przy czym zmiany te w wikszoci
przypadkw dotyczyy zmiany siedziby koncesjonariusza lub zmiany przedmiotu i zakresu wyko-
nywania dziaalnoci koncesjonowanej. Ponadto, w 2012 r. utracio moc obowizujc dziesi
koncesji na wytwarzanie paliw ciekych, zarwno na skutek ich cofnicia, stwierdzenia wyga-
nicia (m.in. na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne, zgodnie z ktrym
Prezes URE cofa koncesj w przypadku cofnicia przez waciwego naczelnika urzdu celnego
zezwolenia na prowadzenie skadu podatkowego lub jego wyganicia), jak te upywu terminu
ich wanoci.
Dane dotyczce wanych na 31 grudnia 2012 r. koncesji na wytwarzanie paliw ciekych za-
wiera tab. 51.
Przesyanie lub dystrybucja paliw ciekych
Koncesj na przesyanie paliw ciekych posiada w dalszym cigu tylko jeden przedsibiorca.
W 2012 r. do urzdu nie zosta rwnie skierowany wniosek o udzielenie koncesji w tym zakresie.
Magazynowanie paliw ciekych
W 2012 r. Prezes URE udzieli piciu koncesji na magazynowanie paliw ciekych. Dokonano
rwnie jedenastu zmian decyzji. W 2012 r. utracio moc obowizujc pi koncesji na maga-
zynowanie paliw ciekych wobec ich cofnicia, stwierdzenia wyganicia, jak te upywu terminu
ich wanoci.
Dane dotyczce wanych na 31 grudnia 2012 r. koncesji na magazynowanie paliw ciekych
zawiera tab. 51.
Obrt paliwami ciekymi
Koncesjonowanie dziaalnoci gospodarczej polegajcej na obrocie paliwami ciekymi w 2012 r.

skoncentrowane byo przede wszystkim na udzielaniu nowych koncesji przedsibiorcom, ktrzy:
(1) wybudowali nowe miejsca sprzeday paliw, (2) planowali wykonywa dziaalno w oparciu
o przejt istniejc ju infrastruktur techniczn, (3) zoyli wniosek o przeduenie posiadanej
koncesji po terminie wskazanym w art. 39 ustawy Prawo energetyczne.
Wikszo postpowa w sprawie udzielenia koncesji na obrt paliwami ciekymi koczya
si ich udzieleniem. Odmowa nastpowaa najczciej w sytuacji, gdy przedsibiorca nie spe-
nia warunkw okrelonych prawem (w szczeglnoci moliwoci technicznych oraz finanso-
wych) lub zosta skazany za przestpstwo majce zwizek z dziaalnoci koncesjonowan, albo
nie dawa rkojmi prawidowego wykonywania dziaalnoci. Umorzenie postpowania nastpo-
wao, gdy przedsibiorca w jego trakcie rezygnowa z zamiaru wykonywania dziaalnoci konce-
sjonowanej, natomiast wniosek przedsibiorcy pozostawiany by bez rozpatrzenia, zgodnie
z postanowieniami ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, gdy wnioskodawca nie uzu-
peni brakujcej dokumentacji powiadczajcej, e spenia on warunki okrelone przepisami
prawa, wymagane do wykonywania dziaalnoci koncesjonowanej.
Prezes URE w 2012 r. udzieli 765 koncesji na obrt paliwami ciekymi. Rwnoczenie od-
mwi udzielenia koncesji w 34 przypadkach, natomiast 23 postpowania zostay umorzone.
Dokonano rwnie 472 zmian obowizujcych koncesji, w tym w 60 przypadkach dokonano
zmiany okresu ich obowizywania.

Dane dotyczce wanych na 31 grudnia 2012 r. koncesji na obrt paliwami ciekymi zawiera
tab. 51.
Tabela 51. Koncesjonowanie paliw ciekych
Koncesje udzielone przez Prezesa URE Koncesje wane na koniec

Paliwa cieke
w 2012 r. [szt.] 2012 r. [szt.]
Wytwarzanie 2 74
Magazynowanie 5 52
Przesyanie 0 1
Obrt 765 8 490
Razem 772 8 617
rdo: URE.
Cofnicie i wyganicie koncesji, inne dziaania Prezesa URE w obszarze

koncesjonowania
Koncesja udzielona przedsibiorstwu wygasa przed upywem czasu, na jaki zostaa wydana,
z dniem wykrelenia danego przedsibiorcy z waciwego rejestru lub ewidencji (art. 42 Prawa
energetycznego). O fakcie wykrelenia przedsibiorcy z waciwego rejestru lub ewidencji Pre-
zes URE dowiaduje si z reguy z wykorzystaniem dostpu do Centralnej Ewidencji i Informacji
o Dziaalnoci Gospodarczej oraz od innych organw, poniewa przedsibiorcy po zaprzestaniu
dziaalnoci zazwyczaj nie s zainteresowani formalnym powiadomieniem organu koncesyjnego.
Kierowana do nich w takich przypadkach korespondencja najczciej pozostaje bez odpowiedzi.
W przypadku stwierdzenia, e przedsibiorca zosta wykrelony z waciwego rejestru lub ewi-
dencji, wydawana jest decyzja deklaratoryjna o wyganiciu koncesji z dniem wykrelenia.
Jedn z przyczyn zmiany liczby wanych koncesji jest rwnie upyw terminu ich obowizy-
wania, przy czym naley uwzgldni, i w czci tego rodzaju przypadkw koncesjonariusze nie
wystpuj ju o ponowne udzielenie koncesji.
Przesanki dla cofnicia koncesji okrelone zostay w art. 41 ustawy Prawo energetyczne.
W zdecydowanej wikszoci przypadkw podejmowanie decyzji w sprawie cofnicia koncesji
nastpowao, gdy przedsibiorcy:
zaprzestali wykonywania koncesjonowanej dziaalnoci gospodarczej,
w racy sposb naruszali warunki udzielonej koncesji, w tym nie uiszczali opat
koncesyjnych, oraz
gdy wydano prawomocne orzeczenie zakazujce przedsibiorcy wykonywania dziaalnoci
gospodarczej objtej koncesj.
W 2012 r. utraciy moc obowizujc 594 koncesje na obrt paliwami ciekymi. Naley przy
tym podkreli, i liczba ta obejmuje zarwno koncesje cofnite na wniosek przedsibiorcy,
wygase z uwagi na wykrelenie koncesjonariusza z waciwego rejestru lub ewidencji, jak i te
koncesje, ktrych okres wanoci zakoczy si w 2012 r. Tym samym liczba ta obejmuje przed-
sibiorcw, ktrym zostaa udzielona nowa koncesja, gdy nie zosta przez nich zoony wniosek
o przeduenie dotychczasowej koncesji w terminie wynikajcym z art. 39 ustawy Prawo
energetyczne. Nie jest ona natomiast rwnoznaczna z iloci koncesjonariuszy, ktrym w ktry-
kolwiek z opisanych sposobw odebrane zostay uprawnienia do wykonywania dziaalnoci kon-
cesjonowanej w zakresie paliw ciekych.
W procesie koncesjonowania paliw ciekych, jak rwnie monitorowania tego sektora rynku
sensu largo, istotna jest take wsppraca z innymi organami administracji oraz subami pa-
stwa. Przebiega to dwutorowo: z jednej strony od instytucji pastwowych i sub wpywaj do
URE zarwno pytania dotyczce funkcjonowania rynku paliw ciekych, jak i proby o informacje
o poszczeglnych przedsibiorcach posiadajcych koncesj; z drugiej natomiast strony, organy
administracji i suby nadsyaj informacje o ujawnionych w trakcie wykonywania czynnoci
nieprawidowociach w dziaalnoci przedsibiorcw posiadajcych koncesje 96).
96)
Najwicej takich informacji nadesa Prezes UOKiK w odniesieniu do przedsibiorcw wprowadzajcych do obro-
tu paliwa o niewaciwej jakoci, ale take Inspektoraty Ochrony rodowiska, Urzd Dozoru Technicznego, Urzdy Miar,
Urzdy Celne, jednostki Pastwowej Stray Poarnej, organy cigania, organy podatkowe, organy nadzoru budowlanego.

Po otrzymaniu takich informacji Prezes URE dysponuje trojakimi narzdziami oddziaywania
na podmioty koncesjonowane. Moe, stosownie do indywidualnie ocenionego przypadku, nao-
y kar pienin, cofn koncesj, jak rwnie ograniczy jej zakres. Na podstawie art. 41
ust. 3 ustawy Prawo energetyczne, Prezes URE moe bowiem zmieni (ograniczy) zakres
udzielonej koncesji w przypadkach okrelonych w art. 58 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o swobodzie
dziaalnoci gospodarczej tj. w przypadku, gdy przedsibiorca raco narusza warunki okrelone
w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej dziaalnoci gospodarczej, okrelo-
ne przepisami prawa oraz w wyznaczonym terminie nie usun stanu faktycznego lub prawnego
niezgodnego z warunkami okrelonymi w koncesji lub z przepisami regulujcymi dziaalno
gospodarcz objt koncesj. Cofnicie koncesji stanowi niewtpliwie najdotkliwsz sankcj,
jaka moe spotka przedsibiorc. Kary pienine nakadane s za na przedsibiorcw, ktrzy
nie przestrzegaj obowizkw wynikajcych z koncesji.
Podobnie jak w roku poprzednim, w 2012 r. organy pastwowe ujawniay fakt prowadzenia
dziaalnoci bez wymaganej koncesji i przekazyway takie informacje do Prezesa URE, pomimo,
i dziaanie takie stanowi wykroczenie z art. 601 Kodeksu wykrocze i co do zasady nie podlega
kognicji tego organu. W takich przypadkach dziaania powinna podejmowa Policja, przygoto-
wujc wniosek o ukaranie przedsibiorcy wykonujcego dziaalno bez stosownej koncesji
Prezesa URE w zakresie wymagajcym jej uzyskania, do sdu powszechnego. Jednoczenie
jednak istotn z punktu widzenia Prezesa URE informacj jest wskazanie dostawcy paliwa cie-
kego, ktry sprzedawa paliwa przedsibiorcy nieposiadajcemu wymaganej prawem koncesji.
Zgodnie bowiem z warunkami koncesji na obrt paliwami ciekymi koncesjonariusz nie moe
zawiera umw kupna sprzeday paliw ciekych z przedsibiorstwami energetycznymi, ktre
nie posiadaj koncesji w przypadkach, gdy koncesja taka jest wymagana przepisami Prawa
energetycznego. Powzicie zatem wyej wymienionej informacji moe stanowi podstaw do
wszczcia przez Prezesa URE wobec tego koncesjonariusza postpowania w sprawie wymierze-
nia mu kary pieninej.
Prezes URE kontynuowa rwnie wspprac z instytucjami i organizacjami zwizanymi
z rynkiem paliw, w tym w szczeglnoci z Polsk Izb Paliw Pynnych, Polsk Organizacj Prze-
mysu i Handlu Naftowego, Krajow Izb Biopaliw itp.
4.2. Monitorowanie rynku biokomponentw, paliw ciekych

i biopaliw ciekych
4.2.1. Podstawy prawne
Zagadnienia dotyczce monitorowania rynku biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw cie-

kych zostay uregulowane w Rozdziale 6 ustawy o biopaliwach. Zauway naley, i regulacje
prawne dotyczce przedstawionej niej materii ulegy z pocztkiem 2012 r. pewnym zmianom
w odniesieniu do stanu prawnego istniejcego w 2011 r. Ustawa z 27 maja 2011 r. o zmianie
ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakoci paliw oraz niektrych innych ustaw 97),
moc art. 3 pkt 4 wprowadzia w art. 30 ustawy o biopaliwach dodatkowy ust. 2b, w ktrym
zostao zawarte upowanienie dla Prezesa URE do opracowania i udostpnienia wzorw spra-
wozda kwartalnych, o ktrych mowa w art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o biopaliwach. Zapisy ww.
ustawy weszy w ycie 1 stycznia 2012 r. w zwizku z wejciem w ycie powoanej powyej
ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania kontrolowania jakoci paliw oraz niektrych
innych ustaw. Prezes URE, na podstawie upowanienia wprowadzonego do ustawy o biopali-
wach, jeszcze w 2011 r. opracowa i udostpni nowe wzory sprawozda kwartalnych dla wy-
twrcw biokomponentw (oznaczone symbolem DPE-4.1) i producentw paliw ciekych i bio-
paliw ciekych (oznaczone symbolem DPE-4.2), znajdujce zastosowanie do sprawozda kwar-
talnych skadanych od 1 stycznia 2012 r.
97)
Dz. U. Nr 153, poz. 902 i Nr 234, poz. 1392.

W 2012 r. ustawa o biopaliwach zobowizywaa Prezesa URE do prowadzenia monitoringu
rynku biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw ciekych na podstawie:
A. Sprawozda kwartalnych (art. 30 ust. 1 ustawy o biopaliwach) przekazywanych w terminie
do 45 dni po zakoczeniu kwartau przez wytwrcw biokomponentw 98), zawierajcych in-
formacje dotyczce iloci i rodzajw uytych surowcw, wytworzonych oraz wprowadzonych
do obrotu biokomponentw, a take kosztw zwizanych z wytwarzaniem biokomponentw.
B. Sprawozda kwartalnych (art. 30 ust. 2 ustawy o biopaliwach) przekazywanych w terminie
do 45 dni po zakoczeniu kwartau, przez producentw paliw ciekych i biopaliw ciekych 99),
zawierajcych informacje dotyczce iloci i rodzajw wytworzonych paliw ciekych i biopaliw
ciekych, oraz sposobu ich rozdysponowania a take kosztw zwizanych z wytworzeniem
paliw ciekych i biopaliw ciekych.
C. Danych z systemw administracji celnej, przekazywanych przez Ministra Finansw w formie
sprawozda kwartalnych (art. 30 ust. 3 ustawy o biopaliwach), ktre powinny zawiera in-
formacje dotyczce iloci i rodzajw biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw ciekych im-
portowanych oraz sprowadzonych w ramach nabycia wewntrzwsplnotowego przez produ-
centw paliw ciekych i biopaliw ciekych 100).
Niewykonywanie lub nierzetelne wykonywanie przez przedsibiorcw ww. obowizkw spra-

wozdawczych zagroone jest sankcj w postaci kary pieninej (por. pkt 5.3.).
Naley podkreli, e rwnie w 2012 r. informacje zawarte w sprawozdaniach otrzymywa-

nych od Ministra Finansw byy sporzdzone wycznie wedug kodw CN i nie uwzgldniay
podziau na biokomponenty, paliwa cieke i biopaliwa cieke, zdefiniowane w art. 2 ust. 1 pkt 3-11
i pkt 23 oraz ust. 2 ustawy o biopaliwach. Powysze powoduje, e przydatno sprawozda
Ministra Finansw dla celw realizacji przepisw ustawy o biopaliwach jest ograniczona. Taki
stan rzeczy jest wysoce niepokojcy. Dowiadczenia Prezesa URE zwizane z regulowaniem
dziaalnoci przedsibiorstw energetycznych, w tym w szczeglnoci w zakresie monitorowania
realizacji NCW wskazuj, i informacjom z systemw administracji celnej, pomimo pewnej po-
prawy w tym wzgldzie, nie mona nada przymiotu danych kompleksowych, przez co istnieje
due ryzyko nie zidentyfikowania podmiotu, na ktrym spoczywa obowizek przewidziany w art. 23
ust. 1 ustawy o biopaliwach. Katalog podmiotw przekazywany przez Ministra Finansw do dys-
pozycji Prezesa URE w trybie okrelonym w art. 30 ust. 3 powoanej ustawy nie ma zatem cha-
rakteru zamknitego, o czym wyranie wiadcz przypadki, w ktrych Prezes URE, na skutek
informacji pozyskanych w toku odrbnych postpowa, dokonuje indywidualnej identyfikacji
podmiotu nie wskazanego w adnym z raportw kwartalnych Ministra Finansw za dany rok
rozliczeniowy, a obowizanego do wykonania NCW. Dodatkowo podkreli naley, i ryzyko
powstania luki w systemie monitorowania realizacji NCW wzrasta wraz ze zjawiskiem polegaj-
cym na podejmowaniu przez poszczeglnych przedsibiorcw dziaalnoci gospodarczej w celu
zrealizowania zaledwie kilku istotnych transakcji w zakresie wprowadzenia na terytorium Rze-
czypospolitej Polskiej zaimportowanych, wzgldnie nabytych wewntrzwsplnotowo paliw lub
biopaliw ciekych.
Przedstawiony stan faktyczny, wskazujcy na dziaania zmierzajce do obejcia przepisw
prawa przewidujcych obowizek realizacji NCW sprawia, i po raz kolejny krytycznie oceni
trzeba wiarygodno danych przekazywanych Prezesowi URE w trybie art. 30 ust. 3 ustawy
o biopaliwach.
Rezultatem dziaa prowadzonych w zakresie monitoringu rynku biokomponentw, paliw
ciekych i biopaliw ciekych byy zbiorcze raporty kwartalne Prezesa URE, sporzdzane na pod-
98)
Tj. przedsibiorcw w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, wykonujcych
dziaalno gospodarcz w zakresie wytwarzania, magazynowania lub wprowadzania do obrotu biokomponentw.
99)
Tj. przedsibiorcw w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, wykonujcych
dziaalno gospodarcz w zakresie:
a) wytwarzania, magazynowania, importu lub nabycia wewntrzwsplnotowego paliw ciekych lub biopaliw ciekych
i wprowadzania ich do obrotu lub
b) importu lub nabycia wewntrzwsplnotowego biokomponentw.
100)
Minister waciwy do spraw finansw publicznych przekazuje, w terminie do 45 dni po zakoczeniu kwartau,
Prezesowi URE oraz Prezesowi Agencji Rynku Rolnego, sporzdzone wedug kodw CN, na podstawie danych z syste-
mw administracji celnej, sprawozdanie kwartalne zawierajce informacje dotyczce iloci i rodzajw biokomponentw,
paliw ciekych i biopaliw ciekych importowanych oraz sprowadzonych w ramach nabycia wewntrzwsplnotowego przez
producentw paliw ciekych i biopaliw ciekych (zgodnie z art. 30 ust. 3 ustawy o biopaliwach).

stawie art. 30 ust. 4 ustawy o biopaliwach, przekazywane ministrom waciwym do spraw: fi-
nansw publicznych, gospodarki, rynkw rolnych oraz rodowiska, a take Prezesowi Agencji
Rynku Rolnego.
4.2.2. Biokomponenty
W 2012 r. Prezes URE otrzymywa, po zakoczeniu kolejnych kwartaw, sprawozdania

kwartalne sporzdzane przez wytwrcw biokomponentw.
Zgromadzone dane byy sukcesywnie publikowane na stronie internetowej urzdu. Ich ze-
stawienie zbiorcze dotyczce 2012 r. zawarte zostao w tab. 52.
Tabela 52. Biokomponenty podstawowe informacje
Jedn.
Wyszczeglnienie Ogem Bioetanol Ester
miary
Ilo biokomponentw wytworzonych przez og wytwrcw [tona] 759 760 167 802 591 957
Ilo biokomponentw sprzedanych przez wytwrcw
[tona] 652 221 98 847 553 375
na terytorium kraju
Ilo biokomponentw sprzedanych przez wytwrcw
[tona] 20 954 3 165 17 789
podmiotom zagranicznym
rdo: URE na podstawie informacji uzyskanych: w I, II, III i IV kwartale 2012 r., odpowiednio od 34, 34, 32 i 32
wytwrcw, ktrzy przekazali sprawozdania kwartalne, o ktrych mowa w art. 30 ust. 1 ustawy o biopaliwach.
4.2.3. Biopaliwa cieke
W 2012 r. Prezes URE otrzymywa, po zakoczeniu kolejnych kwartaw, sprawozdania

kwartalne sporzdzane przez producentw paliw ciekych i biopaliw ciekych.
Zebrane dane byy sukcesywnie publikowane na stronie internetowej urzdu. Ich zestawienie
zbiorcze dotyczce 2012 r. zawarte zostao w tab. 53.
Tabela 53. Biopaliwa cieke podstawowe informacje
Na bazie Na bazie
Jedn. Ester (samo-
Wyszczeglnienie Ogem benzyn oleju
miary istne paliwo)
silnikowych napdowego
biopaliwa cieke wytworzone
[tona] 28 743 0 0 28 743
przez og producentw
biopaliwa cieke sprzedane
[tona] 65 358 11 0 65 347
na terytorium kraju
biopaliwa cieke przeznaczone
do zastosowania w wybranych flotach* [tona] 306 0 0 306
oraz zuyte na potrzeby wasne
* Wybrane floty, o ktrych mowa w art. 2 ust. 1 pkt 23 ustawy z 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania
i kontrolowania jakoci paliw.
rdo: URE na podstawie informacji uzyskanych w I, II, III i IV kwartale 2012 r., odpowiednio od 47, 47, 40 i 43 pro-
ducentw, ktrzy przekazali sprawozdania kwartalne, o ktrych mowa w art. 30 ust. 2 ustawy o biopaliwach.
4.3. Monitorowanie realizacji Narodowego Celu

Wskanikowego
Istotn kompetencj Prezesa URE, ktra umoliwia realizacj zobowiza Polski wynikajcych
z przepisw Dyrektywy 2009/28/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 kwietnia 2009 r.
w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych, zmieniajcej i w nastpstwie
uchylajcej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, jest monitorowanie oraz egzekwowanie
wykonania Narodowego Celu Wskanikowego (NCW), o ktrym mowa w art. 23 ustawy o biopa-
liwach, tj. zapewnienia co najmniej minimalnego udziau biokomponentw i innych paliw odna-

wialnych w oglnej iloci paliw ciekych i biopaliw ciekych sprzedanych, zbytych w innej formie
lub zuytych na potrzeby wasne, liczonego wedug wartoci opaowej.
Przepisy ustawy o biopaliwach zakadaj, e Rada Ministrw, co trzy lata, do 15 czerwca da-
nego roku, okrela, w drodze rozporzdzenia, NCW na kolejne sze lat, biorc pod uwag mo-
liwoci surowcowe i wytwrcze, moliwoci brany paliwowej oraz przepisy Unii Europejskiej
w tym zakresie 101). Aktualnie obowizujce rozporzdzenie Rady Ministrw z 15 czerwca 2007 r.102)
stanowi, e wysoko NCW w 2011 r. powinna wynosi 6,20%, za w 2012 r. 6,65%.
Zobowizanymi do realizacji NCW s przedsibiorcy wykonujcy dziaalno gospodarcz
w zakresie wytwarzania, importu lub nabycia wewntrzwsplnotowego paliw ciekych lub biopa-
liw ciekych, ktrzy sprzedaj lub zbywaj je w innej formie na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej lub zuywaj na potrzeby wasne 103). Obowizek ten jest zabezpieczony moliwoci sto-
sowania przez Prezesa URE sankcji finansowych w postaci kar pieninych (por. pkt 5.3).
W zwizku z wejciem w ycie ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontro-
lowania jakoci paliw oraz niektrych innych ustaw 104), z pocztkiem 2012 r. podmioty zobowi-
zane do realizacji NCW uzyskay moliwo zastosowania wspczynnika redukujcego wysoko
NCW w przypadku udokumentowania wykorzystania w danym roku nie mniej ni 70% biokom-
ponentw wytworzonych przez wytwrcw (w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy o biopali-
wach), prowadzcych dziaalno gospodarcz w zakresie wytwarzania biokomponentw, z su-
rowcw rolniczych lub biomasy, ktrych pochodzenie zostao okrelone przepisami art. 23 ust. 4
pkt 1-3 ustawy o biopaliwach. Wysoko ww. wspczynnika redukcyjnego na lata 20122013
zostaa przy tym ustalona na poziomie 0,85, co oznacza moliwo skorzystania przez podmiot
realizujcy Narodowy Cel Wskanikowy z obniki NCW w tych latach o 15%, po spenieniu wy-
maga uprawniajcych do tej obniki, okrelonych w art. 23 ustawy o biopaliwach.
Jednoczenie w zwizku z wejciem w ycie ustawy o zmianie ustawy o systemie monitoro-
wania i kontrolowania jakoci paliw oraz niektrych innych ustaw 105), Prezes URE, na podstawie
nowo wprowadzonych do ustawy o biopaliwach regulacji prawnych, jeszcze w 2011 r. opraco-
wa i udostpni nowe wzory sprawozda rocznych dotyczcych realizacji NCW w 2011 r.
i w latach nastpnych (oznaczone symbolem DPE-4.3), uwzgldniajcych przy tym moliwo
zastosowania, w odniesieniu do wymaganego w danym okresie rozliczeniowym poziomu NCW,
wspczynnika redukcyjnego.
Na podstawie ww. sprawozda rocznych zebranych w 2012 r. od 25 spord 27 podmiotw,
zidentyfikowanych jako obowizane do realizacji NCW w 2011 r., ustalono, e udzia biokompo-
nentw i innych paliw odnawialnych w oglnej iloci paliw ciekych i biopaliw ciekych sprzeda-
wanych, zbywanych w innej formie lub zuywanych na potrzeby wasne w 2011 r. wynis
6,24%. 23 spord 27 podmiotw zobowizanych do realizacji NCW, wykazao wykonanie tego
obowizku na wymaganym prawem poziomie.
Z ustale dokonanych w 2011 r. wynika, i w grupie 27 podmiotw zidentyfikowanych jako
obowizane do realizacji Narodowego Celu Wskanikowego w 2011 r. znalazy si:
cztery podmioty, ktre osigny NCW na poziomie poniej 6,20% lub nie wykazay
realizacji,
dwanacie podmiotw, ktre osigny NCW na poziomie od 6,20% do 6,49%,
trzy podmioty, ktre osigny NCW na poziomie od 6,50% do 6,99%,
trzy podmioty, ktre osigny NCW na poziomie od 7,00% do 29,99%,
jeden podmiot, ktry osign NCW na poziomie od 30,00% do 99,99%,
cztery podmioty, ktre osigny NCW na poziomie 100%.
Ponadto, w 2012 r. do przedsibiorcw podlegajcych dyspozycji art. 23 ust. 1 ustawy

o biopaliwach skierowano wezwania do przedstawienia szczegowych informacji i dokumentw
w zakresie realizacji NCW w 2011 r. Na podstawie przekazanych od ww. przedsibiorcw infor-
macji i dokumentw prowadzone byy czynnoci rozliczeniowe w powyszym zakresie, jak rw-
nie czynnoci rozliczeniowe za lata 20092010. W stosunku do podmiotw, ktre nie zrealizo-
101)
Art. 24 ust. 1 ustawy o biopaliwach.
102)
Rozporzdzenie Rady Ministrw z 15 czerwca 2007 r. w sprawie Narodowych Celw Wskanikowych na lata
20082013 (Dz. U. Nr 110, poz. 757).
103)
Art. 2 ust. 1 pkt 25 ustawy o biopaliwach.
104)
Ustawa z 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakoci paliw oraz niekt-
rych innych ustaw (Dz. U. Nr 153, poz. 902 z pn. zm.).
105)
j.w.

way w 2011 r. NCW na wymaganym prawem poziomie, bd nie wykazay jego realizacji pro-
wadzono postpowania zmierzajce do zastosowania sankcji przewidzianych w przepisach
ustawy o biopaliwach.
Z kolei, na podstawie sprawozda kwartalnych (art. 30 ust. 2 ustawy o biopaliwach) przeka-

zywanych w terminie do 45 dni po zakoczeniu danego kwartau, przez producentw paliw cie-
kych i biopaliw ciekych, zawierajcych informacje m.in. dotyczce iloci i rodzajw wytworzo-
nych paliw ciekych i biopaliw ciekych oraz sposobu ich rozdysponowania (por. pkt 4.2.1.
i 4.2.3.) ustalono, i szacunkowy poziom wykonania NCW za 2012 r. wynis 5,30%. Naley
jednak doda, e wstpne informacje dotyczce realizacji NCW za cay rok 2012 bd dostpne
w drugim kwartale 2013 r., co wynika z uwarunkowa formalno-prawnych monitorowania reali-
zacji NCW, w tym terminu skadania sprawozdania rocznego, o ktrym mowa w treci art. 30b
ust. 1 ustawy o biopaliwach.

5. INNE ZADANIA PREZESA URE
5.1. Kontrolowanie dziaalnoci przedsibiorstw

energetycznych
Na kontrol dokonywan przez Prezesa URE naley w pierwszej kolejnoci spojrze przez
pryzmat zada i uprawnie, jakie temu organowi przysuguj zgodnie z art. 23 ust. 2 ustawy
Prawo energetyczne. Do zakresu kompetencji Prezesa URE naley m.in. kontrolowanie wykony-
wania obowizkw przez przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si wytwarzaniem energii
elektrycznej lub jej obrotem i sprzedajce t energi odbiorcom kocowym, przyczonym do
sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; odbiorcw kocowych bdcych czonkami giedy
towarowej lub czonkami rynku organizowanego przez podmiot prowadzcy na terytorium Rze-
czypospolitej Polskiej rynek regulowany, w odniesieniu do transakcji zawieranych we wasnym
imieniu na giedzie towarowej lub na rynku organizowanym przez ten podmiot, towarowych
domw maklerskich lub domw maklerskich, w odniesieniu do transakcji realizowanych na zle-
cenie odbiorcw kocowych na giedzie towarowej lub na rynku organizowanym przez podmiot
prowadzcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regulowany; kontrolowanie standar-
dw jakociowych obsugi odbiorcw oraz kontrolowanie na wniosek odbiorcy dotrzymania pa-
rametrw jakociowych paliw gazowych i energii elektrycznej oraz kontrola kwalifikacji osb,
o ktrych mowa w art. 54 ustawy. Kompetencje Prezesa URE upowaniaj go do kontroli prze-
strzegania warunkw prowadzenia dziaalnoci podmiotw, ktrym zostay udzielone koncesje.
Przepisy ustawy Prawo energetyczne umoliwiaj Prezesowi URE prowadzenie kontroli dziaal-
noci przedsibiorstw energetycznych poprzez analiz ich sytuacji w procesie udzielania koncesji
lub jej zmiany, a take podejmowanie odpowiednich dziaa w przypadku zgoszenia przez inne
organy pastwa czy te odbiorcw (np. w formie skarg) faktu dokonywania narusze prawa
przez podmioty podlegajce koncesjonowaniu lub podejrzenia nieprzestrzegania przez te pod-
mioty przepisw prawa, czy te warunkw udzielonej koncesji.
Prezes URE sprawuje biec kontrol nad posiadaniem taryf dla energii elektrycznej i paliw
gazowych przez przedsibiorstwa, ktre uzyskay koncesje na prowadzenie dziaalnoci w tym
zakresie. A mianowicie, dziaajc na podstawie art. 28 ustawy Prawo energetyczne przedsi-
biorstwa te proszone s o przedstawienie oglnych informacji nt. prowadzonej dziaalnoci, tj.
podanie w szczeglnoci:
czy zostaa podjta dziaalno gospodarcza w zakresie objtym koncesjami,
czy Przedsibiorstwo posiada zatwierdzon przez Prezesa URE taryf na prowadzenie danej
dziaalnoci lub wystpio z wnioskiem o jej zatwierdzenie,
planowanej liczby odbiorcw paliw gazowych lub energii elektrycznej,
planowanej rocznej dostawy paliw gazowych lub energii elektrycznej.
Przedsibiorstwa pouczane s o koniecznoci ustalenia taryf i przedoenia ich do zatwier-

dzenia Prezesowi URE, jak rwnie o sankcjach wynikajcych z art. 56 ust. pkt 5 i 5a ustawy
Prawo energetyczne za stosowanie cen i taryf, nie przestrzegajc obowizku ich przedstawienia
Prezesowi URE do zatwierdzenia.
Ponadto przepisy ustawy Prawo energetyczne wskazuj wprost obszary, ktre podlegaj
kontroli Prezesa URE. Zgodnie z delegacj ustawow zawart w art. 23 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy,
do zakresu dziaania Prezesa URE naley m.in. kontrola stosowania taryf paliw gazowych, ener-
gii elektrycznej i ciepa pod wzgldem ich zgodnoci z zasadami okrelonymi w art. 44, 45 i 46
ustawy, w tym analizowanie i weryfikowanie kosztw przyjmowanych przez przedsibiorstwa
energetyczne jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opat w taryfach.

Zmierzajc wic do rwnowaenia interesw przedsibiorstw i odbiorcw paliw i energii, Pre-
zes URE dokonuje kontroli w kadym postpowaniu administracyjnym w sprawie zatwierdzenia
taryfy, bez wzgldu na rodzaj nonika m.in. poprzez:
1) analizowanie i weryfikowanie kosztw przyjmowanych przez przedsibiorstwa energetyczne
jako uzasadnione do kalkulacji cen i stawek opat (w tym prawidowo kosztw przeniesio-
nych i sposb podziau kosztw wsplnych),
2) sprawdzanie czy wysoko proponowanych do zatwierdzenia cen i stawek opat zapewnia
ochron interesw odbiorcw przed ich nieuzasadnionym poziomem,
3) ustalanie udziau opat staych w cznych opatach za usugi dystrybucji,
4) sprawdzanie czy przedsibiorstwa rnicuj ceny i stawki opat dla poszczeglnych grup
taryfowych stosownie do ponoszonych kosztw,
5) analizowanie prawidowoci planowanych przychodw za ponadumowny pobr energii bier-
nej, przekroczenia mocy i opaty za usugi wykonywane na dodatkowe zlecenie odbiorcy itp.,
o ktre to przychody pomniejszany jest przychd pokrywajcy koszty uzasadnione przedsi-
biorstwa, a stanowicy podstaw do kalkulacji stawek opat, itd.
Ponadto, Prezes URE prowadzi stay, biecy nadzr nad stosowaniem taryf przez przedsi-
biorstwa energetyczne, w szczeglnoci w zwizku z wtpliwociami odbiorcw, co do prawi-
dowoci ich stosowania. Najczstszymi przypadkami s kontrole pod ktem zgodnoci stosowa-
nia taryf z okrelonymi w niej warunkami, dotyczcymi: zasad kwalifikacji odbiorcw do po-
szczeglnych grup taryfowych, zmiany grupy taryfowej, sposobu rozlicze, udzielania bonifikat
z tytuu przerw w dostawie energii elektrycznej oraz sposobu naliczania opat za ponadumowny
pobr energii biernej i za przekroczenia mocy umownej.
Nastpstwem ujawnienia nieprawidowoci s natomiast stosowne, opisane poniej, dziaa-

nia interwencyjne przy wykorzystaniu dostpnych instrumentw prawnych.
5.1.1. Dziaania interwencyjne
Energia elektryczna
W 2012 r. monitorowano spraw awarii urzdze wytwrczych w kontekcie zgodnoci wy-

konywania przez przedsibiorstwo energetyczne dziaalnoci gospodarczej w zakresie wytwa-
rzania energii elektrycznej, zgodnie z warunkami okrelonymi w udzielonej koncesji.
Ponadto prowadzono dwa postpowania wyjaniajce dotyczce podejrzenia naruszenia
przez przedsibiorcw warunkw koncesji na obrt energi elektryczn w zwizku z dokonaniem
zakupu energii elektrycznej od wytwrcy energii odnawialnej nie posiadajcego stosownej koncesji
na wytwarzanie energii elektrycznej. W wyniku uzyskanych informacji w styczniu 2013 r. wszczto
postpowanie w sprawie wymierzenia kary pieninej w stosunku do jednego z przedsibior-
cw, natomiast w stosunku do drugiego na koniec 2012 r. nie zakoczono postpowania wyja-
niajcego.
Prezes URE prowadzi take biecy nadzr wynikajcy z napywajcej korespondencji, od

odbiorcw paliw i energii, pod ktem zgodnoci stosowania taryf z okrelonymi w nich warun-
kami. Tylko w nielicznych przypadkach urzd podejmowa interwencje w przedsibiorstwach
energetycznych, aby uzyska informacj na temat sprawy majc na celu pomoc odbiorcy i do-
prowadzenie do rozlicze zgodnych z warunkami okrelonymi w taryfie. W wikszoci przypad-
kw udzielano wyczerpujcych odpowiedzi, gdy zadawane pytania lub stawiane zarzuty wyni-
kay raczej z nieznajomoci tematu przez piszcego, natomiast w pozostaych przypadkach po-
dejmowano interwencje:
1. W zwizku z pismem odbiorcy przesanym w 2011 r., w sprawie stosowania w rozliczeniach
za energi elektryczn przez przedsibiorstwo energetyczne wspczynnika pewnoci zasila-
nia w wysokoci 1,2, przeprowadzono postpowanie wyjaniajce w sprawie zasadnoci sto-
sowania wspczynnika i jego wysokoci, ktre zostao zakoczone w 2012 r. Z analizy od-
powiedzi przedsibiorstwa energetycznego w tej sprawie, a take z przedstawionego sche-
matu zasilania wynikao, e oba cigi zasilania odbiorcy byy w gotowoci do dostarczania

energii elektrycznej, a wysoko wspczynnika w sposb adekwatny odzwierciedlaa stan
faktyczny, o czym odbiorca zosta poinformowany.
2. Odbiorca zwrci si do Prezesa URE o interwencj w sprawie sposobu naliczania przez jedno
z przedsibiorstw energetycznych energii w strefach w dzie wolny od pracy, wskazujc, e
naliczanie odbywao si tak, jak w dzie powszedni. W wyniku przeprowadzonego postpo-
wania wyjaniajcego przedsibiorstwo stwierdzio, e wymiana i przeprogramowanie liczni-
kw dokonywana jest sukcesywnie oraz i podjo dziaania majce na celu waciwe rozli-
czenie tych odbiorcw, ktrych urzdzenia pomiarowo-rozliczeniowe nie s jeszcze odpo-
wiednio zaprogramowane. Ponadto przedsibiorstwo dokonao korekty rozliczenia energii zu-
ytej przez odbiorc w dniu wolnym.
3. Odbiorca przyczony do sieci jednego z operatorw sieci dystrybucyjnej wystpi do URE
w sprawie nieprawidowo stosowanej grupy taryfowej C12b zamiast grupy G w rozliczeniach
nalecych do niego obiektw, tj. domu mieszkalnego oraz garau, w ktrym prowadzony
jest warsztat samochodowy. W toku prowadzonego postpowania wyjaniajcego ustalono,
e odbiorca posiada dwie odrbne umowy: na gospodarstwo domowe (grupa taryfowa G11)
oraz na warsztat (grupa C12b), o czym urzd poinformowa odbiorc. Odbiorca w swoim ko-
lejnym wystpieniu wyjani, i stary budynek mieszkalny (grupa G11) zosta przeznaczony
na budynek gospodarczy, a nowo wybudowany dom zosta podpity pod wsplny licznik
z garaem (grupa C12b). W tej sytuacji URE wskaza odbiorcy na konieczno wyjanienia
opisanych okolicznoci z przedsibiorstwem, z ktrym odbiorca ma podpisan umow oraz
dokonania stosownych zmian w zawartych umowach. Ponadto przesano odbiorcy kopie jego
umw zawartych z przedsibiorstwem, ktrymi nie dysponowa.
4. Odbiorca przyczony do sieci jednego z operatorw sieci dystrybucyjnej wystpi do urzdu
w sprawie rozdzielenia istniejcej instalacji elektrycznej w domu rekreacyjnym w zwizku
z kupnem jego czci. Rozdzielenie instalacji wizao si z podziaem mocy przypadajcej na
istniejce przycze (25 kW) na potrzeby dotychczasowych wacicieli domu (17 kW) oraz
nowego waciciela (8 kW) z jednoczesnym zwikszeniem przez niego mocy (o 2 kW). Od-
biorca z powyszym wnioskiem wystpi do przedsibiorstwa, zaczajc zgod dotychcza-
sowych wacicieli na rozdzielenie przycza i podzia mocy. W przedstawionych warunkach
przyczenia oraz projekcie umowy o przyczenie przedsibiorstwo, jako moc przyczenio-
w przyjo 10 kW i za tak moc zadao uiszczenia opaty przyczeniowej. Natomiast zda-
niem odbiorcy powinien on ponie opat jedynie za przyrost mocy tj., za 2 kW. Z przepro-
wadzonego postpowania wyjaniajcego z informacji otrzymanych za porednictwem
sprzedawcy, z ktrym odbiorca mia podpisan umow kompleksow wynikao, i dotychcza-
sowi waciciele domu letniskowego nie podjli krokw w celu formalnego zmniejszenia mo-
cy przyczeniowej przypadajcej na ich cz budynku. Odbiorca zosta wic poinformowa-
ny przez urzd, i konieczne jest zawarcie nowej umowy przez dotychczasowych wacicieli
budynku oraz wystpienie przez niego o zmian wydanych warunkw przyczenia. Odbiorca
otrzyma od przedsibiorstwa aneks do warunkw zmieniajcy warto zwikszanej mocy
przyczeniowej do 2 kW z odpatnoci jedynie za t wielko mocy.
5. W zwizku z pismem odbiorcy dotyczcym kwalifikacji obiektu (altany w ogrdku dziako-
wym) do grupy taryfowej C11, urzd wystpi w tej sprawie do przedsibiorstwa energetycz-
nego. W odpowiedzi przedsibiorstwo poinformowao, i na podstawie analizy posiadanej
dokumentacji stwierdza, e obiekt odbiorcy nie jest, w rozumieniu zapisw taryfowych, ani
domem letniskowym, ani kempingowym, ani altan w ogrdku dziakowym, ani adnym in-
nym budynkiem sucym do celw bytowych, gdy przedmiotowy obiekt to dziaka niezabu-
dowana, na ktrej postawiono pawilon ogrodowy (namiot). Przedsibiorstwo zadeklarowao
jednak, i wychodzc naprzeciw oczekiwaniom odbiorcy jest w stanie przychyli si do jego
wniosku o zmian grupy taryfowej na G11, pod warunkiem uzyskania od niego stosownego
owiadczenia, z ktrego wynika bdzie, e energia elektryczna zuywana bdzie wycznie
na cele bytowe, z wyczeniem jakiejkolwiek dziaalnoci gospodarczej.
6. Wskutek wystpienia odbiorcy, dotyczcego odmowy przez przedsibiorstwo energetyczne
przyjcia zamwienia mocy umownej w niejednakowych wysokociach na poszczeglne mie-
sice roku, urzd podj interwencj w sprawie i przeprowadzi postpowanie wyjaniajce.
W ramach korespondencji, przedsibiorstwo owiadczyo, e co prawda jest moliwe za-
mwienie niejednakowej wielkoci mocy umownej w poszczeglnych miesicach, jednake
jedynie w przypadkach szczeglnych, np. gdy odbiorca prowadzi sezonow dziaalno pro-

dukcyjn lub usugow. Jednoczenie przedsibiorstwo wystpio z wnioskiem o dokonanie
interpretacji obowizujcych przepisw prawa w tym zakresie. Postpowanie jest w toku.
7. W zwizku z wystpieniem odbiorcy odnonie nieprawidowoci w rozliczeniu za energi
elektryczn przez jedno z przedsibiorstw tzw. energetyki przemysowej majce status OSD
w zwizku z nieprawidowym dziaaniem licznikw energii elektrycznej oraz bdnych rozli-
cze za przekroczenie mocy umownej, podjto interwencj w sprawie. Wedug odbiorcy,
ukad pomiarowo-rozliczeniowy umoliwia rozlicznie wg sumy dziesiciu najwikszych wiel-
koci nadwyek mocy pobranej ponad moc umown, podczas gdy przedsibiorstwo przyjmu-
je do rozlicze dziesiciokrotno najwyszego przekroczenia mocy. Trwa postpowanie wy-
janiajce dotyczce rozliczania odbiorcy.
8. W zwizku z wystpieniem odbiorcy odnonie, jego zdaniem, bdnego sposobu naliczania,
przez przedsibiorstwo energetyczne, opat za przekroczenie mocy umownej dla tego od-
biorcy, urzd podj interwencj w powyszej sprawie. Mimo wymiany korespondencji
z przedsibiorstwem, nadal trwa postpowanie wyjaniajce dotyczce rnicy w naliczaniu
opat za przekroczenie mocy umownej dla odbiorcy z okresem rozliczeniowym od 26 dnia
kadego miesica do 25 dnia danego miesica, a kwesti liczenia przekrocze mocy w mie-
sicu kalendarzowym. Ponadto wtpliwoci wzbudzi sposb, przyjty przez przedsibior-
stwo, prezentowania na fakturze trwania okresu rozliczeniowego, sugerujcy, e okresy roz-
liczeniowe kocz si i zaczynaj si w tym samym dniu.
9. W zwizku z pismem odbiorcy w sprawie nieprawidowego stosowania postanowie taryfy
przedsibiorstwa energetycznego przy naliczaniu opaty za nielegalny pobr energii elek-
trycznej, przeprowadzono postpowanie wyjaniajce. Wg odbiorcy, w przypadku nielegal-
nego poboru energii przy ingerencji w ukad pomiarowo-rozliczeniowy, przy naliczaniu tej
opaty przedsibiorstwo powinno stosownie do zapisw taryfy dla dystrybucji energii elek-
trycznej nie tylko zastosowa ryczatowe iloci energii elektrycznej, ale rwnie uwzgld-
nia rzeczywist moliwo pobierania energii przez danego odbiorc, wynikajc z mocy
i rodzaju zainstalowanych odbiornikw. W trakcie postpowania wyjaniajcego przedsi-
biorstwo poinformowao, e pomidzy odbiorc a przedsibiorstwem energetycznym zostaa
zawarta ugoda przedsdowa. Natomiast, co do kwestii sposobu naliczenia opaty za niele-
galny pobr energii w tym przypadku, nie stwierdzono nieprawidowoci.
10. W zwizku z licznymi zapytaniami uczestnikw rynku energii w Polsce, dotyczcymi zasad
prowadzenia rozlicze za ponadumowny pobr energii biernej, Prezes URE przesa swoje
stanowisko w powyszej sprawie. Zgodnie z zapisami zatwierdzonych taryf analizowanych
podmiotw, Okresem rozliczeniowym w zakresie prowadzenia rozlicze za ponadumowny
pobr energii biernej jest okres rozliczeniowy, ktry jest jasno zdefiniowany jako okres mie-
siczny. Wskazane zapisy zarwno w rozporzdzeniu taryfowym, jak i w analizowanych ta-
ryfach przedsibiorstw, jasno okrelaj, e w obecnym stanie prawnym opat za ponad-
umowny pobr energii biernej, nalicza si za cay okres rozliczeniowy, zdefiniowany w za-
twierdzonej taryfie dostawcy usugi dystrybucyjnej bd przesyowej. Naley przy tym zwr-
ci szczegln uwag, e wzr, wg ktrego naliczana powinna by opata za nadwyki ener-
gii biernej, nie zawiera znaku sumy poszczeglnych db, a odnosi si do caej iloci pobranej
energii elektrycznej w okresie rozliczeniowym wg metody rozliczenia caodobowego, zgodnie
z zatwierdzon taryf, o czym zainteresowane strony zostay powiadomione.
Ponadto prowadzone byy dziaania interwencyjne o charakterze oglnym, ktre dotyczy-

y szeciu Operatorw Systemw Dystrybucyjnych.
1. Prezes URE przeprowadzi szczegow analiz zamieszczanych na stronach internetowych,
poszczeglnych operatorw systemw dystrybucyjnych, wskanikw niezawodnoci sieci
dystrybucyjnej, ktra wykazaa szereg niezgodnoci, wynikych z rnej interpretacji przepi-
sw rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 4 maja 2007 r. w sprawie szczegowych warun-
kw funkcjonowania systemu elektroenergetycznego.
W zwizku z powyszym, po przeanalizowaniu metod stosowanych przez OSD przy obliczaniu
ww. wskanikw, w celu zapewnienia ich porwnywalnoci oraz jednakowego podejcia meto-
dologicznego przez wszystkich OSD w kraju, Prezes URE wystosowa Informacj nr 16/2012
z 21 czerwca 2012 r.

W swoim stanowisku poinformowa, i do oblicze wskanikw niezawodnoci sieci dystrybu-
cyjnej naley przyjmowa ilo odbiorcw przyczonych do sieci operatora na koniec roku
kalendarzowego, dla ktrego prowadzone s obliczenia wskanikw.
Podkreli rwnie zasadno publikowanych wskanikw niezawodnoci sieci informujc, e
publikowane przez operatorw wskaniki, wykorzystywane s przez rne podmioty i insty-
tucje do sporzdzania sprawozda oraz analiz, zarwno dotyczcych rynku krajowego energii
elektrycznej, jak i midzynarodowego, zatem naley dooy wszelkiej starannoci w wyzna-
czaniu tych wskanikw, ktre podawane s do publicznej wiadomoci.
2. Ze wzgldu na due zrnicowanie stawek opat za przekazywanie danych pomiarowych dla
potrzeb rozlicze na rynku bilansujcym, ktre wykazyway przedsibiorstwa bdce OSDn
do kalkulacji taryf dla energii elektrycznej, Prezes URE podda szczegowej analizie porw-
nawczej szeciu najwikszych operatorw systemw dystrybucyjnych (OSD), w zakresie sto-
sowania stawek i zasad rozlicze zwizanych z realizacj umw na przekazywanie danych
pomiarowych do OSP dla potrzeb rozlicze na rynku bilansujcym przez OSD na rzecz OSDn
zgodnie z art. 9c ust. 3a ustawy Prawo energetyczne oraz rodzaju majtku zaangaowane-
go do wiadczenia tej usugi. Przeprowadzona analiza wykazaa bardzo due rnice zarw-
no w wysokociach pobieranych opat jak i odnonie metod prowadzonych rozlicze. Dlatego
te majc na uwadze jednakowe traktowanie przedsibiorstw w zakresie ponoszonych przez
nich kosztw wynikajcych z czynnoci, o ktrej mowa wyej, Prezes URE wyda w tej spra-
wie Informacj nr 25/2012 z 10 wrzenia 2012 r., w ktrej poinformowa, e za uzasadnion,
jednolit dla wszystkich OSD stawk miesiczn za realizowanie czynnoci opisanej w 22
ust. 1 pkt 5 rozporzdzenia taryfowego bdzie uznawa 170 z/umow/miesic, dodatkowo
informujc, e w procesie zatwierdzania kosztw przedsibiorstw energetycznych bdcych
OSDn, nie bd uwzgldniane koszty wysze ni wskazane w informacji.
W 2012 r. do Prezesa URE wpyno wiele pism z wnioskami o interwencj w sprawach dzia-
a przedsibiorstw energetycznych, ktre zdaniem odbiorcw naruszay ich interesy, w szcze-
glnoci dotyczyo to przypadkw utrudniania zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Pre-
zes URE podj szereg dziaa majcych na celu wyjanienie sytuacji. Dziaania te w wikszoci
przypadkw doprowadziy do zmiany sprzedawcy przez odbiorcw energii elektrycznej:
1. Jedna ze spek napotkaa problemy z realizacj umowy sprzeday energii elektrycznej za-
wartej z OSD. Odbiorca wsppracowa z operatorem od 2010 r. Ostatni umow sprzeday
spka podpisaa w styczniu 2011 r. z terminem obowizywania do koca 2012 r. i jednocze-
nie udzielia penomocnictwa do reprezentowania jej u waciwego OSD. W trakcie 2012 r.
wystpiy problemy z dorczaniem odbiorcy faktur VAT za dostarczon energi elektryczn,
a nastpnie odbiorca zosta poinformowany przez operatora o zawarciu umowy sprzeday
energii elektrycznej ze sprzedawc rezerwowym. Po interwencji regulatora operator przy-
zna, e ze wzgldu na nieprawidowoci proceduralne nie dopeniono formalnoci przedu-
enia umowy sprzeday ze spk na rok 2012. Jednoczenie przedsibiorstwo obrotu podj-
o decyzj o rekompensacie kwoty nadpaconej przez spk z tytuu zastosowania cennika
rezerwowego przez sprzedawc wypeniajcego funkcje sprzedawcy z urzdu.
2. Kolejna interwencja dotyczya firmy, ktra pismem z 27 wrzenia 2012 r. zoya skarg na
niewaciwe przeprowadzenie procedury zmiany sprzedawcy przez przedstawiciela handlo-
wego u dotychczasowego sprzedawcy.
Prezes URE zwrci si do OSD z prob o udzielenie wyjanie dotyczcych realizacji
przez OSD procedury zmiany sprzedawcy na rzecz odbiorcy. Operator udzieli wyjanie,
z ktrych wynikao, e 19 stycznia 2012 r. spka zajmujca si obsug klientw dotychcza-
sowego sprzedawcy otrzymaa od nowego sprzedawcy podwjne zgoszenie zmiany sprze-
dawcy, dotyczce odbiorcy z planowan dat rozpoczcia sprzeday 1 marca 2012 r. Zgo-
szenie zostao zweryfikowane negatywnie ze wzgldu na nieskuteczno rozwizania Umowy
kompleksowej, o czym nowy sprzedawca zosta poinformowany poprzez Platform Wymiany
Informacji. Nastpne zgoszenie z 9 marca 2012 r. z planowan dat rozpoczcia sprzeday
1 czerwca 2012 r., rwnie zostao odrzucone z tego samego powodu.
Poniewa wyjanienia udzielone przez OSD nie day odpowiedzi na pytanie, dlaczego
w tym samym czasie na rzecz odbiorcy realizowane byy dwie Umowy sprzeday energii
elektrycznej tj. Umowa kompleksowa obowizujca pomidzy dotychczasowym sprzedawc
a odbiorc oraz Umowa Sprzeday energii elektrycznej zawarta pomidzy nowym sprzedaw-

c a odbiorc, Prezes URE zwrci si take do tych firm z prob o udzielnie szczegowych
wyjanie w sprawie.
Z wyjanie udzielonych przez nowego sprzedawc wynika, e dziaania podejmowane
w tym okresie po marcu 2012 r. determinowane zaoeniem wejcia w ycie Umowy sprze-
day energii elektrycznej poczwszy od czerwca 2012 r., przebiegay w warunkach bdu
wywoanego faktem dokonania przez operatora pozytywnej weryfikacji zgoszenia zmiany
sprzedawcy dokonanego na rzecz odbiorcy 9 marca 2012 r. Tym niemniej z informacji za-
wartych w pimie sprzedawcy wynika, e po otrzymaniu od spki zajmujcej si obsug
klientw dotychczasowego sprzedawcy informacji o przerwaniu procesu zmiany sprzedawcy,
nowy sprzedawca poinformowa odbiorc o tym, e Umowa sprzeday energii elektrycznej
nie wesza w ycie. Ponadto sprzedawca poinformowa, e nie wystawi faktury bdcej kar
umown oraz dokona zwrotu na rzecz ww. klienta caoci wpaty dokonanej tytuem dwch
faktur za energi elektryczn. Natomiast z wyjanie udzielonych przez dotychczasowego
sprzedawc wynika, e odbiorca cigle pozostaje jego klientem. Dodatkowo dotychczasowy
sprzedawca poinformowa o uwzgldnieniu reklamacji klienta w sprawie niesusznego nali-
czenia opaty karnej.
13 czerwca 2012 r. nowy sprzedawca zoy skarg na dziaania dotychczasowego sprze-
dawc ograniczajce prawa odbiorcw do wyboru sprzedawcy. Prezes URE wystpi do do-
tychczasowego sprzedawcy z daniem wznowienia realizacji procedury zmiany sprzedawcy
w odniesieniu do jednego odbiorcy oraz wszczcia procedury w odniesieniu do kolejnego od-
biorcy. W odpowiedzi dotychczasowy sprzedawca przesa swoje stanowisko, w ktrym od-
nis si negatywnie do dania Prezesa URE, wywodzc, e jest uprawniony a nawet zobo-
wizany do dania przedstawienia oryginau bd notarialnie powiadczonej za zgodno
z oryginaem kopii penomocnictwa do podejmowania czynnoci zwizanych z procedur
zmiany sprzedawcy. W zwizku z powyszym dotychczasowy sprzedawca podtrzyma swoje
stanowisko o zawieszeniu realizacji procedury zmiany sprzedawcy wobec jednego z odbior-
cw z tytuu nieskutecznego wypowiedzenia umowy. Ponadto dotychczasowy sprzedawca
ponownie odmwi wszczcia procedury zmiany sprzedawcy wobec drugiego z odbiorcw
argumentujc swoj decyzj brakiem zachowania przez nowego sprzedawc terminu zoe-
nia wniosku zgoszenia zmiany sprzedawcy.
Wobec powyszego Prezes URE zmuszony by wystosowa do dotychczasowego sprze-
dawcy powtrne wezwanie do zaprzestania dziaa skutkujcych ograniczeniem prawa od-
biorcy do swobodnej zmiany sprzedawcy, wynikajcej z art. 4j ustawy Prawo energetycz-
ne. Dotychczasowy sprzedawca w odpowiedzi na to wezwanie Prezesa URE poinformowa
o wznowieniu procedury zmiany sprzedawcy dla jednego z odbiorcw oraz o jej zrealizowa-
niu wobec kolejnego odbiorcy co umoliwio tym odbiorcom skorzystanie z zasady TPA.
3. Nastpna interwencja dotyczya skargi odbiorcy z 30 sierpnia 2012 r. w sprawie utrudnienia
realizacji zmiany sprzedawcy. W przesanej korespondencji firma skary si, i operator nie
realizuje ustawowo naoonego obowizku umoliwienia odbiorcy zmiany sprzedawcy energii
elektrycznej. Skarca firma informowaa Prezesa URE, i wielokrotnie zwracaa si z prob
o podanie numerw identyfikacyjnych punktw poboru energii elektrycznej (PPE) i numeru
licznika zgodnie z podpisan umow i grup taryfow C21. Firma zwracaa si rwnie
z prob o zaprzestanie prowadzenia rozlicze w oparciu o odczyty, ktre s prowadzone
poza ich budynkiem (w sytuacji, kiedy nie s opomiarowane czci wsplne) i ponoszenia
przez odbiorc kosztw strat przesyowych. Z przedstawionych wyjanie wynika, e OSD in-
formowa skarc firm o koniecznoci dostosowania ukadw pomiarowo-rozliczeniowych
w zwizku z brakiem opomiarowania czci wsplnych budynku pozostajcego w zarzdzie
tej firmy, a indywidualne zasady wzajemnego rozliczania zostay okrelone w podpisanej
i zaakceptowanej przez obie strony umowie sprzeday energii elektrycznej i wiadczenia
usug przesyowych. Ponadto OSD poinformowa, e skarca firma rozliczana jest na niskim
napiciu wg stawek grupy taryfowej C21, a wolumen energii przyjty do rozliczenia stanowi
rnica pomidzy zuyciem wskazanym przez dwa liczniki zakupowe, a sum energii zuytej
przez wszystkich najemcw. Reasumujc w wietle uzyskanych wyjanie naley stwierdzi,
i w chwili obecnej nie ma podstaw do stwierdzenia naruszenia prawa odbiorcy do zmiany
sprzedawcy przez to przedsibiorstwo.

Paliwa gazowe
W ramach prowadzonego przez Prezesa URE biecego nadzoru nad rynkiem paliw gazo-
wych, w 2012 r. prowadzono dziaania interwencyjne w nastpujcych sprawach:
1. Do urzdu zwrcia si spdzielnia mieszkaniowa o analiz opat pobieranych przez jedn ze
spek gazowniczych za zaoenie plomb na ukad pomiarowy i elementy instalacji zasilajcej
w miejsce plomb zerwanych lub naruszonych. Jej zdaniem w przypadku, gdy zaoenie kilku
plomb odbywa si przy okazji jednego przyjazdu sub technicznych (a wic niejako hurto-
wo), opata nie powinna wynika wprost z iloczynu ustalonej w taryfie stawki opat za t
czynno i iloci zaoonych plomb, gdy wwczas ryczatowe koszty dojazdu wkalkulowane
w ww. stawk s pobierane kilkukrotnie. Spdzielnia wskazaa przy tym, e w latach minio-
nych hurtowe zakadanie plomb rozliczane byo z uwzgldnieniem rzeczywistych kosztw
dojazdu.
Spka poproszona o wypowiedzenie si w ww. zakresie wyjania, e przyczyn nieobni-
enia opat za plombowanie gazomierzy by kolejny przypadek niepowiadomienia przez sp-
dzielni o planowanych pracach na instalacji gazowej, co jest niezgodne z obowizujcym
prawem. Pracownicy spdzielni nie powinni demontowa ukadw pomiarowych u odbior-
cw gazu, gdy ukady te s wasnoci spki i tylko ona ma wyczne prawo do wykony-
wania prac zwizanych z obsug gazomierzy w celu wykluczenia jakiejkolwiek ingerencji
w ukad pomiarowy. Zgodnie bowiem z art. 3 pkt 25 ustawy Prawo energetyczne przedsi-
biorstwo to odpowiada za bezpieczestwo dostaw paliwa gazowego i kada ingerencja osoby
trzeciej [tu: pracownikw spdzielni] w ukad pomiarowy zagraa bezpieczestwu dostaw,
na ktre w tym momencie spka nie ma wpywu.
Niezalenie od tego wskazaa rwnie, e stosowanie stawek niszych ni zatwierdzone
w obowizujcej taryfie jest kwestionowane przez jej suby audytorskie.
Wystpienie spdzielni byo podstaw dania przez Prezesa URE, w procesie zatwier-
dzania taryf spek dystrybucyjnych GK PGNiG SA, wprowadzenia do nich zapisw, w myl
ktrych w przypadku, gdy w ramach jednego dojazdu do odbiorcy wykonywana jest wicej
ni jedna usuga dodatkowa zlecona przez tego odbiorc (w tym np. zaoenie plomb), kad
z opat za wykonywanie drugiej i nastpnych czynnoci pomniejsza si o, ustalon w taryfie,
ryczatow kwot za dojazd do miejsca wykonywania czynnoci. Do taryf wprowadzony zo-
sta rwnie zapis o moliwoci zastosowania niszych stawek za usugi wiadczone na do-
datkowe zlecenie odbiorcy w sytuacji wykonywania ich w budynku wielolokalowym lub
w budynkach zlokalizowanych na tym samym terenie.
2. Nastpna sprawa, rozpatrywana przez urzd, wynikaa ze skargi odbiorcy na dziaania przed-
sibiorstwa, ktre nie znalazo podstaw do przekwalifikowania go z mniej dla niego korzyst-
nej grupy W-3.6 do grupy W-2, mimo e podj on starania, aby nie przekroczy limitu kwali-
fikujcego go do grupy W-2. Zapytane w tej sprawie przedsibiorstwo wyjanio, e kwalifi-
kacji dokonao zgodnie z postanowieniami ustalonej przez siebie taryfy, ktra wesza w ycie
15 lipca 2011 r. i ktra wprowadzia istotne zmiany w zakresie zasad kwalifikacji odbiorcw
do grup taryfowych w stosunku do jego poprzednich taryf. Przed wskazan bowiem dat
podstaw kwalifikacji odbiorcw, o niewielkim zuyciu gazu, do grup taryfowych byo zuycie
przez nich gazu w poprzednim roku umownym, ktry by tosamy z rokiem kalendarzowym.
Z uwagi jednak na to, e ustalenie zuycia faktycznego w okresie od 1 stycznia do 31 grud-
nia byo fizycznie niemoliwe, gdy wymagaoby dokonania rzeczywistych odczytw gazo-
mierzy u ponad 6,2 mln odbiorcw w jednym dniu (31 grudnia kadego roku) wielko zuy-
cia bdca podstaw kwalifikacji bya wartoci szacunkow 106) i odbiorcy wielokrotnie do-
magali si, aby podstaw ich kwalifikacji do grup taryfowych byy rzeczywiste pomiary zuy-
cia. Std te w taryfie przedsibiorstwa powizano rok umowny (rwnie obejmujcy 12 ko-
lejnych miesicy) z datami rzeczywistych odczytw odbiorcw, ktrzy na danym terenie od-
czytywani s raz w roku.
Zmiana zasad dla znakomitej wikszoci odbiorcw (ktrych zuycie mieci si bliej
rodkowych wartoci okrelonych dla danej grupy taryfowej) pozostaa obojtna. Dla czci
odbiorcw bya korzystna (gdy wyduenie roku umownego ponad 12 miesicy wizao si
106)
W skrajnych przypadkach, szacowanie zuycia na 31 grudnia mogo by oparte o odczyt rzeczywisty np.
z czerwca w przypadku odbiorcw odczytywanych raz w roku wanie w tym miesicu.

z pozostaniem w grupie taryfowej o niszych opatach staych), dla pewnej jednak grupy, do
ktrej zalicza si skarcy, wizaa si z niekorzystnymi skutkami finansowymi.
Wprawdzie taryfa przedsibiorstwa przewidywaa moliwo zakwalifikowania odbiorcy do
innej grupy taryfowej ni wynikao to z oglnych zasad kwalifikacji, po zoeniu przez niego
pisemnej deklaracji o przewidywanej istotnej zmianie wielkoci poboru, ale termin zoenia
tej deklaracji zosta okrelony na 30 dni przed rozpoczciem kolejnego roku umownego, co
przez ogromn wikszo odbiorcw nie zostao dostrzeone (odbiorcy bowiem z reguy nie
zapoznaj si z treci przesyanych im wycigw z taryf), a cz z nich nawet gdyby zapo-
znaa si z nowymi zasadami i tak nie miaa moliwoci zoenia deklaracji w wymaganym
terminie, tak jak miao to miejsce w przypadku skarcego (przy czym ten ostatni tak de-
klaracj zoy dugo po terminie akceptowanym przez przedsibiorstwo, tj. wyduonym
w stosunku do zapisw taryfy).
Po szczegowym przeanalizowaniu powyszej skargi (jak rwnie innych skarg na zmia-
n zasad kwalifikacji do grup taryfowych, kierowanych do urzdu w duej iloci drog telefo-
niczn), URE jednoznacznie negatywnie oceni rygorystyczne przestrzeganie przez przedsi-
biorstwo ustalonej przez siebie treci taryfy w szczeglnoci w odniesieniu do nieuregulo-
wanego w tej taryfie okresu przejciowego, jakim powinien by pierwszy rok stosowania no-
wej definicji roku umownego.
Std te, kierujc si przekonaniem, e adna zmiana zasad (nawet jeli generalnie oce-
niana jest przez urzd pozytywnie) nie powinna niweczy wysikw odbiorcw na rzecz ra-
cjonalnego wykorzystania paliwa gazowego, do przedsibiorstwa skierowane zostao pismo
rekomendujce rozpatrywanie reklamacji odbiorcw dotyczcych kwalifikacji do grup taryfo-
wych na ich korzy. Poproszono przy tym o przekazanie informacji dotyczcej liczby dekla-
racji zoonych przez odbiorcw po wprowadzeniu taryfy, z podziaem na gazownie, z wy-
szczeglnieniem deklaracji niezaakceptowanych i okreleniem przyczyn braku akceptacji.
W odpowiedzi przedsibiorstwo poinformowao, e w przypadkach, jeeli reklamacja odbior-
cy zostaa negatywnie rozpatrzona z powodu wyduenia roku umownego, a analiza zuycia
w okresie 1 stycznia 2011 r. 31 grudnia 2011 r. wskazuje, e od 1 stycznia 2012 r. taki od-
biorca zostaby wedug zasad ustalonych w poprzednich taryfach zakwalifikowany do ko-
rzystniejszej dla niego grupy taryfowej, moliwe jest jej ponowne rozpatrzenie z uwzgldnie-
niem indywidualnych okolicznoci sprawy.
Odbiorcom przekazana zostaa informacja o gotowoci przedsibiorstwa do ponownego
rozpatrzenia ich wnioskw (czy reklamacji) i zwaywszy, e nie interweniowali ju w urzdzie
mona przyj, e ich wnioski zostay rozpatrzone zgodnie z ich oczekiwaniami.
3. Kolejna interwencja, jak podj urzd, wynikaa z przekazanej przez Departament Skarg
i Wnioskw KPRM skargi odbiorcy gazu w sprawie niekorzystnej dla niego zmiany przez
przedsibiorstwo grupy taryfowej z W-2.1, w ktrej by rozliczany na W-3.6. Z analizy wska-
za odczytw rzeczywistych gazomierza skarcego dokonanej po uzyskaniu od przedsi-
biorstwa informacji dotyczcej terminw odczytw oraz stanu gazomierza wynikao, i
w omawianym przypadku taka zmiana grupy taryfowej nie powinna mie miejsca.
Zgodnie bowiem z postanowieniami pkt 3.3.5 taryfy w zakresie dostarczania paliw gazo-
wych ustalonej przez przedsibiorstwo, kwalifikacja odbiorcw do grup taryfowych od W.1.1
do W-4 nastpuje na podstawie rocznej iloci umownej, ktr ustala si w oparciu o odczyt
kwalifikacyjny oraz odczyt OSD dokonany na 12 miesicy przed odczytem kwalifikacyjnym
albo w przypadku braku takiego odczytu jako iloczyn 365 dni oraz redniodobowego zu-
ycia gazu w okresie pomidzy odczytem OSD dokonanym w dacie najbardziej zblionej do
12 miesicy przed odczytem kwalifikacyjnym. Przy czym okresu najbardziej zblionego do
12 miesicy nie mona rozumie dowolnie. Okresem takim absolutnie nie powinien by okres
niespena 11 miesicy, ktry przyjty zosta do rozlicze w przypadku skarcego.
W zwizku z powyszym urzd wystpi do przedsibiorstwa o pozytywne rozpatrzenie
skargi odbiorcy i idc w lad za tym korekt wystawionych mu faktur. W odpowiedzi przed-
sibiorstwo poinformowao, e ponownie przeanalizowao reklamacj odbiorcy i zgodnie
z zaleceniem urzdu za dostarczany mu gaz rozlicza go bdzie wedug cen i stawek opat
waciwych dla grupy W-2.1. Wskazao przy tym, e dokonao korekty dotychczasowych,
niekorzystne dla odbiorcy faktur.
4. W 2012 r. do URE wpyna proba przedsibiorstwa budowlanego o podjcie dziaa maj-
cych na celu przeciwdziaanie praktykom obciania, przez spki dystrybucyjne GK PGNiG
SA (OSD), ogromnymi opatami, niewspmiernie wysokimi w stosunku do wyrzdzonych

szkd, sprawcw nieumylnego uszkodzenia ich gazocigw. Naliczane opaty stanowiy re-
kompensat opat, jak OGP GAZ-SYSTEM SA obcia PGNiG SA z tytuu przekroczenia mo-
cy zamwionej 107) przez to przedsibiorstwo w punktach wyjcia z jego sieci, bdcych jed-
noczenie punktami wejcia do sieci OSD, ktre spowodowane zostao uszkodzeniem ich ga-
zocigw w trakcie prac ziemnych prowadzonych przez sprawcw tych uszkodze. Opaty
ustalane przez OGP stanowiy iloczyn mocy maksymalnej zarejestrowanej przez ukad pomia-
rowy ponad moc umown zamwion przez PGNiG SA, iloci godzin w okresie miesica
(mimo e przekroczenie trwao np. 0,5 godziny) i trzykrotnej staej stawki opaty przesyowej
waciwej dla grupy taryfowej, w ktrej PGNiG SA w punkcie, w ktrym nastpio przekro-
czenie, jest rozliczane. Kwotami tymi PGNiG SA obciao nastpnie OSD 108), ktre z kolei
z roszczeniami wystpoway do sprawcw powstaych przekrocze.
W ocenie Prezesa URE stosowana przez OGP praktyka bezwzgldnego naliczania opat za
przekroczenia mocy umownych spowodowane uszkodzeniami gazocigw jest niewaciwa
i na fakt ten po wielu skargach sprawcw awarii ju w sierpniu 2011 r. Prezes URE zwr-
ci temu przedsibiorstwu uwag. Popar przy tym wystpienie PGNiG SA, skierowane do te-
go przedsibiorstwa, o anulowanie opat za przekroczenie mocy umownych, naliczonych
w zwizku z awariami sieci dystrybucyjnych, ktre spowodowane zostay dziaaniami osb
trzecich, proszc o podjcie stosownych decyzji w tym zakresie.
Rozstrzygnicie opisanych spraw miao miejsce dopiero w 2013 r. OGP GAZ-SYSTEM SA,
PGNiG SA oraz OSD 24 stycznia 2013 r. zawary bowiem przed Sdem Rejonowym dla m.st.
Warszawy ugod, na mocy ktrej nastpi rozliczenie midzy OGP GAZ-SYSTEM SA i PGNiG
SA, a w lad za tym zwrot pobranych opat od sprawcw awarii. Jednoczenie OSD zobowi-
zay si do zakoczenia prowadzenia windykacji tych opat od sprawcw awarii w sprawach
objtych ugod (cznie 251 spraw).
Podkreli przy tym naley, e w taryfie OGP GAZ-SYSTEM SA zatwierdzonej 17 grudnia
2012 r., ktra wesza w ycie 1 stycznia 2013 r. znalaz si zapis, zgodnie z ktrym w przy-
padku przekroczenia mocy umownej, ktre jest nastpstwem udokumentowanej awarii sieci
dystrybucyjnej wywoanej dziaaniem osoby trzeciej, o ktrej suby dyspozytorskie OGP zo-
stan przez spki dystrybucyjne powiadomione OGP moe pobra opat nisz ni nalicza-
na w przypadku przekroczenia mocy przez odbiorc, jednak nie nisz ni iloczyn mocy mak-
symalnej zarejestrowanej przez ukad pomiarowy ponad moc umown, iloci godzin w okresie
trwania przekroczenia i trzykrotnej stawki opaty staej w punkcie wyjcia z sieci przesyowej.
Ponadto po to, aby zapobiec przedstawionemu wyej zachowaniu OGP Prezes URE
zawnioskowa do Ministra Gospodarki o wprowadzenie w nowym rozporzdzeniu taryfowym
zapisw uniemoliwiajcych w ogle pobieranie opat za przekroczenia mocy umownej bd-
ce nastpstwem awarii sieci dystrybucyjnej i stosowne zapisy w tym zakresie w projekcie te-
go rozporzdzenia znalazy si.
5.1.2. Kontrola realizacji obowizku publicznej sprzeday energii

elektrycznej
W 2012 r. Prezes URE dokona po raz drugi z rzdu kontroli wykonania obowizku publicznej
sprzeday energii elektrycznej, o ktrym mowa w art. 49a ustawy Prawo energetyczne (tzw.
obliga giedowego), przez przedsibiorstwa energetyczne objte tym obowizkiem 109). Kontro-
l Prezes URE przeprowadzi na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 4a ustawy Prawo energetyczne
za okres 1 stycznia 2011 r. 31 grudnia 2011 r.
Dla uatwienia przygotowania przez przedsibiorstwa energetyczne sprawozdania z realizacji
obowizku publicznej sprzeday energii elektrycznej, Prezes URE przygotowa i opublikowa
w marcu 2012 r. stosowne wytyczne Informacj dotyczc zakresu Sprawozda przedsi-
107)
Powoujc si przy tym na postanowienia 43 ust. 1 rozporzdzenia Ministra Gospodarki z 6 lutego 2008 r.
w sprawie szczegowych zasad ksztatowania i kalkulacji taryf oraz rozlicze w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U.
Nr 28, poz. 165), ktre w ocenie Prezesa URE powinny mie zastosowanie wycznie w celu dyscyplinowania odbiorcw
do zamawiania mocy umownej adekwatnej do ich potrzeb.
108)
Na mocy postanowie umw dystrybucyjnych.
109)
Obowizek okrelony w art. 49a ustawy Prawo energetyczne dotyczy przedsibiorstw energetycznych maj-
cych koncesj Prezesa URE na wytwarzanie energii elektrycznej, ktre w roku kalendarzowym objtym tym obowiz-
kiem, wytwarzay energi elektryczn w jednostkach wytwrczych o mocy powyej 50 MWe.

biorstw energetycznych z realizacji obowizkw, o ktrych mowa w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy
Prawo energetyczne oraz sposobu obliczania tych obowizkw.
W 2012 r., na podstawie art. 49a ust. 9 ustawy Prawo energetyczne przedsibiorstwa energe-
tyczne, ktre w okresie 1 stycznia 2011 r. 31 grudnia 2011 r. byy zobowizane do sprzeday wytwo-
rzonej w tym okresie energii elektrycznej w sposb okrelony w art. 49a ust. 1 i 2 tej ustawy, zoyy
Prezesowi URE, w ustawowym terminie tj. do 31 marca 2012 r. sprawozdanie z realizacji obliga gie-
dowego. W sumie zoonych zostao 31 sprawozda z wykonania obliga giedowego, czyli o dwa spra-
wozdania mniej ni w roku poprzednim. Zmniejszenie liczby sprawozda w 2012 r. nastpio m.in.
wskutek przeksztace organizacyjnych i wasnociowych w przedsibiorstwach energetycznych.
Ze wszystkich przedsibiorstw energetycznych, ktre zoyy Prezesowi URE sprawozdanie
z realizacji w powyszym okresie obliga giedowego, siedem (analogicznie jak w roku poprzed-
nim) korzystao z programu pomocy publicznej okrelonym ustaw o rozwizaniu KDT, a wic
zobowizanych byo sprzeda 100% wytworzonej energii elektrycznej na zasadach okrelonych
w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne. W pozostaych przypadkach obowizek ten
dotyczy 15% produkcji energii elektrycznej brutto. Kontrola wykonania obowizku publicznej
sprzeday energii elektrycznej za 2011 r. nie zostaa w caoci zakoczona w 2012 r.
Na podstawie wstpnie przeprowadzonej w 2012 r. kontroli mona stwierdzi, e wszystkie pod-
mioty objte obowizkiem sprzeday wyprodukoway cznie ponad 150 TWh energii elektrycznej,
z czego 97% produkcji stanowia energia wytworzona przez elektrownie i elektrociepownie zawo-
dowe, a 3% energia wytworzona przez elektrociepownie przemysowe. Wolumen energii elektrycznej
wytworzonej, ktry powinien zosta sprzedany w 2011 r. przez przedsibiorstwa energetyczne w spo-
sb okrelony w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne, wynosi 74,8 TWh, co stanowi okoo
51% energii elektrycznej brutto wyprodukowanej przez te spki. W rzeczywistoci wytwrcy ci
sprzedali w powyszym trybie 81,5 TWh, co stanowi ponad 100% wolumenu obowizku wynikaj-
cego z art. 49a ustawy Prawo energetyczne. Sprzeda energii elektrycznej realizowana bya po-
przez sprzeda na TGE SA w iloci 99,8% energii sprzedanej w ramach realizacji obowizku publicz-
nej sprzeday oraz poprzez Gied Papierw Wartociowych w Warszawie SA 0,2%. Ponadto a-
den wolumen energii elektrycznej nie zosta sprzedany w drodze otwartego przetargu, o ktrym
mowa w art. 49a ust. 12 ustawy Prawo energetyczne.
Wolumen energii elektrycznej stanowicy podstaw do obliczenia obowizku publicznej
sprzeday ustalono poprzez pomniejszenie wyprodukowanej przez dan spk iloci energii
elektrycznej w badanym okresie o wyczenia wymienione w art. 49a ust. 5 i 6 ustawy Prawo
energetyczne. Suma wycze wstpnie skontrolowanych przedsibiorstw energetycznych
z obowizku publicznej sprzeday stanowi okoo 31% produkcji energii elektrycznej brutto jed-
nostek o mocy powyej 50 MW, a jej struktura przedstawiona jest na poniszym rysunku.
Wszystkie zaprezentowane dane maj charakter wstpny i mog ulec jeszcze zmianom po za-
koczeniu kontroli obowizku publicznej sprzeday za 2011 r.
Rysunek 29. Struktura procentowa sumy wycze z obowizku publicznej sprzeday w 2011 r.
Zwolnienie art. 49a ust. 6

Sprzeda do OSP 5%
lub OSD OZE
17% 13%
Linia bezporednia
0%
Zuycie na potrzeby Kogeneracja

wasne 38%
27%
rdo: URE.

Zgodnie z rys. 29 najwiksz cz wszystkich wycze z obowizku publicznej sprzeday
stanowi energia elektryczna wytworzona w kogeneracji, pomniejszona dodatkowo o tzw. jedno-
czesne wytwarzanie energii elektrycznej z odnawialnych rde energii. W stosunku do pierw-
szego roku obowizywania art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne nastpi duy spa-
dek (w 2010 r. wynosi on 53%) wyczenia energii elektrycznej wytworzonej w kogeneracji ze
wzgldu na zmian art. 49a ust. 5 pkt 3 ww. ustawy.
Rys. 30 natomiast przedstawia procentowy udzia w wolumenie: produkcji brutto, obowizku
publicznej sprzeday, sprzeday energii elektrycznej na rynkach giedowych w podziale na
przedsibiorstwa energetyczne zobowizane sprzedawa 100% wytworzonej energii w ramach
realizacji obowizku, o ktrym mowa w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne (tzw.
KDT) oraz na spki zobowizane sprzedawa 15% wytworzonej energii w ramach realizacji
obowizku, o ktrym mowa w art. 49a ust. 1 ww. ustawy (tzw. NIE KDT).
Rysunek 30. Realizacja obowizku publicznej sprzeday w 2011 r.
95% 95%
100%
90%
69%
80%
70%
60%
50% KDT
31% NIE KDT
40%
30%
20% 5% 5%
10%
0%
Produkcja brutto Obowizek publicznej Sprzeda na rynkach
sprzeday giedowych
rdo: URE.
5.2. Powoywanie komisji kwalifikacyjnych

Zadaniem komisji kwalifikacyjnych jest sprawdzenie (poprzez przeprowadzanie odpowiednich
egzaminw) kwalifikacji osb zajmujcych si dozorem lub eksploatacj okrelonych w przepi-
sach urzdze, instalacji i sieci oraz wydawanie wiadectw potwierdzajcych te kwalifikacje dla
osb zajmujcych si tego rodzaju dziaalnoci.
Na podstawie art. 54 ust. 3 pkt 1, ust. 3a i ust. 3b ustawy Prawo energetyczne, w 2012 r.
Prezes URE realizowa swoje obowizki zwizane z dziaalnoci komisji kwalifikacyjnych, po-
dobnie jak w latach poprzednich, poprzez:
powoywanie nowych komisji kwalifikacyjnych, w tym komisji na now kadencj,
dokonywanie zmian/aktualizacji aktw powoania ju dziaajcych komisji (rozszerzenie
uprawnie komisji bd poszczeglnych jej czonkw),
odwoywanie lub te powoywanie poszczeglnych czonkw do skadw komisji,
aktualizowanie wiadectw kwalifikacyjnych czonkw komisji w bazie URE,
analizowanie arkuszy sprawozdawczych z dziaalnoci komisji,
podejmowanie dziaa zwizanych z korekt nieprawidowoci wystpujcych w pracach komisji.
W 2012 r. wpyno 56 wnioskw o powoanie komisji na kolejn kadencj i trzy wnioski

o powoanie nowych komisji kwalifikacyjnych. W roku sprawozdawczym Prezes URE powoa
w sumie 65 komisji kwalifikacyjnych na kolejn kadencj (w tym 23 na wnioski zoone w 2011 r.)
oraz cztery nowe komisje kwalifikacyjne (w tym dwie na wniosek z 2011 r.). 14 wnioskw

o powoanie komisji na kolejn kadencj oraz jeden wniosek o powoanie nowej komisji kwalifi-
kacyjnych zostan rozpatrzone po zakoczeniu postpowa wyjaniajcych prowadzonych w 2013 r.
W 2012 r. zostay zrealizowane cztery wnioski o odwoanie komisji kwalifikacyjnych, ktre
wpyny do Prezesa URE.
W roku sprawozdawczym do Prezesa URE wpyny take 63 wnioski o zmian aktw powo-
ania komisji, rozpatrzonych zostao 60 wnioskw oraz 13 wnioskw, ktre wpyny w 2011 r.
(19 zmian polegao na dokonywaniu aktualizacji nazw przedsibiorstw, przy ktrych powoana
jest komisja, pozostae wnioski polegay na rozszerzeniu zakresu uprawnie lub zmianie skadu
osobowego komisji). W zwizku z nowelizacj aktw powoania, ktre dotyczyy zmian w ska-
dach osobowych komisji, przygotowano rwnie 13 indywidualnych aktw odwoania oraz
26 indywidualnych aktw powoania do skadw osobowych komisji. Trzy wnioski o zmian
aktw powoania, ktre wpyny w 2012 r., zostan rozpatrzone w 2013 r. po przeprowadzeniu
postpowania wyjaniajcego.
W ramach prowadzonej kontroli aktualnoci i poprawnoci wiadectw kwalifikacyjnych,
90 komisji przesao w 2012 r. do Prezesa URE aktualne wiadectwa swoich czonkw.
W trakcie weryfikacji dokumentacji dokonano rwnie analizy 200 arkuszy sprawozdawczych
z dziaalnoci komisji kwalifikacyjnych, ktre wpyny do URE w 2012 r.
Wedug stanu na 31 grudnia 2012 r. dziaao 404 komisji kwalifikacyjnych (391 w 2011 r.
i 419 w 2010 r.). Dotychczas w sumie powoanych zostao 679 komisji, a w ich pracach uczest-
niczy 5 087 osb.
Tabela 54. Komisje kwalifikacyjne

4
Wojewdztwo / symbol wojewdztwa Liczba czynnych komisji
Mazowieckie 14 52
Zachodniopomorskie 32 20
Lubuskie 08 13
Pomorskie 22 21
Warmisko-mazurskie 28 7
Lubelskie 06 20
Podlaskie 20 11
dzkie 10 30
witokrzyskie 26 21
Dolnolskie 02 23
Opolskie 16 14
lskie 24 64
Maopolskie 12 38
Podkarpackie 18 23
Kujawsko-pomorskie 04 24
Wielkopolskie 30 23
RAZEM 404
rdo: URE.
5.3. Nakadanie kar pieninych

Dziaania podejmowane przez Prezesa URE zmierzaj do zapewnienia bezpieczestwa ener-
getycznego, rozwoju konkurencji, uwzgldniania wymogw ochrony rodowiska, zobowiza
wynikajcych z umw midzynarodowych oraz rwnowaenia interesw przedsibiorstw energe-
tycznych i odbiorcw paliw i energii. W celu efektywnego wypeniania tych zada organ regulacyjny
wyposaony zosta w kompetencje o charakterze karnym wynikajce m.in. z art. 56 ust. 1 ustawy
Prawo energetyczne, art. 33 ustawy o biopaliwach, okrelajce konstrukcj, kategorie, wyso-
ko i reguy stosowania kar. Wymierzajc kar Prezes URE uwzgldnia stopie szkodliwoci
czynu, stopie zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie ukaranego podmiotu i jego moliwo-
ci finansowe.
Maksymalna wysoko kary pieninej, wymierzonej przez Prezesa URE na podstawie przepi-
sw ustawy Prawo energetyczne nie moe przekroczy 15% przychodu z dziaalnoci konce-
sjonowanej ukaranego przedsibiorcy, osignitego w poprzednim roku podatkowym.

W 2012 r. Prezes URE, na mocy przysugujcych regulatorowi uprawnie wymie-
rzy podmiotom regulowanym 26 225 910,86 z kary za nieprzestrzeganie przepisw
Prawa energetycznego oraz innych ustaw zwizanych z zadaniami Prezesa URE
w zakresie regulacji rynku energii. To efekt 399 postpowa prowadzonych przez
departamenty Urzdu Regulacji Energetyki i oddziay terenowe URE, z ktrych
235 miao skutek finansowy.
Najwysz kar, w wysokoci ponad 17 mln (17 048 600,22 z), naoono w zwizku z nie-
przestrzeganiem przez przedsibiorc obowizku zakupu oferowanej energii elektrycznej wytwo-
rzonej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepa w przyczonych do sieci rdach energii znajduj-
cych si na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 9a ust. 8 ustawy Prawo energetyczne,
w brzmieniu obowizujcym do 30 czerwca 2007 r.) oraz obowizku uzyskania i przedstawienia
do umorzenia Prezesowi URE wiadectw pochodzenia z kogeneracji albo uiszczenia opaty za-
stpczej obliczonej w przewidziany prawem sposb (art. 9a ust. 8 ustawy Prawo energetycz-
ne, w brzmieniu obowizujcym od 1 lipca 2007 r. do 8 sierpnia 2010 r.).
Blisko 2,5 mln z kary naoono rwnie na przedsibiorstwo energetyczne w zwizku z nie-
wypenieniem obowizku okrelonego w art. 9a ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, a wic
z powodu braku umorzonych wiadectw pochodzenia wydanych dla energii elektrycznej i po-
twierdzenia uiszczenia opaty zastpczej.
Z przepisw ustawy o biopaliwach 110) wynikaj dla Prezesa URE kompetencje dotyczce
moliwoci stosowania sankcji (kar pieninych) za niewykonywanie przez wytwrcw biokom-
ponentw, producentw paliw i biopaliw ciekych ich obowizkw, polegajcych na przekazywa-
niu Prezesowi URE i Prezesowi Agencji Rynku Rolnego sprawozda kwartalnych 111) lub w przy-
padku podawania w tych sprawozdaniach nieprawdziwych danych. W tym miejscu warto zasy-
gnalizowa, i w wyniku nowelizacji ustawy o biopaliwach, dokonanej ustaw z 27 maja 2011 r.
o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakoci paliw oraz niektrych in-
nych ustaw, od 1 stycznia 2012 r. Prezes URE obowizany jest zastosowa analogiczn sankcj
rwnie wobec podmiotw realizujcych Narodowy Cel Wskanikowy, w przypadku niezoenia
przez te podmioty w terminie sprawozdania rocznego, o ktrym mowa w art. 30b 112) ust. 1 po-
woanej ustawy lub podania w tym sprawozdaniu nieprawdziwych danych 113). Wysoko kary
pieninej w tego rodzaju sprawach wynosi 5 000 z 114).
Prezes URE posiada nadto kompetencje do wymierzenia kary podmiotom zobowizanym do
realizacji NCW w przypadku niezapewnienia minimalnego udziau biokomponentw i innych
paliw odnawialnych w oglnej iloci paliw ciekych i biopaliw ciekych sprzedanych lub zbytych
w innej formie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez ten podmiot lub zuytych przez
niego na potrzeby wasne. Wysoko kary pieninej oblicza si wwczas wedug wzoru okre-
lonego w ustawie o biopaliwach 115). Wpywy z tytuu wymienionych wyej kar pieninych sta-
nowi przychody Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej 116).
W 2012 r. Prezes URE wszcz 46 postpowa w sprawie wymierzenia kary pieninej z po-
wodu nieprzekazania w terminie przez wytwrcw biokomponentw oraz producentw paliw
ciekych i biopaliw ciekych, sprawozda kwartalnych, o ktrych mowa w art. 30 ust. 1 i 2 usta-
wy o biopaliwach. Do 31 grudnia 2012 r. 31 postpowa prowadzonych w tego rodzaju spra-
wach zostao zakoczonych wydaniem decyzji, moc ktrych Prezes URE uzna, e przedsibior-
cy, poprzez niezoenie w terminie sprawozdania kwartalnego, naruszyli odpowiednio art. 30
ust. 1 wzgldnie ust. 2 ustawy o biopaliwach. Przedsibiorcom tym zostay wymierzone kary
pienine na czn kwot 155 000,00 z. Kary te maj charakter porzdkowy, tj. ukierunkowa-
ne zostay na zdyscyplinowanie przedsibiorcw do wykonywania obowizkw, o ktrych mowa
w art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o biopaliwach.
110)
Art. 33 ust. 1 pkt 8 i ust. 2 w zwizku z art. 33 ust. 9 pkt 3 oraz art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o biopaliwach.
111)
O ktrych mowa w art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o biopaliwach.
112)
Art. 30b ustawy o biopaliwach zosta dodany przez art. 3 pkt 5 ustawy z 27 maja 2011 r. o zmianie ustawy o systemie
monitorowania i kontrolowania jakoci paliw oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 153, poz. 902, z pn. zm.).
113)
Art. 33 ust. 1 pkt 8a w zwizku z art. 33 ust. 9 pkt 3 oraz art. 30b ust. 1 ustawy o biopaliwach.
114)
115)
116)

W 2012 r. Prezes URE wszcz take dwa postpowania w sprawie wymierzenia kary pieni-
nej w zwizku z moliwoci niezapewnienia przez zobowizanych przedsibiorcw, w 2010 r., mi-
nimalnego udziau biokomponentw i innych paliw odnawialnych w oglnej iloci paliw ciekych
i biopaliw ciekych sprzedanych lub zbytych w innej formie na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej lub zuytych przez tych przedsibiorcw na potrzeby wasne, tj. niewywizania si
z obowizku wynikajcego z art. 23 ust. 1 ustawy o biopaliwach. Natomiast kontynuujc post-
powania wszczte w 2011 r. w zwizku z niezrealizowaniem NCW w 2010 r. do 31 grudnia
2012 r. Prezes URE wyda dwie decyzje administracyjne, w ktrych wymierzy przedsibiorcom
zobowizanym do realizacji NCW kary pienine w cznej wysokoci 281 306,71 z.
Ponadto w 2012 r. Prezes URE wszcz dwa postpowania w sprawie wymierzenia kary pie-
ninej w zwizku z niezoeniem w terminie sprawozda rocznych, o ktrych mowa w art. 30b
ust. 1 ustawy o biopaliwach, dotyczcych realizacji NCW w 2011 r.
W okresie sprawozdawczym Prezes URE naoy rwnie kary pienine na przedsibiorcw

wykonujcych dziaalno na rynku paliw ciekych na czn kwot 1 212 831 z, w szczeglno-
ci w zwizku z naruszeniem obowizkw wynikajcych z udzielonych koncesji. Podobnie jak
w latach ubiegych, najczstszym przypadkiem naruszania warunkw koncesji byo wprowadza-
nie do obrotu paliw ciekych, ktrych parametry jakociowe nie odpowiaday obowizujcym
normom jakociowym, co zostao ujawnione w trakcie kontroli przeprowadzanych, w wikszoci
przypadkw, przez Inspekcj Handlow. Pozostae kary pienine wymierzane byy m.in. konce-
sjonariuszom, ktrzy nie dostosowali sposobu wykonywania dziaalnoci gospodarczej do obo-
wizujcych przepisw (w tym w szczeglnoci nie wyposayli eksploatowanych obiektw
w instalacje i urzdzenia okrelone obowizujcymi przepisami okrelajcymi wymogi technicz-
ne i ochrony rodowiska), nie przestrzegali przepisw w zakresie bezpieczestwa poarowego,
eksploatowali urzdzenia i instalacje bez stosownych, wymaganych przepisami prawa zezwole
lub te zawierali umowy kupna-sprzeday paliw ciekych z przedsibiorstwami, ktre nie posia-
day stosownej koncesji w przypadkach, gdy koncesja taka bya wymagana przepisami ustawy
Prawo energetyczne. Ponadto koncesjonariusze sektora paliwowego karani byli za niedochowa-
nie obowizku informacyjnego wzgldem Prezesa URE, dotyczcymi w szczeglnoci zmiany
nazwy lub siedziby firmy, rozszerzenia bd zawenia rodzaju i zakresu koncesjonowanej dzia-
alnoci gospodarczej. Za wskazane naruszenia warunkw koncesji Prezes URE w 2012 r. ukara
93 koncesjonariuszy na czn sum 1 190 931 z. Ponadto, w siedmiu przypadkach wymierzone
zostay kary pienine przedsibiorcom, ktrzy nie udzielili Prezesowi URE informacji, o ktrych mo-
wa w art. 28 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, za czna kwota tych kar wyniosa 21 900 z.
Najnisza spord naoonych przez Prezesa URE w 2012 r. kar zwizanych z dziaalnoci
przedsibiorcw wykonujcych dziaalno gospodarcz w zakresie paliw ciekych i biopaliw
ciekych wyniosa 500 z, a najwysza 175 000 z.
W 2012 r. Prezes URE wyda 12 decyzji nakadajcych na przedsibiorstwa energetyczne ka-

ry pienine w zwizku ze stwierdzonymi nieprawidowociami w realizacji ustawowych obo-
wizkw w zakresie zapasw paliw, na czn kwot 172 000 z. Dziaania te zostay podjte na
podstawie art. 56 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo energetyczne, zgodnie z ktrym karze pieninej
wymierzanej przez Prezesa URE podlega ten, kto: nie przestrzega obowizku utrzymywania
zapasw paliw, o ktrym mowa w art. 10 ust. 1 ustawy, lub nie uzupenia ich w terminie,
o ktrym mowa w art. 10 ust. 1b lub 1c ustawy, obnia je w innych przypadkach ni wymienio-
ne w art. 10 ust. 1a ustawy, lub nie przekazuje informacji o obnieniu zapasw paliw.
W 2012 r. wydano w stosunku do jednego przedsibiorcy dwie decyzje w sprawie wymierze-

nia kar pieninych w zwizku z naruszeniem obowizku utrzymywania w naleytym stanie
technicznym obiektw, instalacji i urzdze oraz naruszeniem warunkw koncesji.
Ponadto wydano jedn decyzj o ukaraniu przedsibiorcy za brak dywersyfikacji dostaw ga-
zu ziemnego z zagranicy w 2009 r. W grudniu 2012 r. wszczto dwa postpowania dotyczce
braku dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy w latach 20102011.
W jednym przypadku wydano decyzj o ukaraniu przedsibiorcy za naruszenie warunkw
koncesji na dystrybucj paliw gazowych w zwizku z ujawnieniem, wedug stanu na 31 grudnia
2009 r. nieprawidowoci polegajcej na stosowaniu do rozlicze z odbiorcami paliw gazowych

przyczonymi do sieci dystrybucyjnej przedsibiorcy, urzdze pomiarowych (gazomierzy),
ktre nie posiadaj wanych cech legalizacyjnych.
W 2012 r. prowadzono postpowanie w sprawie wymierzenia kary pieninej przedsibiorcy
w zwizku z podejrzeniem zaistnienia nieprawidowoci polegajcej na nieprzestrzeganiu przez
OSD podlegajcego wydzieleniu prawnemu warunkw i kryteriw niezalenoci operatora sys-
temu dystrybucyjnego, o ktrych mowa w art. 9d ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne. Po-
czynione ustalenia doprowadziy do odstpienia od wymierzenia kary. Ponadto kontynuowano
postpowanie wszczte w grudniu 2011 r. w sprawie wymierzenia innemu OSD podlegajcemu
wydzieleniu prawnemu kary pieninej w zwizku z podejrzeniem zaistnienia nieprawidowoci
polegajcej na nieprzestrzeganiu warunkw i kryteriw niezalenoci operatora systemu dystry-
bucyjnego, o ktrych mowa w art. 9d ust. 1-2 ustawy Prawo energetyczne.
W 2012 r. zostay rwnie wydane dwie decyzje o ukaraniu przedsibiorcw w zwizku z fak-
tem nie wystpienia z nieuzasadnionych powodw do Prezesa URE z wnioskiem, o ktrym mo-
wa w art. 9h ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, tj. o wyznaczenie operatora w terminie okre-
lonym w art. 15 ust. 1 ustawy zmieniajcej. Ponadto wszczto jedno postpowanie administra-
cyjne w sprawie wymierzenia kary pieninej przedsibiorcy w zwizku z niewystpieniem do
Prezesa URE z wnioskiem o wyznaczenie operatora systemu dystrybucyjnego elektroenerge-
tycznego, o ktrym mowa w art. 9h ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, w terminie okrelo-
nym w ust. 6 pkt 1 powoanego przepisu. Do koca 2012 r. decyzja nie zostaa wydana.
W 2012 r. Prezes URE skierowa do trzynastu przedsibiorstw energetycznych zawiadomienia

o wszczciu z urzdu postpowa administracyjnych w sprawie wymierzenia kary pieninej,
o ktrej mowa w art. 56 ust. 1 pkt 32 ustawy Prawo energetyczne, w zwizku z ujawnieniem
nieprawidowoci polegajcych na nieprzestrzeganiu obowizku, o ktrym mowa w art. 49a
ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne, dotyczce 2010 r. 117) Do 31 grudnia 2012 r. wszystkie
prowadzone postpowania w tego rodzaju sprawach za 2010 r. zostay zakoczone wydaniem
decyzji, moc ktrych Prezes URE uzna, e przedsibiorstwa energetyczne naruszyy prawo
poprzez nie wypenienie obowizkw, o ktrych mowa w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo
energetyczne. Spord trzynastu wydanych decyzji, dziesiciu przedsibiorstwom zostay wy-
mierzone kary pienine na czn kwot 174 000 z.
Zaznaczy ponadto naley, e w art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne ustawodawca
przewidzia, e Prezes URE moe odstpi od wymierzenia kary, jeeli stopie szkodliwoci czy-
nu jest znikomy, a podmiot zaprzesta naruszenia prawa lub zrealizowa obowizek w roku na-
stpnym. Wskazane przesanki uprawniajce do odstpienia wymierzenia kary dotycz zarwno
czynu (znikomy stopie spoecznej szkodliwoci), jak i strony podmiotowej, polegajcej na po-
zytywnym, z punktu widzenia prawodawcy, zachowaniu adresata kary pieninej, tj. zaprzesta-
niu naruszania prawa lub na realizacji obowizku wynikajcego z norm art. 56 ust. 1 pkt 32
ustawy Prawo energetyczne. W kontekcie powyszego Prezes URE wyda trzy decyzje,
w ktrych orzek naruszenie prawa i jednoczenie stwierdzi, e przedsibiorstwa energetyczne
speniy kumulatywne przesanki uprawniajce ich do skorzystania z przewidzianej w analizowa-
nym przepisie instytucji, co w konsekwencji prowadzio do odstpienia od wymierzenia kary
pieninej. W przedmiotowych postpowaniach wystpiy wyej okrelone przesanki, bowiem
wykazano znikom szkodliwo czynu, fakt zrealizowania obowizku publicznej sprzeday
w 2011 r., a take fakt, e okres trwania bezprawnego zachowania przedsibiorstw podlegaj-
cych sankcjonowaniu w postaci kary nie by dugi i naruszenie przepisw ustawy Prawo ener-
getyczne nastpio w pierwszym okresie obowizywania obowizkw, o ktrych mowa w art. 49a
ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne.
117
Zgodnie z art. 49a ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si wytwarza-
niem energii elektrycznej jest obowizane sprzedawa nie mniej ni 15% energii elektrycznej wytworzonej w danym
roku na giedach towarowych w rozumieniu ustawy z 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych lub na rynku
regulowanym w rozumieniu ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Stosownie natomiast do
ust. 2 ww. artykuu przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej majce prawo do
otrzymywania rodkw na pokrycie kosztw osieroconych na podstawie ustawy o rozwizaniu KDT jest obowizane
sprzedawa wytworzon energi elektryczn nieobjt obowizkiem, o ktrym mowa w ust. 1, w sposb zapewniajcy
publiczny, rwny dostp do tej energii, w drodze otwartego przetargu, na internetowej platformie handlowej na rynku
regulowanym w rozumieniu ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi lub na giedach towarowych
w rozumieniu ustawy z 26 padziernika 2000 r. o giedach towarowych.

Na chwil obecn prowadzonych jest sze postpowa odwoawczych od decyzji Prezesa
URE za 2010 r. w sprawie nie wypenienia przez przedsibiorstwa energetyczne obowizkw,
o ktrych mowa w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne.
W 2012 r. prowadzonych byo take 70 postpowa administracyjnych o wymierzenie kar

pieninych, ktre dotyczyy gwnie sektora elektroenergetycznego (69 postpowa) oraz
w bardzo maym zakresie sektora paliw gazowych (jedno postpowanie).
Zdecydowana wikszo postpowa (62 w zakresie energii elektrycznej i jedno w zakresie
paliw gazowych) dotyczya kwestii nie przedoenia Prezesowi URE sprawozdania z realizacji
planw rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszego zapotrzebowania na energi
elektryczn za 2010 r. albo 2011 r., tj. naruszenia obowizku, o ktrym mowa w art. 16 ust. 7
ustawy Prawo energetyczne (art. 56 ust. 1 pkt 31).
Na mocy art. 16 ust. 7 ustawy Prawo energetyczne, przedsibiorstwa energetyczne zobo-
wizane s do corocznego przedkadania Prezesowi URE, w terminie do 1 marca, sprawozdania
z realizacji planw rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszego zapotrzebowania na
paliwa gazowe lub energi elektryczn. Obowizkiem sporzdzenia i przedoenia Prezesowi
URE ww. sprawozda objte s wszystkie przedsibiorstwa zajmujce si przesyaniem lub dys-
trybucj paliw gazowych lub energii elektrycznej, a wic rwnie te, ktre z Prezesem URE nie
musz uzgadnia projektw wskazanych wyej planw.
W przedmiotowych postpowaniach Prezes URE skorzysta przede wszystkim z postanowienia
art. 56 ust. 6a ustawy Prawo energetyczne, w ktrym ustawodawca przewidzia moliwo odst-
pienia od wymierzenia kary, jeeli stopie szkodliwoci czynu jest znikomy, a podmiot zaprzesta
naruszenia prawa lub zrealizowa obowizek. Prezes URE wobec 35 przedsibiorstw wyda decyzje,
w ktrych orzek naruszenie prawa i jednoczenie odstpi od wymierzenia kary pieninej.
Tylko w jednym przypadku postpowanie zakoczyo si wymierzeniem kary (decyzja wyda-
na 31 grudnia 2012 r.) w wysokoci 1 000 z, bowiem nie zachodziy przesanki do odstpienia
od wymierzenia kary gwnie z uwagi na fakt, e podmiot po raz drugi nie wywiza si z nao-
onego obowizku w terminie ustawowym. Kara zostaa uiszczona.
Ponadto w 2012 r. przed Prezesem URE toczyo si jeszcze siedem postpowa administra-
cyjnych o wymierzenie kar z tytuu innych przewinie, a mianowicie:
1. W wyniku zakoczenia postpowania administracyjnego rozpocztego w 2011 r., 30 sierpnia
2012 r. Prezes URE, w zwizku z art. 56 ust. 1 pkt 6 i 12 ustawy Prawo energetyczne, wy-
mierzy przedsibiorstwu elektroenergetycznemu kar pienin w wysokoci 1 500 000 z.
Przedsibiorstwo energetyczne stosowao wobec odbiorcw z grup C1 oraz G okresy rozli-
czeniowe niezgodne z taryf, a ponadto w sposb niezgodny z taryf dokonywao bdnego
sposobu rozliczania odbiorcw z tytuu skadnika staego stawki sieciowej, stawki opaty
przejciowej oraz stawki opaty abonamentowej, w przypadku zmiany stawek opat w trakcie
okresu rozliczeniowego. Powysze naruszenie wic si ze stosowaniem przez Przedsibior-
stwo taryfy niezgodnie z okrelonymi w niej warunkami oraz z nieprzestrzeganiem obowiz-
kw wynikajcych z koncesji, wypeniao znamiona czynw okrelonych w art. 56 ust. 1
pkt 6 i 12 ustawy Prawo energetyczne. Przedsibiorstwo odwoao si od tej decyzji do SOKiK.
2. Prezes URE orzek wobec jednego z przedsibiorstw elektroenergetycznych, e prowadzc dzia-
alno gospodarcz w zakresie dystrybucji energii elektrycznej i obrotu t energi, objtymi kon-
cesjonowaniem, stosowao ceny i taryfy nie przestrzegajc obowizku ich przedstawienia Preze-
sowi URE do zatwierdzenia, do czego byo zobowizane na mocy postanowie art. 47 ust. 1
ustawy Prawo energetyczne, przez co wyczerpao znamiona czynu okrelonego w art. 56 ust. 1
pkt 5 ustawy Prawo energetyczne. Prezes wymierzy przedsibiorstwu kar pienin w wyso-
koci 1 000 z. Nie zachodziy przesanki, by odstpi od wymierzenia kary. Przedsibiorstwo
przez rok po uzyskaniu koncesji na dystrybucj energii elektrycznej prowadzio dziaalnoci
polegajc na sprzeday energii elektrycznej oraz usug dystrybucyjnych w sposb narusza-
jcy normy prawne, tj. nie posiadajc zatwierdzonej taryfy. Naley te zauway, e Przed-
sibiorstwo zwrcio si do Prezesa URE o zatwierdzenie taryfy dla energii elektrycznej do-
piero ponad 5 miesicy od uzyskania koncesji na dystrybucj energii. Ustalona symboliczna
kwota kary jest adekwatna do zawinienia i stopnia szkodliwoci popenionego czynu oraz
powinna zadziaa wychowawczo na ukarany podmiot, na tyle, aby uchybienia tego rodzaju
nie powtarzay si w przyszoci. Kara zostaa zapacona.

3. Wobec dwch kolejnych przedsibiorstw elektroenergetycznych Prezes URE (dziaajc na
podstawie art. 56 ust. 6a w zwizku z art. 56 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo energetyczne)
orzek naruszenie postanowienia art. 47 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne (stosowanie
cen i taryf nie dopeniajc obowizku przedstawienia ich do zatwierdzenia Prezesowi URE)
i jednoczenie odstpi od wymierzenia przedsibiorstwom kary za to dziaanie. W postpo-
waniach wystpiy przesanki odstpienia przez Prezesa URE od wymierzenia kary, gdy sto-
pie szkodliwoci czynw by znikomy a przedsibiorstwa zaprzestay naruszenia prawa.
Przedsibiorstwa po wprowadzeniu zatwierdzonej przez Prezesa URE taryfy do stosowania,
przystpiy niezwocznie do dokonania korekt uprzednio wystawionych, zawyonych faktur,
zgodnie z ktrymi zaliczkowo rozliczani byli odbiorcy przedsibiorstw. Ponadto odbiorcy in-
formowani byli o tym, i w przypadku wydania przez Prezesa URE decyzji w sprawie innych,
ni stosowanych, wysokoci stawek opat dystrybucyjnych faktura moe zosta zmieniona
wycznie na korzy odbiorcy; warunek ten zosta po wejciu w ycie taryf do stosowania
speniony.
4. Wobec jednego z dwch przedsibiorstw, penicych funkcje sprzedawcw z urzdu, ktre
wprowadziy od 2008 r. w rozliczeniach z odbiorcami bdcymi gospodarstwami domowymi
taryfy w obrocie bez obowizku przedstawienia ich Prezesowi URE do zatwierdzenia, zostay
podjte (wczeniej zawieszone przez Prezesa URE) postpowania o ukaranie z tytuu okre-
lonego w art. 56 ust. 1 pkt 5 ustawy Prawo energetyczne a nastpnie stosownymi decy-
zjami umorzone (jako bezprzedmiotowe). W prawomocnym wyroku z 29 lipca 2011 r. Sd
Apelacyjny w Warszawie uchyli decyzj Prezesa URE z 2 listopada 2007 r. zwalniajc to
przedsibiorstwo z obowizku przedkadania taryf dla energii elektrycznej do zatwierdzenia,
na podstawie art. 49 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, z uwagi na fakt, e zgodnie z po-
gldem wyraonym w przedmiotowej sprawie przez Sd Najwyszy, strona zostaa zwolniona
z obowizku przedstawiania taryf do zatwierdzenia stanowiskiem z 28 czerwca 2001 r.
Postpowanie administracyjne wobec drugiego przedsibiorstwa w analogicznej sprawie na
31 grudnia 2012 r. pozostawao zawieszone.
5. Jednoczenie w 2012 r. prowadzone byo jeszcze jedno postpowanie o wymierzenie kary,
w zwizku z ujawnieniem w prowadzonej przez przedsibiorstwo dziaalnoci koncesjonowa-
nej w zakresie dystrybucji energii elektrycznej naruszenia prawa, polegajcego na stosowa-
niu cen i taryf bez dopenienia obowizku ich przedstawienia Prezesowi URE do zatwierdze-
nia, o ktrym mowa w art. 47 ustawy Prawo energetyczne (art. 56 ust. 1 pkt 5 ustawy
Prawo energetyczne), ktre nie zostao jeszcze zakoczone.
Dodatkowo, Prezes URE wszcz 12 czerwca 2012 r. dwa postpowania w sprawie o wymie-
rzenie kary pieninej Operatora Systemu Dystrybucyjnego, w zwizku z ujawnieniem okolicz-
noci wskazujcych na moliwo naruszenia zapisw Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Dys-
trybucyjnej Bilansowanie Systemu Dystrybucyjnego i Zarzdzanie Ograniczeniami Systemowymi.
Po przeprowadzeniu postpowa administracyjnych Prezes URE wyda 28 listopada 2012 r. dwie
decyzje, w ktrych orzek, e:
1) przedsibiorstwo bez wtpienia naruszyo przepisy zawarte w pkt B.2.1., B.2.3. oraz E.2.6.
IRiESD-Bilansowanie, o ktrych mowa w art. 56 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo energetyczne,
2) jednoczenie Prezes URE odstpi od wymierzenia przedsibiorstwu kary pieninej za dzia-
anie wskazane w pkt 1.
28 listopada 2012 r. zostao zakoczone postpowanie administracyjne w sprawie wymierze-
nia kary pieninej dla tego samego Operatora w zwizku z naruszeniem zapisu punktu B.2.3.
IRiESD-Bilansowanie, o ktrym mowa w art. 9g ust. 9 ustawy Prawo energetyczne.
Punkt B.2.3. Instrukcji nakada na OSD obowizek informowania o terminie okrelonym
w pkt B.2.1. stron umowy sprzeday energii elektrycznej o braku moliwoci jej realizacji z jed-
noczesnym wskazaniem przyczyn odrzucenia powiadomie. Postpowanie zostao zakoczone
wydaniem decyzji, w ktrej na podstawie art. 56 ust. 1 pkt 19 w zwizku z art. 56 ust. 2, ust. 3
i ust. 6 ustawy Prawo energetyczne orzeczono kar pienin w wysokoci 26 071,76 z.
Ponadto 24 lutego 2012 r. Prezes URE postanowi umorzy z urzdu wszczte postpowanie
administracyjne w sprawie o wymierzenie kary pieninej dla kolejnego OSD w zwizku z ujaw-
nieniem okolicznoci wskazujcych na moliwo naruszenia zapisw IRiESD-Bilansowanie.
Przedsibiorstwo to w trakcie realizacji procedury zmiany sprzedawcy naruszyo przepisy zawar-
te w pkt B.1.2. IRiESD-Bilansowanie, tym samym naruszyo punkty B.2.1., B.2.3. oraz F.2.4.

IRiESD-Bilansowanie. Analiza materiau dowodowego wykazaa, e przedsibiorstwo energe-
tyczne prowadzce dziaalno dystrybucyjn nie naruszyo terminu okrelonego w pkt F.2.4.
IRiESD-Bilansowanie. W sytuacji, gdy postpowanie z jakiekolwiek przyczyny stao si bez-
przedmiotowe w caoci albo w czci, organ administracji publicznej wydaje decyzj o umorze-
niu postpowania odpowiednio w caoci albo w czci. W toku postpowania Prezes URE
uwzgldni wyjanienia strony za zasadne i w zwizku z tym uzna postpowanie za bezprzed-
miotowe i umorzy postpowanie.
5.4. Statystyka publiczna

W 2012 r. Prezes URE bra udzia w realizacji Programu Bada Statystycznych Statystyki Pu-
blicznej (PBSSP) na 2012 r. 118) jako wspprowadzcy dwa badania: Elektroenergetyka i cie-
pownictwo oraz Paliwa cieke i gazowe zamieszczone w czci 1.44 Rynek materiaowy i pali-
wowo-energetyczny.
Prezes URE zrealizowa rwnie wszystkie obowizki wynikajce z zapisw Programu zawar-
tych w badaniach: Bilanse paliw i energii oraz Elektroenergetyka i ciepownictwo.
W zwizku z tym, e do zakresu dziaania Prezesa URE, zgodnie z art. 23 ust. 2 pkt 18 usta-
wy Prawo energetyczne, naley zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczcych przedsi-
biorstw energetycznych, Prezes URE przekazywa dla statystyki publicznej dane ze swoich zaso-
bw informacyjnych w zakresie: 1) biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw ciekych,
2) energii elektrycznej wytwarzanej w rdach odnawialnych i w kogeneracji, 3) produkcji,
dystrybucji i obrotu ciepem, zebranych za 2011 r., 4) dane z bazy koncesyjnej Prezesa URE
dotyczce przedsibiorstw posiadajcych koncesje na przesyanie lub dystrybucj paliw gazo-
wych i obrt paliwami gazowymi. Zasoby informacyjne Prezesa URE, zgodnie z ustaw o staty-
styce, zaliczone s do systemw informacyjnych administracji publicznej 119).
W bazie informacyjnej Polska statystyka publiczna (przygotowywanej rwnolegle z PBSSP),
w dedykowanej aplikacji internetowej, zamieszczone zostay opisy systemw informacyjnych
prowadzonych w URE: Koncesjonowana Energetyka Cieplna, Ewidencja wiadectw Pochodzenia
Energii Odnawialnej, Ewidencja wiadectw Pochodzenia z Kogeneracji oraz Administracyjny system
informacyjny Prezesa URE w zakresie biokomponentw, paliw ciekych i biopaliw ciekych.
5.5. Obliczanie i publikowanie redniej ceny sprzeday

energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym
oraz sposobu jej obliczania (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b)
Na podstawie art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. b ustawy Prawo energetyczne Prezes URE jest zo-
bowizany publikowa do 31 marca kadego roku redni cen sprzeday energii elektrycznej
na rynku konkurencyjnym za rok poprzedni. W 2011 r. rednia cena sprzeday energii elek-
trycznej na rynku konkurencyjnym wynosia 198,90 z/MWh.
Algorytm obliczania redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym
w 2011 r. obejmowa sprzeda energii elektrycznej (wolumen sprzeday oraz warto sprzeda-
nej energii) realizowan przez wytwrcw 120) i spki obrotu 121) w konkurencyjnych segmentach
krajowego hurtowego rynku energii elektrycznej, tj. do:
118)
Rozporzdzenie Rady Ministrw z 22 lipca 2011 r. (Dz. U. Nr 173, poz. 1030, z pn. zm).
119)
S to systemy zwizane bezporednio z wykonywaniem zada statutowych przez organy administracji rzdowej,
samorzdu terytorialnego, organy prowadzce urzdowe rejestry itp. Dane tych systemw mog by wykorzystane
przez suby statystyki publicznej oraz innych uytkownikw, m.in. resorty, organizacje midzynarodowe.
120)
Zbadano elektrownie cieplne i elektrociepownie, czyli wydzielone technicznie i terytorialnie obiekty bdce sa-
modzielnymi przedsibiorstwami lub wchodzce w skad zespow elektrowni bd elektrociepowni lub innych przedsi-
biorstw energetycznych oraz do grupy (wedug PKD 2007) 35.3 skadajce sprawozdanie G-10.1 k Sprawozdanie
o dziaalnoci podstawowej elektrowni cieplnej zawodowej.
121)
Zbadano przedsibiorstwa zajmujce si obrotem energi elektryczn i skadajce sprawozdanie G-10.4 (Ob)k
Sprawozdanie przedsibiorstwa energetycznego prowadzcego obrt energi elektryczn.

spek obrotu w ramach kontraktw dwustronnych,
na gied energii.
Sprzeda energii elektrycznej na rynek bilansujcy nie zostaa uwzgldniona w algorytmie
wyznaczania ceny ze wzgldu na techniczny charakter tego segmentu rynku.
W przypadku skonsolidowanych pionowo grup kapitaowych 122), do wyliczenia ceny zosta
wzity pod uwag wolumen sprzeday energii elektrycznej i warto jej sprzeday do spek
obrotu poza grup kapitaow oraz na gied energii.
Poniej przedstawiono wzr wraz z poszczeglnymi segmentami rynku, ktre zostay wzite
pod uwag do obliczenia redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym.
P
C i 1
n 1000

i 1
E
gdzie:
C rednia cena sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym [z/MWh],
P przychody ze sprzeday energii elektrycznej: wytwrcw do spek obrotu poza grup
kapitaow i na gied energii oraz przedsibiorstw obrotu do spek obrotu poza grup
kapitaow i na gied energii [tys. z],
E wolumen sprzedanej energii elektrycznej: wytwrcw do spek obrotu poza grup kapi-
taow i na gied energii oraz przedsibiorstw obrotu do spek obrotu poza grup kapi-
taow i na gied energii [MWh],
n liczba spek objtych badaniem.
5.6. Obliczanie i publikowanie rednich cen sprzeday

energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej
kogeneracji (art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. a)
Prawo energetyczne nakada na Prezesa URE obowizek polegajcy na zbieraniu i przetwa-
rzaniu informacji dotyczcych przedsibiorstw energetycznych w celu obliczania i publikowania
w terminie do 31 marca kadego roku rednich cen sprzeday energii elektrycznej wytworzonej
w wysokosprawnej kogeneracji.
W marcu 2012 r. zostay opublikowane rednie ceny sprzeday energii elektrycznej wytwo-
rzonej w wysokosprawnej kogeneracji w 2011 r., w jednostkach kogeneracji, o ktrych mowa
w art. 9l ust. 1 pkt 1-2 ustawy, tj. w jednostkach:
1) opalanych paliwami gazowymi lub o cznej mocy zainstalowanej elektrycznej rda poniej
1 MW 194,44 z/MWh,
2) opalanych metanem uwalnianym i ujmowanym przy doowych robotach grniczych w czyn-
nych, likwidowanych lub zlikwidowanych kopalniach wgla kamiennego lub gazem uzyskiwa-
nym z przetwarzania biomasy 244,95 z/MW,
3) innych ni wymienione w pkt 1 i 2 198,02 z/MWh.
rednie ceny sprzeday energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji ob-

liczone zostay jako iloraz przychodw ze sprzeday energii elektrycznej wytworzonej w przed-
sibiorstwach wytwrczych i wolumenu jej sprzeday. Dane do oblicze zostay pozyskane przez
URE bezporednio od przedsibiorstw oraz ze sprawozda Ministerstwa Gospodarki za 2011 rok.
Informacja o cenach zostaa zamieszczona na stronie internetowej URE.
122)
Grupa kapitaowa grupa kapitaowa w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 44 ustawy z 29 wrzenia 1994 r. o rachun-
kowoci (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z pn. zm.).

5.7. Obliczanie i publikowanie rednich cen sprzeday
ciepa wytworzonego w nalecych do przedsibiorstw
posiadajcych koncesje jednostkach wytwrczych
nie bdcych jednostkami kogeneracji
(art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. c)
Prawo energetyczne nakada na Prezesa URE obowizek polegajcy na zbieraniu i przetwa-
rzaniu informacji dotyczcych przedsibiorstw energetycznych w celu obliczania i publikowania
w terminie do 31 marca kadego roku rednich cen sprzeday ciepa, wytworzonego w nale-
cych do przedsibiorstw posiadajcych koncesje jednostkach wytwrczych nie bdcych jed-
nostkami kogeneracji.
W marcu 2012 r. zostay obliczone i opublikowane ceny za 2011 rok. rednie ceny sprzeday
ciepa wynosiy, dla jednostek wytwrczych nie bdcych jednostkami kogeneracji:
1) opalanych paliwami wglowymi 37,43 z/GJ,
2) opalanych paliwami gazowymi 64,91 z/GJ,
3) opalanych olejem opaowym 82,31 z/GJ,
4) stanowicych odnawialne rda energii 42,98 z/GJ.
rednie ceny sprzeday ciepa wytworzonego w jednostkach wytwrczych nie bdcych jed-
nostkami kogeneracji obliczone zostay jako iloraz przychodw ze sprzeday ciepa wytworzone-
go w tych jednostkach wytwrczych i wolumenu jego sprzeday. Do wyliczenia rednich cen
wykorzystane zostay dane zbierane w ramach corocznego badania koncesjonowanych przed-
sibiorstw ciepowniczych na formularzu URE-C1.
Informacja o tych cenach zostaa zamieszczona na stronie internetowej URE.
5.8. Ogaszanie redniej kwartalnej ceny energii elektrycznej

nie podlegajcej obowizkowi publicznej sprzeday
(art. 49a ust. 8)
Na podstawie art. 49a ust. 8 ustawy Prawo energetyczne Prezes URE jest zobowizany
ogasza w Biuletynie URE w terminie 14 dni od dnia zakoczenia kwartau redni kwartaln
cen energii elektrycznej nie podlegajcej obowizkowi, o ktrym mowa w ust. 1 i 2 powysze-
go artykuu.
Wolumen i rednia kwartalna cena energii elektrycznej sprzedanej na zasadach innych ni
okrelone w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne, w poszczeglnych kwartaach
2012 r. przedstawiay si nastpujco:
2012 rok
rednia kwartalna cena energii elektrycznej wolumen energii elektrycznej sprzedanej

sprzedanej na zasadach innych na zasadach innych ni okrelone
kwartay ni okrelone w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy
Prawo energetyczne Prawo energetyczne
[z/MWh] [TWh]
I 203,40 11,90
II 201,09 8,66
III 203,37 8,21
IV 202,12 10,87
rdo: URE na podstawie danych przekazanych przez wytwrcw energii elektrycznej za poszczeglne kwartay 2012 r.

Przy obliczaniu redniej kwartalnej ceny energii elektrycznej sprzedawanej na zasadach in-
nych ni okrelone w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne wykorzystywane s dane
z realizacji umw sprzeday energii elektrycznej do spek obrotu zawartych przez przedsibior-
stwa energetyczne zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej, zobowizanych do sprze-
day czci wytworzonej energii elektrycznej w sposb okrelony w art. 49a ust. 1 i 2 ustawy
Prawo energetyczne. Cena nie uwzgldnia podatkw (VAT, akcyza), opat niezwizanych z ilo-
ci sprzedanej energii elektrycznej oraz zobowiza zwizanych ze wiadectwami pochodzenia.
5.9. Ogaszanie wskanika referencyjnego ustalanego

przez Prezesa URE zgodnie z metodologi okrelon
w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki z 17 wrzenia
2010 r. w sprawie szczegowych zasad ksztatowania
i kalkulacji taryf oraz rozlicze z tytuu zaopatrzenia
w ciepo (Dz. U. z 2010 r. Nr 194, poz. 1291)
Prawo energetyczne nakada na regulatora obowizek polegajcy na ustalaniu wskanika re-
ferencyjnego zgodnie z metodologi okrelon w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki z 17 wrze-
nia 2010 r. w sprawie szczegowych zasad ksztatowania i kalkulacji taryf oraz rozlicze
z tytuu zaopatrzenia w ciepo 123). Przy zastosowaniu wskanika referencyjnego i rednich cen
sprzeday ciepa przedsibiorstwa obliczaj planowane przychody ze sprzeday ciepa przyjmo-
wane do kalkulacji cen i stawek opat w taryfach, dla jednostek kogeneracji.
Dziaajc na podstawie art. 47 ust. 2g ustawy Prawo energetyczne Prezes URE ogosi
w marcu 2012 r. nastpujce wskaniki referencyjne ustalone dla poszczeglnych rodzajw
paliw, o ktrych mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. c ustawy:
dla paliw wglowych 1,0;
dla paliw gazowych 1,0;
dla oleju opaowego 1,0;
dla paliw wykorzystywanych w odnawialnych rdach energii 1,0.
Informacja o wskanikach zostaa zamieszczona na stronie internetowej URE.
5.10. Efektywno energetyczna

Rok 2012 by drugim rokiem obowizywania ustawy o efektywnoci energetycznej, ktra
wesza w ycie (z pewnymi wyjtkami) 11 sierpnia 2011 r. Ustawa ta rozszerzya katalog zada
realizowanych przez Prezesa URE o zadania zwizane z administrowaniem systemem wiadectw
efektywnoci energetycznej (tzw. biaych certyfikatw). Ponadto ustawa okrelia:
1) krajowy cel w zakresie oszczdnego gospodarowania energi,
2) zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywnoci energetycznej,
3) zasady uzyskania i umorzenia wiadectwa efektywnoci energetycznej,
4) zasady sporzdzania audytu efektywnoci energetycznej.
Zaoonym efektem dziaa podejmowanych przez wszystkich jej adresatw jest osignicie
do 2016 r., co najmniej 9% oszczdnoci energii rozumianej jako 9% redniego krajowego zu-
ycia energii finalnej w cigu roku przy urednieniu za lata 20012005. Tak okrelone cele prze-
kadaj si na dziaania zmierzajce do ich osignicia, ktre znajduj swoje ramy prawne
w ustawie o efektywnoci energetycznej. Dziaania te opieraj si na nastpujcych filarach:
1) pierwszy filar mona okreli jako wzorcow rol sektora publicznego, ktry jest obowizany
do stosowania rodkw poprawy efektywnoci energetycznej i do informowania o tym fakcie
spoeczestwa; elementem przewodniej roli administracji publicznej w deniu do osigni-
123)
Dz. U. z 2010 r. Nr 194, poz. 1291.

cia celw oszczdnociowych jest rwnie bezporednia realizacja dziaa przewidzianych
w krajowym planie dziaa dotyczcych efektywnoci energetycznej,
2) druga grupa dziaa to pozyskanie, poprzez przystpienie do przetargu organizowanego
przez Prezesa URE, wiadectw efektywnoci energetycznej, a wic de facto uzyskanie lub
zadeklarowanie uzyskania oszczdnoci energii,
3) trzeci filar to dziaania Prezesa URE w obszarze monitorowania i rozliczania obowizku pozy-
skiwania, przez podmioty do tego zobligowane, wiadectw efektywnoci energetycznej i na-
stpnie przedstawiania ich do umorzenia lub dokonywania wnoszenia opaty zastpczej,
domknity systemem kar pieninych wymierzanych w trybach administracyjnoprawnych.
Pomimo relatywnie krtkiego okresu obowizywania ustawa o efektywnoci energetycznej
w 2012 r. podlegaa trzem nowelizacjom, ktre nastpiy w rezultacie:
zmiany ustawy o dziaach administracji rzdowej oraz niektrych innych ustaw 124),
uchwalenia ustawy o obowizkach w zakresie informowania o zuyciu energii przez produkty
wykorzystujce energi 125),
uchwalenia ustawy o zmianie ustawy o efektywnoci energetycznej 126).
Z punktu widzenia realizacji zada Prezesa URE w obszarze efektywnoci energetycznej oraz
wpywu na podmioty zainteresowane przystpieniem do systemu wsparcia efektywnoci energe-
tycznej, najwiksze znaczenie miaa ostatnia nowelizacja ustawy o efektywnoci energetycznej,
ktra wesza w ycie 27 grudnia 2012 r. a moc ktrej zniesiono instytucj audytora efektywno-
ci energetycznej. Uchylia ona bowiem przepisy art. 28 ust. 5 oraz art. 29-34 ustawy o efek-
tywnoci energetycznej, ktre reguloway kwestie zwizane w szczeglnoci z wymaganiami
stawianymi audytorom efektywnoci energetycznej oraz uzyskaniem uprawnie audytora efek-
tywnoci energetycznej. Nowelizacja uchylia tym samym przepisy:
zawierajce katalog wymogw, ktrych spenienie byo warunkiem niezbdnym dla ubiega-
nia si o uzyskanie uprawnie do sporzdzania audytw efektywnoci energetycznej oraz re-
gulujce kwestie utraty tych uprawnie,
upowaniajce ministra waciwego do spraw gospodarki do wydania rozporzdzenia
w sprawie przeprowadzenia szkolenia oraz egzaminu dla osb ubiegajcych si o nadanie
uprawnie audytora efektywnoci energetycznej, a take powoywania i funkcjonowania ko-
misji kwalifikacyjnych przeprowadzajcych ww. egzaminy,
upowaniajce ministra waciwego do spraw instytucji finansowych do wydania rozporz-
dzenia dotyczcego szczegowego zakresu obowizkowego ubezpieczenia od odpowiedzial-
noci cywilnej audytora efektywnoci energetycznej 127),
nakadajce na Prezesa URE obowizek udostpniania na swojej stronie internetowej danych
teleadresowych audytorw efektywnoci energetycznej,
dotyczce powoywania przez Prezesa URE komisji kwalifikacyjnych sprawdzajcych spenia-
nie wymaga stawianych audytorom efektywnoci energetycznej.
Ponadto na mocy ww. nowelizacji dokonano zmiany brzmienia art. 1 pkt 4, art. 22 ust. 3
oraz tytuu rozdziau 5 ustawy o efektywnoci energetycznej w taki sposb, aby zapisy te nie
odwoyway si do pojcia audytora efektywnoci energetycznej.
Przedmiotowe zmiany ustawy stanowi konsekwencj podejmowanych w 2012 r. przez Rzd RP
prac legislacyjnych dotyczcych liberalizacji dostpu do niektrych zawodw regulowanych. W kon-
sekwencji omwionych wyej zmian legislacyjnych, aktualnie przepisy ustawy o efektywnoci ener-
getycznej nie nakadaj adnych wymogw dla osb, ktre sporzdzaj audyt efektywnoci energe-
tycznej. Oznacza to, e audyt efektywnoci energetycznej moe by sporzdzony przez podmiot,
ktry w szczeglnoci nie musi zarwno potwierdza speniania niezbdnych wymogw i posiadania
odpowiednich kwalifikacji w drodze administracyjnej, tj. przed komisj kwalifikacyjn powoan
przez Prezesa URE, jak i odbywa obowizkowych szkole. W konsekwencji dobr osoby posiadaj-
cej odpowiednie kwalifikacje, wiedz i dowiadczenie dla prawidowego sporzdzenia audytu, jest
obecnie dokonywany przez podmioty zainteresowane przystpieniem do przetargu.
124)
Ustawa z 13 lipca 2012 r. o zmianie ustawy o dziaach administracji rzdowej oraz niektrych innych ustaw
(Dz. U. z 2012 r. poz. 951) zmieniajca ustaw o efektywnoci energetycznej z dniem 1 stycznia 2013 r.
125)
Ustawa z 14 wrzenia 2012 r. o obowizkach w zakresie informowania o zuyciu energii przez produkty wykorzy-
stujce energi (Dz. U. z 2012 r. poz. 1203) zmieniajca ustaw o efektywnoci energetycznej z dniem 1 lutego 2013 r.
126)
Ustawa z 10 padziernika 2012 r. o zmianie ustawy o efektywnoci energetycznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1397)
zmieniajca ustaw o efektywnoci energetycznej z dniem 27 grudnia 2012 r.
127)
Rozporzdzenie Ministra Finansw z 14 wrzenia 2011 r. w sprawie obowizkowego ubezpieczenia odpowie-
dzialnoci cywilnej audytora efektywnoci energetycznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 210, poz. 1248).

Obecnie przepisy ustawy o efektywnoci energetycznej przewiduj dla Prezesa URE kompe-
tencje dla realizacji nastpujcych zada:
1) poczwszy od 2012 r.:
a) ogaszania, organizowania, i przeprowadzania co najmniej raz do roku, przetargw,
w wyniku ktrych wyonione zostan przedsiwzicia, za ktre otrzymuje si wiadectwa
efektywnoci energetycznej, przy czym kady przetarg podzielony zosta na trzy grupy:
dla przedsiwzi skutkujcych zwikszeniem oszczdnoci energii u odbiorcw koco-
wych, dla przedsiwzi skutkujcych oszczdnoci energii przez urzdzenia suce
procesowi wytwarzania energii elektrycznej lub ciepa, czyli urzdzenia potrzeb wasnych oraz
dla przedsiwzi skutkujcych zmniejszeniem strat energii w przesyle lub dystrybucji;
b) wydawania wiadectw efektywnoci energetycznej;
c) przeprowadzenia audytw weryfikacyjnych w odniesieniu do zrealizowanych przedsi-
wzi efektywnociowych;
d) wymierzania kar pieninych w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisw ustawy
przez podmioty biorce udzia w przetargach,
2) poczwszy od 2013 r.:
a) identyfikacji podmiotw zobowizanych do rozliczenia si z obowizku pozyskania wia-
dectw efektywnoci energetycznej lub uiszczenia opaty zastpczej, ktrych potencjalna
liczba moe by bliska 2 041;
b) identyfikacji ilociowej obowizku w odniesieniu do kadego z ww. podmiotw, przy
uwzgldnieniu ulg i zwolnie przewidzianych w ustawie;
c) dokonania rozliczenia obowizku pozyskania wiadectw efektywnoci energetycznej lub
uiszczenia opaty zastpczej;
d) wymierzania kar pieninych w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisw dotycz-
cych realizacji obowizkw, o ktrych mowa w pkt a).
W zwizku z okrelonym przepisami ustawy o efektywnoci energetycznej zakresem zada
dla Prezesa URE, kluczowe znaczenie dla moliwoci ich realizacji a w konsekwencji dla osi-
gnicia celw przewidzianych w ustawie, miay regulacje, ktre winny si znale w szeregu
aktw wykonawczych. Pierwotnie ustawa o efektywnoci energetycznej przewidziaa w tym
zakresie konieczno wydania piciu rozporzdze oraz trzech obwieszcze, natomiast po nowe-
lizacji ustawy o efektywnoci energetycznej, majcej na celu zmniejszenie liczby zawodw regulo-
wanych w Polsce, ustawa zawiera delegacje do wydania trzech rozporzdze i trzech obwieszcze.
W 2012 r. wydano wszystkie trzy brakujce rozporzdzenia 128), w ktrych zostay uregulo-
wane w szczeglnoci nastpujce zagadnienia:
1) wielko i sposb obliczania iloci energii pierwotnej odpowiadajcej wartoci wiadectw
efektywnoci energetycznej, podlegajcych obowizkowi ich uzyskania i przedstawienia do
umorzenia,
2) sposb uwzgldniania w kalkulacji cen energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego ustala-
nych w taryfach, kosztw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw efektywnoci
energetycznej oraz poniesionej opaty zastpczej,
3) wysoko jednostkowej opaty zastpczej,
4) wspczynniki sprawnoci procesw przetworzenia energii,
5) warunki i tryb organizowania i przeprowadzania przetargu, w tym powoywania i pracy komi-
sji przetargowej oraz wzr deklaracji przetargowej,
6) szczegowy zakres i sposb sporzdzania audytu efektywnoci energetycznej, sposb i tryb
jego weryfikacji oraz wzr karty tego audytu,
7) dane i metody, ktre mog by wykorzystywane przy okrelaniu i weryfikacji uzyskanych
oszczdnoci energii.
Do koca 2012 r. nie zosta jednak ogoszony przez Ministra Gospodarki, w drodze obwiesz-
czenia, szczegowy wykaz przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej 129)
128)
Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegowego zakresu i sposobu sporz-
dzania audytu efektywnoci energetycznej, wzoru karty audytu efektywnoci energetycznej oraz metod obliczania
oszczdnoci energii (Dz. U. z 2012 r. poz. 962), ktre weszo w ycie 11 wrzenia 2012 r., rozporzdzenie Ministra
Gospodarki z 4 wrzenia 2012 r. w sprawie sposobu obliczania iloci energii pierwotnej odpowiadajcej wartoci wia-
dectwa efektywnoci energetycznej oraz wysokoci jednostkowej opaty zastpczej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1039), ktre
weszo w ycie 4 padziernika 2012 r. i rozporzdzenie Ministra Gospodarki z 23 padziernika 2012 r. w sprawie przetar-
gu na wybr przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1227), ktre weszo
w ycie 24 listopada 2012 r.

oraz raport zawierajcy w szczeglnoci informacje dotyczce realizacji krajowego celu w zakre-
sie oszczdnego gospodarowania energi i krajowego planu dziaa dotyczcego efektywnoci
energetycznej wraz z ocen i wnioskami z ich realizacji 130).
Zaznaczenia wymaga fakt, i opublikowanie z opnieniem aktw wykonawczych niezbd-
nych dla wykonywania obowizkw Prezesa URE w obszarze efektywnoci energetycznej, skut-
kowao w praktyce blokad funkcjonowania ustawy o efektywnoci energetycznej.
Ponadto pomimo, i w uzasadnieniu do ustawy o efektywnoci energetycznej, w zwizku
z licznymi zadaniami przewidzianymi do realizacji przez Prezesa URE, przewidziano
konieczno zatrudnienia w Urzdzie Regulacji Energetyki dodatkowych 20 osb, do
koca 2012 r. nie zostay jednak Prezesowi URE przydzielone adne rodki na ten
cel, pomimo zgaszania w 2012 r., w tym w szczeglnoci Radzie Ministrw, potrzeb
w tym zakresie. Taki stan rzeczy, wobec cakowitego wykorzystania potencjau osobowego
urzdu do realizacji dotychczasowych zada Prezesa URE, niemal cakowicie ograniczy moli-
woci sprawnego podjcia intensywnych dziaa przygotowawczych oraz wykonawczych. Na
powysze kwestie naoy si rwnie wspomniany brak aktw wykonawczych regulujcych
kluczowe obszary, dodatkowo potgujc wspomniane ograniczenie.
Tym niemniej w 2012 r. Prezes URE, kosztem realizacji innych zada, podejmowa szereg
dziaa o charakterze przygotowawczym, majcych skutkowa sprawnym podjciem
w przyszoci przewidzianych dla niego zada, w tym, w pierwszej kolejnoci, przygotowaniem
do organizacji w 2012 r. pierwszego przetargu, w wyniku ktrego wyonione zostan przedsi-
wzicia, za ktre Prezes URE przyzna wiadectwa efektywnoci energetycznej. Ze wzgldu na
brak aktw wykonawczych do ustawy o efektywnoci energetycznej oraz nowelizacji samej
ustawy prawie do koca 2012 r., ww. dziaania przygotowawcze musiay by prowadzone
w ograniczonym zakresie i objy:
uczestnictwo w opiniowaniu projektw aktw wykonawczych,
dziaania o charakterze informacyjnym, w tym udzielanie odpowiedzi na liczne zapytania oraz
wyjanianie wtpliwoci zgaszanych do urzdu, a dotyczcych przepisw ustawy o efektyw-
noci energetycznej,
przygotowanie organizacyjne urzdu do ogoszenia i przeprowadzenia pierwszego przetargu,
pomimo nieprzydzielenia okrelonych w uzasadnieniu do tej ustawy dodatkowych rodkw
finansowych.
Zgodnie z treci art. 16 ust. 1 ustawy o efektywnoci energetycznej Prezes URE co najmniej
raz w roku, ogasza, organizuje i przeprowadza przetarg, majcy na celu dokonanie wyboru
przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, za ktre mona uzyska wia-
dectwa efektywnoci energetycznej. Powoany przepis wszed w ycie 1 stycznia 2012 r., co
skutkowao koniecznoci ogoszenia przetargu, pomimo wspomnianych wyej ogranicze, jesz-
cze w 2012 r. Przetarg ten zostanie rozstrzygnity w 2013 r.
W ogoszeniu o przeprowadzeniu przetargu Prezes URE okreli warto wiadectw efektyw-
noci energetycznej przewidzianych do wydania w tym przetargu, dla kadej z kategorii przed-
siwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, o ktrych mowa w art. 16 ust. 3
ustawy o efektywnoci energetycznej, na poziomie:
1) 440 000 toe dla przedsiwzi w zakresie zwikszenia oszczdnoci energii przez odbiorcw
kocowych,
2) 55 000 toe dla przedsiwzi w zakresie zwikszenia oszczdnoci energii przez urzdzenia
potrzeb wasnych,
3) 55 000 toe dla przedsiwzi w zakresie zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepa lub
gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji.
Okrelajc warto wiadectw efektywnoci energetycznej przewidzianych do wydania
w pierwszym przetargu Prezes URE kierowa si, w myl art. 16 ust. 6 ustawy, stopniem realiza-
cji krajowego celu w zakresie oszczdnego gospodarowania energi, o ktrym mowa w art. 4
ust. 1 ustawy.
Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 lit. a ustawy o efektywnoci energetycznej, informacje o post-
pie w realizacji krajowego celu w zakresie oszczdnego gospodarowania energi zawiera krajo-
129)
Obwieszczenie Ministra Gospodarki z 21 grudnia 2012 r. w sprawie szczegowego wykazu przedsiwzi su-
cych poprawie efektywnoci energetycznej (M. P. z 2013 r. poz. 15) zostao ogoszone 11 stycznia 2013 r.
130)
Pierwszy zatwierdzony przez Rad Ministrw raport powinien zosta ogoszony do 30 listopada 2012 r. (art. 45
ustawy o efektywnoci energetycznej).

wy plan dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej, o ktrym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy.
Drugi Krajowy Plan Dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej zosta przyjty przez Rad
Ministrw 17 kwietnia 2012 r. W dokumencie tym zaoono oczekiwane oszczdnoci energii
finalnej uzyskane w oparciu o system wiadectw efektywnoci energetycznej w wysokoci
25 586 GWh czyli 2,2 Mtoe do 2016 r.
5.11. Dziaania na rzecz wdroenia inteligentnych sieci

Aktywno Prezesa URE w zakresie wdraania inteligentnych sieci w Polsce, mona wyod-
rbni w nastpujcych blokach tematycznych:
Prace koncepcyjne przygotowywanie Stanowisk Prezesa URE

Kontynuowane byy dziaania na rzecz opracowywania kolejnych dokumentw powizanych
ze Stanowiskiem Prezesa URE w sprawie niezbdnych wymaga wobec wdraanych przez OSD E
inteligentnych systemw pomiarowo-rozliczeniowych z uwzgldnieniem funkcji celu oraz propo-
nowanych mechanizmw wsparcia przy postulowanym modelu rynku opublikowanym w 2011 r.
W szczeglnoci w 2012 r. byy to:
a) Koncepcja dotyczca modelu rynku opomiarowania w Polsce, ze szczeglnym uwzgldnie-
niem wymaga wobec Operatora Informacji Pomiarowej, opublikowana 4 czerwca 2012 r.,
po dyskusji rodowiskowej projektu tego dokumentu i, skwitowanej Warsztatami, dyskusji
publicznej,
b) Aneks nr 2 do dokumentu Metoda ustalania Wartoci Regulacyjnej Aktyww i zwrotu z za-
angaowanego kapitau z 2 lipca 2012 r., rozesany przez Prezesa URE do Prezesw OSD E
15 listopada 2012 r., jako wielostronnie zaakceptowany i obowizujcy do stosowania,
c) Stanowisko Prezesa URE w sprawie szczegowych regu regulacyjnych w zakresie stymu-
lowania i kontroli wykonania inwestycji w AMI (przygotowane do publikacji w rezultacie za-
koczenia procedury analogicznej jak w pkt a).
Udzia w pracach zespow i struktur zewntrznych

a) Warsztaty Rynku Elektroenergetycznego
Jest to wsplna inicjatywa Prezesa URE oraz Prezesa PSE Operator SA (obecnie PSE SA), za-
inicjowana w styczniu 2012 r., skierowana personalnie do Prezesw Operatorw Systemw
Dystrybucyjnych, skupiajca przy jednym stole take reprezentacj przedsibiorstw obrotu
energi elektryczn oraz reprezentacj dostawcw technologii krytycznych dla rozwoju sieci
inteligentnych, majca na celu podniesienie skutecznoci procesw wdraania inteligentnych
sieci do praktyki sektora elektroenergetycznego w Polsce. W formule WREE powoanych zo-
stao sze Zespow Roboczych, zorientowanych na przygotowanie szczegowych propozy-
cji rozwiza w nastpujcych obszarach tematycznych:
- Zesp nr 1 Wymiana danych pomiarowych,
- Zesp nr 2 Bezpieczestwo informacji pomiarowej,
- Zesp nr 3 Projekty pilotaowe DSM,
- Zesp nr 4 Regulacja,
- Zesp nr 5 Edukacja odbiorcw,
- Zesp nr 6 Korzyci dla odbiorcw.
Pracami Zespou nr 1 kierowa w 2012 r. Departament Taryf URE, ktry take aktywnie
uczestniczy w pracach Zespow 2, 3, 4 oraz 6.
b) Midzyresortowy Zesp ds. Wzrostu Konkurencyjnoci Przemysu Motoryzacyjnego: przed-
stawiciel URE mia udzia w przygotowaniu wkadu do dokumentu Uwarunkowania wdroe-
nia zintegrowanego systemu E-Mobilnoci w Polsce, jako elementu pozostajcego w cisym
zwizku z rozwojem sieci inteligentnej.
Ponadto przedstawiciel URE uczestniczy w charakterze czonka w obradach nastpujcych gremiw:
a) Midzyresortowy Zesp Doradczy ds. Rynku Energii Elektrycznej w odniesieniu do wyma-
ga, jakie infrastruktura sieci inteligentnych stawia wobec mechanizmw rynku energii,
b) Zesp Doradczy Ministra Gospodarki ds. wdroenia Inteligentnych Sieci,

c) Zesp Doradczy Ministra Gospodarki ds. legalizacji licznikw w kontekcie ograniczenia kosztw
utrzymania licznikw tradycyjnych w okresie bezporednio poprzedzajcym ich wymian na licz-
niki inteligentne oraz poprawy ekonomiki projektu smart grid poprzez dostosowanie zasad kon-
troli metrologicznej licznikw do zachodzcych przemian technologicznych w tym obszarze
oraz w charakterze zaproszonego gocia przedstawiciela Prezesa URE/prelegenta w tematyce
smart grid w obradach nastpujcych gremiw:
a) Podkomisja staa Parlamentu RP ds. Energetyki,
b) Zesp PTPiREE ds. AMI,
c) Zesp NFOiGW wdraajcy program ISE.
Przedstawiciel URE by ponadto gospodarzem lub wspgospodarzem obrad nastpujcych gremiw:
a) Zesp URE-PTPiREE ds. WRA ze szczeglnym uwzgldnieniem zasad wynagradzania majt-
ku skadajcego si na infrastruktur smart grid,
b) Projekt wsplny MAC, UKE i URE oraz firm z sektorw regulowanych i ich otoczenia pn.:
Memorandum w sprawie wsppracy na rzecz budowy i rozwoju pasywnej infrastruktury
sieci szerokopasmowych projekt kluczowy dla poprawy ekonomiki wdraania zarwno
Agendy Cyfrowej, jak i smart grid.
Projekty badawcze
Wan cz aktywnoci URE w zakresie wdraania inteligentnych sieci stanowi inicjowanie
i opieka nad realizacj dedykowanych projektw badawczych.
a) Jako podbudowa merytoryczna dla planowanego do przygotowania Stanowiska Prezesa URE
w sprawie niezbdnych wymaga funkcjonalnych wobec wsppracujcej z Infrastruktur
AMI Infrastruktury Sieci Domowej (HAN), stanowicej rozszerzenie wdraanych przez OSD E
inteligentnych systemw pomiarowo-rozliczeniowych, z uwzgldnieniem zastosowania jej dla
usug pozaenergetycznych celem wykorzystania efektu synergii wykonany zosta Projekt pt.:
Infrastruktura Sieci Domowej w ramach Inteligentnych Sieci/HAN within Smart Grids.
Praca ta sfinansowana zostaa ze rodkw Banku wiatowego w ramach Projektu GEF a zre-
alizowana przez ATKAERNEY, jako zwycizc procedury przetargowej. Rol URE byo przygo-
towanie i uzgodnienie ze stron amerykask zaoe pracy (Terms of Reference), udzia
w komisji przetargowej wyaniajcej Wykonawc, udzia w zorganizowanych przez Wyko-
nawc warsztatach roboczych (pi warsztatw dla URE, dwa dla strony rzdowej, cztery
warsztaty z pozostaymi interesariuszami), udzia w biecych konsultacjach oraz odbir me-
rytoryczny pracy.
Na struktur pracy zoyo si pi dokumentw:
- Raport Rynkowo-spoeczny,
- Raport Technologiczny,
- Raport Ekonomiczny,
- Raport Regulacyjny (prawny),
- Raport Podsumowujcy
oraz pakiet prezentacji przygotowanych przez Wykonawc na kolejne Warsztaty. Aktualnie
trwa procedura formalnego przekazania do URE praw autorskich do Projektu, co umoliwi
jego publikacj na stronie internetowej urzdu.
b) Kolejnym projektem merytorycznie wspierajcym dziaania Prezesa URE, jest Regulatory
Assistant Project, wsppraca ta jest kontynuowana w 2013 r.
Dziaania wywierajce wpyw na taryfy dystrybucyjne dla energii elektrycznej

W ramach procedury uzgadniania projektw planw rozwoju przedsibiorstw sieciowych
przeprowadzono kwalifikacj majtku AMI bdcego przedmiotem inwestowania przez OSD E
(speniajcego wymagania okrelone w Stanowisku Prezesa URE ws. AMI) a nastpnie w po-
stpowaniu w sprawie zatwierdzenia taryfy dla energii elektrycznej na rok 2013 odpowiednie
uwzgldnienie uznanych wielkoci w kalkulacji tej taryfy.
Udzia w procesach legislacyjnych w zakresie zwizanym z wdraaniem inteligent-

nych sieci
Problematyka sieci inteligentnej wymaga odpowiedniego wprowadzenia do przepisw prawa,
w szczeglnoci ustawy Prawo energetyczne oraz aktw wykonawczych wydawanych z dele-
gacji tej ustawy. Ze wzgldu na zakres koniecznych zmian niezbdne jest take wykreowanie

aktw prawnych cakowicie nowych (odrbnych wzgldem aktualnie obowizujcych i noweli-
zowanych). W szczeglnoci URE uczestniczy aktywnie w przygotowaniu nastpujcych ak-
tw/nowelizacji:
a) Wkad do projektu nowej ustawy Prawo energetyczne, przygotowywanej przez MG w ra-
mach tzw. trjpaku,
b) Projekt rozporzdzenia systemowego dla OIP: Rozporzdzenie Ministra Gospodarki w spra-
wie okrelenia szczegowych warunkw wprowadzenia i funkcjonowania systemu inteli-
gentnego opomiarowania oraz inteligentnej sieci elektroenergetycznej (odpowiednik rozpo-
rzdzenia systemowego dla energii elektrycznej, dedykowany do OIP),
c) Projekt rozporzdzenia taryfowego dla OIP: Rozporzdzenie Ministra Gospodarki w sprawie
szczegowych zasad ksztatowania i kalkulacji taryfy informacji pomiarowej oraz szczego-
we zasady rozlicze za przekazywanie tych informacji (odpowiednik rozporzdzenia taryfo-
wego dla energii elektrycznej, dedykowany do OIP),
d) Projekt zmian w rozporzdzeniu taryfowym dla energii elektrycznej, niezbdnych dla zhar-
monizowania problematyki sieci inteligentnych.
Udzielanie informacji o sieciach inteligentnych w Polsce

URE udzielao odpowiedzi na pytania podmiotw krajowych i zagranicznych dotyczce stop-
nia zaawansowania oraz zasad tworzenia sieci inteligentnych w Polsce.
Odrbn form aktywnoci URE bya dziaalno edukacyjno-popularyzatorska na rzecz upo-
wszechniania wiedzy o szeroko rozumianej problematyce inteligentnych sieci. Zoyo si na ni
przygotowanie i wygoszenie szeregu prezentacji w ramach studiw akademickich, konferencji,
warsztatw i szkole. Informacje na ten temat znajduj si w czci III pkt 4.1. sprawozdania.
5.12. Wspdziaanie w zakresie zapobiegania kradzieom

infrastruktury
W 2012 r. kontynuowane byy prace w ramach Grupy Roboczej ds. przeciwdziaania zjawisku
kradziey i dewastacji infrastruktury powoanej pod koniec 2011 r. przy Urzdzie Kontroli Elek-
tronicznej. W pracach Grupy bior udzia m.in. przedstawiciele UKE, URE, UTK, przedsibiorstw
telekomunikacyjnych, elektroenergetycznych oraz transportu kolejowego. Gwnymi celami
dziaalnoci Grupy jest:
podniesienie wiadomoci i zwikszenie zaangaowania instytucji pastwa i wymiaru spra-
wiedliwoci w zwalczaniu zjawiska kradziey infrastruktury przesyowej,
podniesienie wiadomoci i zwikszenie zaangaowania spoeczestwa w walce ze znieczuli-
c oraz brakiem reakcji na otaczajce nas akty przestpstw,
wypracowanie i wdroenie nowych standardw wsppracy operacyjnej policji i operatorw
infrastruktury przesyowej na szczeblach lokalnych i centralnych,
zbadanie i wykorzystanie rozwiza z innych krajw Unii Europejskiej w zakresie zwalczania
i przeciwdziaania przestpczoci przeciwko mieniu operatorw.
23 sierpnia 2012 r. z inicjatywy trzech urzdw regulacyjnych: Urzdu Komunikacji Elektro-

nicznej, Urzdu Regulacji Energetyki oraz Urzdu Transportu Kolejowego podpisano Memoran-
dum w sprawie wsppracy na rzecz przeciwdziaania zjawisku kradziey i dewastacji infra-
struktury.
W ramach dziaalnoci zwizanych z podpisanym Memorandum zostay powoane trzy ze-
spoy zadaniowe: Zesp ds. legislacji, Zesp ds. kampanii spoecznej oraz Zesp ds. dobrych
praktyk.
13 wrzenia 2012 r. przedstawiciele URE brali udzia w branowej debacie Lunch z kurie-
rem, podczas ktrej omawiane byy najwaniejsze problemy zwizane z kradzie oraz dewa-
stacj infrastruktury.
Ponadto, 12 listopada 2012 r. odbya si midzynarodowa konferencja Przeciwdziaanie
kradzieom metali, w ktrej brali udzia przedstawicie UKE, URE, UTK, Ministerstwa Spraw
Wewntrznych, Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Komendy Gwnej Policji, Komendy
Wojewdzkiej Policji z Katowic, Komendy Stoecznej, Stray Miejskiej, Sub Ochrony Kolei,

Sub Ochrony Kolei, spek energetycznych, kolejowych i telekomunikacyjnych oraz zaproszeni
gocie z Wielkiej Brytanii przedstawiciel europejskiego programu antykradzieowego metali
POL-PRIMETT, jak rwnie przedstawiciel British Transport Police, ktry podzieli si z uczestni-
kami konferencji dowiadczeniami w walce z procederem kradziey metali na Wyspach Brytyj-
skich. cznie w konferencji wzio udzia blisko 100 osb.
Dziaania zwizane z Memorandum maj charakter stay, w zwizku z czym w 2013 r. pla-
nowana jest kontynuacja prac zespow zadaniowych.
5.13. Wsppraca midzynarodowa urzdu

Kierunki i charakter wsppracy midzynarodowej URE w 2012 r., podobnie jak w latach
ubiegych, wynikay z gwnych celw Prezesa URE w tym obszarze, tj. wypeniania ustawo-
wych obowizkw oraz kontynuacji prac na rzecz utworzenia wewntrznego rynku energii
w Unii Europejskiej. W zwizku z powyszym, w 2012 r. szczeglny priorytet w zakresie wsp-
pracy midzynarodowej zosta nadany wsppracy Prezesa URE z Komisj Europejsk oraz
Agencj ds. Wsppracy Organw Regulacji Energetyki (ACER). Wan rol odgryway rwnie
dziaania regulatora na poziomie regionalnym oraz dwustronna wsppraca z organami regula-
cyjnymi innych pastw czonkowskich Unii Europejskiej. Dodatkowo kontynuowana bya rwnie
wsppraca URE ze stowarzyszeniami regulatorw energetyki CEER oraz ERRA.
Wsppraca z Komisj Europejsk
Staym, wynikajcym z przepisw prawa aspektem wsppracy Prezesa URE z Komisj Euro-
pejsk jest przekazywanie Komisji informacji wymaganych przepisami prawa i wypenianie obo-
wizkw sprawozdawczych regulatora (m.in. coroczne przygotowywanie i przekazywanie Rapor-
tu Krajowego Prezesa URE). Drugi element wsppracy stanowi biece kontakty oraz udzia
przedstawicieli URE w rnych inicjatywach i grupach Komisji Europejskiej, ktrych celem jest
realizacja zaoe europejskiej polityki energetycznej.
W 2012 r. przedstawiciele Prezesa URE kontynuowali prace w ramach grupy koordynacyjnej
ds. energii elektrycznej. Pomys utworzenia grupy zosta zaprezentowany we wrzeniu 2011 r.
podczas nieformalnego posiedzenia Rady Unii Europejskiej ds. Energii we Wrocawiu. W 2011 r.
oraz 2012 r. odbyway si spotkania grupy, w ktrych udzia brali przedstawiciele Komisji Euro-
pejskiej, ACER, ENTSO-E, pastw czonkowskich oraz organw regulacyjnych. Spotkania grupy
okazay si bardzo przydatne dla wszystkich zainteresowanych stron i w zwizku z powyszym
ustalono, e grupa koordynacyjna ds. energii elektrycznej powinna zosta sformalizowana, a jej
cele i zadania okrelone. W konsekwencji, 15 listopada 2012 r. Komisja Europejska przyja
Decyzj ustanawiajc Grup Koordynacyjn ds. Energii Elektrycznej 131). Do gwnych zada
grupy naley: suenie jako platforma do wymiany informacji i koordynacji rodkw polityki
w dziedzinie energii elektrycznej o wymiarze transgranicznym oraz wspieranie Komisji przy
opracowywaniu jej inicjatyw politycznych; uatwianie wymiany informacji i wsppraca w zakre-
sie bezpieczestwa dostaw energii elektrycznej, w tym wystarczalnoci mocy wytwrczych
i stabilnoci sieci transgranicznych.
Przedstawiciele Prezesa URE brali rwnie udzia w pracach nad tzw. pakietem infrastruktu-
ralnym, zakadajcym rozbudow infrastruktury energetycznej w pastwach czonkowskich
i pomidzy nimi. Wraz z postpem prac nad projektem rozporzdzenia w sprawie wytycznych
dotyczcych transeuropejskiej infrastruktury energetycznej, w 2012 r. przy Komisji Europejskiej
zostay utworzone regionalne grupy pilotaowe. Zadaniem tych grup jest wyonienie projektw,
ktre otrzymaj unijne wsparcie finansowe i instytucjonalne. W skad grup weszli rwnie
przedstawiciele Prezesa URE, jednak ograniczone rodki finansowe, jakimi dysponuje regulator
nie pozwoliy na regularny udzia przedstawicieli URE w ich spotkaniach. Mimo to, URE zapewnia
wsparcie merytoryczne dla pozostaych przedstawicieli RP w grupach.
131)
Decyzja nr 2012/C 353/02.

Wsppraca z Komisj Europejsk ma rwnie czsto charakter ad hoc. W 2012 r. Prezes
URE wzi udzia w dwch zorganizowanych przez Komisj konferencjach wysokiego szczebla,
powiconych tematyce nieplanowych przepyww energii elektrycznej, ze szczeglnym
uwzgldnieniem regionu Europy rodkowo-Wschodniej (CEE). Gospodarzem spotka by unijny
Komisarz ds. Energii, Gnther Oettinger, a w wydarzeniach udzia wzili m.in. przedstawiciele
pastw czonkowskich, organw regulacyjnych oraz operatorw systemw przesyowych, przed-
stawiciele ACER i ENTSO-E. W trakcie konferencji dyskutowano m.in. o wpywie przepyww
koowych na funkcjonowanie systemw oraz moliwych sposobach rozwizania problemw
zwizanych z nieplanowymi przepywami energii elektrycznej.
URE uczestniczyo rwnie w organizowanym przez Komisj Europejsk Forum Florenckim
i Madryckim. Spotkania forw odbywaj si dwa razy w roku. Ich zadaniem jest ocena dotych-
czasowych krokw oraz rekomendowanie dalszych dziaa zmierzajcych do integracji europej-
skich rynkw odpowiednio energii elektrycznej i gazu.
Rwnolegle do wymienionych prac, Prezes URE realizowa biec wspprac z Komisj po-
przez wymian aktualnych informacji na temat sytuacji na polskim rynku energii.
Wsppraca z ACER
Rok 2012 by pierwszym penym rokiem dziaalnoci ACER, powoanej do ycia w marcu
2011 r. Celem Agencji jest wspieranie organw regulacyjnych w wykonywaniu ich zada na
poziomie Unii Europejskiej oraz koordynacja tych dziaa. Wsppraca Prezesa URE z ACER
ukierunkowana jest przede wszystkim na dziaania zmierzajce do integracji rynkw krajowych
w jeden wsplny unijny rynek energii. Cel ten, zgodnie z konkluzjami Rady Europejskiej, powi-
nien zosta osignity do 2014 r. Wsppraca URE ACER realizowana jest w gwnie za po-
rednictwem Rady Organw Regulacyjnych ACER organu opiniodawczego, stanowicego plat-
form wsppracy regulatorw w ramach Agencji. Przedstawicielem polskiego regulatora w Radzie
jest Marek Woszczyk, Prezes URE. W celu wzmocnienia i zintensyfikowania wsppracy regulato-
rw na szczeblu europejskim, przy Radzie Organw regulacyjnych utworzono grupy robocze
i zespoy zadaniowe. Zadaniem grup, w skad ktrych wchodz rwnie przedstawiciele URE,
jest wspieranie Agencji i uczestniczenie w pracach na rzecz osignicia wewntrznego rynku
energii. Obecnie w ramach ACER dziaaj cztery grupy robocze: Grupa Robocza ds. Energii Elek-
trycznej; Grupa Robocza ds. Gazu; Grupa Robocza ds. Integralnoci i Przejrzystoci Rynkw,
odpowiadajca za kwestie zwizane ze wdraaniem rozporzdzenia REMIT oraz Grupa Robocza
ds. Implementacji, Monitoringu i Procedur (IMP WG). Przewodniczcym ostatniej z nich w 2012 r.
by Marek Woszczyk, Prezes URE. W ramach grupy IMP opracowywane byy procedury realizacji
okrelonych w III pakiecie energetycznym obowizkw Agencji i regulatorw, oraz roczny ra-
port ACER z monitoringu wewntrznych rynkw energii elektrycznej i gazu.
Oprcz gwnego zadania, jakim jest wspieranie regulatorw, Agencja ma rwnie przyczy-
nia si do sprawnego funkcjonowania rynkw wewntrznych energii elektrycznej i gazu. Zada-
nie to jest realizowane przez udzia w procesie tworzenia wytycznych ramowych i kodeksw
sieciowych oraz poprzez monitorowanie zada realizowanych przez ENTSO-E i ENTSO-G. Przed-
stawiciele Prezesa URE brali aktywny udzia w tych pracach na poziomie grup roboczych oraz
rady organw regulacyjnych. Dodatkowo, w celu informowania polskich uczestnikw rynku
o przebiegu prac nad wytycznymi ramowymi i kodeksami sieciowymi, Prezes URE publikowa na
swojej stronie internetowej informacje na temat trwajcych w ACER i ENTSO-E/G publicznych
konsultacji projektw wytycznych i kodeksw, starajc si zachci tym samym polskich intere-
sariuszy do aktywnego wczenia si w prace nad tymi dokumentami. W tym celu na stronie
URE zostaa rwnie umieszczona informacja na temat biecego przebiegu prac w ACER
i ENTSO-E/G nad kodeksami sieci.
Podobnie jak w latach poprzednich, w 2012 r. polski regulator aktywnie uczestniczy take
w pracach Inicjatyw Regionalnych. Zgodnie z przyjtym podziaem, Polska jest penym uczest-
nikiem dwch elektroenergetycznych rynkw regionalnych: Rynku Europy rodkowo-Wschodniej
oraz Rynku Pnocnego. Dodatkowo, polski regulator uczestniczy take w pracach grupy Rynku
Europy Pnocno-Zachodniej (NWE), realizujcej pilotaowy projekt wdraania europejskiego
docelowego modelu rynku energii elektrycznej. Wypracowane w NWE rozwizania maj by
nastpnie wdraane w pozostaych regionach Unii Europejskiej. Jeli chodzi o Regionalne Inicja-

tywy Gazowe, Polska jest uczestnikiem Rynku Europy Poudniowej/Poudniowo-Wschodniej
(SSE). W ramach SSE realizowanych jest szereg projektw pilotaowych ukierunkowanych na
integracj rynkw w regionie.
Oprcz zaangaowania w strukturach ACER, przedstawiciele Prezesa URE wsppracowali
z Agencj przy realizacji biecych zada poprzez wymian informacji. Aktywne zaangaowanie
urzdu w prace ACER przynioso skutek w postaci wzmocnienia pozycji Prezesa URE na poczt-
ku 2013 r. polski regulator obj funkcj regulatora wspwiodcego w regionie SSE (Prezes
URE bdzie kierowa pracami regionu wraz z woskim organem regulacyjnym), za jeden
z przedstawicieli Prezesa URE zosta oddelegowany do prac w ACER w charakterze eksperta
narodowego.
Wsppraca ze stowarzyszeniami regulatorw CEER i ERRA
W 2012 r. Prezes URE kontynuowa dotychczasow wspprac z organami regulacji energe-

tyki pastw czonkowskich Unii Europejskiej w ramach Rady Europejskich Regulatorw Energii
(CEER). Stowarzyszenie to cile wsppracuje z ACER poprzez pomoc i merytoryczne wsparcie.
CEER koncentruje si jednak rwnie na innych, wykraczajcych poza zakres kompetencji ACER
kwestiach, jak np. sprawy konsumenckie, zrwnowaony rozwj, rozwj nowych technologii
(smart grids) czy wsppraca z regulatorami spoza Unii Europejskiej.
Prezes URE bra aktywny udzia w pracach stowarzyszenia na poziomie Rady Dyrektorw
oraz Zgromadzenia Oglnego CEER. Eksperci URE brali rwnie udzia w pracach szeciu grup
roboczych i dziaajcych w ich ramach zespow zadaniowych. W styczniu 2012 r. Marek Wosz-
czyk, Prezes URE, zosta wybrany na przewodniczcego jednej z grup CEER Grupy roboczej
ds. implementacji, benchmarkingu i monitoringu. Grupa zajmuje si analizami, monitoringiem
i sprawozdawczoci na potrzeby regulatorw, Komisji i agencji ACER. Odpowiada ona za anali-
zy projektw unijnych aktw legislacyjnych oraz monitoring procesu implementacji prawa unij-
nego przez kraje czonkowskie, w tym wdraanie III pakietu energetycznego. Grupa zajmuje si
take opracowywaniem raportw i studiw porwnawczych, a take koordynacj innych zada
z zakresu monitorowania rnych aspektw rynkw energii elektrycznej i gazu.
W 2012 r. CEER by organizatorem dwch konferencji. Pierwsze wydarzenie powicone byo
tematyce efektywnoci energetycznej oraz infrastruktury energetycznej. W trakcie konferencji
Prezes URE, jako Wiceprzewodniczcy Rady Dyrektorw CEER, poprowadzi panel dotyczcy
zachowa konsumentw na rynku i wpywu tych zachowa na popraw efektywnoci energe-
tycznej. Tematyka drugiej konferencji CEER dotyczya kwestii konsumenckich. Wydarzenie zo-
stao zorganizowane we wsppracy z Komisj Europejsk, a jego celem byo zdefiniowanie
potrzeb i oczekiwa konsumentw w obszarze energetyki oraz znalezienie rozwiza sucych
wczeniu konsumentw w dziaania podejmowane przez regulatorw na poziomie krajowym
i midzynarodowym. W konferencji, oprcz ekspertw Prezesa URE, udzia wzili take przed-
stawiciele Federacji Konsumentw, a polskie dowiadczenia we wspieraniu odbiorcw zaprezen-
towa przedstawiciel Stowarzyszenia Konsumentw Polskich.
Prezes URE stale wsppracuje z rwnie z regulatorami z innych krajw, take spoza Unii
Europejskiej. Wsppraca ta w gwnej mierze odbywa si w ramach stowarzyszenia ERRA,
zrzeszajcego regulatorw z krajw Europy rodkowo-Wschodniej, Azji, Afryki i USA. Co prawda
ze wzgldu na due zaangaowanie przedstawicieli Prezesa URE w projekty zwizane z integra-
cj rynku energii w Unii Europejskiej udzia URE w pracach stowarzyszenia zosta ograniczony,
jednak mimo to Prezes URE kontynuuje swoj wspprac w ramach ERRA poprzez wymian
informacji i dowiadcze regulacyjnych oraz wsplne projekty. W 2012 r. URE byo wspgo-
spodarzem zorganizowanych w Gdasku warsztatw ERRA dotyczcych aspektw regulacyjnych
zwizanych z wdroeniem inteligentnych sieci oraz inteligentnego opomiarowania. Wydarzenie
towarzyszyo zimowemu spotkaniu Komitetu ERRA ds. licencjonowania i konkurencji.

Wsppraca regionalna i dwustronna Prezesa URE
Kolejnym aspektem wsppracy midzynarodowej Prezesa URE w 2012 r. byy projekty

o charakterze regionalnym oraz wsppraca dwustronna z innymi organami regulacyjnymi i in-
stytucjami zagranicznymi, w tym m.in. kontynuacja wsppracy z Ambasad Krlestwa Danii.
W 2012 r. Polska obja prezydencj w Grupie Wyszehradzkiej. W realizacj priorytetw pol-
skiej prezydencji w V4 aktywnie wczy si take Prezes URE. Zgodnie z przyjtym programem
w obszarze energetyki polska prezydencja ma skoncentrowa si na wypracowaniu rozwiza
dla budowy sprawnie funkcjonujcego rynku gazu w regionie. Jednym z etapw realizacji tego
zaoenia byo dokonanie oceny moliwoci stworzenia funkcjonalnego rynku hurtowego w re-
gionie przez regulatorw z pastw V4. Podmiotem koordynujcym prace w tym zakresie by
Prezes URE.
URE kontynuowao rwnie wspprac z niemieckim regulatorem oraz operatorami gazowych
systemw przesyowych z Polski i Niemiec odnonie wdroenia skoordynowanego mechanizmu alo-
kacji zdolnoci przesyowych na rozbudowanym polsko-niemieckim poczeniu w Lasowie. Cztero-
stronna wsppraca zaowocowaa opracowaniem i zatwierdzeniem przez regulatorw w lipcu
2012 r. koncepcji przeprowadzenia projektu pilotaowego przez obu operatorw. W I poowie
roku projekt udostpniania tzw. produktu powizanego na poczeniu w Lasowie zosta wczo-
ny do listy pilotaowych projektw wczesnego wdraania postanowie europejskiego kodeksu
sieci w zakresie alokacji zdolnoci przesyowych (CAM NC) w ramach regionu SSE, jako projekt
o charakterze midzyregionalnym.
Podobnie jak w latach poprzednich, w 2012 r. w URE odby si rwnie szereg spotka
z przedstawicielami innych zagranicznych instytucji oraz przedsibiorstw zainteresowanych pol-
skim rynkiem energii. W trakcie tych spotka eksperci URE udzielali informacji na temat funk-
cjonowania rynku energii w Polsce oraz warunkw wejcia na tene rynek.
Dziki intensywnemu zaangaowaniu przedstawicieli URE w realizacj zada z zakresu
wsppracy midzynarodowej w 2012 r., udao si umocni pozycj polskiego regulatora oraz
zaakcentowa interesy Polski na arenie midzynarodowej. Jednake, ze wzgldu na ograniczone
rodki budetowe i kadrowe Prezes URE nie by w stanie wczy si w realizacj niektrych
niezwykle istotnych zada, takich jak m.in. peny udzia w procesie wyboru projektw PCI
w ramach europejskiego pakietu infrastrukturalnego. Naley przy tym podkreli, e ostateczny
ksztat oglnounijnych zasad zaley w duej mierze od zaangaowania krajowych podmiotw
w proces ich konsultowania i zatwierdzania. Prezes URE dysponuje kompetencjami w tym za-
kresie, lecz oprcz tego niezbdne jest take zapewnienie regulatorowi odpowiednich rodkw
pozwalajcych na aktywne wczenie si w prace na szczeblu europejskim. Brak udziau regula-
tora w realizacji strategicznych projektw na ich wczesnym etapie moe bowiem w przyszoci
przynie negatywne skutki.

Cz
III
PROMOWANIE KONKURENCJI
1. CELE I ZADANIA PREZESA URE
Promowanie konkurencji jest kluczowym zadaniem Prezesa URE. Wdroenie wolnego rynku
energii elektrycznej i gazu w naszym kraju, ktre w konsekwencji prowadzi ma do powstania
rynku odbiorcy, do poprawy efektywnoci energetycznej, do wzrostu innowacyjnoci i polepsze-
nia pozycji polskiej energetyki na arenie midzynarodowej, umoliwi ma take integracj kra-
jowych systemw energetycznych w ramach jednolitego rynku europejskiego. Prezes URE nie
posiada jednak rozbudowanego katalogu kompetencji sucych wprost promowaniu konkurencji,
co jest niejako uzasadnione jurysdykcj innej instytucji organu antymonopolowego w odnie-
sieniu do tego samego obszaru regulacji.
Rok 2012 przynis dalsze utrwalenie pozytywnych zmian na hurtowym rynku energii elek-
trycznej. Wprowadzony od 9 sierpnia 2010 r. na podstawie art. 49a ustawy Prawo energe-
tyczne obowizek publicznej sprzeday energii elektrycznej przez przedsibiorstwa energetyczne
zajmujce si wytwarzaniem energii elektrycznej skutkowa zwikszeniem obrotu na giedowym
rynku energii. Wikszy udzia giedy energii w hurtowym obrocie przyczynia si do wzrostu kon-
kurencji, gwarantuje jawne, przejrzyste i jednakowe dla wszystkich reguy zawierania transakcji
handlowych oraz jednakowy dostp do informacji rynkowych.
W 2012 r. w obszarze elektroenergetyki kontynuowane byy dziaania majce na celu reali-
zacj zaoe niezbdnych do penego uwolnienia rynku, przedstawionych przez regulatora
w dokumencie Mapa drogowa uwolnienia cen dla wszystkich odbiorcw energii elektrycznej.
W drodze ku prawom odbiorcw i efektywnej konkurencji w sektorze energetycznym, opublikowa-
nym w styczniu 2008 r., w tym prace majce na celu wdroenie i upowszechnienie stosowania
umw kompleksowych (GUD Kompleksowy) w ofertach alternatywnych sprzedawcw oraz rozwi-
zanie kwestii sprzeday awaryjnej.
W obszarze promowania konkurencji na rynku gazu ziemnego w 2012 r. byy kontynuowane

prace nad projektem Mapy drogowej uwolnienia cen gazu ziemnego. Dokument ten zosta
poddany szerokim konsultacjom, ktrych wyniki zostay uwzgldnione w dokumencie. Po zako-
czeniu tych prac Prezes URE zoy wniosek o zatwierdzenie dokumentu przez Zesp ds. Reali-
zacji Polityki energetycznej Polski do 2030 roku, ktry zosta powoany przez Prezesa RM. W tej
sprawie decyzja nie zostaa dotychczas podjta.
Rok 2012 cechowa si istotnymi dziaaniami na rzecz budowy konkurencyjnego rynku gazu
ziemnego. 24 lipca 2012 r. Prezes URE zatwierdzi Instrukcj Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesy-
owej (IRiESP) dotyczc krajowego systemu przesyowego bdcego wasnoci Operatora
Systemu Przesyowego OGP GAZ-SYSTEM SA. Instrukcja uwzgldnia zapisy zawarte w III pakie-
cie energetycznym oraz zasady funkcjonowania systemu wypracowane przez europejskich ope-
ratorw sieci przesyowych gazu (ENTSOG). Instrukcja wprowadzia m.in. wirtualny punkt obro-
tu gazem, ktry umoliwi wspprac operatora z gied towarow i by podstaw do urucho-
mienia 20 grudnia 2012 r. giedy gazu. Jest to kolejny istotny etap w kierunku utworzenia kon-
kurencyjnego rynku gazu ziemnego.
Miernikiem rozwoju konkurencyjnego rynku energii (prostym, ale miarodajnym) jest liczba
zmian sprzedawcy. Prezes URE systematycznie monitoruje stopie rzeczywistego korzystania
z prawa wyboru sprzedawcy przez odbiorcw uprawnionych. Rozwj zasady TPA w ujciu ilo-
ciowym przedstawiony jest szczegowo w rozdziaach powiconych omwieniu rynkw: elek-
troenergetycznego i gazowego. W 2012 r. rozbudowany zosta monitoring TPA rynku gazowego.
Istotnym uzupenieniem stara Prezesa URE w zakresie ksztatowania konkurencyjnego ryn-

ku energii jest aktywne uczestnictwo w trakcie roku 2012 w pracach legislacyjnych zmierzaj-
cych do implementacji III pakietu energetycznego, ktry wszed w ycie 3 marca 2011 r.

2. DZIAANIA NA RZECZ LIKWIDACJI
BARIER KONKURENCJI
2.1. Zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci
Elektroenergetyka
OSD
W 2012 r. Prezes URE zatwierdzi zmiany dwch obecnie obowizujcych Instrukcji Ruchu
i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnej w czci dotyczcej bilansowania systemu dystrybucyjnego
i zarzdzania ograniczeniami systemowymi RWE Stoen Operator Sp. z o.o. (zmieniona dwukrot-
nie) oraz ENEA Operator Sp. z o.o. (jedna zmiana). Jedna ze zmian IRiESD-Bilansowanie pole-
gaa na umoliwieniu uczestnikom rynku dokonywania zgosze zmiany sprzedawcy energii
elektrycznej poprzez dedykowany informatyczny system zmiany sprzedawcy oraz na wprowa-
dzeniu nowego formularza zmiany sprzedawcy, ktry zosta zamieszczony w treci instrukcji.
Pozostae zmiany polegay na aktualizacji standardowych profili zuycia energii elektrycznej.
W okresie sprawozdawczym prowadzono siedem postpowa administracyjnych w sprawie
zatwierdzenia caych IRiESD (zawierajcych postanowienia dotyczce korzystania z sieci przez
uytkownikw systemu oraz warunki i sposb prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania
rozwoju tych sieci oraz warunki bilansowania systemu dystrybucyjnego i zarzdzania ogranicze-
niami systemowymi) operatorw systemw dystrybucyjnych, ktrych sieci s bezporednio
poczone z sieci operatora systemu przesyowego. W toku szeciu postpowa Prezes URE
ustali, e projekty IRiESD zawieraj postanowienia, ktre uniemoliwiaj zatwierdzenie instrukcji.
W zwizku z tym odmwi zatwierdzenia tych IRiESD. Przyczyn odmowy byo:
1) wprowadzenie obowizku zawarcia umowy o wiadczenie usugi dystrybucji przed zgoszeniem
zmiany sprzedawcy, co w konsekwencji warunkuje rozpoczcie procesu zmiany sprzedawcy.
Rodzi to niebezpieczestwo opniania w sposb nieuzasadniony rozpoczcia procedury zmia-
ny sprzedawcy energii elektrycznej (de facto procedura bdzie trwaa ponad 3 tygodnie) i tym
samym blokowania odbiorcom prawa do zgoszenia zmiany sprzedawcy, a w skrajnych przy-
padkach moe nawet uniemoliwi t zmian,
2) wprowadzenie obowizku dostosowania ukadw pomiarowo-rozliczeniowych do wymaga
okrelonych w IRiESD take w przypadku rozdzielenia umowy kompleksowej co nie ma uza-
sadnienia prawnego, a pociga za sob konieczno poniesienia przez odbiorcw kosztw
zwizanych z dostosowaniem,
3) brak lub niewystarczajce informacje na temat nakadw inwestycyjnych (kosztw), jakie
zostan poniesione przez odbiorcw przyczonych do sieci oraz operatorw systemw dys-
trybucyjnych w zwizku z wprowadzeniem dodatkowych wymaga do IRiESD, co uniemoli-
wio przeprowadzenie waciwej oceny skutkw zatwierdzenia IRiESD,
4) wprowadzenie postanowie okrelajcych kryteria oceny moliwoci przyczenia jednostek
wytwrczych do sieci WN, SN i nN oraz wprowadzenie postanowie, z ktrych wynika, e nie
spenienie tych kryteriw skutkuje odmow wydania warunkw przyczenia podmiotowi
ubiegajcemu si o przyczenie. Zatwierdzenie przez Prezesa URE tych kryteriw oznacza-
oby de facto wyczenie moliwoci kontroli odmowy zawarcia umowy przyczenia, jak
daje art. 8 ust. 1 ustawy, poniewa Prezes URE orzekajc w przedmiocie odmowy zawarcia
umowy o przyczenie byby zwizany swoj decyzj zatwierdzajc IRiESD.
W zwizku z powyszym tylko postpowanie w sprawie zatwierdzenia IRiESD operatora
Energoserwis Kleszczw Sp. z o.o. zakoczyo si zatwierdzeniem postanowie IRiESD tej spki
przez Prezesa URE.
Niezalenie od powyszego w 2012 r. do Prezesa URE wpyno 59 projektw instrukcji opraco-
wanych i przedoonych do zatwierdzenia przez operatorw systemw dystrybucyjnych, ktrych

sieci nie s bezporednio przyczone do sieci przesyowej (OSDn) oraz dwa projekty instrukcji
przedoonej przez operatorw, ktrych sieci s przyczone do sieci przesyowej. Postpowania
w sprawie zatwierdzenia tych instrukcji s w toku.
Gazownictwo
Instrukcja Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyowej

Dostrzegajc potrzeb przypieszenia liberalizacji rynku gazu, 24 lipca 2012 r. Prezes URE
decyzj administracyjn (znak: DPK-4322-10(16)/2012/AK) zatwierdzi Instrukcj Ruchu i Eks-
ploatacji Sieci Przesyowej (IRiESP), dotyczc krajowego systemu przesyowego bdcego
wasnoci OGP GAZ-SYSTEM SA i ustali dat wejcia jej w ycie na 1 stycznia 2013 r. Projekt
instrukcji by wczeniej poddany konsultacjom z uczestnikami rynku. Dokument wprowadza
istotne zmiany, ktre umoliwi liberalizacj i rozwj polskiego rynku gazu oraz harmonizacj
zasad funkcjonowania systemu ze standardami wypracowanymi przez europejskich operatorw
sieci przesyowych. Instrukcja wdraa operacyjne narzdzia do rozwoju giedowego rynku gazu
w Polsce oraz implementuje rozwizania zawarte w III pakiecie energetycznym.
Nowe zapisy Instrukcji maj na celu uatwienie nowym podmiotom wejcie na rynek gazu
i uproszczenie zasad korzystania z systemu przesyowego. W systemie gazu wysokometanowego
wprowadzony zosta punkt wirtualny, ktry daje moliwo sprzeday oraz zakupu paliwa gazo-
wego znajdujcego si w sieci przesyowej w oderwaniu od jego fizycznej lokalizacji. Takie
transakcje bd mogy by realizowane rwnie na giedzie gazu prowadzonej przez TGE SA.
Korzystanie z tej platformy pozwoli na ksztatowanie cen przy zachowaniu penej anonimowoci
transakcji w wyniku sprzeday i zakupu paliwa gazowego przez uczestnikw rynku, w tym od-
biorcw kocowych, po cenach rynkowych odpowiadajcych rwnowadze popytu i poday.
Wprowadzenie wirtualnego punktu wejcia i wyjcia (model entry-exit) umoliwi te prze-
prowadzanie transakcji zawieranych na rynku pozagiedowym oraz transakcji prowadzonych
przez OGP GAZ-SYSTEM SA na rynku bilansujcym. Stronami transakcji na tym rynku bd
uytkownicy systemu przesyowego oraz OGP GAZ-SYSTEM SA jako operator systemu przesy-
owego (OSP). W stosunku do dotychczasowych rozwiza Instrukcja ogranicza ilo limitw
niezbilansowania tylko do jednego dobowego limitu niezbilansowania. Podstawowym okresem
bilansowania jest doba gazowa, co oznacza, e podmiot niezbilansowany musi si rozliczy
z operatorem po kadej dobie gazowej. IRiESP nie przewiduje ju wyznaczania narastajcej
iloci niezbilansowania w trakcie miesica. Celem stworzenia rynku usug bilansujcych jest
zapewnienie narzdzi pozwalajcych na zachowanie integralnoci systemu oraz zapewnienie
bezpieczestwa przesyu gazu z wykorzystaniem mechanizmw rynkowych. Dodatkowo przyjte
w IRiESP rozwizania spowoduj rwnie uproszczenie funkcjonowania rynku gazu na pocze-
niach z systemami dystrybucyjnymi i magazynowymi. W tym celu stworzono obszary dystrybu-
cyjne, reprezentowane handlowo przez jeden punkt wejcia i jeden punkt wyjcia dla caego
obszaru dziaania poszczeglnych OSD. Operatorzy systemw dystrybucyjnych (OSD) oraz ma-
gazynowania (OSM) zawieraj z OGP GAZ-SYSTEM SA midzyoperatorsk umow przesyow
(MUP), ktra obejmuje zakres obecnie obowizujcych porozumie operatorskich oraz inne
kwestie zwizane z przydziaem przepustowoci. Zgodnie z zaproponowanymi zasadami, tylko
OSD i OSM bd miay prawo zakupu przepustowoci (mocy umownej) na poczeniu ich sys-
temw z sieci przesyow. Ta przepustowo zostanie udostpniona innym uczestnikom rynku
w formie odpowiednich przydziaw zdolnoci w systemie przesyowym stosowanie do zapotrze-
bowania na wiadczenie usug dystrybucji lub magazynowania paliwa gazowego.
Jednoczenie z uwagi na fakt, e OSP nie dysponowa wystarczajcymi danymi, aby
w trakcie trwania doby gazowej udziela uytkownikom systemu informacji o statusie ich niezbi-
lansowania, Operator zobowiza si wypracowa wsplnie z operatorami systemw dystrybu-
cyjnych odpowiednie rozwizania, ktre bd akceptowalne i satysfakcjonujce dla wszystkich
uytkownikw systemu. Tym samym przewidziana zostaa moliwo przygotowania zmiany
Instrukcji w tym zakresie do lipca 2013 r.
Instrukcje Ruchu i Eksploatacji Sieci Dystrybucyjnych

W 2012 r. zostay zatwierdzone zmiany w instrukcjach ruchu i eksploatacji sieci operatorw
dystrybucyjnych (IRiESD), GK PGNiG, w zwizku z zatwierdzeniem zmian w IRiESP OGP GAZ-
SYSTEM SA. Wprowadzone zmiany w IRiESD miay na celu dostosowanie zasad funkcjonowania

dystrybucji gazu do nowego modelu rynku okrelonego w instrukcji OSP (OGP GAZ-SYSTEM
SA), ktra wesza w ycie 1 stycznia 2013 r. Po rozpatrzeniu wnioskw szeciu OSD Prezes URE
wyda decyzje zatwierdzajce IRiESD, ktre rwnie zaczy obowizywa od 1 stycznia 2013 r.
Zapisy IRiESD wprowadziy m.in. nastpujce zmiany:
nowe zasady wsppracy pomidzy operatorami, gwarantujce zniesienie ogranicze syste-
mowych w zakresie wejcia do strefy dystrybucyjnej,
rozszerzenie procedury zmiany sprzedawcy o moliwo nabywania paliwa gazowego
w punkcie wirtualnym oraz zapewnienie zasady plecaka w przypadku zmiany sprzedawcy
w sieci maych OSD,
procedury zgaszania umw do realizacji, uwzgldniajce nowy model rynku przewidujcy
handel gazem w punkcie wirtualnym,
nowe zasady alokacji paliwa gazowego w punkcie wejcia do sieci dystrybucyjnej uwzgld-
niajce handel gazem w punkcie wirtualnym oraz uwzgldniajce szacowanie iloci paliwa
gazowego w oparciu o wskaniki temperaturowe,
ograniczenie dziaa w zakresie bilansowania handlowego do sieci gazu naazotowanego
i gazu propan-butan (zgodnie z now IRiESP bilansowanie w sieci gazu wysokometanowego
realizowane bdzie przez OSP),
stworzenie moliwoci sprzeday gazu w punkcie wirtualnym w przypadku rde przyczo-
nych do sieci dystrybucyjnej,
zwikszenie przejrzystoci procedury przyczenia do sieci.
IRiESD zawieraj okres przejciowy trwajcy do poowy 2013 r., w trakcie ktrego OSD zo-
bowizani s do uregulowania w umowach dystrybucyjnych zasad ustanawiania zabezpiecze,
fakturowania, rozlicze i patnoci, a take wypowiedzenia i rozwizania ww. umw. Do tego
czasu powyej wskazane zasady zostay unormowane w instrukcjach. W opinii Prezesa URE na
liberalizujcym si rynku gazu zakresy tych uregulowa powinny podlega dwustronnym uzgod-
nieniom pomidzy stronami umw dystrybucyjnych z uwzgldnieniem indywidualnych uwarun-
kowa.
2.2. Ocena realizacji programw zgodnoci

W zwizku ze zmian ustawy Prawo energetyczne w marcu 2010 r. Prezes URE otrzyma
kompetencj, polegajc na zatwierdzaniu w drodze decyzji programw, w ktrych operatorzy
systemw dystrybucyjnych okrelaj przedsiwzicia, jakie naley podj w celu zapewnienia
niedyskryminacyjnego traktowania uytkownikw systemu, w tym szczegowe obowizki pra-
cownikw wynikajce z tych programw, tzw. Programw Zgodnoci. Nowe narzdzie pozwolio
Prezesowi URE w pewnym zakresie wpywa na tre, sposb wdroenia i realizacji, jak rwnie
monitorowanie funkcjonowania programu oraz sprawozdawczo.
W 2011 r. po przeprowadzeniu postpowa administracyjnych Prezes URE zatwierdzi Pro-
gramy Zgodnoci dla siedmiu najwikszych operatorw systemw dystrybucyjnych elektroener-
getycznych oraz szeciu operatorw systemw dystrybucyjnych gazowych. Prezes URE zatwier-
dzi terminy wykonania Programw Zgodnoci dla poszczeglnych operatorw od 3 do 6 miesi-
cy od daty podpisania decyzji. W zatwierdzonych Programach operatorzy zobowizali si take
do przeszkolenia swoich pracownikw w zakresie bezwzgldnego przestrzegania postanowie
tych programw. W 2012 r. jeden OSD elektroenergetyczny zaktualizowa swj Program Zgod-
noci, ktry zosta zatwierdzony przez Prezesa URE w czerwcu 2012 r.
Operatorzy systemw elektroenergetycznych, jak i gazowych zobowizani s do corocznego
przedkadania sprawozda z realizacji Programw Zgodnoci. Ze wzgldu na fakt, i programy
poszczeglnych OSD zaczy obowizywa po okresie 36 miesicy od dnia ich zatwierdzenia
przez Prezesa URE, sprawozdania z realizacji programw za 2011 r. dotycz poprzednich wersji
Programw Zgodnoci, ktre nie byy jeszcze zatwierdzane i przygotowywane w oparciu
o Ramowe wytyczne do treci Programw zgodnoci opracowywanych przez operatorw sieci
dystrybucyjnych (OSD) i operatorw sieci przesyowych (OSP).

Elektroenergetyka
Z informacji przekazanych w sprawozdaniach wynika, e u adnego z OSD nie doszo do na-

rusze Programu Zgodnoci, a w szczeglnoci, nie odnotowano wystpowania konfliktu intere-
sw, zachowa dyskryminacyjnych wzgldem uytkownikw systemu bd potencjalnych uyt-
kownikw systemu. Nie stwierdzono rwnie przypadkw naruszenia tajemnicy sensytywnych
informacji handlowych. W ENEA Operator Sp. z o.o. odnotowano natomiast skarg dotyczc
Programu Zgodnoci zwizan z odmow zawarcia umowy o wiadczenie usug dystrybucji
w procesie zmiany sprzedawcy spka podtrzymaa swoje stanowisko dotyczce prawidowoci
przeprowadzonego procesu zawierania umowy o wiadczenie usug dystrybucji. W tym przypadku
postpowanie administracyjne zostao umorzone decyzj Prezesa URE. Dodatkowo w toku znajduje
si postpowanie administracyjne prowadzone przez Prezesa URE w sprawie realizowanych przez
spk dziaa oraz wypenienia obowizku zapoznania pracownikw z Programem Zgodnoci.
Dostpno do treci Programw Zgodnoci

Wszyscy Operatorzy Systemw Dystrybucyjnych publikuj Programy Zgodnoci na swoich
stronach internetowych, co w dobie szerokiej dostpnoci do Internetu stanowi pozytywn
praktyk. Dodatkowo niektrzy z OSD (PGE Dystrybucja SA) zamieszczaj wraz z Programem
formularz, ktry daje moliwo zadawania pyta Inspektorowi ds. zgodnoci lub te udostp-
niaj w tym celu specjalnie utworzony adres e-mail (TAURON Dystrybucja GZE SA, ENEA Opera-
tor Sp. z o.o.). Skrzynka taka funkcjonowaa rwnie w RWE Stoen Operator Sp. z o.o., przy
czym suya dla potrzeb komunikacji z pracownikami wiadczcymi usugi na rzecz RWE Stoen
Operator Sp. z o.o.
Pozytywnym rozwizaniem zastosowanym przez ENEA Operator Sp. z o.o. byo publikowanie
w wewntrznym biuletynie informacyjnym informacji o zatwierdzeniu Programu oraz zagadnie-
niach w nim poruszanych.
Dodatkowo wikszo OSD (TAURON Dystrybucja SA, TAURON Dystrybucja GZE SA, RWE
Stoen Operator Sp. z o.o., ENEA Operator Sp. z o.o.) informuje, e udostpniaj swoim pra-
cownikom tre Programu Zgodnoci w Intranecie. Oczywistym jest, e publikowanie Progra-
mw na stronach internetowych naley uzna za dobr praktyk operatorw, dodatkowo regu-
lator zaleca udostpni tre Programw z Biur Obsugi Klienta przygotowanych graficznie pod
ktem osb starszych i niepenosprawnych.
Szkolenia
OSD informuj w przedstawionych sprawozdaniach, e wszyscy pracownicy komrek organi-
zacyjnych objci s Postanowieniami Programu Zgodnoci. Pracownicy zostali zapoznani z jego
treci oraz przeszkoleni w ramach szkole wewntrznych.
Naley zwrci w tym miejscu zwrci uwag, e w niektrych spkach (ENEA Operator Sp. z o.o.,
PGE Dystrybucja SA, TAURON Dystrybucja GZE SA) znajduje si niewielki odsetek osb nie
przeszkolonych z treci zapisw Programw Zgodnoci. Wynika to z przyczyn losowych takich
jak: dugotrwale zwolnienia lekarskie, urlopy wychowawcze, bezpatne, macierzyskie czy te
wiadczenia rehabilitacyjne. Pracownicy, ktrzy nie mogli bra udziau w szkoleniach, zostali
objci cyklem szkole indywidualnych w terminie pniejszym. Dodatkowo OSD prowadzi szko-
lenia uzupeniajce dla osb nowo zatrudnionych.
W trakcie szkole pracownicy zapoznali si z treci Programu, obowizkami OSD wynikaj-
cymi z Programu czy te konsekwencjami nieprzestrzegania jego zapisw.
Przeszkoleni pracownicy skadali owiadczenia dotyczce zapoznania si z Programem Zgod-
noci i bezwzgldnego przestrzegania jego postanowie.
Inspektor ds. zgodnoci

Z informacji przedstawionych przez OSD wynika, e wikszo Spek (ENEA Operator Sp. z o.o.,
RWE Stoen Operator Sp. z o.o., PGE Dystrybucja SA, TAURON Dystrybucja GZE SA, TAURON
Dystrybucja SA), wydzielio stanowisko Inspektora ds. zgodnoci, do ktrego zada naley
sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem Programu oraz szeroko rozumiana pomoc pracowni-
kom OSD w jego codziennym stosowaniu.
Ze wzgldu na charakter stanowiska i zakresu kompetencji, stanowisko Inspektora ds. zgod-
noci powinno by wyodrbnione od innych stanowisk w danej spce. Z pewnoci pozwolioby

to na szersze zaangaowanie w podejciu do tematu przestrzegania Programw Zgodnoci oraz
stanowioby dobr praktyk OSD.
Zwrci naley w tym miejscu uwag, e jeden z OSD nie wyodrbni Inspektora ds. zgodno-
ci od innych stanowisk. W RWE Stoen Operator Sp. z o.o. Inspektorem ds. zgodnoci w okresie
objtym sprawozdaniem by Meneder wydziau Usug Dystrybucyjnych. Uwzgldniajc charak-
ter stanowiska Inspektora oraz zakres jego obowizkw, powysza praktyka budzi moe wt-
pliwoci, co do ewentualnej niezalenoci osoby zajmujcej stanowisko kierownicze w OSD,
a jednoczenie penicego funkcj Inspektora ds. zgodnoci.
Praktyk czenia stanowiska Inspektora ds. zgodnoci ze stanowiskiem menederskim bd
kierowniczym innego dziau naley oceni negatywnie, nawet jeeli wiedza osoby zajmujcej
kierownicze stanowisko pozwala na wykorzystanie jej w aktywnym monitoringu realizacji Pro-
gramu Zgodnoci.
Standardem stosowanym przez OSD jest udzielanie wsparcia osobie zajmujcej stanowisko
ds. Programu Zgodnoci. W RWE Stoen Operator Sp. z o.o. jest to osoba wspierajca Inspekto-
ra w jego obowizkach, w szczeglnoci z zakresu prowadzenia szkole pracownikw oraz bie-
cej dokumentacji. W TAURON Dystrybucja SA jest to specjalnie powoany zesp, ktrego
celem jest pomoc Inspektorowi ds. zgodnoci w zapewnieniu prawidowej realizacji zada wyni-
kajcych z Programu. W PGE Dystrybucja SA zostali powoani, przez Dyrektorw Generalnych
Oddziaw, Koordynatorzy ds. zgodnoci realizujcy wykonywanie Programu w danym Oddziale.
Monitoring przestrzegania Programw Zgodnoci

Istotn rzecz w realizacji zapisw Programw Zgodnoci jest nadzr sprawowany nad jego
wykonywaniem. Bezporedni nadzr na realizacj Programu powinni sprawowa w OSD Inspek-
torzy ds. zgodnoci. Niepokojc praktyk z tego punktu widzenia jest sprawowanie nadzoru
nad przestrzeganiem postanowie Programu poprzez osoby zajmujce kierownicze stanowiska
TAURON Dystrybucja SA, w ktrym nadzr operacyjny peni Dyrektor OSD.
Podobnie sytuacja wyglda w PGE Dystrybucja SA, ktrej Koordynator ds. zgodnoci funk-
cjonalnie podlega Dyrektorowi Generalnemu Oddziau a merytorycznie Inspektorowi ds. zgod-
noci, podczas gdy podlego funkcjonalna powinna lee w gestii Inspektora.
Podsumowujc stwierdzi naley, e monitoring przestrzegania Programw Zgodnoci powi-
nien nalee wycznie do powoanych w tym celu Inspektorw ds. zgodnoci. Pozwoli to na
obiektywn ocen realizacji Programu oraz wprowadzanie ewentualnych poprawek lub korekt
w jego stosowaniu. Dodatkowo osoby wyznaczone jako wspierajce Inspektora w realizacji jego
obowizkw powinny podlega bezporednio Inspektorom. Powysze powinno stanowi stan-
dard w dziaalnoci OSD w odniesieniu do Programw Zgodnoci.
Przegld Programw Zgodnoci

Cz OSD stosuje praktyk przegldu Programu Zgodnoci. W spce TAURON Dystrybucja
GZE SA odby si roczny przegld Programu. Jego celem, wedug spki, miaa by ocena efek-
tywnoci i skutecznoci funkcjonowania Programu oraz ewentualne ustalenie kierunkw jego
doskonalenia. W przegldzie spka zastosowaa metod ankietow, polegajc na wysyaniu
ankiet drog elektroniczn. Ankiety wypeniy: 23 osoby zarzdzajce jednostkami organizacyj-
nymi w TAURON Dystrybucja GZE SA, 14 osb zarzdzajcych w VNSP oraz 22 osoby zarzdza-
jce w VBSP. Spka odnotowaa wskanik zwrotu ankiet na poziomie 100%, co wiadczy
w sposb pozytywny o dziaaniach TAURON Dystrybucja GZE SA, majcych na celu monitoro-
wanie przestrzegania Programu Zgodnoci. Osoby wypeniajce kwestionariusz w zakresie za-
rzdzajcych przez siebie obszarw nie zgosiy narusze Programu Zgodnoci. Badanie po-
twierdzio zapewnienie realizacji procedur ochrony informacji sensytywnych i niedyskryminacyj-
nego traktowania.
Podobn praktyk zastosowaa Spka ENEA Operator Sp. z o.o. Monitoring przestrzegania
i realizacji postanowie Programu Zgodnoci prowadzony by na bieco przez Inspektora ds.
zgodnoci oraz okresowo poprzez badanie ankietowe. Ankieta zostaa skierowana do osb za-
rzdzajcych poszczeglnymi jednostkami/komrkami organizacyjnymi Spki.
Powysze wewntrzne praktyki Spek TAURON Dystrybucja GZE SA oraz ENEA Operator
Sp. z o.o. powinna znale odzwierciedlenie w dziaalnoci pozostaych OSD.

Gazownictwo
Z informacji przekazanych w sprawozdaniach wynika, e u adnego z OSD nie doszo do na-

rusze Programu Zgodnoci, a w szczeglnoci, nie odnotowano wystpowania konfliktu intere-
sw, zachowa dyskryminacyjnych wzgldem uytkownikw systemu bd potencjalnych uyt-
kownikw systemu. Nie stwierdzono rwnie przypadkw naruszenia tajemnicy sensytywnych
informacji handlowych.
Dostpno Programu Zgodnoci

Nieliczni z Operatorw Systemw Dystrybucyjnych publikuj tre Programu Zgodnoci na
swojej stronie internetowej (Dolnolska Spka Gazownictwa Sp. z o.o., Pomorska Spka Ga-
zownictwa Sp. z o.o.), wszyscy OSD natomiast udostpniaj swoim pracownikom Programy
Zgodnoci na wewntrznych stronach intranetowych. W niektrych z OSD (Dolnolska Spka
Gazownictwa Sp. z o.o.) funkcjonuje odrbna strona internetowa, na ktrej udostpniono pra-
cownikom tre Programu, biece informacje o jego funkcjonowaniu, wykaz stanowisk i kom-
rek organizacyjnych objtych Programem. Dodatkowo uytkownicy systemu dystrybucyjnego
i usugodawcy maj moliwo bezporedniego kierowania pyta w sprawie Programu Zgodno-
ci na specjalnie wyznaczony adres. Naley w tym miejscu zwrci uwag na praktyk Pomor-
skiej Spki Gazownictwa Sp. z o.o. Spka ta, w celu rozpowszechnienia praw uytkownikw
systemu do zgaszania skarg i wnioskw, udostpnia Program Zgodnoci na tablicach informa-
cyjnych w jednostkach terenowych spki. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez sp-
k, przegld wykonania tego obowizku przeprowadzony w listopadzie 2011 r. wykaza, e Pro-
gram udostpniono we wszystkich jednostkach terenowych spki.
Szkolenia
OSD informuj w przedstawionych sprawozdaniach, e wszyscy pracownicy komrek organi-
zacyjnych objci s Postanowieniami Programu Zgodnoci. Pracownicy zostali zapoznani z jego
treci oraz przeszkoleni w ramach szkole wewntrznych.
Naley zwrci w tym miejscu uwag, e w niektrych spkach (Grnolska Spka Ga-
zownictwa Sp. z o.o., Pomorska Spka Gazownictwa Sp. z o.o.) znajduje si niewielki odsetek
osb nie przeszkolonych z treci zapisw Programw Zgodnoci. Wynika to z przyczyn losowych
takich jak: dugotrwae zwolnienia lekarskie, urlopy wychowawcze, bezpatne, macierzyskie czy
te wiadczenia rehabilitacyjne. Pracownicy, ktrzy nie mogli bra udziau w szkoleniach, zostali
objci cyklem szkole indywidualnych w terminie pniejszym. Dodatkowo OSD prowadzi szko-
lenia uzupeniajce dla osb nowo zatrudnionych.
W trakcie szkole pracownicy zapoznali si z treci Programu, obowizkami OSD, wynikaj-
cymi z Programu czy te konsekwencjami nieprzestrzegania jego zapisw.
Przeszkoleni pracownicy skadali owiadczenia dotyczce zapoznania si z Programem Zgod-
noci i bezwzgldnego przestrzegania jego postanowie.
Inspektor ds. zgodnoci

Z informacji przedstawionych przez OSD wynika, e wszystkie spki wyodrbniy stanowisko
Inspektora ds. zgodnoci, do zada ktrego naley sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem
Programu oraz szeroko rozumiana pomoc pracownikom OSD w jego codziennym stosowaniu.
Inspektorzy realizuj obowizki zwizane m.in. z koordynacj jego realizacji w spkach,
operacyjnym nadzorowaniem Programw, udzielaniem informacji i wyjanie dotyczcych Pro-
gramw, monitorowaniem przestrzegania postanowie Programu, czy te gromadzeniem i prze-
chowywaniem informacji o przypadkach zachowa dyskryminacyjnych.
Ze wzgldu na charakter stanowiska i zakresu kompetencji stanowisko Inspektora ds. zgod-
noci powinno by wyodrbnione od innych stanowisk w danej spce. Z pewnoci pozwolioby
to na szersze zaangaowanie w podejciu do tematu przestrzegania Programw Zgodnoci oraz
stanowioby dobr praktyk OSD. Przykadowo w 2011 r. funkcj Inspektora ds. zgodnoci
w Wielkopolskiej Spce Gazownictwa Sp. z o.o. peni Dyrektor Biura Taryf i Regulacji, natomiast
w Grnolskiej Spce Gazownictwa funkcj t peni Kierownik Dziau Regulacji Dostpu do Sieci.
Praktyk czenia stanowiska Inspektora ds. zgodnoci ze stanowiskiem kierowniczym inne-
go dziau naley oceni negatywnie, nawet jeeli wiedza osoby zajmujcej kierownicze stanowi-
sko pozwala na wykorzystaniu jej w aktywnym monitoringu realizacji Programu Zgodnoci.

W Dolnolskiej Spce Gazownictwa Sp. z o.o. stanowisko Inspektora zostao utworzone nieza-
lenie w strukturze spki. Inspektor ten podlega bezporednio Prezesowi spki.
Monitoring przestrzegania Programw Zgodnoci

Istotn rzecz w realizacji zapisw Programw Zgodnoci jest nadzr sprawowany nad jego
wykonywaniem. Bezporedni nadzr na realizacj Programu powinni sprawowa w OSD Inspek-
torzy ds. zgodnoci. Niepokojc praktyk z punktu widzenia niezalenoci jest sprawowanie
nadzoru nad przestrzeganiem postanowie Programu przez osoby zajmujce kierownicze sta-
nowiska Wielkopolska Spka Gazownictwa Sp. z o.o., w ktrej nadzr operacyjny peni Dy-
rektor Biura Taryf i Regulacji.
Podsumowujc stwierdzi naley, e monitoring przestrzegania Programw Zgodnoci powi-
nien nalee wycznie do powoanych w tym celu Inspektorw ds. zgodnoci. Pozwoli to na
obiektywn ocen realizacji Programu oraz wprowadzanie ewentualnych poprawek lub korekt
w jego stosowaniu. Dodatkowo osoby wyznaczone jako osoby wspierajce Inspektora w realiza-
cji jego obowizkw powinny podlega bezporednio Inspektorom. Rozwizanie to powinno
stanowi standard w dziaalnoci OSD w odniesieniu do procesu monitorowania Programw
Zgodnoci.
Ponadto w adnym z Operatorw Systemw Dystrybucyjnych Paliwa gazowego nie stwier-
dzono narusze Programu Zgodnoci lub te innych zachowa dyskryminacyjnych oraz narusze
obowizkw pracowniczych okrelonych w Programie.
W Wielkopolskiej Spce Gazownictwa Sp. z o.o. oraz Dolnolskiej Spce Gazownictwa Sp. z o.o.
nie zostay zgoszone adne informacje dotyczce dyskryminacyjnego traktowania uytkowni-
kw systemu i wnioski dotyczce Programu oraz nie wystpiy sytuacje konfliktu interesw.
Karpacka Spka Gazownictwa Sp. z o.o. odnotowaa jedno zapytanie dotyczce personalnego
konfliktu interesw, natomiast aden pracownik nie zgosi uwag, skarg czy te wnioskw doty-
czcych Programu Zgodnoci. Wedug informacji zgromadzonych przez Pomorsk Spk Ga-
zownictwa Sp. z o.o. oraz Grnolsk Spk Gazownictwa Sp. z o.o. nie wpyny od pracow-
nikw spki oraz uytkownikw systemu adne wnioski oraz skargi dotyczce Programu. Nie
wpyny rwnie zapytania dotyczce interpretacji zapisw Programu, nie zidentyfikowano
zachowa dyskryminacyjnych w obszarach usug przyczania, wiadczenia usug dystrybucyj-
nych, zmiany sprzedawcy, udzielania informacji oraz obsugi skarg i reklamacji. Mazowiecka
Spka Gazownictwa Sp. z o.o. owiadczya, e w 2011 r. nie doszo do adnych narusze Pro-
gramu Zgodnoci obowizujcego w spce. Nie miay rwnie miejsca sytuacje wyczerpujce
swoim zakresem pojcie dyskryminacyjnego traktowania uytkownikw, zdefiniowanego na
potrzeby realizacji Programu.
2.3. Monitorowanie niezalenoci funkcjonowania OSD

W wyniku przeprowadzonego w 2011 r. badania 132) dotyczcego powiza kapitaowych sze-
ciu duych OSD elektroenergetycznych w grudniu 2011 r. oraz w styczniu 2012 r. Prezes URE
wszcz dwa postpowania administracyjne w zwizku z podejrzeniem zaistnienia nieprawido-
woci polegajcej na nieprzestrzeganiu przez OSD warunkw i kryteriw niezalenoci operatora
systemu dystrybucyjnego, o ktrych mowa w art. 9d ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne.
Zgodnie z art. 9d ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne OSD powinien by w peni nieza-
leny od innych rodzajw dziaalnoci niezwizanych z przesyaniem lub dystrybucj energii
elektrycznej. Analiza tych przepisw prowadzi do wniosku, e w szczeglnoci przedsibiorstwo
zaangaowane w dziaalno sieciow nie moe posiada akcji lub udziaw powizanych przed-
sibiorstw prowadzcych dziaalno w zakresie obrotu lub wytwarzania. Posiadanie takich
udziaw przez przedsibiorstwo sieciowe oznacza bezporednie finansowe zainteresowanie
wynikami powizanego podmiotu, co w konsekwencji skutkuje utrat przez zarzd zdolnoci
niezalenego dziaania.
132)
OSD zostali wezwani do przekazania informacji o spkach, nad ktrymi sprawuj kontrol w rozumieniu art. 3
ust. 2 rozporzdzenia Nr 139/2004 z 20 stycznia 2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsibiorstw (Dz. Urz. WE
L 024 z 29.01.2004).

Prowadzi to do wniosku, e posiadanie przez OSD (nawet porednio poprzez spk zalen)
akcji lub udziaw w spce zajmujcej si obrotem energi elektryczn jest niedopuszczalne
i stanowi naruszenie przepisw art. 9d ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne. Natomiast zgod-
nie z art. 56 ust. 1 pkt 20 ustawy Prawo energetyczne, ten, kto nie przestrzega warunkw
i kryteriw niezalenoci operatora systemu, o ktrym mowa w art. 9d ust. 1 i 2, podlega karze
pieninej. Wysoko kary pieninej wymierzonej w tym przypadku nie moe by nisza ni 1%
i wysza ni 15% przychodu ukaranego przedsibiorcy, wynikajcego z dziaalnoci koncesjo-
nowanej, osignitego w poprzednim roku podatkowym (art. 56 ust. 2f i 3).
W jednym przypadku postpowanie nie zostao zakoczone do koca 2012 r., natomiast
w drugim zakoczone zostao decyzj o odstpieniu od wymierzenia kary pieninej. Na pod-
stawie zgromadzonego w sprawie materiau dowodowego stwierdzono, i przedsibiorca po-
przez swoj spk zalen posiada udziay w spce zajmujcej si obrotem energi elektrycz-
n. Przedsibiorca mia wiadomo zaistniaych nieprawidowoci i podj stosowne dziaania,
jeszcze przed dat wszczcia postpowania z urzdu, majce na celu uporzdkowanie dziaal-
noci i struktury wacicielskiej w ramach Grupy Kapitaowej. W efekcie tych dziaa ww. spka
zalena sprzedaa posiadane udziay, tym samym OSD utraci prawo do sprawowania kontroli
i wywierania wpywu na funkcjonowanie spki zajmujcej si obrotem energi elektryczn.
Niemniej fakt naruszenia warunkw i kryteriw niezalenoci operatora systemu dystrybucyjne-
go przez przedsibiorc, bdcego OSD funkcjonujcym w strukturze przedsibiorstwa zinte-
growanego pionowo, zosta uznany za bezsporny. Poczynione w sprawie ustalenia pozwoliy
jednake przyj, e w przedmiotowym postpowaniu zaistniay przesanki do zastosowania
przez Prezesa URE instytucji odstpienia od wymierzenia kary.
Rola operatora systemu dystrybucyjnego naturalnego monopolisty w obszarze wyznaczo-

nym eksploatowan przez niego sieci jest szczeglnie wana. To operator jest w duej mie-
rze organizatorem i zarzdc infrastruktury rynkowej i std tak rang ma postulat jego ca-
kowitej niezalenoci. Dlatego te przewidziano w prawie europejskim, a za nim w prawie
polskim (ustawa Prawo energetyczne) obowizek prawnego rozdziau dziaalnoci operator-
skiej od innych rodzajw dziaalnoci energetycznej. Przy tym jednak nie tylko formalna, ale
przede wszystkim faktyczna niezaleno operatorw, ley w interesie odbiorcw energii. Doda
naley, e restrykcyjne przestrzeganie zasady niezalenoci operatora i nadzr regulatora
(zarwno sektorowego Prezesa URE, jak i oglnego w zakresie ochrony konkurencji i kon-
sumenta Prezesa UOKiK) s tym waniejsze, im silniejsze s kapitaowe relacje OSD z niekt-
rymi sprzedawcami energii.
Kryteria formalne 133) niezalenoci OSD
W wyniku procesu poczenia spek TAURON Dystrybucja SA oraz TAURON Dystrybucja

GZE SA od 1 padziernika 2012 r. mamy piciu operatorw systemu dystrybucyjnych. W czte-
rech OSD wykonywana jest dziaalno gospodarcza nie zwizana stricte z zadaniami operatora.
OSD prowadz dziaalno z zakresu konserwacji owietlenia ulicznego, odzyskiwania surow-
cw, naprawy i konserwacji pojazdw samochodowych, dzierawi lub wynajmuj nieruchomo-
ci i rodki transportu. Spki te prowadz take dziaalno w zakresie usug technicznych,
informatycznych, telekomunikacyjnych, turystyki noclegowej oraz inne. Wszyscy operatorzy
prowadz rozliczenia przychodw i kosztw, w sposb umoliwiajcy wydzielenie czci kosztw
nie zwizanych z dziaalnoci operatorsk.
Niezaleno majtkowa i w zakresie podejmowania decyzji
Procedury zwizane z podejmowaniem przez OSD decyzji w zakresie zarzdzania majtkiem

sieciowym, w tym w szczeglnoci dotyczcych budowy, eksploatacji remontw lub rozbudowy
sieci, s w wikszoci przypadkw realizowane zgodnie z IRiESD, procedurami Zintegrowanego
133)
Zgodnie z art. 9d ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, od 1 lipca 2007 r. operator systemu dystrybucyjnego b-
dcy w strukturze przedsibiorstwa zintegrowanego pionowo powinien pozostawa niezaleny pod wzgldem formy
prawnej i organizacyjnej oraz podejmowania decyzji.

Systemu Zarzdzania Jakoci, Ochron rodowiska i BHP, Planem Rozwoju, instrukcjami pla-
nowania zada inwestycyjnych i remontowych. Ponadto w jednym OSD, w ramach dalszej
optymalizacji zarzdzania majtkiem sieciowym bdzie wdraany nowy kompleksowy System
Zarzdzania Majtkiem Sieciowym. adne z piciu przedsibiorstw nie wykazao w ankiecie sy-
tuacji, w ktrej kierownictwo przedsibiorstwa zintegrowanego pionowo wydaoby OSD polece-
nie dotyczce biecego funkcjonowania. Trzech OSD posiada spki zalene, ktre zajmuj si
m.in. dziaalnoci w zakresie szkoleniowo-wypoczynkowym, gastronomicznym, poligraficznym,
zarzdzaniem nieruchomociami, ochron mienia oraz dziaalnoci usugowo-eksploatacyjn.
Trzech operatorw posiada udziay/akcje w innych spkach.
Zarzdzanie informacj przez OSD
System ochrony informacji sensytywnych posiadaj wszyscy przedsibiorcy. Dane osobowe

klientw przechowywane s m.in. w sieci lokalnej na serwerach nalecych do OSD. Dostp do
tych informacji posiadaj uprawnieni pracownicy. Udostpnienie danych o klientach odbywa si
na zasadach zawartych w polityce bezpieczestwa informacji, okrelonej instrukcjami w przed-
sibiorstwie, w Programach Zgodnoci, w systemach zarzdzania bezpieczestwem oraz w re-
gulaminach wewntrznych.
Niezaleno OSD z punktu widzenia uytkownikw systemw
Czynnikiem odgrywajcym bardzo wan rol w zapewnieniu rwnego traktowania uytkow-

nikw systemu, jest zmiana wizerunku przedsibiorstw energetycznych, tak aby odbiorcy prze-
stali utosamia operatora systemu dystrybucyjnego i przedsibiorstwo obrotu, wydzielone
z przedsibiorstwa zintegrowanego pionowo, a tym samym dostrzega w wydzielonym przed-
sibiorstwie obrotu jedynego sprzedawc energii na terenie dziaania danego operatora syste-
mu. Osigniciu tego celu suy m.in. rozdzielenie siedzib obydwu przedsibiorstw i utworzenie
odrbnych punktw obsugi klienta. Wyniki badania wskazuj, e rozdzielenia siedziby operatora
systemu od siedziby spki obrotu dokonali wszyscy OSD.
Dla zapewnienia niedyskryminacyjnego traktowania wszystkich uytkownikw systemu elektro-
energetycznego wskazane jest, aby OSD posiaday wasne punkty obsugi klienta, ktre wiad-
cz usugi jedynie na rzecz klientw OSD. Takie rozwizanie wprowadzi jeden OSD.
Dopuszczalne jest rwnie ulokowanie szeroko rozumianych czynnoci w zakresie obsugi
klienta (zarwno w sprawach dystrybucji, jak i sprzeday energii) w podmiocie odrbnym od
OSD i spki zajmujcej si obrotem energi elektryczn. Taka lokalizacja najlepiej umoliwia
w przypadku przedsibiorstw zintegrowanych pionowo realizacj celu wydzielenia OSD, tj.
zapewnienia skutecznego i niedyskryminacyjnego dostpu do sieci w warunkach funkcjonowa-
nia zasady TPA. Z kolei z punktu widzenia przedsibiorstwa pozwala w sposb ekonomicznie
uzasadniony realizowa jego cele. Wikszo zarzdw grup kapitaowych, do ktrych nale
badane OSD, przyjo wanie taki model biznesowy.
U jednego z operatorw jego wasne punkty obsugi klienta wiadcz rwnie usugi wpat
gotwkowych na rzecz przedsibiorstwa obrotu z tej samej grupy kapitaowej. W przypadku
przedsibiorstw pionowo zintegrowanych niewtpliwie zarwno z punktu widzenia klientw, jak
i ekonomiki funkcjonowania tych przedsibiorstw zasadne jest utworzenie centrw, tak rozumianej
kompleksowej obsugi klienta. Jednake wobec regulacji zawartych w ustawie Prawo energetycz-
ne, tak zdefiniowane centra kompleksowej obsugi nie mog by ulokowane w strukturach OSD.
Niezaleno OSD w ocenie regulatora
Wyniki bada wykazuj, e wikszo OSD podejmuje dziaania zmierzajce do skutecznego

wydzielenia operatora w ramach grupy kapitaowej. Regulator oczekuje, e OSD bdcy w gru-
pach kapitaowych bd skutecznie realizowa dziaania majce na celu zapewnienie rwnego
traktowania uytkownikw systemu elektroenergetycznego i realizacji zasady rwnego dostpu
do sieci wszystkich uczestnikw rynku.

2.4. Monitorowanie mechanizmw bilansowania systemu
Elektroenergetyka
Zasady bilansowania systemu i zarzdzania ograniczeniami w KSE okrelane s przez opera-

torw systemw (przesyowego i dystrybucyjnego) i podlegaj zatwierdzeniu przez Prezesa URE
w instrukcji ruchu i eksploatacji sieci elektroenergetycznej. W ramach posiadanych uprawnie
Prezes URE monitoruje ich dziaanie analizujc publikowane przez operatora systemu przesyo-
wego informacje i okresowe sprawozdania. Prezes URE ocenia take prawidowo funkcjono-
wania przyjtych zasad na podstawie monitorowania zjawisk wystpujcych na rynku, jak rw-
nie na podstawie prac analitycznych nad przyczynami ewentualnych zakce.
Informacje o wolumenie i cenach energii bilansujcej na Rynku Bilansujcym s jednym
z obszarw podlegajcych monitorowaniu przez Prezesa URE. Dane te przedstawia rys. 31.
Rysunek 31. Energia odebrana (EBNO) i ceny sprzeday energii z rynku bilansujcego (CROs) w 2012 r. 134 )
600 1600
1466,17 1455,39
1400
500
1200
Energia przyrostowa [GWh]
Ceny CROs [z/MWh]

400
900 1000
852,39
753,85
300 800
700
600
502,54
600
200 466,67
360
400
250 257,16
100 241,23 222,01 206,76
182,47 166,17 180,13 193,92 193,19 194,43 192,87 184,58 201,63 200
80 105,31 70,04 99,7 98,91 99,7 99,55 102,3 103,15 97,55

80 72
0 0
EBNO [GWh] Cena CROs Max Cena CROs Min Cena CROs

Porwnujc wolumen zakupu energii elektrycznej na Rynku Bilansujcym (EBNO) w 2012 r. do

roku wczeniejszego naley zauway, e zwikszy si on z poziomu 4,48 TWh do 4,82 TWh, tj.
o 7,6%. Zwikszy si rwnie redni poziom cen energii elektrycznej na Rynku Bilansujcym
oraz nieznacznie zwikszy si zakres ich waha, ktry by najwyszy w lutym i sierpniu 2012 r.,
zbliajc si do grnej granicy (1 500 z/MWh) cen ofertowych, tj. takich jakie mog by zga-
szane na Rynku Bilansujcym w Polsce. W zwizku z tym, e formua wyznaczania cen na Ryn-
ku Bilansujcym opiera si na cenach kracowych z wykorzystanych ofert bilansujcych skada-
nych przez wytwrcw, naley przypuszcza, e w niektrych godzinach rezerwy mocy dostpne
w systemie byy niewielkie, a PSE SA musia korzysta z najdroszych ofert.
W procesie monitorowania zarzdzania ograniczeniami systemowymi analizie podlegaj m.in.
koszty zwizane z dziaaniami podejmowanymi przez operatora systemu przesyowego. Koszty
ponoszone w obszarze Rynku Bilansujcego zostay zaprezentowane na rysunkach poniej.
134)
Okolicznoci ustalania cen na wysokim poziomie s przedmiotem odrbnego postpowania wyjaniajcego. Ana-
lizowane s przyczyny powstania nierwnowagi na rynku bilansujcym, w tym moliwo narusze warunkw udziau
w tym rynku przez jego uczestnikw.

Rysunek 32. Cakowite koszty pokrycia zapotrzebowania w obszarze Rynku Bilansujcego (KCZ) w poszczeglnych
miesicach 2012 r.
40
30
20
10
KCZ [mln z]
-10
-20
-30
-40
Stycze Luty Marzec Kwiecie Maj Czerwiec Lipiec Sierpie Wrzesie Padziernik Listopad Grudzie
Miesice 2012 roku
Rysunek 33. Koszty usuwania ogranicze (KO) w poszczeglnych miesicach 2012 r.
30
25
20
KO [mln z]
15
10
0
Stycze Luty Marzec Kwiecie Maj Czerwiec Lipiec Sierpie Wrzesie Padziernik Listopad Grudzie
Miesice 2012 roku
Cakowite koszty pokrycia zapotrzebowania w obszarze Rynku Bilansujcego zmieniy si

w poszczeglnych miesicach w stosunku do roku poprzedniego. Jednoczenie koszty usuwania
ogranicze w odniesieniu do 2011 r. wzrosy z wyjtkiem listopada i grudnia.
Gazownictwo
Na rynku gazu ziemnego zasady bilansowania systemu i zarzdzania ograniczeniami s opra-

cowywane zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne, przez operatora systemu prze-
syowego i operatorw dystrybucyjnych i podlegaj zatwierdzeniu przez Prezesa URE w instruk-
cji ruchu i eksploatacji sieci.
W 2012 r. zasady bilansowania byy okrelone w II czci IRiESP zatwierdzonej decyzj Pre-
zesa URE nr DPK-7111 3(6)/2011/KK z 27 wrzenia 2011 r. Zasady te oparte byy na obowizku
wnoszenia opat za niezbilansowanie powyej limitw okrelonych w instrukcji. W 2012 r. zosta-
y pobrane przez operatora opaty z tytuu zniezbilansowania w cznej kwocie 43,5 mln z.

Majc na uwadze przyjcie przez Agencj ds. Wsppracy Organw Regulacji Energetyki
(ang. Agency for the Cooperation of Energy Regulators ACER), Wytycznych Ramowych
w sprawie Kodeksu Sieci ds. bilansowania systemu, w 2012 r. prowadzone byy prace nad wpro-
wadzeniem do krajowego systemu rozwiza, w oparciu o ktre moliwe bdzie zastosowanie
przez OSP rynkowych mechanizmw bilansowania. Nowe zapisy w zakresie zasad bilansowania
weszy w ycie 1 stycznia 2013 r.
Poza udziaem w pracach nad stworzeniem nowych zasad bilansowania systemu gazowego
Prezes URE w 2012 r. nie przeprowadza dodatkowego monitorowania mechanizmw bilanso-
wania dotychczas stosowanych ze wzgldu na planowan zmian tego systemu. Stosowny mo-
nitoring zostanie przeprowadzony w 2013 r.
2.5. Monitorowanie warunkw przyczania podmiotw

do sieci i ich realizacji oraz dokonywanie napraw tej sieci
Monitorowanie warunkw przyczenia podmiotw do sieci i ich realizacji w oddziaach tere-
nowych nastpuje m.in. w trakcie prowadzenia postpowa wyjaniajcych zwizanych ze skar-
gami odbiorcw i podmiotw przyczanych do sieci oraz w trakcie postpowa administracyj-
nych w sprawie odmowy zawarcia umowy o przyczenia do sieci. Jeeli w trakcie prowadzone-
go postpowania zostan powzite informacje na temat problemw dotyczcych przyczenia
podmiotw lub jakoci dostaw energii zwizanych np. z pracami modernizacyjnymi, zobowizuje
si przedsibiorstwa do przekazywania informacji na temat postpu prac i dokonywanych na-
praw na sieci, ktre maj na celu wyeliminowanie problemw odbiorcw. Dodatkowo, po po-
wziciu informacji o wystpieniu awarii oddziay terenowe wystpuj do przedsibiorstw ener-
getycznych prowadzcych dystrybucj energii elektrycznych o przekazanie wyjanie na temat
zakresu, przebiegu i przyczyny powstaych awarii.
W 2012 r. Prezes URE podj szeroko zakrojone dziaania w zakresie monitorowania warun-
kw przyczenia podmiotw do sieci i ich realizacji. W ramach tych dziaa zrealizowano pro-
jekt pt. Bariery rozwoju generacji maoskalowej w wojewdztwie lubelskim. Projekt przepro-
wadzony przez pracownikw Wschodniego Oddziau Terenowego URE z siedzib w Lublinie,
spotka si z bardzo duym zainteresowaniem wszystkich uczestnikw caoksztatu procesu
przyczania do sieci, w tym inwestorw. Badanie w odniesieniu do pozostaych wojewdztw
jest kontynuowane i zostanie zakoczone w 2013 r.
Podstawowym zaoeniem projektu byo przekonanie, e rozwj generacji rozproszonej,
opartej o odnawialne rda energii to jeden ze strategicznych celw polityki energetycznej
Polski do roku 2030. Praktyczn realizacj tego celu wspieraj regulacje wprowadzajce dedy-
kowany odnawialnym rdom energii oraz jednostkom kogeneracji system wsparcia. Sprzyjaj-
ce warunki do rozwoju energetyki odnawialnej, w szczeglnoci za rozproszonych, lokalnych
rde o niewielkich mocach stanowi niewtpliwy atut wojewdztwa lubelskiego. Uzasadnio-
nym wydaje si jednak pogld, e generacja maoskalowa na Lubelszczynie rozwija si w tem-
pie zdecydowanie niszym od oczekiwa, celem projektu bya wic prba znalezienia odpowie-
dzi na pytanie, jakie czynniki stanowi bariery jej rozwoju. Projekt obejmowa:
1) badanie ankietowe skierowane do podmiotw, ktre zrealizoway, realizuj bd zamierzaj
realizowa na terenie wojewdztwa lubelskiego inwestycje w rda generacji maoskalowej,
2) analiz informacji zgromadzonych w toku postpowa administracyjnych w sprawie rozstrzy-
gnicia sporw w sprawie odmowy zawarcia umowy o przyczenie do sieci dystrybucyjnej
oraz zawartych w skargach na dziaania OSD kierowanych do URE.
Zaproszenie do wsppracy wraz z prob o wypenienie ankiety oraz jej rozpropagowanie
wrd wsppracujcych osb, podmiotw i instytucji zainteresowanych rozwojem generacji
maoskalowej i OZE skierowane zostao do Zwizku Gmin Lubelszczyzny, Wojewdzkiego Zwiz-
ku Rolnikw, Kek i Organizacji Rolniczych w Lublinie, Lubelskiej Izby Rolniczej, Fundacji Inicja-
tyw Menaderskich, Fundacji Rozwoju Lubelszczyzny, BIO POWER Sp. z o.o., Towarzystwa
Rozwoju Maych Elektrowni Wodnych. Wniosek o wskazanie istotnych z punktu widzenia OSD
barier rozwoju generacji maoskalowej skierowany zosta take do PGE Dystrybucja SA Oddzia
Lublin oraz Oddzia Zamo.

Wyniki ankiety pozwalaj na wskazanie szeregu barier, ktre zdaniem podmiotw w niej
uczestniczcych w sposb istotny utrudniaj rozwj generacji maoskalowej. I tak, w obszarze
lokalizacji inwestycji do istotnych barier nale problemy zwizane z: brakiem terenw przezna-
czonych pod lokalizacj rde generacji maoskalowej, trybem i czasem trwania procedur ad-
ministracyjnych zwizanych z przeznaczeniem terenu pod lokalizacj rda wytwrczego gene-
racji maoskalowej, wypenieniem wymaga zwizanych z ochron rodowiska (dugi czas uzy-
skania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach inwestycji, ograniczenia wynikajce z uwa-
runkowa rodowiskowych). Wskazano take na barier wiedzy na temat generacji maoskalo-
wej OZE i wynikajce z niej negatywne nastawienie lokalnej spoecznoci do tego typu inwesty-
cji. Warto zauway, i wyej wymienione problemy zostay zidentyfikowane jako bariery take
przez lokalnego OSD PGE Dystrybucja SA.
Rysunek 34. Bariery teren pod lokalizacj inwestycji
rdo: URE.
W zakresie przyczania rde generacji maoskalowej za istotne uznano bariery: brak tech-
nicznych i/lub ekonomicznych warunkw przyczenia oraz nakadanie na przyczanego wy-
twrc obowizkw zwizanych z rozbudow (przebudow) sieci dystrybucyjnej, a take budo-
w i eksploatacj przycza, co czyni koszty przyczenia niewspmiernie wysokimi w odniesie-
niu do kosztu urzdze sucych do wytwarzania energii elektrycznej. Problem stanowi take
brak zgody dystrybutora na zmian terminu obowizywania umowy przyczeniowej (zawieranej

na okres obowizywania warunkw przyczenia), a take odwlekanie przez OSD terminu przy-
czenia rda. Wskazano rwnie na potrzeb rozrnienia technicznych warunkw przycze-
nia dla rde asynchronicznych i synchronicznych. W tym obszarze PGE Dystrybucja SA wska-
zuje natomiast na bariery w postaci niedostosowania sieci dystrybucyjnej do przyczania no-
wych rde, niestabilnej pracy rde generacji wiatrowej i fotowoltaicznych, braku precyzyj-
nych regulacji dotyczcych zarzdzania prac rde generacji maoskalowej, a w szczeglnoci
czasowego ograniczania ich pracy czy braku regulacji dotyczcych instytucji prosumenta. PGE
Dystrybucja SA wskazuje jednoczenie jako niesuszny i niesprawiedliwy, zdaniem dystrybutora,
brak przychodu dla OSD z tytuu opaty dystrybucyjnej od wyprowadzenia energii ze rde
wytwrczych.
Rysunek 35. Bariery warunki przyczenia do sieci dystrybucyjnej
rdo: URE.
Jako istotne bariery uczestnicy ankiety wymienili take: brak systemu rekomendacji techno-
logii, wspierajcego potencjalnego inwestora w optymalnym wyborze rodzaju jednostki wytwr-
czej, obowizki zwizane z uzyskaniem koncesji i prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej bez
zrnicowania ze wzgldu na moc rda i jako warunek korzystania z systemu wsparcia, brak
wsparcia inwestycyjnego dla generacji maoskalowej.

Rysunek 36. Bariery wybr technologii Rysunek 37. Bariery koncesjonowanie
rdo: URE. rdo: URE.
Rysunek 38. Bariery system wsparcia
rdo: URE.
W toku postpowa administracyjnych w sprawie rozstrzygnicia sporu oraz w skargach do-

tyczcych przyczenia do sieci zidentyfikowano nastpujce bariery:
Operator Systemu Dystrybucyjnego uwzgldnia w kalkulacji wysokoci opaty za przyczenie
nakady na rozbudow sieci dystrybucyjnej,
OSD nakada na przyczane rda wytwrcze obowizek budowy przycza, przy czym
nakady zwizane z budow przycza przez podmiot przyczany nie s uwzgldniane przez
OSD w kalkulacji opaty za przyczenie i pozostaje ono na majtku podmiotu przyczanego,
OSD narzuca w projektach umw o przyczenie obowizek wniesienia, niezalenie od obo-
wizkowej zaliczki na poczet opaty przyczeniowej oraz kar umownych z tytuu niedotrzy-
mania warunkw umowy instytucj gwarancji, jako zabezpieczenia wykonania umowy przez
podmiot przyczany,

Uwzgldnianie w analizie istnienia/braku technicznych warunkw przyczenia rda oprcz
zawartych umw o przyczenie oraz wydanych i wanych warunkw przyczenia take wy-
dane odmowy przyczenia do sieci,
Ocena w zakresie ustalenia istnienia/braku warunkw technicznych przyczenia rda do-
konywana jest wycznie na podstawie informacji o wartoci cznej mocy przyczeniowej
dla rde, sucych wypenieniu obowizku o ktrym mowa w art. 7 ust. 8l pkt 2 ustawy
Prawo energetyczne 135). OSD nie przeprowadza w tym zakresie zindywidualizowanej, szcze-
gowej analizy istnienia lub braku tych warunkw i, co istotne, nie potrafi wskaza konkret-
nych warunkw technicznych, brak ktrych uniemoliwia przyczenie rda,
Brak zgody ze strony OSD dla przeduenia okresu obowizywania umowy o przyczenie
w sytuacji, kiedy upywa termin tej umowy (ustalony najczciej na rwni z terminem wa-
noci warunkw przyczenia 2 lata), a podmiot przyczany nie wykona wszystkich obo-
wizkw zwizanych z budow przycza i/lub wykonaniem zada zwizanych z rozbudow
nalecej do OSD sieci, jakie naoy na niego w warunkach przyczenia i umowie przy-
czeniowej OSD. W praktyce 2 lata, nawet przy waciwej i udokumentowanej aktywnoci in-
westora, to czsto zbyt krtki okres na wykonanie wszelkich dziaa zwizanych z inwestycj,
wynikajcych z obowizujcych przepisw prawa oraz samej umowy (np. pozyskanie zgd
wacicieli nieruchomoci, decyzji rodowiskowych, budowlanych, itp.), ktrych czas realizacji
czsto nie by od niego zaleny i w zwizku z wykonaniem ktrych ponis okrelone koszty,
Brak jednolitej i spjnej metodologii rozpatrywania wniosku o wydanie warunkw przycze-
nia oraz ksztatowania treci umowy, przejawiajcy si w braku konsekwencji w odniesieniu
do pojcia kompletnoci wniosku o przyczenie oraz w dowolnoci i uznaniowoci w okre-
laniu zakresu obowizkw podmiotu przyczanego. W efekcie wnioskujcy o przyczenie
wytwrcy maj znaczco rne zakresy zada do wykonania,
Uniemoliwienie stosowania w relacjach z podmiotami wnioskujcymi o przyczenie art. 7
ust. 9 ustawy Prawo energetyczne 136). OSD wydaje warunki przyczenia i przedstawia
projekt umowy o przyczenie uwzgldniajcy w opacie za przyczenie nakady na rozbu-
dow sieci dystrybucyjnej, a w przypadku braku zgody podmiotu przyczanego co do takie-
go sposobu kalkulacji opaty przyczeniowej powouje si, pomimo wydania warunkw przy-
czenia, na brak warunkw ekonomicznych przyczenia. W innych przypadkach OSD od-
mawiajc przyczenia z powodu braku warunkw technicznych nie wskazuje jako przyczyny
odmowy take braku warunkw ekonomicznych, niezbdnych do stworzenia warunkw tech-
nicznych.
W wyniku przeprowadzonego projektu ustalono, e zasadnicz barier w rozwoju generacji
maoskalowej na Lubelszczynie stanowi brak moliwoci przyczenia do sieci dystrybucyjnej.
Bariera ta wydaje si wynika z niewaciwego sposobu rozumienia przez PGE Dystrybucja SA
publicznoprawnych obowizkw operatora w zakresie przyczania do sieci nowych rde wy-
twrczych. Dziaania dystrybutora, zwizane z odmowami wydania warunkw przyczenia do
sieci bez przeprowadzenia indywidualnej oceny moliwoci przyczenia okrelonego rda, czy
z uwzgldnianiem w analizie istnienia technicznych warunkw przyczenia wytwrcy nie tylko
mocy wynikajcej z wydanych i wanych warunkw przyczenia oraz zawartych umw o przy-
czenie, ale take z wydanych odmw przyczenia powoduj w efekcie stan permanentnego
braku technicznych warunkw przyczenia (niezalenie od mocy rde objtych wnioskami)
dla czci sieci dystrybucyjnej, przy czym jest to stan nie odzwierciedlajcy faktycznych moli-
woci sieci w zakresie przyczenia nowych wytwrcw.
W relacji PGE Dystrybucja SA podmiot wnioskujcy o przyczenie, wytwrca traktowany
jest jako typowy kontrahent, a relacje z nim ksztatowane s na zasadzie negocjacji co do za-
135)
Przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si przesyaniem lub dystrybucj energii elektrycznej jest obowizane
sporzdza informacje dotyczce wartoci cznej dostpnej mocy przyczeniowej dla rde, a take planowanych
zmian tych wartoci w okresie kolejnych 5 lat od dnia ich publikacji, dla caej sieci przedsibiorstwa o napiciu znamio-
nowym powyej 1 kV z podziaem na stacje elektroenergetyczne lub ich grupy wchodzce w skad sieci o napiciu
znamionowym 110 kV i wyszym; warto cznej mocy przyczeniowej jest pomniejszana o moc wynikajc z wyda-
nych i wanych warunkw przyczenia rde do sieci elektroenergetycznej z zachowaniem przepisw o ochronie in-
formacji niejawnych lub innych informacji prawnie chronionych. Informacje te przedsibiorstwo aktualizuje co najmniej
raz na kwarta, uwzgldniajc dokonan rozbudow i modernizacj sieci oraz realizowane i bdce w trakcie realizacji
przyczenia oraz zamieszcza na swojej stronie internetowej.
136)
W przypadku gdy przedsibiorstwo energetyczne odmwi przyczenia do sieci z powodu braku warunkw eko-
nomicznych, o ktrych mowa w ust. 1, za przyczenie do sieci przedsibiorstwo energetyczne moe ustali opat
w wysokoci uzgodnionej z podmiotem ubiegajcym si o przyczenie do sieci w umowie o przyczenie do sieci.

kresu wzajemnych obowizkw (w konsekwencji poziomu kosztw przewidywanych do ponie-
sienia przez strony). Nakadanie na przyczane rdo wytwrcze dodatkowych obcie, takich
jak obowizek budowy przycza, uwzgldnienie w kalkulacji opaty przyczeniowej nakadw
na przebudow/rozbudow sieci dystrybucyjnej, czy te danie wniesienia gwarancji jako za-
bezpieczenia wykonania umowy przez podmiot przyczany, w sposb oczywisty przekada si
na koszt inwestycji, ma wic zasadnicze znaczenie przy podejmowaniu decyzji o jej realizacji.
Z punktu widzenia potencjalnego inwestora przewidziane przez system wsparcia ulgi w postaci
poowy wysokoci opaty przyczeniowej, zwolnienia z opaty skarbowej za udzielenie koncesji,
opaty skarbowej za wydanie wiadectw pochodzenie czy za wpisy do rejestru wiadectw po-
chodzenia w sposb zasadniczy trac na znaczeniu, jeeli przyczany wytwrca budujc przy-
cze ma w praktyce pokry 100% kosztw jego budowy a nie 50%, w przypadku gdyby koszty
budowy przycza zostay przez OSD uwzgldnione w nakadach na przyczenie (dotyczy rde
o mocy mniejszej ni 2 MW), jest zobowizany do pokrycia w opacie przyczeniowej kosztw
rozbudowy sieci OSD w ustalonym przez operatora zakresie, i jakby tego mao, dodatkowo ma
jeszcze wnie gwarancj majc stanowi zabezpieczenie bliej nieokrelonych interesw dys-
trybutora. Takie dziaania PGE Dystrybucja SA skutecznie niweluj wic korzyci, jakie przewidu-
je dla rde OZE i kogeneracji system wsparcia i zdecydowanie nie su stworzeniu waci-
wych warunkw do realizacji Polityki energetycznej Polski do 2030 roku, ktra zakada znaczcy
rozwj generacji rozproszonej opartej o OZE. Istotnym jest wic zapewnienie waciwego,
zgodnego z przepisami prawa realizowania procedury rozpatrywania wnioskw o wydanie wa-
runkw przyczenia i ksztatowania projektu treci umowy przyczeniowej przez PGE Dystry-
bucja SA oraz eliminowanie nieuprawnionych dziaa tego OSD wobec rde wytwrczych
ubiegajcych si o przyczenie do sieci dystrybucyjnej, w szczeglnoci dotyczcych przeno-
szenia na podmiot przyczany obowizkw w zakresie szerszym, anieli wynika to z przepisw
prawa. Prezes URE podj w tym zakresie zdecydowane dziaania w ramach prowadzonych
postpowa administracyjnych dotyczcych rozstrzygnicia sporu w sprawie odmowy zawarcia
umowy o przyczenia do sieci dystrybucyjnej oraz poprzez wszczcie postpowania o wymie-
rzenie kary pieninej w zwizku z nieuzasadnionymi odmowami zawarcia umw o przyczenie
do sieci dystrybucyjnej. Informacje o stwierdzonych nieprawidowociach w dziaaniach tego
dystrybutora zostay take przekazane do UOKiK.
Planowane regulacje tak procedowanej aktualnie nowelizacji obowizujcej ustawy Prawo
energetyczne, jak i projektw tzw. trjpaku nowe Prawo energetyczne, ustawa Prawo ga-
zowe oraz ustawy o OZE majce uatwia przyczenie do sieci dystrybucyjnej rde generacji
maoskalowej powinny uwzgldnia specyfik tego rodzaju rde w zakresie technicznych wa-
runkw przyczenia oraz precyzyjnie okrela obowizki i wzajemne relacje stron procesu przy-
czenia, dc do eliminowania uznaniowo OSD w obszarze ksztatowania zakresu obowiz-
kw przyczanego wytwrcy, w szczeglnoci tych generujcych obcienia finansowe. Regulacje
te powinny uwzgldnia take zasady czasowego ograniczania ich pracy (i w efekcie przychodw).
Kolejn istotn barier rozwoju generacji maoskalowej stanowi problemy z lokalizacj r-
de generacji maoskalowej, w szczeglnoci brak wskazania w miejscowym planie zagospoda-
rowania przestrzennego terenw, na ktrych mona lokalizowa takie rda, a take tryb i czas
trwania procedur administracyjnych zwizanych z planowaniem i zagospodarowaniem prze-
strzennym w zakresie przeznaczenia/zmiany przeznaczenia terenu pod ich lokalizacj. Ma to
o tyle istotne znaczenie, i zgodnie z art. 7 ust. 8d ustawy Prawo energetyczne wytwrca
wnioskujcy o przyczenie do sieci do wniosku o okrelenie warunkw przyczenia zobowiza-
ny jest doczy wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo,
w przypadku braku takiego planu, decyzj o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu
dla nieruchomoci okrelonej we wniosku, jeeli jest ona wymagana na podstawie przepisw
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Uzyskanie tych dokumentw jest wic wa-
runkiem koniecznym i niezbdnym do realizacji inwestycji. Wprowadzenie w regulacjach zwi-
zanych z planowaniem przestrzennym uatwie dotyczcych przeznaczenia terenu pod lokaliza-
cj rde generacji maoskalowej byoby wic krokiem eliminujcym t barier. Warto w tym
aspekcie rozway moliwo uznania tego typu inwestycji za inwestycje celu publicznego.
Istotn przeszkod stanowi take, wynikajca z bariery wiedzy, niech lokalnej spoecznoci
wobec odnawialnych, rozproszonych rde energii, mogca prowadzi do sytuacji konfliktowych
zwizanych z planowan lokalizacj rde i skutecznie utrudnia czy wrcz uniemoliwia tego
typu inwestycje. Niezbdnym jest zatem inicjowanie i realizowanie dziaa edukacyjnych oraz

informacyjnych podnoszcych poziom wiedzy i wiadomoci lokalnych spoecznoci zwizanych
z maoskalow energetyk odnawialn. Niewtpliwie barier stanowi take niewystarczajcy
poziom kompetencji samorzdw lokalnych w zakresie OZE i generacji maoskalowej oraz ich
wsparcia dla potencjalnych wytwrcw. Wskaza tu naley na istotn rol samorzdw gmin-
nych, zarwno w zakresie procedur zwizanych z planowaniem i zagospodarowaniem prze-
strzennym, jak te inicjowaniem i realizowaniem szeroko rozumianych dziaa edukacyjnych
i informacyjnych, popularyzujcych energetyk maoskalow i wspomagajcych tworzenie do-
brego klimatu dla jej rozwoju. To w samorzdzie gminnym zainteresowani generacj maoska-
low w naturalny sposb poszukuj podstawowych informacji wanym jest wic, aby by on
w sposb waciwy merytorycznie przygotowany do penienia roli swego rodzaju punktu infor-
macyjnego zwizanego z inwestycjami w generacj maoskalow. Suy temu bdzie zapew-
nienie odpowiednich kompetencji osb zajmujcych si w samorzdach gminnych t problema-
tyk. Podanym jest, aby takie osoby znalazy si w kadej gminie, wspomagajc swoj wiedz
i dowiadczeniem zainteresowanych inwestycjami w rda mikro- i maej skali.
Obowizki zwizane z uzyskaniem koncesji i prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej bez
zrnicowania ze wzgldu na moc rda i stanowice warunek korzystania z systemu wsparcia,
brak systemu rekomendacji (certyfikacji) instalatorw to kolejne z barier zniechcajce poten-
cjalnych inwestorw w generacj mikro- i maej skali. Likwidacji tych barier wychodz naprzeciw
zapisy projektw nowego Prawa energetycznego oraz ustawy o OZE.
Bariery zwizane ze spenieniem wymaga zwizanych z ochron rodowiska, jakie stanowi
dugi czas uzyskania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach inwestycji czy ograniczenia
wynikajce z uwarunkowa rodowiskowych wymagaj analizy co do ewentualnych, moliwych
do wprowadzenia uatwie w tym zakresie, uwzgldniajcych specyfik generacji maoskalowej.
W zakresie dziaa monitorowania dokonywania napraw sieci elektroenergetycznych

w zwizku z wystpujcymi w wojewdztwie mazowieckim 2728 padziernika 2012 r. zjawi-
skami pogodowymi o charakterze katastrofalnym, zwrcono si do PGE Dystrybucja SA (Oddzia
w Warszawie) o nadesanie stosownych informacji i wyjanie. Uszkodzone bowiem zostay
73 linie redniego napicia nalece do PGE Dystrybucja SA, 1 353 podstacje, a bez dostaw
energii elektrycznej pozostawao blisko 70 000 odbiorcw przyczonych do sieci elektroenerge-
tycznej tego dystrybutora energii elektrycznej. Do 29 padziernika 2012 r. przedsibiorstwo
usuno w zasadzie uszkodzenia i wznowio dostarczanie energii elektrycznej, przy czym wik-
szo awarii zostaa usunita do 28 padziernika 2012 r. W wyniku dokonanego sprawdzenia nie
stwierdzono narusze usuwania awarii. Podobne dziaania s podejmowane w przypadku zaist-
nienia takiej koniecznoci przez kady z oddziaw terenowych urzdu.
2.6. Monitorowanie zmiany sprzedawcy (TPA)
Elektroenergetyka
Faktyczna swoboda wyboru sprzedawcy, ktrej miernikiem jest liczba aktywnych na rynku
odbiorcw oraz liczba dokonanych w danym okresie zmian sprzedawcy, jest wynikiem nakada-
nia si na siebie wielu okolicznoci, poczwszy od stopnia wiadomoci kupujcych, poprzez ich
motywacj do zmiany sprzedawcy, a po atwo dokonania zmiany, czy dostpno konkuren-
cyjnych ofert na rynku. W Polsce cigle stosunkowo niewielu odbiorcw (ok. 0,86%) skorzystao
do tej pory z takiej moliwoci. Mimo tej stosunkowo maej aktywnoci odbiorcw, naley bada
jej przejawy i to w rnych przekrojach, aby dostrzega pozytywne i negatywne zjawiska oraz
definiowa bariery. Wane jest take to, jak korzystanie z prawa wyboru sprzedawcy zmienia si
w czasie, geograficznie i czy wszyscy odbiorcy, z rnych grup taryfowych zachowuj si po-
dobnie, czy te nie. I tak, sytuacja w zakresie korzystania z TPA przez odbiorcw przyczonych
do sieci poszczeglnych OSD zostaa przedstawiona w tab. 55.

W 2012 r. monitoringiem objtych zostao 40 OSD, szeciu 137) powstaych w wyniku unbun-
dlingu oraz 35 138) tzw. OSD przemysowych, dziaajcych jako przedsibiorstwa pionowo zintegrowa-
ne, tzn. prowadzce zarazem dziaalno sieciow jak i handlow. W tab. 55 przedstawiono dane za
2012 r. i 2011 r. dla piciu duych OSD, oraz jedynie za 2012 r. dla OSD tzw. przemysowych. Dla tej
grupy OSD nie przedstawiono danych za 2011 r. ze wzgldu na zmian zaoe monitorowania. W tej
grupie OSD pomidzy latami 2012 i 2011 rna jest liczba podmiotw objtych badaniem, zatem gru-
py badawcze nie s porwnywalne.
Tabela 55. Prawo wyboru sprzedawcy w latach 20112012

Udzia energii elek-
trycznej dostarczonej
Wolumen dostarczonej w ramach TPA w sto-
Liczba odbiorcw*
Operator systemu energii w ramach TPA sunku do cakowitej
Lp. TPA
dystrybucyjnego [MWh] energii dostarczonej
przez dane przedsi-
biorstwo [%]
2011 2012 2011 2012 2011 2012
1 PGE Dystrybucja SA 9 708 35 782 6 022 428 7 762 834 19,35 24,74
2 TAURON Dystrybucja SA 12 677 37 521 18 227 096 22 418 717 40,54 49,56
3 ENERGA-OPERATOR SA 9 466 37 848 2 796 369 4 080 440 14,26 20,34
4 ENEA Operator Sp. z o.o. 3 727 22 595 4 481 261 5 379 696 26,20 31,27
5 RWE Stoen Operator Sp. z o.o. 2 168 10 252 1 451 380 2 148 716 19,98 29,89
Razem: 37 746 143 998 32 978 533 41 790 403 27,47 34,52
Razem: bd 327 bd 734 069 bd 11,49
Suma OSD bd 144 325 bd 42 524 471 bd 33,36
* Odbiorca rozumiany jako osoba fizyczna lub prawna, z ktr spka dystrybucyjna zawara jedn lub wicej umw
o przyczenie do sieci oraz umw dystrybucji.
Kolejna tab. 56 zawiera dane o tym, jak ksztatowaa si sytuacja wyboru sprzedawcy na te-
renie poszczeglnych operatorw systemw dystrybucyjnych z wyszczeglnieniem odbiorcw
w gospodarstwach domowych.
Tabela 56. Prawo wyboru sprzedawcy sytuacja w rnych grupach odbiorcw komercyjnych i w gospodarstwach
domowych (2012 r.)

Wolumen dostarczonej
Operator systemu Liczba odbiorcw* TPA
Lp. energii w ramach TPA [MWh]
dystrybucyjnego
A, B, C G A, B, C G
1 PGE Dystrybucja SA 15 456 20 326 7 727 891 34 943
2 TAURON Dystrybucja SA 18 806 18 715 22 379 653 39 064
3 ENERGA Operator SA 13 608 24 240 4 050 532 29 908
4 ENEA Operator Sp. z o.o. 13 041 9 554 5 350 558 29 138
5 RWE Stoen Operator Sp. z o.o. 2 791 7 461 2 123 745 24971
Razem: 63 702 80 296 41 632 379 158 023
Razem: 323 4 734 062 7
Suma OSD 64 025 80 300 42 366 441 158 030
* Odbiorca rozumiany jako osoba fizyczna lub prawna, z ktr spka dystrybucyjna zawara jedn lub wicej umw
o przyczenie do sieci oraz umw dystrybucji.
137)
Po konsolidacji OSD z grupy kapitaowej TAURON Polska Energia piciu OSD.
138)
Dane do sprawozdania wzito z jednorazowego badania rocznego. W 2011 r. badaniem objtych byo 77 przed-
sibiorstw. Natomiast w 2013 r. (badanie za 2012 r.) nastpia zmiana zaoe monitorowania. Od tego roku badaniem
objte s jedynie przedsibiorstwa zajmujce si dystrybucj energii elektrycznej oraz speniajce kryterium minimum
100 odbiorcw przyczonych do sieci elektroenergetycznej. Zatem badanie za 2012 r. przeprowadzone zostao dla
35 przedsibiorstw dystrybucyjnych, ktre posiadaj koncesj na dystrybucj energii elektrycznej oraz w 2011 r. dostar-
czay energi elektryczn do 100 i wicej odbiorcw.

Patrzc na dane przedstawione na rys. 39 i 40, pamita trzeba, e wprowadzenie przyto-
czonego powyej kryterium minimum 100 odbiorcw przyczonych do sieci elektroenerge-
tycznej jako warunku do objcia OSD badaniem rocznym za 2012 r., zmienio liczb monito-
rowanych przedsibiorstw. Co za tym idzie wystpia rozbieno wynikw w powyszych
tabelach z wynikami prowadzonego w 2012 r. monitoringu przedsibiorstw sieciowych (ankie-
ty miesiczne), zaprezentowanymi w poniszych rys. 39 i 40. Z informacji przedstawionych
w ankietach miesicznych w 2012 r. wynika, e trzech operatorw: Orlen SA, ZAK SA, ZEC
w Koskich, odnotowao zmian sprzedawcy, natomiast nie speniaj oni przyjtego kryterium
liczby 100 odbiorcw przyczonych, w zwizku z czym nie zostali ujci w jednorazowym ba-
daniu rocznym.
Analiza z uwzgldnieniem podziau na grupy odbiorcw pozwala stwierdzi, e 2012 r. by
kolejnym po 2011 r., rokiem dynamicznego, bo ponad czterokrotnego wzrostu liczby odbiorcw,
ktrzy zmienili sprzedawc. W grupach odbiorcw komercyjnych A, B, C w 2012 r. zaobserwo-
wano trzykrotny wzrost liczby odbiorcw, ktrzy zmienili sprzedawc, i utrzyma si on na po-
dobnym poziomie jak 2011 r., co moe wiadczy o tym, e przy osigniciu przez ten segment
rynku pewnego poziomu nasycenia, firmy cay czas szukaj moliwoci obnienia kosztw zaku-
pu energii elektrycznej (rys. 39 i 40).
Natomiast w segmencie odbiorcw w gospodarstwach domowych odnotowano ponad pi-
ciokrotny wzrost liczby odbiorcw, ktrzy zmienili sprzedawc. Obserwujemy zatem utrzymu-
jce si znaczce tempo zmian wskanika TPA w segmencie gospodarstw domowych, na co
wpyw mogy mie kampanie informacyjne przeprowadzone przez Prezesa URE w ostatnich
latach, cyklicznie organizowane targi wiedzy konsumenckiej, jak rwnie cigle udoskonalana
porwnywarka ofert cenowych dla gospodarstw domowych, dostpna na stronach interneto-
wych URE. Drugim czynnikiem wpywajcym na stan rzeczy by wzrost aktywnoci w pozyski-
waniu nowych klientw przez spki obrotu energi elektryczn, wywoany spadkiem zapo-
trzebowania na energi elektryczn przez gospodark narodow. 2012 r. by take kolejnym
rokiem, w ktrym na rynku zaobserwowa mona byo wzmoon aktywno alternatywnych
sprzedawcw (nowych spek obrotu). Aktywno ta postrzegana jako zjawisko pozytywne
dla rozwoju rynku detalicznego miaa swoje rwnie negatywne aspekty. W 2012 r. bardziej
ni w roku poprzednim do URE docieray sygnay gwnie od odbiorcw w gospodarstwach
domowych dotyczce stosowania przez niektrych sprzedawcw agresywnej polityki marke-
tingowo-sprzedaowej podczas prezentacji oferty i zawierania nowych umw sprzeday. Zja-
wisko to potwierdzio konieczno kontynuowania dziaa edukacyjno-informacyjnych, maj-
cych na celu podniesienie wiedzy i wiadomoci drobnych odbiorcw. Niezalenie od powy-
szego wraz ze wzrostem liczby odbiorcw, decydujcych si na zmian sprzedawcy na rynku
energii elektrycznej obserwowano nieprawidowoci, zwizane z praktyk stosowania proce-
dury zmiany sprzedawcy oraz dziaaniami poszczeglnych uczestnikw rynku (sprzedawcw,
OSD, porednikw i brokerw). W 2012 r. zwikszya si take liczba nieprawidowoci suge-
rujca, i przedsibiorstwa energetyczne podejmuj wobec swoich klientw dziaania ograni-
czajce konkurencj. Jednak sprawy tego typu byy przesyane, zgodnie z waciwoci, do
rozpoznania przez Prezesa UOKiK.
Oceniajc wskaniki wzrostu pamita naley jednak, e w ujciu globalnym cigle stosun-
kowo niewielu odbiorcw (ok. 0,86%) skorzystao do tej pory z prawa do zmiany sprzedawcy,
cho podkreli trzeba take fakt, e w stosunku do 2011 r. nastpi znaczcy wzrost (w 2011 r.
poziom ten wynis 0,23%).

Rysunek 39. Procentowa zmiana liczby odbiorcw TPA w podziale na grupy taryfowe
439%
450%
400%
Zmiana lizcby odbiorcw TPA
w latach XII 2012 / XII 2011
350%
297%
300%
250%
204%
200%
150%
100%
odbiorcy grup taryfow ych A, B, C Odbiorcy w grupie taryfow ej G odbiorcy razem
rdo: URE.
Rysunek 40. Korzystanie z prawa wyboru sprzedawcy, lata 20072012
90 000
80 000 77 284
69 287
70 000 63 963 66 019
61 566
64 096
58 808
60 000 56 872
56 185
Liczba odbiorcw
51 208 51 047
50 000
44 521 45 022
41 268
39 734
40 000 37 211
34 832
33 083
29 061 30 053
30 000
26 101 25 426
21 716 20 732
20 000 16 708
14 341
10 000 905 1 062 7 611

541
1 537 1 340
62 85
0
XII 2007
XII 2009
XII 2010
XII 2011
I 2012
II 2012
III 2012
IV 2012
V 2012
VI 2012
VII 2012
VIII 2012
IX 2012
X 2012
XI 2012
XII 2012
XII 2008
Okres
odbiorcy grup taryfowych A, B, C Odbiorcy w grupie taryfowej G
rdo: URE.
Korzystanie z prawa TPA byo w kraju nierwnomierne, co pokazuj dane od poszczeglnych

operatorw (rys. 41). Najwiksza liczba odbiorcw w grupach A, B, C, ktrzy zmienili sprzedaw-
c, wystpuje na terenie dziaania TAURON Dystrybucja SA. Natomiast wrd gospodarstw do-
mowych najwiksza liczba odbiorcw, ktrzy zmienili sprzedawc, wystpuje na terenie dziaa-
nia ENERGA-OPERATOR SA. W 2012 r. najwikszy wolumen energii elektrycznej dostarczonej
w ramach TPA zakupili odbiorcy przyczeni do sieci spki TAURON Dystrybucja SA. W ujciu
procentowym najwikszy udzia energii dostarczonej do odbiorcw korzystajcych z prawa wy-
boru w stosunku do caoci dostaw odnotowano take u tego OSD, i byo to 49,56%. Fakt ten
spowodowany jest bardzo duym udziaem duych odbiorcw przemysowych w oglnej liczbie

odbiorcw przyczonych do sieci tego OSD. Takie wyniki spowodowane byy m.in. konsolidacj
spek TAURON Dystrybucja SA oraz TAURON Dystrybucja GZE SA z padziernika 2012 r.
Rysunek 41. Korzystanie z prawa wyboru sprzedawcy na terenie dziaania poszczeglnych operatorw systemw
dystrybucyjnych
rdo: URE.
W 2012 r. energia elektryczna w iloci 2 274,1 GWh dostarczona bya omiu odbiorcom przy-
czonym bezporednio do sieci przesyowej. Podsumowujc, cakowita ilo energii elektrycznej
sprzedanej w 2012 r. odbiorcom kocowym na warunkach rynkowych, tzn. po skorzystaniu
z zasady TPA (dostarczonej sieciami dystrybucyjnymi i przesyow) wyniosa 44 798,6 GWh tj.
35,15% energii dostarczonej ogem odbiorcom kocowym. Warto wskaza, e w 2011 r. od-
biorcom kocowym na warunkach rynkowych, tzn. po skorzystaniu z zasady TPA dostarczono
energi elektryczn w wysokoci 35 607,5 GWh, tj. 28,6% energii dostarczonej ogem odbior-
com kocowym. Przytoczone dane jednoznacznie wskazuj na wysok dynamik rozwoju kon-
kurencji rynku energii elektrycznej w Polsce.
Jako odbiorcw z grup A, B i C naley rozumie tych spord odbiorcw kocowych, ktrzy po-
bieraj energi elektryczn na napiciach wysokim, rednim oraz niskim na potrzeby inne ni socjal-
no-bytowe. S to odbiorcy, wobec ktrych ceny energii elektrycznej nie podlegaj zatwierdzeniu
przez Prezesa URE. Odbiorcy z grupy taryfowej G s natomiast odbiorcami pobierajcymi energi na
napiciu niskim na potrzeby socjalno-bytowe. Taryfy na sprzeda energii elektrycznej dla tych od-
biorcw cigle jeszcze podlegaj procesowi zatwierdzenia przez Prezesa URE.
Gazownictwo
Zasada TPA, uregulowana w art. 4 ust. 2 Prawa energetycznego, oznacza moliwo korzy-
stania przez klienta z sieci lokalnego dostawcy w celu dostarczenia gazu lub energii kupionej
przez niego u dowolnego sprzedawcy. Od 1 lipca 2007 r. wszyscy odbiorcy gazu uzyskali prawo
do swobodnego wyboru i zmiany sprzedawcy. Liczba zmian sprzedawcy to prosty, ale miarodaj-
ny miernik rozwoju konkurencyjnego rynku gazu. W zwizku z tym Prezes URE systematycznie
monitoruje stopie rzeczywistego korzystania z prawa wyboru sprzedawcy przez odbiorcw
uprawnionych. W 2011 r. przygotowane zostay ankiety kwartalne monitorujce proces zmiany
sprzedawcy na rynku gazu i skierowane na pocztku 2012 r. do OSP (OGP GAZ-SYSTEM SA)
oraz szeciu regionalnych OSD. Analiza danych z wypenionych ankiet wskazuje na wyrany
wzrost dynamiki zmiany sprzedawcy w 2012 r. w stosunku do roku poprzedniego. Podczas, gdy

w 2011 r. odnotowano jedynie kilka takich przypadkw (cztery na terenie Mazowieckiej Spki
Gazownictwa Sp. z o.o.), to ilo zmian od pocztku ich monitorowania do koca 2012 r. wynio-
sa ju 210, z czego najwicej zarejestrowano na obszarze dziaalnoci Mazowieckiej Spki
Gazownictwa Sp. z o.o. (118). Najwiksz liczb dokonanych zmian sprzedawcy odnotowano
w IV kwartale 2012 r. (168 zmian), co naley oceni jako pozytywny zwiastun na kolejne lata.
W celu zapewnienia odbiorcom realnej moliwoci zmiany sprzedawcy, w 2011 r. Prezes URE
zatwierdzi now IRiESP dla OGP GAZ-SYSTEM SA. Szczeglnie istotne byo wskazanie sposobu
realizacji zawartej w art. 4j ustawy Prawo energetyczne, tzw. zasady plecaka polegajcej na
tym, e moc umowna przypisana jest do odbiorcy gazu (prawo odbiorcy do zachowania przy-
dzielonej mocy umownej). W 2012 r. IRiESP zostaa zaktualizowana w ten sposb, e wprowa-
dzono dodatkow form obrotu gazem za porednictwem TGE SA, co umoliwio handel tym
surowcem w oderwaniu od jego fizycznej lokalizacji w sieci. Wprowadzono pojcie punktu wir-
tualnego, czyli miejsca midzy fizycznymi punktami wejcia oraz wyjcia z systemu przesyowe-
go o niesprecyzowanej fizycznie lokalizacji, w ktrym moe nastpowa sprzeda gazu ziemne-
go. W przypadku wiadczenia usugi przesyania dla transakcji zawartych w punkcie wirtualnym,
jest on uznawany za miejsce odbioru gazu z systemu gazowego lub wprowadzenia do systemu
gazowego. Nie ma potrzeby uzyskania przydziau przepustowoci dla punktu wirtualnego oraz
dla punktw na poczeniach z OSD i OSM. Ponadto uaktualniona IRiESP rozszerzya zapewnie-
nie zasady plecaka w przypadku zmiany sprzedawcy w sieci maych OSD. Przyjte regulacje
maj kluczowe znaczenie dla liberalizacji rynku gazu w Polsce i tym samym stwarzaj warunki
dla rozwoju konkurencyjnoci. Zatwierdzenie IRiESP przeoyo si na stosowne zmiany
w IRiESD dla szeciu OSD z GK PGNiG, co te nastpio w 2012 r. Zatwierdzone przez Prezesa
URE IRiESD zaczy obowizywa od 1 stycznia 2013 r.
2.7. Dziaania na rzecz poprawy funkcjonowania rynkw

energii elektrycznej i gazu
Elektroenergetyka
Generalna Umowa Dystrybucji

W 2012 r. Prezes URE kontynuowa dziaania na rzecz upowszechnienia stosowania umw
kompleksowych w ofertach alternatywnych sprzedawcw. Umowy kompleksowe cz w sobie
postanowienia umowy sprzeday energii elektrycznej z postanowieniami umowy wiadczenia
usug dystrybucji. Obecnie zmiana sprzedawcy wie si z koniecznoci rozdzielenia tych
umw, co z kolei wie si z otrzymywaniem dwch rachunkw (od sprzedawcy i od operatora
systemu dystrybucyjnego). Przy korzyciach wynikajcych ze zmiany sprzedawcy odbiorca jed-
noczenie ponosi koszt zwizany z opaceniem dwch rachunkw, co w czci konsumuje
oszczdnoci. Otrzymywanie przez odbiorcw dwch rachunkw moe by barier w procesie
zmiany sprzedawcy i stawia w uprzywilejowanej pozycji dotychczasowego sprzedawc (sprze-
dawc zasiedziaego, oferujcego usug kompleksow). Aby sprzedawca mia moliwo za-
warcia umw kompleksowych z odbiorcami, powinien wczeniej uregulowa t kwesti w gene-
ralnej umowie dystrybucji zawieranej z operatorem systemu dystrybucyjnego (tzw. GUD).
Umowa ta okrela warunki funkcjonowania sprzedawcy na terenie operatora oraz jego wsp-
pracy z tym operatorem.
W styczniu 2012 r. Prezes URE zosta poinformowany o zakoczeniu prac trwajcych od
kwietnia 2011 r. prowadzonych przez TOE i PTPiREE, majcych na celu opracowanie wzorca
generalnej umowy dystrybucyjnej, ktry okreli szczegowe zasady wiadczenia usugi kom-
pleksowej (tzw. GUD-Kompleksowy). O zakoczeniu tych prac Prezes URE poinformowa innych
uczestnikw rynku, jednoczenie podkrelajc istotn rol tego wzorca, czyli umoliwienie za-
wierania umw kompleksowych z odbiorcami energii w gospodarstwach domowych, co z kolei
otwiera moliwo zawierania przez odbiorcw energii elektrycznej umowy kompleksowej
z dowolnym sprzedawc energii a nie tylko ze sprzedawc z urzdu (Informacja Prezesa URE
w tej sprawie Nr 5/2012 zostaa opublikowana na stronie internetowej URE 22 marca 2012 r.).
Dodatkowo regulator rekomendowa wrd piciu najwikszych Grup Kapitaowych (PGE, TAURON,

ENERGA, ENEA i RWE) podjcie wszelkich moliwych dziaa na rzecz upowszechniania GUD-
Kompleksowego w obrocie gospodarczym, a tym samym upowszechnienia modelu sprzeday
kompleksowej wrd gospodarstw domowych zmieniajcych sprzedawc. Jednoczenie monito-
ring rynku detalicznego prowadzony w URE od II procza 2012 r. zosta rozszerzony o zbiera-
nie informacji dotyczcych procesu zawierania umw GUD-Kompleksowy (Ankiety miesiczne
skierowane do OSD). Wyniki monitorowania rynku detalicznego za 2012 r. wskazay, e uzgod-
niony pomidzy TOE i PTPiREE wzorzec GUD-Kompleksowy nie funkcjonowa w obrocie praw-
nym. Zainteresowanie moliwoci podpisania wzorca ze strony sprzedawcw naley oceni
jako niedostateczne tylko omiu sprzedawcw wystpio do operatorw z zapytaniem o moli-
wo podpisania wzorca GUD-Kompleksowego (stan na koniec 2012 r.). Naley rwnie zaznaczy
saby poziom przygotowania operatorw do praktycznej realizacji wzorca GUD-Kompleksowego.
Z przekazanych informacji wynika, e operatorzy s dopiero w trakcie dostosowywania systemw
informatycznych, w tym rwnie ujednolicenia procesw i komunikatw wymienianych ze sprzedaw-
cami energii elektrycznej koniecznych do realizacji usugi kompleksowej.
Dodatkowo prace podjte przez TOE, przy wsppracy z URE, nad wzorcem umowy kom-
pleksowej z odbiorc w gospodarstwie domowym ujawniy sabe strony wzorca umowy GUD-
Kompleksowego. Wyeliminowanie zidentyfikowanych problemw oraz udoskonalenie uregulo-
wa zawartych we wzorcu GUD-Kompleksowego, bdzie przedmiotem prac prowadzonych przez
TOE i PTPiREE przy udziale URE w 2013 r.
Gazownictwo
Mapa drogowa uwolnienia cen gazu ziemnego

Obecnie w Polsce istnieje obowizek przedkadania przez przedsibiorstwa energetyczne do
zatwierdzenia przez Prezesa URE taryf na gaz ziemny sprzedawany do wszystkich grup odbior-
cw, w tym rwnie na rynku hurtowym. Obowizek ten jest postrzegany jako gwna bariera
rozwoju konkurencyjnego rynku gazu ziemnego i stoi w sprzecznoci z celami drugiego i trze-
ciego pakietu dyrektyw rynkowych Unii Europejskiej. Art. 49 ustawy Prawo energetyczne po-
zwala Prezesowi URE na zwolnienie przedsibiorstw energetycznych z obowizku przedkadania
taryf do zatwierdzenia tylko w sytuacji, gdy dziaaj one w warunkach konkurencji. W sytuacji
braku administracyjnej regulacji cen, jedynym narzdziem ochrony odbiorcy przed nieuzasad-
nionym ich wzrostem jest swoboda wyboru konkurencyjnej oferty innego sprzedawcy. W chwili
obecnej istniejca struktura rynku gazu ziemnego w Polsce nie spenia tego warunku. Z tego
wzgldu dla uwolnienia cen gazu ziemnego spod administracyjnego nadzoru konieczne jest
wdroenie pakietu dziaa majcych na celu stworzenie waciwych warunkw dla rozwoju kon-
kurencji.
Taki pakiet dziaa zosta zaprojektowany przez Prezesa URE w 2012 r. w dokumencie pt. Mapa
drogowa uwolnienia cen gazu ziemnego (Mapa). Dokument zosta przygotowany na podstawie:
dziaania 5.6. okrelonego w zaczniku 3 do Polityki energetycznej Polski do 2030 roku,
ktre zobowizuje Prezesa URE do opracowania i opublikowania mapy drogowej dojcia do
konkurencyjnego rynku gazu ziemnego, okrelajcej pakiet dziaa eliminujcych bariery
rynkowe i zapewniajcych faktyczny rozwj rynku gazu ziemnego w tym zmian mechani-
zmw regulacji wspierajcych konkurencj na rynku gazu ziemnego i wprowadzenia rynko-
wych metod ksztatowania cen gazu ziemnego,
zalecenia Zespou Doradczego ds. zwizanych z liberalizacj rynku gazu ziemnego,
rekomendacji zawartych w Informacji Prezesa URE na posiedzenie Zespou ds. Realizacji
Polityki energetycznej Polski do 2030 r. 2 sierpnia 2011 r. w sprawie przeprowadzania bada-
nia ankietowego na temat warunkw liberalizacji rynku gazu ziemnego w Polsce, ktre zo-
stay przyjte przez ten Zesp,
zobowizania Polski przedstawionego w odpowiedzi na uzasadnion opini Komisji Europej-
skiej dotyczc naruszenia dyrektyw rynkowych odnonie przyspieszenia zmian na polskim
rynku gazu ziemnego umoliwiajcych uwolnienie cen gazu ziemnego z obowizku przedka-
dania ich do zatwierdzania.
Realizacja dziaa przewidzianych w Mapie zostaa rozpoczta ju w 2012 r. W instrukcjach
operatorw gazowych zosta okrelony nowy ksztat rynku gazu umoliwiajcy handel gazem
w punkcie wirtualnym, w efekcie czego uruchomiony zosta handel gazem na TGE SA. Realiza-
cja tych dziaa w znaczcy sposb przyczynia si do eliminacji czci barier rynkowych. Pla-

nowane w najbliszym czasie zmiany prawne, a w szczeglnoci wdroenie tzw. obliga giedo-
wego s dalszymi dziaaniami zmierzajcymi do eliminacji barier rynkowych i zapewnienia fak-
tycznego rozwoju rynku gazu ziemnego.
Wprowadzenie obowizku publicznej sprzeday gazu ziemnego na giedach towarowych
(tzw. obligo giedowe) jest w krajowych uwarunkowaniach najskuteczniejszym narzdziem wy-
kreowania pynnoci na hurtowym rynku gazu. Z uwagi na skoncentrowan struktur rynku
gazu, obowizek sprzeday na giedach towarowych powinien by wprowadzany progresywnie.
W Mapie proponuje si, aby wolumen gazu objtego obowizkiem w kolejnych latach ulega
zwikszeniu i obejmowa:
od 1 lipca 2013 r. 30% rocznego krajowego zapotrzebowania na gaz,
od 1 stycznia 2014 r. 50% rocznego krajowego zapotrzebowania na gaz,
od 1 lipca 2014 r. 70% rocznego krajowego zapotrzebowania na gaz.
Wprowadzenie obowizku publicznej sprzeday gazu na poziomie 30%, pozwoli na uwolnie-
nie cen gazu dla duych odbiorcw przyczonych do sieci przesyowej. Poziom zapotrzebowania
tych odbiorcw stanowi ok. 30% zuycia gazu w kraju, co odpowiada bdzie poziomowi obliga.
Uwolnienie odbiorcw nastpowa powinno z mocy prawa rwnolegle do wprowadzania kolej-
nych poziomw obliga giedowego.
W odniesieniu do przedsibiorstw prowadzcych dziaalno w zakresie sprzeday paliw ga-
zowych zarwno na rynku hurtowym, jak i detalicznym, obligo giedowe i docelowe odejcie od
obowizku przedkadania taryf do zatwierdzania pozwoli swobodnie ksztatowa ceny paliwa
gazowego w oparciu o mechanizmy rynkowe. Obligo giedowe nie powinno powodowa zwik-
szenia cen na rynku hurtowym gazu poza poziom, ktry wynika z kosztw uzasadnionych pozy-
skania gazu uwzgldnianych w taryfie. W przypadku pojawienia si pynnego rynku hurtowego
gazu ziemnego na giedzie towarowej, indeks cen giedowych bdzie uwzgldniany w procesie
taryfowania odbiorcw w gospodarstwach domowych w okresie przejciowym do czasu penego
uwolnienia cen dla tego segmentu rynku. Dziki udostpnieniu gazu do obrotu poprzez gied
towarow, odbiorcy kocowi bd mieli moliwo skorzystania z przysugujcego im prawa do
zmiany sprzedawcy gazu oraz zdywersyfikowania portfela dostaw.
Dla penego urzeczywistnienia zasad konkurencji, niezbdne jest zapewnienie prawa wyboru
sprzedawcy przez odbiorc. Dla osignicia tego celu stworzona zostaa prosta i precyzyjna
procedura, jednakowa dla najwikszych operatorw systemw dystrybucyjnych. 28 czerwca
2012 r. Prezes URE zatwierdzi nowe IRiESD szeciu gwnym OSD dziaajcym w ramach GK
PGNiG, w ktrych m.in. ustalono czas zmiany sprzedawcy na okres nie duszy ni 3 tygodnie.
Mimo tak duego postpu, konieczne jest wprowadzenie dalszych zmian, obejmujcych m.in.
wdroenie rozwiza pomostowych w zakresie sprzeday awaryjnej (okrelenie zasad tej sprze-
day, podmiotw zobowizanych do jej wiadczenia). Skuteczno procedury zmiany sprzedaw-
cy powinna by zwikszona poprzez wprowadzenie zmian rwnie w umowach kompleksowych
z PGNiG SA, w tym poprzez umoliwienie zmniejszenia wolumenw zakontraktowanych przed
liberalizacj rynku.
Sytuacja maych odbiorcw i gospodarstw domowych wymaga szczeglnej ochrony
i wzmocnienia ze wzgldu na sab indywidualn pozycj na rynku gazu ziemnego, niedosta-
teczny dostp do informacji oraz niski poziom wiadomoci swoich praw. Popraw sytuacji tych
podmiotw przynie powinna implementacja rozwiza, ktre przewiduje III pakiet energe-
tyczny, m.in. wdroenie systemw pomocy odbiorcom wraliwym, pozasdowych (alternatyw-
nych) metod rozwizywania sporw, czy te instytucji niezalenego rzecznika odbiorcw. Doce-
lowo postuluje si uregulowanie procedury zmiany sprzedawcy w rozporzdzeniu tzw. systemo-
wym oraz ustawowe uregulowanie sprzeday awaryjnej.

3. WSPDZIAANIE Z WACIWYMI ORGANAMI
W PRZECIWDZIAANIU PRAKTYKOM
PRZEDSIBIORSTW ENERGETYCZNYCH
OGRANICZAJCYM KONKURENCJ
Do zada Prezesa URE naley wspdziaanie z waciwymi organami w przeciwdziaaniu

praktykom przedsibiorstw energetycznych ograniczajcym konkurencj (art. 23 ust. 2 pkt 14
ustawy Prawo energetyczne 139).
Majc na wzgldzie kompetencje Prezesa UOKiK w zakresie ochrony konkurencji i konsu-
mentw wynikajce z ustawy z 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentw 140),
Prezes URE przekaza szereg spraw (ok. 35 pism od odbiorcw grupy taryfowej G), zwizanych
ze skargami na dziaania dwch firm energetycznych w zwizku ze zmian sprzedawcy. Wska-
zane czyny mog stanowi praktyki naruszajce zbiorowe interesy konsumentw poprzez naru-
szenie obowizku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i penej informacji oraz nie-
uczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji. Zastrzeenia odbiorcw dotyczyy
przede wszystkim wprowadzenia w bd podczas podpisywania niekorzystnych dla nich umw
w wikszoci przypadkw czyy si one z obowizkowym ubezpieczeniem medycznym, o czym
odbiorcy nie byli poinformowani.
4. UPOWSZECHNIANIE WIEDZY O RYNKU

KONKURENCYJNYM I PRAWACH KONSUMENTA
4.1. Dziaalno informacyjno-edukacyjna

Podejmowanie inicjatyw w trosce o dobro i bezpieczestwo uczestnikw rynku byo gwnym
celem dziaa informacyjno-edukacyjnych prowadzonych przez Prezesa URE w 2012 r. W kata-
logu zada regulatora szczeglne miejsce zajy przedsiwzicia organizowane na rzecz odbior-
cw energii, zgodnie z zaoeniem, e realizacja ich potrzeb i oczekiwa, stanowi o jakoci funk-
cjonowania caego sektora energetycznego. Tylko odpowiednio poinformowany odbiorca
moe skutecznie dba o wasne interesy na rynku energii podkrela Prezes URE pod-
czas wielu wydarze minionego roku.
139)
140)

Kampania edukacyjno-informacyjna
Jednym z kluczowych dziaa realizowanych w URE w 2012 r. by oglnopolski projekt edu-

kacyjny pod nazw Kampania edukacyjno-informacyjna promujca efektywne i oszczdne go-
spodarowanie energi z poytkiem dla rodowiska naturalnego oraz budetw domowych,
sfinansowany dziki rodkom pozyskanym z Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Go-
spodarki Wodnej (NFOiGW).
Nadrzdnym celem, ktry przywieca dziaaniom podjtym w ramach projektu byo:
ksztatowanie dojrzaego spoeczestwa obywatelskiego poprzez podnoszenie wia-

domoci ekologicznej odbiorcw energii oraz formowanie postaw energooszczd-
nych, polegajcych na efektywnym uytkowaniu energii elektrycznej i paliw.
W szczeglnoci kampania suya edukacji w zakresie efektywnoci energetycznej, zasad

i metod oszczdzania zasobw naturalnych oraz promocji wiadomego i odpowiedzialnego uyt-
kowania energii z korzyci dla rodowiska naturalnego i budetw domowych wraz z przekaza-
niem elementarnej wiedzy w zakresie praw i obowizkw odbiorcw energii.
Dla gospodarstw domowych

Istotny element projektu stanowia kampania telewizyjna pod hasem Uwolnij swoj ener-
gi! Chro rodowisko, skierowana do odbiorcw energii w gospodarstwach domowych. Moty-
wem przewodnim kampanii byo prawo do zmiany sprzedawcy energii, przysugujce odbiorcom
indywidualnym od 1 lipca 2007 r. Prezes URE uzna za priorytetowe podniesienie wiadomoci
gospodarstw domowych na temat ich wasnych moliwoci na rynku energii i zmotywowanie ich
do aktywnego uczestniczenia na rynku. Niski poziom wiedzy i brak aktywnoci tej grupy odbior-
cw w Polsce oraz niedostateczna konkurencja sprzedawcw energii na rynku, wymusza w dal-
szym cigu konieczno ochrony gospodarstw domowych przez URE, stojc na przeszkodzie
penego uwolnienia cen energii.
Wobec powyszego za nadrzdny cel kampanii postawiono informowanie o przysugujcych
odbiorcom prawach i korzyciach, jakie konsument moe osign bdc wiadomym i aktyw-
nym uczestnikiem rynku energii. Tym samym okrelone zostay cele strategiczne spotu telewi-
zyjnego, ktry mia za zadanie m.in. uwiadomienie
odbiorcom indywidualnym moliwoci swobodnego wyboru
sprzedawcy energii czy pokazanie ewentualnych korzyci
finansowych wynikajcych ze zmiany sprzedawcy energii
na podmiot z korzystniejsz ofert cenow.
Jednym z zaoe przywiecajcych przygotowaniu spotu
byo rwnie skuteczne dotarcie do liderw opinii, ktrzy
mog przekaza dalej jego tre mniej aktywnym czonkom
spoeczestwa na drodze komunikacji interpersonalnej.
Film reklamowy, bogaty w wyraziste postaci i zwroty akcji,
mia pokaza, e przyszo energetyki to inteligentne sieci
elektroenergetyczne i aktywne poszukiwanie optymalnych
ofert. Na przykadzie wystpujcych w nim bohaterw
zaprezentowany zosta rwnie sam proces zmiany sprzedawcy, poczwszy od otwierania strony
www.maszwybor.ure.gov.pl, poprzez porwnywanie ofert, a skoczywszy na telefonie do wybrane-
go sprzedawcy.
Z racji szerokiej grupy docelowej oraz duego adunku merytorycznego, scenariusz spotu zo-
sta przygotowany w oparciu o prosty, przejrzysty przekaz, sformuowany przez lektora na za-
koczenie filmu:
Nie musisz si a tak powica, aby skutecznie zarzdza swoim zuyciem energii
i zmniejszy rachunki za prd. Ju dzi moesz wybra sprzedawc energii dla sie-
bie. Wejd na stron maszwybor.ure.gov.pl, wyszukaj sprzedawcw dla swojego
regionu, porwnaj ceny i wybierz najkorzystniejsz dla siebie ofert. Dowiedz si
te wicej o korzyciach instalacji inteligentnych licznikw energii.

Emisja 30-sekundowych spotw, promujcych racjonalne uytkowanie energii elektrycznej
z elementami promocji systemu smart metering, odbya si w dniach 1730 czerwca 2012 r. na
antenie 1 i 2 Programu Telewizji Polskiej oraz TVP Info i TVP HD, w godzinach najwikszej
ogldalnoci przy programach informacyjnych, serialach czy teleturniejach.
Tylko 10 emisji spotu, nadanych tu przed spotkaniami rozgrywek pikarskich mistrzostw Europy,
obejrzao a 4 miliony widzw. W tym czasie 10-krotnie zwikszya si
klikalno strony internetowej URE dedykowanej zmianie sprzedawcy
energii www.maszwybor.ure.gov.pl. W godzinie emisji filmu rekla-
mowego rejestrowano nawet 3 tysice odwiedzin internautw.
W trakcie caej kampanii telewizyjnej spot o charakterze
informacyjno-edukacyjnym URE zobaczyo ponad 15 mln widzw
(dokadna liczba kontaktw z reklam wyniosa 15 388 100).
Dla przedsibiorstw
Kolejnym elementem kampanii zrealizowanej przez URE ze rodkw NFOiGW bya konfe-
rencja pt. Inteligentne sieci. Rynek, konsument i zasada zrwnowaonego rozwoju, ktra
odbya si 18 wrzenia 2012 r. w Warszawie.
Gwnym celem spotkania, podzielonego na trzy bloki tematyczne, bya wymiana pogldw
i dowiadcze w zakresie wdraania inteligentnych sieci elektroenergetycznych oraz omwienie
roli regulatora i poszczeglnych uczestnikw rynku energii elektrycznej w procesie wdraania.
W opinii URE warunkiem niezbdnym do zwikszania efektywnoci energetycznej odbiorcw
jest pena, atwo dostpna informacja o rzeczywistym zuyciu energii. Pierwszym krokiem do
spenienia tego warunku jest zainstalowanie w systemie energetycznym instrumentw pomia-
rowych umoliwiajcych analiz danych na temat poziomu zuycia. Liczniki smart oferuj od-
biorcom energii pen informacj o zuyciu energii w dostpny, przejrzysty sposb, co umoli-
wia rzeczywiste zarzdzanie zuyciem energii przez odbiorcw, tj. dostosowanie zuycia do
moliwoci finansowych konsumentw z jednoczesn dbaoci o rodowisko naturalne poprzez
ograniczenie zuycia nieodnawialnych surowcw energetycznych.
Jednym z zasadniczych zaoe wydarzenia bya rwnie promocja inteligentnego opomiarowa-
nia (smart metering i smart grid), ktre pozwalaoby zarwno odbiorcom indywidualnym, jak rw-
nie instytucjonalnym i przemysowym wiadomie ksztatowa profil uytkowania energii elektrycz-
nej, gazu i ciepa, z dbaoci o rodowisko naturalne.
Podczas spotkania zaprezentowane zostay case
studies wdraania inteligentnych sieci energetycznych
na przykadzie Szwecji i Polski oraz sposoby
zaangaowania odbiorcw na rynku energii w Europie.
Szczeglne miejsce w dyskusji zaja take kwestia
wpywu technologii smart grid na zwikszenie
efektywnoci energetycznej.
Zaproszeni do debaty uczestnicy konferencji
jednogonie uznali, i w procesie wdraania inteligentnych sieci, ktre jest koniecznoci wyni-
kajc m.in. ze zmian zachodzcych na rynku, naley uwzgldni aspekt edukacyjny. Zdaniem
panelistw najistotniejszym warunkiem wprowadzenia
technologii smart grid jest wiedza spoeczna. W zwizku
z tym pojawia si potrzeba realizowania dziaa
promujcych system inteligentnych sieci celem przekona-
nia odbiorcw o wymiernych korzyciach, ktre przynosz
innowacyjne rozwizania w systemie energetycznym.
Podczas dyskusji Prezes URE zaznaczy, e projekt
inteligentnych sieci ma szanse wdroenia na tyle, na ile
odbiorca bdzie wiadomy zwizanych z nim moliwoci
i skonny do ich wykorzystania.
W konferencji, adresowanej do organizacji branowych, przedsibiorcw, organizacji statu-
towo zajmujcych si ochron interesw konsumentw paliw i energii, odbiorcw energii, na-
ukowcw, administracji rzdowej i samorzdowej, uczestniczyo 250 goci. Udzia w spotkaniu
by bezpatny. Dodatkowo, transmisj on-line z konferencji poprzez stron internetow URE,
ogldao blisko 2 000 uytkownikw Internetu.

Promowanie idei smart grid
Przebudowa sieci elektroenergetycznej w sie inteligentn to wyzwanie o fundamentalnym

znaczeniu dla rozwoju systemu elektroenergetycznego w Polsce, nie tylko ze wzgldu na wpro-
wadzenie multiusug na rynek energii elektrycznej, ale take upodmiotowienie odbiorcy, ktry
zyska realny wpyw na ksztat oferty i ceny energii. W wymiarze gospodarczym realizacja pro-
jektu wdroenia systemu wpynaby niewtpliwie na powstawanie nowych miejsc pracy i roz-
wj sektora nowoczesnych technologii. W aspekcie ekonomicznym za wdroenie smart grid
przyniosoby popraw konkurencyjnoci rynku energii.
W zwizku z powyszym, rozwj inteligentnych sieci elektroenergetycznych (smart grid) by
istotnym przedmiotem dziaa o charakterze informacyjno-edukacyjnym, prowadzonych w URE
w 2012 r.
Zintensyfikowane prace urzdu miay na celu aktywne wspieranie i promocj inwestowania
w budow systemu inteligentnej sieci elektroenergetycznej. Realizujc ambitne wyzwania
o charakterze cywilizacyjnym, zwizane z modernizacj sieci, URE wsplnie z PSE SA (wczeniej
PSE Operator SA) powoa inicjatyw pod nazw Warsztaty Rynku Energii na rzecz skutecznego
wprowadzenia na rynek energii nowoczesnych rozwiza technologicznych i organizacyjnych,
zapewniajcych transparentno oraz stabilno przesyu i dystrybucji energii elektrycznej.
Warsztaty, w ktre udao si zaangaowa zarzdzajcych wszystkich kluczowych przedsi-
biorstw energetycznymi (OSD), przyjy form roboczej platformy gromadzenia i wymiany wie-
dzy zwizanej z budow inteligentnych sieci energetycznych.
Warsztaty Rynku Energii dziaaj przy pomocy Komitetu Programowego, w skad ktrego
wchodz: Marek Woszczyk, Prezes URE i Henryk Majchrzak, Prezes PSE SA oraz ustanowionej
przez Czonkw Komitetu Rady Programowej.
Czonkowie Warsztatw realizuj cele organizacyjne w ramach szeciu Zespow Roboczych,
skupionych wok okrelonych obszarw tematycznych:
Zesp 1 Koncepcja modelu wymiany danych pomiarowych i rozlicze za te dane,
Zespl 2 Bezpieczestwo informacji pomiarowych oraz bezpieczestwo sieci inteligentnych,
Zesp 3 Projekty pilotaowe w zakresie DSM,
Zesp 4 Mechanizmy wsparcia inwestycji w sieci inteligentne,
Zesp 5 Dziaania wspierajce rozwj rozwiza Smart Metering i Smart Grid z perspekty-
wy odbiorcw,
Zesp 6 Rozwj usug i produktw zwizanych z wdroeniem sieci inteligentnych w celu
maksymalizacji korzyci dla odbiorcw energii, prosumentw i KSE.
Spotkania Rady Programowej organizowane byy kadego miesica z pominiciem lipca

i sierpnia 2012 r.
Prezes URE na rzecz budowy sieci inteligentnej

Istotnym krokiem w kierunku smart grid byo opublikowane w maju 2012 r. Stanowisko Pre-
zesa URE pod nazw Koncepcja dotyczca modelu rynku opomiarowania w Polsce, ze szcze-
glnym uwzgldnieniem wymaga wobec Operatora Informacji Pomiarowej, powizane ze
Stanowiskiem Prezesa URE w sprawie niezbdnych wymaga wobec wdraanych przez OSD E
inteligentnych systemw pomiaroworozliczeniowych z uwzgldnieniem funkcji celu oraz propo-
nowanych mechanizmw wsparcia przy postulowanym modelu rynku z 31 maja 2011 r., zwa-
nym Stanowiskiem Prezesa URE ws. AMI.
Dokument, zawierajcy wnioski z wczeniej przeprowadzonych konsultacji spoecznych,
okrela optymalny w ocenie Prezesa URE, ksztat rynku danych pomiarowych, stanowic punkt
wyjcia i podstaw do dalszych dziaa majcych na celu zdefiniowanie ram prawnych i organi-
zacyjnych tego rynku.
Podstawow cech proponowanego modelu stanowi upodmiotowienie odbiorcy energii elek-
trycznej. Odbiorca, majc dostp do informacji o zuyciu mediw, bdzie dysponowa wiedz
pozwalajc mu prowadzi dziaania w zakresie bardziej efektywnego wykorzystania energii.
Bdc dysponentem swoich danych pomiarowych i posiadajc realn moliwo sprawnej zmia-
ny sprzedawcy, odbiorca klient bdzie mia rwnie moliwo kreowania nowego poziomu
konkurencji, stajc si kluczowym graczem na rynku.

Postulowany model jest rwnie wypenieniem koncepcji sieci inteligentnej (smart grid), kt-
ra zakada nieskrpowany dwukierunkowy przepyw informacji pomidzy podmiotami rynku
energii elektrycznej. Informacja, suca optymalnemu wykorzystaniu infrastruktury systemu
elektroenergetycznego, zapewni odbiorcom zarwno wiksz pewno zaopatrzenia w energi
elektryczn, jak rwnie korzyci ekonomiczne. Istot wdroenia koncepcji smart grid jest za-
pewnienie dostpnoci informacji o biecym stanie zuycia przez odbiorcw kocowych, jak te
o stanie sieci.
Wybrane dziaania URE w zakresie promocji smart grid i smart metering

W 2012 r. odbyo si ponad 60 wydarze: konferencji, debat, kongresw, targw czy warsz-
tatw zwizanych z tematyk smart grid i smart metering. Cz z nich objta zostaa Patrona-
tem Honorowym Prezesa URE, a kilkadziesit odbya si z udziaem regulatora bd przedstawi-
cieli urzdu.
Wrd najbardziej znaczcych wydarze znalazy si m.in.:
Gdaskie warsztaty Regionalnego Stowarzyszenia Regulatorw Energetyki (ERRA),
1617 lutego, Gdask
Temat przewodni spotkania, ktrego wspgospodarzem byo URE, stanowiy regulacyjne
aspekty zwizane z wdroeniem inteligentnych sieci oraz inteligentnego opomiarowania. Wy-
darzenie towarzyszyo zimowemu spotkaniu Komitetu ERRA ds. licencjonowania i konkurencji.
Otwierajc sesj na temat regulacyjnych perspektyw smart grid i smart metering Prezes URE
przedstawi model regulacji bodcowej, pozwalajcy m.in. na ograniczenie strat energii
w sieci oraz zapewnienie odpowiedniej rwnowagi pomidzy pozycj wszystkich uczestnikw
rynku i korzyciami dla wszystkich uytkownikw sieci.
Polski Kongres Gospodarczy i XV Midzynarodowa Konferencja Energetyczna
EUROPOWER, 68 marca, Warszawa
Podczas spotkania Prezes URE przedstawi dziaania regulatora na rzecz wdroenia smart
grids do systemu energetycznego. Uczestniczc w dyskusjach panelowych, m.in. Smart Grid
wyzwania inteligentnego rynku, Prezes URE opowiedzia si za modelem regulacji, ktra
wynagradza innowacyjne dziaanie przedsibiorstwa, w szczeglnoci inwestycje w technolo-
gi podnoszc jako usug.
Debata: Energetyka prosumencka i smart grid jako filary gospodarki niskoemi-
syjnej, 1 czerwca, Warszawa
Wydarzenie zostao objte Honorowym Patronatem Prezesa URE. Przedmiotem dyskusji bya
m.in. kwestia dotyczca rozproszonych rde kogeneracyjnych jako elementu smart grid.
Podczas spotkania regulator wyrazi opini, i warunkiem koniecznym dla efektu inteligent-
nych sieci jest aktywny odbiorca, klient prosument osadzony w Sieci Domowej (HAN-Home
Area Network). Z kolei za gwne zagroenia dla rozwoju smart grid Prezes URE uzna opr
przeciwko zmianie, przede wszystkim ze strony tradycyjnych uczestnikw systemu sekto-
rw energetycznych i ich otoczenia oraz ze strony pozbawionych waciwej informacji od-
biorcw.
Konferencja: Inteligentne sieci. Rynek, konsument i zasada zrwnowaonego
rozwoju, 18 wrzenia, Warszawa
Konferencja zorganizowana przez URE w ramach Kampanii edukacyjno-informacyjnej pro-
mujcej efektywne i oszczdne gospodarowanie energi z poytkiem dla rodowiska natural-
nego oraz budetw domowych finansowanej ze rodkw NFOiGW. W spotkaniu uczestni-
czyo 250 goci przedstawicieli wiata nauki, przemysu i administracji.
Celem spotkania bya wymiana pogldw i dowiadcze w zakresie wdraania inteligentnych
sieci elektroenergetycznych oraz omwienie roli regulatora i poszczeglnych uczestnikw
rynku energii elektrycznej w procesie wdraania. Szczeglne miejsce w dyskusji zaja kwe-
stia wpywu technologii smart na zwikszenie efektywnoci energetycznej. Podczas spotkania
Prezes URE zwrci uwag na funkcj smart grid jako narzdzia zarzdzania ryzykami cigoci
zaopatrzenia w energi, istotnego z punktu widzenia bezpieczestwa energetycznego.
IX Kongres Nowego Przemysu, 1011 padziernika, Warszawa
Podczas sesji pt.: Smart utilities. Inteligentne sieci w polskiej energetyce Prezes Woszczyk
podkreli, i z analiz przeprowadzonych przez Urzd Regulacji Energetyki wynika, e osi-
gnicie korzyci z wdroenia systemu inteligentnych sieci jest moliwe przy holistycznym po-
dejciu do tego przedsiwzicia i nie moe ogranicza si do instalacji inteligentnych liczni-

kw. Regulator doda rwnie, e w realizacji dziaa dotyczcych wdroenia technologii
smart i budowania inteligentnych sieci znaczc rol odegra nowa Polityka energetyczna Pol-
ski, ktra bdzie wspiera rozwj sektora energetycznego w sposb przewidywalny i stabilny.
XVI Midzynarodowa Konferencja Energetyczna EUROPOWER, 78 listopada, War-
szawa
Przedmiotem dyskusji podjtej podczas spotkania byy szanse dla polskiego sektora energe-
tycznego, a cilej inteligentne sieci elektroenergetyczne. W swoim wystpieniu Aktualne
wyzwania w zakresie wdraania inteligentnych sieci Prezes URE zwrci uwag na pi kom-
plementarnych cech tego systemu: popraw efektywnoci energetycznej, aktywizacj od-
biorcw, popraw konkurencji, wzrost bezpieczestwa oraz upodmiotowienie odbiorcy. Za
jedn z kluczowych kwestii zwizanych z rozwojem inteligentnych sieci w Polsce Prezes URE
uzna podejmowanie dziaa majcych na celu wzrost wiadomoci uczestnikw rynku energii.
Gwnymi zagadnieniami poruszonymi podczas konferencji byy: komunikacja w systemie in-
teligentnych sieci, infrastruktura sieci domowej, sposoby finansowania innowacyjnych pro-
jektw energetycznych. Wiele miejsca w dyskusji powicono rwnie wyzwaniom regulacyj-
nym oraz potrzebom polskiej energetyki w kontekcie wdraania technologii smart grid.
Mimo rnorodnoci perspektyw omawianego tematu, uczestnicy spotkania zgodnie przyzna-
li, i kluczow rol w funkcjonowaniu systemu inteligentnych sieci odgrywa prosument, tj.
wiadomy konsument zaangaowany w proces wytwarzania energii elektrycznej.
VII Forum Energetyczne, 20 listopada 1 grudnia, Sopot
Istotnym punktem spotkania by blok tematyczny powicony promowaniu innowacyjnych
rozwiza, ktrego inicjatorem i uczestnikiem by Prezes URE.
W wystpieniu pt. Inteligentne sieci energetyczne perspektywa URE regulator wskaza
m.in. fundamentalne cele systemu smart grid: w apeksie ekonomicznym popraw konku-
rencyjnoci rynku energii, ekologicznym stworzenie warunkw dla efektywnego wzrostu
udziau energii odnawialnej w krajowym bilansie zuycia energii oraz w wymiarze technicz-
nym popraw bezpieczestwa pracy KSE. W dalszej czci wykadu przedstawi oglny za-
rys postulowanej architektury systemu z podziaem zada i odpowiedzialnoci oraz wymaga-
nia wobec sprztu i wdroenia.
VIII Midzynarodowa Konferencja POWER RING 2012, 14 grudnia, Warszawa
Istotnym elementem konferencji bya debata na temat ksztatu przyszej Polityki energetycz-
nej Polski, podczas ktrej uczestnicy podjli prb okrelenia zmian, ktre mog zaj w ci-
gu 10 lat w sektorze energetycznym zarwno w aspekcie technicznym, jak i ekonomicznym.
W trakcie debaty Prezes URE zaznaczy, i waciwym kierunkiem dla polskiego sektora elek-
troenergetycznego jest rozwj inteligentnych sieci energetycznych z rozbudowan infrastruk-
tur, umoliwiajc korzystanie z zasobw dotychczas niedostpnych. Regulator zwrci
uwag, e wprowadzenie innowacyjnych technologii w energetyce wymaga wsppracy
przemysu z otoczeniem instytucjonalnym w celu stworzenia odpowiedniego otoczenia ryn-
kowego, warunkujcego rozwj sektora.
Oprcz wyej wymienionych, kierownictwo i przedstawiciele urzdu uczestniczyli rwnie

w wielu innych spotkaniach dotyczcych tematyki inteligentnych sieci. Poniej zamieszczony
zosta wykaz wybranych wydarze.
Nazwa wydarzenia Data
Debata: Inteligentne sieci energetyczne konieczno gospodarcza czy polityczna 31 stycznia 2012 r.
Debata: Polityka energetyczna Polski priorytety polskiej energetyki 8 lutego 2012 r.
33 spotkanie Forum Energia Efekt rodowisko 10 lutego 2012 r.
XV Midzynarodowa Konferencja Energetyczna: EUROPOWER 8 marca 2012 r.
IV Forum Gospodarcze TIME 1315 marca 2012 r.
Debata podczas Akademii Energii: Energetyka i nowe technologie rozwj
13 kwietnia 2012 r.
poprzez innowacje
VII Lubuska Konferencja Naukowo-Techniczna Innowacyjne materiay i technologie 1820 kwietnia 2012 r.
w elektrotechnice. Nauka dla przemysu przemys dla nauki
Forum Energetyczne Rzeczpospolitej 2012 24 kwietnia 2012 r.
Midzynarodowe Targi Energetyki EXPOPOWER i Midzynarodowe Targi Energetyki
8 maja 2012 r.
Odnawialnej GREENPOWER

Nazwa wydarzenia Data
Konferencja: Smart Utilities Central and Eastern Europe 1516 maja 2012 r.
III Forum Innowacji 3031 maja 2012 r.
Konferencja: Inteligentny monitoring sieci 1920 czerwca 2012 r.
VIII Midzynarodowa Konferencja NEUF 2012 Narodowy Program Rozwoju Gospodarki
29 czerwca 2012 r.
Niskoemisyjnej
Sympozjum: Efektywno energetyczna oraz racjonalne wykorzystanie zasobw
56 lipca 2012 r.
energetycznych w aspekcie ochrony rodowiska
Druga edycja Konferencji: Baltic Smart Grid Meeting 5 wrzenia 2012 r.
XVIII Forum Informatyki 27 wrzenia 2012 r.
Konferencja: Energetyka jutra: inteligentna, innowacyjna i prorodowiskowa w strategiach
78 listopada 2012 r.
rozwoju kraju i regionw
XI Konferencja: Systemy Informatyczne w Energetyce SIwE12 2023 listopada 2012 r.
Konferencja: Operator Informacji Pomiarowych (OIP) nowe narzdzie na Rynku Energii 23 listopada 2012 r.
Konferencja: Efektywno energetyczna jako narzdzie do realizacji celw klimatycznych 27 listopada 2012 r.
XVI Forum Polsko Niemieckie 29 listopada 2012 r.
Przegld najwaniejszych inicjatyw
Wspieranie dziaa na rzecz rozwoju sektora energetycznego i gazowego w Polsce poprzez

propagowanie wiedzy na temat moliwoci oferowanych przez rynek, z uwzgldnieniem potrzeb
i oczekiwa wszystkich zainteresowanych stron, jest jedn z naczelnych zasad pracy Prezesa
URE. Wrd dziaa, realizowanych w URE na szczegln uwag zasuguj aktywnoci, ktre
maj na celu wzrost wiadomoci energetycznej uczestnikw rynku zarwno o charakterze
lokalnym, jak i oglnopolskim, skierowane do przedsibiorcw oraz indywidualnych odbiorcw
energii, w tym uczniw i studentw.
Targi Wiedzy Konsumenckiej

2012 to rok kontynuacji wsppracy z organizacjami i stowarzyszeniami zrzeszajcymi kon-
sumentw.
Przedstawiciele urzdu wzili udzia w kolejnej trzeciej ju edycji Targw Wiedzy Konsu-
menckiej, zorganizowanych przez Stowarzyszenie Konsumentw Polskich 17 marca 2012 r.
Obok URE w wydarzeniu tym udzia wzili reprezentanci: Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsu-
mentw, Urzdu Komunikacji Elektronicznej, Rzecznika Ubezpieczonych, Konferencji Przedsi-
biorstw Finansowych w Polsce zwizku pracodawcw (KPF), Miejskiego Rzecznika Konsumen-
tw w Warszawie, Wojewdzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Warszawie.
Do dyspozycji przybyych, zainteresowanych gwnie kwesti zmiany sprzedawcy energii
elektrycznej, pozostawali przedstawiciele urzdu.
Patronaty Honorowe
Poparcie regulatora dla wielu inicjatyw znalazo wyraz m.in. w iloci Patronatw Honoro-
wych, ktrych w 2012 r. przyznano cznie 50. W wielu wydarzeniach uczestniczy Prezes URE
lub specjalnie w tym celu oddelegowani pracownicy.
Wydarzenia objte patronatem Prezesa URE dotyczyy m.in. nastpujcych blokw tema-
tycznych:
rynek energii elektrycznej w kontekcie obecnych regulacji i nowego Prawa energetycznego,
innowacje i nowe technologie w energetyce, inteligentne sieci elektroenergetyczne,
energetyka prosumencka i odbiorca na rynku energii,
ochrona rodowiska, racjonalne wykorzystywanie energii, efektywno energetyczna,
odnawialne rda energii i bezpieczestwo energetyczne.
Wrd inicjatyw adresowanych do uczniw i studentw, objtych Patronatem Honorowym
Prezesa URE znalazy si:
Cykl szkole Bezpieczne Praktyki i rodowisko 2012, przeprowadzonych od 11 kwietnia do
23 maja w dwunastu miastach na terenie caego kraju. Celem przedsiwzicia byo przygo-
towywanie modych ludzi do wykonywania zawodu technika i inyniera poprzez przekazywa-
nie niezbdnej wiedzy z zakresu: prawa pracy, bhp, p-po, pomocy przed medycznej, ener-
getyki czy ochrony rodowiska. Wykady poprowadzili m.in. pracownicy URE,

Studia podyplomowe Prawo i procedury administracyjne w energetyce, adresowane m.in.
do absolwentw studiw wyszych, zwaszcza kierunkw: prawo, administracja, bezpiecze-
stwo wewntrzne, bezpieczestwo narodowe, europeistyka, ktrzy w przyszoci planuj
zajmowa si kwestiami zwizanymi z realizacj ustawy Prawo energetyczne. Celem
przedsiwzicia, organizowanego w roku akademickim 2012/2013 przez Wydzia Prawa Uni-
wersytetu w Biaymstoku, jest przekazanie suchaczom wiedzy i umiejtnoci, pomocnych
przy wypenianiu obowizkw zawodowych zgodnie z przepisami regulacji krajowego
i wsplnotowego prawa energetycznego.
Dziaalno URE w regionach

Skuteczn form kreowania i promocji wizerunku URE jako instytucji dbajcej o prawidowe
funkcjonowanie rynku i popularyzacj wiedzy na temat sektora energetycznego i gazu oraz
praw odbiorcy s dziaania urzdu prowadzone w regionach.
Wiele aktywnoci o charakterze edukacyjnym, w ktre zaangaowali si przedstawiciele od-
dziaw terenowych URE, realizowanych byo w placwkach edukacyjnych i orodkach akade-
mickich zlokalizowanych w caej Polsce. Ponisza tabela zawiera przegld wybranych inicjatyw
skierowanych gwnie do uczniw oraz studentw i kadry dydaktycznej wyszych uczelni:
Nazwa projektu OT URE Zakres dziaania
Cykl szkole dla studentw wybranych kie-

runkw na Wydziaach Inynierii Mechanicz-
nej i Mechatroniki oraz Budownictwa i Archi-
tektury, podczas ktrych zaprezentowano
m.in. podstawowe przepisy i ustawy, regulu-
jce funkcjonowanie rynku energii w Polsce
Umowa ramowa o wsppracy midzy oraz procedury postpowania na przykadzie
Pnocno-Zachodni
Zachodniopomorskim Uniwersytetem taryfy dla ciepa, a take omwiono kwestie
OT z siedzib
Technologicznym a Prezesem URE dotyczce wsparcia OZE i kogeneracji, efek-
w Szczecinie
(rok akademicki 2011/2012) tywnoci energetycznej, planowania w gmi-
nach, smart grid i metering.
Przekazanie do Biblioteki Wydziau Inynierii
Mechanicznej i Mechatroniki biuletynw
informacyjnych z lat 19992010, pozycji
ksikowych z Biblioteki Regulatora oraz
innych materiaw informacyjnych URE.
Konferencja Rynek energetyczny w nowej
perspektywie na Wydziale Prawa i Administracji Prezentacja przedstawicieli URE na temat
Zachodni OT URE
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza III pakietu energetycznego oraz celw
z siedzib w Poznaniu
w Poznaniu dziaalnoci regulatora.
(2425 kwietnia 2012 r.)
Zachodni OT URE Cykl referatw pt. Efektywno energetyczna
z siedzib w Poznaniu i odnawialne rda energii.
rodkowo-Zachodni Prezentacja zagadnie dotyczcych oszczd-
OT z siedzib w odzi noci energii i OZE.
Przedstawienie aktualnej sytuacji na rynkach
Oddzia Centralny
energii z uwzgldnieniem warunkw do
URE z siedzib
optymalnego rozwoju generacji rozproszonej
w Warszawie
i inteligentnych sieci.
Prelekcja Oszczdno energii i Odnawialne
Poudniowo-Zachodni
IX edycja programu Bezpieczne Praktyki
rda Energii prezentujca zasady funkcjo-
OT URE z siedzib
nowania OZE i sposoby efektywnego korzy-
i rodowisko 2012 we Wrocawiu
stania z energii.
szkolenia i warsztaty
(11 kwietnia 29 maja 2012 r.) Prezentacja Oszczdno energii i Odnawial-
Pnocny OT URE ne rda Energii ze wskazaniem czynnikw,
z siedzib w Gdasku ktre wpywaj na zuycie energii elektrycz-
nej i ponoszone przez odbiorcw opaty.
Przedstawienie zagadnie dotyczcych roz-
Pnocno-Zachodni
woju OZE w Polsce z uwzgldnieniem barier
OT URE z siedzib
przyczania farm wiatrowych do sieci elek-
w Szczecinie
troenergetycznej.
Poudniowo-Wschodni
Szkolenie na temat oszczdnoci energii
OT URE z siedzib
i OZE.
w Krakowie

Cykl spotka Elektryczne Pojazdy w Miejskiej

Poudniowy OT URE
Europie EVUE Sieci Tematycznej w ramach Warsztaty powiecone zagadnieniom doty-
z siedzib
projektu URBACT II czcym efektywnoci energetycznej.
w Katowicach
(1317 wrzenia 2012 r.)
Seminarium naukowe Rynek energii
Pnocno-Zachodni Omwienie kwestii zwizanych z projektowa-
elektrycznej w nowej perspektywie
OT URE z siedzib niem nowej ustawy Prawo energetyczne
prawa energetycznego
w Szczecinie oraz ustawy o OZE.
(6 listopada 2012 r.)
Udzia w panelu Konsument na rynku energii
Konferencja naukowa Pozycja konsumenta Poudniowy OT URE elektrycznej uwolnienie rynku a obecne
na rynku energii elektrycznej z siedzib praktyki. Omwienie zagadnie zwizanych
(10 grudnia 2012 r.) w Katowicach ze zmian sprzedawcy ze szczeglnym pod-
kreleniem etapw zawierania nowej umowy.
Przekazywanie odbiorcom wiedzy o rynku energii to gwny zakres dziaalnoci edukacyjno-

informacyjnej oddziaw terenowych URE, realizowanej rwnie w formie szkole i warsztatw
adresowanych do rodowisk samorzdowych, inwestorw, przedsibiorcw, spdzielni miesz-
kaniowych, architektw czy pracownikw naukowych. Poniej zaprezentowane zostay przykady
tego rodzaju dziaalnoci:
Seminarium Efektywne zarzdzanie energi Poudniowo-Wschodni Prezentacja obowizkw gmin-kreatorw

w dobie zmian klimatu OT URE z siedzib lokalnej polityki energetycznej wynikajce
(1112 stycznia 2012 r.) w Krakowie z przepisw Prawa energetycznego.
Konferencja Termiczne przeksztacenie
Poudniowo-Wschodni
odpadw komunalnych technologie, Prezentacja obecnie obowizujcego systemu
OT URE z siedzib
realizacja, finansowanie wsparcia OZE.
w Krakowie
(2324 lutego 2012 r.)
III Seminarium Szkoleniowe Zrwnowaony
rozwj gminy: Energia elektryczna Ciepo Poudniowy OT URE Przedstawienie obowizkw, spoczywajcych
Efektywno energetyczna Odpady Woda z siedzib na gminach, ktre wynikaj z ustawy Prawo
i cieki Transport ekologiczny w Katowicach energetyczne.
(1011 wrzenia 2012 r.)
Omwienie zasad ksztatowania cen ciepa
Konferencja Zarzdzanie metropoliami i stawek opat za przesyanie na rynku ener-
Pnocny OT URE
XXI wieku getycznym ze szczeglnym uwzgldnieniem
z siedzib w Gdasku
(27 listopada 2012 r.) aspektu wytwarzania ciepa z rnych rodza-
jw paliw.
Posiedzenie Wojewdzkiego Zespou Wystpienie pt. Ocena moliwoci funkcjono-
Poudniowo-Zachodni
Zarzdzania Kryzysowego wania systemu energetycznego i ciepowni-
OT URE z siedzib
przy wojewodzie Dolnolskim czego w okresie zimowym, w tym stan zapasu
we Wrocawiu
(14 grudnia 2012 r.) paliw.
Wrd regionalnych inicjatyw na szczegln uwag zasuguj rwnie: program identyfikacji

barier rozwoju generacji maoskalowej oraz konferencja Problemy rozwoju energetyki na Lu-
belszczynie.
W marcu 2012 r. Prezes URE rozpocz program identyfikacji barier rozwoju generacji mao-
skalowej w wojewdztwie lubelskim. Do udziau w projekcie pilotaowym Prezes URE zaprosi
m.in. Zwizek Gmin Lubelszczyzny, Wojewdzki Zwizek Rolnikw Kek i Organizacji Rolniczych
w Lublinie, Fundacj Inicjatyw Menaderskich, Fundacj Rozwoju Lubelszczyzny, Lubelsk Izb
Rolnicz, BIO POWER Sp. z o.o., Towarzystwo Rozwoju Maych Elektrowni Wodnych. Kluczowe
narzdzie do pozyskania ww. informacji stanowiy ankiety przygotowane i dystrybuowane do
stowarzysze samorzdowych i gospodarczych przez Wschodni Oddzia Terenowy URE w Lubli-
nie. Prob o wskazanie, istotnych z punktu widzenia OSD, barier rozwoju generacji maoskalo-
wej Prezes URE skierowa ponadto do dwch przedsibiorstw dystrybucyjnych dziaajcych
w regionie PGE Dystrybucja Oddzia Lublin i PGE Dystrybucja Oddzia Zamo. W badaniu
ankietowym wzio udzia w sumie ponad 40 podmiotw. Wyniki badania ujte w formie raportu
czstkowego pt. Bariery rozwoju generacji maoskalowej w wojewdztwie lubelskim, wykazay
m.in., i istotn przeszkod dla rozwoju generacji maoskalowej i OZE jest niech lokalnej spo-

ecznoci wobec odnawialnych, rozproszonych rde energii czsto wynikajca z braku wiedzy
w tym zakresie. Szczegowe omwienie wynikw badania znajduj si w pkt 2.5. sprawozdania.
Raport ten sta si punktem wyjcia do dyskusji zorganizowanej wsplnie przez URE i Biuro
Posa do Parlamentu europejskiego prof. Leny Kolarskiej-Bobiskiej. Konferencja Problemy roz-
woju energetyki na Lubelszczynie, odbya si 7 grudnia 2012 r. w Lublinie. Podczas spotkania
dyrektor Wschodniego Oddziau Terenowego URE z siedzib w Lublinie, Tomasz Adamczyk,
uwzgldniajc dane powstae w wyniku przeprowadzonego badania ankietowego i analizy po-
stpowa administracyjnych, przedstawi rekomendacje konkretnych dziaa na rzecz rozwoju
energetyki rozproszonej. Podkreli, i planowane regulacje nowego Prawa energetycznego oraz
ustawy o OZE powinny uwzgldnia specyfik rde generacji maoskalowej w zakresie tech-
nicznych warunkw przyczenia oraz precyzyjnie okrela obowizki i wzajemne relacje stron
procesu przyczenia. Zwrci rwnie uwag na potrzeb prowadzenia dziaa informacyjnych
i edukacyjnych wrd spoecznoci lokalnej, ktre przyniosyby podan wiedz o korzyciach
wynikajcych z inwestycji w tego typu rda.
Konsultacje spoeczne
W ramach transparentnej polityki regulacyjnej Prezes URE przygotowuje wane dla uczestni-
kw rynkw regulowanych dokumenty, przekazywane nastpnie do konsultacji publicznych,
w celu szerszego poznania i rozwaenia stanowisk podmiotw, ktre zostan objte wypraco-
wanymi zasadami.
W 2012 r. zostao przeprowadzonych cznie siedem konsultacji publicznych, ktrych wyniki
byy na bieco publikowane na stronie internetowej urzdu. Konsultacje publiczne w sieci pro-
wadzono rwnie dla kluczowych dokumentw europejskiej agencji regulacyjnej ACER.
Nazwa Okres Przedmiot konsultacji
Poznanie opinii na temat nowych zacznikw

do wnioskw o udzielenie koncesji/dokonania
zmiany koncesji na wytwarzanie energii elek-
Konsultacje dotyczce Dokumentacji 13 kwietnia
trycznej (WEE) oraz wytwarzania ciepa
Uwierzytelniajcej 30 kwietnia 2012 r.
(WCC) dla jednostek spalania wielopaliwowe-
go (wspspalania paliw konwencjonalnych
i biomasy lub biogazu).
Konsultacje projektu kodeksu sieci
12 lipca
okrelajcego szczegowe zasady przycze Zebranie opinii na temat projektu.
12 wrzenia 2012 r.
odbiorcw ENTSO-E
15 maja
Konsultacje Projektu Wytycznych Ramowych Zebranie uwag na temat zaproponowanych
25 czerwca
dot. bilansowania energii elektrycznej ACER w Projekcie rozwiza.
2012 r.
Zbieranie uwag i komentarzy do dokumentu
konsultacyjnego ACER w sprawie rekomenda-
Konsultacje w sprawie integralnoci cji dla Komisji Europejskiej odnonie przeka-
21 czerwca
i przejrzystoci hurtowego rynku energii zywania do ACER danych na temat transakcji
31 lipca 2012 r.
(REMIT) zawieranych na hurtowych rynkach energii,
w tym skadanych zlece oraz aktw wyko-
nawczych Komisji Europejskiej.
Poznanie opinii na temat zaproponowanych
Konsultacje Modelu dotyczcego zasad w Modelu rozwiza, przed podjciem osta-
i sposobu ustalania oraz uwzgldniania 3 sierpnia tecznej decyzji w zakresie wyboru jednolitej
w taryfach dla ciepa zwrotu z kapitau 30 wrzenia 2012 r. metody ustalania poziomu uzasadnionego
(kosztu kapitau) na lata 20122015 zwrotu z kapitau zaangaowanego w dziaal-
no regulowan.
Konsultacje publiczne w sprawie sposobu
Zbieranie danych na temat transakcji zawie-
zorganizowania systemu raportowania danych 14 wrzenia
ranych na hurtowych rynkach energii, w tym
i transakcji z hurtowych rynkw energii 7 grudnia 2012 r.
skadanych zlece.
(w ramach REMIT)
Poznanie opinii wszystkich zainteresowanych
stron na temat zaproponowanych pyta
Konsultacje publiczne w sprawie oceny
konsultacyjnych, ktre prezentoway m.in.
rocznej kwoty rekompensat z tytuu
16 padziernika opcje metodologii okrelania wielkoci fundu-
udostpniania infrastruktury
14 listopada 2012 r. szu rocznej kwoty rekompensat z tytuu
dla transgranicznej wymiany
udostpniania infrastruktury dla transgranicz-
nej wymiany energii elektrycznej w oparciu
o zasady LRAIC.

Narzdzia informacji o rynku energii
Podstawowym instrumentem komunikacyjnym na temat rynku energii, wykorzystywanym

w urzdzie jest strona internetowa. Zawarto strony obejmuje aktualizowane na bieco infor-
macje i opracowania dotyczce dziaalnoci regulatora, m.in.: wydarzenia z udziaem Prezesa
i pracownikw urzdu, inicjatywy podejmowane na rzecz rozwoju rynku energii, stanowiska
regulatora oraz akty prawne zwizane z sektorem energetycznym. Oddzielne miejsce na stronie
zajmuje serwis informacyjno-edukacyjny dedykowany zmianie sprzedawcy MaszWybor i pod-
strona Inteligentne sieci energetyczne. Na stronie gwnej www znajduj si rwnie zakadki
adresowane do odbiorcw energii: Poradnik Odbiorcy, Kalkulator Cen Energii oraz przedsi-
biorstw: Dla Koncesjonariuszy. Wyszczeglnione s take obszary tematyczne dotyczce od-
nawialnych rde energii czy liberalizacji rynku gazu.
WWW URE w nowej odsonie

Ze wzgldu na zmiany zachodzce w brany energetycznej oraz oczekiwania uczestnikw rynku
w 2012 r. w urzdzie podjto decyzj o przebudowie gwnego serwisu internetowego URE.
W peni odwieona strona internetowa dziaajca pod dotychczasowym adresem
www.ure.gov.pl zostaa uruchomiona 15 padziernika 2012 r.
Intencj URE byo, aby nowy serwis
charakteryzowa si dynamik, nowoczesn form
i wymown symbolik. Wykorzystane zostay m.in.
oryginalne rozwizania graficzne banery, zdjcia
i ikony oraz elementy wizualne, uwydatniajce
poszczeglne bloki tematyczne, a take kolory
dobrane zgodnie z trendami obowizujcymi
w projektowaniu stron www.
Zmianie ulega zatem nie tylko szata graficzna, ale
rwnie rozmieszczenie zasobw informacyjnych,
ktre zostay pogrupowane w specjalnie dedykowane
im zakadki tematyczne. Dodatkowo lista tagw
zamieszczona na stronie umoliwia uytkownikom
wyszukanie informacji w prosty i szybki sposb.
Osobne miejsce zajmuj zakadki dotyczce
podstaw prawnych dziaania Prezesa URE,
funkcjonowania urzdu oraz charakterystyki
rynkw energii, w ktrych zgromadzone zostay
istotne dla tych rynkw dane w ujciu rocznym.
Odbiorcom indywidualnym i przedsibiorcom nowa wersja strony zapewnia atwy dostp do
interesujcych ich serwisw i narzdzi takich jak: www.MaszWybor.ure.gov.pl, Kalkulator Cen
Energii, dane dotyczce opat i koncesji. Dodatkowo, w specjalnie wyodrbnionym miejscu na
stronie znajduj si Stanowiska Prezesa URE, ktrych w 2012 r. opublikowano w sumie 31.
Ponadto, nowy ukad strony pozwala uytkownikom na sprawne poruszanie si w archiwum
publikacji i dostp do materiaw multimedialnych z udziaem Prezesa i przedstawicieli URE.
Statystyki odwiedzin wybranych stron i serwisw internetowych URE

www.ure.gov.pl w 2012 r. strona gwna urzdu zarejestrowaa ponad 2 mln odson
(2 091 120) i 620 666 unikalnych uytkownikw.
www.MaszWybor.ure.gov.pl w minionym roku wzrosa liczba odwiedzin strony dedykowa-
nej zmianie sprzedawcy energii. Podczas gdy w 2011 r. liczba odson strony wynosia 158 080
(60 418 unikalnych uytkownikw), to w 2012 r. byo ich ju 253 145 (92 136 unikalnych uytkow-
nikw). Najwiksz popularnoci strona cieszya si w czerwcu 2012 r., co naley wiza z efektem
emitowanej w tym czasie kampanii telewizyjnej Uwolnij swoj energi! Chro rodowisko.
Cenowy Energetyczny Kalkulator Internetowy CENKI kolejne narzdzie, ktrego cz-
stotliwo wykorzystywania wzrosa w 2012 r., wynoszc 88 165 odwiedzin (71 933 unikalni
uytkownicy). W 2011 r. liczba odwiedzin witryny kalkulatora wyniosa 37 087, przy czym witry-
na ta udostpniona zostaa 1 czerwca 2011 r.

Biuletyn Informacji Publicznej (BIP URE) chtnie odwiedzany serwis internetowy urz-
du, stworzony zgodnie z regulacjami ustawy z 6 wrzenia 2011 r. o dostpie do informacji pu-
blicznej 141). W 2012 r. odnotowano 863 867 odwiedzin i 183 431 unikalnych uytkownikw.
W serwisie znajduj si m.in. bazy danych koncesjonowanych przedsibiorstw, operatorw sys-
temw dystrybucyjnych (OSD) elektroenergetycznych i gazowych oraz decyzje taryfowe. Spe-
cjalne miejsce na stronach BIP URE zajmuj opublikowane w 2012 r. W minionym roku w urz-
dzie przygotowanych zostao 226 numerw Biuletynu Branowego Energia elektryczna oraz
91 wyda Biuletynu Branowego Paliwa gazowe.
Ponadto, w cigu dwunastu miesicy 2012 r. zwikszya si rwnie liczba czytelnikw dystry-
buowanego raz w tygodniu Newslettera URE.
Wirtualny transfer wiedzy Biuletyny URE

W trosce o komfort Czytelnikw, w celu zapewnienia wolnego dostpu do informacji Biuletyn
URE, bdc wiodcym wydawnictwem urzdu, ukazuje si niezmiennie od 2011 r. wycznie
w sieci internetowej.
Realizujc postulaty e-administracji na stronie URE w 2012 r. opublikowane zostay cztery
numery wydawnictwa:
Nr 1/2012, zawierajcy podsumowanie midzynarodowej dziaalnoci Prezesa URE w pierw-
szym kwartale 2012 r. oraz tabele informacyjne dotyczce taryf dla ciepa i koncesji, porusza
rwnie nastpujce zagadnienia:
zagroenie ubstwem energetycznym (w tym poziom
wydatkw na media w gospodarstwach domowych
i identyfikacja zjawiska ubstwa energetycznego),
ocena efektywnoci dziaania czternastu OSD elektro-
energetycznych oparta na modelu ekonometrycznym,
obowizywanie wiadectw kwalifikacyjnych w wietle
znowelizowanej ustawy Prawo energetyczne,
status przedsibiorstw sieciowych w prawie
energetycznym na tle sporw dotyczcych posado-
wienia urzdze przesyowych,
koncepcja funkcjonowania sieci dystrybucyjnych opartych na
lokalnych obszarach bilansowania.
Nr 2/2012 stanowio Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE w 2011 r.
Nr 3/2012 zawiera przede wszystkim:
materiay poruszajce problematyk utrzymywania
przez wytwrcw energii zapasw paliw w iloci
zapewniajcej utrzymanie cigoci dostaw energii
elektrycznej lub ciepa do odbiorcw w zakresie
obowizku informacyjnego oraz wydania przez
Prezesa URE decyzji przeduajcej termin na
uzupenienie zapasw paliw,
tekst o alternatywnych sposobach rozwizywania
sporw w energetyce,
artyku przybliajcy projekt pn. Elektryczne pojazdy
w miejskiej Europie EVUE,
pakiet rozporzdze z zakresu audytu efektywnoci energetycznej.
Nr 4/2012 obejmowa:
artyku podsumowujcy pitnastolecie wejcia w ycie ustawy Prawo energetyczne pod ktem
liberalizacji i regulacji rynku paliw i energii, aspekty zmiany sprzedawcy energii elektrycznej
z obszern dawk codziennych, yciowych problemw, z jakimi spotykaj si odbiorcy przy lub
po zmianie sprzedawcy energii oraz moliwociami rozwizania typowych problemw,
tekst jednolity ustawy Prawo energetyczne,
tekst jednolity ustawy o zapasach ropy naftowej, produktw naftowych i gazu ziemnego,
prezentacj zasada postpowania w sytuacjach zagroenia bezpieczestwa paliwowego pa-
stwa i zakce na rynku naftowym, a take wane dla sektora Informacje Prezesa URE.
141)
Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z pn. zm.

4.2. Wsppraca ze rodkami masowego przekazu
Podstawowym celem wsppracy URE ze rodkami masowego przekazu jest dotarcie z in-
formacj do szerokiej opinii publicznej, a tym samym lepsze zrozumienie regu dziaania rynkw
energii przez wszystkich ich uczestnikw. Aby zapewni konsumentom rzeteln i pen informa-
cj, urzd aktywnie, wzorem lat ubiegych, wsppracowa z mediami oglnopolskimi, regional-
nymi i lokalnymi kluczowymi porednikami w przekazie informacji bezporednio do odbiorcw
energii. W 2012 r. ukazao si ponad 27 tys. artykuw prasowych dotyczcych szeroko pojtej
elektroenergetyki (w tym m.in. energii cieplnej, gazu ziemnego, paliw i biopaliw ciekych, ener-
gii sonecznej i wiatrowej czy energii atomowej), z czego ponad tysic artykuw dotyczyo bez-
porednio dziaalnoci Prezesa URE i powstao we wsppracy z urzdem.
Wyemitowanych zostao take prawie 1 900 informacji w radio i telewizji dotyczcych kwestii
istotnych dla uczestnikw rynku energii.
Urzd wyda ponad 200 komunikatw prasowych i udzieli przedstawicielom mediw prawie
900 odpowiedzi na biece pytania dotyczce rynku elektroenergetycznego oraz dziaa podej-
mowanych przez regulatora. Ponadto urzd rozpowszechnia wiedz na temat funkcjonowania
rynku elektroenergetycznego rwnie poprzez liczne wywiady kierownictwa urzdu.
Rysunek 42. Media, w ktrych najczciej w 2012 r. pojawiay si informacje zwizane z urzdem (i jego dziaalnoci)
rdo: URE.
Rysunek 43. Czasopisma, na amach ktrych najczciej w 2012 r. pojawiay si materiay zwizane z dziaalnoci urzdu
rdo: URE.

Cz
IV WZMOCNIENIE
POZYCJI ODBIORCY
1. FORMALNE RODKI PRAWNE
1.1. Kontrolowanie standardw jakociowych obsugi odbiorcw

Dziaania regulacyjne Prezesa URE w zakresie kontroli standardw przejawiaj si rwnie po-
rednio w procesie zatwierdzania taryf dla energii elektrycznej. Przedsibiorstwo, przedkadajc Pre-
zesowi URE taryf do zatwierdzenia, gwarantuje realizacj dostaw energii przy uwzgldnieniu parame-
trw jakociowych energii elektrycznej okrelonych w rozporzdzeniu Ministra Gospodarki z 4 maja
2007 r. w sprawie szczegowych warunkw funkcjonowania systemu elektroenergetycznego142).
Jednoczenie, w taryfach dla energii elektrycznej zawarte s zapisy informujce odbiorcw
o przysugujcych im bonifikatach w przypadku niedotrzymania stosownych standardw lub o spo-
sobie ich obliczania. Prezes URE, egzekwujc powysze w postpowaniu taryfowym, zapewnia wic
wyposaenie odbiorcw w narzdzia niezbdne do dochodzenia ich racji w przypadku niedotrzyma-
nia przez przedsibiorstwo parametrw jakociowych energii lub obsugi handlowej.
Do zakresu dziaania Prezesa URE naley m.in. kontrolowanie standardw jakociowych obsugi
odbiorcw oraz na wniosek odbiorcy kontrolowanie dotrzymania parametrw jakociowych dostar-
czanej energii. Kontrola ta winna mie na celu ochron odbiorcw przed skutkami dostarczania przez
przedsibiorstwa energii elektrycznej o nieodpowiednich parametrach, bd skutkami stosowania
praktyk odbiegajcych od okrelonych w przepisach standardw obsugi odbiorcw.
Jednak w praktyce w Polsce nie istnieje system umoliwiajcy polskiemu regulatorowi pro-
wadzenie w sposb skuteczny nadzoru dotrzymywania standardw i parametrw jakocio-
wych przez przedsibiorstwa energetyczne. Zgodnie z brzmieniem art. 23 ust. 2 pkt 10 ustawy
Prawo energetyczne kontrolowanie dotrzymywania przez przedsibiorstwo energetyczne para-
metrw jakociowych dostarczanej energii elektrycznej odbywa si na wniosek odbiorcy, a wic
ewentualna interwencja Prezesa URE nastpuje po otrzymania sygnau od odbiorcy.
1.2. Rozstrzyganie sporw i skarg dot. elektroenergetyki,

gazownictwa i ciepownictwa
W efekcie postpujcej liberalizacji rynku energii elektrycznej w 2012 r. do Prezesa URE liczniej
ni w latach wczeniejszych, wpyway pisma z wnioskami o interwencj w sprawach dziaa przed-
sibiorstw energetycznych, ktre zdaniem odbiorcw naruszay ich interesy, w szczeglnoci doty-
czyo to przypadkw utrudniania zmiany sprzedawcy energii elektrycznej. Podobnie jak we wcze-
niejszych latach wpywaa te korespondencja ze skargami ze strony przedsibiorstw energetycz-
nych. Prezes URE podejmowa dziaania majce na celu wyjanienie poszczeglnych przypadkw,
ktre w wikszoci doprowadziy do polubownego zaatwienia problematycznych kwestii. Tym nie-
mniej w trzech przypadkach, ze wzgldu na zakres uchybie, niezbdne byo wszczcie postpowa
o wymierzenie kary pieninej. Wikszo spraw z tego obszaru dotyczya skarg odbiorcw na naru-
szanie przez OSD zapisw IRiESD-Bilansowanie, ktre skutkowao ograniczeniem ich prawa do zmia-
ny sprzedawcy. Innym istotnym dziaaniem OSD skaronym przez odbiorcw byo uznaniowe podej-
cie operatorw do zastrzee skadanych przez dotychczasowych sprzedawcw (praktycznie wy-
cznie z tej samej grupy kapitaowej co OSD) do skutecznoci wypowiedzenia przez odbiorc do-
tychczasowej umowy sprzeday bd umowy kompleksowej. W efekcie tego dziaania czas realizacji
zmiany sprzedawcy wyranie si przedua, opniajc tym samym rozpoczcie realizacji umw
sprzeday energii elektrycznej zawartych przez odbiorcw z nowymi sprzedawcami.
Szczegowy opis skarg na dziaalno przedsibiorstw elektroenergetycznych w sprawach doty-
czcych procedury zmiany sprzedawcy, jakie wpyny do urzdu zostay opisane w czci II
w pkt 5.1.1. dotyczcym dziaa interwencyjnych.
142)

2. DZIAALNO PUNKTU INFORMACYJNEGO
DLA ODBIORCW PALIW I ENERGII
Rok 2012 by pierwszym penym rokiem funkcjonowania Punktu Informacyjnego dla Odbior-
cw Paliw i Energii (PI), ktry powsta 26 wrzenia 2011 r. w wyniku zmian organizacyjnych
w Urzdzie 143). Zgodnie z zakresem kompetencji Punkt Informacyjny dla Odbiorcw Paliw
i Energii wspiera odbiorcw udzielajc im porad i informacji dotyczcych trudnych niekiedy relacji
z przedsibiorstwami energetycznymi, co w istocie sprowadzao si do pomocy informacyjnej. Pod-
stawowym zatem zadaniem Punktu Informacyjnego byo informowanie odbiorcw o przysugujcych
im prawach, ale te o ich obowizkach wzgldem przedsibiorstw energetycznych.
Punkt Informacyjny realizowa swoje zadania gwnie bezporednio udzielajc odpowiedzi na

zgaszane przez odbiorcw problemy. Dominujc rol w kontaktach z odbiorcami odgrywa
kontakt telefoniczny (82% zgoszonych zapyta, Punkt Informacyjny prowadzi sta infolini dla
konsumentw paliw i energii) oraz odpowiedzi na zapytania zgoszone pisemnie drog elektro-
niczn bd poczt tradycyjn (18%). Punkt Informacyjny upowszechnia take informacje ad-
resowane do szerokiego grona odbiorcw, m.in. poprzez zamieszczane na stronie internetowej
URE odpowiedzi na najczciej pojawiajce si zapytania odbiorcw w dziale Poradnik Odbior-
cy. Przedstawiciele Punktu Informacyjnego wzili take udzia w zorganizowanej przez Stowa-
rzyszenie Konsumentw Polskich trzeciej edycji Targw Wiedzy Konsumenckiej, ktre z okazji
obchodw Dnia Konsumenta odbyy si 17 marca 2012 r. w jednym z centrw handlowych War-
szawy. Przedstawiciele Punktu Informacyjnego podczas Targw odpowiadali na pytania odbior-
cw i wyjaniali m.in., w jaki sposb zmieni sprzedawc energii elektrycznej.
Rysunek 44. Struktura przedmiotowa spraw skierowanych do Punktu Informacyjnego w 2012 r.
rne
11%
ciepo
5%
gaz
7%
energia
elektryczna
77%
rdo: URE.
W 2012 r. do Punktu Informacyjnego odbiorcy skierowali 2 636 spraw. Pord zgaszanych

zapyta dominoway problemy z zakresu podsektora energetycznego (77%), rzadziej gazowego
(7%) i ciepowniczego (5%). Struktura przedmiotowa spraw kierowanych przez odbiorcw nie
ulega w ostatnim roku zasadniczej zmianie. Problemy i zapytania odbiorcw koncentroway si
wok zagadnie zwizanych z moliwoci zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, rozlicze-
niami ze sprzedawcami energii, gazu i ciepa (wystawianie faktur, dokonywanie odczytw liczni-
143)
W zwizku z nowelizacj statutu urzdu wprowadzon Zarzdzeniem Ministra Gospodarki z 7 wrzenia 2011 r.
zmieniajcym zarzdzenie w sprawie nadania statutu Urzdowi Regulacji Energetyki, ktre weszo w ycie 26 wrzenia
2011 r., zlikwidowana zostaa komrka organizacyjna URE pod nazw Rzecznik Odbiorcw Paliw i Energii. Zgodnie
z wymogami III pakietu energetycznego w Urzdzie Regulacji Energetyki powsta Punkt Informacyjny dla Odbiorcw
Paliw i Energii wypeniajcy zadania przewidziane w tym pakiecie dla kompleksowego punktu kontaktowego. Punkt
Informacyjny dziaa w ramach Departamentu Komunikacji Spoecznej i Informacji URE.

kw, opaty widoczne na rachunku, ceny, kwalifikacja do odpowiednich grup taryfowych). Od-
biorcy zgaszali take problemy z terminowoci realizacji umw o przyczenie do sieci.
Rysunek 45. Problemy, z jakimi odbiorcy zgaszali si do Punktu Informacyjnego w 2012 r.
fakturowanie
obsuga odbiorcw
5%
1%
cena
11%
inne jako energii, gazu

zmiana sprzedawcy 1%
13%
38%
kwalifikacja do grupy
taryfowej
3%
odmowa przyczenia do
sieci
1%
nielegalny pobr
1%
warunki umowy - zawartej
11%
podzia kosztw ciepa
warunki umowy - 2%
niezawartej
2% problemy z dostaw -
zwizane z patnociami
urzdzenia problemy z dostaw - 3%
3% zwizane z warunkami
ukady pomiarowe techicznymi
4% 1%
rdo: URE.
Wrd spraw i zapyta kierowanych przez odbiorcw energii dominowaa tematyka zwizana
ze zmian sprzedawcy energii. Na uwag zasuguje znaczny wzrost liczby zapyta i skarg zwi-
zanych z dziaalnoci przedsibiorstw obrotu energi, ktre swoj ofert nierzadko za po-
rednictwem akwizytorw kieruj do odbiorcw w gospodarstwach domowych. Odbiorcy skar-
yli si na praktyki akwizytorw, ktrzy nie informowali konsumentw o wszystkich elementach
oferty (np. o dodatkowym ubezpieczeniu czy karze finansowej za wczeniejsze zerwanie umo-
wy). Mimo, e Prezes URE nie jest organem waciwym w przypadku opisanych wyej dziaa
i praktyk akwizytorw, to informujc o moliwoci zmiany sprzedawcy energii nieustannie pod-
krela konieczno wiadomego zapoznawania si z przedstawian ofert oraz konieczno
czytania umw przed ich podpisaniem. Czsto bowiem zdarzao si, e odbiorcy zbyt pochopnie
podpisywali dokumenty, a pniej mieli problemy z odstpieniem od zawartych umw. Przed-
stawiciele Punktu Informacyjnego informowali odbiorcw o przysugujcym im prawie do odst-
pienia od umowy zawartej poza siedzib przedsibiorstwa energetycznego, przypominajc, e
od umowy zawartej poza lokalem mona odstpi w cigu 10 dni bez podawania przyczyn
i bez konsekwencji finansowych z tym zwizanych.

Rysunek 46. Problemy odbiorcw w kategorii energia elektryczna
fakturowanie
cena 5% jako energii
10% 1%
obsuga odbiorcw kwalifikacja do grupy
2% inne taryfowej
2% 3%
odmowa przyczenia
do sieci
1%
nielegalny pobr
1%
problemy z dostaw -
zmiana sprzedawcy zwizane z
47% patnociami
3%
problemy z dostaw -
zwizane z warunkami
techicznymi
2%
urzdzenia
warunki umowy - ukady pomiarowe
4%
zawartej 4%
13% warunki umowy -
niezawartej
2%
rdo: URE.
Problemy i zapytania zwizane ze zmian sprzedawcy energii stanowiy prawie poow

spraw, z jakimi zwracali si odbiorcy energii do Punktu Informacyjnego w 2012 r. Kolejnymi
najczciej pojawiajcymi si kategoriami zagadnie byy pytania dotyczce warunkw umw
ju zawartych (13%) oraz szeroko rozumianych kwestii finansowych (cena 10%, fakturowanie
kolejne 5% zapyta).
Odbiorcy gazu take najczciej szukali informacji na temat zasad rozlicze w poszczegl-
nych grupach taryfowych i na podstawie prognoz oraz zmian cen paliwa gazowego i fakturowa-
nia (razem 39% spraw). Wrd kwestii wymagajcych wyjanienia odbiorcom gazu take czsto
podobnie jak w przypadku odbiorcw energii elektrycznej pojawiay si zagadnienia zwiza-
ne z realizacj umw zawartych (15%).

Rysunek 47. Problemy odbiorcw gazu w 2012 r.
zmiana
sprzedawcy
7% obsuga
odbiorcw
warunki umowy 2%
- zawartej
cena
15%
28%
warunki umowy
- niezawartej
4%
urzdzenia
2%
ukady
pomiarowe fakturowanie
1% 11%
problemy inne
z dostaw - 2%
zwizane jako gazu
nielegalny
z warunkami 6%
pobr
techicznymi
4%
1% kwalifikacja do
problemy
z dostaw - grupy
zwizane odmowa taryfowej
z patnociami przyczenia 7%
5% do sieci
5%
rdo: URE.
Rysunek 48. Problemy odbiorcw na rynku ciepa
warunki umowy -
zawartej
urzdzenia 11% zmiana
3% warunki umowy - sprzedawcy
niezawartej 1%
ukady pomiarowe 1% cena
6% 19%
problemy
z dostaw - fakturowanie
zwizane 1%
z warunkami
techicznymi
inne
1%
12%
problemy
z dostaw - jako energii
zwizane 1%
z patnociami
2% kwalifikacja do
odmowa grupy taryfowej
podzia kosztw
przyczenia 1%
ciepa
37% do sieci
4%
rdo: URE.
Stosunkowo najmniej spraw trafio do Punktu Informacyjnego od odbiorcw ciepa (140 za-
pyta). Wynika to m.in. ze specyfiki rynku ciepa, jak i kompetencji, jakie w tym zakresie posia-
daj oddziay terenowe URE. Z zakresu spraw zgaszanych przez odbiorcw ciepa dominujcym
problemem w 2012 r. by podzia kosztw ciepa zarwno przez spdzielnie mieszkaniowe, jak
i wsplnoty (37%). Kolejn problematyczn kategori pyta byy kwestie zwizane z cenami
(19%).

Cz
V FUNKCJONOWANIE URZDU
1. ORGANIZACJA I FUNKCJONOWANIE
URZDU
Prezes URE jest centralnym organem administracji rzdowej realizujcym zadania z zakresu
spraw regulacji gospodarki paliwami i energi oraz promowania konkurencji, dziaajcym na
podstawie przepisw ustawy Prawo energetyczne. Prezes URE wykonuje zadania przy pomocy
Urzdu Regulacji Energetyki, ktry powsta na podstawie art. 21 ust. 4 ustawy Prawo energe-
tyczne 144) oraz Zarzdzenia Ministra Gospodarki z 1 padziernika 2007 r. w sprawie nadania
statutu Urzdowi Regulacji Energetyki w celu obsugi Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki 145).
Na mocy ww. przepisw oraz Zarzdzenia Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki z 14 padziernika
2011 r. w sprawie ustalenia regulaminu organizacyjnego Urzdu Regulacji Energetyki (Zarz-
dzenie Nr 7/2011), w skad urzdu w 2012 r. wchodziy nastpujce komrki organizacyjne:
1) departamenty i biura:
Departament Komunikacji Spoecznej i Informacji;
Departament Przedsibiorstw Energetycznych;
Departament Taryf;
Departament Promowania Konkurencji;
Biuro Prawne;
Biuro Dyrektora Generalnego,
2) wyodrbnione stanowiska:
Stanowisko do Spraw Ochrony Informacji Niejawnych;
Stanowisko do Spraw Wsppracy Midzynarodowej;
Stanowisko do Spraw Audytu Wewntrznego,
3) oddziay:
Oddzia Centralny w Warszawie;
Poudniowo-Wschodni Oddzia Terenowy z siedzib w Krakowie;
Zachodni Oddzia Terenowy z siedzib w Poznaniu;
rodkowo-Zachodni Oddzia Terenowy z siedzib w odzi;
Wschodni Oddzia Terenowy z siedzib w Lublinie;
Pnocny Oddzia Terenowy z siedzib w Gdasku;
Pnocno-Zachodni Oddzia Terenowy z siedzib w Szczecinie;
Poudniowy Oddzia Terenowy z siedzib w Katowicach;
Poudniowo-Zachodni Oddzia Terenowy z siedzib we Wrocawiu.
Prezes URE reguluje dziaalno przedsibiorstw energetycznych zgodnie z ustaw Prawo

energetyczne i polityk energetyczn pastwa, zmierzajc do rwnowaenia interesw przed-
sibiorstw energetycznych i odbiorcw paliw i energii. Do zada Prezesa URE naley nadzr nad
realizacj zada wynikajcych z art. 23 ust. 2 ustawy Prawo energetyczne.
Z upowanienia Prezesa URE w 2012 r., Wiceprezes URE realizowa zadania w zakresie:
zada Prezesa URE o efektywnoci energetycznej,
zada Prezesa URE okrelonych w ustawie o zapasach oraz zada wynikajcych z realizacji
ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakoci paliw w zakresie nakadania kar
pieninych oraz udostpniania wymaganych danych do Systemu Monitorowania i Kontrolo-
wania Jakoci Paliw,
zada okrelonych w ustawie o biopaliwach, w tym monitorowania realizacji Narodowego
Celu Wskanikowego.
144)
145)
M. P. z 2007 r. Nr 71, poz. 769 oraz z 2011 r. Nr 84, poz. 879.

2. ZATRUDNIENIE I KWALIFIKACJE
Spord osb zatrudnionych w URE, na 31 grudnia 2012 r. 61 osb posiadao status urzd-
nika suby cywilnej, w tym 51 osb, ktre pomylnie przeszy postpowanie kwalifikacyjne
(w 2012 r. 1 osoba) oraz 10 absolwentw Krajowej Szkoy Administracji Publicznej. Urzdnicy
suby cywilnej stanowili 19% osb zatrudnionych w URE.
Pracownicy z wyksztaceniem wyszym stanowi 93,2% zatrudnionych, w tym:

1) ekonomici 14,8%,
2) prawnicy 20,1%,
3) energetycy i elektrycy 7,1%,
4) mechanicy 4,3%,
5) specjalici z zakresu zarzdzania 8,0%
6) specjalici z zakresu ochrony rodowiska 1,8%,
7) administratywici 7,4%,
8) inne zawody 36,5%.
3. BUDET
Plan dochodw i wydatkw na 31 grudnia 2012 r. dla czci 50 Urzd Regulacji Energetyki
(URE) wynosi:
dochody: 86 080 tys. z,
wydatki: 36 187 tys. z.
Wykonanie budetu URE uksztatowao si nastpujco:
dochody wyniosy 97 641 tys. z, tj. 113,4% planu,
wydatki wyniosy 36 098 tys. z, tj. 99,8% planu po zmianach.
3.1. Dochody
W 2012 r. czne wykonanie dochodw URE wynioso 97 641 tys. z, co stanowio 113,4%
planu na rok 2012. Dochody uzyskane w 2012 r. byy o 7,0% wysze ni w roku 2011.
Opaty z tytuu uzyskania koncesji
Podstawowe rdo dochodw, tak jak w ubiegych latach, stanowiy opaty z tytuu uzyskania
koncesji wnoszone przez przedsibiorstwa energetyczne, zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy Pra-

wo energetyczne, w wysokoci okrelonej przepisami rozporzdzenia Rady Ministrw z 5 maja
1998 r. w sprawie wysokoci i sposobu pobierania przez Prezesa URE corocznych opat wnoszo-
nych przez przedsibiorstwa energetyczne, ktrym zostaa udzielona koncesja 146).
Z tytuu opat koncesyjnych do budetu pastwa wpyno 97 464 tys. z, co stanowio
113,3% planowanych na 2012 r. dochodw z tego tytuu.
W 2012 r. w celu wyegzekwowania nalenoci z tytuu opat koncesyjnych oraz kar pieninych
naoonych na przedsibiorstwa energetyczne, prowadzono nastpujce dziaania windykacyjne:
wysano 2 wezwania do zapaty do koncesjonariuszy, ktrzy nie wnieli opat za lata ubiege,
ani nie przesali formularzy,
wysano 2 wezwania o nadesanie formularzy,
wysano 225 wezwa do zapaty do koncesjonariuszy, ktrzy nie wnieli opat, a przesali
formularze,
wysano 111 wezwa do uregulowania odsetek,
wysano 365 potwierdze sald i 257 pozostaych wezwa do zapaty,
w stosunku do 10 przedsibiorstw energetycznych wszczto z urzdu postpowanie admini-
stracyjne w sprawie obliczenia opaty za lata ubiege, w zwizku z uregulowaniem opat
umorzono 41 postpowa (umorzenia dotycz take postpowa wszcztych w 2011 r.),
na podstawie 6 ust. 3 rozporzdzenia Rady Ministrw z 5 maja 1998 r. w sprawie wysoko-
ci i sposobu pobierania przez Prezesa URE corocznych opat wnoszonych przez przedsi-
biorstwa energetyczne, ktrym zostaa udzielona koncesja ustalono dla 73 przedsibiorstw
energetycznych wysoko opaty koncesyjnej,
w trybie art. 15 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postpowaniu egzekucyjnym w administracji
wysano 141 upomnie, w tym 1 dotyczce kary pieninej,
zgodnie z przepisami ww. ustawy wystawiono 205 tytuw wykonawczych do urzdw skar-
bowych, w tym 66 dotyczcych kar pieninych.
Pozostae dochody
Pozostae dochody URE uksztatoway si nastpujco:

odsetki z tytuu nieterminowych wpat opat koncesyjnych 159 tys. z,
wpywy z rnych dochodw 18 tys. z.
3.2. Wydatki
W 2012 r. Urzd Regulacji Energetyki realizowa wydatki budetowe w rozdziale 75001 Urzdy
naczelnych i centralnych organw administracji rzdowej. W planie po zmianach rodki na wy-
datki wyniosy 36 187 tys. z. Wykonanie wydatkw ogem wynioso 36 098 tys. z, tj. 99,8%
planu po zmianach, z tego:
wydatki biece: 36 062 tys. z,
w tym:
- na wynagrodzenia i pochodne: 26 637 tys. z,
- na pozostae wydatki biece: 9 425 tys. z,
wydatki na wiadczenia na rzecz osb fizycznych: 5 tys. z,
wydatki na zakupy inwestycyjne: 31 tys. z.
Podobnie jak w latach ubiegych najwiksz grup byy wydatki biece jednostek budeto-
wych 36 062 tys. z. Stanowiy one 99,9% ogu wydatkw URE.
146)
Dz. U. z 1998 r. Nr 60, poz. 387 i z 1999 r. Nr 92, poz. 1049.

Rysunek 49. Wydatki URE w 2012 r.
Struktura wydatkw URE w 2012 r.
Wynagrodzenia
i pochodne
73,8% Zwizane z najmem
pomieszcze biurowych
13,8%
Skadki do organizacj
midzynarodowych
0,9%
Wydatki majtkowe
Inne obligatoryjne
0,1% Pozostae wydatki biece 1,7%
9,8%
rdo: URE.
Najwiksz pod wzgldem wielkoci realizacji pozycj wydatkw URE byy wynagrodzenia
wraz z pochodnymi, ktre wyniosy 26 637 tys. z i stanowiy 73,8% poniesionych wydatkw
ogem oraz wydatki zwizane z najmem pomieszcze biurowych w wysokoci 4 971 tys. z tj.
13,8% wydatkw ogem.
Pozostae wydatki biece dotyczyy:
skadek do organizacji midzynarodowych (313 tys. z 0,8%),
rnych obligatoryjnych wydatkw zwizanych z pracownikami, w tym skadki na PFRON,
odpisy na ZFS, badania wstpne i okresowe, szkolenia (608 tys. z 1,7%),
innych wydatkw biecych, w tym wynagrodze bezosobowych, zakupu materiaw (m.in.
biurowych, papieru, tonerw, paliwa, czci zamiennych i eksploatacyjnych) i wyposaenia,
zakupu usug remontowych, zakupu usug pozostaych (m.in. informatyczne, monitoring,
usugi czystoci), zakupu usug telekomunikacyjnych i pocztowych, tumacze, analiz i opinii,
podry subowych krajowych i zagranicznych, rnych opat i skadek, kosztw postpo-
wania sdowego (3 533 tys. z 9,8%).
Wydatki majtkowe wyniosy 31 tys. z i stanowiy 0,1% ogu poniesionych wydatkw. Do-
tyczyy gwnie wydatkw zwizanych z zakupem sprztu komputerowego i oprogramowania.
Wydatki osobowe nie zaliczane do wynagrodze (zwroty za okulary) wyniosy 5 tys. z.
Wszystkie wydatki dokonywane byy w sposb celowy i oszczdny, zgodnie z przyjtymi
w URE procedurami umoliwiajcymi terminow realizacj zada oraz w granicach kwot ustalo-
nych w planie po zmianach. Umowy, ktrych przedmiotem byy dostawy towarw lub usug
zawierane byy na zasadach okrelonych w ustawie o zamwieniach publicznych.

Cz
VI KONTROLA DZIAALNOCI
PREZESA URE
1. SDOWA KONTROLA DZIAALNOCI
PREZESA URE
I. W 2012 r. Prezes URE wyda cznie 5 402 decyzji administracyjnych, z czego odwoania
do Sdu Okrgowego w Warszawie Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw wniesiono od
170 decyzji. Oznacza to, e zaskarono 3,15% wydanych decyzji.
Dla porwnania: w poprzednim roku wydano 4 610 decyzji administracyjnych i wniesiono

171 odwoa (co stanowio 3,7% wydanych decyzji), w 2010 r. wydano 4 869 decyzji admini-
stracyjnych i wniesiono 209 odwoa (co stanowio 4,30% wydanych decyzji), w 2009 r. wyda-
no 5 494 decyzji administracyjnych i wniesiono 189 odwoa (co stanowio 3,44% wydanych
decyzji), z kolei w 2008 r. wydano 6 254 decyzji administracyjnych i wniesiono 215 odwoa (co
stanowio 3,44% wydanych decyzji).
Dokonujc na przestrzeni kilku poprzednich lat porwnania procentowego zestawienia
iloci wniesionych rodkw zaskarenia do iloci podjtych decyzji, naley zauway, e odsetek
odwoa od wydanych decyzji pozostaje na zblionym poziomie z nieznaczn tendencj wzro-
stow, przy czym w ubiegym roku wspczynnik ten podobnie jak w roku ubiegym zmala.
Do Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw przekazanych zostao 156 odwoa, a w 14 przy-

padkach Prezes URE zmieni decyzj w trybie samokontroli na podstawie art. 47948 2 ustawy
z 17 listopada 1964 r. Kodeks postpowania cywilnego 147). Ponadto od postanowie Prezesa
URE wniesiono 48 zaale.
II. Do 31 grudnia 2012 r. Sd Ochrony Konkurencji i Konsumentw wyda cznie 104 wy-
roki, w tym w 78 przypadkach oddali odwoania od decyzji Prezesa URE, w 15 uchyli zaskaro-
ne decyzje, a w 11 zmieni zaskarone decyzje.
W 2012 r. Sd Ochrony Konkurencji i Konsumentw wyda 97 postanowie, w tym

w 25 przypadkach oddali zaalenia na postanowienia Prezesa URE, a w 6 uchyli zaskarone
postanowienie. Z kolei w 21 sprawach umorzy postpowanie sdowe, w 18 przypadkach odrzuci
odwoanie, a w 23 odrzuci zaalenie. Natomiast 4 postanowienia dotyczyy odrzucenia apelacji.
Ponadto Sd ten wyda 23 postanowienia w przedmiocie zawieszenia oraz podjcia postpo-
wania sdowego.
III. W 2012 r. w 41 przypadkach orzeczenia Sdu Ochrony Konkurencji i Konsumentw zo-

stay zaskarone do Sdu Apelacyjnego w Warszawie, przy czym w 16 sprawach apelacje zosta-
y wniesione przez Prezesa URE, za w pozostaych przez strony.
Sd Apelacyjny w Warszawie rozpozna 47 apelacji wniesionych od wyrokw Sdu Ochrony

Konkurencji i Konsumentw, przy czym w 2 sprawach apelacj wnis zarwno Prezes URE, jak
i strona. Zatem w 2012 r. Sd Apelacyjny wyda 45 wyrokw.
W 26 przypadkach Sd Apelacyjny apelacje oddali, uwzgldniajc stanowisko Sdu Ochrony

Konkurencji i Konsumentw, przy czym w 19 przypadkach oddalone zostay apelacje wniesione
przez strony, za w 7 przez Prezesa URE, natomiast w jednej z rozpoznanych spraw Sd Apela-
cyjny oddali apelacje obydwu stron.
Ponadto w 9 sprawach wyroki Sdu I instancji zostay uchylone, a sprawy zostay przekaza-
ne temu Sdowi do ponownego rozpatrzenia, uwzgldniajc w 5 przypadkach apelacje strony,
147)

za w 4 apelacje Prezesa URE (w jednej sprawie na skutek apelacji obydwu stron). Z kolei
w 10 sprawach Sd Apelacyjny zmieni zaskarone wyroki.
Sd ten rozpozna take 28 zaale wniesionych na postanowienia wydane przez Sd Ochro-
ny Konkurencji i Konsumentw. Spord tych zaale 13 (pochodzcych od stron) zostao przez
Sd oddalonych, w 4 przypadkach Sd odrzuci zaalenie stron wniesione na postanowienie
Sdu I instancji, w 8 sprawach na skutek zaalenia strony Sd uchyli postanowienie Sdu
Ochrony Konkurencji i Konsumentw, natomiast w 3 przypadkach zmieni zaskarone postano-
wienie, w tym w 2 sprawach na skutek zaalenia Prezesa URE.
Niezalenie od powyszego Sd Apelacyjny wyda 5 postanowie w przedmiocie odrzucenia

skargi kasacyjnej.
IV. Od wyrokw Sdu Apelacyjnego wniesiono 22 skargi kasacyjne. W 7 przypadkach skar-

g wnis Prezes URE, za w pozostaych przypadkach strony.
W 2012 r. Sd Najwyszy rozpozna 14 skarg kasacyjnych, przy czym 2 z nich wnis Prezes
URE, a pozostae strony.
Sd Najwyszy w 11 przypadkach odmwi przyjcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
w 1 sprawie skarga kasacyjna zostaa oddalona, a w 2 przypadkach Sd uchyli zaskarone wyroki.
W 2012 r. Sd Najwyszy wyda rwnie 3 postanowienia w przedmiocie przyjcia skargi ka-
sacyjnej do rozpoznania.
V. Do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego (WSA) w 2012 r. zostay przekazane 3 skargi

na bezczynno Prezesa URE.
W 2012 r. WSA wyda 3 orzeczenia. Rozpoznane sprawy obejmoway skargi przedsibiorcw
na bezczynno Prezesa URE, przewleko postpowania w sprawie zatwierdzenia taryfy oraz
wezwanie w przedmiocie zoenia informacji na podstawie art. 28 ustawy Prawo energetycz-
ne.
W jednym przypadku dotyczcym skargi na bezczynno Sd umorzy postpowanie, na-
tomiast w pozostaych 2 sprawach wniesione skargi odrzuci.
VI. W 2012 r. Naczelny Sd Administracyjny rozpozna jedn spraw w przedmiocie prze-

wlekoci postpowania taryfowego, ktrej stron by Prezes URE.
Naczelny Sd Administracyjny rozpoznajc skarg przedsibiorcy na postanowienie WSA od-

rzucajce skarg na przewleko postpowania uchyli zaskarone rozstrzygnicie i przekaza
spraw do ponownego rozpoznania Sdowi I instancji.
Tytuem wyjanienia nadmieni naley, i rwnie w roku objtym sprawozdaniem dao si

zauway podobnie jak w latach poprzednich wyduenie czasu trwania poszczeglnych
postpowa sdowych. Wydaje si, e obserwowana sytuacja jest konsekwencj coraz wik-
szego stopnia skomplikowania (zarwno pod wzgldem prawnym, jak i faktycznym) prowadzo-
nych przez Prezesa URE postpowa. W niektrych sprawach wystpuj due wtpliwoci inter-
pretacyjne, co skutkuje niejednokrotnie rozbienoci w orzecznictwie. W innych przypadkach,
ustalenie stanu faktycznego sprawy wymaga wiadomoci specjalnych (zwaszcza technicznych,
ekonomicznych), dlatego te Sdy coraz czciej korzystaj z wiedzy specjalistw lub powouj
dodatkowe dowody, w szczeglnoci z przesuchania wiadkw lub stron (gwnie przedsibior-
cw), co nie pozostaje bez wpywu na termin zakoczenia sprawy. W konsekwencji coraz rza-
dziej sprawy s rozpoznane i zakoczone na jednej rozprawie.
Statystyka spraw rozstrzygnitych w Sdzie Okrgowym w Warszawie Sdzie Ochrony

Konkurencji i Konsumentw w 2012 r., przedstawia si nastpujco: Prezes URE wygra 169
spraw 148), a przegra 32 149).
148)
Przez co naley rozumie: oddalenie odwoania od decyzji Prezesa URE, oddalenie zaalenia na postanowienie Prezesa
URE, odrzucenie tych odwoa i zaale, odrzucenie apelacji Powoda oraz umorzenie postpowania odwoawczego.
149)
Przez co naley rozumie: uchylenie zaskaronej decyzji Prezesa URE, uchylenie zaskaronego postanowienia
Prezesa URE, zmian zaskaronej decyzji.

Odnoszc si do spraw przegranych naley wyjani, e zmiana decyzji Prezesa URE przez
Sd Okrgowy jest konsekwencj kontynuacji przyjtej w ostatnim okresie przez ten Sd polity-
ki agodzenia kar, co oznacza, i Sd wzorem lat poprzednich, miarkujc kar najczciej obnia
ich wysoko, co skutkuje zmian decyzji Prezesa URE w tym zakresie. Zaistniaa sytuacja wy-
daje si znajdowa uzasadnienie w oglnym kryzysie ekonomicznym, ktry nie pozostaje rw-
nie obojtny dla przedsibiorcw rynku energetycznego, wpywajc niejednokrotnie na pogor-
szenie ich sytuacji finansowej, co Sd bierze pod uwag, rwnie w odniesieniu do uchybie
z lat wczeniejszych.
Wyjani naley, e w wikszoci przypadkw niekorzystne rozstrzygnicia zostay zaskaro-
ne przez Prezesa URE do Sdu Apelacyjnego. Zatem, spraw tych wbrew dotychczasowej sta-
tystyce nie mona uzna za definitywnie zakoczone w sposb negatywny, poniewa apelacje
wniesione przez Prezesa URE nie zostay jeszcze rozstrzygnite przez Sd Apelacyjny.
Statystyka spraw rozstrzygnitych w Sdzie Apelacyjnym w Warszawie w 2012 r., przedsta-

wia si nastpujco: Prezes URE wygra 40 sprawy 150), a przegra 18 spraw 151).
W odniesieniu do spraw przegranych przez Prezesa URE wyjanienia wymaga, e rozstrzy-
gnicia Sdu Apelacyjnego niekorzystne dla Prezesa URE s wynikiem odmiennej interpretacji
przepisw dokonanej przez ten Sd i organ regulacyjny, w szczeglnoci dotyczcej stosowania
przepisw ustawy o KDT. Nadmieni naley, e regulacje te nale do szczeglnie skompliko-
wanych i budz liczne wtpliwoci, ktre dotychczas pozostaj nierozstrzygnite. Niewtpliwie
istotn wskazwk oka si rozstrzygnicia Sdu Najwyszego, o ile przyjmie do rozpoznania
skargi kasacyjne Prezesa URE i przeciwnej strony postpowania, jednake do chwili obecnej Sd
nie zaj stanowiska w tej kwestii.
Kolejne rozstrzygnicia Sdu Apelacyjnego niekorzystne dla Prezesa URE s wynikiem konse-
kwentnej polityki liberalizacji kar, co skutkuje niejednokrotnie dalszym obnianiem ich wysokoci.
Statystyka spraw rozstrzygnitych w Sdzie Najwyszym w 2012 r., przedstawia si nastpu-

jco: Prezes URE wygra 10 spraw 152), przegra 4 153).
Wyjanienia wymaga, i rozstrzygnicia niekorzystne dla Prezesa URE s wynikiem odmien-
nej interpretacji przepisw Prawa energetycznego dokonanej przez sdy i organ regulacyjny,
jednoczenie zauway naley, i dotycz one spraw przekazanych do ponownego rozpoznania,
a zatem w dalszym cigu nierozstrzygnitych prawomocnym orzeczeniem.
Wydatki Prezesa URE z tytuu kosztw procesw w 2012 r. wyniosy 8 497 z. Uzyskany
przychd w postaci zwrotu kosztw procesw w tym roku wynis natomiast 18 540 z. Zauwa-
y przy tym naley, e w wikszoci przypadkw Prezes URE by reprezentowany przez pra-
cownikw Biura Prawnego nie bdcych radcami prawnymi, w zwizku z tym nie w kadej wy-
granej sprawie zasdzane byy koszty procesu.
150)
Przez co naley rozumie: oddalenie apelacji Powoda, oddalenie zaalenia Powoda, zmian wyroku SOKiK na
skutek apelacji Prezesa, odrzucenie zaalenia strony.
151)
Przez co naley rozumie: oddalenie apelacji Prezesa URE, zmian wyroku SOKiK, uchylenie wyroku i przekaza-
nie sprawy do ponownego rozpatrzenia SOKiK na skutek apelacji Powoda.
152)
Przez co naley rozumie: oddalenie skargi kasacyjnej Powoda, odmow przyjcia skargi kasacyjnej Powoda do
rozpoznania.
153)
Przez co naley rozumie: uchylenie zaskaronego wyroku SA i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,
odmow przyjcia skargi kasacyjnej Pozwanego do rozpoznania.

2. KONTROLA DZIAALNOCI PREZESA URE
PRZEZ NAJWYSZ IZB KONTROLI
ORAZ INNE INSTYTUCJE
W 2012 r. dziaalno Prezesa URE podlegaa kontroli przeprowadzonej przez Najwysz Izb
Kontroli w zakresie Wykonania budetu pastwa w roku 2011 w czci 50 ktrej dysponen-
tem jest Prezes Urzdu Regulacji Energetyki.
Kontrola zakoczona bya ocen pozytywn.
W stosunku do uwag i zalece wynikajcych z przeprowadzonej kontroli, ujtych w wyst-
pieniu pokontrolnych, Prezes URE odnis si w obowizujcych w tym zakresie trybach i termi-
nach, przychylajc si do wskazanych przez NIK wnioskw i zalece, informujc jednoczenie
organa kontroli o podjtych dziaaniach w kierunku realizacji zalece.
Dokumenty kontroli udostpniane s na wniosek, zgodnie z przepisami ustawy z 6 wrzenia

2001 r. o dostpie do informacji publicznej 154).
Z Informacjami o wynikach kontroli przeprowadzonych przez NIK mona zapozna si na
stronach Biuletynu Informacji Publicznej NIK www.bip.nik.gov.pl. Natomiast szczegowe
informacje dotyczce poszczeglnych kontroli przeprowadzanych w urzdzie s dostpne na
stronie www.bip.ure.gov.pl.
3. KONTROLA ZARZDCZA
Oprcz szeregu zada okrelonych w przepisach jako zadania regulatora, Prezes URE zgod-
nie z ustaw o finansach publicznych 155) jest zobowizany do zapewnienia funkcjonowania
w urzdzie adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarzdczej.
Kontrola zarzdcza w jednostkach sektora finansw publicznych definiowana jest jako og
dziaa podejmowanych dla zapewnienia realizacji celw i zada w sposb zgodny z prawem,
efektywny, oszczdny i terminowy, jej celem jest zapewnienie:
1) zgodnoci dziaalnoci z przepisami prawa oraz procedurami wewntrznymi,
2) skutecznoci i efektywnoci dziaania,
3) wiarygodnoci sprawozda,
4) ochrony zasobw,
5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postpowania,
6) efektywnoci i skutecznoci przepywu informacji,
7) zarzdzania ryzykiem.
154)
155)
Art. 68 ustawy z 27 sierpnia 2009r. (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z pn. zm.).

Corocznie sporzdzany jest plan z dziaalnoci urzdu oraz sprawozdanie z wykonania tego
planu okrelajce, za pomoc przyjtych miernikw, stopie realizacji zaplanowanych celw.
Prezes URE corocznie rwnie skada Ministrowi Gospodarki owiadczenie o stanie kontroli za-
rzdczej za rok poprzedni.
Gwnymi celami zaplanowanymi do realizacji w roku 2012 w Planie dziaalnoci urzdu byy:
Wzrost efektywnoci funkcjonowania przedsibiorstw energetycznych,
Rozwj konkurencyjnych rynkw paliw i energii,
Zapewnienie cigoci dostaw paliw i energii,
Wzrost udziau energii ze rde odnawialnych oraz kogeneracji,
Poprawa efektywnoci energetycznej,
Zapewnienie skutecznej realizacji wsplnotowej polityki energetycznej oraz skutecznego
wspdziaania PURE z unijnymi instytucjami i stowarzyszeniami/agencjami regulatorw.
Plan dziaalnoci, sprawozdanie oraz owiadczenie o stanie kontroli zarzdczej podlegaj pu-
blikacji w Biuletynie Informacji Publicznej 156).
156)
Obowizek publikacji wynika z przepisw art. 70 ustawy o finansach publicznych.

Aneks
DZIAALNO REGULACYJNA
URE I ODDZIAW
TERENOWYCH URE

Tabela 1. Dziaalno URE w zakresie koncesjonowania liczba koncesjonowanych przedsibiorstw stan na 31 grudnia 2012 r.
Koncesjonowane przedsibiorstwa*
elektroenergetyka gazownictwo ciepownictwo paliwa cieke
1 629 110 456 8 505
* Dotyczy urzdu jako caoci wszyscy koncesjonariusze.
Tabela 2. Dziaalno OT w zakresie koncesjonowania w 2012 r.
Postanowienia
koczce
Wnioski Decyzje w sprawach koncesyjnych postpowania
w sprawach w sprawach
w tym koncesyjnych
koncesyjnych
Wyszczeglnienie zwrot
ogem w tym:
wniosku
rozpatrywane odmowa
w 2012 r. cofnicie,
ogem udzielenia, ogem
udzielenie zmiana uchylenie lub promesy
zmiany
wyganicie
lub cofnicia
cznie OT 3 342 28 2 622 951 910 514 41 118 116
Tabela 3. Dziaalno OT na rynku energii elektrycznej, gazu i ciepa w 2012 r.
Decyzje o udzieleniu koncesji

na dziaalno ciepownicz, Decyzje w sprawie
zaopatrzenie w energi elektryczn i gaz
Koncesjonowane
Wyszczeglnienie z tego: zmian dotychczas
przedsibiorstwa zatwierdzenia taryfy*
na przesyanie stosowanych taryf
ogem na dla energii elektrycznej**,
i/lub na obrt na energi elektryczn,
wytwarzanie gazu i ciepa
dystrybucj gaz i ciepo*
cznie OT 2 006 185 159 12 14 511 437
* Wszystkie decyzje w sprawie zatwierdzenia bd zmiany taryf (zatwierdzenie, odmowa, umorzenie).

** Obejmuje decyzje zwalniajce z obowizku przedkadania taryf w zakresie obrotu energi elektryczn dla grup innych ni G.
Tabela 4. Dziaalno OT na rynku paliw ciekych w 2012 r.
Koncesjonowane przedsibiorstwa Wnioski w sprawach Decyzje w sprawach koncesyjnych

prowadzce dziaalno koncesji na obrt w tym:
Wyszczeglnienie
w zakresie obrotu paliwami ciekymi ogem odmowa odmowa
paliwami ciekymi rozpatrywane w 2012 r. udzielenie zmiana
udzielenia zmiany
cznie OT 8 490 2 276 1 776 763 459 34 4
Tabela 5. Efekty regulacyjne z procesu zatwierdzania taryf w ciepownictwie w 2012 r.
Przychody roczne Wzrost opat

Wnioskowany przez przed-
wnioskowane przez Obnika w taryfach na ciepo
zatwierdzone sibiorstwa redni wzrost
Wyszczeglnienie przedsibiorstwa przychodw zatwierdzonych
w taryfach opat w taryfach na ciepo
ciepownicze przez Prezesa URE
[tys. z] [%]
cznie OT 12 548 784,48 12 231 502,36 317 282,12 10,40 7,61
Tabela 6. Efekty regulacyjne z procesu zatwierdzania taryf dla energii elektrycznej w 2012 r.
Przychody roczne Wnioskowany przez Wzrost opat w taryfach

Obnika przedsibiorstwa na energi elektryczn
wnioskowane przez redni wzrost opat
Wyszczeglnienie zatwierdzone przychodw zatwierdzonych przez
przedsibiorstwa w taryfach na energi
w taryfach Prezesa URE
elektroenergetyczne elektryczn
[tys. z] [%]
cznie OT 295 581,19 288 245,09 7 336,10 6,98 4,32

Tabela 7. Efekty regulacyjne z procesu zatwierdzania taryf dla gazu w 2012 r.
Przychody roczne Wnioskowany przez Wzrost opat

wnioskowane przez Obnika przedsibiorstwa w taryfach dla gazu
Wyszczeglnienie zatwierdzone przychodw redni wzrost opat zatwierdzonych przez
przedsibiorstwa
w taryfach w taryfach dla gazu Prezesa URE
gazownicze
[tys. z] [%]
cznie OT 157 269,32 156 790,93 478,39 3,39 3,1
Tabela 8. Skargi i kary w 2012 r.
Skargi
Naoone kary
Wyszczeglnienie z tego dotyczce:
ogem energii czna
ciepa gazu paliw ciekych ilo
elektrycznej wysoko [z]
cznie OT 1 178 127 926 106 19 58 620 652,85
Tabela 9. Realizacja kompetencji Prezesa URE w zakresie rozstrzygania przez OT spraw spornych na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy Prawo energetyczne
w 2012 r.
Decyzje
Wnioski
Wnioski z tego: o wydanie Postanowienia
Wyszczegl- o wyda- odmowa zawarcia postanowienia o podjciu lub
nienie nie ogem odmowa zawarcia umowy o wiad- o podjciu lub kontynuowa-
wstrzymanie odmowa zawarcia
decyzji umowy o przyczenie usug kontynuowa- niu dostaw
dostaw umowy sprzeday
czenie do sieci przesyania niu dostaw
lub dystrybucji
cznie OT 188 155 39 13 101 2 30 14
Tabela 10. Dziaalno dotyczca monitorowania i kontroli OT*, ** w 2012 r.
Dziaalno dotyczca monitorowania i kontroli w zakresie:

sposobu prowadzenia
realizacji obowizku
ewidencji ksigowej dotrzymywania
przestrzegania wiadczenia usug kwalifikacji osb
Wyszczeglnienie zgodnie parametrw
warunkw prowa- dystrybucji paliw zatrudnionych przy
stosowania taryf z art. 44 ustawy jakociowych paliw
dzenia dziaalnoci gazowych, energii eksploatacji sieci
Prawo energetyczne gazowych
koncesjonowanej elektrycznej oraz i urzdze
i udostpniania spra- i energii elektrycznej
ciepa
wozda finansowych
cznie OT 975 949 550 182 14 787
* Dotyczy wszelkich postpowa, w ktrych OT dokona czynnoci o charakterze monitoringu lub czynnoci kontrolnych.
** Wewntrzna procedura kontroli wskazuje, e tylko kontrola, o ktrej mowa w ustawie o swobodzie dziaalnoci gospodarczej moe by traktowana jako
postpowanie kontrolne.
Tabela 11. Pozostaa dziaalno OT w 2012 r.
Sprawy nie wymienione w poprzednich tabelach wymagajce od Prezesa URE podjcia stosownych dziaa
Wyszczeglnienie z tego dotyczce:
ogem
ciepa energii elektrycznej gazu paliw ciekych
cznie OT 2 409 1 062 585 103 659

Sprawozdanie URE 2012

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sprawozdanie URE 2012

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sprawozdanie

Warszawa, marzec 2013 r.

I. PREZES URE INSTYTUCJA REGULACYJNA . 11

II. REALIZACJA ZADA Z ZAKRESU REGULACJI GOSPODARKI PALIWAMI

1.1. Rynek energii elektrycznej oglna sytuacja 21

1.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw elektroenergetycznych .. 35

1.3. Zagadnienia zwizane z transgraniczn wymian energii elektrycznej 49

1.4. Realizacja obowizkw wynikajcych z ustawy o rozwizaniu KDT .. 64

1.5. Wspieranie odnawialnych rde energii (OZE) i kogeneracji (CHP) . 68

1.6. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania energii elektrycznej .. 76

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 1

2.1. Rynek gazu ziemnego oglna sytuacja . 89

2.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw gazowniczych . 92

2.3. Zagadnienia zwizane z transgranicznym przesyem gazu ziemnego ... 112

2.4. Przesanki i ocena bezpieczestwa dostarczania gazu ziemnego 119

3.1. Rynek ciepa oglna sytuacja . 131

3.2. Regulowanie dziaalnoci przedsibiorstw ciepowniczych .. 139

4. Paliwa cieke, biopaliwa cieke i biokomponenty 145

4.1. Koncesjonowanie paliw ciekych 145

2 Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012

4.3. Monitorowanie realizacji Narodowego Celu Wskanikowego . 152

5. Inne zadania Prezesa URE 155

5.1. Kontrolowanie dziaalnoci przedsibiorstw energetycznych . 155

5.2. Powoywanie komisji kwalifikacyjnych ... 165

5.3. Nakadanie kar pieninych . 166

5.4. Statystyka publiczna 172

5.5. Obliczanie i publikowanie redniej ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku

5.6. Obliczanie i publikowanie rednich cen sprzeday energii elektrycznej

5.7. Obliczanie i publikowanie rednich cen sprzeday ciepa wytworzonego

5.8. Ogaszanie redniej kwartalnej ceny energii elektrycznej nie podlegajcej

5.9. Ogaszanie wskanika referencyjnego ustalanego przez Prezesa URE zgodnie

5.10. Efektywno energetyczna 175

5.11. Dziaania na rzecz wdroenia inteligentnych sieci 179

5.12. Wspdziaanie w zakresie zapobiegania kradzieom infrastruktury . 181

5.13. Wsppraca midzynarodowa urzdu . 182

III. PROMOWANIE KONKURENCJI .. 187

1. Cele i zadania Prezesa URE .. 189

2. Dziaania na rzecz likwidacji barier konkurencji . 190

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 3

4. Upowszechnianie wiedzy o rynku konkurencyjnym i prawach konsumenta 215

IV. WZMOCNIENIE POZYCJI ODBIORCY .. 229

1. Formalne rodki prawne . 231

2. Dziaalno Punktu Informacyjnego dla Odbiorcw Paliw i Energii . 232

V. FUNKCJONOWANIE URZDU . 237

1. Organizacja i funkcjonowanie urzdu .. 239

2. Zatrudnienie i kwalifikacje (szkolenia) . 240

VI. KONTROLA DZIAALNOCI PREZESA URE . 243

1. Sdowa kontrola dziaalnoci Prezesa URE .. 245

3. Kontrola zarzdcza . 248

ANEKS. DZIAALNO REGULACYJNA URE I ODDZIAW TERENOWYCH URE . 251

4 Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 7

8 Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012

Przedkadany Ministrowi Gospodarki dokument jest pitnastym sprawozdaniem przygotowa-

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 9

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 13

14 Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 15

W 2012 r. weszy w ycie kolejne postanowienia ustawy o efektywnoci energetycznej.

16 Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012

Sprawozdanie z dziaalnoci Prezesa URE 2012 17

1.1. Rynek energii elektrycznej oglna sytuacja

W 2012 r. na rynku detalicznym energii elektrycznej zaobserwowa mona byo kontynuacj

1.1.1. Rynek hurtowy