Systemy OBD

dr in.
Wojciech Tutak

Diagnostyka 1
Projekt wspfinansowany ze rodkwpokadowa
Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego
 OBD

OBD On-Board Pokadowy system

Diagnostic diagnostyczny
EOBD European On-Board Pokadowy system
Diagnostic diagnostyczny w standardzie
europejskim
D-OBD Diesel On-Board Pokadowy system
Diagnostic diagnostyczny w pojazdach z
silnikami o zaponie
samoczynnym

Diagnostyka pokadowa 2
 OBD
Sposoby redukcji w roku 2025 emisji toksycznych skadnikw spalin

Diagnostyka pokadowa 3
 OBD

Zaoenia OBD:

samochody musz by wyposaone w ukady elektroniczne, sprawdzajce czy

wszystkie czujniki elementy wykonawcze poczone elektrycznie ze
sterownikiem pracuj prawidowo. Informacja o nieprawidowej pracy ma by
zapisywana w pamici sterownika.

kierowca ma by powiadomiony, za porednictwem lampki MIL, o wystpieniu

.
usterki zwikszajc emisj skadnikw toksycznych.

informacje o zapamitywanych w sterownikach kodach bdw musiay by

moliwe do odczytania za pomoc np. kodw byskowych.

Diagnostyka pokadowa 4
 OBD
Do najwaniejszych funkcji OBD II nale:

nadzr elementw nie tylko od strony ich defektw, ale rwnie ich wpyw na
emisj szkodliwych zwizkw w spalinach.

rozpoznanie wypadania zaponw, nadzr: odpowietrzania zbiornika paliwa,
katalizatora, napowietrzania ukadu wydechowego, recyrkulacji spalin.

odczyt pamici bdw poprzez tester diagnostyczny (Scan-Tool).

dodatkowa funkcja "migania" lampki diagnostycznej przy bdach krytycznych
ukadu wtryskowego, mogcych doprowadzi do uszkodzenia katalizatora.

znormalizowane kody bdw "PO kody"

znormalizowane oznaczenia komponentw.

znormalizowane gniazdo diagnostyczne - 16 pinowe.

znormalizowana komunikacja.

znormalizowana zawarto protokow Mode 1-5, Mode 6-7 od roku produkcji
1997.

Diagnostyka pokadowa 5
 OBD

Zadania systemu OBD mona podzieli na nastpujce grupy:

monitorowanie ukadw samochodu majcych wpyw na emisj;

ochrona podzespow, takich jak reaktor katalityczny czy czujnik tlenu;

zapisywanie informacji o ewentualnych uszkodzeniach monitorowanych ukadw;

zapisywanie informacji o warunkach eksploatacji, w ktrych pojawiaj si usterki;

informowanie kierowcy o usterkach, ktre powoduj przekroczenie o 50%
dopuszczalnej emisji;

przekazywanie informacji do zewntrznych urzdze diagnostycznych.

Diagnostyka pokadowa 6
Zadania systemu OBD
Zakres zada systemu OBD II

Kontrola elementw i
ukadw emisyjnych

Ochrona elementw
emisyjnych przed Znormalizowany zapis
uszkodzeniem kodw wykrytych usterek

Zadania systemu
OBD II

Zapis warunkw pracy

Standaryzowany odczyt silnika w chwili
kodw usterek wykrycia usterki

Informowanie o usterkach,
ktre zwikszaj
emisj 1.5x

Diagnostyka pokadowa 7
Wymagania w stosunku do pokadowych systemw diagnostycznych OBD:

monitorowanie dziaania reaktorw katalitycznych,

monitorowanie dziaania filtrw czstek staych,

monitorowanie dziaania sondy lambda,

rozpoznawanie wypadania zaponw,

rozpoznawanie braku procesu spalania,

monitorowanie ukadu zasilania,

monitorowanie dziaania ukadu powietrza dodatkowego (rozcieczajcego
spaliny),

monitorowanie dziaania ukadu recyrkulacji spalin,

monitorowanie dziaania ukadu odprowadzania par paliwa,

monitorowanie dziaania ukadu chodzenia,

monitorowanie dziaania ukadu zmiany faz rozrzdu i skoku zaworw,

zapisywanie warunkw pracy silnika,

standaryzowane sterowanie zawieceniem lampki kontrolnej MIL,

obsuga standardowego zcza diagnostycznego,

przekazywanie informacji o gotowoci diagnostycznej systemu,

ochrona przed nieuprawnionymi modyfikacjami systemu,

monitorowanie funkcji skrzynki przekadniowej zwizanych z emisj spalin.

Diagnostyka pokadowa 8
 Zadania systemu OBD

Aby umoliwi prawidowe dziaanie systemu OBD, konieczne jest rejestrowanie

nastpujcych parametrw pojazdu, silnika i jego ukadu sterowania:

temperatury silnika,

obcienia silnika,

prdkoci obrotowej,

cinienia paliwa,

cinienia w kolektorze dolotowym,

wspczynnikw korekcji czasu otwarcia wtryskiwaczy (autoadaptacja),

stanu i dziaania ukadu regulacji skadu mieszanki,

napicia zasilajcego,

prdkoci pojazdu,

przebiegu pojazdu,

informacji o usterkach i ich kodach.

Diagnostyka pokadowa 9
 Zadania systemu OBD

Czasem lista ta jest rozszerzona o parametry:

temperatur oleju,

kt wyprzedzania zaponu,

masowe natenie strumienia zasysanego powietrza,

kt otwarcia przepustnicy,

parametry zwizane z dziaaniem ukadu odsysania spalin ze skrzyni korbowej,

temperatur spalin,

informacj o dziaaniu urzdzenia klimatyzacyjnego,

parametry automatycznej skrzyni przekadniowej.

Diagnostyka pokadowa 10
 Zadania systemu OBD
Ochrona przed ingerencj osb nieuprawnionych

System OBD jest zabezpieczony przez producentw samochodw przed ingerencj

majc na celu zmian sposobu dziaania systemu przez osoby nieuprawnione. W
szczeglnoci jest wymagana ochrona przed przeprogramowaniem sterownika
silnika, polegajcym na zastpieniu oryginalnych, staych charakterystyk i map"
danych w pamici sterownika przez odpowiednie dane celowo zmienione. Ochrona
taka jest zapewniana midzy innymi przez trwae zamknicie obudowy sterownika i
stosowanie specjalistycznych nonikw pamici. Przedmiotowe przepisy zawarte s
w zaczniku pierwszym do dyrektywy unijnej 1999/102/EC,

Producenci musz zapewni ochron przed prbami manipulacji przy

sterowniku OBD oraz zmian jego programu podejmowanymi przez osoby
nieuprawnione.

Diagnostyka pokadowa 11
 Procedura rozpoznawania i zapisywania usterek
W przypadku wykrycia awarii, ktra spenia warunki okrelone w oglnych
przepisach, nastpuje zawiecenie lampki kontrolnej MIL (ang. Malfunction
Indicator Lamp). Kontrolka MIL stanowi kontynuacj idei informowania kierowcy o
awarii, wczeniej rol t speniaa kontrolka CHECK-ENGINE

Diagnostyka pokadowa 12
 W przypadku pojazdu z systemem OBD lampka kontrolna MIL informuje kierowc
o awarii zawsze, gdy speniono nastpujce standaryzowane kryteria:

lampka MIL zawieca si, jeli po kolejnych dwch cyklach jezdnych w
standardzie amerykaskim, lub po kolejnych trzech cyklach w standardzie
europejskim, nadal wystpuje usterka, ktra powoduje powstanie odpowiedniego
zapisu w pamici usterek;

jeli w kolejnych trzech cyklach jezdnych z faz nagrzewania silnika zrealizowane
zostay procedury majce na celu wykrycie (potwierdzenie istnienia) wczeniej
znalezionej i zapamitanej usterki oraz wykonanie tych procedur nie potwierdzio
wystpowania tej usterki, to lampka MIL przestaje wieci, jeli nie pojawiy si
inne usterki ktre powodowayby jej zawiecenie;

jeli po kolejnych co najmniej czterdziestu cyklach jezdnych z faz nagrzewania
silnika nie zostao potwierdzone wystpowanie wczeniej wykrytej usterki, ktre
spowodowao wygenerowanie kodu bdu w pamici diagnostycznej, to bd ten
moe zosta z pamici usunity, co ma zapobiec podejmowaniu ewentualnych
niepotrzebnych napraw.

Diagnostyka pokadowa 13
Przez pojcie cyklu jezdnego rozumie si uruchomienie silnika i jazd, kiedy to
w przypadku rozpoznania usterki moliwe jest wygenerowanie kodu bdu,
cykl jezdny koczy wyczenie silnika.

Przez pojcie cyklu jezdnego z faz nagrzewania silnika naley rozumie taki
cykl jezdny, w czasie ktrego temperatura cieczy chodzcej silnik zwiksza
si przynajmniej o 22C i osi ga warto 70C lub wy sz.

Diagnostyka pokadowa 14
 Lampka kontrolna MIL zawieca si, jeli jest speniony jeden z wymienionych
warunkw:

wystpia usterka jednego z elementw sterowania prac silnika i mechanizmu
przeniesienia napdu,

jeden z elementw na skutek uszkodzenia powoduje zwikszenie emisji o 15%
lub generuje nieprawidowy sygna,

procesy starzenia reaktora katalitycznego powoduj zwikszenie emisji HC ponad
dopuszczaln warto,

dochodzi do wypadania zaponw, co w efekcie powoduje niedopuszczalny wzrost
emisji lub moe doprowadzi do uszkodzenia reaktora,

ukad odprowadzania par paliwa wykazuje nieszczelno lub jest niedrony,

praca silnika lub skrzynki przekadniowej jest sterowana programem awaryjnym,

wystpuje brak sprzenia zwrotnego w ukadzie regulacji skadu mieszanki
(zamknita ptla regulacji z sygnaem z czujnika tlenu) po upywie okrelonego
czasu od rozruchu silnika,
Diagnostyka pokadowa 15

nastpio przekroczenie dopuszczalnej temperatury silnika o wicej ni 11oC -
warunek ten dotyczy wycznie standardu amerykaskiego. Lampka MIL powinna
zawieca si kadorazowo po wczeniu zaponu i - jeli nie zostay spenione
kryteria stwierdzenia usterki - zgasn po uruchomieniu silnika. Ponadto lampka
musi spenia nastpujce wymagania:
- powinna by umieszczona w polu widzenia kierowcy,
- powinna wieci po wczeniu zaponu,
- nie moe by koloru czerwonego, najczciej stosuje si kolor ty,
- w przypadku wykrycia usterek wedug okrelonego standardu, lampka
powinna wieci wiatem cigym,
- w przypadku wykrycia usterek, ktre mog prowadzi do uszkodzenia
reaktora, lampka powinna wieci wiatem pulsujcym,
- dopuszczalne jest zastosowanie dodatkowego sygnau akustycznego
sprzonego z dziaaniem lampki.

Diagnostyka pokadowa 16
 Warunki wyczenia systemu OBD
W warunkach kiedy procedury diagnostyczne mogyby sugerowa awari a w
rzeczywistoci jej nie ma, system OBD jest wyczany - przerywa si dziaanie
procedur diagnostycznych. Sytuacja taka mogaby zaistnie, jeli:

w zbiorniku znajduje si maa ilo paliwa, w standardzie amerykaskim 15%, w
europejskim 20%;

samochd jest eksploatowany na duej wysokoci wzgldem poziomu morza,
graniczne wartoci wynosz: 2400 m n.p.m. w standardzie amerykaskim i 2500
m n.p.m. w standardzie europejskim;

temperatura otoczenia jest nisza od -7C;

w czasie pracy dodatkowych urzdze, pobierajcych napd od silnika,
przykadem moe by wycigarka stosowana w samochodach terenowych;

rozadowany akumulator wywouje okrelony spadek napicia. W podanych
warunkach system OBD moe, ale nie musi by wyczany.

Diagnostyka pokadowa 17
 Standardowe zcze diagnostyczne systemu OBD

Obecne uywane s nastpujce protokoy transmisji danych:

Standard ISO 9141-2, protok stosowany przez producentw europejskich, do
wymiany danych o maej prdkoci (5 bit/s);

Standard ISO 14 230-4, protok spotykany w samochodach producentw
europejskich i azjatyckich oraz w samochodach marki Chrysler;

Standard SAE J 1850, protok stosowany przede wszystkim w samochodach
amerykaskich, szczeglnie marki Genera Motors, rwnie w lekkich pojazdach
uytkowych;

Standard ISO/DIS 15 765-4, protok ten suy do celw diagnostycznych w
sieciach CAN.

Diagnostyka pokadowa 18
 Wygld standardowego gniazda zcza diagnostycznego

Styki 7+15 komunikacja zgodna z protokoem ISO 9141-2, w zakresie diagnozowania

silnika i ukadw oczyszczania spalin;
Styki 2+10 komunikacja zgodna z protokoem SAE J 1850;
Styk 4 masa;
Styk 5 masa w transmisji sygnau;
Styk 16 biegun dodatni akumulatora +12V (30);
Styk 6 szybka transmisja sygnaw w sieci CAN;
Styk 14 wolna transmisja sygnaw w sieci CAN;
Styki l, 3, 8, wolne styki, niewykorzystywane w systemie OBD, styki te s
9, 11, 12, 13 wykorzystywane w sposb dowolny przez producentw, w celu
diagnozowania ukadw nieobjtych
kontrol systemu OBD, np. ABS, ASR, skrzynia
przekadniowa, poduszki powietrzne.
Diagnostyka pokadowa 19
 Sposb oznaczania usterek w systemie OBD

Pierwszy znak: lokalizacja gwnego zespou pojazdu

P (ang. Powertrain) silnik i ukad przeniesienia napdu:
B (ang. Body) nadwozie;
C (ang. Chassis) mechanizmy podwozia i zawieszenie k;
U (ang. Bussystem) sie wymiany danych.

Drugi znak: typ kodu usterki

0 kod usterki oglny, niezaleny od producenta;
1 kod usterki specyficzny dla okrelonego producenta;
2 kod usterki specyficzny dla okrelonego producenta;
3 kod usterki specyficzny dla okrelonego producenta lub niezdefiniowany.

Diagnostyka pokadowa 20
W oglnym przypadku znak znajdujcy si na trzecim miejscu kodu moe wskazywa
nastpujce lokalizacje wystpowania usterek:
P01XX: skad mieszanki palnej (masa powietrza i paliwa);
P02XX: skad mieszanki palnej (masa powietrza i paliwa);
P03XX: ukad zaponowy i wypadanie zaponw;
P04XX: dodatkowe ukady stosowane w celu ograniczenia emisji spalin;
P05XX: ukad regulacji prdkoci obrotowej i ukad biegu jaowego;
P06XX: sterownik silnika i jego sygnay wyjciowe;
P07XX: skrzynka przekadniowa i jej sterowanie;
P08XX: skrzynka przekadniowa i jej sterowanie;
P1000: kod gotowoci systemu OBD, informujcy o realizacji poszczeglnych procedur
diagnostycznych (ang.: readinesscode).

Diagnostyka pokadowa 21
 P0267 odczytywa naley w nastpujcy sposb:

P - silnik i ukad przeniesienia napdu,

0 - kod usterki oglny, niezaleny od producenta,
2 - skad mieszanki palnej (masa powietrza i paliwa).
67 - (czwarty i pity znak: szczegowe okrelenie rodzaju usterki lub uszkodzonego
elementu) - za maa dawka paliwa wtryskiwanego do trzeciego cylindra

Diagnostyka pokadowa 22
 Dane zawarte w ramce zamroonej

System diagnostyczny zapisuje kod rodzaju usterki oraz warunki pracy silnika w
chwili wykrycia usterki. Warunki te zapamitywane s w postaci tzw.
ramki zamroonej, zawierajcej informacje o wartociach okrelonych parametrw
silnika.
Dane te to:

obliczone obcienie silnika (moment obrotowy),

prdko obrotowa silnika,

wartoci wspczynnikw korekcji czasw otwarcia wtryskiwaczy (korekcja skadu
mieszanki),

cinienie paliwa,

prdko pojazdu,

temperatura cieczy chodzcej silnik,

cinienie w kolektorze dolotowym,

wartoci ukadu regulacji skadu mieszanki (sondy lambda),

kod usterki, ktrej wykrycie spowodowao zapamitanie ramki zamroonej.

Diagnostyka pokadowa 23
 Dane zawarte w ramce zamroonej

Do grupy parametrw dodatkowych nale:

kody usterek systemu OBD,

stan pracy ukadu regulacji skadu mieszanki (sterowanie skadem mieszanki w
ukadzie otwartym lub regulacja w ptli zamknitej z sygnaem z dziaajcego
czujnika tlenu),

kt wyprzedzenia zaponu, temperatura powietrza zasysanego przez silnik,

natenie przepywu strumienia zasysanego powietrza,

sygna z czujnika pooenia przepustnicy,

stan pracy ukadu rozcieczania spalin dodatkowym powietrzem
(aktywny/nieaktywny).

Diagnostyka pokadowa 24
 Kod gotowoci systemu OBD

Kod gotowoci sytemu OBD (kod readiness (ang. readinesscode)) jest dwunastocyfrowym
kodem binarnym (zerojedynkowym), zawierajcym informacj o postpie w realizacji
poszczeglnych procedur diagnostycznych.
Schemat zapisu informacji w kodzie gotowoci systemu OBD
Charakter procedury
Pozycja kodu Zakres procedury diagnostycznej
diagnostycznej
0 B Pozycja niewykorzystana, zawsze 0
l B Elementy systemu
2 B Ukad zasilania paliwem
3 B Wypadanie zaponw
4 C Ukad recyrkulacji spalin
5 C Ukad ogrzewania czujnikw tlenu
6 C Czujnik tlenu
7 C Urzdzenie klimatyzacyjne
8 C Ukad powietrza dodatkowego, rozcieczajcego spaliny
9 C Ukad odsysania par paliwa
10 C Ukad podgrzewania reaktorw katalitycznych
11 C Reaktor (reaktory) katalityczne

Diagnostyka pokadowa 25
 Przykad kodu gotowoci systemu OBD wywietlonego na ekranie skanera

Pozycja znaku Warto

kodu liczc od znaku Reprezentowana procedura diagnostyczna Interpretacja
lewej strony kodu
1 0 Niewykorzystana pozycja kodu Zawsze 0
2 1 Poszczeglne elementy Procedura niezrealizowana
3 0 System zasilania silnika paliwem Procedura zrealizowana lub niewymagana
4 1 Wypadanie zaponw Procedura niezrealizowana
5 1 Ukad recyrkulacji spalin Procedura niezrealizowana
6 0 Ukad ogrzewania czujnika tlenu Procedura zrealizowana
7 0 Czujnik tlenu Procedura zrealizowana lub niewymagana
8 0 Urzdzenie klimatyzacyjne Procedura zrealizowana lub niewymagana
Ukad powietrza dodatkowego rozcieczajcego
9 0 Procedura zrealizowana lub niewymagana
spaliny
10 1 Ukad odprowadzenia par palia Procedura niezrealizowana

11 0 Ukad dogrzewania reaktorw katalitycznych Procedura zrealizowana lub niewymagana

12 1 Reaktory katalityczne Procedura niezrealizowana

Diagnostyka pokadowa 26
 Przykad skrconego cyklu jezdnego stosowanego w warunkach warsztatowych
umoliwiajcych wykonanie uproszczonych wersji wszystkich procedur diagnostycznych

Diagnostyka pokadowa 27
Diagnostyka pokadowa 28
Diagnostyka pokadowa 29
 Czwarty tryb komunikacji umoliwia w szczeglnoci odczyt, kasowanie lub
zmian wartoci nastpujcych parametrw:

liczba usterek o charakterze emisyjnym,

stan systemowej procedury diagnostycznej,

przebieg samochodu z zawiecon kontrolk MIL,

liczba cykli jezdnych z faz nagrzewania silnika od chwili skasowania

pamici usterek,

czas pracy silnika z zawiecon kontrolk MIL,

czas od chwili skasowania pamici usterek,

rodzaj usterki, ktra spowodowaa zapamitanie ramki zamroonej,

zawarto ramki zamroonej,

kody usterek,

wspczynniki korekcyjne czujnika tlenu,

wyniki procedur diagnostycznych.

Diagnostyka pokadowa 30
 System OBD silnikw ZI

Czujniki wykorzystywane w
ukadzie diagnostycznym
silnika ZI

Diagnostyka pokadowa 31
Czujniki wielkoci monitorowanych w pojedzie

Diagnostyka pokadowa 32
 System OBD silnikw ZI

Identyfikacja wypadania zaponw

Paliwo, ktre przedostaje si do ukadu wylotowego, spala si w reaktorze

katalitycznym, powodujc wzrost temperatury, ktry moe sta si przyczyn
uszkodzenia cieplnego reaktora katalitycznego, ponadto uszkodzeniu ulec moe
czujnik tlenu.

Wypadanie zaponw sprawia rwnie, e zmienia si chwilowa warto momentu

obrotowego wytwarzanego przez silnik.

Podstawowy sygna umoliwiajcy wykrywanie wypadania zaponw stanowi

chwilowa warto prdkoci obrotowej silnika i jej zmiany w ramach jednego obrotu
wau korbowego. Sygna ten jest dostarczany przez czujnik prdkoci obrotowej,
ktry zawsze wystpuje w systemach sterowania prac silnika o zaponie iskrowym.

Diagnostyka pokadowa 33
 System OBD silnikw ZI

Chwilowa prdko obrotowa

Podstawowym rdem informacji dla ukadu OBD o zmianie prdkoci obrotowej

silnika a zatem i o wypadaniu zaponw jest sygna z czujnika prdkoci obrotowej.
Dla silnika samochodu osobowego, wypadnicie zaponu wie si z wydueniem
czasu obrotu wau korbowego, w zakresie odpowiadajcym sektorowi
przypisanemu do danego cylindra, o kilka milisekund. Okrela si liczb zaponw
wypadajcych na okrelon liczb obrotw wau korbowego (np. 1000). Grn
granic jest 2%, czyli moe wypa maksymalnie 20 zaponw na 1000 obrotw
wau korbowego.
Procedura ta pozwala na okrelenie cylindra, w ktrym czstotliwo wypadania
zaponw przekracza wyznaczon warto progow i jeli w kolejnym cyklu
pomiarowym warto ta w danym cylindrze znowu zostanie przekroczona, to
rozpoznaje si usterk.

Diagnostyka pokadowa 34
Schemat ukadu pomiaru chwilowej prdkoci obrotowej wau korbowego silnika
3- lub 6-cylindrowego

Diagnostyka pokadowa 35
Analiza sygnau z czujnika prdkoci obrotowej wau korbowego, u gry wyniki
uzyskane w przypadku prawidowego przebiegu procesu spalania, poniej
przedstawiono zmiany wynikajce z braku spalania w cylindrze 4

Przekroczona dopuszczalna nierwnomierno biegu silnika w sektorze 3

(nieprawidowy przebieg procesu spalania w cylindrze 4)

Diagnostyka pokadowa 36
 System OBD silnikw ZI

Analiza chwilowego momentu obrotowego

Kolejn metod identyfikacji wypadania zaponw w silniku spalinowym jest analiza

chwilowego momentu obrotowego silnika. Podstawowym sygnaem diagnostycznym
w tym przypadku, jak poprzednio, jest sygna z czujnika prdkoci obrotowej wau
korbowego.
Moment obrotowy oblicza si przy uwzgldnieniu midzy innymi parametrw
zwizanych z momentem bezwadnoci i sztywnoci wau korbowego z koem
zamachowym. Sterownik silnika wykonuje specjalistyczne algorytmy obliczeniowe.
Zaprogramowany algorytm pozwala przewidzie, o ile powinna wzrosn prdko
obrotowa wau w suwie pracy, jeli spalana bya okrelona dawka paliwa.
Jeli przekroczony zostanie okrelony prg rozbienoci, midzy momentem
teoretycznym a rzeczywistym, to przyjmuje si, e doszo do wypadnicia zaponu w
okrelonym cylindrze. Konsekwencje rozpoznania usterki s identyczne jak w
poprzednio omwionym przypadku.

Diagnostyka pokadowa 37
 System OBD silnikw ZI

Diagnostyka reaktora katalitycznego

Monitorowanie dziaania reaktora moe odbywa si z wykorzystaniem sygnaw,

ktre tylko w sposb poredni umoliwiaj ocen prawidowoci jego dziaania.
Kontrola prawidowoci dziaania trjfunkcyjnego reaktora katalitycznego
sprowadza si do porwnania chwilowych ste tlenu zawartego w spalinach
przed i za reaktorem. Przebieg sygnau z drugiego czujnika porwnany jest z
przebiegiem sygnau z czujnika przed reaktorem co umoliwia wycignicie
wnioskw odnonie do skutecznoci dziaania reaktora.
Jako parametr oceny stanu reaktora katalitycznego wykorzystuje si parametr
okrelany pojemnoci tlenow reaktora. Jest to zdolno warstwy katalitycznej do
krtkotrwaej absorpcji nadmiaru czsteczek tlenu zawartych w spalinach.

Diagnostyka pokadowa 38
 System OBD silnikw ZI

Czujnik tlenu zamontowany za reaktorem nie powinien rejestrowa gwatownych

zmian stenia tlenu - uzyskiwany z niego sygna powinien by prawie stay.
Charakteryzujcy si maymi amplitudami sygna z czujnika zamontowanego za
reaktorem, wskazujcy na du pojemno tlenow i prawidowe dziaanie
reaktora. Procedura diagnostyczna polega na porwnaniu sygnaw z sond
lambda. Jeeli wzrost emisji wglowodorw osignie 50% to inicjowany jest sygna
bdu i zostaje zapalona kontrolka MIL.

Diagnostyka pokadowa 39
 System OBD silnikw ZI

Diagnostyka sondy lambda

Procedury diagnozowania stanu czujnikw tlenu polegaj na kontroli napicia
elementu pomiarowego czujnika oraz pomiarze napicia i prdu w obwodzie
ogrzewania czujnika. Napiciowy sygna elementu pomiarowego jest analizowany
midzy innymi pod ktem zgodnoci z innymi parametrami silnika, bada si rwnie
jego parametry dynamiczne czyli czstotliwo i zmian charakterystyki. Dwa
ostatnie umoliwiaj ocen zaawansowania naturalnych procesw starzenia
czujnika tlenu.

Procedury diagnostyczne monitorujce czujnik tlenu dziaaj w sposb cykliczny,

warunkiem ich realizacji jest zachowanie moliwie niezmiennych warunkw pracy
silnika - jazda ze sta prdkoci, przez okres przynajmniej 20 sekund. W tym
czasie analizie jest sygna z czujnika, oblicza si jego czstotliwo oraz czasy
wystpowania napi niskich i wysokich. Bd jest rozpoznawany, jeli obliczone
parametry nie mieszcz si w zakresie wartoci prawidowych.

Diagnostyka pokadowa 40
 System OBD silnikw ZI

Poprawno dziaania czujnika umieszczonego za reaktorem jest sprawdzana

zarwno za pomoc procedur aktywnych, jak i pasywnych.

Procedura aktywna polega na wprowadzaniu celowych zmian w skadzie mieszanki,

przy ignorowaniu sygnau z czujnika tlenu zamontowanego przed reaktorem i
obserwacji odpowiedzi czujnika umieszczonego za katalizatorem.

W takiej sytuacji sterownik silnika koryguje skad mieszanki w takim kierunku, aby
sprowadzi sygna z czujnika zamontowanego za reaktorem do wartoci waciwych
mieszance stechiometrycznej. Korygowanie skadu mieszanki moe odbywa si
jednak tylko w narzuconym, ograniczonym zakresie, i jeli jest on niewystarczajcy,
to rozpoznawana jest usterka.

Diagnostyka pokadowa 41
Napicie na czujniku tlenu zamontowanym za reaktorem w przebiegu aktywnych
procedur diagnostycznych

Diagnostyka pokadowa 42
 System OBD silnikw ZI

Procedury pasywne uzupeniaj dziaanie procedur aktywnych w procesie

monitowania dziaania czujnika tlenu zamontowanego za reaktorem katalitycznym.
Dziaanie procedur pasywnych wystpuje w czasie hamowania silnikiem oraz
przyspieszania, powodujcego obcienie silnika bliskie maksymalnemu.

Przy przyspieszaniu w spalinach jest mniej czstek tlenu co powinno spowodowa

znaczny wzrost napicia sondy lambda. Podczas hamowania silnikiem do ukadu
dolotowego dostaje si gaz bogaty w czstki tlenu co powinno spowodowa znaczny
spadek napicia mierzonego na czujniku. Jeeli rnice midzy zaoeniami a
rzeczywistym sygnaem z sody lambda powtarzaj si cyklicznie nastpuje
generowanie sygnau bdu.

Diagnostyka pokadowa 43
 System OBD silnikw ZI

Ukad diagnostyczny poza wymienionymi parametrami dokonuje take sprawdzania

ukadu ogrzewania czujnika tlenu.

Procedura obejmuje kontrol parametrw elektrycznych obwodu ogrzewania,

okrela si, czy w obwodzie tym nie doszo do zwarcia lub przerwania
cigoci.

Jednym ze sposobw jest ocena obwodu grzania na podstawie czasu osignicia

penej sprawnoci przez sond przy zimnym rozruchu silnika (np. 10s). Innym
sposobem jest okrelanie prawidowoci dziaania na podstawie pobieranej mocy
elektrycznej przez czujnik.

Diagnostyka pokadowa 44
 System OBD silnikw ZI

W przypadku sondy szerokopasmowej sygnaem pomiarowym otrzymywanym z

czujnika jest natenie prdu, skorelowane okrelon zalenoci ze skadem
mieszanki.

Do realizacji procedur diagnostycznych takiej sondy jest konieczne celowe

modulowanie skadu mieszanki realizowane przez sterownik. Przy czujniku
uszkodzonym przebieg zmian wspczynnika nadmiaru powietrza odbiega od
zaoonego wzorca, a napicie kontrolne zmienia si w duo wszym zakresie.

Procedura diagnostyczna jest powtarzana w okrelonych odstpach czasu i jeli

uzyskane wyniki nie mieszcz si w zakresie wartoci prawidowych, to jest
rozpoznawana usterka, generowany kod bdu i aktywowana lampka kontrolna MIL

Diagnostyka pokadowa 45
Zmiany skadu mieszanki i przebieg sygnaw kontrolnych w czasie realizacji
procedury diagnozowania szerokopasmowego czujnika tlenu.

Diagnostyka pokadowa 46
 System OBD silnikw ZI

Diagnostyka ukadu recyrkulacji spalin

Gwne sygnay diagnostyczne s dostarczane przez czujniki temperatury i

cinienia w kolektorze dolotowym. W sterowniku silnika s zapisane odpowiednie
zakresy wartoci prawidowych.
Diagnozowanie ukadu polega na sprawdzeniu, czy wartoci rzeczywistych,
mierzonych parametrw w tych zakresach si mieszcz.
Procedury diagnostyczne s realizowane zazwyczaj podczas hamowania silnikiem,
co pozwala na wykluczenie wpywu czynnikw zakcajcych pomiar.
Jeeli wartoci tych parametrw rni si od prawidowych to rozpoznawana jest
usterka ukadu recyrkulacji spalin.

Diagnostyka pokadowa 47
 System OBD silnikw ZI

Diagnostyka ukadu odprowadzania par paliwa

Procedura diagnostyczna ukadu odprowadzania par paliwa polega na kontroli
parametrw elektrycznych zaworu sterujcego przepywem par paliwa.
Inna procedura polega na analizie sygnau otrzymywanego z czujnika tlenu
zamontowanego w ukadzie wylotowym silnika. Dokonuje si oceny wpywu trybu
pracy pochaniacza na skad mieszanki spalanej przez silnik., co jest Jeli
wglowodory pochodzce z par paliwa wzbogacaj skad mieszanki w sposb
zauwaalny nastpuje korekcja czasu otwarcia wtryskiwaczy. Jeeli w kilku
kolejnych cyklach nie zostan zaobserwowane charakterystyczne zmiany skadu
mieszanki palnej, to przyjmuje si, e filtr utraci zdolno do pochaniania par
paliwa rwnoznaczne z usterk.
Kolejna procedura polega na sprawdzaniu stopnia napenienia pochaniacza
parami paliwa. Zawr sterujcy przepywem par jest zamykany i otwierany. Jeeli
otwarcie zaworu powoduje zuboenie mieszanki to znaczy e w pochaniaczu nie
ma nadmiaru par paliwa (dodatkowe powietrze nie zasysa par paliwa). Jeli
otwarcie powoduje wzbogacenie mieszanki to znaczy, e w pochaniaczu jest
nadmiar par paliwa i konieczna jest jego regeneracja.

Diagnostyka pokadowa 48
 System OBD silnikw ZI

Diagnostyka ukadu powietrza dodatkowego

Przebieg procedury diagnostycznej polega na monitorowaniu sygnau z czujnika

tleniu w przypadku gdy sygna przekracza zakres wartoci prawidowych jest
rozpoznawana usterka ukadu powietrza dodatkowego.

Zastosowanie szerokopasmowej sondy lambda umoliwia zwikszenie precyzji

diagnozowania ukadu powietrza dodatkowego. W takim przypadku jest moliwe
sprawdzenie, czy ukad dziaa oraz okrelenie uzyskiwanego natenia przepywu
strumienia powietrza.

Zmodyfikowana procedura diagnostyczna polega na uruchomieniu ukadu powietrza

dodatkowego w pierwszej nastpujcej po rozruchu, wystarczajco dugiej fazie
pracy silnika na biegu jaowym. Doprowadzenie dodatkowego tlenu do spalin
powoduje zmian sygnau z szerokopasmowej sondy lambda, jednak sterownik
silnika nie zmienia skadu mieszanki w celu skompensowania zmienionej wartoci
sygnau sondy lambda. Rozbieno wartoci prawidowej i wartoci obliczonej
natenia strumienia powietrza powoduje rozpoznanie usterki.

Diagnostyka pokadowa 49
Ukad odprowadzania par paliwa elementy sterowania

Diagnostyka pokadowa 50
 System OBD silnikw ZI

Diagnostyka ukadu paliwowego

Usterki mog polega na uszkodzeniu regulatora cinienia paliwa jak i wtryskiwaczy.

W zakresie tej procedury mieci si take diagnozowanie usterek ukadu

dolotowego. Sprawdzaniu podlega take szczelno ukadu paliwowego a w
szczeglnoci zbiornika paliwa i jego pocze.

EOBD nie przewiduje procedur diagnostycznych majcych na celu sprawdzenie

szczelnoci ukadu paliwowego. Przewiduje si jedynie obowizek zastosowania
rozwiza majcych na celu zapobiegnicie utracie korka zamykajcego wlew
paliwa. W niektrych rozwizaniach stosuje si elektryczn kontrol obecnoci korka
wlewu paliwa. Niektre usterki tego ukadu powoduj zaburzenie regulacji skadu
mieszanki a przy tym s trudne do wykrycia. W sterowniku silnika przewidujc tak
moliwo wprowadzono funkcj autoadaptacji, ktra to wprowadza zmiany w
dawkowaniu paliwa. Po osigniciu granic moliwej korekcji wykrywany jest bd i
zawieca si kontrolka MIL.

Diagnostyka pokadowa 51
 System OBD silnikw ZI

Adaptacja ukadu regulacji skadu mieszanki

W procesie autoadaptacji wystpuj dwa dziaania polegajce na korekcji czasu

otwarcia wtryskiwacza:

STFT (ang. Short Term Fuel Trim): krtkookresowa korekcja dawkowania

paliwa;

LTFT (ang. Long Term Fuel Trim): dugookresowa korekcja dawkowania

paliwa.

Diagnostyka pokadowa 52
 System OBD silnikw ZI

Porwnanie korekcji dawkowania paliwa

Diagnostyka pokadowa 53
 System OBD silnikw ZI

Korekta krtkookresowa STFT

Mechanizm korekty krtkookresowej polega na ledzeniu napicia czujnika tlenu

i wprowadzenie takich zmian czasu otwarcia wtryskiwaczy, aby sprowadzi
wspczynnik nadmiaru powietrza do wartoci = 1.
Diagnostyka pokadowa 54
Diagnostyka pokadowa 55
 System OBD silnikw ZI

Korekta dugookresowa LTFT

Diagnostyka pokadowa 56
Diagnostyka pokadowa 57
 System OBD silnikw ZI

Monitorowanie elektronicznego pedau gazu

W najnowszych konstrukcjach silnikw rezygnuje si z mechanicznego poczenia

pedau przyspieszania z przepustnic. Pooenie pedau przyspieszenia okrelane
jest za pomoc czujnikw potencjometrycznych lub Halla. Sygna z czujnika jest
wykorzystywany do sterowania otwarciem przepustnicy.

W przypadku uszkodzenia siownika sterujcego ktem otwarcia przepustnicy jest

realizowany program awaryjny. Przepustnica samoczynnie, dziki wstpnemu
napiciu spryny otwiera si o okrelony kt, co sprawia, e silnik pracuje z
podwyszon prdkoci biegu jaowego.

Po wymianie moduu przepustnicy na nowy zesp jest konieczne przeprowadzenie

procedury dopasowania. Procedura ta ma na celu zapisanie charakterystyki nowego
elementu w pamici sterownika, jest wyzwalana za pomoc urzdzenia
diagnostycznego po obrceniu kluczyka w stacyjce i dalej przebiega samoczynnie,
bez koniecznoci dodatkowej ingerencji.

Diagnostyka pokadowa 58
 System OBD silnikw ZI

Diagnozowanie termostatu

Diagnozowanie poprawnoci dziaania termostatu sterujcego obiegiem czynnika

chodzcego silnik dotyczy samochodw sprzedawanych na rynku amerykaskim.
Przepisy organizacji CARE przewiduj konieczno stosowania takich procedur we
wszystkich modelach samochodw po roku 2000.

Ukad kontrolny musi by tak zbudowany, aby wykry ewentualne obnienie

temperatury roboczej silnika o 11C lub wi cej w stosunku do wartoci prawidowej
dla silnika nagrzanego. Aby speni wymagania dotyczce dziaania procedur
diagnostycznych w obiegu czynnika chodzcego, montuje si dodatkowy czujnik, na
wylocie z chodnicy.

Diagnostyka pokadowa 59
 System OBD silnikw ZI

Diagnozowanie sieci transmisji danych CAN

Sie transmisji danych CAN (ang. Controller Area Network) jest magistral o
znormalizowanym protokole wymiany danych. Poza standardem CAN stosuje si
rwnie inne protokoy transmisji danych, ktrych wspln cech jest struktura
szeregowa, gdzie kady sterownik poczony sieci moe pobiera i wysya dane.
Sterownik silnika ma oprogramowanie, ktre umoliwia rozpoznanie usterki, w
przypadku gdy do sterownika nie dociera okrelona cz pakietu danych lub dane z
okrelonego wza nie docieraj w ogle. W takiej sytuacji jest generowany kod
usterki, ktry wskazuje, ktry z ukadw jest uszkodzony.

Diagnostyka pokadowa 60
 System OBD silnikw ZI

Diagnostyka pozostaych ukadw oraz czujnikw

rdem wielu usterek jest instalacja elektryczna samochodu. Wizki przewodw

naraone s ma dziaanie niekorzystnych warunkw, czyli temperatury, drgania
oraz inne oddziaywanie mechaniczne
System OBD obejmuje procedury diagnostyczne suce wykryciu ewentualnych
usterek prowadzcych do nieprawidowych spadkw napicia w poszczeglnych
obwodach elektrycznych.
Rodzaje usterek obwodw elektrycznych podzieli mona na nastpujce grupy:

zmiana charakterystyki sygnau wejciowego lub wyjciowego,

przebicie midzy izolowanymi przewodami,

zwarcie do masy,

przerwanie obwodu.

Diagnostyka pokadowa 61
 System OBD silnikw ZI

Kryteria diagnozowania czujnikw mona podzieli na nastpujce grupy:

Czy czujnik dostarcza sygna pomiarowy o racjonalnych wartociach?

Czy rejestrowany sygna zmienia swoj warto?

Czy warto sygnau ley w prawidowym zakresie pomiarowym?
W sterowniku silnika s zapisane bezwzgldne zakresy pomiarowe wynikajce z
fizycznych granic, w ktrych mog si zmienia poszczeglne wielkoci mierzone.
Rozpoznanie tego rodzaju usterki nie nastrcza wikszych problemw.

Diagnostyka pokadowa 62
 System OBD silnikw ZI

Monitorowanie cinienia doadowania

Diagnozowanie takiego silnika w warunkach serwisu powinno obejmowa przede

wszystkim sprawdzenie stanu przewodw podcinieniowych, siownika sterujcego
pooeniem zaworu upustu spalin oraz zaworu regulacji podcinienia.

Diagnostyka pokadowa 63
 System OBD silnikw ZI

Monitorowanie sygnau prdkoci pojazdu

Najczciej do pomiaru prdkoci samochodu wykorzystuje si czujniki ukadu ABS.

Sygna prdkoci jest pobierany ze sterownika ABS lub te stosuje si dodatkowy,
niezaleny czujnik prdkoci.

Czujniki prdkoci wraz z obwodami elektrycznymi s testowane pod wzgldem

parametrw elektrycznych. W przypadku, gdy w ukadzie pomiaru prdkoci pojazdu
stwierdzono nieprawidowo, w pamici diagnostycznej jest zapisywany kod usterki i
jest zawiecana kontrolka MIL.

Diagnostyka pokadowa 64
 System OBD silnikw ZI

Monitorowanie przepywomierza powietrza

Nowoczesne przepywomierze wsppracuj z elektronicznym ukadem obrbki sygnau
pomiarowego i zazwyczaj dostarczaj na wyjciu napiciowy sygna w zakresie od 0,5 V do
4,5 V.
Przepywomierz zazwyczaj nie ulega jednak takiemu drastycznemu uszkodzeniu, czciej
dochodzi do stopniowej utraty dokadnoci pomiaru, wynikajcej ze zmiany charakterystyki
przepywomierza w czasie normalnej eksploatacji.
Diagnostyka polega na porwnywaniu rzeczywistego sygnau pomiarowego
uzyskanego z przepywomierza z wartoci kontroln natenia przepywu, obliczon na
podstawie informacji o prdkoci obrotowej i obcieniu silnika, przy uwzgldnieniu
temperatury zasysanego powietrza i innych wielkoci korekcyjnych.
Jeeli zostanie zaobserwowana istotna rnica pomidzy wartoci biec a oczekiwan, to
rozpoznawana jest usterka. Jeli sterownik silnika rozpozna uszkodzenie przepywomierza, to
jest uruchamiany program awaryjny. Natenie strumienia powietrza zasysanego przez silnik
jest obliczane na podstawie innych parametrw zalenych, przy cakowitym pomijaniu sygnau
z przepywomierza.

Diagnostyka pokadowa 65
 System OBD silnikw ZI

Monitorowanie czujnikw pooenia pedau hamulca i sprzga

Nacinicie pedau hamulca powoduje zwarcie stykw wycznika wiate

hamowania, zamknicie obwodu elektrycznego tych wiate i ich zawiecenie.

Jednoczenie nastpuje rozwarcie stykw drugiego, rwnolegle umieszczonego

czujnika, ktry przez magistral CAN przesya odpowiedni informacj do
sterownika silnika. Informacja ta powoduje przejcie ukadu sterowania prac silnika
w tryb biegu jaowego. To zdwojenie ukadu rejestrujcego pooenie pedau
hamulca jest podyktowane wzgldami bezpieczestwa.

Zesp czujnikw pooenia pedau sprzga i hamulca

1 czujnik pooenia pedau sprzda,
2 - czujnik pooenia pedau hamulca (3 czujnik dodatkowy)

Diagnostyka pokadowa 66
 System OBD silnikw ZI

Monitorowanie ukadu rozrzdu

Nowoczesne silniki spalinowe s wyposaane z reguy w ukady zmiany faz

rozrzdu, w niektrych stosuje si ukady zapewniajce zmienny skok zaworw.
Dziaanie ukadu przestawiania faz rozrzdu podlega musi specyficznym
procedurom diagnostycznym realizowanym przez system OBD. Ukady
przestawiania faz rozrzdu dziaaj w ptli regulacji ze sprzeniem zwrotnym.

Elementarn czci procedur diagnozy wasnej tych ukadw jest kontrola

parametrw elektrycznych obwodw zwizanych z ukadem regulacji cinienia
oleju z zaworem elektromagnetycznym.

Dziaanie dodatkowych procedur obejmujcych testy funkcjonalne opiera si na

sygnale z czujnika pooenia waka rozrzdu, sprawdza si zarwno jego chwilowe
pooenie wzgldem wau korbowego, jak i prawidowo uzyskanego kierunku
przestawiania.

Diagnostyka pokadowa 67
 System OBD silnikw ZS

Diagnostyka pokadowa 68
 System OBD silnikw ZS

Diagnostyka pokadowa 69
 System OBD silnikw ZS

Odchyki regulacji kta pocztku wtrysku

Kt pocztku wtrysku jest kontrolowany przez system OBD. Na kt wtrysku jest

zmieniany porednio przez kt pocztku toczenia paliwa.
Kt pocztku wtrysku okrelaj algorytmy realizowane przez sterownik silnika i maj
na celu dobranie optymalnego kta wtrysku w funkcji takich parametrw jak:

prdko obrotowa silnika,

temperatura cieczy chodzcej silnik.

wznios iglicy wtryskiwacza,

dawka paliwa.
W przypadku stwierdzenia rozbienoci obliczonego kta pocztku wtrysku i
wartoci rzeczywistej, a rozbieno ta nie jest jedynie chwilowa, to jest
rozpoznawana usterka.

Diagnostyka pokadowa 70
 System OBD silnikw ZS

Kryteria oceny poprawnoci dziaania ukadu regulacji kta wtrysku

Diagnostyka pokadowa 71
 System OBD silnikw ZS

Monitorowanie ukadu recyrkulacji spalin

Monitorowanie dziaania zaworu pneumatycznego jest moliwe tylko przez analiz

porednich parametrw. Kryterium rozpoznania usterki jest przekroczenie
dopuszczalnej rnicy wartoci rzeczywistej i prawidowej stopnia recyrkulacji, o ile
rozbieno ta utrzymuje si przez okrelony czas.

Krtkotrwae zakcenia procesu regulacji stopnia recyrkulacji spalin nie s

traktowane jako usterka i nie obciaj pamici diagnostycznej, ani nie powoduj
zapisania kodu usterki.

W rozwizaniu na drodze elektrycznej monitorowanie polega na przesyaniu do

sterownika silnika zwrotnej informacji, pozwalajcej na precyzyjne okrelenie stopnia
otwarcia zaworu recyrkulacji. Monitorowane s rwnie parametry elektryczne
obwodu sterowniku

Diagnostyka pokadowa 72
 System OBD silnikw ZS

Odchyki regulacji cinienia doadowania

Monitorowanie ukadu doadowania jest realizowane cyklicznie, jeli s spenione warunki
realizacji odpowiedniej procedury, dotyczce prdkoci obrotowej silnika i dawki paliwa.

System OBD rozpoznaje usterk, jeli odchyki regulacji doadowania przekraczaj dozwolone
granice i stan taki utrzymuje si przez pewien minimalny czas.

Usterka nie jest natomiast rozpoznawana w przypadki krtkotrwaego przekroczenia

dopuszczalnych odchyek regulacji.
Dodatkowym elementem pomiarowym jest czujnik cinienia w ukadzie dolotowym silnika.
Poprawno dziaania czujnika cinienia podlega procedurom diagnostycznym.
Test ten polega na porwnaniu wartoci wskazywanych przez czujnik cinienia doadowania
zamontowany w kolektorze dolotowym i czujnik cinienia bezwzgldnego, sucy okreleniu
cinienia otoczenia. W tym czasie oba czujniki powinny wskazywa te same wartoci cinienia.
System OBD rejestruje rnic cinie wskazywanych przez obydwa czujniki i jeli przekroczy
ona okrelony prg, to rozpoznawana jest usterka czujnika cinienia doadowania.

Diagnostyka pokadowa 73
 System OBD silnikw ZS

Ukad wstpnego podgrzewania komory spalania ze wiecami arowymi

Procedury diagnostyczne, suce monitorowaniu prawidowoci dziaania wiec

arowych, ograniczaj si zazwyczaj do kontroli parametrw elektrycznych.
Procedury diagnostyczne realizowane w nowoczesnych systemach umoliwiaj
indywidualne sprawdzenie wszystkich wiec arowych i wskazanie cylindra, w ktrym
jest zamontowana uszkodzona wieca.
Procedury te umoliwiaj wykrycie nastpujcych rodzajw usterek:

zbyt due natenie prdu w obwodzie wiec arowych;

zwarcie w obwodzie wiec arowych (rozpoznanie tej usterki powoduje
natychmiastowe przerwanie dopywu prdu);

zbyt mae natenie prdu lub przerwanie obwodu dowolnej wiecy arowej.
Rozpoznanie usterki w obwodzie wiec arowych powoduje ostatecznie zapisanie
kodu usterki w pamici diagnostycznej sterownika silnika i zawiecenie lampki
kontrolnej MIL.

Diagnostyka pokadowa 74
 System OBD silnikw ZS

Diagnozowanie usterek sieci transmisji danych CAN

W gwnym sterowniku silnika s zapisane informacje o dodatkowych sterownikach

(sterownik zestawu wskanikw w tablicy rozdzielczej, sterownik ukadw kontroli
trakcji, sterownik skrzynki automatycznej, sterownik wiec arowych, sterownik
nadzorujcy regeneracj filtra czstek staych lub reaktora DeNOx.), ktre
komunikujc si przez magistral CAN wymieniaj, ze sterownikiem gwnym
informacje, majce wpyw na dziaanie elementw emisyjnych. W przypadku
zakce w komunikacji z ktrymkolwiek z takich sterownikw jest rozpoznawana
usterka magistrali transmisji danych.

Diagnostyka pokadowa 75
 System OBD silnikw ZS

Czujnik temperatury cieczy chodzcej

Testy te polegaj na monitorowaniu zmian temperatury mierzonej przez czujnik w

okrelonym czasie bezporednio po rozruchu silnika, w fazie jego nagrzewania.

Zakada si, e w czasie rozruchu temperatura silnika powinna wzrosn o okrelon

warto w okrelonym czasie. Jeli mierzona warto nie narasta lub narasta w
wolniejszym tempie, to jest pewne, e pomiar jest nieprawidowy. W takim przypadku
jest rozpoznawana usterka, ktra dotyczy moe czujnika temperatury cieczy
chodzcej lub jego obwodu elektrycznego.

Usterka taka ma charakter emisyjny, czyli zapamitywany jest kod oraz zawiecana
lampka kontrolna MIL.

Diagnostyka pokadowa 76
 System OBD silnikw ZS

Czujnik temperatury paliwa

Czujnik temperatury paliwa stosuje si w ukadzie chodzenia paliwa w ukadzie

przelewowym. Paliwo w ukadzie przelewowym jest zazwyczaj silnie ogrzane a jego
temperatura siga nawet 140oC.
W celu obnienia temperatury czsto stosuje si chodnice paliwa. O tym czy paliwo
ma przej przez chodnic czy ma by odprowadzone bezporednio do zbiornika
decyduje informacja z czujnika temperatury.

Czujnik temperatury paliwa jest najczciej termistorem typu NTC (ang. Negative
Temperatur Coeficient), co oznacza, e jego rezystancja zmniejsza si wraz ze
wzrostem temperatury. Wzrost temperatury paliwa powoduje zmniejszenie gstoci i
lepkoci paliwa, co wymaga zastosowania odpowiedniej korekty czasu otwarcia
wtryskiwaczy w celu uzyskania staej dawki paliwa. W ukadzie Common Rail
dodatkowo uzalenia si od temperatury paliwa warto cinienia w zasobniku
paliwa.

Diagnostyka pokadowa 77
 System OBD silnikw ZS

Przepywomierz powietrza

Diagnozowanie przepywomierza odbywa si na zasadzie testu funkcjonalnego,

przez porwnanie mierzonego natenia strumienia powietrza z wartoci
prawidow.

Warto prawidowa jest szacowana na podstawie parametrw porednich, takich jak

prdko obrotowa silnika, dawka paliwa oraz temperatura i cinienie w kolektorze
dolotowym.

Kiedy przepywomierz dziaa prawidowo, rnica wartoci mierzonej i obliczonej

natenia strumienia powietrza nie przekracza okrelonej granicy. W przypadku
przekroczenia wyznaczonej granicy, jeli rozbieno utrzymuje si przez pewien
czas, to jest rozpoznawana usterka.

Diagnostyka pokadowa 78
 System OBD silnikw ZS

Czujnik tlenu i ukad ogrzewania czujnika

Czujniki tlenu stosuje si w niektrych silnikach o zaponie samoczynnym wyposaonych w
nowoczesne ukady oczyszczania spalin z filtrem czstek staych. Ze wzgldu spalanie, w
tego typu silnikach, mieszanek ubogich, stosuje si sondy szerokopasmowe.
Procedury diagnozowania czujnikw s prowadzone w warunkach hamowania silnikiem oraz w
zakresie obcie czciowych.
W pierwszym z wymienionych przypadkw sygna rejestrowany w ukadzie pomiarowym z
czujnikiem tlenu powinien wskazywa na stenie tlenu rwne okoo 20,6% czyli jak w
powietrzu atmosferycznym.
Drugi wariant procedury diagnostycznej polega na oszacowaniu stenia tlenu zawartego w
spalinach na podstawie parametrw porednich, takich jak dawka paliwa i masa powietrza
zamknitego w cylindrze oraz porwnaniu otrzymanego wyniku z wartoci mierzon przez
czujnik tlenu.

Diagnostyce podlega take element grzejny czujnika przez test obwodu elektrycznego oraz
przez pomiar temperatury spalin czujnikiem rezystancyjnym. Niewaciwa temperatura spalin
wskazuje na nieprawidowoci w przebiegu procesu spalania, ktrych nastpstwem moe by
zwikszona emisja.

Diagnostyka pokadowa 79
 System OBD silnikw ZS

Sygna prdkoci pojazdu

Znajomo chwilowej prdkoci pojazdu jest istotna dla dziaania wielu sterownikw.
Pomiar prdkoci odbywa si za pomoc czujnikw ukadu ABS lub za pomoc
dodatkowego, niezalenego czujnika.

Czujniki prdkoci i ich obwody elektryczne s sprawdzane pod wzgldem

waciwoci elektrycznych oraz wykonuje si dodatkowe testy funkcjonalne.

Testy te polegaj na porwnaniu wartoci sygnau pomiarowego z wartoci

oszacowan na podstawie znajomoci prdkoci obrotowej silnika, dawki paliwa i
innych parametrw zalenych.

Diagnostyka pokadowa 80
 System OBD silnikw ZS

Monitorowanie filtra czstek staych

Diagnostyka filtra realizowana jest albo przez pomiar spadku cinienia spalin na
filtrze czstek staych lub stosuje si dwa oddzielne czujniki cinienia zamontowane
przed i za filtrem.
Pomiarowi podlega take temperatura spalin wykorzystywana do obliczania
objtociowego strumienia spalin. Stosuje si tu termistory PTC (ang. Positive
Temperatur Coeficient). Spadek cinienia na filtrze wiadczy o jego
zanieczyszczeniu i pozwala na okrelenie momentu wymaganej regeneracji filtra.

Diagnostyka pokadowa 81
Algorytm wykrywania usterek i informowania o nich kierowcy
przez kontrolk MIL systemu OBD

Diagnostyka pokadowa 82
 Diagnostyka 83
Projekt wspfinansowany ze rodkwpokadowa
Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego