Prof.Dr.

BikeKocaolu
YEDTEPEniversitesi
2011
 Kocaoluailesindebir
sabah
Giri
imanlksorununungiderekarttgnmzde
eitlimodadiyetlerbykpromosyonprogramlarile
pazarasunuluyor.
Budiyetlerinhemenhemenhepsibirmucize
yaratmayhedefliyor.
Oysamucizelerbiryana,salkszbeslenmeyebal
sorunlarntemelioluturuluyor.
Budiyetlereksacabakacakolursak:
Modadiyetlerbilimselolmayan
bilgileredayanyor.
Yanlbilgilerkiilerisalkszuygulamalara
ynlendiriyor.
Budiyetlerleksasredekiloverdiinizanneden
uygulayclar,verdiklerikilolaraynhzdageri
alyorlar.
Modadiyetlernaslduyuruluyor?
Medya
47%Dergiler
34%Televizyonprogramlar
29%Kitaplar
28%Gazetehaberleri
Beslenmebilgileri
21%nternet
19%rnbilgileri
18%Arkadalarveaileler
13%Diyetetikprofesyonelleri

AmericanDiyetetik Dernei.JAmDietAssoc.2006;603
Modadiyetlerinzellikleri:
Hzlkilokaybvadediliyor.
Gdaseimisonderecekstl.
Medyatikkiilerinbudiyetleriuyguladklar
vurgulanyor.
Herderdedevaolaraktantlyor.
Diyetinyansrapahallgdatakviyelerineriliyor.
Tketimalkanlklarndeitirmeyeynelikdeiller.
Bilimselterimlerkullanlyor.
Bilimdnyasndikkatealmyor.
Modadiyetlerintrleri
Makrobesinlerikstlayandiyetler:
Azyadakstlkarbonhidratnerendiyetler
Yaszyadaazyanerendiyetler
Modadiyettrleri
Azyadakstlkarbonhidratdiyetleri:
Enskrastlanandiyettr
Beyninkullanacaglikozuproteinlerdensalayan
diyetler,
Proteindokusununkayb
BalangtahzlCHOvesukayb
Ksasreiingeerli
Diyetsonrasvcutsuyuveverilenkilogerialnyor.
Azyadakstlkarbonhidrat
diyetleri:SORUNLAR!
Diyettesebze,meyvevetahlrnleriyok,
Hayvansalyatketimifazla,
Uzunsreuygulanamaz,
AzCHOtketildiiiinenerjiaz,halsizlikve
hareketsizlikortayakyor.
Metabolikdehidrasyon,
Beyinmetabolizmaszerindestressyaratyor.
Bbreklerdestress,karacierbozukluklarvegut
hastalnayolaabilirler.
Azyadakstlkarbonhidrat
diyetleri:SORUNLAR!
Butrdiyetler:
Bbrektaoluumuveosteoporozayolaabilecek
kemikkayb
Koronerkalpvedamarhastalklar,
Diyabet,
Felli,
Kanserlihastalariin
RSK!!!
Yakstlayanyadayasz
diyetlerinzellikleri:
Budiyetlerlealnmasgerekenenerjinin%20denaz,ou
zamanda%510nuyalardansalanyor.
Hayvansalkaynaklar,et,st,tavuk,bazbalklarvefndk
fstk,ceviz,bademvedetohumlarhinerilmiyor.
Sadecetahllara,meyvevesebzelereizinveriliyor.
Bireydedoygunlukhissihiolumuyor.
Yemeklersonderecelezzetsiz.
Lifligdalarnfazlatketimisonucuminerallerinemilimi
bozuluyor.
Barsaklardasrekliolarakgazoluuyor.
Sadecetektipgdanerendiyetler

YumurtaDiyeti

Meyve,PirinDiyeti
Dieryenidiyetler
Etvepatateskarmlargibigdakombinasyonlarn
nermeyenbutrdiyetlerinbarsaklarda
ptrifikasyonyaptnilerisren,bunabalolarakda
baztoksikmaddelerinkandazehirlenme,imanla
yolatnilerisrenbudiyetleringvenilirliinin
olmadokak.
Ancakbutrdiyetleriuygulayanlardabeslenme
yetersizliigrlmekte.
Sahtekarlk
Modadiyetlerinbykbirksm
Ksasreuygulanabiliyor,
Bireylerintketimalkanlklarndaherhangibirolumlu
davrangelimesinisalyamyor,
Ksasredeverilenkilolarntekraralnmasnayolayor.

Ancak:
nemlibirPazar oluturuyor,
Salkldiyetler
Dengelibirbeslenmemodeliiindekilokaybn
hedefleyendiyetler
Budiyetlerbilimseldergilerdeyaynlanyor,yeterlibilgi
veriyorve
Bireylerinskaralklarladengelibeslenmeiingerekli
gdalarsemeleri,uygunporsiyonlartketmeleriiin
ynlendiriyor.

Ortaderecedekalorikstlamasnerendiyetler
Arderecedekalorikstlamasnerendiyetler
Ortaderecedekalorikstlamas
nerenler
Gnde10001800kalorilikolarakplanlanyor,
Makrobesinlerinyeterlivedengeliolmasnadikkat
ediliyor,
Diyetlebirlikteegzersizprogramlarneriliyor,
Kiininyemekdavranlarnndeitirilmesini
neriyor,
Mmknseailehekiminindedenetiminitalepediyor.
Arderecedekalorikstlayan
diyetler
Gnde800kalori,
Hekimnezaretindeuygulanmas,
Vitaminvemineraltakviyesineriliyor.

Budiyetlerksasreiindekilovermesigereken
(ameliyatncesigibi)bireylereveriliyor.
Arderecedekalorikstlayan
diyetler:SORUNLAR
Organlardazelliklekalpdokusunakayplar
Kanpotasyumdeerlerininazalmasnedeniylekalp
yetmezligi
Uygulamasokzorvepahall
Potansiyelguthastal
Potansiyelbbrektalaroluumu
Formula diyetler
Tketecekleriporsiyon
miktarlarnayarlayamayan
bireylereneriliyor.
ncedenhazrlanm,
paketlenmigdalarntketimi
eitaz,ksazamandaskc
oluyor,
Pahall
Davrandeiiklii
gelitirmiyor.
Nutrigenetikalmalar
Beslenmenin baz bireylerde belirli hastalklar asndan ciddi
bir risk faktr olabildiinden hareketle nutrigenetik
(beslenme genetii), beslenme ile kiinin genetik yaps
arasndaki ilikiyi molekler seviyede aratran ve ortaya koyan
bir bilim daldr.
FerideKOCAKAYA,YeldaTARKANARGDEN

Nutrigenetik,bireyinkaltsalyapsnngereklerineuygun
beslenmealkanlklarnnbelirlenmesiyoluyla,yatknlk
tadhastalklardanolabildiinceuzakkalmasve
yksekyaamkalitesininsalanmasolaraktanmlanabilir.
Nutrigenetikimanlaare
olabilirmi?
Bualandakialmalarhenzyeni.
Kiilerin beslenmelerinde o kiinin gda ihtiyac,
beslenme durumu ve genetik yaps ile ilgili bilgilere
dayanarak yaplacak dzenlemeler, kronik hastalklara
kar koruyucu, hastaln iddetini azaltc ve hatta
tedavi edici olabilir.
imanlktedaviedilebilirmi?
Evetedilebilir.
Hereydenncebeslenmeprogramkiiyezel
olmaldr.
Beslenmeprogram;bireyinaztadnbozmayacak
ekilde,sosyoekonomikdurumunauygun,yaam
tarznaadapteedilmiolarak,esnek,beslenme
alkanlklarnuzundnemdedeitirecekekilde
sunulmal,ksadnemliacele(ok)programlar
uygulanmamaldr.
imanlktedavisianaunsurlar
Gnlkgdatketiminidengeliveyeterlibirdzene
sokmak,
Porsiyonmiktarlarnazaltmak,
Fizikselhareketiartrmak,
Kltrmzevealkanlklarmzauygungdalarayer
vermek
Yaamtarzmzdeitirmek
Kombineyntemler
Beslenmetedavisivefizikselaktiviteninartrlmasile
birliktedavrandeiikliitedavisikesinlikle
gereklidir.Beslenmetedavisiveegzersizindavran
deiikliitedavisiilebirliktekullanldkombine
tedavilerhemarlkkaybnsalamadahemde
kaybedilenarlnkorunmasndabykbaar
salamaktadr.
Davrandeiiklii
Davrandeiikliisalamaktakiama,beslenmeileilgili
olanolumsuzdavranlarnmrboyukalcolarakolumlu
davranlarhalinegetirilmesinisalamaktr.Butedavihem
kilovermedehemdekaybedilenvcutarlnn
korunmasndayararldr.
Davrandeiikliitedavisininnemlihedeflerivardr.
Bunlar;
1.Uygunolmayanbeslenmealkanlklarndanvazgemek,
2.Vazgeilemeyenbeslenmealkanlklarnazaltmak,
3.Uygunbeslenmevefizikselaktivitealkanlklarn
salamakvetekrarlamak
4.Uygunolmayanbeslenmealkanlklarnnolumsuz
sonularnvurgulamaktr.
Nasluygulayalm?
Herbireybirdierindenfarkldr
Bireyinzellikleridikkatealnarakbeslenmeeitimi
verilmeli,
Uygunfizikselhareketprogramlardzenlenmeli
Yeniyemekyemedzenininbirmrboyusreceine
inandrlmal,
Ktrne,alkanlklarnagrediyetler
planlanmaldr.
Nasluygulayalm?
Porsiyonkontrol,
Yemeklerinenerjiyounluu,
Yemekyemeskl,
Yemekyemehznnkontrol,
Yemeklerinlezzetiveyenebilirlii,
Yemeklerindoygunlukduyusunummknolduunca
abukgelitirecekekildesunumu.
Trkmutfavediyetler
Trkmutfandayeralanyemeklerdikkatle
incelenirsebiroununbesineleri,enerji
younluklarveeitlerinindiyetasndanokuygun
olduugrlecektir.
Trkmutfayarnnsalklbeslenmemutfadr.
Teekkrler