PN-EN ISO 15614-1 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali.
Badania technologii spawania. Cz 1: Spawanie ukowe i gazowe stali oraz spawanie ukowe niklu i stopw niklu PN-EN ISO 15614-2 Specyfikacja i kwalifikowanie technologii spawania metali. Badania technologii spawania. Cz 2: Spawanie ukowe aluminium i jego stopw PN-EN 287-1 Spawalnictwo Egzaminowanie spawaczy PN-EN ISO 3834-3 Spawalnictwo. Spawanie metali. Standardowe wymagania dotyczce jakoci w spawalnictwie PN-EN ISO 15792-1 Spawalnictwo. Materiay dodatkowe do spawania. Metody bada. Zcza prbne do wykonywania prbek stopiwa ze stali, niklu i stopw niklu. PN-EN ISO 15792-2 Spawalnictwo. Materiay dodatkowe do spawania. Metody bada. Przygotowanie zczy prbnych ze stali metod jedno- lub dwuciegow do wykonywania prbek. PN-EN ISO 15792-3 Spawalnictwo. Materiay dodatkowe do spawania. Metody bada. Badanie przydatnoci materiaw dodatkowych do wykonywania spoin pachwinowych w rnych pozycjach PN-EN 875 Spawalnictwo. Badania niszczce spawanych zczy metali. Prba udarnoci. Usytuowanie prbek, kierunek karbu i badania. PN-EN 876 Spawalnictwo. Badania niszczce spawanych zczy metali. Prba rozcigania prbek wzdunych ze spoin zczy spawanych. PN-EN 895 Spawalnictwo. Badania niszczce spawanych zczy metali. Prba rozcigania prbek poprzecznych. PN-EN 5173 Spawalnictwo. Zcza doczoowe metali. Prba zginania. PN-EN ISO 6892-1 Metale. Prba rozcigania. Metoda badania w temperaturze otoczenia. PN-EN ISO 10002-5 Metale. Prba rozcigania. Metoda badania w podwyszonych temperaturach. PN-EN 1043-1 Spawalnictwo. Badania niszczce spawanych zczy metali. Prba twardoci. Prba twardoci zczy spawanych ukowo. PN-EN 1043-2 Spawalnictwo. Badania niszczce spawanych zczy metali. Prba twardoci. Prba mikrotwardoci zczy spawanych ukowo. PN-EN 10045-1 Metale. Prba udarnoci sposobem Charpyego. Metoda badania. PN-EN 1320 Spawalnictwo. Badania niszczce spawanych zczy metali. Prba amania. BADANIA MECHANICZNE
PN-EN 1321 Spawalnictwo.
Badania niszczce spawanych zczy metali. Badania makroskopowe i mikroskopowe zczy spawanych Normy zwizane z badaniami mechanicznymi PN-EN 377-1 Pobieranie i przygotowywanie prbek i odcinkw prbnych z wyrobw stalowych. Prbki i odcinki prbne do bada wasnoci mechanicznych PN-EN 377-2 Pobieranie i przygotowywanie prbek i odcinkw prbnych z wyrobw stalowych. Prbki do oznaczania skadu chemicznego PN-EN ISO 14284 Stal i elazo. Pobieranie i przygotowywanie prbek do oznaczania skadu chemicznego. PN-EN ISO 6507-1 Metale. Pomiar twardoci metali sposobem Vickersa od HV0,2 do HV100. Metoda bada
Badania mechaniczne maj na celu stwierdzenie zgodnoci wymaganych cech materiau z
wymaganiami odpowiednich norm przedmiotowych przepisw, dokumentacji konstrukcyjnej i warunkw technicznych odbioru. Okrelenie wasnoci wytrzymaociowych przeprowadza si w oparciu o badania materiau poddanego rnym obcieniom: statycznym (statyczne rozciganie, zginanie, ciskanie, skrcanie), dynamicznym (udarno, twardo, cieralno), zmczeniowym (wielokrotne przemienne zginanie materiau, prba zginania poczona ze skrcaniem), dugotrwaym (pezanie, relaksacja). Skutkiem mechanicznego oddziaywania obcie zewntrznych jest wystpienie si wewntrznych (napre) i odksztace. Pomidzy niepreniami i odksztaceniami ma miejsce zaleno natury fizycznej (prawo Hookea). Podstawowe badania niszczce: prba statycznego rozcigania, prba statycznego zginania, prba udarnoci, prba twardoci, badania metalograficzne. Dodatkowe badania niszczce: badanie odpornoci na pkanie kruche metodami mechaniki pkania oraz za pomoc prby grubej pyty, prba ciskania, prba cinania, prba tocznoci, prba amania, badania zmczeniowe, badanie odpornoci na pkanie lamelarne (prba Z).
BADANIA ZCZY PRBNYCH ZAKRES BADA
Nr uwagi Zcze prbne Rodzaj bada Zakres bada pod tablic Badania wizualne 100% Badania radiograficzne lub ultradwikowe 100% 1 Kontrola obecnoci pkni powierzchniowych 100% 2 Prba rozcigania 2 prbki Zcze doczoowe Prba zginania poprzecznego 2 prbki zginanie od strony lica 3 2 prbki zginanie od strony grani Prba udarnoci 2 zestawy 4 Prba twardoci wg wymaga 5 Badania makroskopowe 1 prbka Zcze teowe z penym Badania wizualne 100% 6 przetopem Kontrola obecnoci pkni powierzchniowych 100% 2, 6 Odgazienie rurowe z Badania ultradwikowe 100% 1, 6, 7 BADANIA MECHANICZNE
penym przetopem Prba twardoci wg wymaga 5, 6
Badania makroskopowe 2 prbki 6 Spoina pachwinowa w Badania wizualne 100% zczu blach Kontrola obecnoci pkni powierzchniowych 100% 2, 6 Spoina pachwinowa w Badania makroskopowe 2 prbki 6 zczu z rur Prba twardoci wg wymaga 5, 6 Uwaga 1: Badania ultradwikowe nie stosowane dla t<8 mm i dla gryp materiaowych 8, 10, 41-48 Uwaga 2: Badania penetracyjne wg ISO 3452 lub badania magnetyczno-proszkowe. Dla materiaw nie ferromagnetycznych przeprowadza si tylko badania penetracyjne Uwaga 3: 2 prbki do prby zginania z rozciganiem od strony licz i 2 prbki do prby zginania od strony grani spoiny mona zastpi 4 prbkami zginania bocznego dla gruboci t12 mm. Uwaga 4: 1 zestaw prbek dla spoiny i 1 zestaw prbek dla SWC; badania wymagane jedynie dla t12 mm. Normy dotyczce stosowania mog wymaga bada dla gruboci materiau t<12 mm. Temperatura powinna by wybrana przez producenta z uwzgldnieniem zastosowania lub normy dotyczcej stosowania (nie powinny by nisze ni dla materiau podstawowego). Uwaga 5: nie wymaga si dla materiaw grupy 1.1 i 8, 41-48. Uwaga 6: Badania te nie daj informacji o wasnociach mechanicznych zcza. Tam gdzie te wasnoci s wymagane naley przeprowadzi dodatkowo kwalifikacj np. przez kwalifikowanie spoiny czoowej. Uwaga 7: Dla rur o rednicy zewntrznej 50 mm nie wymaga si bada ultradwikowych. Dla rur o rednicy zewntrznej 50 mm, jeli nie mona wykona ze wzgldw technicznych badania ultradwikowego naley wykona, jeeli to moliwe badania radiograficzne.
Wasnoci mechaniczne metali:
statyczna prba rozcigania (PN-EN 895) polega na rozciganiu prbki a do zerwania i wyznaczeniu jednej lub wicej wasnoci mechanicznych. Jeeli nie ustalono inaczej, prb naley przeprowadzi w temperaturze 1035C (przy zaostrzonych wymaganiach: 205C). Rm wytrzymao na rozciganie [MPa], Ag wyduenie procentowe nieproporcjonalne przy najwikszej sile [%], Agl wyduenie procentowe cakowite przy najwikszej sile[%], A wyduenie procentowe po rozerwaniu [%] Lu L0 A= x100% L0 At wyduenie procentowe cakowite przy rozerwaniu [%] ReH grna granica plastycznoci [MPa] ReL dolna granica plastycznoci [MPa) Statycznej prbie rozcigania poddawane s prbki materiau podstawowego (w tym prba Z), zcza doczoowe (prbki poprzeczne i wzdune), stopiwo, zcza ze spoinami pachwinowymi (zcze krzyowe), zcza nakadkowe ze spoinami poprzecznymi i podunymi (szkice 2.2). prba zginania zczy doczoowych (PN-EN 5173) polega na zginaniu prbek od strony lica i grani, przy czym lico i gra spoiny obrabia si mechanicznie do gruboci materiau spawanego. Prbie zginania poddaje si po dwie prbki od strony i lica i grani spoiny lub dwie prbki metod zginania bocznego. Prbk uznaje si za dobr, gdy osiga si najmniejszy dopuszczalny kt gicia bez wystpienia zewntrznych wad w postaci rys lub naderwa. Jeeli podczas bada zostan zauwaone w spoinie rysy lub pknicia, a najmniejszy wymagany kt gicia nie zosta osignity, to zcze ocenia si negatywnie. prba udarnoci (PN-EN 10045) polega na okreleniu jakoci spoiny na podstawie zamania prbki. Ze zcza spawanego doczoowego o gruboci powyej 10 mm wycina si prbk o wymiarach 10x10x55 mm. W spoinie prbki wycina si karb w ksztacie litery V na gboko 2 mm, szeroko 2 mm, kt rozwarcia 45o i promieniu 0,25 mm. Przyjty poziom udarnoci dla stali niskowglowych wynosi KCV=35 [J/cm 2]. Praca amania ustalana jest w zalenoci od gatunku stali i wynosi 27J, 40J lub 60J. Po zamaniu prbki ustala si poziom jej udarnoci w J/cm 2. Na podstawie przeomu prbki ocenia si niezgodnoci wystpujce w spoinie. Obserwacje dotycz gwnie ziarnistoci (gruboziarnista czy drobnoziarnista struktura). Na tej podstawie mona okreli np. przegranie spoiny. Poza tym na przeomie spoiny mog by widoczne inne niezgodnoci, jak przyklejenia, zaulenia, pcherze itp. prba twardoci (PN-EN ISO 6507-1) odbywa si przy pomocy wgbnika o kcie =136. Minimalna ilo odciskw w zczu spawanym: 3 w spoinie+3 po obu SWC+po 3 w obu materiaach rodzimych. 1 odcisk w SWC musi by wykonany jak najbliej linii wtopienia. BADANIA MECHANICZNE
Dopuszczalna maksymalna twardo HV10 (wg PN-EN ISO 15614)
Grupa stali wg ISO 15608 Bez obrbki cieplnej Po obrbce cieplnej 1(1), 2 380 320 3(2) 450 380 4, 5 380 320 (3) 6 350 9.1 350 300 9.2 450 350 9.3 450 350 Uwaga 1: Jeli badania twardoci s wymagane Uwaga 2: Dla stali o Remin>885 Mpa obowizuj specjalne uzgodnienia