Life Coaching

Relacje w Rwnowadze
Life Coaching
Relacje w Rwnowadze

red. Katarzyna Ramirez-Cyzio

 Spis treci

Wstp .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Katarzyna Ramirez-Cyzio

Life coaching menedera .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Dagmara Misek

Self coaching . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Boena Wujec

Sport wLife coachingu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

Katarzyna Wodarczyk

Coaching wnurcie poznawczo-behawioralnym

podstawowe zaoenia imodel pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Barbara Zych

Pani Terapia iPan Coaching, czy to maestwo moe si uda? . . . . . . . 49

Anna Syrek-Kosowska

Coaching par wwietle psychologii mioci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Lidia Czarkowska

Kochaj siebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Eva-Maria iWolfram Zurhorst

Zwizki, czyli cae prawdziwe ycie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87

Renata Dziurdzikowska, Benedykt Peczko

Niebo RAZEM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Anna Ratajczyk, Piotr Pilipczuk

Oautorach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
 Wstp
dr Katarzyna Ramirez-Cyzio

Rzecz nie polega jak spenia marzenia.

Rzecz polega na tym, jak pokierowa swoim
yciem. Jeli zrobicie to wsposb waciwy,
karma sama dokona reszty. Wasze marzenia si speni
R. Pausz Ostatni wykad

Budowanie rwnowagi pomidzy yciem zawodowym iosobistym jest we wspcze-

snym wiecie bardzo trudne. Tempo ycia, ilo bombardujcych nas informacji, zada,
koniecznych do zaatwienia spraw, ciekawych miejsc do odkrycia, to wszystko spra-
wia, e rzadko mamy okazj przystan, zastanowi si. Wiele osb uwaa, e mona
oddzieli wyran lini swoje ycie zawodowe od osobistego, wiele prbuje nawet
realizowa taki pomys na ycie. Jednak czowiek aby by wharmonii potrzebuje spj-
noci we wszystkich obszarach swojego ycia, potrzebuje wkadym ztych obszarw
budowa relacje. Nie da si na dusz met trwa wprzekonaniu, e: wpracy jestem
innym czowiekiem, wdomu innym. To przynosi prdzej czy pniej poczucie braku
komfortu, niespenienia. Bywa, e menederowie, ktrzy tylko odgrywaj swoj rol,
po latach dowiadcze chc znowu by sob, ale jest im ju trudno wyj ztej sytuacji,
bywa, e wpadaj wdepresj, staj si agresywni wstosunku do pracownikw lub nie
potrafi ju by naturalni iprawdziwi, wic ich zwizki si rozpadaj.
Majc dowiadczenie wbusiness coachingu widzimy wPracowni Satysfakcji, e
trzeba spojrze na temat rwnowagi wyciu bardzo szeroko, e nie mona oddzieli
sfery zawodowej od osobistej. Zaprosilimy wic rodowisko profesjonalistw (coachw,
terapeutw, lekarzy), ktrzy na codzie spotykaj si zosobami, ktre pogubiy si
wswoich yciowych priorytetach, polskich izagranicznych ekspertw oraz menede-
rw aby po raz pierwszy wPolsce tak szeroko poruszy temat Life coachingu.
Ksika, ktr trzymacie Pastwo wrku nie ma aspiracji wyczerpania tematu ani,
tym bardziej, bycia przewodnikiem po Life coachingu to tylko pocztek rozmowy na
ten temat, to prba spojrzenia zszerokiej perspektywy na obszar stosunkowo wPolsce
nowy, jeszcze nie uporzdkowany. Itak, jak temat ten si rozwija wrne kierunki,
wrnym stylu- tak wanie zaprojektowalimy t ksik.
8 dr Katarzyna Ramirez-Cyzio

Artyku Dagmary Miasek Life coaching menedera rozpoczyna nasz rozmow.

To wanie praca zmenederami pozwolia nam spojrze idostrzec wag tematu Life
coachingu dla wikszych systemw, wktrych funkcjonujemy: dla rodziny, dla orga-
nizacji. Pracujc coachingowo wbiznesie wielokrotnie widzielimy, jak wane jest
holistyczne podejcie do czowieka, jak czsto ycie prywatne determinuje funkcjo-
nowanie zawodowe czowieka ijak bardzo praca wpywa na sposb funkcjonowania
rodziny. Jednak nie zawsze meneder, obciony nadmiernie obowizkami zawodo-
wymi, pogubiony wrelacjach rodzinnych lub zupenie samotny ma moliwo wspar-
cia ze strony coacha.
Dlatego wydaje si wane szerzenie idei self coachingu, oktrym pisze Boena
Wujec wswoim artykule (Self coaching).
Jednym ze sposobw rozwoju Self coachingu, ajednoczenie jednym ze sposobw
pracy zcoachem jest sport. Umiejtno wykorzystania zasobw tkwicych wsporcie
iprzeniesienie ich do codziennego funkcjonowania zawodowego opisuje Katarzyna
Wodarczyk trenerka sportowa icoach- wartykule Sport wlife coaching.
Znajdziecie tu Pastwo artykuy stricte naukowe poruszajce wprzystpny, ajed-
noczenie bardzo rzetelny, sposb tematyk Life coachingu, min. opartego oteorie
poznawczo behawioralne (B. Zych: Coaching wnurcie poznawczo-behawioralnym
podstawowe zaoenia imodel pracy) czy profesjonalnie, po raz pierwszy wPolsce,
tak gboko omwiony przez dr A. Syrek-Kosowsk temat rnicy pomidzy psy-
choterapi acoachingiem (Pani Terapia iPan Coaching, czy to maestwo moe si
(nie)uda?). Ten temat tak wany dla kadego coacha iterapeuty zosta jasno opisany,
aIndex coachowalnoci pozwoli ju na pierwszym spotkaniu okresli jakiego wspar-
cia potrzebuje Klient.
Wnaukowym nurcie osadzony jest take artyku dr Lidii Czarkowskiej Coaching
par wwietle psychologii mioci. Jednoczenie rozpoczyna on rozmow orelacji
wzwizkach. Temat czsto wpracy biznesowej pomijany, ajak ju wczeniej powie-
dziano niezmiernie istotny dla efektywnego funkcjonowania zawodowego.
Zarwno tytu wypowied E M iW. Zurhorst: Kochaj siebie, jak itytu rozmowy
R. Dziurdzikowskiej iB. Peczko: Zwizki, czyli cae prawdziwe ycie mwi same
za siebie.
Budowanie poczucia wasnej wartoci, umiejtno zadbania oswoje ycie pozwala
wduszej perspektywie nie tylko budowa satysfakcjonujce zwizki, ale take by
zrwnowaonym, skutecznym menederem, dojrzaym pracownikiem. Icho dla
wielu znas praca jest bardzo istotna, to gdy zperspektywy czasu spojrzymy na nasze
ycie, wktrym potrafilimy unikn puapek zudnych przyjemnoci, zauwaymy,
e kluczowe momenty nastpoway wwczas, gdy przeywalimy mio, gdy bez roz-
gosu robilimy co dobrego dla innych 1. Dlatego wanie ksik zamykaj refleksje
A. Ratajczyk iP. Pilipczuka, opiknym tytule: Niebo RAZEM.

Coelho P., Drummond H.: Najwikszy dar, wiat ksiki, Warszawa 2009, s.73.
1
Wstp 9

Cao naszej publikacji zostaa uzupeniona ilustracjami obrazw Mariusza Cyzio

niech bd inspiracj dla tych wszystkich, ktrzy odkryli swj talent, ale cigle nie
maj czasu, przestrzeni lub odwagi by go rozwija Idla tych, ktrzy nadal poszukuj
Ta ksika jest jednym zelementw spotkania si wielu wspaniaych ludzi zafa-
scynowanych tematem czowieka, jego funkcjonowania wwiecie, wsparcia wjego
rozwoju. Ta ksika, poza pierwsz wPolsce konferencj powicon Life coachin-
gowi (listopad 2010), jest pocztkiem rozmowy... bo wtedy wszystko stao si jasne.
Nie trzeba czeka na kogo wyjtkowego, kto przyjdzie izmieni wiat. Liczy si kady.
Kady dobry uczynek jest malekim cudem. Iwszystkie si cz. Wsplnie nabieraj
niezwykej mocy iciaru tak wielkiego, e mog przechyli szal, nawet jeli na drugiej
spoczywa ciki kamie. Wystarczy tylko, by wszyscy ludzie uwierzyli izaczli dziaa.2
Dzikuj Wam wszystkim, e tworzycie znami ten dialog...

WarszawaMisk padziernik 2010

Davis J.: Ksiga nowej drogi, Prszyski iS-ka, Warszawa 2009, s. 152.
2
 Life coaching Menadera
Dagmara Misek

Wjaki sposb, iczy wogle, Life coaching przenika si zbussiness coachingiem, kt-
rego gwnym celem jest zwikszenie efektywnoci pracy menadera, doskonalenie jego
kompetencji zwizanych zzarzdzaniem? Jeli popatrzymy na proces coachingu jako
holistyczne podejcie do rozwoju czowieka, ktry funkcjonuje wrnych systemach, to
odpowied nasuwa si sama. Nie jest moliwe oddzielenie jednego systemu np. zawo-
dowego, od systemu rodzinnego. Podobnie jak nie jest moliwe podzielenie czowieka
na rne czci iodseparowanie jednej od drugiej. Proces coachingowy przebiega holi-
stycznie isystemowo woparciu ojeden system wartoci, jeden zbir zasobw, uczu,
umiejtnoci jednego czowieka.

Liczne badania oraz trendy rynku wskazuj, e coaching jest jednym ze skuteczniej-
szych narzdzi doskonalenia kompetencji menaderskich iwdraania ich wcodzien-
nej pracy. Proces oparty oindywidualne cele klienta, coach skupiony jedynie na jego
potrzebach, adekwatny dobr zada iwicze gwarantuj zindywidualizowane podej-
cie, atym samym konkretne, spodziewane efekty. Pracujc zmenaderem mwi si
ocoachingu biznesowym czyli takim, wktrym proces skupia si wok tematw
zawodowych, zwizanych zorganizacj.Izjakiego powodu przyjo si, e nie ma
on nic wsplnego zLife coachingiem.
Czy wistocie tak wanie jest?
Najczciej gwnym efektem coachingu menaderskiego, najoglniej rzecz ujmu-
jc, ma by lepsza, bardziej efektywna postawa menaderska. Przekada si ona na
skuteczne zarzdzanie, mierzone okrelonymi wynikami.
Innymi sowy proces odnosi si do obszarw zawodowych, wzrostu efektywnoci
menadera, doskonalenia jego kompetencji zarzdczych takich jak delegowanie, komu-
nikacja, motywowanie, rozliczanie iinne. Cokolwiek jest celem klienta na coaching
menaderkich jest wsposb oczywisty zwizne zjego miejscem pracy, zorganizacj,
zespoem, ktrym zarzdza.
12 Dagmara Misek

RODZINA KARIERA

PODRE MIO

DZIECI
ROZWJ
OSOBISTY

RELACJE PIENIDZE
Rysunek 1. Przykad koa ycia Klienta
Rysunek 1. Przykad koa ycia Klienta
Zarwno klient, jak ijego przeoony (bdcy stron wkontrakcie coachingowym)
spodziewaj si, e cay proces coachingu menaderskiego bdzie toczy si wramach
ycia zawodowego. Aspekty ycia osobistego nie s brane pod uwag przy ustalaniu
kontraktu coachingu, apodana zmiana zwizana jest zfunkcjonowaniem mena-
dera wpracy.
Czy jest jednak moliwe izasadne skupienie si na doskonaleniu kompetencji
menaderskich bez odniesienia si do ycia osobistego klienta? Czy skuteczny coach
jest wstanie tak prowadzi proces, eby omin wtki rodzinne, prywatne, pozornie
nie zwizane zprac klienta? Oczywiste jest, e to klient wyznacza kierunki pracy,
niemniej jednak to coach zadaje pytania wtaki sposb, aby zmiana bya najbardziej
skuteczna iefektywna. Aczy wobec tego moe pomin milczeniem aspekty osobi-
stego ycia swojego klienta?
Osobicie uwaam, e nie. Efektywny coaching to coaching holistyczny, prowa-
dzony wujciu systemowym, odnoszcy si do czowieka, jako caoci, anie wycin-
kw. Kady czowiek yje jednym yciem skadajcym si zrnych aspektw. Ijest
tym bardziej szczliwy ispeniony, im bardziej utrzymuje owe rne aspekty ycia
wrwnowadze iharmonii. Dlatego nie sposb pracujc nad okrelon zmian wjed-
nym obszarze, cakowicie odci si od inncyh wanych elmentw ycia.

Jeden czowiek, jeden coaching

Czsto menaderowie mylc oswojej efektywnoci wwiecie biznesu, zostawiaj
zboku ycie osobiste. Chc wierzy, e jedno na drugie nie wpywa, e jedno od dru-
giego nie zaley. Inawet czsto udaje im si przez jaki czas funkcjonowa wtakich
zaoeniach. Na dusz met jest to jednak po prostu niemoliwe iniekonstruktywne,
Life coaching Menadera 13

dlatego e to nie s dwa, trzy ycia, ajedynie rne obszary jednego ycia, ktre
warto pielgnowa wcaoci, patrze na nie systemowo, anie wkawakach. Anali-
zowa irozumie, wjaki sposb obszar zawodowy wpywa na rodzinny czy osobisty
iodwrotnie. Tylko wwczas jest szansa na stworzenie spjnej caoci. Czowiek posiada
jeden zbiornik zasobw, jest jednym rdem energii, uczu, marze, kompetencji.
Nie da si go podzieli, bo wwczas korzystaby tylko zpoowy swoich moliwoci,
mniej lub bardziej wiadomie odcinajc dostp do pozostaej czci zasobw.

rod
ist
ob

zin
os

ny

zawodowy

Rysunek 2. Trjkt rwnowagi

Autor:
Rysunek Mariuszrwnowagi
2. Trjkt Cyzio
Autor: Mariusz Cyzio
Dbanie rwnomiernie owszystkie aspekty ycia: rodzinne, osobiste izawodowe, tak
jak to przedstawia trjkt rwnoboczny, daje moliwo odkrywania oraz wykorzy-
stywania wpeni osobistego potencjau.
Dlatego efektywny bussiness coaching musi uwzgldnia wszystkie aspekty ycia
klienta. Wejcie na grunt ycia osobistego czy rodzinnego wbusiness coachingu zacho-
dzi wwielu momentach ito wzasadzie ju od samego pocztku procesu.
Bdc na etapie diagnozy sytaucji, wjakiej znajduje si klient, pytamy go onaj-
waniejsze obszary wyciu odnoszc si do caoci, anie tylko do sfery zawodowej.
Klient wymienia ich osiem iokrela na ile jest zadowolony, usatysfakcjonowany
poziomem ich realizacji, zadbania przez siebie. Najczciej obok tematw zwizanych
zyciem zawodowym, jak kariera, pienidze, pozycja, pojawiaj si te, odnoszce si
do ycia osobistego irodzinnego, jak dom, dzieci, ona, przyjanie. Tym samym od
razu buduje obraz caego ycia iwidzi na ile panuje wnim rwnowaga.
Najczciej poziomy zadowolenia s bardzo zrnicowane. Wjednych obszarach
jest on wysoki, awinnych bardzo niski. Inierzadko zdarza si tak, e omawiany na
etapie wstpnym cel coachingowy jest rozbieny ztym, wjaki sposb klient naprawd
postrzega swoje ycie oraz wynikajcy ztego kierunek zmiany. Bardzo szybko okazuje
14 Dagmara Misek

si, e doskonalenie kompetencji menaderskich jest rzecz wtrn do prawdziwych

potrzeb rozwojowych klienta, ktre wi si zprywatnymi aspektami ycia. Cho
oczywicie one silnie oddziaywuj na poziom kompetencji menaderskich, ktre
rozwin si wkonsekwencji pracy nad zmian wsferach ycia osobistego.

Istota zmiany
Przykadem obrazujcym takie przejcie od obszaru zawodowego do prywatnego moe
by sytuacja, wktrej pocztkowo celem coachingowym byo doskonalenie kompe-
tencji komunikacji wzespole.
Przedstawione potrzeby rozwojowe dotyczyy rozwoju umiejetnoci suchania,
przyjmowania informacji zwrotnej, budowania kontaktu zpracownikami. Ju po
pierwszej sesji, na ktrej pado pytanie owane obszary wyciu, jasne stao si, e wyej
wymienione umiejtnoci ujawni si wmomencie, kiedy klient osignie poczucie rw-
nowagi, spokoju, wywaenia midzy yciem zawodowym aosobistym. Wmomencie
kiedy przestanie gna zrealizacj zada ipowica ca swoj energi na prac,
azajmie si dbaniem osiebie ibliskie relacje. Rozwj kompetencji menaderskich
okaza si by konsekwencj zmiany funkcjonowania klienta wyciu rodzinnym.
Takich przykadw jest wiele, gwnie dlatego, e ludziom atwiej angaowa si
wrozwj kariery, zdobywanie pozycji menaderskich ni zajmowa tym, co najwa-
niejsze ajednoczenie najtrudniejsze sob samym ibudowaniem partnerskich rela-
cji znajbliszymi.
Wtaki oto sposb coaching menaderski pynnie przechodzi wLife coaching. Inie
chodzi tu ozmian sposobu pracy, umowy. Life coaching po prostu staje si czci
business coachingu. Pojawia si wodpowiedzi na realne potrzeby rozwojowe klienta
idziki temu jest tak skutecznym narzdziem. Dziki swojej elastycznoci, uwano-
ci na proces, coach zajmuje si tym, czego dostarcza mu klient podczas sesji, aco jest
wynikiem jego prawdziwych pragnie.
Life coaching przenika si zbusiness coachingiem podczas caego procesu. Jest jego
czci. Dlatego nie ma sensu sztuczne tworzenie kategorii, rozdzielanie ich. Coaching
pracuje na wielu paszczyznach, co pozwala na systemowe ujcie rozwoju czowieka.

System wartoci abudowanie rwnowagi

Rwnie samo doprecyzowanie celu wie si zdookreleniem wartoci, ktre czy-
ni go wanym. System wartoci kady znas ma jeden, niezalenie od realizowanych
wdanym momencie zada. Wartoci, ktrymi czowiek kieruje si wyciu s takie
same wobszarze zawodowym, osobistym irodzinnym. Inaczej nie byyby warto-
ciami. Oczywicie jedne znich mog bardziej odnosi si do ycia zawodowego,
ainne do rodzinnego, ale nadal jest to ten sam system wartoci. Czsto precyzujc cel
na coaching menaderski okazuje si, e stoj za nim wartoci zwizane zrodzin,
zyciem osobistym. Zbudowaniem rwnowagi iharmonii, tzw. work-life balance.
Life coaching Menadera 15

Wopisywanym powyej przykadzie, gwn wartoci stojc za doskonaleniem

kompetencji komunikacji by spokj. Spokj rozumiany, jako zwolnienie tempa, wyci-
szenie, cieszenie si urokami ycia, pewno siebie, ktry mia si przejawia zarwno
wpracy, jak iwdomu, wrelacji zbliskimi. Ten spokj wewntrzny mia pozwoli na
bardziej efektywne komunikowanie si zpracownikami iprzeoonymi. eby jednak
to mogo mie miejsce klient musia najpierw zadba osfer osobist, osiebie, znajdu-
jc wsobie zgod isi na budowanie wewntrznej rwnowagi. Tak naprawd dopiero
zadbanie ote aspekty ycia pozwolio zaj si efektywnie rozwojem menaderskim.
Trudnoci wyciu osobistym, ukrywane izmiatanie pod dywan uniemoliwiaj
satysfakcjonujcy rozwj zawodowy. S jak ciana bez drzwi, ktre moesz odnale
dopiero przy szerszym spojrzeniu, ktre moliwe jest po rozwizaniu niewidzia-
nych problemw.
Warto tu wsponie ogranicy midzy Life coachingiem aterapi. Coaching moe
uwolni silne blokady, uczucia, traumy, ktrymi mona si zaj podczas terapii.
Coach musi by tego wiadomy. Jednak wtym miejscu myl opotrzebach rozwojo-
wych klienta, ktre wymagaj uruchomienia odpowiednich zasobw, pozwalajcych
na zmian, anie gbokiej pracy psychoterapeutycznej.
Wtakich momentach kady coach musi sam wzi odpowiedzialno za to, do
jakiej granicy dochodzi, gdzie jego kompetencje nie s wystarczajce.
Coraz czciej dla klienta, modego menadera, wane staje si osiaganie iutrzy-
mywanie wewntrznej rwnowagi. Jest to dla nich tym waniejsze, e jak wskazuj
badania, pracownicy utrzymujcy rwnowag midzy yciem zawodowym aosobi-
stym s bardziej efektywni icoraz bardziej cenieni przez korporacje budujce kultur
opart na zarzdzaniu potencjaem swoich pracownikw.
Wprocesie coachingu okazuje si, e tzw. work-life balance staje si nadrzdn
wartoci wobec rnych celw. Ajej osignicie wymaga stworzenia spjnej wizji
iujcia rozwoju we wszystkich trzech paszczyznach ycia: rodzinnej, osobistej izawo-
dowej. Niemal kady znas jest stworzony do ycia wrodzinie, tak samo jak kady
chce realizowa wasne zawodowe aspiracje ispenia osobiste marzenia. To wszystko
mona pogodzi jeli okreli si spjny system wartoci.

Worek zzasobami
Kolejne odniesienie do osobistych aspektw ycia wcoachingu menaderskim pojawia
si wmomencie poznawania iokrelania zasobw. Menader odkrywa, e wiele rzeczy,
oktrych myli, e mu ich brakuje, posiada ipotrafi, ale wkontekcie ycia osobistego.
Na gruncie zawodowym, jakby onich zapomina. Iodwrotnie. Wiele umiejtnoci,
ktre przejawia zawodowo, umyka mu wyciu osobistym. Zjakiego powodu tak si
dzieje? Jest to wanie efekt dzielenia siebie na czci, wzalenoci od tego wjakim
obszarze ycia znajduj si na ten moment. Ato zkolei czsto jest przyczyn poczucia
zagubienia, braku rwnowagi iharmonii.
16 Dagmara Misek

Wprocesie coachingu czsto jest to moment wanej refleksji dla klienta e by

moe nie musi on dzieli swojego ycia na czci, eby nad nim zapanowa, eby
nim zarzdza wedug wasnej koncepcji. Menader zaczyna dostrzega, e cele
zawodowe, ktre chce osign bardzo mocno wi si zjego yciem osobistym
i rodzinnym. Pojawia si nowy, nadrzdny cel budowania rwnowagi midzy
yciem osobistym, zawodowym arodzinnym. Coraz mocniej zaznacza si zaleno
midzy osiganiem satysfakcji wyciu zawodowym azadowoleniem winnych obsza-
rach ycia. Iodwrotnie osiganie satysfakcji wyciu rodzinnym mocno koreluje
zmotywacj iefektywnoci wobszarach zawodowych. Dlatego te odklejanie
w procesie coachingu celw zawodowych od kwestii osobistych jest niemoliwe.
Tym bardziej, e im dalej na drodze do zmiany, wyraniej zaznacza si zaleno
efektywnoci menadera wrealizacji zada od jego funkcjonowania wyciu osobi-
stym. Wzwizku ztym, e trudno oddzieli ycie osobiste od zawodowego, wiele
wysiku kosztuje budowanie sukcesu wpracy, jeli ycie osobiste to pasmo poraek
irozczarowa. Nawet jeli pocztkowo udaje si zastpowa pustk wyciu osobi-
stym zawodowymi sukcesami, to na dusz met ucieczka wprac jest tylko p-
rodkiem. Czowiek potrzebuje rwnowagi, ktr niesie satysfakcja izadowolenie
zsiebie we wszystkich aspektach ycia. Ato jest moliwe jeli dy si do zachowa-
nia rwnych proporcji pomidzy tym co rodzinne, osobiste izawodowe. Wane jest
budzenie wiadomoci, rozwijanie odpowiedzialnoci za samego siebie. Rwnowaga
zachodzi wtedy gdy ycie zawodowe nie zawaszcza ycia rodzinnego iodwrotnie,
gdy ycie rodzinne nie odbywa si kosztem zawodowego. Dziki osiganej rwnowa-
dze menader rozwija wsobie automotywacj do dziaania, zwiksza zaangaowa-
nie wrealizacj zada, odkrywa swj potencja, staje si coraz bardziej efektywny.
Staje si gotowy do prawdziwego realizowania celw zawodowych, pozostajcych
wzgodzie zcaym systemem wartoci.
Jednak do osigania owej harmonii potrzebny jest jeszcze jeden czynnik samo-
oakceptacja, wiara we wasne moliwoci imio do samego siebie.
Wprocesie coachingu menaderskiego braki wtych aspektach ujawniaj si
mimochodem, apraca nad ich rozwojem najczciej stanowi kamie milowy na
drodze do zmiany. Czsto brak penej akceptacji siebie klient maskuje kolejnymi
wyzwaniami zawodowymi, dziki ktrym udawadnia sobie swoj warto. Jednak
wsferze osobistych relacji nadal pozostaje pustka, ktra podsyca poczucie niespe-
nienia ismutku. Wprocesie coachingu menaderskiego, podczas pracy zwartociami
iprzekonaniami osobie, oludziach iwiecie, ta pustka utoruje sobie drog idojdzie
do gosu, pokazujc prawdziw istot zmiany. Wtedy okazuje si, e wduej mierze
chodzi ozwikszenie samowiadomoci, poczucia wasnej wartoci, samoakceptacji co
wkonsekwencji przekada si na umiejtno budowania efektywnych, partnerskich
relacji, zarwno wbiznesie, jak iwyciu osobistym. Ite bliskie relacje determinuj
osiganie rwnowagi, zadowolenia we wszystkich aspektach ycia oraz korzystanie
wpeni zosobistego potencjau.
Life coaching Menadera 17

Przekonania na drodze do zmiany

Osiganie prawdziwej zmiany, wobszarze pozytywnego mylenia osobie iswoich
relacjach, czsto utrudniaj przekonania, ktre niewzruszone tkwi wnaszej gowie,
amy wierzymy, e s to prawdy absolutne. Jedne znich maj wydwik pozytywny,
jak na przykad ze wszystkim dam sobie rad. Ale za tym kryje si te puapka, e
wszystko wyciu musz robi samodzielnie tracc zoczu rwnowag irelacje zinnymi.
Inne wygaszaj energi, zniechcaj do dziaania, zatrzymuj wmiejscu, takie jak po
co si bd mczy itak nic nie osign.
Przekonania s filtrami, przez ktre odbieramy otaczajc nas rzeczywisto.
Zbudowane s woparciu odowiadczenia, aprzez swoj niepodwaaln konstruk-
cj utrudniaj dostp do zasobw, powoduj zniechcenie, odbieraj energi, blokuj
budowanie rwnowagi.
Przykadem przekonania, ktre moe wydawa si konstruktywne zpunktu widze-
nia menadera, ale ju niekoniecznie jest takim wkontekcie budowania wewntrznego
spokoju iharmonii jest zdanie nie ma takiej sytuacji, wktrej sobie nie poradz.
Wpewnych sytuacjach takie mylenie dodaje odwagi, ale winnych odbiera zgod na
szukanie wsparcia uludzi. Dlatego przekonania s tak zdradliwe izawsze warto bada
na ile mylenie osobie wdanej sytuacji jest elastyczne wzalenoci od potrzeby. Jed-
noczenie czsto uatwiaj ycie, zwalniajc zmylenia.
Przekonania czsto przytrzymuj klienta wmiejscu, ktry przez swoje mylenie
zajmuje si niewaciwym celem odnoszcym si do powierzchownych, anie tych
gbokich potrzeb zmiany.

WANE WYDARZENIA W MOIM YCIU

I TOWARZYSZCE IM ZASOBY
poczucie

czas
Rysunek
Rysunek3. Linia
Liniaycia
ycia

Wracajc do wczeniejszego przykadu skupienie si na doskonaleniu kompetencji

menaderskich, oznaczaoby zawierzenie przekonaniu klienta, mwicemu, e nie
ma szans na odzyskanie spokoju, budowanie rwnowagi ijedyne co moe zrobi to
skupi si na pracy. Wiara wto, e nie ma szans blokuje wszelk energi do dziaania
wkierunku realnej zmiany. Klient sam zakada sobie ptle na umys, nie sprawdzajc,
czy to wco wierzy jest prawd. Dla niego to mylenie stanowi wystarczajcy dowd
18 Dagmara Misek

iusprawiedliwienie biernoci, braku wysiku, motywacji, awrezultacie iefektw czy

pozytywnej zmiany. Itak jest niby atwiej, ale czy na pewno...?
Pozytywne przekonania (konstruktywne, suce) wymagaj wzicia odpowie-
dzialnoci izmierzenia si zsamym sob.
Wiele osb woli tego unikn izakopuje si wnegatywnym myleniu uzaleniajc
swoje ycie od czynnikw zewntrznych, wybierajc poczucie krzywdy, alu ismutku
wierzc, e nie mog nic zrobi bo niewiele od nich zaley. Jest to te sposb na pora-
dzenie sobie ze stresujc sytuacj, ktra powstaje wtedy gdy funkcjonuje przekonanie,
e na pewno nie dam rady. Izamiast sprawdzi, przyjmuj to jako pewnik izanie-
chuj jakichkolwiek dziaa.
Warto wwczas zachci klienta do zweryfikowania, na ile pojawiajce si wdanej
sytaucji przekonanie jest prawdziwe wrzeczywistoci. Wystarczy przywoa jedno
dowiadczenie, ktre wjakikolwiek sposb podwaa przyjty tok mylenia. Mona to
zrobi poprzez lini ycia zadanie, wktrym klient przypomina sobie osobiste sukcesy,
take te najmniejsze, ktre osign mimo rnych trudnoci, wykorzystujc swoje
zasoby. Kady taki sukces stanowi kontrargument dla destruktywnych przekona.
Na linii ycia znajduj si dowiadczenia zarwno zycia osobistego, jak izawodo-
wego, aza kadym znich stoj okrelone umiejtnoci, cechy, zasoby, wartoci. Analiza
tych aspektw pozwala klientowi dostrzec ogrom potencjau, ktrym moe dysponowa
na codzie jeli zechce mie do niego dostp. wiadomo swojego potencjau buduje
natomiast konstruktywne przekonania, ktre stanowi podwaliny do zwikszania
wiary wsiebie iwe wasne moliwoci, do akceptacji swojej osoby idbania osiebie.
Ajeli mam dostp do zasobw, pozytywnych przekona, wartoci imarze mog
zacz budowa rwnowag iwewntrzn harmoni, ktra wyania si jako warto
nadrzdna, przywiecajca wszelkim celom, tym zawodowym, osobistym irodzinnym.

Life coaching wbudowaniu rwnowagi

Wprocesie coachingu menader zatacza ptl od celw menaderskich, przez odno-
szenie si do rodzinnej iosobistej paszczyzny ycia, do zmiany wobszarze zawodo-
wym. Jednak ta zmiana nigdy nie zachodzi tylko na jednej paszczynie. Jej efekty
rozlewaj si na wszystkie aspekty ycia, wprowadzajc coraz wikszy poziom rw-
nowagi wfunkcjonowaniu klienta. Czowiek wjednym momencie, podczas jednego
procesu coachingowego, nie jest wstanie zaj si wszystkimi potrzebami rozwojowymi
iosign wszystkich upragnionych zmian. Jednak wkontekcie rozwoju zawodowego
uruchamia si refleksja co tak naprawd wyciu jest wane iczym warto si zaj.
Wjaki sposb budowa trjkt rwnoboczny iutrzymywa t wewntrzn harmoni?
Self- Coaching, czyli osztuce bycia
swoim wasnym mistrzem
Boena Wujec

Wstp
Niniejszy artyku ma na celu wprowadzenie wtemat specyficznej odmiany coachingu
jak jest Self-coaching (coachowanie samego siebie). Na wstpie zostanie przedstawiona
koncepcja Self-coachingu na tle coachingu prowadzonego wtradycyjny sposb przez
zewntrznego3 coacha. Nastpnie zostan przedstawione niektre aspekty Self-
-coachingu, takie jak niezbdne umiejtnoci oraz elementy procesu Self-coachingu.
Na kocu zostan przedstawione zastosowania Self-coachingu wpraktyce biznesowej
iobszarze osobistym.

Definicje ipodejcia
Coching jest rnorodnie definiowany wliteraturze. Zazwyczaj podkrela si jego
dobrowolno, zorientowanie na cel, krtkoterminowo, wymierno rezultatw. Dla
potrzeb niniejszego artykuu zostan podkrelone trzy ujcia coachingu, jako, e s
one odpowiednie take dla Self-coachingu. Coachingiem jest zatem:
1) Proces pomagania drugiej osobie, ktry ma na celu zintensyfikowanie jej rozwoju
idotarcie do szczytowych moliwoci (Parsloe, Wray 2003; Kilburg 2000; Grant,
Greene 2001)
2) Relacja partnerska majcej na celu wydobycie zasobw klienta na drodze do jego
rozwoju (ICF; Downey 1999)
3) Rozmowa lub seria rozmw dotyczcych istotnych na klienta kwestii (Starr 2003).

Przez niektrych autorw self coach jest okrelany mianem inner coach (coach wewntrzny) std
3

ciekawa gra sw
20 Boena Wujec

Obok wieloci definicji istnieje take wiele rodzajw coachingu, przy czym podziay
na rne jego obszary nie s zbyt ostre. Zdecydowanie jednak rozrnia si dwa znich
Life coaching zwizany zyciem osobistym iBiznes (executive) coaching stoso-
wany wsprawach zawodowych. Szczegowe rozrnienie tych dwch podej zostao
omwione winnym artykule4, warto jednak podkreli, e wpraktyce coachingowej
tematy ycia zawodowego iosobistego zachodz na siebie icoach pomaga czsto klien-
towi wobu sferach jednoczenie, chyba, e klient zdecyduje si nie czy wcoachingu
tych dwch obszarw.

Przegld literatury
Tematowi Self-coachingu wliteraturze nie zostao jak dotd poswicone wiele miejsca.
Na szczegln uwag zasuguje ksika Your inner coach Ian McDermott iWendy
Jago, kilka cennych artykuw, ktre ukazay si winternecie, wtym polski wkad
artyku Pawa Smki5.
Definiuj oni Self-coaching jako:
1) Relacja zsamym sob, ktra wydobywa wiele naturalnie posiadanych przez nas
zasobw. Stwarza ona dostp do takich informacji, myli irelacji umysu zciaem,
ktre zazwyczaj s poza zasigiem Life czy Executive coachingu (McDermott,
Jago2003)
2) Umiejtno bycia wiadomym tego, co do siebie mwimy (Fazio 2009)
3) Trenowanie samego siebie, to jest systematyczna refleksja nad wasnymi zacho-
waniami wkontaktach zinnymi ludmi, ktra zazwyczaj owocuje licznymi wnio-
skami (Smka 2009).

Cho ujcia poszczeglnych autorw s rne pierwsze dotyczy kontaktu zwasnym

niewiadomym wiatem, drugie jest ujciem narracyjnym atrzecie kompetencyjnym,
to jednak wszyscy podkrelaj, e Self-coaching, czyli bycie swoim wasnym coachem
jest niezwykle cenn umiejtnoci yciow, ktra warto rozwija dla wasnego roz-
woju iosignicia penego potencjau yciowego.
Self-coaching ma t zalet, e mona go stosowa zarwno wtematach dotyczcych
Life jak iExecutive coachingu oraz winnych obszarach, na przykad wsporcie, poli-
tyce, mediach. Zakadajc, e Self-coach jest sam dla siebie doskonaym ekspertem,
moe on korzysta zwasnych zasobw wydobywajc je sam. Wymaga to jednake
pewnej praktyki, to jest rozwinicia szeregu umiejtnoci wychodzcych nieco poza
umiejtnoci tradycyjnego coacha.

Wujec B., Coaching ijego rozwj, Personel Plus, nr 07-08 2010, s.110 -113.
4

Patrz: Bibliografia
5
Self- Coaching, czyli osztuce bycia swoim wasnym mistrzem 21

Umiejtnoci wSelf-coachingu
Wprocesie Self-coachingu niezbdne s podstawowe umiejtnoci coachingowe takie
jak utrzymanie stanu coacha, klasyfikowanie celu, zadawanie mocnych pyta, radzenie
sobie zbarierami na drodze do celu, aktywne dziaanie wkierunku ich realizacji, itp.
Jednak same one nie wystarcz. Potrzebna jest pewna dojrzao wewntrzna do zada-
wania sobie pyta, ktrych nie chcemy sysze iudzielania odpowiedzi, do ktrych nie
zawsze chcemy si przyzna. Umiejtnoci te mona byoby sklasyfikowa nastpujco:
1) Komunikacja zsamym sob; ledzenie wewntrznej narracji, rozumienie jej wpywu
na procesy mylowe iumiejtne kierowanie ni.
2) Wgld do wasnego wntrza (samopoznanie), wwewntrzne procesy funkcjonujce
wnaszej psyche, na przykad wiadomo swoich mocnych isabych stron, umie-
jtno dotarcia do ukrytych motyww, emocji, myli iprzekona, do ktrych nie
chcemy si najczciej przyzna przez samym sob (samowiadomo).
3) Wiara wsiebie iwasny potencja pomimo poraek, wyjcie poza poczucie winy
iinercj do wiadomego dziaania wkierunku podanych celw (wewntrzste-
rowno, wysokie poczucie wartoci).

Tak wic, aby stosowa Self-coaching, obok powyszych umiejtnoci, potrzebna jest
jeszcze spora doza odwagi do wyruszenia wt niezwyk podr.

Proces Self-coachingu
Sam proces Self-coachingu nie rni si zbytnio od tradycyjnych procesw coachin-
gowych. Zakada on nastpujce elementy:
1) Zbudowanie raportu zsamym sob, awic bycie wdobrym stanie emocjonalnym,
fizycznym iintelektualnym.
2) Okrelenie ram, kontraktu, np. szczeroci wzgldem siebie, oczym bdzie mowa
pniej.
3) Okrelenie wyzwa icelw do realizacji, potencjalnych zasobw iprzeszkd.
4) Okrelenie sposobu realizacji, kolejnych krokw, harmonogramu dziaa.
5) Zbudowanie wewntrznej motywacji, siy iodwagi do realizacji celw. Cele te mog
wynika zosobistej misji, idealnej wizji wasnego ycia, wyznawanych wartoci
iprzekona, itd.
6) Monitorowanie dziaa, wyznaczanie sobie zada coachingowych icelebrowanie
sukcesu.

Zastosowanie
Self-coaching zyskuje na wiecie coraz wiksze zastosowanie. Do jednych znajbardziej
interesujcych nale badania zwizane zprogramem rozwoju przywdztwa zreali-
zowane dla pracownikw Sub Cywilnych wKanadzie (Stewart 2008). Self-Coaching
zosta tam zdefiniowany jako proces, wktrym osoba bierze odpowiedzialno za swj
22 Boena Wujec

rozwj, odkrywajc wasne wzorce mylowe iaktywnie dziaajc wcelu poznania

izrealizowania wasnego potencjau. Self-coaching dotyczy trzech obszarw: przy-
wdztwa, coachingu iwsppracy wspoecznociach lokalnych. Poprzez zastosowanie
metody Action Research, wywiadw igrup fokusowych badania pokazay dowiad-
czenia pracownikw Sub Cywilnych na temat najistotniejszych elementw iformatu
programu Self-Coachingu. Wyniki pokazay potrzeb elastycznej formuy zawierajcej
autotesty itesty zewntrzne, prowadzenie coachingu ibycie coachowanym, uczenie
innych iod innych, powicenie wicej czasu na osobist refleksj, itp. Podsumowujc,
s to badania ukazujce podejcie zawodowe wSelf-coachingu. Moe by on zastoso-
wany zpowodzeniem wniemale kadym programie rozwojowym dla pracownikw.
Innym zastosowaniem Self-coachingu jest obszar ycia osobistego, bliski Life
coachingowi. Aby taki rozwj mia klarowne ramy, dobrze aby opiera si opewne
zaoenia, wynikajce zwyznawanych osobistych wartoci, filozofii czy koncepcji
yciowej. Autorka proponuje dla przykadu, podejcie holistyczne, oparte na filozofii
utrzymania harmonii pomidzy trzema sferami funkcjonowania czowieka: ciaem,
umysem idusz. Takie podejcie sprzyja caociowemu rozwojowi potencjau osobi-
stego: utrzymaniu zdrowia isprawnoci fizycznej, poznaniu wasnej psychiki iwyko-
rzystaniu siy emocji, nie zapominajc onajwraliwszej sferze duchowej.

Case study
Dla zilustrowania zastosowania Self-Coachingu, zostanie tu przedstawiony przypadek
Anny, ktra sama bdc utalentowanym coachem, korzystaa zterapii majcej na celu
poradzenie sobie zrodzinn przeszoci.
Anna miaa niezwykle wymagajca matk, ktra czsto mwia dziecku, apotem
ju dorosej kobiecie co robi le iwczym nie jest doskonaa. Efektem tego byo wytwo-
rzenie uAnny silnego gosu wewntrznego wewntrznego krytyka, ktry niejako
przej rol matki.
Podczas terapii, Anna nauczya si zauwaa ten gos, sysze go ipracowa nad nim,
najczciej uciszajc go stanowczo iagresywnie, co skutkowao jedynie na krtk met.
Stosujc Self-coaching, odkrya, e dobr intencj tego gosu byo dbanie onaj-
wyszy standard wszystkiego co robi, co byo dla niej duym zaskoczeniem, jako,
e bya to take jej najwysza osobista warto. Zrozumiaa wic, e ten gos nie
jest jej przeciwnikiem, lecz sprzymierzecem, ktry jednak pomaga jej niewa-
ciwe. Postanowia wic nauczy go coachingu. Zamiast krytyki syszaa odtd
mocne pytania, azamiast kliwych uwag, du doz humoru. Wsplne wartoci
icele pozostay te same, zmieni si natomiast styl zarzdzania zdyrektywnego
na coachingowy.
Self-coaching moe by wpodobny sposb zastosowany winnych newralgicznych
obszarach yciowych, na przykad wcelu poradzenie sobie zautoagresj, autosabotaem
(np. przy wielokrotnych prbach zrzucenia wagi), braku konsekwencji (np. wdosko-
nalenia jzyka obcego) atake tworzenia irealizacji osobistych zamierze.
Self- Coaching, czyli osztuce bycia swoim wasnym mistrzem 23

Podsumowanie
Wniniejszym artykule zostaa przedstawiona oglna koncepcja Self-coachingu jako
specyficznej odmiany coachingu, zyskujcej na wiecie coraz wiksze zainteresowa-
nie. Autorka, wduym zarysie, przedstawia umiejtnoci niezbdne do bycia swoim
wasnym coachem oraz elementy procesu Self-coachingu. Na kocu zostay przedsta-
wione zastosowania Self-coachingu wbiznesie iyciu osobistym.

Bibliografia
Downey M., (1999). Effective Coaching. Kogan Page.
Fazio R., (2009) Self-Coaching During Tough Times:Lessons from Sport Psychology
http://membersonly.amamember.org/editorial.cfm?Ed=93 Odczyt zdnia 5.08.2010.
Grant, A. M., Greene, J. (2001). Coach Yourself. Make real change in your life. London.
Momentum Press.
Kilburg R., (2000). Executive Coaching. Developing managerial wisdom in the world
of chaos. American Psychology Associates. Washington DC.
Parsloe E., Wray M., (2003).Coaching and mentoring. Practical methods to improve
learning. Kogan Page.
Smka P. (2009) Jak doskonali mikkie kompetencje. http://www.infor.pl/zycie/arty-
kuly/326914,jak_doskonalic_miekkie_kompetencje.html Odczyt zdnia 1.08.2010.
Starr R., (2003). Coaching. Momentum Press. London.
Stewart H.B., (2008). Creating aself-coaching program for leadership development.
http://gradworks.umi.com/MR/41/MR41930.html Odczyt zdnia 10.08.2010.
 Sport wLife coachingu
Katarzyna Wodarczyk

Czym jest sport aczym Life coaching?

Czym jest sport ijak rol odgrywa wyciu czowieka? Na to pytanie odpowied zna
kady mieszkaniec kuli ziemskiej bez wzgldu na ras, pochodzenie, wiek, pe. Jednak
ilu mieszkacw, tyle rnych odpowiedzi. Zjakiego powodu? Ot dla kadego sport
jest czym innym ijest cile powizany zumiejtnociami, dowiadczeniami oraz
zainteresowaniami. Ponadto sport peni ukadego wyciu inn rol oraz znajduje si
na innym miejscu whierarchii wartoci. Jednak jedno jest pewne, bez wzgldu na uwa-
runkowania wewntrzne izewntrzne: sport jest jak umiech wywouje wludziach na
caym wiecie te same emocje. Sport to jedna znajstarszych dziedzin ycia, ktra staa
si symbolem midzynarodowym czcym narody. Mwi si, e sport to dziedzina
ponad podziaami, ktra nie zna granic. Od czasw staroytnoci wypracowywane
zostay zasady, ktre wikszoci do dzi stanowi dezyderat wiatowego sportu, lecz
rwnie wsposb naturalny przenikny do ycia codziennego. Wanym okresem dla
wiatowego sportu by czas, kiedy Pierre de Coubertin wskrzesi ide olimpizmu, ktr
definiowa wielokrotnie oraz doprowadzi do regularnie odbywajcych si Igrzysk
Olimpijskich, na ktrych rywalizoway pastwa zcaego wiata wzdefiniowanych
dyscyplinach sportu. Tradycja zostaa do dzi. W1991 roku wczono do preambuy
karty olimpijskiej (podstawowego dokumentu okrelajcego zasady funkcjonowania
Ruchu Olimpijskiego) definicj olimpizmu, ktra duo mwi owspczesnym sporcie:
OLIMPIZM to filozofia ycia, wyraajca iczca wwywaon cao wartoci ciaa,
woli iumysu. czc sport wkultur iwychowaniem, olimpizm dy do stworzenia
drogi ycia opartej na radoci znajdowanej wwysiku, wychowawczej wartoci dobrego
przykadu ina szacunku wobec uniwersalnych ifundamentalnych zasad etycznych.
Czym jest Life coaching? Na to pytanie jest tak samo wiele odpowiedzi jak na
pytanie czym jest sport. Jednak dziedzina jest mniej znana ni sport ijest zdecy-
dowanie modsza, przynajmniej wtej postaci wjakiej obecnie jest stosowana, cho
korzeni coachingu moemy dopatrywa si rwnie wczasach Wielkich Filozofw.
Natomiast prnie si rozwija izyskuje swoich zwolennikw. Jest bardzo wiele uj
26 Katarzyna Wodarczyk

naukowych ipraktycznych definicji Life coachingu, ktre zostay szczegowo opi-

sane wtej publikacji. Dlatego te wtym artykule odnios si do zastosowania sportu
wLife coachingu oraz pokazania czym jest iczym moe by sport wnaszym yciu.
Jak moe wspomaga, uzupenia, dopenia metod rozwoju osobistego jak jest Life
coaching? Dlaczego to wanie sport iLife coaching mog stanowi powizanie mi-
dzydyscyplinarne? Odpowiedzi na te oraz kolejne pytania mog stanowi motywacj,
inspiracj lub wzbudzi zwyk ludzk ciekawo poznawcz uczytelnikw wrnym
wieku, pci, pochodzeniu irasie. Dlatego dedykuj go Tobie.
Jeli jeste czowiekiem, ktry od dawna chce uprawia sport, ale zjaki wzgldw
jeszcze tego nie robisz to poniej znajdziesz 10 powodw, dla ktrych warto zacz
uprawia dyscypliny sportowe.
Jeli jeste coachem iszukasz nowych rozwiza do pracy wKlientem to poni-
ej przeczytasz owalorach sportu, ktry moe uzupenia metod coachingu, moe
stanowi uatrakcyjnienie procesu coachingowego oraz skrci drog do uzyskania
rezultatw. Znajdziesz inspiracje na miar swoich potrzeb.

10 powodw, dla ktrych warto uprawia sport /

10 walorw sportu
Pracowito, samodyscyplina, kreatywno to cechy, ktre wyksztaci we mnie sport.
Sukcesy iporaki to przeplatajce si pasma cile ze sob korelujce, ktre wzmac-
niay mj charakter wtrakcie 20 lat przygody ze sportem. Dobra organizacja pracy
iswojego czasu, atwo nawizywania kontaktu zludmi, optymistyczne podejcie
do ycia oraz podejmowanie ryzyka iwyzwa to umiejtnoci, ktre stay si niezbd-
nym wyposaeniem zawodnika, ateraz trenera sportowego. Raz sporty indywidualne
jak akrobatyka czy pywanie, ainnym razem zespoowe jak ratownictwo wodne. To
moe wybuchowa mieszanka, lecz niesamowite dowiadczenia, codzienna motywacja
iniepowtarzalne przygotowanie do pracy wwiecie biznesu.
Ja znalazam powody dla ktrych sport sta si wartoci wmoim yciu iprzyja-
cielem nauczycielem, ktry pomaga wcikich momentach oraz uczy wcodziennym
obcowaniu. Dlatego poniej przedstawiam swojego przyjaciela nauczyciela, jego
walory ijasn stron mocy. Teraz kolej na Ciebie.

Sport to sposb na ycie

Wczasach ogromnych moliwoci rozwoju, wyborw, speniania wizji imarze,
sport nadal dla wielu osb stanowi sposb na ycie, zt rnic, e dla kadej grupy
winnym wydaniu. Ludzi moemy podzieli na zawodowych sportowcw, trenerw
iinstruktorw sportowych, dziennikarzy sportowych, menederw sportu, kibicw,
ludzi cile wsppracujcych ze sportowcami ornych specjalnociach oraz tzw.
aktywistw czyli ludzi uprawiajcych sport rekreacyjnie iyjcych aktywnie.
Sport wLife coachingu 27

Zawodowi sportowcy decyduj si na trenowanie sportu wyczynowego, startuj

wzawodach, wygrywaj, przegrywaj iznw wygrywaj itak na okrgo. Sport to dla
nich pasja, ktra przeradza si wprac. Codzienne treningi staj si nie tylko wyzwa-
niem, lecz rwnie obowizkiem. Wygrywanie staje si czci sukcesw zawodowych,
aich ycie zawodowe toczy si na obiektach sportowych, na ktrych trenuj irywali-
zuj. Sport to ich cae ycie.
Trenerzy iinstruktorzy rnych dyscyplin sportowych swoje ycie zawodowe
podporzdkowuj swoim zawodnikom, ludziom, ktrzy nie rzadko staj si dla nich
bliscy jak rodzina, ludziom, zktrymi spdzaj wikszo swojego ycia. Sport to dla
nich nie tylko forma doskonalenia wasnych umiejtnoci, ale rwnie uczenie innych
jak osign mistrzowsk form izdoby najwysze wiatowe trofea. Ponadto sport
to dla nich uczestniczenie wrozwoju swoich podopiecznych, budowaniu ich charak-
teru, motywacji, rosncej satysfakcji ztego co wyciu najwaniejsze czyli pasji oraz
dzielenie si wiedz, umiejtnociami ientuzjazmem.
Dziennikarze sportowi, menederowie sportu oraz osoby wsppracujce ze spor-
tem reprezentujce rne specjalnoci to ludzie, ktrzy cz dwie lub wicej dziedzin
ze sportem. Stali si interdyscyplinarni ipeni swoje role wsystemie sportu zawodo-
wego irekreacyjnego. Swoimi dziaaniami wspieraj wszystkich, ktrzy trenuj, bawi
si sportem ipostanowili swoje ycie zwiza ze sportem. Dla nich sport to zdecydo-
wanie pasja imetoda na rozwijanie horyzontw zawodowej kariery.
Kibice isportowcy yj wpenej symbiozie. Sprbujmy sobie wyobrazi kim byliby
sportowcy bez kibicw lub kibice bez sportowcw. To jak wcytacie Adama Mickiewicza:
czym bez tuowia byaby gowa, jaka bez gowy warto tuowia. Dla kibicw sport
to przede wszystkim rdo niesamowitych emocji. Ich ycie toczy si wok sportu,
czerpi zniego energi, akibicowanie jest ich sposobem na odreagowanie irelaks.
Aktywici to grupa ludzi, ktrzy zdecydowali si prowadzi aktywny tryb ycia.
Wybrali sport dla wszystkich czyli tzw. rekreacj ruchow. Sport jest dla nich sposo-
bem na utrzymanie zgrabnej sylwetki, wysportowanego ciaa, odreagowania codzien-
nych stresw, spdzania czasu wolnego zrodzin lub/ iprzyjacimi oraz czerpania
radoci zuprawiania ulubionych dyscyplin sportu. To ludzie, ktrzy nie wyobraaj
sobie ycia bez ruchu, codziennej aktywnoci, nie rzadko te adrenaliny jak niesie
za sob uprawianie chociaby sportw ekstremalnych. Sport to jest wanie ich spo-
sb na ycie, bo dostarcza pozytywnej energii, zdrowia, emocji, optymizmu ipozwala
zupenie inaczej patrze na wiat.
Wsporcie jest miejsce dla wszystkich, ktrzy tylko okrel cel jaki chc osign
poprzez jego uprawianie, dziaania, czstotliwo podejmowanych dziaa oraz korzy-
ci/zasoby jakie chc czerpa ztej dziedziny ycia. Sport dla wszystkich jest tak samo
powszechny jak Life coaching. Decyzja wobu przypadkach zaley od Ciebie izro-
bienie pierwszego kroku rwnie. Chce czy nie chce? Oto jest pytanie. Ajeli chc,
to wjakim wymiarze iwktrym kierunku? Zapraszam do odpowiedzi na powysze
pytania oraz do dziaania.
28 Katarzyna Wodarczyk

Sport to cel
Sport to cel sam wsobie. Bardzo czsto mwimy robi co dla sportu. Czy to przy-
padek? Nie ma przypadkw, s za to cele. Cel wsporcie stanowi podstaw treningu,
ruchu, aktywnoci. Jest wyznaczany przez osob uprawiajc aktywno lub trenera,
instruktora. Posiadanie celu wuprawianiu sportu jest nieodzownym elementem, ponie-
wa to od niego zaley jakie dobierzemy metody iformy zaj, na jakich obiektach
bdziemy trenowa nasz, wybran dyscyplin sportu oraz jakiego sprztu potrze-
bujemy. Cel warunkuje rwnie czstotliwo wysiku, obcienia jakie serwujemy
wtrakcie zaj oraz jest podstaw do stworzenia planu treningowego. Podobnie jak
wLife coachingu cel moe by jeden lub kilka. Jednak naley je realizowa wkolejnoci,
zgodnie zzasadami metodyki irytmem naszego organizmu. Cel musi by dokadnie
sprecyzowany. Im precyzyjniej okrelimy cel, ktry chcemy osign tym atwiej jest
dobra metody, rodki treningowe izaplanowa to wczasie. Pamitajmy, e s procesy
wnaszym organizmie, ktrych nie da si przyspieszy. Znajc cel treningu moemy
okreli czas, po ktrym osigniemy oczekiwane efekty. wiadomo celu iczasu po
jakim osign wymarzone efekty bezporednio wpywa na nasz motywacj do wi-
cze. Wizja celu jaki sobie wyznaczylimy pomaga przezwyciy chwile zwtpienia,
niechci, zmczenia oraz lenistwa.
Dlatego jeli zdecydujesz, e chcesz uprawia sport to okrel precyzyjnie jaki bdzie
Twj cel ico chcesz osign. Dopiero wnastpnym etapie okrel dyscyplin sportu
lub rekreacji ruchowej, ktr lubisz uprawia iktra bdzie efektywna wosiganiu
zamierzonego celu. Pamitaj, e wkadej chwili moesz liczy na pomoc wykwalifiko-
wanego trenera lub instruktora. Podobnie jak wLife coachingu warto wsppracowa
ztrenerem, aby osign wymarzone rezultaty. Wsporcie trener doradzi, zaplanuje,
poprowadzi, zmotywuje ibdzie zTob wprocesie treningu jak dugo bdziesz chcia.

Sport to trening charakteru

Wielu osobom sport kojarzy si wycznie ztreningiem mini, sprawnoci motorycz-
nych, ksztatowaniem zgrabnej sylwetki, promowaniem zdrowego trybu ycia. Ponadto
zdoskonalenie umiejtnoci praktycznych niezbdnych do uprawiania wybranej dys-
cypliny sportu. Jednak to tylko poowa metaforycznej gry lodowej (ta widoczna na
pierwszy rzut oka), natomiast jest jeszcze druga cz, gboko schowana pod wod:
sport to kunia charakterw. wiczc, trenujemy swoj wytrwao, cierpliwo,
wytrzymao, konsekwencje, systematyczno, siln wol, dyscyplin oraz umiejt-
no czerpania radoci ze wszystkiego co robimy wyciu. Tak naprawd moemy tre-
nowa kad cech charakteru, ktr sobie wybierzemy. Sport daje wybr na kadym
etapie, jeli tylko chcesz. Sportowcy ucz si wygrywa, ale te przegrywa, walczy,
lecz czasem odpuci. Poznaj swoje mocne isabe strony oraz ucz si jak korzysta
ze swojego potencjau wkadej dziedzinie ycia. Sport ujawnia nasz charakter, ale te
daje moliwo jego ksztatowania. Wpywa na rozwj naszej osobowoci. Sprbuj,
anie bdziesz aowa!
Sport wLife coachingu 29

Sport to fundamentalne wartoci

Sport oparty jest na fundamentalnych zasadach iwartociach. Uczy szacunku do
drugiego czowieka, rywalizacji wduchu fair play, daje wolno, sprzyja nawizy-
waniu bliszych relacji, nierzadko przyjacielskich, wprowadza w ycie harmoni
ispokj. Opiera si na takich wartociach jak: uczciwo, prawo, prostolinijno,
lojalno, szacunek igodno. Jest doskonaym sprawdzianem naszych priorytetw
wyciu iwyznawanych wartoci. To wanie wtrakcie rywalizacji sportowej wida
czy wartoci danego czowieka s tylko deklaratywne czy jednak ugruntowane.
Przy pomocy sportu moesz te odnale wartoci, ktre s dla Ciebie wane, bo
sport daje takie moliwoci. Rozwija nie tylko ciao, ale te umys idusz. Wystar-
czy zada pytanie, na ktre nie potrafisz znale odpowiedzi, a bdzie moment
kiedy przyjdzie sama. Bo sport tak dziaa. Pobudza mylenie isprzyja twrczemu
rozwizywaniu problemw.

Sport to emocje
Sport dostarcza emocji wszystkim jego uczestnikom. Jest doskonaym rdem pozy-
tywnych emocji, ale rwnie rozadowywania negatywnych. Wyzwala pozytywne
emocje takie jak rado, euforia, spokj, entuzjazm, redukuje zmczenie irozado-
wuje stres. Skupia wok siebie ludzi opodobnych zainteresowaniach isposobie ycia.
Rozwija pasje, pozwala budowa relacje midzyludzkie. Ujawnia rwnie nasze praw-
dziwe emocje ipokazuje jak mona przeywa poraki isukcesy. Wielkie osignicia
sportowe wymagaj zaangaowania emocjonalnego, ktre stanowi niezbdny waru-
nek wszelkiego rodzaju wyczynw ludzkich. Sport to wielokrotnie skrajne emocje,
ktre zmieniaj si jak wprzysowiowym kalejdoskopie. Wjednej chwili jest ogromna
rado zodniesionego zwycistwa, zachwyt, uniesienie, aza chwil moe pojawi si
rozczarowanie, niezadowolenie, zmartwienie, niepokj, ajeszcze po chwili nadzieja,
wiara we wasne siy. Jeli nasze emocje rysowayby obraz to obrazy sportowcw byyby
nadzwyczaj kolorowe, ornym nasyceniu barw (raz intensywne, innym razem nie-
wyrane), onieprzewidywalnym ukadzie iksztacie. Jedno jest pewne nie zabra-
koby na nich adnego koloru. Sportowe emocje to jest co, czego nie da si opisa,
ani namalowa, po prostu trzeba to przey.

Sport to odskocznia
Dziki temu, e uprawiamy sport moemy oderwa si od codziennych obowizkw
zawodowych idomowych. Na czas treningu znikaj wszystkie problemy iprzeszkody,
na ktre napotykamy codziennie. Zmieniamy na chwil perspektyw naszego myle-
nia iczasami okazuje si, e problemy lub konflikty znikaj bd znajdujemy szybkie
ich rozwizanie. Jeli pracujemy umysowo iintelektualnie, sport jest dla nas zmian
aktywnoci, dziki czemu mzg nasz odpoczywa. Jest to najlepszy sposb na zrelak-
sowanie si po pracy umysowej naadowanie tzw. akumulatorw.
30 Katarzyna Wodarczyk

Sport to motywacja itrening umiejtnoci

interpersonalnych
Moemy czerpa motywacj ze sportu lub motywowa si do uprawiania sportu. Upra-
wiajc sport, kierujemy si motywami wewntrznymi lub zewntrznymi. Bez wzgldu
na rodzaj motywacji jest ona niewtpliwie warunkiem koniecznym uprawiania sportu,
chociaby ze wzgldu na zaangaowanie emocjonalne. Natomiast moemy czerpa te
duo motywacji ze sportu. Wsporcie istnieje wiele narzdzi wzbudzania motywacji,
podobnie jak wyciu. Jest to wyznaczanie celw ikonsekwentne do niego denie,
jest stopniowanie irnorodno oddziaywania bodcami na organizm, stopnio-
wanie trudnoci oraz poziomu skomplikowania wicze, dobr wicze zdziedzin
pokrewnych do uprawianej dyscypliny sportu, ktra urozmaica trening. Ponadto dzia-
anie wedug planu, trening pod nadzorem trenera, instruktora. Podstaw motywacji
wsporcie jest codzienne przezwycianie wasnych ogranicze, lkw, niemonoci.
Daje to ogromnego powera ipowoduje, e wszystkie obowizki zawodowe s dla nas
atwiejsze, cele dostpniejsze do osignicia, anasze nastawienie zmienia si wpozy-
tywniejsze. Mamy wicej energii, motywacji, optymizmu, dystansu. To wszystko bez-
porednio wpywa na dynamik ikomfort naszego ycia. Osoby, ktre uprawiaj sport
nie tylko s bardziej zmotywowane, ale rwnie zorganizowane. Szybciej podejmuj
decyzje irozwizuj problemy. Maj si do przezwyciania przeciwnoci, poniewa
na co dzie tocz walk zwasnym ciaem ioporem psychiki. Duo lej znosz wszel-
kie kryzysy, cikie chwile. Maj duo pozytywnej energii, wic rzadziej wchodz
wkonflikt. Zaraaj innych swoj energi, przycigaj ludzi. Poprzez sport zdoby-
waj pewno siebie, ale ucz si rwnie wsppracowa wzespole. Wiedz, e razem
mona wicej zdziaa. Duo lepiej komunikuj si zotoczeniem, ucz si wyraa
swoje potrzeby ionich mwi. Dbaj osiebie ichc powica czas dla siebie, dziki
czemu s lepszymi matkami, onami, spenionymi kobietami, amczyni ojcami,
mami. Chcesz sprawdzi jak to dziaa? Zapraszam!

Sport to efektywno iskuteczno

Sport zwiksza nasz skuteczno wdziaaniu. Uczy efektywnego wykorzystania
naszego potencjau iskutecznego oraz celowego zuywania naszej energii. Skutecz-
no iefektywno to dwie cechy, ktre charakteryzuj sport wdosownym tych sw
znaczeniu. Kady kto zaczyna uprawia sport uczy si tego szybciej ni niejednej
umiejtnoci. Automatycznie zaczyna to stosowa winnych dziedzinach ycia. Nie
wierzysz? Proponuj, aby zrobi eksperyment. Przez tydzie, codziennie rano, zanim
pjdziesz do pracy pjd na trening. Niewane jak dyscyplin uprawiasz, moe to by
nawet jazda na rowerze czy poranny bieg. Warunek jest jeden: wyznacz precyzyjny,
realny cel iwykonaj zadanie rano przed obowizkami zawodowymi. Jeli wykonasz
postawiony przez Ciebie cel, pokonasz swoje ograniczenia fizyczne ipsychiczne, to
nie ma takiej sytuacji zawodowej lub prywatnej, ktra rozoy Cie na opatki. Wrcz
Sport wLife coachingu 31

przeciwnie to jeszcze Ty bdziesz dawa ludziom wsparcie iproblemy przestan dla

Ciebie istnie, bo najtrudniejsze za Tob. Tak wanie buduje si si, ktra pomaga
nam realizowa zadania skutecznie iefektywnie. Ja ju sprawdziam, to naprawd
dziaa! Przepywam rano 2,5 km inic nie jest wstanie mnie zaskoczy, bo najwiksze
zaskoczenie przeyam rano!

Zdjcie: Autorka podczas treningu

rdo: Kolekcja wasna

Sport to mie czy by

Odwieczne pytanie mie czy by? pojawia si rwnie wdziedzinie sportu. Jest cile
skorelowane zcelami jakie sobie wyznaczamy. Moemy mie iby lub tylko mie
lub tylko by. To Ty decydujesz czym dla Ciebie jest sport ico dziki niemu osi-
gasz: budujesz siebie czy zdobywasz wyrnienia, trofea, presti. Jak widzisz, kady
znajdzie co dla siebie. Najwaniejsze, aby odpowiedzie sobie szczerze na pytanie
ikonsekwentnie poda wwyznaczonym kierunku, jednoczenie nie zamykajc si
na inne drogi. Sport pomaga doprecyzowa odpowied pod warunkiem, e usyszysz,
zauwaysz lub poczujesz. Bd sob imiej oczy szeroko otwarte!

Sport to JA
Sport buduje nasz tosamo. Jestemy czci systemu, organizacji, spoecznoci,
kultury, tradycji. Uprawiajc sport utosamiamy si zuprawian przez nas dyscyplin,
ludmi, ktrzy podzielaj nasze zainteresowania sportowe, idolami, ktrzy osignli
sukces wtej dziedzinie itp. Wsporcie jest wiele wizi, ktre si przenikaj izacieniaj.
Wtym procesie duy udzia odgrywa nasze zaangaowanie emocjonalne. To wanie
emocje, zachowania, wartoci wpywaj na nasz poziom utosamiania si ze sportem.
Moe by jednak odwrotnie. Wzalenoci od tego jak my si utosamiamy ze sportem
to takie bdziemy wyznawa wartoci, prezentowa zachowania, wada odpowied-
nimi umiejtnociami ioddziaywa na rodowisko. Dlatego tak atwo rozpozna
32 Katarzyna Wodarczyk

sportowca. On caym sob mwi sport to wanie JA. Aja nie wyobraam sobie ju dnia
bez sportu! Ciekawe zjakiego powodu? Jeli uprawiasz sport na co dzie to doskonale
mnie rozumiesz, ajeli nie sprbuj, asam si otym przekonasz.

Sport wprocesie coachingowym

Na podstawie dotychczasowych dowiadcze zadaj sobie pytanie: skd ludzie pracu-
jcy 5 dni wtygodniu po 8 godzin (czsto wicej) czerpi energi, motywacj, inspira-
cj? Odpowiadajc na to pytanie mog ten rodzaj pracy przyrwna do zawodowego
pywania. Zawodnik dwa razy dziennie 365 dni wroku (wyczajc dni witeczne)
pywa od ciany do ciany liczc kilometry inie rzadziej kafelki na dnie niecki py-
walni. Jego praca jest okupiona licznymi powiceniami, wyrzeczeniami, blami
zpowodu kontuzji, ajednak nie rezygnuje, cigle chce ciga si sam ze sob, poko-
nywa granice wasnej wytrzymaoci. Dlaczego? Odpowiedzi jest tyle ilu mamy na
wiecie pywakw, ale najczciej padaj stwierdzenia: mam cel odnie sukces,
stan na najwyszym podium, pywanie to mj sposb na ycie, trenujc, czuj
si wyjtkowy, poprzez sport poznaem niesamowitych ludzi, lubi znimi trenowa,
tworzymy zesp nawet jeli ze sob rywalizujemy. Czym wtakim razie jest sport?
Na pewno czym wicej ni tylko treningiem mini, dlatego ma tylu zwolennikw
iskupia samych pasjonatw. Wrd sportowcw nie ma czowieka, ktry nie lubiby
sportu, bo sport uzalenia wpozytywnym tego sowa znaczeniu. Ponadto sport uczy
iwychowuje, czc przyjemne zpoytecznym.
Jeste coachem izastanawiasz si pewnie jak mona wykorzystywa metody spor-
towe wcoachingowej pracy zKlientem. Masz kilka wariantw:
1. Wykorzysta wyej wymienione walory sportu iwspomaga coaching na wszyst-
kich poziomach neurologicznych R.Diltsa. Pracowa nad umiejtnociami, zacho-
waniami, wartociami, tosamoci itp.
2. Pracowa na konkretnym poziomie coachingu iwspomaga dziaania coachin-
gowe wprowadzeniem metody aktywnego spdzania czasu wolnego.
3. Prowadzi coaching itrening sportowy jednoczenie, jeli posiadasz uprawnie-
nia instruktorskie lub pedagogiczne. Jeli nie posiadasz stosownych uprawnie
moesz wprowadzi proste formy ruchu jak np. gimnastyka oglnorozwojowa,
jazda na rowerze, bieganie, skakanie na skakance itp. Kady ruch sprzyja rozwojowi
iwydziela tzw. hormony szczcia, ktre wpywaj na nasze mylenie ipostrzega-
nie wiata.

Wprowadzajc sport do procesu cochingowego moemy zauway efekty ju na dru-

giej sesji, natomiast naley pamita okilku zasadach:
1. Klient powinien wybra dyscyplin, ktr lubi, uprawia wdziecistwie, posiada
umiejtnoci lub predyspozycje fizyczne. Chtniej bdzie wiczy oraz utosamia
si zdan dyscyplin sportu lub form rekreacji ruchowej.
Sport wLife coachingu 33

2. Warto wprowadza zmienne formy ruchy (np. naprzemiennie), aby oddziaywa

wkliku kierunkach iurozmaici trening Klientowi. Dzisiaj biegamy, jutro py-
wamy ainnym razem gramy wkoszykwk. Wraz zuprawian dyscyplin sportu
zmieniaj si warunki, otoczenie oraz sprzt.
3. Naley pamita otym, e cel treningu powinien by cile skorelowany zcoachin-
giem, natomiast moemy go osiga na kilkadziesit sposobw.
4. Jeli wyprbowae ju wszystkie metody oddziaywania na Klienta, aKlient zasto-
sowa ju wiele metod osignicia celu inadal stoicie wmiejscu, zapro Klienta
na sal sportow izagrajcie wkosza jeden na jeden. Rozwizanie moe pa Wam
prosto pod nogi. Czasami 15 minut wsplnej gry na boisku zastpuje 1 godzin
rozmowy.
5. eby zaprasza ludzi do uprawiania sportu musisz sam lubi go uprawia. Powi-
niene poczu iodpowiedzie sobie na pytanie czym dla mnie jest sport idlaczego
jest tak wany?

Jeli zastanawiasz si czy uda Ci si poczy te dwie metody rozwoju potencjau

wpracy zKlientem to odpowiadam: bez najmniejszego problemu. Dlaczego? Ponie-
wa sport naley odbiera wszystkimi zmysami, dowiadcza, przeywa iczerpa
zniego to co jest dla Ciebie najwaniejsze. Kady moe robi to na swj sposb. Dla-
tego te kady moe go uprawia. Sport nie zna granic ani barier. Wspiera kadego kto
chce si zaangaowa ipoczu si swojego potencjau. Wsporcie najwaniejszy jest
czowiek, zupenie tak jak wcoachingu idlatego s to dyscypliny, ktre wspieraj si
wzajemnie. Nie tylko sport wplata si wproces coachingowy, lecz rwnie coaching
stosuje si wtreningu sportowym. Dla Ciebie to bardzo dobra informacja: moesz by
coachem sportowcw. Sport potrzebuje takich ludzi jak Ty. Umiesz rozwija ludzki
potencja, wpywa na motywacje, prowadzi ludzi wstron sukcesu, pokazywa
moliwoci realizowania celu.
Ico Ty na to?
Podsumowujc, sport moe by wszystkim tym, czym Ty chcesz, eby by. Jego
barwy, czerpane emocje, dowiadczenia iwraenia zale tylko od Ciebie. Ze spor-
tem jest jak zpodrowaniem, raz sprbujesz inie chcesz przesta. Prawdziwe emocje
rodz si wruchu, bo ruch to ycie.
 Coaching wnurcie poznawczo
behawioralnym podstawowe
zaoenia imodel pracy
Barbara Zych

1. Wstp
Coching jako dyscyplina nauki jest zjawiskiem pocztkujcym i wci posiada
niewiele dowodw empirycznych potwierdzajcych swoj skuteczno. Mimo tego
faktu, popyt na usugi coachingowe ronie wostatnich latach wzawrotnym tempie
(Brotman, Liberi, Wasylyshyn, 1998; Gale, Liljenstrand, Pardieu, Nebeker, 2002)
Wczesny etap rozwoju tej dziedziny wnaturalny sposb wie j zdyscyplinami
pokrewnymi, posiadajcymi dusz histori zastosowa. Wprzypadku coachingu
s to takie dziedziny jak: zarzdzanie, doradztwo zawodowe, szkolenia, awprzy-
padku Life coachingu rnego rodzaju szkoy psychoterapeutyczne czy inne rda
wiedzy psychologicznej.
Wielo wymienionych dziedzin jest dua, aich rzetelno budowanych na ich
podstawie metod pracy bardzo rna. Wefekcie wostatnich latach obserwujemy
wysyp rnego rodzaju modeli, teorii i podej coachingowych (Diedrich, 1996;
Frisch, 2001; Giglio iinni., 1998; Hellervik inni, 1992; Jay, 2003; Katz, Miller, 1996;
Libri, Kemp, 2006; Levinson, 1996; Peterson, 1996; Richard, 2003; Saporito, 1996;
Waclawski, Church, 1999), ktrych jako podlega krytyce, wzgodzie zprawidami
nauki zreszt.
Wrd nich warto rozglda si za takimi, ktre posiadaj solidne podstawy
merytoryczne, sprawdzone lub poddawane sprawdzaniu metody pracy oraz pro-
wadzone badania nad swoj efektywnoci. Niewiele takich prb mona spotka
wliteraturze fachowej, ale s wrd nich takie, ktre zasuguj na uwag. Jednym
ztakich podej jest coaching wnurcie poznawczo-behawioralnym, ktrego korze-
nie, gwne zaoenia, przykadowy model pracy i badania nad efektywnoci
przytaczam poniej.
36 Barbara Zych

2. Coaching poznawczo-behawioralny
Coaching poznawczo-behawioralny na wiecie zacz swj intensywny rozwj
we wczesnych latach dziewidziesitych, czerpic zpodej terapeutycznych opar-
tych opoznawcze elementy funkcjonowania.
Pewnego rodzaju eklektyzm metodyczny dobrze oddaje definicja coachingu
poznawczo-behawioralnego sformuowana przez Palmera iSzymask (Palmer,
Szymaska, 2007) jako integracyjne podejcie czce techniki behawioralne, poznaw-
cze, wyobraeniowe izorientowane na rozwizanie problemu (tzw. solution focused
approach) wramach oglnego modelu poznawczo-behawioralnego, pozwalajce na
osignicie realistycznych celw zakadanych przez klientw. Definicja ta wyranie
podkrela rol modelu poznawczo-behawioralnego uksztatowanego przez klinicystw
jako swoistej ramy metodycznej, wobrbie ktrej porusza powinni si coachowie,
nie bdc jednak ograniczonymi tylko do narzdzi stosowanych wklasycznej terapii
poznawczo-behawioralnej.
Dlatego te, mwic ocoachingu poznawczo-bahawioralnym warto pamita
onurtach, ktre miay iwci maj wpyw na jego obecny ksztat:
nurty skupione na rozwizywaniu problemw,
techniki skupione na szukaniu rozwiza,
nurty zwizane zterapi racjonalno-emotywn,
nurty skupione zterapi motywujc,
techniki zwizane zteori spoecznego poznania,
techniki zwizane zwyznaczaniem iosiganiem celw,
techniki zwizane zterapi opart na schematach
(Williams, Edgerton, Palmer, 2010).

Nie ulega jednak wtpliwoci, e to jednak owa rama metodyczna, czyli podstawowe
zaoenia terapii poznawczo-behawioralnej maj najwikszy wpyw na metody stoso-
wane przez specjalistw coachingu poznawczo-behawioralnego. Warto zatem pochyli
si na moment nad jego podstawowymi zaoeniami.

3. T
 erapia poznawczo-behawioralna (TPB):
podstawowe zaoenia
We wczesnych latach szedziesitych, Aron Beck, ojciec podejcia poznawczo-beha-
wioralnego odkry, e jego pacjenci prowadz wewntrzny dialog ze sob, czasem
wrcz mwic do siebie na gos. Obserwacja ta doprowadzia go do stwierdzenia sil-
nej zalenoci pomidzy emocjami swoich klientw, aich wewntrznymi mylami.
Zjawisko to nazwa automatycznymi mylami (ang. automatic thoughts). Zauwa-
y take fakt, e ludzie czsto nie s wiadomi wystpowania tych automatycznych
myli, ale mona ich nauczy je identyfikowa iomawia. Co wicej, wprzypadku
emocji negatywnych, identyfikacja izmiana automatycznych myli znimi powiza-
nych, prowadzia do poprawy funkcjonowania klientw! Wten oto sposb zacza si
Coaching wnurcie poznawczobehawioralnym podstawowe zaoenia imodel pracy 37

historia terapii poznawczo-behawioralnej, ktra daa podstawy rozwoju tego nurtu

wcoachingu. (McMahon, 2009)
Przez nastpne dziesiciolecia nurt poznawczo-behawioralny podlega intensyw-
nemu rozwojowi, awypracowane zaoenia imetody pracy sprawiy, e terapia poznaw-
czo-behawioralna staa si jednym najwaniejszych inajlepiej udokumentowanych
wspczesnych kierunkw pracy zpacjentami na wiecie. Ze wzgldu na pniejsz
adaptacj tych zaoe przez specjalistw coachingu, warto przytoczy podstawowe
zasady podejcia poznawczo-behawioralnego:
1. Zrozumienie przyczyn problemw pacjenta obejmuj analiz 5 podstawowych
ipowizanych ze sob skadnikw:
myli
emocji
zachowa
reakcji organizmu
otoczenia
Te pi skadnikw jest analizowanych zawsze cznie, znaciskiem na rozpozna-
wanie iocen myli oraz na zmiany behawioralne. To wanie tre poznawcza
odpowiada zdaniem praktykw za powstanie lub/iutrzymywanie si problemw
(Padesky, Greenberger, 2004).
2. Terapeuci poznawczo-behawioralni ucz pacjentw identyfikowania bdw wich
myleniu, prowadzcych do powstania lub podtrzymywania zaburze.
Bdy mylenia kadorazowo s analizowane indywidualnie zpacjentem, jednak
mona wyodrbni pewne schematy mylenia pojawiajce si upacjentw.
3. Terapeuci poznawczo-behawioralni wdrodze odkrywania myli pacjenta pracuj
na trzech poziomach poznawczych:
negatywnych automatycznych myli (NAM), najbardziej dostpne wiadomoci,
pojawiajce si spontanicznie sowa, obrazy, myli, przychodzce pacjentom
wnajrniejszych sytuacjach;
dysfunkcyjnych zaoe (DZ), czyli lecych upodstaw NAMw, dysfunkcyj-
nych zaoe iprzekona kierujcych naszym yciem, mwice najczciej
opowinnociach (powinnam) oraz stwierdzeniach warunkowych (jeeli
to) kierunkujcych nasze zachowania;
podstawowych przekona (PP) czyli kluczowych przekonaniach osobie |owie-
cie ocharakterze absolutnym (jestem saby, zy, niepotrzebny).

Zrozumienie wzajemnych powiza tych poziomw iidentyfikacja bdw

lecych uich podoa, prowadzi do zmian nastroju izachowa, awrezultacie
do zmian wotoczeniu pacjenta.
4. Podstaw prowadzenia terapii poznawczo-behawioralnej jest budowanie relacji
wzajemnej wsppracy izaufania oraz ukierunkowane dochodzenie do prawdy
przez pacjenta (ang. Guided Discovery). Ten ostatni zwany czsto dialogiem sokra-
tejskim, polega na zadawaniu wielu pyta, dziki ktrym pacjent odkrywa istotne
38 Barbara Zych

informacje pozostajce poza jego wiadomoci, pozwalajc mu odkry alterna-

tywne rozwizania (Padesky, 1993a).
5. Wan czci terapii jest praca domowa, awaciwiej zaoenie, e pacjent samo-
dzielnie pracuje nad omawianymi kwestiami, poza spotkaniem zterapeut. Sesja
jest jedynie podsumowaniem iodkrywaniem nowych moliwoci poradzenia sobie
zproblemami.
6. Terapia poznawczo-behawioralna jest terapi ograniczon wczasie, co oznacza,
e mniej wicej da si okreli czas trwania terapii (redni jest to 10-12 spotka)
iskoncentrowana na znalezieniu rozwiza problemw pacjenta.

Zastosowanie TPB wcoachingu

Podstawowe zaoenia coachingu poznawczo-behawioralnego waciwie si nie zmie-
niaj wporwnaniu zterapi tego nurtu. Rna jest jedynie gboko pracy nad
poszczeglnymi elementami (zwaszcza nad podstawowymi przekonaniami), atake
rnice wwykorzystaniu poszczeglnych schematw pracy (wterapii poznawczo-beha-
wioralnej istnieje wiele dobrze przebadanych schematw postpowania stosowanych
wobszarze poszczeglnych zaburze).
Coaching behawioralno-poznawczy, za TPB zakada wzajemne powizanie myli,
emocji, fizjologii, zachowania isytuacji wjakiej znalaz si klient. Te paszczyzny s
ze sob zwrotnie powizane iwpywaj na siebie wzajemnie: to jak wdanej sytuacji
mylimy (jak j spostrzegamy) wpywa na nasze emocje, anasze emocje wpywaj
na to wjaki sposb si zachowujemy iodwrotnie (Grant, 2001). Idc tym tropem,
coaching polega na wprowadzaniu zmian poprzez zastosowanie interwencji opartych
na modelu poznawczo-behawioralnym. Coaching poznawczo-behawioralny koncen-
truje si zatem nad modyfikacj zawartoci elementw lub ich powiza wobrbie
poszczeglnych paszczyzn.
Ostatecznym celem interwencji, atake samego coachingu jest:
pomoc wosigniciu realistycznych celw klienta,
uwiadomienie klientowi jego zaoe poznawczych iprzekona ograniczajcych
osignicie celw,
wyposaenie klienta wzestaw przekona, zaoe izachowa wspierajcych reali-
zacj wyznaczonych przez niego celw,
wzmocnienie lub wytworzenie wewntrznych zasobw, stabilnoci ipewnoci sie-
bie niezbdnych do podjcia dziaania wkierunku realizacji celw klienta,
przygotowanie klienta do bycia swoim wasnym coachem (Williams, Edgerton,
Palmer, 2010).

Zwikszanie samowiadomoci
Samowiadomo klienta osigana jest gwnie poprzez nauk zawartoci wasnych
myli wkonkretnych sytuacjach (zwaszcza tych, ktre sprawiaj trudno) iiden-
tyfikacj popenianych bdw poznawczych. Do najczciej wystpujcych bdw
mylenia zalicza si:
Coaching wnurcie poznawczobehawioralnym podstawowe zaoenia imodel pracy 39

Mylenie wkategoriach wszystko albo nic (zwane tez myleniem czarno-biaym,

spolaryzowanym albo dychotomicznym). Takie mylenie polega na patrzeniu na
sytuacj wkategoriach dwch skrajnoci, anie kontinuum, np. jeli nie odnios
sukcesu to jestem nieudacznikiem.
Katastrofizacja (zwana tez przepowiadaniem przyszoci) polega na przewidywaniu
negatywnej przyszoci, bez brania pod uwag innych bardziej prawdopodobnych
moliwoci.
Lekcewaenie lub pomijanie pozytywnych informacji nie opierajc si na
adnych rozsdnych przesankach mwimy sobie, e pozytywne dowiadczenia,
uczynki lub cechy si nie licz, np. dostaam ocen bardzo dobr, ale to nie zna-
czy ze byam dobra, po prostu miaam szczcie.
Uzasadnianie emocjonalne jeli co czujemy, to mylimy, e to musi by prawda
ipomijamy dowody przeciwne czuj, e mi to nie wyszo.
Etykietowanie polega na przyklejaniu sztywnych, oglnikowych etykietek sobie
iinnym, np. jestem gamoniem.
Wyolbrzymianie/umniejszanie wyolbrzymiamy negatywne aspekty i/lub
umniejszamy pozytywne, zamiast opiera si na rozsdnych przesankach woce-
nie siebie, innych osb lub sytuacji.
Filtr mentalny (zwany selektywn uwag) polega na nieumiejtnoci uwzgld-
nienia penego obrazu wocenie sytuacji, askupianiu si na jednym negatywnym
szczegle.
Czytanie wmylach polega na nieuzasadnionym przekonaniu, e wiemy co
myl inni, bez uwzgldnienia wielu rnych moliwoci, np. on myli, e ja nic
nie rozumiem.
Nadmierne uoglnianie to wyciganie oglnego, negatywnego wniosku, dalece
wykraczajcego poza biec sytuacj, np. czuam si le na zebraniu, wic nie
nadaj si do bycia zludmi.
Personalizacja to wiara wto, e jestemy powodem negatywnych zachowa
innych ludzi, anie bierzemy pod uwag innych, bardziej prawdopodobnych powo-
dw ich zachowania, np. mechanik by dla mnie niemiy widocznie zrobiam
co nie tak.
Naduywanie imperatyww: musz, powinienem, wskutek posiadania nazbyt
precyzyjnej isztywnej koncepcji tego, jak my sami lub inne osoby powinny si
zachowywa.
Mylenie jednotorowe (efekt lornetki) to widzenie jedynie negatywnych aspek-
tw sytuacji (Wudarczyk, 2009).

Umiejtnoci mylenia omylach

Podstawowym elementem coachingu poznawczo-behawioralnego jest nauka umiejt-
noci identyfikacji myli, zwaszcza tych zwizanych ztrudnociami inegatywnymi
emocjami oraz ich poznawcze opracowywanie. Technika ta, nazywana dialogiem
sokratejskim, przez terapeutw poznawczych nazywana metod strzaki wd
40 Barbara Zych

(od schodzenia od bardzo oglnych stwierdze klienta typu nie obchodzi mnie co
mwi inni na mj temat na coraz to bardziej podstawowe zaoenia zwizane zdys-
funkcyjnymi zaoeniami ipodstawowymi przekonaniami typu jeli otworz si
na opinie innych, na pewno kto mnie zrani, lub jestem bezwartociowy, jestem
saby). Poznawcze opracowywanie polega na traktowaniu myli jako obiektu zkt-
rym mona dyskutowa, szuka argumentw przemawiajcych za jego poprawnoci,
wanoci, realnoci, prawdopodobiestwem czy znaczeniem. Mylenie omylach
pomaga take odczy warstw emocjonaln od warstwy poznawczej ina spokojnie
zaj si prac nad treci pojawiajcych si myli. Aby nauczy klienta pracy zmylami,
coach powinien powici przynajmniej jedno spotkanie na ksztatowanie tej umie-
jtnoci ibazowa na tej kompetencji pracujc zklientem przez pozostae spotkania.

Umacnianie iwytwarzanie zasobw

Pracujc zautomatycznymi mylami klienta czy jego podstawowymi przekonaniami,
coach buduje alternatywn, wspierajc rozwj klienta tre poznawcz. Polega to na
formuowaniu alternatywnych pozytywnych myli iprzekona wspierajcych osiganie
celw. Poniewa trwao nowej treci zaley od stopnia jej internalizacji przez klienta,
coaching wznacznej mierze powinien dawa moliwo przetestowania wdziaaniu
nowych, alternatywnych przekona. Wtym celu coach planuje, organizuje itestuje
eksperymenty behawioralne, ktre pomagaj klientowi:
Przetestowa zaleno emocji, myli idziaania,
Doceni pozytywny wpyw nowych przekona,
Podnie znaczenie klienta jako aktywnego twrcy wasnych emocji, myli izacho-
wa,
Zinternalizowa nowe przekonania/myli/postawy,
Zautomatyzowa now tre poznawcz.

Zasoby wtym rozumieniu to zarwno nowe treci poznawcze opozytywnym zabar-

wieniu, ale take umiejtnoci klienta wprowadzeniu dialogu sokratejskiego ze sob
ibudowaniu alternatywnych przekona, czyli bycie coachem dla samego siebie.

4. M
 odel coachingu poznawczo-behawioralnego
SPACE
Wramach coachingu poznawczo-behawioralnego powstao kilkanacie modeli pracy
zklientem, prowadzcych do osignicia zakadanych przez niego celw. Cz
znich pokrywa si metodycznie znajpopularniejszymi modelami coachingowymi
(typu GROW, ACHIEVE, POSITIVE, LASER), przynajmniej woglnych zaoeniach
(Neenan, Palmer, 2001a). Wrd modeli skoncentrowanych na poznawczo-behawio-
ralnych aspektach, warto bliej pozna model SPACE, przybliajcy nieco sposb
postrzegania problemu klienta ikierunkujcy prac coacha poznawczo-behawioralnego.
Coaching wnurcie poznawczobehawioralnym podstawowe zaoenia imodel pracy 41

Model SPACE
SPACE jest akronimem pochodzcym od nazw elementw skadowych konstytuuj-
cych model pracy coacha wnurcie poznawczo-behawioralnym:
Kontekst spoeczny (Social context)
Fizjologia (Physiology)
Dziaanie (Action)
Myli (Cognition)
Emocje (Emotion)

Centralnym zaoeniem modelu SPACE, zreszt wsplnym praktycznie wszystkim

modelom tego nurtu, jest zaoenie, e to Myli determinuj Emocje iskutkuj okre-
lonymi Dziaaniami. (Beck, 1995; Ellis iinni., 1997; Neenan, Palmer, 2001a,b).
Zaoenie, e to myli, wpostaci sformuowa lub obrazw, wywouj okrelone
stany emocjonalne, pozwala pracowa nad ich treci jako rdem emocji igwn
determinant niepodanych zachowa klienta. Zaleno powizania myli iemocji
nie jest oczywicie linearna jeli klient znajduje si wokrelonym stanie (np. zoci,
frustracji) przez duszy okres, naturaln rzecz jest, ze w stan (czyli Emocja) bdzie
facylitowa pojawienie si okrelonego rodzaju myli. Widzimy wic, e zaleno
myli-emocje jest zalenoci dwukierunkow (Palmer, 1997a,b)
Wwyniku okrelonych myli ipojawienia si emocji, klient podejmuje Dziaa-
nie, spjne zjego postrzeganiem Sytuacji. Palmer przytacza tu osob nauczyciela
reagujcego krzykiem (Dziaanie) na zachowanie ucznia (tzw. sytuacja wyzwalajca,
ang. trigger):

Myli:
Nie powinien si tak zachowywa
To powinno wyglda inaczej
Musz to przerwa
To mnie dobija
Emocje
Zo, gniew
Dziaanie
Krzyk

Nieodzownym elementem pojawiajcym si wtym ukadzie jest powstajce pobudze-

nie fizjologiczne (Fizjologia), objawiajce si np. przypieszeniem akcji serca, wzrostem
poziomu adrenaliny we krwi, wypiekami, poceniem si, itp. Zaleno pobudzenia
fizjologicznego iaktywacji psychologicznej (myli-emocje) jest rwnie dwukierun-
kowa, awniektrych przypadkach, to objawy fizjologiczne aktywuj spiral myli
iemocji, prowadzc do niepodanych Dziaa (np. wprzypadku osb atwo czer-
wienicych si lub obawiajcych si oswoje zdrowie).
42 Barbara Zych

Ostatnim elementem modelu SPACE jest sytuacja spoeczna (ang. Social Context)
wjakiej uczestniczy klient. Kontekst spoeczny to zarwno sama sytuacja wjakiej zna-
laz si dowiadczajcy trudnoci czowiek, jak inormy irole spoeczne, oczekiwania
grupy, standardy moralnoci, itp. panujce wobrbie otoczenia klienta. Zrozumienie
kontekstu spoecznego wktrym uczestniczy klient dowiadczajcy trudnoci daje
moliwo penego zrozumienia jego zachowania inadaje sens pozostaym elementom.
Model SPACE, ze wzgldu na cyrkularn zaleno elementw, przedstawiany
bywa najczciej wpostaci graficznej. Idc za podanym wczeniej przykadem, przed-
stawilibymy go nastpujco:

czerwienienie si
podwyszone cinienie
przypieszenie bicia serca
skok adrenaliny

kontekst spoeczny
nauczyciel przyapuje ucznia na kradziey fizjologia

zo krzyk
emocje dziaanie
gniew wrogo

myli

on nie powinien si tak zachowywa

to powinno wyglda inaczej
musz to przerwa
to mnie dobija

Rysunek1. Model SPACE (za: Edgerton, Palmer, 2005)

Rysunek 1. Model SPACE (za: Edgerton, Palmer, 2005)
Zastosowanie modelu SPACE jest zalecane wcelu identyfikacji sposobu dziaania
klienta, zapoznania go zmechanizmem regulujcym jego reakcje oraz wyznaczeniem
elementw, nad ktrymi naley pracowa dc do zmiany.
Dla przykadu, osoba dowiadczajca stresu przed wystpami publicznymi moe
rozwaa modyfikacj myli wpostaci Musz wypa dobrze. Jeli popeni bd,
skompromituj si, poprzez zastpienie katastroficznej wizji, obrazem bardziej pomoc-
nym (sfera myli Cognition wmodelu SPACE), nauczy si nowych pomocnych zacho-
wa (sfera dziaa Action), nauczy si stosowa technik relaksacyjnych redukuj-
cych poziom stresu (sfera fizjologii Physiology), zidentyfikowa emocje jakie odczuwa
(sfera emocji Emotions) oraz rozpozna kontekst spoeczny wjakim wystpuje,
Coaching wnurcie poznawczobehawioralnym podstawowe zaoenia imodel pracy 43

np. realistyczne, zamiast zawyonych projektowanych oczekiwa odbiorcw (sfera

spoeczna Social Context). Uywajc prostego diagramu SPACE, klient przechodzi
od stadium identyfikacji po stadium szukania alternatyw iwspierajcych rozwiza.
Identyfikacja elementw diagramu staje si narzdziem zmiany.
Perfekcjonizm isamoutrudnianie przykadowe obszary
zastosowa coachingu poznawczo-behawioralnego
Coaching poznawczo-behawioralny ma zastosowanie zarwno wobszarze biznesu
(Business coaching, Executive coaching) jak ifunkcjonowania pozazawodowego (Life
coaching). Obszary pracy tego ostatniego czsto mylone bywaj zprac terapeutyczn
lub wrcz psychiatryczn. Zdarza si take, e do Life coacha trafiaj klienci zpowa-
nymi zaburzeniami natury psychicznej. Odpowiedzialno, zarwno za edukacj, jak
ipostpowanie zklientem wtakich sytuacjach, spoczywa po stronie coacha. Kado-
razowo powinien on oceni, na ile potrzeby klienta nie wykraczaj poza zakres jego
uprawnie, aprzede wszystkim, poza zakres jego kompetencji. Zasada kierowania si
dobrem klienta jest tu zatem zasad naczeln. Norm wprzypadku Life coachingu
powinna by staa wsppraca zsuperwizorem imoliwo swobodnej konsultacji
zpsychologiem-klinicyst, wspierajca decyzj coacha opodjciu pracy zkonkretnym
klientem. Zdarza si bowiem tak, e klienci zgaszajcy si na coaching wymagaj
pracy terapeutycznej do ktrej coach nie jest przygotowany.
Umiejtno rozpoznania potrzeb klienta jest wana tym bardziej, e spora cz
problemw onaturze zaburze psychicznych poddaje si zmianie we wczesnych fazach
ich powstawania imoe by zmieniana np. wprocesie coachingu. Jedna zostatnich
prac (Kearns, Forbes, Gardiner, 2007) nad efektywnoci coachingu poznawczo-
-behawioralnego, dotyczy wanie takich problemw, akonkretniej pracy nad per-
fekcjonizmem isamoutrudnianiem. Ze wzgldw edukacyjnych warto przytoczy te
badania nieco bliej.
Zarwno perfekcjonizm, jak isamoutrudnianie s dosy dobrze opisane wlitera-
turze fachowej jako elementy facylitujce lub skadowe zaburze klinicznych. Mimo
zgodnoci, e ich wystpowanie jest powszechne rwnie wgrupach nieklinicznych
(awic poddajcych si Life coachingowi), wci mao jest danych na temat efektywnych
metod pracy znimi. To co wiadomo, to, e perfekcjonici odczuwaj mniejsz satys-
fakcj ze swoich osigni (Frost, Henderson, 1991), wykazuj mniejsz elastyczno
dziaania (Ferrari, Mautz, 1997), dowiadczaj wyszego poziomu stresu (Flett, Par-
nes, & Hewitt, 2001), maj tendencje do chronicznego zamartwiania si iobaw przed
porak (Flett, Hewitt, Blankstein, Mosher, 1991; Frost, Marten, Lahart, Rosenblate,
1990) oraz czciej angauj si waktywnoci samoutrudniania (Frost et iinni,1990;
Hobden, Pliner, 1995; Sherry, Flett, Hewitt, 2001). Samo samoutrudnianie natomiast
wizane jest zniskim dostosowywaniem si iniszymi wynikami wnauce (Zucker-
man, Kieffer, Knee, 1998; Garcia, 1995).
Bazujc na tym wtku badawczym Kearns, Forbes iGardiner (2007) przeprowadzili
badanie na 28 studentach uczelni wyszych, uczestniczcych wszeciotygodniowym
44 Barbara Zych

grupowym kursie onaturze rozwojowej. Wtrakcie trwania badania prowadzono

kilkurazowy pomiar perfekcjonizmu przy uyciu Multidimensional Perfectionism
Scale (MPS) iPerfectionism Cognitions Inventory (PCI) oraz objaww samoutrud-
niania przy uyciu Self-Handicapping Scale (SHS). Wtrakcie czasu trwania kursu
(6 tygodni), iwmiesic po, studenci uczestniczyli wgrupowych warsztatach prowa-
dzonych wnurcie poznawczo-behawioralnym, wtrakcie ktrych pracowali nad iden-
tyfikacj problemw iszukaniem dla nich alternatywnych strategii dziaa. Metody
jakie stosowali to gwnie eksperymenty behawioralne, testowanie rzeczywistoci,
poznawcza restrukturyzacja, dzienniczki zapisu myli, normalizacja przekona,
sprawdzanie prawdziwoci zaoe, ustrukturyzowane rozwizywanie problemw,
identyfikacja dziaa zabezpieczajcych, ekspozycja na sytuacje problemowe, elimi-
nacja zachowa podtrzymujcych problem, planowanie dziaa iwiczenia wyko-
nywane poza zajciami.
Wyniki badania pokazay, e wpopulacji nieklinicznej nie tylko moliwa jest
redukcja poziomu perfekcjonizmu isamoutrudniania, ale take utrzymanie efektw
tej pracy wczasie. Najwaniejszy wniosek dotyczy natomiast moliwoci icelowo-
ci zastosowania podejcia poznawczo-behawioralnego wredukcji tych problemw
(Kearns iinni, 2007). Coaching poznawczo-behawioralny wydaje si wwietle tych
bada szczeglnie wskazany wprzypadku problemw onaturze poznawczej, gdzie
identyfikacja izmiana struktury itreci myli przekada si na popraw funkcjo-
nowania. Jeli chodzi osamoutrudnianie, wany okazuje si take czynnik czasu,
pozwalajcy na przetestowanie skutkw wprowadzenia zmian wzachowaniu. (Kearns
iinni, 2007).
Winnych badaniach wykazano take, e CBT wpywa na efektywno pracy iosi-
ganie celw oraz na procesy samoregulacji ioglne zdrowie studentw (Grant, 2001).

Podsumowanie
Terapia poznawczo-behawioralna jest jedn znajlepiej udokumentowanych nurtw
pracy zpacjentami klinicznymi. Uniwersalno jej zaoe dotyczca natury powsta-
wania trudnoci funkcjonowania sprawia, e dosy atwo ekstrapolowa j na popu-
lacje niekliniczne, wtym coachingowe. Uprawnione jest to tym bardziej, e klienci
coachingowi posiadaj najczciej wyszy poziom motywacji rozwojowej oraz wikszy
wgld wtreci poznawcze bdce rdem problemw. Stosowanie coachingu wnurcie
poznawczo-behawioralnym wydaje si wic kierunkiem wartym stosowania irozwija-
nia. Nie zmienia to faktu, e nadal istnieje ogromna potrzeba bada nad efektywnoci
zastosowania konkretnych modeli itechnik pracy zklientem wprocesie coachingu
prowadzonego wtym podejciu.
Coaching wnurcie poznawczobehawioralnym podstawowe zaoenia imodel pracy 45

Bibliografia
Beck. J., (2005) Terapia poznawcza. Podstawy izagadnienia szczegowe, Wydaw-
nictwo Uniwersytetu Jagielloskiego
Brotman, L. E., Liberi, W. P., & Wasylyshyn, K. M. (1998). Executive coaching: The need
for standards of competence. Consulting Psychology Journal: Practice and Research,
50, 40-46
Clark David M, Fairburn Christopher G.. (2006) Terapia Poznawczo-behawioralna.
Badania naukowe ipraktyka kliniczna, Alliance Press
Diedrich, R. C. (1996). An iterative approach to executive coaching. Consulting Psy-
chology Journal: Practice and Research, 48(2), 61-66
Hope D. A., Heimberg R. G., Turk C. L. (2007), Terapia lku spoecznego. Podejcie
poznawczo- behawioralne. Przewodnik terapeuty, Alliance Press
Edgerton, N., Palmer, S. (2005) SPACE: Apsychological model for use within cogni-
tive behavioural coaching, therapy and stress management. The Coaching Psychologist
1: 2. 25-31 November
Ellis, A., Gordon, J., Neenan, M., Palmer, S. (1997) Stress counselling: Arational emo-
tive behaviour approach. London: Cassell.
Ferrari, J.R., Mautz, W.T. (1997). Predicting perfectionism: Applying tests of rigidity.
Journal of Clinical Psychology, 53, 16.
Flett, G.L., Hewitt, P.L., Blankstein, K.R., Gray, L. (1998). Psychological distress and
the frequency of perfectionistic thinking. Journal of Personality and Social Psycho-
logy, 75, 13631381.
Flett, G.L., Parnes, J., Hewitt, P.L. (2001). Perfectionism and perceived pressure (wpubli-
kacji).
Frisch, M. H. (2001). The emerging role of the internal coach. Consulting Psychology
Journal: Practice & Research, 53(4), 240-250
Frost, R.O., & Henderson, K.J. (1991). Perfectionism and reactions to athletic compe-
tition. Journal of Sport and Exercise Psychology, 13, 323335.
Frost, R.O., Marten, P., Lahart, C., Rosenblate, R. (1990). The dimensions of perfec-
tionism. Cognitive Therapy and Research, 14, 449468
Gale, J., Liljenstrand, A., Pardieu, J., & Nebeker, D. M. (2002). Coaching: who, what,
where, when and how. Coaching World International Coach Federation, 93. Pozy-
skano z: http://www.coachfederation.org/pressroom/exec-summary-2002.pdf
Garcia, T. (1995). The role of motivational strategies in self-regulated learning. New
Directions In Teaching and Learning, 63, 2942.
46 Barbara Zych

Giglio, L., Diamonte, T. and Urban, J. M. (1998). Coaching aleader: leveraging change
at the top, Journal of Management Development, 17, (2), 93-115.
Grant, A. M. (2001). Coaching for enhanced performance : Comparing cognitive and
behavioral approaches to coaching. Pozyskano z: http://www.psych.usyd.edu.au/coach/
CBT_BT_CT_Spearman_Conf_Paper.pdf
Hellervik, L., Hazucha, J., Schneider, R. (1992) Behavior Change: Models, Methods, and
aReview of Evidence, W: M. D. Dunnette, L. M. Hough (red) Handbook of Industrial
and Organizational Psychology. PaIo Alto, CA: Consulting Psychologists, pp. 823-896.
Hobden, K., Pliner, P. (1995). Self-handicapping and dimensions of perfectionism:
Self-presentation vs. self-protection. Journal of Research in Personality, 29, 461474.
Jay, M. (2003) Understanding how to leverage executive coaching, Organization Deve-
lopment Journal 21(2): 6.
Katz, J. H., & Miller, F. A. (1996). Coaching leaders through cultural change. Consul-
ting Psychology Journal: Practice and Research, 48, 104114.
Kearns, H., Forbes, A., Gardiner, M. (2007) Acognitive-behavioural coaching inte-
rvention for the treatment of perfectionism and self-handicapping in anon-clinical
population, Behaviour Change
Levinson, H. (1996). Executive coaching. Consulting Psychology Journal: Practice and
Research,48, 115123.
Libri, E. & Kemp, T.J. (2006). Assessing aCognitive Behavioural Executive Coaching
Program. International Coaching Psychology Review, 1, 2, pp 9-20.
McMahon, G. (2009) Cognitive Behavioural Coaching. W: D. Clutterbuck, D. Megginson
Further Techniques for Coaching and Mentoring, Butterworth-Heinemann
Neenan, M., Palmer, S. (2001a). Cognitive behavioural coaching. Stress News, 13(3),
1518.
Neenan, M., Palmer, S. (2001b). Rational emotive behaviour coaching. Rational Emo-
tive Behaviour Therapist, 9(1), 3441.
Padesky, C.A., Greenberger, D. (2004) Umys ponad nastrojem. Podrcznik terapeuty,
Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielloskiego
Palmer, S. (1997a). Problem-focused stress counseling and stress management:
An intrinsically brief integrative approach. Part 1. Stress News, 9(2), 712.
Palmer, S. (1997b). Problem-focused stress counseling and stress management training:
An intrinsically brief integrative approach. Part 2. Stress News, 9(3), 610.
Peterson, D. B. (1996). Executive coaching at work: The art of one-on-one change.
Consulting Psychology Journal: Practice and Research, 48, 7886.
Reinecke Mark. Ai. Clark David. A(2005) Psychoterapia poznawcza wteorii iprak-
tyce, Gdaskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Coaching wnurcie poznawczobehawioralnym podstawowe zaoenia imodel pracy 47

Richard, Alan. (2003). Making our own way: The emergence of school-based staff deve-
lopers in Americas public schools. Pozyskano z: http://www.emcf.org/pdf/student_
ourownroadbw.pdf
Sherry, S.B., Flett, G.L., Hewitt, P.L. (2001). Perfectionism and self-handicapping (abs-
trakt).Canadian Psychology, 2, 78.
Williams, H., Edgerton, N., Palmer, S. (2010). Cognitive Behavioural Coaching.
W: E. Cox, T. Bachkirova, D. Clutterbuck (red.),The Complete Handbook of Coaching.
London: Sage
Wudarczyk, M (2009)Wystpowanie znieksztace poznawczych wzalenoci od typu
zaburzenia. Pozyskano z: http://www.psychologia.net.pl
Zuckerman, M., Kieffer, S.C., Knee, C.R. (1998). Consequences of self-handicapping:
Effects oncoping, academic performance and adjustment. Journal of Personality and
Social Psychology, 74, 16191628.
 Pani Terapia zPanem Coachingiem
czy to maestwo moe si
(nie) uda?
dr Anna Syrek-Kosowska

Wprowadzenie
Life coach to na naszym rynku wci nowa iniedookrelona formalnie profesja.
Otwarta praktycznie dla wszystkich, ktrzy czuj wsobie ch wspierania innych
wosiganiu celw izmian wyciu. Life coachem moe wic zosta kady, niezalenie
od wczeniejszego wyksztacenia czy dowiadczenia zawodowego. Jednoczenie na
naszym rynku istnieje spora rzesza osb profesjonalnie wyksztaconych terapeutycz-
nie zwieloletnim dowiadczeniem wpomaganiu swoim klientom wrozwizywaniu
problemw, dokonywaniu zmian. Terapeuci niejednokrotnie peni s dylematw: czy
sprbowa swoich si wLife coachingu, wjaki sposb wykorzysta swoje wieloletnie
dowiadczenie terapeutyczne, aby stao si ono wartoci dodan, anie jak gosi obie-
gowa opinia, zbytecznym bagaem.
Niniejszy artyku stanowi prb refleksji, nad tym wjaki sposb terapeuta moe
przygotowa si do roli life coacha, na co powinien zwrci szczegln uwag, czego
si wystrzega, aby wkocowym efekcie maestwo terapii zcoachingiem byo uda-
nym zwizkiem iowocowao zadowoleniem isatysfakcj znowej profesji, jednoczenie
przynoszc same korzyci klientom.
Inspiracj dla tych rozwaa jest zarwno wasne dowiadczenie autorki jak ilek-
tura ksiki Davida Skibbinsa Becoming aLife Coach: AComplete Workbook for
Therapists. praktycznego przewodnika dla terapeutw.

Pani Terapia
Wczeniej czy pniej okrutny smok zwany wypaleniem zawodowym staje dba przed
kadym terapeut (Skibbins, 2007: 1) tym zdaniem rozpoczyna si ksika wfor-
mie praktycznego przewodnika, amerykaskiego byego psychoterapeuty, adzisiaj
cenionego life coacha Davida Skibbinsa. Autor ujrza swojego smoka po 20 latach
50 dr Anna Syrek-Kosowska

pracy terapeutycznej. Po prostu, jak pisze, poczu si zmczony cigym suchaniem

onieszczciach iproblemach, sytuacjach bez wyjcia. Kiedy coaching stawa si
coraz popularniejszy, dostrzeg wroli life coacha alternatyw dla swojego rozwoju
zawodowego. Pocztkowo profesja life coacha wydawaa si Davidowi spenieniem
jego marze zmczonego terapeuty, pragncego nadal wspiera ludzi, jednoczenie
pracujc zosobami zmotywowanymi do zmian, zdrowymi, szukajcymi szczcia
wyciu. Szybko jednak amerykaski terapeuta przekona si, e nie wystarczy jedy-
nie wymieni szyldu na drzwiach gabinetu, zastpujc jedn profesj drug. Stanie
si skutecznym icenionym life coachem wymaga gruntownego przebudowania swojej
terapeutycznej postawy wrelacjach zklientami, rozwinicia nowego warsztatu pracy
na bazie dotychczasowej wiedzy psychologicznej, przemylanej strategii marketin-
gowej ipromocji na bardzo konkurencyjnym rynku, na ktrym atka coacha-tera-
peuty nie zawsze pomaga. Zmiana ta jednak si udaa idzisiaj autor jest cenionym life
coachem, ktrego dowiadczenia na drodze tej przemiany zostay zebrane wformie
ciekawej ksiki, wypenionej wskazwkami, wiczeniami iprzykadami zpraktyki.
Porwnujc wasne dowiadczenia, zwizane zponad 10 letni prac terapeuty, tre-
nera icoacha, odnale mona wrozwaaniach autora wiele podobnych dylematw,
doceni wskazwki ipraktyczne rozwizania, atake dostrzec istotne podobiestwa
irnice midzy standardami amerykaskimi apolsk rzeczywistoci. Wydaje si,
i ksika Skibbinsa stanowi moe punkt wyjcia do szerszej refleksji jakie miejsce
na rynku Life coachingu mog zaj terapeuci ijakie kroki warto podejmowa, aby
zsukcesem odnale swoje miejsce wnowej profesji.
WPolsce wci maa jest wiadomo czym rni si zawd psychologa od zawo-
dw znim pokrewnych jednak nietosamych psychoterapeuty, pedagoga czy nawet
psychiatry. Psychoterapia rozumiana jest jako metodyczne stosowanie okrelonych tech-
nik psychologicznych wcelu doprowadzenia chorego do stanu rwnowagi emocjonalnej.
Zakres dziaania psychoterapii jest bardzo rozlegy: od zaburze charakteru inerwic do
chorb psychosomatycznych, anawet psychoz ()(Sillamy, 1994: 241).
Psychoterapeut moe by psycholog, psychiatra, anawet pedagog, filozof czy spe-
cjalista resocjalizacji. Warunkiem jest uzyskanie dodatkowych licencji, stwierdzajcych
kompetencje do praktyki wokrelonym nurcie psychoterapii oraz stosowanie ogl-
nie przyjtych metod izasad etycznych. Wtej chwili wPolsce trwaj gorce dyskusje
wok statusu prawnego takich zawodw jak psycholog czy psychoterapeuta (zob. PTP,
PTPI, PFP). Ten ostatni jest waciwie tytuem uznaniowym, przy czym dowodem tego
uznania jest certyfikat stowarzyszenia lub orodka szkolcego. WPolsce jest okoo
18 stowarzysze iorodkw wydajcych takie certyfikaty. Tytu psychoterapeuty nie
jest chroniony prawnie. Tak wic wpraktyce kady moe otworzy gabinet psychote-
rapeutyczny iwiadczy usugi otakim charakterze. (Januszewska 2008, Kaczmarek
M., 2010, Canert-ka, 2010).
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 51

Wniniejszym artykule piszc oterapeutach6 zzaoenia brane s pod uwag osoby,

ktre ukoczyy profesjonalne, zazwyczaj kilkuletnie szkolenie wzakresie wybranego
nurtu psychoterapeutycznego, wramach, ktrego standardowo mieci si obowizek
uczestniczenia wtreningu interpersonalnym, wasnej terapii, superwizji oraz prowa-
dzenie aktywnej praktyki zawodowej.
WPolsce terapeuci praktykuj gwnie wsektorze suby zdrowia (np. poradnie
zdrowia psychicznego), owiaty (np. poradnie psychologiczno-pedagogiczne), oraz
wprywatnych gabinetach iorodkach terapeutycznych. Szacuje si, e wPolsce bra-
kuje okoo 17 tysicy (!) specjalistw, wzwizku ztym dostp do profesjonalnych
usug psychoterapeutycznych jest utrudniony, akorzystanie ztej formy pomocy
zroku na rok si zwiksza (wporwnaniu do lat 90-tych o10%-15%), pomimo, i
nadal dla wielu polakw jest to temat tabu (Januszewska M., 2008, Syrek-Kosowska
2009, Canert-ka 2010).
Jak wiadomo zpraktyki, zwaszcza publiczna pomoc psychoterapeutyczna napo-
tyka na wiele ogranicze systemowych, wpostaci ograniczonego dostpu do pomocy
psychologicznej, przecienia iloci pacjentw przypadajcych na jednego terapeut,
wysokimi kosztami szkole isuperwizji, ktre czsto pozostaj prywatn spraw
samych zainteresowanych.
Do gabinetw terapeutycznych trafi najczciej osoby cierpice zpowodu ciaru
problemw emocjonalnych, psychicznych, spoecznych, ktrych kaliber izakres cz-
sto przytacza nie tylko samego klienta, ale take terapeut. Dla wielu osb terapeuta,
staje si przysowiow ostatni desk ratunku, s sytuacje kiedy ta metafora staje si
autentycznym ostatecznym woaniem opomoc przed np. podjciem prby samobjczej.
Takie obcienia nie pozostaj bez wpywu na funkcjonowanie terapeuty, poczu-
cie satysfakcji iperspektywy zawodowe. Life coaching7 jawi si na tym tle jako cie-
kawa alternatywa rozwoju zawodowego, ktra zzaoenia dedykowana jest osobom
zdrowym psychicznie, klient traktowany jest jako ekspert wdziedzinie swojego ycia,
majcy wszystkie zasoby, aby osiga swoje cele. Rozrnienie midzy psychoterapi
aLife coachingiem jest szczeglnie trudne, gdy oba nurty dotycz wnajwikszym
stopniu rozwoju osobistego klienta. Trwa wic dyskusja wrd specjalistw, naukow-
cw, psychologw ipsychoterapeutw wok granicy midzy tymi dwoma rodzajami
pracy zklientami, zwraca si szczegln uwag na znaczenie przygotowania psycho-
logicznego life coachw iefektywno stosowania empirycznie uzasadnionych tech-
nik (np. poznawczo-behawioralnych, skoncentrowanych na poszukiwaniu rozwiza
wzamian omawiania ianalizowania problemw) (Smka, 2009).

6
Zwyczajowo okrelenie psychoterapeuta jest wymiennie uywane zokreleniem terapeuta, ktry
rozumiany jest te jako osoba specjalizujca si wokrelonym rodzaju terapii (Sownik Jzyka Pols
kiego, PWN, Internet: http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2577937 stan na dzie: 17.09.2010). Wniniejszym
artykule oba nazewnictwa wystpuj zamiennie.
7
D. Skibbins wswojej ksice przyjmuje definicje coachingu ICF (zob.http://www.icf.org.pl/index.php/
pl/kodeks-etyczny.html )
52 dr Anna Syrek-Kosowska

Skkibins (2007) jako dowiadczony psychoterapeuta, klinicysta ilife coach pro-

ponuje wswojej ksice kilka znaczcych wyrnikw coachingu ipsychoterapii,
zaprezentowanych wtabeli 1.

Tabela 1. Life coaching ipsychoterapia kluczowe rnice8

Life coaching Psychoterapia

Dotyczy zmiany teraniejszej sytuacji wkie- Zazwyczaj osadzona wperspektywie ana-

runku przyszoci, ktrej ksztat sam okrela
klient
lizowania takich czynnikw jak: wzorce
zachowa, przekonania, nawyki, dynamika
relacji interpersonalnych, ktre powstrzy-
muj klienta od osignicia wszystkiego
czego pragnie wswoim yciu

Koncentruje si bardziej na osigniciu Zmiana jest moliwa gwnie przez uzy-

zamierzonego celu, ni na przeszkodach
wdrodze do niego
skanie wgldu8, testowanie iuczenie si
nowych zachowa, adaptacj, treningi
przeformuowanie wzorcw mylenia
idziaania, ktre pozwalaj klientowi na
podejmowanie skuteczniejszych dziaa
iprowadzenie lepszego ycia

Coaching bazuje na mocnych stronach kli- Terapia koncentruje si na tym, co klienta

enta isposobie ich wykorzystania wosi- powstrzymuje przed dziaaniem
ganiu celw

Klient coachingu chce osign specyficzne Klient terapii potrzebuje pomocy wrozwi-
cele zaniu specyficznego problemu

Rol coacha jest motywowanie, inspirowa-
nie klienta do zmian wswoim yciu. Wtym
celu uywane s praktyczne narzdzia
itechniki coachingowe.
Rol terapeuty jest pomoc klientowi
wprzejciu przez trudn zmian wswoim
yciu. Wtym celu wykorzystywana jest teo-
retyczna wiedza psychologiczna ipsycho-
terapeutyczna, uzyskana wtracie specjalis-
tycznych szkole isuperwizji

Opracowanie A. Syrek-Kosowska na podstawie: D.Skibbins (2007)

Warto pamita, i bez osigni psychologw, psychoanalitykw takich jak Zyg-

munt Freud, ponad 100 letniej historii psychoterapii wjej rnorodnych odmianach
iformach, praktyki wybitnych terapeutw takich jak ulubieniec coachw Milton
Erickson, nie byoby coachingu (Rogers, 2010).
Wielu coachw spoza rodowiska terapeutycznego poznaje rne odmiany wi-
cze, modeli czy narzdzi coachingowych nie zdajc sobie sprawy, i wywodz si

Wgld rozumiany jest wpsychologii jako naga, nieoczekiwana zmiana percepcji problemu, prowa-
8

dzca do nowego, gbszego ipeniejszego zrozumienia jego istoty (Matczak, 2000:800)

Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 53

one wprost zpsychoterapii. Ilu coachw pamita, i jeden znajsynniejszych modeli

coachingowych GROW ma swoje rda wbehawioralnym nurcie psychologii itera-
pii? (Passmore, 2007).
Zarwno wterapii jak iwcoachingu uywamy podobnych narzdzi pracy: aktyw-
nego suchania, pyta, klaryfikacji, stawiania celw, nieoceniajcej akceptacji dla
klienta, ksztatowania umiejtnoci zarzdzania wasnym yciem. Std wielu tera-
peutw poznajc zasady coachingu ma poczucie, e wanie to robi! Granica midzy
obiema specjalizacjami bdzie wic pynna, niektre techniki terapeutyczne bd wrcz
wprost przenoszone do praktyki coachingowej nie tylko przez psychologw czy tera-
peutw (np. skalowanie zpodejcia skoncentrowanego na rozwizaniach (ang. SFA),
praca zmetafor zpsychoterapii strategicznej Miltona H. Ericksona, przeformuowy-
wanie ograniczajcych przekona zterapii racjonalno-emotywnej itd.) (Rogers, 2010).
Nurtem, ktry implikuje zweryfikowan naukowo wiedz, praktyk psychologiczn
ipsychoterapeutyczn wdziedzin coachingu jest coaching psychologiczny (ang.
coaching psychology) (zob. Peltier 2005, Palmer iWhybrow 2007, Smka 2009, SCP).
Wzwizku ztak duym pokrewiestwem terapii iLife coachingu, przy jedno-
czenie istotnych rnicach dzielcych obie dziedziny warto, aby terapeuci, szuka-
jcy dla siebie alternatywy zawodowej profesjonalnie przygotowali si do profesji
life coacha, uwzgldniajc rne aspekty tego maestwa. Tym bardziej, i rozwj
zawodowy wkierunku zostania coachem, jest dla psychologw/terapeutw naturaln
konsekwencj, podobnie jak dla szkoleniowcw, konsultantw HR, czy menederw
(Pyrek iSzmidt, 2007).

Pan Coaching
Dwadziecia procent terapeutw doczyo ju coaching do swojego zakresu usug lub
rozwaa tak opcj (Skibbins, 2007). Dla wielu profesjonalnych terapeutw, ktrzy maj
za sob dugie lata szkole isuperwizowanej praktyki zawodowej, szokujcym pozo-
staje fakt, jak atwo obecnie mona sta si wPolsce life coachem, bez jakichkolwiek
standardw wyksztacenia kierunkowego, poprzez ukoczenie krtkiego kursu, bez
obowizku superwizji ipracy nad wasnym samorozwojem. Wmidzynarodowych
organizacjach skupiajcych coachw-psychologw, obowizkowymi wymogami akre-
dytacji s zarwno szkolenia zzakresu coachingu, jak isuperwizja, okrelona liczba
godzin przeznaczonych na samorozwj. Stanowi to bezdyskusyjny standard zapew-
niajcy tym samym profesjonalny poziom wiadczonych usug (zob. SCP). wiado-
mo znaczenia standardw Life coachingu dla dobra klientw icaego rodowiska
zmienia si rwnie wPolsce, wiele organizacji szkolcych iakredytujcych coachw
rozszerza wymogi stawiane przed adeptami tej profesji, wczajc wnie take super-
wizj (zob. ICF, EMCC, AC).
Wielu terapeutw rozwaajcych zostanie life coachami, automatycznie porwnuje
proces coachingu zprocesem terapeutycznym. Wrozwaaniach tych, Pani Terapia ma
mieszane uczucia co do swojego nowego wybraca. Zjednej strony Pan Coaching jawi
54 dr Anna Syrek-Kosowska

si jej jako fascynujca alternatywa dla tego co zna, kusi szybkoci efektw wosiganiu
celw izmian, partnersk relacj zklientami, ktrzy zzaoenia winni by zdrowymi
osobami, zmotywowanymi do pracy nad zmianami wswoim yciu, dodatkowo obie-
cuje lukratywne finanse, poczucie satysfakcji ispenienia zawodowego. Zdrugiej jed-
nak strony Pani Terapia pena jest wtpliwoci zarzucajc Panu Coachingowi zbytni
powierzchowno, uproszczenia, nienaukowo, anawet szkodliwo, kiedy problem
klienta wymaga jednak psychoterapii (Berglas 2002, Skibbins, 2007, Rogers 2010).
Terapeucie, ktry pomimo tych waha zdecyduje si na maestwo Pani Terapii
zPanem Coachingiem irozpoczcie swojej praktyki life coacha David Skibbins pro-
ponuje nauki przedmaeskie wpostaci zestawu praktycznych wicze, wskazwek
jak wykorzysta dotychczasow wiedz, co zmieni wswojej postawie ijak wdroy
si do nowej roli. Wdalszej czci artykuu zostay zaprezentowane jedynie wybrane
aspekty ztego szerokiego wachlarza propozycji, ktre mog stanowi kluczowe punkty
wprzygotowaniu si do nowej roli.

Za rowe okulary
Zdecydowana wikszo klientw gabinetw psychoterapeutycznych odbiega od sie-
lankowego obrazu pacjentw psychoanalityka, polegujcych na kozetce ianalizujcych
dylematy egzystencjalne, przy milczcej asycie powanego psychoterapeuty, ktry
to obraz spopularyzoway amerykaskie filmy. Najczciej gabinety psychoterapeu-
tyczne odwiedzaj pacjenci9 cierpicy zpowodu swoich problemw natury emocjo-
nalnej, psychicznej czy spoecznej, nierzadko wstanie zagroenia wasnego zdrowia
iycia, dla ktrych kontakt ze specjalist nie tylko metaforycznie jest ostatni desk
ratunku, ale rzeczywicie bywa ostatecznym woaniem opomoc np. przed podjciem
prby samobjczej.
Wybr zawodu terapeuty oznacza wistocie umiejscowienie wasnego ycia zawodo-
wego wpobliu dowiadcze zwizanych ze smutkiem, wciekoci, blem, alienacj
ibezsilnoci. Wskrajnych przypadkach dugotrwaego przecienia prac terapeu-
tyczn mwi si nawet ozjawisku deformacji osobowoci, rozumianej jako niepo-
dana konsekwencja wykonywania zawodu okrelajca wszelkie niekorzystne zmiany
osobowoci, nieprawidowoci rozwoju, poczucie zmczenia, wypalenia, usztywnienia,
dezorientacji, alienacji, utrat poczucia rzeczywistoci iprawidowej oceny oraz prze-
kamania wodbiorze wasnych przey, sdw izachowa, ktre wystpuj wprzebiegu
pracy zawodowej is przez ni warunkowane. (Fengler, 2000: 31)
Przeciwiestwem dla takiej deformacji bdzie wic poczucie twrczej aktywnoci,
zaangaowanie, ywy stosunek do ludzi, wiata irnorodnych zjawisk, ktry jak si

9
Wkontekcie psychoterapii, wszczeglnoci wjej klasycznych formach (np. psychoanaliza, terapia psy-
chodynamiczna) czsto zamiennie uywa si okrelenia pacjent na klienta, ze wzgldu na opisujc
go diagnoz medyczn (np. pacjent zdepresj, zaburzeniami odywania etc.)
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 55

wydaje atwiej utrzyma wkontakcie zklientami zdrowymi psychicznie, chtnymi do

rozwoju, podejmowania dziaa, stawiania iosigania celw, wstosunkowo krtkim
czasie jakim jest proces Life coachingu.
Zmian perspektywy patrzenia na klientw iycie wogle, jak zakada bycie life
coachem, Skibbins proponuje rozpocz od zaoenia (wwyobrani bd wrzeczy-
wistoci nosi przez jeden dzie) rowych okularw10:
Wyobra sobie, e masz par magicznych okularw sonecznych. Kiedy je zakadasz,
widzisz wszystkich jako osoby stanowice integraln cao, doskonae, promieniujce
izdrowe dokadnie takie jakimi s wdanym momencie ycia. Jeli oni cierpi zjakiego
powodu, to cierpienie jest dla nich lekcj, zktrej wiele mog si nauczy. Jeli s nie-
usatysfakcjonowani, to wanie to poczucie moe stanowi dla nich motywator do roz-
woju. Wtych okularach zobaczysz, e nic nie wymaga naprawy, pomocy czy uczynienia
lepszym. Teraz wyobra sobie, e wtych okularach przegldasz si wlustrze. Widzisz,
e Ty take, jest wpen, doskona izdrow osob wanie takim jakim jeste wtym
momencie swojego ycia. Nic nie wymaga poprawy czy ulepszenia. Dokadnie tam gdzie
jeste. Takie okulary zakadasz, kiedy jako coach kiedy inspirujesz imotywujesz ludzi
do zmian iosigania celw.
Dla wielu osb spoza rodowiska terapeutycznego opisane wiczenie moe wyda-
wa si nieco sztuczne iniepotrzebne. Tymczasem dla terapeutw majcych dugie
dowiadczenie wpracy zklientami obcionymi powanymi problemami emocjonal-
nym ipsychicznymi, moe stanowi punkt zwrotny izarazem cenne dowiadczenie
obrazujce na czym polega zasadnicza rnica midzy nastawieniem terapeutycznym
apodejciem coachingowym.
Postawa wielu terapeutw ipsychologw nastawiona jest wwikszym stopniu na to
co nie dziaa wzachowaniu klientw, szukanie problemw ipogbione ich zrozumie-
nie ni na wykorzystywanie mocnych stron osb wrozwizywaniu ich dylematw.
Wynika to wduej mierze zfaktu dotychczasowej edukacji psychologw iterapeu-
tw, opartej na tzw. psychologii tradycyjnej zainteresowanej przede wszystkim nega-
tywnymi stronami ludzkiego funkcjonowania ipsychopatologi (Trzebiska, 2008).
Przyczyn takiego ukierunkowania rozwoju tradycyjnej psychologii wubiegym
wieku mona upatrywa wwielu czynnikach, takich jak (ibid.):
dua wyrazisto negatywnych form ludzkiego zachowania, ktre zjednej strony s
rzadsze, zdrugiej waniejsze dla takich celw jak zachowanie zdrowia iprzeycia,
finansowanie ze rodkw publicznych bada naukowych, form pomocy, ktre bez-
porednio przekadaj si na rozwizywanie trudnych problemw, leczenie zabu-
rze psychicznych, powstrzymanie autodestrukcji, wczesn interwencj wtrud-
nociach wychowawczych, ograniczenie przemocy iinnych patologii spoecznych,

Prezentowane wartykule wiczenia inarzdzia pochodz zksiki Davida Skibbinsa (2007), Beco-
10

ming aLife Coach: AComplete Workbook for Therapists is prezentowane wadaptacji autorki.
56 dr Anna Syrek-Kosowska

naturalne ludzkie wspczucie ich poznania oraz zrozumienia przyczyn ludz-

kiego cierpienia, aby mc skutecznie pomaga wjego przezwycianiu,
impuls do rozwoju psychologii wlatach 40. i50. ubiegego wieku wzwizku zzapo-
trzebowaniem na badania oraz wyksztacenie kadr wzakresie psychopatologii
iterapii, aby zapewni pomoc psychologiczn ofiarom traumy II Wojny wiatowej

Przyczyny te interesujco iszeroko przeanalizowa wswoim artykule Martin E. P. Selig-

man (zob. Seligman, 2008), wybitny psycholog amerykaski, ktry rwnoczenie sta
si prekursorem przeomu definiujc nowy nurt tzw. psychologii pozytywnej.
Psychologia pozytywna koncentruje si na tym, co sprawia, e ycie jest warte
ycia. Jej badania ipraktyka maj wyjani tajemnic ludzkiej siy iprzyczynia si
do jej wzrostu (Seligman, 2002:2). Tak wic psychologia pozytywna koncentruje si
na dobrym yciu, wyjanieniu od czego ono zaley ijakie osign. Wtak filozo-
fi mylenia oczowieku, jego yciu icelach idealnie wpisuje si coaching, ze swoim
nastawieniem na rozwj klientw, odnajdywanie szczcia wyciu. Zmian t wida
take wrozwoju stosunkowo nowych nurtw terapeutycznych, wktrych perspektywa
pracy zklientami, nastawiona jest na zamian problemw na cele, terapeuta okrelany
jest mianem konsultanta, wkonsekwencji odpowiedzialno za ostateczne wpro-
wadzanie zmian pozostaje po stronie klienta (np. terapia (podejcie) skoncentrowana
na rozwizaniach).
Terapeutom-konsultantom pracujcym wtakim nurcie, zcoachingiem jest niejako
po drodze, awiec iprzemiana wlife coacha nie stanowi, a takiej mentalnej rewo-
lucji jak musz przej specjalici klasycznych nurtw terapeutycznych. Niemniej
jednak, niezalenie od szkoy psychoterapeutycznej zjakiej wywodzi si terapeuta,
ma on ju na stracie wnow profesj ibezcenne zasoby; umiejtno patrzenia na
czowieka jako cao, rozumienie zachowa isposobw funkcjonowania, niezwyk
umiejtno suchania, wyczulenie na aspekty etyczne, zdolno dostrzegania pod
powierzchni, sedna sprawy, wartoci, przekona isiy psychicznej osoby (Pyrek
iSzmidt, 2007).
Aby maksymalnie efektywnie wykorzysta to, co wdotychczasowym dowiad-
czeniu najcenniejsze, warto przeprowadzi nastpujce wiczenie (Skibbins, 2007):
1. Stwrz list: coachingowe umiejtnoci, ktre ju posiadam.
Wypisz przynajmniej 5 umiejtnoci, ktre ju masz (np. aktywne suchanie klienta,
koncentracja na kliencie, zadawanie pyta otwartych etc). Przy kadej znich opisz
wjaki sposb moesz je zmodyfikowa pracujc wrelacji coachingowej.

Zpraktyki terapeutycznej wynika te wiele dowiadcze, umiejtnoci, ktre wpracy

life coacha bd niezwykle przydatne, aktre pocztkujcy coachowie bd musieli
naby wcigu lat swojej pracy. Dwa szczeglne bonusy to wiedza jak kontrolowa
siebie samego oraz umiejtno samorozwoju irozwinita wiadomo jego znacze-
nia dla praktyki zawodowej. Wtrakcie dugoletniego procesu ksztacenia psychotera-
peutycznego, adepci tego zawodu, maj wiele okazji do rozwijania samowiadomoci,
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 57

koncertowania si na poznaniu swojej osobowoci, motywacji, wzorcw mylenia

izachowania, wymiany informacji zwrotnej na swj temat, relacji zinnymi, wtym
zklientami procesu pomocowego, (np. wramach treningu interpersonalnego, wasnej
terapii, superwizji pracy terapeutycznej etc.) to bezcenne dowiadczenie, stanowice
zazwyczaj znakomity fundament do pracy zinnymi ludmi. Dziki temu atwiej unik-
n jest negatywnego wpywu wasnego zachowania na klienta (np. poprzez rozumie-
nie zjawiska przeniesienia 11 ikontrprzeniesienia12 wrelacjach zklientami). Dla
profesjonalnych terapeutw oczywistym jest take konieczno cigego samorozwoju,
zarwno wtrakcie szkole, jak iprzede wszystkim superwizji swojej pracy, co nie dla
wszystkich coachw jest tak bezdyskusyjne.

Zapomnij o9 terapeutycznych nawykach

Skibbins (2007) proponuje, aby terapeuci przygotowujc si do roli life coachw zapo-
mnieli oczci nawykw jakie mogli sobie utrwali wramach dowiadczenia tera-
peutycznego, awic:

1. Nie zaczynaj sesji od sprawdzenia oglnego stanu

klienta
Tradycyjne pytania rozpoczynajce sesje terapeutyczn badaj stan emocjonalny
klienta: Zczym dzisiaj przychodzisz?, Jak si Pan/idzisiaj ma/czuje?, Co uCiebie
sycha? wtrakcie sesji coachingowej powinny by zastpione pytaniami ukierun-
kowanymi na cel sesji np. Jaki cel chcesz osign wtrakcie dzisiejszej sesji?, Nad
jakim obszarem Twojego ycia chcesz dzisiaj pracowa?.
Warto pamita, i motywacje kryjce si za pytaniami rozpoczynajcymi sesje
terapeutyczne icoachingowe s zgoa odmienne. Rozpoczcie sesji terapeutycznej ma
kreowa atmosfer, wktrej klient czuje si bezpiecznie ichtnie bdzie si dzieli swo-
imi najintymniejszymi emocjami iprzeyciami, zmierzajc do uzyskania wikszego
wgldu wswj stan emocjonalno-psychiczny. Coach kreuje atmosfer pozytywn,
inspirujc do koncentracji na celach, podejmowania wyzwa iryzyka zmiany swo-
jego ycia. Moe rwnie celowo prowokowa klienta do zmiany zachowania, dzia-
ajc wsposb niekonwencjonalny. Zazwyczaj poziom energii sesji coachingowej jest
wyszy, coach motywuje klienta do aktywnoci, zaskakuje, przeamuje opr, stawia
przed klientem zadania, utrzymuje wysoki poziom zaangaowania obu stron. Coach
moe rwnie zwolni si zodpowiedzialnoci za kontrolowanie kadego elementu

11
Pojcie przeniesienia wpsychoterapii, jest rozumiane jako proces niewiadomy, oznaczajcy, e emo-
cje, postawy, oczekiwania, pragnienia, ktre wczeniej kieroway si wstron wanych wdziecistwie
osb, przenoszone s wyciu dorosym, na inne wane osoby, wtym na terapeut (Fhaner, 1996)
12
Pojcie kontrprzeniesienia wcoachingu rozumiane jest jako dokonywanie projekcji uczu, jakie
coach odczuwa wstosunku do klienta. Najczciej s one odpowiedzi na przeniesienie klienta.
(McLeod, 2008)
58 dr Anna Syrek-Kosowska

sesji, samopoczucia izachowania klienta, wierzc wjego potencja iwybr najlep-

szego dla siebie rozwizania, pozostajc jedynie partnerem, anie mentorem klienta
wdrodze do jego celu.

2. Nie szukaj problemw do rozwizania

Ludzie korzystaj zterapii na og dopiero wtedy, kiedy zaczynaj odczuwa znaczce
dysfunkcje wswoim yciu, zpowodu ktrych wjakiej mierze cierpi. Terapeuci poma-
gaj klientowi zidentyfikowa ten problem, uwiadomi sobie wczym tkwi przyczyna
ich cierpienia ipoprzez wgld wjego istot pomagaj klientowi wprzezwycieniu
problemw. Ten rodzaj pracy zklientem jest gwn, cho oczywicie nie jedyn istot
procesu terapeutycznego. Coach jest mniej zainteresowany wanalizowaniu proble-
mw, motywuje klienta do zamiany ich na cele, pracuje znim nad znalezieniem takich
sposobw dziaania, ktre pozwalaj przezwycia problemy, rozumiane jako bariery
do wyeliminowania na drodze do celu.

3. Nie mw oprzeszoci
Dla terapeutw jestemy produktami naszych przeszych dowiadcze. Nasze dysfunk-
cyjne zachowania s utrwalonymi schematami zprzeszoci. Zwaszcza wklasycznych
nurtach psychoterapeutycznych (np. psychoanaliza, terapia psychodynamicza) wcelu
zrozumienia istoty swoich problemw iich rozwizania terapeuci analizuj najwcze-
niejsze dowiadczenia klientw zdziecistwa.
Dla coacha przeszo ma niewielkie znaczenie, co byo to byo. Wane jest sta-
wianie przed klientami pyta oprzyszo, cele na dalsze ycie imotywowanie do
koncentracji na tym co klient chce osign.

4. Nie szukaj przyczyn zachowa

Dlaczego ludzie robi to co robi? to centralne dla terapeuty pytanie. Poszukiwa-
nie odpowiedzi siga wic najwczeniejszych dowiadcze, wzorcw nieefektywnych
zachowa ibudowania relacji zinnymi. Odnalezienie przyczyn aktualnych zachowa
klienta staje si pierwszym krokiem do uzdrowienia sytuacji. Coach nie zajmuje si
przyczynami zachowa idlatego moe bez poczucia poraki powiedzie klientowi
np. Naprawd nie wiem, dlaczego zachowujesz si wtaki sposb. Wszystko co chc
wiedzie, to jedynie, wjaki sposb chcesz to zmieni?
Wcoachingu wprowadzanie zmiany wzachowaniu odbywa si bez koniecznoci
wgldu wjego przyczyny, uzyskiwanie nowej perspektywy spostrzegania sytuacji jest
cenniejsze ni gbokie zrozumienie swoich motywacji.

5. Nie zbieraj danych

Terapeuta, aby zrozumie zachowania klienta, nastpnie wdroy jak najbardziej
adekwatne dziaania terapeutyczne, chce wiedzie jak najwicej okliencie, wni-
kliwie go obserwujc, analizujc wypowiedzi, poznajc szczegowo histori ycia
iaktualn sytuacj. Jednym sowem im wicej informacji, tym lepiej dla procesu
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 59

terapeutycznego. Coach przeciwnie, unika teoretyzowania, analizowania, klasyfiko-

wania, zalecania rozwiza czy udzielania rad. Moe nawet posun si do przerwa-
nia zbyt dugiego wywodu klienta, mwic np. Nie musz zna wszystkich szczeg-
w. Powiedz mi, co chcesz ijak zamierzasz to osign?. To niedopuszczalne dla
terapeuty dziaanie, ma swoje rdo wprzekonaniu coacha, i sam klient wistocie
wie wszystko co musi wiedzie oszczegach sytuacji inie powinien traci czasu na
wprowadzanie coacha wswj wiat. Wane, aby skupi si na celu idrodze do niego.

6. Nie eksploruj uczu

Emocjonalne podoe dziaa klienta, jest dla terapeuty jedynym znajwaniejszych
eksplorowanych zklientem obszarw funkcjonowania. Oczywicie coach nie ignoruje
emocji klienta, traktujc je jako wartociow cz dowiadczenia. Niemniej jednak,
emocje wrelacji coachingowej speniaj inn funkcj, maj prowadzi do podjcia
dziaa, wtedy ich eksploracja ma warto. Natomiast sesja coachingowa wprzeci-
wiestwie do terapeutycznej, kiedy zostanie powicona wycznie na ekspresj emocji
klienta zazwyczaj bdzie uwaana za stracon.

7. Nie upewniaj klienta kadorazowo, i jest suchany

Terapeuta wtrakcie sesji ma na celu stworzenie tak bezpiecznej ikomfortowej atmos-
fery dla wysuchania najintymniejszych zwierze klienta, i czsto (po latach nawet
niewiadomie) przekazuje werbalnie ipozawerbalnie swoje zainteresowanie iwsu-
chanie wopowie klienta (np. poprzez uywanie parajzyka: uhm.. czy potakiwa
gow). Tymczasem zgodnie zzaoeniami coachingu; kady klient jest kreatywny,
stanowi integraln cao ima zasoby do osignicia celu. Coach nie musi okazywa
przy kadej sposobnoci swojej aprobaty. Kiedy coach wyraa swoj opini czy to
otwarcie j wypowiadajc, czy jedynie niewerbalnie przytakujc, komunikuje klien-
towi swoj znaczc pozycj wrelacji coachingowej, azgodnie zzaoeniami: coach
powinien mie pytania, aklient swoje odpowiedzi.
Pamitaj: klienci coachingowi nie oczekuj, e bdziesz tworzy mi ibezpieczn
atmosfer sesji oczekuj, e poruszysz ich wiat! (Skibbins, 2007:44).

8. Nie twrz wartoci przez dzielnie si wgldem

Klienci oczekuj od terapeuty, dzielenia si terapeutycznym wgldem wich sytuacj,
spojrzeniem spoza ich wiata na siebie iswoje ycie, pomaga to klientowi unika starych
puapek wswoim dziaaniu, poszerza samowiadomo ilepiej kontrolowa swoje
ycie emocjonalne ipsychiczne. Tymczasem klienci coachingowi oczekuj otwartych
pyta, pod wpywem ktrych sami dochodz do tego wgldu.
60 dr Anna Syrek-Kosowska

Przykad
Sytuacja: Klient wanie zakoczy opowiadanie okonflikcie wpracy.
Terapia:
Terapeuta: To brzmi, jakby wchodzi wrol opiekuna, ktr odkrylimy wsposobie
wjaki budujesz relacje zinnymi, wtak rol wchodzisz te wrelacjach zautorytetami
wmiejscu pracy. Co otym mylisz?
Coaching:
Coach: Jaki rodzaj relacji chciaby mie ze swoim przeoonym wpracy?

9. Nie zamykaj spraw za klienta

Terapeuci czsto traktuj sesje jak 50 minutow operacj na otwartym sercu klienta,
ktr trzeba na zakoczenie domkn, poprzez ukazanie psychologicznej zoonoci
treci, ktre pojawiy si wtrakcie sesji, aby klient mg t wiedz wykorzysta take
poza gabinetem terapeuty. Coach moe pozostawi ran krwawic, poniewa jako
coachowie ufamy, e nasi klienci s zdrowi inie musimy si martwi wjaki sposb zaa-
taj t ran. Wzamian tego proponujemy naszym klientom zadania domowe powizane
zcelami iprzebiegiem sesji. Zadania powinny motywowa klienta do zmian wswoim
yciu, inspirowa do zmierzenia si zjakim wyzwaniem idawa szans na odniesie-
nie sukcesu, co wzmocni motywacj do osignicia celu (Bobrowska-Drozda, 2009)

Autocoaching
Skibbins (2007) proponuje terapeutom przygotowanie si do roli life coacha woparciu
przede wszystkim oautocoaching.
Autocoaching (ang. Self-coaching) to proces, wktrym chodzi ozadawanie pyta
samemu sobie, stawianie sobie celw, wyzwa, prowadzenie dialogu wewntrznego,
ktry suyby identyfikowaniu przejaww samo ograniczajcych przekona, nastawie
czy braku poczucia wasnej wartoci. Celem jest wic lepsze zrozumienie samego sie-
bie oraz wasnych oporw przed wdraaniem zmian wswoim yciu (McLeod, 2008) .
Wrd wielu narzdzi, technik, jakie wramach autocoachingu proponuje Skibbins
niezwykle przydatnym nie tylko na pocztku kariery life coacha, ale rwnie na jej
dalszych etapach jest Index Coachowalnoci13 (ang. The Coachability Index), ktry
poprzez ocen funkcjonowania klienta wprocesie coachingowym (jego gotowoci
do zmiany) pozwala rwnoczenie na monitoring swojego coachingowego podejcia
wrelacjach zklientami (polska adaptacja wzczniku nr 1).

13
Tumaczenie angielskiego terminu coachability na coachowalno nie jest zbyt fortunne jzykowo,
natomiast zaistniao ju wliteraturze iargonie spoecznoci coachw (por. http://www.thecoaches.
pl/451-4a23d8f57fc0b.htm.)
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 61

Marketing ijeszcze raz marketing

Wtecie przeprowadzonym na potrzeby niniejszego opracowania, wwyszukiwark
na internetowej stronie GoldenLine (portal spoecznociowy skupiony na rozwoju
kariery iycia zawodowego), ktrego jednym zcelw jest promowanie imarketing
swoich zawodowych usug, wpisano sowo psychoterapeuta anastpnie coach. T
sam procedur powtrzono (wjzyku angielskim) na stronie Linkedin midzyna-
rodowym portalu oidentycznym charakterze.
Drogi Czytelniku, jak mylisz ilu psychoterapeutw wstosunku do coachw ma
swoje profile na obu portalach?
Wyniki wyszukiwania na obu portalach wskazuj na identyczn tendencj, itak
na polskim portalu pod hasem psychoterapeuta wywietla si 438, apod hasem
coach 1566 osb (GoldenLine). Na portalu Linkedin znajdziemy 218 psychotera-
peutw ia, 444, 877 (!) coachw (Linkedin).
Dysproporcje te, wsposb zzaoenia uproszczony, obrazuj szersze zjawisko
polegajce na istotnej rnicy midzy promowaniem usug psychoterapeutycznych
amarketingiem coachingu. Na profesjonaln psychoterapi trafi zarwno pacjenci/
klienci kierowani przez rne osoby iinstytucje zwizane zpomoc (np. przychod-
nie psychiatryczne, szpitale, pedagodzy i psycholodzy szkolni, orodki pomocy
spoecznej, orodki interwencji kryzysowej etc) jak iosoby, ktre zwasnej inicja-
tyw takiej pomocy poszukuj. Najlepszym marketingiem jest rekomendacja innych
zadowolonych klientw. Ograniczony dostp do profesjonalistw, oczym ju wspo-
mniano, powoduje, i wikszo psychoterapeutw raczej narzeka na nadmiar ni
na brak pracy.
Wwikszoci przypadkw terapeuci zmieniajcy lub rozszerzajcy swoj karier
zawodow wkierunku Life coachingu musz nauczy si, wjaki sposb promowa swoje
usugi, aby zaistnie na otwartym icoraz bardziej konkurencyjnym rynku. WPolsce
ronie liczba instytucji, szk iuczelni wyszych ksztaccych przyszych coachw,
awic ilo profesjonalnych coachw systematycznie wzrasta. W2007 roku promo-
wao si zaledwie 7 szk coachingu, adwa lata pniej ju 33 szkoy miay wswojej
ofercie kurs coachingu (Koodkiewicz, 2009). Pki co, nie istnieje formalnie zawd
coacha, brak te jest jednolitych standardw uprawnie do wykonywania tej profesji,
wzasadzie kady moe tak siebie nazwa irozpocz aktywn praktyk, otwiera to
wic rynek usug coachingowych wsposb praktycznie nieograniczony.
Woparciu oswoje dowiadczenia Skibbins proponuje terapeutom profesjonalne
przygotowanie si do reklamowania ipromowania swoich usug zuwzgldnieniem
swoich dowiadcze, oraz rodowiska, wktrym chcemy prowadzi praktyk life
coacha. Cho dowiadczenia te s sprawdzone na gruncie amerykaskim, wydaj si,
i wiele znich mona wprost lub jedynie wniewielkim stopniu modyfikujc, prze-
nie na grunt polski.
62 dr Anna Syrek-Kosowska

Tabela 2. Plan przygotowania do otwarcia praktyki Life Coacha14

1. Wybierz odpowiedni nazw dla tej czci dziaalnoci, ktra bdzie dedykowana life
coachingowi. Nazwa powinna oddawa charakter nowej dziaalnoci iwyranie odr-
nia si od nazwy dotychczasowej praktyki terapeutycznej.
2. Sprawd prawa autorskie do wybranej nazwy ilegalno jej uywania. Posugiwanie si
wybranymi nazwami, tytuami, moe by prawnie chronione lub wymaga odpowied-
niej akredytacji czy licencji.
3. Zarezerwuj domen internetow, najlepiej otej samej nazwie, aby utworzy pod ni
oficjaln stron prezentujc Twoje usugi.
4. Zorganizuj inne miejsce do przyjmowania klientw coachingowych, ni to wktrym
prowadzisz gabinet terapeutyczny. Warto, aby miejsce spotka zklientami coachin-
gowymi, miao charakter bardziej luksusowy, wyranie rny od standardowych gabi-
netw terapeutycznych. Zadbaj, aby miejsce sesji coachingowych miecio si raczej
wotoczeniu biznesowym, ni wpobliu miejsc narzucajcych skojarzenia zpomoc
psychoterapeutyczn czy medyczn.
5. Miej osobny numer telefonu, adres mailowy, adres korespondencyjny dla usug coachin-
gowych.
6. Obejmij swoje usugi coachingowe odrbnym ubezpieczeniem14.
7. Prowad dwa oddzielne rachunki bankowe dla usugi terapeutycznej icoachingowej.
8. Opracuj iwydrukuj odpowiednie wizytwki (unikaj czenia na jednej wizytwce
dwch profesji np. Imi iNazwisko, Psychoterapeuta iLife Coach).

9. Jeli chcesz wykorzystywa wszystkie moliwoci prowadzenia Life coachingu; zainwes-

tuj wdobre cze internetowe, zestaw suchawkowy etc (na potrzeby sesji coachingo-
wych prowadzonych przy uyciu telefonu i/lub komunikatorw internetowych).
10. Uaktywnij poczt gosow zadekwatnym nagraniem, informujcym ousugach life
coachingowych iformach kontaktu zpotencjalnymi klientami (bd proaktywny
wpozyskiwaniu klientw, odpowiadaj na zapytania ioddzwaniaj)

Opracowanie A. Syrek-Kosowska na podstawie: Skibbins D., (2007) Becoming Life Coach, s. 110-111

Przed przygotowaniem planu marketingowego warto rwnie odpowiedzie sobie na

klika podstawowych pyta:

Jakie licencje, akredytacje, dodatkowe szkolenia s Ci potrzebne,

aby ugruntowa kompetencje life coacha?
Wybr szkole powinien odzwierciedla faktyczne potrzeby uzupenienia kompetencji
zzakresu coachingu, anie tylko opiera si np. na niskich kosztach finansowych czy

14
Wwielu krajach m.inn USA, Anglii istnieje obowizek ubezpieczenia usug takich jak: psychoterapia
i/lub coaching na wypadek prawnych roszcze poszkodowanych pacjentw/klientw. WPolsce obo-
wizek taki wramach ubezpieczenia OC po czci dotyczy np. praktyki lekarskiej (przypis autorki).
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 63

atwoci uzyskania akredytacji (np. nie warto inwestowa czasu ipienidzy wkursy
powicone coachignowi wbiznesie, jeli wykluczamy ten obszar znaszej dziaalnoci)

Wjakich organizacjach coachingowych chcesz rozwija swoje

kompetencje, stosowa kodeks etyczny, superwizowa swoj prac life
coacha?15
Przed dokonaniem ostatecznego wyboru warto pozna zakres dziaalnoci orga-
nizacji, ich charakter ipodstawy merytoryczne, wzi udzia wkonferencjach, szko-
leniach, webinariach, czy bezporednich spotkaniach zudziaem osb wnich zrze-
szonych, aby mc wybra tak spoeczno, standardy jakociowe ietyczne, ktre s
nam najblisze. Dla niektrych osb najwaniejszy moe okaza si czynnik finan-
sowy, zwizany zwysokoci skadki czonkowskiej czy cen superwizji, dlatego warto
porwna wszystkie dostpne na wiecie moliwoci.

Jak bdziesz opisywa swoje usugi coachingowe?

Skibbins podkrela znaczenie umiejtnoci zwizego, ciekawego iklarownego opisu
usug life coacha. Autor podpowiada jak moe brzmie taki opis:
Wspieram modych przedsibiorcw, na pocztku kiedy szukaj pomysu na sukces
wbiznesie. Czy masz wswoim yciu takie projekty, wktrych potrzebujesz wsparcia?,
Pracuj zmodymi mamami, ktre wracaj do pracy zawodowej po duszej przerwie.
Czy znasz kogo, kto jest wtakiej sytuacji ipotrzebuje efektywniej czy ycie osobiste
zzawodowym?.
Kady powinien opracowa wasn charakterystyk tego, wczym bdzie si spe-
cjalizowa jako coach.

Jaki przewidujesz budet na swoj dziaalno coachingow?

Budet powinien obejmowa wszystkie te wydatki, ktre bd rwnoczenie inwe-
stycj we wasny biznes jakim jest praktyka coachingowa. Powinien wic uwzgld-
nia zarwno koszty zwizane zorganizacj ilogistyk dziaalnoci gospodarczej jak
izinwestycj wsamorozwj, szkolenia iakredytacje. Wiedza na temat kosztw bdzie
pomocna wdopracowaniu planu marketingowego iokreleniu celw finansowych
nowej dziaalnoci, atake stawek za sesje coachingowe.

Jak grup klientw chcesz pozyska?

Ze wzgldu na uwarunkowania korzystania idostpnoci do profesjonalnej psychote-
rapii wPolsce, oktrych wspomniano wczeniej, wikszo praktykujcych terapeutw

15
Wybierajc organizacj coachingow warto zwrci uwag na zbieno ju posiadanych kompetencji
imoliwo ich zaadaptowania wpracy coacha. Jednym znajbardziej uznanych na wiecie organizacji
zrzeszajcych psychologw-coachw jest The Society for Coaching Psychology przy Brytyjskim Towa-
rzystwie Psychologicznym (zob. www.societyforcoachingpsychology.net)
64 dr Anna Syrek-Kosowska

nie jest przyzwyczajona do wykorzystywania dodatkowej reklamy czy proaktywno-

ci wpozyskiwaniu klientw. Zmiana tej strategii na bardziej agresywn promocj
bdzie koniecznoci, jeli chce si zaistnie wprofesji life coacha na otwartym rynku.
Na pocztku warto dookreli jakich klientw chciaoby si pozyska ijak budowa
sie rekomendacji. Najlepiej odwoa si do ju posiadanej listy kontaktowej, organi-
zacji lokalnych skupiajcych osoby potencjalnie zainteresowane coachingiem, rod-
kw imiejsc reklamy (np. internet, lokalne radio, ogoszenia wprasie). Sposb, ktry
szczeglnie rekomenduje amerykaski coach to tzw. prbne sesje, zktrych klienci
mog skorzysta bezpatnie, majc okazj bezporednio na sobie dowiadczy mocy
coachingu ijego efektw.

Co musisz zrobi, aby wdroy Twj plan marketingowy wycie?

Realizacj celw ujtych wplanie marketingowym warto rozpocz od przeanalizo-
wania grup irodowisk, zktrych mog wywodzi si potencjalni klienci np.
organizacji, wktrych jestemy zrzeszeni (np. stowarzyszenia branowe, kluby
sportowe etc.),
osb, zktrymi dzielimy wsplne hobby,
pasjonatw jakiego zagadnienia (np. samorozwoju, treningw osobowoci),
osb, ktre dziel wsplne pogldy; religijne, polityczne, spoeczne,
grona znajomych iich rodzin,
osb, ktre pracuj wjakim wybranym obszarze (np. menederowie, lekarze,
sportowcy),
osb, ktre podaj za najnowszymi trendami wsamorozwoju skupione np.
wspoecznociach internetowych, lokalnych,
grup, oktrych nigdy wczeniej nie mylelimy (np. muzycy).

Na pocztek warto wybra jedn ztych grup izaplanowa sposb prezentacji siy
coachingu.

Przykad
Grupa: osoby, dzielce wsplne hobby: fitness
Dziaanie krok 1 napisanie krtkiego artykuu na temat life coachingu wnewslet-
terze klubu, wktrym wiczysz.
Dziaanie krok 2 Zaproponowanie jednej zosb bezpatnej sesji coachingowej.
Dziaanie krok 3 Zorganizowanie bezpatnej prezentacji, szkolenia wtrakcie
imprezy klubowiczw na temat zwizany zcoachingiem.
Okrelenie dat realizacji w/wdziaa.
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 65

Co Ci odrnia od innych life coachw?

Dla marketingu ipromocji usug life coacha to jedno zkluczowych pyta. Przygo-
towujc odpowied naley rozway zarwno swoje umiejtnoci, specjalne talenty,
dowiadczenia yciowe, atake zainteresowania, hobby czy inne kwalifikacje, ktre
mog by pomocne wwyrnieniu si na rynku.
Kolejnym etapem bdzie dopracowanie planu marketingowego ikonsekwentne
wdroenie go wycie. Wtym celu autor podrcznika stworzy portal dedykowany
informacjom, materiaom inarzdziom wspierajcy prowadzenie wasnego coachin-
gowego biznesu (zob. MyFullPractice.com).

Pani Terapia czy Pan Coaching?

Pytanie to pada wwielu kontekstach. Wany kontekst dla terapeuty to podjcie osta-
tecznej decyzji oprofilu swojej dalszej drogi zawodowej. Wydaj si, i utrzymanie
rwnoczenie obu praktyk terapeutycznej ilife coachingowej moe okaza si trudne
wduszej perspektywie, ze wzgldu na ryzyko nakadania si na siebie tych wjakim
stopniu podobnych, ale jednak zasadniczo rnych wiatw. Trudnoci moe okaza
si rwnie maa przejrzysto dla klientw, koszty finansowe, iwkocu brak jedno-
litego wizerunku marketingowego.
Innym rwnie wanym kontekstem jest decyzja, kiedy klient powinien by skie-
rowany na psychoterapi. Wtakiej sytuacji dowiadczenie terapeutyczne jest bez-
cenne imoe uchroni klienta przed negatywnymi konsekwencjami kontynuowania
coachingu przez coacha pozbawionego jakiegokolwiek przygotowania psychologicz-
nego.

Refleksje na zakoczenie
Maestwo terapii icoachingu zapewne rozwaa bdzie wielu terapeutw, widzc
wtym alternatyw dla swojego rozwoju zawodowego lub jego uzupenienie. Ma-
estwo to jak si wydaje, moe by niezwykle udane, jeli budowane bdzie na wie-
dzy, umiejtnociach, dowiadczeniu iwysokiej samowiadomoci terapeuty, przy
jednoczesnej uwanoci na nawyki terapeutyczne iryzyko nakadania si obu rl.
Dodatkowym wyzwaniem dla terapeutw jest marketing ipromocja jakiej wyma-
gaj wci jeszcze mao rozpowszechnione wPolsce usugi life coacha. Wydaj si,
e boom zwizany zprzeprofilowaniem si terapeutw wPolsce mamy dopiero
przed sob.
Otwarte pozostaje pytanie, ilu terapeutw zdecyduje si podobnie jak David
Skibbins na ostateczn separacj, podajc za coachingiem.
66 dr Anna Syrek-Kosowska

Indeks coachowalnoci
(rdo: The Coachability Index, Skibbins D., (2007) Becoming aLife Coach: ACom-
plete Workbook for Therapists. s. 80)
Polska adaptacja: Index Coachowalnoci A. Syrek-Kosowska, 201016)

Relacja zklientem stwarzajca moliwoci dla coachingu

Przyznaj 10 punktw za kady zpunktw, obok ktrego mona napisa tak:
1. Klient jest wanym uczestnikiem sytuacji.
2. Klient moe swobodnie bada temat.
3. Klient byby wstanie wprowadzi zmian, ktra miaaby znaczcy wpyw na sytu-
acj.
4. Klient chce zmiany.
5. Klient jest skonny wykorzysta prawie wszystkie moliwoci, aby uzyska zmian.
6. Klient jest gotw dziaa niezwocznie.
7. Klient jest entuzjastycznie nastawiony do zmiany sytuacji.
8. Klient jest otwarty iwidzi potrzeb rozmowy zcoachem na temat tego, co si stao,
gdy wykona okrelone dziaanie.
9. Klient czuje, e ryzyko zwizane zsytuacj mona atwo kontrolowa.
10. Coach jest przekonany, e rozwaane dziaanie ley wnajlepszym interesie klienta.
11. Rozwaane dziaanie mieci si wgranicach wyznaczanych przez przepisy prawne
inormy etyczne oraz nie zagrozi klientowi ani coachowi pod wzgldem prawnym.

Relacja zklientem niestwarzajca moliwoci dla coachingu

Odejmij 10 punktw za kady zpunktw, obok ktrego mona napisa tak:
1. Sytuacj zdominowaa inna osoba, ktra nie jest skonna ustpi.
2. Rozwaany temat dotyczy czego, co powinien zrobi kto inny.
3. Klient czuje si cakowicie bezsilny, jeeli chodzi omoliwo zmiany sytuacji
ichce tylko na ni ponarzeka.
4. Klient prbuje znale wyjcie zsytuacji od miesicy/lat inie przynosi to wynikw
(efektw) lub s one nike.
5. Okolicznoci wymagaj od klienta odkadania dziaa na tygodnie lub miesice.
6. Programu dziaa nie ustali klient.
7. Sytuacja coachingu ma znikomy wpyw na ycie iprzyszo klienta.
8. Klient nie chce przyjrze si temu (uwiadomi sobie/przeanalizowa tego), jaki
ma wpyw na sytuacj.
9. Klient boi si podj dziaania.
10. Klient pogodzi si ztym, e wdanej sytuacji nic moe si nie zmieni.

Cakowity indeks coachowalnoci:____________

16
Za zgod Autora.
Pani Terapia zPanem Coachingiem czy to maestwo moe si (nie) uda? 67

Jeeli suma jest mniejsza od 80 punktw, prawdopodobnie nie warto powica czasu
na rozwaan relacj coachingow, najprawdopodobniej Klient wtym momencie nie
jest gotowy do podjcia zmian iwzicia udziau wcoachingu, lub wymaga innego
rodzaju pomocy.
Jeeli 80 punktw wydaje si wysok liczb, trzeba wzi pod uwag, e profesjo-
nalny coach raczej nie zajby si sytuacj, gdyby wynik dla pierwszej listy wynis
90, adla drugiej listy udzielono wicej ni jednej odpowiedzi.

Bibliografia:
AC dostpny na: www.associationforcoaching.com
Berglas, S. (2002) The very real dangers of executive coaching. Harvard Business
Review, 80, 86-92.
Bobrowska-Drozda ., (2009) Metody inarzdzia pracy coacha. w: Sidor-Rzdkowska,
M. (red.) Coaching. Teoria, praktyka, studia przypadkw. Krakw: Oficyna Wolters
Kluwer business, s. 108-123
Canert-ka, E. (2010) Rynek czy korporacja? Dostpny na: http://www.psychologia.
net.pl/artykul.php?level=142 (stan na dzie: 14.09.2010)
EMCC dostpny na: www.emccouncil.org/
Fengler, J. (2001) Pomaganie mczy. Wypalenie wpracy zawodowej. Gdask: GWP
Fhaner, S. (1996) Sownik psychoanalizy. Gdask: GWP,
GoldenLine. Dostpny na: www.goldenline.pl (stan na dzie: 14.09.2010)
ICF www.coachfederation.org
Januszewska M., (2008) Psychoterapeuci chc odrbnoci zawodowej. Rzeczpospo-
lita, Dostpny na: http://www.rp.pl/artykul/188846.html (stan na dzie: 17.09.2010)
Kaczmarek, M. (2007) Instrukcja obsugi psychologa. Polityka nr 7 (2592), Pomocnik
Psychologiczny. Wyd. 2; s. 35-38
Koodkiewicz, M. (2009) Raport: Szkoa dla Coacha. Dostpny na: www.thecoaches.
pl/files/0/9295/raport%20szkola%20dla%20coacha.pdf (stan na dzie: 15.09.2010)
Linkedin. Dostpny na: www.linkedin.com (stan na dzie: 14.09.2010)
Matczak A. (2000)Style poznawcze. w: Strelau, J. (red.) Psychologia. Podrcznik aka-
demicki. Tom 2, Gdask: GWP
68 dr Anna Syrek-Kosowska

McLeod A., (2008) Mistrz coachingu. Podrcznik dla menederw, HR-owcw itrene-
rw. Gliwice: Helion
Palmer S., Whybrow, A. (2007) Handbook of Coaching Psychology. A Guide for
Practitioners. London: Routledge
Passmore J., (2007) Behavioural coaching. w: Palmer S., Whybrow, A. (red.) Hand-
book of Coaching Psychology. AGuide for Practitioners. London: Routledge s. 73-85
Peltier B., (2005) Psychologia coachingu kadry menederskiej. Teoria izastosowanie.
Pozna: Rebis
PFP dostpny na: www.pfp.aid.pl/index.php?option=com_content&task=blogsectio-
n&id=7&Itemid=8 (stan na dzie 17.09.2010)
PTP dostpny na: http://www.ptp.org.pl/modules.php?name=News&file=article-
&sid=54 (stan na dzie 3.09.2010)
PTPI dostpny na: http://www.integrative.pl/index.php?page=ustawa&it=ustawa (stan
na dzie 17.09.2010)
Pyrek, A., Szmidt, H. (2007) Coaching jako profesja. Standardy nauczania ipraktyki
coachingu. w: Smka, P. (red.) Coaching. Inspiracje zperspektywy nauki, praktyki
i klientw. Gliwice: Onepress, s. 95-128
Rogers J., (2010) Coaching. Gdask: GWP
SCP dostpny na: www.societyforcoachingpsychology.net stan na dzie 7.09.2010
Seligman, M.E.P. (2002) Positive psychology, positive prevention, and positive therapy.
W: C.R. Snyder IS.J. Lopez (red.) Handbook of positive psychology New York: Oxford
University Press, s.3-9
Seligman M.E.P. (2008) Pozytywna psychologia. w: Czapiski, J. (red.) Psychologia
pozytywna. Nauka oszczciu, zdrowiu, sile icnotach czowieka. Warszawa: Wydaw-
nictwo Naukowe PWN,
Sillamy, N. (1994) Sownik psychologii. wyd. Ksinica
Skibbins, D. (2007) Becoming aLife Coach: AComplete Workbook for Therapists.
New Harbinger Publications,
Smka, P. (2009) Coaching oparty na dowodach. w: Smka, P. (red.) Coaching. Inspi-
racje zperspektywy nauki, praktyki iklientw. Gliwice: Onepress, s. 23-45
Syrek-Kosowska A., (2009) Coaching psychology in Poland. Coaching Psychology
International, vol.2, 2 s. 8-10
Trzebiska, E. (2008) Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademic-
kie iProfesjonalne
 Coaching par
wwietle psychologii mioci
dr Lidia D. Czarkowska

Nie szukaj mioci wblinim, ona jest wtobie.

Musisz j tylko obudzi. Jednak by tak si stao,
potrzebujesz drugiej osoby.
Paulo Coelho Jedenacie minut

Wstp
Iyli dugo iszczliwie to najpowszechniej spotykane zakoczenie opowiada-
nych, opisywanych czy te filmowanych historii miosnych. Mona usysze czasem
ironiczne komentarze, e tak wanie koczy si mio azaczyna zwyczajne ycie.
yjemy wkulturze, wktrej od okoo 250 lat obowizuje wzbiorowej wiadomoci
mit wiecznej Romantycznej Mioci karmiony przez kultur masow. Istnieje kilka
typowych struktur tego rodzaju historii, na przykad: Spotkali si iod razu poczuli,
e s dla siebie stworzeni, jednak pojawiy si olbrzymie przeszkody na drodze do
wsplnego szczcia (wrogo nastawieni rodzice, cika choroba, zazdroni poprzedni
partnerzy), ktre uniemoliwiaj rozwj ich zwizku, nastpnie wielka sia ich Mioci
pokonuje wszelkie przeciwiestwa, a do szczliwego finau wpostaci lubu. Kolejny
schemat od nienawici do mioci przebiega nastpujco: spotkali si iod razu nie
mogli si nawzajem znie, dranio ich wszystko wdrugiej osobie od wygldu, przez
system przekona po najzwyklejsze drobne nawyki, jednak los, ktry postanowi ich
poczy sprawia, e powstaj okolicznoci, wktrych musz ze sob wsppracowa
ipocztkowa awersja zmienia si wpen namitnoci fascynacj, ktrej szczli-
wym finaem znowu jest lub. Jeszcze inny schemat zakada ewolucj od przyjani
do mioci: znali si od dziecistwa iwietnie rozumieli jako kumple, jednak nie byli
wiadomi tego jak bardzo si kochaj, dopki nie pojawi si rywal/rywalka wpostaci
narzeczonego/narzeczonej, co nieuchronnie prowadzi do strasznych perturbacji ale
ostatecznie te do typowego finau wpostaci lubu bohaterw.
Przykady mona by mnoy, przywoujc tytuy ksiek czy filmw reprezentu-
jcych kultur popularn, ajak wiadomo treci zawarte wanie wkulturze masowej
70 dr Lidia D. Czarkowska

jako memy (Dawkins R., 2007) lub wirusy umysu (Brodie, R. 2002) zagniedaj si
wzbiorowej wiadomoci isprawiaj, e nasze wyobraenia odanym fragmencie
rzeczywistoci s przyjmowane bezrefleksyjnie jako tzw. oczywista oczywisto,
nieuwiadamiana do tego stopnia, e nie zdajemy sobie sprawy ztego, jak w pakiet
przekona wpywa na nasze indywidualne decyzje iyciowe wybory. Tym bardziej
wic warto, aby kady, kto zajmuje si coachingiem par zna podstawowe teorie psy-
chologiczne oraz wyniki empirycznych bada wobszarze dugoterminowych bliskich
zwizkw midzyludzkich opartych na mioci.

Gdzie koczy si doradztwo iterapia maeska

azaczyna coaching par?
Pisaam ju na temat tego, czym rni si coaching od terapii idoradztwa (Czarkow-
ska L.D., 2008), dlatego wtym miejscu skupi si jedynie na tym, kiedy idla kogo
coaching par bdzie optymalnym wyborem. Coaching par jest adresowany przede
wszystkim do osb, ktre:
s ze sob ju kilka lat inadal chc by razem,
s zasadniczo szczliwe, chocia wiedz, e czasami mogoby by lepiej,
wanie przechodz przez proces zmian, koczc dany lub zaczynajc kolejny etap
wsplnego ycia,
wnatoku codziennych obowizkw rzadko maj czas tylko dla siebie, na piel-
gnowanie swojej mioci,
oraz par, ktre wierz wprzyszo swojej relacji atake s gotowe podj odpo-
wiedzialno iwynikajce zniej dziaania na rzecz zwizku.

Nie oznacza to, e dana para musi spenia wszystkie 5 wymienionych powyej wymo-
gw, s to raczej postulaty wynikajce ze specyfiki pracy zludmi wprocesie coachin-
gowym. Warto chwil zatrzyma si nad kadym znich.
Czemu kilkuletni sta pary jest jednym zczynnikw wyboru wanie coachingu?
Mona odpowiadajc na to pytanie wskaza co najmniej kilka powodw: zgodnie
zfizjologi faz mioci stosunkowo wiee pary, oczym bdzie take mowa poni-
ej (majce sta od okoo 9 miesicy do 2 lat) przeywaj jeszcze okres intensywnej
wzajemnej fascynacji, czsto nie skaonej refleksj (Wojciszke B., 20). Pozatym,
jeli pary w tym okresie potrzebuj wsparcia, to raczej o charakterze szkolenia
(np. dotyczcego rnic wkomunikacji midzy pciami), aby pozna iprzyswoi
sobie sposoby docierania si i reguy budowania wzajemnej relacji. Ewentualnie,
wrazie pojawienia si sytuacji nazywanych trudnymi, modzi partnerzy bdcy
na pocztku wsplnej drogi czciej decyduj si na skorzystanie zdoradztwa ani-
eli zcoachingu, po to aby przetestowa istniejce isprawdzone ju wzorce zacho-
wa, poniewa brak dowiadczenia nie daje im jeszcze podstaw do poszukiwania
wasnych, unikalnych metod.
Coaching par wwietle psychologii mioci 71

Dlaczego coaching adresowany jest do par, ktre s zasadniczo szczliwe, chocia

widz obszary, wktrych mona by funkcjonowa lepiej? Podobnie jak przy pracy zklien-
tami indywidualnymi coaching midzy innymi tym rni si od terapii, e polega na
pracy ze zdrowymi ludmi, ktrzy jako klienci (anie pacjenci) s przystosowani spoecznie
iradz sobie zrzeczywistoci oraz jest nastawiony na znajdowanie skutecznych dzia-
a, sucych efektywnemu osiganiu celw, anie, jak czci podej terapeutycznych
na analizowanie przyczyn iusuwanie rde istniejcych problemw. Podobnie pary,
ktre startuj zpozycji kryzysu maeskiego lub patologicznej relacji mog najpeniej
skorzysta zterapii maeskiej, za osoby pozostajce wzdrowych zwizkach mog
coachingowo popracowa nad pogbieniem iulepszeniem wzajemnych relacji ibudowa-
niem wsplnej przyszoci, ktra zapewni obu stronom poczucie spenienia isatysfakcji.
Niezwykle czstym pretekstem do pojcia pracy coachingowej moe by kada
istotna yciowa zmiana dotyczca ktregokolwiek zparterw imajca wpyw na ca
relacj, np. podjcie albo zmiana pracy, przejcie na inny tryb zatrudnienia, degra-
dacja lub awans, narodziny dzieci, ich usamodzielnienie si iopuszczenie gniazda,
zmiana stanu zdrowia ktrego zczonkw rodziny, itd. (por. Czarkowska L.D., 2010b).
Sam proces coachingu przynosi te swoiste korzyci: staje si okazj do prowadze-
nia otwartych, penych uwanoci iszacunku rozmw, na ktre wiele par wnatoku
codziennych obowizkw nie znajduje czasu. Dziki tym rozmowom mona uzyska
dodatkowy efekt wpostaci wzrostu poziomu zrozumienia potrzeb drugiej strony, lep-
szego poznania wartoci atake podniesienia samowiadomoci uobojga partnerw.
Uczestniczc wtakim procesie ludzie ucz si coachingowej komunikacji, suchania
na wielu poziomach, stawiania mocnych pyta, mylenia wramach poszukiwania
rozwiza imog nastpnie te umiejtnoci przenie take winny kontekst na
przykad wbycie coachingowym rodzicem (Sterling D., 2008).
Zgodnie zfundamentalnymi zasadami obowizujcymi wprocesie coachingu,
para bdzie miaa okazj aby skoncentrowa si na mocnych stronach zwizku, oso-
bistych zasobach posiadanych przez oboje partnerw, kompetencjach italentach,
ich wartociach oraz na twrczym poszukiwaniu moliwoci osignicia wsplnych
celw, awszystko to woparciu ozasady szacunku izaufania, zzachowaniem reguy
poufnoci obowizujcej profesjonalnych coachw (zob. Kodeks Etyczny International
Coach Federation iCzarkowska L.D.,2010a). Std take wynika postulat adresowania
coachingu do par, ktre s gotowe przyj odpowiedzialno zarwno za sam proces
coachingu jak ijego efekty.

Czy coach par musi si zna na psychologii

mioci?
Jak dotd nie ma takiego wymogu, aby coach legitymowa si wyksztaceniem psy-
chologicznym na poziomie akademickim, natomiast kady coach pracujcy zparami
powinien zna podstawowe teorie psychologiczne oraz wyniki bada nad czynnikami
72 dr Lidia D. Czarkowska

warunkujcymi poziom szczcia isatysfakcji ze zwizku. Wiedza ta nie jest potrzebna

aby udziela jakichkolwiek rad, ajedynie po to aby lepiej rozumie zachodzce procesy
isuy jako skuteczniejsze narzdzie zmiany.
Naturalnie znajomo teorii nie daje coachowi adnych gwarancji, e para, ktra
do niego si zgosia wjakimkolwiek stopniu odzwierciedla wikszociowe typolo-
gie czy klasyfikacje, wszak wnaukach spoecznych (wprzeciwiestwie do dyscyplin
akademickich, wktrych obowizuj, przynajmniej podstawowe aksjomaty) nie ma
zbyt wielu praw obowizujcych wszystkich przedstawicieli populacji wstu procen-
tach. Uzasadnieniem tego stwierdzenia jest trjpoziomowa teza ClydeaKluckhohna
iHenryego A. Murraya (z1953 roku), ktra gosi, e: pod pewnymi wzgldami jeste-
my tacy, jak wszyscy inni przedstawiciele gatunku homo sapiens jednak takich
regu jest stosunkowo niewiele idotycz najczciej odruchowych iinstynktownych
reakcji; pod innymi wzgldami jestemy tacy, jak inni ludzie, do nas podobni to
poziom praw dziaajcych na zasadzie powszechnikw kulturowych, obowizujcych
wdanym czasie imiejscu (np. zwyczajw iobyczajw); pod jeszcze innymi wzgldami
kady jest taki jak on sam inikt inny poza nim co sprawia, e majc do czynienia
zywymi ludmi iich unikaln relacj, pomimo znajomoci wynikw reprezentatyw-
nych bada moemy zosta cakowicie zaskoczeni, co uczy tak pokory jak iotwartoci
oraz sprawia, e kady przeprowadzony proces coachingu jest fascynujc wypraw
wnieznane, along life learning nieuchronn koniecznoci wtym zawodzie. Tym
niemniej stosujc czysto pragmatyczne podejcie, ktre mwi, e lepiej wiedzie wi-
cej ni mniej przytocz tu kilka wybranych teorii oraz wynikw bada empirycznych
zzakresu psychologii mioci.

Tacy sami, atacy rni? Potrzeby oraz style

komunikacyje kobiet imczyzn.
Stwierdzenie, e kobiety imczyni s rni jest truizmem, oraz faktem naukowym
udowodnionym take na poziomie neuroanatomii (Moir A., Jessel D., 2007). Niestety
wdynamice codziennych relacji zwykle otym zapominamy, co przyczynia si do
wybuchu zbdnych ktni midzy kochajcymi si ludmi ito ktni, ktrych spokoj-
nie mona by unikn, respektujc stwierdzone naukowo rnice. Nawet wpsycholo-
gicznej literaturze popularnej (poradnikach) mona znale okrelenie, e s kobiety
imczyni s do tego stopnia rni, jakby reprezentowali mieszkacw innych planet
np. caa seria ksiek oMarsjanach iWenusjankach autorstwa Johna Greya. Autor
wskazuje, e zarwno kobiety jak imczyni posiadaj 12 podstawowych potrzeb,
ktrych zaspokojenia oczekuj wramach zwizku, jednak kada zpci posiada ina-
czej ustawiona hierarchi tych potrzeb co sprawia, e dla kobiet inne aspekty relacji
s waniejsze ni dla mczyzn.
Wnieco artobliwej konwencji Grey ujawnia czego kobiety szczeglnie pragn
dowiadcza wkontaktach ze swoimi partnerami ijak je mona wprosty sposb
uszczliwia, zaspakajajc 6 zasadniczych kobiecych pragnie, czyli: okazujc im
Coaching par wwietle psychologii mioci 73

TROSK ito najlepiej publicznie, poprzez dbao oich komfort ibezpieczestwo,

czemu su drobne gesty jak np. otulenie marynark wchodny wieczr. Mona pod-
nie ich poziom szczcia dajc im ZROZUMIENIE co naturalnie nie oznacza, e
mczyzna naprawd ma zrozumie swoj kobiet (bo jak dotd nie powido si to
wielu filozofom), ajedynie mona osign to okazujc symptomy suchania ipowta-
rzajc Rozumiem ci kochanie. Nastpn metod jest okazywanie SZACUNKU
poprzez publiczne prezentowanie takich kurtuazyjnych zachowa jak przysunicie
krzesa kiedy niewiasta siada, czy podanie paszcza oraz niepodwaanie tego co mwi,
szczeglnie wobecnoci innych osb. Mona uszczliwi swoj pikn powk dekla-
rujc gotowo do POWICE np. rezygnacji zwyprawy na piwo wmskim gronie
na rzecz wsplnego spaceru (co ciekawa deklaracja takiej gotowoci jest waniejsza
ni pniej samo dziaanie); kobiety uszczliwia take okazywanie im UZNANIA,
za wypenianie ich codziennych, rutynowych obowizkw, oraz kolejna rzecz, ktra
nigdy si im nie znudzi izawsze zostanie przyjta zradoci, czyli powtarzane wielo-
krotnie ZAPEWNIENIA iwyznania mioci.
Mczyni maj wtej materii inne preferencje naturalnie od czasu do czasu
iwintymnych relacjach we dwoje wspomniane powyej potrzeby te chtnie bd
zaspokajali, jednak publicznie, zwaszcza przy kolegach zdecydowanie lepiej nie
okazywa im nadmiernej troski np. biegnc za nimi zszaliczkiem izapomnian
kanapeczk, zamiast tego wol jeli kobieta okazuje im ZAUFANIE nie udzielajc
instrukcji inie wtrcajc si wto co zamierzaj zrobi. Podobnie ze zrozumieniem;
mczyznom specjalnie na tym nie zaley; zdaj si mwi: Ty mnie nie musisz zro-
zumie, Ty mnie po prostu zaakceptuj!, czyli kolejnym darem, jaki kobieta moe da
swojemu partnerowi jest pena AKCEPTACJA takiego, jakim jest. Szacunek dla m-
czyzny owszem jest wany, ale jeszcze wiksze znaczenie bdzie dla niego miao jeli
kobieta okae mu DOCENIENIE, poprzez konkretn pochwa lub podzikowanie
ito znowu najlepiej publiczne. Wprzeciwiestwie do kobiet, mczyni wrcz nie zno-
sz kiedy kto si dla nich powica, aszczeglnie jeli otym cigle mwi, natomiast
mona ich wprawi wznakomity nastrj okazujc im PODZIW; na poczucie mskoci
pozytywnie te dziaa bezdyskusyjna APROBATA tego co panowie robi. Inaczej ni
wprzypadku kobiet, uwikszoci mczyzn, kolejne wyznania mioci szczeglnie
werbalne mog wzbudza ataki ziewania, wic aby podnie temperatur ich uczu
lepiej od wyzna bd dziaa niewerbalne ZACHTY.
Kolejnym, pyncym zobserwacji codziennoci zestawem uytecznych wnioskw
s wyniki bada znanej socjolingwistyki Deborah Tannen, ktrej ksiki (Tannen, D.
m.in. 1994, 1995, 1997) stay si bestsellerami ispopularyzoway wiedz na temat struk-
tur jzykowych, jakimi posuguj si kobiety imczyni. Typowe wzorce jzykowe
mczyzn wkontekstach zawodowych pokazuj, e panowie mwi, aby ustanowi
sw pozycj, uywaj jzyka niezalenoci (czsto wystpuje zaimek ja), podkrelaj
rnice wsposobie mylenia, wskazujc na to, co ich wyrnia. Lubi rozwizywa
cudze problemy poprzez stawianie diagnoz, wyciganie wnioskw idawanie rad co
stawia ich wpozycji ekspertw. Mska rozmowa ma na celu sprawowanie kontroli,
74 dr Lidia D. Czarkowska

czsto zdania s formuowane wpierwszej osobie liczby pojedynczej iwtrybie doko-

nanym np. postanowiem, wykonaem, uzyskaem.
Zkolei kobiety wpracy czciej mwi, aby tworzy zwizki midzyludzkie ibudo-
wa relacje. Tre rozmw powszechniej dotyczy emocji iopinii, anie jak wprzypadku
mczyzn, poziomu faktw. Kobiety uywaj jzyka bliskoci, czsto stosuj zaimek
My, wrozmowie poszukuj wzajemnego porozumienia id do uzyskiwania
potwierdzenia poprzez pytania: Prawda?, Zgadzasz si ze mn? Zamiast rad, lubi
dawa wsparcie emocjonalne, asuchajc koncentruj si bardziej na okazywaniu
empatii, anieli poszukiwaniu za rozmwc rozwiza. Formuuj czciej zdania
wliczbie mnogiej iwtrybie przypuszczajcym, np. moglibymy, zaproponowali-
my, moe bymy zrobili?. To wnaturalny sposb przekada si na postrzeganie
siy sprawczej idecyzyjnoci wkontekcie zawodowym (Tannen, D. 1999) iostatecznie
prowadzi do sytuacji, kiedy kobiety, ktre przyswoiy sobie mski styl konwersatoryjny
maj wiksze szanse na awans.
Rnice struktur lingwistycznych przekadaj si te na ycie prywatne, powo-
dujc czasami dodatkowe nieporozumienia midzy partnerami: np. kobieta majca
problem czsto mwic onim sama ukada sobie wtrakcie werbalizacji to co ma
myle na dany temat. Podczas tego procesu zmienia swoje nastawienie irozwaa
rozmaite moliwe rozwizania oczekujc, e ukochany mczyzna spokojnie
j wysucha (tak jak najlepsza przyjacika), okazujc zrozumienie iemocjonalne
wsparcie, choby trwao to dosy dugo inie byo wpeni spjne logicznie poniewa
towarzysz temu silne emocje. Mczyzna postawiony wtakiej sytuacji jest komplet-
nie bezradny, poniewa wtoku wypowiedzi ukochanej poszukuje faktw, wyciga
znich sensowne wnioski ichcc pomc daje najrozsdniejsze zwasnego punktu
widzenia rozwizanie najczciej wtym momencie syszc: Ty mnie wogle nie
rozumiesz!!!. Kiedy mczyzna ma problem najczciej otym nie mwi, tylko
wsamotnoci, po cichu rozwaa rne opcje, ainformuje na gos otym co postano-
wi, dopiero kiedy ma ju przemylan strategi dziaania. Wic po deklaracji ustnej
rzadko bdzie zmienia zdanie co ukobiet jest powszechne. Jeli mczyzna mwi
oproblemie, zktrym sam nie moe si upora to udziela konkretnych informacji
oczekujc od suchacza eksperckiej porady, anie zrozumienia czy empatii wobec
wasnej bezradnoci (Tannen, D. 1997).
Rnice wprezentowanych zachowaniach midzy pciami wynikaj naturalnie
po czci zdominujcych wnaszej kulturze rnic wramach obowizujcych stylw
wychowawczych stosowanych wobec dziewczynek (np. ksztatowaniu nastawienia na
kooperacj ipomoc) iwobec chopcw (nastawienia na rywalizacj iwygrywanie), po
czci za zrnic na poziomie neuroanatomicznym oraz hormonalnym (Buss D.M.,
2000). Pamitajmy jednake otrzecim poziomie tezy Klukhohna iMurraya, ktra
kadego czowieka uwalnia ostatecznie zwszelkich determinizmw (biologicznych
ikulturowych) isprawia, e wiadoma jednostka ludzka zachowuje obszar wolnej
woli, niezbdny do dokonywania wyborw ipodejmowania decyzji.
Coaching par wwietle psychologii mioci 75

Rodzaje mioci typologie iklasyfikacje

Jedn zpierwszych teorii opisujcych rodzaje mioci bya koncepcja odcieni, kolo-
rw lub po prostu stylw mioci autorstwa Johna Alana Lee (1973, 1988), wyrni
on 3 podstawowe rodzaje mioci: Eros (czerwony), Storge (ty) iLudus (niebieski),
ktre wpoczeniu daj trzy nastpne typy mioci: Agape (pomaraczowy), Pragm
(zielony) iMani (fioletowy). Opiewana przez poetw mio romantyczna od pierw-
szego wejrzenia to Eros jest ona pena silnych, sentymentalnych uczy, fascynacji,
radosnych uniesie, fizycznej namitnoci, to mio, ktra idealizuje partnera irela-
cj widzc maestwo jako niekoczcy si miodowy miesic. Storge za jest mio-
ci, ktra rozwija si zprzyjani (Philia) jest oparta na wzajemnym zrozumieniu,
podobiestwie potrzeb iwartoci, jej podstaw jest zaufanie, szacunek izaangaowa-
nie afascynacja seksualna peni tu znacznie mniejsz rol. Maestwo jest gwnie
rozumiane jako partnerska relacja midzy przyjacimi nastawionymi na wspieranie
si. Ludus zkolei oznacza traktowanie mioci jako rozrywki, zabawy, sportu lub swo-
istej konkurencji, wyzwania, wktrym mona si wykaza nie jakoci lecz iloci
podbojw. Kochankowie, jak gracze d do zapewnienia sobie dobrej zabawy bez
zobowiza, wic maestwo wtym modelu uznawane jest za puapk.
Zpoczenia podstawowych typw mioci powstaj kolejne trzy rodzaje, ktre
tak jak substancje chemiczne zoone zdwch pierwiastkw wcale nie zachowuj
waciwoci swoich komponentw, tylko stanowi now jako. Itak: zpoczenia
Erosa iStorge wyania si Agape mio bezwarunkowa, akceptujca, pena samo-
powicenia idawania, bdca uosobieniem bezinteresownej chci suenia drugiemu
czowiekowi. Zpoczenia Storge iLudus powstaje Pragma mio zrozsdku,
anawet wyrachowana, czyli gotowo do pozostawania wrelacji oparta na kalkulacji;
Pragma szacuje warto materialn partnera ijest utrzymywana, jeli jest opacalna
zpraktycznych wzgldw. Mieszank wybuchow powsta zpoczenia mioci Eros
iLudus jest Mania, czyli mio bdca obsesj na punkcie partnera czsto dotyczy
to osb majcych zanione poczucie wasnej wartoci. Maniakalni kochankowie dla
wasnego poczucia bezpieczestwa chc zawaszczy partnera, czsto towarzyszy im
strach przed porzuceniem iniezwykle silna zazdro.
Teoria ta znalaza kilka interesujcych aplikacji wpostaci bada empirycznych;
powstaa te skala mierzca preferowany styl mioci (Hendrick C., Hendrick S. S.,
1986, 1998), ktrej wyniki wskazuj, e mczyni nieco czciej od kobiet maj
skonno do kochania wstyku Ludus, za kobiety czciej przeywaj mio jako
Storge lub Pragm.
Na poziomie czysto emocjonalnym, wmodelu Roberta Plutchika na mio skada
si po prostu zaufanie irado (Plutchik R., 1980), jeeli jednak potraktujemy mio
nie tylko jako emocj, ale postaw zawierajc jeszcze komponent poznawczy iwoli-
cjonalny, to godna uwagi jest trjczynnikowa koncepcja mioci Roberta J. Sternberga
(Sternberg R.J., 1986, 1988). Ten znany ze swojej teorii inteligencji psycholog stwier-
dzi, e rodzaj mioci zaley od obecnoci jednego, dwch lub wszystkich trzech ele-
mentw: bliskoci (psychicznej intymnoci), namitnoci (pasji) oraz zobowizania
76 dr Lidia D. Czarkowska

(gotowoci do dziaa na rzecz partnera). Powstao wten sposb siedem rodzajw

mioci (zob. rys.1):
Lubienie, zawierajce tylko blisko, bez zobowiza ani namitnoci.
Zalepienie, tylko namitno bez intymnoci izobowiza.
Przywizanie, tylko zobowizanie bez bliskoci inamitnoci.
Mio romantyczna, namitno iintymno, ale bez zobowiza.
Mio fatalna, namitno wraz ze zobowizaniami, pozbawiona bliskoci.
Mio braterska, zobowizanie iblisko, bez namitnoci.
Mio doskonaa, zawierajca namitno iintymno izobowizanie.

lubienie
(blisko)

mio romantyczna mio braterska

(namitno (blisko
+ blisko) mio doskonaa + zobowizanie)
(namitno
+ blisko
+ zobowizanie)

zalepienie przywizanie
(namitno) (zobowizanie)
mio fatalna
(namitno + zobowizanie)

Rysunek 1 Trjczynnikowa
Rysunek 1. Trjczynnikowa teoria mioci
teoria mioci R. Sternberga R. Sternberga
opracowanie Lidia D. Czarkowska
opracowanie Lidia D. Czarkowska

Fazy mioci etapy dojrzewania zwizku.

Najznamienitszym polskim psychologiem mioci, kontynuatorem myli Sternberga
jest Bogdan Wojciszke, ktry wswoich badaniach uwzgldniajc analogiczne 3 kom-
ponenty mioci: Namitno (N), Intymno (I) iZaangaowanie (Z) zweryfikowa
wynikajce zich ukadu fazy, przez jakie zwykle przechodzi zwizek dwch osb
(Wojciszke B.,1998). Fazy mioci zostay okrelone jako (zob. rys 2.):
1) Zakochanie (N), faza bezrefleksyjnej fascynacji drug osob, wwczas najintensyw-
niej odczuwana jest namitno, nie ma jeszcze psychicznej bliskoci izayoci,
ani te wicych decyzji na przyszo. Kolejny krok to:
2) Romantyczne pocztki (N+I), faza typowa dla szczliwie zakochanej pary, ktra
obok namitnoci dowiadcza te pogbiania si relacji zpartnerem, wzrostu
Coaching par wwietle psychologii mioci 77

wzajemnego zrozumienia izaufania. Jeli ten stan utrzymuje si naturalnym

nastpnym krokiem jest:
3) Zwizek kompletny (N+I+Z), faza, wktrej szczliwi ludzie podejmuj decyzje
iwynikajce znich dziaania majce utrwali ich relacj (np. zarczyny, lub lub
wzicie wsplnego kredytu na mieszkanie). Po pewnym czasie (rednio od dzie-
wiciu miesicy do dwch lat) moe nastpi kolejna zmiana:
4) Zwizek przyjacielski (I+Z), kiedy namitno spada poniej progu krytycznego,
apar czy gboka przyja ichocia mog pojawia si zwyke rnice zda,
to utrzymuje si ch pozostawania wrelacji. Jeeli partnerzy zadbaj ozwizek
wwczas namitno moe wich relacji wielokrotnie powraca, co oznacza, e du-
goterminowo szczliwe pary oscyluj okresowo pomidzy fazami trzeci iczwart.
Jeeli za nie bdzie konstruktywnej reakcji obu stron na naturalnie pojawiajce
si zagroenia, zwane przez autora puapkami intymnoci wwczas istnieje
ryzyko, e partnerzy utrac nie tylko czc ich namitno, ale take psychiczn
blisko, awwczas wpada si w:
5) Zwizek pusty (Z), czyli faz, wktrej jedyne co czy dwoje ludzi to zobowi-
zania, np. wsplne kredyt, wsplne mieszkanie, ico szczeglnie trudne wsplne
dzieci. Jeli taki stan utrzymuje si duej ipartnerzy nie podejmuj adnych
dziaa zaradczych ronie ryzyko, e jedno znich lub oboje poszukaj spenienia
wnawizywaniu relacji zinnymi osobami, awic wrazie niesprzyjajcych oko-
licznoci moe nawet nastpi:
6) Rozpad zwizku.

intensywno
namitno

zaangaowanie

intymno
prg intensywnoci

fazy zwizku 1 2 3 4 5
czas
Rysunek 2 Dynamika faz mioci na podstawie Wojciszke B., 1998, s.20.

Rysunek 2. Dynamika faz mioci - na podstawie Wojciszke B., 1998, s.20.

78 dr Lidia D. Czarkowska

Jakie to niebezpieczestwa czyhaj na zakochanych, ktrzy spdzaj ze sob dzie

po dniu, czyli yj dugo iszczliwie jak wzakoczeniach bajek iopowieci? Do
puapek intymnoci autor zalicza: puapk dobroczynnoci polegajc na tym, e
stae dawanie ukochanej osobie tego co najlepsze oraz unikanie sprawiania jej blu
stopniowo deprecjonuje warto darw poprzez ich powszednio ina mocy przyzwy-
czajenia utrudnia sprawienie partnerowi zaskakujcej radoci; puapk bezkonflikto-
woci ktra sprawia, e unikanie wszelkich tematw, ktre mogyby sprowokowa
ktni ostatecznie sprowadza si poprzez brak szczeroci iwyraania swoich potrzeb
oraz otwartej komunikacji do zaniku wizi; puapk obowizku ktra powoduje, e
jeeli dbamy opartnera okazujc mu mio poprzez codziennie powtarzane przysugi,
to stopniowo zaczynamy je traktowa jako obowizek, anie sposb na okazywanie
mu swoich uczu iwreszcie puapk sprawiedliwoci polegajc na domaganiu si
rwnej wymiany przysug, co moe prowadzi zamiast do zachowa partnerskich,
wrcz do dziaa odwetowych.
Kolejny niebezpieczny pakiet zachowa mogcych zniszczy relacj zosta przez
badaczy nazwany czterema jedcami apokalipsy (Gottman J.M., Silver N. 2006) S
to: 1) KRYTYKA zgeneralizowane (Ty zawsze) obwinianie partnera poczone
zatakiem na jego cechy osobowoci (Bo ty jeste) 2) POSTAWA OBRONNA
odpowiadanie zarzutem na zarzut, brak suchania, brak przyjmowania krytyki, kontr-
atak 3) MWIENIE DO CIANY zamykanie si
na kontakt, zrywanie dialogu bez jakichkolwiek werbalnych czy niewerbalnych
reakcji, odcinanie si iizolacja oraz najgorsza zwszystkich: 4) POGARDA werbalne
iniewerbalne okazywanie wrogoci iawersji, czsto zsarkazmem, ironi, wyszydza-
niem, napastliwoci iobelgami.
Interesujcym efektem wieloletnich bada empirycznych przeprowadzonych na
tysicach par przez Johna M. Gottmana jest moliwo stwierdzenia ju po kilkumi-
nutowej prbce ktni maeskiej zwysokim poziomem prawdopodobiestwa czy
po dwch latach od tego momentu dana para nadal bdzie razem czy te si rozwie-
dzie. Najbardziej alarmujcym wskanikiem wtakich gorcych dialogach jest poja-
wienie si wanie pogardy.
Naturalnie terapia maeska, doradztwo, szkolenia iwarsztaty oraz coaching daj
szerok palet moliwoci, ktre mog sta si remedium na takie sytuacje. Zktrej
metody skorzysta to zaley od wielu czynnikw. Warto jeszcze wtym miejscu doda,
e nawet ludzie pozostawieni sami sobie wdanej relacji te mog przej poprzez
kolejne stadia rozwoju mioci, co bdzie swoist funkcj procesu wewntrznego doj-
rzewania obojga partnerw.
Mona to opisa poprzez trzy stadia: pierwsze, wktrym 1+1=1, co oznacza, e
gdy odnajdujemy swoj ukochan powk, to mamy upojne poczucie, e nie tylko
stanowimy cao, ale e dziki temu wreszcie jestemy peni, kompletni, jestemy
prawdziw jednoci dlatego niektrzy uznaj, e stadium zakochania jest przed-
smakiem owiecenia, ztym tylko, e bogostan w nie trwa wiecznie (rednio okoo
dwch lat). Drugie stadium (1+1=2) pojawia si kiedy na nowo odzyskujemy kontakt
Coaching par wwietle psychologii mioci 79

zrzeczywistoci iwkracza codzienno: obowizki, zmczenie, wwczas okazuje

si, e jednak s pewne rnice, ktre na dodatek drani (ajednak chcesz czego
innego ni ja, nie jestemy tacy sami, ataki miae by idealny/a). Wtej
fazie ludzie docieraj si, czasem jest to bolesny proces poszerzania swoich granic
tolerancji, przekraczania wasnych wyobrae, czyli po prostu proces rozwoju. Nie-
ktrym parom udaje si rami wrami, czasem bliej, czasem dalej, jednak cigle ze
sob przej, cz par rezygnuje lub gubi si gdzie po drodze (statystyki dotyczce
rozwodw na rok 2008 pokazuj, e rozpado si 25,4% zawieranych maestw), cz
trwa nadal mimo e wiedz i zwizek jest pusty ijest to faza, ktra moe trwa od
kilku, do kilkunastu lat. Na tych, ktrzy konstruktywnie wspdziaajc dojd do
fazy trzeciej, wktrej 1+1=3 (co wcale nie oznacza dziecka ani te pozamaeskiego
trjkta), czeka pikny czas. Czas, wktrym mog i dalej przez ycie bdc razem
zosob, ktr ju doskonale znaj, rozumiej iakceptuj dokadnie tak, jaka jest.
Nie musz ju niczego przed sob udawa, nie musz si stara by kim kim nie s,
amaj zagwarantowan mio iszacunek. Ta trjka, jako wynik rwnania oznacza,
e wrelacji jest miejsce na Ja, jest te na Ty ijest jeszcze na My czyli to wszystko, co
nas czy ijednoczenie to co nas od siebie odrnia, dziki czemu jako para jestemy
bogatsi imoemy wicej zdziaa, to co kiedy bolao teraz staje si wsplnym zaso-
bem. Czyli jest to droga od zakochania do stanu kochania, od poszukiwania szczcia
wtym, aby by kochanym do szczcia wtym, aby kocha (Fromm E. 1971/1992).
Mona te pokusi si ozaoenie, e nasza zdolno do kochania wzrasta wraz
zpoziomem naszej wiadomoci (Wilber K., 2009) na przykad buddyjska Mett
lub Maitr jest bezwarunkow, nie przywizan do konkretnych obiektw miujc
dobroci lub kochajc yczliwoci. Istnieje sze stopni medytacji miujcej dobroci,
ktra zaleca kultywowanie kolejno tej postawy wobec: 1) siebie samego, nastpnie 2)
dobrego przyjaciela, 3) osoby neutralnej, 4) wroga (trudnej osoby) 5) wszystkich czte-
rech powyszych, aby wkocu doj do stadium 6), wktrym moliwe jest miowanie
caego wszechwiata (Kamalashila, 1996).

Zamiast zakoczenia fundament mioci

wprzypowieci:
Naturalnie istnieje jeszcze klika innych koncepcji teoretycznych, ktre na gruncie nauk
spoecznych objaniaj to mistyczne zjawisko jakim jest ludzka mio, jednak aby
pozostawi odrobin magii zamiast zakoczenia przywoam pewn legend. Pord
niezwykej iloci czarownych historii zczasw Krla Artura warto wspomnie ojednej,
niezbyt powszechnie znanej opowieci, ktra ukazuje fundament prawdziwej mioci.
Opowie t dedykuj wszystkim, ktrzy pragn wzrasta we wasnej dojrzaoci po
to, aby odrzuciwszy uud spenienia poprzez zaspokajanie swoich potrzeb skupi si
po prostu na kochaniu:
Ot Parsifal, jeden zrycerzy Krla Artura, ktremu legendy przypisuj niezwyk
odwag iszlachetno, ale take buczuczno ibrak pokory pewnego dnia na swojej
80 dr Lidia D. Czarkowska

ciece napotka Czerwonego Rycerza, ktry wyzwa go na pojedynek (por. Chopra D.,
2006). Rzucone wyzwanie oznaczao pewn mier, poniewa nikomu do tej pory nie
udao si zwyciy zCzerwonym Rycerzem, jednak rycerski honor Parsifala sprawi,
e podj on rzucon rkawic, pytajc jednake czy mona wjakikolwiek sposb unik-
n tej walki. Czerwony Rycerz umiechn si irzek, e owszem pojedynek zostanie
odwoany jeli za rok otej samej porze Parsifal przybdzie iudzieli poprawnej odpo-
wiedzi na jedno pytanie: Czego chce Kobieta?. Trudno wyobrazi sobie pytanie, na
ktre znalezienie odpowiedzi dla wikszoci mczyzn zarwno whistorii ludzkoci
jak iwspczenie stanowioby wiksz trudno. Mimo, e kwestia wygldaa bez-
nadziejnie Parsifal spdzi cay dany mu czas na poszukiwaniu odpowiedzi na pyta-
nie Czerwonego Rycerza. Bezskutecznie. Kiedy rok pniej zrezygnowany izsercem
wypenionym obawami zmierza na spotkanie ze swoim przeznaczeniem na jego dro-
dze stana niewiasta, stara, paskudna kobieta, ktrej aparycja budzia odraz: bya
straszliwie wychudzona, miaa pen skaz idefektw skr, rzadkie siwe wosy ibra-
kowao jej kilku zbw. Zatrzymaa szlachetnego rycerza irzeka, e zna odpowied
na drczce go pytanie, ale zdradzi j tylko pod warunkiem, e Parsifal wemie j za
on. Zdeterminowany rycerz zoy wic obietnic maestwa oile przeyje spo-
tkanie zCzerwonym Rycerzem, aona powiedziaa: Kobieta pragnie niezalenoci
iztak wanie odpowiedzi Parsifal ruszy na umwione miejsce spotkania. Ku jego
zaskoczeniu Czerwony Rycerz przyj t odpowied jako prawdziw idarowa mu ycie,
Parsifal za, jako czowiek honoru dopeni zoonej obietnicy ipolubi poczwarn
niewiast. Wnoc polubn ku oszoomieniu Rycerza zmienia si ona wnajpikniej-
sz kobiet jak kiedykolwiek widzia, zgadk promienn skr, lnicymi zotym
blaskiem, dugimi, gstymi wosami ifigur jak marzenie. liczna ona zapytaa go,
czy chciaby aby pozostaa pikna kadej nocy dla niego, jednoczenie bdc tak
brzydk za dnia, e wszyscy ludzie patrzyliby na nich wspczuciem iobrzydzeniem,
czy te woli aby bya skoczon piknoci za dnia budzc podziw izazdro ludzi,
stajc si jednak brzydk nocami wich wsplnej alkowie. Parsifal zrozumia otrzy-
mane przesanie, wic nie waha si ani chwili zodpowiedzi irzek: Niech bdzie
jak Ty zdecydujesz, ukochana. Aczarodziejka, ktra bya on Parsifala, radujc si
wsercu, i jej m zrozumia yciow nauk pozostaa pikna dla niego idla wiata,
tak wdzie jak iwnocy.
Fundamentem mioci jest wolno parafrazujc Ericha Fromma (Fromm, E.
1977/1992), mona stwierdzi, e dopki prawd jest zdanie: Kocham ci, bo ci
potrzebuj, to mamy do czynienia zwstpn, niedojrza form mioci, czsto
wystpujc wlepej fazie zakochania. Jeli pojawia si postawa: Nie mog bez ciebie
y, to automatycznie ograniczam ciebie iuzaleniam siebie. Dojrza Mio mona
pozna po tym, e ju nie potrzebujemy partnera, aby zaspakaja nasze potrzeby, ale
moemy powiedzie: Potrzebuj ci, poniewa ci kocham co oznacza, e: Kocham,
poniewa wybieram Ciebie, aby dawa ci Mio, szanujc jednoczenie Twoj wolno
wyboru: czy Mio t zechcesz przyj iodwzajemni.
Coaching par wwietle psychologii mioci 81

Bibiografia
1. Brodie, Richard (2002) Wirus Umysu, wyd. Ravi, d
2. Buss David M. (2000), Ewolucja podania. Jak ludzie dobieraj si wpary, wyd.
I, GWP, Gdask
3. Chopra Deepak (2006), Droga do mioci, wyd. Medium, Konstancin-Jeziorna
4. Coelho Paulo (2006) Jedenacie minut, wyd. Drzewo Babel, Warszawa
5. Czarkowska Lidia D. (2008) Coaching nowa jako doskonalenia kompetencji
menederskich w: Kompetencje asukces zarzdzania organizacj, Witkowski S.A.,
Listwan T.(red.) Warszawa: wyd. Difin
6. Czarkowska Lidia D. (2010a) Professionalism and process of professionalization
in coaching w: Coaching as amethod of developing human potential, Czarkowska
L.D. (red.), WAiP, Warszawa
7. Czarkowska Lidia D. (2010b) Karuzela dowiadcze w: Focus Coaching nr 1/2010
8. Dawkins, Richard (2007) Samolubny gen, wyd. Prszyski iS-ka, Warszawa
9. Fromm Erich (1971/1992), Osztuce mioci, wyd. Sagittarius, Warszawa
10. Gottman John M., Silver Nan (2006) Siedem zasad udanego maestwa, wyd. Uni-
wersytetu Jagielloskiego, Krakw
11. Hendrick Clyde, Hendrick Susan S. (1986). Atheory and method of love w: Jour-
nal of Personality and Social Psychology, Vol 50(2), Feb. 1986, s. 392-402.
12. Hendrick Clyde, Hendrick Susuan S, Dicke A. (1998). The Love Attitudes Scale:
Short form. W: Journal of Social and Personal Relationship. vol. 15 (2, April 1998)
s.14759
13. Moir Anne, Jessel David (2007) Pe mzgu, PIW, Warszawa
14. Murray Henry A., Kluckhohn Clyde, Schneider David M. (1953) Personality
in Nature, Society, and Culture, wyd. Alfred A. Knopf, New York.
15. Kamalashila (1996). Meditation: The Buddhist Art of Tranquility and Insight.
Windhorse Publications, Birmingham.
16. Lee John A. (1973) Colours of love: an exploration of the ways of loving. New York:
New Press
17. Lee John A. (1988). Love styles. W: Barnes MH, Sternberg RJ. The Psychology
of love. New Haven, Conn: Yale University Press. pp.3867
18. Plutchik Robert (1980), Emotion: APsychoevolutionary Synthesis, Harper and Row,
New York
19. Sterling Diana (2008), The parent as acoach approach, White Oak Publishig,
New Mexico
82 dr Lidia D. Czarkowska

20. Sternberg Robert J. (1986). Atriangular theory of love. Psychological Review vol.
93 (2) s. 119135
21. Sternberg Robert J. (1988). The Triangle of Love: Intimacy, Passion, Commitment
Basic Books, New York
22. Tannen Deborah (1994, 1995) Ty nic nie rozumiesz! Kobieta imczyzna wroz-
mowie wyd. IiII: Warszawa, Wydawnictwo W.A.B., wyd. III: Pozna 1999, Wyd.
Zysk iS-ka
23. Tannen Deborah (1997) Co to ma znaczy. Jak style konwersacyjne kobiet im-
czyzn wpywaj na to, kto jest wysuchany, kto zbiera laury ico jest zrobione wpracy,
Zysk iS-ka, Pozna
24. Wilber Ken (2009) Spektrum wiadomoci, Jacek Santorski & Co Agencja Wydaw-
nicza, Warszawa
25. Wojciszke Bogdan (1998), Psychologia mioci. Intymno. Namitno. Zaangao-
wanie. GWP, Gdask.
 Kochaj siebie
Eva-Maria iWolfram Zurhorst
Tumaczenie: Sandra Di Mizio

Wnaszej praktyce coraz czciej spotykamy si zproblemami wzwizkach, ktre

wczeniej sami przeylimy. Coraz wicej maonkw przychodzcych do nas jest tak
samo zrozpaczonych ibezradnnych, jak my bylimy kiedy.
Mao kto chce si rozsta. Rzadko kto rozumie, jak to si stao, e ich zwizek zna-
laz si wtakim stanie, wtakim miejscu. Jednak wikszo ju zrezygnowaa. Czuje
si winna imartwi si odzieci.
Wnaszej pracy, zprzesaniem kochaj siebie chcemy wesprze te osoby, zachci
do dziaania ida im now perspektyw: problemy wzwizku musza zosta zrozu-
miane ipostrzegane, jako moliwo do gojenia dawnych, ukrytych ran. Separacja
czsto nie doprowadza do gojenia si ran, ale wstrzymuje proces zmiany na lepsze
ipotguje dowiadczane trudnoci.
Sami bdc ju prawie po rozwodzie nasz prac zinnymi chcemy wyrazi
wdziczno za mio wnaszych sercach. Chcemy si tym dzieli zludmi, ktrzy
maj problemy wzwizkach, dajc im tym samym troch nadziei, mioci iodwagi,
ktr my znalelimy razem wsobie idziki sobie. Chcemy innych zachci do tego,
aby odnaleli nadziej, mio iodwag we wasnych zwizkach.
Nasza praca inasze ksiki s dla tych, ktrzy yj wnieszczliwych zwizkach.
Dla osb, ktre stoj wobliczu rozwodu. Dla osb ktre zdradzaj partnera albo s
zdradzane. Dla osb, ktre odchodz od partnera albo s opuszczone. Dla osb, ktre
maj nadziej na to aby poprawi swj zwizek, ale nie chc skorzysta zterapii grupo-
wej lub nie znaleli dotychczas odpowiedniego terapeuty. Dla osb, ktre przez dugi
czas dowiadczay cierpienia.
Moe Ty te dowiadczasz tego, oczym piszemy. Moe stae si cyniczny lub uwa-
asz, e Twoje maestwo to rutyna. Moe nie masz ju adnej nadziei na odnalezienie
na nowo bliskoci, namitnoci zTwoim partnerem. Moe co wTobie chce odzyska
to stare uczucie mioci. Ajednoczenie jeste zrozpaczony, bo masz romans, ciy Ci
poczucie winy oraz lk odzieci, partnera. Moe ju mylisz orozwodzie, ale boisz si
wypowiedzie te sowa gono. Boisz si, e zostaniesz wyrzucony zwasnego domu.
84 Eva-Maria iWolfram Zurhorst

Obojtnie, co nie gra wTwoim zwiazku, wnaszej opini zawsze sprowadza si to

do dwch sytuacji: czujesz, e si dusisz iwydaje Ci si, e jedynym wyjciem zsytu-
acji jest ucieczka, albo jeste tak stamszony, e wkadym nieprzyjemnym momencie
zachowujesz si, jak te trzy mapy, ktre nic nie widz, nic nie sysz inic nie mwi.
Sprawd, co bardziej pasuje do Twojej sytuacji...

Jeste zrozpaczony izniechcony?

Czy jest tak, e na zewntrz wszystko wydaje si by ok, ale wrodku czujesz si zamar-
znity izniechcony? Czy czasem ogarnia Ci tpe uczucie ipytania czy to jest to?
Czy masz wraenie, e prawie wszystko ale tylko prawie nosi znamiona pustki?
Czy wyglda to tak, jakbycie zpartnerem odgrywali jaki spektakl? Czy Twj part-
ner jest ostatni osob ktra wie, jak Ty si naprawd czujesz? Boisz si, e inni ludzie
zauwa, jak nieszczery jest Wasz zwizek? Masz wraenie, e gdzie si nie znajdziesz,
wszyscy inni s bardziej szczliwi od Ciebie? Czy naprawd prbujesz, ale to do
niczego itak nie prowadzi? Czy Twoje ycie seksualne umaro, stao si tylko mecha-
nicznym procesem? Czujesz si zrozpaczony? Masz kochanka/kochank? Marzysz
oprawdziwej mioci albo co najmniej ociekawym romansie? Martwisz si oswoje
dzieci? Boisz si zostawi partnera?
Boisz si prawdy wTwoim sercu?

yjesz wcigym popiechu?

Jeste za bardzo zajty eby si zaj swoim zwizkiem? Nie lubisz mwi ouczu-
ciach? Uwaasz e Twoje wewntrzne ycie nie powinno nikogo interesowa? Czy
czasami boisz si, e zostaniesz opuszczony? Wtpisz wuczucia Twojego partnera?
Podejrzewasz, e ma kochank/kochanka? Czy rzucasz si wwir pracy, nowe zain-
teresowania, niezliczone aktywnoci, tak e nie zostaje czasu dla Twojego partnera?
Czujesz si wykluczony albo wykoczony? Masz wraenie, e obojtnie co by zrobi
nigdy nie bdziesz do dobry dla swojego partnera? Ulegasz pokusom na romanse,
ktrych waciwie nie chcesz? Znieczulasz si alkoholem, jedzeniem, narkotykami,
telewizorem, komputerem albo innymi uywkami, ktre s coraz silniejsze, wmiym
towarzystwie albo wsamotnoci?
Jeeli cz tego jest prawd albo nawet wszystko, to nie znaczy, e musisz zakoczy
swj zwizek, ale, e musisz duo nad sob pracowa. Musisz podj uczciw decyzje.
Ty nie potrzebujesz wiedzie co jest waciwe, aco nie, ale musisz by bezwzgldnie
uczciwy wobec samego siebie iodwany eby skonfrontowa si ztym, co dzieje si
wTwoim zwizku. Wszystko, czego potrzebujesz to silna wola, wyrozumiao, cier-
pliwo iduo pracy.
Nie ma znaczenia zkim si zwiesz. Wgruncie rzeczy itak zawsze bdziesz ze
sob. Ta inna osoba zawsze bdzie tylko tem dla Twoich wasnych nieznanych potrzeb,
Twojej wasnej zdolnoci kochania kogo innego, Twoich ogranicze icierpie, Twojej
Kochaj siebie 85

witalnoci, i, najwaniejsze ze wszystkiego, Twojego wewntrznego, najgbszego roz-

darcia pomidzy yczeniami alkami.
aden partner nie jest wstanie uczyni Ci szczliwym ani zagwarantowa
pewnoci siebie iwiary wsiebie. Dlatego obojtnie kogo spotkasz, wkocu zawsze
trafisz na siebie. Dlatego uwaam, e moesz zosta zTwoim partnerem zktrym
jeste teraz, niezalenie od tego, jak trudne inieprzyjemne jest to dzi dla Ciebie.
Musisz pracowa nad tym koem, wktrym si cay czas krcisz, nad chodem, nad
zoci, nad nienawici iobrzydzeniem prac, ktr musisz wykona sam ze sob.
Zdajemy sobie spraw ztego, e takie postawienie sprawy wywoa gosy sprzeciwu
iwtpliwoci. Bo czy ju od maego nie uczono nas, e spotkamy tego waciwego
partnera na cae ycie? Czsto ta bajka koczy si wdniu lubu. Acodzienna rzeczy-
wisto maestwa dopada nas po lubie. Icoraz wicej maestw koczy si na
dugo przed tym na zawsze .
Na caym wiecie coraz wicej maestw koczy si rozwodem. Liczba rozwodw
wzrasta od pocztku lat 90tych. Wszyscy ci ludzie wzili lub, bo szukali czego iwie-
rzyli, e to znaleli wswoich partnerach. Nie znajdujc tego, rozwodzili si. Partner
okazywa si falsyfikatem, wrodku nie byo tego, na co wskazywao adne opa-
kowanie. Maestwo byo wielkim oszustwem.

Wikszo rozwodw jest niepotrzebna.

My jestemy pewni, e co najmniej 70% rozwodw nie musi mie miejsca. Inie ma
znaczenia zkim si zwiesz, bo itak zawsze bdziesz ze soba. Przyznajemy, e zt
prowokacyjn hipotez chcemy zachci Ci do spojrzenia na swoje maestwo zinnej
perspektywy. Maestwo nie jest romansem, adnie zapakowanym. Prawdziwe zna-
czenie maestwa polega na tym, aby znale rwnowag wwewntrznych rozdar-
ciach kadej zosb. Dlatego maestwo suy gojeniu si nawet najgbszych ran,
aautentyczna iprzestronna mio moe zosta odnaleziona. Niektrzy filozofowie
twierdz, e ycie jest szko. Jeli maj racj, to intymny zwizek imaestwo jest
czym na ksztat elitarnego uniwersytetu. Wnim zdajesz najtrudniejsze egzaminy,
wnim moesz si uczy irozwija szybciej ni gdziekolwiek indziej iwnim otrzy-
masz najwiksze wyrnienie.
To jest to, co byo intencj natury ale bajki, Hollywood prbuj sprawi ebymy
myleli inaczej. Wsercu maestwa schowana jest najbardziej prowokacyjna dyna-
mika ycia. To jest ten paradoks: mimo e intymny zwizek jest najsilniejsz form
relacji, nigdzie indziej nasze saboci nie s tak bardzo widoczne, jak wdugim, anga-
ujcym zwizku. Wanie wnim jestemy zmuszeni do tego, eby odkry nasz tsk-
not, e nasza druga poowa jest lepsza ie jestemy tylko mczyzn albo kobiet.
Kady znas rodzi si jako mczyzna lub jako kobieta, co oznacza, e od urodzenia
jestemy rni. Od naszych pierwszych momentw, nie bdc caoci, tsknimy za
fizycznym, emocjonalnym iduchownym zjednoczeniem zprzeciwn czci. To szu-
kanie naszej drugiej poowy jest praktycznie wpisane wnasz genetyczny kod. Kada
86 Eva-Maria iWolfram Zurhorst

komrka wnaszym ciele prowadzi nas do tego szukania, a wkocu znajdziemy kogo,
kto sprawia wraenie, e do nas pasuje, jest nasz drug poow. Wkocu jestemy
par, bierzemy lub. Wydaje mam si, e nasze poszukiwanie si skoczyo. Czujemy
si uzupenieni.
Jednak po paru latach wsplnego ycia, jak czsto para robi wraenie bycia uzu-
peniajcymi si czciami? Jak bardzo partnerzy s ze sob poczeni, jak bardzo si
uzupeniaj? Jak czsto czuj si szczliwi iwharmonii? Jak czsto s wstanie poroz-
mawia ze sob na gbokie, wane tematy? Znasz ludzi, ktrzy yj ze sob naprawd
dugo iktrzy naprawd robi wraenie zainspirowanych wzajemnym uczuciem iczuj,
e si uzupeniaj? Ile par zaakceptuje rnice midzy sob ipotraktuje je jako wyzwa-
nie aby by bardziej wspczujcym iwspaniaomylnym? Ile par widzi wnapiciach
moliwo lepszego porozumienia? Jeeli uwierzymy statystykom rozwodw moemy
doj do wniosku, e to jest tylko kwestia czasu a ycie zinnym czowiekiem stanie
si nie do wytrzymania. Zamiast przynosi nam szczcie, zjednoczenie iblisko,
oktrej marzylimy wdniu lubu, ycie zkim zabrao nam nadziej na spenienie
ina szacunek do drugiej pci.
Nasza praca mwica kochaj siebie jest oszczciu iharmonii wzwizkach. Poka-
zuje, e uczucia mog rosn latami, e potrafimy karmi to szczcie. Chcemy obali
przekonanie, e odpowiedni partner jest wszystkim, czego potrzebujesz do szczcia.
Tylko Twoja wasna sia moe pomc Ci odnowi Twj zwizek peen ycia imioci.
Aby to osign musisz si skupi na sobie ina swojej zmianie.

Ty jeste Twoim prawdziwym partnerem.

Jedno tego wszystkiego naprawdn istnieje. Ajest wanie tam, gdzie mylimy, e jest.
Nie znajdziesz tego wwiecie zewntrznym. Znajdziesz to tylko we wasnym wntrzu.
Kady si ztym urodzi, ale prawie nikt tego nie pamita. Jest schowane wnaszym
ciele, jak ziarno sonecznika, ktre posiada wszystkie wane informacje, aby rolina
rosa. Asonecznik nigdy sobie nie zadaje pytania czy chciaby by jaboni. Po prostu
wyrasta na najlepszego sonecznika jakiego moe.
 Zwizki, czyli cae
prawdziwe ycie
Rozmawiaj: Renata Dziurdzikowska iBenedykt Peczko

Renata Dziurdzikowska: Moje dowiadczenie yciowe oraz zebrane wpracy zkobie-

tami potwierdza, e tak naprawd nasze zwizki to jest cae nasze ycie, cae praw-
dziwe ycie. Warunki, wktrych yjemy s drugoplanowe, natomiast pierwszopla-
nowe s zwizki, ktre mamy zyciem, zludmi, ze sob, zprzyrod, ze zwierztami
izprzedmiotami, zksikami, znasz prac. Kiedy pytam moje klientki ocel, najcz-
ciej nie mwi ocelach zewntrznych, bo warunki, wktrych yjemy stwarzaj du
moliwo do ich samodzielnego osigania. Natomiast coraz czciej przychodz do
mnie na coaching kobiety, ktre mwi to mam, tamto mam, ale jeszcze chciaabym
smakowa ycie. Wic coraz czciej celem nie jest osignicie czego tylko zwizek
ztym, co ju mamy, bo posiadamy wiele, ale nie czujemy ztym wizi.
Dlatego pierwszym etapem mojej pracy coachingowej jest budowanie zwizkw
zsiami ycia, zsiami natury, bo std czerpiemy energi do ycia. Zaczynamy od
naszej relacji zMatk Ziemi, Wielk Matk, ktra wspiera, karmi, prowadzi, daje
energi. Gdy rzeczywicie poczujemy te zwizki, poczujemy si caoci. Poczujemy,
e nasze ciao skada si ztych samych ywiow, ktre tworz przejawion rzeczy-
wisto. Oddychamy tym samym powietrzem, nasze ciao jest czci ziemi, ogie
wewntrznym ogniem, awoda nasz krwi, potem czy zami; e jestemy poprzez
ywioy organicznie poczeni zyciem, znatur. Kiedy poczujemy to poczenie,
nigdy ju nie bdziemy oddzieleni czy samotni. Inie powiemy ju mam jakie ycie,
tylko jestem tym yciem oraz mam zwizek zyciem.
Druga sprawa, na ktr chciaam zwrci uwag to oczywicie zwizek zsob
sam. Mio do siebie, to jest romans na cae ycie. Pene troski zaopiekowanie si sob
ikochanie siebie wkadym wydaniu, ze wszystkimi cieniami, bdami, porakami.
Nastpnym, trzecim etapem s bliskie zwizki zludmi, poczucie idowiadczenie,
e ten drugi czowiek to te ja. Znajc ikochajc siebie moemy zobaczy take drug
osob. Widzimy, e ma takie same potrzeby ipragnienia. Gdy widzimy siebie wdru-
gim czowieku, moemy mie znim miosne, karmice emocjonalnie zwizki. Mona
by jeszcze mwi orelacjach ze swoim domem, ointymnych zwizkach zksikami,
88 Rozmawiaj: Renata Dziurdzikowska iBenedykt Peczko

zkiem, zpodog, zdomowymi zwierztami, kwiatami, zsamochodem, ktry jest

wjakim sensie przedueniem nas, podobnie jak dom. Jednak punktem wyjcia jest
nasz zwizek zsiami ycia, poniewa wypenia duchowy gd, daje poczucie bez-
pieczestwa.
Chtnie pracuj zkobietami nad celami zewntrznymi, takimi jak zmiana pracy,
realizacja rnych marze. Ale kiedy gbiej przygldamy si tym celom, odkrywaj
si niezaspokojone potrzeby dotyczce zwizkw. Odkrywa si tsknota za silniej-
szym podczeniem do si ycia, pragnienie aby kocha iakceptowa siebie iinnych,
nie ocenia, nie odrzuca, nie budowa murw.
Aprzy okazji, duo si dzisiaj mwi ozwizkach partnerskich, ale nigdy nie zda-
rzyo mi si, eby moja klientka nazwaa to wten sposb, e ona chce partnerskiego
zwizku zkimkolwiek, nigdy. Ona zawsze chce miosnego zwizku, penego oddania,
zaufania, ale iwolnoci, poszanowania siebie.
Benedykt Peczko: Mam wraenie, e mczyni czciej uywaj sformuowania
zwizek partnerski, bo to im atwiej przechodzi przez gardo, taka prawie naukowa
nazwa. Natomiast jeeli si temu bliej przyjrze to maj na myli blisko, ciepo,
bezporednio, mio, czuo, oczywicie zposzanowaniem swojej odrbnoci,
zainteresowa itd. Ito czsto rozumiej pod pojciem partnerski. Oznacza ono dla
nich rwnie, e obie strony mniej wicej wrwnym stopniu wzajemnie siebie wspie-
raj oraz, e dotrzymuj sobie kroku we wasnym rozwoju, karierze czy rozwijaniu
zainteresowa. Wyglda na to, e obie strony mwi otym samym, tylko mczyni
troch inaczej to nazywaj, wsposb, ktry wydaje im si bardziej mski.
RD: Jakie s twoje dowiadczenia, jeli chodzi ozwizki irelacje?
BP: Miaem sporo skojarze, kiedy mwia otym, e te relacje mog dotyczy
bardzo rnych sfer. Rzeczywicie bardzo czsto klienci stawiaj sobie rozmaitego
rodzaju cele, ktre niekoniecznie prowadz do budowania relacji. Co wicej, wydaje
si na pozr, e one s zupenie niezalene od kwestii relacji. Wprzypadku mczyzn
czsto jest to zwizane zrnego rodzaju zadaniami, obowizkami, wyzwaniami,
ktre napotykaj. Atake ze standardami, ktrym staraj si sprosta. Ta ilo zada-
niowoci powoduje, e ich ycie zostaje wpewien sposb bardzo rozczonkowane.
Tu praca, awniej rne obszary, obowizki, tam dom, ktry jest kolejnym rdem
obowizkw, nastpnie ycie towarzyskie, bdce czsto kolejn sfer obowizkw.
Apoza tym zdrowie, kondycja fizyczna, rozwj intelektualny, itd. Wszdzie s zada-
nia. Na dusz met jest to potwornie wyczerpujce, spalajce inie daje satysfakcji,
bo te rzeczy dziej si niejako pod przymusem. Wtym przypadku zca pewnoci
mona mwi wanie obraku ywej relacji, ywego zwizku ztym, co si robi ijak
si yje. Co rozumiem przez ywy zwizek? Chodzi ogbokie poczucie cznoci,
zarwno ze swoj prac, jak iztym, co jest poza ni, wyciu osobistym. Ogbok
czno irezonans zsamym sob, ze wiatem, zinnymi. Zreguy jest to trudne,
zwaszcza kiedy yje si wduej aglomeracji, bo jak niby mamy tworzy wi ze
wiatem zrobionym zbetonu iasfaltu, gdzie inni s spostrzegani jako trybiki tej
wielkiej machiny, wktrej my te si obracamy? Brzmi to absurdalnie. Dlatego, jak
Zwizki, czyli cae prawdziwe ycie 89

wspomniaa, atwiej rozwija relacj zprzyrod, ktra jest ywa, ido ktrej prze-
cie my rwnie naleymy.
Wiele osb mogoby zareagowa jak to, przecie mamy mnstwo zwizkw, ze
wsppracownikami, znaszymi klientami, mamy zwizki zpartnerami yciowymi,
zdziemi, zrodzicami itd. Czsto jednak wyglda na to, e zwizki te maj charakter
zobowizaniowo-powierzchowny. Iwcale nie dotyczy to tylko mczyzn, bo wniekt-
rych przypadkach podobnie funkcjonuj rwnie kobiety. Nie chodzi oto, e te osoby
nie s zdolne do budowania gbszych wizi, tylko e yj wnatoku, rozczonkowa-
niu iolbrzymiej iloci oddzielonych od siebie rnych fragmentw ycia. Ich energia
iuwaga s niekiedy skrajnie rozproszone. ycie jest intensywne ibogate, obejmuje
rne aktywnoci kluby fitness, kursy taca, rnego rodzaju hobby, zaintereso-
wania kulturalne, podre itd. Tylko e ta ilo niekoniecznie przechodzi wjako.
Nawizujc do tego, co powiedziaa oMatce Ziemi wspczeni ludzie bardzo
czsto nie s ugruntowani wnaleyty sposb. S tak pochonici tym co robi, celami,
zadaniami, itd., e nie czuj kontaktu zgruntem, na jakim to wszystko si odbywa.
Mwic metaforycznie, tym gruntem, t ziemi staj si dla nas rwnie wizi irelacje.
Daj bardzo mocne poczucie oparcia, wspzalenoci, przynalenoci, wspistnienia,
wspbrzmienia zludmi, ale take zsamym sob iztym co robimy.
RD: No to powstaje pytanie, jak wcoachingu indywidualnym czy ludzi zsiami
ycia, zziemi, znatur, zksiycem, zgwiazdami, zniebem, zsob samym, zinnymi,
znaszym domem iztym wszystkim co skada si na nasze ycie. Jak to robi? Jest
oczywicie duo narzdzi, ktre pomagaj osign ten cel wpracy zkobietami,
natomiast ciekawi mnie, jakby to mogo wyglda umczyzn? Pierwsza rzecz, ktr
robi zkobietami, to otwarcie serca, przyjcie swego ycia, przyjcie siebie. Wprzy-
padku kobiet to jest atwe, bo my mamy dowiadczenia macierzyskie iznatury jeste-
my czue, opiekucze, dajce. Jest to wpisane wlos ikondycj kobiety. Wic atwo
si odnie do tej metafory, szczeglnie dla kobiet, ktre maj dobre dowiadczenia
macierzyskie, idobre relacje ze swoimi mamami. Pierwszym krokiem jest przyjcie
siebie jako swoje dziecko, jako dziewczynk. Celem jest zbudowa tak wi ze sob,
jak ze swoim dzieckiem, czyli troszczy si, opiekowa, by dla siebie czu idobr.
Bardzo podobnie jest zMatk Ziemi moemy poczu si jak crki Matki Ziemi,
ktra karmi, wspiera, prowadzi, wyposaa wenergi, niesie nas. Kiedy kobiecym,
troskliwym aspektem obejmujemy cao naszego ycia, to jest bardzo dobry krok.
Zastanawiam si, jakby to mogli zrobi mczyni?
BP: Ci, ktrzy mieli udane relacje ze swoimi matkami, ojcami, rodzestwem, mog
odwoywa si do tego typu dowiadczenia. Winnych przypadkach mona nawizy-
wa do najbardziej udanych relacji zprzeszoci, do ktrych chtnie wracaj mylami.
Mogy to by zwizki zbardzo rnymi osobami, zdziadkami, zkolegami zpodwrka,
nauczycielami wszkole. Nawet ze zwierztami. Wizi ze zwierztami mog by na tyle
gbokie iwane dla ludzi, e uksztatuj ich wyobraenie na temat istoty prawdziwej
bliskiej relacji. Gdy mczyzna ponownie ma dostp do takiej jakoci relacji, mona
go zapyta, czy chce je rozwija obecnie zosobami, ze swoim yciem, zsob samym.
90 Rozmawiaj: Renata Dziurdzikowska iBenedykt Peczko

Wjaki sposb mogoby to wpywa na jego ycie? Co by si zmienio?. Jeeli mczy-

zna odpowiada, e tak, chciaby, ite zmiany spostrzega jako potencjalnie pozytywne,
amoe nawet tskni do nich, to oczywicie nastpnym krokiem moe by poszukiwa-
nie sposobw dotyczcych tego, jak to zrobi. Itu oczywicie coaching dysponuje r-
nego rodzaju pomocnymi narzdziami. Ten sposb sprawdza si rwnie wprzypadku
kobiet. Przecie nie wszystkie miay szczliwe dziecistwo ibliski kontakt zmatk, ale
na pewno wich yciu zdarzay si takie sytuacje irelacje, ktre chtnie wspominaj,
ktre zostawiy wich yciu trway pozytywny lad, iktrych chciayby mie wicej.
RD: Tym, co kobiety tak zdumiewa wcoachingu jest fakt, e to wszystko ju maj
wsobie. Przychodz imwi, e nie czuj wizi, nie czuj radoci, satysfakcji, zanurze-
nia wyciu. Natomiast czuj, e maj jaki brak, e musz co doda do swojego ycia,
nauczy si, zdoby, osign, wykona jakie zadanie. Mwi, e co powinny zrobi,
ale nie wiedz co. Gdy schodzimy gbiej irozpoznajemy potrzeby serca, to oczywi-
cie zawsze dotycz one wizi, bliskoci. Okazuje si, e wszystko ju jest. To wielkie
odkrycie, e mam ten nie odkryty potencja.
BP: Wprzypadku mczyzn jest bardzo podobnie, myl e to dotyczy wikszo-
ci znas.
RD: Mwie, e mczyni s zajci, rozproszeni. To samo dotyczy kobiet s
bardzo zapracowane, maj dzieci, opiekuj si chorymi rodzicami, teciami, maj
dom na gowie. Gdy mi otym mwi, naprawd jestem pena podziwu, e ogarniaj
to wszystko. Gdy zwracaj si opomoc myl, e bd musiay zrobi co szczegl-
nego, wykona kolejne zadanie is zdumione, e caa praca dotyczca zwizkw
polega na tym, e nic nie trzeba robi. Wrcz przeciwnie, czsto trzeba zrezygnowa
zdziaania. Zamiast dziaania potrzeba wicej bycia. Cho na pocztku moe to si
wydawa dziwne, potem sysz, mniej pracuj, mniej robi, aduo lepiej si czuj,
moje ycie jest peniejsze.
BP: Jeli chodzi ozadania, aktywno, to wprzypadku mczyzn jest jeszcze gorzej.
Mczyni m.in. zpowodu uwarunkowa kulturowych, oczekiwa spoeczestwa
atake ze strony najbliszego otoczenia, sami siebie spostrzegaj jako tych, ktrzy
musz, powinni, maj stan na wysokoci zadania. Aczasy s trudne, wic trzeba
dziaa ze wzmoonymi siami. Jeeli to nie przynosi efektu, to znaczy, e trzeba dziaa
wicej, bardziej si przyoy itak bdne koo nadaktywnoci napdza samo siebie.
Olbrzymi potencja coachingu polega na tym, e stanowi on czas szczeglny, kiedy
mona si zatrzyma wpdzie, kiedy mona popatrze na siebie, na przebieg swo-
jego ycia, styl dziaania nieco zboku. Zwikszego dystansu atwiej dostrzec, dokd
nadaktywno moe nas prowadzi. Wielu mczyzn, ale take kobiety dowiadczaj
zaamania, wypalenia, choruj. Przedwczenie umieraj.
Praca wramach coachingu, ktra zmierza dalej, ni realizacja wybranych celw,
strategie dziaania itp., rzeczywicie wcale nie jest kolejnym zadaniem do wykonania.
Czsto jest to olbrzymie wyzwanie, aby mczyni zaczli patrze na coaching wtaki
wanie sposb. Niekiedy na pocztku odczuwaj niepokj, anawet panik: co tu
si dzieje?, Przyszedem, eby uzyska konkretne narzdzia, sposoby na pozytywn
Zwizki, czyli cae prawdziwe ycie 91

zmian, bo czasu jest coraz mniej. Aty mi mwisz, e mam si zatrzyma!? Potrzeba
czasu, aby mczyzna odkry, e jego dotychczasowe nastawienie do procesu zmiany to
tylko inne oblicze problemu, od ktrego chce si uwolni. e jest wbdzie wyznaczajc
sobie kolejne zadanie do wypenienia. Mona by powiedzie, e wtym przypadku naj-
waciwszym dziaaniem jest taoistyczne niedziaanie. Ten wymiar zosta utracony
wnaszej kulturze, zwaszcza wostatnich czasach, kiedy niedziaanie wsensie bycia,
dowiadczania, take bycia wrelacji idowiadczania tej relacji jest czsto spostrzegane
jako marnowanie czasu, skoro tyle celw jest jeszcze do osignicia. Znaem mczyzn,
ktrzy wwieku dwudziestu kilku lat wygldali jak czterdziesto czy pidziesiciolat-
kowie, bo wbardzo krtkim czasie przeywali tak wiele, e procesy starzenia zdaway
si przebiega unich znacznie szybciej. Skoro tak duo si wydarza to subiektywnie
odczuwa si, e znacznie wicej czasu mija, e mamy wicej lat ni rzeczywicie. Nie-
dawno take 25 letnia kobieta powiedziaa mi: czuj si jakbym ju miaa ycie za sob,
teraz ju zgrki, najlepsze lata przeyam, ale one przeszy jako obok mnie. Teraz czuj
si staro. Ten sam syndrom, ktry umczyzn jest taki powszechny.
Coaching jest szczegln okazj, ktra polega na tym, e tu nie musimy si wysila.
Chodzi raczej ozwikszanie samowiadomoci, ktra obejmuje rwnie rozpoznawanie
tego, co si znami dzieje, kiedy wiadomie si zatrzymujemy. Czy wogle potrafimy to
zrobi? Kiedy usyszaem od koleanki po fachu oludziach bkach. Bki to zabawki
dla dzieci, ktre utrzymuj si wpionie, dopki si szybko obracaj. Im bardziej zwal-
niaj, tym bardziej ten ruch staje si chaotyczny a wkocu si przewracaj. Warto
sprawdzi, jak to jest wnaszym przypadku. Czy potrafimy by zarwno wruchu, jeli
jest taka potrzeba, jak izatrzyma pd ycia, aby rozkoszowa si byciem.
RD: Przypomina mi si moja klientka, ktr zwolnili zpracy. Gdy szukaymy
odpowiedzi na pytanie co dalej?, miaa mnstwo pomysw: otworzy wasn firm,
albo inn. Amoe wyjedzie na wie. Albo zagranic. Coaching dostarcza fantastycznych
narzdzi, eby to wszystko sprawdzi, wic zaproponowaam jej, ebymy sprboway
zmierzy si ztymi pomysami, ale nic ztego nie wychodzio. Wkocu poprosiam,
eby stana wpozycji waciwe dziaanie. Kiedy to zrobia, natychmiast powie-
dziaa, e wtym momencie najwaciwszym dziaaniem jest nasza praca wramach
coachingu: eby moga uczy si naprawd gboko y. Poczua, e jej kolejne pomy-
sy pochodz zgowy, ztroski oprzetrwanie, ktre oczywicie jest wane. Ale gdy
stana wmiejscu waciwe dziaanie, to okazao si, e wtym momencie waciwe
jest niedziaanie. Powiedziaa, e absolutnie nie chce y tak, jak do tej pory. Nie chce
czu si wswojej pracy jak zombi. Ruszyymy zmiejsca.
Zdumiewa mnie ibuduje to, jak kobiety docieraj do swojej wewntrznej mdroci
imocy. Jest wnas taka jako, ktra WIE jaka jest waciwa droga.
Otym wanie jest ksika Wielki umys, wielkie serce Genpo Menzela 17. Autor
twierdzi, e oprcz gosw lku, zoci, obrocy, kontrolera, sceptyka, ofiary mamy

17
Merzel D. G. (2010). Wielki umys, wielkie serce. Warszawa: Czarna Owca.
92 Rozmawiaj: Renata Dziurdzikowska iBenedykt Peczko

take wsobie Wielki Umys iWielkie Serce. Wswoim wntrzu kobiety odkrywaj
take Mdr Przewodniczk, Star Mdr Kobiet, Intuicj. Przy pomocy rnych
coachingowych metod atwo sign do tych gbszych, mdrzejszych czci trans-
personalnych. To one nas zasilaj. Mamy bardzo duo zewntrznych celw, ktre nas
nie zasilaj. Zdumiewa mnie, jak atwy moemy mie dostp do tych czci siebie,
ktre wiedz co nas karmi.
BP: Umczyzn nie jest to takie atwe. Zauwayem jednak, e coraz wicej m-
czyzn przynajmniej uwiadamia sobie tsknot do np. wyjcia poza rol, poza dorane
tosamoci, tsknot za swoim centrum, za wielkim umysem czy wielkim sercem.
Jeeli zaczynaj sobie uwiadamia tak tsknot, to ju jest kolosalny krok do przodu.
Zdarza si oczywicie, e id dalej, jakkolwiek niektrzy wykonuj wpewnym momen-
cie krok do tyu, wycofuj si. Dowiadczenie zbliania si do swojego centrum
bywa zbyt mocne, zbyt intensywne izapewne wymagaoby te dosy daleko idcych
zmian na przykad worganizacji istylu swojego ycia, wobrazie siebie iwiata. M-
czyzna moe obawia si, e straci kontakt ze swoimi kolegami, przyjacimi, zkt-
rymi jak dotd by na wsplnej fali. No ateraz, jeeli on miaby zej wgb oceanu,
zej zpoziomu fal do gbi, dla otoczenia mogoby to by niezrozumiae, dziwaczne,
rodzi sprzeciw. Wjakim stopniu dotychczasowe ycie musiaoby ulec przebudowie.
Powstaje wic pytanie, czy warto? Ci, ktrzy tego dokonuj mwi potem, e za adne
skarby wiata nie chcieliby cofn czasu, nie chcieliby wrci do tego stanu, wktrym
znajdowali si poprzednio. Mwia oGenpo Merzelu, ale take wielu psychologw
ipsychoterapeutw myli podobnie. Wswoich modelach teoretycznych, ale opartych
na wieloletnich obserwacjach idowiadczeniach zebranych wkontekcie wspierania
rozwoju, zwracaj oni uwag na to, e pod rnego rodzaju maskami, jakie nosimy
irolami, wjakie wchodzimy izjakimi si utosamiamy, pod warstw rnego rodzaju
mechanizmw obronnych, jakie stosujemy po to, eby si upora zwyzwaniami wiata,
zagroeniami ieby wypa jak najlepiej pod tym wszystkim znajduje si co znacznie
wicej. Jest to mianowicie olbrzymi, niedefiniowalny potencja, ktry mona okreli
nie tylko jako wewntrzn mdro, inteligencj, energi, intuicj, ale take metafo-
rycznie jako ocean szczcia, mioci, energii iradoci ycia. Dlatego wodniesieniu
przynajmniej do niektrych procesw coachingu, moemy mwi rwnie meta-
forycznie odrodze opuszczania si do tej gbi. Kiedy ju tam si dotrze, to okazuje
si, e to nie s jakie bezdenne izupenie nieznane nam przepacie. Wrcz przeciwnie
odkrywamy, e cay czas to mielimy itym wanie bylimy, tylko wjaki sposb
ten nasz wymiar by przesonity powierzchownym myleniem ifunkcjonowaniem,
naszym rozproszeniem ipomieszaniem wjakie wpadamy, kiedy rne sprawy nas
przytaczaj ikiedy wdodatku standardy kulturowe wzmacniaj to nasze szale-
stwo. Tak wic jest to jedyna szansa ijedyna droga odzyskania siebie. Jasne, e nie
chodzi oto, eby zaraz sta si jakim wielkim mistykiem albo kim wtym rodzaju,
ale ozachowanie podstawowej rwnowagi midzy aktywnociami zewntrznymi,
acznoci ze swoim wielkim sercem iwielkim umysem. Okazuje si przy tym,
e dziaanie wwiecie zewntrznym, gdy rwnoczenie jest si podczonym do tego
Zwizki, czyli cae prawdziwe ycie 93

oceanu wsobie, zyskuje zupenie now jako inowy smak. Przestaje by tylko obo-
wizkiem, astaje si form kreatywnej ekspresji naszego wewntrznego bogactwa.
Awtedy, gdy rwnowaga ponownie zostaje zachwiana, to atwiej podj waciwe
yciowe decyzje, ktre pomagaj j odzyska.
Byoby dobrze, gdyby mczyni odnaleli wsobie mdrca, ale imdr kobiet,
eby odkryli wsobie matk iojca. Jeeli takimi wstosunku do siebie bd potrafili
by, niczego wicej nie trzeba, bo wtedy bd rwnie takimi dla innych. Oczywicie
tam gdzie jest to moliwe, gdzie otoczenie jest otwarte, eby przyjmowa tego typu
przekaz wizi, relacji wykraczajcych poza poziom masek. Mczyni mog wswo-
jej gbi dotrze do bardzo rnych, take typowo mskich aspektw siebie, jak np.
poszukiwacz albo obroca, wojownik, wynalazca, wzalenoci od tego, co jest im
aktualnie najblisze inajbardziej potrzebne. Ten proces, oktrym tutaj mwi czy
nas wszystkich, ale wkadym przypadku odkrywanie tego skarbca przebiega wsposb
bardzo indywidualny, niepowtarzalny. Czy to jako wspbrzmi zpunktem widzenia
kobiety idowiadczeniem wpracy zkobietami?
RD: Przez ostatnie kilkanacie lat ruchu kobiecego kobiety zyskay bardzo duo
siy ipoczucia sprawczoci. S wstanie siebie utrzyma, s niezalene od mczyzn,
s sprawne yciowo izawodowo, ufaj sobie. Jeszcze kilkanacie lat temu kobiety byy
bardziej zalene, poddane wzorcowi patriarchalnemu, czuy si gorsz pci. Ich sia
decyzyjna bya bardzo ograniczona wodniesieniu do siebie, swojego miejsca wyciu.
Byymy zbyt zalknione izawstydzone. Nie miaymy te wiadomoci tego, e
moemy same prz ni swojego ycia. Przez ostatnie kilkanacie lat wiele si zmie-
nio. Stanymy na wasnych nogach. Mwimy wasnym gosem. Nie tylko wrodzinie,
take wswojej firmie, wmediach, worganizacjach spoecznych. Teraz pora na kolejny
krok na pogbienie wizi zsob, zyciem, zinnymi. Na odkrycie wewntrznego
oceanu. Potrzebujemy wej wgbokie relacje ztym wszystkim co ju mamy.
Mam klientk, ktra kadej nocy przed zaniciem pyta siebie ico ztego? Powiada,
mam wszystko wymarzone wymarzon firm, wymarzone dzieci, wymarzony
zwizek idom ico ztego?. Zatracia sodycz ycia, bez ktrej reszta nie ma smaku.
BP: Itu nasuwa si pytanie, Aniby co ztego miaoby by? Co chciaaby, eby
byo? To samo pytanie mona by zada mczynie, Co chciaby, eby ztego, co
masz, dla ciebie wynikao?
RD: Odpowied jest bardzo prosta: chciaabym czu, e yj, czu rado, peni,
cieszy si yciem.
BP: No iwtedy moe si okaza, e wszystkie te czynniki s wane dla ycia,
zabezpieczaj nasze funkcjonowanie wwiecie, s istotnymi osigniciami, tylko e
s niewystarczajce. Wic kolejne pytanie brzmi: czego brakuje teraz, eby si tym, co
mam iwogle moim yciem cieszy? Mam wraenie, e oscylujemy cay czas wok
stwierdzenia, e jeeli tej radoci ipoczucia peni ycia brak, mimo e osignlimy
wsensie materialnym ispoecznym bardzo duo, to moe oznacza, e nie odnale-
limy samych siebie. Jeli tak, to staje si zrozumiaa wypowied, e wszystko mam
wymarzone, ale. Jeli podczas coachingu pytam mczyzn kim jeste?, to na
94 Rozmawiaj: Renata Dziurdzikowska iBenedykt Peczko

pocztku wymienia dug list rl, tytyw, zawodw, funkcji iinnych zewntrznych
odnonikw, ktre miayby okreli jego tosamo. Jest wic menederem, ojcem,
mczyzn, synem, liderem, ma tyle ityle wzrostu, way tyle ityle kilogramw itd.
To wszystko nie opisuje jednak gbokiej tosamoci, ktrej odkrycie daje poczu-
cie powrotu do domu. Domu, wktrym wszystko ju jest izawsze byo. Podczas
coachingu najwiksza trudno polega na tym, eby pomc przej klientowi od inte-
lektualnego opisu takiego stanu do jego ywego dowiadczenia. Rzecz wtym, e tej
tosamoci rozumianej wsposb pogbiony nie da si zdefiniowa wsposb liniowy.
Mona uywa rnego rodzaju porwna, metafor, symboli, ale nigdy nie bdzie
to peny opis, tylko wskazanie kierunku.
Pamitam, jak po zmianie porzdku ustrojowego byem pochonity adaptacj do
nowych warunkw rynkowych, co wizao si zrnego rodzaju zadaniami iwyzwa-
niami. Byo ich tak duo, e wcigu lat zapomniaem ornych moich poprzednich
dowiadczeniach, marzeniach, wartociach, tsknotach, otym zczym si identyfiko-
waem. Ugrzzem wnadmiarze zewntrznych aktywnoci. Wreszcie przysza taka
chwila, kiedy mogem si zatrzyma ina powrt odkry moje najgbsze pragnienia,
niejako zapomniane wymiary siebie. Wtym momencie ogarno mnie silne wzru-
szenie ipoczucie, e wreszcie znw jestem usiebie. Takie przeycie powoduje spore
zaskoczenie, tak jak ukobiet, oktrych mwia, gdy nagle stwierdzaj przecie ja to
mam, nie musz si wysila. Podobnie jest wprzypadku mczyzn, cho moe doko-
nuje si inn drog. Inie trzeba realizowa jakich szczeglnych programw samo-
rozwoju czy docierania do swojej rdzennej tosamoci (cho one mog by pomocne).
Najwaniejsza jest otwarto iprzyzwolenie na to, eby wpewnym momencie pojawi
si ten bysk. Moe si to wydarzy na spacerze, podczas prowadzenia samochodu,
czasu spdzanego zrodzin, nawet wpracy.
RD: Zmoich dowiadcze wynika, e wmomencie gdy ju docieramy do tsknoty
za wizi zyciem itowarzyszcej temu radoci, to czsto pojawia si lk otosamo-
ci, do ktrych jestemy tak przywizani. Kiedy ju uwiadomiam sobie, e na mojej
drodze rozwoju nie ma odwrotu, to wiele razy mwiam sobie jeli pjd t drog,
za t tsknot do radoci iprawdziwej wizi zyciem, to co si zego stanie, umr,
co si zawali, skoczy si moje znane ycie, strac prac, strac wszystko, po prostu
nie przeyj. Ale wtedy mwiam sobie no to trudno, umr. Oczywicie nie umar-
am, wrcz przeciwnie, te wszystkie tosamoci znalazy si na waciwym miejscu
izaczam wtedy duo lepiej funkcjonowa we wszystkich dziedzinach, iosobistych,
izawodowych. Chc jednak podkreli, e jest to droga dla odwanych.
BP: To wymaga pewnej determinacji iprzekraczania rnego rodzaju progw.
Uywajc terminologii upowszechnionej przez Roberta Diltsa 18 mona powiedzie,

18
Wicej ometodzie podry bohatera mona znale w: Dilts R. (2006). Od przewodnika do inspira-
tora, czyli Coaching przez due C. Warszawa: Wydawnictwo PINLP, s. 245-254. Opis mitologicznych
rde tej metody znajduje si w: Campbell J. (2007). Krakw: Wydawnictwo Znak, s. 143189.
Zwizki, czyli cae prawdziwe ycie 95

e to jest podr bohatera, czy bohaterki, ktra wymaga pewnej odwagi. Oczy-
wicie wmomencie, kiedy ju si pokona swoje lki ipatrzy si wstecz, okazuje si,
e to nie by aden gigantyczny prg, jak si wczeniej wydawao, e potrzebny by
niewielki, cho zdecydowany krok. Mona si wtedy mia ze swoich obaw, mona
si dziwi samemu sobie mylc: Jak ja mogem wogle mie obawy? Przecie to
jest takie oczywiste inaturalne. Ale tak perspektyw zyskuje si dopiero po dru-
giej stronie progu.
Zastanawiam si, jak mczyni mog zacz zmierza wtym kierunku. Mwimy
tutaj onaszych dowiadczeniach, oudanych procesach, przez ktre przeszli nasi
klienci, ale wielu osobom moe to si wydawa obce, niezrozumiae, zbyt ideali-
styczne, czy wrcz niepokojce. Nasuwaj mi si bardzo proste wiczenia, dajce si
zastosowa wyciu codziennym, zwaszcza wtedy, kiedy jestemy na onie natury, bo
wtedy jest to atwiejsze. Na przykad kiedy jestemy nad morzem ikroczymy boso po
play moemy sobie zada pytanie Kim albo czym jestem wrelacji do ziemi po kt-
rej krocz, ktr czuj pod stopami, do piasku, ktry przesypuje si midzy palcami.
Kim jestem wrelacji do tego morza, ktrego ogrom widz przed sob, do szumu fal,
do wiata soca?. Niekoniecznie trzeba znale na to jak racjonaln odpowied
inie warto jej szuka na si. Pytania tego typu maj na celu raczej nakierowanie na
pewne dowiadczenia, na wiksz wiadomo tych dozna. To, na co cierpimy dzi-
siaj myl gwnie omczyznach, ale pewnie dotyczy to nas wszystkich, naszej
cywilizacji to jest pewna atrofia dozna zmysowych, ajeli ju mwi si ozmysach,
to czsto wsposb skrzywiony kulturowo, wulgarny, konsumpcyjny, albo zimno
naukowy. Tymczasem nasze zmysy to jest to, co od pierwszych chwil ycia kontaktuje
nas ze wiatem, buduje relacje znim, znaszym ciaem, zinnymi ludmi, zywioami.
S one rdem naszego dowiadczenia, doznawania ikontemplacji wszerokim tego
sowa znaczeniu. Oczywicie podobne wiczenia kontemplacyjne mona wykony-
wa bdc na dziace, na spacerze wparku, wgrach itd.
RD: Rzeczywicie najlepiej jest zacz od natury. Czsto coaching zkobietami
prowadz wlesie, na ce, przy ogniu. Zastanawiam si dlaczego kontakt znatur tak
silnie na nas dziaa? Bo sami jestemy natur. To s pierwotne siy ycia igdy zanu-
rzamy si wnich, moemy poczu ten naturalny rytm wnas, uspokoi nawykowy,
chaotyczny umys.
BP: Przy czym wcale nie chodzi otaki powrt do natury, ktry gosi Rousseau,
iktry jest utopijny, niemoliwy do zrealizowania, zwaszcza obecnie. Chodzi oodzy-
skanie rwnowagi, ktra zazwyczaj zostaje zachwiana po pierwsze przez wielkomiejskie
warunki, wjakich yjemy, apo drugie przez dugotrway, wieloletni proces edukacji,
jakiemu jestemy poddawani iktry rozwija wnas przede wszystkim mylenie abs-
trakcyjne, oderwane od zmysw idowiadczania. Moe wpierwszych klasach szkoy
podstawowej s jeszcze jakie elementy zaangaowania zmysw lepienie zplaste-
liny, wycinanki itd., natomiast im pniej, tym jest tego mniej a wkocu uczenie si
polega prawie wycznie na samych czynnociach intelektualnych. Nawet przedmio-
tw technicznych uczymy si wsposb teoretyczny, awic oderwany od dziaania,
96 Rozmawiaj: Renata Dziurdzikowska iBenedykt Peczko

od dowiadczenia. Zgodnie zmetafor stosowan przez Alfreda Korzybskiego 19, pra-

wie caa nasza edukacja, to poznawanie niezliczonej iloci map. Wyobramy sobie, jak
funkcjonuj nasze umysy po np. 15 iwicej latach takiego urabiania umysu. Stajemy
si mniej czy bardziej biegymi znawcami kartografii. Tyle tylko, e terenu nie poznaje
si wtaki sposb, bo do tego trzeba ywego dowiadczenia. Wefekcie nie tylko nasze
zmysy fizyczne ulegaj atrofii, ale take nasza samowiadomo, wtym wiadomo
ciaa. Przez to zostaje nastpnie upoledzony nasz zmys wizi ztym szerszym syste-
mem, jakim jest przyroda, jakim jest wsplnota, do ktrej przynaleymy, rodzina, bli-
ska nam osoba. Dlatego tak wielu ludzi ma wysoki poziom formalnego wyksztacenia
ibyskotliwy intelekt, ale inteligencja emocjonalna ispoeczna pozostaj daleko wtyle.
RD: Wten sposb tracimy poczucie tych pierwotnych wizi, as one jak nektar,
ktry nas ywi ipodtrzymuje nasze ycie.
BP: Skoro ju mwimy tutaj owsplnocie, to jeeli chcemy si rozwija, powraca
do naszego wewntrznego domu, duo atwiej robi to, gdy otwieramy si rwnie na
wizi zosobami, ktre myl iczuj podobnie, iktre maj podobne potrzeby. Rwnie
ztymi, ktrzy s oile krokw przed nami na tej ciece. Zatem byoby dobrze, eby
coachowie speniali take ten wymg eby sami te mieli dostp do wizi ze sob,
zinnymi, ze wiatem. Bo trzeba pamita, e oprcz sprawnoci technicznej coacha,
jego wiedzy itd., istotnym czynnikiem stymulujcym zmian jest wanie jako rela-
cji midzy coachem iklientem.
RD: Cigle odkrywam, jak wana jest ta relacja. Moje klientki chc si poczu
zanurzone wyciu. Czasami osigaj to po kilku miesicach, ale bywa, e po kilku
sesjach. Zadziwia mnie, jak ogromna jest tsknota za t jakoci ycia ijak szybko moje
klientki do niej docieraj czasem po zaledwie 5 6 sesjach. Dostrzegam to wbysku
oka, wwyprostowanej sylwetce, wsposobie stawiania krokw, gdy kobieta wchodzi
do gabinetu wanie na 5 czy 6 sesj. Gdy widz, jak inaczej si ubiera, jak rozmawia
przez telefon albo gdy wybiera si na wakacje, ktrych nie miaa od wielu lat, to za
kadym razem mnie zdumiewa, e tak istotna zmiana jest po prostu wzasigu rki.
BP: Idlatego czasem tak bardzo trudno tego dokona, bo wydaje si to zbyt proste,
zbyt atwe. Jeeli co jest blisko, to moemy tego nie widzie, zwaszcza wtedy, gdy
wpatrujemy si wdal, poszukujc rozwizania. Dlatego te tak mocnym dowiad-
czeniem jest odkrycie, e zawsze to mielimy, e rdo, ktrego poszukiwalimy bije
wnas, amy przemierzalimy pustynie, aby je odnale.
RD: Iwtedy bardzo czsto kobiety mwi, e teraz maj wybr; e nawet jeli zda-
rza si jaki regres czy kryzys, to wiedz, e tamten potencja te wsobie maj imog
do niego sign. Coraz wicej kobiet chce y peni ycia icieszy si nim. Nawet
jeli te tsknoty pozostaj niespenione, to fakt, e tak wiele kobiet je sobie uwiadamia

Korzybski A. (2005). Science and Sanity. An Introduction to Non-Aristotelian Systems and General
19

Semantics. Fort Worth (Texas): Institute of General Semantics.

Zwizki, czyli cae prawdziwe ycie 97

iwyraa, jest bardzo znaczcy. Chyba rzeczywicie yjemy wczasach przyspieszonego

rozwoju wiadomoci.
BP: Myl, e wtym wzgldzie kobiety s okilka krokw przed mczyznami.
Podczas coachingu mczyni wwikszym stopniu zgaszaj potrzeby, ktre doty-
cz celw zewntrznych, nawet wwczas, gdy stosunkowo szybko mona si zorien-
towa, e ten czy w mczyzna potrzebowaby wanie poprawienia jakoci swoich
relacji zrnymi aspektami swojego ycia. Oczywicie coaching, ktry ma na celu
np. wsparcie klienta wpodniesieniu swoich kompetencji bd rozwizania jakich
trudnych biecych sytuacji yciowych, zawodowych, nie jest gorszego gatunku czy
niszego rzdu. Nie miaoby sensu zajmowa si podnoszeniem jakoci relacji, gdy np.
klient awansuje wpracy ipotrzebuje pomocy wokreleniu nowych celw oraz stra-
tegii dziaania waciwych dla tego stanowiska. Niemniej jednak jest a nadto przy-
padkw, gdy mczyni niejako si rozpdu prbuj rozwin kolejn kompetencj,
chocia wrzeczywistoci maj ich ju bez liku, podczas gdy wistocie potrzebuj czego
innego. Wielu moich klientw ma np. 5 lub 10 ukoczonych studiw podyplomowych,
rnego rodzaju kursy dajce uprawnienia, ichcieliby jeszcze wicej, bo wydaje im
si, e to rozwie ich problemy ipomoe osign szczcie. Jednak czsto to, czego
potrzebuj bardziej, to dokonanie pewnego zwrotu wiadomoci iodkrycie, e drog
ksztacenia ustawicznego mog si wiele nauczy, ale nie osign radoci ycia, bez
ktrej reszta itak traci smak, iktrej dugotrway brak prowadzi do stanw depresyj-
nych, wypalenia, braku motywacji, naduywania alkoholu itd.
RD: To wielkie szczcie dla mnie, e mog uczestniczy wprocesie przywraca-
nia kobiet do ycia, do tej zapomnianej cznoci znim.
BP: Tym bardziej, e kiedy to si dokonuje, szybko przekada si na bardzo kon-
kretne zmiany wfunkcjonowaniu wwiecie, take na poziom wykonywanych zada.
Dlatego ja rwnie traktuj moliwo wykonywania tej pracy jako wielki przywilej.
Czsto dowiadczam gbokiej pokory wobliczu tych niezwykych procesw przez
jakie przechodz klienci, bo to za kadym razem rwnie mnie pomaga odzyskiwa
gbok wi zradoci ycia, jego wielkoci imoc.
 Niebo RAZEM
Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Czym jest niebo?

Gdzie ono jest?
Niebo JEST...
NIEBO jest wsplnym pojciem owielu odcieniach znacze.

Chyba nam wszystkim towarzyszy nadzieja, e istnieje takie miejsce, wktrym

zaznamy szczcia, zwaszcza, jeeli mamy poczucie, e tu iteraz go nie dowiad-
czamy. Jest oczywicie bardzo wzgldne to, co dla rnych ludzi oznacza szczcie.
Sowo miejsce nie jest tu wadnym wypadku dobrym okreleniem. Bowiem
wduchowym wymiarze nie chodzi omiejsce wnaszym ludzkim rozumieniu. Niebo
nie ma nic wsplnego znaszym pojciem wymiarw, prawami fizyki. To nie jest prze-
strze wludzkim rozumieniu tego sowa. To nie jest miejsce na mapie jak Pary lub
Afryka. To kwestia zupenie innego wymiaru.

Niebo jest przestrzeni Mioci, Szczcia,

Pokoju iwszelkiego Dobra. Niebo jest poczuciem
Jedni iPeni. Niebo to stan wewntrzny.

Kiedy chcemy to po ludzku wytumaczy, zrozumie, odwzorowa, moemy przy-

woa taki czas, gdy bylimy wypenieni lekkoci, radoci, uniesieniem, wewntrzn
zgodnoci, szczciem. Mwimy wtedy: Jestem wniebie. Znasz taki stan?
To mistyczny stan, aczas przez chwil nie ma do nas dostpu. Jestemy poza
czasem. Jeeli kiedy zdarzyo Ci si lee na trawie, wrd zapachw, piewu pta-
kw inie czue, e leysz, nie czue swojego ciaa, to wiesz, oczym mwi. Jeeli
zdarzyo Ci si kiedy by wobjciach ukochanej osoby ibylicie jedno jedno bicie
serca, jeden oddech to wiesz, oczym mwi. Bye, poniewa Ci nie byo. Bye
wszdzie inigdzie, bye wszystkim iniczym. Oto Stan Nieba.

Niebo jest tym itakim punktem odniesienia, ktry dla

kadego jest niepowtarzalny prawdziwie wasny.
100 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Generalnie jest ponadczasowym, ponadludzkim, pozawymiarowym, wiecznym

motywatorem. To pikne, e mamy jaki punkt odniesienia, ktry jest poza naszym
yciem.
Ale czy rzeczywicie jest on poza naszym yciem?
Przecie to, jakie jest nasze Niebo jest bezporednim odzwierciedleniem naszego
Tu iTeraz. To jedno ito samo. Pyza tym nie tsknilibymy za czym, czego nie znamy.
To tak, jak zmap ibananem tylko ta mapa, ktra zasmakowaa banana, moe za
nim tskni iszuka go ponownie. Podobnie jest zBogiem: Nie szukaby Go, gdy-
by Go wczeniej nie spotka. Zniebem jest dokadnie tak samo. Znamy ten stan.
Umiemy go rozpozna. Zapominamy po narodzeniu, ale na nosa szukamy drogi
powrotnej. Odczuwamy niuanse tak minimalne, e trudno to poj rozumem. Emo-
cje bezbdnie wskazuj nam drog. To, czego potrzebujemy si nauczy, to odczy-
tywa ich przekazy.

Paszczyzna fizyczna
Kiedy stoisz na ziemi ispogldasz wgr, co widzisz? Niebo.
Jeeli pojedziesz na drugi koniec wiata, istaniesz na ziemi, ispojrzysz wgr, co
zobaczysz? Jak mylisz, co ludzie widz, gdy patrz wgr wjakimkolwiek zaktku
na Kuli Ziemskiej? Niebo.
Kiedy wemiesz to pod uwag, to wjednej chwili stanie si jasne dla Ciebie, e
wok nas jest niebo, awaciwie Wszechwiat (ijestemy jego czci).
We do rki jakkolwiek ksik ogwiazdozbiorach, astrologii ispjrz. Jestemy
otoczeni niebem. yjemy wcentrum naszego nieba. Wok nas jest nieogarniona,
niezmierzona przestrze Pikna. Zutsknieniem spogldamy noc wbyskajce
punkciki. Wdzie one nadal s. My ich nie widzimy jedynie ztego powodu, e wia-
to Soca jest mocniejsze.
Ico Ty na to?
Kto by pomyla.

yjemy wcentrum nieba.

Nie do uwierzenia, co my Ludzie zrobilimy ztej centralnej przestrzeni. Wygl-

damy jak maa wyspa pena niepokoju iwalki na bezkresnym oceanie szczcia, har-
monii |ispokoju.
Maa planeta, ktrej mieszkacy nie chc szanowa odwiecznych praw Wszech-
wiata. Dziwne istoty, ktre chc mie swj niby ad. Tak bardzo chc stworzy
swoje niebo. Przestali spostrzega, e yj wcentrum Nieba.
Oczywicie jest te wielu takich, ktrzy sdz, e mog zbudowa sobie pikny
dom ito bdzie ich niebo. Inni sdz, e gdy kupi sobie jacht lub pity samochd,
to bd wniebie. Najczciej tak nie jest. Na paszczynie fizycznej po prostu niebo
funkcjonuje jedynie jako przenonia. Mwic niebo okrelamy jedynie jaki konkretny,
Niebo RAZEM 101

przeywany wanie stan wewntrzny. Co wicej jest to stan zupenie indywidualny,

tak niepowtarzalny ispecyficzny dla danego czowieka, jak jego linie papilarne.
Jeden kpie si wOceanie, adrugi stoi na szczycie jakiej Gry obaj s wniebie.
Jeden jedzi na nartach po niegu, adrugi po wodzie obaj s wniebie. Jeden jest
wtropiku, adrugi na biegunie obaj s wniebie. Jeden przemierza pustyni, adrugi
dungl obaj s wniebie. Jeden jest cakowicie sam, adrugi ma towarzysza obaj
s wniebie. S te tacy, ktrzy mog by gdziekolwiek, awane jest jedynie to, e s
tam zkim jedynym ikochanym iwtedy s wniebie.
Weszlimy niezauwaalnie windywidualny aspekt dowiadczania stanu nieba.
Kady czowiek ma swoje wyobraenie idowiadczenie Nieba. Niektrzy nie s tego
(jedynie) wiadomi.
Wiele naszych zainteresowa, tego oczym mwimy pasja, hobby, to nic innego,
jak zmierzanie do Nieba. Tego typu aktywnoci wyrywaj nas jakby zczasu, zpro-
blemw, ztrosk, zprzyziemnoci. Midzy innymi dlatego wanie znajdujemy na owe
rzeczy czas izawsze przybywa nam energii, anie ubywa, gdy je robimy przeywamy.
Moemy by zmczeni, aone powoduj, e nastpuje odpocznienie, regeneracja. Nikt
nie musi nam za to paci, arado przewysza wszelkie przeciwnoci. Dowiadczamy
tak cudownego stanu, e zapominamy owszelkim zmartwieniu lub dodatkowych for-
mach zysku. Inni ludzie lgn do nas, poniewa jest wnas tak niesamowita energia,
e samo jej dowiadczanie, wspuczestnictwo wniej jest witem wewntrznym.
Wjednej chwili czowiek zgorzkniay, zoliwy, zrezygnowany, zawiedziony lub
gniewny, staje si socem rozwietlajcym wasn ciemno lub oceanem spo-
koju imioci. Jak to moliwe? Wanie tak, wszed na drog do swojego Nieba. Nie
moe by inaczej promieniuje Piknem. Akiedy musi na chwil zej ztej drogi,
by zaatwi setki dodatkowych spraw, ju wpada wzo, ju tskni, ju chce wrci.
Odczuwa, e zmierza drog donikd. Wie, e nie zmierza do Nieba. To go wanie
frustruje. Inie chodzi oczynnoci, ktre musi wykona, chodzi owewntrzny stan
wktrym ich dokonuje. To, czego ma si nauczy, to utrzymywanie owego stanu
wkadej chwili, wkadej aktywnoci.

Niebo jest wkadym znas.

Niebo jest wewntrz. Krlestwo Boe wwas jest. mwi Jezus. Warto to roz-
win.

Paszczyzna duchowa
To jest bardzo ciekawe, niezmiernie skomplikowane wswej prostocie. Jestemy zNieba
iwNiebie, ju, wci, Tu iTeraz. Jedynie nasz rozum tego nie ogarnia. Nasze mnie-
mania na temat tego, czym jest wiat, s zupenie chybione. Nastwarzalimy sobie r-
norakich prawd wktre wierzymy isami sobie udowadniamy. Nie rozumiemy iluzji
kadej znich. Chwytamy si czegokolwiek, bo znasz percepcj czujemy si zupenie
102 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

zagubieni wbezkresnym Niebie. Chcemy mie co, cokolwiek dotykalnego, lecz

czegokolwiek dotkniemy, aju wnico si zmienia. Chcemy co dotkn, bo to
nam udowadnia, e to co jest. Iwci si przekonujemy, e tego waciwie nie ma.

Zagubilimy si wniebie.

Posalimy siebie na wypraw bez mapy. Oczywicie mamy map, kady znas
jest swoist Map.

Kady znas jest Niebem zagubionym Niebem, Niebem do odkrycia.

Podobnie, jak kady znas jest materializacj Mioci.

Ale my, niestety, wolimy swoje urojenia materialnej rzeczywistoci. Wolimy bl,
cierpienie, choroby, lki, niespenienie, osdy. Wolimy mie racj, ni przeywa szcz-
cie. Wolimy to pieko, ktre sobie stwarzamy, ni Niebo, ktrym Jestemy. Wolimy
wchodzi setny raz wstare cieki, ktre tak nas wyniszczaj, bol. Wolimy powiela
kolejny raz bez koca swoje nawykowe wzorce iprzeywa pieko. Tak, to jest wa-
nie nasze pieko. Warto doda, e kady ma swoje wyjtkowe pieko ikady dobrze
zna ten stan. Kady te wie, jak si wten stan wprowadzi. Jestemy wtym mistrzami.
Wtej kwestii perfekcyjnie uywamy swojego umysu awaciwie to umys uywa nas.
Tak, to on nas uywa. Mona tak powiedzie, poniewa zdecydowana wikszo
znas nie potrafi panowa nad swoim umysem. Brak nam mdroci idyscypliny, brak
nam wiadomoci, brak nam wgldu. Akiedy nawet mamy przebysk Prawdy, nazy-
wamy go niemoliwym, gupim, niedorzecznym, nierealnym. Jak na ironi mona
powiedzie, e za nierealne uznajemy to, co Realne, aza realne wanie to, co nieRe-
alne. Oto nasza najwiksza puapka izagadka, ktrej wci nie potrafimy rozwiza.
Rwnie prawdziwe bdzie stwierdzenie, e Niebo jest wszystkim iwszdzie, jak to,
e Niebo jest Pustk inigdzie. Jeeli bowiem co jest wszystkim, to musi by Pustk,
ajeli jest wszdzie, to musi by te nigdzie. Zrozumienie tego jest trudne dla naszego
fizjologicznego mzgu (umysu) dla naszego ciaa to istne sprzecznoci. Jednak dla
Umysu to takie oczywiste, takie pewne. Naszym zadaniem jest dostroi czstotliwo
naszego umysu do czstotliwoci (drga) Uniwersalnego Umysu. Kady, kto tego
dokona pozna Niebo, dowie si, e zawsze tu Jest, e Niebo Jest ie on jest wnim
(wowym Niebie) wiecznie. To dopiero jest wejcie wRzeczywisto iwyrwanie si
rzeczywistoci, czyli wasnej iluzji.

Odkrycie Nieba, to przekroczenie iluzji miejsca iczasu,

ktre sobie stwarzamy.

Czas jest funkcj umysu iniczym wicej. Wieczno jest bezczasowa, to ten
moment, ktry Jest teraz imin wanie bezpowrotnie. Nie musi wraca, anawet nie
moe, poniewa nigdy si nie zacz inigdy si nie skoczy Jest imy wnim. Nasze
Niebo RAZEM 103

wczoraj, to iluzja naszego umysu, nasze jutro rwnie. Nie ma adnego wczoraj ijutro
to mentalne nic, wktre uwierzylimy. Jest jedynie Wieczno bezczasowa chwila.

Niebo jest wyzwoleniem si ziluzorycznej wadzy naszego umysu,

nasza wiadomo jest naszym jedynym Zbawicielem.

Nasz Zbawiciel pi snem naszego upienia. Powiesz niedorzeczne? Onie. To nie

jest niedorzeczne. To jest tym, co boimy si odkry, uzna. To jest tym, od czego tak
bezsensownie uciekamy wswoje mentalne wierzenia uzalenienia. Kiedy Zbawi-
ciel si przebudzi, kiedy przyjdzie wiadomo wszystkie nasze prawdy rozwiej si
inie pozostanie po nich nawet lad, poniewa s tylko nasz wasn iluzj, ailuzja nie
pozostawia adnych ladw. Czy leccy wpoprzek nieba nad twoj gow ptak pozo-
stawia jaki lad? Akto powiedzia, e to jest wpoprzek, anie wzdu? Czy czowiek,
ktry ci mija na ulicy pozostawia jaki lad? Powiesz: Nie, nie zostawia. No jasne.
Itu pojawia si problem, poniewa masz racj ijednoczenie jej nie masz. Nie pozo-
stawia ladu wfizycznym sensie wystarczy popatrze, ale nie przywizuj si zbyt-
nio do tej opcji, poniewa na poziomie energetycznym taki lad zostawia. Wikszo
ludzi niestety go nie widzi, cho mogoby widzie. Mniejsza ztym, wane, e jednak
zostawia w lad. Naprawd nie zdarzyo ci si nigdy usi wteatrze lub wautobusie
na takim fotelu, na ktrym zniewiadomych przyczyn czue si nieswojo? Nigdy nie
zauwaye, e wjednym pokoju hotelowym pi si dobrze, awinnym trudno zasn?
No c moesz to sobie wytumaczy tak, jak sobie yczysz. Amoe naleaoby
powiedzie, e twj ograniczony umys pomyli za ciebie ipodsunie ci jak bajk
wktr akurat uwierzysz. Jeden czowiek wytumaczy to sobie kierunkami geogra-
ficznymi, inny pogod, jeszcze inny przemczeniem, ciekami wodnymi, duchami,
pradawnym cmentarzem to bez znaczenia, poniewa kady zadba onajlepsz opcj
dla samego siebie ato itak sprawa energii. Kady sam wie, wjaki sposb najlepiej
zadba, by si nie przebudzi inadal ni swj sen owasnym nieszczciu iniedoli.
Wolimy swj sen, ni Rzeczywisto jest taki znajomy. Wolimy wierzy we wasn
niemoc, ni otrzsn si iuy swej Mocy. Mamy zbyt wiele korzyci zbycia wpie-
kle, wic Niebo nie jest zbyt atrakcyjne. Oczywicie wiemy, e gdy jedne znikn, to
wich miejsce pojawi si inne, ale (niestety) niektre znikn nie lubimy traci. Oto
nasza sabo. Amy nie lubimy wasnych saboci. Wic? Poszukujemy wroga winnych
ludziach, wzrzdzeniach, wBogu, wokolicznociach, wpolitykach, lekarzach czym-
kolwiek ikimkolwiek, anie zauwaamy, e sami jestemy jedynym istniejcym wro-
giem samego siebie. Wymylamy sobie jakie losowe przypadki lub rzeczy, na ktre
niby nie mamy wpywu. Amoe raczej mie nie chcemy? Jacy my jestemy biedni.
Amoe gupi? Amoe ani jedno, ani drugie? Amoe ijedno idrugie?
Kto powie, aco zchorobami?, co zcaym zem tego padou? Jakim zem,
jakimi chorobami. Zo ichoroby to nasze wytwory. Poza tym jakie choroby cho-
roby ciaa? Po pierwsze choroby nie istniej, apo drugie, nie jestemy naszym ciaem.
Ciao jest wityni Ducha czy nie to gosi Jezus? Znaczy we wntrzu jest Co,
104 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

czym Jestemy. Zdaje si, e przeoczylimy wicej wartociowych nauk. Jezus mwi
te: Krlestwo Boe jest wwas. Wic co mia na myli? Moe wanie Niebo? Amy
poszukujemy nieba wszdzie, tylko nie wsobie. Poszukujemy wszystkiego, tylko nie
siebie. Poszukujemy Nieba wrzeczach, ludziach, posiadaniu, ale tam nie ma Nieba,
tam nie ma nawet nieba. Niektrzy nawet wpadli na pomys, by szuka go wswoich
niszczcych naogach, uzalenieniach mentalnych, chorobach, anawet wsamej mierci.
Co za niedorzeczno? Tak, to wanie jest szczyt niedorzecznoci.

Niebo nie potrzebuje ani czasu, ani miejsca, ani przestrzeni,

ani adnego powodu, ani czegokolwiek innego.
Niebo zawiera si Jest wsamym Istnieniu.

Nasze ciao jest jedynie wehikuem, statkiem kosmicznym wbezkresnej prze-

strzeni (bez pocztku ikoca), jest nasz szans na podr. Mona go dotkn,
ale nie nas my jestemy cakowicie niedotykalni. Jestemy Niebem, ktre si wa-
nie przejawia. Lecz wjaki sposb? No c, wniektrych przypadkach Niebo ktrym
kady Jest, przez sw niewiadomo przejawia si jako pieko. Oto nasz problem
niewiadomo. Oto cae postrzegane przez nas zo tego wiata. Onie, nie zrozum
tego opacznie. Nie jestemy zem tego wiata my nawet nie odkrylimy kim lub czym
jestemy, wikszo znas tego po prostu nie wie. Jestemy niewidzialnym Piknem,
jeszcze nie odkrytym, lub przebranym za co, czym nie jest. Zo to nie my. Cierpimy
na dwie choroby: zanik pamici izanik wiadomoci.

Naszym jedynym problemem jest nasza niewiadomo.

Inie mwimy tu ojakiej chorobie Umysu lub umysu choroby nie istniej, to
nasze iluzje lub nasza niewiedza. Nie mona mwi ochorobie Umysu, poniewa Umys
si wnas jeszcze wogle nie przejawia, wic nie mona te mwi ochorobie ztego
choby wzgldu. Nie mwimy te ochorobie umysu (umysowej), poniewa to, co nazy-
wamy chorob umysow, jest jedynie wynikiem, araczej przejawem wewntrznego
konfliktu (ktrego nie potrafilimy rozwiza izagraa naszemu fizycznemu yciu),
konfliktu na ktry natura (biologia) reaguje wjedyny moliwy sposb, by organizm
przey na planie fizycznym. To nazywamy chorob umysow, ale nie zchorob mamy
do czynienia, lecz zdoskonaym biologicznym procesem ratowania ycia. Dla biologii
jest to zupeny priorytet. Czowiek, ktry targn si na wasne ycie, mia zaburzone
dziaanie naturalnych mechanizmw obronnych. Pojawi si wewntrzny konflikt,
abiologia nie zadziaaa odpowiednio inastpi krach autodestrukcja. To si zawsze
tak koczy. Mwimy, e kto by niespena wadz umysowych, ale to bzdura on prze-
ywa konflikt, ktrego nie rozumia inie potrafi rozwiza. To do skomplikowanie
brzmi, cho wsumie jest proste. Spraw chorb zostawmy. Nurty duchowe wyjaniaj te
kwestie od wiekw. Ci ktrzy wol badania naukowe powinni si zainteresowa fizyk
kwantow, teori strun lub Germask Now Medycyn.
Niebo RAZEM 105

Wanie otym mowa.

Nasza niewiedza jest naszym piekem,

aNiebo cay czas stoi otworem.

Nie mona bowiem zamkn czego, co jest wszdzie, tego, co przenika wszystko.
Nie mona nie mie dostpu do samego siebie, lecz mona go ewentualnie nie wybra
Wolna Wola. Wic kiedy utosamiamy si ze swoim umysem, tracimy dostp do
Siebie Prawdziwych, do Umysu. Zatracamy si we wasnych iluzjach, atracimy dostp
do Prawdy. Akiedy nie mamy dostpu do Prawdy, to znaczy, e jestemy wniewoli.
Trudno bdc wniewoli mwi, e jest si wNiebie lub Niebem trudno to czu.
Poszlimy wz stron iza to wci pacimy. Najprociej mona to poj, gdy sobie
czowiek uwiadomi prost rzecz. Wielu ludzi rozumie Rozwj, jako osiganie, do-
czanie, pozyskiwanie, nabywanie. Wic robi wszystko, co tylko moliwe, by osign,
zdoby, ato puapka. Rozwj nie jest nabywaniem, lecz pozbywaniem si. Inaczej
mwic celem jest pozbywanie si mentalnego miecia, anie nabywanie skarbw.
Nabycie skarbu jest wrzeczywistoci wydobyciem go zmiejsca, gdzie zawsze Jest
ukryty. Dociera si do niego przez pozbywanie si przeszkd gry miecia. Zdo-
bycie oznacza tak naprawd odzyskanie. Inajciekawsze, e jest to odzyskanie skarbu
od samego siebie, poniewa w skarb ukryty jest wnas samych jest tym, czym my
jestemy Skarb, to my Prawdziwi.

Owiecenie pojawia si dziki uwiadomieniu sobie

wasnej ciemnoci, anie przez zapalenie wiata.

Chyba, e kto rozumie zapalenie wiata, jako rozwietlanie owej ciemnoci

wtedy si zgodz ale to wanie nazywam ju pozbywaniem si. Poniewa ciemno
nie moe przetrwa jasnoci. Znika, pozbywasz si jej zsiebie, gdy zapalasz wiato.
Znw problem dla mzgu? Pomyl bardziej, awaciwie pomyl wogle. To nie s
adne filozoficzne gry sowne to wyraanie tego, co niewyraalne. Prawda nie jest
wsowach, lecz wciszy pomidzy nimi ukryta na samym wierzchu. Tak oczywista,
e nie do pojcia. Tak, Prawdy si dowiadcza to znaczy pozna Prawd. Nasz ogra-
niczony umys przysoni nam Niebo dualizmami. WRzeczywistoci nie ma adnych
przeciwiestw jest Jedno, jest Penia, jest Niebo, Jest.
Ach te iluzje. Niczego nie widzimy. Jestemy zupenie lepi.

Nie widzimy ludzi, widzimy wnich wasne pragnienia czyli mentalne twory, iluzje.
Nie widzimy zjawisk, widzimy wnich wasne lki czyli iluzje.
Nie widzimy rzeczy, przedmiotw, widzimy wnich wasne wspomnienia
czyli iluzje.
Nie widzimy przeszoci, dowiadczamy jedynie dziaania wasnej chorej pamici
czyli iluzji.
106 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Nie widzimy przyszoci, dowiadczamy jedynie dziaania swoich wyobrae

czyli iluzji.

Wszystko poza nami wnaszym wntrzu jest jedynie iluzj.

My jestemy Niebem, areszta to iluzje naszego umysu

reszty wogle nie ma.

Ailuzja jest najwiksz iluzj.

To cieka, to narzdzie, to sposb, to droga to nieistniejcy pomocnik wodkry-

ciu Jedynego Rzeczywistego Istnienia, Jedynego co Jest Siebie.

Wiem, zapytasz teraz oBoga. Wic, co zBogiem? Nic, aco ma by? Jak Bg we mnie,
tak ja wNim czy nie to powiedzia Jezus? Inie oznaczao to, e Bg jest wnim
jako miejscu, czyli gdzie wrodku. Bg nie potrzebuje miejsca, poniewa zajmuje ca
przestrze, Jest ow przestrzeni Bg wypenia ijednoczenie przenika. Bg jest tak
rzadki, e bdc wszdzie jest nigdzie. Jest tak bardzo Wszystkim we wszystkim,
e a Niczym wniczym. Jest jak pami leku wwodzie czy nie tym jest lek home-
opatyczny? rozcieczon pamici. Kiedy przeprowadzisz badanie chemiczne leku
homeopatycznego, niczego poza wod tam nie znajdziesz. Wic jest wtej wodzie
czy nie? Itak inie. Badasz nie ma, poykasz dziaa. Podobnie iBg. Poszukujesz
Go inie znajdujesz amimo to zawsze iwszdzie dziaa. Wic oco chodzio ztym:
we mnie? Chodzio oJedno Osobow. We mnie znaczy we mnie jako Osobie
we mnie znaczy Mn. Wic, ponownie stawiam pytanie: Co zBogiem? iponow-
nie odpowiadam: Nic, aco ma by? Bg Jest, lecz niestety wci nie odkryty we
mnie, wtobie, mn, tob Bg JEST.
Moemy to kontynuowa bez koca, ale po co? Dojdziemy za kadym razem do
tego samego. Niebo JEST we mnie, wtobie, mn, tob Kady JEST Niebo.

Zwizki midzyludzkie
Mwimy czasem, e czujemy si zkim, jakbymy byli wNiebie. Czasem nawet nie-
ktrzy znas mwi to samemu sobie. Niestety, wcale nie jest to norm. Zdarza si
przecie, e ludzie stwarzaj samym sobie pieko. To, co wok nich si dzieje te
pozostawia wiele do yczenia. Chyba kady znas sysza oparu takich, ktrzy byli
szczliwi dopiero wtedy, gdy inni byli nieszczliwi. Oczywicie nie moe by tu mowy
oadnym szczciu na powanie. To raczej zupenie oczywiste ijasne. Nie warto si
teraz tym zajmowa. Mwimy oniebie, anie opiekle.

Jedno dusz jest reprezentacj Nieba.

Niebo RAZEM 107

Dwoje ludzi, ktrzy si dopeniaj. Przenikaj si wzajemnie. Jedno spojrzenie moe

wyrazi wicej ni miliony sw wjakimkolwiek jzyku lub nawet we wszystkich jzy-
kach na raz. Jeden miy gest moe oddali rozterki ilk. Jeden ucisk doni moe da
wicej mocy ni elektrownia atomowa, ajeden pocaunek ma moc zatrzymania czasu
ipodry poza znan przestrze. Mistyczne przeycie. Niebo.

Wydobycie si zciaa, zuzalenie umysu, zmentalnych

przywiza iniby prawd, to dowiadczenie Siebie wPrawdzie,
to dowiadczenie Nieba.

Nie jestemy tego wiadomi, ale ztego wanie powodu tak bardzo lubimy orgazm
przeywamy namacalnie Niebo. Nie chodzi tu jedynie oto fizyczne przeycie (to jest
jedynie przyjemne iludzkie), lecz oto caociowe dowiadczenie bycia poza wszystkim
ijednoczenie we wszystkim, poza wszdzie ijednoczenie wszdzie, poza zawsze ijed-
noczenie wzawsze, poza nigdy ijednoczenie wnigdy pene wyzwolenie zciaru
wasnego umysu (to jest Boskie). Jest to dowiadczenie spowodowane fizycznoci,
wic nie moe by trwae po chwili mija ale do tego mniej wicej zmierzamy, do
takiego, lecz staego odczucia. Czy to nie jest cudowne? Uywamy ciaa, ktre ma
nic wsplnego zNiebem do tego, by dowiadczy Nieba.
Orgazm to chwila dowiadczania zupenej wolnoci, lekkoci, niewakoci, bez-
czasowoci. To chwila prawdziwej Ciszy, ktra a dzwoni. To chwila migoccych barw.
To chwila lotu wbezkresn przestrze. To chwila przepywu subtelnych wibracji. To
chwila bycia Energi. Ciao znika wunoszeniu. Jedno oddechu. Przepyw, wymiana.
Fajerwerki. To chwila Umysu, poniewa umys jest wyczony. Jeeli kto nie pozwala
sobie na wyczenie umysu, ma jakie tam cielesne dowiadczenie, ktre koczy
si jedynie rozadowaniem napicia, kolejnym uzalenionym pragnieniem ijeszcze
wikszym zmczeniem, ale nie wszechobecnym stanem Bogoci. Mona mu jedynie
wspczu iyczy, by kiedy dowiadczy Peni Bogoci. Brak Bogoci, brak nasy-
cenia jest informacj, e do niczego wartociowego nie doszo inaczej mwic, nie
zadziao si nic duchowego, przejawia si jedynie jedna zcielesnych funkcji.

Oto RAZEM icud wzajemnego przenikania.

Czy to nie jest cudowne, e we wasnym domu rwnie mamy Niebo? Waci-
wie, przejaw stanu Nieba. Przynajmniej wielu znas. Dla tych, ktrzy nie wierz, e
obecno Nieba jest moliwa wRAZEM, nie jest to moliwe. Jeli postrzegaj ycie
zdrugim czowiekiem jako dzielenie si niedol, to maj niedol jednak nie dziel,
ale mno. Tak generalnie, to jest odwrotnie, ni mylimy.

Mnoy si to, co boli idzieli si to, co raduje. Mnoy

si (cierpienie) przez drug osob. Dzieli si (szczcie)
midzy dwoje. Taka dziwna matematyka.
108 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Bycie wNiebie to wybr.

Mio wtym kontekcie jest rwnie wyborem. Blisko jest wyborem. Zaufanie
jest wyborem. Wszystko jest wyborem. Brak wyboru rwnie jest wyborem. Mamy
tylko to, czego chcemy. Aby zbudowa niebo trzeba najpierw przej odpowiedzial-
no za swoje ycie. To bardzo proste.

ycie jest niekoczc si lekcj ycia.

Trzeba jedynie wyciga wnioski zkadego dowiadczenia. Odczyta informacj

ipj swoj drog. Troszk sobie wtej sprawie pobaamy izbyt czsto. To, e uda-
jemy rednio inteligentnych jest (by moe) dowodem naszej wielkiej inteligencji. Nie
jestemy wytrwali isystematyczni. To dziwne, bo znam wielu ludzi, ktrzy potrafi
dokona rzeczy niebywaych, niesamowitych tylko dlatego, e pracodawca tego ocze-
kuje lub, e im za to zapac, anie maj chci dokona czego wielkiego, by by szcz-
liwym iy wNiebie. Ale fenomen.
Problem nie polega na tym, e si nie potrafimy uczy. Wrcz przeciwnie, potrafimy
si uczy iuczymy si bez przerwy. Raczej chodzi oto, by wiedzie, czego chcemy si
nauczy wtym nadmiarze. Odpowied jest wnaszym sposobie idoznawaniu ycia.
Ono pokazuje nam nieodmiennie, czego mamy si uczy, by peniej y. To nauka ze
swojego ycia dla swojego ycia.
ycie duchowe dokonuje si wkadym znas nieprzerwanie. To droga prywatnych
odkry.

Kademu naley si Duchowa nagroda Nobla.

Przestrze fizyczna to kwestia przyjcia faktw. Mamy na ni wpyw, chocia cza-

sem nam si wydaje, e jest on ograniczony. Zwizki zludmi budujemy bez przerwy,
aten jeden szczeglny Zwizek czsto nazbyt zaniedbywany, wrzeczywistoci naj-
bardziej usensawnia nasze ycie. Zatem, zajmijmy si naszym Prywatnym Niebem,
naszym Zwizkiem Miosnym, naszym Partnerstwem.

Zwizek Partnerski

Zwizek Partnerski jest wypadkow.

Wypadkow nieistniejcej ju przeszoci iniewiadomej jeszcze, aoczekiwanej

przyszoci reprezentujc si wjedynie istniejcej teraniejszoci. Ta teraniejszo
moe by powtrk tragedii lub pikna zprzeszoci zaley to tak samo od prze-
bytej drogi, zdarze jak od wyboru. Teraniejszo moe by polem minowym lub
oaz spokoju.
Niebo RAZEM 109

Jest te wypadkow wnoszonych przez partnerw przekona, wartoci, nadziei,

ogranicze, lkw. Kady wnosi jaki wewntrzny inwentarz. Najczciej jest tak,
e lubimy spostrzega wasne zasoby, ale mamy te swoje ograniczenia. Wnosimy
wszystko co mamy, anie tylko to, czym lubimy si chwali. Podobnie jest zpartne-
rem. On rwnie poza ograniczeniami posiada zasoby.

Zwizek Partnerski jest wyborem.

Wszystko jest kwesti wyboru. Jako, gbia, blisko, ciepo, zaufanie, rado,
mio, akceptacja, zrozumienie, wdziczno iwiele innych rzeczy wszystko jest
wyborem, decyzj. Nie istnieje fatum, istnieje wybr. To, czy zwizek jest kar czy
nagrod zaley jedynie od osb tworzcych go.
To od partnerw zaley wjaki sposb przejd przez wsplne dowiadczenia itylko
od nich.

Zwizek Partnerski jest terenem dziaa

jednostkowych iwsplnych.

Wszystko zaley od kierunku dziaa. Sukces zwizku nie jest prezentem, przy-
padkiem, zrzdzeniem losu czy niewiadom to wynik wolnych wyborw, decyzji
idziaa. Dziaanie wodpowiedni sposb, wodpowiednim momencie, zodpowiedni
intencj, wodpowiednim kierunku to decyduje osukcesie zwizku. Jeli kto chce y
wszczliwym zwizku, to czeka go praca. Tego prezentu nie otrzymuje si wspadku.
Nie przypadkiem wikszo bajek koczy si stwierdzeniem: yli dugo iszczli-
wie. Autor nie chcia nam psu humoru wtak piknym momencie imwi, e czeka
nas wysiek. Co by to bya za bajka? Wolimy myle bajkowo inie ma wtym nic
zego, ale prawda jest taka, e czeka nas wsplna praca oczywicie, jeeli chcemy
dowiadczy szczliwego zwizku.
Wbajkach pomija si ca codzienno, awniej wanie zawarte jest najwiksze
lub nawet jedyne pikno. Ztego pikna skada si ycie.

Zwizek Partnerski jest relacj serc.

Jeeli jest ona zaburzona, to rozwija si gangrena wzwizku, anie zwizek. Wszelkie
kamstwa, kombinacje, niewiadome zaburzaj relacj, awaciwie j niszcz, ponie-
wa na poziomie gbokim zostaje ona przerwana. Fakt, e na zewntrz jest mniej lub
bardziej udawany kontakt nie jest tym samym, co gboka relacja.
Relacja jest wynikiem gbokiej wizi. Relacja powstaje wwyniku oboplnego
zaufania, zawierzenia, oddania, otwartoci, szczeroci, spjnoci wewntrznej, prawdy,
awszystko zanurzone iprzesycone Mioci. Tylko odwani iwiadomi ludzie s
wstanie zbudowa tak relacj, poniewa jedynie oni potrafi dowiadcza Mioci
iKocha.
110 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Zwizek Partnerski jest Byciem Mioci.

Zjednej strony Mio jest jedynym, co istnieje naprawd, za zdrugiej jeeli

kto nie jest Mioci, to jej nie dowiadcza. Przypomina ryb, ktra pywa wwodzie
iposzukuje wody. Nie trzeba wyjania tragizmu takiej sytuacji. Patrzy na to inie
widzi. yje dziki temu, awci szuka.
Mio jest wyborem, decyzj, dziaaniem, postaw, anie romantycznym stanem.
To obecno iuwano. Mioci mona by, albo si jej nigdy nie dowiadczy.
Wielu ludzi zatrzymuje si na poziomie wzniosych emocji iromantycznych sw.
Tkwi wzewntrznych przejawach bliskoci idoznaj wci rosncego wewntrznego
niedosytu. Wytwarza si bardzo silne napicie, aycie zaczyna przypomina budo-
wanie domu na szczycie wulkanu lub na polu minowym.

Zwizek Partnerski jest testem wiadomoci isamowiadomoci.

Mio to wiadome wyjmuje, wypycha na powierzchni wszystko, co Mioci

nie jest. Warto to uwzgldni, poniewa istnieje niebezpieczestwo wzajemnego obar-
czania si za wszelkie pojawiajce si trudnoci. Pojawia si pokusa, wrcz odrucho-
wego poszukiwania winnego inajczciej poza sob. Winnego nie jest tu najlepszym
sowem, raczej chodzi oodpowiedzialno.
Samowiadomo iwiadomo pomaga by wspodpowiedzialnym za wszystko,
co si dzieje. Gwarantuje rwnie wyciganie wnioskw iposzukiwanie rozwiza.

Zwizek Partnerski jest obdarzaniem.

Najczciej chcemy co otrzyma, agdy otrzymujemy, to jestemy zadowoleni.

WZwizku Partnerskim wszystko rozpoczyna si od postawy dawania. Bycie razem
jest stwarzaniem sobie szczeglnej szansy na czynienie tego wci ina wszystkie
moliwe sposoby.
Zwizek Partnerski wymaga postawy proaktywnej, anie reaktywnej. Niestety
zobserwacji wynika, e najczciej ludzie wzwizku s zaptleni wreaktywnoci
izamiast gry zgodnoci mamy gr wwygranych iprzegranych. Wtej walce
zwaszcza wzwizku nie ma wygranych iprzegranych, s jedynie przegrani. Jest
wielka rnica pomidzy handlowaniem, aswobodn wymian. To tak jak zwydzie-
raniem sobie idawaniem sobie.
Trudno bierze si std, e ofiarowa komu mona jedynie to, co si samemu
posiada. Sowo posiada zakada, e co si ma to nie tak. Waciwie naleaoby
powiedzie inaczej. To jest zbyt istotne, by pomin.
Obdarzanie polega na czym zupenie innym. Obdarzy kogo mona jedynie
tym,czym/ kim si jest. Wracamy do jednego zpoprzednich akapitw. Chcesz obda-
rzy Mioci musisz by Mioci, chcesz obdarzy Radoci musisz by Radoci,
, chcesz obdarzy musisz By.
Niebo RAZEM 111

Zreszt popatrz realnie na swoje ycie wanie to cigle robisz obdarzasz tym,
kim/czym Jeste. Czy nie to nas najbardziej irytuje, e nie da si tego ukry, e nie
da si kogo (nawet siebie) oszuka? To, kim/czym Jeste jest zawsze idla wszystkich
jawne. Zawsze przejawiasz swoj prawdziw natur imczysz si, gdy chcesz j ukry.

Zwizek Partnerski jest czeniem rnic.

Podstaw jest akceptacja rnorodnoci. Nawet, jeeli konkretni ludzie dobrali

si przez podobiestwa, anie przez rnice, to itak nie s identyczni. Kady jest nie-
powtarzalny it niepowtarzalnoci nasyca wszystko, co ma znim kontakt, wczym
uczestniczy. To nieuniknione. Poziomy rnic mog by rne, ale na pewno rnice
s. Najczciej jest tak, e uwidacznia si to wtakich czy innych sytuacjach, ale nie-
wtpliwie unaoczni si wwarunkach ekstremalnych.
Zatrzymajmy si przez chwil przy sowie akceptacja. C to waciwie znaczy?
Po pierwsze oakceptacji moemy mwi jedynie wtedy, gdy jest bezwarunkowa.
Wtakiej sytuacji oznacza po prostu Mio Absolutn. Jeeli ma si dzia rozwj, to
musi zaistnie taka wanie akceptacja. To podstawa zaufania szczeroci iotwarto-
ci, abez nich rozwj jest fikcj.
Akceptowanie drugiego czowieka takim, jakim jest, stanowi najwikszy przejaw
iakt Mioci. Poczucie, e jest si akceptowan osob jest rwnoznaczne zpoczuciem,
e jest si osob kochan.

Zwizek Partnerski jest szczegln szans poznania

samego siebie iszans rozwoju.

Potocznie ludzie mwi: jestemy ze sob, by osign szczcie, by by szcz-

liwym. Jest to prawda, ale czsto zbyt pasko pojmowana. Nie chodzi bowiem oto,
by kto nas uszczliwi to niemoliwe, poniewa jedynie sami moemy tego doko-
na dla siebie. Wanie ztego powodu wtak wielu Zwizkach Partnerskich jest wiele
wzajemnych rozczarowa, przerzucania odpowiedzialnoci na Partnera, walki, itp.
Trzeba spojrze nieco szerzej, gbiej. Wtej sprawie potrzeba wicej wnikliwoci
izadumy. Jestemy wZwizku, by siebie uszczliwia oczywicie idokadnie sie-
bie isamemu. Na poziomie przenonym oznacza to, e celem zwizku jest szczcie,
ale dosownie rzecz ujmujc chodzi ozyskanie wikszej samowiadomoci ito jest
podstaw do osignicia szczcia. Czowiek szczliwy emanuje szczciem (Jest
Szczciem) iobdarza nim (Sob) Partnera ale najpierw musi by szczliwy sam
od rodka, sam wswoim wntrzu musi By Szczciem.
Wystarczy pomyle. Wyobra sobie, e wzwizku spotka si dwoje nieszczliwych
ludzi, ijeden czeka na to, a drugi go uszczliwi. Mao efektywne. Awielu myli, e
to moliwe. Cae ycie czekaj, a Partner si zmieni iich uszczliwi wten czy inny
sposb prawda jest taka, e czekaj nadaremnie.
112 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Zwizek jest wielk szans na wielkie szczcie. Wynika to zfaktu, e wci mamy
obok siebie osob, ktra zna nas na wylot idaje nam sta (nie zawsze przyjemn)
informacj zwrotn. Nie musi mwi, czyni to na wiele sposobw. Szansa jest tym
wiksza, e jest to osoba, ktra kocha ijest nam bliska (trudno rwnie wzrasta).
Speniamy t sam rol dla Partnera.

Zwizek Partnerski jest duchow podr.

Czasem jestemy zagonieni, zmartwieni, zalepieni bahostkami, zlknieni, czasem

uradowani ispokojni. Gniewamy si lub cieszymy. Minuty trwaj wieki lub wieki
trwaj minuty. Na ziemskim planie dzieje si cae mnstwo rzeczy. Czasem codzien-
no pochania nas do tego stopnia, e zapominamy onajwaniejszym. Zapominamy,
e jedyny realny plan, to plan duchowy.
Najczciej nie wiele zniego dostrzegamy lub dostrzegajc nie wiele rozumiemy.
Nasz umys robi duo, bymy przeoczyli to, co rzeczywicie istotne. Trzyma nas
wpuapce fikcji. Spostrzega wicej zmartwie, ni ich rzeczywicie jest. Widzi je,
gdy ich waciwie nie ma. Rozwizujc jeden problem stwarza najczciej nastpny.
Stwarza, by da nam poczucie, e moe nas uratowa. Gra znami wwiele gier. Mami
nas swoimi obietnicami. Trzyma nas pod kloszem, nad ktrym jest jasno Soca.
Wszystko, co tu si dzieje, dzieje si dla nas ida naszego dobra rozwoju. Kade
dowiadczenie jest nasz szans. Amy lepi przeywamy swj Dzie wistaka
bez zbawiennych wnioskw. Ualamy si nad sob, zamartwiamy si, lkamy, zo-
cimy. yjemy marzeniem, ktrego nie speniamy. Mylimy, e marzenia po to s, by
si marzy. Oleplimy, oguchlimy, przestalimy czu imylimy, e to stan normalny.
Rezygnujemy zPikna iobarczamy wszystkich wok. Tak trudno nam si przebu-
dzi, tak trudno nam zostawi mrzonki, tak trudno nam wzi swoje ycie we wa-
sne rce idokona cudu. Jestemy wruchu ijestemy martwi. Naszym zadaniem tu
na Ziemi jest Zmartwychwsta.
Tak Zmartwychwsta. To, e apiemy powietrze nie dowodzi jeszcze, e yjemy.
Czowiek wpiczce jest czasem bardziej ywy. Czekamy na mier wnadziei Zmar-
twychwstania, ale my ju jestemy martwi iteraz jest czas Zmartwychwstania. Jeeli
kto doczeka mierci wten sposb, to czeka go wieczno ycia snu. Inie ma wik-
szego znaczenia czy po tej, czy po tamtej stronie.
Zwizek Partnerski jest jak podr odzi dwoje wiosuje pynie si szybciej,
przyjemniej idopyn mona znacznie dalej. Czasem s sztormy iburze zpiorunami,
ale yjc samemu te ich nie sposb unikn.
Dajmy sobie wzajemnie szans.
Odkrywajmy siebie.
Bdmy.

Zwizek Partnerski jest Cudem.

Niebo RAZEM 113

Wrd niezliczonej iloci moliwoci takie spotkanie. Wyjtkowe. Niepowtarzalne.

Dwoje ludzi, ktrzy znaleli si wtakiej niezliczonej masie. Wiedzieli, e s dla siebie.
Wybrali si, by By na dobre ina ze.
Lecz ze wtym kontekcie nie istnieje. Wszystko jest niezbdne skoro jest, by doko-
na przeomu izacz y. Wszystko po to, by dwa serca zagray jednym rytmem.
Wszystko po to, by rne barwy stworzyy tcz. Wszystko po to, by rne dwiki
stworzyy wit Cisz. Po to, by przebudzi wsobie bezgraniczn Mio.
Zapomnielimy. Tak wiele zapomnielimy.
Zwizek Partnerski jest szans, jest jednym ze sposobw, by sobie przypomnie
iobdarzy Sob Kogo. Jest szans na podwojon Rado izwielokrotnione Szczcie.

Zwizek Partnerski jest duchow lekcj do odrobienia.

Warto j odrobi, zwaszcza, e ycie jest wieczne. Jest oco gra. Po ludzku trudno
to sobie wyobrazi. Wydaje si, e wieczno, to nieskoczenie dugi czas. To charak-
terystyczne dla naszego mylenia linearnego. Wrzeczywistoci wieczno oznacza
cakowite wydobycie si zjarzma czasu. Oznacza istnienie poza czasem. Wieczno,
to brak czasu. To nieskoczenie may punkt, wktrym istniej Wszechwiaty, wkt-
rym dzieje si wszystko izawsze.
Jestemy wieczni zanim tu przyszlimy. ycie si nie koczy, ono zmienia
jedynie form. Przeywamy wieczne ycie wtej chwili, ato, co od nas zaley to jego
jako. Dlatego warto odrobi swoj lekcj ipo to jest te drugi Czowiek do pomocy.
Same cuda. Zapomnielimy.
Cokolwiek przeywasz, spjrz na to jak na Cud. Nie walcz ztym, przyjmij to!
Skup si raczej na tym, jak to przey ijak ztego maksymalnie skorzysta. Niech Ci
to poniesie ku jasnoci Nieba, zamiast pogra wciemnoci otchani. To zaley od
kadego znas, co iwjaki sposb przeyje.
Nic nie pomoe zo na Nauczyciela, zwaszcza, e kady sam jest dla siebie jedy-
nym Nauczycielem. Kt by lepiej przewidzia materia dla Ciebie od Ciebie samego?
Kt lepiej zna Twoje sabe punkty ipragnienia? Powiesz Bg. Tak, Bg wie wszystko.
Wypenia kadego znas od wewntrz iotacza zzewntrz wie wszystko. Ale Bg
respektuje Prawa Wszechwiata, ajedno znich to Wolna Wola. To wszystko wyjania.
Nam si wydaje, e bardzo wierzymy wBoga, ale fakty s takie, e to Bg wierzy
wowiele bardziej wkadego znas. wierzy niezomnie ibezgranicznie. To on si do
nas modli, anie my do niego. Kiedy to zauwaymy? Kiedy usyszymy jego modlitwy?
Kiedy poczujemy, e wci trzyma nas wramionach iwspiera. Oleplimy, oguchli-
my, przestalimy czu.
Zrobilimy sobie boga zdrewna, ale to my jestemy drewniani nie On. Patrzymy
na wasne podobizny. Bg oddycha naszym oddechem. Jego serce bije naszym sercem.
Bg yje wnas. Bg yje wnas nawet wtedy, gdy my nie yjemy. Bo wierzy wnas!
Wydajemy si sobie tacy realni, a gramy w kukiekowym teatrze. Prawdziwe
ycie jest we wntrzu. Tam Si Dzieje. Im bardziej jestemy na zewntrz, tym
114 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

bardziej oddalamy si od ycie naszym zdaniem dowiadczajc go lub poszukujc

bez wytchnienia. Jeeli pragniesz poczu ycie wejd wCisz, wBezruch, wejd
wSiebie.

Wewntrz.
Tam wTobie jest Twj prawdziwy inajwaniejszy Zwizek Partnerski.
Tam wTobie jest najwaniejszy Partner.
Tam wTobie JEST.

Wejd wSiebie

Bd obecny iuwany. To najwaniejsze, co moesz dla Siebie uczyni.

Ibd Mioci bezgraniczn, bezwarunkow bowiem ona Jest Wszystkim, co Jest.
Bez Mioci nie ma Istnienia.
Bd Mioci!
Reszta to szczegy.
Reszta sama si dzieje.

Zwizek Partnerski rozkwita jak kwiat zyznej gleby. Ty jeste t Gleb.

Zajmij si Sob to najwaniejsze, co Ty moesz uczyni dla Kwiatu.
Kwiat sam rozkwitnie to jedyne, co Kwiat moe uczyni dla Ciebie.

Bd Mioci.
Zwizek Partnerski to Mio.
Mio JEST.

Zwizek Partnerski jest konfrontacj.

Sowo konfrontacja kojarzy nam si zinterakcj wrelacji zdrugim czowiekiem

lub grup ludzi. Tu jednak chodzi nam oinn konfrontacj. Ot podstawow inaj-
waniejsz. Ot jedyn nieuniknion ijedyn prawdziw konfrontacj zsamym
sob. Ta konfrontacja dzieje si wrelacji, awaciwie dziki niej. Stykaj si ze sob
dwa intymne wiaty zderzaj si jak dwie fale na powierzchni oceanu, lecz energia
byskawicznie wdruje do samego dna niepoznanej jeszcze gbiny. To okazja do jej
poznania. To okazja do poznania siebie. Nie znaczy, e nie mona tego dokona yjc
samemu, ale jest to zdecydowanie trudniejsze.
Bliska relacja zdrugim czowiekiem pomaga przygldaniu si sobie. Oczywicie
zawsze mona to zablokowa iuciec wcige zaatwianie spraw. To mocno zaburza
kontakt ze sob samym. S relacje zinnymi, ale to nie jest to samo, co partnerstwo
wzwizku. Tu wymagania s szczeglne iinformacja zwrotna jest szczera inatych-
miastowa. WZwizku Partnerskim nie ma miejsca na powierzchowno tak przy-
najmniej by powinno.
Niebo RAZEM 115

Zdrugiej strony jest te pewna trudno, ktrej nie ma wtakim zakresie wyciu
samemu. Ot istnieje staa pokusa szukania winnego wPartnerze, obarczania Go za
wasne niedogodnoci, trudnoci, stany emocjonalne, nerwy, anawet za wasne wyobra-
enia. Jeeli kto wpadnie wt puapk, to duga przed nim droga, bardzo kosztowna
ibardzo wyboista. Im bardziej chce si wyjani swoje cudzym tym gorzej, afrustra-
cja nie sumuje si lecz potguje.
Jeszcze raz podkrelam, e jest to konfrontacja zsamym sob, zwasnymi przesta-
rzaymi wzorcami, odruchami, nawykami, wyobraeniami, wierzeniami, emocjami,
kompleksami, nastawieniami zca wasn iluzj. Przyznaj, jest to czasem trudne,
poniewa im wicej czowiek odkrywa, tym wicej odkrywa, awiadomo nie zawsze
powoduje umiech na twarzy. No c nie wszystkie odkrycia napawaj dum. Nad
niektrymi chce si czowiekowi mia, ale przez zy. To moe przez chwil bole,
ale te bardzo oczyszcza. Po pierwszych szokujcych odkryciach idyskomforcie
powraca harmonia irwnowaga, aim czystsze wntrze, tym wicej pikna przejawia
si wPartnerstwie iwogle wyciu.
Jest wiele progw do przejcia iprawdopodobne jest, e kady znas ma nieco
inne iwinnych miejscach drogi rnimy si. Kady ma swoje lekcje do odrobienia.
Odcieni saboci jest przynajmniej tyle, ilu jest ludzi, aniektrzy znas maj ich wi-
cej ni jedn. Ale jeden prg jest nam wszystkim wsplny mam wraenie, e jest
najwaniejszy inajwyszy. Co jest tym progiem?

Mio do samego siebie.

Oto najtrudniejszy sprawdzian Mioci.

Nie ma nic wsplnego zegoizmem. To Miowanie siebie wnajczystszej formie.
To podstawowa Mio jakiej mamy dowiadczy. Jeeli ta Energia nie przepy-
nie przez serce kadego znas, to adna tak naprawd nie przepynie adna Dobra.
Powiedziano: Miuj bliniego, jak siebie samego. Wic spjrz jak Miujesz Part-
nera, adowiesz si, jak Miujesz samego siebie. Jeeli wZwizku co nie gra, to nie
gra wTobie taka jest prawda. Trudno nam to przyj, ale taka jest prawda. Nie jest
to ani dobre, ani ze po prostu jest, jakie jest.
Jeeli masz poczucie, e Mio nie pynie ku Tobie, to oznacza, e jej rwnie
nie wysyasz. Dostajesz jedynie to, co wysyasz to do ciebie wraca takie jest jedno
zNaturalnych Praw Wszechwiata iaden znas nie ma mocy, by to zmieni.
Powiesz: Przecie ja siebie kocham. Dla przykadu kupiem sobie adne ubranko
ot tak, lub samochd, dom, telewizor. Nawet pojechaem na wczasy. To za mao!
Waniejsze jest jak siebie po prostu traktujesz wkadej chwili swojego ycia. Wa-
niejsze jest wjaki sposb dbasz oswoje emocje, ciao idusz. Waniejsze jest ile uwagi
powicasz sobie. Waniejsze jest na ile szanujesz wasne wartoci. Waniejsze jest czy
postpujesz wkadej sytuacji wzgodzie ze sw najgbsz prawd. Waniejsze jest na
ile suchasz swojego serca. Waniejsze jest czy masz wiadomo isamowiadomo,
czyli wewntrzn wolno. Waniejsze jest jak traktujesz Ludzi wok ciebie bliskich,
116 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

dalekich, znajomych, nieznanych, bogatych, biednych wszystkich. Waniejsze jest

wjaki sposb dysponujesz wasnymi wewntrznymi zasobami, talentami idobrami
materialnymi.
Lecz spytasz: Jak mam pozna, e miuj siebie? Po czym to poznam?
Sta przed lustrem, spjrz wswoje oczy cicho igboko jakby zaglda we
wasne serce (tam wanie masz si dosta) iwtedy zadaj sobie pytanie: Czy jestem
dumny zkadej swojej myli, kadej swojej decyzji, kadego swojego dziaania
dzi? CZUJ. Patrz iczuj! Daj sobie czas 15 sekund nie wystarczy. Jeeli patrzc sobie
woczy moesz powiedzie: Jestem dumny zsiebie, szczliwy, czysty wkadym calu
to dobrze. Ale jeeli nie moesz tego zrobi, to oznacza, e yjesz wtaki sposb, e
nie moesz siebie miowa.
Wyjcie jest jedno. Zacznij y inaczej, aMio do siebie sama wrci, wypeni
Ci. Wogle zacznij y!
Mio wasna jest niezbdnym elementem Zwizku Partnerskiego, przynajmniej
jeeli ma to by zdrowy Zwizek. Jeeli oczekujesz, e Kto Ci pokocha, to musisz
najpierw sam pokocha siebie ijeeli oczekujesz, e Ty kogo pokochasz, to musisz
najpierw sam pokocha siebie. Nie jeste wstanie ani obdarzy Mioci, ani przyj
Mioci, jeeli jej wTobie wczeniej nie ma. Mio potrzebuje Mioci.
Tu pojawia si inne Prawo Wszechwiata. To Prawo brzmi: Jak wgrze, tak ina
dole. Jak wewntrz, tak ina zewntrz. Raczej nie trzeba dodatkowo tumaczy, jak
to dziaa. To jasne. To, co masz wswoim wntrzu, jest te na zewntrz. Jeeli sam nie
kochasz siebie, to Mio odbija si od ciebie jak od lustra jeste nieprzemakalny.
Spywa po Tobie, jak woda po tustej szybie.
Poza tym, wjaki sposb chcesz kogokolwiek Miowa, skoro nawet siebie nie
potrafisz? Przecie jeste jedyn osob, zktr na pewno bdziesz y do koca ycia.
To jedyny czowiek, zktrym przeyjesz kad chwil swego ycia. Iycz Ci, aby
zawsze by wtym yciu obecny.

Miuj siebie wkadej chwili to droga do obecnoci, bd

obecny wkadej chwili to droga do Mioci samego siebie.

Jeeli inwestujesz wZwizek Partnerski inaczej ni przez inwestowanie wsamego

siebie tracisz czas! To nie tylko najkrtsza droga to jedyna droga.
Moesz robi bardzo wiele na zewntrz ito jest mie, ale najwaniejsze dzieje si
wTobie. Kupuj kwiaty, prezenty, sprztaj dom, gotuj obiady, pierz, zapro na roman-
tyczn kolacj rb wszystko, co umili ycie Twoje itwojego Partnera, ale nie rb tego
zamiast pracy nad sob lecz dodatkowo. Bd we wasnym sercu irb tylko to itylko
wtaki sposb, by mie lekkie, czyste serce.
Jeeli robisz cokolwiek wbrew sobie, to nie kochasz siebie inie oszukuj si rwnie,
e kochasz Partnera. Krzywdzc siebie, krzywdzisz rwnie Jego. Oszukujc siebie,
oszukujesz rwnie Jego. Jeeli nie szanujesz siebie, to nie szanujesz rwnie swo-
jego Partnera. Itak dalej idalej. Nie Miujc siebie, nie miujesz Partnera. Pamitasz
Niebo RAZEM 117

(przy okazji), twj najwaniejszy Partner to Ty. Jeeli nie ma wtobie wewntrznego
partnerstwa, to nie ma te Partnerstwa wtwoim Zwizku. Wracamy do sw: Jak
wewntrz, tak ina zewntrz.
Wybacz jeeli to Ci zoci wybacz sobie, poniewa to oznacza, e zaniedbae
Mio do siebie. Mnie nie musisz nic wybacza, nic zego Ci nie zrobiem waci-
wie wogle nic Ci nie zrobiem. Nawet nie zmuszaem Ci, aby to czyta. Wszystko
wswoim yciu masz na swoje wasne yczenie WSZYSTKO bez adnych wyjtkw.
Skoro jestemy przy Zwizku Partnerskim, to dopowiem, e taki Zwizek Partnerski,
jaki masz, rwnie masz na wasne yczenie. To dotyczy kadego znas.
Jeszcze jedno. Jedyna prawdziwa Mio, to Mio bezwarunkowa, totalna, bez-
wzgldna mniejsza ookrelenia. Jest, albo Jej nie ma. Nie istnieje troch Mio,
czasem Mio, wieka Mio, maa Mio jest, albo Jej nie ma. Ijeeli jest,
to zawsze jest to WIELKA MIO. Jest ponad wszystkim iwe wszystkim Jest
wszystkim, co Jest. Poza tym istnieje jedynie iluzja. Mio nie ma przeciwiestwa,
poniewa jest Jedyna nic wicej nie istnieje naprawd.

Mio jest pokarmem dla tego, co nie jest cielesne.

Mio nie ma nic wsplnego zciaem, zfizjologi pomylilimy Mio zseksem.

Seks jest cielesny, Mio nie. Zagubilimy si zupenie. Wnaszej mioci jest wicej
posiadania, zabiegania, wadzy, napicia, oczekiwania, wymaga, warunkw ni
Mioci Prawdziwej. To wszystko s jakie warunki, ktre maj by spenione co to
za Mio? Mio nie potrzebuje adnych spenionych warunkw. Jest czysta, wolna
iniezalena od naszych wydumanych przyziemnoci. Mio jest bezwarunkowa. Kto
tego nie rozumie, nie dowiadczy Mioci wadn stron.

Mio jest stanem.

Nic tego stanu zmieni nie moe. Jest zawsze, albo go nigdy nie ma. Nie jest mo-
liwe, aby ktokolwiek wjednej chwili by wstanie Mioci, aza chwil ju nie. To nie
realne. Kochasz totalnie, albo nie to wszystko. Mio po prostu zciebie emanuje
zawsze ina wszystko. Nie moesz kocha ludzi, jeeli nie kochasz zwierzt, przedmio-
tw, widokw, wiata. Jak moesz jednoczenie mie wsobie Mio inie mie. Nie
moesz. Tak jak nie moesz jednoczenie wdycha iwydycha powietrza. nie jest to
moliwe nie dla ciebie wogle dla nikogo. Albo kochasz, albo nie kochasz.
Mio jest spoiwem wZwizku Partnerskim, tak samo, jak jest spoiwem we Wszech-
wiecie, wyciu wogle, ale sama nie jest Zwizkiem, nie jest relacj midzy Partnerami.
Gdyby Mio potrzebowaa Zwizku, to znaczyoby, e potrzebny jest jaki warunek,
anie jest. Mio nie potrzebuje warunkw. Istnieje tu prosta analogia do oddychania.
Oddychanie nie ma zniczym zwizku inie jest adnym zwizkiem. Gdyby zaoy,
e oddychasz, gdy jeste wiadomy, to wczasie snu musiaby przesta, ato by ozna-
czao, e sen to mier. Mio jest jak oddech od niczego nie zaley nie zaley czy
118 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

tu jeste, czy ci tu nie ma, nie zaley nawet od tego, czy wogle jeszcze jeste wrd
ywych Tego wiata. Mio Jest ponad tym.
Jeeli Partnerzy wZwizku chc si wzajemnie reperowa, to nie dowiadczaj
Mioci Rzeczywistej. Nie znaczy, e nie mog si dla siebie wzajemnie zmienia,
rozwija dla siebie wzajemnie tak to jest rozwj. Czym innym jest jednak ch
zmiany kogo, nie siebie. To nie jest rozwj, to ju le pojta wadza iniewola zarazem.
Nie mona naogu pomyli zMioci, poniewa ni nie jest.
Podobnie jest zzazdroci to tylko inna forma zniewolenia iwarunek do spenie-
nia. Powstrzymuje przepyw Mioci, anam si wydaje, e oMioci wiadczy. Mamy
wiele mylnych mniema, lecz zamiast si nimi zaj izmieni, to chcemy dopasowa
do nich Mio. Mioci nie da si do niczego porwna, ani tym bardziej dopasowa.
Mona By Mioci, ale nie mona Ni zawadn. Zawadn mona Partnerem, ale
to ju nie ma nic wsplnego zMioci. Mioci nie mona zniewoli. Mio nawet
nie jest wolna, Mio nie jest jakakolwiek Mio Jest albo Jej nie ma.
Oto Mio tylko dla swoich ludzkich ograniczonoci dodajemy sowo bezwa-
runkowa. Dla Mioci to sowo jest zbdne.

Zakochanie iMio
Czsto mylimy zakochanie zMioci. Czasem chcemy przewrotnie poczy. Ico
wychodzi? Mniej wicej to: kochaj mnie za idaj mi.
Najczciej dowiadczamy zakochania, ktre nigdy lub niezmiernie rzadko prze-
istaczamy wMio. To wielki egzamin iwikszo znas nigdy go nie zdaje. Trzy kroki
przed met najtrudniejsze trzy kroki, ktrych nie jestemy wstanie zrobi padamy.

Jak to jest zzakochaniem?

Widzisz kogo ibudujesz sobie jakie wyobraenie na jego temat lub odwrotnie,
budujesz sobie wyobraenie ipniej widzisz jakiego kogo izakochujesz si. Pytanie,
wtym kim, czy wswoim wyobraeniu na jego temat? Oczywicie najczciej wswoim
wyobraeniu otej osobie. Nie znasz tej Osoby itwoja Jej percepcja jest zdecydowanie
daleka od rzeczywistoci, od jakiejkolwiek prawdy. Nawet ta osoba sama siebie nie zna
ity siebie rwnie. Pozna siebie przy tobie bardziej ity poznasz siebie przy niej bar-
dziej. Najczciej jest tak, e oboje s sob isob wzajemnie zaskoczeni. Oczywicie
tylko wtedy, gdy zdarzy im si odwaga na pen prawdziwo wobec siebie wzajemnie.
Po oglnym zachwycie przyjdzie czas testowania izdejmowania rowych okular-
kw. Jest wiele miych zaskocze, ale jednak czstsze s te mniej mie. Czar pryska.
Wic zaczyna si dostosowywanie. Najczciej po pierwszej fazie rezygnowa-
nia zodrobiny siebie, przychodzi etap rezygnowania zodrobiny kogo lub (wogle)
zkogo. Przepraszam, wczeniej jest jeszcze faza dostosowywania kogo do siebie
wydaje si to atwiejszym wyjciem ibardziej adekwatnym. Zazwyczaj mylimy, e
gdyby kto t jedn ma rzecz zmieni, to bdzie penia szczcia. Ta rzecz wydaje si
tak maa, taka niewana przecie dla mnie, tak ma rzecz moesz zrobi, tak mnie
Niebo RAZEM 119

kochasz przecie. Jednak ta maa rzecz jest tylko pocztkiem sznura miliona korali.
Pniej to, ajeszcze pniej tylko tamto. Izaczyna si niebezpieczna gra. To oczywi-
cie puapka. To droga donikd idodatkowo przez mk.
Jest to moliwe tylko wzakochaniu, poniewa ta druga osoba jest obiektem
zewntrznym. Widzimy j jako kogo, kto przyszed iteoretycznie wiele chcemy
mu da, ale tak naprawd oczekujemy, e zostaniemy obdarowani wszystkim, czego
zapragniemy.
atwo to wyjani na przykadzie wymarzonego domu lub samochodu. Budujc
dom lub kupujc samochd chcemy, aby zostay spenione nasze pragnienia, chcemy
materializacji naszych wczeniejszych wyobrae chcemy dosta. Zapominamy, e
jeli nie wniesiemy tego czego (czego chcemy) do wasnego domu, to on nam tego
nie da. Moemy mie do niego pretensje ichcie, by co wsobie zmieni lub poszuka
nastpnego wnadziei, e ten nam to tak po prostu da. Podobnie jest zsamochodem.
Ipodobnie zczowiekiem wzakochaniu. Potwornie to brzmi, ale tak po prostu jest.

By dosta, najpierw trzeba da.

Czujemy si zmieszani, zdezorientowani, zaskoczeni, aczasem zawiedzeni. Zaczy-

namy rozumie, e zakochanie, to jedynie chwilowo miy wstp do wikszego Pikna.
Przeczuwamy to. Dlatego co nas pcha do nieznanego czego wicej.
Chcemy wej gbiej istworzy relacj, ktra ma zupenie now jako jako
nie ztego wiata. Tak, to prawda,

Mio jest jakoci nie ztego wiata.

Przenika ten wiat, lecz jest nie ztego wiata. Stwarza, ale jej stworzy si nie da
JEST imona si jedynie do poziomu Jej wibracji dostroi, dokona wasnej transfor-
macji. To jest moliwe, by gsto ludzkiego ciaa zmieni wblask Mioci. Raczej
powinno to zabrzmie: zmieni si wBlask Mioci sta si Mioci.
Czujemy, e chcemy co stworzy, co wyjtkowego, ale podkrelmy to raz jesz-
cze, e wrzeczywistoci moemy dokona jedynie (lub a) transformacji, anie stwa-
rzania (lub ewentualnie stwarzania wtym specyficznym sensie). Wic, dokonujemy
transformacji Energii zakochania wEnergi Mioci. Jest to wci ta sama Energia,
jednak jej czstotliwo jest zupenie inna.
Obrazowo mwic, jeeli zakochanie jest wibracj jedynki, to Mio jest
wibracj nieskoczonoci dwa przeciwlege bieguny tego samego kontinuum.
Od jedynki mona przej do nieskoczonoci, ale rwnie mona pozosta wtym,
co policzalne. Mona si zakochiwa iodkochiwa, raz na jeden, innym razem
na sze lub dwiecie pidziesit, ale zawsze to pozostanie tylko policzalnym
zakochaniem.
Ztego wanie powodu, e jest to ta sama Energia (jedynie oinnym poziomie czsto-
tliwoci drga), tak wielu ludzi myli zakochanie zMioci. Lecz one nie s tym samym.
120 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Mio ma czstotliwo Nieskoczonoci.

Dlatego Mio jest wieczna, nieograniczona, totalna, wolna, dlatego nigdy nie
ustaje. Trudno to sobie wogle wyobrazi lub poj umysem, dlatego Mio jest
spraw Serca, zakochanie moe zosta zracjonalizowane, zrozumiane, wyjanione
umysem ten zakres wibracji umys jest jeszcze wstanie rejestrowa, ale nie wibra-
cje Mioci.
WMioci druga osoba staje si Obiektem wewntrznym. Czujemy j, jako
kogo, kto jest wnaszym wntrzu jest czci nas. Ten kto zamieszka wnaszym
sercu ichcemy go obdarza bezwarunkowo, totalnie ibezinteresownie. Chcemy dawa
ipozostawia mu wolno do dawania lub nie. Jedyne czego pragniemy, to by przyj
od nas moe przecie odrzuci. WMioci dajemy iodczuwamy wdziczno, gdy
przyjmie. Dlatego te mona powiedzie, e wMioci dowiadczamy zaszczytu (nie-
moliwego do wyraenia sowami).
Kulminacj jest stan, wktrym obdarowujemy wszystko iwszystkich bez zasta-
nawiania si, czy zostao przyjte. Nie ma to ju adnego znaczenia. Wane jest jedy-
nie dawanie. Waciwie dawanie przestaje by czynnoci, jest stanem ducha sama
osoba przeistacza si wdawanie. Emanacja jest cakowita. Osoba iwszystko, co ona
wnosi jest Darem.

Zakochanie zalepia. Mio pozwala widzie.

Czowiek wzakochaniu ma bardzo ograniczon percepcj. Dowiadcza wiata

izjawisk bardzo specyficznie, przez pryzmat swojej emocji. Dokonuje wielu interpre-
tacji inadinterpretacji rzeczywistoci. Funkcjonuje wpewnego rodzaju amoku. Jest
strasznie nakrcony irzadko jest teraz itutaj. Wjego umyle trwa wielka gonitwa
gonitwa myli, obrazw, scenariuszy spenienia marze. Czciej jest nieobecny
wswoim yciu, ni mogoby si wydawa.
WMioci czowiek jest bardzo tutaj iteraz. Jest spokojny, scentrowany, ugrun-
towany izbalansowany. Dowiadcza rzeczywistoci tak, jak ona jest. Ma do
odwagi, by mc wogle widzie Rzeczywisto. Nie dokonuje ocen Miuje. Nie ma
adnej potrzeby poza potrzeb dawania, wic nie musi interpretowa ikonfrontowa
wszystkiego zwasnym pragnieniem szczcia wci go bowiem dowiadcza poprzez
samo bycie obecnym izanurzenie wyciu. Czowiek Miujcy jest zjawiskiem sam
wsobie. Otacza go aura radoci, wolnoci, lekkoci, dobroci, bezinteresownoci kady
pragnie by znim blisko. Jest ywym dowiadczeniem Tajemnicy, ato bardzo przy-
ciga. Wobecnoci takiej osoby lk gdzie znika. Bogo jest nieopisana. Jedynie
przy takim czowieku mona poczu si wpeni wartociowym. Waciwie nalea-
oby powiedzie, e nie chodzi otakiego czowieka lecz odowiadczenie takiej
Mioci. Tu ju nie ma osoby, jest Mio. Ijedynie wdowiadczeniu owej Mioci,
czowiek moe poczu si wpeni wartociowy. Tak naley to uj.
Niebo RAZEM 121

Zakochanie wci podnosi poprzeczk. Wymaga cigego reagowania, starania

si, speniania oczekiwa, odgadywania potrzeb idostarczania zzewntrz. Utrzy-
muje wchronicznym napiciu tak bardzo, e nie ma ju miejsca na czucie czegokol-
wiek prcz lku. Aco jeli nie zdoam, jeli nie zgadn, jeli zawiod oczekiwania?
w lk jest bardzo, bardzo niewiadomy. Wpltuje czowieka wreakcje tak bardzo,
e pozbawia go uczestnictwa iobecnoci wtu iteraz. Oto koszt tej zabawy pozba-
wianie si ycia. Dlatego wfazie zakochania nie mona wytrwa zbyt dugo. Dlatego
sabnie musi przemin. Czowiek zaczyna rozumie lub choby przeczuwa, e co
jest nie tak, jak by powinno. Jeli nie ma odwagi da kroku wnieznane ku zupenie
nowemu dowiadczeniu, zaczyna nastpn zakochan ptl od nowa iyje wtakim
bezsensie wci iwci, znow, tak samo bezsensown nadziej. Za chwil dowiad-
czy znw tego samego, ale woli by lepy izakochany.
Czasem zdarza si, e ma do tej lepoty itego napicia. Iwtedy podejmuje decy-
zj, by dokona zmiany idowiadczy nowej jakoci lub raczej wogle jakoci. To
kluczowy moment, poniewa dziki tej decyzji ma szans przeistoczy zakochanie
wMio, krok po kroku. Ma szans wyrwa si zakochaniu pierwszej fazie, zwielu
na drodze do Mioci.

Mio dziaa, anie reaguje.

To oznaka iwynik wewntrznej itotalnej wolnoci. Mio dzieje si nade wszystko

ipomimo wszystko. Stale wzrasta idojrzewa. Niezalenie od tego, co si wydarza
bez wzgldu na odpowied lub nawet jej brak Mio JEST. To j wanie tak
wyrnia. Zakochanie jest jedynie reaktywne dawanie za branie handel. Mio
jest bezwarunkowym dawaniem prezentw.

Wzakochaniu czowiek zajmuje si wci kim,

wMioci zajmuje si sob.

Co nie tak? Co nie pasuje do stereotypu?

Trzeba to dobrze idogbnie poj. Wbrew pozorom wzakochaniu wszystko robi
si dla siebie idla swoich egoistycznych korzyci. Jedynie wMioci mona czyni
co dla drugiej osoby idla jej korzyci.
Wzakochaniu tylko teoretycznie jest tak, e czowiek robi tyle dla kogo. Jednak
robi to, by otrzyma co innego dla siebie. Szuka jedynie nowych cieek do spenie-
nia swoich potrzeb (nie wprost) poprzez kogo idodatkowo zrobi to tak, by ten kto
myla, e dosta, anie da. Taka gra: Jak doprowadzi do tego, by dosta? Trudno to
zaakceptowa, poniewa jest to zupenie niewiadome. Jednak robic co dla kogo,
gboko wumyle skryta jest myl okorespondencji do swoich pragnie. Trzeba odwagi,
by to przyzna, ale tak jest. Wzakochaniu bezinteresowno nie istnieje.

Bezinteresowno jest domen Mioci.

122 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

WMioci czowiek ju dowiadcza peni, sam ze sob jest szczliwy. Nie potrze-
buje niczego dostawa zzewntrz, od kogokolwiek. Czowiek Miujcy potrzebuje
obdarowywa to wszystko. Jest wolny iczysty. Sam dostarcza sobie wszystkiego,
co mu potrzebne. To ta rnica jest niezaleny, wolny, twrczy, nieprzewidywalny
idowiadcza bogoci. Czowiek Miujcy potrafi zaj si sam sob ito go wanie
wyrnia. Jest wprost. Nikogo nie wykorzystuje, poniewa wie, e wszystko, co pochodzi
zzewntrz jest namiastk, jedynie substytutem wewntrznej wartoci. Wie, e wszystko
ma wsobie, wic po co miaby tego gdziekolwiek szuka iczeka, e dostanie od kogo
nie oszukuje si. Mio to bezwzgldne bycie wPrawdzie. Sam odkrywa idostarcza
sobie, by nastpnie mie si czym dzieli. Nie moe tego zatrzyma wsobie. To samo si
zniego wylewa. Nie pomiecisz piciu litrw pynu wlitrowym garnku to oczywi-
ste. Lecz zakochanie stwarza iluzj, e istnieje szczcie wtabletkach lub litr za litr.

Mio wyklucza jakiekolwiek iluzje ikalkulacje.

Kiedy zakochanie przemija, znika, odchodzi odchodzi jedynie iluzja. Poza tym
nic wielkiego si nie dzieje. Umys wymyli jakie wytumaczenie istworzy ewentu-
alnie now iluzj. To jedna ze specjalnoci umysu, przynajmniej do czasu, gdy dosta-
nie nowe, bardziej sensowne zadania iinstrukcje do ich wykonywania. Winnym
wypadku szybko poszuka nowego zachwytu. Dzieje si tak, poniewa umys zawsze
potrafi zaradzi temu, co pochodzi zumysu, ijedynie temu. Umys nic nie czuje
to maszyna, ktra jest sam iluzj to sedno wszelkich iluzji ipodstawowa iluzja.
Pojawi si sowa, jeszcze wicej sw, jeszcze wicej iluzorycznych wyobrae aby
tu nie by, aby gdzie przeskoczy. Za chwil wrci ochota do ycia.
Jednak, gdy znika Mio gdy Mio odchodzi, koczy si wszystko, co kiedy-
kolwiek byo wane. Pka serce. Koczy si ycie. Lecz nawet mier nic nie znaczy.
Bez Mioci mier nie ma adnego sensu. Nie jest ani kar, ani nagrod. Nie ma
wniej ani wybawienia, ani nadziei.

Bez Mioci wszystko traci znaczenie.

Inie mwi outracie Obiektu Mioci, lecz samej Mioci. al po stracie Czo-
wieka jest wielkim przeyciem, ale to nie oddaje nawet wjednym procencie wielkoci
tragedii, oktrej mwi.

Gdy Mio odchodzi,

nieskoczono blu naprawd nie ma koca.

Znikn wszelkie sowa, znikn wszelkie obrazy wszystko zniknie. Raptem nie
ma dokd pj. To nie jest kwestia braku ochoty, nie ma takiej opcji po prostu nie
ma dokd i. Wszystko skoczone. Nie potrafimy sobie wyobrazi takiej tragedii, to
nas przerasta. Nie potrafimy wyobrazi sobie koca wszystkiego, co jest. Akoniec
Niebo RAZEM 123

Mioci, to koniec kocw. Wszechwiat waobie? Onie! Wszechwiata ju nie ma.

Znikn wraz zMioci. Nie ma ju niczego, co mogoby by waobie inie ma ju
nikogo, kto mgby by waobie. aoba oznaczaaby istnienie Mioci. Nic nie ma.
Wic, nawet jeeli wydaje si na zewntrz, e nic si nie zmienio, e nic si nie
stao stao si wiele, bardzo wiele. Co si stao? Wszystko, co kiedykolwiek si stao
zaistniao, teraz zniko wniebycie. Tchnienie ycia uszo zwszelkiego ycia. Od
tej chwili jest tylko bylejako. Znika Mio zniko Pikno. Gra Energii zostaa
zatrzymana. Ruch straci sw Rado. Waciwie ruchu ju nie ma.
Jeli umys mgby to przetrwa, zapewne stworzyby jak now, zgrabn iluzj
ina tym koniec. Lecz umys rwnie nie przetrwa.
Najtrudniejsze jest to, e nie ma siy, by przeciwdziaa. Gdy mija zakochanie, poja-
wia si nowe pragnienie, wiara, nadzieja lub zo, napicie inienawi. Wraz zMioci
znika rwnie pragnienie. Znika wiara, nadzieja, zo, napicie. Znika te nienawi.
Mio inienawi to dwie strony tej samej monety, dwie siostry bliniacze. Znw
ta sama Energia. Wic jeli odchodzi jedno (Mio), to wparze zdrugim (nienawi).
Jeeli cokolwiek mogoby zosta, to byby to lk, aycie staoby si nieskoczon fobi.

Mio, gdy odchodzi, zabiera ze sob wszystko,

bo gdy przysza, wszystko przyszo wraz zNi.

Mio (sama) jest Wszystkim.

Nawet Bg znikn, bo to Mio JEST Jedynym Bogiem. Nie ma Mioci nie ma

Boga. Itego wanie zrozumie nie sposb. Przecie Bg JEST bez pocztku ibez koca.
WBogu takie pojcia jak pocztek ikoniec nie maj racji bytu. Bg nie zacz
si inie moe si skoczy. Bg JEST. By moe to nasza podstawowa lub nawet
jedyna nadzieja. Nawet jeeli pomie wnas dopali si, to Boa Iskra jest zawsze.

Mio Bg JEST Nieskoczonym.

Wic to proste:

Mio, tak jak wiato: zawsze JEST.

Mio nie odchodzi, nie koczy si, nie umiera. Tylko my moemy prbowa
odej od Mioci, zaprzecza jej istnieniu, udawa przed sob, e jej nie ma. Pod
warunkiem, e to, czego dowiadczalimy to rzeczywicie bya Mio, anie wytwr
umysu ihormonw. Jeli to bya Mio, to znaczy, e Ona nadal JEST. Wystarczy
dla Niej otworzy serce.

Pomie Mioci wnas nie moe si wypali.

Pomie zakochania owszem, tak.
124 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Pomie Mioci nie ganie, chobymy go prbowali zcaych si ugasi.

Wznosz toast Za Mio.
Nazbyt czsto zapominamy otym, czym jest Mio. AMio to Bg, bo Bg to
Mio. Penia, doskonao, totalno, bez pocztku, bez koca. Mio Bg nie
podlega adnym miarom, adnym warunkom, daniom, pretensjom, czemukolwiek.
Mio ogarnia wszystko bezwzgldnie nie moesz zrobi czego dobrego lub zego,
by Mio bya Ona JEST zawsze.

Mona si zamkn na Mio,

ale nie mona zamkn Mioci.

Kwestia samotnoci.
WZwizku Partnerskim, awaciwie wogle wyciu, jednym zwaniejszych dowiad-
cze jest dowiadczenie samotnoci. To bardzo istotny aspekt.

Samotno jest podstawowym dowiadczeniem.

Samotno towarzyszy nam od pierwszego dnia naszego ycia. Najpierw bylimy

samotni wciemnoci iwodzie, aju za chwil olepio nas wiato izmrozio
powietrze. Wok byli ludzie zawsze s ale to nie zmienia faktu naszej samotno-
ci. Stwarza jedynie iluzj poczenia ztymi ludmi. Tworzymy spoecznoci, ale s
to spoecznoci samotnych jednostek. Wielu ludzi pomylio osamotnienie zsamot-
noci. Osamotnienie wie si zinnym czowiekiem jest, trzyma mnie za rk, to
nie odczuwam osamotnienia, ale gdy puci moj do, to znaczy, e mnie zostawi
osamotnienie. Za samotno jest zawsze taka sama, wewntrzna, indywidualna,
niepowtarzalna, gboka inieogarniona. Nie zaley od czyjejkolwiek obecnoci.

Kady jest Indywidualnym Istnieniem.

Moe jeszcze inaczej. yjemy zludmi, wrd ludzi, razem znimi, aistniejemy
indywidualnie totalnie sami. Kiedy dwoje ludzi poczyo si wMioci izaistnia-
em. Od tej chwili byem sam ze sob. Oni poszli do pracy, myli naczynia, gotowali,
jedli, przeywali setki swoich (znanych tylko sobie) pragnie lub lkw, setki spraw
kade znich byo ze sob samym, aja byem jedynie swoim istnieniem. Pniej sam
si urodziem. Kiedy sam umr, aOni bd wpracy, bd my naczynia, bd
gotowa, bd je, bd przeywa setki swoich (znanych tylko sobie) pragnie lub
lkw, setki spraw kade znich bdzie zsob samym, aja bd jedynie swoim ist-
nieniem. Nawet, jeeli bd ze mn inie bd czu si osamotniony, to itak nadal bd
samotny wswym dowiadczeniu. Moe trudno to zrozumie, moe trudno przyj
lub zaakceptowa, ale tak wanie jest. Ito jest duy yciowy egzamin.
Niebo RAZEM 125

Dla Zwizku Partnerskiego jest to wielkie wyzwanie. Zrozumienie tego aspektu

istnienia jest niezbdne dla dowiadczenia peni Szczcia. Nie przeczy Bliskoci,
Intymnoci, Mioci, Wspczuciu, Akceptacji lub czemukolwiek innemu, co tworzy
Pikno wZwizku wrcz przeciwnie nadaje tym wszystkim zjawiskom gbszy sens.
Aby mg zaistnie Prawdziwy Zwizek Partnerski musi zosta speniony pod-
stawowy warunek. Musz spotka si wiadome, pene idojrzae Indywidualnoci.
Apenia bez dowiadczenia wasnej samotnoci nie istnieje. Jednostka pena rozumie
iprzeywa sw samotno wsposb godny iwiadomy. Tylko taka osoba moe zbliy
si, otworzy przed innym czowiekiem cakowicie. Tylko takie Osoby maj szans
na stworzenie Zwizku Partnerskiego. Bez przeycia wasnej samotnoci nie mona
dowiadczy adnej jednoci ani ze sob, ani zinnym czowiekiem.
Czas na dowiadczenie siebie wsamotnoci sowa przyjd pniej. Kady dowiad-
cza Prywatnego Dowiadczenia. Oto pikno samotnoci. Oto pikno wiata. ycie.
Obfito. Cud.
Niebo.

Zwizek Prywatne Niebo RAZEM

Maestwo, Zwizek, Partnerstwo, RAZEM

jest Mioci wdziaaniu.

To yjca Cao, ktra oddycha. Ma swoj Dusz. Kwitnie lub widnie, wzrasta
lub opada, ale nigdy nie jest nieruchoma. To Organizm tak samo wielki imocny, co
delikatny iwymagajcy staej pielgnacji. To yciodajna materia nie tylko na pozio-
mie fizycznym. To energetyczne perpetuum mobile. Jak pisze Brian Tracy: M-
czyzna ikobieta powinni by niczym dwie pasujce do siebie powki caoci. Nale
do siebie. Ich pozostawanie wdugotrwaym zwizku jest prawdziwym miernikiem
dojrzaoci emocjonalnej. To oczywicie nie gwarantuje wiecznego spokoju.
Wkadym zwizku dochodzi niekiedy do tar. Piknie byoby, gdyby byo tylko
szczcie, ale czasem jest inaczej. Potrzebujemy czasem bodca, by si rozwija,
by wzrasta. Potrzebujemy informacji, drogowskazu iimpulsu do zmiany. Czasem
te momenty postrzegamy jako co trudnego, cho zperspektywy duszego czasu
widzimy wtym ogromny sens, pikno, aczasem nawet palec Boy. Czsto, takie
wanie chwile, poprzedzaj, towarzysz niebiaskim podrom ku nieznanym
dotd radociom. S przedsionkami zupenie nowej jakoci doznawania, przeywania
itworzenia Zwizku. To prezent.
Zwizek tworzy dwoje zupenie rnych ludzi iotym naley zawsze pamita.
Kady czowiek ma prawo mie swoje zdanie na temat rnych spraw. Kady wco wie-
rzy ijako myli ornych rzeczach. Nie da si unikn takich rnic. Kady przeszed
znajom tylko sobie drog drog niepowtarzaln. Mia odmienne dowiadczenia.
Inaczej go wychowywano. Przeywa wiele rozmaitych uczu. Reaguje emocjonalnie
126 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

wrnych sytuacjach wcharakterystyczny, jedyny wswoim rodzaju sposb. Uczenie

si ipoznawanie samego siebie jest ogromnym wyzwaniem, aco dopiero uczenie si
ipoznawanie innego czowieka. Tu znw przypominaj mi si inne sowa Briana Tracy:
Kady znas jest istot skomplikowan. To, e dwoje ludzi si odnajduje iprzez dugi
czas pozostaje razem, jest ogromnym sukcesem. Trudno co doda.
Naszemu yciu, naszej pracy, naszym zwizkom zinnymi ludmi lub ze sob
samym towarzyszy wiele napicia, wiele nacisku, oczekiwa, mniema, osdw, ocen,
wyobrae, aco za tym idzie wiele niezadowolenia, frustracji, rozczarowa. Nam
samym trudno ogarn nasze mentalne twory, aoczekujemy tego od innych. Mamy
oczywicie dobre intencje, ale mimo tego, wten wanie sposb niszczymy pikno swo-
jego ycia. Doszo do nieporozumienia. Polega ono na tym, e wszystko to, co prze-
ywamy, porwnujemy do swoich wczeniejszych doskonaych wyobrae iju nie
moemy si cieszy, poniewa zawsze to, co przeywamy jest jakie zwyklejsze ni
by miao. To tak, jakbymy yli po to, by porwnywa, anie po to, by po prostu y.
Nasz Zwizek zaley tylko od nas samych. Jego atmosfera jest wynikiem tego, co
we wnosimy samym sob. Dbanie oswoje wntrze jest wic podstawow aktyw-
noci, ktr wkadej chwili powinnimy podejmowa.
Niestety my uwaamy, e inne aktywnoci s waniejsze. Inwestujemy siebie
wmiliony niewanych rzeczy lub wanych jedynie na tyle, na ile sami im przyzna-
limy wano. Wiem, to oczywiste, ale wanie dlatego tak trudno otym pamita.
Nie nawouj do rezygnacji zczegokolwiek, nawouj jedynie do ycia wrwnowadze,
do wiadomoci.
Zbyt wiele naszych spraw nauczylimy si cedowa na innych. Zbyt wielu spra-
wom oddalimy si wniewol. Zbyt wiele odpucilimy, adziwimy si skutkom. Sami
powodujemy spustoszenie we wasnym yciu. Nikt nam niczego zego nie robi to
podstawowa prawda. Konieczne jest zrozumienie, e nikt poza mn nie ponosi odpo-
wiedzialnoci za moje ycie. Czyli, jeeli Zwizek Partnerski jest moim udziaem,
to iodpowiedzialno jest moja, nikt nie moe jej przej to rwnie moja sprawa.
Taki jest punkt odniesienia dla wszystkiego, co moesz tu przeczyta. Wic jeeli
wolisz dalej wierzy wtak bzdur, e to kto decyduje otwoim yciu, szczciu,
radoci, zdrowiu, otwoim czymkolwiek, to nie czytaj dalej, bo ci si nie potwier-
dzi. Szkoda czasu, lepiej powi ten czas na znalezienie jakiego nastpnego winnego
isobie ponarzeka. Wiesz, lepiej jest mie wicej winnych, ni mniej. Jeden partner,
jedna teciowa, jeden ssiad, jeden szef, jedno elazko, jeden banknot, jeden polityk,
jedna partia polityczna, jeden nard, jeden Bg, jeden wiat, jeden Wszechwiat lub
jedno cokolwiek iktokolwiek, to naprawd zbyt mao.
Jeeli nie masz pomysw, to wcz ogupiacz telewizor, idaj sobie robi pranie
mzgu. Popatrz, posuchaj ibdziesz mia milion powodw, by sobie odpuci. Jednak
pojawia si pytanie: do kogo chcesz rwna? Pamitaj jeden to za mao, musisz wci
mnoy. Jednak obawiam si, e gdy ju wszystko iwszyscy bd czemu winni wtwoim
yciu, to itak bdziesz mia poczucie jakiego niedosytu. Ego nigdy nie odpuci. To nie
jest droga do szczcia iprawdopodobnie to ju wiesz, skoro to wogle czytasz.
Niebo RAZEM 127

Wic, skoro jest wtobie choby maa iskra (wiem, e jest), to wejd wto dowiad-
czenie. Samo czytanie moe j troszk rozpali. Nie zmieni niczego bez twojego zaan-
gaowania, poniewa do zmiany jest potrzebna twoja Wolna Wola idecyzja. Warto
otym pamita. Rb, co uwaasz iuwaaj, co robisz.
Dlaczego ostrzegam? Poniewa moesz poczyta iznale sobie dziki temu nowe
powody do narzeka, do ualania si nad sob, jeeli zamiast si otworzy, bdziesz
poszukiwa hakw lub niemoliwoci. Wic ci uatwi. Jest wiele hakw iwiele
niemoliwoci, awszystkie s wTwoim umyle.
No c, tak to wyglda. wiat si zmienia. Awaciwie to nie wiat, on zawsze Jest
jaki jest jest naszym odbiciem. To my si bardzo zmieniamy, pragniemy jakiej
nowej jakoci, co nas od wewntrz nurtuje, co nam nie daje spokoju. To woanie
naszej Duszy. Zapomnielimy jej jzyka, ale ten nieodparty impuls jest wnas nadal tak
silny. Na pocztku jestemy nieco pogubieni, ale to zupenie oczywiste. Kiedy zmie-
niasz miejsce zamieszkania przeywasz podobne rzeczy, asi nie dziwisz. Tu mamy do
czynienia zowiele wiksz przemian, wic trudno si dziwi naszemu zagubieniu.
Nasz umys, nasze ego chce zasia wnas wtpliwoci to do oczywiste rzdzcy
lubi rzdzi. Sam si mianowa krlem iwzwizku ztym zawsze dowiadcza lku, e
to zostanie odkryte. Wtedy stanie si niczym, atym wanie jest. Nasze ego jest przy-
czyn wikszoci naszych problemw. Stwarza je tylko po to, by je niby rozwiza.
To jest sposb na trzymanie nas wprzekonaniu, e jest niezbdne. Trzyma nas wilu-
zji. Dlaczego? Poniewa iluzja nie moe stworzy czego poza iluzj, aego jest jedynie
iluzj. Wic im duej tkwimy wiluzji, tym duej tkwimy wszponach, wniewoli ego.
Inaczej mwic: Ten kto Jest Rzeczywisty, jest wiziony przez to, co nie istnieje.
Wci mwimy otym samym owyborze. Wszystko jest naszym wyborem.
To tkwienie wniewoli rwnie. Naleaoby powiedzie, e nie tylko si na to godzimy,
wybieramy to to zbyt agodna wersja. WRzeczywistoci my to sobie sami stwa-
rzamy swoim dziaaniem lub nie-dziaaniem tak naley powiedzie. Wic pojawiaj
si ponownie pytania: Kiedy stworzysz sobie co innego? Kidy stworzysz to, czego
chcesz, to czego pragniesz?
Nasza odpowiedzialno jest podstawow spraw dla wszelkich innych naszych
spraw. Nie moe by mowy oZwizku lub czymkolwiek innym, zanim nie wyjani si
tej kwestii. Nie ma wikszego sensu wchodzi wcokolwiek, chyba, e chodzi komu
oczysto teoretyczne zabawy.
Warto mie wiadomo, e wszystko, co dotyczy Zwizku My, zawiera wsobie
indywidualno Ja. Nie ma sensu pisa dwch ksiek, bo jedno zdrugim jest nie-
rozdzielne. Piszc oMy, zajmujemy si Ja. Ja jest zanurzone wMy, jak nasze
ciaa wpowietrzu, ktre je otacza. Kiedy wchodzisz do wody, czujesz to zetknicie
bardziej namacalnie, poniewa wod nie moesz oddycha. Powietrzem oddychasz,
wchodzi wciebie iwychodzi. Woda ma wiksz gsto ni powietrze, wic czujesz
jej dotyk. Nawet jeeli temperatura powietrza jest nisza lub wysza ni tempera-
tura twojego ciaa, to itak jest trudniejsze poczucie dotyku powietrza, cho wtakiej
sytuacji bardziej moliwe. Jeli uwiadomisz to sobie bdzie ci atwiej, gdy wyjdziesz
128 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

zwanny lub zdomu zim. Kiedy wchodzisz wprzestrze nieprzyjemnej woni, to czu-
jesz to wgardle lub wnozdrzach, ale nie na plecach lub doniach. Twoje skra nie czuje
zapachu, amoe czuje, ale nie jest to wiadomie przez nas odbierane.
Wic traktuj t podr jak swoj indywidualn podr, poniewa inna podr nie
istnieje. Zkimkolwiek by podrowa, dokdkolwiek, kiedykolwiek zawsze jest to
jedynie twoja indywidualna podr.

RAZEM
jest tak samo okreleniem Zwizku Partnerskiego zdrugim
czowiekiem, co Zwizku Partnerskiego zsamym sob.

Pamitaj otym.

Budowanie Prywatnego Nieba RAZEM

Jest wiele zwizkw penych Harmonii, Mioci iSzczcia. Emanuje znich spokj,
ciepo, rado. S pene zrozumienia, ufnoci iprzepywu. Patrzc na takie Pary
odnosi si wraenie, e midzy nimi po prostu tak si dzieje. Zazwyczaj nie bierzemy
pod uwag, e czsto za tym obrazem kryje si wiele lat wzajemnej, cierpliwej, pe-
nej Mioci nauki. Wiele rozmw, wiele udzielonych sobie wzajemnie informacji,
awszystko po to, by y wNiebie. Czsto, do gowy nam nie przychodzi, e za tym
obrazem kryje si staa wola ideterminacja do tego, by codziennie zabiega isamemu
tworzy swoje szczcie. Zapominamy, e ta przepikna melodia powstaje zzestroje-
nia dwch serc, bijcych niepowtarzalnym rytmem. Wstpem za do tego zestrojenia
dwch serc jest zestrojenie swojego serca. Zazwyczaj skupiamy si na przejawach tego
pikna ichcemy naladowa zachowania, podczas gdy przeczuwamy, e tajemnica tkwi
itak gdzie indziej, wgbi. Ipadaj tak czste pytania: czy to moliwe rwnie dla
mnie, dla nas?, jak to osign?, od czego zacz?, jak wyruszy wt podr?.
Przeywamy tak sam wielk nadziej, e warto, co lk, e si nie powiedzie. Prawda
jest jednak taka, e powiedzie si kademu, kto rzeczywicie chce.

Decyzj podstawow, jaka jest koniecznie potrzebna

stanowi okrelenie kierunku wasnego kierunku zmierzania.

Wielu ludzi nie wyznacza kierunku. To bd. S niesieni wiatrem wzaska-

kujce miejsca. Ichocia maj poczucie wielu odbytych podry, penych dozna
i rnorodnych pamitek, tak te nie maj poczucia, e gdzie doszli. Trudno
jest doj do miejsca, do ktrego si nie zmierza. Oczywicie to moe by rwnie
fascynujce, moe dostarczy wielu niesamowitych przey. Jeli celem jest dozna-
wanie niespodziewanego, to wszystko gra. Taki cel, taki wynik. Ale pojawia si
pytanie, co to ma wsplnego zbudowaniem Zwizku, ze wsplnym kierunkiem,
celem, szczciem.
Niebo RAZEM 129

Chodzi nam raczej oeksplorowanie tu iteraz, ni podr std do tam. Zrozum to,
cel celem, ale nie mona uzaleni si od jego osignicia, jeeli jest gdzie tam. Warto
zmierza, ale bez uzalenienia, bez przywizania. Wyjanijmy, zawsze s przynajmniej
dwa cele wjednej chwili. Jeden jest speniany wTu iTeraz, adrugi jest gdzie tam. Oba
mog by wane, ale Tu iTeraz jest podstaw wszystkiego. Tam moe by pikne, ale
jeeli Tu iTeraz nie jest, to koniec drogi do tam. Poniewa droga do tam prowadzi
przez Tu iTeraz. Nie mwimy osprzecznociach, wogle nie ma adnych sprzecznoci.
To bdzie si zdarza do czsto, ale to wspzalenoci, anie sprzecznoci.
Cele mog by bardzo rne iwszystkie mog by szczytem szczcia, ale warto
zna SWJ cel. To jedyny sposb na osignicie go, czyli na przeywanie szczcia.
Bdzie moliwe iradosne, jeli bdzie rozpoznane, gdy si speni. Uywajc przenoni,
jedni buduj wieowce, drudzy wille zmansardowym dachem, jaszcze inni potrze-
buj paacu zpolem golfowym ibasenem. S tacy, ktrzy potrzebuj mieszka wlesie,
wgrach lub nad wod itacy, ktrym wystarczy mieszkanie na 15 pitrze (takie same
jak na 11 lub 3) itylko meble maj inne. Aco ztymi, ktrzy chc mieszka na maej
odzi pywajcej po bezkresie itymi, ktrzy chc mie swoje 4 hektary, by spacerowa
ioddycha wrd drzew? Kady moe czu si szczliwy, e ma to, co ma. Kady
moe stworzy sobie Swoje Prywatne Niebo ione mog by zupenie inne.
Moesz mie cokolwiek zechcesz, ato itak nie ma wikszego znaczenia. Nie jest
sednem sprawy twojego szczcia. Poniewa szczcie nie wynika zposiadania, lecz
zumiejtnoci postrzegania tego, co si ma, zumiejtnoci cieszenia si to kwestia
wewntrzna, anie zewntrzna. Cokolwiek by mia, wszystko zaley od znaczenia,
jakie temu nadasz wswoim umyle. Ijeszcze jedno wkontekcie RAZEM. Jeli spo-
tkae tego czowieka, bez ktrego Twoje Niebo nie moe istnie, aJego Niebo bez
Ciebie, to masz to, co najwaniejsze.

Nie moesz stworzy Nieba zKim, kto Ci nie potrzebuje

wswoim Niebie lub, Kogo Ty nie potrzebujesz wTwoim.

To raczej budowanie sobie pieka.

Dodajmy rwnie co, co jest zupenie jasne ioczywiste:

Wsplne Niebo jest moliwe tylko dla tych,

ktrzy s ju wswoim Prywatnym Niebie.
Jedynie dla tych.

Tak, wic gdy ju jeste zczowiekiem, dla ktrego jeste Niebem iktry jest Nie-
bem dla Ciebie, moecie zaj si budowaniem Niebiaskiej Wsplnoty, Relacji, Jed-
noci. Dopiero wtedy to wane.
Na pocztku drogi dobrze jest zna odpowied na pytanie: Czy jestemy dla Sie-
bie Niebem? (jest tu pewna celowa izamierzona dwuznaczno: dla siebie wzajemnie
idla siebie samego dodaje, by jej nie przeoczy).
130 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Kiedy to jest jasne, przychodzi moment na dookrelenie kryteriw, ktre bd

wskazywa, e zmierzamy wtym kierunku, ktry wybralimy, ktrego chcemy ie
zmierzamy RAZEM. Wielu ludzi buduje Niebo dla Kogo, ale nie zKim, apewnego
dnia okazuje si, e s samotni. Wzbudza si wiele pretensji ialu. To bardzo smutna,
tragiczna chwila. Nawet wtedy mona wiele zrobi, ale nie wszyscy radz sobie zemo-
cjami, ktre krzycz: Nie wybaczaj! Ten czowiek zepsu Twoje Niebo. Raptem, to
kto jest winien. Koczy si wsplne. Nie istnieje wjednej chwili RAZEM. Waciwie
nadal istnieje, ale jest nieco inna atmosfera. Wspodpowiedzialno nagle znika. Wiem,
e wMioci najwaniejsze jest serce, ono wszystkim rzdzi, ale to nie znaczy, e gowa
si nie przyda, ona te ma wtym udzia. Twoja gowa jest dla Twojego serca uywaj jej.

Miejcie dwie gowy ijedno serce.

Wnastpnym kroku bardzo wane staje si ustalenie sposobw zmierzania, czyli

jak chcemy, ajak nie chcemy zmierza.
Jest to wane, bowiem czsto chcemy tego samego, ale nasze wyobraenia jak to
uzyska lub ofiarowa s zupenie inne. Komplikacje wtakiej sytuacji s nieuniknione.
To tak jak zprezentem, ktry mia ucieszy, asta si pocztkiem koca przyjani.
Przykad. Wyobra sobie czowieka, ktry kupuje pikny bukiet kwiatw. Ssiedzi
wpromieniu kilometra wiedz, e kupi kwiaty. Wszyscy go podziwiaj, aon jest taki
dumny zsiebie. Co za wspaniay czowiek. Taki romantyczny. Jaki zakochany. sy-
cha wkoo. Przychodzi do domu, kadzie kwiaty na stole: To dla Ciebie Kochanie.
Imoe nawet jest zaskoczony, e Ona si nie cieszy. Czemu si nie cieszysz? pyta.
Wodpowiedzi syszy: Rzeczywicie, kupie sobie pikne kwiaty. Ich zapach roz-
szed si po wielu domach, zanim je tu przyniose. Wszyscy wok maj tyle radoci.
Teraz kadziesz je na stole. Pewnie chcesz, ebym wstawia je do flakonu, ktry te
sobie kiedy kupie. Zczego mam si cieszy? Ty dostae kwiaty, ludzie dostali duo
romantyzmu, aja mam posprzta. Zczego mam si cieszy?
Kwiaty dobry pomys, ale sposb realizacji c, taki sobie.
To tylko drobny przykad, obrazujcy mechanizm zupenie rozminitych oczeki-
wa, co do sposobu. Ajeli bd to sprawy wiksze?
Moe jeszcze inny przykad. Dwoje ludzi yje razem. Cay rok robi wszystko
RAZEM. Pracuj, utrzymuj dom, zaatwiaj wsplne sprawy caa proza ycia.
Przychodzi czas urlopu, odpoczynku poezja ycia ico robi? Wyjedaj NIE-
-RAZEM. On mwi: Musimy od siebie odpocz, aOna potrzebuje czasu Wspl-
nego witowania (lub odwrotnie). Co za tragedia? Oboje maj rne wyobraenia
sposobu realizacji Nieba.
Pamitam tak histori. Pewien mczyzna jada przynajmniej trzy razy wtygo-
dniu ogrkow, ktr gotowaa mu jego ona. Pewnego razu nie byo ogrkw wdomu.
ona mwi: Kochanie, wiem, e jadasz ogrkow trzy razy wtygodniu od czter-
dziestu lat. Wiem, e bardzo lubisz. Przykro mi, e dzi nie moesz zje zapomnia-
am kupi ogrki.
Niebo RAZEM 131

M mwi: Ale Kochanie, jadam ogrkow, poniewa nie chc Ci robi przykro-
ci, bo tak lubisz j gotowa.
ona mwi: Nie cierpi jej gotowa! Robi to, bo Ty lubisz t zup ponad wszyst-
kie inne.
M mwi: Nie cierpi ogrkowej.
Wniosek: Oboje zgadywali, co bdzie dobre dla drugiego. Ona gotowaa ogrkow
przez czterdzieci lat mylc, e to najlepszy kulinarny sposb zadowolenia ma. On
natomiast jad mylc, e wten sposb uszczliwi on. Mogli po prostu ustali, co
ktre lubi ijak bd si wzajemnie uszczliwia. Zaoszczdziliby sobie wiele nerww
isporo pienidzy na ogrkach.

Ta/Ten czy to?

Najrzadziej si nad tym zastanawiamy, ajest to pierwsza inajwaniejsza zrzeczy, nad
ktrymi zastanowi si trzeba przynajmniej na paszczynie partnerstwa.
Czy to jest Ten Czowiek, czy raczej to, co od Niego otrzymujemy?
Czy rzeczywicie moemy to co dosta jedynie od Niego, czy od kogokolwiek?
Czy jest On (ten czowiek) niezastpionym Darem sam wsobie?

Inaczej mwic:
Czy to On/Ona?
Czy to to?

Nie lubimy tych pyta, s bardzo trudne. Zmuszaj do dogbnych przemyle, do

zupenej szczeroci wobec siebie samych iinnych. Tkwimy wtylu ukadach, e sami
nie potrafimy ich zliczy. Niektre s tak utrwalone, e wydaj si rzeczywistoci
ido gowy nam nie przychodzi, e to tylko ukady wytwory naszej chorej fantazji.

System samooszukiwania si jest tak dalece zaawansowany,

e trudno dotrze do prawdy.

Niepokj samych poszukiwa jest zbyt duy, by chcie poszukiwa. Czasem wciszy
dociera do nas abstrakcyjno naszego niby ycia iwytwarzamy natychmiast haas,
by dotrze nie mg. Zawsze jest co jeszcze do zrobienia, do zyskania, do stracenia.
Zawsze jest nad czym pomyle zamiast. Objawiaj si nasze wszelkie lki, ajest ich
sporo. Lecz my wytrenowalimy si wunikaniu swoich lkw. Jestemy wtym dosko-
nali, lecz to najgorsza zistniejcych doskonaoci upada doskonao.
Najbardziej boimy si spotka samego siebie ito nas tak naprawd przeraa wspo-
tkaniu Anioa mierci. Nie boimy si Jego, boimy si, e musimy si spotka zsamym
sob wPrawdzie inie ma ucieczki. Tego si boimy. Wiemy, e wtedy opadn nasze
wszelkie iluzje. Tego si boimy. Przestan dziaa wszelkie ukady. Tego si boimy.
Azbyt czsto tkwimy wukadach.
132 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Nasza praca jest ukadem. Nasz zwizek jest ukadem. Nasze relacja, nasze przyja-
nie, nasze wrogoci s ukadem. Nasze ycie jest ukadem jednym wielkim ukadem,
jedn wielk gr zwicej, ni jedn niewiadom. Przeczuwamy, e nie powinno tak
by, ale jest. Pierwsza niewiadoma: Kim jestem?, druga: Co znaczy y?, trzecia:
Bg. Pewnie jest jeszcze wiele innych niewiadomych.
Czasem atwo przeoczy, e odpowiada nam pewien ukad. atwo si przyzwy-
czajamy, aperspektywa rozpoczynania wszystkiego od nowa najczciej nas przeraa.
Zapominamy, e stawk jest nasze ycie. Mylimy, e wanie onie dbamy, ado gowy
nam nie przychodzi, e wicej moe by straty, ni zysku (ztego itakiego dbania).
Jeeli trzymamy si czego, anie Kogo, to rujnujemy Kogo isiebie, Jego iswoje
ycie bowiem nasze wogle nie istnieje. Waciwie nie marnujemy swojego ycia,
my go wogle jeszcze nie dowiadczamy. Przez trwanie przy Kim, ale tylko dla cze-
go, opniamy swoje iJego (Jej) narodziny. Brzmi strasznie. Tak naprawd straszne
nie jest. Nie straszniejsze ni otpiaa wegetacja zdnia na dzie.
Waciwie jedyny kopot polega na tym, e trudno jest czasem rozsdzi iby pew-
nym jak to waciwie jest. Trudno by cakowicie pewnym. Zwaszcza, e potrafimy
sobie wmwi wszystko, co tylko chcemy inie musi to mie nic wsplnego zjakkol-
wiek Prawd.
Mamy wsobie wiele nie wyraonych pretensji iogromne pokady gniewu. Mamy
wiele skrytych marze, pragnie, wyobrae. yjemy skryci, anasze ycie toczy si
poza nami. Rozczarowanie zastpio rado. Nawet nie walczymy oto, czego chcemy
wolimy narzeka na wiat, na Boga, na politykw, na kogokolwiek lub cokolwiek.
Tak, nasz szef jest winny, nasz partner jest winny.

Zwizek peen zwizkw

Rzadko sobie to uwiadamiamy, ale nasz Zwizek nasze RAZEM jest pene zwiz-
kw. Wielu znich nigdy nie mamy wiadomoci, ainne jedynie czasem przeczuwamy.
Nawet te, ktrych istnienia (lub raczej ladw istnienia) jestemy pewni, nie zostay
odpowiednio zakoczone, domknite, awiele znich, pewnie nigdy si nie skocz.
Zwizek zmatk, zojcem, zsiostr, zprzyjacielem, zprzedszkoln sympati.
Wczeniejsze zwizki pene zakochania ipene rozpaczy. Cae mnstwo zwizkw.
Ikady znich pozostawi jaki lad. Trudno to sobie wyobrazi, ale zakcenia, pro-
jekcje, skojarzenia przecigaj si pomidzy sob. Wtym, co teraz, jest wiele tego,
co kiedy stanowczo wicej, ni nam si wydaje.
Amoe te niedomknite niby zwizki, to jedynie wygodne wymwki? Dziwnie
zabrzmi, ale jest to bardzo moliwe. Gdyby si bowiem dokadnie zastanowi, to

Jedynym Zwizkiem, ktry ma na wszystko wpyw, objawia

si na milion ijeden sposobw, to Zwizek zSamym Sob.
Niebo RAZEM 133

Moe (jedynie) ten Zwizek jest zupenie nie-uleczony, zaniedbany jak zawsze
by. Moe wszelkie rany zniego si bior. Moe to nawet te same rany, ktre objawiy
si lub nadal objawiaj we wszystkich innych zwizkach.

Ostatecznie, jeeli kto nosi jak ran wsobie,

to wszystko, zczym si styka, jest poranione.

Wygodniej jest myle, e to kto inny jest za co odpowiedzialny, e dawne

rany krwawi, poniewa wtedy mona sobie odpuci idalej sobie spokojnie cier-
pie. Adodatkowo, kto ponosi odpowiedzialno. Ale wygodne tak samo, jak
niedorzeczne. Mona si latami nad sob uala inic nie zmienia, zero ryzyka. Tyle,
e to jeden zlepszych sposobw na wewntrzne gnicie. Iwaciwie nic ztego nie
wynika, no moe poza przewidywalnoci zupen. Mam na myli, e niewtpliwie
to, co byo przeszoci, bdzie te przyszoci. Przejawi si inie bdzie zaskoczenia,
da si prosto wyjani.
Na marginesie mamy tu bardzo ciekawe sowo: wyjani wy, ja ido tego
ni. Taki przypadek?! Skde znowu. To nie przypadek nimy wicej, ni
mylimy (ni nam si zdaje). Tak, niestety mylenie nie jest nasz najsilniejsz stron.
Bowiem, gdybymy przez chwil pomyleli, to bymy si natychmiast przebudzili
istworzyli sobie inny wiat. Lecz nie robimy tego. Przyjlimy, e wiat jest taki, jaki
jest iju Bg tak chcia. Nieza bzdura. Aco ze sowami: Idcie iczycie sobie
Ziemi poddan? Taki arcik ze strony Boga? Nie sdz. To powane zaproszenie,
anawet przykazanie, lub wrcz Boy nakaz. Imy mwimy: Bj si Boga. Co za iro-
nia. Akurat Boga, to boimy si najmniej (niestety!).
Zapominamy oJego sowach, zapominamy oJego przykazaniach, zapominamy
oJego Mioci, anawet zapominamy, e On Jest, Jest Zawsze iWszdzie czyli
Wieczny iWszechobecny. Kt znas ma tego sta wiadomo? Pamitasz, e Bg
jest wsklepie, na ulicy, wkinie, wtwoim samochodzie, wszpitalu, e jest wtwoim
dziecku, matce, ojcu, onie, mu, wkadym? (Tak, we wrednym ssiedzie rwnie
lecz ssiad twardo pi itylko ni swoje ycie, tak jak kady (lub wielu) znas).
Wpojono nam, e Bg jest wkociele. Co za szkoda. Przecie przyjmujesz Go do
Siebie wbiaym opatku to jego Mistyczne Ciao wic Jest te wTobie iwszdzie,
gdzie Ty jeste. Pamitasz otym? Anawet, jeli Go nie przyjmujesz wpostaci Chleba,
to jeste stworzeniem Boym, na obraz ipodobiestwo Boe Jeste ywym prze-
jawem Boga ywego. Tak, owszem, to zobowizuje. Dlatego czsto wolimy myle
osobie jedynie, jak ogrzesznikach niegodnych czegokolwiek. To rwnie wygodne.
To naprawd wygodny sposb, by od siebie nie wymaga, by sobie odpuci. Oto czo-
wiek mistrz uudy.
Tak naprawd, to utkwilimy.
134 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Martwy punkt
Co to oznacza, utkwi wmartwym punkcie?
To bardzo ciekawe zagadnienie.
Wiadome jest, e ycie to ruch, wic martwy punkt jest (jak zsamej nazwy wynika)
przeciwiestwem ycia. Ruch dokonuje si jedynie wteraz ycie toczy si jedynie
teraz, wic martwy punkt jest wnie teraz.

Martwy punkt powstaje wtedy, gdy czowiek utkwi

wprzeszoci lub utkwi wprzyszoci.

Tak, to jedynie utknicie wiluzji jedno idrugie tym wanie jest.

Gdy tak si dzieje, teraz jest opustoszae, martwe. Nie jest puste inie jest nie-
ywe, to inna kwestia istnieje zawsze energia potencjau. Jest jedynie opustoszae
imartwe. Nie ma osoby, ktra moe ten potencja wykorzysta, przejawi, oywi. Ta
osoba utkna wkiedy (wbyo, wmogo by, wbdzie lub wmogoby by).

Wmartwym punkcie dzieje si wiele mentalnie,

cho nie jest przeywana chwila.

wiadomo chwili znika, ale nie wtaki sposb, jak wbogoci. Wbogoci trzeba
by obecnym, awmartwym punkcie nie ma obecnoci. Bogo jest stanem penego
przeywania tu iteraz, martwy punkt jest stanem mentalnej wycieczki inie ma
kontaktu ztu iteraz. Tu iteraz jest oddawane myli zkiedy.
Trzeba to poj.

Tu iteraz jest pomidzy czasem, jest klinem, jest

t bezczasow przestrzeni, ktra jest wcinita
pomidzy byo (przeszo) ibdzie (przyszo).

To przestrze bez czasu. To przestrze obecnoci. Umys nie ma do niej dostpu.

Zwr uwag, e umys moe opisa jedynie to, co si ju zdarzyo, albo to, co dopiero
moe si wydarzy, ale nie to, co si aktualnie wydarza. Musi nastpi mae przesuni-
cie. Umys nie ma kontaktu ztu iteraz. Umys widzi chwil tu po lub tu przed.
Tu iteraz moe by jedynie dowiadczeniem poza-umysowym, to dowiadcze-
nie nieopisywalne, to dowiadczenie zpoza czasu.

Wic, martwy punkt jest utraceniem tego dowiadczenia na rzecz

myli, na rzecz mentalnego procesu osadzonego wkiedy.

Jest to podr wczasie przeszym lub przyszym, awic wczasie, ale jednoczenie
jest rezygnacj zbycia wjedynie wartociowym iwanym czasie wtu iteraz
przestrzeni wiecznoci, czyli bezczasowoci.
Niebo RAZEM 135

Teraz to ta chwila, ktrej nie mona zmierzy, ktra nie

jest czasem, ktra jest tylko obecnoci to wieczno.

Martwy punkt, to rezygnacja zwiecznoci.

Wyciu wyglda to tak. Dwie osoby przebywajc razem inwestuj wprzekony-

wanie siebie, kto ma racj, wktni, wwyjanianie setny raz minionych bdw lub
nawet sukcesw, ktre trzeba komu przypisa. Inwestuj kolejn chwil wsowa na
temat byo ibdzie. Nie dostrzegaj, e mija wanie kolejna wieczno, wktrej ich
nie ma. Mogliby dowiadcza siebie wciszy, wprzytuleniu, wrozkoszy, ale oni maj
wane tematy do omwienia. Nic ztego nie wynika, ale itak nie mona ich pomin.
Umys wierzy, e co mona wyjani raz na zawsze. Nigdy jeszcze to si nikomu nie
udao, ale itak wielu ludzi wci wto wierzy, e si da iprbuje. Wten sposb traci
swoje ycie najwicej ludzi na wiecie. Wic wyjaniaj iwyjaniaj. Pojawia si wiele
sw, nowych, by opisa stare iwiele nowych nieporozumie. Zabawa bez koca ibez
sensu. Nieskoczony proces rezygnacji zobecnoci.
Szkoda. Bdzie jeszcze tyle czasu na wspomnienia, gdy ktrego zabraknie. Wtedy
mona rozwaa, co by byo gdyby?. Itak nie ma ju tej osoby. Nie szkoda wsplnego
czasu, bo ju go nie ma. Teraz mona wspomina lub marzy. Ale po co to robi, gdy
mona przeywa obecno? ycie trwa tak krtko.

Jeli nie zanurzysz si wbezczasowej chwili, wwiecznym

teraz, to ycie naprawd trwa bardzo krtko.

Tylko wteraz masz do dyspozycji wieczno.

Posuchaj starych ludzi, ktre chwile wspominaj, gdy s ju sami? Tak, zdecydowa-
nie te, wktrych przeywali obecno, te, wktrych dowiadczali wiecznego teraz.
Czemu? Bo jedynie te warto wspomina. Bo te wanie s tym, co nazywamy ycie.
Zawsze po latach wspomina si wanie t chwil. To jest chwila ycia dowiadcze-
nie bogoci wtu iteraz. Martwy punkt, to okrelenie zdarzenia utraty tej wanie
chwili. Sama nazwa martwy punkt wskazuje na nieobecno ycia. Mona powie-
dzie, e to jedynie przenonia. Ajeeli nie tylko? Co wtedy?
Chocia, jeeli kto stwierdza: utknem wmartwym punkcie, to oznacza, e na
chwil musia mie przebysk wiadomoci. Zauway, e dzieje si co wjego umyle
bardzo intensywnie, e wczym mentalnym uczestniczy, e to go wsysa ie co jest
nie tak, bo ma poczucie nie ycia. Czuje, e co go omija, e co wartociowego traci.
Czuje przez moment bl swego serca icierpienie swej duszy. Przez moment musia
odczuwa jaki rodzaj zagubienia, osamotnienia, rozpaczy lub cokolwiek innego.
Musia poczu te buzujce emocje. Musia poczu to podzielenie wsobie umys
gdzie iemocje gdzie. Taka chwila olnienia, wiadomoci.
136 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Czowiek ztakim przebyskiem dowiadcza troszk cierpienia, bo zaczyna sobie

uwiadamia, co traci. Dopki nie zauwaa, nie ma wiadomoci, e inwestuje wiluzj.
Wydaje mu si, e co wanego robi, przemyla, rozwizuje, itp. To moe trwa latami
imona si nie wyrwa. Ostatecznie chwila mierci ciaa jest szans, anawet wciska
wt wiadomo. Ile rzeczy staje si wtedy nie wanych, bez znaczenia. Centrum staje
si dowiadczenie tej chwili, dowiadczenie obecnoci. Czas przestaje istnie. Wyania
si bezczasowe wieczno. Chocia, czy ja wiem, wielu ludzi nawet wtakiej chwili
stara si uchwyci jakiej myli, jakiego wspomnienia, jakiego marzenia i(te) trac
nawet t wyjtkow chwil. To zupeny brak pogodzenia, zupeny stan zablokowania
czucia, zero obecnoci.
By moe wanie dlatego wielcy mistrzowie chodzili cicho wok swych medytu-
jcych uczniw ico jaki czas, niespodziewanie uderzali ucznia kijem by nie prze-
sta by obecny tu iteraz. wiczyli swych uczniw, by przeywali najcenniejsze
bezczasow chwil wiecznego tu iteraz. wiczyli swych uczniw, by nigdy nie
dowiadczyli martwego punktu.

Wmartwym punkcie najczciej pojawia si pytanie: dlaczego?

Straszna puapka, poniewa konsekwencj pytania dlaczego? jest wyanianie si

po raz kolejny rzeczy nieistotnych, ktre nabieraj wci wikszego znaczenia (nie-
stety). Nieistotno tak si powiksza, e wszystko, co rzeczywicie istotne zaczyna
wniej zanika. Przestaje istnie pikno, ktre nie potrzebuje powodu do istnienia,
awmartwym punkcie nic nie moe dzia si bez powodu. Nawet, jeeli wszystkie
powody s jedynie wymylone, to musz istnie wmartwym punkcie speniaj rol
kleju dla caej nieistotnej historii.
Pomyl, tyle nieistotnych faktw, pomieszanych dawno znacze, nielogicznych ci-
gw logicznych, dowodw, znakw zapytania to wszystko trzeba jako sklei wcao.
Problem wtym, e nie istnieje wersje ostateczna. Zmiana jednego niuansu rozpoczyna
wszystko od nowa, od nowa, od nowa ibez koca. Oto puapka martwego punktu.
Tkwienie wmartwym punkcie jest podobne do koyszcego si odwanika na
sznurku lub do starych zegarw, ktre byy napdzane przez serce zegara przemiesz-
czajce si zlewa na prawo wci iwci bez koca. Wtej metaforze tu iteraz
jest dokadnie pomidzy ruchem wlewo aruchem wprawo, na dole, wnajgbszym
miejscu okrgu. Przez ten punkt wahado przelatuje najprdzej. Rozpdza si ca
drog, by przekroczy ten niebezpieczny punkt tu iteraz, apo chwili ju zaczyna
hamowa, by zawrci iznw si rozpdza, przekroczy punkt, znw hamowa
iznw si rozpdza. Itak bez koca. zatrzyma si wtu iteraz niej jest wcale tak
atwo. Zlewego ruchu (przeszo) wpadasz wprawy ruch (przyszo) ina zmian.

Byo bdzie, byo bdzie, byo bdzie, aTERAZ

jest pomidzy, wci najmniej zauwaane.
Niebo RAZEM 137

Itak przez lata, przez wieki. Widzimy ruch przeszo przyszo, atu iteraz
znika nam sprzed oczu, bo jest punktem najbardziej nieruchomym inajszybciej
mijanym przez stale ruchome serce zegara. C, trudno si dziwi, zegar mierzy
czas, atu iteraz jest poza czasem. Nawet nie wiadomo, gdzie to jest na okrgu jest
po prostu pomidzy przeszoci iprzyszoci. Jest to bezruch pomidzy ruchem
wlewo iruchem wprawo. Jake to nieuchwytne. Jake trzeba by obecnym, by tego
wogle dowiadczy. Zdecydowanie, bycie wmartwym punkcie jest prostsze, bardziej
namacalne, bardziej opisywalne.

Kady, kto dowiadcza tu iteraz ma

kopot zopisaniem go. To standard.

Kady, kto dowiadcza martwego punktu, moe

wiele onim powiedzie. To rwnie standard.

Jak wida, wdrodze do Prywatnego Nieba jest wiele do zrobienia, azaczyna si

wszystko od rzeczy prostych.
To przypomina szko. Zjednej klasy, po zdanych egzaminach mona i do nastp-
nej. Zwizek jest nierozerwalnie zwizany zrozwojem. Komunikacja to podstawa.

Mona miao powiedzie, e wchwili, gdy kocz si

rozmowy, koczy si zwizek. Umiera wciszy.

Dlatego wanie czasem ludzie robi rne dziwne rzeczy, by wywoa chocia
krzyk. Lepsza taka reakcja, ni adna. Przynajmniej wiedz, e s wani. Nie krzyczysz
na ludzi, ktrzy nie s dla Ciebie zjakiego powodu wani. To sfrustrowane woanie:
Krzycz do mnie, na mnie, ale bd ze mn wkontakcie. Zauwa mnie. Obojtno
wZwizku Miosnym jest chyba jedn ztych rzeczy, ktre najbardziej bol.

Po co to wszystko?
Oco wtym wszystkim chodzi?
Czego tak pragniemy, e a tak walczymy?

Intymno Razem
Pragniemy intymnoci. Ale by bya moliwa intymno potrzebne jest bycie prawdzi-
wym. Nie mona tu nic udawa to znaczy mona, ale to nic nie da. Przeyjemy by
moe mi chwilk, ale na pewno nie intymno.

Intymno jest stanem, anie zachowaniami.

To trzeba zrozumie.
138 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Intymno jest wsercu, anie wdoniach lub oczach.

Bez bliskoci, zaufania, akceptacji, zrozumienia, prawdy, czystoci, otwartoci

imioci intymno nie zaistnieje.
Mylimy ointymnoci jak oczym wielce upragnionym idobrze, e tak jest, ale
kada rzecz ma wsobie wiato icie. wietlan stron jest wszystko to, co sobie
wyobraamy pozytywnego. Acie? Cienist stron jest konieczno podjcia ryzyka.
Intymno bowiem wymaga zupenego odkrycia si przed drugim czowiekiem.
O, to tylko wydaje si atwe. Popatrz na zwizki wok ciebie. Ile znich yje, oddycha,
ttni, aile jedynie tkwi wsztywnych rytuaach? Rytuay te maj swj sens, ale nie
zamiast bycia, nie zamiast ycia.

Aby przey intymno, trzeba zdecydowa si na skok wnieznane.

Trzeba umie zrezygnowa zitak wtpliwego (wyobraonego jedynie) poczucia

bezpieczestwa. Tak, wtpliwego, poniewa napicie, ktre nam stale towarzyszy, nie
pozwala czu si naprawd bezpiecznie. Anapicie jest wynikiem wewntrznego oszu-
stwa. Zreszt jest to dwojakie oszustwo: samooszukiwanie ioszukiwanie kogo. Zbyt
czsto izbyt wiele musimy udawa, by oszuka, e wszystko jest wporzdku. Czujemy,
e nie jest, ale poniewa boimy si ryzyka, udajemy, naklejamy atki na atki. Cae
nasze ycie jest coraz bardziej wstrzpach, amy nadal atamy iwmawiamy sobie, e
powstaje dzieo sztuki. Unikanie nie jest adnym wyjciem. Nie zapeni powstajcej
pustki ipoczucia niedosytu.

Pragnienie przeycia czego szczeglnego jest wnas

tak silne, e nic go nie jest wstanie stumi.

Zdrugiej strony lk rwnie jest silny, awwikszoci przypadkw niestety silniej-

szy (przynajmniej przez jaki czas).

Kiedy widzimy szczliw par mylimy, e im si udao, albo co wtym stylu,

anajczciej jest tak, e ci ludzie po prostu zapracowali na to, by przeywa szczcie.
Przeszli przez wiele trudnych chwil, ale zawsze RAZEM. Przeszli przez wiele ci-
kich prb, ale zawsze RAZEM. Przeyli wiele rnorodnych dowiadcze, ale zawsze
RAZEM. Nie mam tu na myli tylko fizycznej obecnoci, mam na myli poczenie
serc to jest zdecydowanie waniejsze itrudniejsze. Jest te zdecydowanie pikniejsze.
Odwayli si na to, by pozna siebie ipozwoli drugiemu si pozna. Mieli te odwag
poznawania kogo. Ich szczcie jest ich nagrod za ich prawdziwo.
Fizycznie to wielu ludzi jest ze sob (niektrzy nawet po kilkadziesit lat) ico
ztego? Moe nawet si do siebie tak przyzwyczaili, e nie mog sobie wyobrazi ycia
bez siebie ico ztego? To moe by rwnie dobrze uzalenienie. Nie musi, ale moe.
Przyzwyczajenie si do siebie nie oznacza tego samego, co intymno iblisko. Mona
Niebo RAZEM 139

latami by obok siebie (przyzwyczai si), ale czy to znaczy by ze sob? Przynajmniej
nie zawsze. Kadego mona nauczy krokw do tanga imoe si tak bka po par-
kiecie patrzysz na to iwidzisz, e wszystko poprawnie odtaczy, ale jedyne co
czujesz to niedosyt, anawet niesmak to martwe, sztuczne. Taka poprawna nijako.
Ale kiedy zobaczysz taczcych sercem od razu ich zauwaysz. Czu, e krew wnich
pynie, czu emocje. Emanuj piknem, wibruj s ywi. ywa cudowno wruchu.
Wok cisza, tylko serca tak piknie graj. Ito wystarczy. Wszechogarniajcy zachwyt.
To wielka rnica. To jak zrzemielnikiem iartyst. Wielka rnica.
To wszystko piknie brzmi, ale gdzie jest hak? Zawsze gdzie jest jaki hak.
Zjednej strony wszyscy mog to osign, ale zdrugiej tylko niektrzy osigaj.
Wczym tkwi zagadka?
Odpowied jest tak samo prosta, co trudna do przyjcia.
S waciwie dwie zagadki wjednej. Pierwsza zagadka tkwi wpodjciu ryzyka
bycia sob, prawdziwym sob. Wymaga to pokazania siebie bez adnych ciemnie.
Kompletnie icakowicie. Ponad wtpliwoci, ponad lk, ponad cokolwiek cakowicie.
Druga zagadka tkwi wumiejtnoci przyjcia izaakceptowania prawdziwego kogo.
To wcale nie jest takie proste. Ani jedno ani drugie nie jest proste. To wielce wyma-
gajce niestety. Kto prawdziwy zkim prawdziwym pikne itrudne, pocigajce
iodstraszajce, upragnione iunikane.
Lubimy widzie wsobie tylko niektre rzeczy iwinnych te. Jedynie to, co nam
pasuje. Chcielibymy by jacy, ale jestemy te troch inni. Ta rnica boli. Chcie-
libymy, aby inni byli jacy, ale okazuje si, e s te nieco inni. Ta rnica te boli.
Boimy si odkry to, co itak wiemy. Jestemy jednoczenie jacy ite nieco inni
taka jest prawda. Amoe boimy si jedynie to wyrazi izaakceptowa. Chcielibymy
si pokaza tylko ztej piknej strony, ale si nie da. Chcielibymy widzie innych tylko
ztej jasnej strony, ale rwnie si nie da. Chcemy utrzyma swj cudowny wizeru-
nek. Nawet jeeli wiemy, e to fikcja, anie jaki wizerunek, to itak wolimy j zamiast
prawdy. Nasza mao niestety przewysza nas samych. Mylimy, e powinno by
inaczej. Ico ztego, e powinno? Jest tak, jak jest ityle. Mamy jasn iciemn stron.
Chtnie pokazujemy jasn, aukrywamy ciemn. To jedna zwaniejszych przyczyn
ycia na p gwizdka. To jedna zwaniejszych przyczyn naszego koszmaru. Zamy-
kamy oczy inie moemy spokojnie zasn, poniewa boimy si zrezygnowa zkon-
troli. Wic, pokazujemy sobie wzajemnie nasze pikne maski, ju nas mdli od tego
pikna, czujemy si tak, jakbymy jedli plastikowe pomidory. Nie lubimy je pla-
stiku, ani gumy, ani elaza lub drewna. No izczasem mamy do grania wteatrze za
darmo ibez oklaskw. Mczce s takie wystpy ibezsensowne. Nie chce si posun
za daleko, ale wikszo ludzi to podwjni masochici. Nie do, e zadrczaj si
zazdroci innym (tym, ktrzy zaryzykowali iwygrali) ipiknem, ktre jest niestety
jedynie ich wyobraeniem pikna, to jeszcze katuj si bolesn codziennoci wktrej
nie chc by. Zadrczanie si ikatowanie podwjny masochizm. Wzwizku wszystko
si mnoy lub potguje, wic nie tylko podwjny niestety. Imy poszukujemy tych,
ktrzy wyrzdzaj nam krzywd? Nie trzeba szuka, wystarczy popatrze wlustro.
140 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Nie dajemy sobie iinnym szansy.

My sami.
Oto prawda.

Co znaczy da szans?
Znaczy ruszy wnieznane. Tak, to jest prawdziwa podr wnieznane. Nawet
samych siebie jeszcze nie znamy, atu jest jeszcze drugi czowiek iwszystko, co nam
si moe wsplnie przydarzy. Kt przewidzi? Na pocztku jest troszk dziwnie.
Trudno spojrze sobie woczy. Trudno czasem spokojnie rozmawia. Trudno prze-
ama opr. Wielki egzamin. Ale te ogromna iwci rosnca satysfakcja. Mimo
wszystko rado. Pniej lekko. Zaczyna si coraz wiksza wzajemna ciekawo.
Zaczyna si te szkoa cierpliwoci. Wiele rzeczy. Trzeba dotrze do gbokiej mioci,
poniewa inaczej si po prostu nie da przez to przej, ajeli okae si, e mioci nie
ma, to przynajmniej nie inwestuje si wtrupa. Czasem itak bywa. To rwnie jest
jak szans dla obu stron. Monaby przeczeka cae ycie, ale po co ina co? Na jesz-
cze wiksze niezadowolenie, na jeszcze wiksz nieczuo? Jeeli jednak mio jest,
to nie ma niemoliwego.

Mio przyjmie wszystko, uleczy nieuleczalne, zaakceptuje

wcaoci. Tak, akceptacja bez mioci nie istnieje.
Akceptacja dokonuje si jedynie za przyczyn mioci.

Nie oznacza to bro Boe, e koniec zmian wsobie, pracy nad sob wrcz prze-
ciwnie to jest dopiero pocztek. Do tej pory bya jedynie praca nad tym, by nie mie
nad czym pracowa. Cay wysiek szed wudawanie, ukrywanie, stwarzanie jeszcze
iwci wikszej iluzji sobie ikomu. Teraz dopiero zaczyna si ycie, prawdziwe ycie.
To tak, jak zporodem, czasem jest bolesny, ale na tym si nie koczy. Na tym si zaczyna
tak myl, bo wci jeszcze rodz si ludzie to musi co oznacza.
Wyjdzie na jaw wiele badziewia ito nie bardzo wiadomo skd. To moe zaskoczy
ile tego jest. Zreszt zawsze byo to wiadome bardziej lub mniej, ajedynie odwagi do
powiedzenia, nazwania tego nie byo. Ukryte zoci, niedomwienia, al oniespe-
nione obietnice, zawici, niechci, brak zrozumienia, brak wybaczenia, pamitliwo,
obraalstwo, niecierpliwo, duma, urazy wiksze imniejsze, urazy dawne iwieut-
kie, urazy nasze ido nas setki rzeczy. Ado tego inne ciekawe iskrztnie ukrywane
cechy charakteru (tatusia, mamusi lub kogokolwiek innego) taka rodzinna spucizna
lojalnociowa. Ajeszcze rnorodne ukryte racje, prawdy, widzimisie takie lub inne,
humory, tumione zachowania inawyki. Wyjdzie wreszcie caa prawda. Nie mona
te pomin spoecznych naleciaoci, rodowiskowych prawide, przeszych dogma-
tw, przebrzmiaych niczyich prawd. Dojd niewyjanione sprawy, niedomwione
sowa, zaprzeczone oczekiwania, odpuszczone marzenia. Pojawi si caa nieistniejca
ju przeszo icaa nieistniejca jeszcze przyszo, by wreszcie znikn wjedynym
istniejcym teraz. Inaprawd warto.
Niebo RAZEM 141

Za prawdziw wolno trzeba odda jedynie

nieistniejc przeszo inieistniejc przyszo.

To adna cena. Oddajesz co, czego wogle nie ma inatychmiast moesz zasmako-
wa owocu intymnoci. Czy nie mona by tego nazwa magiczn wymian? Mona
by, ale po co? To adna magia. To jedynie cud przebudzenia. To narodziny ipowrt
do prawdziwego ycia. adna magia.
Wszelkie trudnoci, jakie mog si pojawi to naley zrozumie na pocztku
nie dotycz kogo. To wewntrzny egzamin. Nie ma to nic wsplnego zbilansem
kto ico. Nie ma adnej licytacji, kto lepszy, akto gorszy.

Nie ma lepszych igorszych s jedynie inaczej niewiadomi.

Wyjd na jaw wszelkie wewntrzne nastawienia, filtry percepcyjne, przywizania.

Zaczn si objawia wszelkie moliwe projekcje lub nadinterpretacje. Ch wybiele-
nia si cho troszk. Ego nie da za wygran. Nie walcz ztym, przygldaj si jak to
wszystko po prostu przypywa iodpywa patrz jak samo znika. To dziwnie brzmi
ego znika. Jak moe znikn co, czego nie ma? Jak mone znikn to, co zostao
tylko wymylone? Ego to jedynie wymylony wrg zastpczy. Zobaczysz, e on nie
zniknie zauwaysz raczej, e si wogle nie pojawi, bo niby skd. Wszystko, co wrzu-
camy do wora ego to jedynie nasze racje, egoistyczne mylenie, ch wygranej, walka
osiebie, ktremu nic nie grozi wymylony zastpczy wrg. Dlatego wanie nikt
go nigdy nie zdoa zwyciy, bo go nie ma. Ci, ktrzy wygrali t iluzoryczn walk,
dokonali tego jedynie dlatego, e nie walczyli. Obserwowali izdali sobie spraw, e
ju po walce. To jedna ztych walk, wktr nie ma potrzeby si angaowa, wktrych
nie ma nic do zrobienia. Naprawd, trudno wogle mwi ojakiej walce. To proces
oswajania si zwasn wybuja fantazj. Tyle to jest.
Zaczniesz sysze to, co nie zostao powiedziane. Wiedz, e tak bdzie. Nie martw
si nie zwariowae. To normalne.

Wszystko, czego kto nie powiedzia,

aty to usyszae powiedziae sam.

Waciwie odtworzye sobie kaset znagraniem, ktra jest ju zbdna iley

wjakim zapyziaym archiwum twojego wiata. To teksty zdawnych czasw, gdy
jeszcze udawae imusiae sobie nagra kilka takich tanich kawakw, by mc co
robi inie mie poczucia, e zaprzepaszczasz swoje ycie. Przynajmniej wewntrznie
si moge buntowa, ale to ju zbdne. Teraz jeste otwarty ijawny. Daj sobie szans.
Zaczniesz widzie co, co si nie wydarza. Zobaczysz wszystko, co tylko zechcesz.
Najgorsze rzeczy ibdziesz przekonany, e to realne. Twoje oczy s ekranem na
ktrym wywietlasz sobie filmy projektor jest wewntrz. Jednak wiedz, e to
mog by stare nieme filmy ztwojego archiwum. Komentarze, jeli si pojawi
142 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

pochodz zarchiwum dwiku. Wiesz, co naley zrobi. Poogldaj iwywal, albo

wywal bez ogldania. Ju si nawspominae. Po co powtarza udrk? Horrory
strasz ludzi wanie dlatego, e si na nie gapi imyl, e to si dzieje naprawd.
Podniecaj si ztego samego powodu. Pamitaj, mzg nie potrafi nawet odrni
prawdy od fikcji.
Zaczniesz odczuwa dziwne rzeczy ibdziesz wicie przekonany, e to czyja
wina, e si tak czujesz. Nie daj si zwie. Nikt poza tob samym nie moe spo-
wodowa, by si jako czu. Lubimy si czasem troszk pouala nad sob lub tro-
ch kogo ukara, by zawsze pamita, ale to nie dziaa dla niczyjego dobra. Odpu
ipu. Poza tym karzesz jedynie siebie wystarczy. Poegnaj to, co ci kosztuje, nisz-
czy. Lubimy mie ostatnie sowo, ale pamitaj, e ostatnie sowo nie naley nigdy do
ciebie to Amen przy twojej trumnie. Wielu ludzi dla jakiego wydumanego ostat-
niego sowa niszczy swoje ycie. Zostaj ze swoj racj ito wszystko, co maj. Szkoda
zosta ztakim majtkiem. Istniej waniejsze rzeczy iwiksze skarby naprawd.
Moe powiedzmy to najoglniej jak si da.

Nie zajmuj si kim innym, zajmij si sob.

To jedyna osoba na ktr moesz mie ewentualnie jakikolwiek wpyw ito na

pewnych warunkach. Jeeli mylisz, e jest inaczej, to si mylisz. Tym bardziej, jeeli
teraz idziesz wjakie zaparte, to dowodzisz, e jest to jednak trudne, by mie choby
na samego siebie wpyw isowa na pewnych warunkach uyte wpoprzednim zdaniu
okazuj si wielce uzasadnione. Czy nie? Przejrzyj. Nawet swojemu dziecku moesz
chcie kaza ico ztego? Na chceniu koniec. Jeli nawet wmusi wsiebie ten zdrowy
krupnik to co? Za chwil go zwrci ijeszcze bdziesz musia posprzta albo wywle-
cze ci do lekarza zbolcym brzuchem wrodku nocy. Ikto wygra? Daj dziecku je
iniech zje ile moe lub chce. Aty si ciesz, e uczy si odpowiedzialnoci.
I.
Zajmij si sob. To najwiksze zadanie jakie masz do wykonania.

Zrb wszystko, co tylko moliwe iwszystko, co

wydaje ci si niemoliwe, by mc da siebie wprezencie
iby ztego zadowolonym, dumnym.

Nie mw komu, wjaki sposb ma ci miowa miuj go tak, jak chcesz by mio-
wany. Poka to, daj mu to odczu. Bardzo szybko zaapie, wjaki sposb ma ci miowa.
Gadanie to zbyt mao samo gadanie nie wystarczy. Sowo mio nie jest mioci.
Wielu ludzi znienawidzio si wczasie rozmw omioci. Tak duo mwili omioci,
e zbrako im czasu na mio. Pouczali si wzajemnie, aaden nie by ekspertem.
Nie bierzemy tego pod uwag, ale nawet gdyby komu udao si nas cakowicie
zrozumie, to co? Lepiej by nas kocha? No, nie wiem. Kochajce si klony? to
jaki przeniesiony narcyzm chyba jest.
Niebo RAZEM 143

Pytanie: czy chciaby, by kto ciebie traktowa tak, jak ty go traktujesz? Jeeli
masz odpowied tak nic nie zmieniaj! Ale jeeli masz odpowied nie lub choby
brak pewnoci to czas na wnioski.
Pytanie: czy rzeczywicie chciabym y zkim takim, jak ja? Wiesz wiele osobie.
Bd ze sob zupenie szczery. We pod uwag wszystko. Nie tylko to, co ci si podoba
wtobie, najpikniejsze cechy, we te pod uwag stron cienia. Kady ma stron cienia.
Pytanie: czy wytrzymaby zpartnerem dokadnie takim jak ty, choby jedn
dob? Dobrze si zastanw nad tym, daj sobie troszk czasu na wgldy, nie ma popie-
chu. Po prostu dokadnie siebie wszystko poogldaj. Zalety, wady, nawyki, sposb
dziaania, sposb mylenia ipatrzenia na wiat, rnorakie mechanizmy wewntrzne
wszystko, co tylko moesz. Moe co wanego odkryjesz dla siebie. Ajeli dojdziesz
do wniosku, e byby wtedy naprawd speniony icakowicie szczliwy gdyby twj
partner by dokadnie taki jak ty to przesta si duej zadrcza tym, e kto taki
nie jest iprzesta zadrcza jego, e taki nie jest. Odpu sobie zwizek ztym czo-
wiekiem. Ca woln przestrze wok ciebie zapenij lustrami, yj ze swoim odbiciem
ibd szczliwy jedynie sam ze sob.

Pamitaj, inny czowiek jest zawsze troch inny.

Nigdy nie stanie si dokadnie taki, jak ty. Taka jest prawda. Pogd si ztym. Ju
sam zwrot inny czowiek na to wskazuje.
Ijeszcze jedno wtej kwestii. To rwnie warto wzi pod uwag ito na bardzo
powanie. Gdyby przyj, e jestecie tacy sami, mylicie podobnie, postrzegacie wiat
podobnie, to wiesz, czeka ci nudne ycie zdrugim ja, dzie po dniu wyobra to
sobie. Zero zaskoczenia wczymkolwiek. Kto zadawaby ci nowe wyzwania? Kto by
ci konfrontowa ztob samym? Kto byby twoim nauczycielem rozwoju? Trudno jest
samego siebie zaskoczy. To moliwe, ale bardzo trudne.
Przy tym eksperymencie mylowym trzeba by wiadomym iwnikliwym. Tak,
aby wzi pod uwag nie tylko swoje plusy. Wsobie to lubimy dostrzega iwok
tego budowa swoje wyobraenia. Potraktuj jednak siebie dokadnie tak, jak traktu-
jesz innych. Chodzi otwoje ycie. To powana sprawa.
Wikszo znas potrafi bardzo dokadnie dostrzec u/winnych to, co nie dziaa,
anie to, co dziaa. Lubimy te popisywa si tym, e to potrafimy imwi otym (otym
iotym, co nie dziaa), czasem zbyt dugo lub czsto. Nie lubimy natomiast sucha.
Przynajmniej nasze zaangaowanie jest nieco inne wtych dwch sytuacjach tak myl.
Taki dziwny zbieg okolicznoci. Wkadym razie ja si na tym wiele razy zapaem.

Wikszo znas opanowaa do perfekcji zdolno nadzwyczajnego

krytykowania, zamiast rozwija zdolno zwyczajnego chwalenia.

Jednoczenie sami lubimy by doceniani ichwaleni za kad drobnostk. To cakiem

naturalne, cakiem normalne izupenie zdrowe, e lubimy by doceniani ichwaleni.
144 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Lecz pamitajmy, e wszyscy jestemy pod tym wzgldem do podobni. Potraktujmy

to jak wskazwk dla nas, jak prezent od ycia. Zreszt wnioski s chyba jasne.
Wymagamy, by kto nas zobaczy na nowo, ale czy sami potrafimy to, czego
oczekujemy? Wydaje nam si, e wszystko jest tylko cudz percepcj, ale co znasz
percepcj? Osobie lubimy myle, e widzimy prawd imamy bezporedni wgld, za
oinnych mylimy, e maj zaburzon percepcj.

Prawda jest taka, e wszyscy mamy zaburzon

percepcj, anajbardziej percepcj samych siebie.

Percepcja jest zawsze jakim ograniczeniem.

To rama przez ktr widzimy wiat wpewien sposb. To tak, jakbymy widzieli
may kawaek wiata przez okno ina tej podstawie uwierzyli, e to wszystko, co jest,
oraz, e tak wanie wyglda to wszystko. Zapominamy otym, e cay wiat tak nie
wyglda, e jedynie my go takim widzimy. Prostym wyjciem byoby wymieni ram
lub chocia wzi wiksz. Ale skd, proste wyjcia przychodz nam do gowy na
samym kocu. Wolimy narzeka na wiat, e jest jaki nie taki to wydaje si prost-
sze. Prostsze nie jest, ale jest znajome.
Przenosimy to rwnie na ludzi. Widzimy kogo przez chwil, wjednej lub dru-
giej sytuacji iju mamy wzorzec swojej ramy dla tej osoby. Nawet mwimy, e jest
to nasza percepcja tej osoby, ale nie zawsze rozumiemy, co to moe oznacza da tej
osoby idla nas. Oczywicie przekada si to rwnie na nasz relacj. Wszyscy mamy
takie ramy swoje percepcje nie ma wyjtkw wtej sprawie. Jedni wiksze, drudzy
mniejsze, jeszcze inni szare, biae lub wielokolorowe rne, nie oto chodzi
pytanie na ile s uyteczne? C, jak zwykle czasem tak, aczasem nie.
Kopot wtym, e tracimy dystans do wasnej percepcji zjawisk iludzi. Wierzymy
wszystkiemu zapominajc, e to nie jest wszystko. To jedynie wszystko, do czego
mamy dostp, co potrafimy dostrzec. Smutne jest te to, e nasz filtr percepcyjny
narzuca nam jakby znaczenie. Nie dajemy sobie nawet szansy, by zrobi to samemu.
Przykadamy ram ipo sprawie. Ijak to wpywa na nasz percepcj nas samych
wtej chwili? Nie wiem, czy lepiej byoby si teraz mia czy paka?
Wiem, wiem. Pamitam. Miao by oRAZEM. Do tego zmierzamy. To bya jedy-
nie zajawka zjawiska percepcyjnego.

Podstawow iniezbdn umiejtnoci wyciu

zdrugim czowiekiem jest zdolno rozrniania
osoby od wasnej percepcji tej osoby.

Granica jest bardzo wyrana, ale mimo tego dla niektrych ludzi lub wpewnych
okolicznociach zupenie si zaciera. To moe powodowa sporo problemw. Percep-
cja zmienia si owiele wolniej ni czowiek, ktrego ona dotyczy. Wydaje si nam
Niebo RAZEM 145

czsto, e znamy kogo od lat. Wydaje si nam, e pi lat temu by taki sam, pi
miesicy temu by taki sam, pi tygodni temu by taki sam, pi dni temu by taki
sam ipi minut temu by taki sam. Wic pewnie pi sekund temu by taki sam iza
pi sekund te nic si nie zmieni. Aprawda jest zupenie inna. Dzi, wtej wanie
jedynej chwili masz szans pozna zupenie now osob, ktra jest wkosmicznym
procesie zmiany. Wszystko zaley jedynie od tego, czy Twoja percepcja trzyma Ci
wwizieniu czy nie.
Percepcja jest filtrem za przyczyn ktrego na zewntrz przejawia si wewntrzna
prawda okim. Jest jedynie filtrem, anie adn prawd. Ten jest taki, aten taki, ten jest
tym, aten tamtym, itak dalej. Ioczywicie wiemy to na pewno. Oczywicie, amoe
oczy wicie bo wyglda to tak, jakbymy dawno temu powiesili oczy na jakim
koku ione tam nadal s ipatrz na co wzamierzchej przeszoci tu ich nie ma.
Percepcja jest jedynie tarcz zlknionych. Im wicej wczowieku nieujaw-
nionego lku, stumionego alu, upionego gniewu, tym wiksze przywizanie do
swojego sposobu widzenia zjawisk iludzi. To sfrustrowany sposb ochrony wasnego
wiata przed zmian, ktra itak jest nieuchronna. Nawet percepcja wci si zmienia
no, wniektrych przypadkach naleaoby to raczej okreli udoskonala si wtym,
wczym itak jest nie za.
Nasza percepcja jest gilotyn rzeczywistoci inarkotykiem uudy. Sami
zakadamy ludziom maski na ich twarze, jakby swoich mieli mao. Przyklejamy im
wszelakie etykietki, apniej je tylko czytamy itracimy zoczu prawdziw osob. Upa-
jamy si swoj racj jak narkotykiem tak, najczciej mamy racj iobcinamy rze-
czywistoci dostp do nas jak gilotyna. Jestemy uzalenieni od caej tej percepcyjnej
zabawy. Jestemy bardzo przywizani, eby nie powiedzie zwizani.

Niestety, wanie nasza percepcja jest tym, co najczciej

odgradza nas od pozytywnych dowiadcze.

Jestemy do niej przywizani, ato wanie ona potguje nasze rnorodne traumy.
Wnajlepszym razie przedua trwanie tych, ktrych ju dowiadczamy. Dziaa tak,
jak filtr waparacie fotograficznym. Wyciga jaki kolor zprzestrzeni bardziej lub go
nasyca. Szuka go wszdzie, jak jaki maniak ico? Oczywicie znajduje. Percepcja jest
jak lupa, przez ktr mistrz intelekt zawsze znajdzie paproszek, znaczy potwier-
dzenie. Pniej si bdzie nim upaja, powikszy go pod mikroskopem izrobi zniego
paproch, ktry zasoni wszystko inne. Bdzie si tak wniego gapi. No ewentualnie
znajdzie jeszcze kilka innych.
Nasza percepcja przecza nas na wewntrzne obrazy. Ogldamy wewntrzne
hologramy wktrych kto gra gwn rol izazwyczaj te hologramy nas niczym nie
zaskakuj. Aniby jak maj nas zaskoczy, skoro sami je tworzym?. One s wanie po
to, by nas nic nie mogo zaskoczy. Nawet, jeeli osoba Adokonaa wsobie zmiany
bardzo widocznej na zewntrz, to wwewntrznym hologramie osoby B nie musi si to
odwzorowa to nie jest automat. Jedna myl, sen lub jedno zdarzenie moe zmieni
146 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

osob Ana zawsze, ale dzieje si to wjej wntrzu. Kto bdcy obok (osoba B) nie
musi tego natychmiast dostrzec, zwaszcza, jeeli spodziewa si wszystkiego, tylko
nie zmiany (zwaszcza na dobre). Percepcja osoby B nie siga wwewntrzne procesy
osoby A, chyba, e posiada ona osoba B dar jasnowidzenia izdolno odrniania
wasnych obaw, pragnie iwyobrae od tego, co rzeczywicie jest owocem jasnowi-
dzenia. To wcale nie musi by proste.
Ego zawsze si broni to ju wiemy. Nie lubi przyznawa, e si mylio, nawet
wsprawach, wktrych zmiana byaby dobra, prawdziwa lub nawet wielce upragniona.
Ego postrzega zmian zdania, jako porak zawsze, chyba, e zmienia si zdanie
wkierunku potwierdzajcym wczeniejsze wierzenia. Jeeli jest to kierunek negatywny,
to jest to raczej przegrane zwycistwo.
Dlatego zawsze warto powiedzie do samego siebie: Co by byo, gdyby to bya jedy-
nie moja percepcja? Naprawd warto pogdyba, choby dla samego treningu lub dla
stworzenia obie szansy rozszerzenia wasnej percepcji, ktr zawsze warto rozszerza.

Prawda ipercepcja nie musz by tosame. Wicej nie s!

Percepcja jest indywidualn wewntrzn prawd, anie prawd wogle. To jest

moja percepcja tej sprawy, czyli moja prawda, ale nie musi by to prawd dla kogo
poza mn. Nie musi by te moj prawd ju jutro, anawet za chwil. Mam prawo mie
zupenie now percepcj wkadej chwili kady ma to prawo. Kady ma wite prawo
do wasnej percepcji, czyli do swojej prawdy. Jest to cakiem naturalne, e kady widzi
sprawy zwasnego punktu widzenia iwsposb uyteczny lub charakterystyczny dla
samego siebie itak dugo, jak chce. Czasem czyja percepcja tak si zawa, e staje
si punktem nawet nie ram. Tak, zostaje jedynie may punkt iwtedy mwimy,
e ten kto ma wasny punkt widzenia. Straszna nuda.
Wane, by otym po prostu wiedzie, pamita. wiadomo daje wpyw.

wiadomo jest bram do wolnoci.

Alepiej by wolnym, gdy chce si tworzy RAZEM. Po za tym bez wolnoci nie
jest moliwa intymno. Nie mona kogo zmusi do intymnoci. Zmuszanie jest
niewol. Do intymnoci mona jedynie zaprasza, azapraszanie dotyczy jedynie
kogo, kto dowiadcza wolnoci. Intymno mona jedynie wybra. Tylko tak moe
zaistnie intymno prawdziwa.
Pragniemy tego, czego sami nie dajemy. Taka ludzka puapka. Kady wni kiedy
wpad. Chodzi jedynie ouwiadomienie sobie, e tak jest. Reszta to prywatna sprawa
kadego indywidualnie. Kady robi ze swoj wiedz to, co chce lub to, co potrafi
ijedynie wtedy, gdy sobie tego sam zayczy. Wolna wola. Nie jest wic mym celem
doradzanie komukolwiek iczegokolwiek.
Porady innych mamy wgbokim powaaniu. Kady to wie. Wiem, poprzednie
kilka zda zabrzmiao jak porady nie wiem jak inaczej wyrazi to, co chc wyrazi.
Niebo RAZEM 147

Wybacz. Wejd za sowa. Wniknij wswoje myli izachowaj jedynie swoje zdanie. Ten
proces wymaga ogromnego, cakowitego iprawdziwego zaangaowania. Zazwyczaj
inwestujemy wco, wco nie warto inwestowa ijeszcze nazywamy to zaangaowa-
niem, zamiast po prostu nazwa gupot.
Rano wyruszamy dokadnie ztego miejsca, wktrym zatrzymalimy si wie-
czorem dnia poprzedniego. Inaczej mwic, to, co koczy twj dzie, rozpocznie
te nastpny. Myl, zktr zasypiasz wieczorem, bdzie t, ktra ci zbudzi rano.
Dlatego tak wanym jest bycie wiadomym. Dlatego tak wanym jest ycie wpogo-
dzeniu. Anam si wydaje, nie mamy wpywu na nasz nadchodzcy dzie. Mamy
wikszy ni si moe wydawa. Kiedy zasypiasz, wiesz, co ci zbudzi. Czy to mao?
Ego nigdy nie odpuci. Bdzie walczy, cho nie istnieje. Nie daj si iluzji.
To walka zwiatrakami nie warto wto inwestowa. Obserwuj.
Nasza percepcja nie jest ca prawd, lecz zason skrywajc ca prawd. Nasza
percepcja to sprawa naszych oczu iograniczonego intelektu. To jedynie nasz sposb
wyawiania iinterpretowania faktw jeli wogle uda nam si je dostrzec czasem
nie jest to wcale oczywiste. Nasza percepcja potrafi robi nam psikusy. To fachman
od efektw specjalnych. Bd ostrony. Uwaaj idziaaj rozwanie. Zadbaj, by twoja
nowa wiedza nie wpasowaa si piknie wtwoj star percepcj. To niczego nie uatwi.
Lepiej stwrz sobie cakiem now percepcj.
Wana jest umiejtno dystansowania si. Kiedy jeste wakcji mao dostrze-
gasz. Machanie rkami ioczami przeszkadza sercu. Awiesz, e prawd mona
dostrzec jedynie sercem. Najwaniejsze jest niewidoczne dla oczu.

Intymno RAZEM to sprawa serc, nie intelektw.

Intymno RAZEM mona stworzy tylko Razem.

Indywidualne Razem
wiadomo wyania si zGotowoci.
Moc wyania si zPrawdy.
Pikno wyania si zMioci.

Aby razem stworzy RAZEM, najpierw trzeba stworzy RAZEM samemu iwsobie.
Wstpnym krokiem jest niewzruszony akt woli, staej gotowoci do stawania wPraw-
dzie. wiadomo, Moc, Mio, Wspczucie, Bogo nazwij to jak chcesz to
dowiadczenia dostpne na wysokim poziomie energetycznym. Zo, nienawi,
gniew, zawi, zazdro charakteryzuj niskie poziomy energetyczne. Najtrudniejszym
jest wyrwa si ztych niskich poziomw. Jestemy znimi tak oswojeni, wydaj si
tak naturalne, takie nasze.
148 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Wczamy bezwiednie telewizj, radio, suchamy wiadomoci, reklam lub muzyki.

Konkurs za konkursem iza chwil bdziesz bogaty bez adnego wysiku. Czujemy
si biedni itkwimy wstanie nadmiernego pragnienia. Nie zastanawiamy si najcz-
ciej nad skutkami naszej ignorancji. Nasikamy rnymi energiami przez cae lata.
Wojny, zabjstwa, oszustwa, gwaty, lk, podanie. Zbyt wiele marazmu powoduje
przesadn nerwowo, nadmierny krytycyzm iwygrowane pragnienia.
Padamy ofiar braku wiadomoci iwasnego umysu. Czemy tak jest? Czemu
jestemy tak podatni? Czemu wpadamy wci wt sam puapk? Poniewa gdzie
wgbi siebie, kady znas czuje, e wszystko jest dla nas moliwe. Kady czuje, e
Pikno, Mio, Moc, wiadomo jest mu przeznaczona. Kopot polega na tym, e
oczekujemy otrzymania prezentu, azupenie zapominamy, e ju ten prezent otrzy-
malimy. Zawsze jest nasz iwnas. Mamy jedynie go odkry wsobie.

Jestemy tym Prezentem.

Kiedy dowiadczamy stanu zakochania dowiadczamy wswoim wntrzu bardzo

szczeglnej rzeczy. Nie zauwaamy jej, poniewa skupiamy si na czym zupenie
innym na zewntrz nas. Skupiamy si na piknych rysach twarzy, na sylwetce, na
humorze, na oczach, na ustach, na sposobie poruszania si, na barwie gosu, na
bardzo wielu rzeczach. Zupenie nam umyka, e dowiadczamy tego, co nazywa si
UWANO. Tak jestemy maksymalnie uwani. To jest magiczne dowiadczenie,
ktre wywouje wszystkie pozostae. Stajemy si bardzo OTWARCI iUWANI, ato
zawsze jest pocztkiem piknej drogi. Pniej, zczasem ta uwano zanika. Moe
to jest powodem poszukiwania kolejnego zakochania. Nie ta osoba, lecz ten efekt
uboczny.
Tak niewiele potrzeba zzewntrz, by nas wprawi wten stan. Niestety umyka
nam wtedy sedno, poniewa skupiamy si na zewntrznych bahostkach. Umyka
nam sedno proces uwanoci. Wystarczy cokolwiek zzewntrz, by by wstanie
gotowoci, by zostawia to, co stare. Lecz sedno jest we wntrzu. Niestety to jest zde-
cydowanie trudniejsze.
ycie pokazuje, e jeeli we wntrzu istnieje poczucie braku lub niekompletnoci, to
zewntrzne lekarstwa iprezenty nie wystarcz. Na zewntrz wszystko si rozpadnie
(wczeniej czy pniej). By moe wten sposb (zupenie niewiadomie) zmuszamy
siebie do poszukiwania sedna. By moe potrzebujemy kilka razy co przey, by
zrozumie. Niestety powtarzanie lekcji nie gwarantuje sukcesu, bardziej gwarantuje
utrwalenie, aim bardziej utrwalony jest wzorzec, tym trudniej jest go zmieni zaczyna
osadza wniemonoci, zaczyna wizi wniemocy. Przybywa napicia izoci, anie
wiadomoci ibogoci. Bywa rnie.
Do czego teraz zmierzamy?
Zmierzamy do wyraenia wniosku, e sensem naszych dowiadcze nie jest tylko
ich przeywanie lub nawet przeycie. Sednem isensem tych dowiadcze jest przygo-
towanie specyficznej iniezbdnej do dokonania skoku wwiadomoci paszczyzny.
Niebo RAZEM 149

To praca nad wasnym potencjaem. To magazynowanie energii, by si wznie na

wyyny czowieczestwa, awaciwie na wyyny boskoci. To przygotowania do spe-
nienia swojego przeznaczenia.

Wszystko co nam si przytrafia, przytrafia si dla nas,

anie przeciwko nam. (zasada Zen)

Wszystko wnaszym yciu jest potencjaln trampolin do naszego wzrostu. Ztego

powodu czasem si wydaje, e ludzkie ycie jest bezcelowe. Jednak to nie przeszkadza
nam wci czu, e to bezcelowe ludzkie ycie ma bardzo gboki sens. Ta bezcelowo
daje ubra si wsowo Szczcie. Kady Czowiek chce by szczliwy inie ma zna-
czenia, co dla kogo szczcie oznacza. Jednak to nie jest waciwie cel ycia to jego
sens. Szczcie nie jest miejscem do ktrego zmierzamy, Szczcie jest Stanem Istnie-
nia, ktrego chcemy po prostu dowiadcza wci. Szczcie jest nasz Natur, cech
naszej Istoty kady to czuje. Wyznaczamy sobie wiele mniej lub bardziej wanych
celw yciowych, by si do tego Stanu Istnienia dosta. Dlatego cele s nieistotne, ale
maj sens. Dlatego ycie nie ma celu, ale ma sens. Niczego std nikt nie wemie jedy-
nie swj Stan Istnienia.
Chcemy dosta si do Nieba iwierzymy, e atwiej bdzie przej przez Niebo
RAZEM. Itak inie. Tak, poniewa za rk, nie, poniewa itak samemu. To nie jest
ani atwiejsze, ani trudniejsze to jest jedynie INNE. Wszystko we Wszechwiecie,
anawet sam Wszechwiat jest odbiciem naszej wiadomoci jedynie tym.
Uwierzylimy wprzyczyn iskutek, ato nas trzyma wwizieniu liniowego myle-
nia ipostrzegania. Jednak ycie jest nieliniowe. Wszystko jest TU iTeraz zawsze.
Mylimy, e co jest przyczyn czego, e kto jest przyczyn czego, awrzeczywi-
stoci to po prostu JEST. Nie jestemy adn przyczyn czego inie jestemy adnym
skutkiem czego jestemy kontekstem.
Nasze ycie wyglda tak, anie inaczej, poniewa jestemy energi opewnym zakre-
sie wibracji. Konkretna wibracja materializuje konkretn zewntrzn rzeczywisto
to wszystko. Im wysza energia, tym pikniejsze ycie. Sedno ycia dokonuje si
wnaszym wntrzu. Na zewntrz ogldamy jedynie holograficzne odbicie wntrza.

Wic, Twoje RAZEM, moje RAZEM, RAZEM Kogokolwiek

zaley od kadego indywidualnie, anie od Partnera.
Jedynym Twoim Partnerem JESTE Ty sam.

Trzeba to dogbnie zrozumie, bo jest kluczowe. Twj zewntrzny Partner yciowy

wRAZEM jest jedynie materializacj Twojego wewntrznego partnerstwa. Masz pie-
ko wsobie masz pieko wRAZEM. Masz niebo wsobie masz Niebo wRAZEM.
Wic, bd egoist iskup si na sobie, pracuj nad sob, anie nad Partnerem, pracuj
nad swoim wewntrznym Razem, anie nad zewntrznym RAZEM. Pracowa nad
150 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

zwizkiem razem oznacza wtym kontekcie, e robicie to jednoczenie, kady zWas

indywidualnie, ale Razem.

Dbanie oSiebie zmyl oPartnerze owocuje obdarowywaniem Sob.

Dbanie oPartnera zmyl oSobie owocuje uywaniem Partnera.

Zauwa to. Cokolwiek robisz zkimkolwiek, to itak robisz to sam. On jest obecny,
masz poczucie wsplnoty, wspuczestniczenia, ale robisz to sam. Przyzwyczaili-
my si do mylenia osynergii wjeden sposb. Mylimy, e dziaa zawsze wgr.
Owszem, zawsze wspiera, ale wspiera cokolwiek. To energia wsplnego zaangaowa-
nia, wic moe by te wd. Moe by dorodkowa iodrodkowa, spajajca
irozbijajca. Synergia jest po prostu okreleniem wymiany energetycznej, wspl-
nym zmierzaniem iuruchamianiem si wzajemnym. Zalenie od tego, jaki zostanie
nadany kierunek, tam popchnie.
Gdy jeste pod wod nurkujesz iskoczy si tlen wjednej butli, moesz oddy-
cha zkim zjednej butli, by wypyn na powierzchni. Oddychacie zjednej butli,
ale nie razem. Najpierw jedno, apniej drugie czyli razem ijednoczenie indywi-
dualnie. Nie mona oddycha wsplnie zkim kady sam oddycha, ale oddychacie
jednoczenie teraz irazem. Magia. Podobnie jest ze wszystkim. Kiedy umieraj ludzie
wkatastrofie na przykad jest wypadek iginie trzydzieci osb wjednym miejscu
iczasie, to rwnie jest tak, e kady umiera sam. Kady indywidualnie zdaje ten
egzamin iprzeywa wasn mier.

Na zewntrz jest RAZEM, wewntrz jest Indywidualne wRAZEM.

Nasze niezrozumienie wynika znaszej wiary wrzeczy dualne. Nie ma adnego

ciepo izimno jest temperatura. Ciepo, zimno, to tylko sowa okrelajce zakres
temperatury. Temperatura jest JEDNOCI Peni. Dobro zo, niebo pieko,
jasno ciemno, sodkie gorzkie, wolne szybkie, eskie mskie, to tylko
pary sw, ale stanowi Jedno, Peni.
Podobnie, nie ma adnego Ty iJa jest ycie, Istnienie, Obecno, wiadomo.
Ty zakada oddzielno od Ja, dlatego pragniemy RAZEM. Razem nie jest tym
samym co JEDNO. Dlatego Razem nam nie wystarcza. Chcemy JEDNOCI. Std
potrzeba stopienia si izapomnienia wrozkoszy. Stan rozkoszy jest dowiadczeniem
penej Jednoci. Rozkosz mona trzyma za rce, patrze woczy, mrucze do
ucha, i na spacer, taczy lub piewa. Pojcie rozkoszy nie jest jednoznaczne
zpojciem orgazmu. Za pojcie orgazm nie jest zarezerwowane dla tylko cielesnego
dowiadczenia. Cielesnym dowiadczeniem moe by wytrysk lub szczytowanie.
Orgazm dotyczy zupenie innego poziomu istnienia idowiadczania ycia. Nie zwr-
cio twojej uwagi, e wiele opisw duchowego owiecenia cakowicie przypomina opis
orgzmicznego dowiadczenia? Amoe nawet dopiero na tym najwyszym poziomie
bytu mona tego rzeczywicie dowiadczy? Moe do tego czasu pozostanie jedynie
Niebo RAZEM 151

okreleniem sownym czego, czego tak samo kady pragnie, jak nie zna? Wtej chwili
kluczowe jest, e wdowiadczeniu Rozkoszy umys znika iwraz znim pozostae
iluzje. Winnym razie nie mamy do czynienia zRozkosz. Nie mwimy teraz opod-
nieceniu cielesnym, mwimy oRozkoszy.
Chcemy czu podobnie imyle podobnie, wierzy wte same rzeczy itraktowa
wszystko tak samo to pragnienie Jednoci. Dopki tego nie zrozumiemy, nie zaznamy
spokoju wRAZEM, poniewa RAZEM zakada wstpn oddzielno iwymaga po-
czenia dwch aspektw.

Gdy zrozumiemy, e nie istnieje aden podzia na Ty iJa,

e MY jest wanie JEDNOCI (mnog form JEDNOCI),
ktra zakada rnorodno, anie oddzielno
dowiadczymy Wolnoci iSzczcia, Spenienia iBogoci,
Mioci iPikna dostpimy JEDNOCI. Razem.

Wszystko zaczyna si we wntrzu indywidualnej osoby, ktra zmierza do odkrycia

Jednoci wsobie ize Wszystkim.
Zamiast stawia wymagania wiatu iLudziom, trzeba postawi wymagania samemu
sobie. To pocztek. Polega na przejciu odpowiedzialnoci za siebie iswoje ycie
wpeni. Zbdnym staje si wtedy poszukiwanie winnych iwrogw na zewntrz. Co
wicej, koczy si rwnie potrzeba poszukiwania winnego iwroga wewntrz. Wten
sposb zaczyna si Wolno. ACzowiek Wolny jest zdolny do Przeywania Nieba
RAZEM. Bo skoro ju jest wIndywidualnym Niebie, to proste jest przeywanie Nieba
RAZEM. To tak oczywiste.

Niebo RAZEM jest wynikiem Indywidualnego Nieba.Awaciwie

jedno jest tosame zdrugim.Awaciwie s JEDNYM.

wiadomo jest najwikszym prezentem, jaki mona da Sobie, Innym, aprzez to

wiatu. wiadomo zaczyna si od Gotowoci. Gotowo zaprasza do bycia uwanym,
auwano skierowuje ku Prawdzie, Prawda ku Mocy, Mio tworzy Pikno. Iju
jest Niebo. Kade NIEBO. Mio nie jest celem, Mio jest punktem startu. Mio
nie jest kocem, Mio jest pocztkiem. Mio jest sednem isensem wszystkiego.

Dbanie oSiebie zmyl oPartnerze owocuje obdarowywaniem Sob.

Dbanie oPartnera zmyl oSobie owocuje uywaniem Partnera.

To wane.
Bd uwany. Wybieraj zawsze to, co ci wzmacnia, aodrzucaj to, co ci osabia.
Trafisz do Nieba. Kiedy jeste wNiebie, Partner zechce tam zTob by. Wystarczy
zaproszenie ibdziecie mieli Niebo RAZEM. Anawet dwa Nieba, bo On te Ciebie
zaprosi do Nieba. To jest to samo Niebo. Jest tylko JEDNO. Niebo RAZEM.
152 Anna Ratajczyk iPiotr Pilipczuk

Celem zewntrznym jest stworzenie iprzeywanie Nieba RAZEM.

Celem wewntrznym jest dowiadczenie

JEDNOCI, dowiadczanie PENI RAZEM.

Wic yj Szczliwie, chyba, e masz inne plany.

Fragmenty zpowstajcej ksiki ozwizku partnerskim:

Niebo RAZEM.
 Autorzy

Lidia Czarkowska
Dr nauk spoecznych, psycholog, dowiadczony trener biznesu,
coach. Jest wykadowc wAkademii Leona Komiskiego (mi.in.
kierownikiem studiw podyplomowych zcoachingu). Specjalizuje
si wcoachingu oraz szkoleniach menederskich itrenerskich.
Prowadzi take treningi umiejtnoci osobistych. Autorka wielu
publikacji zzakresu nauk spoecznych.

Mariusz Cyzio
Certyfikowany International Coach ICC, doradca itrener zponad
20-letnim staem wpracach dla biznesu (m.in. sprzeda, HoReCa,
przemys). Zajmuje si strategicznym ioperacyjnym zarzdzaniem,
problematyk skutecznoci dziaa ostrategicznym znaczeniu.
Usprawnia ireorganizuje firmy, rozwija ich kadr menadersk.
Wspwaciciel firmy doradczo-szkoleniowej Pracownia Satysfakcji Sp.zo.o. Prowadzi
coaching dla wacicieli firm, zarzdw, kadry menaderskiej oraz osb prywatnych.
Wswojej pracy czy coaching zdoradztwem. Specjalizuje si wbudowaniu kultur
organizacyjnych opartych ocoaching imentoring. Jest czonkiem zespou naukowo-
-badawczego Centrum Coachingu przy Akademii Leona Komiskiego.

Kontakt:
mariusz@cyzio.com, mariusz.cyzio@pracowniasatysfakcji.com

Renata Dziurdzikowska,
Benedykt Peczko
Renata Dziurdzikowska, dziennikarka Zwierciada, specjalizujca
si wzagadnieniach psychologii, rozwoju osobistego iduchowoci.
Autorka ksiek 21 portretw, czyli jak y tu iteraz (Wydaw-
nictwo MEDIUM) izWojciechem Eichelbergerem Zatrzymaj
si (Santorski&CO), Siedem boskich pomyek (Do), Mczyzna te czowiek
(Drzewo Babel). Wikszo rozmw, ktre skadaj si na Tajemnice kobiet zostaa
opublikowana wZwierciadle. Mieszka zmem ikotami na skraju Puszczy Kam-
pinoskiej, gdzie ma drzewo, pod ktrym medytuje.
154 Autorzy

Benedykt Peczko zaoyciel idyrektor Polskiego Instytutu NLP. Psycholog, absol-

went iorganizator pionierskich wPolsce kursw certyfikacyjnych wzakresie NLP,
prowadzonych przez Annegret Meyer (obecnie Hallanzy), reprezentujc Institute
for Integrative Communication wMonachium (potwierdzone przez German Asso-
ciation for Neuro-Linguistic Programming oraz International Association for NLP).
Certyfikowany Trener NLP (Erickson University International Kanada iAustrian
Training Center for NLP). Certyfikowany psychoterapeuta (Europejski Certyfikat
Psychoterapii ECP).
Jest przedstawicielem Europejskiego Stowarzyszenia Neuro-Lingwistycznej Psy-
choterapii na Polsk. Czonek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego iPolskiej
Federacji Psychoterapii. Obecnie posiada 22-letnie dowiadczenie psychoterapeutyc-
zne itrenerskie oraz 16-letnie wzakresie coachingu. Od 16 lat organizuje iprowadzi
warsztaty, treningi ikursy gwnie na temat moliwoci zastosowa NLP, adresowane
do rnych grup zawodowych oraz coaching indywidualny dla przedstawicieli firm.
Wsppracuje zWydziaem Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego iSzko Wysz
Psychologii Spoecznej wWarszawie. Prowadzi szkolenia na Litwie, wChorwacji,
Rumuni iRepublice Poudniowej Afryki. Autor wielu publikacji popularyzujcych oraz
uwierzytelniajcych NLP, artykuw nt. psychologii wiadomoci iksiek dotyczcych
psychoterapeutycznego zastosowania metafor.

Eva-Maria iWolfram Zurhorst

Ewa-Maria Zurhorst bya pocztkowo dziennikark ipracowaa
jako korespondentka prasowa iradiowa m.in. wRPA iEgipcie.
Potem zostaa doradc ds. Komunikacji wbrany gospodarczej.
Jest psychoterapeutk, pracuje razem zmem jako terapeutka
itrener zwizkw. Jest autork ksiki Kochaj siebie, aniewane,
zkim si zwiesz.
Wolfram Zurhorst, handlowiec imeneder, robi karier wprzodujcej firmie
brany odzieowej, a postanowi jako trener zwizkw powici si cakowicie pro-
jektowi Kochaj siebie.

Dagmara Misek
Autorka jest partnerem wPracowni Satysfakcji. Pracujc jako
psycholog, coach, trener, wspiera ludzi wodkrywaniu ich celw
osobistych izawodowych, cieki yciowej, pasji, marze izainte-
resowa.Tego, co daje energi irado zkadego dnia.
Specjalizuje si wszkoleniach, treningach iwarsztatach doty-
czcych inspiracji, coachingu, kompetencji menaderskich, zarz-
dzania zmian izarzdzania przez cele. Prowadzi coachingi dla menaderw, ludzi
Autorzy 155

modych wchodzcych wdorose ycie, kobiet poszukujcych wasnych cieek rozwoju

osobistego izawodowego, par, ktre chc dba ojako swoich relacji.
Psycholog. Certyfikowany Coach ICC. Dowiadczony meneder. Trener winsty-
tucjach pozarzdowych, realizujcych programy rozwoju osobistego dla modziey
idorosych.

Kontakt:
dagmara.miasek@pracowniasatysfakcji.com

Katarzyna Ramirez-Cyzio
Certyfikowany International Business Coach ICC (ICC BC nr
0107). Dowiadczony meneder itrener biznesu. Doradca perso-
nalny. Czonek Polskiego Stowarzyszenia Zarzdzania Kadrami.
Naukowo zajmuje sie stosowaniem procesw coachingu imento-
ringu wzarzdzaniu strategicznym oraz wbudowaniu indywi-
dualnych cieek rozwoju. Specjalizuje si wdoradztwie strate-
gicznym oraz szkoleniach, treningach iwarsztatach dotyczcych
zarzdzania, coachingu, mentoringu oraz rozwoju zawodowego
iosobistego dla kadry zarzdzajcej (brana finansowa, farmaceutyczna, przemys).
Opracowuje iwdraa programy rozwoju organizacji, top talentw, kadry meneder-
skiej. Prezes Zarzdu wfirmie doradczo-szkoleniowej Pracownia Satysfakcji Sp. zo.o.
Doktor nauk humanistycznych. Wykadowca akademicki. Czonek zespou naukowo-
-badawczego Centrum Coachingu przy Akademii Leona Komiskiego.

Kontakt:
katarzyna@ramirez-cyzio.com; katarzyna.ramirez@pracowniasatysfakcji.com
Strona: www.pracowniasatysfakcji.com

Anna Ratajczyk, Piotr Pilipczuk

Certyfikowani coachowie, od 2003 roku Trenerzy Coachingu ICC.
Prowadz kursy podstawowe izaawansowane II-go poziomu oraz
kursy aplikacyjne dla Coachw ICC. Anna zwyksztacenia peda-
gog (Uniwersytet Jagielloski), jako trener pracuje od 1989 roku.
Piotr uzyska absolutorium na studiach teologicznnych (Katolicki
Uniwersytet Lubelski).Waciciele itrenerzy firmy KefAnn S.C. PSYCHOEDUKACJA.
Wyszkolili icertyfikowali ponad 700 coachw ICC wPolsce.
156 Autorzy

Anna Syrek Kosowska

Doktor psychologii, trener warsztatu umiejtnoci spoecznych,
rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Psychologiczne (reko-
mendacja nr 86 I.), certyfikowany Coach International Coaching
Community (certyfikat nr. 2818). Jest konsultantem SFA podej-
cia skoncentrowanego na rozwizaniach. Posiada uprawnienia
do prowadzenia psychoterapii psychodynamicznej (Krakowskie
Centrum Psychoterapii). Od 10 lat jako psycholog prowadzi life
coaching woparciu oparadygmat psychodynamiczny, podejcie skoncentrowane
na rozwizaniach (SFA), wiedz zzakresu psychologii iwynikw bada naukowych
(coaching psychology, evidence-based coaching), obecnie rwnie model International
Coaching Community. Jest honorowym Vice Presidentem The Society for Coaching
Psychology przy Brytyjskim Towarzystwie Psychologicznym. Organizacja zrzesza psy-
chologw-coachw, propagujc coaching oparty orzeteln, zweryfikowan naukowo
wiedz psychologiczn.

Katarzyna Wodarczyk
Magister, Absolwentka AWF Warszawa, Wyszej Szkoy Zarzdza-
nia Personelem iSzkoy Gwnej Handlowej wWarszawie
Jest trenerem biznesu, trenerem pywania, instruktorem WOPR,
menaderem imprez sportowych
Wacicielka firmy szkoleniowej Akademia Szkole EM&KA
TEAM, pracuje zsukcesami jako trener modziey na Pywalni
Paacu Modziey wWarszawie

Kontakt:
katarzyna.wlodarczyk@mkteam.com.pl

Boena Wujec
Doktorantka studiw ekonomicznych wAkademii Leona Komi-
skiego zzakresu nauk ozarzdzaniu, gdzie take prowadzi zaj-
cia na Studiach Podyplomowych zCoachingu. Ukoczya studia
magisterskie zdziedziny Filozofii na Uniwersytecie im. Kardynaa
Stefana Wyszyskiego oraz podyplomowe studia zPsychologii
Motywacji na Uniwersytecie Warszawskim.
Od 2002 prowadzi firm doradczo-szkoleniow Inspired. Posiada midzynarodowe
uprawnienia nauczycielskie itrenerskie. Specjalizuje si wprojektowaniu iprowadzeniu
duych projektw rozwojowych, take tych finansowanych zfunduszy europejskich.
Autorzy 157

Jest certyfikowanym coachem ICC oraz Masterem NLP. Stale prowadzi coachingi
zzakresu executive ilife-coaching dla polskiej ianglojzycznej kadry menaderskiej
(coachingi wielokulturowe). Od wielu lat, zpowodzeniem stosuje Self-coaching.
Pracuje naukowo wEuropie iIndiach uczestniczc wmidzynarodowych projek-
tach badawczych zzakresu Traditional Knowledge.

Kontakt do autorki:
bozena.wujec@inspired.pl tel. 0609693699

Barbara Zych
Doktorantka na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszaw-
skiego. Coach ikonsultant HR. Specjalizuje si wpodejciu sys-
temowym wrozwoju czlowieka ifunkcjonowaniu organizacji.
Autorka wielu publikacji
Kontakt:

barbara.zych@ccpb.pl
Centrum Coachingu Poznawczo-Behawioralnego
 Recenzje
Ksika ta jest zaproszeniem do rozwoju na wielu paszczyznach. Pisana przez prak-
tykw na bazie dowiadcze iniezwykle ciekawych przemyle. Wzbudza emocje
irwnoczenie dostarcza solidnej wiedzy. Warto rozpocz przygod zlife coachin-
giem od tej pozycji.
Rafa Nykiel
Trener coachingu ICC

Jzykiem menederw s cele, liczby, wskaniki, zyski, to sposb wjaki najatwiej we

wspczesnym wiecie si komunikujemy.
Rzadko kiedy jednak mwimy osposobach realizacji celw iosigania wynikw,
opresji, ktra jest coraz silniejsza, orywalizacji, okonkurencji na rynku, uwzgldniajc
relacje iemocje jakie nam przy tym towarzysz, to takie niemierzalne, nienamacalne,
takie HRowe. Jednak zostajemy znimi wrodku itylko od nas menederw zaley
jak sobie znimi radzimy, czy poprzez sport, czy budowanie wewntrznej rwnowagi,
czy coaching czy te przez jedno zdrug blisk nam osob.
Dialog orwnowadze pomidzy yciem zawodowym aosobistym jest moim zda-
niem wwiecie biznesu bardzo potrzebny iksika pod redakcj Katarzyny Ramirez-
-Cyzio wietnie si obecnie wt tematyk wpasowuje.
Ksika porusza wiele wtkw iperspektyw life coachingu, gdzie kady znas
odnajdzie co dla siebie.
Dla mnie szczeglnie bliski zawodowo iprywatnie jest temat Dagmary Misek
Life coaching menederaczy te Sport wlife coachingu Katarzyny Wodarczyk,
jednak nie bez echa irefleksji nad yciem pozostaje Niebo Razem Anny Ratajczyk
iPotra Pilipczuka.
Sylwia Krzyycka
Dyrektor ds. Zarzdzania Zasobami Ludzkimi, Hortex Holding
MBA, Coach ICC

Ta ksika jest wPolsce bardzo potrzebna. Stale rosnca liczba zawodowych Coachw,
dodajcych ludziom si do odnajdywania wasnych formu sukcesu iszczcia, poka-
zuje jak wielkie jest dzi zapotrzebowanie na takie optymistyczne, odwane mylenie
omoliwociach czowieka. To dobrze, e liderzy polskich rodowisk coachingowych
podejmuj wspln metodologiczn, filozoficzn inaukow refleksj nad swoim zada-
niem. Podoba mi si, e ksika nie mwi ogodzeniu pracy iycia (tak, jakby byy
to przeciwne sobie pojcia), ale otwrczej integracji ycia wjego przernych przeja-
wach: od pracy po mio. Brawo!
Marta Lenartowicz
Dyrektor Merytoryczny, Coach, Advisio Consulting Metodologist
160 Recenzje

Life Coaching- relacje wrwnowadze to ksika niezwykle potrzebna, ktr czyta

si jednym tchem. Zmusza, wnajlepszym tego sowa znaczeniu, do zatrzymania si na
chwil iodpowiedzenia sobie na podstawowe pytania co do istoty naszego ycia gwnie
wkontekcie relacji izwizkw, tego co jest wnim wane idokd zmierzamy oraz co
robimy dla osignicia yciowej harmonii. Doskonay przewodnik dla osb zajmuj-
cych si life coachingiem, ale rwnie dla tych, ktrzy planuj podj to wyzwanie idla
tych znas, ktrzy zaufaj self coachingowi wnadaniu nowego wyrazu swojemu yciu.
Dla mnie jako zdeklarowanej mioniczce aktywnoci sportowej szczeglnego zna-
czenia nabiera rozdzia owpywie sportu na rozwj osobisty ijego roli wcoachingu.
Niezwyky jest obszerny fragment ksiki podejmujcy problematyk zwizkw part-
nerskich, wtym pikna filozoficzna opowie odrodze do Mioci Niebo RAZEM.
Cao rozwietlona ekspresyjnymi obrazami Mariusza Cyzio, ktre ogniskuj
si na energii wszechwiata itej osobistej czowieka, przybliajc jak zoom jej ulotne
pikno itajemnic. Ksik polecam Kademu.
dr Anita Labus
ekonomistka, meneder

Prezentowane opracowanie Life Coaching - Relacje wRwnowadze pod redakcj

Katarzyny Ramirez Cyzio jest wszechstronnym ipogbionym studium monogra-
ficznym zzakresu coachingu dotyczcym wanych aspektw iuwarunkowa wwietle
kluczowych elementw tego zagadnienia. Pozycja ta wpeni wpisuje si wdotychcza-
sowy nurt bada nad tym zagadnieniem, stanowic prb pokazania tego problemu
wbardzo rnym iszerokim wietle.
dr Bartomiej Krynicki AWF Warszawa.

Ponad 70 proc. Polakw deklaruje, e rodzina jest dla nich sensem ycia. To wdomu
chcielibymy odnosi najwiksze sukcesy. Ale jak to zrobi, skoro budowania zdrowych
relacji zbliskimi nie uczymy si ani od rozwiedzionych czy przez lata obojtnych dla
siebie rodzicw, ani od nauczycieli. Gdzie szuka pomocy? Autorzy tej ksiki pro-
ponuj coaching, metod kojarzon przede wszystkim zbudowaniem kariery zawo-
dowej. Warto sprbowa, bo przecie jak mwi tytu jednego ze wietnych testw
zebranych wtym tomie zwizki to cae prawdziwe ycie.
Katarzyna Sroczyska
Redaktor naczelna magazynu Coaching