Rozwijanie zainteresowa

matematycznych uczniw klas I-III szkoy podstawowej

Poradnik dla nauczyciela
I.Fechner-Sdzicka, B.Ochmaska, W.Odrobina

Mateusz, klasa 2
Mozaika geometryczna

Publikacja wspfinansowana przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego

 inspiracja 1
matematyczne stacje badawcze

Stacja 2. Czary linijki i krawieckiej miary

Wyzwanie
Zmierzcie swoje ciao:
dugo rki, nogi, stopy, palcw,
obwd pasa, bioder, gowy, szyi, ydki itp.
Porwnajcie swoje pomiary z pomiarami kolegi. Ustawcie wyniki
rosnco. Pomylcie o co mona zapyta, ucie pytania i
odpowiedzcie na nie.

Stacja 3. Kalendarze i zegary obliczenia i pomiary

Wyzwanie
Wykorzystajcie minutnik lub klepsydr. Ustawcie czas na 1 minut
i sprawdcie:
Jak wysok wie z kart do gry uda si wam zbudowa w czasie
1 minuty?
Czy zdycie zapisa swoje imi, nazwisko i adres?
Ile razy zabije wasze serce?
Do ilu uda si wam policzy w tym czasie?
Porwnajcie swoje wyniki z wynikami kolegw/koleanek.

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 - zmiana ustawienia awek
- utworzenie oddzielnych stanowisk, wyposaenia ich w narzdzia i
pomoce niezbdne do podejmowania okrelonych czynnoci
- nadanie nazw adekwatnych do podejmowanych w nich dziaa;
- okrelenia ram czasowych dla kolejnych wyzwa

Dobrym pomysem jest wykorzystanie minutnikw i klepsydr, ktre

pozwalaj uczniom ledzi czas pracy, planowa i organizowa dziaania,
zarzdza czasem. Jest to bardzo przydatna umiejtno potrzebna na
kadym etapie edukacji warto rozwija j od pierwszych lat nauki
szkolnej.

Projektujc stacje popro uczniw, aby:

zaproponowali ciekawe nazwy
zaprojektowali i wykonali na przykad pudeka na zadania, koperty z
tytuami, transparenty z nazwami kolejnych stanowisk.
szukali i wymylali ciekawe zabawy, zadania, problemy, zagadki,
amigwki
gromadzili propozycje wyzwa na odpowiednich stanowiskach oraz
wykorzystywali na kolejnych zajciach

Wane jest, aby zadania znajdujce si na stacjach miay charakter

problemw do rozwizania, wzbudzay aktywno i inspiroway do
samodzielnych poszukiwa.

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 inspiracja 2
projekt

- matematyka w domu wskazanie wartoci pienidza poprzez planowanie

wydatkw i tworzenie listy zakupw (np. na przyjcie urodzinowe) z
uwzgldnieniem cen wybranych artykuw, liczby uczestnikw przy okrelonym
budecie itp.;
matematyka w sporcie pomiary (np. dugoci skokw), punktacja, tworzenie
Mateusz, klasa 2
gier sportowych i planszowych oraz wsplne ustalanie ich zasad itp.

- matematyka w meteorologii pomiary temperatury (odczytywanie

temperatury), siy wiatru (liczenie obrotw wiatromierza), opadw (odmierzanie
wody za pomoc wybranej miarki), zapisywanie dat i godzin dokonywania
pomiarw, przedstawienie danych na prostych wykresach, wykonanie prostych
urzdze pomiarowych na podstawie instrukcji (mierzenie)

- matematyka w projektowaniu projektowanie domu/pokoju, rysowanie

planu, obliczanie obwodw (np. pokoju, okien, trawnika, blatu biurka);

- matematyka w historii tworzenie kalendarzy, przedstawianie wydarze na

osi czasu, pisanie dat itp.

- matematyka w przyrodzie prowadzenie obserwacji, poszukiwanie

matematyki w przyrodzie (symetria, figury geometryczne, linie prostopade i
rwnolege), przemijajcy czas, zegar, pory roku, wschody i zachody Soca
itp.;
matematyka w terenie szacowanie odlegoci, dokonywanie prostych
pomiarw, klasyfikowanie przedmiotw itp.
Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl
 Zainteresowani uczniowie mog wykona dodatkowe zadania:

Z pomoc nauczyciela lub uczniw klas starszych odszuka strony podajce temperatur powietrza w
rnych miastach (np. www.pogoda.onet.pl, www.twojapogoda.pl, www.pogodynka.pl, itp.) i porwna
wyniki swoich pomiarw z danymi rzeczywistymi
porwnywa temperatur w swoim miecie z temperatur w miecie zamieszkania na przykad babci,
cioci lub w innym wybranym miejscu
Pracujc w niewielkich grupach, o wsplnie ustalonej godzinie odczytywa wskazania temperatury z
termometrw zaokiennych znajdujcych si ich domach, zapisywa wyniki pomiarw i porwnywa je
ze sob
sporzdzi tygodniowy wykres temperatury powietrza odczytywanej np. kadego dnia o tej samej
godzinie z termometru zaokiennego lub skorzysta z telewizyjnej prognozy pogody
mierzy temperatur w rnych miejscach w domu: w kuchni, na korytarzu, w swoim pokoju, w
lodwce, na biurku, pod zapalon lampk, na grzejniku itp.

Kacper, klasa 2

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl


Kuba, klasa 2, Logo Gabinetu Zaginionych Figur
Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl
inspiracja 3
fantasmagorie matematyczne zajcia pozalekcyjne
Gabinet Zaginionych Figur:
figury geometryczne (rozpoznawanie i nazywanie, rysowanie w
powikszeniu i pomniejszeniu, obliczanie obwodw),
symetria (rozpoznawanie symetrii w naturze, literach, znakach,
przedmiotach, szukanie symetrycznych obiektw, szukanie osi symetrii,
rysowanie przedmiotw symetrycznych, regularno w motywach);
Instytut Magicznych Liczb:
liczby (zapisywanie i odczytywanie liczb, liczenie w przd i ty,
porwnywanie liczb, dodawanie, odejmowanie, mnoenie i dzielenie liczb,
odczytywanie i zapisywanie liczb rzymskich, rozwizywanie rwna,
rozwizywanie, ukadanie i przeksztacanie zada tekstowych);
Matematyczne Biuro Detektywistyczne:
mierzenie i zapisywanie wynikw pomiaru (dugo, szeroko, wysoko,
odlego),
odmierzanie pynw rnymi miarkami,
waenie przedmiotw (wykonywanie oblicze),
obliczenia pienine (cena, ilo, warto wykonywanie oblicze),
temperatura (odczytywanie temperatury),
kalendarz (zapisywanie dat, porzdkowanie chronologiczne dat, dni
tygodnia i nazwy miesicy, obliczenia kalendarzowe),
zegar (odczytywanie wskaza zegarw, obliczenia zegarowe);
 inspiracja 4
rodzinna matematyka w klasie szkolnej

Dzieci ucz si szybciej, gdy mog

poczy pojcia matematyczne z
wasnymi dowiadczeniami, takimi
jak przygotowywanie posikw,
robienie zakupw, pomoc w
porzdkach domowych, wspudzia
w planowaniu dnia oraz rodzinnych
wydatkw i wyjazdw itp. Warto
wykorzysta te dowiadczenia i
odwoywa si do nich w zadaniach
wykonywanych przez dzieci w
szkole. Aurelka, klasa 3

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 Zapro uczniw do wsplnego pieczenia ciastek. Zach ich
do:
Obliczania kosztw zwizanych z pieczeniem ciasta (ceny
poszczeglnych skadnikw, cakowity koszt ciasta), na
przykad: Szalony kucharz, Micha klasa 3
Ile bdzie kosztowao p kilograma mki?
Ile zapacimy za 6 jaj?
Jaka jest cena poowy kostki margaryny?
Poznania i przeanalizowania przepisu (iloci skadnikw w
przepisie, jednostki wagi, klasyfikowanie skadnikw), na
przykad:
Ile mki potrzeba na wykonanie ciastek?
Ile mki potrzebowalibymy na wykonanie podwjnej porcji
ciasta?
Ile porcji ciasta powiniene przygotowa, aby kady z
zaproszonych goci mg zje 2 ciastka?
Ile dekagramw ma 1 kilogram?
Przygotowania ciasta (korzystanie z wagi kuchennej i rnych
miarek, porwnywanie ich, szacowanie), na przykad:
Ile yek mki si zmieci w 1 szklance?
Ile szklanek cukru si mieci w 1 kilogramie?
Jak odmierzysz p litra mleka za pomoc szklanki?
Ile yeczek proszku do pieczenia potrzebujesz na poow
porcji ciasta?
Ile yek cukru potrzeba na wypenienie poowy szklanki?
Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl
 Zadania tekstowe o domownikach
Potrzebne materiay: pojemnik (pudeko) dla
kadego ucznia, kartki z imionami
domownikw, drobne przedmioty Kuba, klasa 2
przyniesione przez dzieci z domu (maskotka,
krawat, ksika, gazeta, szpulka nici, owoc
itp.).
Uczniowie umieszczaj w pojemniku
karteczki z imionami domownikw. Obok
pudeka ukadaj przyniesione z domu
przedmioty. Zabawa polega na wybraniu
jednego z przedmiotw, wylosowaniu
imienia domownika i uoeniu ciekawego
zadania tekstowego. Zadaniem pozostaych
uczestnikw zabawy jest rozwizanie
zadania.

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 inspiracja 5
szkolna matematyka w terenie
Kada wycieczka poza sal szkoln to lekcja patrzenia, suchania, mylenia, dziaania, dowiadczania,
przeywania, mwienia, odkrywania.

Wesoa matematyka w lesie mierzenie dugoci, porwnywanie, liczenie, porzdkowanie liczb, orientacja
w przestrzeni, klasyfikacja przedmiotw
ukadanie cieek z rnych materiaw przyrodniczych (np. szyszek, patykw), mierzenie ich dugoci za
pomoc rnych miarek
ukadanie cieek o okrelonej dugoci
projektowanie gry planszowej terenowej rysowanie planszy na piasku, ustalanie regu, ukadanie
zada, gra w parach, grupach
klasyfikowanie przedmiotw, nadawanie nazw zbiorom, szukanie podobiestw i rnic
gry terenowe np. podchody z wyzwaniami matematycznymi

Basia, klasa 2

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 inspiracja 6
z rymem, rytmem, w ruchu
Dziecko yje w rodowisku wypenionym rytmami:
rytm dnia i nocy,
nastpstwo pr roku,
dni w tygodniu,
powtarzajce si wzory w architekturze, sztuce, przyrodzie,
uderzajce o dach krople deszczu.

Rytmami wypeniona jest rwnie matematyka (np. rytm

dziesitkowy w systemie pozycyjnym, przemienno liczb
Mateusz, klasa 2
parzystych i nieparzystych, jednostki pomiaru, wielokrotnoci liczb).

Na zajciach z dziemi warto wykorzystywa zabawne rymowanki i

wierszyki matematyczne, ktre wyzwalaj pozytywne emocje,
uatwiaj zapamitywanie, zachcaj do nauki.
Dzieci w modszym wieku szkolnym odczuwaj naturaln potrzeb
ruchu, przyzwolenie, a wrcz zachcanie do ruchu w trakcie zaj
pozwala uczniom niwelowa napicie miniowe.
Uczmy uczniw rymowanek, piosenek, wierszykw, organizujmy w
czasie zaj zabawy ruchowe, zachcajmy do poruszania si w
Kuba, klasa 2
rytm muzyki, stosujmy w zabawach rne kombinacje i sekwencje
ruchowe (skoki, marsze, podskoki ). Takie zabawy doskonale
wicz pami i s bardzo lubiane zwaszcza przez tych
najmodszych uczniw.

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 Po przedstawieniu treci rymowanki mona:
Chrabszcz Szumek szuka ony,
Stale chodzi zamylony: zorganizowa zabaw ruchow, w ktrej uczniowie
Gdzie tu on znale mam? zilustruj zadanie poprzez wejcie w rol chrabszcza,
Nie chc y ju cakiem sam! biedronki i innych wystpujcych w tekcie owadw,
przygotowa ilustracje (rysunki) owadw wystpujcych w
Wie owadzi wiat obiega, rymowance i zachci uczniw do: ukadania rnych
Kada panna w mig przybiega. zbiorw, przeliczania elementw w zbiorach,
Byy tu ju cztery stonki, porwnywania liczebnoci zbiorw, ukadania i
Osiem waek, trzy jelonki. rozwizywania zada tekstowych, rysowania wybranych
Pojawiy si dwie mrwki, owadw w pomniejszeniu i powikszeniu, wyznaczania
A za nimi trzy muchwki. osi symetrii, rysowania drugiej poowy owada, rysowania
No i jeszcze dwie rusaki, chrabszcza/biedronki, przeliczania odny, kropeczek
Cztery uki, trzy sieciarki. itp.
Wtem biedronka nadleciaa
Czerwoniutka, liczna caa.
Spojrza Szumek na biedronk:
Tak wanie chc mie onk.
I popatrzy na owady:
Zliczy sam ich nie dam rady,
Bo maleki mam rozumek,
Przecie jestem chrabszcz Szumek

Czy kto z was szybko policzy umie,

Ile owadzich panien byo w sumie? Aurelka, klasa 3

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 inspiracja 7
dziecice gry i zabawy

Gry i zabawy uwalniaj dziecko od negatywnych napi

emocjonalnych, a towarzyszce im pozytywne emocje wyzwalaj
ch poznawania, odkrywania, nauki.
Gry i zabawy speni swoje funkcje, jeeli bd ciekawe, zostan
waciwie zorganizowane i bd sprawia dzieciom przyjemno.

Co do czego pasuje?
Cel: ksztacenie umiejtnoci klasyfikowania i definiowania,
utrwalenie pojcia zbioru. Maja, klasa 1
Potrzebne materiay: kartoniki z rysunkami rnych przedmiotw.
Liczba uczestnikw dowolna.
Dzieci losuj kartoniki. Na sygna nauczyciela biegaj swobodnie
po sali, na drugi sygna szukaj wrd kolegw rysunku
pasujcego do wylosowanego (np. guzik, iga, miara krawiecka/
kotek/kbek wczki, miska z mlekiem) i tworz zbir, dla ktrego
wymylaj nazw.
Moemy tworzy inne zbiory wedug kryterium podanego przez
nauczyciela lub wymylonego przez uczniw (np. taka sama
liczba liter/gosek/sylab tworzcych nazw, ta sama litera/goska
na pocztku wyrazw).

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 Tworzymy gr
Cel: stymulowanie aktywnoci twrczej, wykorzystanie wiedzy matematycznej.
Uczestnicy s podzieleni na grupy cztero-, picioosobowe.
Potrzebne materiay: dla kadej grupy papier formatu A1, kolorowy papier, karton, stare gazety,
pisaki, owki, klej, plastelina, tama klejca, noyczki.

Zadaniem kadej grupy jest:

wymylenie i wykonanie gry planszowej,
ustalenie jej regu,
zaprezentowanie gry przed klas.
Wybrany przez grup ucze nadzoruje prac.
Po zakoczeniu i prezentacji gier grupy wymieniaj si nimi i graj.
Uwaga. Uczniowie mog rwnie wykona pionki do gry. Ciekawe gry planszowe mog powsta po
zorganizowanej wycieczce do parku, lasu, sadu, jak rwnie po najbliszej okolicy.

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 inspiracja 8
zadania tekstowe

Zadania tekstowe rozbudzaj ciekawo poznawcz, pobudzaj uczniw do wysiku umysowego,

logicznego rozumowania, mylenia kombinatorycznego, krytycznego, eksperymentalnego.

Pozwlmy uczniom aktywnie uczestniczy w zajciach. Zachcajmy do tego, by odkrywali, zadawali

pytania, dopytywali, wymylali sami tre zada, umieszczali w nich swoich bliskich.
Pozwlmy im popenia bdy, kombinowa, manipulowa, wykonywa rysunki pomocnicze.
Za dociekliwo, zadawanie pyta, oryginalno, kreatywno, rne pomysy rozwiza nagradzajmy.

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 Zbiory zada twrzmy wedug przyjtego kryterium, na przykad:
okrelona tematyka (Zadania ekologiczne, Jesienne zadania, Przedwiteczne zakupy itp.),
okrelony stopie trudnoci (Zadania za 1 punkt, Zadania za 2 czy 5 punktw itp.),
zadania jednego autora (Zadania Krzysia),
zadania puapki,
zadania dla mistrzw etc.

Szymon, klasa 3

Iwona Fechner-Sdzicka, metodyk@op.pl

 Dzikuj za uwag i ycz wesoych wit

Publikacja wspfinansowana przez Uni Europejsk w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego