Ib 09 17

9
2017
WRZESIE
PL ISSN 1732-3428
MIESICZNIK POLSKIEJ IZBY INYNIERW BUDOWNICTWA
Osuszanie murw
Obliczanie
powierzchni uytkowej
Izolacje polimocznikowe
f o tostr ona
wrzesie 2017 [153] 3

spis tr e ci
9
2017
10 Obradowao Prezydium KR PIIB Urszula Kieller-Zawisza
11 Inynier przed sdem
13 XXIX sesja egzaminacyjna na uprawnienia budowlane Urszula Kieller-Zawisza

w statystyce
14 Oczekiwania wobec nowelizacji warunkw technicznych Wojciech Ratajczak
17 Odwrcone obcienie VAT Maciej Tabert
20 Kalendarium Aneta Malan-Wijata
24 Gdzie i jakie ekrany akustyczne Arkadiusz Maciejewski
ODPOWIEDZI NA PYTANIA
26 Kto ma wykona ekspertyz? Anna Sas-Micu
28 Normalizacja i normy Magorzata Pogorzelska
32 Obliczanie powierzchni uytkowej Andrzej Pogorzelski

Jan Sieczkowski
37 WINIOWSKI w odsonie smartCONNECTED Artyku sponsorowany
38 Quiz: English for the construction industry Magdalena Marcinkowska
40 Tynk ochrona elewacji, cz. I Maciej Rokiel
47 Komunikacja pionowa. Windy i podnoniki Kamil Kowalski
51 Hilti PROFIS Engineering nowy wymiar projektowania Artyku sponsorowany

zamocowa kotwowych
52 Dachrinnen Inessa Czerwiska

Oeksij Kopyow
MIESICZNIK
POLSKIEJ IZBY INYNIERW
BUDOWNICTWA
Okadka: Budynek mieszkalny ozdobiony kompozycj

zwielobarwnych kwiatw; rolinno podnosi jako architek-
tury oraz komfort fizyczny ipsychiczny jej uytkownikw, ma
due znaczenie dla zrwnowaonego budownictwa.
Fot.: IKovalenko, Fotolia.com
4 Inynier budownictwa
spis tr e ci
55 Zastosowanie materiaw zmiennofazowych w zewntrznej Anna Wieprzkowicz

warstwie termoizolacji Dariusz Heim
59 Okno dachowe FTT U8 Thermo energooszczdno w pakiecie Artyku sponsorowany
61 Szary styropian Marcin Jaroszyski
65 Styropian Austrotherm zdrowe serce kadego systemu Artyku sponsorowany

docieple
66 Uniwersalne ywice polimocznikowe Artyku sponsorowany
67 Izolacje polimocznikowe jako materia o wielostronnym Marek Maj

zastosowaniu Andrzej Ubysz
75 Galeria handlowa QUICK PARK zamodelowana w Tekla Structures Artyku sponsorowany
78 Izolacyjno akustyczna przegrd midzy pomieszczeniami Henryk Kwapisz
84 Dalszy rozwj Grupy Seppeler Artyku sponsorowany
85 Ocena energetyczna pracy pompowni ciekw z pompami Florian Grzegorz Piechurski

zatapialnymi i toczni ze wstpn separacj cia staych
91 Rewolucja w zakresie odwadniania poczenie zaworu Artyku sponsorowany

zwrotnego z zaletami przepompowni KESSEL Ecolift XL
92 Iniekcja Krystaliczna. Jak postpowa po wykonaniu iniekcyjnej Artyku sponsorowany

izolacji przeciwwilgociowej?
93 Osuszanie murw Cezariusz Magott

Maciej Rokiel
101 Jak zaprojektowa strop zgodnie znorm PN-B-02151- Artyku sponsorowany

-3:2015-10, ajak eby y imieszka komfortowo?
102 Wymagania dla cian dziaowych Tomasz Rybarczyk
108 Metoda WSM sekcjonowanie sieci napowietrznej SN Stefan Waszak
110 Wykorzystanie georadaru w diagnostyce konstrukcji budowlanych Karol Sadowski

Damian Urbanowicz
Maciej Urbanowicz
114 Modernizacja dwigw Anna Szuster-Chojnacka
117 Renowacja neogotyckiego kocioa w Wwolnicy Elbieta Dudziska
121 W biuletynach izbowych...
wrzesie 2017 [153] 5

9
2017
Barbara Mikulicz-Traczyk
redaktor naczelna
Od momentu wprowadzenia zmian wtrybie uzyskiwania uprawnie budowlanych

systematycznie spadaj wyniki egzaminw na te uprawnienia. Testy wypadaj niele,
natomiast egzaminy ustne zdecydowanie gorzej. Kolejny ju raz jedna czwarta
kandydatw nie zdaje egzaminu. Tak fatalny wynik jest zapewne konsekwencj
poziomu wyksztacenia, skrceniem okresu praktyk isposobem ich dokumentacji.
Zmiany wprowadzone wtzw. ustawie deregulacyjnej nie sprawdziy si.
Co zatem zrobi, aby odwrci t tendencj? Odpowied wydaje si by prosta:
zmieni przepisy, wprowadzajc wikszy nacisk na praktyczn nauk zawodu.
f o tostr ona
Ruszya nowa odsona
Wydarzenia Biznes
Technika Inwestycje
Kariera Jzyki
wrzesie 2017 [153] 7

samor z d z awodow y
Zapraszamy
do kolejnej,
sidmej
edycji projektu
www.KreatorBudownictwaRoku.pl
reklama@inzynierbudownictwa.pl
KOMUNIKAT
Krajowa Rada
Polskiej Izby Inynierw Budownictwa
informuje o terminach
i trybie przeprowadzenia wyborw
XVII Krajowy Zjazd
do okrgowych i krajowych organw
Sprawozdawczo- na kadencj w latach 20182022
-Wyborczy Izby
Czonkowie Izby (wg stanu na 31 sierpnia 2017 r.)
odbdzie si zostan imiennie zaproszeni do wzicia udziau
w obwodowych zebraniach.
w drugiej poowie Zawiadomienia bd doczone
do 10 numeru miesicznika Inynier Budownictwa.
czerwca 2018 r. Obwodowe zebrania wyborcze
bd organizowane w IV kwartale 2017 r. i styczniu 2018 r.
Na obwodowych zebraniach zostan wybrani delegaci

na okrgowe zjazdy sprawozdawczo-wyborcze Izby.
Okrgowe zjazdy sprawozdawczo-wyborcze Izby, ktre zostan

zorganizowane do 21 kwietnia 2018 r., wybior przewodniczcych
i czonkw:
okrgowej rady izby,
okrgowej komisji rewizyjnej,
okrgowej komisji kwalifikacyjnej,
okrgowego sdu dyscyplinarnego,
okrgowego rzecznika odpowiedzialnoci zawodowej
oraz delegatw na XVII Krajowy Zjazd Izby.
wrzesie 2017 [153] 9
Obradowao Prezydium KR PIIB

Urszula Kieller-Zawisza
2 sierpnia br. odbyo si posiedzenie Prezydium Krajowej
Rady PIIB.
O
brady prowadzi Zbigniew kwalifikacje odpowiadajce uprawnie-
Kledyski, wiceprezes PIIB. niom budowlanym wPolsce. Zastpca
Po przyjciu protokou z po- przewodniczcego KKK przedstawi
przedniego posiedzenia uczestnicy rwnie projekt regulaminu doty-
obrad zapoznali si z projektem re- czcy postpowania kwalifikacyjnego
gulaminu dotyczcym postpowania w sprawie nadawania tytuu rzeczo-
kwalifikacyjnego wsprawie nadawania znawcy budowlanego.
uprawnie budowlanych, ktry omwi Danuta Gawcka, sekretarz KR PIIB,
Andrzej Pawelec, zastpca przewod- omwia ramowe dokumenty doty-
niczcego Krajowej Komisji Kwalifika- czce przyszorocznych okrgowych
cyjnej. Zreferowa on take projekt zjazdw sprawozdawczo-wyborczych.
regulaminu odnoszcy si do post- Dotyczyy one porzdku obrad, szcze-
powania w sprawie uznawania kwali- gowego regulaminu wyborw do
fikacji do wykonywania samodzielnych organw okrgowych izb inynierw
funkcji technicznych w budownictwie budownictwa oraz regulaminu okr-
przez obywateli pastw czonkow- gowego zjazdu sprawozdawczo-wy- Zbigniew Kledyski, wiceprezes PIIB
skich Unii Europejskiej, Konfederacji borczego.
Szwajcarskiej oraz pastw czon- W dalszej czci Joanna Giero-
kowskich Europejskiego Porozumie- ba, wiceprezes PIIB, poinformowaa bezpieczestwa konstrukcji, bezpie-
nia oWolnym Handlu stron umowy o pracach zespou doradczego za- czestwa uytkowania czy te bez-
o Europejskim Obszarze Gospodar- angaowanego w prace nad projek- pieczestwa poarowego budynkw.
czym, ktrzy nabyli wtych pastwach tem rozporzdzenia o warunkach D. Gawcka przedstawia prezentacj
technicznych dla budynkw i ich o aktualnym stanie prac w budynku
usytuowania. Nowelizacja warunkw przeznaczonym na siedzib PIIB przy
technicznych dla budynkw wynika ul. Kujawskiej 1 wWarszawie. Dokad-
z koniecznoci dostosowania przepi- nie zrelacjonowaa przeprowadzone
sw do rozwoju techniki itechnologii ju wobiekcie prace.
oraz uwarunkowa realizacji inwesty- Uczestniczcy w posiedzeniu Pre-
cji. Propozycja zmian rozporzdze- zydium KR PIIB zapoznali si take
nia ma take na celu przypieszenie z realizacj budetu za I procze
i uatwienie procesu realizacji inwe- 2017 r., ktr omwi Andrzej Jawor-
stycji. Zesp doradczy do spraw ski, skarbnik PIIB. Przyjto rwnie
przepisw techniczno-budowlanych projekt terminarza posiedze Prezy-
dla budynkw, do ktrego zaproszono dium iKrajowej Rady PIIB wIproczu
przedstawicieli organizacji iinstytucji 2018 r.
dziaajcych wposzczeglnych rodo-
wiskach brany budowlanej, zajmuje
Andrzej Pawelec, zastpca przewodnicz- si wypracowaniem koncepcji nowych
cego KKK rozwiza dotyczcych m.in. poprawy
Inynier przed sdem

Rozmowa z Gilbertem Okulicz-Kozarynem,
przewodniczcym Krajowego Sdu Dyscyplinarnego
Polskiej Izby Inynierw Budownictwa.
W
celu zapewnienia waciwe- z ostali ukarani wzwizku zwykony-
go wykonywania obowiz- waniem samodzielnych funkcji tech-
kw iprzestrzegania zasad nicznych wbudownictwie;
etyki zawodowej przez osoby posia- w skutek racych bdw lub zanie-
dajce uprawnienia budowlane, prze- dba spowodowali zagroenie ycia
widziane s cztery rodzaje odpowie- lub zdrowia ludzi, bezpieczestwa
dzialnoci: dyscyplinarna, zawodowa, mienia lub rodowiska, albo znaczne
karna imajtkowa. szkody materialne;
Odpowiedzialnoci dyscyplinarnej n ie speniaj lub speniaj niedbale
podlegaj czonkowie PIIB, ktrzy: swoje obowizki;
nie przestrzegaj przy wykonywaniu u chylaj si od podjcia nadzoru
czynnoci zawodowych obowizuj- autorskiego lub wykonuj niedba-
cych przepisw oraz zasad wiedzy le obowizki wynikajce z penienia
technicznej; tego nadzoru.
nie przestrzegaj zasad etyki zawo- Naley przy tym podkreli, e czyny
dowej; podlegajce odpowiedzialnoci zawo-
nie stosuj si do uchwa organw dowej s wyczone od odpowiedzial-
izby; noci dyscyplinarnej.
nie opacaj skadek czonkowskich.
Reguluje to Ustawa zdnia 15 grudnia Jakie warunki musi speni sprawa,
2000 r. o samorzdach architektw aby sd dyscyplinarny podj prac
oraz inynierw budownictwa (Dz.U. nad ni ina czyj wniosek wszczynane
z2016 r. poz. 1725, tekst jednolity). jest postpowanie dyscyplinarne?
Odpowiedzialno dyscyplinarna cz- Zacznijmy od drugiej czci pytania.
sto bywa mylona zzawodow. Wykaz Postpowania w sdach dyscyplinar-
przewinie z tytuu odpowiedzialnoci nych naszego samorzdu, zarwno
zawodowej okrela ustawa zdnia 7lip- wsprawach odpowiedzialnoci zawo-
ca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. dowej, jak idyscyplinarnej, wszczyna- Gilbert Okulicz-Kozaryn
z2017 r. poz. 1332, tekst jednolity). ne s wycznie na wniosek rzecznika Fot. Pawe Baldwin
Odpowiedzialnoci zawodowej w bu- odpowiedzialnoci zawodowej. Ka-
downictwie podlegaj czonkowie PIIB dy wniosek rzecznika o ukaranie jest
wykonujcy samodzielne funkcje tech- oceniany przez sd dyscyplinarny, przez rzecznika. Prawidowy wniosek
niczne wbudownictwie, ktrzy: przy czym musi on spenia warunki oukaranie podlega rozpatrzeniu przez
dopucili si wystpkw lub wykro- formalne jak imerytoryczne. W przy- sd dyscyplinarny, ktry wydaje sto-
cze okrelonych wrozdziale 9 Pra- padku stwierdzenia brakw we wnio- sowne rozstrzygnicie. W przypad-
wa budowlanego; sku jest on cofany do uzupenienia ku naruszenia przepisw z zakresu
wrzesie 2017 [153] 11

odpowiedzialnoci zawodowej lub dys- ny, dziaajcy jako organ I instancji, Ostatnim elementem zaliczanym do
cyplinarnej czonek izby ponosi kar. orzeka rwnie w skadzie trzyoso- samodzielnych funkcji technicznych,
Winnych przypadkach moe nastpi bowym, a jako organ odwoawczy aco za tym idzie podlegajcym odpo-
uniewinnienie lub umorzenie sprawy. wskadzie picioosobowym. wiedzialnoci zawodowej, s przegldy
techniczne. Brak naleytej staranno-
Postpowanie dyscyplinarne zaczyna Czego najczciej dotycz rozpa- ci wich przeprowadzeniu skutkowao
si od postpowania wyjaniajcego. trywane sprawy te z tytuu odpo- karami upomnienia. Jaskrawym przy-
Jak dugo ono trwa? wiedzialnoci zawodowej, a czego te kadem byo dokonanie oceny jakoci
Postpowanie wyjaniajce prowadzi z tytuu odpowiedzialnoci dyscypli- elementw konstrukcyjnych, ktrych
rzecznik odpowiedzialnoci zawodo- narnej? wdanym obiekcie nie byo.
wej. Rzecznik odpowiedzialnoci zawo- Zdecydowana wikszo spraw tra- W przypadku odpowiedzialnoci dys-
dowej powinien dy do szczegowe- fiajca do sdw dyscyplinarnych do- cyplinarnej sprawy dotycz zama-
go wyjanienia sprawy, uwzgldniajc tyczy odpowiedzialnoci zawodowej. nia zasad postpowania okrelo-
okolicznoci przemawiajce zarwno Ponad 80% ukaranych to kierownicy nych w kodeksie etyki zawodowej.
na korzy, jak i niekorzy czonka budw. Wikszo przewinie to nie- W znacznej iloci spraw inicjatorami
izby samorzdu zawodowego, ktrego dbae wypenianie swoich obowizkw, s inwestorzy pokrzywdzeni przez
dotyczy postpowanie. czsto poczone z dopuszczaniem czonkw PIIB, ktrzy nie wywizu-
Postpowanie wyjaniajce prowa- do istotnych odstpstw od projek- j si z zawartych umw. Dotyczy
dzone wsprawach ztytuu odpowie- tu (zmiana wymiarw, przesunicia to przede wszystkim nierzetelnego
dzialnoci dyscyplinarnej powinno by wstosunku do planu zagospodarowa- opracowywania opinii technicznych
zakoczone w terminie 2 miesicy nia, zmiana iloci kondygnacji). Chcia- i wprowadzania inwestorw w bd.
od daty jego wszczcia. W uzasad- bym tutaj doda, e przewinienia te Karami w takich przypadkach, w za-
nionych przypadkach moe by ono popeniane s przede wszystkim na lenoci od ich wagi, s upomnienia
przeduone przez Krajowego Rzecz- budowach maych obiektw, najcz- lub nagany poczone obligatoryjnie
nika Odpowiedzialnoci Zawodowej ciej z inicjatywy i za aprobat in- zkarami finansowymi. Bardzo powa-
maksymalnie o dalsze dwa miesice. westorw. Kocz si one zazwyczaj nym przewinieniem dyscyplinarnym
Niezakoczenie postpowania wyja- kar upomnienia. S niestety przy- by przypadek faszowania uprawnie.
niajcego wokresie 4 miesicy pod- padki kilkukrotnego zamania prze- Kar za taki czyn byo skrelenie
lega ocenie Krajowego Sdu Dyscypli- pisw przez t sam osob. Sdy z listy czonkw PIIB, co w zasadzie
narnego, ktry moe je przeduy na w takim przypadku nakadaj kar uniemoliwia wykonywanie samodziel-
czas oznaczony. upomnienia z obowizkiem zdania nych funkcji technicznych. Niestety,
Postpowanie wyjaniajce prowa- w wyznaczonym terminie egzaminu. s take sprawy dotyczce nieetycz-
dzone wsprawach ztytuu odpowie- Negatywny wynik zegzaminu skutkuje nego zachowania si we wzajemnych
dzialnoci zawodowej musi by zako- pozbawieniem uprawnie. Kierowni- relacjach pomidzy naszymi kolegami.
czone przed upywem 6 miesicy od cy budw jak i inspektorzy nadzoru Przykadem takim, zakoczonym kar
dnia powzicia przez organy nadzoru inwestorskiego byli take karani za upomnienia, byo wniesienie na koleg
budowlanego wiadomoci o popenie- stosowanie zej jakoci materiaw, zizby do organw nadzoru celowo za-
niu czynu powodujcego t odpowie- przez co spowodowali znaczne straty faszowanych oskare o popenienie
dzialno i nie pniej ni po upywie materialne. Wtym przypadku zarw- wykrocze.
3 lat od dnia zakoczenia robt bu- no kierownika, jak iinspektora nadzo- Na zakoczenie chciabym jednak do-
dowlanych albo zawiadomienia o za- ru orzeczono zakaz wykonywania sada, e ilo spraw, ktre wpyny do
koczeniu budowy lub wydania decyzji modzielnych funkcji technicznych na okrgowych sdw dyscyplinarnych
o pozwoleniu na uytkowanie obiektu czas okrelony. w2016 roku, jest najnisza wokre-
budowlanego. Mniej liczn grup ukaranych stano- sie ostatnich dziesiciu lat. Mam tak
wi projektanci. Popeniane bdy to nadziej, e ta tendencja spadkowa
Jak liczne s komplety orzekajce? niezgodne z przepisami sytuowanie bdzie nadal si utrzymywa.
Okrgowe sdy dyscyplinarne orzeka- obiektw wprojekcie zagospodarowa-
j zawsze wskadach trzyosobowych. nia terenu oraz bdy w obliczeniach, Rozmawiaa
Natomiast Krajowy Sd Dyscyplinar- zwaszcza konstrukcji. Barbara Mikulicz-Traczyk
XXIX sesja egzaminacyjna

na uprawnienia budowlane w statystyce
Urszula Kieller-Zawisza
2905 osb w kraju zdao egzamin na uprawnienia budow-
lane w czasie XXIX sesji egzaminacyjnej, pierwszej sesji
w roku 2017.
D
o XXIX egzaminu na uprawnie- wy egzamin ustny zpoprzednich se- 450), Maopolskiej OIIB (prawie 320)
nia budowlane zoono 3577 sji, przystpio wsumie 3829 kandy- iDolnolskiej OIIB (prawie 250).
nowych wnioskw, z czego datw. rednia zdawalno egzaminu Postpowanie o nadanie uprawnie
97,71% zostao pozytywnie zakwa- pisemnego wyniosa 80,68%, nato- budowlanych prowadzone przez Pol-
lifikowanych. Egzamin pisemny odby- miast egzaminu ustnego 75,87%. sk Izb Inynierw Budownictwa jest
wa si 19 maja br. we wszystkich cznie wskali kraju testu i egzami- cile podporzdkowane przepisom
16 okrgowych izbach inynierw nu ustnego nie zaliczyo 1659 osb. prawa. Precyzyjne regulacje prawne
budownictwa. Do testu przyst- Patrzc na liczb uprawnie nada- sankcjonuj fakt, i nadanie okrelonej
pio 3805 osb, natomiast zdao nych w poszczeglnych okrgowych osobie uprawnie budowlanych jest
go 3070. Nastpnie do egzaminu izbach inynierw budownictwa, na- gwarancj i wiadectwem, e posiada
ustnego obejmujcego osoby, ktre ley stwierdzi, e najwicej decyzji ona odpowiednie kwalifikacje zawodowe
w tej sesji zday egzamin pisemny o nadaniu uprawnie budowlanych i, co za tym idzie, ponosi pen odpo-
oraz osoby, ktre zdaway poprawko- przyznano wMazowieckiej OIIB (prawie wiedzialno za wykonywan prac.
Zmiana na stanowisku GINB

12 sierpnia br. penienie obowizkw Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego zostao powierzone Anicie Oleksiak.
Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego Jacek Szer z powodw osobistych zoy dymisj na rce Prezesa Rady
Ministrw Beaty Szydo. 11 sierpnia premier odwoaa Jacka Szera z funkcji Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego.
rdo: GUNB
krtko
Rynek biurowy w I kwartale 2017 r.
Polish Office Research Forum opublikowa dane za Ikwarta
br. dotyczce rynku powierzchni biurowych womiu gwnych
aglomeracjach wPolsce: Krakowie, Wrocawiu, Trjmiecie,
Katowicach, Poznaniu, odzi, Szczecinie, Lublinie.
Na koniec pierwszego kwartau 2017 r. czne zasoby nowo-
czesnej powierzchni biurowej womiu miastach regionalnych
wyniosy 3 989 400 m2. Najwicej powierzchni znajduje si
wKrakowie (941 000 m2), Wrocawiu (866 000 m2) oraz poco_bw - Fotolia.com
Trjmiecie (636 700 m2).
Wpierwszym kwartale br. do uytkowania oddano 13 budyn- Business Point opowierzchni 12 000 m2 we Wrocawiu oraz
kw ocznej powierzchni 67 200 m2. Najwicej nowej po- budynki wKrakowie: budynek G wkompleksie Bonarka for
wierzchni 28 200 m2 ukoczono wKrakowie oraz we Wro- Business opowierzchni 10 000 m2 oraz Orange Office Park III
cawiu (17 900 m2). Najwikszymi projektami byy Bielany Den Hague opowierzchni 9600 m2.
wrzesie 2017 [153] 13
moim zdaniem
Oczekiwania wobec nowelizacji

warunkw technicznych, jakim
powinny odpowiada budynki i ich
usytuowanie
mgr in. Wojciech Ratajczak
przewodniczcy Gwnej Komisji Legislacyjnej
Polskie Zrzeszenie Inynierw
i Technikw Sanitarnych
O
d ponad roku trwaj prace Rozporzdzenie [1] zawiera bowiem niach gromadzenia odpadw sta-
nad nowelizacj rozporzdze- zapisy, ktre s niejasne iwzwizku ych take wentylacji innej anieli
nia Ministra Infrastruktury z tym pojawia si szereg rnych, grawitacyjna. Obecny przepis na-
w sprawie warunkw technicznych, czsto niestety sprzecznych ze sob, rzuca stosowanie wentylacji gra-
jakim powinny odpowiada budynki ich interpretacji. Dla inynierw, ce- witacyjnej.
iich usytuowanie. Zgodnie zpismem nicych przede wszystkim konkretne 2. Wyjanienia statusu moliwoci
otrzymanym z Ministerstwa Infra- i precyzyjne informacje oraz wytycz- parkowania samochodw zasila-
struktury i Budownictwa [3]: celem ne, taki stan rzeczy powoduje szereg nych propanem-butanem w ga-
nowelizacji jest przyjcie rozwiza, problemw, rozterek, marnotraw- raach podziemnych. Wystpuje
ktre bd odpowiaday aktualnym stwo czasu i energii zuywanych na bowiem sprzeczno zwizana
technologiom wystpujcym w bu- prby znalezienia prawidowego roz- zrozwizaniami technicznymi, kt-
downictwie, jak rwnie przyspiesz wizania. Przepisy powinny by jasne re w aden sposb nie zabezpie-
iuatwi proces realizacji inwestycji, i przejrzyste dla kadego uczestnika czaj instalacji kanalizacji przed
bdc jednoczenie przejrzyste izro- procesu budowlanego. penetracj gazu ciszego od po-
zumiae dla odbiorcy. Niestety, przyj- wietrza ( 102.5).
te w projekcie nowelizacji [6] zmiany Dziaajc w interesie spoecznym 3. Zasadno koniecznoci izolowania
nie realizuj zaoonych celw. Projekt oraz rodowiska brany inynierii ro- kanaw wentylacyjnych, wywiew-
nie uwzgldnia postulatw ipropozy- dowiska, Polskie Zrzeszenie Inynie- nych oraz zwizanych z ukadem
cji rodowisk branowych oraz spe- rw i Technikw Sanitarnych przed- odzysku ciepa, a prowadzonych
cjalistw z zakresu budownictwa. stawio swoje proby ointerpretacje przez pomieszczenia, w ktrych
Powstaje pytanie, po co wprowa- oraz propozycje zmian przepisw nie ma rnicy pomidzy tempe-
dza nowelizacj, skoro nie eliminuje w pismach ([2] i [4]) skierowanych ratur transportowanego powie-
ona pokutujcych od lat niejasnoci do Ministra Infrastruktury i Budow- trza a temperatur powietrza
iogranicze wprzepisach? nictwa. Odbyy si take szerokie wewntrznego w pomieszczeniu
konsultacje spoeczne, ktre miay ( 153.6 i 153.7).
Rozpoczcie wmaju 2016 r. prac nad poprzedzi wprowadzenie zmian. Jako 4. N
awizanie przepisw techniczno-
nowelizacj rozporzdzenia [1] wiza- PZITS szczegln wag pooylimy -budowlanych do norm nieaktual-
o si zduymi nadziejami rodowiska na problemy interpretacyjne i aktu- nych, niemajcych uzasadnienia wo-
budowlanego na eliminacj z obo- alno przepisw zwizanych znasz bec obecnej wiedzy technicznej, np.:
wizujcych przepisw niejasnoci, bran. Tu wymieni warto m.in.: PN-B-02431-1, PN-83-B-03430/
sprzecznoci iwymaga niewspgra- 1. Zmian 22.2.2, ktra umoli- Az3/2000, PN-B-02415:1991, PN-
jcych z obecn wiedz techniczn. wiaby stosowanie wpomieszcze- -B-02416:1991, PN-B-02431-1).
moim zdaniem
5. B rak okrelenia przeznaczenia wen- nie s dostpne zabezpieczenia tykaj si z problemami wynikajcymi
tylacji w przedsionku przeciwpoa- przeciwpoarowe, ktre pozwalaj z brakw, niejasnoci lub bdw za-
rowym ( 232.2) tu naley zazna- na skuteczne odcicie izabezpie- wartych wobowizujcych przepisach.
czy, i wprzypadku przeznaczenia czenie otworu rewizyjnego.
wentylacji na cele przeciwpoarowe, 11. Wzakresie wyznaczenie wskani- Jest jeszcze jeden aspekt odpo-
wentylacja mechaniczna musi spe- ka EP pominito procesy rozbudo- wiedzialno zawodowa. Zgodnie
nia wymagania stawiane takiej in- wy inadbudowy ( 328). Zupenie z prawem, to uprawnieni uczestnicy
stalacji (odporno temperaturowa, odrbnym zagadnieniem, ktre procesu budowlanego ponosz pen
izolacyjno, szczelno i dymosz- nie zostao poruszone wnaszych odpowiedzialno za realizacj tego
czelno, gwarantowane rdo za- interpelacjach, jest kwestia procesu. W pismach z Ministerstwa
silania elektrycznego, itd.). Ponadto zwizana zoszczdnoci energii Infrastruktury i Budownictwa szcze-
brak zarwno w przepisach, jak i iokrelonymi wwarunkach tech- glnie mocno brzmi wzwizku zpo-
rdach wiedzy technicznej wytycz- nicznych wartociami graniczny- wyszym stwierdzenia:
nych wymiarowania takich instalacji. mi wskanika EP. Jest to bardzo [] Minister Infrastruktury i Bu-
6. Brak definicji poj stosowanych szerokie iwane zagadnienie, kt- downictwa nie jest organem upra-
wprzepisach, takich jak: pomiesz- re wg naszej opinii naley jeszcze wionym do wydawania wicych
czenie zamknite i przepust in- raz przeanalizowa, szczeglnie interpretacji przepisw prawa po-
stalacyjny ( 234.3), maszynow- przed 1 stycznia 2019 r. (budyn- wszechnie obowizujcego w opar-
nia wentylacyjna i klimatyzacyjna ki publiczne) i1 stycznia 2021 r. ciu okonkretny stan faktyczny.
( 268.1.5), izolacja obwodowa (pozostae budynki). [] projektant na podstawie art.
(zacznik nr 2). 12. Narzucone w zaczniku nr 2, 20 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia
7. Wcelu wyduenia drogi dojcia ewa- pkt 1.5 gruboci izolacji nie maj 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane
kuacyjnego narzucenie stosowania uzasadnienia technicznego ieko- (Dz.U. z 2016 r. poz. 290 z pn.
zabezpieczenia w postaci samo- nomicznego. Kryterium wyjcio- zm.) opracowuje projekt budowla-
czynnych urzdze oddymiajcych wym powinna by akceptowalna, ny wsposb zgodny zwymaganiami
( 256.4), a pominicie moliwoci graniczna warto straty ciepa ustawy, przepisami oraz zasadami
zastosowania rozwizania wposta- na instalacji. wiedzy technicznej. Dlatego te, tam
ci zabezpieczenia tyche doj przed 13. Przywrcenie wymaga zwiza- gdzie norma prawna nie zawiera pre-
zadymieniem. Takie rozwizanie pro- nych ze szczelnoci budynkw cyzyjnych wytycznych, to projektant
ponuje dostpna wiedza techniczna w zaczniku nr 2, pkt 2.3.3. uwzgldniajc specyfik projektowa-
(np. PN-EN 12101-6). jest mowa o zaleceniu. Ponadto nego obiektu budowlanego woparciu
8. Niejasno w kwestii klasy palno- dla wikszych budynkw wymg o wiedz techniczn proponuje naj-
ci izolacji instalacji sanitarnych, n50 naleaoby zastpi przez lepsze wswojej ocenie rozwizania.
aokrelonych wzaczniku nr 3. q50, ktry odzwierciedla szczel-
9. Przepis ( 268.3) zwizany z wyno duych obiektw. Z powyszych stwierdze wynika, e
mogiem obudowy wentylatorw autor przepisu nie jest uprawniony do
i urzdze do uzdatniania powie- Z zakresu wentylacji warto take jego interpretacji (!), awszelk odpo-
trza, a montowanych w przewo- rozway moliwo dopuszczenia wiedzialno za wniesione do projektu
dach wentylacyjnych, na odporno stosowania ciennych czerpnio- rozwizania ponosi projektant. Pro-
ogniow EI 60. To przepis, ktry -wyrzutni dla ukadw jednolokalo- jektant zatem pozostaje sam so-
jest bardzo nieprecyzyjny iniejasny, wych, w ktrych nie zachodzi szko- bie. Jake zatem wana powinna by
oraz wwikszoci moliwych przy- dliwe lub uciliwe zanieczyszczenie jasno interpretacyjna narzuconych
padkw nierealny do spenienia. powietrza. przepisw!
10. Zakaz wykonywania otworw re- Postulaty i proby przedstawione Naley take zaznaczy, i wszel-
wizyjnych do kanaw wentylacyj- przez PZITS nie zostay wzdecydowa- kie interpretacje, np. autorstwa
nych wgarau ( 281) praktycznie nej wikszoci uwzgldnione wprzed- Komendanta Gwnego Pastwowej
przekrela moliwo czyszczenia stawionym projekcie nowelizacji. Jest Stray Poarnej, nie s wykadni
przewodw pionw wentylacyjnych to szczeglnie przykre, zwaywszy na prawa ide facto stanowi prywatne
bez wejcia do mieszkania. Obec- to, i to inynierowie na co dzie spo- zdanie autora.
wrzesie 2017 [153] 15

moim zdaniem
Jedynym organem, ktry moe roz- sj Legislacyjn PZITS iprzedstawiona (http://www.pzits-cedeko.com.pl/infor-

strzygn niejasno zapisu prawnego podsekretarzowi stanu, ministrowi To- macje-o-oddziale/korespondencja-z-ad-
jest sd. Sd wypowiada si jednak tyl- maszowi uchowskiemu pismem zdnia ministracja-panstwowa).
ko wsytuacji spornej iopiera si na su- 11 kwietnia 2017 r. (http://www.pzits. 5. Odpowied zastpcy Departamentu
biektywnym zdaniu biegych sdowych. pl/dzialalnosc-biezca/glowna-komisja-le- Budownictwa Anity Grubowskiej-Waz
Czy zatem nie jest winteresie wszyst- gislacyjna/). w imieniu Ministra Infrastruktury,
kich zainteresowanych stworzy wko- 3. O
dpowied dyrektor architektury buna prob o interpretacj przepisw
cu takie przepisy, ktre suyyby nam downictwa i geodezji Anity Oleksiak techniczno-budowlanych rzeczoznaw-
wszystkim, byy jasne wodbiorze ireali- w imieniu Ministerstwa Infrastruktury cw OW PZITS pismo zdnia 10 pa-
zowayby suszny cel, ktry przywieca na propozycj zmian warunkw tech- dziernika 2016 r. (http://www.pzits-
realizowanej obecnie nowelizacji? nicznych przedstawion przez PZITS -cedeko.com.pl/informacje-o-oddziale/
pismo z dnia 28 kwietnia 2017 r. korespondencja-z-administracja-pan-
Bibliografia (http://www.pzits.pl/dzialalnosc-biezca/ stwowa).
1. R
ozporzdzenie Ministra Infrastruktury glowna-komisja-legislacyjna/). 6. P
rojekt z dnia 6 marca 2017 r. Roz-
z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie 4. P
ismo rzeczoznawcw Wielkopolskiego porzdzenia Ministra Infrastruktury
warunkw technicznych, jakim odpowia- Oddziau PZITS do ministra infrastruk- zmieniajcego rozporzdzenie w spra-
daj budynki i ich usytuowanie (Dz.U. tury ibudownictwa Andrzeja Adamczy- wie warunkw technicznych, jakim
z2015 r. poz. 1422) tekst jednolity. ka z prob o interpretacj przepisw powinny odpowiada budynki i ich usy-
2. Propozycja zmian warunkw technicz- zawartych w warunkach technicznych tuowanie (https://legislacja.rcl.gov.pl/
nych opracowana przez Gwn Komi- pismo z dnia 5 sierpnia 2016 r. projekt/12285403).
w y dar zenia
lskie Forum Inwestycji,

Patrona
t
Budownictwa, Nieruchomoci Me
dialny
W
dniach 21 i 22 czerwca br. nictwa, Wojewoda lski, Marszaek na osadzeniu rewitalizacji wsystemie
w Centrum Edukacyjno- Wojewdztwa lskiego i Rektor Poli- zarzdzania rozwojemPakraju.
tronaNastpi
-Kongresowym, a take na techniki lskiej. t
to m.in. wramach prac nad kodeksem
Wydziale Architektury Politechniki l- Konferencj zainaugurowa wicemi- urbanistyczno-budowlanym.
skiej wGliwicach odbyo si IX lskie nister infrastruktury i budownictwa 19 padziernika br. wsali Sejmu l-
Forum Inwestycji, Budownictwa, Nie- Tomasz uchowski, podkrelajc, skiego odbdzie si
Med druga konferen-
ruchomoci. Program tematyczny zo- e MIiB przygotowuje pakiet zmian ialny Forum.
cja obecnego IX lskiego
sta sformuowany wsplnie zwadzami ustaw wynikajcych z przyjtego Prowadzone s uzgodnienia, aby jej
ikadr naukow Wydziau Budownictwa w ubiegym roku przez rzd Narodo- wiodcym tematem bya wanie pre-
i Wydziau Architektury tej uczelni. wego Programu Mieszkaniowego. Po- zentacja tego kocowego projektu
Konferencja powicona bya progra- informowa rwnie, e aktualne pra- legislacyjnego nowego Kodeksu urba-
mowi Mieszkanie + wbudownictwie; ce ministerstwa skupiaj si take nistyczno-budowlanego.
aspektom technicznym budowania ire-
montowania; rewitalizacji miasta, osie-
dli i terenw poprzemysowych w ra-
mach przedsiwzicia programowego
wspczesne iinnowacyjne rozwizania
wbudownictwie powszechnym. Patro-
nat honorowy nad wydarzeniem objli:
Ministerstwo Infrastruktury i Budow-
pr awo
Odwrcone obcienie VAT

Maciej Tabert
radca prawny
Wedug podwykonawcw uszczelnienie systemu podatku

VAT wzakresie usug budowlanych przez zastosowanie
mechanizmu odwrconego obcienia odbywa si
wycznie ich kosztem.
M
ino ju ponad p roku od Wyjani naley, e mechanizm odwr- Jak wskazano, podmiotem odpowie-
wejcia w ycie przepisw conego obcienia polega na tym, i dzialnym za rozliczenie podatku VAT
regulujcych tzw. mechanizm zobowizanym do rozliczenia podat- jest nabywca ww. usug budowlanych.
odwrconego obcienia wodniesieniu ku nalenego od dokonanej czynnoci Z zaoenia nabywca jednoczenie za-
do niektrych usug budowlanych. Jak podlegajcej opodatkowaniu VAT jest deklaruje oraz co do zasady odliczy ten
wynika z uzasadnienia projektu usta- nabywca usug. A zatem taki sposb podatek (jeli ma pene prawo do od-
wy zdnia 1 grudnia 2016 r. ozmianie rozliczenia transakcji jest wyjtkiem liczenia), tj. w rzeczywistoci dokona
ustawy opodatku od towarw iusug od reguy oglnej, zgodnie zktr roz- rozliczenia ksigowego kwot podatku,
oraz niektrych innych ustaw (Dz.U. liczenia podatku VAT dokonuje sprze- bez angaowania rodkw na kwot
poz. 2024), zmiany podyktowane byy dawca, ktry dokonuje dostawy towa- podatku przy dokonywaniu patnoci
przede wszystkim potrzeb uszczel- rw lub wiadczy usug. za usug usugodawcy. Tym samym
nienia systemu podatku VAT ipoprawy Stosownie bowiem do przepisw art. jest to rozwizanie, ktre si nie wi-
cigalnoci tego podatku. Cele nowe- 17 ust. 1 pkt 8 wzw. zust. 1h usta- e znegatywnymi skutkami wpostaci
lizacji, jakkolwiek suszne, nie powinny wy zdnia 11 marca 2004 r. opodatku ekonomicznego ciaru.
zatem budzi sprzeciwu ze strony od towarw i usug (Dz.U. z 2017 r. Zgoa odmiennie ksztatuje si sytua
brany budowlanej, ktra przecie jest poz. 1221, ze zm.), zwanej dalej: uVAT, cja podwykonawcw (przewanie mi-
zainteresowana naleytym wywiza- mechanizm odwrconego obcienia kroprzedsibiorcw), ktrzy na skutek
niem si z obowizkw podatkowych. powinien zosta zastosowany, jee- zastosowania mechanizmu odwrco-
Jednake szybko si okazao, e ana- li cznie spenione s nastpujce nego obcienia mog nawet utraci
lizowane przepisy powoduj rzeczywi- warunki: pynno finansow. Z doniesie pra-
ste pogorszenie sytuacji ekonomicznej u sugodawc jest podatnik, oktrym sowych wynika jednak, e szef Kra-
podmiotw wystpujcych w roli pod- mowa wart. 15, uktrego sprzeda jowej Administracji Skarbowej wyda
wykonawcy, ktrym grozi nawet utrata nie jest zwolniona od podatku na pod- instrukcj dla izb administracji skar-
pynnoci finansowej, a konsekwencji stawie art. 113 ust. 1 i 9 (zareje- bowych i urzdw skarbowych, aby
upado. Rwnie gwni wykonawcy strowany jako podatnik VAT czynny); urzdy skarbowe dokonyway zwrotw
maj niemae problemy z rozliczeniem usugobiorc jest podatnik, oktrym VAT dla mikroprzedsibiorcw wyko-
podatkowym usug budowlanych obj- mowa w art. 15, zarejestrowany nujcych usugi budowlane wterminie
tych mechanizmem odwrconego ob- jako podatnik VAT czynny; 15 dni. Czy instrukcja ta ktra nie
cienia. usugodawca wiadczy usugi jako jest wszake rdem prawa bdzie
Na pierwszy rzut oka wydawaoby si, podwykonawca; rzeczywicie stosowana przez urzdy
e przepisy regulujce przedmiotowe przedmiotem wiadczenia s wy- skarbowe? Czas pokae. Obecnie nie
zagadnienie s jasne inie powinno by cznie usugi budowlane wymienio- sposb polemizowa ze stanowiskiem
tutaj adnych wtpliwoci, co do ich ne wpoz. 248 zacznika nr 14 do podwykonawcw, e uszczelnienie
wykadni. Ale czy na pewno? ustawy o VAT. systemu podatku od towarw i usug
wrzesie 2017 [153] 17

pr awo
Zarezerwuj termin w zakresie usug budowlanych przez wpywu na posiadanie statusu podwy-
zastosowanie mechanizmu odwrco- konawcy w rozumieniu ustawy o VAT.
DREMA nego obcienia odbywa si wycznie Status podwykonawcy wynika bowiem
Midzynarodowe Targi Maszyn ich kosztem. Naley mie nadziej, i bezporednio z zawartych pisemnych
iNarzdzi dla Przemysu Drzewnego wprzyszoci wskazany wyej 15-dnio- umw, awsytuacji ich braku wiad-
iMeblarskiego wy termin zwrotu VAT znajdzie wyraz cz otym statusie okolicznoci icha-
Termin: 1215.09.2017 wpostaci stosownego zapisu wakcie rakter wykonywanych usug. Z moich
Miejsce: Pozna rangi ustawy, aby moliwe byo powo- dowiadcze wkontaktach zurzdni-
Kontakt: tel. +48 61 869 20 00 anie si na w trakcie ewentualnego kami wynika, e mog oni dokonywa
www.drema.pl sporu zfiskusem. odmiennej czasem wrcz zaskakuj-
Obecnie jedno jest pewne przywoane cej interpretacji zapisw zawartych
Oglnopolska Konferencja wczeniej przepisy nastrczaj brany umw iwkonsekwencji odmiennie okre-
Naukowo-Techniczna wiele problemw interpretacyjnych. li status podmiotu biorcego udzia
IX Forum Inynierii Ekologicznej Przede wszystkim wskaza naley, wprzedsiwziciu. Zauway przy tym
Termin: 1820.09.2017 e ustawodawca nie zawar definicji naley, i szczeglne zainteresowanie
Miejsce: Kazimierz Dolny podwykonawcy, przez co moe do- osb, prowadzcych zarwno kontrole
Kontakt: tel. +48 81 538 4429 chodzi na tym polu do sporw na linii podatkowe icelno-skarbowe, jak ipo-
www.forumptie.pollub.pl przedsibiorca fiskus. Z wyjanie stpowania podatkowe, budz przed-
udzielonych przez Ministerstwo Finan- siwzicia realizowane wramach kon-
DEZWOD2017 sw wynika, i wystarczajce bdzie sorcjum. Truizmem jest, e zdarzaj
Dezynfekcja wody zagroenia, posuenie si w tym zakresie po- si sytuacje, w ktrych poszczeglne
wyzwania, nowe technologie wszechnym znaczeniem sowa pod- urzdy dokonuj odmiennych wykadni
IKonferencja Naukowo-Techniczna wykonawca, wynikajcym z wykadni przepisw co do obowizkw podat-
Termin: 2122.09.2017 jzykowej. Ponadto urzdnicy wskanikw, ktrych sytuacja, subiektywnie
Miejsce: Krakw zuj, e transakcje, ktrych przed- rzecz oceniajc, dotyczy tosamych
Kontakt: tel. +12 617 47 57 miotem jest wiadczenie ww. usug stanw faktycznych.
home.agh.edu.pl budowlanych, realizowanych przez Jak si zatem zabezpieczy przed
generalnego wykonawc bezporednio problemami z fiskusem w zwizku
INSTAL-SYSTEM 2017 na rzecz inwestora, podlegaj opodat- z wprowadzeniem mechanizmu od-
19. Targi Technik Grzewczych iInstalacji kowaniu wedug zasad oglnych. Wtej wrconego obcienia w podatku od
Termin: 2225.09.2017 sytuacji podatek VAT rozliczany jest towarw iusug?
Miejsce: Bielsko-Biaa przez generalnego wykonawc, a in- Po pierwsze, naley przede wszyst-
Kontakt: tel. 33 811 93 20 westor otrzymuje faktur na kwot kim okreli, czy ktry z uczest-
www.eurobudowa.pl/targi/ nalenoci za wykonane usugi, zawie- nikw inwestycji budowlanej bdzie
rajc podatek VAT. Wtakim przypad- wystpowa w roli podwykonawcy,
TRAKO 2017 ku mechanizm odwrconego obcie- a tym samym czy w ogle bdzie
Midzynarodowe Targi Kolejowe nia nie ma zastosowania. Natomiast miao zastosowanie odwrcone ob-
Termin: 2629.09.2017 kade dalsze zlecenie usug kolejnym cienie.
Miejsce: Gdask podatnikom (podwykonawcom) bdzie Po drugie, naley ustali status po-
Kontakt: tel. +48 58 554 92 12 ju rozliczone zgodnie zmechanizmem datnikw biorcych udzia w trans-
www.trakotargi.amberexpo.pl odwrconego obcienia. W konse- akcji na gruncie uVAT, tj. czy s to
kwencji do rozliczenia podatku jest zo- podmioty zwolnione z podatku od
IV Oglnopolska Konferencja bowizany nabywca usug, ktry otrzy- towarw i usug, czy te s to po-
Konstrukcje Budowlane 2017 ma od podwykonawcy faktur zkwot datnicy VAT czynni. Pomocne moe
Termin: 24.11.2017 netto, bez podatku VAT. Zauway na- by zweryfikowanie podmiotu z wy-
Miejsce: Katowice ley, e wwyjanieniach Ministerstwo korzystaniem wyszukiwarki bazy
Kontakt: tel. 22 695 40 94 Finansw zastrzego, i fakt zgosze- podatnikw dostpnej na stronie
konferencje@instytutpwn.pl nia lub nie inwestorowi powierzenia Ministerstwa Finansw [http://www.
prac podwykonawcy pozostaje bez finanse.mf.gov.pl/pp/wyszukiwarki].
pr awo
Mimo e nie wynika to z adnego tw brany budowlanej wynika, e podatkowe wydawane w trybie art.
z przepisw prawa, urzdnicy do- warto wystpi owydanie opinii wtej 14a 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej,
magaj si czasem przedstawienia sprawie do Orodka Klasyfikacji i No- wiadczce o wielowtkowoci tema-
wydrukw komputerowych, potwier- menklatur Urzdu Statystycznego tyki dotyczcej reimu odwrconego
dzajcych dokonanie sprawdzenia wodzi. Taka oficjalna opinia korzysta obcienia.
kontrahenta wokrelonej dacie (tzw. bowiem zprzymiotu dokumentu urz- Warto rozway wystpienie z wnio-
print screen). Mona rwnie po- dowego mogcego stanowi dowd skiem o wydanie interpretacji indywi-
twierdzi status podatnika, wniosku- w ewentualnych kontrolach podatko- dualnej do dyrektora Krajowej Informa-
jc do naczelnika urzdu skarbowego wych i celno-skarbowych oraz w po- cji Skarbowej. Przedmiotowy wniosek
o wydanie przez niego stosownego stpowaniach podatkowych. podlega opacie w stosunkowo niskiej
zawiadczenia na podstawie art. 96 Zaakcentowa jednak trzeba, e wysokoci 40 z (od kadego stanu
ust. 13 uVAT. Prosz jednak zauwa- waciwa klasyfikacja do danej gru- faktycznego lub zdarzenia przyszego),
y, e wedug art. 306a 3 Ordy- py PKWiU nie bdzie wystarczaj- jednake przy spenieniu kilku warun-
nacji podatkowej (Dz.U. z 2017 r. ca, w sytuacji gdy bdziemy mie do kw jej uzyskanie moe zabezpieczy
poz. 201, ze zm.) kade zawiad- czynienia ztzw. usug kompleksow. podatnika przed niekorzystn, aprzede
czenie potwierdza stan faktyczny Tytuem przykadu mona przywoa wszystkim dynamicznie zmieniajc si
lub prawny istniejcy tylko iwycz- liczne spory zfiskusem wprzedmiocie wykadni dokonywan przez kontro-
nie w dniu jego wydania. A zatem ustalenia, czy wyprodukowanie, do- lujcych. Wane jest przy tym, aby
w tej sytuacji aby nie narazi si starczenie i wylanie betonu stanowi wniosek o wydanie takiej interpretacji
na formuowany bardzo czsto przez dostaw betonu lub te usug budow- indywidualnej by przygotowany przez
urzdnikw zarzut niedochowania lan (tj. usug betonowania notabe- profesjonalnego penomocnika, co daje
naleytej starannoci przy sprawne wymienion w poz. 44 zacznika rkojmi zabezpieczenia prawidowoci
dzeniu kontrahenta naleaoby na do uVAT oznaczon symbolem PKWiU rozlicze podatkowych firmy.
bieco aktualizowa baz posiada- 43.99.40.0 Roboty betoniarskie, Czonkw Polskiej Izby Inynierw Bu-
nych zawiadcze w odniesieniu do awic podlegajc rozliczeniu wg rei- downictwa nie trzeba specjalnie prze-
kadego zkontrahentw. mu odwrconego obcienia). Wedug konywa, e niebezpieczestwo, jakie
Po trzecie, naley ustali, czy usuga mojej opinii, znajdujcej oparcie wak- niesie ze sob spr z fiskusem, jest
budowlana wiadczona przez podwy- tualnej i dominujcej linii orzeczniczej do wysokie imoe mie brzemienne
konawc mieci si katalogu usug (wyrok NSA z11 maja 2017 r., sygn. skutki. Naley pamita, e stosow-
wymienionych wpoz. 248 zaczni- akt IFSK 1389/15), wyprodukowanie, nie do art. 112b ust. 13 uVAT or-
ka nr 14 do uVAT. Zauway warto, dostarczenie ifinalnie wylanie betonu gany podatkowe na bieco (wramach
e przepisy ustawy opodatku od to- stanowi w istocie dostaw betonu, czynnoci sprawdzajcych, kontroli
warw iusug nie precyzuj wprost, a nie usug betonowania. Podkreli podatkowych icelno-skarbowych oraz
jakie usugi s objte reimem od- tu bowiem naley, e to dostawa be- postpowa podatkowych) bd bada
wrconego obcienia, lecz sto- tonu anie usuga betonowania ma realizacj obowizkw, ktre wynikaj
sownie do art. 5a uVAT odwouj charakter dominujcy, gdy nabyw- z regulacji dotyczcych mechanizmu
si w tym zakresie do Polskiej Kla- cy usugi kompleksowej nie zaley na odwrconego obcienia. Naruszenie
syfikacji Wyrobw iUsug (PKWiU). usugach betoniarskich, lecz na zabe- tych obowizkw moe skutkowa
Aby dokona samodzielnej identyfikacji tonowaniu np. aw fundamentowych okreleniem przez organ podatkowy
wiadczonej usugi, mona skorzysta czy stropu. W konsekwencji zesp prawidowej wartoci podatku nali-
z wyszukiwarki dostpnej na stronie czynnoci wchodzcych wskad usugi czonego, a w konsekwencji: zobowi-
Gwnego Urzdu Statystycznego kompleksowej powinien by oceniany zania podatkowego, kwoty do zwrotu,
(http://stat.gov.pl/Klasyfikacje/). zpunktu widzenia tego wanie domi- nadwyki podatku naliczonego nad
Co prawda, ustawa oVAT nie nakada nujcego wiadczenia. nalenym, jak rwnie ustaleniem do-
obowizku posiadania opinii klasyfika- Jak wykazaem powyej, zagadnienia datkowego zobowizania podatkowe-
cyjnej GUS odnonie do zakwalifiko- dotyczce odwrconego obcienia go w wysokoci odpowiadajcej 30%
wania usugi do danej grupy PKWiU VAT s niezwykle zoone. Potwierdza- kwoty podatku wynikajcego zbdne-
jednake z mojego dowiadczenia j to m.in. cigle aktualizowane przez go rozliczenia z tytuu wiadczonych
zdobytego podczas obsugi podmio- Ministerstwo Finansw objanienia usug budowlanych.
wrzesie 2017 [153] 19

pr awo
Ka l e n d a r i u m
20.06.2017 Wyrok Trybunau Konstytucyjnego wsprawie zasady wydawania certyfikatu instalatora odnawialnych
rde energii, sygn. akt K 16/15 (Dz.U. z2017 r. poz. 1213)
zosta
Wyrok dotyczy art. 136 ust. 4 pkt 2 ustawy zdnia 20 lutego 2015 r. oodnawialnych rdach energii (t.j. Dz.U.
wydany z2017 r. poz. 1148), ktry reguluje uproszczony tryb uzyskania certyfikatu potwierdzajcego posiadanie przez in-
stalatora kwalifikacji do instalowania danego rodzaju instalacji odnawialnego roda energii (m.in. brak wymogu
ukoczenia okrelonego wustawie szkolenia podstawowego oraz zoenia zwynikiem pozytywnym odpowied-
niego egzaminu). Wmyl wskazanego przepisu certyfikat mogy uzyska osoby posiadajce dyplom ukoczenia
studiw wyszych na kierunku lub wspecjalnoci wzakresie instalacji odnawialnego rda energii albo urzdze
iinstalacji sanitarnych, elektroenergetycznych, grzewczych, chodniczych, cieplnych iklimatyzacyjnych lub elek-
trycznych wydany na podstawie przepisw ustawy zdnia 27 lipca 2005 r. Prawo oszkolnictwie wyszym (t.j.
Dz.U. z2012 r. poz. 572 zpn. zm.), tj. przed dniem 1 wrzenia 2005 r. Zastrzeenia konstytucyjne dotyczyy
warunku, e ocertyfikat instalatora wtym trybie mogy si ubiega tylko osoby posiadajce dyplom ukoczenia
specjalistycznych studiw wyszych wydany po dniu 1 wrzenia 2005 r. ina podstawie ustawy zdnia 27 lipca
2005 r. Prawo oszkolnictwie wyszym (1 wrzenia 2005 r. jest dniem wejcia wycie tej ostatniej ustawy). Try-
buna Konstytucyjny stwierdzi, e wpowyszym zakresie art. 136 ust. 4 pkt 2 ustawy oodnawialnych rdach
energii jest niezgodny zzawart wart. 32 ust. 1 konstytucji zasad rwnoci wobec prawa. Trybuna wskaza,
e cech istotn uzasadniajc rwne traktowanie wszystkich osb ubiegajcych si ocertyfikat instalatora od-
nawialnych rde energii na podstawie zaskaronego przepisu jest posiadanie dostatecznej wiedzy iwystarcza-
jcych umiejtnoci wdziedzinie instalacji odnawialnych rde energii, powiadczonych dyplomem ukoczenia
waciwych studiw wyszych. Zaskarony przepis rnicuje prawa podmiotw znajdujcych si wtakiej samej
sytuacji prawnie relewantnej. Wejcie wycie wyroku spowoduje, e ocertyfikat instalatora odnawialnych r-
de wtrybie przewidzianym wwymienionym przepisie bd si mogy ubiega wszystkie osoby, ktre posiadaj
dyplom ukoczenia specjalistycznych studiw wyszych bez wzgldu na dat jego wydania. Trybuna zastrzeg
jednak, e rozstrzygnicie zapade wtej sprawie nie wyklucza wprowadzenia przez ustawodawc ograniczenia
dostpu do uproszczonego trybu certyfikowania instalatorw odnawialnych rde energii, ktre bazowaoby
na terminie wydania dyplomu ukoczenia waciwych studiw wyszych, pod warunkiem e nie przybierze ono
postaci sztywnego terminu (daty), lecz bdzie zrelatywizowane do czasu, jaki upyn od momentu uzyskania
dyplomu do chwili zoenia wniosku ocertyfikat.
27.06.2017 Obwieszczenie Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zdnia 8 czerwca 2017 r. wsprawie ogosze-
nia jednolitego tekstu ustawy Kodeks postpowania administracyjnego (Dz.U. z2017 r. poz. 1257)
zostao
Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy zdnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postpowania administracyjnego.
ogoszone
29.06.2017 Rozporzdzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie
prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich ibada konserwatorskich przy zabytku
wpisanym do rejestru zabytkw albo na List Skarbw Dziedzictwa oraz robt budowlanych, bada
weszo architektonicznych i innych dziaa przy zabytku wpisanym do rejestru zabytkw, a take bada
w ycie archeologicznych iposzukiwa zabytkw (Dz.U. z2017 r. poz. 1265)
Rozporzdzenie zastpuje dotychczas obowizujce rozporzdzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowe-

go z dnia 14 padziernika 2015 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, prac restauratorskich, ro-
bt budowlanych, bada konserwatorskich, bada architektonicznych iinnych dziaa przy zabytku wpisanym
do rejestru zabytkw oraz bada archeologicznych i poszukiwa zabytkw (Dz.U. poz. 1789), ktre utracio
moc zdniem 26 maja 2017 r. wzwizku zwejciem wycie ustawy zdnia 10 lipca 2015 r. ozmianie ustawy
oochronie zabytkw iopiece nad zabytkami oraz ustawy omuzeach (Dz.U. z2016 r. poz. 1330 zpn. zm.).
Wporwnaniu zpoprzednim stanem prawnym rozszerzono zakres przedmiotowy rozporzdzenia wten sposb,
e dotyczy ono prac konserwatorskich, prac restauratorskich oraz bada konserwatorskich take przy zabytku wpisanym
na List Skarbw Dziedzictwa. Nowe przepisy stanowi rwnie, e wprzypadku wniosku owydanie pozwolenia na
prowadzenie robt budowlanych na obszarze wpisanego do rejestru zabytkw historycznego ukadu urbanistycznego,
historycznego ukadu ruralistycznego albo historycznego zespou budowlanego nie bdzie wymagane podanie danych
pr awo
osobowych osoby kierujcej robotami budowlanymi i osoby wykonujcej nadzr inwestorski albo owiadczenia, e
osoby te zostan wyonione wpostpowaniu oudzielenie zamwienia publicznego, jeeli roboty budowlane nie bd
prowadzone przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytkw, wchodzcym wskad tych ukadw albo tego
zespou. Ponadto wzakresie regulacji dotyczcej wydawania pozwole na umieszczanie na zabytku wpisanym do reje-
stru zabytkw urzdze technicznych, tablic reklamowych lub urzdze reklamowych, wrozumieniu art. 2 pkt 16b i16c
ustawy zdnia 27 marca 2003 r. oplanowaniu izagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z2017 r. poz. 1073), oraz
napisw dodano przepis nakazujcy wskazanie wpozwoleniu terminu usunicia zzabytku tych elementw.
6.07.2017 Obwieszczenie Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2017 r. w sprawie ogosze-
nia jednolitego tekstu ustawy Prawo budowlane (Dz.U. z 2017 r. poz. 1332)
zostao
Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.
ogoszone
12.07.2017 Rozporzdzenie Prezesa Rady Ministrw zdnia 27 czerwca 2017 r. wsprawie uycia rodkw komuni-
kacji elektronicznej wpostpowaniu oudzielenie zamwienia publicznego oraz udostpniania iprze-
chowywania dokumentw elektronicznych (Dz.U. z2017 r. poz. 1320)
weszo
w ycie Wydanie rozporzdzenia zwizane jest znowelizacj ustawy zdnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych
(t.j. Dz.U. z2015 r. poz. 2164 zpn. zm.), dokonan ustaw zdnia 22 czerwca 2016 r. ozmianie ustawy Prawo
zamwie publicznych oraz niektrych innych ustaw (Dz.U. poz. 1020 zpn. zm.), ktr wdroono dyrektywy unijne
wprowadzajce elektronizacj zamwie publicznych, wtym obowizkow komunikacj elektroniczn midzy wyko-
nawc izamawiajcym. Rozporzdzenie okrela wymagania techniczne iorganizacyjne uycia rodkw komunikacji
elektronicznej wpostpowaniu oudzielenie zamwienia oraz sposb sporzdzania iprzechowywania dokumentw
elektronicznych, a take sposb i tryb ich przekazywania, udostpniania i usuwania. W przypadku zamawiajcych
innych ni centralny zamawiajcy przepisy rozporzdzenia wejd wycie zdniem 18 padziernika 2018 r., zwyjtkiem
przepisw dotyczcych skadania owiadczenia, oktrym mowa wart. 25a ustawy Prawo zamwie publicznych,
wtym jednolitego europejskiego dokumentu zamwienia, ktre wejd wycie od dnia 18 kwietnia 2018 r.
14.07.2017 Obwieszczenie Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zdnia 7 lipca 2017 r. wsprawie ogoszenia
jednolitego tekstu ustawy oszczeglnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji wzakresie
budowli przeciwpowodziowych (Dz.U. z2017 r. poz. 1377)
zostao
ogoszone Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy zdnia 8 lipca 2010 r. oszczeglnych zasadach przygotowania do
realizacji inwestycji wzakresie budowli przeciwpowodziowych.
17.07.2017 Rozporzdzenie Ministra rodowiska zdnia 3 lipca 2017 r. wsprawie wysokoci stawek opat za usu-
nicie drzew ikrzeww (Dz.U. z2017 r. poz. 1330)
weszo
Rozporzdzenie okrela nowe stawki opat za usunicie drzew ikrzeww. Usunicie drzew lub krzeww podlega
w ycie opacie wprzypadkach ina zasadach okrelonych wustawie zdnia 16 kwietnia 2004 r. oochronie przyrody (t.j.
Dz.U. z2016 r. poz. 2134 zpn. zm.). Wprzypadku drzew wysoko stawek opat bdzie uzaleniona od obwodu
pnia drzewa mierzonego na wysokoci 130 cm oraz gatunku lub rodzaju drzewa. Zawarty wzaczniku do rozpo-
rzdzenia wykaz gatunkw irodzajw drzew zawiera podzia na cztery grupy, uwzgldniajce szybko przyrostw
pnia na grubo. Opaty bd zrnicowane wzalenoci od dwch kategorii wielkoci obwodu pnia drzewa na
wysokoci 130 cm do 100 cm iod 101 cm. Wprzypadku krzeww stawki opat bd zalee od powierzchni
krzewu albo krzeww rosncych wskupisku oraz gatunku lub rodzaju krzewu. Niniejsze rozporzdzenie jest konse-
kwencj nowelizacji ustawy zdnia 16 kwietnia 2004 r. oochronie przyrody (t.j. Dz.U. z2016 r. poz. 2134 zpn.
zm.) dokonanej ustaw zdnia 11 maja 2017 r. ozmianie ustawy oochronie przyrody (Dz.U. poz. 1074).
zostao Obwieszczenie Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 czerwca 2017 r. w sprawie ogo-
szenia jednolitego tekstu ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1382)
ogoszone
Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.
wrzesie 2017 [153] 21

pr awo
21.07.2017 Obwieszczenie Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zdnia 22 czerwca 2017 r. wsprawie ogoszenia
jednolitego tekstu ustawy oudostpnianiu informacji orodowisku ijego ochronie, udziale spoecze-
stwa wochronie rodowiska oraz oocenach oddziaywania na rodowisko (Dz.U. z2017 r. poz. 1405)
zostao
ogoszone Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy zdnia 3 padziernika 2008 r. oudostpnianiu informacji orodowi-
sku ijego ochronie, udziale spoeczestwa wochronie rodowiska oraz oocenach oddziaywania na rodowisko.
1.08.2017 Ustawa zdnia 25 maja 2017 r. ozmianie ustawy oszczeglnych zasadach przygotowania do realizacji
inwestycji wzakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz.U. z2017 r. poz. 1381)
wesza
Nowelizacja ustawy zdnia 8 lipca 2010 r. oszczeglnych zasadach przygotowania do realizacji inwestycji wza-
w ycie kresie budowli przeciwpowodziowych (t.j. Dz.U. z2017 r. poz. 1377) polega na rozszerzeniu zastosowania tej
ustawy do realizacji inwestycji wzakresie stacji radarw meteorologicznych pastwowej suby hydrologiczno-
-meteorologicznej, oktrej mowa wart. 102 ust. 1 ustawy zdnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (t.j. Dz.U.
z2017 r. poz. 1121), wraz zobiektami zwizanymi funkcjonalnie ztymi urzdzeniami. Wzwizku ztym dodano
Instytut Meteorologii iGospodarki Wodnej Pastwowy Instytut Badawczy, penicy pastwow sub hydrolo-
giczno-meteorologiczn, do ustawowego katalogu inwestorw.
3.08.2017 Rozporzdzenie Rady Ministrw zdnia 1 sierpnia 2017 r. zmieniajce rozporzdzenie wsprawie udzie-
lania dotacji celowych dla jednostek samorzdu terytorialnego na przebudow, budow lub remonty
drg powiatowych igminnych (Dz.U. z2017 r. poz. 1476)
weszo
w ycie Rozporzdzenie nowelizuje rozporzdzenie Rady Ministrw zdnia 27 marca 2009 r. wsprawie udzielania dota-
cji celowych dla jednostek samorzdu terytorialnego na przebudow, budow lub remonty drg powiatowych
igminnych (t.j. Dz.U. z2014 r. poz. 316 zpn. zm.). Zmiany dotycz obowizujcych kryteriw naboru wnio-
skw skadanych przez zarzdcw drg gminnych ipowiatowych. Wprowadzono kryterium dochodowe oraz kry-
terium zmniejszenia ryzyka wystpienia wypadku drogowego na obszarach onajwyszym poziomie wypadkowo-
ci. Wprowadzono take nowe zasady punktacji wramach poszczeglnych kryteriw. Nowelizacja zwizana jest
zrealizacj rzdowego Programu rozwoju gminnej ipowiatowej infrastruktury drogowej na lata 20162019.
4.08.2017 Obwieszczenie Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zdnia 7 lipca 2017 r. wsprawie ogoszenia
jednolitego tekstu ustawy o szczeglnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie
drg publicznych (Dz.U. z2017 r. poz. 1496)
zostay
ogoszone Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy zdnia 10 kwietnia 2003 r. oszczeglnych zasadach przygotowania
irealizacji inwestycji wzakresie drg publicznych.
Obwieszczenie Marszaka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej zdnia 7 lipca 2017 r. wsprawie ogoszenia
jednolitego tekstu ustawy ocharakterystyce energetycznej budynkw (Dz.U. z2017 r. poz. 1498)
Obwieszczenie zawiera jednolity tekst ustawy zdnia 29 sierpnia 2014 r. ocharakterystyce energetycznej budynkw.
12.08.2017 Ustawa zdnia 22 czerwca 2017 r. ozmianie ustawy oniektrych formach popierania budownictwa
mieszkaniowego oraz niektrych innych ustaw (Dz.U. z2017 r. poz. 1442)
wesza
Ustawa stanowi realizacj Narodowego Programu Mieszkaniowego wzakresie spoecznego budownictwa czyn-
w ycie szowego. Nowelizacja wprowadzia do ustawy zdnia 26 padziernika 1995 r. oniektrych formach popierania
budownictwa mieszkaniowego (t.j. Dz.U. z2017 r. poz. 79) istotn dla inwestorw zmian dotyczc dopusz-
czenia moliwoci ubiegania si o finansowe wsparcie take na budow spdzielczych mieszka lokatorskich
(dotychczas finansowe wsparcie dotyczyo tylko lokali na wynajem).
Aneta Malan-Wijata
pr awo
REKLAMA
krtko
Zabezpieczenia przed skutka-
mi przepi i wyadowa
Wspczesne urzdzenia maj coraz wysz

podatno na powstawanie szkd wwyni-
ku przepi, astan techniczny sieci elek-
trycznej oraz jej zabezpieczenia maj cisy
zwizek zczstotliwoci wystpowania
poarw.
Polska Izba Ubezpiecze opublikowaa
opracowanie Zabezpieczenia przed skut-
kami przepi iwyadowa, ktre przygo-
towa Polski Komitet Ochrony Odgromowej,
Krajowa Izba Gospodarcza Elektroniki
iTelekomunikacji oraz Polska Izba Ubez-
piecze (Zesp Inynierw Ryzyka PIU).
Przedstawione wniej zostay podstawowe
zasady ochrony odgromowej iprzepicio-
wej, problemy wyboru odpowiednich urz-
dze, ich instalacji ikonserwacji, atake
bdy najczciej popeniane przy doborze
zabezpiecze, ich montau ieksploatacji.
Publikacja dostpna na: piu.org.pl/wydaw-
nictwo/zabezpieczenie-skutkami-przepiec-
-wyladowan
wrzesie 2017 [153] 23

moim zdaniem
Gdzie i jakie ekrany akustyczne

mgr in. Arkadiusz Maciejewski
W
IB nr 2/2017 ukaza si speniby powan funkcj, gdyby po- operacji. Ekrany akustyczne wcho-
artyku Trwao koro- da, do jakich elementw i konstruk- dz w zestaw tych wielu dziesitek
zyjna ekranw akustycz- cji wystpujcych w infrastrukturze elementw i drobnych konstrukcji
nych, a wczeniej w czasopimie miejskiej si odnosi, gdyby poda roz- wystpujcych w naszej przestrzeni
Ochrona przed korozj nr 12/2016 wizania konstrukcyjne, szczegy publicznej. Oczywicie bdy powinny
artyku Dlaczego koroduj ekrany montau tych elementw oraz ze- by wypunktowane, lecz gwn spra-
akustyczne. staw typowych poprawnie wykona- w jest podanie poprawnego projek-
W 2012 r. zosta opublikowany Ka- nych rysunkw. Niestety tych opisw towania, wykonania imontau wtym
talog technologii zabezpieczenia irozwiza wnim zabrako. Wszyst- przypadku ekranw akustycznych.
antykorozyjnego konstrukcji wyko- kie te publikacje w zasadzie odnosz Naley si zastanowi, gdzie ekrany
nanych z profili cienkociennych lub si do powok ochronnych cynkowych maj by montowane, awic:
blach ogrubociach do 3.0 mm wy- i malarskich wykonywanych na ele- wzdu drg przelotowych iszlakw
dany przez Instytut Badawczy Drg mentach metalowych (stalowych lub kolejowych wystpujcych w zwar-
i Mostw na zlecenie Zarzdu Drg aluminiowych) oraz skandalicznych tej zabudowie miejskiej;
Miejskich w Warszawie. Katalog taki bdw popenianych podczas tych wzdu drg wykonywanych wzabu-
dowie wiejskiej, a nawet w pobliu
pojedynczych domw.
W adnym przypadku nie wolno ich
wykonywa wzdu lasw, k, nieuyt-
kw, rozlewisk wodnych itd. Jest to
bowiem oczywiste marnowanie rod-
kw inwestycyjnych, wizje przyszo-
ciowe nie maj sensu. Niestety ten
warunek by kompletnie lekcewaony
wnaszej praktyce budowy drg.
Konstrukcja ekranw akustycznych

powinna spenia szczeglne warunki:
umoliwia proste i szybkie funda-
mentowanie;
powinna to by konstrukcja naziem-
na prefabrykowana wykonana poza
placem budowy, prosta i szybka
wmontau;
bezpieczestwo konstrukcji musi
by okrelone na wiele lat, tzn. na
cay czas uytkowania ekranw;
Rys. 1a) odporno na korozj i trwao
Ekran konstrukcji powinny by okrelone
akustyczny na okres eksploatacji konstrukcji,
elbetowy tj. na cay okres jej koniecznej y-
prefabryko-
wany posado-
wotnoci;
wiony na rurze konstrukcje powinny charakteryzo-
otwartej wa walory estetyczne (ktre nie
moim zdaniem
mog male w miar starzenia si

konstrukcji);
konstrukcja powinna spenia prawo
masy, to znaczy im wikszy ciar
objtociowy, tym wiksze s jej
waciwoci tumienia dwikw.
Konstrukcja powinna take by od-
porna na psucie przez projektantw,
wykonawcw imontaystw, ainspek-
torzy nadzoru, ktrzy podpisuj j bez
odbioru na zasadzie jedynie, e istnie-
je, nie powinni wyrzdzi jej wikszej
szkody. Odporno na psucie wnaszej
rzeczywistoci oznacza, e konstruk-
cje te s powszechnie lekcewaone,
le projektowane, le wykonywane, le
montowane i odbierane, a wic kon-
strukcja musi wswej naturze by od-
porna na te negatywne zjawiska.
Jakie ekrany speniaj wymienione kry-

teria. Bardzo dobrze speniaj je way
ziemne, ktre wietnie wkomponowuj
si wkrajobraz, jeszcze lepiej speniaj
je way ziemne pokryte pikn rolinno- Rys. 1b)
ci, np. kolorowymi krzewami dzikich
r lub innych ozdobnych rolin, ktre peniane jakie bdy, ktre zniweluj na betonie C30/37. Midzy supami
urozmaic otoczenie i bd cieszy ich trwao i estetyk. Naley rw- montujemy elbetowe brusy, a na
przejedajcych podrnych, nie pamita, e konstrukcje te pra- ich zwieczeniu element okapowy,
Jeli zjakich powodw nie jest moli- cuj w niezwykle cikich warunkach zamykajcy konstrukcj. Elemen-
we wykonanie wau ziemnego koniecz- ikady szczeg le wykonany inicjuje ty prefabrykowane trzeba wykona
nej wysokoci, na jego koronie naley korozj izniszczenie elementw. zbetonu C30/37. Aby zwikszy ich
wykona odpowiedniej wysokoci ekran Przedstawione warunki spenia na- trwao, naley zrealizowa zabieg
sztuczny, lecz nigdy obok tego wau, stpujca konstrukcja: hydrofobizacji, to jest zdecydowanie
Bardzo dobrym ekranem s pasy zie- f undament wykonany ze stalowej zwikszy odporno konstrukcji na
leni, drzew i krzeww tak dobranych rury otwartej, ktr niezwykle szyb- czynniki rodowiskowe. Gowica sta-
gatunkami, aby tworzyy gsty pas od ko si montuje, a jej trwao wy- lowej rury powinna by zabezpieczona
gruntu a po czubki drzew, ktry bdzie niesie ok. 50 lat; betonow czap. Tarcza ekranu nie
skutecznie pochania dwiki drogowe, konstrukcja naziemna z trzech moe mie adnego styku zgruntem
Jeli te naturalne ekrany nie s mo- prefabrykowanych elementw el- ani inn nawierzchni, szczelina po-
liwe do wykonania na danym obszarze, betowych, wykonana kompletnie wietrzna powinna wynie 100 mm.
naley zrealizowa ekran sztuczny. w zakadach prefabrykacji betonu, Beton jest niezwykle wdzicznym
Jak taki ekran powinien by wykonany ktr mona montowa niemal zk materiaem, mona go malowa na
naley wyeliminowa wszelkie kon- wzdu szlaku komunikacyjnego. Ska- rne kolory oraz tworzy tekstur
strukcje stalowe i aluminiowe, gdy daj si na ni supy zwyprofilowany- powierzchni odpowiednimi szalunka-
musiayby by niezwykle precyzyjnie mi bruzdami na brusy, zamocowanymi mi. Poza granicami Polski ekrany aku-
projektowane, z tak sam precyzj w rurach po wybraniu z nich czci styczne s wzdecydowanej wikszo-
wykonywane imontowane. Nie da si ziemi, azagszczeniu pozostaej, za- ci wykonywane z prefabrykowanego
tego osign, gdy zawsze bd po- mocowanie supw naley wykona elbetu.
wrzesie 2017 [153] 25

list y
Kto ma wykona ekspertyz?

Odpowiada mgr in. Anna Sas-Micu Stowarzyszenie Nowoczesne Budynki
Mam prob owyjanienie na- Przepisy rozporzdzenia Ministra czo-rozwojow we wsppracy

stpujcych kwestii: rozporz- Infrastruktury z dnia 12 kwietnia zrzeczoznawc, przy czym zakre-
dzenie w sprawie warunkw 2002 r. w sprawie warunkw tech- su i formy opracowania eksper-
technicznych, jakim powinny nicznych, jakim powinny odpowiada tyzy technicznej przez waciw
odpowiada budynki i ich usy- budynki i ich usytuowanie (Dz.U. jednostk badawczo-rozwojow
tuowanie, mwi: wymagania, z 2015 r. poz. 1422) 2 ust. 2 czy rzeczoznawc budowlanego
o ktrych mowa w 1, mog iust. 3a, dotyczce wymogu opra- oraz rzeczoznawc do spraw za-
by spenione w sposb inny cowania ekspertyzy technicznej, nie bezpiecze przeciwpoarowych
ni okrelony w rozporzdze- okrelaj zakresu kompetencji ani przepisy nie reguluj.
niu (...) stosownie do wskaza zasad wsppracy wymienionych rze- Podobnie brak jest regulacji do-
ekspertyzy technicznej rzeczoznawcw. wiadomie ze wzgldu tyczcej oprawy opracowa, co
czoznawcy budowlanego oraz na stopie zoonoci problemw, oznacza, e moe by ona albo od-
do spraw zabezpiecze prze- jakie mog by przedmiotem analizy dzielna, albo wsplna w zalenoci
ciwpoarowych. wykonywanej ekspertyzy technicz- od wybranego podejcia. Przepisy
1. Jaki zakres opracowania nej, a take indywidualizm przypad- jednoznacznie natomiast okrelaj
ekspertyzy dotyczy rzeczo- kw, wskazano jedynie peny katalog wymg uzgodnienia wskaza, spe-
znawcy budowlanego, ajaki moliwych jej wykonawcw. Istniej nienia wymaga zawartych w eks-
rzeczoznawcy od spraw zatem wpraktyce moliwe przypadki pertyzie odpowiednio do przedmiotu
przeciwpoarowych? wykonania ekspertyzy technicznej: ekspertyzy:
2. C zy opracowanie eksper- 1) przez waciw jednostk badaw- 1) jeli dotyczy kwestii bezpiecze-
tyzy ma by wsplne czy czo-rozwojow wcaoci; stwa poarowego z waciwym
moe by oddzielne przez 2) wsplnie lub oddzielnie we was komendantem wojewdzkim Pa-
kadego rzeczoznawc we nym zakresie przez rzeczoznawc stwowej Stray Poarnej;
wasnym zakresie? budowlanego oraz rzeczoznawc 2) jeli dotyczy kwestii higieniczno-
3. Czy oprawa opracowa do spraw zabezpiecze przeciw- -zdrowotnych z pastwowym
moe by oddzielna czy poarowych; wojewdzkim inspektorem sani-
musi by wsplna? 3) przez waciw jednostk badaw- tarnym.
krtko
Jak szybko naprawi kana
Zakad Wodocigw iKanalizacji wodzi wprowadzi now
technologi bezwykopowej naprawy wodocigw. Do kanau
przez studzienk wprowadza si elastyczny rkaw zwkna
szklanego, ktry jest nasczony poliestrow ywic twardnie-
jc pod wpywem wiata UV. Nastpnie wypenia si rkaw
powietrzem pod cinieniem, tak aby wypeni on ca przestrze
kanau, apotem wpuszcza tam wzek zlampami UV, dziki
czemu wcigu kilkunastu minut ywica twardnieje. Na koniec
specjalny robot udrania boczne wpusty kanalizacyjne. Fot. Edyta Nowak-Jamrz
Dziki tej technologii prace remontowe s wykonywane szyb- przeprowadzi renowacj odcinka sieci odugoci 200 m.
ciej itaniej. Nie trzeba bowiem odkopywa rur na caej ich Technologi mona stosowa do rur kanalizacyjnych oprze-
dugoci, wystarczy wykona dwa niewielkie wykopy na po- kroju 1560 cm.
cztku ikocu wymienianego odcinka. Jednorazowo mona
rdo: ZWIK, wnp.pl
list y
wrzesie 2017 [153] 27

normaliz acja i normy
POLSKIE NORMY Z ZAKRESU BUDOWNICTWA OPUBLIKOWANE W CZERWCU I LIPCU 2017 R.

Numer referencyjny normy
Lp. Numer referencyjny i tytu normy Data publikacji KT**
zastpowanej*
PN-B-02171:2017-06 wersja polska
1 PN-B-02171:1988 2017-06-02 102
Ocena wpywu drga na ludzi w budynkach
PN-EN 16783:2017-06E wersja angielska
Wyroby do izolacji cieplnej Zasady kategoryzacji wyrobw
2 _ 2017-06-22 211
(PCR) dla wyrobw produkowanych fabrycznie i formowanych
in situ do opracowania deklaracji rodowiskowych wyrobu
PN-EN ISO 11819-2:2017-06 wersja angielska
3 Akustyka Pomiary wpywu nawierzchni drg na haas _ 2017-06-22 212
drogowy Cz 2: Metoda pomiaru w polu bliskim
4 Rozpoznanie i badania geotechniczne Badania laboratoryjne _ 2017-06-01 254
gruntw Cz 5: Badanie edometryczne gruntw
5 Rozpoznanie i badania geotechniczne Badania laboratoryjne _ 2017-06-01 254
gruntw Cz 6: Badanie penetrometrem stokowym
PN-EN 451-1:2017-06 wersja angielska
6 Metoda badania popiou lotnego Cz 1: Oznaczanie PN-EN 451-1:2004 2017-06-01 274
zawartoci wolnego tlenku wapnia
7 Metoda badania popiou lotnego Cz 2: Oznaczanie PN-EN 451-2:1998 2017-06-13 274
miakoci przez przesiewanie na mokro
PN-EN 752:2017-06 wersja angielska
8 Zewntrzne systemy odwadniajce i kanalizacyjne PN-EN 752:2008 2017-06-13 278
Zarzdzanie systemem kanalizacyjnym
Charakterystyka energetyczna budynkw Metoda
obliczania zapotrzebowania na ciepo przez instalacj
9 _ 2017-06-22 316
isprawnoci ukadu Cz 5: Ogrzewanie pomieszcze
iinstalacje magazynowania c.w.u. (bez chodzenia), Modu
M3-7, M8-7
PN-EN 15316-4-8:2017-06 wersja angielska
Charakterystyka energetyczna budynkw Metoda
obliczania zapotrzebowania na ciepo przez instalacj
10 isprawnoci ukadu Cz 4-8: rda ciepa wukadach PN-EN 15316-4-8:2011 2017-06-13 316
ogrzewania pomieszcze, ogrzewanie powietrzne, instalacje
grzewcze promiennikowe zuwzgldnieniem piecw
(miejscowych), Modu M3-8-8
Charakterystyka energetyczna budynkw Metoda obliczania
PN-EN 15316-2-3:2007
11 zapotrzebowania na ciepo przez instalacj i sprawnoci 2017-06-13 316
PN-EN 15316-3-2:2007
ukadu Cz 3: Instalacje rozprowadzenia (c.w.u.,
ogrzewanie i chodzenie), Modu M3-6, M4-6, M8-6
PN-EN 15316-4-3:2007
12 zapotrzebowania na ciepo przez instalacj isprawnoci 2017-06-22 316
PN-EN 15316-4-6:2007
ukadu Cz 4-3: rda ciepa, instalacje solarne
ifotowoltaiczne, Modu M3-8-3, M8-8-3, M11-8-3
13 zapotrzebowania na ciepo przez instalacj i sprawnoci PN-EN 15316-4-2:2008 2017-06-13 316
ukadu Cz 4-2: rda ciepa w pomieszczeniach,
instalacje z pompami ciepa, Modu M3-8-2, M8-8-2

zastpowanej*
ukadu Cz 4-5: Ogrzewanie i chodzenie zdalaczynne,
Modu M3-8-5, M4-8-5, M8-8-5, M11-8-5
ukadu Cz 4-4: rda ciepa, wbudowane instalacje
kogeneracyjne, Modu M8-3-4, M8-8-4, M8-11-4
16 zapotrzebowania na ciepo przez instalacj isprawnoci PN-EN 15316-2-1:2007 2017-06-13 316
ukadu Cz 2: Instalacje przekazywania ciepa (grzewcze
ichodzce), Modu M3-5, M4-5
Charakterystyka energetyczna budynkw Instalacje
17 PN-EN 15378:2009 2017-06-22 316
grzewcze i c.w.u. w budynkach Cz 1: Kontrola kotw,
systemw grzewczych i c.w.u., Modu M3-11, M8-11

18 zapotrzebowania na ciepo przez instalacj i sprawnoci PN-EN 15316-1:2009 2017-06-13 316
ukadu Cz 1: Informacje oglne i obliczanie wydajnoci
energetycznej, Modu M3-1, M3-4, M3-9, M8-1, M8-4

Charakterystyka energetyczna budynkw Metoda obliczania PN-EN 15316-4-1:2008
19 zapotrzebowania na ciepo przez instalacj i sprawnoci ukadu PN-EN 15316-4-7:2009 2017-06-22 316
Cz 4-1: rda ciepa i c.w.u. w pomieszczeniach, instalacje PN-EN 15316-3-3:2007
z paleniskami (koty, biomasa), Modu M3-8-1, M8-8-1

20 _ 2017-06-22 316
zapotrzebowania na ciepo przez instalacj i sprawnoci
ukadu Cz 4-10: Wiatrowe rda energii, Modu M11-8-7
PN-EN 1993-1-6:2009/A1:2017-07 wersja angielska
21 Eurokod 3 Projektowanie konstrukcji stalowych Cz 1-6: _ 2017-07-14 128
Wytrzymao i stateczno konstrukcji powokowych
PN-EN 1993-1-5:2008/A1:2017-07 wersja angielska
22 _ 2017-07-14 128
Projektowanie konstrukcji stalowych Cz 1-5: Blachownice
Zrwnowaony charakter robt budowlanych rodowiskowe
23 _ 2017-07-18 195
deklaracje wyrobu Zasady Kategoryzacji Wyrobu dla betonu
i wyrobw z betonu
PN-EN 1096-5:2016-03 wersja polska
Szko w budownictwie Szko powlekane Cz 5: Metoda
24 _ 2017-07-04 198
badania i klasyfikacja waciwoci samoczyszczcych
powierzchni szkie powlekanych
25 Zalewy szczelin na zimno Metody bada Cz 1: PN-EN 14187-1:2004 2017-07-18 212
Okrelanie szybkoci utwardzania
26 Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody bada Cz 27: PN-EN 12697-27:2005 2017-07-18 212
Pobieranie prbek
wrzesie 2017 [153] 29


zastpowanej*
27 Mieszanki mineralno-asfaltowe Metody bada Cz 18: PN-EN 12697-18:2007 2017-07-25 212
Spywno lepiszcza

28 Wymagania dotyczce tynkw zewntrznych i wewntrznych PN-EN 15824:2010 *** 2017-07-18 233
na spoiwach organicznych
PN-B-10114:2017-07 wersja polska

Wymagania dotyczce zapraw tynkarskich oglnego
29 _ 2017-07-04 233
przeznaczenia Zaprawy tynkarskie wedug przepisu,
wytwarzane na miejscu budowy
PN-EN 771-2+A1:2015-10 wersja polska

30 Wymagania dotyczce elementw murowych Cz 2: PN-EN 771-2:2011 2017-07-19 233
Elementy murowe silikatowe

31 Rozpoznanie i badania geotechniczne Badania polowe: _ 2017-07-05 254
Cz 11: Badanie dylatometrem
PN-EN 124-2:2015-07/Ap1:2017-07 wersja angielska

Zwieczenia wpustw i studzienek wazowych do nawierzchni 2017-07-05
32 _ 278
dla ruchu pieszego i koowego Cz 2: Zwieczenia
wpustw i studzienek wazowych wykonane z eliwa
PN-EN 124-2:2015-07 wersja polska

Zwieczenia wpustw ciekowych i studzienek wazowych
2017-07-14
33 do nawierzchni dla ruchu pieszego i koowego Cz 2: PN-EN 124:2000 278
Zwieczenia wpustw ciekowych i studzienek wazowych
wykonane z eliwa

Charakterystyka energetyczna budynkw Procedura
34 PN-EN 15459:2008 2017-07-07 316
ekonomicznej oceny instalacji energetycznych w budynkach
Cz 1: Procedury obliczeniowe, Modu M1-14

Charakterystyka energetyczna budynkw Wentylacja
35 budynkw Cz 7: Metody obliczeniowe suce okrelaniu PN-EN 15242:2009 2017-07-25 317
strumieni objtociowych powietrza w budynkach, wcznie
z infiltracj (Modu M5-5)

36 budynkw Cz 9: Metody obliczeniowe dotyczce PN-EN 15243:2011 2017-07-25 317
wymaga energetycznych dla systemw chodzcych
(Moduy M4-1, M4-4, M4-9) Postanowienia oglne

37 Charakterystyka energetyczna budynkw Cz 13: Modu PN-EN 15243:2011 2017-07-25 317
M4-8 Obliczenia systemw chodzcych Wytwarzanie

38 _ 2017-07-25 317
budynkw Cz 15: Obliczenia systemw chodzcych
(Modu M4-7) Magazynowanie

zastpowanej*
PN-EN 15240:2009
39 budynkw Cz 17: Wytyczne dotyczce inspekcji 2017-07-18 317
PN-EN 15239:2010
systemw wentylacyjnych i klimatyzacyjnych (Modu M4-11,
M5-11, M6-11, M7- 11)

budynkw Cz 5-1: Metody obliczania dotyczce wymaga 2017-07-14
40 PN-EN 15241:2011 317
energetycznych systemw wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
(Moduy M5-6, M5-8, M6-5, M6-8, M7-5, M7-8) Metoda 1:
Dystrybucja i wytwarzanie

Wentylacja budynkw Badanie waciwoci elementw/
41 PN-EN 13141-3:2006 2017-07-25 317
wyrobw do wentylacji mieszka Cz 3: Okapy kuchenne
bez wentylatora stosowane w mieszkaniach
* Zastpowanie (wycofywanie) normy obejmuje wszystkie wersje jzykowe tej normy oraz wszystkie elementy dodatkowe.
** Numer komitetu technicznego.
*** Norma zharmonizowana (rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 305/2011 uchylajce dyrektyw 89/106/EWG
Wyroby budowlane) komunikat ogoszony w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej OJ 2016/C 209/03 z 10 czerwca 2016 r.
+A1; +A2; +A3 element numeru normy skonsolidowanej, tzn. normy, w ktrej wszelkie zmiany i poprawki s wczone do treci normy
(informacja o wczonych zmianach znajduje si w przedmowie normy).
AC poprawka europejska do normy.
Ap poprawka krajowa do normy.
UWAGA: Poprawki AC i Ap s dostpne w wyszukiwarce norm na stronie www.pkn.pl do bezporedniego pobrania.
ANKIETA POWSZECHNA
Polski Komitet Normalizacyjny, jako czonek europejskich organizacji normalizacyjnych, uczestniczy w procedurze opiniowania Norm
Europejskich.
Pena informacja o ankiecie dostpna jest na stronie: www.pkn.pl/ankieta-powszechna
Przedstawiony wykaz projektw PN jest oficjalnym ogoszeniem ich ankiety powszechnej. Ankieta projektu EN jest jednoczenie ankiet
projektu przyszej Polskiej Normy (prEN = prPN-prEN).
Wykaz jest aktualizowany na bieco, dla kadego projektu podano odrbnie termin zgaszania uwag.
Uwagi do projektw prPN-prEN mona zgasza bezporednio na stronie internetowej (przycisk Zgo uwagi) lub na waciwych
formularzach przesya do Sektora Budownictwa i Konstrukcji Budowlanych PKN wpnsbd@pkn.pl.
Szablony formularzy i instrukcje ich wypeniania s dostpne na stronie internetowej PKN.
Projekty PN s dostpne do bezpatnego wgldu w czytelniach Wydziau Sprzeday (WDI) PKN (Warszawa, d, Katowice), adresy
dostpne s rwnie na stronie internetowej PKN.
Magorzata Pogorzelska
kierownik sektora
Wydzia Prac Normalizacyjnych Sektor Budownictwa i Konstrukcji Budowlanych
wrzesie 2017 [153] 31

Obliczanie powierzchni uytkowej

dr in. Andrzej Pogorzelski
mgr in. Jan Sieczkowski Powierzchnia uytkowa jest jednym ze wskanikw
powierzchniowych opisujcych uksztatowanie
powierzchniowo-przestrzenne budynku.
W
skaniki powierzchniowe to wszystkie trzy normy s pod p rzyjmowanie wymiarw w pozio-
okrelaj rne rodzaje po- wzgldem formalnym dokumenta- mie posadzki, a nie jak dotych-
wierzchni, jakie mog by mi normalizacyjnymi orwnorzdnym czas na wysokoci 1 m ponad jej
wydzielone w budynku oraz ich wza- znaczeniu. poziomem;
jemne relacje. Mog to by rwnie Normy PN-ISO, stanowice wdro- wprowadzenie wymagania od-
powierzchnie zajmowane fizycznie enie norm midzynarodowych ISO dzielnego obliczania powierzchni
przez elementy budowlane, zarwno otym samym tytule inumerze, wpro- o zrnicowanej wysokoci w ob-
ciany, jak i elementy ograniczajce wadziy istotne zmiany wdotychcza- rbie budynku/kondygnacji, a nie
typu balustrady. sowym opartym na postanowieniach jak dotychczas (w PN-B-02365)
Poszczeglne rodzaje powierzchni zde- PN-B-02365 sposobie okrelania czciowa redukcja tej powierzch-
finiowane s wPolskich Normach (PN), powierzchni wydzielanych wbudynku. ni lub jej cakowite pomijanie wza-
ktre take podaj zasady ich oblicza- Do zmian tych naley zaliczy: lenoci od wysokoci pomiesz
nia. Pomimo e PN nie s obowizujce, p rzyjmowanie wymiarw przegrd czenia;
to wskazane jest stosowanie przyjtej wstanie wykoczonym, anie jak po- wprowadzenie wycznie w PN-
w nich terminologii, a w przypadkach przednio wstanie surowym; -ISO 9836:2015 dodatkowego
potrzeby okrelenia innego rodzaju po- w prowadzenie rozrnienia kon- podziau powierzchni uytkowej
wierzchni, niewystpujcego wnormie, dygnacji lub ich czci ze wzgldu i powierzchni ruchu poprzez wy-
nadawanie jej nazwy wasnej. na charakter techniczny wydziela- dzielenie z nich powierzchni nie-
W zalenoci od potrzeb wskaniki jcych je elementw budowlanych uytecznych ze wzgldw funk-
powierzchniowe wykorzystywane s (obudowy), tj.: cjonalnych, czyli powierzchni
rwnie w ustawach i rozporzdze- pomieszczenia przekryte stro- nienadajcych si do wykonywa-
niach. pami i zamknite ze wszystkich nia tam niektrych czynnoci ani
Obecnie wzbiorze norm PKN znajduj stron cianami na pen wyso- do jej umeblowania, wyposaenia
si normy: ko kondygnacji, np. pokoje, lub poruszania si po niej albo
PN-B-02365:1970 Powierzchnie kuchnie, azienki, powierzchni, ktre powinny po-
budynkw. Podzia, okrelenia i za- przestrzenie przekryte stropa- zosta wolne ze wzgldu na wy-
sady obmiaru. mi, zamknite tylko z niektrych magania przepisw techniczno-
PN-ISO 9836:1997 Waciwoci stron cianami na pen wyso- -budowlanych lub warunkw umw
uytkowe w budownictwie Okre- ko kondygnacji, azpozostaych cywilno-prawnych;
lanie i obliczanie wskanikw po- stron ograniczone jedynie ele- wprowadzenie rwnie wycznie
wierzchniowych ikubaturowych. mentami budowlanymi, takimi jak w PN-ISO 9836:2015 terminu
PN-ISO 9836:2015-12 Waciwoci np. balustrady; przykadem takich powierzchnia nieuyteczna ze
uytkowe w budownictwie Okre- przestrzeni s loggie, wzgldw konstrukcyjnych, czy-
lanie i obliczanie wskanikw po- przestrzenie nieprzekryte stropa- li powierzchni nienadajcych si
wierzchniowych ikubaturowych. mi, ale ograniczone cianami lub do wykonywania tam niektrych
Normy PN-B-02365:1970 i PN-ISO elementami budowlanymi, takimi jak czynnoci ani do jej umeblowania,
9836:1997 maj status norm wy- np. balustrady; przykadem takich wyposaenia lub poruszania si
cofanych nadany przez PKN. Mimo przestrzeni s balkony itarasy; po niej.
Wymienione rnice zasad obliczania

wskanikw powierzchniowych mi-
dzy normami PN-ISO i PN-B wska-
zuj, e normy PN-ISO s normami
pozwalajcymi na bardziej precyzyjne
pod wzgldem technicznym scha-
rakteryzowanie budynku, a przede
wszystkim znajdujcych si w nim
lokali mieszkalnych bd lokali uytko-
wych. Wykazanie np. powierzchni uyt-
kowej oddzielnie dla rnych funkcyj-
nie czci budynku i dla pomieszcze
o rnych wysokociach uwidocznia
jednoznacznie rnice w ocenie tech-
nicznej caego budynku lub te znajdu-
jcych si tam lokali. Jednak, pomimo
upywu ponad 15 lat od wprowadzenia Rys. 1 Rodzaje powierzchni wg PN-B-02365:1970 i PN-ISO 9836:1997
pierwszej normy PN-ISO, nadal stwa-
rzaj one uytkownikom wiele proble-
mw, ktre wynikaj przede wszyst-
kim z faktu, e normy PN-ISO maj
charakter opisowy. Wiele postano-
wie jest nieostrych, nieprecyzyjnych,
trudnych do jednoznacznego zinter-
pretowania, wprowadzono take nowe
pojcia zwizane z architektonicznym
ksztatowaniem obiektu budowlanego
(przestrzenie otwarte, nie wpeni za-
mknite, powierzchnie uytkowe nie-
uyteczne z rnych wzgldw itp.).
Mimo to norma PN-ISO 9836:1997
jest doceniona w rodowisku budow-
lanym, o czym wiadczy wprowadze-
nie jej do rozporzdzenia w sprawie Rys. 2 Podzia powierzchni uytkowej wg PN-B-02365:1970 i PN-ISO 9836:1997
szczegowego zakresu iformy projek-
tu budowlanego.
drobnymi rnicami, identyczne ro- Naley zwrci uwag, e w kilku
W artykule przedstawiono w sposb dzaje wskanikw powierzchniowych przypadkach identyczno poszcze-
oglny rnego rodzaje powierzchnie (rodzajw powierzchni). Podstawow glnych wskanikw powierzchnio-
budynku wystpujce wnormach oraz powierzchni charakteryzujc cay wych dotyczy wycznie nazwy, anie
ich wzajemne zalenoci, a szerzej budynek jest jego powierzchnia ca- zasad ich ustalania, bo te w rny
omwiono jedynie zagadnienia zwiza- kowita stanowica sum powierzch- sposb definiuj poszczeglne nor-
ne zpowierzchni uytkow. ni poszczeglnych kondygnacji mie- my. Oczywicie skutkuje to rni-
rzonych po obrysie zewntrznym cami w wartociach liczbowych ob-
Rodzaje wskanikw cian. Dalszy podzia tej powierzchni liczanego rodzaju powierzchni, co
powierzchniowych i zaleno midzy rnymi rodza- pokazano wpublikacji Powierzchnie
Powierzchnia cakowita ijej podzia jami powierzchni (w tym wydziele- i kubatury budynku. Zasady pomia-
Zarwno wnormie PN-B, jak iwnor- nie powierzchni uytkowej), wraz rw i obliczania (Oficyna Wydawni-
mach PN-ISO wystpuj, z pewnymi zich symbolami, pokazano na rys. 1. cza Polcen, Warszawa 2017).
wrzesie 2017 [153] 33

Dodatkowe podziay powierzchni uytkow podstawow ipowierzchni ni podstawowej i powierzchni po-

uytkowej uytkow pomocnicz, co przedsta- mocniczej s nastpujce:
Podzia wg norm PN-B-02365:1970 wiono na rys. 2. powierzchnia uytkowa podsta-
iPN-ISO 9836:1997 wowa (Pu,pod) cz powierzchni
Powierzchnia uytkowa jest to po- Zaliczenie powierzchni do po- uytkowej przeznaczona do zaspo-
wierzchnia przeznaczona do zaspo- wierzchni uytkowej podstawowej kajania podstawowych potrzeb wy-
kajania potrzeb bezporednio zwi- lub powierzchni uytkowej pomoc- nikajcych zfunkcji budynku lub jego
zanych z uytkowaniem (funkcj) niczej zaley od przeznaczenia bu- wydzielonej czci, np.: w budynku
budynku lub jego czci. Powierzchni dynku. Uatwieniem wtym wzgldzie mieszkalnym pokoje, wbudynkach
uytkow mona oblicza zarwno dla s podane w normie PN-ISO 2015 przemysowych powierzchnie do
caego budynku, poszczeglnych jego przykady przeznaczenia pomiesz- celw produkcyjnych, w budynkach
kondygnacji, jak rwnie wydzielonych cze w budynkach. Pomocne mog szkolnych pomieszczenia do nauki;
lokali uytkowych lub mieszkalnych. by rwnie okrelenia przyjte powierzchnia uytkowa pomocnicza
Jest ona dzielona na powierzchni wnormie PN-B. Definicje powierzch- (Pu,pom) cz powierzchni uytko-
wej przeznaczona do zaspokajania
pomocniczych potrzeb wynikajcych
z funkcji budynku i niewchodz-
cych w zakres potrzeb podstawo-
wych, np.: w budynku mieszkalnym
azienki, wbudynku przemysowym
pomieszczenia administracyjne,
w budynkach szkolnych pokoje
dla nauczycieli, pomieszczenia ad-
ministracyjne. Do powierzchni tej
naley take zalicza powierzchnie
balkonw, loggii itarasw.
W odniesieniu do lokali mieszkalnych

podzia powierzchni uytkowej na po-
wierzchni uytkow podstawow
Rys. 3 P
odzia powierzchni uytkowej Pu na powierzchni nieuyteczn ze wzgldw funk- i powierzchni uytkow pomocnicz
cjonalnych Puf i powierzchni dostpn dla uytkownikw Pud, wg PN-ISO 2015 ma niewielkie znaczenie praktyczne,
poniewa wskaniki powierzchniowe,
atake opaty wynikajce zuytkowa-
nia lokali zwizane s zpowierzchni
uytkow traktowan globalnie. Jest
to podejcie praktyczne, bo np. wpo-
koju zaneksem kuchennym nie zawsze
jest moliwe precyzyjne okrelenie
podziau powierzchni na podstawow
(cz urzdzona w sposb charak-
terystyczny dla pokoju dziennego lub
sypialni) ipomocnicz (cz wyposa-
ona wurzdzenia kuchenne).
Podzia wg normy PN-ISO 9836:2015

Podczas eksploatacji budynku mog wy-
Rys. 4 Ograniczenie funkcjonalnoci fragmentu pokoju pooonego midzy pilastrami stpi sytuacje istotnego ogranicze-
przez ich ingerencj w pomieszczenie nia w sposobie zagospodarowywania
REKLAMA
pewnej czci powierzchni uytko- zasad dotyczcych ustalania po-
wej, czynice z niej de facto powierzchni nieuytecznej ze wzgl-
wierzchni zupenie nieuyteczn dw konstrukcyjnych.
w powszechnym rozumieniu tego W kadym z pomieszcze mog
sowa. Wiele zaley od sposobu wystpi fragmenty powierzchni,
uksztatowania (aranacji) po- ktre musz zrnych wzgldw
wierzchni, jak te od wyposaenia pozosta wolne, np. pod grzejni-
ielementw instalacji znajdujcych kami, midzy otwartymi skrzyda-
si w bezporednim ssiedztwie. mi drzwiowymi acian prostopa-
Uznano, e powierzchnia nieuy- d do tej, w ktrej osadzone s
teczna powstaje z powodu pew- drzwi. Istotny jest rwnie ksztat
nych waciwoci funkcjonalnych, elementw budowlanych wydzie-
jakim cechuj si rozwizania lajcych powierzchni uytkow,
techniczne przyjte w budynku, np. okrge supy czy zaokrglo-
uniemoliwiajce swobodne wyko- ne ciany mog uniemoliwia
rzystanie czci powierzchni uyt- w peni racjonalne wykorzystanie
kowej kondygnacji. powierzchni podogi, rozumiane
Wzwizku zpowyszym wPN-ISO przez pryzmat efektywnoci jej
2015 rozrniono dwie grupy przy- zagospodarowania (np. wzgldnie
czyn powodujcych wystpowanie logicznego ustawienia umeblowa-
powierzchni nieuytecznej, a miania). Do grupy innych przeszkd,
nowicie: przyczyny o charakterze nie o fizycznym charakterze, lecz
funkcjonalnym i przyczyny o cha- uniemoliwiajcych pene wyko-
rakterze konstrukcyjnym. rzystanie powierzchni uytkowej,
Powierzchnia nieuyteczna ze mona zaliczy chociaby ko-
wzgldw funkcjonalnych jest to nieczno zapewnienia dostpu
cz powierzchni budynku, fizycz- do urzdze i instalacji technicz-
nie niezajtej przez jego elementy, nych znajdujcych si wcianach,
ktra nie jest jednak w peni uy- stropach (podogach) lub sufitach
teczna wzwizku zbrakiem moli- podwieszanych. Na og wgld do
woci wykonywania tam niektrych tych urzdze iinstalacji jest za-
czynnoci, lub jej umeblowania, wy- pewniany przez zamykane otwory
posaenia czy te poruszania si rewizyjne, do ktrych si powinno
po niej. zagwarantowa nieskrpowany
Naley zwrci uwag, e tak dostp. Naley si take liczy
zdefiniowana powierzchnia nie- zkoniecznoci zapewnienia doj
uyteczna ze wzgldw funkcjo- technologicznych do urzdze iin-
nalnych nie zmniejsza formalnie stalacji, umoliwiajcych ich do-
powierzchni uytkowej, lecz jest ran napraw, remont bd na-
jedynie traktowana jako jej cz wet wymian.
skadowa, powodujca wydzielenie Do powierzchni nieuytecznej ze
tzw. powierzchni uytkowej do- wzgldw funkcjonalnych zali-
stpnej dla uytkownikw (rys. 3). czy naley take powierzchnie,
ktrych uytkowanie jest ograni-
Wnormie podano rwnie wformie czone przepisami techniczno-bu-
graficznej przykady ustalania po- dowlanymi albo warunkami umw
wierzchni nieuytecznej ze wzgl- cywilnoprawnych. Przykadem
dw funkcjonalnych. Natomiast wydzielenia powierzchni uytko-
brak jest jakiegokolwiek rozwinicia wej nieuytecznej ze wzgldw
wrzesie 2017 [153] 35

funkcjonalnych, wybranym z PN-

-ISO 2015, mog by supy, pilastry
lub inne pionowe elementy budynku
wpywajce na wykorzystanie po-
wierzchni uytkowej. Powierzchnia
midzy tymi elementami budowlany-
mi lub midzy nimi acian jest po-
wierzchni o wymiarach lub kszta-
cie uniemoliwiajcym jej efektywne
wykorzystanie na potrzeby umeblo-
wania bd penienia funkcji uytko-
wych, co czyni j praktycznie bezu- Rys. 5 Z
asady redukcji powierzchni pomieszcze o zrnicowanej wysokoci
yteczn (rys. 4).
Powierzchnia dostpna dla uytkow- wymiary liniowe przyjmuje si dla bu- 0%, tj. cakowicie si pomija, gdy
nikw (rys. 3) jest to powierzchnia dynku wstanie wykoczonym. h < 1,40 (czci C).
uytkowa bd powierzchnia ruchu Powierzchnie paszczyzn poziomych Normy PN-ISO nakazuj natomiast
zmniejszona o powierzchni nie- okrela si zgodnie zwymiarami rze- oddzielne obliczanie i wykazywanie
uyteczn ze wzgldw funkcjonal- czywistymi, a powierzchnie pasz- powierzchni o zrnicowanych wy-
nych. Mona wic przyj, e jest to czyzn nachylonych mierzy si na sokociach. Ewentualne zaliczenie
cz powierzchni uytkowej bd ich rzutach na umown paszczyzn pewnej czci (procentu) tej po-
powierzchni ruchu, ktrej uyt- poziom. wierzchni do powierzchni uytko-
kowanie nie jest w aden sposb Pole powierzchni podaje si w me- wej wykracza poza ustalenia nor-
ograniczone. trach kwadratowych z dokadnoci my, co oznacza, e powinno to by
Obliczanie powierzchni dostpnej dla do dwch miejsc po przecinku. uzgadniane midzy zainteresowa-
uytkownikw dotychczas nie byo Wnki podokienne przeznaczone na nymi stronami. Nie ma przeszkd,
stosowane wPolsce, anorma PN-ISO grzejniki c.o. usytuowane zarw- aby przyjmowa zasady okrelone
2015 jest mao precyzyjna w tym no w cianach zewntrznych, jak w PN-B. W odniesieniu do budyn-
wzgldzie. Zdaniem autorw wymaga i ewentualne wnki w cianach we- kw mieszkalnych zasady obmiaru
to odpowiedniego czasu umoliwiaj- wntrznych nie s wliczane do po- powierzchni uytkowej pomieszcze
cego zdobycie dowiadczenia w tym wierzchni uytkowej. Tak samo jak o zrnicowanej wysokoci zosta-
nowatorskim sposobie obliczania przejcia drzwiowe iotwory okienne, y jednoznacznie ustalone w art. 2
wskanikw powierzchniowych. ktrych powierzchnie si zalicza do ust. 2 ustawy oochronie praw loka-
powierzchni konstrukcji. torw, mieszkaniowym zasobie gmi-
Zasady obmiaru iobliczania W przypadku zrnicowania w po- ny iozmianie kodeksu cywilnego.
powierzchni uytkowej mieszczeniach poziomu posadzki po- Przy dokonywaniu obmiaru naley
W przypadku obliczania powierzchni wierzchni wystpujcych wwczas zdawa sobie spraw, e wymaga-
uytkowej wg PN-B wymiary liniowe stopni nie odlicza si od powierzchni nia normalizacyjne s bardzo oglne,
powinny si odnosi do konstrukcji uytkowej tych pomieszcze. a w praktyce w budynkach wyst-
budynku w stanie surowym. Jeeli Przy obliczaniu wg normy PN-B po- puj rne rozwizania konstruk-
obliczenia dotycz budynku istniej- wierzchni pomieszcze o zmiennej cyjno-materiaowe (np. pilastry,
cego, awic obmiar dokonywany jest wysokoci (co wystpuje przy stro- ryzality, wnki, cokoy), ktre mog
dla budynku w stanie wykoczonym, pach/cianach pochyych) zalicza si mie istotny wpyw na wielko po-
to zachodzi konieczno dokonywa- w ograniczonym zakresie w zaleno- wierzchni uytkowej. Wymaga to
nia dodatkowych ustale gruboci ci od wysokoci h mierzonej wwie- wic indywidualnego podejcia i du-
tynkw i innych wypraw lub okadzin tle (rys. 5), tj.: ej praktyki budowlanej. Wiele takich
wystpujcych na elementach pio- 100%, gdy h 2,20 m (cz A), przypadkw opisano w literaturze
nowych ograniczajcych powierzch- 50%, gdy 1,40 h < 2,20 m (cz- przedmiotu.
ni uytkow. Natomiast wg PN-ISO ci B),
ar t y ku sponsor owany
WINIOWSKI w odsonie smartCONNECTED

R
ozwj technologii inteligentnych
otworzy kolejny etap w proce-
sie ewolucji brany budowlanej.
Urzdzenia, takie jak brama garao-
wa, brama wjazdowa czy drzwi, zy-
skuj inne funkcjonalnoci izapewnia-
j now przydatno w okrelonych
sytuacjach. Inteligentne rozwizania
uatwiaj ycie, a kady, kto nawet
wminimalnym stopniu je wykorzystu-
je, nie chce znich rezygnowa.
Dom jest szczeglnym miejscem wykorzy-

stania rozwiza inteligentnych. Nowo-
czesny dom ma by zawsze pod rk,
a sterowanie jego rozmaitymi funkcjami
od wiata poczwszy, przez muzyk
iobraz, a po temperatur oraz otwiera-
nie bram idrzwi powinno by intuicyjne.
Wan zalet rozwiza inteligentnych
jest ich bezprzewodowo ibrak koniecz- smartCONNECTED zapewnia uytkowni- mecontrol, to pena integracja urzdze
noci ingerencji instalacji w cian, co kom bram oraz drzwi marki WINIOW- zgwarancj komunikatu zwrotnego.
daje pen swobod projektowania. Po- SKI niebanalne korzyci. Jest to przede Dziki urzdzeniu Connexoon sterowanie
nadto zastosowanie zaawansowanych wszystkim poczucie posiadania kontroli bramami idrzwiami WINIOWSKI odbywa
technik zwikszajcych odporno syste- nad urzdzeniem, poczucie bezpiecze- si zmobilnej aplikacji. Connexoon otwo-
mw na celowe prby zakcania trans- stwa zarwno swojego, jak ibliskich. Bra- rzy bram ogrodzeniow, bram gara-
misji radiowej czyni je bezpiecznymi pod my idrzwi smartCONNECTED s rwnie ow, drzwi iwczy wiato wdomu na
kadym wzgldem. cile zwizane ze spenieniem oczekiwa chwil przed powrotem. Zamknie wszyst-
co do oszczdnoci zuycia energii oraz kie bramy oraz drzwi automatycznie po
Kompleksowa idea zwygod. zaparkowaniu samochodu. Sprawdzi bra-
Wzakresie bram garaowych, bram wjaz- my wjazdowe i garaowe jednym klikni-
dowych oraz drzwi wejciowych marka Pierwszy krok do inteligentnego domu ciem. Dziki funkcji geolokalizacji aplikacja
WINIOWSKI proponuje przejcie zepoki Sterowanie bramami idrzwiami smart- uruchomi bram wjazdow samoczynnie,
automatyzacji do wiata smartCONNEC- CONNECTED marki WINIOWSKI moe dziki wczeniej ustawionym scenariu-
TED, gdzie bramy oraz drzwi porozumie- odbywa si za pomoc urzdzenia Con- szom. WINIOWSKI oferuje rwnie
waj si z uytkownikami. Dziki kompu- nexoon firmy Somfy. Connexoon, dziaa- rozwizanie dla bram funkcjonujcych na
terowo wspieranej automatyzacji idea jcy wzaawansowanej technologii io-ho- drodze radiowej. Dla klientw, ktrzy ju
posiadaj bramy WINIOWSKI, idealnym
rozwizaniem jest sterownik Ri-Co. Kilka
Kompleksowa idea kryjca si za nazw wersji Ri-Co pozwoli dostosowa poziom
smartCONNECTED to inwestycja, na kontroli do potrzeb uytkownika. Wpod-
ktrej korzysta caa rodzina, poniewa stawowej otworzy lub zamkn bra-
dziki niej dostp do domu nie jest ju m czy drzwi. Jego rozszerzone wersje
dadz dodatkowo moliwo sprawdzenia
warunkowany pkiem cikich kluczy. ich statusu. Dziki Ri-Co Pro bdziemy
Rodzice mog wpuci dziecko do domu, mogli wdowolnym momencie ustali, czy
nie ruszajc si zbiura, lub wkilka se- nasz dom jest odpowiednio zabezpieczony
kund sprawdzi na swoim smartfonie, i czy w trakcie naszej nieobecnoci nikt
czy brama wjazdowa jest zamknita. Co nie prbowa si do niego dosta.
wicej, za pomoc algorytmw inteli-
gentny dom sam potrafi zapamita tryb
ycia jego mieszkacw imyle za nich
owykonaniu podstawowych czynnoci,
jak uruchomienie alarmu lub czujnika
ruchu, czy te dziki funkcji geoloka- nych, chccych osobicie przekona si WINIOWSKI Sp. z o.o. S.K.A.
lizacji otwarcie bramy na chwil przed ozaletach ycia winteligentnym domu. Wielogowy 153, 33-311 Wielogowy
dojazdem do posesji. Takie rozwizania tel. 18 447 71 11
staj si wpeni realne, atake dostpne Marcin Strzelec, szef Rozwoju Produk- faks 18 447 71 10
dla najbardziej wymagajcych klientw tw: Bramy, Stolarka, Automatyka, www.wisniowski.pl
oraz pasjonatw nowinek technologicz- Technologie Inteligentne WINIOWSKI marketing@wisniowski.pl
wrzesie 2017 [153] 37

jz y k angielsk i
Quiz: English for the construction industry

Over the last few months, throughout our series of Eng-
lish lessons in Inynier Budownictwa monthly, we have
managed to cover various topics related to the construc-
tion industry. Most of them tackled the issue of occupa-
tional health and safety on a construction site including
earthworks, concrete and reinforced concrete works,
electrical works as well as works at heights. In addition
we learned few facts about railway construction, resi-
dential housing and bicycle paths. We could also read
about superstitions regarding building a house, as well
as New Years resolutions. The following quiz is a great
way to check what you remember from those ten lessons
published from September 2016.
Task 1 Example: F. The compliance with them is super-

LISTENING COMPREHENSION OHS is a set of rules and vised by the National Labour Inspec-
You are going to hear a radio pro- provisions for creating working torate.
F
conditions that do not endanger
gramme about OHS. For questions
the lives and health of workers.
15 decide which statement is true (T),
It is necessary to ensure safety at
Task 3
false (F), or which statement is not men- 6 VOCABULARY
deep excavations.
tioned in the recording (-). Shores and angle struts are used Choose the odd word out in each of the
7
to support the formwork. following groups (1120):
Provide safe and efficient
Example: 8
handling of concrete.
OHS is just one of the topics Remember about a regular Example:
discussed within the series 9 inspection of electrical site manager, National Labour Inspec-
T F -
of programmes named equipment and systems.
Construction is an art. torate, master, foreman, site engineer
The human factor may be the
The programme is 10
cause of falls from height.
1 aimed specifically at site T F - 11. track rail, rail head, guard rail, rail
supervisors. A. They should be dismantled by quali- foot, rail neck
Individual protection
2 T F - fied teams once the concrete has 12. railway platform, isolating layer, bal-
measures are a top priority.
Special care should be gained the sufficient strength. last, sleepers, track rails
exercised when working B. It should involve tests and measure- 13. residential housing, council hous-
3 T F -
at height and carrying out
ments of the insulation resistance, ing, cooperative housing, company
earthworks.
Collective protection continuity of protective cables and housing, housing stock
4 equipment should be T F - earthing resistance. 14. roadway, concrete slab, sidewalk,
provided by site managers. C. They should be secured with 1.1 m intersection, crossing
In case of fire on the site, we
5 should immediately mark T F - barriers erected at least 1.0 m from 15. fatal accident, injury, electric shock,
the danger area. the edge. death, bravado
D. It happens when workers do not use 16. socket, cornerstone, horseshoe,
Task 2 personal protective equipment such wreath, groundbreaking plaque
READING COMPREHENSION as safety belts and harnesses. 17. gloves, dust masks, sidewalk
Match the statements (610) with the E. Hoists, cranes, concrete pumps or sheds, safety belts, helmets
relevant ones (AE) to complete the tips containers should be functional and 18. switchgear, plug, earplug, socket,
about OHS. operated by only authorised staff. connection
t umaczenie jz y k angielsk i
19. post, scaffolding, mast, ladder, ex- 22. The majority of flats in Poland are 28. Erecting and _____ scaffolds is
cavation managed by either _____ or co-ops. a high-risk activity and should be
20. earthing, ditch, slope, escarpment, 23. Over the past years Warsaw has done by qualified professionals.
inclination steadily increased its network of 29. _____ is an electrical tool, equipped
_____ _____. with a main switch and necessary
Task 4 24. Today, many construction compa- electric shock safety devices, used
VOCABULARY nies must adopt _____ practices and to distribute and control power dis-
Complete the sentences below (2130) reduce impacts on the environment. tribution.
with the appropriate words or expres- 25. A _____ _____ is a great way of 30. _____ works include site clearance
sions in correct forms: showing off your new house or flat. and the construction of a pedestrian
26. Falls from height are one of the most walkway.
Example: common _____ in the construction Magdalena Marcinkowska
One of my New Years resolutions industry.
was to learn English with Inynier Bu- 27. Deep _____ are considered to be
odpowiedzi do quizu na dole strony
downictwa. over 1.5 m in depth.
21. Slow down as you approach a rail-

way _____ and look both ways be- tekst do odsuchania na www.inzynierbudownictwa.pl
fore crossing the tracks.
odpow iedzi do quizu jz y k angielsk i

26. hazards
25. housewarming party Your score: __ / 5 points
24. sustainable
23. bicycle paths D 10
the construction industry. 22. condominiums B 9
youre doing pretty well with English for 21. crossing E 8
* If you get 21 or more correct answers, Task 4 A 7
C 6
Your score: __ / 10 points Task 2
______ / 30 points
20. earthing Your score: __ / 5 points
YOUR TOTAL SCORE: 19. excavation
18. earplug F 5
17. sidewalk sheds - 4
Your score: __ / 10 points 16. socket T 3
15. bravado T 2
30. Ancillary 14. concrete slab F 1
29. Switchgear 13. housing stock Task 1
28. dismantling 12. railway platform
27. excavations 11. guard rail Z JZYKA ANGIELSKIEGO:
Task 3 ODPOWIEDZI DO QUIZU
wrzesie 2017 [153] 39

technologie
Tynk ochrona elewacji, cz. I

mgr in. Maciej Rokiel
Dobr parametrw i waciwoci wyprawy tynkarskiej

musz by dostosowane do funkcji powoki, oddziaywaj-
cych obcie oraz rodzaju podoa.
S
posobw ochrony elewacji polimerowych) oraz kombinacje wybra- lane). Tynkami specjalnymi bd np.
przed destrukcyjnym wpywem nych spoiw (np. tynki cementowo-wa- tynki wodoszczelne czy ciepochronne,
czynnikw atmosferycznych pienne/wapienno-cementowe, gliniano- natomiast tynkami szlachetnymi np.
jest kilka. W zalenoci od rodza- -wapienne itp.). Mona take mwi sztablatura, stiuki ofakturze specjal-
ju i stanu obiektu/podoa, wyma- otynkach zwykych ipocienionych (to nej, tynki nakrapiane, odciskane, cig
ga technologicznych i uytkowych podzia ze wzgldu na grubo war- nione czy boniowane.
jak rwnie ewentualnych wymaga stwy) oraz jedno- iwielowarstwowych. Punktem wyjcia przy doborze tyn-
konserwatorskich stosuje si odpo- Ze wzgldu na technik wykonania ku (lub systemu tynkw) s zawsze
wiednie systemy ochrony powierzch- oraz stopie wygadzenia powierzch- wymagane waciwoci wynikajce
ni. Najczciej s to specjalistyczne ni rozrnia si m.in. tynki kategorii: zoddziaywajcych obcie ifunkcja
systemy tynkw (zwane, zwaszcza 0 (zwyke surowe, rapowane), I (zwy- (rola) tynku lub systemu tynkw.
w odniesieniu do tynkw renowacyj- ke surowe, wyrwnane kielni/pac), Tynk zewntrzny zawsze bdzie na-
nych, rodkami flankujcymi) ipowok/ II (zwyke, dwuwarstwowe), III (zwyke, raony na oddziaywanie wody/wilgoci
impregnacji. trjwarstwowe, pocienione zacierane, z opadw atmosferycznych (fot. 1).
Tynk to cienka (jedno- lub wielowar- jedno- lub dwuwarstwowe zacierane) Szczeglnie niebezpieczne s silne
stwowa) wyprawa (powoka) zzapra- oraz IV (doborowe, filcowane, wypa- opady atmosferyczne w poczeniu
wy budowlanej wykonana na murze,
penica przede wszystkim funkcj
ochronn oraz dekoracyjn. Wniekt-
rych sytuacjach tynki mog suy do
poprawy parametrw technicznych
muru. Ztego powodu klasyfikacja tyn-
kw moe by rna.
Podzia tynkw jest moliwy, biorc
pod uwag rne kryteria [1]1, [2]. Ze
wzgldu na miejsce zastosowania wy-
rni mona tynki zewntrzne (bez-
porednio naraone na oddziaywanie
czynnikw atmosferycznych) oraz
tynki wewntrzne (stosowane w po-
mieszczeniach). Ze wzgldu na spoiwo
tynki dzieli si m.in. na: wapienne, ce-
mentowe, gipsowe, gliniane, krzemia-
nowe, na spoiwach organicznych (np. Fot. 1 Typowe skutki oddziaywania wody opadowej na tynk
1
Bibliografia na kocu cz. II artykuu.
technologie
z porywistym wiatrem (zacinajcy

deszcz) (fot. 2) iulewy. To czne od-
dziaywanie zaley jednak od bardzo
wielu czynnikw, zwizanych zarw-
no zwysokoci budynku ijego bry,
wielkoci opadw i gwnym kierun-
kiem wiatrw, jak i lokalnym ukszta-
towaniem terenu, takim jak kierunek
ulic, umiejscowienie budynku (stok,
dolina, wzniesienie), gsto irodzaj
zabudowy czy obecno terenw za-
drzewionych. Inne jest take oddzia-
ywanie wiatru na stron nawietrzn Fot. 2 P
rzesikanie wd opadowych przez cian
i zawietrzn, tworzy si tam odpo-
wiednio parcie issanie wiatru. Skut-
kiem jest te zwikszone oddziaywa- stwa tynku oraz w wielu sytuacjach Warunkiem uznania tynku za hydrofo-
nie wiatru na strefy narone budynku. podoa bezporednio pod tynkiem bowy (tynk nienawilalny wod) jest
Wchanianie wody przez podoe bdzie mokra. Konsekwencj moe spenienie przez zwizan wypraw
podczas opadw jest konsekwencj by mrozowa destrukcja samego nastpujcych warunkw:
zdolnoci do kapilarnego transportu tynku oraz muru.
wilgoci przez podoe (tynk). Opisuje Opierajc si na normie DIN 4108-3 Sdw 0,1 kg/m h1/2
j wspczynnik wodochonnoci ka- [3], mona wyrni trzy klasy obci- w 0,5 kg/m2 h1/2
pilarnej (nasikliwoci) w, oznaczaj- enia przez opady atmosferyczne: Sd 2,0 m
cy zdolno wchaniania wody przez I niewielkie obcienia. Norma [3] gdzie: Sd zastpczy (porwnawczy)
powierzchni materiau i jej przebieg definiuje je jako tereny o rocznych wspczynnik oporu dyfuzyjnego [m],
w czasie. Wchonita przez prze- opadach poniej 600 mm i miej- wspczynnik oporu dyfuzyjnego,
grod (tynk i mur) podczas opadw scach nieeksponowanych na obci- w wspczynnik wodochonnoci ka-
woda musi ulec wyparowaniu podczas enie wiatrem. pilarnej (nasikliwoci).
okresw bez opadw. Zdolno odpa- II rednie obcienia. Tereny
rowania wody z samego muru zaley o rocznych opadach 600800 mm Wymagania dotyczce w i Sd spenia
jednak od rwnowanego oporu dyfu- jak rwnie budynki zlokalizowane w zasadzie hydrofobowy, porowaty
zyjnego Sd warstwy tynku. Dodatko- na terenach o silnej intensywnoci tynk. Spenienie wymagania Sdwza-
wo wprzegrodzie mamy do czynienia opadw, lecz nie eksponowane na ley od gruboci warstwy tynku, dy-
ze staym ruchem ciepa iwilgoci (dy- obcienie wiatrem oraz budynki fuzyjno jest odwrotnie proporcjo-
fuzja pary wodnej), aparametr Sd ma wysokie zlokalizowane na terenach nalna do gruboci. Tynki hydrofobowe
take wpyw na ewentualne pojawie- o mniejszej intensywnoci opadw, stosuje si na obszarach z du ilo-
nie si wilgoci kondensacyjnej wprze- wystawione na obcienie wiatrem. ci opadw (powyej 800 mm [3] lub
grodzie. III silne obcienia. Budynki na te- wmiejscach naraonych na intensyw-
Przesikanie wody w mur (fot. 2) renach orocznych opadach powyej ne oddziaywanie wiatru iopadw).
moe prowadzi do jego destruk- 800 mm, a take wysokie budynki Za tynki hamujce wsikanie wody
cji. Podatny na to jest zarwno zlokalizowane na terenach oniskiej/ uznaje si wyprawy, dla ktrych za-
mur (zwaszcza w przypadku murw redniej intensywnoci opadw, chodzi relacja 0,5 < w 2,0 kg/m2
z elementw drobnowymiarowych wystawione na obcienie wiatrem h1/2 (opady rzdu 600800 mm).
newralgicznym miejscem jest styk (nadbrzea, gry). Naley tu rw- Bdem jest traktowanie tynku (jak
kamienia/cegy/pustaka z zapraw) nie uwzgldnia lokalne warunki kli- rwnie farby) jako osobnego ele-
woda moe by wrcz wciskana matyczne (opady, wiatr). mentu w oderwaniu od konstrukcji
w szczeliny jak i tynk. A tynk nie Ze wzgldu na opisane wyej zjawiska ciany oraz rodzaju i waciwoci
jest hydroizolacj, cechuje si pewn rozrnia si tynki hamujce wsikanie podoa. Dobr parametrw i waci-
nasikliwoci. Oznacza to, e war- wody oraz tynki nienawilalne wod. woci wyprawy tynkarskiej i/lub powoki
wrzesie 2017 [153] 41

technologie
malarskiej musi by dostosowany do Z analizy wymaga stawianych tyn- wpostaci skrystalizowanej szkodliwe
funkcji powoki, oddziaywajcych ob- kom przez norm PN-EN 998-1 [7] sole, aprzesuwajc stref odparowa-
cie oraz rodzaju podoa. Do tego wynika, e traktuj one tynk jako po- nia do wntrza tynku, nie dopuszcza
naley rozrni budynki nowe ibudyn- jedynczy wyrb, najprawdopodobniej do powstawania wykwitw na po-
ki poddane renowacji, rewitalizacji lub skutkiem tego s bardzo wybircze wierzchni. Sole krystalizuj wporach
naprawiane. Wobiektach zabytkowych wymagania, w niektrych sytuacjach tynku renowacyjnego, nie powodujc
optymalnym rozwizaniem byoby po- absolutnie niewystarczajce do widocznych uszkodze (rys. 1). Dlate-
wtrzenie oryginalnej technologii, jed- stwierdzenia skutecznoci takiego go stosuje si je jako tzw. rodki flan-
nak z rnych wzgldw nie zawsze tynku, definiowane przez warto kujce na wilgotnych izasolonych mu-
jest to moliwe, dlatego stosowa deklarowan (zakres deklarowany) rach, po wykonaniu wtrnych izolacji.
naley materiay odznaczajce si do- producenta (jest to deklarowana Wedug instrukcji WTA 2-9-04 [8]
br wspprac zmateriaem oryginal- przez producenta konkretna warto/ tynkiem renowacyjnym WTA nazywa-
nym, pozwalajce na atw napraw zakres, wynik konkretnego badania, my tynk zgodny z EN 998-1 (PN-EN
i wielokrotne powtarzanie zabiegw warto konkretnego parametru), 998-1 [7]) ispeniajcy wymogi cyto-
zabezpieczajcych. We wspczesnym podawan z zaoon tolerancj i/ wanej instrukcji WTA. Nie ma bezpo-
budownictwie wsppraca materia- lub podanie wartoci klasyfikujcych rednio sformuowanego wymogu kla-
u podoa i materiau naprawczego/ kategori tynku. Brak w nich infor- syfikacji tynku jako renowacyjnego wg
zabezpieczajcego musi by take macji, jakimi parametrami musi si EN 998-1. Wymg badania tynku na
zapewniona, jednak odnosi si ona do charakteryzowa konkretny tynk, aby zgodno z norm [7] jest w Polsce
innych materiaw ikryteriw. Dlatego mg wdanych warunkach (przy kon- wymogiem obligatoryjnym (formal-
wyrni mona [4], [5], [6]: kretnym obcieniu opadami atmos- nym), natomiast oskutecznoci tynku
Tynki szczelne ferycznymi/wilgoci kapilarn/solami, decyduj take inne parametry ipozo-
cementowe. przy konkretnym zastosowaniu itp.) stae skadniki systemu, oktrych nie
Tynki hydrofobowe (nienawilalne peni swoj funkcj. Oznacza to, e wspomina norma. Norma tylko opisuje
wod) (niem. Wasser abweisende deklaracja waciwoci uytkowych tynk jako wyrb budowlany ze wzgldu
Putze) stanowi jedynie formalny dokument na jego wasnoci iparametry. Nic nie
r enowacyjne (systemy tynkw), potwierdzajcy fakt, e materia moe mwi na temat zastosowania tynkw
silikonowe. by wprowadzony na rynek zgodnie renowacyjnych czy ograniczeniach
Tynki hamujce wsikanie wody zprawem. Innym, zdecydowanie wa- w ich zastosowaniu, nie wspomina-
(niem. Wasser hemmende Putze) niejszym zagadnieniem jest okrelenie jc o niezbdnych badaniach na eta-
cementowo-wapienne, waciwoci lub minimalnych wyma- pie opracowywania technologii prac
naprawcze (odnawiajce) (niem. ga, jakie musi speni dany wyrb, renowacyjnych, a sposb dziaania
Renovierputze), aby mg spenia zamierzon funk- (zachowania si) tynku renowacyjnego
trasowe. cj. S to dwie zupenie rne rze- jest zupenie inny i nieporwnywalny
Tynki zwyke (bez szczeglnych wy- czy, azpunktu widzenia skutecznoci ztynkami na spoiwach cementowym i/
maga) wykonanych prac spenienie wymaga lub wapiennym (wicym zarwno hy-
wapienne, normowych (deklaracja waciwoci draulicznie, jak ipowietrznie) (fot. 3,
gipsowe (zawierajce gips), uytkowych) moe nie mie adnego rys. 1). Dlatego wtym przypadku nie
gliniane. znaczenia. wolno mwi tylko ojednym materia-
Tynki specjalne Zestawienie najwaniejszych parame- le, lecz osystemie tynkw. Wyrni
ciepochronne, trw tynkw stosowanych w reno- mona wnim skadniki podstawowe:
ofiarne, wacji iochronie zabytkw [4] podano obrzutk,
osuszajce, wtabeli. tynk podkadowy wyrwnujcy pod-
regulujce wilgotno (niem. Anti oe,
kondensputze), Tynki renowacyjne tynk podkadowy magazynujcy sole,
akustyczne (niem. Akustikputze), Tynk renowacyjny wchania wilgo tynk renowacyjny,
ogniochronne, znajdujc si wmurze, oddaje j do oraz uzupeniajce:
do naprawy zarysowanych elewa- otoczenia pod postaci pary wodnej, szpachl wygadzajc,
cji (systemy). jednoczenie magazynujc w sobie farby do wymalowa.
technologie
wrzesie 2017 [153] 43

44
Tab. Zestawienie najwaniejszych parametrw wybranych tynkw stosowanych w renowacji i ochronie zabytkw [4]
Gsto Wytrzyma- Wytrzyma- Wspczynnik Zawarto Wspczynnik Nasikliwo Kapilarny
Przyczep- Modu
Rodzaj stwardniaej o na o na Skurcz 2 oporu porw przewodze- powierzch- pobr
no1 Youngea 1
tynku zaprawy 1 zginanie 1 ciskanie 1 [mm/m] dyfuzyjnego powietrza nia ciepa niowa wody 3
[N/mm2] [N/mm2]
[kg/dm3] [N/mm2] [N/mm2] H O [% obj.] [W/mK] [kg/m2h1/2] [kg/m2]
2
Tynki 10.000 do 0,5

1,7 do 2,2 2 do 7 6 do 30 1,0 do 2,0 50 do 100 10 do 15 1,2 do 1,4 0,1 do 0,3 0,5 do 1,5
cementowe 50.000 do 1,5
Tynki
technologie
5.000 do 0,5 35 do 45 4
podkadowe 1,2 do 1,5 1,0 do 3,0 3,5 do 7,5 0,3 do 0,5 10 do 18 0,4 do 0,8 0,2 do 0,4 1,0 do 2,0
15.000 do 2,5 45 do 555
WTA
Inynier budownictwa
Tynki
5.000 do 0,5
renowacyjne 0,9 do 1,4 1,0 do 2,0 1,5 do 5,0 0,2 do 0,4 6 do 12 40 do 55 0,3 do 0,6 0,06 do 0,4 0,3 do 1,8
15.000 do 2,0
WTA
Tynki
6.000 do 0,5
wapienno- 1,3 do 1,8 1,0 do 2,0 1,5 do 5,0 0,2 do 0,4 10 do 20 10 do 20 0,9 do 1,2 0,2 do 0,4 1,0 do 2,0
40.000 do 2,0
-cementowe
Tynki 2.000 do 0,4

1,2 do 1,6 0,5 do 1,0 0,4 do 3,0 0,1 do 0,2 9 do 15 20 do 30 0,8 do 1,2 5 do 20 25 do 50
wapienne 12.000 do 0,8
5.000 do 0,1
Tynki gipsowe 1,2 do 1,4 1,0 do 3,0 2,0 do 5,0 0,4 do 0,9 8 do 12 15 do 25 0,3 do 0,9 3 do 15 20 do 40
15.000 do 0,2
1.000 do 0,3
Tynki gliniane 1,4 do 1,8 1,0 do 2,0 0,5 do 3,0 0,1 do 0,2 6 do 10 20 do 30 0,4 do 0,8 10 do 20 50 do 80
3.000 do 0,5
Tynki 0,5
0,2 do 0,5 0,2 do 0,4 0,4 do 2,5 0,1 do 0,2 < 1.000 5 do 10 60 do 70 0,06 do 0,20 2 do 5 5 do 10
ciepochronne do 1,0
1.000 do 0,5
Tynki lekkie 0,6 do 1,3 0,3 do 0,4 1 do 5,0 0,1 do 0,2 5 do 10 30 do 40 0,1 do 0,2 0,1 do 0,2 0,5 do 1
5.000 do 1
Tynki ofiarne 0,05 do 0,5

ok. 1 do 5 do 10 od 60 od 1
odsalajce ale nie wicej
mniejszy
ni 50%
ni dla
do 5 ale nie wytrzymaoci
Tynki ofiarne podoa
wicej ni podoa na
na mokre do 15 od 40 od 1
wytrzymao rozerwanie
podoa
podoa
1)
po 28 dniach; 2) po 90 dniach; 3) po 24 godzinach; 4) tynk wyrwnujcy ubytki w podou; 5) tynk podkadowy przy wysokim stopniu zasolenia
technologie
Skuteczno tynkw renowacyjnych

potwierdza certyfikat WTA, dekla-
racja waciwoci uytkowych z [3]:
PN-EN 998-1 jest wymogiem for-
malnoprawnym, aczkolwiek absolutnie
nie wiadczy o skutecznoci takie-
go tynku. Majc na wzgldzie jako
iskuteczno prac zzastosowaniem
tynkw renowacyjnych, naley stoso-
wa wycznie systemy materiaw
posiadajce aktualny certyfikat WTA
[2]. Do najwaniejszych parametrw
bezporednio majcych wpyw na sku-
teczno systemu tynkw renowacyj-
Fot. 3 Tradycyjny tynk naraony na oddziaywanie wilgoci (pod rnymi postaciami) oraz nych nale:
krystalizacj soli szybko ulega destrukcji Wysoka porowato (wwieej za-
prawie zawarto porw powietrza
powinna wynosi powyej 25%,
porowato stwardniaej zaprawy
powinna przekracza 40%). Umoli-
wia ona wykrystalizowanie wporach
tynku szkodliwych soli bez zniszcze-
nia struktury samego tynku imuru
pod nim.
Wspczynnik oporu dyfuzyjne-
go <12 umoliwia migracj pary
wodnej i szybkie wysychanie tynku
imuru.
Odpowiednio dobrane wartoci pa-
rametrw: nasikliwoci powierzch-
niowej wody w24 igbokoci wnika-
nia wody h wpywaj na migracj soli
zmuru do powierzchni tynku.
Rys. 1 Schematyczne przedstawienie sposobu funkcjonowania systemu tynkw renowa-

cyjnych [4]: 1 cega; 2 zaprawa spoinujca; 3 obrzutka pkryjca; 4 tynk reno-
wacyjny; 5 warstwa wierzchnia (szpachla, wymalowanie dekoracyjne); 6 spoiwo
tynku renowacyjnego; 7 kruszywo; 8 pory tynku renowacyjnego; 9 kapilarnie
transportowana woda z rozpuszczonymi szkodliwymi solami; 10 skrystalizowane Fot. 4 Poprawnie wykonana pkryjca
sole; 11 para wodna obrzutka pod tynk renowacyjny
wrzesie 2017 [153] 45

technologie
Tynki ofiarne mona podzieli na kilka

rodzajw iklas [9], np.:
Tynki chronice przegrod przed
migrujcymi z wntrza przegro-
dy solami oraz wilgoci (tynk kla-
sy OP-I). Ich zastosowanie ma na
celu uniknicie uszkodze lica muru
(na skutek wysychania przegrody),
przebarwie, odspoje oraz korozji
mikrobiologicznej. Cechuj je rela-
tywnie niska trwao, co ogranicza
ich zastosowanie do zawilgoconych
i jednoczenie w niewielkim stop- Rys. 2 Zasada dziaania tynku kompreso-
Fot. 5 Skutek pominicia obrzutki w syste- niu obcionych solami murw (lub wego [9]: 1 zasolony i zawilgocony
mie tynkw renowacyjnych wrcz niezasolonych). mur, 2 tynk kompresowy,
Tynki stosowane na ekstremalnie 3 transport wilgoci i soli, 4 chro-
niona powierzchnia
zasolonych podoach, take przy
Odpowiednia wytrzymao na ci- wysokim zawilgoceniu podoa (tynk
skanie d wynoszca 1,55 MPa klasy OP-I-Salz) rys. 2. Su do nia jak najszybszego uytkowania
iwytrzymao na rozciganie przy redukcji zasolenia podoa, jed- uprzednio zalanych pomieszcze.
zginaniu bz (d/bz<3) zapewniaj noczenie chronic powierzchnie Redukuj take niebezpieczestwo
dostosowanie parametrw tynku do przegrody przed uszkodzeniami na pojawienia si optycznych manka-
wytrzymaoci podoa. skutek krystalizacji soli (fot. 6). mentw na wysychajcych prze-
M rozoodporno. Okrela si je mianem tynkw kom- grodach. Nazywane s te tynkami
W odoodporno. presowych lub traconych. osuszajcymi lub tynkami reguluj-
O dporno na sole. Tynki stosowane na ekstremalnie cymi wilgotno (cho ta ostatnia
H ydrofobowo powoduje zabez- zawilgoconych podoach, przy mi- nazwa niekiedy stosowana jest do
pieczenie tynku przed wchanianiem nimalnym (lub adnym) obcieniu tynkw klasy OP-I).
wody opadowej. solami (tynk klasy OP-I-Feuchte). Pojcie tynk ofiarny jest do trud-
Zestawienie parametrw skadni- Klasycznym przykadem zastoso- ne do jednoznacznego zdefiniowania,
kw systemu tynkw renowacyjnych wania tego typu tynkw s budynki najczciej przez to pojcie rozumie
wg WTA 2-9-04 [2] iich porwnanie popowodziowe. Tynki te wzasadzie si tynk nakadany na zasolone podo-
zwymaganiami normy PN-EN 998-1 s stosowane w celu umoliwie- e wcelu jego odsolenia.
[7] znale mona w[19] i[20].
Tynki ofiarne
Tynki ofiarne (niem. Opferputze) to
specjalne tynki lub systemy tyn-
kw o dziaaniu renowacyjnym i/lub
ochronnym, przy czym ich dziaanie
jest ograniczone w czasie i powinny
one by atwe do usunicia z podo-
a. Czas ochrony przez tynk ofiarny
(trwao/skuteczno takiego tynku)
szacuje si na kilka miesicy do mak-
simum kilku lat. Dlatego rodzaj sto-
sowanego do ich wytwarzania spoiwa
jest rzecz wtrn (cho ma zasad- Fot. 6 S korupy solne na powierzchni muru, taki stan nierzadko wymaga zastosowania
niczy wpyw na waciwoci tynku). tynkw odsalajcych
technologie
Komunikacja pionowa
Windy i podnoniki
Kamil Kowalski
projektant dostpnoci Fundacji Integracja Wbudynkach uytecznoci publicznej najczciej stoso-
Rysunki autora
wane s dwigi osobowe. Nie s to jednak jedyne urz-
dzenia mogce suy do transportu pionowego. Na rynku
dostpne s rwnie rnego typu podnoniki: pionowe
zszybem lub bez, schodowe iinne.
W
aciwy dobr tego typu
urzdze bdzie decydujcy
dla zapewnienia odpowied-
niego poziomu dostpnoci budynku
dla osb o ograniczonej moliwoci
poruszania si, czyli m.in. osb znie-
penosprawnoci ruchu (wtym poru-
szajcych si na wzku, przy pomocy
kul, lasek itp.), osb starszych, rodzi-
cw z wzkami dziecicymi czy osb
zcikim bagaem.
Z punktu widzenia uytkownikw bu-
Rys. 1 Rodzaje podnonikw: z lewej podnonik schodowy, z prawej podnonik pionowy dynku najkorzystniejszy bdzie wybr
zwykej widny. Kiedy natomiast mona
instalowa podnoniki? Na pewno na-
ley unika ich w nowych budynkach,
w ktrych zazwyczaj istnieje moli-
wo zaprojektowania wejcia na po-
ziomie terenu, auniknicie rnic wy-
sokoci w obrbie jednej kondygnacji
czy zapewnienie wystarczajcej iloci
miejsca na penowymiarowy szyb win-
dowy nie stanowi problemu.
Podnoniki mona stosowa natomiast
wbudynkach istniejcych, gdy brakuje
miejsca na wybudowanie windy lub gdy
konieczna do pokonania rnica wyso-
koci jest niewielka, abudowa dwigu
osobowego jest nieuzasadniona eko-
nomicznie. Wybr tego typu rozwi-
za powinien by ostatecznoci. De-
cydujc si na podnonik, wpierwszej
Rys. 2 Schematy dziaania nietypowych podnonikw podnonik ukryty w posadzce oraz
kolejnoci naley rozwaa podnoniki
podnonik ukryty w schodach. Urzdzenia moliwe do zastosowania np. w budyn- pionowe, a dopiero w dalszej urz-
kach zabytkowych dzenia schodowe.
wrzesie 2017 [153] 47

technologie
Tab. Wady i zalety urzdze transportu pionowego

Podnoniki pionowe Podnoniki pionowe
Dwigi osobowe Podnoniki schodowe
z szybem bez szybu
kabina pene ciany brak cian bocznych brak szybu i cian zewntrznych brak szybu i cian zewntrznych
brak kontaktu bezporedni kontakt istnieje ryzyko wejcia pod w trakcie uytkowania podno-
uytkownika uytkownika z szybem podnonik, ktremu mona zanik ogranicza szeroko scho-
zszybem pobiega np. poprzez zastoso- dw, a w skrajnych sytuacjach
wanie specjalnych gumowych moe zupenie uniemoliwi
konierzy i systemw powstrzy- korzystanie z nich
mujcych ruch urzdzenia
wielko regulowana przepisa- nie uregulowana przepisami
kabiny/ mi, ktre gwarantuj
platformy odpowiedni wiel- nieodpowiednio dobrany podnonik moe uniemoliwia przewz niektrych osb, np.
ko poruszajcych si na wzku elektrycznym
obsuga jednorazowe konieczno cigego trzymania przycisku wtrakcie jazdy konieczno cigego trzymania
przycinicie urzdzenia przycisku
przycisku
obsuga urzdzenia jest utrudniona wprzypadku osb czsto konieczno posiadania
zniepenosprawnoci czterokoczynow lub manualn pilota lub klucza
ze wzgldu na skomplikowan
obsug urzdzenia, korzystanie
z niego wymaga zapewnienia
pomocy pracownika
prdko ograniczona znacznie ograniczona ze wzgl- znacznie ograniczona ze wzgldu na moliwo zahaczenia si
uwarunkowaniami du na moliwo zahaczenia si uytkownika o elementy zewntrzne
technicznymi uytkownika o elementy szybu
zasilanie stae stae stae adowanie akumulatora
odbywa si zazwyczaj w pozycji
spoczynkowej
przy duej liczbie osb przewo-

onych bezporednio po sobie
istnieje ryzyko rozadowania si
akumulatora w trakcie jazdy
moliwo bez ogranicze obsuga urzdzenia jest trudna urzdzenia dedykowane przede urzdzenie dedykowane oso-
korzystania dla osb z niepenosprawno- wszystkim osobom bom z niepenosprawnoci
przez rne moliwo korzysta- ciami manualnymi ze wzgldu z niepenosprawnoci ruchu ruchu
grupy osb nia m.in. przez osoby na konieczno staego trzyma-
z niepenosprawno- nia przycisku obsuga urzdzenia sprawia te w przypadku nieprawidowego
ci, rowerzystw, same trudnoci, co w przypad- doboru urzdzenia niemoliwy
rodzicw z wzkami w praktyce sprawia te trudno- ku podnonikw z szybem moe okaza si przewz osb
dziecicymi ci osobom sprawnym, ktre, korzystajcych ze zbyt duych
nie wiedzc o koniecznoci lub zbyt cikich wzkw (naj-
staego trzymania przycisku, czciej elektrycznych)
mog stwierdzi, e urzdzenie
jest zepsute
Podnoniki nie bd dobrym wyborem nej dostpnoci (m.in. utrudnione Minimalne parametry kabiny dwigu
do budynkw o duym nateniu ru- korzystanie przez osoby z niepeno- osobowego okrelaj obowizuj-
chu, np. dworcw kolejowych, lotnisk sprawnociami koczyn grnych oraz ce w Polsce przepisy i jest to min.
oraz wcentrw handlowych. Ich niska przez rodzicw z wzkami dziecicy- 110 x 140 cm1. Wpraktyce wymia-
przepustowo oraz brak uniwersal- mi) bd stanowiy powane wady. ry takie bd odpowiednie dla osoby
1
ozporzdzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie, 193
R
ust. 2a.
technologie
Rys. 5 Minimalna wielko przyciskw
Rys. 3 Parametry kabin dwigw osobowych wzalenoci od pooenia wejcia do kabiny2 Rys. 6 Wypuko przyciskw wzgldem
powierzchni paneli sterujcych
poruszajcej si na wzku wycznie Dobierajc odpowiednie urzdzenie Dla osb zniepenosprawnoci ko-
pod warunkiem umieszczenia drzwi naley pamita, e najwiksze, czyn grnych bardzo wane bdzie
wejciowych na krtszym boku standardowo uywane wzki in- zapewnienie odpowiednio duych iwy-
kabiny. walidzkie maj dugo do 130 cm pukych przyciskw (winnym przypad-
Identyczne parametry mona przy- i szeroko do 80 cm. Wany jest ku ich nacinicie moe by niemo-
j dla podnonikw pionowych. Do- take odpowiedni udwig urzdze- liwe). Osoby z niepenosprawnoci
stpne na rynku podnoniki schodo- nia. Najcisze wzki elektryczne wzroku bd natomiast potrzeboway
we s natomiast znacznie mniejsze. wa nawet 150 kg, arazem zsie- oznacze dotykowych jednoczenie
dzc na nich osob ibagaem mog zwyke cyfry i piktogramy (dla osb,
osign ciar nawet 230250 kg. ktre straciy wzrok imog nie zna
Dlatego urzdzenia o udwigu 120 alfabetu Braillea) oraz informacje
czy nawet 200 kg nie powinny by walfabecie Braillea.
stosowane wbudynkach uytecznoci Osoby niewidome i sabowidzce nie
publicznej. bd w stanie obsuy paneli doty-
Oprcz parametrw kabiny istot- kowych. Umieszczenie na nich infor-
ne jest odpowiednie umieszczenie macji dotykowej niestety nie pomaga.
paneli sterujcych. Obowizujce Wtakiej sytuacji prba jej odczytania
przepisy wskazuj, e powinno by powoduje jednoczenie wcinicie
to 80120 cm3, ale zpunktu widze- przycisku.
Rys. 4 Lokalizacja panelu sterujcego
nia osb poruszajcych si na wzku Osoby z niepenosprawnoci wzro-
wsposb umoliwiajcy jego uy-
wanie przez osob poruszajc si korzystniejsza bdzie wysoko do ku potrzebuj take sygnaw dwi-
na wzku 110 cm. kowych, ktre naprowadz je na
2
pracowanie w oparciu o obowizujce przepisy, ISO 21542:2011 oraz ADA. Standards for accessible design.
O
3
Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie, 193
ust. 2a.
wrzesie 2017 [153] 49

technologie
odpowiedni kabin, oraz informa- wskazanych przez system pi- Jednak niezalenie od nich osoba
cji gosowej wskazujcej aktualn ter (czsto za pomoc panelu niewidoma lub sabowidzca moe
kondygnacj i, jeeli jest to moli- dotykowego) i w kocu wejcia potrzebowa pomocy ze strony
we, rwnie jej funkcj. do odpowiedniej windy. Najcz- pracownika ochrony lub recepcjo-
W nowych budynkach biurowych ciej system wskazuje wycznie nisty.
wyzwanie moe stanowi obsu- numer kabiny, bez okrelenia jej Waciwy dobr rozwiza su-
ga wind wyposaonych w DCS, pooenia wzgldem holu windo- cych do pokonywania rnicy po-
czyli system centralnie zarz- wego. ziomw ma zasadnicze znaczenie
dzajcy dwigami idbajcy oza- Moliwe jest wprowadzenie szere- dla dostpnoci budynku. Przy
pewnienie dostpu na konkretne gu rozwiza uatwiajcych obsu- niewielkich rnicach wysoko-
kondygnacje wycznie uprawnio- g tego typu systemw osobom ci korzystniejsze s pochylnie,
nym do tego osobom. Systemy z niepenosprawnoci wzroku. poniewa nie ulegaj awariom
tego typu nie s ujednolicone, Mog by to m.in. komunikaty go- i s dostpne dla wszystkich.
w zwizku z czym osoby z nie- sowe, precyzyjna informacja opo- Wiksze rnice wysokoci, np.
penosprawnoci wzroku wka- oeniu kabiny, przypisywanie oso- transport pomidzy kondygna-
dym budynku musz uczy si ich bie zniepenosprawnoci zawsze cjami, bd wymagay zastoso-
obsugi od nowa. DCS wymaga tej samej windy, dodatkowa sy- wania odpowiednio dobranych
rwnie uycia karty dostpu, gnalizacja dwikowa czy duszy wind, a w wyjtkowych sytu-
wybrania kondygnacji spord czas otwarcia drzwi do dwigu. acjach podnonikw.
krtko
Zmiany w ARCADIA-TERMO
ArCADia-TERMO (obecnie ArCADia-

-TERMOCAD) jest programem przezna-
czonym do sporzdzania wiadectw cha-
rakterystyki energetycznej wymaganych
przy transakcjach najmu oraz sprzeday
budynkw lub lokali oraz do oblicze
zapotrzebowania na ciepo ichd bu-
dynkw. Mona wnim te wykonywa
audyty energetyczne, remontowe iaudy-
ty efektywnoci energetycznej, np. dla ce-
lw otrzymania premii modernizacyjnej.
Wykorzystywany bywa rwnie do certy-
fikowanych oblicze BREEAM.
Po blisko 8 latach obecnoci programu wpeni funkcjonalnego edytora graficz- port ieksport projektw systemu ArCA-
na rynku zdecydowano si na zmian nego pozwalajcego na modelowanie Dia BIM, dziki czemu oprogramowanie
nazwy produktu zArCADia-TERMO na bryy budynku. do oblicze energetycznych budynkw
ArCADia-TERMOCAD. Podyktowane to Edytor TERMOCADIA umoliwia im- jest bardzo dobrze zintegrowane zsyste-
zostao faktem wbudowania wprogram port rysunkw wformacie .dwg oraz im- mem ArCADia BIM.
Hilti PROFIS Engineering

nowy wymiar projektowania zamocowa kotwowych
W
spczesne podejcie do pro- cji opracowanej woprogramowaniu PRO- uatwiajce wymian informacji wcaym
jektowania i realizacji obiek- FIS Engineering zaplikacj Tekla, Dlubal, procesie realizacji budowy.
tw stawia wysokie wyma- a wkrtce z innymi. Teraz siy dziaaj- Na podstawie zaprojektowanych zako-
gania projektantom i wykonawcom, ce na podpor dla wszystkich obcie twie, modu zakupowy wylicza czn
dotyczce zarwno szybkoci prac, jak ikombinacji obcie obliczone wtakim ilo wymaganych cznikw. Ztego po-
ioptymalizacji oraz doskonaoci tech- programie mona po prostu zaimpor- ziomu mona wyeksportowa kompletn
nicznej proponowanych rozwiza. towa do PROFIS Engineering. Dziki list z podan liczb sztuk produktw
Nowy pakiet PROFIS Engineering to temu unika si ryzyka bdu przy wpro- wraz z cenami do Excela. Jest to nie-
znacznie wicej ni tylko program do wadzaniu danych oraz znaczco skraca zwykle przydatne do wykonania koszto-
projektowania kotew w betonie i mu- czas pracy projektanta. rysw. Dodatkowo modu ten pozwala
rze czy do kompleksowego wymiaro- PROFIS Engineering umoliwia uczestni- na zamwienie kotew poprzez jedno klik-
wania balustrad. Ten program oferuje kom procesu budowlanego bezporedni nicie na www.hilti.pl.
nie tylko kompleksowe podejcie wra- dostp do danych dziki technologii opar- Kolejny modu pakietu PROFIS Engine-
mach projektowania, ale rwnie cay tej na chmurze. Dotychczas uczestnicy ering jest przeznaczony dla montay-
pakiet rozwiza zwizanych zzesta- projektu musieli sobie stale przesya stw. Dziki niemu osoby na budowie
wieniem materiaowym oraz sposobem obszerne dokumentacje, a teraz mog maj dostp za pomoc smartfona
wykonania. szybko iatwo dzieli si danymi. do aktualnych instrukcji montau
dotyczcych wanie realizowanego
Kompleksowe podejcie Wizualizacja 3D ioptymalizacja projektu.
Nowe rozwizania przynosz wiksze To wanie wizualizacja oblicze poma- Te funkcje zapewniaj maksymaln wy-
moliwoci w zakresie realizowania ga projektantowi wyrobi sobie szybko dajno inajwyszy poziom bezpiecze-
inwestycji budowlanej. Wspczesne pogld na temat danej konstrukcji ipo- stwa realizacji inwestycji budowlanej.
podejcie do tego procesu stawia na kazuje potencjalne bdy w planowaniu.
kompleksowe podejcie i podniesienie W specjalnie opracowanym i zapewnia- Rne warianty licencji (wer-
efektywnoci przy zachowaniu najwy- jcym du elastyczno edytorze 2D, sje oprogramowania zrnymi
szego poziomu bezpieczestwa na ka- dziki moliwoci cofnicia si o kilka moduami oraz dopasowane do
dym etapie realizacji projektu. Naley etapw lub przeskoczenia kilku etapw, okrelonej liczby stanowisk)
przy tym pamita, e projektowanie mona w bardzo atwy sposb modelo- Dostpne s rne modele licencji
konstrukcji i wymiarowanie niezmiennie wa optymalny ukad geometryczny. uprawniajcych do korzystania z opro-
nale do gwnych zada projektantw Jednoczenie, korzystajc z funkcji gramowania PROFIS Engineering. Po-
wramach projektu. optymalizacji, mona znale najlepsz zwala to na elastyczne dopasowanie
moliw geometri i obcienie kotew. rozwizania, uwzgldniajc zakres funk-
Eksport/import danych pomidzy Dziki widokowi 3D wprogramie PROFIS cjonalnoci programu oraz sposb jego
programami Engineering projektant moe optycznie uytkowania. Specjalici z firmy Hilti
Do projektowania konstrukcji z regu- sprawdzi wprowadzane dane. oferuj rzetelne usugi konsultingowe
y korzysta si z oprogramowania do iwsparcie wzakresie wszelkich kwestii
analizy statycznej. PROFIS Engineering Integracja przepywu pracy dotyczcych uytkowania oprogramo-
oferuje wtyczk (plug-In) umoliwiajc Nowe oprogramowanie PROFIS Engine- wania PROFIS Engineering.
wymian danych dotyczcych konstruk- ering firmy Hilti ma dodatkowe moduy
Chcesz osobicie przekona si omo-
liwociach pakietu PROFIS Engine-
ering? zapraszamy do kontaktu!
Hilti (Poland) Sp. z o.o.

ul. Puawska 491, 02-844 Warszawa
tel. 801 888 801, 22 320 56 00
www.hilti.pl
wrzesie 2017 [153] 51

jz y k niemieck i
Dachrinnen
Guten Tag, kann ich Ihnen helfen?
Guten Tag Ja, ich interessiere mich
fr Dachrinnen. Wissen Sie, wir planen
und bauen unser eigenes Haus.
Wunderschn! Ich bin gerne bereit
Ihre Fragen zu beantworten! Dachrinnen
gibt es heute in den verschiedensten
Formen, Dachrinnengren und Mate-
rialien. Aus Kunststoff und Metallen wie
Kupfer, Titanzink, Aluminium, verzinktem
Stahlblech, Edelstahl. Kosten hngen
natrlich von der Qualitt ab. Und Sie
mssen sich keine Gedanken ber das
Liefern machen, unser Bausupermarkt
liefert alles direkt zu Ihrer Baustelle!
Na gut, ich habe gerade ein Problem
bei der Wahl der Form. Ist die Form der
Dachrinne so wichtig?
Als Standard an Einfamilienhusern Mchten Sie selbst montieren? Hilfe knnen Sie schnell die Mae Ihrer
werden die klassischen halbrunden Rin- Ja. Dachrinne bestimmen knnen und alle
nen verwendet. Fr kleinere Dachflchen, Die Montage von Dachrinnen aus Edel- notwendige Elemente in die Einkaufsliste
zum Beispiel fr Balkone und Vordcher, stahl ist fr die Selbstmontage nicht zu sofort eintragen.
passen besser Kastendachrinnen. Die empfehlen. Die Dachrinne dient vor Al- Das ist eine gute Idee! Wo finde ich
Kosten fr kastenfrmige Dachrinnen lem fr das Auffangen von Regenwasser den Konfigurator?
sind allerdings hher als bei halbrunden. und das Weiterleiten ber ein Fallrohr. Auf unserer Web-Seite, hier steht ein
Alles klar, jetzt wei ich Bescheid, Damit das Wasser vom Dach gut ablau- Computer zu Ihrer Verfgung!
danke! Und welcher Stoff ist am besten fen kann, muss die Dachrinne mit einem Vielen Dank! Worauf muss ich noch
geeignet? leichten Geflle verbaut werden. Um das achten?
- Kunststoff ist ein relativ gnstiger und Geflle der Rinne auszurichten und die Ich habe noch einen Tip fr Sie. Wenn
zudem ein pflegeleichter Werkstoff. Bei Verbindungsstcke zu lten, muss man es frostig ist oder viel Schnee fllt, kann
anderen Materialien, besonders bei Edel- viel Erfahrung und Fachwissen haben. das Wasser am Fallrohr gefrieren oder
stahl, Titanzink und Kupfer sind die Preise Darum sollte man mit diesen Arbeiten der Schnee das Rohr verstopfen. In sol-
teurer. Aber Dachrinnen aus Metall sind eine Fachfirma beauftragen. cher Situation empfehle ich Ihnen eine
stabiler als die Kunststoffvarianten, sehr Na gut, und bei der Montage der zustzliche Schutzmanahme wie die
haltbar sind Dachrinnen aus Edelstahl. Kunststoffdachrinnen welche Werkzeu- Heizung der Dachrinnen und Fallrohre.
Verzinkte Dachrinnen halten mindestens ge werde ich brauchen? Ein wrmeleitendes Heizband wird in
15 Jahre lang aus, Kupferrinnen mssen Eine feinzahnige Sge, Schrauben- Regenrinnen verlegt und gibt Wrme an
erst nach 35 Jahren ausgetauscht wer- dreher oder Akku-Schrauber, Maband, das Tauwasser ab. Die Heizungsbnder
den. Tinanzink hat bis zu 75 Jahre Halt- Schnur, Hammer, Kneifzange, Wasser- bentigen nicht so viel Energie. Aber
barkeit. Dachrinnen aus Aluminium sind waage, Leiter . Vergessen Sie das pas- eingefrorene Rohre platzen nicht und
ziemlich langzeitbestndig, aber Alumi- sende Zubehr nicht! Rinnenhalter oder Sie knnen Ihnen Ihres Regenrinnensy-
nium ist ein weiches Metall, so es kann Rinneneisen, Rinnenwinkel, Fallrohr- stems sicher sein.
leicht zu mechanischen Beschdigungen schutz, Verbindungselementen, Rinnb- Danke schn!
und Durchhngen kommen. den und Abflussstck fr das Fallrohr.
Spielt das Material eine Rolle bei der Ich mchte Ihnen auch unseren Dachrin- mgr germ., in. ochr. rod. Inessa Czerwiska
Montage? nen-Konfigurator empfehlen. Mit seiner dr in. Oeksij Kopyow (ITB)
t umaczenie jz y k niemieck i
Rynny dachowe Vokabeln:
Dzie dobry, czy mog Panu pomc? das Bild ilustracja

Dzie dobry... Tak, jestem zainteresowany rynnami dachowymi.
Wie Pan, projektujemy ibudujemy wasny dom. die Dachrinne rynna dachowa
Piknie! Chtnie odpowiem na paskie pytania! W tej chwili s
der Einhangsstutzen sztucer
rynny ornych ksztatach, rozmiarach izrnych materiaw. Two-
rzywa sztuczne imetale, takie jak mied, tytan-cynk, aluminium, stal das Fallrohr rura spustowa
ocynkowana, stal nierdzewna. Oczywicie, koszty zale od jakoci.
I nie trzeba si martwi o transport, nasz supermarket budowlany die Fallrohrmuffe mufa rynnowa
dostarczy wszystko bezporednio na plac budowy!
C, mam wanie problem zwyborem formy. Czy ksztat rynny jest der Fallrohrschutz sitko do rynien
bardzo wany?
der Rinnenboden (das Rinnenend-
Standardowo do domw jednorodzinnych stosowane s klasyczne
pokrge rynny. Do mniejszych powierzchni dachu, np. do balko- stck) denko do rynny
nw, zadasze, lepiej pasuj rynny prostoktne. Jednak koszty ry-
nien prostoktnych s wysze ni pokrgych. der Rinnenbogen kolano
Wszystko jasne, teraz ju wiem, dzikuj! Iktry materia jest naj-
lepszy? das Rinneneisen (der Rinnenhalter)
Tworzywa sztuczne s stosunkowo tanim, atake atwym wpiel-
rynhak
gnacji materiaem. Inne materiay, wszczeglnoci stal nierdzewna,
tytan-cynk i mied s drogie. Ale rynny metalowe s bardziej sta- der Rinnenwinkel naronik
bilne ni wersje ztworzyw sztucznych, bardzo wytrzymae s rynny
wykonane ze stali nierdzewnej. Ocynkowane rynny wytrzymuj co die Rohrschelle obejma
najmniej 15 lat, rynny miedziane naley wymieni po 35 latach. Ty-
tan-cynk ma do 75 lat trwaoci. Rynny aluminiowe s stosunkowo
der Wasserauslauss (das Abfluss-
trwae, ale aluminium jest mikkim metalem, moe atwo doj do stck) wylewka
uszkodzenia mechanicznego iugicia.
Czy materia odgrywa rol wmontau? das Auffangen- zbieranie
Czy chce Pan zamontowa samodzielnie?
Tak. der Edelstahl-hle stal szlachetna
Nie zaleca si samodzielnego montau rynien wykonanych ze stali
feinzahnig z drobnymi zbami,
nierdzewnej. Rynna jest uywana przede wszystkim do gromadzenia
wody deszczowej i odprowadzenia jej za porednictwem rury spu- tu: z drobnym brzeszczotem
stowej. eby woda swobodnie spywaa zdachu, rynna musi by za-
instalowana zlekkim spadkiem. Aby uregulowa spadek rynny iza- der Hammer- motek
lutowa elementy czce, trzeba mie duo dowiadczenia iwiedz
fachow. Zatem naley powierzy t prac specjalistycznej firmie. die Kneifzange-n obcgi
No dobrze, a przy montau plastikowych rynien jakie narzdzia
langzeitbestndig dugotrway
bd potrzebne?
Pia zbrzeszczotem zdrobnym uzbieniem, rubokrt albo wkr- die Leiter-n drabina
tarka akumulatorowa, tama miernicza, sznurek, motek, szczyp-
ce, poziomnica, drabinka. Niech Pan nie zapomni o akcesoriach! lten lutowa
Uchwyty rynnowe lub rynhaki, naroniki, sitko do rynien, elementy
czce, denko rynny iwylewka do rury spustowej. Chciabym rw- das Maband-nder tama
nie poleci naszego konfiguratora rynien. Zjego pomoc moe Pan
miernicza
szybko okreli wymiary swojej rynny inatychmiast przesa wszyst-
kie niezbdne elementy do listy zakupw. pflegeleicht atwy w pielgnacji
To dobry pomys! Gdzie mog znale taki konfigurator?
Na naszej stronie internetowej, tutaj znajduje si komputer do Pana die Sge-n pia
dyspozycji!
Dzikuj! Na co naley jeszcze zwraca uwag? die Selbstmontage monta samo-
Mam dla Pana jedn wskazwk. Jeli jest chodno lub s due
dzielny
opady niegu, wwczas woda moe zamarzn wrurze spustowej
lub nieg zatka rury. W takiej sytuacji polecam Panu dodatkowe die Schnur-re sznurek, yka
rodki ochronne, takie jak ogrzewanie rynien dachowych irur spusto-
wych. Kabel grzejny przewodzcy ciepo jest zainstalowany w ryn- der Schraubendreher- rubokrt
nach i zapewnia ciepo dla wody. Tamy grzewcze nie wymagaj
duo energii. Ale zamroone rury nie pkaj imoe Pan by spokojny
die Wasserwaage-n poziomnica,
oswj system rynnowy. libella rurkowa, wasserwaga
Dzikuj!
wrzesie 2017 [153] 53

technologie
Katalog
bezpatny
dla
B
cz
onkw P II
Zawiera szczegowe parametry techniczne materiaw konstrukcyjnych,
hydro- i termoizolacyjnych, elewacyjnych i wykoczeniowych. Ponadto
opisane s pokrycia dachowe, stolarka otworowa, bramy, posadzki, nawierzchnie, chemia
Katalog budowlana, urzdzenia dwigowe, sprzt budowlany oraz oprogramowanie komputerowe. W katalogu
Zamw
s rwnie szczegowe informacje o produktach z brany sanitarnej, grzewczej, wentylacyjnej i klimatyzacyjnej
bezpatny
oraz elektrycznej. Znajduj si te prezentacje firm zajmujcych si produkcj i wiadczcych usugi budowlane i instalacyjne.
dla czonkw
dla czonkw PIIB
teraz!
edycja 2017/2018
Ilo egzemplarzy ograniczona.

Decyduje kolejno zgosze.
Z zamwienie wypenij formularz na stronie
54 www.kataloginzyniera.pl
Inynier budownictwa
technologie
Zastosowanie materiaw
zmiennofazowych w zewntrznej warstwie
termoizolacji
mgr in. Anna Wieprzkowicz
dr hab. in. Dariusz Heim
Politechnika dzka
Wydzia Inynierii Procesowej i Ochrony rodowiska
Najczciej stosowan oraz badan form MFZ jest ma-
teria mikrokapsukowany zintegrowany z pyt gipsow
jako wewntrzna warstwa zewntrznej ciany.
Z
godnie zwytycznymi Midzyna- g nowoczesn architektur (kon- Izolacyjno termiczna
rodowej Agencji Energetycznej strukcje lekkie, due powierzchnie apojemno cieplna
oraz wymaganiami dyrektywy przeszklone), wymagania dotyczce Efektywno energetyczna przegrd
dotyczcej efektywnoci energetycz- eksploatacji budynkw i urzdze zewntrznych budynku moe by
nej budynkw, zaktualizowanej przez budowlanych, koncentrujce si je- okrelana jako zdolno utrzymania
UE w2010 r., wprocesie projektowa- dynie na redukcji strat ciepa, nie stabilnych warunkw cieplnych we-
nia budynkw silny nacisk kadzie si s wystarczajce do osignicia ce- wntrz pomieszcze, podczas gdy
na popraw izolacyjnoci cieplnej ele- lw zrwnowaonego rozwoju oraz parametry rodowiska zewntrznego
mentw budynku, co ma prowadzi do standardw budynkw niskoenerge- zmieniaj si w sposb dynamiczny
zmniejszenia zapotrzebowania na cie- tycznych. Coraz czciej zapotrzebo- i nieregularny. Tumienie wpywu wa-
po. Stosowanie materiaw wypenia- wanie na energi systemw chodz- ha warunkw termicznych rodowi-
jcych ocoraz lepszych parametrach cych przekracza zapotrzebowanie na ska zewntrznego oraz stabilizacja
izolacyjnych powoduje jednocze- energi ciepln, nawet w warunkach warunkw wewntrznych s wane
nie zmniejszenie ciaru konstruk- klimatu umiarkowanego. Dua rnica zarwno dla komfortu uytkowni-
cji, a tym samym zmniejszenie masy temperatur midzy dniem inoc oraz kw/mieszkacw, jak i szczytowej
termicznej obudowy budynku. Wkon- pomidzy sezonami wystpujcymi mocy zapotrzebowania na energi do
sekwencji brak stabilnoci wewntrz- w cigu roku wymusza poszukiwanie ogrzewania oraz chodzenia.
nych warunkw termicznych, bdcej nowych materiaw izolacyjnych, kt- Podstawowym parametrem wpywa-
rezultatem m.in. znacznych inagych re si przyczyni nie tylko do zmniej- jcym na wielko strumienia ciepa
zyskw ciepa od promieniowania so- szenia strat cieplnych dziki dobrej przenikajcego przez warstw mate-
necznego, powoduje wzrost zapo- przewodnoci cieplnej, ale rwnie riau jest wspczynnik przewodzenia
trzebowania na energi do chodzenia pozwol zapobiega przegrzaniu ciepa, pozwalajcy okreli oporno
pomieszcze. Obnienie zapotrzebo- i nadmiernym zyskom ciepa w po- ciepln pojedynczej warstwy lub caej
wania na energi, nie tylko wsezonie mieszczeniach. przegrody. Nie uwzgldnia on jednak
grzewczym, ale rwnie wlecie, jest W artykule przedstawiono i omwio- bezwadnoci cieplnej oraz dynamiki
wyzwaniem stawianym izolacyjnym no wyniki bada lekkiej przegrody bu- reakcji przegrody na zmieniajce si
materiaom przyszoci [1]. dowlanej izolowanej wen mineraln warunki termiczne na zewntrz oraz
Niezwykle niska przewodno cieplna zmodyfikowan od strony zewntrznej wewntrz pomieszczenia. Od nowo
jest dzi podstawowym wymaganiem warstw materiaw fazowozmien- projektowanych cian budynkw si
dla materiaw izolacyjnych wysokiej nych (MFZ, ang. PCM Phase Chan- wymaga, aby nie tylko ograniczay one
jakoci. Jednake, biorc pod uwa- ge Material). straty ciepa, ale rwnie wefektywny
wrzesie 2017 [153] 55

technologie
a) b) c)
Fot. Struktura ciany zpokazaniem poszczeglnych jej warstw: a) powoka zewntrzna, b) kompozyty izolacyjne, c) powierzchnia wewntrzna
sposb pozwalay wykorzystywa zy- nego charakteryzujcego si duym W artykule przedstawione zostay
ski ciepa w cigu caego roku [2]. ciepem utajonym. Drugi z wymie- wyniki bada innowacyjnego kompo-
Zdolno do magazynowania ciepa nionych materiaw wykazuje zdol- nentu zawierajcego MFZ, charak-
i stabilizacji termicznej przegrd de- no magazynowania znacznej iloci teryzujcego si znacznie obnionymi
terminowana jest mas termiczn energii cieplnej podczas zmiany fazy kosztami wywarzania oraz zaawanso-
materiaw, a zatem zdolnoci aku- zcieczy wciao stae iuwalniania tej waniem procesu produkcji.
mulacji ciepa, zarwno jawnego, jak energii podczas procesu odwrotnego.
iutajonego. Ze wzgldu na zmian stanu fizycz- Badania eksperymentalne
Zwikszenie pojemnoci cieplnej obu- nego materiau okrelona ilo ener- Efektywno termiczna zastosowa-
dowy budynku moe si przyczyni do gii cieplnej moe by magazynowana nia MFZ jako zewntrznej warstwy
redukcji szczytowych mocy syste- w okrelonym zakresie temperatur. izolacji termicznej zostaa zbadana
mw ogrzewania i chodzenia, prze- Wybr konkretnego materiau, cha- eksperymentalnie wpomieszczeniach
sunicia ich wczasie oraz stabilizacji rakteryzujcego si zakresem tempe- badawczych zrealizowanych wlatach
temperatury wewntrz budynku [3]. ratur przemiany fazowej, dostosowa- 20142015, w ramach polsko-nie-
Wpyw zwikszenia masy termicznej ny do konkretnego zastosowania jest mieckiego projektu GPEE dotyczcego
na moliwo oszczdnoci energii kwesti do zoon [7]. badania efektywnoci energetycznej
na ogrzewanie i chodzenie jest pro- Materiay fazowozmienne znajduj w budownictwie. Instalacj ekspery-
blemem rozwaanym od dawna, nie- zastosowanie w rnych formach: mentaln stanowi ciana zewntrz-
mniej jednak jest nadal aktualny [4]. jako mikro- lub makrokapsuki, kompo- na, wykonana w systemie fasady
W literaturze mona znale wyniki nenty o stabilnym ksztacie lub jako wentylowanej, podzielona na 12 sekcji
analiz irozwaania nad wpywem roz- materia, ktrym nasczany jest inny stanowicych odrbne pola badawcze
kadu masy cieplnej na gruboci prze- porowaty materia [8]. W zalenoci (fot.). Podzia na poszczeglne sekcje
grody [5] oraz prby zaproponowania od postaci MFZ moe by stoso- pozwoli na rwnolege prowadzenie
wspczynnikw charakteryzujcych wany jako niezaleny komponent lub monitoringu odpowiedzi termicznej
dynamik ciepln cian, uwzgldnia- moe by zintegrowany zinnymi ma- przegrody wykonanej w czterech in-
jcych zarwno wspczynnik przewo- teriaami. W niektrych przypadkach nowacyjnych rozwizaniach oraz od-
dzenia ciepa, jak ipojemno ciepln determinuje to pozycj i ilo MFZ niesienie otrzymanych wynikw do
warstw obudowy budynku [6]. w danym komponencie. Najczciej przypadku referencyjnego.
stosowan w praktyce oraz badan Pokazane zostan wyniki otrzyma-
Zastosowanie materiaw teoretycznie form MFZ jest mate- ne dla rozwizania podstawowego
fazowozmiennych ria mikrokapsukowany zintegrowa- (warstwa izolacji o gruboci 20 cm)
Pojemno cieplna obudowy budynku ny z pyt gipsow jako wewntrzna oraz dla przypadku gdy od zewntrz
moe by zwikszona przez zastoso- warstwa zewntrznej ciany [9, 10]. dodana zostaa warstwa MFZ w ilo-
wanie materiau o wysokiej gstoci Niemniej jednak jest to rozwizanie ci 3,5 kg/m2, co odpowiada gruboci
i cieple waciwym lub poprzez za- drogie i ograniczone pod wzgldem warstwy ok. 5 mm. Kada zsekcji zo-
stosowanie materiau fazowozmien- wyboru temperatury przemiany. staa wyposaona wosiem czujnikw
technologie
Rys. 1 Usytuowanie czujnikw temperatu-

ry wprzekroju poprzecznym ciany Rys. 2 Wahania temperatury na zewntrznej powierzchni
temperatury, umieszczonych na grudnia i wysza w porze nocnej w po- jest rwnie widoczny w rodkowym
boci przegrody. Pierwszy czujnik rwnaniu z panelem referencyjnym. punkcie warstwy termoizolacyjnej.
mierzy temperatur na wewntrznej Mona stwierdzi, e zastosowa- Mona zauway, e w wybranym
powierzchni weny mineralnej, drugi nie MFZ pozwolio na zmniejszenie okresie temperatura warstwy izola-
w rodku warstwy izolacyjnej, a ko- dziennych amplitud temperatury na cyjnej wahaa si od 20 do 32C dla
lejne cztery czujniki znajduj si wo- powierzchni zewntrznej. Mona rw- sekcji P4, podczas gdy dla panelu
k warstwy MFZ (rys. 1). Taki ukad nie zauway, e wokresach inten- referencyjnego P6 od 16 do 40C.
umoliwia dokadne monitorowanie sywnego promieniowania sonecznego Dla panelu zMFZ temperatura utrzy-
zmian temperatury na gbokoci na skutek akumulacji ciepa utajonego mywaa si w zakresie temperatur
ciany. Dwa ostatnie czujniki mierz temperatura na powierzchni warstwy przejcia fazowego, a moment wy-
temperatur powietrza wprzestrze- MFZ wzrasta znacznie wolniej ni stpowania wartoci maksymalnych
ni wentylowanej fasady oraz na tylnej w przypadku panelu referencyjnego. temperatur by przesunity wczasie.
powierzchni jej zewntrznej powoki. Ponadto gdy temperatura spada do Wahania temperatury przedstawio-
Pomiary prowadzone byy przez cay temperatury zestalania MFZ, uwal- ne na rys. 4 obrazuj wpyw zasto-
rok kalendarzowy izapisywane z5-mi- nianie zakumulowanego ciepa powo- sowania MFZ w punkcie oddzielonym
nutowym krokiem czasowym. duje bardzo powolne obnienie si od MFZ 20-centymetrow warstw
temperatury. izolacji termicznej. Ze wzgldu na nis
Wyniki Wpyw izotermicznej akumulacji ciepa k przewodno i grubo warstwy
Na rysunkach pokazano rozkad tem- podczas zmiany stanu skupienia MFZ izolacyjnej efekt akumulacji ciepa
peratury wtrzech punktach na gbo-
koci przekroju poprzecznego dwch
paneli jedynie dla wybranego tygodnia
czasu. Jednak analiza przeprowadzo-
na dla caego okresu pomiarowego po-
twierdzia suszno przedstawianych
poniej wnioskw dla caego roku.
Na rys. 24 znajduj si przebiegi
waha temperatur dla panelu zMFZ
(oznaczony jako P4) oraz panelu re-
ferencyjnego (P6). Na podstawie
wynikw przedstawionych na rys. 2
mona zaobserwowa, e temperatu-
ra na zewntrznej powierzchni paneli
Rys. 3 Wahania temperatury wrodkowym punkcie izolacji
z MFZ jest wyranie nisza w cigu
wrzesie 2017 [153] 57

technologie
Rys. 4 Wahania temperatury na wewntrznej powierzchni
utajonego jest znacznie wytumiony, gy efficiency in office buildings, Applied 8. E

. Rodriguez-Ubinas, L. Ruiz-Valero,
ale nadal widoczny. Mona zaobser- Energy vol. 158/2015. S. Vega, J. Neila, Applications of Phase
wowa, e w okresach intensywne- 3. K.O. Lee, M.A. Medina, E. Raith, Change Material in highly energy-effi-
go promieniowania sonecznego MFZ X. Sun, Assessing the integration cient houses, Energy and Buildings
hamuje wzrost temperatury rwnie of a thin phase change material vol. 50/2012.
na powierzchni wewntrznej przegro- (PCM) layer in a residential building . Nowak, A. Zastawna-Rumin, The po-
9. K
dy oraz pozwala na utrzymanie tej wall for heat transfer reduction and ssibility of using PCM impregnated gip-
temperatury na stosunkowo staym management, Applied Energy vol. sum boards of different temperature
poziomie. 137/2015. phase change, Czasopismo Technicz-
4. D . Heim, Isothermal storage of solar ne. Budownictwo, 2014.
Podsumowanie energy in building construction, Rene- 10. F . Kuznik, J. Virgone, K. Johannes,
Na podstawie zaprezentowanych wy- wable Energy vol. 35/2010. Development and validation of a new
nikw mona stwierdzi, e dodanie 5. P .T. Tsilingiris, Parametric space di- TRNSYS type for the simulation of
nawet 5-milimetrowej warstwy MFZ stribution effects of wall heat capa- external building walls containing
ma znaczcy wpyw na ograniczenie city and thermal resistance on the PCM, Energy and Buildings vol.
efektu przegrzewania pomieszczenia dynamic thermal behavior of walls and 42/2010.
w okresie letnim. Ponadto warstwa structures, Energy and Buildings vol.
ta wpywa na zmniejszenie amplitudy 38/2006.
waha temperatury po obu stronach 6. E. Kossecka, J. Kosny, Relations be-
izolacji oraz przesunicie wczasie do- tween structural and dynamic thermal
bowych wartoci maksymalnych. characteristics of building walls, Pro-
ceedings of International Symposium of
Literatura CIB W67 Energy and Mass Flow in the
1. H. Garbaliska, Ewolucyjne zmiany Life Cycle of Buildings, Vienna, August
rozwiza zewntrznych przegrd bu- 410, 1996.
dowlanych jako efekt skokowych zmian 7. S.E. Kalns, B.P. Jelle, Phase chan-
formalnych wymogw cieplnych, Wia- ge materials and products for buil-
domoci Projektanta Budownictwa ding applications: A state-of-the-art
nr 4 (303)/2016. review and future research oppor-
2. T. Iharaa, A. Gustavsena, B.P. Jellec, tunities, Energy and Buildings vol.
Effect of facade components on ener- 94/2015.
Okno dachowe FTT U8 Thermo

energooszczdno w pakiecie
E
nergooszczdno to jedno zklu-
czowych zagadnie we wsp-
czesnym budownictwie. Firma
FAKRO, producent okien dachowych,
jedna znajbardziej innowacyjnych firm
w Polsce, w szczeglny sposb kon-
centruje swoje dziaania na energoosz-
czdnoci. Prezentujc tak filozofi
firma FAKRO wprowadzia na rynek
nowe, energooszczdne produkty, kt-
re stanowi kompleksowe rozwizanie
pozwalajce na ograniczenie strat cie-
pa izmniejszenie wydatkw na ogrze-
wanie budynku.
Superenergooszczdne okno FTT U8
Thermo to nowatorska konstrukcja za-
pewniajca du oszczdno energii
cieplnej. Okno skonstruowane zostao
z uwzgldnieniem rygorystycznych wy- obrotowo, w ktrym o obrotu skrzyda Podczas montau wane jest, aby szcze-
maga budownictwa pasywnego. zostaa podniesiona powyej geometrycz- liny pomidzy oknem akonstrukcj dachu
Wnowej konstrukcji okna FTT U8 Ther- nego rodka skrzyda. Dziki temu nawet zostay dokadnie wypenione materiaem
mo, trzykomorowy, superenergoosz- wysoka osoba moe wygodniej sta przy termoizolacyjnym. Materia ten powinien
czdny pakiet szybowy U8 osadzony otwartym oknie. Skrzydo zatrzymuje si by rwnie dobrze zabezpieczony przed
jest w specjalnie zaprojektowanej, wpozycji otwarcia wprzedziale od 0 do wilgoci. Do takich celw suy doczony
poszerzonej ramie skrzyda. Taka 40, poniewa podtrzymywane jest przez do okna FTT U8 Thermo specjalny pakiet
konstrukcja minimalizuje zjawisko po- innowacyjny mechanizm wspomagajcy. konierzy izolacyjnych XDK. Pakiet prze-
wstawania mostkw cieplnych oraz Nowatorskie rozwizania konstrukcyjne znaczony jest do szybkiego i szczelnego
zapewnia lepsz izolacyjno okna. zastosowane woknie FTT zapewniaj wy- wykonania izolacji termicznej, paroszczel-
Okno FTT U8 Thermo, dostarcza- soki komfort uytkowania poddasza. nej iparoprzepuszczalnej wok okna.
ne i montowane wraz z konierzem Okno FTT U8 Thermo montowane jest Materia termoizolacyjny z naturalnej,
EHV-AT Thermo, charakteryzu- wraz zkonierzem uszczelniajcym EHV- specjalnie impregnowanej weny owczej
je si najlepszym wspczynnikiem -AT Thermo. Umoliwia on docieplenie jest atwy wformowaniu iidealnie dopa-
Uw = 0,58 W/m2K. Jest to najbar- okna dachowego powyej drewnianej kon- sowuje si do przestrzeni, ktr wype-
dziej energooszczdne okno dachowe strukcji dachu. Konierz ma przyklejony od nia. Konierz paroprzepuszczalny chroni
z pojedynczym pakietem szybowym. Co wewntrz elastyczny materia docieple- materia termoizolacyjny przed zawilgo-
wicej okno Thermo ma szczeglne wa- niowy, ktry szczelnie przylega do ocie- ceniem zzewntrz, akonierz paroszczel-
lory uytkowe. Jest oknem otwieranym nicy okna tworzc termoizolacyjn ram. ny od wewntrz.
Zastosowanie kompleksowego rozwi-

zania gwarantuje spenienie energoosz-
czdnych funkcji okna.
FAKRO sp. z o.o.

ul. Wgierska 144 a
33-300 Nowy Scz
tel. 18 444 0 330
www.fakro.pl
wrzesie 2017 [153] 59

li ter a tur a f achowa
AUTOCAD 2018/LT2018/360+. KURS PROJEKTOWANIA PARAMETRYCZNEGO

I NIEPARAMETRYCZNEGO 2D I 3D
Patrona
w polskiej lub angielskiej wersji jzykowej
t
Andrzej Jaskulski
Wyd. 1, str. 1150, oprawa mikka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017. Me
dialny
Podrcznik zawierajcy kurs projektowania parametrycznego i nieparametrycznego 2D/3D oraz drukowania dokumen-
P ron lub AutoCAD
tacji wyrobw dowolnej brany i o dowolnym stopniu zoonoci za pomoc programw: AutoCADat2018 at
LT 2018 (tylko 2D) i wersji mobilnej AutoCAD 360 oraz nowszych. Umoliwia przygotowanie do egzaminu AutoCAD
Certified Professional.
Media
lny
BILANS ENERGETYCZNY BUDYNKU PLUSENERGETYCZNEGO

Zdzisaw Kusto
Wyd. 1, str. 56, oprawa mikka, seria Zeszyty Podrcznika INPE dla elektrykw, zeszyt 58., Zakad Wydawniczy
INPE, Bechatw 2017.
Monografia przedstawiajca uproszczon wersj rocznego bilansu energetycznego budynku plusenergetycznego,

wyposaonego we wasne, wsppracujce ze sob rda energii: baterie ogniw fotowoltaicznych, kogenerator
gazowy, pomp ciepa.
SEKRETY TWORZENIA MUROWANYCH DOMW BEZ BDW

Jerzy Bogdan Zembrowski
Wyd. 1, str. 498, Baza Doradztwa Budowlanego, Biaystok 2017.
Celem poradnika jest uwiadomienie inynierom budownictwa, architektom, wykonawcom i inwestorom, gdzie do-
td popeniali bdy i jak w prosty sposb ich unika. Autor kadzie nacisk na optymalizacj rozwiza technicznych
w projekcie budowlano-architektonicznym w zakresie ekonomicznym, energetycznym i cieplno-wilgotnociowym.
RYNEK SYSTEMW STROPOWYCH W POLSCE. ANALIZA WYBRANYCH ROZWIZA

NA PRZESTRZENI LAT 20152016
Artur Kisioek
Wyd. 1, str. 164, oprawa mikka, wydawnictwo WWSSE, roda Wielkopolska 2017.
Publikacja zawiera przegld wybranych systemw stropowych, problemy wyboru systemu stropowego oraz
analizy i diagnozy krajowego rynku tych systemw. Zainteresuje w szczeglnoci projektantw.
technologie
Szary styropian odpowied na wspczesne

wymogi izolacyjnoci termicznej
Marcin Jaroszyski
Polskie Stowarzyszenie
Producentw Styropianu Szare pyty styropianowe to jedna znajnowoczeniejszych
Zdjcia: PSPS
inajtaszych opcji wykonania izolacji, jednak pamita
trzeba okoniecznoci utrzymania wysokiej kultury
wykonawczej wobec tego materiau.
P
ostp technologiczny zagl- zwizki decydujce o waciwociach go ocieplenia lub docieplenia budynku.
da do wszystkich dziedzin finalnie wyprodukowanych pyt styro- Zastosowanie 8-centymetrowej izola-
naszego ycia. Postp ten pianowych. Producenci nic nie dodaj, cji szarym styropianem odpowiada 10
kreuje trendy, mod, ale przede z niczym nie mieszaj granulatu, bo cm biaego standardowego styropianu
wszystkim uczy ibuduje wiadomo nie ma takiej potrzeby. ( szarego 0,031 vs. biaego 0,040).
ludzi. Wspomniany postp ma miejsce Styropian powstaje w procesie spie-
w budownictwie. Budujemy szybciej, nienia, przy uyciu pary wodnej, Rosnce wymagania
sprawniej, aco najwaniejsze bardzo granulek polistyrenu, ktre nawet Stosowanie nowoczesnych i coraz
przemylanie. wiadomo budowa- 50-krotnie zwikszaj swoj obj- skuteczniejszych materiaw izola-
nia te jest owocem postpu, bo nie to. Nowoczesne szare styropiany cyjnych w budownictwie jest podyk-
byo dotychczas tak atwo jak dzi nie rni si od tradycyjnych biaych towane przede wszystkim rosncymi
pozyska czy zweryfikowa dowolnej pyt tylko barw, cho to wanie kolor wymaganiami dotyczcymi wspczyn-
informacji obudowaniu. Wspomniana pozwala na czyteln identyfikacj tego nika przenikania ciepa midzy innymi
wiadomo o budowaniu skupia si materiau. Szare zabarwienie wynika dla cian i stropodachw zapisany-
intensywnie na ogrzewaniu, na kosz- z zastosowania do jego produkcji pomi w rozporzdzeniu Ministra Infra-
tach uytkowania budynku czy miesz- listyrenu spienialnego uszlachetnio- struktury zdnia 12 kwietnia 2002 r.
kania, poddaje pod rozwag wiele roz- nego zawartoci grafitu, sadzy lub w sprawie warunkw technicznych,
wiza, ktre bd decydoway otym, zwizkw aluminium. Efektem tego jakim powinny odpowiada budyn-
za ile (przeliczajc na konkretne zo- jest znaczne obnienie wspczynnika ki i ich usytuowanie. Ustawodaw-
twki) bdziemy mieszkali. A skoro przewodzenia ciepa (), aim mniejsz ca okreli trzy terminy i stosowne
za ile, to co i, przede wszystkim, jak wartoci charakteryzuje si styro- wartoci wspczynnika przenikania
zastosowa, eby ile byo zadowa- pian, tym lepiej chroni budynek przed ciepa. Z pocztkiem 2017 r. zacz
lajce, ekonomiczne, ekologiczne? stratami ciepa. Styropiany szare obowizywa drugi prg wymaga,
Skorzysta z postpu! Efektem rze- osigaj na poziomie 0,031 W/mK, kolejny ostatni wejdzie w ycie
czonego postpu jest styropian gdy najpopularniejsza biaa odmiana z pocztkiem 2021 r. (dla budynkw
szary. Zoliwi powiedz: brudny, od- pyt fasadowych 0,040 W/mK. publicznych ju w2019 r.).
padowy, pewnie bubel. Nieprawda. Po- Powtrzmy: szary styropian to prze- Zaostrzenie wymaga wzakresie izo-
stp, o ktrym po raz kolejny mwi- wodno cieplna na poziomie 0,031 W/ lacyjnoci przegrd powoduje zwik-
my, wyposay ten popularny materia (mK). Chonno wody przy dugotrwa- szenie gruboci izolacji termicznych.
wbardzo ciekawe waciwoci jest ym zanurzeniu maks. 23% (doty- Alternatywnie mona zastosowa
cieplejszy, anawet wodoodporny. Pro- czy pyt wodoodpornych). S to fakty skuteczniejsze materiay izolacyjne, tj.
ducenci styropianu przetwarzaj go- potwierdzone badaniami i przekadaj oobnionym wspczynniku przewodze-
towe surowce zawierajce stosowne si wprost na wykonanie efektywne- nia ciepa, czyli wanie styropiany szare.
wrzesie 2017 [153] 61

technologie
Tab. 1 Fragment WT ( 329) konanie obrbek ociey czy obrbek

dekarskich.
Szary nie tylko na elewacj

Szare styropiany s produkowane
podobnie jak biae w penej ga-
mie odmian. ciana fundamentowa,
podoga, posadzka czy dach nie s
ograniczeniem dla tych wyrobw.
Dostpno rnej granulacji surow-
ca pozwala na wyprodukowanie pyt
z szarego styropianu o wytrzymao-
ciach na ciskanie rzdu 200 kPa
(parametr normowy CS(10)200).
Uwzgldniajc dodatkowo wodoodpor-
no, materia doskonale si wpisuje
wcoraz powszechniejsze rozwizania
posadowienia domw na pycie fun-
damentowej bezporednio na izolacji
termicznej oczywicie w sprzyjaj-
Przeprowadzono symulacj oblicze- Obliczenia pokazuj, e zastosowa- cych warunkach gruntowo-wodnych
niow gruboci izolacji styropianowej nie szarych pyt styropianowych przy (w gruntach niespoistych przy niskim
koniecznej dla cian skonstruowanych wykonaniu ocieplenia ciany speni poziomie lustra wody gruntowej).
z uyciem najpopularniejszych mate- wymagania roku 2021 przy grubo- Styropiany szare stanowi na dzisiaj
riaw: ceramiki poryzowanej ibloczka ciach nieprzekraczajcych 20 cm, jedn z najlepszych opcji wykonania
z autoklawizowanego betonu komr- co nie bdzie moliwe do osignicia ocieplenia na etapie posadowienia.
kowego (tab. 2). Symulacja obrazu- z uyciem standardowych pyt sty- Odpowiedni dobr odmiany szare-
je radykalny wzrost gruboci izolacji ropianowych biaych. Dodatkowe ko- go styropianu umoliwia wykonanie
wzgldem wymaga dla cian stawia- rzyci to przede wszystkim ciesze izolacji termicznej kadego elemen-
nych wroku 2014 itymi, ktre zaczn ociea okienne, czyli lepsze nawie- tu konstrukcyjnego budynku: podo-
obowizywa w2021 r. tlenie pomieszcze, oraz tasze wy- gi, ciany, stropu, dachu paskiego.
Tab. 2 Symulacja obliczeniowa gruboci izolacji styropianowej

Wymaganie Wymaganie
Minimalna Minimalna
Materia wspczynnika UCmax wspczynnika UCmax
Odmiana grubo izolacji grubo izolacji
konstrukcyjny dla ciany dla ciany
styropianu styropianowej dla styropianowej dla
ciany na dzie na dzie
podanych odmian podanych odmian
1 stycznia 2014 1 stycznia 2021
Gazobeton gr. 24 cm,
biay na odmiana 600 14 cm 21 cm
fasady = 0,17 W/mK
= 0,040 Pustak ceramiczny
W/mK gr. 25 cm 16 cm 23 cm
= 0,27 W/mK UCmax = 0,25 [W/m2K] UCmax = 0,20 [W/m2K]
Poprawka: Poprawka:
Gazobeton gr. 24 cm, U = 0,05 [W/m2K] U = 0,05 [W/m2K]
szary na odmiana 600 = 0,17 11 cm 16 cm
fasady W/mK
= 0,031 Pustak ceramiczny
W/mK gr. 25 cm 13 cm 18 cm
= 0,27 W/mK
technologie
kleju na pyt styropianow powinno

by wykonane metod obwodowo-
-punktow (ramka na obrzeu pyt
i wewntrz placki kleju) fot. 2.
Ilo naoonej zaprawy klejcej po-
winna gwarantowa minimum 40%
efektywnej powierzchni przyklejenia
mocowanej do podoa pyty.
Mona rwnie zastosowa pokry-
cie klejem caej powierzchni pyty
za pomoc pac grzebieniowych. Do
przyklejenia szarych pyt styropia-
Fot. 1 Ocieplanie fasady szarym styropianem nowych powszechnie uywane s
specjalne kleje (piany) poliuretano-
we, zgodnie oczywicie z wymaga-
Wykonanie izolacji tego ostatnie- przede wszystkim przy wykonywa- niami okrelonymi dla danego sys-
go z zastosowaniem materiaw niu ocieplenia fasad. Stalowoszary temu ocieple.
o wspczynnikach na poziomie kolor moe powodowa zwikszon Wprzypadku szarych pyt styropia-
0,0380,040 po 1 stycznia 2021 r. absorbcj promieniowania sonecz- nowych wykonanie warstwy zbro-
spowoduje, e gruboci izolacji zwik- nego, wskutek ktrego pyty si jonej (klej siatka klej) powinno
sz si do niemal 30 cm. Szare pyty nagrzewaj i moliwe jest powsta- nastpi w jak najkrtszym czasie
przeznaczone dla dachw i posadzek nie okresowych napre mate- po przyklejeniu pyt styropianowych
(czyli z odpowiednimi parametrami riaowych. Dlatego konieczne jest i aplikacji cznikw mechanicznych
wytrzymaociowymi) podobnie jak stosowanie dedykowanych lepiszczy po odpowiednim przygotowaniu po-
w przypadku fasad umoliwi redukcj (klejw) na bazie cementu lub spe- wierzchni (przeszlifowaniu tark do
gruboci izolacji do 2021 cm, z za- cjalnych pian poliuretanowych, ktre styropianu lub grubym papierem
chowaniem wymaganego wspczynnika s w stanie skompensowa wspo- ciernym wszelkich uskokw i nie-
przenikania ciepa. mniane naprenia. rwnoci). Jeli w izolacji s wi-
Oto kilka najwaniejszych zasad doczne szczeliny, naley je najpierw
Materia nowoczesny, stosowania szarych pyt styropia- wypeni, np. odpowiedni pian
ale wymagajcy nowych na fasadach budynkw: poliuretanow.
Zastosowanie szarych pyt wymaga Pyty styropianowe powinny by Analizujc najczciej zgaszane pro-
dotrzymania reimu wykonawczego skadowane wsposb zapewniajcy blemy dotyczce trudnoci w stoso-
ich ochron przed dziaaniem pro- waniu szarych pyt styropianowych
mieni UV, materiaw czy substancji czy te ich zachowania si po przy-
zawierajcych rozpuszczalniki lub klejeniu do ciany, mona stwierdzi,
inne substancje ropopochodne bd e dotyczyy one sytuacji, w ktrych
ich opary. zbagatelizowano zalecenia systemo-
Aplikacj pyt, ze wzgldu na ich dawcy oraz producenta pyt styro-
stalowoszary kolor i spowodowan pianowych w zakresie warunkw ich
tym faktem zwikszon absorbcj przechowywania i aplikacji. Od kilku
ciepa pochodzcego z promienio- lat zauwaalny jest jednak wzrost
wania sonecznego, naley przepro- wiadomoci rodowiska wykonaw-
wadza w dni pochmurne lub pod cw dotyczcej aplikacji szarych pyt
oson siatek. styropianowych, dlatego zgaszane
Zaprawy klejowe naley przygoto- problemy odnosz si czciej do
wa wedug zalece producenta sytuacji, w ktrych ocieplenie cian
Fot. 2 N
akadanie kleju na pyt styropiano- okrelonych w karcie technicznej zewntrznych realizowane jest
w metod obwodowo-punktow lub zaczonej instrukcji. Nakadanie wsystemie gospodarczym.
wrzesie 2017 [153] 63

technologie
Opacalna inwestycja Przyszo termoizolacji

Styropiany szare kosztuj ok. 25 Szare pyty styropianowe to zde-
30% wicej ni odmiany biae, amimo cydowanie jedna z najnowoczeniej-
to ich udzia wsprzeday od kilku lat szych i najtaszych opcji wykona-
sukcesywnie wzrasta i mona si nia izolacji speniajcej oczekiwania
pokusi o prognoz, e w nadcho- budownictwa energooszczdnego
dzcych latach szare styropiany wy- i pasywnego, a take wymagania,
rwnaj, a nawet przekrocz udzia jakie s i bd stawiane nowo po-
wsprzeday izastosowaniu materia- wstajcym i remontowanym budyn-
u biaego. Rnic wcenie ich zakupu kom, zwaszcza po 2021 r. Warto
rwnoway bowiem fakt, e szary sty- rozway zastosowanie szarego
ropian pozwala znaczco zmniejszy styropianu wobec tych wymaga ju
grubo zainstalowanych pyt bez teraz, na etapie projektowania. Ro-
szkody dla bilansu energetycznego snce ceny energii oraz oczekiwania
budynku. Zastosowanie szarych pyt inwestorw wobec rozwiza obni-
to nie tylko mniejsza liczba metrw ajcych koszty utrzymania domu
szeciennych samego styropianu, ale czy mieszkania wpywaj na rosn-
rwnie mniejsze zuycie innych ma- c popularno szarego styropianu.
teriaw skadajcych si na system Naley jednak pamita o koniecz-
ocieple (siatki zbrojcej, zaprawy noci utrzymania wysokiej kultury
klejowej iwyprawy tynkarskiej). Ozna- wykonawczej wobec tego materia-
cza to nisze koszty samych mate- u jako szczeglnie wymagajcego.
riaw oraz obrbki caego ocieplenia. Dobr odpowiednich materiaw
Dokonujc rachunku ekonomicznego, systemowych (kleje, siatki, czni-
warto pamita, e im skuteczniejsze ki), a przede wszystkim rzetelno,
ocieplenie, tym wysze oszczdnoci odpowiednia wiedza ipraktyka wyko-
w kosztach ogrzewania i klimatyza- nawcy pozwol na uniknicie awarii
Fot. 3 Wykonywanie ocieplenia cian pod cji, awkonsekwencji wysza stopa wykonanej izolacji i przeo si na
oson siatek zwrotu inwestycji ociepleniowej. jej efektywn dugoletni prac.
krtko
Instytut Biotechnologii Uniwersytetu Gdaskiego
Historia Midzyuczelnianego Wydziau Biotechnologii Uni-
wersytetu Gdaskiego iGdaskiego Uniwersytetu Medycz-
nego, wramach ktrego dziaa Instytut Biotechnologii, siga
1993 r. W2016 r. oddano instytut do uytku jako jeden znaj-
nowoczeniejszych obiektw naukowo-dydaktycznych wkraju.
Elewacja budynku zostaa wykonana ze stali iszka. We-
wntrz natomiast znajduje si 8 tys. m powierzchni uytko-
wej, na ktrej mieszcz si m.in.: 35 specjalistycznych labo- Fot. Rockfon
ratoriw zzaawansowan infrastruktur badawcz, aula na
178 osb, ktr dziki ruchomej cianie mona podzieli na Projekt budynku stworzy Warsztat Architektury Pracow-
dwie mniejsze sale, sale komputerowe, czytelnia irowerownia nia Autorska Krzysztofa Kozowskiego wSopocie, awyko-
oraz pomieszczenie integracyjne zaneksem kuchennym. Na nawc obiektu zostao konsorcjum firm Block Spka zo.o.
czterech kondygnacjach jest te a 10 sal seminaryjnych. Na Warszawa iBlock Sp. zo.o. Praha reprezentowane przez
szczegln uwag zasuguje laboratorium bioinformatyczne Block Sp. zo.o. Warszawa.
opodwyszonych wymaganiach czystoci iszczelnoci. Koszt inwestycji to ok. 60 mln z, zczego ponad 58 mln z
Zastosowano tu wiele specjalistycznych materiaw, m.in. su- pochodzio zunijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura
fity podwieszane firmy Rockfon. irodowisko 20072013.
Styropian Austrotherm zdrowe serce

kadego systemu docieple
To fakt, dzi nie lada wyzwaniem jest wy-
br prawidowego styropianu do ocieple-
nia budynku. Musi on mie kilka wanych
parametrw, na ktre naley zwrci
uwag ju w momencie zakupu. Warto
wic zaufa firmom, ktre opieraj swj
proces produkcji wycznie na czystym
surowcu, bez odpadw z rynku wtr-
nego. Warto te wsucha si w reko-
mendacje czoowych polskich i europej-
skich systemodawcw. Wysoka jako
ich produktw musi korelowa zwysok
jakoci isprawnoci serca tego syte-
mu, tj. styropianem marki Austrotherm.
S
ystem ETICS (ang. External Ther- pokusie, by skoncentrowa si przede Jest to potwierdzane poprzez licznie
mal Insulation Composite System) wszystkim na wygldzie zewntrznym. wykonywane badania, zlecane przez sys-
to zoony system izolacji cian Ta pokusa nierzadko podpowiada rwnie, temodawcw wzewntrznych laborato-
zewntrznych budynku, znany wczeniej by zastosowa poszczeglne elementy riach badawczych.
w rodowisku budowlanym pod nazw tego zestawu, pochodzce od rnych
bezspoinowy system ocieple (BSO), producentw, wedle wasnego uznania. Komfort i bezpieczestwo
a jeszcze wczeniej metoda lekka-mo- To nie jest waciwa droga. Efektem tego Zastosowanie wysokiej jakoci styropia-
kra. Jest odpowiednio dobranym zesta- typu decyzji, podjtych na etapie realiza- nu marki Austrotherm gwarantuje wa-
wem produktw, zdefiniowanym poprzez cji ETICS, jest adnie wygldajca elewa- ciwe funkcjonowanie organizmu, jakim
waciw dokumentacj, tj. ZUAT (na cja, niestety, jedynie na krtki czas od jej jest system ETICS, zapewniajc kom-
rynku krajowym) lub ETAG (na rynku Unii wykonania. Potem nastpuje rozczaro- fort i bezpieczestwo oraz najwysze
Europejskiej), anastpnie potwierdzonym wanie zpowodu nie tak duych oszczd- oszczdnoci wbudecie domowym.
wKrajowej lub Europejskiej Ocenie Tech- noci, jakich si mona byo spodziewa, Jego podstawowym zadaniem jest rw-
nicznej. Produkty te s niezbdne do pra- majc na uwadze ogrzewanie ichodze- nie zapewnienie energooszczdnoci
widowego wykonania izolacji termicznej nie budynku. Przypominamy wic: reali- itrwaoci elewacji. Jednak lata obser-
cian zewntrznych budynku, wraz zwy- zujc ocieplenie cian wETICS naley pa- wacji pozwalaj wycign wniosek, e
koczeniow powok tynkarsk. Jak po- mita, e poszczeglne elementy tego wiele osb skupia si przede wszystkim
kazuj statystyki, sercem tego zestawu zestawu (klej, zaprawa klejowo-szpa- na walorach estetycznych, zapomina-
wyrobw, tego organizmu, jest termoizo- chlowa, tynk itp.) powinny pochodzi jc, e sercem zdecydowanej wikszo-
lacja wykonana ze styropianu. od jednego producenta, ktry wswoich ci systemw ETICS jest styropian. To
zaleceniach, ale przede wszystkim wdo- wanie on zapewnia waciw izolacyj-
Odpowiednio dobrany system kumentach odniesienia, wyranie wska- no termiczn cian zewntrznych.
ETICS to gwarancja dobrego do- zuje, jaki rodzaj styropianu (okrelony co
cieplenia budynku do waciwoci) jest rekomendowany do Wicej informacji na
Jego podstawowym zadaniem jest za- tego, by by sercem tego konkretnego austrotherm.pl/serce.
pewnienie energooszczdnoci i trwa- systemu ocieple.
oci elewacji. Jednak lata obserwacji
pozwalaj wycign wniosek, e wiele System ETICS polega na wyko-
osb skupia si przede wszystkim na naniu kompatybilnych ze sob
walorach estetycznych, zapominajc, e warstw
sercem systemu ETICS jest styropian. Znakomita wikszo systemodaw-
To wanie on zapewnia waciw izola- cw dopuszcza stosowanie styropianu
cyjno termiczn cian zewntrznych. rnych producentw. W dokumenta- Austrotherm Sp. z o.o.
Niewtpliwie walory estetyczne s tymi, cji systemu okrelone s waciwoci ul. Chemikw 1, 32-600 Owicim
ktre wida na pierwszy rzut oka. Serca techniczne styropianu, jako to minimum, tel. +48 33 844 70 40
tego systemu nie wida, wic atwo ulec by cay system waciwie funkcjonowa. www.austrotherm.pl
wrzesie 2017 [153] 65

Uniwersalne ywice polimocznikowe

P
olimoczniki to materiay, kt- nuj ryzyko odspajania si posadzki od Almacoat mog zosta rwnie wy-
re szturmem podbijaj rynek podoa mwi Grzegorz Wasielewski konane w wersji antypolizgowej (od
budowlany, znajdujc zastoso- zfirmy Alma-Color. klasy R9 do R12 wg DIN 51530) wza-
wanie w wielu gaziach przemysu, Dziki dobrej odpornoci na cieranie, lenoci od potrzeb inwestycji.
m.in. jako systemy do zabezpiecze ywice polimocznikowe znajduj za-
chemoodpornych, hydroizolacyjnych stosowanie rwnie jako nawierzch- Hydroizolacja balkonu
czy antykorozyjnych na powierzchnie parkingowe oraz nawierzchnie hal polimocznikami
niach betonowych istalowych. Dzi- magazynowych z duym nateniem Natryskowe izolacje polimocznikowe
ki trwaoci i odpornoci na agre- ruchu wzkw widowych, skutecznie zpowodzeniem wykorzystywane s te
sywne substancje chemiczne, ywice chronic betonow posadzk przed w budownictwie mieszkaniowym jako
polimocznikowe s wykorzystywane zniszczeniem. hydroizolacja balkonw, tarasw czy
m.in. jako hydroizolacje dachw pa- basenw, gwnie zuwagi na du wy-
skich czy zabezpieczenie posadzek Natryskowe izolacje trzymao i elastyczno oraz dobr
betonowych na parkingach, wmaga- polimocznikowe przyczepno do podoa, brak cze
zynach ihalach produkcyjnych. Sze- Systemy posadzkowe Almacolor nana caej izolowanej powierzchni oraz
rok gam wyrobw bazujcych na kadane s przez przeszkolone ekipy dopasowanie si izolacji do ksztatu
polimocznikach oferuje firma Alma- wykonawcze za pomoc wysokocinie- podoa, na ktrym jest nakadana. Po-
-Color, ktra wbrany farb przemy- niowych agregatw natryskowych. dobnie jak wprzypadku posadzek beto-
sowych dziaa ju od 25 lat ioferuje Natryskiwane ywice polimoczniko- nowych, rwnie tu jako pierwsz war-
bogaty asortyment chemii antykoro- we bardzo szybko wysychaj, przez stw stosuje si epoksydowy podkad
zyjnej iizolacji polimocznikowych. co obiekt moe by ponownie oddany gruntujcy Almacoat Primer Concrete,
do uytku niemal natychmiast po za- na ktry nakadana jest hydroizolacja
Polimocznikowe ywice koczeniu prac posadzkarskich. Tym Almacoat Floor SL.
posadzkowe samym rwnie przestoje wpracy s Jest to 100% polimocznik, ktre-
Posadzki betonowe w magazynach, zredukowane do niezbdnego minimum go reakcja zostaa tak spowolniona,
na parkingach, w warsztatach czy wyjania Grzegorz Wasielewski. aby mona go byo nakada w atwy
halach produkcyjnych s szczeglnie Systemy posadzkowe Almacolor bazu- sposb i rcznie bez uycia skom-
naraone na cieranie oraz kontakt j na technologii bezrozpuszczalniko- plikowanych agregatw dozujcych. T
z agresywnymi substancjami. Na wej, dziki czemu renowacja posadzek samorozlewn mas miesza si wwia-
efekty nie trzeba dugo czeka, bo ju nie jest uciliwa dla pracownikw, drze irozprowadza rakl na przygoto-
po krtkim czasie posadzki s znisz- gwarantujc im bezpieczn prac tak- wanym podou na grubo ok. 2 mm.
czone intensywn eksploatacj. e wstrefach zagroonych wybuchem. Dziki odpowiednio dobranej lepkoci
Aby przeduy ich ywotno mo- Wskad systemu wchodzi kilka produk- preparat atwo stosuje si rwnie
na stosowa natryskiwane posadzki tw, ktre warstwami nakada si na na powierzchniach pionowych (murki,
polimocznikowe, ktre nie tylko s posadzk betonow. Tak zaaplikowany schody, cokoy). Almacoat Floor SL
odporne na agresywne substancje system Almacoat tworzy bezdylata- uzyskuje odporno na deszcz ju po
chemiczne, ale i dynamicznie pokry- cyjn posadzk nawet w przypadku godzinie od naoenia, ana ruch pieszy
waj rysy powstae w betonie oraz nowo wybudowanego obiektu lub nowo ju po okoo dwch godzinach wyja-
amortyzuj uderzenia, przez co elimi- wylanej posadzki betonowej. Posadzki nia Grzegorz Wasielewski.
Jako ostatni warstw, ktra zabez-
pieczy przed zmian koloru, nakada si
np. poliuretanow farb dekoracyjn
Almapur Protect z ozdobnymi chip-
sami.
Alma-Color Sp. z o.o.

ul. Krasickiego 8, 83-140 Gniew
www.almacolor.pl
technologie
Izolacje polimocznikowe jako materia

o wielostronnym zastosowaniu
Przykady zastosowa powok polimocznikowych
technologie, realizacje
dr in. Marek Maj
dr in. prof. Politechniki Wrocawskiej Andrzej Ubysz
Politechnika Wrocawska Izolacje polimocznikowe to materia nowej generacji
w kategorii materiaw.
W
IB nr 6/2017 przedstawi- Podoa przeznaczone do powleka- podoa. W celu poprawienia przy-
limy Pastwu polimocznik nia powok polimocznikow musz czepnoci do danego podoa naley
jako materia stosowany do by rwne, trwae, suche, delikatnie zastosowa tzw. rodki adhezyjne lub
powok izolacyjnych, pokazujc, czym szorstkie (aby zwikszy aktywn po- podkady gruntujce (grunty sczep-
s powoki polimocznikowe. W kolej- wierzchni wsppracy) iwystarczajco ne). Wzalenoci od rodzaju podoa
nych podrozdziaach zwrcono uwag none oraz pozbawione warstw zaczy- naley zastosowa odpowiedni dla nie-
na: cechy materiaowe polimocznika, nu cementowego, lunych i kruchych go grunt (tab.). Trzeba zwrci przy
zwizek midzy jego elastycznoci czstek oraz substancji dziaajcych tym uwag, e grunty charakteryzuj
a odpornoci chemiczn, zdolno antyadhezyjnie, takich jak oleje, smary, si rnym czasem poprzedzajcym
przesklepiania rys przy obcieniach starta guma, resztki powok malar- nakadanie kolejnej warstwy. Czasa-
statycznych icyklicznych, odporno skich itp. Z reguy wystarczajce jest mi bywa tak, e w obrbie jednego
na temperatur ipromieniowanie UV, przygotowanie podoa odpowiednimi projektu trzeba zastosowa grunt,
mrozoodporno, odporno na du- metodami mechanicznymi (zamiatanie, ktry musi by nakadany w dwch
gotrwae obcienie wod (cinienie szczotkowanie, mycie wysokocinienio- warstwach. Niektre grunty musz
pozytywne i negatywne), adhezj do we, rutowanie, piaskowanie itp.). by nakadane na powierzchni jeden
rnych podoy, odporno na od- Defekty i uszkodzenia podkadu pod dzie przed natryskiem polimocznika,
dziaywania chemiczne, stabilno natrysk powoki naley naprawi przed inne tylko dwie godziny przed aplika-
kolorystyczn. przeprowadzeniem prac uszczelniaj- cj. Tabela zawiera informacje do-
W artykule zostan przedstawione cych w sposb waciwy dla danego tyczce najczciej wystpujcych
technologie wykonania, instrukcje Tab. Najczciej wystpujce podkady i przykady gruntw z grupy MasterTop i MasterSeal [1]
uytkowania oraz zakres zastosowa
Podkad Grunt
powok polimocznikowych zprzykada-
Beton MasterTop P 604, P617
mi realizacji.
Beton mody (7-dniowy) MasterTop P 621
Beton wilgotny MasterSeal P 385, MasterTop P 621
Technologie wykonania
Beton zaolejony MasterTop P 615
Wanym czynnikiem wpywajcym na
ostateczny efekt wykonania powoki Sklejka MasterTop P 660 lub MasterTop P691
jest przygotowanie podoa i sposb Papa bitumiczna MasterTop P 698 lub MasterTop BC 375 N
aplikacji. Oglnie membrany polimocz- GRP (Glass Reinforced Plastic) MasterTop P 691
nikowe mona aplikowa na kady ro- elazo/stal czarna (nie nierdzewna) i eliwo MasterTop P 681
dzaj podoa lub te kady rodzaj pod- Metale nieelazne (np. aluminium, cynk,
mied i inne metale szlachetne), w tym stal MasterTop P 684
oa mona odpowiednio dostosowa
nierdzewna
pewnymi dziaaniami, tak aby mona Powierzchnie PCV, EPDM, stare powoki
byo wykona na nich membrany poli- ywiczne (epoksyd i poliuretan, MasterTop P 691
mocznikowe. polimerowe)
wrzesie 2017 [153] 67

technologie
podoy i przykadowe grunty stoso-

wane do tych podoy.
Obszerniejsze informacje dotyczce
przygotowania podoa znajduj si
w[1].
Fot. 2
Aplikacja powoki polimocznikowej wy-
maga, podobnie jak w przypadku apli- Prace
kacji innych materiaw, spenienia wykoczeniowe
ywic
okrelonych warunkw dotyczcych polimocznikow
otoczenia iparametrw podoa. Jeeli w technologii
chodzi owarunki otoczenia, to reakcja Over Spray
chemiczna wizania poliizocyjanianu
ipoliaminy przebiega bez udziau katali- ra powinna by wysza o3oC od tem- nologicznych oraz elementw mocuj-
zatorw, aobecno wilgoci czy nawet peratury punktu rosy. Niedopuszczalne cych, kopotliwych przy wykonywaniu
wody nie zakci przebiegu tej reakcji jest prowadzenie natrysku polimoczni- izolacji z prefabrykowanych arkuszy
i postaci powstajcego w jej wyniku ka podczas deszczu, osiadajcej rosy lub rolek. Gwnymi skadnikami natry-
polimocznika. Jednak nie oznacza to, lub silnego wiatru. Teoretycznie nie po- skowej membrany polimocznikowej s
e podczas natrysku polimocznika mo- winno si aplikowa na podoe owy- dwa pynne skadniki: poliamina ipoli
na bezkrytycznie tolerowa warunki szej temperaturze ni 35oC iniszej ni izocyjanian. Oba komponenty dostar-
panujce w obszarze aplikacji. W ka- 5oC, jednak wpraktyce wysza tempe- czane s pneumatycznie do miejsca
dym przypadku aplikacji polimocznika ratura podoa nie spowoduje defektu wbudowania wami cinieniowymi
konieczne jest uzyskanie odpowiedniej powoki (materia wmaszynie jest pod- w osonie termicznej i nanoszone na
przyczepnoci do podoa. Dlatego grzewany przez grzaki elektryczne do obiekt wpostaci rozpylonej przez dy-
bezwzgldnie trzeba przestrzega wa- temperatury 7075oC, co jest wyma- sze natryskowe pistoletu. Skadniki
runkw otoczenia podobnych do aplika- gane do prawidowego przebiegu reak- s mieszane w stosunku objtocio-
cji innego rodzaju powok ywicznych. cji chemicznej), jeeli wmomencie na- wym 100:100. Wytwarzanie mem-
Podoe musi by czyste, wolne od trysku temperatura ta bdzie malejca brany odbywa si metod natrysku
wszelkich zabrudze iinnych substancji (podoe stygnie). Wzrastajca tem- hydrodynamicznego. Proces natrysku
utrudniajcych przyczepno powoki. peratura podoa (w godzinach zanim polega na rwnomiernym nakadaniu
Musi te by suche, ajego temperatu- soce przejdzie przez zenit, nagrzewa- wachlarza sprayu na przygotowane
jc powierzchni) podczas nakadania wczeniej i zagruntowane podoe,
powoki moe powodowa powstawanie warstwami ogruboci od 2 do 6 mm,
pcherzykw unoszcego/wychodzce- przy czym rednia grubo warstwy
go lub uwalniajcego si zpodoa pod izolacji wynosi 2 mm (fot. 1).
wpywem rozszerzania si porw po- Wprzypadku wymogu antypolizgowej
wietrza. Takie zjawisko moe wystpo- struktury powoki mona j wykona
wa zwaszcza przy aplikacji na podoa metod Over Spray1.
bitumiczne (np. przy renowacji dachu Natryskiwany materia po wymiesza-
i natrysku na papy bitumiczne nawet niu wdyszy pistoletu reaguje bardzo
Fot. 1 Aplikacja powoki MasterSeal mimo ich zagruntowania). szybko wie wcigu 6 sekund, po
M 689 wewntrz piaskownika przy
oczyszczalni ciekw komunalnych
Natrysk membrany polimocznikowej 30 sekundach jest dotykowo suchy,
(udostpnione przez ELIN Andrzej wykonywany jest bezporednio na apo pgodzinie osiga gotowo do
Juszczak) budowie, bez przerw ipocze tech- ruchu pieszych (fot. 2).
1
ver Spray natrysk rozpylonej ywicy polimocznikowej, ktrego celem jest zapewnienie antypolizgowej struktury powierzchni natryskowej
O
powoki polimocznikowej na kondygnacjach parkingowych lub w nieckach basenw kpielowych po wykonaniu podstawowego natrysku
warstwy ywicy w formie gadkiej powoki, ktr si wykonuje, prowadzc strumie natrysku prostopadle do podoa, utrzymujc sta
odlego dyszy pistoletu od tej powierzchni (ok. 1 m) prostopadle do tej powierzchni. Over Spray naley wykonywa z wikszej odlegoci
od podoa na powierzchni wystudzon. W zalenoci od warunkw otoczenia i nasilenia wiatru wykonujemy t czynno znad gowy, pod
ktem, a w niektrych przypadkach cakowicie w paszczynie rwnolegej do aplikowanej powierzchni.
technologie
wrzesie 2017 [153] 69

technologie
Naley zwrci uwag, e system ma opracowa indywidualny program

opracowan technologi aplikacji po- czyszczenia.
zwalajc na naprawy irenowacje ju W wielu przypadkach zastosowa-
istniejcych powok, atake typowych nia powok polimocznikowych mo-
szczegw konstrukcyjnych, jak na w bardzo duym stopniu uatwi
detale, opierzenia, przepusty rurowe czyszczenie w trakcie eksploatacji,
itp., oraz czenia istniejcego poli- stosujc odpowiedni impregnacj.
mocznika znowymi warstwami. Najtrwalszym sposobem wykonania
impregnacji jest naniesienie cienkiej Fot. 4 Izolacja w kanale irygacyjnym
Instrukcje uytkowania warstwy (np. przez rozprowadzenie
Powoki polimocznikowe s najczciej wakiem malarskim) np. lakieru polia- W przypadku zabrudze bardziej
form szczelnych, elastycznych izola- sparginowego MasterSeal TC 681 opornych do usunicia proponuje si
cji owysokim poziomie odpornoci na w wersji barwionej lub bezbarwnej zastosowa technik czyszczenia na
oddziaywania chemiczne oraz udar- TC 682. Produkt ten powoduje, e mokro wysokocinieniowymi urzdze-
no i nierzadko stanowi rwnie wszelkie zabrudzenia lekko przylegaj niami. Wszelkiego rodzaju zbiorniki,
form wykoczenia konstrukcji bu- do powoki, awic usunicie ich jest cysterny, baseny, dachy, tace awaryj-
dowlanych, gdzie du rol odgrywa atwe, zajmuje mniej czasu i mniej ne (przechwytujce) iposadzki oma-
take wraenie estetyczne. Z tego rodkw finansowych. Sposb ten ej powierzchni mona doczyci rcz-
wzgldu wane jest, aby zachowywa jest szczeglnie polecany do impreg n myjk wysokocinieniow.
te zasady dotyczce sposobu ich nacji powok polimocznikowych wyko- W trakcie uytkowania naley oczy-
uytkowania. W zalenoci od pory nywanych na parkingach lub winnych wicie przestrzega oglnych norm
roku, rodzaju zabrudze, ewentual- miejscach obcionych ruchem koo- uytkowania. Do takich nale: unika-
nej intensywnoci ruchu koowego wym. Zazwyczaj czyszczenie powok nie dynamicznego kontaktu zostrymi
i czstotliwoci czyszczenia powok zpolimocznika zaczyna si od czysz- narzdziami, ze stonymi i rcymi
polimocznikowych kady uytkow- czenia wstpnego, a koczy szoro- rodkami czyszczcymi, otwartym
nik powinien na podstawie informacji waniem na mokro oraz odkurzaniem ogniem (np. z palnika), ciernych
zawartych w instrukcji uytkowania na mokro. rodkw itechnik czyszczenia itp. Za-
leca si rwnie, aby unika sytuacji,
wktrych po zabrudzonej wirem czy
piaskiem powierzchni dna zbiornika
odbywa si intensywny ruch koowy,
gdy bdzie to prowadzi do stop-
niowego cierania powoki izolacyjnej
wzbiorniku.
W instrukcji uytkowania jest mowa
rwnie o okresowych przegldach.
Ich czstotliwo wynika z reguy ze
sposobu uytkowania powoki oraz
charakteru obcie mechaniczne,
termiczne, chemiczne itd.
Instrukcja uytkowania zwraca rw-
nie uwag na bdy w uytkowaniu:
zaniedbania w zakresie czyszczenia
wpustw dachowych i filtrw przy
wpustach, pozostawianie na pokry-
ciu dachu przedmiotw z ostrymi
krawdziami (np. kawaki blach), ka-
mienie, gazie, licie oraz inne za-
Fot. 3 Przygotowanie podoa nieczyszczenia, brak okresowych
technologie
kontroli pokrycia dachowego iusuwa-

nia drobnych usterek, prowadzenie
prac lusarskich i spawalniczych na
pokryciu dachowym bez wykonania za-
bezpiecze, pozostawianie porostw
rolinnych iwiele innych.
Zakres zastosowa powok

polimocznikowych zprzyka-
dami realizacji
Na koniec naley pokaza kilka przy-
kadw rnych zastosowa powok
polimocznikowych w budownictwie.
Mona stwierdzi, e powoki poli-
mocznikowe nale do najskuteczniej-
szych na rynku w sektorze wodosz-
czelnych powok o duej odpornoci
na uszkodzenia mechaniczne i che-
miczne, ktre mona take rozsze-
rzy na odporno na promieniowanie Fot. 5 P
owoka polimocznikowa na wewntrznych powierzchniach zbiornika wody (udo-
UV. Wanym elementem s rw- stpnione przez DUKO Engineering)
nie parametry odpornoci na tzw.
negatywne parcie wody oraz ela- (m.in. baseny, akwaria fot. 6, 7),
styczno materiau, a w przypadku naley zastosowa powoki z poli-
wymogu zachowania walorw es- mocznika alifatycznego (np. Master-
tetycznych stabilno kolorystycz- Seal M 699).
na (por. Inynier Budownictwa W rolnictwie zarwno w gospodar-
nr 6/2017). Cechy wskazuj na za- stwach uprawnych, jak i hodowla-
kres zastosowa powok polimoczni- nych niezbdne s rnego rodzaju
kowych wbudownictwie. zbiorniki na ciecze, cysterny, silosy,
Fot. 6 Niecka basenu kpielowego wyko-
Jednym z najwaniejszych zastoso- tace lub baseny na obornik ipynn czona alifatyczn powok polimocz-
wa s szeroko rozumiane budowle gnojownic, komory lub silosy fer- nikow MasterSeal M 699 (udostp-
hydrotechniczne, a wic tamy, za- mentacyjne do produkcji kiszonek, nione przez PPHU Superbau)
pory, kanay irygacyjne, zbiorniki, biogazownie, kompostownie i inne
baseny. Budowle te w wikszoci konstrukcje betonowe do magazyno-
wymagaj wspomnianych wyej wa- wania lub przechowywania rnych
ciwoci odporno na uderzenia materiaw pynnych i sypkich. Kon-
mechaniczne, cieralno, szczel- strukcje te poddawane s z jednej
no, niekiedy wytrzymao na ne- strony oddziaywaniom rodowiska
gatywne parcie wody, a w przypadku zewntrznego, z drugiej stale s ob-
betonowych elementw rozciganych cione silnie korozyjnym dziaaniem
rwnie elastyczno i zdolno do substancji, ktre s w nich prze- Fot. 7 Polimocznik alifatyczny w Afryka-
przesklepiania (fot. 35). trzymywane. Wystpuj tu prawie rium Wrocaw (udostpnione przez
W sytuacjach gdy powoki zabezpie- wszystkie klasy ekspozycji rodowi- ELIN Andrzej Juszczak)
czajce, oprcz aspektw technicz- skowej powodujce korozj betonu,
nych opisanych wyej, musz spe- ktre zostay sklasyfikowane w nor- betonu, odporno na oddziaywania
nia funkcj tematyzacji (aspekty mie PN-EN 2061. chemiczne, odporno na oddziaywa-
estetyczne), gdy zaley uytkowni- W tym przypadku wane s: ochrona nia mikrobiologiczne, ochrona przed
kowi, by miay trway okrelony kolor przed wnikaniem wody w struktur uszkodzeniami mechanicznymi.
wrzesie 2017 [153] 71

technologie
Procesy korozyjne s jeszcze bardziej odporn na dziaanie czsto bardzo

zintensyfikowane w takich obiektach agresywnych rodkw chemicznych.
jak: kanalizacje, studzienki, kana- Od materiaw stosowanych do wyko-
y, oczyszczalnie ciekw, stacje nywania powokowego zabezpieczenia
uzdatniania wody. tego typu tac, wanien czy zbiorni-
Powstajcy w wyniku korozji tle- kw s wymagane dwa parametry:
nek elaza zwiksza swoj objto odporno chemiczna materiau,
i prowadzi do rozsadzania struktu- elastyczno i wynikajca z niej
ry betonu i odpadania caej warstwy zdolno przesklepiania rys powsta-
otuliny, ktra powinna chroni zbro- jcych wpodou wwyniku oddziay-
jenie konstrukcji. Wtych przypadkach wania warunkw atmosferycznych,
izolacj polimocznikow stosuje si pogodowych izmian temperatur.
Fot. 9 Przykadowa realizacja natryskw
najczciej po uprzedniej reprofilacji Powoki ywiczne na parkingach wie- w technologii MasterSeal M 689
przekroju (fot. 8). lopoziomowych speniaj rne funk- (udostpnione przez ERAL Usugi
W instalacjach, w ktrych stosowa- cje. Pierwsz i podstawow funkcj Techniczne)
ne s materiay szkodliwe lub niebez- powoki ywicznej na parkingu jest
pieczne, naley zwrci szczegln zabezpieczenie konstrukcji elbeto-
uwag na to, aby substancje te nie wej przed wnikaniem w ni rozpusz-
przenikay do wd gruntowych. Ozna- czonych wwodzie soli odladzajcych,
cza to, e caa instalacja musi zosta czyli uniemoliwienie wnikania w ni
wyposaona wodpowiednio duy iab- chlorkw powodujcych korozj stali
solutnie szczelny zbiornik wychwytu- zbrojeniowej. Fot. 10 Faktury powoki basenowej
gadka i antypolizgowa
jcy, ktry w sytuacji awarii lub roz- System polimocznikowy Master
szczelnienia zbiornika bdzie wstanie Seal M 689, wykazujcy praktycznie
przyj ca zawarto przechowy- stuprocentow odporno w ba- na ropopochodne substancje, kt-
wanej w nim cieczy (fot. 9). Zbiornik daniu na mrozoodporno (50 cykli re mog wycieka z samochodw.
taki, w postaci wanny lub tacy, po- w roztworze soli odladzajcej), jest Kapilarna absorpcja wody tego ma-
winien by pokryty szczeln powok, odporny zarwno na sam sl, jak i teriau zgodnie z EN 10623 jest
zbliona do zera i wynosi jedynie
0,002 kg/m 2 /h 0,5, co zapewnia kon-
strukcji klas ekspozycji rodowisko-
wej XD3. Drug bardzo wan funkcj
powok ywicznych jest dobra wo-
doszczelno, gwnie zabezpiecze-
nie przed przenikaniem wody na nisz
kondygnacj.
Wdalszej kolejnoci s funkcje bezpie-
czestwa przez nadanie powierzchni
odpowiedniego stopnia antypolizgo-
woci (fot. 10), kwestie zwizane
zestetyk iorganizacj ruchu, m.in.
przez kolorystyczne wyrnienie
stref ruchu (fot. 11).
W przypadku izolowania paskiej po-
wierzchni dachu, bez elementw
wystajcych ponad dach lub prze-
chodzcych przez poszycie dachu,
zdecydowanie atwiej jest wykona
Fot. 8 Aplikacja powoki polimocznikowej w oczyszczalni izolacj z materiau w arkuszach lub
technologie
Fot. 11
Parking Pasa
Grunwaldzki, Fot. 12 Powierzchnia dachu z mnogoci
Wrocaw detali
w rolkach. Nisze s te wwczas W przypadku dachw najwaniejsz nym pochodzce od banerw rekla-
ceny wykonania izolacji. Jednak rol odgrywaj obcienia atmosfe- mowych iurzdze klimatyzacyjnych,
w przypadku koniecznoci zaizolowa- ryczne (wiatr, nieg i temperatura). ktre to cechy decyduj o walorach
nia dachu opowierzchni zrozbudowa- Szczeglnie zwraca tutaj uwag ela- uytkowych dachw.
n geometri czsto niemoliwe jest styczno, odporno na promienio- Na zakoczenie pokazano kilka przy-
pooenie gotowych arkuszy, a sku- wanie UV (proces starzenia si ma- kadw aplikacji powok polimocz-
teczn izolacj jest aplikowanie meto- teriau), na obcienia cykliczne oraz nikowych na nieregularne podkady
d natryskow. obcienia o charakterze dynamicz- (fot.1215).
Fot. 13 Wykoczenie hydroizolacji za Fot. 15 Dylatacja konstrukcyjna zabezpie-

pomoc powoki polimocznikowej Fot. 14 Wykonanie powoki na detalach czona polimocznikiem aplikowa-
przy odwodnieniach w obrbie parkingu nym na tamie hepalonowej
wrzesie 2017 [153] 73

technologie
Podsumowanie Obszerniejszy opis zagadnie wraz zauway, e nowe technologie wy-

Powoki polimocznikowe zostay swoim z przykadami specyfikacji technicz- magaj take wyszych kwalifikacji
pierwotnym zaoeniu opracowane pod nych jest dostpny w [1] oraz na projektantw i wykonawcw. W tym
ktem wsppracy z powierzchniami stronie internetowej wws.masterse- miejscu prosi si ozacytowanie sta-
betonowymi. Obecnie ten obszar za- al-M689.basf.pl. rej aciskiej sentencji per aspera ad
stosowa bardzo si rozszerzy. Po- Celem artykuw niniejszego iwnr. astra.
lepszaj one waciwoci fizyczne be- 6/2017 IB byo pokazanie izolacji
tonu, zwikszajc ich trwao, mog polimocznikowych jako materiau izo- Literatura
rwnie poprawi waciwoci uytko- lacyjnego o wielostronnym zastoso- . Banera, M. Maj, A. Ubysz, Powoki
1. J
we innych materiaw, takie jak: waniu. Jest to niewtpliwie materia polimocznikowe w budownictwie, DTP,
cechy wytrzymaociowe, nowej generacji nie tylko w kategorii Pozna 2017.
odporno chemiczna, materiaw izolacyjnych, ale take
szczelno, wykoczeniowych. Wysokospecjali- Uwaga: zdjcia w artykule pochodz
mrozoodporno, styczny sprzt wykorzystywany do z [1].
izolacyjno wilgotnociowowodna, wykonywania pokazanych prac pozwa-
szorstko powierzchni, la na uzyskanie wysokich standardw
odporno na cieranie iobcienia jakociowych iestetycznych.
udarowe, Przedstawione przykady zastosowa
rezystywno. powok polimocznikowych pozwalaj
krtko
Projekt Osiedle ochrony klimatu
Pionierski projekt energooszczdnego osiedla wMnchenglad-
bach wNiemczech to wynik wsppracy lokalnego stowarzysze-
nia mieszkaniowego ipracowni dewelopersko-architektonicznej
Bringsarchitekten. Kluczowym zaoeniem byo obnienie zuy-
cia energii dziki zastosowaniu innowacyjnych systemw zarz-
dzania budynkiem inowoczesnych materiaw.
Projekt zosta rozoony wczasie na pi faz, po ktrych uko-
czeniu powstanie 11 budynkw oferujcych 81 mieszka.
Wpierwszym etapie obejmujcym pi apartamentowcw
ocznej powierzchni uytkowej 2600 m2 znalazy si miesz-
kania opowierzchni od 37 do 113 m2.
Umiejtne poczenie wysokiej klasy technologii izolacyjnych
ienergooszczdnej stolarki sprawia, e mieszkacy pac
bardzo niskie rachunki za energi, aroczna emisja CO2 do
atmosfery wynosi jedynie 5,3 kg/m2. Zewntrzne przegrody Fot. Schco
stanowi bardzo skuteczn barier przed ucieczk ciepa. So-
lidna konstrukcja murowa zostaa ocieplona warstw izolacji profilu zpotrjnymi przeszkleniami umoliwia uzyska-
ogruboci 20 cm, ktr osania dodatkowo wentylowana fa- nie wartoci wspczynnika przenikania ciepa na poziomie
sada wypeniona panelami ogruboci 12 cm. Specjalne osony Uw = 0,91 W/m2K. Trzy paszczyzny uszczelnienia zapewnia-
peni zarwno funkcje dowietlania, jak izacieniania wntrz, j ochron przed wiatrem, deszczem ihaasami. Zwikszona
wzalenoci od pory dnia ipooenia soca. gboko zabudowy do 82 mm podnosi dodatkowo waciwo-
Zastosowano moduy okien idrzwi balkonowych zniskim pro- ci antywamaniowe okien.
giem wsystemie zPVC-USchco Corona SI 82, ze wzgl- Zrwnowaony charakter obiektu okrela take zastosowany
du na niewielkie szerokoci czoowe profili pozwalajce na wnim ekologiczny system ogrzewania zuwzgldnieniem kota
zwikszenie udziau szyby. Kombinacja szeciokomorowego na pelet, pompy ciepa isystemu odzysku ciepa zpomieszcze.
Galeria handlowa QUICK PARK zamodelowana

w Tekla Structures
Jakub Tomalik przypisujemy komponent do konkretnych
projektant, elementw elbetowych, co powoduje au-
wspwaciciel biura projektowego GTK tomatyczn generacj zbrojenia dosto-
sowanego do geometrii elementu. Dziki
Z
szeregu artykuw pojawiajcych si temu w kilka minut moemy wygenerowa
w prasie branowej powiconych np. zbrojenie podstawowe dla pyty omocno
tematowi BIM mona odnie wra- nieregularnym obrysie ipowierzchni kilku ty-
enie, e jest to rozwizanie szczeglnie sicy m2. Zastosowanie kilku kolejnych kom-
przydatne przy duych i skomplikowanych ponentw typu dozbrojenie krawdzi, stoki Fot. 2
obiektach, ale ju niekoniecznie przy tych podporowe, prty startowe do wskazanych
prostszych konstrukcyjnie, ktre atwo za- cian i supw oraz dozbrojenie wybranych tyczna generacja rysunkw, ale rwnie au-
projektowa w tradycyjny sposb 2D. Nic obszarw pyty dopenia pracy. Po zmianie tomatyczna ich zmiana po wykonaniu korekt
bardziej mylnego. Przykadem tego moe by geometrii (np. zmiana wysokoci supa, do- w modelu 3D. Dziki temu projektant od
galeria handlowa zmultikinem QUICK PARK danie otworu w pycie) nastpuje automa- razu wie, ktre rysunki ulegy zmianie iwy-
zlokalizowana wOawie. Projekt konstrukcji tyczna korekta zbrojenia. magaj wydania rewizji. Automatyczne po-
zosta wykonany przez wrocawskie biuro Umoliwia to znaczne skrcenie czasu de- prawianie rysunku jest wprogramie na tyle
GTK, ktre wdroyo kilka lat temu tech- talowania elementw, ktre ze wzgldu na dobrze dopracowane, e przy mniejszych
nologi BIM. W tym celu wybrane zostao swoje rozmiary czy iloci w tradycyjnym zmianach modelu ingerencja projektanta
najefektywniejsze ze znanych rodowisk do projektowaniu wymagayby dugiej imud- ogranicza si do przesunicia pojedynczych
projektowania konstrukcji oprogramowa- nej pracy. opisw czy dodania linii wymiarowej.
nie firmy Trimble Tekla Structures. Kolejnym przykadem jest ciana warstwo-
wa wygenerowana za pomoc dwch roz- Podsumowanie
Komponenty, czyli sparametryzowane budowanych komponentw programu Tekla Generowanie zbrojenia 3D, szczeglnie
detalowanie konstrukcji elbetowej iuzupeniona dwoma wasnymi, autorskimi w elementach mocno zbrojonych, wbrew
Wwielu publikacjach na temat BIM kadzie (fot. 2). Program w oparciu o wczeniej pozorom wcale nie jest bardziej skompliko-
si nacisk na korzyci, jakie daje ta tech- zdefiniowane parametry wygenerowa nie wane ni w2D, umoliwia lepsz ocen, czy
nologia w koordynacji midzybranowej, tylko sam cian i dostosowane do niej prty zbrojeniowe nie koliduj ze sob iczy
automatycznym wykrywaniu kolizji pomi- zbrojenie, ale rwnie czniki systemowe nie bdzie problemw zzamontowaniem ich
dzy elementami czy modelowaniu zoonych spinajce cian oraz automatycznie do- na placu budowy, co zpewnoci spotka si
wzw i pocze 3D. Rzadko natomiast da, na podstawie ciaru, waciwe za- zuznaniem pniejszego wykonawcy.
wspomina si, jak ogromn pomoc dla pro- wiesia do podnoszenia prefabrykatu. Prty Opisane powyej cechy oprogramowania
jektanta jest zastosowanie wbudowanych wzamodelowanej cianie maj odpowiednio BIM umoliwiaj szybkie wykonanie doku-
w program komponentw sucych deta- dobrane nazwy, dziki czemu przygotowa- mentacji projektowej i wyeliminowanie wie-
lowaniu elementw konstrukcji, np.: zbro- ny wczeniej szablon generuje rysunek, na lu bdw atwych do popenienia przy tra-
jenie supa, zbrojenie wspornika, zbrojenie ktrym od razu zostan utworzone osobne dycyjnym opracowaniu rysunkw, co daje
pyty elbetowej. Po wybraniu predefiniowa- widoki dla zbrojenia warstwy nonej, ele- zauwaalny efekt nawet przy prostszych
nych przykadowych schematw zbrojenia wacyjnej idozbrojenia cznikw oraz odpo- konstrukcyjnie obiektach. Wszystko to po-
i zdefiniowaniu podstawowych parametrw wiednie widoki szalunkowe. prawia nie tylko komfort i wydajno pro-
jektowania, ale rwnie ocen dokumentacji
Kontrola aktualnoci rysunkw przez zleceniodawc.
Kolejn bardzo podan cech z punktu
widzenia projektanta jest nie tylko automa-
Construsoft Sp. z o.o.

ul. Wilczak 17, 61-623 Pozna
tel. 61 826 00 71, info@construsoft.pl
Biuro projektowe GTK

Fot. 1 ul. Pomorska 55/5, 50-217 Wrocaw
wrzesie 2017 [153] 75

na cz asie
Austrotherm EPS Fassada Premium Reflex

To grafitowe pyty styropianowe o bardzo dobrych parametrach izolacyjno-
ci termicznej, powleczone ultranowoczesn powok ochronn. Specjalna
powoka uatwia realizacj ocieplenia podczas ekspozycji fasady budynku
na promienie soneczne i zapewnia dobr przyczepno kolejnych warstw
systemu. Produkt ma wspczynnik przewodzenia ciepa D = 0,031 W/mK
ipolecany jest do izolacji budynkw energooszczdnych.
Obwodnica Inowrocawia gotowa

Otwarto obwodnic Inowrocawia wcigu drogi krajowej 15 i25. Omija ona mia-
sto od wschodu iznacznie skraca czas przejazdu na trasie ToruPozna. Zbu-
dowano blisko 19-kilometrow tras majc po dwa pasy ruchu wobu kierun-
kach. Powstay te 3 wzy drogowe (Latkowo, Jacewo iTupady), kilkanacie
obiektw inynierskich, atake przebudowano istniejc sie drg lokalnych.
rdo: GDDKiA
Lepsze powietrze dla Londynu

Do 2050 r. stolica Wielkiej Brytanii ma sta si stref zerowej emisji niebezpiecznych zanie-
czyszcze. Dlatego powsta plan inwestycyjny, ktrego koszt szacuje si na 3,3 mld GBP
rocznie. Transport wLondynie maj zapewnia pojazdy nieemitujce gazw cieplarnianych.
Wedug planw centrum miasta ma by wolne od zanieczyszcze do 2025 r., apozostae
dzielnice do 2040 r.
rdo: Puls Biznesu
Fot. jovannig - Fotolia.com
Pracodawcy roku
Od siedmiu lat firma Antal przeprowadza badanie Najbardziej podani pracodawcy wopinii specjali-
stw imenederw. Wbudownictwie zwycizcami s: SKANSKA od 5 lat pierwsze miejsce iBUDIMEX
miejsce drugie, na trzecim wtym roku uplasowa si SAINT-GOBAIN.
Fot. Rod Ferris - Fotolia.com
na cz asie
Droga imost wKrakowie gotowe

Oddano wschodni obwodnic Krakowa midzy wzami Rybitwy iIgoomska. Powstaa dwujez-
dniowa droga ekspresowa odugoci 4,5 km wraz z2 wzami drogowymi. Wybudowano te no-
woczesny most czcy Podgrze zNow Hut. Powstay dwa 11-przsowe mosty okonstrukcji
belkowej iustroju podwieszanym wantowym z4 pylonami owysokoci 63 m. Generalny wyko-
nawca: STRABAG. Warto inwestycji: 530 mln z brutto. Termin realizacji: 7.2014 r.6.2017 r.
Certyfikat DAFA
Do grona firm z Certyfikatem DAFA Stowarzyszenia Wykonawcw Dachw Paskich i Fasad DAFA
nale wykonawcy dachw paskich i fasad, producenci oraz dostawcy materiaw i urzdze techniki
budowlanej, a take projektanci i rzeczoznawcy. Otrzymuj go firmy wiadczce rzetelne usugi. Wi-
cej: www.dafa.com.pl.
Otwarcie zbiornika wwinnej Porbie

Zbiornik retencyjny winna Porba na rzece Skawie to inwestycja, ktra ma chroni
Krakw icay region przed powodzi. To jedna znajduej realizowanych inwestycji
wPolsce rozpocza si w1986 r. Powstao te 35 km drg lokalnych, infrastruk-
tura sanitarna i kolejowa. Koszt budowy to ok. 2,2 mld z. Przy zaporze bdzie
elektrownia wodna wyposaona w2 turbiny Kaplana ocznej mocy ok. 4,4 MW.
Zbiornik nie jest jeszcze oddany do uytkowania.
rdo: MIiB
Nowoczesny komisariat w Gdasku

Mostostal Warszawa wybudowa Komisariat Policji w Gdasku u zbiegu ul. Wiesawa
i Zabotnej. Zostan tu przeniesione jednostki policyjne z 3 komisariatw. Po przepro-
wadzce formacja funkcjonujca jako referat wodny zostanie przeksztacona w pierw-
szy w Polsce komisariat wodny. Kompleks tworz 2 budynki o powierzchni cakowitej
5718,36 m. Cz gwna komisariatu ma 4 kondygnacje, w tym 3 nadziemne.
Fot. Marta Kkolewska
Opracowaa
Magdalena Bednarczyk
WICEJ NA
www.inzynierbudownictwa.pl
wrzesie 2017 [153] 77

technologie
Izolacyjno akustyczna przegrd

midzy pomieszczeniami
wymagania i wykonawstwo
mgr in. Henryk Kwapisz

ISOVER
Bdy w zakresie izolacyjnoci akustycznej przegrd s

szalenie trudne i kosztowne, a czasami wrcz niemoliwe
do usunicia.
Wymagania dla izolacyjnoci przegrd ograniczajcych dane Dopuszczalne wartoci poziomu

akustycznej midzy pomiesz- pomieszczenie. dwiku wpomieszczeniach;
czeniami wbudynkach Poza oglnymi stwierdzeniami za- PN-B-02151-3:1999 Akustyka bu-
Zgodnie z 323 dziau IX Warunkw wartymi wdziale IX WT wskazuj te dowlana Ochrona przed haasem
technicznych, jakim powinny odpowia- na szczegowe przepisy, w ktrych w budynkach Izolacyjno aku-
da budynki i ich usytuowanie (WT), znajdziemy precyzyjne wymagania, styczna przegrd wbudynkach oraz
budynek i urzdzenia z nim zwizane okrelajce wartoci maksymalne izolacyjno akustyczna elementw
powinny by zaprojektowane iwykona- i minimalne dla przegrd. Znajduj budowlanych Wymagania.
ne wtaki sposb, aby poziom haasu, si one w zaczniku 1 do WT, ktry Wzeszorocznej propozycji Minister-
na ktry bd naraeni uytkownicy zawiera wykaz Polskich Norm powoa- stwa Infrastruktury i Budownictwa
lub ludzie znajdujcy si wich ssiedz- nych wWT. Co prawda, ustawa onor- nowelizacji warunkw technicznych
twie, nie stanowi zagroenia dla ich malizacji mwi, e stosowanie norm przyjto, e nastpi zmiany w za-
zdrowia, atake umoliwia im prac, nie jest obowizkowe, ale w 2013 r. czniku 1 do WT inormy sprzed kil-
odpoczynek i sen w zadowalajcych minister Piotr Stycze, odpowiadajc kunastu lat zostan zastpione ist-
warunkach. Dodatkowo pomieszczenia na interpelacj poselsk nr 19761, niejcymi, nowszymi. Niemniej jednak
w budynkach mieszkalnych, zamiesz- stwierdzi, e: W konsekwencji przy- wtrakcie pisania tego tekstu decyzje
kania zbiorowego i uytecznoci pu- woane wzaczniku do rozporzdze- w ministerstwie wci nie zapady.
blicznej naley chroni przed haasem: nia ministra infrastruktury zdnia 12 Aby dobrze projektowa iwykonywa
1) zewntrznym przenikajcym do po- kwietnia 2002 r. wsprawie warunkw budynki, naley stosowa wymaga-
mieszczenia spoza budynku; technicznych, jakim powinny odpowia- nia aktualne, dlatego te wydaje si
2) pochodzcym od instalacji i urz- da budynki iich usytuowanie (Dz.U. oczywiste, aby stosowa najnowsze
dze stanowicych techniczne wy- Nr 75, poz. 690 zpn. zm.), normy wersje norm, nawet jeli nie s wy-
posaenie budynku; s obowizujce, a inwestorzy oraz mienione wWT. Oto ich lista:
3) powietrznym i uderzeniowym, wy- pozostali uczestnicy procesu budow- 1. PN-B-02151-2-2017 (norma, nad
twarzanym przez uytkownikw lanego powinni je stosowa. ktr prace w Polskim Komitecie
innych mieszka, lokali uytkowych Naley wic uzna, e obowizkowe Normalizacji s w fazie kocowej)
lub pomieszcze ornych wyma- do stosowania s m.in.: Akustyka budowlana. Ochrona
ganiach uytkowych; PN-B-02151-02:1987 Akustyka przed haasem wbudynkach. Cz
4) pogosowym, powstajcym w wy- budowlana Ochrona przed ha- 2: Dopuszczalne wartoci pozio-
niku odbi fal dwikowych od asem pomieszcze w budynkach mu dwiku Awpomieszczeniach.
technologie
Ta norma pozwoli waciwie pro- wic projektowa budynki miesz- materiaowe natomiast rozchodz
jektowa pomieszczenia chronione kalne wg standardw wyszych si poprzez wszystkie elementy
przed haasem pochodzcym od ni podstawowe, czego domagaj sztywne konstrukcji, dlatego te np.
instalacji iurzdze stanowicych si od dawna osoby kupujce nowe wiercenie sycha wiele piter powy-
techniczne wyposaenie budynku. mieszkania, ktre bardzo czsto ej iponiej.
2. PN-B-02151-3:2015-10 Akustyka nie zapewniaj adnego komfortu Przegrody wbudynkach to:
budowlana Ochrona przed haa- pod wzgldem akustycznym. ciany (wewntrzne i zewntrzne),
sem w budynkach Cz 3: Wy- dla ktrych naley zaprojektowa izo-
magania dotyczce izolacyjnoci Dwiki powietrzne iuderze- lacyjno akustyczn okrelon mini-
akustycznej przegrd wbudynkach niowe szczegowe wymaga- malnym wskanikiem RA1 lub RA2,
ielementw budowlanych. Ta norma nia wynikajce znorm stropy, dla ktrych naley zaprojek-
umoliwi waciwie projektowa po- Izolacyjno akustyczna jest to miara towa izolacyjno akustyczn okre-
mieszczenia chronione przed haa- okrelajca, jak dobrze konstrukcja lon minimalnym wskanikiem RA1
sem zewntrznym przenikajcym do budowlana (system) chroni/izoluje po- imaksymalnym wskanikiem Ln, w.
pomieszczenia spoza budynku oraz mieszczenie od haasu dochodzcego Przykadowe wymagania dla przegrd
haasami powietrznym i uderzenio- zinnych pomieszcze lub zotoczenia. wbudynku wielorodzinnym podane s
wym, wytwarzanymi przez uytkow- Warto wyraona jest wdecybelach wtab. 1 i2.
nikw innych mieszka, lokali uyt- dB (rys. 1).
kowych lub pomieszcze ornych Haasy mog si rozchodzi drog Wskaniki dla przegrd Ln,w
wymaganiach uytkowych. powietrzn: od haasu komunikacyj- iRA1 gdzie mona znale
3. PN-B-02151-4:2015-06 Aku- nego, lotniczego, od haasu bytowego odpowiednie dane
styka budowlana. Ochrona przed (sprzt RTV) iinstalacyjnego (winda, Wskanik oceny izolacyjnoci aku-
haasem w budynkach. Cz 4: kanalizacja, wentylacja). Mog te stycznej waciwej przyblionej RA1
Wymagania dotyczce warun- si przemieszcza drog materiao- jest wartoci obliczeniow i wynika
kw pogosowych i zrozumiaoci w (przez ciany istropy) od haasw z wartoci RA1 dla danej przegrody,
mowy w pomieszczeniach oraz bytowych (tupanie, wiercenie) lub ktra zostaa zbadana i zmierzona
wytyczne prowadzenia bada. Nor- instalacyjnych (drgajce elementy w laboratorium. W skrcie proces
ma pozwoli waciwie projektowa urzdze). Dwik jako fala rozchodzi wyznaczania wartoci pokazuje sche-
pomieszczenia pod wzgldem ha- si we wszystkich kierunkach, awic mat (rys. 2), wzr za na RA1 przed-
asu pogosowego, powstajcego kiedy gono rozmawiamy, sycha stawia si nastpujco:
w wyniku odbi fal dwikowych nas nie tylko w pomieszczeniu obok
od przegrd ograniczajcych dane ale rwnie nad i pod nami. Dwiki RA1 = RA1 2 dB Ka
pomieszczenie.
4. Naley te wspomnie onowej nor-
mie (nad ktr prace w PKN s
wfazie kocowej) PN-B-02151-5-
2017 Akustyka budowlana. Ochro-
na przed haasem w budynkach.
Cz 5: Wymagania dotyczce
budynkw mieszkalnych o podwy-
szonym standardzie akustycznym
oraz zasady ich klasyfikacji. Norma
ta nie znajdzie si wzaczniku 1,
nie bdzie wic obowizkowa do
stosowania. Okrela ona wyma-
gania dla budynkw mieszkalnych
o podwyszonym standardzie
akustycznym oraz ustala zasady
ich klasyfikacji. Norma ta pozwoli Rys. 1 Kierunki rozchodzenia si dwiku od haasw wewntrznych izewntrznych
wrzesie 2017 [153] 79

technologie
Tab. 1 Przykadowa izolacyjno od dwikw powietrznych przegrd wewntrznych wbudynkach mieszkalnych [wg tab. 3 zPN-B-02151-
3:2015-10]
Rodzaj przegrody Rodzaj wskanika Warto wskanika [dB]
Strop midzy mieszkaniami RA1 51

ciana midzy mieszkaniami RA1 50
ciany midzy klatk schodow i/lub korytarzem komunikacji oglnej a dowolnym pomieszczeniem w mieszkaniu
ciana pena bez drzwi RA1 50
ciana z drzwiami, gdy w mieszkaniu si znajduje przedpokj oddzielony
RA1 30
drzwiami od pozostaej czci mieszkania
ciana z drzwiami w sytuacjach innych ni wyej RA1 38
ciana lub strop midzy mieszkaniem a: garaem, pomieszczeniem technicznym,
handlowym, usugowym, sal klubow, kawiarnian, restauracyjn, w ktrych nie RA1 58
prowadzi si dziaalnoci z udziaem muzyki i/lub taca
ciana lub strop midzy mieszkaniem a:

sal klubow, kawiarnian, restauracyjn, w ktrych prowadzi
si dziaalno z udziaem muzyki i/lub taca
RA1 65
pomieszczeniem, w ktrym zainstalowane urzdzenia lub rodzaj
wykonywanej pracy czy prowadzonych zaj ruchowych s rdem
zakce akustycznych w postaci dwikw powietrznych i materiaowych
Tab. 2 Przykadowy dopuszczalny poziom dwikw uderzeniowych przenikajcych do pomieszcze chronionych wbudynkach mieszkal-
nych [wg tab. 4 zPN-B-02151-3:2015-10]
Wymaganie Rodzaj wskanika Warto wskanika [dB]
Poziom dwikw uderzeniowych przenikajcych midzy mieszkaniami Ln, w 55
Poziom dwikw uderzeniowych przenikajcych do mieszkania

Ln, w 55
z pomieszcze komunikacji oglnej: korytarzy, holi, podestw
Poziom dwikw uderzeniowych przenikajcych do mieszkania z: garau,
pomieszczenia technicznego budynku, pomieszczenia handlowego,
Ln, w 48
usugowego, sali klubowej, kawiarnianej, restauracyjnej, w ktrych si nie
prowadzi dziaalnoci z udziaem muzyki i/lub taca
Poziom dwikw uderzeniowych przenikajcych do mieszkania:
z sali klubowej, kawiarnianej, restauracyjnej, w ktrych si prowadzi
dziaalno z udziaem muzyki i/lub taca
Ln, w 38
z pomieszczenia, w ktrym zainstalowane urzdzenia lub rodzaj
wykonywanej pracy czy prowadzonych zaj ruchowych s rdem
zakce akustycznych w postaci dwikw powietrznych i materiaowych
gdzie: RA1 wskanik dla przegrody Wskanik waonego znormalizowane- cie proces wyznaczania wartoci po-
zamontowanej w laboratorium; Ka go poziomu uderzeniowego przyblio- kazuje schemat na rys. 3, awzr na
poprawka okrelajca wpyw bocznego Ln,w jest wartoci obliczenio- Ln,w przedstawia si nastpujco:
nego przenoszenia dwiku zgodnie w iwynika zwartoci Ln,wdla danej
znorm PN-EN 12354-1 iinstrukcj przegrody, ktra zostaa zbadana Ln,w= Ln,w+ 2 dB + Ki
ITB nr 406 (2005). izmierzona wlaboratorium. Wskr-
technologie
gdzie: Ln,w wskanik dla przegro-

dy zamontowanej w laboratorium; Ki
poprawka okrelajca wpyw bocz-
nego przenoszenia dwiku zgodnie
znorm PN-EN 12354-2.
Jak wida zatem zobu wzorw, wpyw
przenoszenia bocznego moe mie
znaczcy wpyw na ostateczn izola-
cyjno akustyczn ciany czy stropu.
Przegrody bardziej masywne (stro-
py i ciany elbetowe, ciany z cegy
penej) bd ogranicza wznaczcym
stopniu wpyw przenoszenia boczne-
go w odrnieniu od konstrukcji lek-
kich, np. stropu gstoebrowego czy
drewnianego albo ciany z betonu Rys. 2 S chemat przedstawiajcy oglne zasady wyznaczania wskanika RA1
komrkowego. Wrzeczywistoci taka
poprawka moe wynosi od 0 dB do
kilku czy kilkunastu dB. Od producen-
tw wyrobw isystemw budowlanych
zazwyczaj otrzymujemy deklarowan
warto wskanika Ln,wlub RA1 czyli
takiego, ktry nie uwzgldnia przeno-
szenia bocznego. Mona oczywicie
wyznaczy odpowiednie parametry, ko-
rzystajc zwczeniej podanych norm
lub skorzysta z odpowiednich tablic,
ktre niektrzy producenci zamiesz-
czaj na swoich stronach interneto-
wych, np. dla stropw: (http://www.
isover.pl/sites/isover.pl/files/assets/
documents/floormatrix_20x29_2.pdf.
Aby by pewnym, e strop zosta
waciwie zaprojektowany i e za- Rys. 3 S chemat przedstawiajcy oglne zasady wyznaczania wskanika Ln,w
stosowano odpowiednie rozwizania
zapewniajce normow izolacyjno
stropw ician, naley: prawdzi, czy waciwie zostay
s tego, e aby wspomc projektantw
s prawdzi, czy projekt zawiera licz- zaprojektowane szczegy rozwi- wtworzeniu budynkw odoskonaych
bowe wskaniki RA1 iLn,wdla prze- za, np. pocze stropw ician. wasnociach akustycznych, naley
grd wbudynku; im da jakie narzdzia, ktrymi mo-
sprawdzi, czy zastosowane roz- Komfort ciszy co to oznacza? gliby si posugiwa. W2006 r. prof.
wizania maj deklarowane wartoci Haas jest przez kadego z nas od- Judith Lang z Politechniki w Wiedniu
RA1 iLn,w, anie np. RA1 i Lw; bierany winny sposb. S osoby, kt- w opracowaniu Sound insulation in
sprawdzi, czy deklarowane war- rym przeszkadza najmniejszy szmer, housing construction przedstawi-
toci s waciwe dla rozwiza s te takie, ktrym nie bdzie a wyniki bada przeprowadzonych
konstrukcyjnych budynku, bo naley przeszkadza nawet gona muzyka. w kilku krajach europejskich, doty-
pamita o tym, e dla budynkw Trudno jest zatem zunifikowa poj- czcych tego, jaki poziom haasu
lekkich bd inne ni dla budynkw cie komfortu akustycznego. Niemniej jest dla nas dokuczliwy. Podaa tam
cikich; jednak eksperci zgadzaj si co do m.in. przykad zFrancji, gdzie 41,2%
wrzesie 2017 [153] 81

technologie
Tab. 3 Odbir haasu zrnych rde wzalenoci od poziomu dwiku

rdo/Klasa A B C D E F
Bardzo gona Prawie syszalna, Syszalna, ledwo Wyranie Wyranie
Prawie zrozumiaa Zrozumiaa
rozmowa niezrozumiaa zrozumiaa zrozumiaa zrozumiaa
Prawie Ledwo syszalna, Syszalna, ledwo Wyranie
Gona rozmowa Prawie zrozumiaa Zrozumiaa
niesyszalna niezrozumiaa zrozumiaa zrozumiaa
Normalna Ledwo syszalna,
Niesyszalna Ledwo syszalna Ledwo zrozumiaa Prawie zrozumiaa Zrozumiaa
rozmowa niezrozumiaa
Bardzo gona Prawie Wyranie Bardzo wyranie Bardzo wyranie Bardzo wyranie
Syszalna
muzyka niesyszalna syszalna syszalna syszalna syszalna
Wyranie Bardzo wyranie Bardzo wyranie
Gona muzyka Niesyszalna Prawie syszalna Syszalna
syszalna syszalna syszalna
Wyranie Wyranie Bardzo wyranie
Normalna muzyka Niesyszalna Niesyszalna Syszalna
syszalna syszalna syszalna
Wyranie Bardzo wyranie
Chodzenie Niesyszalne Ledwo syszalne Prawie syszalne Syszalne
syszalne syszalne
Wyranie Bardzo wyranie Bardzo wyranie
Bawice si dzieci Ledwo syszalne Prawie syszalne Syszalne
syszalne syszalne syszalne
Spadajce Wyranie Bardzo wyranie
Niesyszalne Ledwo syszalne Prawie syszalne Syszalne
przedmioty syszalne syszalne
Tab. 4 Odbir haasu zrnych rde wzalenoci od poziomu dwiku wodniesieniu do wymaga Polskiej Normy
Wymagania wg PN-B-02151-3 Klasa Co haasuje Co syszymy
ciana midzy mieszkaniami RA1 = 50 dB D Gona rozmowa Prawie zrozumiaa
Strop midzy mieszkaniami RA1 = 51 dB D Normalna muzyka Syszalna
ciana midzy mieszkaniem a sklepem RA1 = 58 dB D Normalna rozmowa Ledwo zrozumiaa
Strop midzy mieszkaniem a kawiarni z muzyk
B Normalna muzyka Niesyszalna
RA1 = 65 dB
ciana midzy pokojem a azienk RA1 = 38 dB F Normalna rozmowa Zrozumiaa
Strop midzy mieszkaniami Ln, w = 55 dB D Bawice si dzieci Wyranie syszalne
mieszkacw czuo si zagroonych Polskie normy akustyczne nie sta-

przez haas, 23,3% przez haas ko- wiaj zbyt wysokich wymaga budyn-
munikacyjny, a 19,6% przez haas kom. Dlatego te, gdyby teoretycznie
dochodzcy od ssiadw. Jak wida porwna aktualne polskie wyma-
zatem, istnieje potrzeba, aby wnie- gania z zakadan przez norm ISO
ktrych krajach europejskich, wtym 19488:2016 percepcj, mona by
z pewnoci w Polsce, projektowa wysnu wniosek, e wnaszych miesz-
iwznosi lepsze budynki, szczeglnie kaniach nie jestemy wogle chronie-
dotyczy to budownictwa mieszkanio- ni przed haasem (tab. 4).
wego. W projektowanej normie ISO
19488:2016 Acoustics-Acoustic Wykonawstwo
classification scheme for dwellings Na koniec oczywicie nie mona za-
pojawiaj si wanie takie propozy- pomnie, e nawet najlepszy projekt
cje. Przykadowo opisuje ona, jak dla moe zosta zepsuty przez wadli-
klas od A do F bdziemy odbiera we wykonawstwo. Przykadowo, je-
haas zrnych rde (tab. 3). li wspaniale zaizolowan cian Fot. ciana wykonana zrnych pyt g-k
technologie
wewntrzn wykonawca podziurawi

wsposb niekontrolowany oraz wyko-
na kady jej fragment zinnego rodzaju
pyty g-k, jak na fot., to jej izolacyj-
no od dwikw powietrznych zna-
czco spadnie.
Absolutnie nie mona zapomina ody-
latacji obwodowej w pododze, aby
uniemoliwi przenoszenie si dwi-
ku przez sztywne poczenia (rys. 4).
Nie mona take zapomina owaci-
wym wykonywaniu pocze midzy
cian dziaow astropem (rys. 5).
Podsumowujc, naley powiedzie,
Rys. 4 Waciwa izolacja akustyczna stropu
e waciw izolacyjno akustycz-
n przegrd midzy pomieszczenia-
mi moemy osign tylko wtedy,
kiedy zostanie ona odpowiednio za-
projektowana, zostan uwzgldnione
oczekiwania przyszych uytkownikw
mieszkacw domw czy pracowni-
kw biur dane dotyczce wasnoci
akustycznych zastosowanych syste-
mw zostan zweryfikowane iwresz-
cie w trakcie wykonawstwa bdzie
sprawowany dokadny nadzr, ktry
uniemoliwi popenienie bdw. Pa-
mitajmy, bdy dotyczce izolacyjno-
ci akustycznej przegrd s szalenie
trudne ikosztowne, aczasami wrcz
niemoliwe do usunicia. Rys. 5 Waciwe poczenie ciany dziaowej ze stropem
krtko
Szybki rozwj fotowoltaiki w Polsce
Rzd planuje do 2020 r. znacznie Polska ma bardzo du pul rodkw
zwikszy moc elektrowni fotowoltaicz- unijnych do wykorzystania na wsparcie
nych wPolsce. Obecnie moc tych elek- odnawialnych rde energii, awdo-
trowni wnaszym kraju wynosi ponad datku wcigu ostatniego roku ceny
150 MWp, podczas gdy 5 lat temu byo moduw fotowoltaicznych istotnie spa-
to zaledwie 2 MWp. Wp (ang. Watt-pe- dy (gwnie dziki moduom produkcji
ak) to maksymalna energia, ktr wy- chiskiej). Jednoczenie dostpne s
generowa mog dane panele fotowol- ogniwa fotowoltaiczne ocoraz wyszej
taiczne wwarunkach zapewniajcych sprawnoci.
temperatur 25oC.
rdo: gramwzielone.pl bravajulia - Fotolia.com
wrzesie 2017 [153] 83

Dalszy rozwj Grupy Seppeler
Kai Seppeler z on Nin, Grzegorz Kowalik i Jacek Chalusiak przed Zakadem w widnicy
3 lipca br. miao miejsce podpisanie umowy przejcia Ocynkowni w widnicy od Firmy
Antikor przez Grup Seppeler, wzmacniajc j tym samym na pozycji niekwestionowanego
lidera w brany usug cynkowniczych w Polsce.
G
rupa Seppeler dziaa w Pol- maych elementw oraz 3-metrow ta nowych urzdze produkcyjnych
sce od ponad 15 lat, za- lini cynkowania wysokotemperaturo- wraz ze szczeglnym naciskiem na
bezpieczajc przed korozj wego wraz zmoliwoci odwirowania popraw warunkw pracy oraz ochro-
ponad 100 000 ton konstrukcji drobnych elementw po cynkowaniu. n rodowiska.
iwyrobw rocznie, kontynuujc tym Szczeglnie ta druga linia stwarza Cynkowanie to obecnie najbardziej
samym blisko 100-letni tradycj szerokie moliwoci uzupenienia trway i ekonomiczny sposb zabez-
firmy rodzinnej oredniej wielkoci, oferty i podejmowania caociowych pieczania konstrukcji na wiele lat,
ktrej szefem i wacicielem jest zlece. Zabezpieczane s tu przed ko- dlatego zachcamy do korzystania
pan Kai Seppeler. rozj wyroby lusarskie, rusztowania, z tej metody w myl naszej dewizy:
Grupa posiada wPolsce trzy specja- cigi, ale te takie odpowiedzialne Seppeler znami warto!
listyczne zakady: w Chrzanowie do elementy, jak czci do podwozi sa-
cynkowania dugich masztw energe- mochodowych.
tycznych, wKluczborku znajszersz Kierownictwo nad zakadem powie-
wEuropie 3-metrow wann, do cyn- rzono dyrektorowi Grzegorzowi Kowa-
kowania wielkich i skomplikowanych likowi zKluczborka, aszefem produk-
elementw, oraz w Czstochowie do cji zosta Kamil Tobiasz. Gwarantuje
Ocynkownia lsk Sp. z o.o.
cynkowania typowych iseryjnych pro- to utrzymanie wysokiej jakoci wiad-
Centrala: ul. Kroczymiech 38
duktw do 13 m dugoci. czonych usug, z jakiej znana jest
32-500 Chrzanw
Uzupenieniem tej oferty staa si Grupa Seppeler. Zakad w widnicy: ul. Wokulskiego 14
wanie wspomniana Ocynkownia Planujemy nie tylko utrzymanie do- 58-100 widnica
w widnicy majca dwie linie cyn- tychczasowego zatrudnienia, ale tak- tel. 74 851 3380
kownicze: 5-metrow do cynkowania e rozbudow zakadu poprzez mon- swidnica@ocynkownia.pl
technologie
Ocena energetyczna pracy pompowni

ciekw z pompami zatapialnymi i toczni
ze wstpn separacj cia staych
dr in. Florian Grzegorz Piechurski
Instytut Inynierii Wody i ciekw
Wydzia Inynierii rodowiska i Energetyki
Politechnika lska, Gliwice
lska OIIB Mimo e koszty budowy pompowni ze wstpn separacj
Zdjcia autora
cia staych przewyszaj koszty tradycyjnych obiektw,
to w trakcie eksploatacji zuycie energii w toczniach jest
znacznie mniejsze ni w tradycyjnych przepompowniach.
I
stnienie sprawnego, waciwie sieci kanalizacyjnej jest moliwe je- zacji oraz deniem do zapewnienia
zaprojektowanego i wykonanego dynie przy zastosowaniu dodatko- najbardziej korzystnych warunkw
systemu odprowadzania ciekw wych obiektw w postaci przepom- wspdziaania jego elementw. Miej-
sanitarnych jest jednym z podsta- powni ciekw. sce usytuowania obiektu powinno
wowych warunkw ochrony ro- Lokalizowanie pompowni ciekw zapewni zmniejszenie zagbie ka-
dowiska naturalnego zarwno na w systemie zwizane jest przede naw, umoliwi lokalne podnoszenie
terenach zurbanizowanych, jak wszystkim z racjonalnym rozwiza- ciekw czy ich transport na znaczne
i w osiedlach wiejskich. Zazwyczaj niem ukadu wysokociowego kanali- odlegoci [2].
ukad sieci kanalizacyjnej odzwiercie-
dla kierunki przepywu ciekw, od
miejsc ich powstawania do miejsca
zrzutu, i wynika przede wszystkim
z ukadu sytuacyjno-wysokociowe-
go jednostki osadniczej. Wpraktyce
projektowej, ze wzgldu na prosto-
t wykonania istosunkowo niewielk
zawodno dziaania, powszechne
jest denie do planowania sieci,
w ktrych przepyw ciekw nast-
puje grawitacyjnie dziki uoeniu
kanaw ze spadkiem w kierunku
oczyszczalni. Niestety, bardzo cz-
sto naturalne uksztatowanie tere-
nu, zbytnie rozproszenie zabudowy,
atym samym znaczna rozlego ka-
nalizowanego obszaru uniemoliwia-
j wykorzystywanie wycznie grawi-
tacyjnego ruchu ciekw. W takim Fot. 1 P
rzykad zabudowy przepompowni Aqualift F XL dla budynku z wczeniem
przypadku waciwe funkcjonowanie do kanalizacji grawitacyjnej
wrzesie 2017 [153] 85

technologie
Przepompownie ciekw
zpompami zatapialnymi
Do przetaczania ciekw najcz-
ciej wykorzystywane s pompy wi-
rowe zatapialne, przystosowane do
pracy w rnych warunkach. Szeroki
asortyment dostpny na rynku i po-
wszechno stosowania tego rodza-
ju agregatw pompowych w istotny
sposb uprociy zarwno budow,
jak rwnie eksploatacj obiektw
przepompowni ciekw. S to obiek-
ty o prostym schemacie dziaania,
zwartej budowie, niewielkiej kuba-
turze. Pompy zanurzone oraz ukad
wsppracujcych z nimi przewodw
stwarzaj warunki umoliwiajce
przetaczanie ciekw zawierajcych
zanieczyszczenia w postaci cia sta-
ych oraz materiaw wknistych.
Cech charakterystyczn przepom-
powni zbiornikowych jest ich may
ciar, wysoka trwao iszczelno
zbiornika w czasie eksploatacji oraz
stosunkowo prosty iatwy monta.
Obecnie na rynku krajowym dzia-
a wiele firm, oferujcych pompow-
nie ciekw w postaci kompletnych
obiektw dostarczanych na plac Rys. 1 Typowe rozwizanie pompowni ciekw zpompami zatapialnymi
budowy, ktre po montau i roz-
ruchu techniczno-hydraulicznym
s gotowe do pracy. Ich podsta-
wowe wyposaenie obejmuje obu-
dow (zbiornik), ukad rur wraz
z armatur oraz ukad elektryczny
zasilajco-sterujcy.
Standardowe pompownie ciekw wy-
posaone s wjedn (ukad bez pompy
rezerwowej zainstalowanej wkomorze
pompowni) lub wicej rwnolegle po-
czonych pomp zatapialnych (jedna pom-
pa zawsze stanowi rezerw ukadu).
Wzalenoci od rodzaju pompowanych
ciekw oraz wymaganej wydajnoci
pompowni stosowane s pompy zata-
pialne z wirnikiem otwartym, z wirni-
kiem zamknitym jednokanaowym lub
pompy z wbudowanym wirnikiem roz-
drabniajcym (noem tncym). Fot. 2 Typowe rozwizanie pompowni ciekw zpompami zatapialnymi
technologie
Tocznie ciekw zseparacj oddzielajcych. cieki pozbawione podczyszczone cieki przez komor
cia staych grubszych zanieczyszcze wpywa- oddzielajc ciaa stae do ruroci-
cieki wpywaj do komr oddziela- j do zbiornika. Po cakowitym na- gu tocznego. Oddzielone wkomorze
jcych ciaa stae od pomp. Zawarte penieniu zbiornika klapa zwrotna grubsze zanieczyszczenia zostaj
w ciekach czci stae zatrzymy- zamyka dopyw. Pompa, ktra ste- porwane wraz z podczyszczonymi
wane s w komorze (separatora) rowana jest w zalenoci od nape- ciekami i komora zostaje cakowi-
za pomoc specjalnych systemw nienia zbiornika, wcza si i toczy cie wyczyszczona. cieki dopywaj
w trakcie pracy pompy przez dru-
g komor i niepracujc pomp do
zbiornika. Pompy pracuj na zmia-
n. Wielko zbiornika iliczba pomp
oraz komr oddzielajcych zale od
iloci dopywajcych do przepom-
powni ciekw.
System komr oddzielajcych cia-
a stae (separatorw) zabezpiecza
optymalnie pompy przed zanieczysz-
czeniem izapchaniem iredukuje kosz-
ty konserwacji do minimum [7].
Porwnanie tradycyjnej
pompowni ztoczni
Zgodnie z definicj przepompownie
ciekw stosowane s wsystemach
kanalizacji grawitacyjnej, gdy obszar
objty t kanalizacj moe by ska-
nalizowany jedynie przez zastoso-
wanie jednej lub kilku przepompowni
Rys. 2 Schemat przepompowni ze wstpn separacj toczni [3] ciekw [1]. Przepompownie ciekw
mog by jednokomorowe lub z wy-
dzielonymi zbiornikami czerpalnymi,
oddzielonymi cianami szczelnymi od
pomieszczenia pomp.
Natomiast tocznie ciekw z se-
paracj cia staych stosowane
s zamiennie w stosunku do tra-
dycyjnych przepompowni ciekw.
W odrnieniu od tradycyjnych
przepompowni pompy (ktre nie s
zatapialne) znajduj si w wydzielo-
nym pomieszczeniu komorze (nie
s chodzone ciekami). cieki na-
pywaj do zamknitego zbiornika
i s wypompowywane bez kontaktu
zotoczeniem. System separacji po-
woduje, e ciaa stae nie przepy-
waj przez pomp, nie stosuje si
rozdrabniaczy oraz krat.
Fot. 3 Komora przepompowni ze wstpn separacj toczni
wrzesie 2017 [153] 87

technologie
Tab. 1 Porwnanie toczni zpompowniami tradycyjnymi Tab. 3 Zestawienie przepompowni cie-

kw na terenie miasta B
Tocznia ciekw ze wstpn Przepompownia tradycyjna
separacj cia staych (pompy zatapialne) Wydajno
Moc
instalacji
Due zagroenie zadawienia pomp Lp. pomp
Ograniczone do minimum zagroenie przepompowni
powoduje konieczno stosowania krat kW
wystpienia niedronoci pomp m3/h
lub wirnikw ze swobodnym przelotem
1 4 2,2
Szybsze zuywanie si wirnikw pomp
Zmniejszone zuycie czci hydraulicznej 2 4 1,5
ze wzgldu na kontakt ze staymi
pomp z powodu separacji cia staych 3 60 22
zanieczyszczeniami (np. piasek)
Brak bezporedniego kontaktu silnikw Pompy zatopione w zbiorniku s bardziej 4 4 4,4

pomp ze ciekami wraliwe na agresywne cieki 5 15 5,9
Konieczno stosowania wirnikw 6 120 22
Wysoka sprawno ze wzgldu na
ze swobodnym przelotem zmniejsza 7 6 11
stosowanie wirnikw kanaowych, co
sprawno i powoduje niekorzystny
pozwala na ograniczenie mocy silnikw 8 4 4,4
wzrost mocy silnikw
Sucha komora pomp uatwia prace Utrudnione jest zachowanie warunkw 9 4 2,4
konserwacyjne i naprawcze bezpieczestwa i higieny pracy
Zmniejszona uciliwo dla otoczenia

Wentylacja zbiornikw wpywa
Analiza pracy toczni
z powodu braku koniecznoci wentylacji
niekorzystnie na otoczenie itradycyjnych przepompowni
komory zbiorczej
ciekw
Separacja cia staych pozwala na Do oceny pracy przyjto tocznie
Konieczno stosowania wirnikw
stosowanie wirnikw kanaowych, i pompownie zbiornikowe w dwch
z wolnym przelotem (co najmniej 80)
co umoliwia znaczce podniesienie
cinienia roboczego i pompowanie ciekw
wpywa niekorzystnie na moliwo miejscowociach na lsku. Na te-
osigania wysokich cinie roboczych renie gminy Aznajduje si jedenacie
na wiksze odlegoci
toczni ciekw. S to pompownie,
Powstawanie kouchw ciekowych
Ograniczona pojemno zbiornika
i osadw w poczeniu ze zwikszon
ktre wwikszoci pracuj od czerw-
zapobiega zagniwaniu ciekw i tworzeniu ca 2007 r.
pojemnoci zbiornika stwarza zagroenie
siarkowodoru
wystpowania niebezpiecznych gazw Analizie poddano dziewi tradycyj-
nych przepompowni ciekw z pom-
pami zatapialnymi zlokalizowanych na
Tab. 2 Zestawienie toczni ciekw na terenie gminy A terenie miasta B.
Maksymalny Do oblicze zebrano dane dotycz-
Wydajno instalacji Wysoko
godzinowy dopyw ce objtoci przetoczonych ciekw,
Lp. toczni podnoszenia
ciekw zuycie energii oraz czas pracy prze-
m3/h mH2O
m3/h
pompowni od maja do padziernika
1 4,0 3,0 18,0 2015 r., natomiast dla przepompowni
2 60,0 51,7 61,2 tradycyjnych zestawiono informacje
3 6,0 2,7 18,8
na temat objtoci przepompowanych
ciekw oraz wielkoci zuytej energii
4 4,0 1,0 18,0
od stycznia do listopada 2015 r. [3].
5 15,0 4,2 46,0 Na podstawie informacji o objtoci
6 120,0 115,0 9,1 przepompowanych ciekw oraz zu-
ytej energii potrzebnej do przepom-
7 15,0 6,1 19,0
powania ciekw obliczono wskanik
8 4,0 1,1 20,0 okrelajcy wielko energii elektrycz-
9 4,0 1,3 22,0 nej zuytej na przepompowanie metra
10 4,0 1,1 20,0 szeciennego ciekw. Jest to para-
metr decydujcy o energochonnoci
11 15,0 11,6 21,8
przepompowni ciekw [2]
technologie
Do oceny pompowni zaproponowa-

no jednostkowe zuycie energii elek-
trycznej potrzebnej na przepompowa-
nie 1 m3 ciekw na 1 m wysokoci
podnoszenia ej [2]
e
ej =
H [kWh/m3 mH2O]
gdzie: ej jednostkowy wskanik

energochonnoci [kWh/m3 mH2O];
e wskanik energochonnoci
Rys. 3 Wskanik okrelajcy zuyt energi elektryczn wkWh na przepompowanie metra [kWh/m3]; H wysoko podnoszenia
szeciennego ciekw pompy mH2O.
trycznej na przepompowanie ciekw Obliczono redni jednostkowy wska-

e=
N
Q
[kWh/m[kWh/m
3
] ] 3
[kWh]; Q objto przepompowa-
nych ciekw [m3].
nik energochonnoci poszczegl-
nych obiektw, a wyniki zestawiono
Na rys. 3 przedstawiono wspczyn- wtab.4 oraz na rys. 4.
gdzie: e wskanik energochonnoci nik energochonnoci dla poszczegl- rednie jednostkowe wskaniki ener-
[kWh/m3]; N zuycie energii elek- nych obiektw. gochonnoci dla analizowanych prze-
pompowni tradycyjnych z pompami
zatapialnymi i toczni ciekw przed-
Tab. 4 Z
biorcze zestawienie rednich wskanikw zuycia energii potrzebnej do przepom- stawiono na rys. 5.
powania metra szeciennego ciekw na wysoko mH2O Porwnujc analizowane pompow-
Objto Zuycie energii na nie, mona stwierdzi, e koszty,
Zuycie energii przepompowanych przepompowanie 1 m3 jakie naley ponie na przepompo-
Lp.
kWh ciekw ciekw na wysoko 1 m
wanie metra szeciennego ciekw
m3 kWh/m3/mH2O
na wysoko mH 2 O w przepompow-
1 665,50 266,00 0,139
ni, 7,5-krotnie przekraczaj koszty
2 7 852,40 47 118,92 0,003
przepompowania tej samej objtoci
3 1 719,90 2 579,73 0,035
ciekw w przypadku zastosowania
TOCZNIE CIEKW
4 939,30 1 407,71 0,015

toczni.
5 75,38 105,64 0,033
6 372,80 223,64 0,089
Posumowanie
7 36,50 14,58 0,125
Przeanalizowano prac dziewiciu
8 6 707,20 80 483,90 0,009
tradycyjnych przepompowni cie-
9 254,30 101,58 0,139
kw (z pompami zatapialnymi), ktre
10 253,90 101,51 0,125
pracuj na terenie eksploatowanym
11 503,20 147,68 0,155
przez przedsibiorstwo wodocigw
1 3 105,62 3 097,00 1,003
ikanalizacji wmiecie B. Analizie pod-
PRZEPOMPOWNIE CIEKW
2 1 845,81 3 347,00 0,551

dano rwnie prac 11 toczni cie-
3 18 826,00 95 014,30 0,198
kw wybudowanych na terenie gminy
4 2 473,71 4 514,90 0,548
Aobsugiwanych przez gminny zakad
5 5 446,16 35 532,30 0,153
wodocigw. Z przeprowadzonych
6 5 404,00 77 926,40 0,069
oblicze wynika, e bardziej energo-
7 2 137,55 14 863,40 0,144
chonne s tradycyjne pompownie
8 1 915,89 1 612,40 1,188
ciekw z pompami zatapialnymi.
9 1 560,41 962,30 1,622
Zuyway one zdecydowanie wicej
wrzesie 2017 [153] 89

technologie
energii potrzebnej na przepompowa-

nie metra szeciennego ciekw na
wysoko metra H2O.
Dla tradycyjnych przepompowni cie-
kw redni jednostkowy wskanik zu-
ycia energii potrzebnej do przepom-
powania metra szeciennego ciekw
na wysoko metra H2O wynis
0,60 [kWh/m3/mH2O], natomiast
dla pompowni ze wstpn separacj
toczni ciekw wskanik ten osig
n warto 0,08 [kWh/m3/mH2O]
(jest to 7,5 razy wicej). Rys. 4 P
orwnanie jednostkowego wskanika energochonnoci kWh/m3/mH2O
Z dowiadczenia wynika, e przed-
sibiorstwa zajmujce si zarw-
no odprowadzaniem ciekw, jak
rwnie te, ktre eksploatuj sieci
kanalizacyjne rezygnuj z budowy
pompowni tradycyjnych. Mimo e
koszty budowy pompowni ze wstp-
n separacj cia staych przewy-
szaj koszty tradycyjnych obiektw
o 1,33 razy, to w trakcie eksplo-
Rys. 5
atacji zuycie energii w toczniach
jest znacznie mniejsze ni w prze- redni jednostkowy
wskanik energo-
pompowniach tradycyjnych. chonnoci analizo-
Zbada wynika, e koszt energii elek- wanych przepom-
trycznej to zaledwie 510% kosztw powni ciekw
cakowitych. Duy procent kosztw
stanowi konserwacja, naprawa oraz
remonty. W starszych, tradycyjnych aprzy uruchomieniu pompy cinienie zanieczyszczenia stae, ktre da-
pompowniach ciekw awarie najcz- porywa zgromadzone zanieczyszcze- lej transportowane s rurociga-
ciej spowodowane s zatykaniem nia stae do rurocigu tocznego. Nie mi tocznymi, jednak wykazuj one
si pomp. Aby wykluczy moliwo maj one bezporedniego kontaktu zwikszon awaryjno.
zablokowania pomp w wyniku nagro- z wirnikami pomp i s transporto-
madzenia cia staych midzy wirni- wane do systemu kanalizacyjnego. Literatura
kiem a obudow pompy, stosowane Natomiast w pompowniach trady- 1. P
N-EN 752-1:2000 Zewntrzne sys-
s pompy zduym wolnym przelotem cyjnych skratki s usuwane rcznie temy kanalizacyjne. Pojcia oglne ide-
umoliwiajce bezpieczne pompo- i wywoone w miejsca przeznaczo- finicje.
wanie ciekw. Z informacji zasig ne do ich magazynowania. PWiK . Piechurski, Prba energetycznej oce-
2. F
nitych w gminnym zakadzie wodo- w miecie B ma podpisane umowy ny pracy pompowni ciekw z wstp-
cigowym w A wynikao, e tocznie z firm, ktra zajmuje si utyliza- n separacj cia staych, INSTAL 2
pracujce na tym terenie dziaaj cj tych odpadw. Po zgromadzeniu (381)/2017.
obecnie bezawaryjnie. odpowiedniej objtoci s przekazy- 3. M
ateriay informacyjne firmy INSBUD 2,
Kolejnym problemem podczas eks- wane firmie posiadajcej stosowne Rybnik.
ploatacji przepompowni ciekw s uprawnienia do gospodarowania od- 4. h
ttp://www.pwpkatowice.pl
skratki. Wtoczniach cieki surowe padami. Niektre zprzedstawionych 5. http://www.promer.com.pl
dopywaj do separatora, gdzie na- przepompowni ciekw posiadaj 6. http:/www.hydro-vacum.pl
stpuje oddzielenie czci staych, pompy z wirnikami rozdrabniajcymi 7. http://www.ksb.pl
Rewolucja w zakresie odwadniania

poczenie zaworu zwrotnego z zaletami
przepompowni KESSEL Ecolift XL
W
wielu sytuacjach budowla- umoliwia istotne ograniczenie kosztw lanych moe bowiem zosta ustawione
nych, zarwno w budynkach konserwacji dziki mniejszemu eksplo- samodzielnie, zabudowane w betonie
przemysowych, jak i miesz- atacyjnemu zuyciu pomp. przy pomocy odpowiednich komponen-
kalnych, istnieje naturalny spadek do Przepompownia hybrydowa KESSEL tw systemowych bd w studzience
kanau. W celu zapobiegania przepy- Ecolift zapewnia wyszy poziom bez- na zewntrz budynku. Stosowanie prze-
wowi zwrotnemu wystarczyby w ta- pieczestwa take wprzypadku braku pompowni hybrydowej KESSEL Ecolift
kich przypadkach zawr przeciwzale- prdu, jako e wykorzystuje naturalny poza budynkiem to bez wtpienia same
wowy, jednak ze wzgldu na spenienie spadek do kanau, wic nie zagraaj zalety. Zwiksza komfort przebywania
wymogw norm musi zosta zastoso- jej przestoje w pracy pomp. Stanowi wbudynku dziki temu, e haas genero-
wana przepompownia ciekw. to ogromn zalet zwaszcza w bu- wany podczas ewentualnej pracy pompy
dynkach przemysowych, w ktrych nie niesie si po budynku, a dodatkowo
Przepompownia hybrydowa KESSEL brak odwadniania mgby spowodowa urzdzenie nie zajmuje cennej powierzch-
Ecolift jest innowacyjnym rozwiza- kosztowne przestoje w pracy przed- ni uytkowej. Dziki kompaktowoci oraz
niem czcym wsobie bezpieczestwo sibiorstwa. niewielkiej wadze poszczeglnych ele-
przepompowni ciekw z wydajnoci Dziki temu take uytkownicy nie s mentw studzienki mona atwo zabudo-
ioszczdnoci urzdze wykorzystuj- naraeni na stay i uciliwy haas, wa bez uycia cikiego sprztu.
cych naturalny spadek do kolektora. bowiem, mimo najbardziej zaawan- Stabilna konstrukcja sprawia take,
Klasyczna przepompownia nieustannie sowanych technik wykonania pomp, e studzienki s odporne na uderzenia
pompuje napywajce cieki, w zwizku ich napdy zawsze generuj odgo- i wrastanie korzeni oraz zapewniaj
zczym stale zuywa energi elektrycz- sy szczeglnie kopotliwe, gdy pompy trwa szczelno. Na polietylen ma-
n. Urzdzenie hybrydowe KESSEL dziaaj w trybie cigym. Urzdzenie teria, z ktrego s wykonane studnie
Ecolift wnormalnym trybie pracy wyko- KESSEL Ecolift pompuje tylko wtedy, KESSEL zapewnia 20 lat gwarancji.
rzystuje grawitacyjny spadek do kanau gdy jest to konieczne, minimalizujc ry- KESSEL Ecolift idealnie sprawdzi si
i dziaa bez wykorzystania energii elek- zyko haasu jedynie do sporadycznych take w budynkach przemysowych,
trycznej. Pompa zaczana jest tylko emisji. Tym samym wzrasta komfort poniewa jest w stanie toczy due
podczas przepywu zwrotnego, podczas przebywania wpomieszczeniach miesz- objtoci ciekw, funkcjonujc jako
ktrego 2 klapy zaworu automatycznie kalnych, biurowych, szpitalach czy do- urzdzenie dwupompowe. Jest take
blokuj napyw ciekw, chronic obiekt mach seniora. dostpny zpompami pracujcymi wtry-
przed zalaniem, a pompa toczy je do Urzdzenie KESSEL Ecolift jest nie tyl- bie cigym.
kolektora przez ptl przeciwzalewo- ko niezawodne, bezpieczne ioszczdne, Urzdzenie KESSEL Ecolift to innowacja
w. Pozwala to znacznie zaoszczdzi ale take charakteryzuje si rnorod- wzakresie poczenia zaworu zwrotnego
na kosztach energii zuywanej na sta- nymi moliwociami zabudowy zarwno zzaletami przepompowni ciekw. Jest
e przepompowywanie ciekw w kla- w nowych, jak i remontowanych budyn- idealnym, korzystnym kosztowo i jedy-
sycznych przepompowniach, a take kach. Wzalenoci od wymogw budow- nym na rynku rozwizaniem bezkosztowo
odprowadzajcym cieki przy naturalnym
spadku do kanau, ajednoczenie zapew-
niajcym bezpieczestwo ipen ochro-
n przed przepywem zwrotnym.
Kessel Sp. z o.o.

ul. Innowacyjna 2, Biskupice Podgrne
55-040 Kobierzyce
tel. 71 774 67 60
e-mail: kessel@kessel.pl
wrzesie 2017 [153] 91

Iniekcja Krystaliczna
Jak postpowa
po wykonaniu iniekcyjnej
izolacji przeciwwilgociowej?
W
ykonanie skutecznej wtrnej
izolacji przeciwwilgociowej,
np. w technologii Iniekcji
Krystalicznej, w zawilgoconych i za-
solonych murach obiektu budowlanego
zapobiega jego dalszej degradacji. Jest nia si. Na skutek swoich waciwoci murw, anawet, wrcz przeciwnie, za-
czynnoci podstawow wstrzymujc tynk wchania wilgo znajdujc si kada wykorzystanie cieczy kapilarnych
proces niszczenia substancji budowla- w murze, oddaje j do otoczenia pod do penetracji metod dyfuzyjn, a na-
nej przez wilgo. Umoliwia iczyni sen- postaci pary wodnej, jednoczenie stpnie krystalizacji uszczelniajcej
sownymi dalsze prace remontowe. magazynujc wsobie wpostaci skry- pory ikapilary materiau budowlanego.
Trzeba zaznaczy, e przed przyst- stalizowanej szkodliwe sole, aprzesu- Wefekcie jest otrzymywana skuteczna
pieniem do prac izolacyjnych naley wajc stref odparowania do wntrza iekologiczna izolacja przeciwwilgociowa
usun z zawilgoconych przegrd bu- tynku, nie dopuszcza do powstawania owielopokoleniowej trwaoci, spenia-
dowlanych stare wyprawy tynkarskie. wykwitw na powierzchni. Sole krysta- jca kryterium wodoszczelnoci, ga-
Dopiero wtedy mona wykona Iniekcj lizuj w porach tynku renowacyjnego, zoszczelnoci oraz izolacji elektrycznej.
Krystaliczn. Nastpnie naley wyko- nie powodujc widocznych uszko- Obecnie technologia Iniekcji Krysta-
czy ciany odpowiednimi materiaami. dze. Takie dziaanie trwa oczywicie licznej jest wdraana i rozwijana
Wymieniony wyej tok postpowania do momentu zapenienia porw przez przez spadkobiercw dr. in. Woj-
jest podyktowany potrzeb stwo- krysztay soli, przy czym przecitna ciecha Nawrota oraz wspautorw
rzenia waciwych warunkw dla wy- trwao tynku renowacyjnego jest rozwiza patentowych mgr. in.
schnicia przegrd budowlanych oraz kilkanacie razy dusza ni tradycyj- Macieja Nawrota iJarosawa Nawro-
zapewniania waciwej estetyki re- nego. Niezbdnym elementem wyko- ta wramach Autorskiego Parku Tech-
montowanego budynku. czenia jest take paroprzepuszczalna nologicznego. Wycznie mgr in. Ma-
Do wykoczenia cian powinno si farba, ktra nie bdzie blokowa odpa- ciej Nawrot i Jarosaw Nawrot, jako
uy tynkw renowacyjnych, ktre rowywania wilgoci. licencjodawcy, posiadaj uprawnienia
maj odpowiedni paroprzepuszczal- Mona zatem stwierdzi, e zastoso- do: udzielania praw licencyjnych iuy-
no oraz porowato zapewniajc wanie sensownych technicznie dziaa wania chronionego znaku towarowego
niezbdn pojemno na retencj soli osonowych pozwala na prawidowe Iniekcja Krystaliczna oraz dystrybucji
budowlanych rozpuszczonych w wo- osuszenie muru po wykonaniu izolacji materiaw iniekcyjnych zwizanych
dzie kapilarnej. Ponadto dziki war- przeciwwilgociowej. Przy czym wilgot- z t technologi. W przypadku wt-
stwie hydrofobowej zapewniaj efekt no rwnowagowa osignita przez pliwoci co do autoryzacji danej firmy
suchej ciany, nie dopuszczajc do przegrod budowaln prawidowo wy- wykonawczej naley zoy zapytanie
kondensacji wilgoci. koczon bdzie nisza ni wprzypad- do licencjodawcy.
Zastosowanie specjalistycznych wy- ku zastosowania nieodpowiednich ma-
praw zapobiega destrukcyjnemu dzia- teriaw. Co ma znaczenie ze wzgldu
aniu szkodliwych soli budowlanych. na termoizolacyjno murw.
Autorski Park Technologiczny
Dziaanie to polega na cyklicznych Technologia Iniekcji Krystalicznej jest
mgr in. Maciej NAWROT,
procesach hydratacji i krystalizacji, technologi opart na oryginalnej kon- Jarosaw NAWROT
inicjowanych wwyniku higroskopijnego cepcji autora, dr. in. Wojciecha Na- 05-082 Blizne aszczyskiego
pobierania wody zpowietrza. wrota, polegajcej na wykorzystaniu ul. Warszawska 26, 28
Istot systemu tynkw renowacyjnych tzw. mokrej cieki. Nie przewiduje tel. 601 32 82 33, 601 33 57 56
jest specyficzny sposb jego zachowa- wstpnego osuszania ani odsalania info@i-k.pl
technologie
Osuszanie murw
mgr in. Cezariusz Magott
mgr in. Maciej Rokiel
Wybr tylko jednego sposobu osuszania najczciej

nie zapewnia oczekiwanej skutecznoci.
W
oda zjednej strony jest nie- Wilgotno materiau to zawarto materiau na skutek sorpcji, kon-
zbdna do ycia na Ziemi, wody wmateriale bdca wynikiem za- densacji, chonnoci kapilarnej, opa-
z drugiej stanowi medium, rwno naturalnego stanu, jak idziaa- dw atmosferycznych, zalewania czy
przed ktrym czowiek musi si bro- nia czynnikw zewntrznych. Zjawisko wreszcie parcia hydrostatycznego
ni. Dla obiektw budowlanych jest zawilgocenia zwizane jest cile zbu- (rys. 1). Do tego kada zprzyczyn daje
ona czynnikiem powodujcym naj- dow materiaw porowatych. charakterystyczny obraz zawilgoce,
wicej zagroe, jest wszechobecna Jednak przyczyn zawilgocenia moe nie tylko na dugoci iwysokoci muru,
w ssiedztwie kadej budowli, wy- by kilka, woda moe si dosta do ale take wprzekroju (rys. 2).
stpuje w postaci opadw deszczu,
niegu, mgy, wody gruntowej itp.,
aobiekty, takie jak baseny, kanay, za-
pory, s wrcz przez cay czas swojej
eksploatacji naraone na wpyw wody
iwilgoci.
Osuszanie rzadko kiedy jest czynno-
ci, ktr si wykonuje woderwaniu
od innych czynnoci technologicz-
nych, najczciej jest to jeden zeta-
pw prac naprawczych, ktry bez-
wzgldnie musi by skoordynowany
zinnymi takimi pracami. Zagadnienia
zwizane zosuszaniem s skompliko-
wane, co wynika przede wszystkim ze
sposobu zachowania si materiaw
wobec wody iwilgoci oraz zprzyczyn
irde zawilgocenia.
Termin osuszanie budynkw po-
winien by rozumiany jako zesp
czynnoci technicznych i techno-
logicznych, powodujcych trwae
zmniejszenie poziomu zawilgocenia
cian (najczciej do poziomu 36%
wilgotnoci masowej), co umoliwia
prowadzenie dalszych prac budowla-
nych lub konserwatorskich, a po ich
wykonaniu zapewnia waciw eksplo-
atacj. Rys. 1 P
rzyczyny zawilgocenia muru
wrzesie 2017 [153] 93

technologie
Rys. 2 Obraz zawilgoce muru z rnych przyczyn
Wielko Wm zwana wilgotnoci Wmax = [(mn ms)/ms] x 100% Ze wzgldu na rda wnikania wody
masow [%] oznacza stosunek masy = [mwody/ms] x 100% (przyczyny zawilgocenia) wyrni
wody znajdujcej si w materiale do mona jeszcze higroskopijny ikapilar-
masy suchego materiau, co moe gdzie: Wmax maksymalna wilgotno ny stopie przesiknicia wilgoci.
by przedstawione nastpujco: masowa (wagowa) [%], mn masa Wykonanie niezbdnej diagnostyki
prbki w stanie nasycenia wod jest istotne ze wzgldu na koniecz-
Wm = [(mw ms)/ms] x 100% [kg, g], ms masa suchej prbki no okrelenia zarwno przyczyn
= [ mwody/ms] x 100% [kg, g], mwody masa wody znajdujcej zawilgocenia, jak i ocen stanu izo-
si wprbce [kg, g]. lacji wodochronnych budynku. Brak
gdzie: Wm wilgotno masowa [%], skutecznie dziaajcych hydroizolacji
mw masa prbki wilgotnej [kg, g], Jest to w zasadzie definicja nasi- wymusza wykonanie odpowiednich ro-
ms masa prbki po wysuszeniu do kliwoci, czyli parametru okrela- bt naprawczych, wprzeciwnym razie
staej masy [kg, g], mwody masa wody jcego ilo wody, ktr materia osuszanie nie bdzie skuteczne, moe
znajdujcej si wprbce [kg, g]. moe wchon i utrzyma. W prak- nawet doj do zintensyfikowania pro-
tyce stanowi maksymaln wilgotno cesw destrukcyjnych. Zdrugiej stro-
Niekiedy oznacza si wilgotno obj- materiau. ny wykonanie przepon w budynkach
tociow Wo, tzn. stosunek objtoci O tym, w jakim stanie wilgotnocio- jest jedn z metod zabezpieczania
wody znajdujcej si w materiale do wym jest dana przegroda, mwi jed- przeciwwilgociowego przegrd, a nie
objtoci materiau suchego. nak inny parametr stopie prze- metod, ktra spowoduje ich osusze-
Na skutek dugotrwaego zanurzenia siknicia wilgoci muru (zwany te nie. Zaprojektowanie tylko samej izo-
w wodzie lub przy dziaaniu cinienia stopniem zawilgocenia): lacji pomimo prawidowego wykonania
moe doj do sytuacji, e wszystkie tych izolacji moe, ale nie musi, dopro-
pory zostan wypenione wod. Ma- DFGcalk = (Wm/Wmax) x 100% wadzi do znacznego obnienia zawil-
teria znajduje si wwczas wstanie gocenia przegrd. ciany o znacznej
tzw. penego nasycenia wilgoci. Pa- gdzie: DFGcalk stopie przesiknicia gruboci, po wykonaniu wnich blokady
rametr ten wyraa si takim samym wilgoci, Wm wilgotno masowa poziomej, mog w sposb naturalny
wzorem jak wilgotno masowa, jed- prbki, Wmax wilgotno w stanie wysycha przez wiele lat.
nake dla prbki wstanie penego na- penego nasycenia wilgoci (maksy- Nasikliwo zanurzonego w wodzie
sycenia wod malna wilgotno masowa). muru zcegy wynosi dwadziecia kilka
technologie
procent (wilgotno suchego muru wodnej na powierzchni przegrody przegrody rwny najwikszej odlego-
nie przekracza zazwyczaj 35%), i w otaczajcym powietrzu. Dlatego ci, na ktrej musi si przemieszcza
oznacza to, e w metrze szecien- tak istotne jest wymuszenie ruchu po- wilgo zwntrza przegrody do jej po-
nym muru moe si znajdowa nawet wietrza przy osuszanej powierzchni za wierzchni (wprzypadku wysychania na
250350 l wody. Prba jej usunicia pomoc wentylatorw czy dmuchaw, obie strony przegrody rwny poowie
wnieprzemylany sposb moe mie a przede wszystkim przez wytworze- gruboci muru [cm]); a wspczyn-
przykre konsekwencje. Z kolei zasto- nie przecigu poprzez otwarcie okien nik przewodnoci wilgoci, zaleny od
sowanie nieadekwatnych metod moe i drzwi. Istotna jest take tempera- wasnoci materiau i stopnia zawil-
bardzo wyduy proces, a w skraj- tura otaczajcego powietrza. Przy gocenia [doba/cm2].
nym przypadku przynie wtpliwy sprzyjajcych warunkach etap ten Czas wysychania muru ogruboci p-
skutek. Dopiero te wartoci obrazuj trwa zazwyczaj 2030 dni. torej cegy to ok. 170 dni, natomiast
skal problemu. Czsto si zapomi- Kolejne etapy to konwekcyjno-dyfuzyj- takiego samego muru z ulobetonu
na, e skutkiem dziaania osuszaczy ny transport wilgoci. Ich celem jest ok. 680 dni. Poniewa wokresie let-
ma by osuszenie konstrukcji, a nie usunicie wody znajdujcej si wgbi nim spadek wilgotnoci muru wynosi
osuszenie samego powietrza, cho muru. Intensywno tych procesw ok. 1,5% miesicznie, a w okresie
powietrze stanowi czynnik osuszajcy zaley od szybkoci dostarczania wil- jesienno-zimowym proces osusza-
odbierajcy wod z zawilgoconej goci zwntrza muru, awic od geo- nia naturalnego praktycznie ustaje,
konstrukcji przez suche powietrze. metrii irozkadu porw (woda szybciej mona przyj, e doprowadzenie do
Dlatego dokumentacja zarwno ta odparowuje z materiaw o duych stanu powietrznosuchego przegrody
przygotowywana na etapie diagnostyki, rednicach kapilar, wprzypadku obec- ceramicznej ogruboci dwch cegie
jak ipowykonawcza powinna zawiera: noci mikroporw woda odparowuje to ok. 1000 dni.
ocen stanu technicznego, doty- wolniej) oraz oporw dyfuzyjnych po- Zakadajc pen sprawno izolacji
czc istnienia lub jakoci hydro szczeglnych warstw przegrody. przeciwwilgociowych dla pocztko-
izolacji; Traktowanie naturalnego wysychania wego zawilgocenia przegrody rzdu
ocen przegrd, uwzgldniajc ich jako pierwszego/pocztkowego spo- 2224% i wzgldnej wilgotnoci po-
geometri, stan techniczny, rodzaj sobu obniania wilgotnoci przegrd wietrza wewntrz pomieszcze piw-
materiaw, z jakich zostay wyko- ma sens wtedy, gdy dotyczy prze- nicznych wgranicach 7080%, mo-
nane, oraz stopie zawilgocenia; grd w budynkach popowodziowych, na zaryzykowa twierdzenie, e pene
dobr metody pozwalajcej na ito pod warunkiem sprawnych izolacji naturalne wysychanie cian do akcep-
trwae zmniejszenie zawilgocenia wodochronnych lub przy osuszaniu po towalnej wartoci (rzdu 4% wilgot-
wraz z podaniem zalece zrealizo- awariach wodocigowych oraz przy noci masowej) zajmie kilka lat.
wania prac towarzyszcych, takich wystpowaniu sprzyjajcych warun- Zpodanych powodw stosuje si osu-
jak: reprofilacja terenu, docieplenie kw atmosferycznych. szanie sztuczne. Do metod osuszania
cian, ewentualne wykonanie dre- Przybliony czas naturalnego susze- sztucznego zaliczy naley:
nau (jeeli istnieje konieczno ich nia mona okreli wzorem [4]: osuszanie kondensacyjne,
wykonania); osuszanie absorpcyjne,
przeprowadzenie pomiarw zawilgo- t = ax d2 metody zwykorzystaniem mikrofal,
cenia cian przed i po zakoczeniu osuszanie z wykorzystaniem gor-
prac oraz po upywie jednego roku, gdzie: t czas osuszania muru do cego powietrza (lub innego rda
anastpnie 23 lat. poziomu wilgotnoci rwnowagowej ciepa), np. promiennikw, piecw,
Najprostszym sposobem osuszania [doby]; d wymiar charakterystyczny nagrzewnic.
jest osuszanie naturalne. Mona wy-
rni kilka etapw naturalnego wysy- Tablica Warto przewodnoci wspczynnika przewodnoci wilgoci adla rnych materia-
chania [1], [4]. w ( wzgldna wilgotno powietrza)
Etap pierwszy polega na fizycznym od- a [doba/cm2]
Materia
parowaniu wilgoci zpowierzchni ciany t = 30C, = 50% t = 15C, = 70%
(wysychanie na powierzchni ciany). Cega ceramiczna 0,40 0,80
Jego intensywno zaley przede ulobeton 1,25 2,50
wszystkim od rnicy prnoci pary Zaprawa wapienna 0,25 0,75
wrzesie 2017 [153] 95

technologie
Kada zwymienionych metod cechuje w pojemniku, wymagajcym okreso- z przegrody przez suche powietrze
si swoj specyfik, zktrej wynikaj wego oprniania. Uzyskiwany w ten w kontakcie z wilgotnymi przegro-
jej wady iograniczenia. sposb spadek wilgotnoci wzgld- dami jest w stanie odebra z nich
Cech charakterystyczn osuszania nej powietrza przyspiesza parowanie nadmiern ilo wody, doprowadza-
kondensacyjnego jest wykorzystanie idyfuzj wilgoci zprzegrd. Osuszane jc do stanu tzw. wilgotnoci rwno-
zjawiska punktu rosy. W powietrzu powietrze kry w obiegu zamkni- wagi, zalenej od rodzaju materiau
zawsze si znajduje para wodna. Jed- tym. Parametry urzdzenia powin- przegrody, jednak zasada pracy agre-
nake jej ilo nie jest ograniczona, ny pozwoli na wymienienie w cigu gatu jest inna. Podstawowe czci
powietrze moe przyj tylko okre- godziny 3,54 objtoci powietrza agregatu osuszajcego to obrotowy
lon ilo pary wodnej (zalen od wpomieszczeniu. bben (rotor) z napdem, wentyla-
temperatury powietrza i spadajc Przed powrotem do pomieszczenia, tor, nagrzewnica i filtr. Osuszanie
wraz ze spadkiem temperatury). T z ktrego zostao zassane, wysu- wilgotnego powietrza nastpuje po
ilo okrela wzgldna wilgotno po- szone i schodzone powietrze zosta- przejciu przez rotor ze rodkiem ab-
wietrza, czyli wyraony wprocentach je ogrzane. Ciepe (o temperaturze sorbujcym wilgo zpowietrza (moe
iloraz znajdujcej si wchwili obecnej o ok. 380C wyszej ni w pomiesz- to by np. el silikonowy, chlorek litu
iloci pary wodnej do jej maksymalnej czeniu) i suche powietrze wymusza lub el krzemionkowy). Zasada dziaa-
wartoci. Jeeli dla tej samej zawar- intensywniejsze odparowanie wilgoci nia polega wic na pochanianiu wody
toci pary wodnej w powietrzu jego zprzegrody. z zasysanego powietrza i poprzez
temperatura bdzie si obnia, to Osuszacze kondensacyjne dziaaj doprowadzenie do tzw. pasau po-
wzgldna wilgotno bdzie wzra- skutecznie w do szerokim zakre- wietrznego utworzeniu dwch stref
sta. Wzrost wzgldnej wilgotnoci sie temperatur (od 0 do +400C), przy pracy w jednej nastpuje absorp-
nie bdzie trwa w nieskoczono, czym optymalne ich dziaanie zacho- cja wody w obracajcym si filtrze,
w pewnym momencie wzgldna wil- dzi w temperaturze 250C. Wydajno a w drugiej regeneracja i aktywne
gotno wyniesie 100%. Jest to urzdze jest wiksza w wyszych osuszanie powietrza.
tzw. punkt rosy, tzn. temperatura, temperaturach i przy wyszej wilgot- Budowa agregatu pozwala na znacz-
wktrej wilgotno wzgldna osiga noci wzgldnej powietrza wpomiesz- ne zwikszenie powierzchni kontaktu
100%. Wicej wody wpowietrzu nie czeniu (3090%), dlatego okna idrzwi wilgotnego powietrza z substancj
zmieci si, przy dalszym spadku powinny by zamknite. Ich dodatkow silnie higroskopijn. Osuszone po-
temperatury pojawi si kondensacja zalet jest relatywnie niskie zuycie wietrze wraca do pomieszczenia, aby
nadmiaru pary wodnej. energii oraz odporno na zanieczysz- ponownie si nasyci par wodn. Na-
Wilgotne powietrze z uszczelnione- czenia. Wad natomiast waga i go tomiast wilgo odebrana zosuszane-
go uprzednio pomieszczenia wysysa- no pracy. Sama metoda jest do ta- go powietrza jest odprowadzana na
ne jest przez wentylator ipodawane nia, jednak nie nadaje si do osuszenia zewntrz. Proces ma charakter cy-
do parownika. Nadmiar pary wodnej trudno dostpnych miejsc, takich jak kliczny a do osuszenia przegrd.
z powietrza zostaje zabrany w po- warstwy posadzki czy kanay. Jej zalet Wytworzone suche powietrze wkrt-
staci kondensatu (wody) do zainsta- jest natomiast zmniejszenie ryzyka po- kim czasie pozwala na stworzenie
lowanego zbiornika, umoliwiajcego jawienia si grzybw pleniowych. korzystnych warunkw, gwarantu-
odprowadzanie wody do kanalizacji. Osuszacze kondensacyjne maj funk- jcych pewne oraz szybkie suszenie
W tej metodzie osuszania wykorzy- cj automatycznego odszraniania, wybranych materiaw. Odpowiednie
stuje si opisane zjawisko kondensa- umoliwiajcego cakowicie sprawne przemieszczanie powietrza w lokalu
cji pary wodnej zawartej wpowietrzu dziaanie urzdze przy niskich tem- prowadzi do rwnomiernego ikontro-
wkontakcie zciaami otemperaturze peraturach. lowanego procesu suszenia.
niszej ni punkt rosy. Opisana metoda suy przede wszyst- W porwnaniu z osuszaczami kon-
Zasadniczym elementem osuszaczy kim do poprawiania mikroklimatu densacyjnymi metoda sorpcyjna daje
kondensacyjnych jest chodzony skra- wntrz (czsto stosowana jest war- najlepsze korzyci, gdy wilgotno
placz o duej powierzchni, na ktry chiwach) i porednio do osuszania wzgldna w pomieszczeniu spadnie
nadmuchiwane jest wilgotne powie- samych cian. poniej 30%. Okna i drzwi podczas
trze z osuszanego pomieszczenia. Osuszanie absorpcyjne take wyko- osuszania t metod powinny by
Skraplajca si woda gromadzi si rzystuje zjawisko odbierania wilgoci zamknite, osuszane pomieszczenie
technologie
powinno by uszczelnione przed do- generator mikrofalowy przystawiony jest w odpowiednio uksztatowan
pywem powietrza zzewntrz, dlate- do ciany, ktry emitujc pole o cz- anten tubow gwarantujc wyso-
go jeszcze lepsze wyniki si osiga, stotliwoci 2,45 GHz, wprawia wruch k sprawno emisji rozchodzenia si
gdy na powierzchni suszonych prze- podobn czstotliwoci czsteczki fal elektromagnetycznych wprzegro-
grd zamocuje si dodatkowo np. foli wody znajdujce si w murze. Rezul- dach murowych (rys. 4). Po nagrzaniu
PCW (tzw. foliowanie). Metoda moe tatem jest podniesienie si tempe- muru do odpowiedniej temperatury
by stosowana wniskich temperatu- ratury muru, jednak nie tylko na jego generatory si przestawia. Czynno-
rach. Sam osuszacz ma sta wydaj- powierzchni, lecz take w gbi. Efek- ci te powtarza si sukcesywnie do
no, jednak nie jest to tosame ze tem dziaania mikrofal jest powstanie momentu obnienia si zawilgocenia
skutecznoci metody niezalenie od w przegrodzie rozkadu temperatur przegrody do wymaganego stopnia.
warunkw termiczno-wilgotnocio- sprzyjajcego wypychaniu wody za- Osuszanie mikrofalowe wymaga od wy-
wych. Czas osuszania jest trudny wartej wkapilarach, rwnie wkierun- konawcy wysokiej kultury technicznej.
do okrelenia, zaley od wielu czynni- ku lica powierzchni nagrzewanej ciany. Bezkrytyczne stosowanie tej metody
kw. Sam osuszacz jest zwykle lej- Do zalet ww. metody zaliczy trzeba: moe prowadzi bowiem do uszko-
szy i cichszy ni kondensacyjny, jed- nieinwazyjno (nie ma potrzeby wy- dze osuszanej przegrody, dlatego
nak droszy w eksploatacji. Metoda konywania adnych dodatkowych czyn- stosowa j mog tylko odpowiednio
pozwala take na osuszenie trudno noci technologicznych, nie dochodzi przeszkolone osoby (firmy). Chodzi tu
dostpnych, zawilgoconych miejsc do uszkodzenia osuszanej przegrody); otemperatur cykle grzania wjed-
budynku. Zarwno cay lokal, jak ipo- szybko; nym miejscu musz by tak dobra-
szczeglne pomieszczenia mog by moliwo osuszania grubych mu- ne, aby nie powodowa przegrzania
uywane i zamieszkiwane podczas rw (nawet do 2,5 m gruboci); ciany czy podogi. W substancji bu-
procesu suszenia, co obnia dodat- denaturacja ycia biologicznego mo- dowlanej ciany (zaprawa) znajduje
kowo koszty ewentualnego przestoju gcego wystpowa w przegrodzie si take woda zwizana chemicznie.
lub wyczenia obiektu zdziaalnoci. (techniczne szkodniki drewna, grzy- Jej usunicie na skutek znacznego
Zupenie inaczej dziaa osuszanie mi- by) przez termiczne zniszczenie; zwikszenia temperatury prowadzi-
krofalowe. Wynika to przede wszyst- moliwo osuszenia trudno do- oby do dehydratacji, co w konse-
kim ze specyfiki zjawisk fizycznych stpnych, zawilgoconych miejsc kwencji grozioby utrat parametrw
wykorzystywanych w tej metodzie. budynku. wytrzymaociowych (podgrzewanie
Na rys. 3 pokazano zasad (specyfi- Generator mikrofalowy (fot.), sto- zapraw budowlanych do temperatury
k) tego procesu. Energi zapewnia sowany w tej metodzie, wyposaony wyszej ni 1200C powoduje ich de-
strukcj take na skutek utraty wody
zwizanej chemicznie). Dodatkowo
byoby to niebezpieczne ze wzgldu
na powstanie napre termicznych
Rys. 3 Specyfika procesu nagrzewania energi mikrofalow Fot. Generator mikrofalowy
wrzesie 2017 [153] 97

technologie
warstwy wewntrzne nagrzewaj si

szybciej do wyszej temperatury ni te
pooone w gbi i na zewntrz muru.
Wystpuje wic niekorzystny gradient
temperatury i cinienia pary wodnej,
skierowany od rodka na zewntrz prze-
grody. Wprzypadku murw grubych lub
o duym oporze dyfuzyjnym warstwy
zewntrznej tylko cz wilgoci wy-
parowuje z powierzchni wewntrznej
ciany do powietrza znajdujcego si
w pomieszczeniu. Dua cz wilgoci
transportowana jest z wewntrznych
warstw przypowierzchniowych w gb
muru. Wwyniku stosowania tej meto-
dy czsto zachodzi tylko pozorne osu-
szenie warstw muru pooonych przy
wewntrznej powierzchni ciany.
Po zakoczeniu procesu suszenia cz
wilgoci przetransportowana wczeniej
w gb muru wraca na powierzchni
Rys. 4 Rozchodzenie si mikrofal w przegrodzie murowej wewntrzn ciany w wyniku dziaania
si kapilarnych izmiany gradientu tem-
na styku zaprawy z ceg, powoduj- przy odpowiednim zaplanowaniu prac peratury. W celu zwikszenia efektu
cych przekroczenie ich parametrw na podstawie opracowanej przez spe- osuszania niektre firmy stosujce
wytrzymaociowych. Za bezpieczn cjalist technologii mona bardzo sku- nagrzewnice ogrzewaj powietrze do
naley uzna temperatur nieprze- tecznie wykorzystywa jej zalety. maksymalnej temperatury przez du-
kraczajc 80oC na licu przegrody; Osuszanie za pomoc nagrzewnic po- gi czas, w trakcie ktrego nastpuje
temperatur naley bezwzgldnie lega na ogrzaniu powietrza wewntrz rwnie nagrzanie murw. Po wy-
i regularnie kontrolowa pirometrem pomieszcze do temperatury kilkudzie- czeniu urzdze powietrze wewntrz
(termometrem bezkontaktowym). siciu stopni za pomoc nagrzewnic pomieszcze schadzane jest przez in-
Z podanych powodw zastosowanie elektrycznych, olejowych lub gazowych. tensywne wietrzenie. Wtym przypadku
metody wymaga opracowania projek- Nastpuje wwczas wzmoone odpa- nagrzany mur atwiej wysycha, gdy
tu wykonawczego. rowywanie wilgoci zwarstw powierzch- gradient temperatury i cinienia pary
Samodzielne zastosowanie metody niowych muru, a powstajc par wodnej zostaje skierowany od rod-
mikrofalowej jest moliwe, jednak duo wodn usuwa si zwntrza, stosujc ka muru do jego powierzchni. Dobrym
efektywniejsze jest poczenie jej zjed- naturalne wietrzenie lub wentylatory rozwizaniem diagnostycznym podczas
n z wczeniej opisywanych metod. mechaniczne. Mimo e moliwoci re- suszenia grubych murw jest czste
Generatory mikrofalowe wyprowadzaj gulacji temperaturowej nagrzewnic s przeprowadzanie wgbnego pomiaru
wod zawart wkapilarach wkierunku szerokie (temperatura wydmuchiwa- stopnia zawilgocenia przegrody.
lica przegrody. Jednoczesne zasto- nego powietrza moe by ustawiona Szczegln specyfik cechuje si osu-
sowanie np. osuszania sorpcyjnego wzakresie 50250C), zdowiadcze szanie przegrd drewnianych. Drew-
znacznie zwiksza szybko iskutecz- wynika, e podgrzewanie powietrza no jest materiaem anizotropowym
no osuszania. Metoda mikrofalowa w pomieszczeniach z wyprawami tyn- o zoonej budowie fizycznej i che-
jest szczeglnie polecana do wstp- karskimi do temperatury przekracza- micznej. Jego waciwoci znacznie
nego osuszania pasa muru przy wy- jcej 800C moe spowodowa zary- si rni w zalenoci od gatunku,
konywaniu wtrnej przepony poziomej sowania na tynkach. Ponadto tworz warunkw wzrostu, wilgotnoci i po-
(jest to zwykle jeden zpodstawowych si niesprzyjajce warunki do oddawa- oenia na pniu poszczeglnych ele-
etapw prac renowacyjnych), azatem nia wilgoci, gdy przypowierzchniowe mentw. Pod wpywem modyfikacji
technologie
warunkw zewntrznych zmienia si Przy osuszaniu obiektw drewnianych jest tylko przez dyfuzj pary wodnej.
przede wszystkim wilgotno drew- wykorzystuje si nastpujce urz- Zjawisko to zmniejsza szybko wysy-
na, a w efekcie jego wymiary. Wynika dzenia: osuszacze kondensacyjne iad- chania przegrody ze wzgldu na wpyw
to zjego kurczenia si lub pcznienia, sorpcyjne, nagrzewnice oraz tubowe oporu dyfuzyjnego warstw materiau.
na ktre wpyw ma gwnie budowa generatory mikrofalowe. Prace przy Przy nieumiejtnym wykonywaniu prac
mikroskopowa ibony komrkowe. Nie- drewnianych budynkach kumuluj wiele wduej czci osusza si powietrze at-
rwnomierna kurczliwo poszcze- skomplikowanych itrudnych do rozwi- mosferyczne. Zupenie inny mechanizm
glnych skadnikw anatomicznych zania kwestii technicznych. Naturalne wysychania przegrd wystpuje pod-
powoduje zmiany ocharakterze anizo- waciwoci drewna powoduj wiele czas stosowania metody mikrofalowej,
tropowym. Powstae w czasie wysy- zagroe dla konstrukcji. Dugotrwae szczeglnie efektywnej w poczeniu
chania drewna naprenia desorpcyjne oddziaywanie wilgoci skutkuje rwnie z absorpcyjnymi osuszaczami powie-
(skurczowe) skutkuj zmianami napr- zmian ksztatu iobjtoci elementw. trza. Jak ju wczeniej wspomniano,
e wewntrznych i pozostawiaj po Wprzegrodach pojawiaj si nastpnie osuszanie naturalne zawilgoconych
sobie trwae odksztacenia. Zjawisko oznaki korozji biologicznej najpierw przegrd (po poprawnie odtworzonych
to sprawia, e w wyniku ponownego grzyby pleniowe, a pniej domowe izolacjach) trwa nawet kilka lat. Dlate-
wzrostu wilgotnoci drewno wykazuje (waciwe). Problemem jest rwnie go wsytuacjach, wktrych wystpuje
mniejsze oznaki spcznienia. woda zalegajca wwarstwach izolacyj- konieczno przeprowadzenia krtko-
Podczas procesu suszenia wilgotno nych poziomych (izolacja podogi oraz terminowej realizacji prac w budynku
warstw przypowierzchniowych si ob- stropw). Ich konstrukcja zakada za- o duym zawilgoceniu cian, stosuje
nia poniej stanu penego nasycenia stosowanie folii izolacyjnej. Nie jest ona si metody czone. Naley podkreli,
wkien, wobec czego zaczynaj si jednak barier, ktra zapobiega prze- e wybr tylko jednego sposobu osu-
one kurczy inapotykaj opr warstw dostawaniu si wody do warstwy izo- szania najczciej nie zapewnia ocze-
wewntrznych o znacznie wikszej lacyjnej, ale jednoczenie uniemoliwia kiwanej skutecznoci. Zalecane jest
wilgotnoci. W wyniku tego procesu naturalne jej wyschnicie. zatem czenie dwch lub wielu, np. po
w warstwach przypowierzchniowych Nieinwazyjne metody osuszania prze- odtworzeniu blokad przeciwwilgocio-
pojawiaj si naprenia rozcigajce, grd i materiaw, oprcz stosowania wych osuszamy ciany generatorami
a w wewntrznych ciskajce. Pod- podczas tzw. mokrych robt budowla- mikrofalowymi, wyprowadzajc wilgo
czas dalszego suszenia wilgotno nych, mog by rwnie wykorzysty- zwntrza przegrody na jej lico, skd jej
warstw wewntrznych maleje iobser- wane w obiektach zalanych w wyniku nadmiar odbierany jest iusuwany poza
wujemy zmniejszanie si wartoci na- powodzi lub awarii instalacji. Naturalne budynek osuszaczami absorpcyjnymi
pre a do momentu, gdy warstwy suszenie budynkw oduej kubaturze, lub kondensacyjnymi.
te osign wymiar liniowy, taki jak a szczeglnie czci podpiwniczonej, Przy osuszaniu budynkw popowo-
przypowierzchniowe, wtedy nastpuje trwa bardzo dugo (nawet kilka lat) dziowych nie wolno pomija bardzo
cakowity zanik napre w elemen- i nie zawsze jest skuteczne. Dotyczy istotnych aspektw technologicznych.
cie. W celu zminimalizowania pkni to szczeglnie cian zdegradowanych Nie mona ogranicza si (po usuni-
zwizanych z desorpcj najlepsze re- wczeniejszym, dugotrwaym zawil- ciu wody) do wspomnianych zabiegw
zultaty mona uzyska, stosujc bar- goceniem, wynikajcym zbraku izolacji zwizanych z fizycznym osuszeniem
dzo agodne suszenie, czyli zachowujc przeciwwilgociowych. W takich przy- murw oraz napraw/odnowieniem/wy-
rnic psychometryczn rzdu 12C padkach konieczne jest czenie metod mian posadzek i odnowieniem cian.
oraz prdko powietrza 0,71,0 m/s. osuszania sztucznego. Metody osu- Domy popowodziowe to idealne warunki
Nie naley doprowadza do dobowego szania gorcym powietrzem, absorp- wilgotnociowe do powstawania mikro-
spadku wilgotnoci elementu o war- cyjne i kondensacyjne s pochodnymi organizmw, dowiadczenie pokazuje
to wiksz ni 2%. Waciwe jest osuszania naturalnego, wykorzystuj znaczne nasilenie si rozwoju grzy-
suszenie impulsowe, czyli zprzerwami, bowiem te same mechanizmy. Napoty- bw pleniowych, grzybw domowych,
gradient wilgoci z warstw wewntrz- kane s wic podobne problemy wraz bakterii oraz owadw technicznych
nych przemieszcza si wwczas ku zwysychaniem powierzchni ciany wy- szkodnikw drewna. Nie mona pomi-
warstwom przypowierzchniowym. Pro- stpuje przesuwanie si granicy strefy n rwnie dezynfekcji i dezynsekcji.
ces wysychania powinien by na bie- wilgoci wgb przegrody, zanika ww- Problemem bd przestrzenie zamkni-
co monitorowany. czas ruch kapilarny iwilgo oddawana te, takie jak ciany warstwowe czy
wrzesie 2017 [153] 99

technologie
stropy gstoebrowe typu Ackermann, Po wielu latach obserwacji mona za- Literatura
DZ czy Fert (z wypenieniem z pusta- uway pewne bdy powtarzajce . Wany, J. Kary, Ochrona budynkw
1. J
kw). Bezwzgldnie trzeba umoliwi si podczas procesu osuszania bu- przed korozj biologiczn, Arkady, War-
wypynicie wody z tych przestrzeni, dynkw. Nale do nich: szawa 2001.
np. wywiercajc otwory w spodzie lub n iewaciwy wybr metod osuszaj- 2. J . Kary, K. Kujawiski, Opnione
boku pustakw. W wielu przypadkach cych (nie mona oczekiwa, e przy w czasie skutki powodzi wystpujce
okrelenie sposobu postpowania trze- niesprawnych przeponach hydroizo- w starych budynkach, Ochrona przed
ba zostawi specjalicie (np. ciana lacyjnych osuszanie absorpcyjne lub korozj 5s/A/2004.
trjwarstwowa: cz nona, termo- kondensacyjne cian da podany 3. Z . Stramski, J. Kunert, Zabezpieczanie
izolacja, oblicwka). skutek); budynkw przed korozj biologiczn ze
Osobn, ale bardzo istotn kwesti w ykonywanie nowych tynkw oraz szczeglnym uwzgldnieniem obiektw
jest odpowied na pytanie, kiedy osu- powok malarskich na cianach, uszkodzonych wwyniku powodzi, PZiTB,
szanie naley zakoczy. Prace tyn- ktrych wilgotno jest jeszcze za o/Wrocaw 1997.
karskie i malarskie wymagaj podoa wysoka; 4. J. Kary (red.), Ochrona przed wilgoci
owilgotnoci maksymalnej 46%, inne niewaciwa kolejno prac realizo- i korozj biologiczn w budownictwie,
prace wykoczeniowe, np. ukadanie wanych podczas remontu (najpierw Grupa Medium, 2014.
pytek czy tapetowanie, 24%. Posadz- si ociepla przegrody, a nastpnie 5. C . Magott, M. Rokiel, Wpyw powodzi
ki zwykle si wykonuje, gdy wilgotno wykonuje zabezpieczenia przeciwwil- na budynek oraz stan jego przyziemii na
podkadw betonowych jest nie wysza gociowe); przykadzie budynkw wgrnym dorze-
ni 45%. Dla prac zwizanych z ma- brak skutecznej wentylacji pomiesz- czu Odry, Izolacje nr 6/2010.
teriaami gipsowymi wilgotno podoa cze oraz mikrowentylacji nowej 6. M . Rokiel, Hydroizolacje w budownic-
nie powinna przekracza 12%. szczelnej stolarki. twie. Wybrane zagadnienia w prakty-
ce, Dom Wydawniczy Medium, wyd. II,
2009.
krtko
Udoskonali podzielniki
Marginalizowanie znaczenia dokadnoci rejestracji przez
podzielniki kosztw ogrzewania skutkuje powszechnym stoso-
waniem podzielnikw, ktre bdnie rejestruj zuycie ciepa
przez grzejniki, co powoduje bdy wpodziale kosztw ogrze-
wania na uytkownikw lokali wbudownictwie wielorodzin-
nym iwielolokalowym.
WMinisterstwie Energii powoano Grup Robocz dla opra-
cowania propozycji zmian obowizujcych regulacji prawnych Robert Przybysz - Fotolia.com
wzakresie indywidualnego opomiarowania oraz rozliczania
kosztw ciepa. Wtrakcie pierwszego posiedzenia (luty br.)
praktycznie wszyscy czonkowie grupy wyrazili przewiad- Modernizacja instalacji grzewczej irejestrowanie tempe-
czenie, e podzielniki kosztw ogrzewania s jedynymi urz- ratury wlokalu dostosowanie wewntrznej instalacji c.o.
dzeniami, ktre umoliwiaj opomiarowanie ok. 7 mln lokali do moliwoci zastosowania podzielnikw elektronicznych
ztzw. pionowym rozprowadzeniem czynnika grzewczego is uwzgldnionych wkoncepcji I, ale zrwnoczesnym prowa-
alternatyw dla indywidualnego opomiarownia ciepa (dla po- dzeniem rejestracji temperatur wlokalu.
trzeb c.o.) zuyciem ciepomierzy. Dostosowanie podzielnikw zaostrzenie kryteriw stawia-
Propozycje dalszego funkcjonowania podzielnikowej metody nych podzielnikom kosztw ogrzewania, gdy obecne wyma-
indywidualnego opomiarowania sprowadzaj si do trzech gania okrelone wnormach nie gwarantuj dokadnej reje-
koncepcji: stracji zuycia ciepa oddawanego przez grzejnik.
Modernizacja instalacji grzewczej dostosowanie we- Koncepcja, ktra uzyska aprobat czonkw Grupy Roboczej,
wntrznej instalacji c.o. do moliwoci zastosowania po- zostanie przedoona do dalszego procedowania przez Sejm.
dzielnikw elektronicznych produkowanych wg istniejcych
Jerzy Materek
wymaga okrelonych wPN-EN 834.
Jak zaprojektowa strop zgodnie znorm

PN-B-02151-3:2015-10, ajak eby y imieszka komfortowo?
S
trop i posadzka to elementy bu- Jak izolacyjno ma strop? Jak mie
dynku, ktrych ze zaprojekto- powinien?
wanie prowadzi do dyskomfortu Na pewno jednym z najistotniejszych
uytkowego. Konstruktor skupia si na elementw jest rodzaj stropu. Zuwagi
wyborze rodzaju stropu, typu, decyduje na swoj relatywnie wysok mas, stro-
o nonoci, rozpitoci, ale czy kado- py monolityczne elbetowe uznaje si za
razowo zastanawia si nad akustyk najlepiej izolujce dwiki uderzeniowe.
projektowanego stropu? Co z komfor- Mona przyj uproszczenie, e im
tem uytkowym? mniejsza masa, tym gorsza izolacyj-
Przecitny mieszkaniec Europy spdza no stropu od dwikw materiao-
prawie 90% czasu wpomieszczeniach. wych. Stropy gstoebrowe, mimo e
Jak wane jest wic zapewnienie kom- ich grubo jest zdecydowanie wiksza
fortu ycia w budynku, a kady na co i wygldaj na masywne, s ju duo
dzie styka si z dyskomfortem wyni- gorszym rozwizaniem. Wypenienie
kajcym ze sabej izolacyjnoci tej prze- stropw gstoebrowych pustakami,
grody wmieszkaniu, hotelu czy firmie. z warstw nadbetonu skutkuje pozo-
Jednym zelementw, ktre wpywaj na stawieniem wrodku stropu pustych
ten odbir otoczenia, jest saba izolacyj- przestrzeni, dziaajcych akustycznie
no stropw od dwikw uderzenio- jak pudo rezonansowe. Tego typu stro-
wych. Dwiki uderzeniowe s wyjtkowo py czy stropy drewniane musz by szkolnych L`nw 58 dB, dla budyn-
trudne do wytumienia irozprzestrzenia- szczeglnie traktowane zpunktu widze- kw biurowych L`nw 58 dB.
j si wbudynku we wszystkich kierun- nia akustyki. Projektujc strop, zaleca Przyjmuje si, e warto parametru
kach poprzez materi, sztywne pocze- si sprawdzi dwa parametry: L`nw ok.40 dB to ju naprawd cicho.
nia, beton, stal czy szko. 1) L`nw wskanik waony znormali- Jak wspomniano powyej, stropy elbeto-
Jak wyglda typowy ukad warstw stro- zowanego poziomu uderzeniowego. we wykazuj si najlepsz izolacyjnoci
pu wmieszkaniach? Warto wskanika powinien poda od dwikw uderzeniowych. Przykado-
Panele czy pytki/Wylewka betonowa producent stropu. Mona przyj, wo, aby speni dla stropu elbetowego
56 cm/Folia ochronna, budowlana/Sty- e parametr ten okrela izolacyjno o gruboci 14 cm (Lnw = 77 dB) norm
ropian 45 cm, w ktrym prowadzone stropu w decybelach, w przypadku w zakresie izolacyjnoci stropu wyno-
s instalacje typu CO, prd, woda/Paro- gdybymy pozostawili go w budynku szc 56 dB, musimy zastosowa ukad,
izolacja/Strop waciwy w stanie surowym, goym. Dyspo- ktry w badaniu wg PN-EN ISO 717-2
nujc t wartoci oraz wskanikami osignie parametr poprawy izolacyjnoci
normatywnymi dla stropw, otrzy- stropu Lnw 21 dB (7756 dB). Aby
mujemy informacj, oile decybeli mu- uzyska ten parametr, naley wykona
simy wyizolowa strop, aby speni posadzki wformie pywajcej. Ucho ludz-
norm oraz oile naleaoby go popra- kie interpretuje rnic o 610 decybeli
wi, aby zapewni komfort uytkowa- jako dwukrotnie goniej/ciszej.
nia, bo, jak wiadomo, norma nie gwa-
rantuje jeszcze penego komfortu; Firma BSW stworzya gam produk-
2) norm PN-B-02151-3:2015-10, tw podjastrychowych o gruboci
odnajdujc informacj o minimalnym 517 mm, ktre gwarantuj bardzo wy-
parametrze L`nw, jaki naley speni sokie wspczynniki Lnw, zgodnie z ba-
dla stropw projektowanego obiektu daniami wg PN-EN ISO 717-2.
dla przykadu: dla budynkw miesz-
kalnych L`nw 55 dB, dla budynkw
Regupol Regupol Regupol Regupol Regupol Regufoam

comfort 5 comfort 8 sound 47 sound 12 sound 17 sound 10
Wspczynnik
tumienia dwikw Lw 20 dB Lw 26 dB Lw 22 dB Lw 35 dB Lw 26 dB Lw 34 dB
wg PN-EN ISO 717-2 BSW GmbH o/Polska
Grubo mm 5 8/4 8/4 8/17 8/17 8/17 Przemysaw Macioszek
Maksymalne
obcienie stae 500 kg/m 500 kg/m 3000 kg/m 3000 kg/m 5000 kg/m 2500 kg/m tel. +48 660 506 696
Sztywno s 15 s 15 s 47 s 12 s 17 s 10 biuro@regupol.pl
dynamiczna MN/m MN/m MN/m MN/m MN/m MN/m www.bsw-wibroakustyka.pl
wrzesie 2017 [153] 101

technologie
Wymagania dla cian dziaowych

mgr in. arch. Tomasz Rybarczyk
Zdjcia autora
cianom dziaowym przy projektowaniu i wykonawstwie

powica si niewiele uwagi. Najczciej ich znaczenie
mona dostrzec dopiero podczas uytkowania budynku.

ciany dziaowe s to ciany we- (tabl. 1). W ETAG 003 [3] do tych Dla uporzdkowania na podstawie
wntrzne dzielce przestrze, kategorii przyporzdkowano katego- [2], instrukcji ITB [4] oraz tradycji
oddzielajce pomieszczenia rie okrelajce sposb uytkowania mona zaproponowa ogranicze-
w obrbie jednego mieszkania, biura (tabl. 2). nie pojcia cian dziaowych do cian
itp. S elementami niekonstrukcyj-
Tabl. 1 K
ategorie uytkowania powierzchni wbudynkach wzalenoci od ich
nymi, nie przenosz obcie z kon-
przeznaczenia wedug [1]
strukcji budynku. Pomimo e nie peni
Kategoria Rodzaj pomieszcze lub powierzchni w budynku
istotnej funkcji wkonstrukcji budynku,
Pomieszczenia w budynkach i domach mieszkalnych, pokoje i sale
wymaga si, by speniay szereg kry- A
w szpitalach, pokoje w hotelach, kuchnie i toalety
teriw, anawet powinny mc przej
B Powierzchnie biurowe
obcienia, ktre mog si pojawi na
Pomieszczenia do zebra, zgromadze itp., w ktrych mog si gromadzi
etapie uytkowania budynku. C
ludzie (z wyczeniem A, B i D)
(od C1
Najczciej obecnie stosowane ma- C1: Powierzchnie ze stoami itd., np. powierzchnie w szkoach, kawiarniach,
do C5)
teriay na ciany dziaowe to bloczki restauracjach, stowkach, czytelniach, recepcjach
z betonu komrkowego, pustaki ce- D (D1, D2) Powierzchnie handlowe
ramiczne, bloczki silikatowe. Stoso- Pomieszczenia do przechowywania towarw
E (E1, E2)
(magazyny, biblioteki, uytkowanie przemysowe)
wane s rwnie wyroby w postaci
bloczkw gipsowych, jak rwnie cia-
ny zpyt gipsowo-kartonowych.
Tabl. 2 Z
wizek midzy kategoriami uytkowania powierzchni isposobem uytkowania [3]
Zakres stosowania ipodstawy Kategorie ze wzgldu na sposb uytkowania Kategorie uytkowania

powierzchni w budynkach ze
okrelania wymaga Kategoria Opis wzgldu na ich przeznaczenie
ciany dziaowe s projektowane
Strefy dostpne gwnie dla osb
i wykonywane we wszystkich ro- wykazujcych du dbao omienie;
dzajach budynkw. To sprawia, e I
mae ryzyko upadkw iniewaciwego
zakres wymaga, jakie mog by im uytkowania
A, B
stawiane, jest stosunkowo duy. Strefy dostpne gwnie dla osb
Zdarza si, e termin ciana dzia- wykazujcych umiarkowan dbao
II
omienie, rednie ryzyko wypadkw
owa jest uywany w odniesieniu do
iniewaciwego uytkowania
przegrd, ktre zca pewnoci nimi
Strefy atwo dostpne dla osb
nie s, przykadem moe by okrela- wykazujcych niewielk dbao omienie;
nie cian midzymieszkaniowych jako III C1C4, D, E
ryzyko wypadkw iniewaciwego
cian dziaowych. W PN-EN 1991- uytkowania
1-1 [1] okrelono kategorie uyt- Strefy iryzyko jak wkategoriach II iIII, A, B, C i E, gdzie ciana
kowania powierzchni w budynkach, IV wprzypadku uszkodzenia istnieje ryzyko dziaowa peni funkcj
upadku na podog niszego pitra przegrody
w zalenoci od ich przeznaczenia

technologie
speniajcych okrelone kryteria i za- nomiernie rozoone qk idodawany do Kryteria oceny odpornoci na uderze-
kres stosowania. Itak ciany dziaowe: obcie uytkowych stropu (tabl. nia ciaem mikkim-cikim wzakresie
stanowi wewntrzne ciany wype- 3). ciany dziaowe owikszej masie bezpieczestwa dla kadej zkategorii
niajce; powinny by projektowane zuwzgld- uytkowania:
wystpuj przewanie w pomiesz- nieniem ich pooenia i kierunku usy brak utraty stabilnoci konstrukcji
czeniach kategorii A, B oraz C1; tuowania oraz rodzaju stropu. (zawalenie si ciany),
nie peni adnych funkcji zwiza- brak wyrwania elementw ciany,
nych zbezpieczestwem konstrukcji Obcienia ciany dziaowej brak utraty funkcjonalnoci,
budynku (np. usztywniajcych); Winstrukcji [4] podano zasady przyj- maksymalne odksztacenie trwae
oznacza to, e podczas eksploatacji mowania obcie cian dziaowych: 5 mm,
budynku mog by rozebrane iusu- odporno na uderzenia (wzakresie maksymalne ugicie podczas ude-
nite lub te ustawione w innym bezpieczestwa iuytkowania), rzenia naley poda,
miejscu bez koniecznoci wzmac- odporno na oddziaywania statycz- systematycznie zmniejszajce si
niania konstrukcji budynku; ne (obcienia liniowe, powierzchnio- odksztacenie trwae,
dziel przestrze, oddzielaj po- we, mimorodowe iskupione). w przypadku uszkodzenia mo-
mieszczenia w obrbie jednego Na tej podstawie moliwa jest ocena liwo naprawy bez koniecznoci
mieszkania, biura itp.; techniczna rodzaju i technologii wy- przerywania eksploatacji,
maj zwykle grubo do 12 cm; konania cian dziaowych oraz okre- moliwe jest nadal otwieranie drzwi.
maj zwykle mas powierzchniow lenie, do jakiej kategorii uytkowania
nieprzekraczajc 100 kg/m2. mog zosta dopuszczone. Odporno na oddziaywania
W instrukcji ITB [4], opracowanej na statyczne
podstawie wytycznych do udzielania Odporno na uderzenia ciany dziaowe, mimo e nie przeno-
europejskich aprobat technicznych Zgodnie z [4] odporno na uderze- sz obcie z konstrukcji budynku,
ETAG 003 [3] wwersji z2005 r., po- nia rozpatrywana jest w zakresach to niekiedy powinny spenia odpo-
dane zostay szczegowe wymagania bezpieczestwa i uytkowania. Dla wiednie wymagania, by przenie ob-
ikryteria oceny bdce podstaw do kadego z tych zakresw w zaleno- cienia uytkowe, ktre mog si po-
udzielania europejskich lub krajowych ci od kategorii uytkowania powinny jawi wtrakcie uytkowania budynku.
aprobat technicznych dla lekkich nie- by spenione kryteria oceny stano-
nonych przegrd budowlanych. Win- wice podstaw do klasyfikacji cian. Obcienia liniowe
strukcji [4] zaznaczono, e moe by Wedug ETAG 003 [3 i 4] badania od- Wzalenoci od rodzaju ifunkcji po-
ona rwnie stosowana do ustalania pornoci na uderzenia powinny by mieszcze przylegajcych do ciany
obcie murowanych cian dzia- przeprowadzone zuyciem ciaa mik- powinna ona przenosi odpowiednie
owych wedug Eurokodu 6 [5, 6, 7, kiego-cikiego (50 kg) oraz twardego obcienia i odksztacenia. W PN-
8] i speniajcych wymagania PN-EN (0,5 kg lub 1 kg). Wprzypadku cian -EN 1991-1-1 [1] okrelono, e dla
1991-1-1 [1]. dziaowych murowanych wykonuje si powierzchni kategorii A, B oraz C1
tylko uderzenia ciaem mikkim-ci- wartoci charakterystyczne obcie-
Masa wasna ciany dziaowej kim. Miejsce uderzenia powinno si nia liniowego qk, przyoonego na wy-
Masa wasna ciany ma znaczny znajdowa w odlegoci 150 mm od sokoci cian dziaowych nie wyszej
wpyw na moliwo jej dowolnego ocienicy drzwi. Kryteria zostay ze- ni 1,2 m (od poziomu ruchu piesze-
ustawiania na stropie bez koniecz- stawione wtabl. 4. go), byy przyjmowane zprzedziau od
noci wykonania jego wzmocnienia.
Ma to istotne znaczenie w trakcie Tabl. 3 Obcienie rwnomiernie rozoone stropw od cianek dziaowych
uytkowania budynku, kiedy to cia- Masa wasna ciany dziaowej Obcienie rwnomiernie rozoone qk
ny dziaowe s czsto wielokrotnie [kN/m] [kN/m2]
wyburzane i ponownie wykonywane 1,0 0,50
w nowych miejscach. Norma PN-EN > 1,0 oraz 2,0 0,80
1991-1-1 [1] zaleca, aby ciar wa- > 2,0 oraz 3,0 1,20
sny przestawnych cian dziaowych > 3,0
Naley projektowa z uwzgldnieniem
by uwzgldniany jako obcienie rw- pooenia i kierunku usytuowania ciany
wrzesie 2017 [153] 103

technologie
Tabl. 4 O
dporno na uderzenia. Zestawienie wymaga dla cian dziaowych murowanych
Liczba uderze ciaem
Wysoko mikkim-cikim
Kategoria w stosunku /energia uderzenia [Nm]
Opis
uytkowania do poziomu Wymagania w zakresie:
ruchu pieszego
bezpieczestwa uytkowania
Strefy dostpne gwnie dla osb wykazujcych
I du dbao omienie; 1/100 3/60
mae ryzyko niewaciwego uytkowania
II umiarkowan dbao omienie; 1/200 3/120
rednie ryzyko wypadkw iniewaciwego uytkowania
1,5 m
III niewielk dbao omienie; 1/300 3/120
ryzyko wypadkw iniewaciwego uytkowania
a Strefy iryzyko jak dla kategorii III; wprzypadku uszkodzenia 1/400
IV istnieje ryzyko upadku na podog zniszego pitra 3/120
b (b dotyczy cian dziaowych oszczeglnym przeznaczeniu) 1/500
0,2 do 1,0 kN/m, przy czym zalecana Obcienia punktowe Waciwoci odksztaceniowe
warto to 0,5 kN/m. Obcienia punktowe odwzorowuj Wnormie PN-EN 1996-1-1 [5] okre-
Wtabl. 5 przyporzdkowano zgodnie miejsca zamocowania kokw do za- lono przedziay zmian wartoci wa-
z[1] oraz na podstawie [4] wartoci wieszania niewielkich przedmiotw ciwoci odksztaceniowych muru:
obcie liniowych do kategorii po- (np. obrazw). Obcienia punktowe kocow warto wspczynnika pe-
wierzchni. mog by prostopade i rwnolege zania, dugotrwa rozszerzalno
do powierzchni ciany. Wartoci tych pod wpywem wilgoci lub skurcz oraz
Obcienia powierzchniowe obcie wynosz: 100 N (wkierunku wspczynnik liniowej odksztacalnoci
Wartoci obcienia rwnomier- prostopadym) oraz 250 N (wkierun- termicznej. W przypadku cian dzia-
nie rozoonego nie s bezporednio ku rwnolegym). Obcienia nie wy- owych najistotniejsza jest warto
zwizane zkategoriami pomieszcze. stpuj rwnoczenie. skurczu. Na podstawie dowiadcze
Odnosz si do lokalizacji obiektu,
wktrym bd si znajdowa ciany.
Wartoci te powinny by wyznacza-
Tabl. 5 Wartoci charakterystyczne obcie liniowych cian dziaowych iograniczajcych
ne jako cinienie wiatru dziaajce na przyporzdkowane do kategorii powierzchni wbudynkach [1, 4]
powierzchnie wewntrzne, zgodnie
Charakterystyczne obcienie Przedzia wartoci obcie qk
zPN-EN 1991-4 [11]. Kategoria
liniowe qk wedug [4] i zalecane w [1] wedug [1]
powierzchni
[kN/m] [kN/m]
Obcienia mimorodowe A, B i C1 0,5 0,2 oraz 1,0
Pionowe obcienia mimorodowe kla- C2 do C4 i D 1,0 0,8 oraz 1,0
syfikuje si wdwch zakresach: C5 3,0 3,0 oraz 5,0
cikie przedmioty (np. pki, umy- E 2,0 0,8 oraz 2,0
walki imae regay),
bardzo cikie przedmioty (zbiorniki,
due regay itp.). Tabl. 6 Wartoci obcie mimorodowych [3]
Wysoko zawieszania cikich Klasa Warto obcienia
Rodzaj sprawdzenia
obcienia mimorodowego [N]
przedmiotw (wyposaenie azienki,
a 500
kotowni, kuchni itp.) naley okrela Uytkowalno
b 2 000
na podstawie odpowiednich warunkw
technicznych. Wartoci obcie ze- a 1 000
Nono
stawiono wtabl. 6. b 4 000

technologie
Tabl. 7 Wymagane klasy odpornoci ogniowej dla cian wewntrznych niebdcych czci gwnej konstrukcji nonej wzalenoci od
klasy poarowej budynkw [9]
Budynek
Klasa odpornoci Wymagana klasa odpornoci ogniowej
biurowy mieszkalny
poarowej cian wewntrznych niebdcych czci
(kategoria zagroenia ludzi (kategoria zagroenia ludzi
budynku gwnej konstrukcji nonej budynku
ZL III) ZL IV)
wysokociowy (-) A EI 60
wysoki i redniowysoki wysokociowy i wysoki B EI 30
niski redniowysoki C EI 15
(-) niski D (-)
(-) (-) E (-)
ibada [12] mona okreli, e war- cian dziaowych, ktre s najczciej dy pomieszcze iwejcia do nich, aby
to skurczu zwizanego z wysy- wykonywane wzamknitych pomiesz- w maksymalnym stopniu ograniczy
chaniem elementw murowych sto- czeniach, wktrych moliwo szyb- przenoszenie dwikw drogami po-
sowanych w cianach dziaowych na kiego wysychania jest bardzo ograni- rednimi.
cienkich spoinach nie powinna prze- czona. Szczeglne znaczenie ma to Wymagania izolacyjnoci akustycznej
kracza 0,25 mm/m. w przypadku remontw i przebudw przegrd w budynkach okrelone s
wistniejcych ju pomieszczeniach. wnormie PN-B-02151-3 [10]. Wnor-
Bezpieczestwo poarowe mie tej zestawiono wymagania doty-
Zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Ochrona przed haasem czce cian dziaowych w budynkach
Infrastruktury [9] ciany wewntrzne ciany dziaowe w obrbie jednego mieszkalnych (tabl. 8).
niebdce czci gwnej konstrukcji mieszkania czy te w budynku jed-
nonej, wzalenoci od klasy poaro- norodzinnym rozdzielaj pomiesz- Izolacyjno cieplna
wej budynku, powinny spenia wyma- czenia pod wzgldem uytkowym, ciany dziaowe znajduj si przewa-
gania podane wtabl. 7. ale ich wpyw na skuteczn ochron nie wobrbie jednego mieszkania czy
Z rozporzdzenia wynika, e przy przed haasem midzy rozdzielanymi te innego rodzaju przestrzeni w bu-
spenieniu odpowiednich warunkw pomieszczeniami jest bardzo ograni- dynku, wktrej wszystkie pomieszcze-
wymagania te mog by ojedn klas czony. Wynika to gwnie ze znacznie nia s ogrzewane. Jednak jeeli cia-
obnione i e nie dotycz np. budyn- sabszej izolacyjnoci akustycznej na dziaowa oddziela pomieszczenie
kw mieszkalnych jednorodzinnych. drzwi wewntrznych stosowanych ogrzewane (na przykad pokj na pod-
Szczegowe wymagania dla wszyst- w mieszkaniach. W tej sytuacji wraz daszu) od pomieszczenia nieogrzewa-
kich rodzajw budynkw podane s ze wzrostem parametrw akustycznego (na przykad nieogrzewana cz
wrozporzdzeniu [9]. nych samej ciany powinno si rw- poddasza), to powinna ona zgodnie
nie stosowa drzwi opodwyszonych z rozporzdzeniem [9] spenia wy-
Higiena izdrowie parametrach akustycznych. Jedno- magania ochronny cieplnej. ciany
Materiay, z ktrych wykonuje si czenie naley tak projektowa uka- wewntrzne midzy pomieszczeniami,
ciany dziaowe, powinny by odporne
lub uodpornione na zagrzybienie bd
Tabl. 8 Wymagana izolacyjno akustyczna RA1R dla cian dziaowych [10]
inne formy biodegradacji. Naley si
Minimalna wymagana
ztym liczy, e wtrakcie uytkowa- Rodzaj budynku Funkcje pomieszcze
izolacyjno akustyczna RA1R
nia wpomieszczeniach wilgotnych (a- mieszkalnego rozdzielonych przegrod
[dB]
zienki, pralnie, kuchnie) ciany mog ciana bez drzwi oddzielajca
by naraone na zawilgocenie. Pod pokj od pomieszczenia 38
tym wzgldem korzystniejsze s takie sanitarnego
Wielorodzinny
technologie wykonywania, ktre nie ciana bez drzwi oddzielajca
i jednorodzinny
wymagaj duych iloci wody, a p- poszczeglne pomieszczenia
35
niej odpowiedniego czasu do jej usu- wmieszkaniu, zwyjtkiem cian
wymienionych wwierszu wyej
nicia. Jest to wane w przypadku
wrzesie 2017 [153] 105

technologie
Fot. ciany dziaowe w budowie

i po wykoczeniu
dla ktrych rnica temperatur ti

8oC, powinny si charakteryzowa
wspczynnikiem przenikania ciepa
Uc 1,00 [W/(m2K)].
Wymagania sztywnoci
Jeli ciany dziaowe s murowane,
to wymiary cian powinny by ogra-
niczone do takich, ktre zapewni jej
odpowiedni sztywno. Wedug Euro-
kodu 6 [5] ciany wypeniajce musz
spenia kryteria minimalnej sztywno-
ci i nonoci. Kryterium sztywnoci
wyraa si smukoci ciany: h/t. ni, w zalenoci od ich gruboci i ze Reasumujc, cian dziaowych mu-
Oglnie si przyjmuje warunek smu- wzgldu na stany graniczne uytko- rowanych nie powinno si wykony-
koci, ktry nie powinien by wikszy walnoci. Zacznik ten dotyczy jednak wa ogruboci mniejszej ni 10 cm,
ni 30 (czyli np. dla ciany ogruboci cian ogruboci nie mniejszej ni 100 by mc skorzysta z wytycznych
10 cm wysoko nie powinna by wik- mm. Dla ciany podpartej gr idoem zawartych w wymienionej normie.
sza ni 30 x 10 cm = 300 cm). Jest smuko nie powinna przekracza 30 Jeli nie ma moliwoci zapewnienia
to dodatkowo uzalenione od warun- (h/t 30). ciany usztywnione dodat- sztywnoci ze wzgldu na to, e wy-
kw podparcia ciany. Stateczno kowo na jednej lub dwch krawdziach miary ciany s zbyt due lub ciany
cian dziaowych uzyskuje si przez ich bocznych oraz ciany usztywnione na s zbyt cienkie, to mona stosowa
podparcie na krawdzi dolnej oraz na dwch krawdziach bocznych ze swo- usztywnienia w postaci wiecw
krawdzi grnej, grnej ijednej bocz- bodn krawdzi grn mona realizo- i supw elbetowych. Zwraca si
nej lub wszystkich pozostaych kraw- wa o wysokociach wikszych, przy uwag jeszcze na jedn kwesti, kt-
dziach (boczne igrna). Wzaczniku ktrych h/t 30. Dopuszczalna wyso- ra jest zwizana z gruboci cian.
F do normy PN-EN 1996-1-1 podane ko ciany uzaleniona jest wwczas ciany powinny mie tak grubo,
zostay ograniczenia wymiarw (wy- dodatkowo od jej dugoci. Graniczne aby mona byo je normalnie uytko-
sokoci i dugoci) cian obcionych gruboci cian mona odczyta zno- wa, wieszajc na nich szafki, pki
prostopadle do swojej powierzch- mogramw zawartych wnormie [5]. lub inne elementy.

technologie
Inne istotne cechy ley jeszcze zaliczy ich ciar wa- . Piekarczyk, Lekkie nienone prze-
4. A
W przypadku cian dziaowych sny. Jeeli ciar ciany przekracza grody budowlane. Wymagania i cechy
szczeglnie istotna jest moliwo 3,0 kN/m, to jej pooenie i kierunek wytrzymaociowe, instrukcja ITB
ich demontau i usunicia lub te usytuowania musz by dokadnie nr 470/2012, ITB, Warszawa 2012.
ustawienia winnym miejscu bez oba- okrelone, aewentualne przestawia- 5. P
N-EN 1996-1-1+A1:2013-05P Eu-
wy obezpieczestwo konstrukcji bu- nie wymaga kadorazowego zaanga- rokod 6: Projektowanie konstrukcji
dynku. Pomimo swej nieistotnej roli owania projektanta. Dlatego trudno murowych, Cz 1-1: Reguy oglne
w konstrukcji budynku ciany dzia- jest takie cikie ciany zaliczy do dla zbrojonych i niezbrojonych kon-
owe mog by poddane rnego ro- cian dziaowych. strukcji murowych.
dzaju obcieniem ioddziaywaniom, Uytkownicy mieszka s przyzwy- 6. P
N-EN 1996-1-2:2010/AC:2011P
a take w okrelonych przypadkach czajeni do mocowania na cianach Eurokod 6: Projektowanie konstrukcji
musz speni inne wymagania. Za- znacznych, nietypowych obcie, murowych, Cz 1-2: Reguy oglne.
kres tych wymaga zwizany jest zdarza si, e ciany s ustawiane Projektowanie zuwagi na warunki po-
kategori czy te klas budynku oraz na rodku pomieszcze imaj due arowe.
funkcj i lokalizacj ciany dziao- otwory. Czsto si prbuje wcien- 7. P
N-EN 1996-2:2010P Eurokod 6:
wej. Czsto te wymagania wynikaj kich cianach ukry instalacje, co Projektowanie konstrukcji murowych,
nie tylko z odpowiednich przepisw, wie si z koniecznoci wykona- Cz 2: Wymagania projektowe, do-
norm czy wytycznych, ale rwnie nia bruzd. Przy spenianiu wyma- br materiaw iwykonanie murw.
ztradycji izwyczajw wdanym miej- ga ochrony poarowej czy ochrony 8. P
N-EN 1996-3:2010P Eurokod 6:
scu stosowania, czyli oczekiwa in- przed haasem bardzo istotne jest Projektowanie konstrukcji murowych,
westorw iuytkownikw. prawidowe wykonanie uszczelnie- Cz 3: Uproszczone metody oblicza-
Niezalenie od przeznaczenia i poo- nia szczeliny podstropowej. W ta- nia murowych konstrukcji niezbrojonych.
enia wszystkie ciany wbudynku po- kich przypadkach konieczne jest 9. R
ozporzdzenie Ministra Transportu,
winny by zawsze wykonane zgodnie zaangaowanie odpowiedniego spe- Budownictwa i Gospodarki Morskiej
ze sztuk budowlan i wymaganiami cjalisty konstruktora czy akustyka zdnia 5 lipca 2013r. zmieniajce roz-
odpowiednich norm. Powinny spenia, budowlanego. porzdzenie wsprawie warunkw tech-
tak jak inne elementy budynku, nie tylko Niezalenie od tego, jakie wymaga- nicznych, jakim powinny odpowiada bu-
wymagania bezpieczestwa konstruk- nia wynikaj iobowizuj na podsta- dynki iich usytuowanie, Dz.U. z 2013 r.
cji, ale rwnie wszystkie pozostae wie odpowiednich aktw prawnych, poz. 926.
wynikajce zwymaga podstawowych. wprzypadku cian dziaowych szcze- 10. P N-B-02151-3:2015-10 Akustyka
glnie wane jest uzgodnienie osta- budowlana. Ochrona przed haasem
Podsumowanie tecznych wymaga midzy inwesto- wbudynkach. Izolacyjno akustyczna
ciany dziaowe s tymi elementami rem iprojektantem. przegrd w budynkach oraz izolacyj-
budynku, ktre nie maj wpywu na no akustyczna elementw budowla-
bezpieczestwo konstrukcji. Z tego Literatura nych. Wymagania.
powodu przy projektowaniu i wyko- 1. PN-EN 1991-1-1:2004/AC:2009P 11. P N-EN 1991-1-4:2008 Eurokod 1:
nawstwie powica si im bardzo Eurokod 1: Oddziaywania na konstruk- Oddziaywania na konstrukcje. Cz
niewiele czasu i uwagi. Najczciej cje, Cz 1-1: Oddziaywania oglne. 1-4: Oddziaywania oglne. Oddziay-
ich znaczenie mona dostrzec do- Ciar objtociowy, ciar wasny, ob- wania wiatru.
piero podczas uytkowania budynku. cienia uytkowe wbudynkach, rozdz. 12. W . Brameshuber, P. Schubert,
Sprawiaj wwczas uytkownikom ciany dziaowe. Wymagania i kryteria U. Schmidt, J. Hannawald, Rifreie
problemy zwizane gwnie z ich oceny, L. Misiewicz, T. Rybarczyk. Wandlnge von Porenbeton-Maure-
rysoodpornoci i sztywnoci. 2.
ciany wypeniajce, Akademia Solbet, werk, Mauerwerk vol. 10, nr 4,
Dodatkowo, szczeglnie w nowych 2014. 2006.
budynkach wielorodzinnych, zmiana TAG 003 Guideline for European
3. E 13. . Drobiec, R. Jasiski, A. Piekar-
aranacji mieszka powoduje zmian Technical Approval for internal parti- czyk, Konstrukcje murowe wedug
lokalizacji nawet 50% cian dziao- ton kits for use as non-losdbearing Eurokodu 6 i norm zwizanych, tom
wych. Dlatego do najwaniejszych walls (Zestawy wyrobw do wykony- 13, Wydawnictwo PWN, Warszawa
kryteriw oceny ich przydatnoci na- wania cian dziaowych), EOTA, 2012. 2013, 2014, 2017.
wrzesie 2017 [153] 107

technologie
Metoda WSM sekcjonowanie sieci

napowietrznej SN. Efektywne zmniejszenie
wskanika SAIDI
in. Stefan Waszak
wieloletni pracownik
sub eksploatacyjnych energetyki W celu uzyskania przerwy w obwodzie wpina si
czasowo w lini separator izolacyjny, w ktrego ramk
mocuje si jednostronnie rozczony zacisk mostka.
S
kutecznym sposobem ograni- Szczegy opracowania Na wybranym stanowisku w czasie
czenia liczby wyczanych od- Warunki umoliwiajce realizacj po- najbliszego planowanego wyczenia
biorcw przy pracach w sieci mysu: odcinka linii konieczna jest przebudo-
SN moe by wykorzystanie do sek- U miejtnoci monterw posugiwa- wa mostkw, tak by zostay wyposa-
cjonowania linii istniejcych w niej nia si drkami izolowanymi. one jednostronnie w rozczalny za-
mostkw. Jest to jednak uciliwe Regulacje prawne zawarte w rozpo- cisk prdowy manipulowany drkiem
oraz bardzo czasochonne; wymaga rzdzeniu Ministra Gospodarki z 28 od dou. Adaptowanie stanowiska
kadorazowo obustronnego ich uzie- marca 2013 r. wsprawie BHP przy trwa do dwch godzin. Jeeli koniecz-
miania, pojedyncza czynno trwa urzdzeniach elektroenergetycznych ny dla pracy gwnej czas wyczenia
ponad dwie godziny. (Dz.U. z 2013 r. poz. 492) oraz In- przekracza 34 godziny, po adaptacji
strukcje (np. IOBP przy urzdzeniach stanowiska mostki mog pozosta
Idea wENEA Operator z3 wrzenia 2013 r. rozpite (zaciski wpite wramki sepa-
Projekt autorski Sekcjonowanie sie- pkt 3.2.1), ktre pozwalaj na: ratorw WSM), odcinek sieci, na kt-
ci napowietrznej SN Metoda WSM p race wpobliu napicia pod wa- rym nie s prowadzone prace, zostaje
z uyciem rozczalnych drkiem runkiem pisemnego polecenia na zaczony pod napicie. Po zakocze-
zaciskw oraz separatorw zosta prac, niu pracy mostki zostan zapite.
zgoszony w Urzdzie Patentowym stosowanie trybu odlego W efekcie moliwe jest ograniczenie
RP (W.124902 z 13.01.2016 r). kontrolowana (wg IOBP 2.10.2) nawet o 20%. wskanika SAIDI (Sys-
Sedno nowatorskiego pomysu tkwi wpracy podnonikw koszowych. tem Average Interruption Duration
w wyposaeniu mostka w rozczal- Dostpno rynku odpowiedniego Index) wskanik przecitnego syste-
ny zacisk manipulowany z odlego- sprztu, narzdzi imateriaw. mowego czasu trwania przerwy dugiej
ci drkiem izolacyjnym od dou. Adaptacja istniejcych mostkw wdostawach energii elektrycznej.
W celu uzyskania efektu widocznej Stanowiska podlegaj indywidual- Separator izolacyjny WSM
przerwy w obwodzie, wymaganej innej adaptacji zgodnie z opracowan Separator izolacyjny, tzw. wiszcy
strukcj organizacji bezpiecznej pra- dla kadego typu linii dokumentacj. separator mostka WSM, skada si
cy, przewiduje si wpicie wmostek Dotyczy to istniejcych w kraju linii z: zacisku, wieszaka, izolatora kompo-
linii separatora izolacyjnego, w kt- napowietrznych SN w ukadzie prze- zytowego iramki stykowej.
rego ramk wpinany jest rozczalny wodw: trjktnym, paskim z prze- Realizacja rozpinania-zapinania
zacisk. Procedura rozczenia-po- wodami goymi lub preizolowanymi, mostkw
czenia trzech faz trwa kilka minut. stanowisk odporowych, rozganych Na adaptowanym stanowisku most-
Odcinek, na ktrym nie bd prowa- i odporowo-rozganych. Zaprojek- kowym, przy uyciu dedykowanego
dzone prace, zaczymy pod napicie towano rwnie moliwo adaptacji drka izolacyjnego isprztu ochron-
i dziki temu zasilimy przyczonych prawie kadego stanowiska przeloto- nego, w trwajcej kilkanacie minut
do niego odbiorcw. wego na mostkowe. przerwie beznapiciowej nastpuje

technologie
rozczanie zaciskw mostkw i wpi-

nane s wobwd czasowo instalowa-
ne separatory izolacyjne WSM, dziki
czemu dzielimy lini na mniejsze od-
cinki. Powrt do stanu poprzedniego
przebiega wodwrotnej kolejnoci.
Rekomendacja stosowania
Opisywana metoda moe by stoso-
wana powszechnie w sieci dystrybu-
torw energii. Adaptowanie stano-
wisk do rozpinania mostkw naley
realizowa perspektywicznie w ra-
mach prowadzonych wsieci prac, gdy
przerwa w zasilaniu przekracza trzy
godziny, uzyskuje si ograniczenie
liczby wyczanych klientw i wska-
nika SAIDI. Kade kolejne uycie go-
towego mostka skuteczniej zmniejsza Fot. 1 S up OA wg LSN, ukad trjktny po adaptacji w stanie mostki rozpite, separatory
wskanik SAIDI o7090%. Koszt ada- WSM wpite
ptowania stanowiska z istniejcymi
mostkami zawiera si w granicach
8001000 z, adaptacja stanowiska
przelotowego kosztuje ok. 2000 z.
Cechy unikalne iinnowacyjne

Zaproponowano szersze wykorzy-
stanie zaciskw rozczalnych dr-
kiem oraz wynikajce ztego korzyci.
Pierwszy raz dla stworzenia widocznej
przerwy wobwodzie zastosowano wpi-
nanie wmostek separatora izolacyjne-
go WSM, realizowane zdalnie drkiem
dielektrycznym, bez uziemiania linii.
Wprzypadku przepywu przez mostek
tylko prdu adowania linii moliwe
jest manipulowanie zaciskiem bez po-
zbawiania linii napicia.
Zastosowanie przedstawionego roz-
wizania daje moliwo taniego Fot. 2 S up P wg LSN, ukad paski po adaptacji w stanie mostki zapite
utworzenia w liniach napowietrznych
SN odcznikw liniowych-szynowych
wielokrotnego uycia dla skutecznego silania ju teraz, ze wzgldu na ogra- mostkowych, tak aby byy rozczal-
ograniczania liczby wyczanych od- niczenia w wyczeniach urzdze, ne. W efekcie ich uycia uzyskano
biorcw. znacznie utrudniy, a nawet ograni- zmniejszenie wskanika SAIDI prac
czyy moliwoci realizacji prac mo- planowych w sieci SN z przewidywa-
Wnioski ipodsumowanie dernizacyjnych. nych 89,1 minut do 49,4 minuty dla
Narzucone przez Urzd Regulacji Wrejonie Mogilna wramach pilotau praca zzastosowaniem metody WSM
Energetyki wskaniki niecigoci za- przystosowano ponad 50 stanowisk (spadek o44,5%).
wrzesie 2017 [153] 109

technologie
Wykorzystanie georadaru
w diagnostyce konstrukcji budowlanych
mgr in. Karol Sadowski

mgr in. Damian Urbanowicz
in. Maciej Urbanowicz
Barg Diagnostyka Budowli Sp. z o.o.
Wykorzystanie georadaru w budownictwie w celach
diagnostyki i rozpoznania konstrukcji umoliwia
przyspieszenie prac i obnienie kosztw.
R
ozwj georadarw jest cile Rozwj urzdze georadarowych oraz oraz czstotliwoci fali. Kady ma-
powizany zewolucj radarw zapotrzebowanie rynku ma wpyw na teria charakteryzuje si inn sta-
pocztkowo wykorzystywa- wzrost popularnoci i wykorzystanie dielektryczn oraz innym wsp-
nych do wykrywania statkw isamo- tej metody badawczej w wielu dzie- czynnikiem tumienia. Parametry te,
lotw przez wojskowe jednostki de- dzinach nauki. Najpowszechniej urz- znajc prdko rozchodzenia si
fensywy i mia miejsce na przeomie dzenia te s uywane w archeologii, fali w orodku, pozwalaj na oblicze-
XIX i XX w. Powszechnie stosowane geologii, geofizyce oraz inynierii ro- nie gruboci poszczeglnych warstw
nazwy urzdze GPR czy RADAR s dowiska. Coraz powszechniej metod oraz na okrelenie rodzaju materiau
skrtami opisujcymi dziaanie tych georadarow stosuje si w inynierii na danej gbokoci. Dobr odpowied-
urzdze. RADAR oznacza RAdio De- ldowej, drogownictwie i budownic- niej anteny zaley od celu naszego ba-
tecting And Ranging, czyli wykrywa- twie kubaturowym. dania ipodoa, na jakim wykonujemy
nie obiektu i okrelanie jego lokaliza- Wniniejszym artykule postaramy si badania.
cji. Natomiast GPR oznacza Ground przybliy wykorzystanie bada zuy- Czoowymi producentami georada-
Penetrating Radar, czyli radar pene- ciem georadaru w diagnostyce kon- rw s: amerykaskie GSSI, szwedz-
trujcy grunt. Wobu tych metodach strukcji. ka Mala Geoscience, kanadyjski
wykorzystuje si fale radiowe (elek- Sensors and Software oraz woski
tromagnetyczne). Podstawy fizyczne Moliwoci techniczne, IDS. Kada z tych firm ma w swo-
zjawiska elektomagnetyzmu opisuj rodzaje sond iurzdze jej ofercie pene spektrum anten do
rwnania Maxwella. W prostym opi- Czstotliwoci fal elektromagne- wykorzystania w budownictwie ku-
sie zasady dziaania georadaru mo- tycznych uywanych do pomiarw baturowym, archeologii czy geologii.
na stwierdzi, e urzdzenie to ma georadarowych wahaj si w grani- Najczciej dostpne w sprzeday
na celu rejestracj zmiany parame- cach od 3 MHz (pasmo HF) do na- s anteny o zakresie czstotliwoci
trw fali wyemitowanej przez swoj wet 110GHz (pasma Ka, MMW). Od 252000 MHz. Anteny georadarw
anten nadawcz i zarejestrowan czstotliwoci emitowanych fal uza- mog by: montowane na wzkach
przez swoj anten odbiorcz. Samo lenione s moliwoci wykorzysta- jezdnych, cignione po ziemi, niesio-
urzdzenie nazywane powszechnie nia iograniczenia metody badawczej. ne nad powierzchni albo montowa-
GPR skada si z anteny nadawczej, Oglnie przyjta zasada mwi, e im ne do samochodw czy pocigw na
odbiorczej oraz przetwornika. Wspo- mniejsza czstotliwo, tym wikszy specjalnych wysignikach.
mniany prosty opis dziaania nie zasig pracy georadaru, lecz mniej- W przypadku doboru anten w in-
przedstawia trudnoci zwizanych sza dokadno pomiaru. Zasig oraz ynierii ldowej oraz budownictwie
z prawidow interpretacj uzyska- dokadno pomiarw uzalenione s kubaturowym naley mie na wzgl-
nych wynikw i otrzymaniem prak- przede wszystkim od badanego geo- dzie, e badane elementy imateriay
tycznych informacji. radarem orodka (materiau, podoa) maj stosunkowo niewielk grubo

technologie
i zaley nam na osigniciu duej Opis bada wpraktyce od 14 do 21 cm na gbokoci od ok.

dokadnoci uzyskiwanych wynikw. W niniejszym opracowaniu przedsta- 5 do 6 cm. Gbiej, niebieskim okr-
Ze wzgldu na fakt, e w budownic- wiono wyniki wasnych bada przepro- giem, zaznaczono prty drugiego rz-
twie mamy do czynienia najczciej wadzonych z wykorzystaniem geora- du zbrojenia, bdcego drug siatk
z ukadem elementw elbetowych daru Alladin firmy IDS. W badaniach zbrojenia znajdujc si na gbokoci
oraz elementw elbetowych uoo- wykorzystano dwie anteny o czsto- 2425 cm. Ukad oznaczonych nie-
nych na podou gruntowym, gbo- tliwoci 2000 MHz i900 MHz. Przy bieskim okrgiem prtw nie jest tak
ko penetracji anten georadaro- interpretacji wynikw posuono si regularny jak dla prtw znajdujcych
wych ogranicza si do kilkudziesiciu programem Fast Wave oraz Gred HD si przy powierzchni. Wynika to std,
centymetrw dla elementw niewiel- znakadkami filtrujcymi przygotowa- e zaburzenia echogramu nie pozwa-
kiej gruboci lub kilku metrw dla nymi przez producenta IDS dla przed- laj na szczegowe okrelenie wyst-
pyt inawierzchni drogowych. Wopi- miotowych anten badawczych. powania wszystkich prtw. Jasno
sywanych przypadkach najczciej Obraz pierwszego echogramu (rys.1) niebiesk lini oznaczono wyran
si stosuje anteny o czstotliwoci przedstawia cian elbetow zbior- przerw wskazujc na odbicie ko-
w zakresie 4002500 MHz. Anteny nika wybudowanego ok. 20 lat temu, cowe fali radarowej wskazujcej za-
o czstotliwoci 400 MHz charak- dla ktrego uytkownik obiektu nie koczenie ciany, czyli jej grubo (na
teryzuj si gbokoci penetracji posiada adnej dokumentacji tech- ok. 31 cm). Fioletowym owalem oraz
ok. 300 cm irozdzielczoci pionow nicznej. Zbiornik by wcigym uytko- lini zaznaczono na obrazie fragmen-
20 cm, natomiast anteny oczsto- waniu ize wzgldu na zmian funkcji, ty wskazujce na wystpowanie nie-
tliwoci 2000 MHz dziaaj efektyw- acilej zmian gstoci przechowy- jednorodnoci betonu. W miejscach
nie do 40 cm gbokoci przy roz- wanej cieczy w zbiorniku, konieczne tych prawdopodobne jest wystpo-
dzielczoci ok. 23 cm. byo sprawdzenie nonoci konstruk- wanie lokalnych delaminacji czy braku
Pomiary georadarowe w budownic- cji. Przy braku moliwoci wykona- cigoci struktury, takich jak lokalne
twie wykorzystuje si najczciej nia przewiertw przez ca grubo rozwarstwienia czy raki.
wcelu okrelenia jednorodnoci pod- zbiornika i skanw ferrometrami od Obrazy georadarowe na rys. 2 przed-
oa gruntowego pod nowo wznoszo- wewntrz zbiornika przydatne si stawiaj trzy skany, wykonane w od-
ne budynki. Wprzypadku istniejcych okazay skany uzyskane metod geo- legoci ok. 20 cm od siebie, na
budynkw, gdzie wykorzystanie georadarow. przekroju pionowym pyty elementu
radaru gwnie wie si z diagno- Na echogramie z georadaru (rys. 1) prefabrykowanego majcego stanowi
styk konstrukcji, sprawdzamy naj- moemy zobaczy opisany obraz. platform robocz. Podczas wykony-
czciej: Zinterpretowane zostao rozoenie wania przedmiotowego elementu pre-
grubo elementw (pyt fundamen- prtw zbrojenia gwnego uoonego fabrykowanego o stosunkowo duym
towych, stropw, cian, nawierzch- przy powierzchni oraz czciowo dla gabarycie nastpia przerwa wdosta-
ni drogowych, podbudowy); prtw uoonych gbiej. Czerwone wie mieszanki betonowej. W zwizku
wystpowanie pustek, miejsc niedo- okrgi przedstawiaj prty znajdujce zwystpujcymi na powierzchni raka-
gszczonych pod powierzchni pyt si przy powierzchni. Moemy stwier- mi iobawie, e wmasywie elementu
fundamentowych czy nawierzchni dzi, e wystpuj one wstosunkowo wystpuj niejednorodnoci, zlecono
drogowych; nieregularnym rozstawie w zakresie wykonanie bada rozpoznawczych.
wystpowanie delaminacji, zaryso-
wa poziomych czy braku sczepno-
ci midzy warstwami;
ukad zbrojenia (rozstaw prtw
iich otuliny) welementach elbeto-
wych;
wystpowanie infrastruktury sani-
tarnej czy elektrycznej wbudowanej
welementy konstrukcyjne albo znaj-
dujce si bezporednio pod nimi;
zakres zawilgocenia elementw. Rys. 1 E chogram przedstawiajcy cian elbetow zbiornika
wrzesie 2017 [153] 111

technologie
zmian gruboci pyty od 9 do na-

wet 18 cm. Dodatkowo zaobserwo-
wa mona wystpowanie wyranego
uskoku na gruboci pyty.
Obraz georadarowy na rys. 4 zo-
sta wykonany w ramach rozpozna-
nia ukadu zbrojenia oraz gruboci
elbetowej pyty stropodachu na
budynku przemysowym. Ze wzgldu
na siln korozj dolnej czci pyty
Rys. 2 Widoczne raki iniejednorodnoci betonu na pobocznicy elementu prefabrykowanego konieczna bya diagnostyka w za-
kresie wystpowania uszkodze na
przekroju pyty. Wszystkie badania
Wyniki bada wykazay wystpowanie dlowego. Ze wzgldu na specyficzny georadarowe zostay przeprowadzo-
lokalnych delaminacji o przekroju po- ksztat budynku i utrudniony dostp ne na powierzchni grnej pyty. Wy-
ziomym i ukonym na gruboci pyty do miejsc wykonania potencjalnych niki bada wskazay na niejednorodn
zarwno wprzypowierzchniowej stre- odkrywek zastosowano metod geo- grubo pyty, wystpowanie jedynie
fie, jak iwrodku gruboci elementu. radarow. Dach badanego pawilonu jednej siatki prtw zbrojeniowych
Obraz drugiego echogramu (rys. 2) tworzy liter W, przez co projektanci oraz wystpowanie licznych delami-
przedstawia trzy skany georadaro- podejrzewali zmian gruboci pyt da- nacji w przypowierzchniowej i dolnej
we wykonane w trzech przekrojach chowych na ich wysokoci. Wykonane strefie gruboci pyty. Z echogramu
oddalonych od siebie o ok. 20 cm. badania potwierdziy pogrubienie pyty odczyta mona, e grubo bada-
Przekroje 3, 4 i5 pokazuj regularny wdolnej igrnej czci dachu, jednak nej pyty elbetowej wynosi od 10 do
obraz siatki prtw zbrojeniowych na wykryy przy tym rwnie nisk jako 12 cm (linia pomaraczowa). Siatka
gbokoci ok. 8 cm od powierzchni. wykonania elementw. W badaniach
Na pocztkowym (widocznym od lewej wskazano niejednorodno gruboci
strony) fragmencie obrazu widocz- pyty na jej dugoci na badanej wy-
ne s liniowe delaminacje powyej sokoci.
prtw zbrojeniowych. Na przekroju Obraz trzeciego echogramu (rys. 3)
3 i 4 widoczne s ukone niecigo- przedstawia skan poziomy w rodku
ci zbiegajce od ok. 12 do 15 cm wysokoci pyty o ksztacie litery W.
wgb pyty. Dodatkowo na przekroju Czerwonymi okrgami zaznaczono
5 obraz echogramu wskazuje na wy- regularny obraz siatki prtw zbro-
stpowanie delaminacji na gbokoci jeniowych oddalonych od siebie o ok.
ok. 20 cm. 57 cm. Prty znajduj si jednak
Obraz georadarowy na rys. 3 zosta na rnych gbokociach, od ok. 2
wykonany wramach rozpoznania uka- do 6cm. Na echogramie zielon lini
du zbrojenia oraz gruboci elbeto- zaznaczono przebieg koca pyty jej
wych pyt dachowych pawilonu han- grubo. Linia ta wyranie wskazuje
Fot. 1 Widoczne raki i niejednorodnoci be-

tonu na pobocznicy elementu prefa-
Rys. 3 Echogram przedstawiajcy fragment pyty elementu prefabrykowanego brykowanego

technologie
Rys. 4 Echogram przedstawiajcy zmienn grubo pyty elbetowej oraz liczne odparzenia
otuliny prtw zbrojeniowych
prtw zbrojeniowych znajduje si skuteczne wykorzystanie metod geo-

Fot. 3 Braki otuliny na spodniej warstwie
na gbokoci 78 cm od powierzchni radarowych przy: ocenie gruboci ele- pyty
skanowania, a rozstaw prtw wy- mentw, okreleniu rozmieszczenia
nosi w granicach 1521 cm. Przy zbrojenia grnej i dolnej siatki zbro-
powierzchni skanowania oraz na spo- jeniowej oraz okreleniu wystpowa-
dzie pyty elbetowej wystpuj licz- nia przewarstwie, delaminacji czy Przedstawione spektrum moliwoci
ne delaminacje wskazujce na odpa- pustek. metod georadarowych jest bardzo
rzenie otuliny prtw zbrojeniowych wane wdiagnozowaniu przyczyn po-
(oznaczenia fioletowe). Podsumowanie wstania uszkodze iawarii konstruk-
Przedstawione echogramy z wykony- Przedstawione przykadowe echo- cji budowlanych bez koniecznoci wy-
wanych w ramach prac diagnostycz- gramy wraz z ich opisem pokazuj konywania wielu odkrywek. Pomimo e
nych ekspertyz i bada potwierdzaj potencjalne moliwoci wykorzysta- georadar wraz z oprogramowaniem
nia georadaru w diagnostyce kon- jest jeszcze kosztownym urzdze-
strukcji budowlanych. Obraz echo- niem, to przy diagnozowaniu irozpo-
gramw wraz zinterpretacj wydaje znaniu elementw konstrukcyjnych
si stosunkowo atwy do zrozumie- pozwala na zminimalizowanie kosztw
nia. Przy pracy z georadarem i in- bada oraz, co najwaniejsze, zmniej-
terpretacji wynikw bada naley szenie czasu izwikszenie dokadno-
uwzgldnia dobr odpowiedniej ci rozpoznania.
anteny (jej czstotliwoci irozdziel-
czoci) oraz minimalizacj negatyw- Literatura
nych wpyww otoczenia w postaci . Karczewski, Zarys metody georada-
1. J
innych urzdze emitujcych fale rowej, Uczelniane Wydawnictwo Nauko-
radiowe czy wystpowanie ferroma- wo-Dydaktyczne, Krakw 2007.
gnetykw. Dowiadczenie operatora . Barrile, R. Pucinotti, Application of
2. V
w pracy z georadarem z wykorzy- radar technology to reinforced concre-
staniem odpowiednich filtrw przy te structures: a case study, NDT&E
interpretacji wynikw pozwala na International 38/2005.
szybk iprzede wszystkim bezinwa- 3. D
.J. Clem, T. Schumacher, J.P. Deshon,
zyjn ocen jednorodnoci badanych A consistent approach for processing
elementw, wystpowania w nich and interpretation of data from con-
przewarstwie czy delaminacji. Po- creto bridge members collected with
tencjalnie mona okreli rozkad ahand-held GPR Device, Construction
i otulin prtw zbrojeniowych uo- and Building Materials 86/2015.
onych na dwch rnych gboko- 4. M
ateriay wasne z przeprowadzonych
Fot. 2 Widoczne uskoki na wierzchniej stro- ciach czy zmian zawilgocenia ele- opinii, ekspertyz i bada firmy Barg
nie pyt dachowych mentu na jego przekroju. Diagnostyka Budowli.
wrzesie 2017 [153] 113

technologie
Modernizacja dwigw
Anna Szuster-Chojnacka
Zdjcia: archiwum firmy Masterlift
Dziaania zakresie modernizacji dwigw s dobrowolne,

postulat modernizacji dwigw zainstalowanych przed
1 maja 2004 r. stanowi zalecenie.
M
odernizacja to zmiana kon- zawarte w dyrektywie dwigowej nr bywaj odmienne oczekiwania wa-
strukcji, zastosowanych 2014/33/UE izgodnych zodpowiedni- cicieli i uytkownikw dwigw ni
materiaw lub parametrw mi normami. Starsze dwigi nie s ob- propozycje wysuwane przez firmy
technicznych urzdzenia w stosunku jte aktualnymi wytycznymi, dziaaj na dziaajce wbrany dwigowej iUrzd
do pierwotnie ustalonych, ktra nie jest zasadzie praw nabytych. Dla urzdze Dozoru Technicznego. Przyczyny icele
traktowana jako wytworzenie nowego przechodzcych proces modernizacji przeprowadzania modernizacji mog
urzdzenia. Modernizacja urzdze nie ma obowizkowych wymaga, co by bardzo zrnicowane.
dwigowych nie podlega tak cisym wynika zrnych zakresw zmian, jakie Czsto dziaania modernizacyjne zo-
rygorom jak monta nowych urzdze, mog by wprowadzane. Zatwierdza- staj wymuszone przez zaistnia
obligatoryjnie speniajcych wymagania niu modernizacji przez Urzd Dozoru awari lub krytyczne zuycie eksplo-
Technicznego towarzyszy zasadnicze atacyjne podzespow dwigw. Przy
zaoenie, e docelowo po przejciu starszych urzdzeniach istotne cz-
wszystkich etapw modernizacyjnych ci zamienne mog by niedostpne
dwig cakowicie speni obowizujce na rynku, a wymiana na inny typ lub
normy. model oznacza ingerencj wkonstruk-
W celu zwikszenia bezpieczestwa cj dwigu. Kada taka zmiana musi
uytkownikw istniejcych dwigw zosta uzgodniona zUrzdem Dozoru
Europejski Instytut Normalizacyjny Technicznego jako modernizacja.
(CEN) opracowa dla pastw Unii Eu- Innym powodem, ktry skania wa-
ropejskiej norm SNEL (Safety Norm cicieli dwigw do przeprowadzenia
for Existing Lifts EN 81-80), ktra modernizacji, s wzgldy praktyczne.
wPolsce funkcjonuje jako norma PN- Starsze urzdzenia czsto nie nada-
-EN 81-80-2005 (Przepisy bezpie- j si do transportu osb niepeno-
czestwa dotyczce budowy i insta- sprawnych lub wymagaj staej obsu-
lowania dwigw. Dwigi uytkowane. gi (na przykad dwigi szpitalne). Aby
Cz 80: zasady poprawy bezpie- unikn niedogodnoci zwizanych
czestwa uytkowanych dwigw zeksploatacj lub zlikwidowa bariery
osobowych itowarowych). Do normy architektoniczne wbudynku, wykonuje
tej nie wydano przepisw wykonaw- si modernizacje polegajce na wymia-
czych, stanowi wic ona obecnie jenie drzwi lub wymianie albo przerobie-
dynie zalecenia dla firm dwigowych, niu kabiny.
wacicieli urzdze oraz Urzdu Do- Podobnym problemem jest nieobsu-
zoru Technicznego. giwanie przez dwig niektrych kon-
Fot. 1 Nowoczesna tablica sterowa wypo- rdem kontrowersji towarzysz- dygnacji budynku, zwykle najwysze-
saona w regulator czstotliwoci cych modernizacji urzdze nierzadko go pitra. Taka sytuacja ma miejsce

technologie
w blokach z wielkiej pyty, w ktrych nia na nowe. Dziki dziaaniu etapami

dwigi nie obsugiway najwyszej kon- takie rozwizanie nie wie si z ko-
dygnacji, gdzie miecio si pomiesz- niecznoci poniesienia jednorazowo
czenie maszynowni, albo wbudynkach, duych kosztw, jak przy jednorazowej
gdzie na potrzeby mieszkalne adap wymianie kompletnego dwigu. Zalet
tuje si powierzchnie uytkowe, na wtym przypadku jest rozoenie due-
przykad strych. W takim przypadku go wydatku na raty, chocia suma ko-
modernizacja polega na rozwizaniu niecznych do zainwestowania rodkw
umoliwiajcym dobudowanie dodat- zpewnoci znacznie przekroczy cen
kowego przystanku, co zazwyczaj - nowego urzdzenia.
czy si z rezygnacj z pomieszczenia Ze wzgldu na rne przyczyny icele
maszynowni izainstalowaniem zespou przeprowadzania modernizacji urz-
napdowego, wyposaonego wbezre- dze dwigowych oraz ograniczony
duktorow wcigark, bezporednio budet, jaki mona na ni przezna-
w nadszybiu. Przy takim rozwizaniu czy, zakres prac powinien by dobrze
aparatur sterow umieszcza si zaplanowany i starannie przemylany.
przy dwigu na najwyszej kondygna- Firmy dwigowe przeprowadzajce
cji wspecjalnej szafie lub zabudowuje modernizacje musz posiada odpo-
wocienicy drzwi. wiednie uprawnienia Urzdu Dozoru
Zastosowanie nowoczesnych zespo- Technicznego (lista uprawnionych za-
w napdowych z pynn regulacj kadw jest dostpna na stronie www.
czstotliwoci, wcigarek bezreduk- udt.gov.pl), s to podmioty o duym Fot. 2 Sterowanie starego typu
torowych oraz sterowania mikropro- dowiadczeniu na rynku, od ktrych
cesorowego znacznie ogranicza zuy- waciciel dwigu moe oczekiwa po-
cie energii wporwnaniu ze starszymi mocy irady.
rozwizaniami. Przy intensywnej eks- Dobr praktyk zarwno Urzdu Do- zastosowanie przyciskw z ozna-
ploatacji dwigu moe by to rdo zoru Technicznego, jak ifirm przepro- czeniem alfabetem Braillealub syg
istotnych oszczdnoci, co czsto wadzajcych modernizacje jest kado- nalizacji dwikowej.
skania wacicieli dwigw do doko- razowe zwikszanie bezpieczestwa Zastosowanie zabezpieczenia drzwi
nywania zmian. Wzgldy ekonomiczne urzdzenia, niezalenie od ewentual automatycznych w postaci kurtyny
decyduj te o modernizacji polegaj- nych pozostaych wprowadzanych wietlnej wcelu zmniejszenia ryzy-
cej na zmianie owietlenia ztradycyj- zmian. Nawet, jeli nie jest to celem ka przytrzanicia drzwiami.
nych arwek lub wietlwek na sys- przywiecajcym wacicielowi urz- Wyposaenie dwigw o prdkoci
temy LED. dzenia, przy okazji modernizacji wyko- powyej 0,6 m/s wchwytacze dzia-
Z punktu widzenia uytkownikw bez- nuje si zwykle, zalenie od moliwoci ajce zopnieniem wcelu zmniej-
porednio korzystajcych z dwigu i potrzeb, jedn z poniszych modyfi- szenia ryzyka odniesienia urazw
istotnymi wzgldami przemawiajcymi kacji dwigu: przez pasaerw wrazie zadziaania
za modernizacj s podniesienie kom- Zainstalowanie drzwi kabinowych chwytaczy.
fortu jazdy dwigu oraz poprawa jego wcelu zmniejszenia ryzyka wypad- Instalowanie moduw cznoci
estetyki. Instalacja napdu z falowni- ku spowodowanego dostaniem si alarmowej umoliwiajcej w sytua
kiem, umoliwiajcym agodny start czci ciaa midzy kabin aszyb. cjach nadzwyczajnych kontakt pasa-
i zatrzymanie kabiny na przystanku, Zastosowanie falownika i zwik- erw ze subami ratunkowymi.
monta drzwi automatycznych oraz szenie w ten sposb dokadnoci Zainstalowanie dwukierunkowych
zmiana wystroju kabiny s zmianami zatrzymywania si kabiny w celu chwytaczy, uniemoliwiajcych nie-
najbardziej zauwaalnymi dla osb po- zmniejszenia ryzyka potknicia przy kontrolowany ruch kabiny w take
ruszajcych si dwigiem. wsiadaniu iwysiadaniu. wgr wcelu wyeliminowania ryzy-
Motywacj do dokonywania moderni- Dostosowanie elementw sterowa- ka uderzenia kabiny wstrop wprzy-
zacji dwigu moe by rwnie ch nia iwyposaenia kabiny do potrzeb padku bezwadnego przekroczenia
stopniowego wymienienia urzdze- osb niepenosprawnych poprzez prdkoci nominalnej.
wrzesie 2017 [153] 115

technologie
M onta kamer monitoringu zmniej- Wzwizku zbrakiem jednoznacznych

szenie ryzyka wandalizmu, bdcego wytycznych co do sposobu przepro-
przyczyn wielu awarii dwigw. wadzania modernizacji i potencjalnie
Zainstalowanie dodatkowych cz- wysokim kosztem zmian warto precy-
nikw STOP w celu zwikszenia zyjnie zaplanowa podejmowane dzia-
bezpieczestwa pracy osb spra- ania, zestawiajc nakady inwestycyj-
wujcych nadzr techniczny nad ne zich realnymi efektami. Nierzadko
urzdzeniem. si zdarza, e atrakcyjne cenowo pod-
Wyposaenie kabin w owietlenie zespoy okazuj si bardzo kosztowne
awaryjne, zasilane niezalenie od w eksploatacji. Dotyczy to zarwno
gwnego owietlenia. tanich czci mao znanych produ-
Obecnie nie ma przepisw wymu- centw, jak i wyrobw wymagajcych
szajcych na wacicielach dwigw specjalistycznych czci zamiennych
podjcia si modernizacji urzdze. lub autoryzowanego serwisu, co cz-
Dziaania w tym zakresie s cako- sto ma miejsce wprzypadku wyrobw
wicie dobrowolne, postulat moder- zagranicznych koncernw. Przede
n u m era dwigw zainstalowanych
nizacji wszystkim jednak modernizacja urz-
re przed 1 maja 2004 r. stanowi za- dzenia od pocztku powinna zosta
wp
cie
Fot. 3 Dobudowa przystanku do istniej- lecenie, nie ma jednak charakteru zaplanowana jako proces, w ktrym
cego dwigu obligatoryjnego. przewiduje si kolejne etapy.
ANIE
J
T
PRENUMERATA
W 7/8
prenumerata roczna od dowolnie wybranego
numeru na terenie Polski wcenie 99 z (11 numerw
prenumeracie
2017
wcenie 10) + 27,06 z koszt wysyki zVAT

LIPIEC/SIERPIE
TANIEJ prenumerata roczna studencka od dowolnie

PL ISSN 1732-3428 wybranego numeru wcenie 54,45 z (50% taniej)*
+ 27,06 z koszt wysyki zVAT
numery archiwalne wcenie 9,90 z + 2,46 z koszt

Odstpstwa od projektu wysyki zVAT za egzemplarz
Paraizolacje Przy zakupie jednorazowym wicej ni jednego egzemplarza, koszt wysyki ustalany jest
indywidualnie
w stropodachach
zamw na 6
2017
CZERWIEC
www.inzynierbudownictwa.pl/prenumerata
PL ISSN 1732-3428
zamw mailem Mosty extradosed
Zasilanie rezerwowe
prenumerata@inzynierbudownictwa.pl
* Warunkiem realizacji prenumeraty studenckiej

XVI Zjazd PIIB jest przesanie na numer faksu 22 551 56 01
lub e-mailem (prenumerata@inzynierbudownictwa.pl) Sprawozdania PIIB
kopii legitymacji studenckiej
IB_07_08_2017_okladka.indd 1 2017-07-12 11:02:48
IB_06_2017_okladka.indd 1 2017-05-31 10:42:17
ciek awe r e aliz acje
Fot. 1 Bazylika Mniejsza w Wwolnicy
Renowacja neogotyckiego kocioa

w Wwolnicy
mgr in. Elbieta Dudziska
Zdjcia autorki
Przygotowanie inwestycji Konserwator Zabytkw w Lublinie, na budowlanych przy realizacji ww. in-
waspekcie wymogw podstawie projektu budowlanego re- westycji, po uprzednim ustanowieniu
formalnych nowacji wityni oraz programu prac kierownika budowy i inspektora nad-
Bazylika Mniejsza w Wwolnicy jest konserwatorskich. zoru inwestorskiego.
zabytkiem, dlatego inwestor Para- Kolejnym krokiem byo uzyskanie decy- Wobecnym ksztacie koci powsta
fia Rzymskokatolicka pw. w. Wojcie- zji opozwoleniu na budow z10 wrze- w latach 19071914, jako trjna-
cha w Wwolnicy zobowizany by nia 2013 r., wydanej przez Starost wowy, neogotycki z cegy ceramicz-
uzyska pozwolenie na wykonanie Puawskiego. nej penej. Ohistorii obiektu autorka
robt budowlanych i konserwator- Pniej nastpio zawiadomienie Po- opowiedziaa czytelnikom kwartalnika
skich od organu konserwatorskiego. wiatowego Inspektoratu Nadzoru Bu- Lubelski Poradnik Budowlany w ar-
Pozwolenie to wformie decyzji z22 dowlanego wPuawach oterminie 29 tykuach w nr. 4/2013 i wczeniej
sierpnia 2013 r. wyda Wojewdzki wrzenia 2016 r. rozpoczcia robt wnr. 3/2012.
wrzesie 2017 [153] 117

Zakres zachowania obiektu pokrycia dachu w miejscu przejcia scach lady wtrnych napraw wi-
Jak zwykle bywa zzabytkami, zawsze kominw przed wod opadow i in- tray przez monta pytek szklanych
co trzeba poprawi, podda renowa- nymi czynnikami atmosferycznymi w innych barwach i teksturze ani-
cji albo wyremontowa. (przeciwko przeciekom wd). Zaleca eli oryginalne. Witrae maj lady
Tak jest iwtym przypadku. Stan za- si dokadny przegld pokrycia z bla- zniszcze spowodowanych zarwno
chowania elementw, ktre zostan chy miedzianej, a ubytki, zniszczenia czynnikami atmosferycznymi, jak
poddane remontowi i konserwacji, i nieszczelno naley uzupeni a- rwnie zpowodu aktw wandalizmu
przedstawia si nastpujco: tami z blachy miedzianej. Naprawy czowieka. Przed przystpieniem do
wymagaj zniszczone pasy rynnowe. konserwacji witrae zostan bardzo
Wiba dachowa wymaga miej- Rury spustowe i rynny powinny by dokadnie i precyzyjnie przebada-
scowych wzmocnie, napraw i wy- dokadnie zbadane pod wzgldem ich ne, zinwentaryzowane i rozebrane,
miany elementw zniszczonych szczelnoci, a nastpnie naprawione poddane zabiegom oczyszczania,
przez drewnojady, grzyby i plenie. miejscowo, wzgldnie cakowicie wy- napraw, z odtworzeniami fragmen-
Szczeglnie odnosi si to do miejsc, mienione wmiejscach ich zniszczenia. tw i montaem na nowo. Ponadto
wktrych penetrowaa woda wsku- Projektuje si cakowit wymian ob- przewiduje si szklenie ochronne od
tek nieszczelnoci pokrycia dacho- rbek blacharskich, azwaszcza tych, zewntrz obiektu. Stolarka drzwio-
wego, oraz w wzach konstrukcji ktre cz styki poaci dachowych wa wwityni zostanie poddana re-
dachowej, przy powierzchniach sty- ze cianami. nowacji zzachowaniem oryginalnych
ku poaci dachowej ze cianami. zdobie i detali, dokadnie oczysz-
Pokrycie dachowe istniejca bla- Konserwacja witray oraz czona izaimpregnowana.
cha miedziana miejscowo jest znisz- wykonanie termoizolacyjnych
czona, zwaszcza na poczeniach okien od zewntrz Wykonanie nowej posadzki
poszycia dachowego ze cianami. Witrae w wityni istniej od Nowa posadzka bdzie podgrzewana
Ogrodzenie obecne ogrodzenie 1929 r., s wykonane w technice za pomoc pyty grzejnej ogrzewania
jest wykonane z cegy ceramicznej mieszanej charakteryzujcej XIX- podogowego. Po demontau istniej-
penej, fragmenty tynkowane i ma- i XX-wieczn sztuk ich wykonania cej posadzki w wityni (z wyjtkiem
lowane. Oglnie stan ogrodzenia w Polsce. Witrae s poczeniem posadzki wprezbiterium) wraz zjego
oceniono jako zy. oszklenia mozaikowego z klasyczn podbudow bdzie wykonana nowa
Zakres przewidywanych robt kon- sztuk witraow; wykonane z ka- posadzka, dwukolorowa z wtrnym
serwatorsko-remontowych jest do wakw szka uoonych w okrelo- wykorzystaniem pyt marmurowych
znaczny. ny zamierzony wzr, poczonych zdemontau.
laskami oowianymi (elastycznie),
Remont wiby dachowej, spajanych lutem cynowym. Tego Budowa instalacji
pokrycia dachu iorynnowania typu technologia w etapie koco- geotermalnych
Przed wykonaniem wszystkich robt wym, wykoczeniowym przewidywaa Pozwolenie na budow przewiduje
naley wykona przegld i szczeg- wzmocnienie iuszczelnienie witray wykonanie prac wiertniczych i bada
owy rysunek projekt wykonawczy poprzez kitowanie na styku oowiu geologicznych zwizanych z wykona-
uwzgldniajcy opracowan eksper- ze szkem. Witrae umieszczone s niem 14 otworw wiertniczych celem
tyz. Trzeba wymieni zniszczone w specjalnej betonowej konstrukcji, wykorzystania ciepa ziemi do central-
elementy; wykona docieplenie stropu ktra jest w zym stanie: spkania nego ogrzewania iwody ciepej wba-
wen mineraln; wib wzmocni i odksztacenia formy z widoczny- zylice.
na poczeniach elementw (sto- mi wczeniejszymi naprawami rys
sujc klamry i czniki ciesielskie); i spka. Na oowianych elemen- Wykonanie fragmentu nowej
oczyci elementy, nastpnie zasto- tach witray widoczne s spkania, instalacji elektrycznej
sowa impregnat przeciwko korozji lady korozji, odksztacenia ipost- Poniewa projekt przewiduje wyko-
biologicznej. Elementy wiby, kt- pujce widoczne lady degradacji. nanie nowej podgrzewanej posadzki,
re si stykaj z murem, proponuje Elementy szklane s bardzo zabru- to niezbdne jest rwnie wykonanie
si odizolowa np. foli. Konieczne dzone z zauwaalnymi pkniciami, wewntrznej instalacji elektrycznej
jest bardzo dokadne zaizolowanie zaobserwowano w niektrych miej- wtym zakresie.

Malowanie wntrz gruboci. Izolacj trzeba wykona jednokomponentowej uszczelniajcej

Koci po zrealizowaniu instalacji odcinkami. Odwierty, ktre bd o gruboci 2 mm. Kolejnym zabie-
elektrycznych nowej posadzki zosta- prowadzone wdwch kierunkach (od giem bdzie wtopienie siatki zwkna
nie odmalowany. Projektuje si malo- zewntrz obiektu i wewntrz wi- szklanego inaoenie drugiej warstwy
wanie wntrz farbami krzemianowymi tyni), dla murw o gruboci ponad jednokomponentowej, bitumicznej po-
wdotychczasowej kolorystyce. 1,2 m naley wykona w odlegoci woki uszczelniajcej, nastpnie war-
1012 cm wjednym rzdzie ored- stwy styropianu gruboci 5 cm oraz
Renowacja inaprawa murw nicy 1820 mm. Bardzo wane przy obsypanie cian piaskiem wzgldnie
zcegy zwymian fug tym jest przeprowadzenie prbnych drenaem opaskowym.
Obecnie witynia nie posiada ad- odwiertw w celu dokonania oce-
nych izolacji przeciwwodnych ani ny stanu murw, czy s w nich pu- Naprawa murw ogrodzenia
przeciwwilgociowych. Wcelu wyelimi- ste przestrzenie oraz jaka jest ich Podstawow czynnoci bdzie usu-
nowania podcigania kapilarnego wody wytrzymao. nicie starych warstw tynkw oraz
opadowej konieczne jest wykonanie innych warstw wierzchnich, usuni-
izolacji poziomych oraz pionowych. Izolacja pionowa przed przy- cie lunych fragmentw, wzmocnienie
stpieniem do jej wykonania trzeba podoa, zagruntowanie preparatem
Izolacja pozioma ma by wyko- bdzie odkopa i oczyci na su- gboko penetrujcym wzmacniajcym
nana wformie przepony wsystemie cho oraz naprawi mury, wyrwna na bazie krzemianw. Ponadto prze-
iniekcji cinieniowej mikroemulsji si- podoa i zagruntowa je, nastpnie widziano odgrzybianie podoa przez
likonowej, ktra jak zakada projekt, za pomoc szpachli naoy na mur trzykrotne naoenie rodka dezyn-
ma wytworzy przepon 2530 cm pierwsz warstw bitumiczn powoki fekujcego. Kolejnym krokiem bdzie
Fot. 2 Fragment zabytkowego kocioa w Wwolnicy Fot. 3 Wntrze kocioa w Wwolnicy
wrzesie 2017 [153] 119

naoenie porowatego tynku, oczyszczenie, napraw, odgrzy- ny rodowiska. Miejmy nadziej,

a dopiero pniej tynku renowa- bianie oraz dezynfekcj podoa, e starania parafii pw. w. Woj-
cyjnego oraz wypenienie spoin. uwolnienie muru od rozpusz- ciecha w Wwolnicy oka si
Poniewa istnieje konieczno czalnych soli (przez dwukrotny skuteczne i tak niezbdny za-
usunicia zasole zmurw, tyn- natrysk preparatu specjalnie do kres robt remontowo-konser-
kowanie odbywa si musi dwu- tego przeznaczonego), wzmoc- watorskich dla bezcennego iuni-
etapowo. Pierwsza warstwa tyn- nienie cian preparatem krze- katowego w swej bryle i formie
ku renowacyjnego preparatu mowym na bazie wodnego szka, zabytku Powila Lubelskiego,
przeksztacajcego sole, szko- wykonanie nowych fug pomidzy ktrym jest Bazylika Mniejsza
dliwe dla murw, rozpuszczalne kamieniem wapiennym z tynku w Wwolnicy i do ktrej przy-
wwodzie wprodukty nierozpusz- renowacyjnego, wzgldnie z za- bywaj ludzie z caego wiata,
czalne w wodzie, ktre naley prawy fugowej z trassem. Ele- zostanie zrealizowany wcaoci.
po trzech miesicach usun wacja tego muru zostanie na W przypadku zachowania wszel-
sku, zetrze, a nastpnie zakoczenie prac renowacyjnych kich prawidowoci przy wykony-
w drugim etapie projektuje si zaimpregnowana i zahydrofo- waniu robt budowlano-konser-
jeszcze raz wykona tynki, ktre bizowana preparatem silikono- watorskich oraz wykonaniu ich
pozostan docelowo. Tynki zo- wym. w caoci, a nie tylko w czci
stan potem pomalowane farba- Obecnie inwestor zbraku rod- inwestor nie bdzie zobowizany
mi elewacyjnymi. kw finansowych prowadzi je- uzyska pozwolenia na uytkowa-
Pozostao starszej budowli dynie prace przygotowawcze nie ani te skada zawiadomienia
mur kamienny zostanie podda- i stara si o potrzebne rodki ozakoczeniu robt budowlanych
ny odrbnej renowacji przez jego zNarodowego Funduszu Ochro- do inspektoratu.
lska Okrgowa Izba Inynierw Budownictwa organizuje
VI Mistrzostwa PIIB w brydu sportowym

w Szczyrku w CKiR Orle Gniazdo
w dniach 0810.12.2017r. (pitekniedziela)
RAMOWY PROGRAM MISTRZOSTW:

Turniej indywidualny na maksy, Turniej par na impy, Turniej par na maksy, Turniej teamw o puchar przechodni Prezesa PIIB
Rozpoczcie w dniu 8.12.2017 r. o godz. 1800 (pitek) turniejem indywidualnym, zakoczenie w dniu 10.12.2017 r. (niedziela) turniejem druynowym.
Turnieje par rozgrywane bd w systemie barometr.
Profesjonaln organizacj merytoryczn zapewni lski Okrgowy Zwizek Bryda Sportowego.

Udzia w turniejach jest bezpatny, bez tzw. wpisowego. Koszt osobodoby w hotelu 100 z (nocleg + 3 posiki).
Mistrzostwa organizowane s dla czonkw PIIB, dopuszcza si udzia osb z brany budowlanej niezrzeszonych w PIIB.
Dla zwycizcw organizatorzy przewiduj nagrody i dyplomy.
Szczegowe informacje znajduj si na stronie internetowej lOIIB: www.slk.piib.org.pl

Zapisy przyjmowane s do 4.12.2017 r. w formie elektronicznej: ptbielsko@slk.piib.org.pl, tel./fax 33/810 04 74, 506 312 235 Janusz Kozula

w biule t y nach izbow y ch...
przedsibiorcom. Z listy 56 maszyn i urzdze budowla-

nych, do obsugi ktrych konieczne byy uprawnienia, od
1 kwietnia w 24 przypadkach zlikwidowano ten wymg.
Nie potrzebne wic s specjalistyczne szkolenia, kursy
iegzaminy. ()
Jestem zwolennikiem ograniczania wszelkich uprawnie,
licencji, wtym szczeglnie na posugiwanie si maszynami
i urzdzeniami bardzo prostymi, podrcznymi. Pracownik
lub operator powinien zdoby wiedz iumiejtno ich ob-
sugi. Natomiast pracodawca angaujcy go do obsugi ma-
szyny powinien sprawdzi jego umiejtnoci, ewentualnie
nauczy go obsugi twierdzi Tomasz Skiewicz, wicepre-
zes Kartela, dyrektor ds. zaplecza.
Zaproponowana przez Ministerstwo Rozwoju likwidacja
uprawnie do obsugi maszyn budowlanych jest krokiem
wdobr stron, ale wmojej ocenie zbyt daleko idcym. ()
O ile nie dyskutowabym przy uprawnieniach do obsugi
betoniarki, o tyle powierzenie pracownikowi bez upraw-
nie obsugi urawia wieowego czy wzka podnoniko-
wego budzi moje wtpliwoci. () mwi Wiesaw Milcarz,
Zabawa urawiem prezes Condite Kielce.
W trosce o pomoc dla firm, w ramach pakietu 100 ko- Wicej w artykule Andrzeja Orlicza wBiuletynie wito-
rzystnych zmian, resort rozwoju postanowi uatwi ycie krzyskim nr 2/2017.
Z Londynu lepiej wida

Rozmowa z Piotrem Dudkiem
wiceprezesem Stowarzyszenia Technikw
Polskich w Wielkiej Brytanii
M.W.: Jest Pan gorcym propagatorem technologii BIM
wPolsce. Dlaczego?
P.D.: Od szeregu lat pracuj na priorytetowych inwestycjach
wWielkiej Brytanii idostrzegam dziejc si tam rewolucj za
spraw BIM wprojektowaniu, planowaniu iwbudowie. Wlad
za tym idzie ieksploatacja. Rachunek cigniony kosztw po-
kazuje, e BIM pozwala oszczdza czas ipienidze, co pozwa-
la budowa taniej o2030% iunika bdw. Std razem ze
Zrzeszeniem Technikw Polskich w Londynie podejmujemy
starania oto, by zwrci uwag polskich rodowisk budow-
lanych, wtym m.in. inynierw MOIIB, ile nasze budownictwo
moe na tym skorzysta. Nie mwic ju o tym, e bdzie przez MIB rozpocz si pod koniec roku 2016. Szczeglnie
to wrcz konieczno dla polskich podmiotw, bowiem nie dobrym polem, pozwalajcym odnosi olbrzymie korzyci,
wdraajc BIM wpewnym momencie wypadn zrynku. () jest budownictwo liniowe. ()
M.W.: Naleaoby ju chyba przej od sw do czynw.
P.D.: () Sektor publiczny dopiero rozpoczyna proces wdra- Wicej wrozmowie Mieczysawa Wodzickiego wInynie-
ania si wprocedury BIM. Dialog techniczny zainicjowany rze Mazowsza nr 3/2017.
Opracowaa Krystyna Winiewska
wrzesie 2017 [153] 121

Rys. Marek Lenc
Nakad: 118 860 egz. Nastpny numer ukae si: 6.10.2017 r.
Publikowane wIB artykuy prezentuj stanowiska, opinie ipogldy ich Autorw. Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstw
izmiany tytuw. Przedruki iwykorzystanie opublikowanych materiaw moe odbywa si za zgod redakcji. Materiaw niezamwionych
redakcja nie zwraca. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre zamieszczanych reklam.
Wydawca Biuro reklamy Rada Programowa

Zesp: Przewodniczcy: Stefan Czarniecki
ukasz Berko-Haas tel. 22 551 56 20 Wiceprzewodniczcy: Marek Walicki
lukasz@inzynierbudownictwa.pl Czonkowie:
Monika Frelak tel. 22 551 56 11 Stefan Pyrak Polski Zwizek Inynierw
m.frelak@inzynierbudownictwa.pl i Technikw Budownictwa
Natalia Goek tel. 22 551 56 26 Tadeusz Malinowski Stowarzyszenie
Wydawnictwo Polskiej Izby Inynierw n.golek@inzynierbudownictwa.pl Elektrykw Polskich
Budownictwa sp. z o.o.
Magdalena Nowakowska tel. 22 551 56 06 Bogdan Mizieliski Polskie Zrzeszenie
00-924 Warszawa, ul. Kopernika 36/40, lok. 110
tel.: 22 551 56 00, faks: 22 551 56 01 m.nowakowska@inzynierbudownictwa.pl Inynierw i Technikw Sanitarnych
www.inzynierbudownictwa.pl, Magorzata Roszczyk-Hauszczak Dorota Przybya Stowarzyszenie Inynierw
biuro@inzynierbudownictwa.pl
tel. 22 551 56 07 i Technikw Komunikacji RP
Prezes zarzdu: Jaromir Kumider
m.haluszczak@inzynierbudownictwa.pl Piotr Rychlewski Zwizek Mostowcw RP
Redakcja
Redaktor naczelna: Barbara Mikulicz-Traczyk Pawe ebro tel. 22 551 56 27 Robert Ksy Stowarzyszenie Inynierw
b.traczyk@inzynierbudownictwa.pl p.zebro@inzynierbudownictwa.pl i Technikw Wodnych i Melioracyjnych
Z-ca redaktor naczelnej: Krystyna Winiewska
Wodzimierz Cichy Polski Komitet Geotechniki
k.wisniewska@inzynierbudownictwa.pl
Redaktor: Magdalena Bednarczyk Druk Andrzej Mikoajczak Stowarzyszenie Naukowo-
m.bednarczyk@inzynierbudownictwa.pl Tomasz Szczurek -Techniczne Inynierw i Technikw Przemysu
Opracowanie graficzne RR Donnelley Naftowego i Gazowniczego
Jolanta Bigus-Koczak
ul. Obrocw Modlina 11 Jerzy Gumiski Stowarzyszenie Inynierw
Skad i amanie: Jolanta Bigus-Koczak
Grzegorz Zazulak 30-733 Krakw i Technikw Przemysu Materiaw Budowlanych

Modernizacja Fortu Luneta
Warszawska w Krakowie
Inwestor: Luneta Warszawska
Fort Sp. z o.o.
Wykonawca: Abyard Sp. z o.o.
Kierownik budowy: Andrzej Potaczaa
Powierzchnia netto: 2746,95 m
Kubatura brutto: ok. 22 642 m
Lata realizacji: 20152016
Zdjcia: Maciej Graek

Ib 09 17

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ib 09 17

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

9

MIESICZNIK POLSKIEJ IZBY INYNIERW BUDOWNICTWA

wrzesie 2017 [153] 3

10 Obradowao Prezydium KR PIIB Urszula Kieller-Zawisza

11 Inynier przed sdem

13 XXIX sesja egzaminacyjna na uprawnienia budowlane Urszula Kieller-Zawisza

14 Oczekiwania wobec nowelizacji warunkw technicznych Wojciech Ratajczak

17 Odwrcone obcienie VAT Maciej Tabert

20 Kalendarium Aneta Malan-Wijata

24 Gdzie i jakie ekrany akustyczne Arkadiusz Maciejewski

26 Kto ma wykona ekspertyz? Anna Sas-Micu

28 Normalizacja i normy Magorzata Pogorzelska

32 Obliczanie powierzchni uytkowej Andrzej Pogorzelski

37 WINIOWSKI w odsonie smartCONNECTED Artyku sponsorowany

38 Quiz: English for the construction industry Magdalena Marcinkowska

40 Tynk ochrona elewacji, cz. I Maciej Rokiel

47 Komunikacja pionowa. Windy i podnoniki Kamil Kowalski

51 Hilti PROFIS Engineering nowy wymiar projektowania Artyku sponsorowany

52 Dachrinnen Inessa Czerwiska

Okadka: Budynek mieszkalny ozdobiony kompozycj

Fot.: IKovalenko, Fotolia.com

55 Zastosowanie materiaw zmiennofazowych w zewntrznej Anna Wieprzkowicz

59 Okno dachowe FTT U8 Thermo energooszczdno w pakiecie Artyku sponsorowany

61 Szary styropian Marcin Jaroszyski

65 Styropian Austrotherm zdrowe serce kadego systemu Artyku sponsorowany

66 Uniwersalne ywice polimocznikowe Artyku sponsorowany

67 Izolacje polimocznikowe jako materia o wielostronnym Marek Maj

75 Galeria handlowa QUICK PARK zamodelowana w Tekla Structures Artyku sponsorowany

78 Izolacyjno akustyczna przegrd midzy pomieszczeniami Henryk Kwapisz

84 Dalszy rozwj Grupy Seppeler Artyku sponsorowany

85 Ocena energetyczna pracy pompowni ciekw z pompami Florian Grzegorz Piechurski

91 Rewolucja w zakresie odwadniania poczenie zaworu Artyku sponsorowany

92 Iniekcja Krystaliczna. Jak postpowa po wykonaniu iniekcyjnej Artyku sponsorowany

93 Osuszanie murw Cezariusz Magott

101 Jak zaprojektowa strop zgodnie znorm PN-B-02151- Artyku sponsorowany

102 Wymagania dla cian dziaowych Tomasz Rybarczyk

108 Metoda WSM sekcjonowanie sieci napowietrznej SN Stefan Waszak

110 Wykorzystanie georadaru w diagnostyce konstrukcji budowlanych Karol Sadowski

114 Modernizacja dwigw Anna Szuster-Chojnacka

117 Renowacja neogotyckiego kocioa w Wwolnicy Elbieta Dudziska

121 W biuletynach izbowych...

wrzesie 2017 [153] 5

Od momentu wprowadzenia zmian wtrybie uzyskiwania uprawnie budowlanych

Ruszya nowa odsona

wrzesie 2017 [153] 7

Na obwodowych zebraniach zostan wybrani delegaci

Okrgowe zjazdy sprawozdawczo-wyborcze Izby, ktre zostan

Obradowao Prezydium KR PIIB

Inynier przed sdem

wrzesie 2017 [153] 11

XXIX sesja egzaminacyjna

Zmiana na stanowisku GINB

Oczekiwania wobec nowelizacji

wrzesie 2017 [153] 15

Jedynym organem, ktry moe roz- sj Legislacyjn PZITS iprzedstawiona (http://www.pzits-cedeko.com.pl/infor-

lskie Forum Inwestycji,

Odwrcone obcienie VAT

Wedug podwykonawcw uszczelnienie systemu podatku

wrzesie 2017 [153] 17

wrzesie 2017 [153] 19

Rozporzdzenie zastpuje dotychczas obowizujce rozporzdzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowe-

wrzesie 2017 [153] 21

Wspczesne urzdzenia maj coraz wysz

Task 1 Example: F. The compliance with them is super-

21. Slow down as you approach a rail-

Rys. 1 Schematyczne przedstawienie sposobu funkcjonowania systemu tynkw renowa-

Rys. 5 Minimalna wielko przyciskw