Program nauczania wiedzy o kulturze

Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Spis treci

Uwagi wstpne 3

Szczegowe cele ksztacenia i wychowania 8

Treci nauczania 10

Przykady realizowania wymaga szczegowych 16

Sposoby osigania celw ksztacenia i wychowania 19

Przykady zada dla uczniw 21

Wykorzystanie zasobw portalu Scholaris 24

Opis zaoonych osigni ucznia 29

Propozycja kryteriw oceny i metod sprawdzania osigni ucznia 31

Przykad przedmiotowego systemu oceniania z wiedzy o kulturze 34

Przykad systemu oceniania punktowego na lekcjach wiedzy o kulturze 35

2
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Uwagi wstpne

Nowa podstawa programowa zakada, e wiedza o kulturze realizowana musi by

w klasie pierwszej w wymiarze minimum 30 godzin. Ju ten zapis rodzi pewne
konsekwencje. Niewielka liczba godzin, 16-letni uczniowie, nowoczesne media
i wszechobecna technologia informacyjna, od ktrej ju nie ma odwrotu to
rzeczywisto, z ktr zmierzymy si, chcc uczy w najbliszych latach wiedzy
o kulturze. Skonstruowanie programu nauczania tego przedmiotu wymaga wic od
nauczyciela odpowiedzi na kilka zasadniczych pyta.

1. Czego mona nauczy w 30 godzin?

Program nauczania wskazuje wiadomoci, ktre ucze powinien zdoby. Jednak

zapisy treci nauczania s w niektrych punktach dosy oglne (np. zna
dwudziestowieczne dziea reprezentujce rne dziedziny sztuki (literatur, architektur,
plastyk, muzyk, teatr, fotografi, film, sztuk nowych mediw) i dostrzega zwizki
pomidzy nimi) (1.1). Z jednej strony to dobrze, bo pozostawia swobod nauczycielowi,
umoliwia podjcie decyzji zwizanej z zainteresowaniami i moliwociami uczniw, z
warunkami, w jakich uczy; z drugiej strony to zapis niebezpieczny, bo rodzi pokus
przekazania jak najwikszej liczby informacji (jak nie powiedzie o tym wybitnym
filmie?, jak nie pokaza im tych dzie architektonicznych?, jak nie obejrze tego
spektaklu? itd.). Nauczyciele czsto chc przekaza wszystko, wydaje im si, e
rezygnacja z przekazania jakich wiadomoci bdzie powanym bdem dydaktycznym.
Jednak przekazanie caej wiedzy jest fizycznie niewykonalne, moe spowodowa, e
nauczyciel, zamiast umoliwi uczniom kontakt z tekstem kultury, uwraliwia ich na
sztuk, inspirowa do samodzielnej twrczoci, zamieni lekcj w wyliczanie przykadw
reprezentatywnych dzie sztuki, spowoduje, e lekcje wiedzy o kulturze stan si nudnym
przekazem wiedzy encyklopedycznej.
To, e niemoliwe jest przekazanie uczniom penej wiedzy dotyczcej kultury,
wydaje si do oczywiste i inne zaoenie jest po prostu hipokryzj. Wskazuje na to
zarwno ograniczenie czasowe (30 godzin), jak i toczca si w ostatnich latach wrd
naukowcw, a w ostatnich miesicach w mediach, dyskusja. Wybitny brytyjski pedagog,
Ken Robinson, od kilku lat mwi o tym, e wspczesna edukacja potrzebuje radykalnej
rewolucji. Czas przycinania do jednego wzoru, uredniania, usystematyzowania ju si
skoczy1. W ostatnich miesicach w polskich mediach trwaj dysputy dotyczce gwnie
historii, ale pewne pogldy czy wnioski wynikajce z nich warto odnie do wiedzy
o kulturze.

1
Za: A. Jucewicz, Odpu dziecku, odpu sobie, Gazeta Wyborcza, 31 marca1 kwietnia 2012; artyku
powsta w ramach cyklu Projekt dziecko.

3
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Dosy kontrowersyjne stanowisko zaj prof. Jan Hartman2, ktry twierdzi, e

naley odej od owieceniowo-romantycznego pomysu ksztacenia. Wedug niego nie
jest moliwe i potrzebne, zwaszcza w dobie internetu, przekazywanie wszystkim uczniom
uproszczonej akademickiej wiedzy. O ile mona dyskutowa, czy jest to suszny pogld
dotyczcy matematyki czy historii, o tyle wydaje si jak najbardziej prawdziwy
w odniesieniu do wiedzy o kulturze. Nie jest moliwe przekazanie penej,
usystematyzowanej wiedzy o tradycyjnych kierunkach, prdach, stylach w malarstwie,
architekturze, teatrze, muzyce, filmie. A przecie pojawiaj si nowe, zwizane ze
wspczesnymi technologiami. Ponadto wiedza o kulturze to nie tylko historia sztuki.
Konieczne jest wic znalezienie kompromisu midzy koniecznoci przekazania
niezbdnego minimum wiedzy a rozbudzaniem uczniowskich zainteresowa zwizanych
z kultur oraz przygotowanie ich do bycia wiadomymi odbiorcami kultury w przyszoci.

2. Jak wykorzysta wiedz ucznia z gimnazjum?

Zgodnie z zapisami podstawy programowej ucze na IV etapie edukacyjnym

powinien ju dysponowa podstawowymi wiadomociami o stylach i epokach z ronych
dziedzin sztuki, ktre zdoby na lekcjach plastyki czy muzyki w gimnazjum. Czy jednak
tak si stanie? Czy jego znajomo sztuki powstaej przed XX wiekiem bdzie
wystarczajca?
Poza tym w klasie znajd si uczniowie, ktrzy uczyli si plastyki i muzyki
w rnych szkoach, w ktrych realizowano rne programy nauczania. Ich wiedza,
chocia zdobyta w oparciu o t sam podstaw programow, bdzie wic rnia si
w pewnym stopniu. Mona uzna to za istotny mankament (brak wsplnego kanonu,
punktu odniesienia). My jednak postanowiymy uczyni z tego atut. Aby ucze mg
wiadomie zdobywa wiedz o dwudziestowiecznych dzieach sztuki i mc je analizowa
(jak wynika to z podstawy programowej), proponujemy w naszym programie dwie godziny
lekcyjne Zanim nadszed XX wiek, na ktrych uczniowie, korzystajc z rnych form
(zaoona strona www, portfolio itp.), przypomn sobie i przedstawi pozostaym uczniom
styl wybranej przez siebie epoki oraz reprezentatywne dla niej dziea. Bd si wic od
siebie nawzajem uczy, uzupenia wiedz, wymienia si swoimi dowiadczeniami z
kontaktw ze sztuk.

3. Czego nauczy o kulturze w wiecie 2.0?

Jak ju wczeniej wskazaymy, podstawowa kwestia w przypadku programu

nauczania z wiedzy o kulturze to uszczegowienie zapisw z podstawy programowej,
dokonanie wyboru prezentowanych i analizowanych tekstw kultury, wybr tego, czego
chce si modych ludzi o kulturze nauczy.
Uwaamy, e najwaniejsze powinno by nauczenie ucznia uczestniczenia w yciu
kulturalnym swojej miejscowoci, regionu i kraju (nie tylko w czasie nauki w szkole, ale

2
Prof. Jan Hartman filozof, wykadowca UJ.

4
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

przede wszystkim w dorosym yciu). Aby ucze w przyszoci, jako dorosy czowiek,
chcia aktywnie uczestniczy w yciu kulturalnym i mg robi to wiadomie, powinien:
mie minimum niezbdnej wiedzy dotyczcej dzie sztuki i ich funkcji, mediw
sztuki i ich form, funkcji dzie sztuki, form kontaktw z kultur, sposobw itd.,
chcie poznawa ofert kulturaln, by otwartym na nowe dowiadczenia (np. pj
po raz pierwszy na balet, posucha Mozarta, ale te obejrze wystaw
wspczesnego artysty czy happening),
umie wybiera w sposb wiadomy, dokonywa selekcji,
umie krytycznie ocenia ofert kulturaln i dokonania artystw minionych
wiekw i wspczesnych,
rozwija swoje pasje zwizane z kultur, nie wstydzi si tworzy.

4. Dlaczego Kultura 2.0?

Nazwaymy nasz program Kultura 2.0. Nazw t chcemy podkreli dwa istotne
elementy.
Dlaczego kultura?
To, e w nazwie programu nauczania wiedzy o kulturze pojawia si sowo
kultura, waciwie nie powinno dziwi. Jednak praktyka szkolna i analiza
dotychczasowej podstawy programowej wskazuj, e do tej pory nacisk jednak by
kadziony na przekazywanie informacji o sztuce, na uczenie historii sztuki. Nowa
podstawa programowa zdecydowanie wicej uwagi powica szeroko pojtej kulturze,
chociaby wskazujc na takie dziaania ucznia jak: odnosi elementy kultury (zachowania,
zwyczaje, praktyki, przedmioty materialne, dziea sztuki) do kategorii: czas, przestrze,
ciao, grupa spoeczna (rodzina, rwienicy, spoeczno lokalna, nard) (3.3.) czy
interpretuje praktyki kultury z najbliszego otoczenia (klasa, szkoa, dom, osiedle,
podwrko, miasto, koci, stadion pikarski (3.4.) Kierujc si zapisami podstawy
programowej, uwzgldniamy w swoim programie ten obszar w sposb znaczcy, nie tylko
poprzez nazw, ale rwnie poprzez zaplanowane bloki i zagadnienia tematyczne, a take
dziaania uczniowskie.
Dlaczego 2.0?

5
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Symbol 2.0 jest coraz czciej wykorzystywany w nazewnictwie (wystarczy

przywoa program telewizyjny Poziom 2.0), a take w dyskursie o wspczesnej szkolnej
rzeczywistoci i w dziaaniach zwizanych ze zmianami w szkole. W prasie mona spotka
okrelenia Szkoa 2.0, Nauczyciel 2.0, Kodeks 2.0 itd. Wprowadzanie symbolu 2.0
wskazuje na odniesienie do technologii informacyjno-komunikacyjnej. Centrum Edukacji
Obywatelskiej i Gazeta Wyborcza w roku szkolnym 2011/2012 ju po raz drugi
przeprowadziy program dla szk Szkoa z klas 2.0 (i zapowiadaj kolejn edycj na
rok szkolny 2012/2013)3. Gwnym celem tego programu jest rozpowszechnienie idei
wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w uczeniu si
i nauczaniu.
My rwnie, nazywajc nasz program nauczania wiedzy o kulturze Kultura 2.0,
chciaymy podkreli ten element uczenia si i nauczania przedmiotu. Wykorzystywanie
TIK jest tym bardziej zasadne, e podstawa programowa wyranie wskazuje na taki
kierunek. Znalazy si w niej przecie zapisy zwizane ze znajomoci nowoczesnych
technologii: wymienia rne formy mediw kultury () oraz uycia (nowe media, media
masowe, media interaktywne, multimedia) (1.6.) oraz umiejtnoci ich wykorzystania:
samodzielnie wyszukuje informacje na temat kultury w rnych mediach, bibliotekach
(1.9.), przygotowuje prezentacj lub inn form wypowiedzi multimedialnej blog,
forum, strona www na tematy zwizane z kultur lokaln i regionu lub z szeroko
pojtymi problemami kultury wspczesnej (2.3.). Trudno byoby uczy ucznia o nowych
mediach lub przygotowywa go do funkcjonowania w zinformatyzowanym
spoeczestwie, korzystajc tylko z podrcznika czy posugujc si metod wykadu.
Dlatego nasz program zakada, e istotnym elementem realizacji podstawy
programowej z wiedzy o kulturze jest wykorzystanie TIK. Zakada to umiejtno
odpowiedzialnego stosowania TIK oraz twrczego wykorzystywania nowych technologii.
Z jednej strony ma to prowadzi do nauczenia uczniw, jak samodzielnie zdobywa
informacje o artystach, wydarzeniach kulturalnych, a z drugiej strony ma ich zachci do
wasnych prb twrczych, do aktywnego uczestnictwa w kulturze. Uczniowie maj si
nauczy samodzielnego mylenia o kulturze, wykorzystywania zdobytej wiedzy
w dziaaniu.
Jednoczenie chcemy, aby symbol 2.0, w sposb moe nieco metaforyczny,
wskazywa na ch uwzgldniania najnowszych, gorcych wydarze kulturalnych.
W czerwcu 2012, gdy piszemy ten program, jednym z waniejszych, wzbudzajcych wiele
emocji, dyskutowanych wydarze kulturalnych w Europie jest Berlin Biennale. Jego
kurator, Artur mijewski, odda gos tym artystom, ktrzy poprzez swoj sztuk bior
udzia w dyskursie politycznym ostatnich miesicy (np. z ruchu Occupy Oburzonych).
Z kolei w Warszawie, w Muzeum Narodowym zostaa otwarta wystawa Wywyszeni. Od
faraona do Lady Gagi. Sztuka zaangaowana, sztuka wczajca si w aktualne
wydarzenia polityczne, sztuka chcca wpywa na rzeczywisto to nie tylko znak
czasw, ale i obszar kultury, z ktrym warto uczniw zapozna. Trudno jednak
przewidzie, jakie wydarzenie kulturalne wzbudzi tak wielkie emocje za kilka miesicy.

3
Por. np. http://www.ceo.org.pl/pl/szkola2zero/news/opis-programu-szkola-z-klasa-20.

6
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Dlatego, chocia oczywicie w programie nauczania Kultura 2.0 zaplanowane zostay

dziaania, dziki ktrym mona zrealizowa zawarte w programie nauczania takie treci
jak np. ucze () dostrzega i nazywa zwizek midzy dzieem a sytuacj spoeczno-
-historyczn (3.5.), to uwaamy, e najwaniejsze (i najciekawsze dla ucznia) bdzie
odwoywanie si do tego, co dzieje si wanie wtedy, kiedy uczniowie maj lekcje wok-u.
Odnoszenie si do biecych wydarze kulturalnych uwiadomi uczniom specyfik
wspczesnej kultury, pozwoli na wykorzystanie materiaw z mediw, stworzy szans
udziau w takim wydarzeniu (zorganizowanie wyjcia, wycieczki czy choby wsplnego
ogldania nagranej audycji czy odtworzenia materiaw z internetu).

5. Konstrukcja programu nauczania Kultura 2.0

Ponisze zestawienie przedstawia zaproponowane bloki tematyczne i zagadnienia

tematyczne przewidziane do realizacji w programie nauczania Kultura 2.0. Liczba
zagadnie tematycznych w poszczeglnych blokach jest rna, gdy zaley to od treci
szczegowych zawartych w podstawie programowej.

blok tematyczny zagadnienia tematyczne

Czowiek i kultura
Media kultury
Formy kontaktu z kultur
Odbiorca wobec dziea sztuki
Dziedzictwo kulturowe naszego regionu i
naszego kraju
Kultura w TV, prasie, internecie, radiu
Czym jest kultura?
Oblicza kultury
Co wpywa na kultur?
Rola sowa, obrazu, dwiku w kulturze
Formy mediw
Jak uczestniczy w kulturze?
Bd uczestnikiem kultury!
Funkcje dziea sztuki
Zanim nadszed XX wiek
Sztuka XX wieku
Co lubi w kulturze?
Jak analizowa dziea sztuki?
Jak analizowa film i spektakl teatralny?
Ja/my o dziele sztuki, filmie, spektaklu
Ty te odpowiadasz za dziedzictwo
kulturowe
Cudze chwalicie, swego nie znacie
Gdzie szuka informacji o kulturze?

Warto zwrci uwag, e zaplanowane bloki tematyczne s przede wszystkim

zogniskowane wok zagadnie dotyczcych kultury, a ich ukad pozwala uczniom na
stopniowe wkraczanie w wiat kultury (od rozwaa na temat tego, czym jest kultura,
poprzez poznawanie mediw i form kultury, a po przygotowanie ucznia do
samodzielnego szukania informacji o kulturze w dorosym yciu).

7
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Sformuowania zagadnie tematycznych wskazuj, jakie miejsce w programie

zajmuje ucze. Gwnym podmiotem dziaa jest mody czowiek, jego aktywno,
subiektywny odbir, zainteresowania. Std tematy, w ktrych pojawiaj si czasowniki w
drugiej osobie liczby pojedynczej (Bd uczestnikiem, Ty te odpowiadasz) czy
formy wskazujce na umoliwianie uczniom wyraania wasnych opinii, odczu (np. Co
lubi w kulturze?, Ja/my o dziele sztuki).

Szczegowe cele ksztacenia i wychowania

A. Cele ksztacenia:

uzupenienie podstawowych wiadomoci z zakresu rnych dziedzin sztuki

niezbdnych wiadomemu uczestnikowi ycia kulturalnego (jzyk
poszczeglnych sztuk, rodki wyrazu artystycznego, gatunki);
uwiadomienie rnych form kontaktu z kultur (odbir bierny, aktywny,
konsumpcja, produkcja, twrczo, uytkowanie, uczestnictwo, animacja);
przypomnienie i uzupenienie podstawowych poj (narzdzi) umoliwiajcych
wiadomy odbir rnych tekstw kultury, ich analizowanie i interpretowanie;
nabycie (lub rozwinicie) umiejtnoci wypowiadania si na temat wytworw
kultury i ludzkich praktyk w kulturze (zwaszcza na temat dziea sztuki) w rnej
formie;
poznanie kanonu dzie sztuki XX wieku,
uzupenienie kanonu najwybitniejszych dzie oraz rnych funkcji sztuki (np.
estetyczna, komunikacyjna, spoeczna, uytkowa, kultowa, poznawcza, ludyczna),
nabycie (lub rozwinicie) umiejtnoci oceny dzie sztuki i innych zjawisk
artystycznych;
zapoznanie z rnymi obszarami kultury (popularna, ludowa, masowa, wysoka,
narodowa, zglobalizowana, subkultura itp.);
zapoznanie z rnymi formami mediw kultury (sowo mwione, pismo, ksika,
obraz malarski, fotografia, film, program TV, spektakl teatralny) oraz rnymi
formami uycia (nowe media, media masowe, media interaktywne, multimedia),
uwiadomienie roli nowoczesnych mediw w rozwoju kultury;
uwiadomienie istnienia zwizkw pomidzy rnymi dziedzinami sztuki.

B. Cele wychowania:

ksztatowanie tolerancji wobec innych kultur i odmiennoci kulturowych;

rozbudzanie dumy z dorobku kulturowego Polski, ksztatowanie poczucia
tosamoci narodowej przy jednoczesnej wiadomoci rde i dorobku kultury
europejskiej;

8
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

ksztatowanie gustw zwizanych z kultur materialn i niematerialn, rozwijanie

wraliwoci estetycznej, umiejtnoci krytycznego podejcia do kultury masowej,
komercyjnej;
rozbudzanie potrzeby kontaktu z dzieami sztuki i uczestniczenia w yciu
kulturalnym, a zwaszcza aktywne i twrcze uczestnictwo w kulturze regionu
(rozwijanie indywidualnych zdolnoci twrczych);
rozbudzenie potrzeby aktywnego udziau w szkolnych przedsiwziciach
artystycznych, animacyjnych, spoecznych i innych (wystawa, happening,
przedstawienie szkolne, gazetka szkolna, kulturalna akcja charytatywna) oraz
organizacji prostych dziaa o charakterze kulturalnym (spotkanie z twrc
kultury, przedsiwzicie artystyczne, prezentacja wasnych zainteresowa,
tradycji lokalnej lub regionalnej);
przygotowanie do wiadomego wyboru propozycji wspczesnego ycia
kulturalnego, a zwaszcza lokalnych wydarze kulturalnych;
uwiadomienie etycznych i prawnych aspektw zwizanych z wytworami kultury.

9
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Liczba Przykadowe wane Proponowane

Lp. Blok tematyczny Zagadnienie tematyczne Teksty kultury Treci nauczania
godzin pojcia dziaania ucznia
Czym jest kultura? 1 Fotografia 2.1., 3.1. kultura, kulturowy, Uczestniczy
przedstawiajca kulturalny, sztuka w dyskusji nt.
toalet; uytkowa wytworw kultury
Marcel Duchamp, i ludzkich praktyk
Fontanna;
w kulturze.
przykady
wspczesnych dzie
sztuki uytkowej
Oblicza kultury 2 Przykady utworw 3.6. kultura popularna, Uczestniczy
muzycznych masowa, ludowa, w debacie Za
reprezentatywnych dla:
wysoka, narodowa, i przeciw kulturze
muzyki ludowej, kultury
masowej (np. disco zglobalizowana, popularnej.
polo), kultury subkultura,
I Czowiek i kultura popularnej, narodowej homogenizacja
i rnych subkultur. kultury
Fragmenty filmw
obrazujcych rne typy
kultury (Chopi, re. Jan
Rybkowski, Romeo
i Julia, re. Baz
Luhrmann, Matrix, re.
Andy Wachowski, Lana
Wachowski, Artysta,
re. Michel Hazanavicius,
Pan Tadeusz, re.
Andrzej Wajda, Wojna
polsko-ruska, re.
Xawery uawski)

10
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Co wpywa na 1 Przykady: budowli 1.8., 3.3., 3.4. sacrum, profanum

kultur? sakralnych i budowli
wieckich, dzie
malarskich
przedstawiajcych rne
kanony urody i piosenek
charakterystycznych dla
rnych grup
spoecznych (reggae,
hip-hop, disco polo,
heavy metal)
Rola sowa, obrazu, 1 Fragment Wesela w re. 1.5., 1.9., 3.6. media
dwiku w kulturze Andrzeja Wajdy,
fragment Wesela
Stanisawa
Wyspiaskiego, obrazy:
Jacek Malczewski
II Media kultury Bdne koo, Jan
Matejko Staczyk,
Wernyhora
Formy mediw 1 Przykady prezentujce 1.6., 1.9., 3.6. massmedia, nowe
rne formy mediw media, multimedia,
media interaktywne
Jak uczestniczy 1 Przykady twrczoci 1.7., 2.2, 2.3., odbir bierny, Prezentacja lub inna
w kulturze? uczniowskiej (np. 3.1., 3.6. aktywny, forma wypowiedzi
fotografia, muzyka, konsumpcja, multimedialnej.
Formy kontaktu prby literackie, produkcja,
III malarstwo, grafika
z kultur twrczo,
komputerowa) oraz
uytkowanie,
uznanych twrcw
wspczesnych uczestnictwo,
animacja

11
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Bd uczestnikiem 3 Teksty kultury 1.7., 2.3., 2.4., Organizuje dla

kultury! zaproponowane przez 2.5., 3.6. innych uczniw
uczniw
w szkole przegld
twrczoci
uczniowskiej pt.
Kulturalia (np.
elementy
wystawy,
happeningu,
koncert,
przedstawienie).
Funkcje dziea sztuki 1 Przykady tekstw 1.2.
kultury realizujcych
rne funkcje sztuki
(np. katedry,
prehistoryczne rysunki
naskalne, wizerunki
witych, hymn, satyra
polityczna itd.)
Odbiorca wobec Zanim nadszed XX 2 Teksty kultury 1.9., 3.5. Zakada stron
IV reprezentujce rne Powtrzenie internetow
dziea sztuki wiek
style i kierunki w sztuce
wiadomoci powicon
od staroytnoci do XIX
wieku zaproponowane o stylach stylowi wybranej
przez uczniw i kierunkach przez siebie epoki
w sztuce od oraz
staroytnoci reprezentatywnym
do XIX wieku dla niej dzieom
poznanych na lub tworzy

12
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

wczeniejszych portfolio na ten

Sztuka XX wieku 4 Wybrane dziea
Co lubi w kulturze? 2 Teksty kultury
Jak analizowa dziea 1 Sd ostateczny Hans
sztuki?
etapach temat.
edukacyjnych
na muzyce
i plastyce.
1.1., 3.5., 3.6. kierunki w sztuce Organizuje dla
artystw XX wieku, np.: XX wieku, pop-art, innych uczniw
Wisawa Szymborska,
postmodernizm, przegld
Sawomir Shuty,
Salvador Dali, Andy happening, powicony
Warhol, Jackson dekonstruktywizm, sztuce XX wieku
Pollock, Magdalena instalacja, pt. Kultura 2.0
Abakanowicz, Frank performance, body (np. wystawa,
Owen Gehry, Daniel
art happening,
Libeskind, Tadeusz
Kantor, Annie debata).
Leibovitz, Lars von
Trier, Wojciech
Smarzowski, Witold
Lutosawski, Miles
Davis, Pawe Althamer,
Wilhelm Sasnal,
Katarzyna Kozyra itd.
1.2., 1.9., 2.1., Przygotowuje
zaproponowane przez 2.6. i przedstawia
uczniw prezentacj w
dowolnej formie.
1.3., 2.2., 3.5. nadawca, odbiorca,
Memling, Karnawa forma, kompozycja,
arlekina Joan Mir funkcja, kontekst

13
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Jak analizowa film i 1 Sala samobjcw, 1.4., 2.2., 3.5. scenografia,

spektakl teatralny? re. Jan Komasa, choreografia,
Anioy w Ameryce, rekwizyty, efekty,
re. Krzysztof konwencja,
Warlikowski
adaptacja, plan,
owietlenie, kadr
Ja/my o dziele sztuki, 4 Teksty kultury 1.3., 1.4., 2.1., Zakada blog
filmie, spektaklu zaproponowane przez 2.2., 3.2., 3.5., powicony
uczniw 3.6. wybranym
tekstom kultury.
Uczestniczy w
dyskusjach dot.
sztuki
odbywajcych si
na forach
internetowych.
Pisze artykuy do
szkolnej gazetki.
Ty te odpowiadasz za 1 Polskie zabytki 2.7. dziedzictwo Organizuje kulturaln
dziedzictwo kulturowe znajdujce si na kulturowe, zabytek, akcj charytatywn
licie wiatowego pod hasem
Dziedzictwo Lista wiatowego
Dziedzictwa Kultury Zaopiekuj si
kulturowe naszego Dziedzictwa zabytkiem (np.
V UNESCO
regionu i naszego UNESCO zbirka pienidzy,
kraju porzdkowanie terenu
wok obiektw
zabytkowych,
happening).

14
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Cudze chwalicie, 2 Teksty kultury 3.4., 3.7. kultura lokalna, Organizuje dla
swego nie znacie charakterystyczne dla regionalna, innych uczniw w
miasta, regionu, narodowa, szkole przegld
kraju, kontynentu europejska twrczoci
uczniowskiej
i twrcw
lokalnych pt.
Regionalia (np.
spotkanie z
twrc kultury,
elementy
wystawy,
happeningu,
koncert,
przedstawienie).
Gdzie szuka 2 Przykady programw 1.9., 3.6. Przygotowuje
informacji o kulturze? telewizyjnych, Poznaje informator
radiowych i stron programy kulturalny, np.
Kultura w TV, prasie, internetowych dotyczce dotyczcy tego,
VI
internecie, radiu kultury (np. co dzieje si w
WOK, Kultura, miecie, regionie,
gupcze!, kraju.
Poziom 2.0.)

15
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Przykady realizowania wymaga szczegowych

Zaproponowane w naszym programie treci pozwalaj na pen realizacj celw

ksztacenia okrelonych przez Podstaw programow przedmiotu wiedza o kulturze.
Wymienione w Podstawie wymagania szczegowe realizowane s na rnych
lekcjach. Ponisza tabela wskazuje przykadowe tematy lekcji, w trakcie ktrych
zrealizowane by mog konkretne wymagania.

1. Odbir wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Ucze:

zna dwudziestowieczne dziea Sztuka XX wieku
reprezentujce rne dziedziny sztuki
1.1. (literatur, architektur, plastyk, muzyk,
teatr, fotografi, film, sztuk nowych
mediw) i dostrzega zwizki pomidzy nimi
wskazuje rne funkcje dziea sztuki (np. Funkcje dziea sztuki
1.2. estetyczn, komunikacyjn, spoeczn,
uytkow, kultow, poznawcz, ludyczn)
analizuje temat dziea oraz treci i form Jak analizowa dziea sztuki?
w kontekcie jego rnych funkcji,
1.3.
wykorzystujc podstawowe wiadomoci Ja/my o dziele sztuki, filmie,
o stylach i epokach z rnych dziedzin sztuki spektaklu
analizuje film lub analizuje spektakl Jak analizowa film i spektakl
teatralny, posugujc si podstawowymi teatralny?
1.4.
pojciami z zakresu waciwej dziedziny
sztuki
charakteryzuje podstawowe media kultury Rola sowa, obrazu, dwiku
1.5.
(sowo, obraz, dwik, widowisko) w kulturze
wymienia rne formy mediw kultury Formy mediw
(sowo mwione, pismo, ksika, obraz
malarski, fotografia, film, program
1.6.
telewizyjny, spektakl teatralny)
oraz uycia (nowe media, media masowe,
media interaktywne, multimedia)
wyjania, na czym polegaj rne formy Jak uczestniczy w kulturze?
kontaktu z kultur (odbir bierny, aktywny,
1.7.
konsumpcja, produkcja, twrczo, Bd uczestnikiem kultury!
uytkowanie, uczestnictwo, animacja)
lokuje wytwory kultury (zachowania, Co wpywa na kultur?
1.8.
zwyczaje, normy moralne, wytwory

16
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

materialne, dziea sztuki) w kontekcie grup

spoecznych, w ktrych s tworzone
i odbierane (rodzina, rwienicy,
spoeczno lokalna, nard)
samodzielnie wyszukuje informacje na temat Rola sowa, obrazu, dwiku
kultury w rnych mediach, bibliotekach w kulturze
1.9.
Gdzie szuka informacji
o kulturze?
2. Tworzenie wypowiedzi. Ucze:
wypowiada si w mowie i w pimie na Czym jest kultura?
temat wytworw kultury i ludzkich praktyk w
2.1.
kulturze (zachowa, obyczajw, przedmiotw Sztuka XX wieku
materialnych, dzie sztuki)
wypowiada si na temat dziea sztuki, uywajc Jak uczestniczy w kulturze?
poj zarwno swoistych dla poszczeglnych
2.2. sztuk, jak i wsplnych (forma, kompozycja, Jak analizowa dziea sztuki?
funkcja, nadawca, odbiorca, uytkownik,
znaczenie, kontekst, medium)
przygotowuje prezentacj lub inn form Jak uczestniczy w kulturze?
wypowiedzi multimedialnej blog, forum,
2.3. strona www na tematy zwizane z kultur
lokaln i regionu lub z szeroko pojtymi
problemami kultury wspczesnej
bierze aktywny udzia w szkolnych Bd uczestnikiem kultury!
przedsiwziciach artystycznych,
2.4. animacyjnych, spoecznych i innych (wystawa,
happening, przedstawienie szkolne, gazetka
szkolna, kulturalna akcja charytatywna)
organizuje proste dziaania o charakterze Bd uczestnikiem kultury!
kulturalnym (spotkanie z twrc kultury,
2.5. przedsiwzicie artystyczne, prezentacja
wasnych zainteresowa, tradycji lokalnej lub
regionalnej)
okrela swoje zainteresowania, potrzeby Co lubi w kulturze?
2.6. i preferencje kulturalne oraz uzasadnia je
w dyskusji
dba o ad i estetyk otoczenia, otacza opiek Ty te odpowiadasz za
2.7.
elementy dziedzictwa kulturowego dziedzictwo kulturowe
3. Analiza i interpretacja tekstw kultury. Ucze:

17
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

odrnia pojcie kultury rozumianej jako Czym jest kultura?

dorobek artystyczny od kultury rozumianej
3.1. jako caoksztat dorobku ludzkoci; ze Jak uczestniczy w kulturze?
zrozumieniem uywa okrele: kulturowy
i kulturalny
rozrnienie, o ktrym mowa w pkt 1., Ja/my o dziele sztuki, filmie,
3.2.
stosuje w interpretacji wytworw kultury spektaklu
odnosi elementy kultury (zachowania, Co wpywa na kultur?
zwyczaje, praktyki, przedmioty materialne,
3.3. dziea sztuki) do kategorii: czas, przestrze,
ciao, grupa spoeczna (rodzina, rwienicy,
spoeczno lokalna, nard)
interpretuje praktyki kultury z najbliszego Co wpywa na kultur?
otoczenia (klasa, szkoa, dom, osiedle,
3.4.
podwrko, miasto, koci, stadion pikarski) Cudze chwalicie, swego nie
znacie
dostrzega i nazywa zwizek midzy dzieem Zanim nadszed XX wiek
a sytuacj spoeczno-historyczn i
3.5.
obyczajami epoki, w ktrej dzieo powstao Jak analizowa film i spektakl
teatralny?
posuguje si pojciami: kultura popularna, Oblicza kultury
ludowa, masowa, wysoka, narodowa,
zglobalizowana, subkultura w ich Rola sowa, obrazu, dwiku w
3.6.
waciwym znaczeniu i uywa ich kulturze
w kontekcie interpretowanych dzie sztuki
oraz praktyk kulturowych Bd uczestnikiem kultury!
wskazuje relacje midzy kulturami: lokaln, Cudze chwalicie, swego nie
regionaln, narodow i europejsk, znacie
3.7.
ujawniajce si w konkretnych dzieach
sztuki i praktykach kultury

Sposoby osigania celw ksztacenia i wychowania

18
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

(z uwzgldnieniem moliwoci indywidualizacji pracy w zalenoci od potrzeb

i moliwoci uczniw oraz warunkw, w jakich program bdzie realizowany)

Zaoone w programie Kultura 2.0 szczegowe cele ksztacenia i wychowania

wynikaj z podstawy programowej. Ich pena realizacja jest moliwa dziki uwzgldnieniu
rnych czynnikw, takich jak choby potrzeby i moliwoci uczniw oraz warunki,
w jakich program bdzie realizowany. Istotne znaczenie ma przy tym moliwo
wykorzystania osigni cywilizacji, tj. nowoczesnych narzdzi nauczania.
Program zakada przygotowanie ucznia, ktry dysponuje ju podstawowymi
wiadomociami o stylach i epokach z rnych dziedzin sztuki do wiadomego
uczestniczenia w kulturze wspczesnej. Aktualna podstawa programowa nacisk bowiem
kadzie na kultur XX wieku.
Logiczne wic jest, e trzeba zrezygnowa z nauczania historii sztuki (co czsto na
lekcjach wiedzy o kulturze miao miejsce) czy zasypywania uczniw encyklopedyczn
wiedz. Lekcje powinny stwarza moliwo bezporedniego obcowania z rnorodnymi
zjawiskami kultury.
Naszym najwaniejszym zadaniem jest to, by ucze sta si uytkownikiem
kultury, w peni wiadomym tego, e kultur moe nie tylko odbiera (np. kontemplujc jej
wytwory), ale moe w niej rwnie uczestniczy, a wreszcie wsptworzy j.

Po pierwsze: ucze,
czyli uczymy, wiadomi tego, jacy s nasi uczniowie

Wiedza o kulturze to przedmiot, ktry jest rnie traktowany, zarwno przez

uczniw, jak i przez nauczycieli. Jednym stwarza okazj do atwego zdobycia dobrej
oceny, innym otwiera moliwoci przekazania szerokiej wiedzy na temat wspczesnych
zjawisk w kulturze.
Wane jest, by uczc, mie wiadomo tego, jakich uczniw uczymy. Zostali ju
oni przygotowani do odbioru dzie sztuki, poznali podstawy wiedzy o stylach i epokach,
maj umiejtnoci, ktre pozwalaj im odbiera dziea sztuki i aktywnie uczestniczy
w kulturze.
Do tego na pewno nie s im obce wspczesne media kultury. Czsto bowiem s
modymi ludmi o rozpoznanych zainteresowaniach, chccymi je nadal rozwija,
majcymi pasje i talenty. I to wanie trzeba na lekcjach wiedzy o kulturze wykorzysta.
Na lekcjach tych naley przede wszystkim stwarza moliwo rozwoju, pobudza
uczniw do zdobywania nowych umiejtnoci i twrczo wykorzystywa te, ktre ju
opanowali.
Dowiadczenie nauczyo nas, e uczniowie pierwszej klasy szkoy
ponadgimnazjalnej czsto s otwarci na to, co nowe, dostrzegaj rnorodno propozycji,
jakie daje im wspczesny wiat, wspczesna kultura. Jednak nie zawsze radz sobie
z poruszaniem si wrd tej wieloci. Najczciej wystarczy pokaza im kierunki, w jakich

19
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

mona poda, drogi, jakie mona wybra, a niekiedy trzeba po prostu jedynie nazwa
lub wyjani dostrzeone przez nich zjawisko.
I jeli tylko w pierwszych tygodniach nauki waciwie rozpoznamy predyspozycje
naszych uczniw dowiemy si, jakie s ich zainteresowania i talenty, praca na lekcjach
wiedzy o kulturze, dziki waciwie dobranym metodom, okae si niezwykle owocna, a
co waniejsze, nie znudzimy ani siebie, ani uczniw.
atwiej nam rwnie bdzie dobiera np. metody pracy na lekcji, rnicowa
stopie trudnoci zada czy tematy projektw. Uczniowie za chtniej bd wykonywali
powierzone im prace. Tym bardziej, e sami tak zakada program bd mogli
decydowa o rodzaju wykonywanych zada twrczych. Od ich umiejtnoci,
zainteresowa i predyspozycji zalee bdzie wybr np. dokonywany midzy
wykonaniem folderu, opracowaniem strony internetowej a stworzeniem bloga.

Po drugie: szkoa,
czyli uczymy, wiadomi tego, w jakich warunkach program bdzie realizowany

Realizacja programu Kultura 2.0 wymaga przede wszystkim odpowiedniego

wyposaenia gabinetu lekcyjnego. Jeli chcemy, by ucze mia bezporedni kontakt
z kultur, niezbdne nam bd nie tylko takie pomoce, ktre umoliwi prezentacj dzie
muzycznych, filmowych czy teatralnych, tzn. telewizor, odtwarzacz DVD i odtwarzacz
pyt CD. Potrzebne rwnie bd najnowoczeniejsze rodki, takie jak projektor
multimedialny (z ekranem) oraz komputer. Niektre lekcje (np. Ty te odpowiadasz za
dziedzictwo kulturowe) dobrze jest przeprowadzi w pracowni komputerowej z dostpem
do internetu.
Najwaniejszy na lekcjach wiedzy o kulturze jest kontakt z kultur, a tego nie
zagwarantuje nauczyciel (nawet najlepszy), ktry ma dostp jedynie do kredy i tablicy.

Po trzecie: wsparcie,
czyli uczymy, wykorzystujc pomoc innych

Nauczyciel wiedzy o kulturze jest odpowiedzialny za realizacj programu

nauczania, jednak dziki pomocy innych osb (nauczycieli innych przedmiotw,
pracownikw biblioteki czy wreszcie pracownikw lokalnych instytucji kultury) moe cele
zaoone w programie realizowa sprawniej, ciekawiej czy po prostu atwiej.
Zarwno konkretne zagadnienia omawiane na lekcjach, jak i zadania wykonywane
przez uczniw w ramach realizacji prac domowych mog wymaga pomocy nauczyciela
informatyki (np. temat Jak uczestniczy w kulturze?), historii i wos-u (np. Zanim nadszed
XX wiek) czy pracownika szkolnej biblioteki (np. Gdzie szuka informacji o kulturze?).
Niezwykle przydatna okaza si rwnie moe pomoc pracownikw instytucji
kultury dziaajcych w miejscowoci, w ktrej mieci si szkoa. Ich zasoby mona
wykorzysta np. do realizacji tematu Cudze chwalicie, swego nie znacie.
Oczywista wydaje si przy tym konieczno nawizania staej wsppracy
z teatrem, kinem, muzeum czy orodkiem sztuki. Wykorzystanie zasobw tych instytucji

20
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

pozwoli nie tylko sprawniej czy rzetelniej zrealizowa niektre zaplanowane w programie
zagadnienia. Dziki takiej wsppracy uzyskamy aktualne informacje o odbywajcych si
imprezach kulturalnych (przegldy teatralne, wystawy itp.), a take uatwimy uczniom
realizacj projektw.

Po czwarte: pomys,
czyli uczymy, inspirujc uczniw do rnych dziaa

Na nauczycielu wiedzy o kulturze spoczywa o czym bya mowa ju wczeniej

odpowiedzialno za realizacj programu; staje si on rwnie osob, ktra ma ogromny
wpyw na dziaania uczniw. Nie tylko przekazuje okrelon wiedz, tumaczy i wskazuje
waciwe drogi, ale take, a moe przede wszystkim, inspiruje do twrczego dziaania.
Czsto to wanie zaangaowanie i pomysowo nauczyciela wpywaj na jako
wykonywanej przez uczniw pracy. Zaleno jest oczywista: im wicej pasji
w dziaaniach nauczyciela, im ciekawsze pomysy, tym wyszy poziom pracy
uczniowskiej.
Trzeba tak dobiera zadania, by realizujce je osoby z przekonaniem pracoway nad
ich wykonaniem. Niekiedy w rnych klasach sprawdzaj si rne zadania, np. uczniowie
o zainteresowaniach humanistycznych chtniej wybior tematy projektw zwizanych
z teatrem czy filmem, matematycy za te dotyczce nowoczesnych technik komunikacji.

Przykady zada dla uczniw, dziki ktrym mona zrealizowa cele

zawarte w podstawie programowej i programie nauczania Kultura 2.0

Do tematu: Oblicza kultury

1. Sporzd list dziesiciu dzie (z rnych dziedzin sztuki), ktre uznajesz za

najwaniejsze dla polskiej kultury narodowej. Swoje wybory krtko uzasadnij.
2. Przygotuj argumenty do udziau w debacie Za i przeciw kulturze popularnej.
3. Subkultury w naszym miecie/naszym regionie. Przeprowad wywiad
z przedstawicielem jednej z subkultur.

Do tematu: Jak uczestniczy w kulturze?

1. Zaprezentuj swoj twrczo (np. fotografia, muzyka, prby literackie, malarstwo,

grafika komputerowa). Przygotuj prezentacj lub inn form wypowiedzi
multimedialnej.

Do tematu: Bd uczestnikiem kultury!

1. Zorganizujcie dla innych uczniw w szkole przegld twrczoci uczniowskiej pt.

Kulturalia. Zaplanujcie zadania dla poszczeglnych czonkw zespou,

21
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

przygotujcie kart uczestnika, okrelcie form przegldu (np. elementy wystawy,

happeningu, koncert, przedstawienie).

Do tematu: Zanim nadszed XX wiek

1. Za stron www, stwrz portfolio, przygotuj plakat lub w innej formie przedstaw
wiadomoci na temat stylu wybranej przez siebie epoki oraz reprezentatywnych dla
niej dzie. Wybierz spord poniszych:
architektura staroytnej Grecji i Rzymu,
rzeba staroytna,
styl gotycki,
styl romaski,
architektura renesansu,
malarstwo i rzeba renesansowa,
architektura barokowa,
rzeba i malarstwo barokowe,
styl klasycystyczny,
styl romantyczny w architekturze i malarstwie,
secesja.

Do tematu: Sztuka XX wieku

1. Zorganizujcie dla innych uczniw przegld powicony sztuce XX wieku pt.

Kultura 2.0. Zaplanujcie zadania dla poszczeglnych czonkw zespou,
przygotujcie kart uczestnika, okrelcie form przegldu (np. wystawa, happening,
debata).
2. Graffiti sztuka czy wandalizm? Przygotuj wystaw fotograficzn prezentujc
wybrane przykady graffiti nie tylko z twojego miasta. Wciel si w rol
przewodnika.

Do tematu: Co lubi w kulturze?

1. Co lubisz w kulturze? Przygotuj i przedstaw prezentacj w dowolnej formie.

2. Inspiracje folklorem w polskiej muzyce rockowej. Zaprezentuj wybrane przykady.
3. Najwaniejsze to wyrnia si. Przedstaw w dowolnej formie fenomen
wybranej subkultury modzieowej.

Do tematu: Ja/my o dziele sztuki, filmie, spektaklu

1. Ten tekst kultury poruszy mnie najbardziej. Za blog powicony wybranym

tekstom kultury, we udzia w dyskusjach dotyczcych sztuki, odbywajcych si na
forach internetowych lub napisz artyku do szkolnej gazetki.

Do tematu: Ty te odpowiadasz za dziedzictwo kulturowe

22
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

1. Zorganizujcie kulturaln akcj charytatywn pod hasem Zaopiekuj si

zabytkiem. Zaplanujcie zadania dla poszczeglnych czonkw zespou, okrelcie
form akcji (np. zbirka pienidzy, porzdkowanie terenu wok obiektw
zabytkowych, happening).
2. Nasze miasto wczoraj i dzi. Zaprezentuj w dowolnej formie najciekawsze
zabytki twojego miasta.

Do tematu: Cudze chwalicie, swego nie znacie

1. Przygotujcie informacje (w formie plakatu, prospektu, broszury, notatki prasowej,

wpisu na blogu lub innej, wybranej przez ciebie) (do wyboru przez uczniw):
o wystawie zwizanej z kultur regionu,
dotyczce skansenu znajdujcego si w najbliszej okolicy,
o najciekawszych zabytkach naszego regionu,
o modych twrcach kultury z naszego regionu,
o wydarzeniach kulturalnych zwizanych z naszym regionem (festiwale,
przegldy twrczoci).
2. Zorganizujcie dla innych uczniw w szkole przegld twrczoci uczniowskiej
i twrcw lokalnych pt. Regionalia. Zaplanujcie zadania dla poszczeglnych
czonkw zespou, okrelcie form przegldu (np. spotkanie z twrc kultury,
elementy wystawy, happeningu, koncert, przedstawienie).

Do tematu: Gdzie szuka informacji o kulturze?

1. Przygotujcie informator kulturalny, np. dotyczcy tego, co dzieje si w miecie,

regionie, kraju.
2. Miasto yje. Przygotuj krtki film (np. reklamowy) informujcy o yciu
kulturalnym twojego miasta, zachcajcy do jego odwiedzenia.

23
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Wykorzystanie zasobw portalu www.scholaris.pl

1. Uwagi wstpne

Jak pisaymy w uwagach wstpnych, zakadamy, e realizacja programu nauczania

Kultura 2.0 odbywa si bdzie przy znaczcym wykorzystaniu technologii informacyjno-
-komunikacyjnej. Zakada to umiejtno odpowiedzialnego stosowania TIK oraz
twrczego wykorzystywania nowych technologii. Istotn pomoc w tym zakresie moe
sta si dla nauczyciela wykorzystanie zasobw portalu internetowego Scholaris
(www.scholaris.pl).

2. Zasoby portalu Scholaris i zasady korzystania z nich

Nauczyciel znale moe na nim gotowe materiay edukacyjne. Mona dziki nim
przeprowadzi ca lekcj lub wykorzysta je tylko we fragmencie.
W zasobach portalu Scholaris znajduj si rnorodne materiay. Wrd nich
znale mona scenariusze lekcji, karty prac ucznia, pakiety edukacyjne, zdjcia dzie
sztuki i szczeglnie lubiane przez uczniw kursy i wiczenia interaktywne czy prezentacje
multimedialne.
Zalety portalu Scholaris to:
a) moliwo bezpatnego korzystania z udostpnionych materiaw,
b) zgodno materiaw z najnowsz podstaw programow,
c) wielo dostpnych materiaw (ponad 24 tys.!),
d) rnorodno materiaw.

3. Sposb wyszukiwania materiaw znajdujcych si na portalu Scholaris

Potrzebne materiay bardzo atwo mona znale, poniewa wskazanie przedmiotu,

etapu edukacyjnego i typu zasobu w sposb znaczcy zawa zbir materiaw.
Dodatkowym uatwieniem jest wpisanie szukanej frazy.
Jeli wic chcemy znale konkretne materiay na lekcj wiedzy o kulturze
dotyczce np. funkcji sztuki, moemy to uczyni w bardzo prosty sposb. Wybieramy
przedmiot wiedza o kulturze, etap edukacyjny IV, typ zasobu scenariusz, szukana
fraza funkcje sztuki. Istnieje rwnie moliwo wyszukiwania wedug kategorii autor,
co na lekcjach wiedzy o kulturze jest bardzo przydatne.

24
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Jeli nie mamy tak skonkretyzowanych potrzeb, a raczej szukamy jakiego

pomysu, mona po prostu wybra przedmiot i etap edukacji. Przegldanie zasobw
portalu Scholaris moe stanowi wietn inspiracj do przygotowania wasnej lekcji.
Zasoby portalu Scholaris s stale wzbogacane, warto wic co jaki czas zaglda,
aby sprawdzi, jakie materiay zostay dodane.

4. Wykorzystanie zasobw portalu Scholaris do realizacji programu nauczania

wiedzy o kulturze Kultura 2.0

Realizujc program nauczania Kultura 2.0. mona w rny sposb wykorzysta

zasoby portalu Scholaris. Poniej przedstawiamy przykadowe moliwoci wykorzystania
zamieszczonych materiaw w czasie realizacji kolejnych blokw tematycznych.

Blok tematyczny Czowiek i kultura

W tym bloku tematycznym przewidziano do realizacji trzy tematy: Czym jest

kultura?, Oblicza kultury oraz Kultura a czas, przestrze, ciao.
W trakcie lekcji podejmujcych zagadnienia zwizane z rnie rozumianym
pojciem kultury, odrnianiem kultury popularnej, masowej, wysokiej, narodowej itd.,
lokowaniem wytworw kultury w kontekcie grup spoecznych, w ktrych s tworzone
i odbierane, wykorzysta mona scenariusze lekcji, karty pracy, a w ramach
podsumowania, pracy domowej czy sprawdzenia wiedzy (chocia uwaamy, e typowe
sprawdziany na lekcjach wiedzy o kulturze powinny by stosowane sporadycznie)
przygotowane testy sprawdzajce wiadomoci.

25
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

tytu zasobu typ zasobu opis

O wyszoci Chopina nad scenariusz lekcji Muzyka jako punkt wyjcia do okrelenia
Mandaryn cech kultury masowej i wyszej.
Czy kultura jest towarem? scenariusz lekcji Uczniowie ucz si odrnia kultur
elitarn od popularnej. Zastanawiaj si nad
skutkami traktowania kultury jako towaru.
Co sycha w popkulturze? karta pracy wiczenia dotyczce podstawowych poj
zwizanych z popkultur.
Ile jest kultur? karta pracy Ucze ma za zadanie wskaza rnice
midzy kultur a cywilizacj. Zadania
dotycz kultury materialnej, duchowej,
religijnej, politycznej, artystycznej.
Czego suchamy? Artyci i Karta pracy Pytania dotyczce rodzaju suchanej muzyki
gatunki muzyczne i roli muzyki w yciu uczniw jako punkt
wyjcia do dyskusji na temat zwizkw
kultury z czasem czy grup.
Chleb jako symbol karta pracy Rnorodne zadania zwizane z chlebem
(przysowia, powiedzenia) prowadz do
wskazania cech kultury ludowej.
Kultura masowa Test Zagadnienia kultury masowej.
Kultura wspczesna sprawdzian Zagadnienia kultury wspczesnej.

Blok tematyczny Odbiorca wobec dziea sztuki

W tym bloku tematycznym znajduj si tematy zwizane z sam sztuk

(kierunkami, dzieami, artystami) oraz powicone relacjom pomidzy odbiorc a tekstem
kultury. Szczeglna uwaga powicona jest uczniowi, jego emocjom, odczuciom, opiniom.
Realizacja tego bloku tematycznego zakada kontakt ucznia z wieloma dzieami
sztuki. Wykorzystywane one bd zarwno jako materia ikonograficzny ilustrujcy
wiadomoci o sztuce, kierunkach, artystach, jak i podmiot dziaa uczniowskich w trakcie
analizy, dyskusji o wasnych wyborach itp. Z materiaw znajdujcych si na portalu
Scholaris w czasie realizacji tego bloku korzysta mog zarwno uczniowie, jak
i nauczyciele. S tam liczne prezentacje multimedialne powicone artystom i stylom,
zdjcia dzie sztuki, przydatne scenariusze.
Poniej tylko niektre przykady wykorzystania tych zasobw.

Temat lekcji: Funkcje dziea sztuki

Scenariusz Funkcje sztuki zawiera odpowiednio dobrane przykady i ciekawe
polecenia, dziki ktrym uczniowie maj zdefiniowa pojcie sztuka i okreli funkcje
dziea sztuki.

Temat lekcji: Zanim nadszed XX wiek

Uczniowie maj przypomnie sobie wiadomoci z gimnazjum, powtrzy,
uzupeni i rozszerzy swoj wiedz. Mog to uczyni, wykorzystujc liczne prezentacje

26
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

i zdjcia znajdujce si na portalu. Lekcje te powinny te by doskona okazj do

rozmowy z uczniami na temat sposobu wykorzystywania materiaw z internetu.
Prezentacje zamieszczone w zasobach portalu Scholaris przedstawiaj twrczo
poszczeglnych artystw i/lub kierunki w sztuce.
Przykady prezentacji powiconych artystom:
Rubens malarz epoki baroku.
Bosch. Co zobaczy w piekle?
Sandro Botticelli malarz renesansu.
Mistrzowie polskiego renesansu.
Henri de Toulouse-Lautrec.
E. Delacroix wane dziea.
Francisco Goya.
Przykady prezentacji powiconych kierunkom:
Sztuka redniowiecza.
Architektura romaska i gotycka.
Holandia i jej sztuka w XVII w.
Romantyzm w malarstwie.
Impresjonizm wstpna charakterystyka.
Impresjonizm zaoenia, twrcy, dziea.
Portal Scholaris umoliwia rwnie dostp do Web Gallery of Art (www.wga.hu).
Wirtualne muzeum sztuki umoliwia dostp do ponad 27 tys. reprodukcji, komentarzy do
nich oraz biografii ich twrcw (dziea do 1850 roku). To bardzo przydatne rdo do
wykorzystania nie tylko w trakcie realizacji tego tematu. Warto, aby uczniowie znali ten
adres i korzystali z zasobw wirtualnej galerii, przygotowujc wasne prezentacje i inne
formy wypowiedzi.
Temat lekcji: Sztuka XX wieku
Aby przybliy uczniom charakterystyczne zjawiska sztuki XX wieku, rwnie
mona skorzysta z licznych prezentacji multimedialnych. Cay ten jazz, Architektura XX
wieku, Kierunki w malarstwie polskim XX wieku, Malarstwo abstrakcyjne czy Surrealizm
to przykady prezentacji, ktre zawieraj bogaty materia ilustracyjny, informacje
o najwaniejszych twrcach i ich dzieach. Warto na jednej z lekcji wykorzysta kart
pracy Pop-art, ktra ma za zadanie przybliy uczniom pojcie popartu.
Portal Scholaris udostpnia rwnie niezwykle ciekawy materia dotyczcy
Katarzyny Kozyry Casting, czyli jak zinterpretowa Katarzyn Kozyr? Film przyblia
sylwetk artystki i jej najwaniejsze prace. Moe sta si doskonaym punktem wyjcia do
dyskusji o sztuce wspczesnej i relacjach miedzy artyst a publicznoci.
Tematy: Jak analizowa dziea sztuki?, Jak analizowa film i spektakl teatralny?, Ja/my
o dziele sztuki, filmie, spektaklu.
Tematy te zakadaj wprowadzenie lub przypomnienie terminologii, ktr naley
posugiwa si, analizujc dzieo sztuki oraz przygotowanie ucznia do wypowiadania si
na temat sztuki i stworzenia mu moliwoci takiego wypowiadania si.

27
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Wrd zasobw portalu Scholaris znale mona liczne karty pracy dla ucznia
zwizane z analiz obrazu. Wikszo kart pracy dotyczy konkretnych dzie, ale jest
rwnie karta pracy wiczca umiejtno analizy dowolnego obrazu: Opis obrazu
wiczenie. To doskonay wzorzec zwaszcza dla tych uczniw, ktrzy pocztkowo maj
ogromne trudnoci z analiz.
Karty pracy dotyczce poszczeglnych obrazw mona wykorzysta do pracy
indywidualnej i/lub grupowej w czasie lekcji lub w formie zadania domowego. Stanowi
one dla uczniw doskonay przykad, jakie pytania naley sobie zada, aby zanalizowa
dzieo sztuki, s wietnym wiczeniem przygotowujcym do samodzielnej analizy. Karty
pracy dotycz takich obrazw jak: Pocaunek Gustava Klimta, Mona Lisa Leonardo da
Vinci, Et in Arcadia ego Nicolasa Poussina, Kolos Francisco Goya, Lekcja anatomii
doktora Tulpa Rembrandta, Bar w Folies-Bergere Edouarda Maneta, niadanie Francoisa
Bouchera, Bg Ojciec sta si Stanisawa Wyspiaskiego. Punktem wyjcia analizy
uczyniono obrazy twrcw z rnych epok, co stanowi dodatkow zalet, gdy umoliwia
przypomnienie rnych stylw i epok.
Karty pracy zamieszczone na portalu Scholaris mona rwnie wykorzysta do
przygotowania recenzji filmowej. Recenzja filmowa wiczenia, Pisanie recenzji
wiczenia to doskonay materia przed pierwsz samodzieln recenzj uczniowsk.
Pozostae bloki tematyczne
Na portalu Scholaris znale mona rwnie wiele materiaw, ktrych
wykorzystanie do poszczeglnych tematw zaley od inwencji nauczyciela, jego
pomysowoci. Ten sam materia mona wykorzysta na lekcji dotyczcej mediw kultury,
jak i dotyczcej form kontaktw z kultur czy dziedzictwa kulturowego naszego regionu i
kraju.
Przykadem takiego materiau moe by udostpniona na portalu Scholaris cyfrowa
biblioteka polskiej piosenki, na ktrej znajduj si materiay dotyczce wszystkiego, co
wie si z polsk piosenk.
Na wielu lekcjach mona te wykorzysta materia zatytuowany Pe?
Sprawdzam!, czyli skd si bior wystawy? Zawarty wrd materiaw film dotyczcy
wystawy ukazujcej przemiany roli pci w sztuce powojennej ukazuje te prac ludzi
przygotowujcych wystawy: kuratora, asystentw, artystw, konserwatora, projektanta a
po budowniczych ekspozycji.
Od inwencji nauczyciela zaley wykorzystanie znajdujcych si w zasobach portalu
Scholaris sprawdzianw i testw z historii sztuki, wiedzy o teatrze, filmie, telewizji. Wcale
nie musz by one wykorzystywane jako typowe sprawdziany. Mona je wykorzysta
w fazie wstpnej takich lekcji jak np. Rola sowa, obrazu, dwiku w kulturze czy Ty te
odpowiadasz za dziedzictwo kulturowe, ale mona je rwnie wykorzysta np. na
podsumowanie bloku tematycznego Odbiorca wobec dziea sztuki. wietnie nadaj si do
pracy w grupach, mog stanowi te zadanie domowe moliwoci jest wiele.

28
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Opis zaoonych osigni ucznia

Jak ju pisaymy w uwagach wstpnych, chcemy, aby ucze po lekcjach wiedzy

o kulturze nie tylko mia pewn wiedz o kulturze, ale przede wszystkim chcia
uczestniczy w yciu kulturalnym swojej miejscowoci, regionu i kraju i aby robi to
wiadomie.

Oczywicie te dosy oglne zaoenia chcemy uszczegowi. Uwaamy, i

realizacja programu nauczania Kultura 2.0 na lekcjach wiedzy o kulturze spowoduje, e
ucze po ukoczeniu klasy pierwszej:

1. ma pewien zasb wiedzy na temat kultury i dzie sztuki (zwaszcza wspczesnej),

wie gdzie szuka informacji na ten temat i jak je pogbia:
zna wskazane przez nauczyciela, innych uczniw i znalezione w czasie
samodzielnych poszukiwa dwudziestowieczne dziea reprezentatywne dla
rnych dziedzin sztuki i dostrzega zwizki pomidzy nimi;
zna rne funkcje sztuki i potrafi okreli, jak funkcj peni dane dzieo
sztuki;
potrafi scharakteryzowa podstawowe media kultury (sowo, obraz, dwik,
widowisko) i zna ich rne formy oraz uycia;
potrafi odrni pojcie kultury rozumianej jako dorobek artystyczny od
kultury rozumianej jako caoksztat dorobku ludzkoci, poprawnie uywa
okrele: kulturowy i kulturalny;
rozumie pojcia: kultura popularna, ludowa, masowa, wysoka, narodowa,
zglobalizowana, subkultura w ich waciwym znaczeniu i poprawnie ich
uywa, interpretujc dziea sztuki oraz praktyki kulturowe;
wskazuje relacje midzy kulturami: lokaln, regionaln, narodow
i europejsk, ujawniajce si w konkretnych dzieach sztuki i praktykach
kultury;
lokuje wytwory kultury w kontekcie grup spoecznych, w ktrych s
tworzone i odbierane;

29
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

ma wiadomo zwizkw midzy elementami kultury (zachowania,

zwyczaje, praktyki, przedmioty materialne, dziea sztuki) a kategoriami:
czas, przestrze, ciao, grupa spoeczna (rodzina, rwienicy, spoeczno
lokalna, nard);
samodzielnie wyszukuje informacje na temat kultury w rnych mediach,
bibliotekach.

2. potrafi samodzielnie analizowa i interpretowa wytwory kultury, ocenia je,

formuowa wasne opinie i je ujawnia:
analizuje temat dziea oraz treci i form w kontekcie jego rnych funkcji,
ktre potrafi wskaza i nazwa (np. estetyczn, komunikacyjn, spoeczn,
uytkow, kultow, poznawcz, ludyczn); analizujc, wykorzystuje
podstawowe wiadomoci o stylach i epokach, dostrzega i nazywa zwizek
midzy dzieem a sytuacj spoeczno-historyczn i obyczajami epoki,
w ktrej powstao, posugujc si podstawowymi pojciami z zakresu
waciwej dziedziny sztuki;
wypowiada si w mowie i w pimie na temat wytworw kultury,
ludzkich praktyk w kulturze, dzie sztuki, uywajc waciwych poj;
interpretujc wytwory kultury, odrnia pojcie kultury rozumianej jako
dorobek artystyczny od kultury rozumianej jako caoksztat dorobku
ludzkoci.

3. umie dokonywa wyboru zarwno z dorobku kultury minionych epok, jak

i wspczesnej oferty kulturalnej:
okrela swoje zainteresowania, potrzeby i preferencje kulturalne oraz
uzasadnia je w dyskusji.

4. chce aktywnie uczestniczy w kulturze, podejmuje rnorodne prby tworzenia:

ma wiadomo rnych form kontaktu z kultur (odbir bierny, aktywny,
konsumpcja, produkcja, twrczo, uytkowanie, uczestnictwo, animacja);
potrafi przygotowa prezentacj lub inn form wypowiedzi multimedialnej
blog, forum, strona www na tematy zwizane z kultur lokaln i regionu
lub z szeroko pojtymi problemami kultury wspczesnej;
bra aktywny udzia w szkolnych przedsiwziciach artystycznych,
animacyjnych, spoecznych i innych (wystawa, happening, przedstawienie
szkolne, gazetka szkolna, kulturalna akcja charytatywna);
umie zorganizowa proste dziaania o charakterze kulturalnym (spotkanie
z twrc kultury, przedsiwzicie artystyczne, prezentacja wasnych
zainteresowa, tradycji lokalnej lub regionalnej);
dba o ad i estetyk otoczenia, ma wiadomo potrzeby opieki nad
elementami dziedzictwa kulturowego.

30
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Propozycje kryteriw oceny i metod sprawdzania osigni uczniw

Ocenianie jest sposobem dokumentowania postpw ucznia w nauce, powinno by

rzetelne i systematyczne, a ocena, jak wystawiamy, jawna i obiektywna. Na lekcjach
wiedzy o kulturze sprawdzanie osigni ucznia przy pomocy tradycyjnych metod, np.
prace klasowe czy odpowiedzi ustne, powinno ustpi miejsca innym, odpowiednim do
specyfiki przedmiotu sposobom. Co nie znaczy oczywicie, e trzeba z pisemnego
sprawdzania wiedzy w ogle zrezygnowa.
Poniewa jednak nauczyciel dysponuje zaledwie 30 godzinami, nacisk powinien
by pooony na takie formy, ktre pozwol podsumowa nabyte przez uczniw
wiadomoci, a jednoczenie umoliwi praktyczne zastosowanie zdobytych wczeniej
wiadomoci i umiejtnoci.
Najbardziej przydatne co wynika take z naszego dowiadczenia s:
ocena aktywnoci na lekcjach (udzia w dyskusjach, debatach, zaangaowanie
w wiczenia lekcyjne, praca w grupie),
zadania domowe oraz zadania dla chtnych,
projekty badawcze,
dziaania twrcze,
sprawdziany wiadomoci (testy zada otwartych, testy wyboru, sprawdziany czytania ze
zrozumieniem).

W ocenie osigni ucznia doskonale sprawdza si system punktowy, ktrego

niewtpliwymi zaletami s obiektywizm i sprawiedliwo. Oba te czynniki wykluczaj
wtpliwoci nauczyciela pojawiajce si przy wystawianiu ocen klasyfikacyjnych
rdrocznych czy kocoworocznych. Wrd uczniw za eliminuj poczucie krzywdy
i niesprawiedliwoci wystawiona ocena jest bowiem jasna i jednoznaczna.
Poza tym punkty pozwalaj uczniowi na samodzieln ocen wasnych postpw,
dostarczaj rzetelnej informacji na temat aktualnego poziomu wiedzy i umiejtnoci.
O waciwym funkcjonowaniu systemu punktowego decyduj odpowiednio
i precyzyjnie ustalone kryteria oceniania, w ktrych naley oczywicie uwzgldni
moliwoci indywidualne uczniw.
Zapoznanie uczniw z tymi kryteriami na pocztku roku szkolnego wyeliminuje
wszelkie pniejsze pytania oraz zastrzeenia dotyczce sposobw i form oceniania.

W punktowym systemie oceniania za kad form sprawdzania wiadomoci

i umiejtnoci ucze otrzymuje okrelon liczb punktw, ktrych suma zdecyduje o jego
ocenie klasyfikacyjnej. Oceny rdroczna oraz kocoworoczna wynikaj ze stosunku sumy
punktw zdobytych przez ucznia do maksymalnej liczby punktw moliwych do zdobycia.
Wynik procentowy jest zamieniony na oceny zgodnie z wczeniejszymi ustaleniami, tzn.:
niedostateczny 0%39%
dopuszczajcy 40%54%

31
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

dostateczny 55%69%
dobry 70%84%
bardzo dobry 85%94%
celujcy 95%100%

Przykadowa punktacja rnych form sprawdzania osigni uczniw

sprawdzian wiadomoci i umiejtnoci 20 pkt.

projekt 2030 pkt.
praca w grupie 5 pkt.
udzia w dyskusji 5 pkt.
dziaania twrcze 1520 pkt.
inne formy warto ustalana z uczniami

Ucze przed kad form oceniania powinien by poinformowany o jej wartoci

punktowej oraz o tym, jakie bd kryteria oceniania (np. ile punktw z 20 za projekt
zostanie przyznanych za form pracy, ile za jej warto estetyczn, ile za poprawno
merytoryczn itd.).

Przykadowe kryteria oceny wybranych form

Odpowied ustna

Kryterium max. 10 punktw

poprawno merytoryczna 07
kompozycja wypowiedzi 01
poprawno jzykowa 02

Projekt

kryterium max. 20 punktw

zaangaowanie w prac zespou 03
planowanie i organizowanie pracy 02
poprawno merytoryczna (wyczerpanie i rozwinicie tematu) 010
estetyka i oryginalno pracy (plakatu, folderu) 02
prezentacja wynikw projektu (pomysowo i oryginalno,
03
poprawno jzykowa, rozbudzenie zainteresowania odbiorcw)

32
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Praca w grupie

Kryterium max. 5 punktw

umiejtno wsppracy 02
tempo pracy zespou 01
sposb przedstawienia wynikw na forum klasy 02

Udzia w dyskusji

kryterium max. 5 punktw

czstotliwo zabierania gosu 02

poprawno merytoryczna wypowiedzi 02
poprawno jzykowa wypowiedzi 01

33
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Przykad przedmiotowego systemu oceniania

z wiedzy o kulturze

1. Ocenie podlegaj rne formy sprawdzania wiedzy ucznia (odpowiedzi ustne,

kartkwki, sprawdziany, prace domowe, udzia w lekcji, projekty, dziaania twrcze).
2. Kady ucze w cigu procza powinien by oceniany minimum trzy razy.
3. Sprawdziany wiadomoci i umiejtnoci zapowiadane s z co najmniej tygodniowym
wyprzedzeniem. Terminy ustalone przez nauczyciela nie ulegaj zmianie.
4. Tematy prac twrczych i projektw ucze otrzymuje na miesic przed upywem
terminu ich wykonania.
5. Wszyscy uczniowie s zobowizani do napisania wszystkich sprawdzianw oraz
zaliczenia innych prac.
6. W przypadku nieuczestniczenia w obowizkowej formie oceniania z przyczyn
nieusprawiedliwionych ucze traci prawo do sprawdzania wiadomoci w innym
terminie. Upowania to nauczyciela do stwierdzenia braku opanowania materiau
programowego objtego t form oceniania i pociga za sob brak moliwoci
zdobycia punktw w danej formie oceniania.
7. Jeeli ucze opuci sprawdzian z przyczyn losowych, powinien napisa go w cigu
tygodnia od dnia powrotu do szkoy. Niepoddanie si tej procedurze w wyznaczonym
przez nauczyciela terminie pociga za sob konsekwencje analogiczne do okrelonych
w pkt. 6.
8. Jeeli ucze z przyczyn usprawiedliwionych nie zoy pracy domowej w terminie
wyznaczonym przez nauczyciela, powinien dostarczy j w cigu dwch dni od
powrotu do szkoy.
9. Prace wykonywane na lekcji podczas nieobecnoci ucznia winny by zaliczane
w cigu dwch tygodni od jego powrotu do szkoy.
10. Niezaliczone prace ucze ma prawo poprawi zgodnie z zasadami okrelonymi
w Wewntrzszkolnym Systemie Oceniania.
11. Przy poprawianiu sprawdzianw lub pisaniu w drugim terminie kryteria oceniania nie
zmieniaj si, a otrzymane punkty s wpisane do dziennika.
12. Ucze majcy zalegoci w nauce ma prawo do konsultacji z nauczycielem, ktry
proponuje mu rne formy uzupeniania brakw.
13. Nie ma moliwoci poprawiania wynikw oraz zaliczania zalegych prac na tydzie
przed wystawieniem ocen (klasyfikacj).
14. Nie ocenia si uczniw na pierwszej lekcji po duszej (powyej piciu dni)
usprawiedliwionej nieobecnoci w szkole.
15. Wszystkie sprawdziany (i inne prace) s przechowywane przez nauczyciela, ktry
udostpnia je na prob ucznia lub jego opiekunw (w trakcie wywiadwek lub
indywidualnych spotka).
16. Ucze ma obowizek by przygotowanym do lekcji, tzn. posiada podrcznik, zeszyt
i inne wymagane przez nauczyciela pomoce. W przypadku nieprzygotowania do lekcji
ucze moe otrzyma 0 punktw (na 10 moliwych do zdobycia).

34
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

Przykad systemu oceniania punktowego

na lekcjach wiedzy o kulturze

I. Cele oglne

Celem punktowego systemu oceniania jest:

1. poinformowanie ucznia o poziomie jego osigni edukacyjnych i postpach w tym
zakresie;
2. pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu wasnego rozwoju;
3. motywowanie ucznia do dalszej pracy;
4. dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom informacji o postpach,
trudnociach lub specjalnych uzdolnieniach ucznia;
5. denie do wyeliminowania u uczniw poczucia krzywdy i niesprawiedliwoci
rodzcych si przy ocenianiu tradycyjnym.

II. Podstawowe zasady oceniania

1. Za kad form sprawdzania wiadomoci i umiejtnoci ucze otrzyma okrelon

liczb punktw.
2. Ocena rdroczna i kocowa wynika bdzie ze stosunku sumy punktw zdobytych
przez ucznia do maksymalnej liczby punktw moliwych do zdobycia. Wynik
procentowy zostanie zamieniony na oceny zgodnie z ustaleniami z punktu III. 8.
3. Rol punktw jest przede wszystkim informowanie uczniw o ich biecych
osigniciach, a take o brakach i trudnociach napotkanych w procesie uczenia si.
4. Na liczb punktw nie mog mie wpywu postawy szkolne i cechy osobowociowe
ocenianych.
5. Punkty nie speniaj funkcji represyjnej (nie ma punktw ujemnych), powinny
motywowa ucznia do efektywniejszej pracy.
6. Punkty s jawne i uzasadniane przez nauczyciela.
7. Ucze, jego rodzice i wychowawca na kadym etapie edukacji bd mogli uzyska
informacje o aktualnych postpach w nauce poprzez porwnanie liczby punktw
zdobytych do maksymalnej liczby punktw, ktre ucze mg zdoby.
8. Kademu uczniowi zostanie stworzona moliwo zdobycia punktw w rnych
formach oceniania.

III. Zasady punktowego systemu oceniania

1. Zgodnie z ustaleniami zawartymi w Wewntrzszkolnym Systemie Oceniania rok

szkolny dzieli si na dwa procza, kade procze koczy si klasyfikacj
(szczegowe terminy okrela harmonogram organizacji roku szkolnego).
2. Wystawienie ocen klasyfikacyjnych rdrocznych i kocoworocznych odbdzie si
zgodnie z zasadami ustalonymi przez WSO.

35
 Magdalena Steblecka Jankowska Renata Janicka - Szyszko

3. Warto punktowa poszczeglnych form oceniania:

sprawdzian wiadomoci i umiejtnoci 20 pkt.
projekt 2030 pkt.
odpowied ustna, kartkwka 10 pkt.
praca w grupie 5 pkt.
udzia w dyskusji 5 pkt.
dziaania twrcze 1520 pkt.
zadanie domowe 1020 pkt.
aktywno 10 pkt. (przyznawane po 1 lub 2 pkt.)
4. Liczba i czstotliwo form oceniania zawarta jest w WSO.
5. W przypadku formy oceniania, ktra nie zostaa uwzgldniona w punkcie 3., a pojawi
si w zwizku z procesem dydaktycznym, liczba punktw zostanie okrelona przez
nauczyciela po konsultacji z uczniami.
6. Klasyfikowanie rdroczne polega na podsumowaniu osigni edukacyjnych ucznia
w pierwszym proczu danego roku szkolnego i ustaleniu ocen klasyfikacyjnych
poprzez obliczenie liczby zdobytych punktw, ustalenie procentowego stosunku sumy
punktw zdobytych przez ucznia do maksymalnej liczby punktw moliwych do
zdobycia oraz zamian uzyskanej wartoci procentowej na skal ocen ustalon
w WSO.
7. Klasyfikowanie kocoworoczne polega na podsumowaniu osigni edukacyjnych
ucznia w danym roku szkolnym i ustaleniu oceny klasyfikacyjnej poprzez obliczenie
liczby zdobytych punktw w obu semestrach, ustalenie procentowego stosunku sumy
punktw zdobytych przez ucznia do maksymalnej liczby punktw moliwych do
zdobycia oraz zamian uzyskanej wartoci procentowej na skal ocen ustalon
w WSO.
8. Klasyfikowanie rdroczne i kocoworoczne.
niedostateczny 039%
dopuszczajcy 4054%
dostateczny 5569%
dobry 7084%
bardzo dobry 8594%
celujcy 95100%
9. W odniesieniu do odpowiedzi wynikajcej z wasnej inicjatywy ucznia ocenie podlega
nie sam fakt przejawiania aktywnoci, lecz rodzaj zaprezentowanych t drog
umiejtnoci i wiadomoci.
10. Inne ustalenia dotyczce zasad oceniania i klasyfikowania zgodne s z WSO.

36