You are on page 1of 2

Awal ngugi nami Bagelen

nami Bagelen, muncul lebet sejarah nasional ket entenipun ujaran Giyanti 13 Februari 1775, ingkang
ngunjuk keraton Mataram dados kalih, yakni Kasunanan Surakarta uga Kasultanan Yogyakarta. ujaran
Giyanti kesebat kedadosan akibat saking perang sedherek antawis Susuhunan Paku Buwono III kaliyan
Pangeran Mangkubumi utawi Pangeran Sambernyowo ingkang lajeng bergelar Sultan Hamengkubuwono
I. sae dening Kasunanan Surakarta kersaa Kasultanan Yogyakarta afdeling (wilayah) Bagelen mboten
mlebet lebet wilayah nagari. milanipun, afdeling kesebat kanaman Mancanegara Kilen (amergi
panggenipun dipunsisih kilen nagari). lebet ujaran giyanti ugi kanamanaken Bagelen ingkang
saderengipun dados wilayah nagari agung keraton Mataram ugi dipunpara dados kalih kunjukan.
sakunjukan mlebet wilayah Kasunanan Surakarta uga sakunjukan mlebet wilayah Kasultanan Yogyakarta.
artos nagari agung yaiku setunggal wilayah ingkang kathah berisi siti kalenggahan utawi siti lungguh
utawi siti bengkok gadhah para pejabat keraton uga pangeran.
saWalandi nduwe nami A. Van Poel ngginemaken nami Bagelen asalipun saking istilah kethol Bagelen,
yaiku priyayi utawi priyantun sapanggen ingkang enten ing siti Bagelen. miturutipun Bagelen asalipun
saking nami tiyang. pamanah kesebat berdasarkan cerios uga data ingkang dipunkempalaken saking
para kethol Bagelen. saking cerios para kethol Bagelen riyen enten estri nduwe nami Roro Rengganis
ingkang nggadhahi keahlian menenun. saksampune dewasa Roro Rengganis ingkang taksih ngrupikaken
ketirunan ratu dipuncundhukaken dening Joko Awu-awu tawang ingkang asalipun saking redi kelir. uga
saksampune emah-emah lajeng dados Adipati uga bergelar Cokropermono.
Sementara enten kalih versi ingkang mastanikaken asal-urun rembug Joko Awu-awu tawang ingkang
setunggal kanamanaken asalipun saking redi Kelir uga saking Ambar Ketawang. redi Kelir ngrupikaken
kawasan pangreden ingkang inggil sanget menjulang kados kersa ngrapet datheng tawang. Versi kaping
kalih asalipun saking daerah pantai ingkang ujung daerah kesebat mirip ngrapet datheng tawang.
dadosipun disimpulkan dening versi kaping kalih menawi Joko Awu-awu tawang asalipun saking Ambar
Ketawang. amargi Awu-awu tawang artosipun pancen sami kaliyan Ambar Ketawang. nanging A. Van
Poel berkeyakinan Jko Awu-awu Lngit asalipun saking redi Kelir. saking pikantuk kawinan antawis
kekalihipun dikarunia telu tiyang anak, yaiku; Roro Taker, Roro Pitrah uga sae Gentho.
ing dinten selasa wage kaleresan Joko Awu-awu tawang ribet menumpuk pantun ing lumbung.
sawegaken semahipun sebuk menenun, dathenga seekor anak lembu saking arah wingking ingkang
dipunkintenipun anakipun sae Gentho ingkang tedha inum. lajeng Roro Rengganis nyesepananipun
kaliyan cara mampiraken payudranya datheng wingking, amergi kopek. ningali hal kesebat Joko Awu-
awu tawang menegur semahipun kaliyan gumujeng. nyaged teguran punika Roro Rengganis rumaos
terhina uga duka majeng semahipun. akhiripun kekalihipun maben, apalagi nalika madosi kaping kalih
anakipun yaiku Roro Taker uga Roro Pitrah. dipunsedaya panggen mboten ugi diketemukan, uga
akhiripun piyambake sedaya diketemukan wonten ing ngandhap tumpukan jerami ingkang ditumpuk
dening bapakipun piyambak. inggil kedadosan kesebat Roro Rengganis makaken duka uga lajeng
mengusir semahipun. Joko Awu-awu tawang lajeng kesah saking griya uga mbekta anakipun ingkang
taksih gesang yakni sae Gentho. Sepeninggal semahipun lajeng Roro Rengganis ngalami duka ingkang
lebet, manahipun pegal sanget (Jawi-pegel). lebet kawontenan duka punika lajeng piyambakipun kesah
bertapa datheng arah kilen uga mboten nate wangsul. miturut para kethol Bagelen Roro Rengganis
lajeng numindakake tapa brata, uga amargi kesaeston dalan bertapa lajeng piyambakipun sanguh muksa
(ical) sareng raganya. kaliyan kedadosanipun kedadosan lebet keluarga Adipati Cokropermono ing
dinten selasa wage ngantos sakmenika dipunanggep dados dinten blai kunjuk tiyang Bagelen. saweg
dhusun panggen tilar Roro Rengganis amargi manahipun pegal ket ngalami kehancuran keluaganya
akhiripun dipunsukani nami Kapegelan ingkang asalipun saking tembung Pegel. saking nami
kapegelan kesebat akhiripun berubah dados Bagelen. mekaten ugi Roro Rengganis ingkang asring
kanaman Roro Wetan kanaman ugi Nyai Kapegelan utawi Nyai Bagelen.

You might also like