Professional Documents
Culture Documents
Present Continuous
Wzr zdania
Komentarz
czas Present Continuous jest czasem teraniejszym cigym, opisuje bowiem sytuacje nieprzerwanie
trwajce w momencie, gdy o nich mwimy (inn nazw jest Present Progressive).
Mona powiedzie, e wszystkie czasy "continuous" maj po prostu kocwk -ing. Czas Present
Continuous nie jest czasem prostym jak Present Simple: aby go skonstruowa, potrzebujemy a
dwch czasownikw.
Ale po kolei: aby stworzy zdanie w czasie Present Continuous po podmiocie (wykonawca danej
czynnoci) musimy uy odpowiedniej formy czasownika "by", a dopiero potem - czasownika
waciwego. Przypomnijmy sobie formy "to be":
Pytania i przeczenia
Inaczej ni to byo z Present Simple, nie bdziemy mie kopotu z tworzeniem pyta. Wystarczy po
prostu przestawi kolejno podmiotu i czasownika "by", np.
You are using the computer now. -> Are you using the computer now?
Aby utworzy przeczenie, wystarczy uy wyrazu "not", a zatem:
You are not (aren't) using the computer now.
Jak widzimy, nie potrzeba nam tym razem adnych operatorw (dua ulga!).
Czasami przy doczepianiu kocwki -ing mog pojawi si wtpliwoci ortograficzne, ktre atwo
rozwiza. Jeeli nasz czasownik koczy si na -e, tak jak "write" (pisa), "ride" (jedzi konno lub
rowerem), to kocwka ta zanika. Np.:
write -> writing
ride -> riding
Czasami jaka litera si podwaja, np.
scan (skanowa, przeglda) -> scanning
swim (pywa) -> swimming
ale rzdzi tym prosta do zapamitania regua. Ot, podwaja si ta spgoska na kocu wyrazu,
przed ktr wystpuje jedna samogoska. Dlatego nie podwaja si "t" w sowie "eat" (je), poniewa
przed "t" wystpuj dwie samogoski ("ea-").
Jest jeszcze jeden "podstpny" czasownik - "lie" (kama lub lee/ka si). W czasie Present
1
2
Uycie
What are you doing? I'm looking for my car keys. Co robisz? Szukam kluczykw od
samochodu. (wanie w tym momencie)
Don't talk, I'm working. Nie rozmawiajcie, ja pracuj.
I'm sorry, but my boss is talking on the phone now. Przykro mi, ale szef rozmawia teraz
przez telefon.
She's writing a new novel at the moment. Ona pisze obecnie now powie.
now - teraz
at the moment - w tym momencie
at present - obecnie
this week, this month etc. - w tym tygodniu, miesicu etc.
presently - obecnie
Next week my boss is flying to Chicago. W przyszym tygodniu mj szef leci do Chicago.
(ma ju rezerwacj itd.)
There is a girl in the picture. She is wearing a long dress. She is smiling warmly.
Uwaga: niektre czasowniki nigdy nie pojawiaj si w czasie Present Continuous (ani innym
czasie cigym - a jest ich kilka), a zatem uyjemy ich wycznie w Present Simple.
Najwaniejsze z nich:
to be - by
to have, to own, to possess - wszystkie w znaczeniu "posiada"
to like, to hate, to adore - lubi, nienawidzi, uwielbia (i wszystkie inne zwizane z
uczuciami)
to know, to recognize - zna, rozpoznawa (czasowniki oznaczajce czynnoci umysu)
to see, to hear, to smell, to taste - widzie, sysze, pachnie, smakowa (odczucia
zmysw)
to think, to assume, to guess - myle, przyjmowa, zgadywa (wszystkie uyte w sensie
"mie zdanie", np. I guess it's late)
to need, to want - potrzebowa, chcie
2
3
Present Simple
Wzr zdania
Komentarz
Czas nazywa si Present Simple, to znaczy teraniejszy prosty. Teraniejszy - oznacza to samo, co w
jzyku polskim. Prosty - bo wymaga uycia tylko jednej formy czasownika, a niestety, nie zawsze tak jest w
jzyku angielskim! A wic kiedy budujemy zdanie, wystarczy po podmiocie (czyli wykonawcy czynnoci, np.
I, you, my parents) uy takiej formy czasownika, jak znajdziemy w sowniku. I w ten sposb otrzymujemy
zdanie w czasie Present Simple, np. I work...
Dotyczy to wszystkich osb - z wyjtkiem trzeciej osoby liczby pojedynczej (on, ona, ono - he, she, it). Nie
da si ukry, i ta wanie osoba potrafi sprawi nieco kopotw... Ale - po kolei.
W przypadku 3 os. l. pojedynczej do czasownika naley doczepi kocwk -s, np. He works...
S te czasowniki, gdzie przed "s" dopisujemy jeszcze "e". Oto one: czasownik "do" (robi) -> does, "go"
(chodzi) -> "goes". Te dwa przypadki warto zapamita, bo s wyjtkami.
Inne sytuacje, gdy kocwka czasownika to "-es" s bardzo logiczne. Chodzi o takie wyrazy, ktre kocz
si na goski "szeleszczce", wemy jako przykad "wash" (my), "watch" (oglda), "miss" (tskni), "mix"
(miesza). Gdyby doda do nich jeszcze szeleszczce "s", nie daoby si ich wymwi, prawda? Dlatego
potrzebujemy tego dodatkowego "e". Zatem forma trzeciej osoby liczby pojedynczej tych wyrazw bdzie
wygldaa tak: washes, watches, misses, mixes.
Mog te by kopotliwe czasowniki zakoczone na -y. Jeli przed t kocwk znajduje si spgoska, w 3
osobie l.p. kocwka zmieni si na -ies.
study (studiowa, uczy si) -> studies.
Jeeli przed kocwk -y jest samogoska, nie nastpi wiksze zmiany:
play (gra, bawi si) -> plays
Jest jeszcze jeden wany wyjtek, o ktrym trzeba powiedzie: czasownik "have" (mie). W trzeciej osobie
l. pojedynczej zmienia on form na "has".
Pytania i przeczenia
Do tworzenia pyta oraz przecze potrzebujemy wyrazu, ktry nie ma odpowiednika w j. polskim - jest to
tzw. operator. W przypadku trzeciej osoby liczby pojedynczej jest do wyraz "does", w innych - "do". Te
wyrazy nic nie znacz, s puste jak wydmuszki. Ale musimy ich uy, aby zdanie byo poprawne!
Co si dzieje, jeli w zdaniu wystpi operator "does"? Niespodzianka - czasownik uyty w tym zdaniu wraca
do formy podstawowej, takiej, jak znajdziemy w sowniku.:
He drives to work every day. -> Where does he drive every day? Does he drive to work every day?
Mimo e operator "does" wyglda identycznie jak forma czasownika "robi" ("does"), s to dwa rne
wyrazy, podobnie jak polski "zamek" (krlewski) i "zamek" (w drzwiach).
Pamitajmy te, e niektre czasowniki nie lubi towarzystwa operatorw i nie potrzebuj ich. I tak,
czasowniki zwane modalnymi ("umie"- "can", "musie" - "must" itd.) oraz czasownik chyba najwaniejszy,
"by" ("to be") nie wymagaj uycia adnych operatorw. Zamiast tego, pytania tworzymy przestawiajc
kolejno dwch wyrazw: podmiotu (wykonawca czynnoci) i orzeczenia (czasownik), np.
3
4
Uycie
always - zawsze
every day - co dzie
every month - co miesic
frequently, often - czsto
occasionally - okazjonalnie
never - nigdy
rarely, seldom - rzadko
twice a week etc. - dwa razy w tygodniu etc.
usually - zwykle
Earth goes around the Sun. Ziemia kry wok Soca. (przynajmniej od czasw Kopernika)
Cats catch mice. Koty api myszy. (prawo przyrody, tak ju jest...)
Bill Gates comes from the USA. Bill Gates pochodzi ze Stanw. (fakt niezaprzeczalny!)
Water boils at 100 centigrades. Woda wrze przy 100 st. Celsjusza. (temu te trudno zaprzeczy,
prawda?J)
It takes an hour to get there. Dojechanie tam zabiera godzin. (jest to regu)
Present Perfect
4
5
Wzr zdania
Komentarz
czas Present Perfect jest kolejnym czasem zoonym. Wymaga uycia dwch form czasownika. Najpierw,
po podmiocie, musimy wstawi odpowiedni form czasownika "have". W trzeciej osobie liczby pojedynczej
bdzie to "has", w innych osobach - po prostu "have".
Ponownie - wyraz ten nic nie znaczy, po prostu usimy go uy, i to w kadym typie zdania, take w zdaniu
twierdzcym. Nastpnie po "have" wystpuje czasownik gwny, a raczej jego tzw. trzecia forma. W
przypadku czasownikw regularnych jest to forma zakoczona na -ed. W innym przypadku, musimy
waciw form wygrzeba z pamici lub... z naszej tabelki Jest to tym waniejsze, e nie mona,
niestety, przewidzie z gry, czy czasownik jest regularny, czy nie! Nasze zdanie wyglda zatem
nastpujco:
I have already cooked the dinner. Ugotowaam ju obiad. (czasownik regularny)
I have broken my arm. Zamaam rk. (czasownik nieregularny)
Pytania i przeczenia
Na pocieszenie trzeba pamita, e wyjtkowo atwo tworzy si w tym czasie pytania (inwersja -
przestawienie kolejnoci podmiotu oraz formy "have") i przeczenia (dodanie wyrazu "not"). I tak:
She has come back. -> Has she come back?
They have seen us. -> They have not (haven't) seen us.
Zauwamy, e mimo tych kombinacji, czasownik nie zmienia swojej formy, nie wraca do pierwszej formy (w
odrnieniu od Present Simple).
Uycie
Jest to konstrukcja sprawiajca nam wiele trudnoci. Pierwsza puapka kryje si w samej nazwie. Present
Perfect - oznacza czas teraniejszy dokonany. Nie jest to, jak si czasem twierdzi, czas przeszy!
Czas ten mwi czsto o czynnociach niedawnych, gdy nie wymienia si czasu wydarzenia, bo nie
jest to wane. Bardzo czsto zachodzi zwizek przyczyna - skutek:
I have read the instructions but I don't understand anything. Przeczytaam instrukcj, ale nic
nie rozumiem. (skutek, a raczej jego brak!)
I haven't had my breakfast yet. Jeszcze nie jadam niadania. (ale moe jeszcze zd?)
Tom has had a car crash. Tom mia wypadek samochodowy. (a teraz, domylnie, jest w szpitalu)
The lift (Br) / elevator (Am) has broken down. Winda si zepsua. (w domyle, nadal nie dziaa)
Present Perfect moe by uyty do opisu takich czynnoci, co do ktrych nie wiadomo, czy si ju
na dobre skoczyy, wic teoretycznie mog si powtrzy:
I've seen wolves in that forest. Widziaam wilki w tym lesie. (nie wszystkie zostay wida
wytpione)
Wharton has written many novels. Wharton napisa [dotd] wiele powieci. (Pisarz yje, wic
moe napisa kolejn ksik)
5
6
pamita, e przedzia czasu, w ktrym dana rzecz si dzieje, nie moe by zamknity:
I haven't seen Tom this morning. Nie widziaam Toma dzi rano. (jest dopiero 10, jest szansa go
jeszcze zobaczy)
ALE:
I didn't see (czas Past Simple!) Tom this morning. Nie widziaam Toma dzi rano. (a jest ju 3,
ranek si skoczy)
What book have you read recently / lately? Jak ksik czytae ostatnio?
I haven't seen you for ages! Nie widziaam ci kop lat!
They have already visited 5 countries. Odwiedzili ju 5 krajw. (a nie jest to pewnie jeszcze
koniec podry)
We have lived here for 12 years / since 1990. Mieszkamy tu od 12 lat/od 1990.
She has worked here since she left high school. Ona pracuje tu odkd skoczya liceum.
Have you seen them yet? Czy ju ich widzielicie?
We haven't seen them yet. Nie widzielimy ich jeszcze. (ale moe wkrtce...?)
I have already seen them. Ju ich widziaam.
I have never smoked. Nigdy nie paliem. (ewentualnie mog jeszcze zacz!)
She has just come back from the office. Wanie wrcia z biura.
You've worn glasses since your childhood. Nosisz okulary od dziecka. (domylnie: do chwili
obecnej)
He had an accident last year and he's been off work ever since / since then. W zeszym roku
mia wypadek i od tamtej pory jest na zwolnieniu.
It is three years since I saw / I have seen him. (Am) Mijaj 3 lata, odkd go widziaam.
Czas ten jest uywany do opisywania dowiadcze, ktre zbieramy w cigu naszego ycia:
Wzr zdania
Komentarz
Czas Past Simple, czyli przeszy prosty, wymaga uycia znowu tylko jednej formy czasownika. A zatem, po
podmiocie (wykonawcy danej czynnoci) powinnimy wstawi czasownik w odpowiedniej formie - i tyle. No
wanie, co to znaczy: w odpowiedniej formie? Podobnie, jak to miao miejsce w przypadku Present
Perfect, musimy podzieli czasowniki na dwie grupy.
Czasownikom regularnym dopiszemy po prostu kocwk -ed (lub samo -d, jeli kocz si na -e). Jeli
chodzi o nieregularne - c, pozostaje nam ciga, czyli nasza tabelka, gdzie odnajdujemy tzw. drug
form czasownika.
Przykadowe zdania:
visit (odwiedza) -> visited (czas. regularny), a wic
I visited Italy. Odwiedziem Wochy.
ale
6
7
Jeeli czasownik jest regularny, to przy dodawaniu kocwki -(e)d moemy mie te same wtpliwoci
ortograficzne, co w przypadku Present Continuous. Przypomnijmy krtko: ostatnia spgoska czasownika
podwoi si, jeeli wystpuje przed ni jedna samogoska. Przykad:
stop (zatrzyma, zatrzyma si) -> stopped
Jeeli za czasownik koczy si na -y, a przed t samogosk wystpuje spgoska, zmiany bd
wyglday tak:
carry (nosi) -> carried
Ale jeli przed -y jest samogoska, nic si nie zmienia, np.
obey (by posusznym) -> obeyed
Wyjtkowo, jak zwykle, zachowuje si czasownik "to be" (by):
Pytania i przeczenia
Przy tworzeniu pyta i przecze pojawi si znowu operator (patrz: Present Simple). Tyle e inny: "did". Ale
na pocieszenie trzeba doda, e jest on identyczny dla kadej osoby! A zatem:
Did you visit Italy last year?
Zobaczmy te, co si stao z czasownikiem w pytaniu - ot wrci do pierwszej formy! To samo stanie si
w przeczeniu:
She didn't buy a car.
atwe, prawda?
I jeszcze tylko trzeba pamita, e nie dotyczy to czasownika "to be". On pytania tworzy przez zmian
szyku, a przeczenia - przez dodanie swka "not". Na przykad:
I was at home yesterday. -> Was I at home...?
You were angry. -> Were you angry?
I was not (wasn't) at home.
You were not (weren't) angry.
Uycie
Jest to po prostu czas przeszy. Znaczy to tyle, e przedzia czasu, w ktrym co si dziao, jest zamknity
(np. ubiegy rok, kiedy byem mody...). (Pamitajmy jednak, e Amerykanie czsto uywaj go tam, gdzie
Brytyjczycy uyliby Present Perfect!). Czynnoci, o ktrych mowa mogy si powtarza, ale mogy te
wydarzy si raz.
He worked at school all his life. Pracowa w szkole przez cae ycie. (co si skoczyo: albo
praca, a zatem jest na emeryturze, albo czowiek ten nie yje = skoczy si okres jego ycia)
When I was in England, I drank tea with breakfast. Kiedy byam w Anglii, piam herbat do
niadania. (byo to wic wydarzenie jednorazowe; wiadomo te, e wrciam ju z Anglii)I knew
he was there. Wiedziaam, e tam jest. (te dwie rzeczy dziay si w tym samym czasie w
przeszoci)
Past Continuous
7
8
Wzr zdania
Komentarz
Konstrukcja zdania w czasie Past Continuous bardzo przypomina Present Continuous. Sama nazwa
znaczy czas przeszy cigy, a wic bdzie mowa o czynnociach, ktre trway w jakim momencie w
przeszoci. Wikszo zda w tym czasie to zdania zoone, czyli zawierajce wicej ni jeden czasownik:
jeden jest jakby opisem ta (wanie Past Continuous), a drugi opisuje inn, krtk czynno, ktra wystpia
na tle tej pierwszej (zwykle Past Simple).
Wszystkie uwagi dotyczce konstruowania zda w Present Continuous dotycz te Past Continuous
(ortografia itd.). Jedyna rnica polega na tym, e zamiast formy czasownika "by" w czasie teraniejszym,
uyjemy formy przeszej. Dla przypomnienia:
A zatem, po podmiocie wystpi odpowiednia forma czasownika "by", dalej - czasownik gwny z kocwk
-ing. I ju! Przykad:
We were watching TV all night. Ca noc ogldalimy telewizj.
Tworzenie pyta i przecze jest tak samo atwe, jak w czasie Present Continuous!
Uycie
Jak ju wiemy, czas Past Continuous uywany jest, by opisa czynnoci, ktre trway w chwili, gdy
wydarzya si inna czynno, z reguy podana w Past Simple. A wic chodzi o zakoczon przeszo.
Samodzielnie czas ten pojawia si czsto w opisie sytuacji (The sun was shining). Czynno wyraona w
Past Continuous jest dugotrwaa i nie interesuje nas jej skutek, tylko samo trwanie.
When he arrived, my wife was making tea. Gdy przybylimy, moja ona robia herbat.
(wpadlimy w trakcie robienia herbaty)
Gdy czynno wypenia cay dostpny okres, o ktrym mowa, rwnie uyjemy Past Continuous:
He was working all day last Saturday. W zesz sobot pracowa przez cay dzie. (czynno ta
wypenia cay dostpny czas [all day])
While she was working in the garden, they were repairing the car. Podczas gdy ona
pracowaa w ogrodzie, oni naprawiali samochd.
I asked them to be quiet. I was trying to hear what the teacher was saying. Prbowaem
usysze, co mwi nauczyciel. (moja prba koncentracji odbywaa si rwnolegle z wykadem
nauczyciela)
8
9
Jeli konkretna czynno w cile okrelonym momencie wanie trwaa - nie by to jej pocztek
ani koniec:
Te same czasowniki, ktre nie wystpuj w Present Continuous (zobacz), nie s rwnie uywane w Past
Continuous.
Bardzo charakterystycznym wyrazem, czsto uywanym w czasie past Continuous, jest while (podczas
gdy), Oczywicie mona te uywa when (kiedy).
Future Simple
Wzr zdania
Komentarz
Mamy do czynienia z czasem przyszym prostym, a wic wiemy ju, e jego tworzenie nie przysporzy nam
wielu kopotw. Szczerze mwic - jest bardzo atwy. Po podmiocie musimy uy czasownika posikowego
(czyli pomocniczego) "will", a dalej - czasownika w jego formie podstawowej, to znaczy takiej, jak
znajdziemy w sowniku. Co si tyczy "will", jest to kolejny wyraz bez znaczenia, kolejna "wydmuszka",
podobnie, jak "did" i podobne swka, dziki ktrym tworzymy inne czasy. I tak stworzylimy nasze
pierwsze zdanie:
She will call you later today. (Ona) zadzwoni do ciebie dzisiaj w pniejszych godzinach.
Pytania i przeczenia
Pytania powstaj przez zmian kolejnoci dwch wyrazw z zdaniu: "will" oraz podmiotu. Czyli:
Will she call you...?
Przeczenie te nie jest trudne:
She will not call you.
Jednak, jeeli chcielibymy uy formy skrconej (najczstszy przypadek), musimy uy jak gdyby nowego
wyrazu: "won't". C, taka maa niespodzianka.
Uycie
Czas przyszy prosty suy, oczywicie, do tworzenia zda dotyczcych przyszoci. Ale pamitajmy, e
gwnie w takich sytuacjach, gdy nie istnieje wczeniejszy zamiar, plan. Wyjtkiem jest jzyk formalny:
The President will open the new factory tomorrow. Jutro prezydent otworzy now fabryk.
to na pewno zostao zaplanowane.
Najczciej wyraamy tak obietnic. Decyzja jest podejmowana w momencie mwienia, bez
namysu:
Winter will come soon. Wkrtce nadejdzie zima. (c, atwo to przewidzie)
9
10
He'll be back at 3 p.m. Wrci o pitnastej. (sekretarka udziela informacji o nieobecnym szefie)
I'm sure you will get this job. Jestem pewna, e dostaniesz t prac.
I think they will sell the car. Myl, e sprzedadz samochd.
Perhaps he'll come later. Moe [on] przyjdzie pniej.
Jak widzimy, czsto w takim przypadku zdaniem wprowadzajcym jest "I think", "I'm sure" itd.
Will you open the door for me? Czy moesz mi otworzy drzwi?
Will you marry me? Wyjdziesz za mnie?
If you ask her for help, she will help you immediately. Jeli poprosisz j o pomoc, pomoe ci
natychmiast.
Zdanie nadrzdne to takie, do ktrego nie potrafimy utworzy pytania (a wic to podkrelone).
Wzr zdania
10
11
Komentarz
"to be going to" jest wygodn konstrukcj, ktra funkcjonuje jako czas przyszy. W Stanach Zjednoczonych
konstrukcja ta praktycznie zdominowaa jzyk mwiony (posuchajmy cieki dwikowej pierwszego
lepszego filmu).
Aby utworzy zdanie, po podmiocie musimy wstawi odpowiedni form czasownika "by" w czasie
teraniejszym (identycznie, jak w Present Continuous!), nastpnie "going", a potem czasownik gwny w
bezokoliczniku, tj. poprzedzony swkiem "to". I tak:
He is going to visit an old friend. On zamierza odwiedzi starego znajomego.
Najczciej tumaczymy t konstrukcj przez "zamierza" lub "mie zamiar".
Pytania i przeczenia
Jak utworzy pytanie? Tak samo, jak w czasie Present Continuous: czasownik "by" przestawiamy przed
podmiot:
Is he going to visit an old friend?
Przeczenie tworzymy rwnie atwo:
He is not going to visit an old friend.
(zobacz: Present Continuous)
Uycie
Konstrukcja "to be going to" wyraa zamiar, intencj. W odrnieniu od Future Simple, osoba
wypowiadajca zdanie miaa czas si namyli.
I'm going to get some bread on my way to work. Kupi chlep w drodze do pracy.
(przemylaam to sobie) There is no bread left. OK, I'll get some on my way to work. Nie ma
ju chleba. Dobra, kupi w drodze do pracy. (szybka, odruchowa reakcja)
Podobnie jak w przypadku Present Continuous uytego w sensie czasu przyszego, mamy tu do
czynienia z premedytacj:
I'm going to take Kate home at 10 p.m. Zamierzam zabra Kate do domu o 22.00. I'm taking
Kate home at 10 p.m. Zabieram Kate do domu o 22.00.Te dwa zdania znacz praktycznie to
samo, ale drugie zdanie sugeruje, e jest to sprawa ustalona (a wic Kate te o tym wie). W
przypadku pierwszego zdania - Kasi moe czeka niespodzianka.
Konstrukcja to be going to nie wymaga uycia okrelenia czasu (Present Continuous - tak):
Czasowniki, ktre s rzadko uywane z konstrukcj "to be going to" to "to go" oraz "to come". Takie
konstrukcje, nawet jeli si zdarzaj, brzmi niezrcznie.
Wzr zdania
11
12
Komentarz
Czas Present Perfect Continuous jest czasem bardzo zoonym. Zawiera a trzy elementy (w kocu jest
teraniejszy, dokonany i cigy). Po podmiocie musimy uy odpowiedniej formy teraniejszej czasownika
"mie": "has" dla trzeciej osoby liczby pojedynczej oraz "have" dla kadej innej osoby. Nastpnie
wstawiamy wyraz "been". Jest to trzecia forma czasownika "by"; na szczcie nie zmienia si bez wzgldu
na osob! Potem wreszcie nastpuje czasownik gwny z doczepion kocwk -ing (uwaga na wszelkie
zmiany w pisowni - patrz: Present Continuous!). Uff! gotowe. Popatrzmy na przykad:
They have been waiting for three hours. Czekali/czekaj trzy godziny.
Pytania i przeczenia
Aby utworzy pytanie, naley czasownik "have" (lub "has") przestawi na pocztek zdania, przed podmiot:
Have they been waiting...?
How long have they been waiting...?
Aby utworzy przeczenie, wstawiamy "not":
They have not (haven't) been waiting...
Oglnie rzecz biorc, postpujemy podobnie, jak przy Present Perfect. Mimo e ma a tyle elementw,
Present Perfect Continuous jest cakiem atwy w obsudze.
Uycie
Jest to czas bardzo podobny do Present Perfect, czasem moemy uywa ich zamiennie. s np.
czasowniki, ktre "lubi" pojawia si w Present Perfect Continuous, ale uycie ich w Present Perfect nie
byoby wielikm grzechem:
teach, learn, study, hope, expect, lie, live, rain, sleep, sit, snow, stay, wait, work
Pamitajmy, e mwimy o jakim okresie, ktry trwa jeszcze (bo to czas teraniejszy) albo dokadnie w tym
momencie si zakoczy.
Uycie Present Perfect Continuous podkrela, e dana czynno jest dugim procesem:
How long have you been learning German? Jak dugo uczysz si niemieckiego? (nauka jzyka
z reguy jest dugim procesem!)
Doctor, we've been waiting for an hour! Panie doktorze, czekamy ju godzin! (czekanie by
moe wanie si zakoczyo)
It's been snowing since 5 a.m.. nieg pada od 5 rano.
I've been working hard since last Monday. Ciko pracuj od ubiegego poniedziaku.
(nieprzerwany, dugotrway proces)
Czas Present Perfect Continuous nie podkrela raczej efektu, w odrnieniu od Present Perfect.
Albo te podkrela efekt niezamierzony, drugorzdny. Porwnajmy:
I've polished the car. Wypolerowaem samochd. (jest czysty. Present Perfect)
I've been polishing the car. Polerowaem/poleruj samochd. (moe wcale nie by czysty! -
Present Perfect Continuous)
eEfekt niezamierzony albo luno zwizany z dan czynnoci wyrazimy w Present Perfect
Continuous:
I am red cause I've been running. Jestem zaczerwieniona, bo biegaam.
Zauwamy, e w pewnych sytuacjach przetumaczymy zdanie w Present Perfect Continuous na jzyk polski
z uyciem czasu przeszego, a w innych - teraniejszego. Zaley to od kontekstu, podobnie jak w przypadku
Present Perfect.
Nie wszystkie czasowniki (na szczcie) mog by uyte w Present Perfect Continuous (zobacz: Present
Continuous).
12
13
Past Perfect
Wzr zdania
Komentarz
Czas Past Perfect, przeszy dokonany lub zaprzeszy (to dla tych, ktrzy znaj np. acin), jest czasem
zoonym. A wic bd dwie czci skadowe: po podmiocie musimy wstawi form przesz czasownika
"to have" (mie), czyli "had" (dobre wieci - dla wszystkich osb!). Potem dodajemy trzeci form
czasownika - poznalimy j przy okazji Present Perfect. Oczywicie, dla czasownikw regularnych,
dodajemy kocwk -(e)d, a dla nieregularnych - odszukujemy potrzebn form w tabelce. I otrzymujemy
zdanie:
When I came home, children had gone to sleep.
Pytania i przeczenia
Uycie
Odpowiednik czasu Past Perfect w jzyku polskim niestety ju zanik, ale zrozumienie jego praktycznego
uycia nie jest trudne. Czas ten praktycznie wystpuje tylko w zdaniach zoonych - jako punkt odniesienia
dla czynnoci w Past Simple. Opisuje czynno "starsz", uprzedni wobec innej czynnoci, wyraonej
wanie w Past Simple.
Dla zaawansowanych - inne wane uycie: jako cz III okresu warunkowego lub III typu zda z "wish"
oraz cz mieszanego typu zda warunkowych, gdzie przyczyna tkwi w przeszoci, a efekt w
teraniejszoci.
When I returned home, the children had gone to sleep. Gdy wrciam do domu, dzieci [ju]
spay. (najpierw dzieci poszy spa, a potem przyszam ja)
When I had finished my work, I ate my lunch. Gdy skoczyam prac, zjadam drugie
niadanie. (w jzyku potocznym uylibymy tu jednak dwa razy Past Simple!)
W zdaniach warunkowych:
If I hadn't met you yesterday, I wouldn't have lost so much money. (III typ okresu
warunkowego) Gdybym nie spotkaa si z tob wczoraj, nie wydalibymy tyle pienidzy. (dotyczy
przeszoci)
If only I had studied more! Gdybym tylko uczy si wicej! (ale jest za pno... jest to cz III
typu zdania warunkowego - zdanie pojedyncze, tzw. emfatyczne)
If you hadn't talked so much, people wouldn't know so much about your private life.
Gdyby tyle nie mwi [w przeszoci], ludzie [teraz] nie wiedzieliby tyle o twoim yciu prywatnym.
(jest to zdanie warunkowe mieszane: typ III + II)
I wish I had never married him. auj, e za niego wyszam. (c, stao si...)
13
14
Wzr zdania
twierdzce You had been working there for three years when a new boss came.
pytajce Had you been working...?
przeczce You had not (hadn't) been working...
Komentarz
Mamy do czynienia z kolejnym czasem zoonym. Najlepiej porwna jego struktur z czasem Present
Perfect Continuous. Konstruujemy go identycznie, z tym e zamiast teraniejszej formy czasownika "mie"
uywamy formy przeszej "had" - na szczcie dla kadej osoby.
A zatem po kolei: podmiot, nastpnie "had", dalej forma "been" i dopiero teraz czasownik gwny z
kocwk -ing. Gotowe!
You had been working there for three years when a new boss came. Pracowae tam [ju] od trzech
lat, gdy przyszed nowy szef.
Pytania i przeczenia
Tworzenie pyta i przecze przebiega tak samo, jak w przypadku czasu Present Perfect Continuous.
Uycie
Na szczcie nie przydaje si nam zbyt czsto! Czas ten dotyczy oczywicie przeszoci (przeszy
dokonany cigy...), a nawet czynnoci, ktry wydarzyy si wczeniej od innych przeszych. W tym miejscu
dobrze jest popatrze na opis czasu Past Perfect. Z drugiej strony, te dwa czasy maj si tak do siebie
jak... Present Perfect Continuous do Present Perfect
Uywamy go do opisu czynnoci, ktra w jakim punkcie w przeszoci trwaa ju jaki czas
(proces, proces!) lub wanie si skoczya
At 5 p.m, she felt hungry and tired because she had been working since early morning. O
siedemnastej poczua si godna i zmczona, poniewa pracowaa od wczesnego ranka.
Moemy w tym zdaniu uy rwnie formy Past Perfect, ale Past Perfect Continuous podkrela
cigo pracy.
At midnight we had been dancing for five hours. O pnocy mino 5 godzin, odkd zaczlimy
taczy. (by moe taniec trwa jeszcze duej, po pnocy!)
She had been trying to get him on the phone before they met in person. Prbowaa
dodzwoni si do niego zanim spotkali si osobicie.
She had tried to get him on the phone three times before she managed to reach him.
Prbowaa 5 razy dodzwoni si do niego zanim go zapaa.
Bardzo przypomina to rozrnienie midzy Present Perfect i Present Perfect Continuous, prawda?
Jak widzimy, Past Perfect Continuous wystpuje najczciej w zdaniach zoonych. Oczywicie, nie
pojawiaj si w tym czasie te same czasowniki, co w przypadku Present Continuous.
14
15
Future Continuous
Wzr zdania
Komentarz
Czas Future Continuous to czas przyszy cigy. Dotyczy go wszystko to, co powiedzielimy o czasie
Present Continuous. Konstruujemy go w ten sam sposb, tyle e zamiast formy teraniejszej czasownika
"by" uywamy formy przeszej. Przypomnijmy sobie:
liczba pojedyncza liczba mnoga
I was we were
you were you were
he, she, it was they were
Pytania i przeczenia
Uycie
Czas Future Continuous nie jest zbyt czsto uywany, poniewa jego uycie sugeruje brak planu, brak
zamiaru, czynno rutynow.
I'll be watching TV tomorrow. Bd jutro oglda TV. (jak zwykle, jest to mj stay sposb
spdzania czasu, a nie jaki szczeglny wybr)
She'll be taking her exam next week. Bdzie zdawaa egzamin w przyszym tygodniu. (bo taka
jest naturalna kolej rzeczy, np. pod koniec semestru)
Tomorrow at 2 p.m. we'll be driving to the mountains. Jutro o 14.00 bdziemy jecha w gry.
(bdziemy w trakcie podry - wic nie dzwo na telefon stacjonarny...)
Oczywicie czasowniki, ktre nie wystpuj w Present Continuous, nie s uywane take w Future
Continuous.
Future Perfect
15
16
Wzr zdania
Komentarz
Czas przyszy dokonany jest kolejnym czasem zoonym, ale jeli poznalimy ju Present Perfect, nie
sprawi nam trudnoci jego budowanie.
Zdanie konstruujemy nastpujco: podmiot, dalej wyraz posikowy "will", nastpnie "have" (dla kadej
osoby) i wreszcie czasownik gwny w trzeciej formie. Przypomnijmy sobie: dla czasownikw regularnych
trzecia forma to po prostu czasownik z kocwk -(e)d; w przypadku czasownikw nieregularnych -
zerkamy na nasz magiczn tabelk - ostatnia kolumna. Przykadowe zdanie:
We will have finished our project by next week. Do przyszego tygodnia skoczymy nasz projekt.
Pytania i przeczenia
Uycie
Jest to kolejny czas przyszy. Uywamy go wtedy, gdy chcemy podkreli rezultat jakiej czynnoci, ktra
zakoczy si do jakiego okrelonego terminu. Charakterystyczne okrelenia czasu to by (next week, next
Friday, tomorrow, that time). Oznacza to, i dana czynno zakoczy si DO przyszego tygodnia, pitku,
jutra, tego czasu).
Czynno, o ktrej mwimy, w danej chwili w przyszoci bdzie ju zakoczona lub te wanie
si skoczy:
I'm taking a driving test on 16th , so I can't organize my birthday party on 15th . Let's wait
until 17th - I will have my test passed by that time. Szesnastego zdaj egzamin na prawo
jazdy, wic nie mog wyda przyjcia urodzinowego pitnastego. Poczekajmy do siedemnastego
- bd mia ju wtedy zdany egzamin (za sob).
Our production plans are like these: by the end of the year, we'll have produced 1,000 cars.
Nasze plany produkcyjne s nastpujce: do koca roku wyprodukujemy 1000 samochodw.
Wzr zdania
twierdzce You will have been working here for two years by next September.
pytajce Will you have been working here for two years by next September?
Yes, you will. No you will not (won't).
przeczce You will not (won't) have been working here for two years by next
September.
Komentarz
16
17
Czas przyszy, dokonany i to jeszcze cigy! Konstrukcja tego czasu jest a nadto zoona: po podmiocie
nastpuje swko posikowe "will", dalej "have" (dla kadej osoby), nastpnie "been" i dopiero teraz -
czasownik gwny z kocwk -ing. Na przykad:
You will have been working here for two years by next September. We wrzeniu min dwa lata, odkd
tu pracujesz.
Pytania i przeczenia
Uycie
Chocia sens istnienia tak dugiej konstrukcji wydaje si wtpliwy, czasem jednak si przydaje. Na przykad
w sytuacji, gdy w jakim momencie w przyszoci (znowu jest to jakby data graniczna, termin) jaka
czynno bdzie cigle trwaa.
By October, I will have been living in Warsaw for 15 months. W padzierniku minie (bdzie) 15
miesicy, odkd mieszkam w Warszawie.
Czasowi temu towarzyszy z reguy okrelenie typu "by..." (tak, jak w przypadku Future Perfect). Oczywicie,
istnieje grupa czasownikw, ktre nie pojawi si w tym czasie (patrz Present Continuous).
17
18
18