www.shop.software.com.

pl

Zaprenumeruj swoje ulubione magazyny

i zamów archiwalne numery!

Już teraz w kilka minut możesz zaprenumerować swoje ulubione pismo.

Gwarantujemy:
- preferencyjne ceny
- bezpieczną płatność on-line
- szybką realizację Twojego zamówienia
Bezpieczna prenumerata on-line wszystkich tytułów Software-Wydawnictwa!
zamówienie prenumeraty

Prosimy wypełnić czytelnie i przesłać faksem na numer: (22) 860 17 71 lub listownie na adres: Software-Wydawnictwo Sp. z o.o.,
Lewartowskiego 6, 00-190 Warszawa, e-mail: pren@software.com.pl. Przyjmujemy też zamówienia telefoniczne: (22) 860 17 67

Imię i nazwisko............................................................................................ Stanowisko..................................................................................................

Nazwa firmy................................................................................................. ID kontrahenta..........................................................................................

Dokładny adres....................................................................................................................................................................................................................

Telefon (wraz z numerem kierunkowym)............................................... Faks (wraz z numerem kierunkowym) ......................................................

E-mail .......................................................................................................... Numer NIP firmy..............................................................................

Tytuł
Ilość Ilość Od numeru Opłata
numerów zamawianych pisma lub w zł
w roku prenumerat miesiąca z VAT

Software 2.0 (1 płyta CD) 12 250/180*

Miesięcznik profesjonalnych programistów

Software 2.0 Extra! (od 1 do 4 płyt CD lub DVD) 6 150/135**

Numery tematyczne dla programistów

Linux+ (2 płyty CD) 12 250/180*

Miesięcznik o systemie Linux

Linux+DVD (2 płyty DVD) 12 270/198*

Miesięcznik o systemie Linux

Linux+Extra! (od 1 do 7 płyt CD lub DVD) 8 232/198**

Numery specjalne z najpopularniejszymi dystrybucjami Linuksa

PHP Solutions (1 płyta CD) 6 150

Dwumiesięcznik o zastosowaniach języka PHP

PHP Solutions (1 płyta CD) - Prenumerata .PRO*** 6 445

Dwumiesięcznik o zastosowaniach języka PHP

Hakin9, jak się obronić (1 płyta CD) 6 135

Dwumiesięcznik o bezpieczeństwie i hakingu

.psd (1 płyta CD + film instruktażowy) 6 140

Dwumiesięcznik użytkowników programu Adobe Photoshop

Aurox Linux (7 płyt CD lub 3 płyty DVD) 4 119

Magazyn z najpopularniejszym polskim Linuksem

Jeżeli chcesz zapłacić kartą kredytową, wejdź na

* Cena prenumeraty rocznej dla osób prywatnych stronę naszego sklepu internetowego:
** Cena prenumeraty rocznej dla osób prenumerujących już Software 2.0 lub Linux+
*** Wykupienie prenumeraty PHP Solutions w wersji .PRO za 445 złotych, upoważnia do zamieszczania na ostatnich
stronach PHP Solutions ogłoszenia o wymiarach 5,4 na 2,7 cm (300 znaków) we wszystkich kolejnych numerach obej- www.shop.software.com.pl
mujących prenumeratę (standardowo: 6 numerów).
Spis treści

Ocalony od spamu!
Miesięcznik Linux+ (12 numerów w roku)
jest wydawany przez
R ok temu moje fir-
mowe konto po-
cztowe zalewały ogro-
ko zmieniło się wraz z pojawieniem się
Evolution 2.0, w którym znalazły się
wbudowane mechanizmy współpracy ze
Software-Wydawnictwo Sp. z o. o. mne ilości niechcia- SpamAssassinem, o wiele efektywniejsze
nej poczty, czyli tzw. i wydajniejsze niż poprzednie rozwiąza-
Redaktor naczelny: Krzysztof Krawczyk,
krzysiek@lpmagazine.org spamu. Zdarzało się, nia. Teraz z satysfakcją klikam na przycisk
Redaktorzy: że w poniedziałek, po Śmieć, gdy list uznaję jako spam, a Usuń,
Piotr Truszkowski, Marek Bettman, Michał Niwicki przyjściu do pracy, znaj- gdy nie jest mi potrzebny. Evolution uczy
Kierownik produkcji: Marta Kurpiewska, dywałem w skrzynce się i mogę spokojnie przeglądać tylko te na-
marta@software.com.pl
odbiorczej prawie tysiąc listów, z których prawdę istotne listy, czego i Wam życzę.
Opracowanie CD/DVD: Michał Niwicki,
Piotr Truszkowski wartościowe okazywało się tylko kilka- W tym numerze skoncentrowaliśmy się
Dział reklamy: naście (listy od współpracowników, mojej na klientach poczty dostępnych na Linuk-
reklama@lpmagazine.org, dziewczyny, czy z list dyskusyjnych miałem sie. W szczególności, polecam artykuł o fil-
tel.: (22) 860 18 18 filtrowane i przenoszone do wydzielonych trowaniu poczty w Evolution, gdyż zapo-
Prenumerata: Marzena Dmowska,
folderów). Postanowiłem coś z tym zrobić, znanie się z nim znacząco usprawni wa-
pren@software.com.pl,
tel.: (22) 860 17 67 bo stawało się to coraz bardziej uciążliwe. szą pracę z tą wspaniałą aplikacją. Sam na-
Projekt graficzny okładki: Znalazłem w Internecie przepis na integra- uczyłem się wykorzystywać pewne me-
Agnieszka Marchocka cję Evolution ze skanerem antyspamowym chanizmy, o których istnieniu nie wiedzia-
Projekt graficzny pisma: SpamAssassin. Niestety, to rozwiązanie nie łem. Ponadto, zachęcam do lektury arty-
Marcin Ziółkowski,
było idealne – obciążało system i spowal- kułu o pakiecie biurowym OpenOffice.org
marcin@software.com.pl
Skład: Marcin Ziółkowski, niało odbieranie listów z serwera. Musiałem 2.0. Szczególnie interesujący jest jego nowy
marcin@software.com.pl z niego zrezygnować. W związku z tym za- składnik – OpenOffice.org Base. Warto zo-
implementowaliśmy w firmie podobne roz- baczyć, jak szybko można stworzyć prostą
Adres korespondencyjny: wiązanie na naszym serwerze pocztowym, aplikację bazodanową z jego pomocą.
Software-Wydawnictwo Sp. z o. o.,
ale w takim przypadku część listów nie Życzę Wam miłego czasu spędzonego
00-190 Warszawa,
ul. Lewartowskiego 6 dochodziła wcale, a reszta ze zbyt dużym z naszym magazynem.
e-mail: redakcja@lpmagazine.org, opóźnieniem. Musieliśmy stać się mniej re-
tel. (22) 860 18 18 strykcyjni, więc wciąż niektóre listy prze- Krzysztof Krawczyk
dzierały się przez naszą zaporę. Wszyst- Redaktor Naczelny Linux+
Redakcja dokłada wszelkich starań, aby publiko-
wane w piśmie i na towarzyszących mu nośnikach
informacje i programy były poprawne,
jednakże nie bierze odpowiedzialności za efekty W bieżącym numerze :
ich wykorzystania.

Redakcja nie udziela pomocy technicznej

dotyczącej zamieszczanego oprogramowania. 6 Opis
Płyty uszkodzone podczas wysyłki wymienia dział zawartości
mandrakelinux

prenumeraty.
płyt CD/DVD
Wszystkie znaki firmowe zawarte w piśmie Piotr Truszkowski, Michał Niwicki
są własnością odpowiednich firm i zostały
użyte wyłącznie w celach informacyjnych. Aktualności:
Druk: Stella Maris 12 Newsy
Witold Kieraś
Redakcja używa systemu
automatycznego składu 14 Jądro Linux
Tomasz Torcz
Płyty dołączone do magazynu przetestowano
Debian
gentoo

programem AntiVirenKit firmy G DATA Software 16

Sp. z o.o. Bartosz Feński i Tomasz Napierała

Redakcja zabezpiecza swoje dane korzystając 18 Mandrakelinux

ze sprzętu firmy Tandberg Data udostępnionego Daniel Koć
przez Veracomp SA.
19 Aurox
Sprzedaż aktualnych lub archiwalnych numerów Adrian Brzeziński
pisma po innej cenie niż wydrukowana na okład-
ce – bez zgody wydawcy – jest działaniem na jego 20 Gentoo
szkodę i skutkuje odpowiedzialnością sądową. Witold Kieraś
newsy

21 PLD
Linux ® jest zarejestrowanym znakiem Piotr Skwarna
towarowym należącym do Linusa Torvaldsa.

4 marzec 2005
 Spis treści

Temat miesiąca Programy pocztowe

Programy pocztowe Oprogramowanie Dla początkujących

22 Szyfrowanie i podpis 44 Mozilla Thunderbird 56 Porównanie klientów

cyfrowy w standardach – klient poczty pocztowych
OpenPGP i S/MIME elektronicznej i grup Piotr Machej
Witold Kieraś dyskusyjnych W artykule porównujemy najpopularnie-
W artykule pokazujemy, jak zabezpieczyć Witold Kieraś jsze programy do obsługi poczty elek-
nasze przesyłki elektroniczne przed niepo- Niedługo po opublikowaniu wersji 1.0 Fire- tronicznej, sprawdzamy, jak sobie radzą
wołanymi osobami przy pomocy PGP lub foksa, światło dzienne ujrzała pierwsza z filtrowaniem przesyłek, eliminowa-
S/MIME. stabilna wersja Thunderbirda. Tym samym niem spamu, sprawdzaniem pisowni oraz
twórcy programu wydali wojnę Outlookowi. w jakim stopniu ich interfejs jest przyjazny
28 Filtrowanie poczty dla użytkownika.
w Evolution 46 KMail – klient poczty
Piotr Machej
Niniejszy artykuł ma na celu zapoznać
elektronicznej
Witold Kieraś
62 Sztuczki i kruczki
Grzegorz Niewęgłowski
użytkowników programu z możliwościa- Przyglądamy się możliwościom KMaila, Podczas pracy z Linuksem mogą przydać
mi rozdzielania nadchodzącej poczty do w zakresie filtrowania niechcianej poczty się różnego rodzaju sztuczki i kruczki. Ich
różnych folderów, oznaczania ważnych oraz skanowania listów pod kątem zawar- znajomość również świadczy o tym, czy
listów, jak również odfiltrowywania nie- tości wirusów. Sprawdzamy współpracę użytkownik jest początkujący, czy zaawan-
chcianej poczty. programu z takimi aplikacjami, jak Spa- sowany.
mAssassin, Bogofilter oraz ClamAV.
Pakiety biurowe Sprzęt
48 Truevision
34 OpenOffice.org 2.0 – modeler do POV-Raya 64 Flashdyski USB
rzuca wyzwanie Piotr Machej z Linuksem
Microsoft Office Truevision to modeler (program, w którym Piotr Wolny
Erwin Tenhumberg możemy zbudować scenę z użyciem narzę- Swoją popularność flashdyski zawdzię-
OpenOffice.org, obok Mozilli Firefox, jest dzi graficznych), pozwalający tworzyć sceny czają niewielkim rozmiarom, szybkie-
prawdopodobnie najważniejszą aplika- renderowane przez POV-Raya. mu działaniu oraz systematycznie spa-
cją Open Source dla komputerów biur- dającym cenom przy rosnących pojem-
kowych. W artykule zostały przedstawio-
ne zmiany i nowe możliwości nachodzą-
50 Samba Commander
– tekstowa przeglądarka
nościach. Na flashdysku nie tylko można
przenosić dane, ale także zainstalować
cego wielkimi krokami OpenOffice.org zasobów SMB odpowiednio przygotowaną dystrybu-
2.0 (w tym nowy element pakietu – Open- Piotr Machej cję Linuksa.
Office.org Base). Świetnym programem pozwalającym prze-
glądać udostępnione zasoby jest Samba Dla programistów
Wywiad Commander, posiadający bardzo przyjazny
interfejs, przypominający popularne pro- 70 KMailCheck – aplet do
40 Wywiad z Andy'm
Typaldosem, prezesem
gramy typu Midnight Commander. sprawdzania poczty
Marek Sawerwain
firmy Xandros 52 Atari800 – emulator W artykule pokażemy, jak napisać aplet
Krzysztof Krawczyk 8-bitowego Atari – mały program, który możemy umie-
Zapytaliśmy Andy'ego, między innymi, Piotr Machej ścić na pasku zadań KDE. Posłuży on do
jak powstała firma Xandros, co sądzi Wielu z nas pamięta znak zachęty READY, monitorowania skrzynki pocztowej: będzie
o konkurencji na rynku komercyjnych magnetofony z przyciskiem Turbo, ogro- pokazywał ilość i tematy e-maili, które cze-
dystrybucji Linuksa oraz o różnicę pomię- mne stacje dysków 5,25” i gry w stylu River kają na odebranie.
dzy trzema dostępnymi wersjami Xandros Raid, Pitfall czy Arkanoid. Przedstawiamy
Desktop OS. emulator środowiska 8-bitowych kompu- Testy
terów Atari.
Artykuł w Internecie
61 Aristo Slim 240

Sygnaturki z Signify
54 Robin Hood
– przygodowa gra 3D
Piotr Truszkowski

Witold Kieraś
Artykuł jest dostępny w formacie pdf na
Michał Niwicki
Firma EPIC Interactive Entertainment wy-
77 D-Link AirPlus/AirPlusG+
Marek Bettman
naszej stronie http://lpmagazine.org/, tylko dała trójwymiarową grę przygodowo-
dla zarejestrowanych użytkowników. Poka- zręcznościową, której głównymi postaciami 78 Xandros Desktop OS
zujemy w nim, jak stworzyć oryginalną syg- są Robin Hood, Mały John, Will, Lady Marian Version 3 Deluxe
naturkę przy pomocy programu Signify. oraz szeryf Nottingham. Piotr Truszkowski

www.lpmagazine.org 5
aktualności
opis CD/DVD
Opera 8.0 Beta
Popularna przeglądarka
internetowa zawierająca wiele
rozszerzeń ułatwiających poruszanie
się po stronach WWW.
http://www.opera.com/
Acrobat Reader 7.0 Beta
Darmowy program umożliwiający
przeglądanie oraz drukowanie
plików PDF (Portable Document
Format).
http://www.adobe.com/products/
acrobat/readstep2.html
ReactOS 0.2.5
Najnowsza wersja systemu
operacyjnego emulującego
środowisko Windows NT. Projekt
jest udostępniany na licencji GNU
GPL i zbliżony w założeniach do
projektu Wine.
http://www.reactos.com/
http://www.czmo.pl/reactos/
GNU Gadu 2.2.4
Popularny komunikator
internetowy.
http://www.gnugadu.org/
Gambas 1.0.1
Otwarte, zdobywające coraz
większą popularność, środowisko
programistyczne, zbliżone
do Visual Basica.
http://gambas.sourceforge.net/
Scribus 1.2.1
Najnowsza wersja programu
DTP przeznaczonego do
zaawansowanego łamania tekstów.
http://www.scribus.org.uk/
Nvu 0.70
Edytor HTML działający w trybie
graficznym o możliwościach
porównywalnych do
windowsowego Dreamweavera.
http://www.nvu.com/
SLA X
Mała dystrybucja bazująca na
Slackware Linux, uruchamiana
bezpośrednio z płyty CD dołączonej
do pisma.
http://www.slax.org/
Linux-HowTo
Zbiór dokumentów opisujący,
jak radzić sobie z wieloma
problemami napotkanymi
podczas używania Linuksa.
http://www.linuxhowto.org/
Thunderbird 1.0
Popularne narzędzie do obsługi
poczty internetowej.
http://www.mozilla.org/products/
thunderbird/
6 marzec 2005
CD A / DVD B
GIMP 2.2.2
P ojawiła się nowa wersja darmo-
wego programu przeznaczonego
do pracy z plikami graficznymi. Tym
samym powoli zapominamy o cza-
sach, w których linuksowe aplikacje
graficzne ustępowały funkcjonalno-
ścią swoim komercyjnym odpowiedni-
kom. Nowy GIMP może niewątpliwie
konkurować z najpopularniejszymi
narzędziami graficznymi, takimi jak
Adobe Photoshop, Paint Shop Pro czy GIMP 2.2.2
Painter.
GIMP 2.2.2 jest dostępny obecnie Świeżo zainstalowany GIMP urucha-
jedynie w postaci pakietów źródło- miamy wydając polecenie gimp. W kata-
wych, ale ich kompilacja nie powin- logu domowym użytkownika zostanie
na nikomu sprawić większych kłopo- utworzony katalog .gimp-2.2, zawierają-
tów. Cała procedura sprowadza się do cy pliki konfiguracyjne programu. Pierw-
rozpakowania archiwum (bunzip gimp- sze uruchomienie wiąże się ze wstępnym
2.2.2.tar.bz2; tar xvf gimp-2.2.2.tar) ustawieniem podstawowych parametrów
oraz wykonania standardowej proce- pracy aplikacji. Domyślne opcje spraw-
dury instalacyjnej (./configure; make; dzają się w większości przypadków.
make install) z uprawnieniami admini-
stratora systemu. http://www.gimp.org/
Blender 2.36
K ażdy, kto pamięta filmy animowa-
ne sprzed kilku lat i widział takie
produkcje, jak Shrek czy Ekspres Po-
larny (The Polar Express), bez trudu
dostrzeże różnicę między grafiką 2D
a 3D. W systemie Linux do projekto-
wania modeli trójwymiarowych oraz
ich renderowania służy program Blen-
der, który pojawił się ostatnio w wer-
sji 2.36. Poza poprawieniem niektórych
Blender 2.36
błędów, do programu dodano wiele
użytecznych rozszerzeń, umożliwiają-
cych m.in. deformowanie obiektów za Pracę z programem Blender może-
pomocą krzywych czy definiowanie my podzielić na dwa etapy. Pierwszy
dynamicznie zmieniających się kształ- to modelowanie – dodajemy i definiu-
tów. Ponadto, rozszerzono działanie sil- jemy zależności między obiektami oraz
nika gier. ustalamy ich właściwości, takie jak ro-
Zamieszczony na płycie CD/DVD dzaj materiału, z którego zostały wyko-
Blender 2.36 jest dostępny w wersji binar- nane, pokrywanie teksturami czy usta-
nej. Wystarczy przegrać do katalogu do- lanie stopnia przezroczystości i odbija-
mowego plik programu oraz rozpakować nia światła. Drugi to rendering – proces
go wpisując w wierszu poleceń: tworzenia obrazu na podstawie przygo-
towanego wcześniej modelu poprzez
S
# gunzip blender-2.36-linux-glibc2.2.5 wykorzystanie technik śledzenia pro-
-i386-static-1.tar.gz mieni świetlnych.
S
# tar xvf blender-2.36-linux-glibc2.2.5
-i386-static-1.tar http://www.blender.org/
http://www.blender3d.org/
W nowo powstałym katalogu znajduje się
program, który uruchamiamy poleceniem
./blender.

Ubuntu 4.10 – Updated Linux+ Edition
W
szystkich znużonych dłu-
gim czekaniem na kolej-
ną wersję Debiana ucie-
szy zapewne informa-
cja o pojawieniu się systemu Ubuntu.
Jest to dystrybucja Linuksa bazująca na
Debianie Sarge, dostępna w dwóch wer-
sjach: pierwsza to stacjonarny system
operacyjny, przeznaczony do zainsta-
lowania na dysku twardym komputera,
a druga to tzw. Live – system uruchamia-
ny bezpośrednio z płyty CD i nie wyma-
gający do pracy dysku twardego. Którą
wybrać? My zachęcamy do zainstalowa-
nia pełnej wersji, zamieszczonej na płycie
CD/DVD dołączonej do naszego pisma.
Warto również podkreślić fakt, że autorzy
dystrybucji Ubuntu dokonali w niej, spe-
cjalnie dla naszych Czytelników, aktuali-
zacji związanych z bezpieczeństwem sys-
temu.
Czym jest Ubuntu?
Ubuntu to stare afrykańskie słowo,
oznaczające niesienie pomocy innym.
I taka właśnie z założenia ma być dys-
trybucja Ubuntu: oprogramowanie,
które znajdziemy na płycie, jest dostęp-
ne dla wszystkich, a jego używanie nie
powinno sprawiać nikomu trudności.
W efekcie wszystkie aplikacje należą-
ce do dystrybucji są darmowe, a twórcy
dołożyli wszelkich starań, aby mogli
z nich korzystać wszyscy, bez wzglę-
Ubuntu – dystrybucja bazująca na Debianie
CD B / DVD B
du na niepełnosprawność czy bariery
językowe.
Ubuntu bazuje na Debianie, dystry-
bucji uznawanej przez specjalistów za
najbardziej stabilną i bezpieczną. Za tę
niezawodność Debiana trzeba jednak
słono płacić – powoduje ona, że na
próżno szukać w stabilnej wersji naj-
nowszych wersji programów od dawna
umieszczanych w innych systemach
linuksowych. Inaczej jest w przypadku
Ubuntu, w którym znajduje się najnow-
sze oprogramowanie.
Instalacja
Instalacja wymaga przygotowania na
dysku twardym odpowiedniej ilości wol-
nego miejsca i uruchomienia programu
instalacyjnego. W tym celu w ustawie-
niach BIOS-u naszego komputera wska-
zujemy napęd CD-ROM jako pierw-
sze urządzenie rozruchowe, wkładamy
płytę instalacyjną do kieszeni czytnika
i restartujemy komputer. Po uruchomie-
niu się programu instalacyjnego należy
wybrać język, w którym będzie komu-
nikował się z nami system, oraz odpo-
wiedni układ klawiatury. Jeśli nie zde-
cydujemy się na automatyczną konfigu-
rację sieci (DHCP), wszystkie parametry
trzeba będzie wpisać ręcznie (adres IP,
maska sieci, brama, serwery DNS). Kolej-
ny krok wiąże się z przygotowaniem
dysku twardego – operację tę wykonu-
opis CD/DVD
jemy z zachowaniem najwyższej ostroż-
ności, gdyż jakakolwiek pomyłka może
doprowadzić do utraty istniejących już
danych. Po krótkim oczekiwaniu, zwią-
zanym z kopiowaniem pakietów z płyty
CD/DVD, dodajemy nowego użytkowni-
ka systemu podając jego nazwę i hasło.
Teraz następuje procedura rozpakowy-
wania pakietów systemu, która w zależ-
ności od szybkości sprzętu może potrwać
od kilku do kilkudziesięciu minut.
Konfiguracja
Wstępna konfiguracja rozpoczyna się
jeszcze w trakcie instalacji. Rozpoczy-
namy od ustawienia odpowiedniej roz-
dzielczości pracy serwera X-ów. Podczas
codziennej pracy z Ubuntu, do dostoso-
wania parametrów pracy systemu, takich
jak czas i data, obsługa drukarek, usta-
wienia sieci oraz wielu innych, służą pro-
gramy znajdujące się w menu Computer
w zakładce System Configuration.
Jeśli zdecydujemy się na instalowa-
nie dodatkowego oprogramowania lub
jego aktualizację, powinniśmy skorzystać
z menedżera pakietów Synaptic.
Warto zaznaczyć, że domyślnie konto
administratora systemu (root) jest wyłą-
czone. Jest ono potrzebne do konfigura-
cji i instalacji składników systemu, więc
możemy je włączyć wpisując w linii pole-
ceń komendę: sudo passwd root, ustala-
jąc nowe hasło dla administratora.
Do pracy!
Ubuntu zawiera programy biurowe,
aplikacje sieciowe, narzędzia graficzne
oraz gry. W wersji 4.10 znajdziemy przede
wszystkim przeglądarkę stron inter-
netowych Firefox, pakiet OpenOffice
.org 1.1.2, program pocztowy Ximian
Evolution 2 oraz popularne narzędzie
do obróbki plików graficznych – GIMP
2.0. System pracuje pod kontrolą jądra
2.6.8, natomiast środowiskiem graficz-
nym jest GNOME w wersji 2.8. Mimo,
że system komunikuje się z nami po
polsku, tłumaczenia nie są jeszcze
dopracowane.
Podsumowanie
Próbując opisać Ubuntu krótkimi żołnier-
skimi słowami, można powiedzieć, że jest
to system bezpieczny i stabilny, zawiera-
jący wiele świeżych aplikacji, których nie
znaleźlibyśmy w stabilnym Debianie.
www.lpmagazine.org 9
 opis DVD DVD A

Debian GNU/Linux 3.0r4 – Woody

D
ebian GNU/Linux to
jedna z najbardziej sza-
nowanych dystrybucji
Linuksa. Powstała w 1994
roku jako projekt tworzony przez
wolontariuszy z całego świata, związa-
nych ze sobą Kontraktem Społecznym
Debiana – nie stoi za nim żadna komer-
cyjna firma. Debian to symbol jakości,
niezawodności i bezpieczeństwa. Jego
deweloperzy stawiają przede wszyst-
kim na jakość udostępnianego opro-
gramowania oraz na wygodę zarzą-
dzania nim. Ze względu na te zalety,
Debian jest również dystrybucją bodaj
najczęściej wybieraną jako baza do
tworzenia nowych, wyspecjalizowa-
nych dystrybucji, takich jak np. cieszą-
cy się ogromnym powodzeniem Knop-
pix czy Ubuntu.
W tym numerze Linux+ na płycie
Debian GNU/Linux
DVD zamieszczamy Debiana w wersji
3.0r4 – jest to jedyna oficjalna stabil-
na wersja (o kodowej nazwie Woody) wydzielić osobną partycję dla kata- Instalator zapyta, czy zegar komputera
z poprawkami bezpieczeństwa (np. dla logu /home). Po wyjściu z cfdiska, jest ustawiony na GMT. Musimy jeszcze
jądra, dhcp, openssl, sudo, postgresql aktywujemy partycję swap oraz przy- wskazać region i stolicę kraju. Kolej-
i wielu innych). Nie zawiera nowych gotowujemy do zamontowania par- na rzecz to założenie kont i haseł dla
pakietów, ale za to jest bardzo dobrze tycje linuksowe. Kolejnym krokiem administratora i użytkowników syste-
przetestowana i świetnie nadaje się jest instalacja jądra i jego modułów, mu.
na system serwerowy bądź też jako a także ich konfiguracja. W szczegól- W tym momencie możemy już
baza dla systemu biurkowego, którą ności zwracamy uwagę na wybranie instalować kolejne pakiety z płyty:
można uaktualnić nowymi pakieta- właściwych sterowników do karty sie- wskazujemy napęd DVD jako źródło
mi pobranymi z Internetu (z gałęzi ciowej. Do najczęściej wykorzystywa- pakietów i wybieramy potrzebne nam
unstable) przy pomocy Apta. Ponie- nych modułów jądra należą: sterowniki oprogramowanie. W przypadku nie-
waż prace nad kolejną wersją stabil- kart sieciowych (/kernel/drivers/net), których pakietów będziemy musie-
ną o nazwie Sarge przedłużają się, sterowniki kart dźwiękowych(/kernel/ li odpowiedzieć na pytania dotyczą-
a nie chcemy w Wasze ręce odda- drivers/sound ), sterowniki kart telewi- ce ich konfiguracji. Może się zdarzyć,
wać wersji testowych, uznaliśmy, że zyjnych (/kernel/drivers/media/video) że pewne pakiety nie będą mogły być
warto przedstawić Wam Debiana wła- oraz sterowniki do portów równole- zainstalowane za pierwszym razem.
śnie w postaci poprawionego Woodie- głych (LPT) (/kernel/drivers/parport). Instalator zapyta, czy spróbować
go. Następnie konfigurujemy sieć – poda- ponownie – należy twierdząco odpo-
Aby zainstalować Debiana Woodie- jemy nazwę naszego komputera i/lub wiedzieć na to pytanie i prawdopo-
go, w BIOS-ie ustawiamy napęd DVD decydujemy się na automatyczne skon- dobnie tym razem wszystko przebie-
jako podstawowe urządzenie roz- figurowanie ustawień sieciowych, albo gnie poprawnie. Po zainstalowaniu
ruchowe, a następnie uruchamiamy ręcznie wpisujemy adres IP kompute- wszystkich pakietów logujemy się do
komputer z płyty DVD. Na począt- ra, maskę sieci, adres bramki, nazwę systemu.
ku wybieramy jądro wpisując jego domeny i adres IP serwera DNS. Mamy nadzieję, że nasza edycja
nazwę po boot: – do wyboru mamy Teraz nastąpi instalacja systemu DVD Woodiego choć trochę osłodzi
vanilla, compact, idepci, bf24 (pole- podstawowego – przebieg instalacji Wam oczekiwanie na Sarge'a. W mię-
camy tę ostatnią opcję, gdyż doty- można śledzić na czwartej konsoli. dzyczasie można dokonać aktualizacji
czy jądra 2.4). Później wybieramy Ostatnim etapem jest instalacja stabilnej gałęzi do jednej z dwóch roz-
język i przechodzimy do głównego i konfiguracja LILO oraz stworzenie wojowych: testing (Sarge) lub unsta-
menu instalatora. Definiujemy kla- dyskietki startowej. Gdy to zrobi- ble (Sid).
wiaturę jako qwerty/pl: Poland, a przy my, wyjmujemy płytę DVD z napędu
pomocy programu cfdisk tworzymy i restartujemy komputer. http://www.debian.org/News/2005/
partycje dla Debiana (przede wszyst- Po uruchomieniu maszyny mamy 20050101
kim / oraz swap, ale warto także już działający system podstawowy. http://www.debianusers.pl/

10 marzec 2005
 DVD B opis DVD

Linux+ Live 2.2

L inux+ Live już na stałe zadomowił się

w Linux+ DVD. Nasza dystrybucja,
należąca do grona tych uruchamianych
z płyty DVD, osiągnęła dużą popularność.
W tym miesiącu prezentujemy nową gene-
rację tego systemu. W porównaniu do po-
przedniej wersji, wprowadziliśmy ogrom-
ną ilość zmian. Oto najważniejsze z nich:
– przejście na nowy system urządzeń
– udev;
– pojawienie się graficznego instalatora
na dysk twardy;
– nowa wersja środowiska graficznego
KDE – obsługa Linuksa nigdy nie była
prostsza;
– jądro 2.6.7 z ogromną ilością łatek,
zwiększających jego funkcjonalność;
– GTK-Qt Engine 0.6, czyli identyczny
wygląd aplikacji napisanych w GTK
i QT;
– GIMP 2.2.2 – najlepszy program do ob-
róbki grafiki rastrowej pod Linuksem;
– Blender 2.36 – program dla tych, którzy
lubią tworzyć grafikę trójwymiarową;
– Atari 800 – emulator poczciwego Atari;
– Azureus 2.2.0 – najlepszy klient sieci
BitTorrent;
– SMBC – przeglądarka zasobów Samby;
PCLinuxOS Preview 8
Linux+ Live w działaniu
– OpenOffice.org 1.9.65 – wersja rozwo-
jowa nowej wersji najlepszego pakietu
biurowego rozpowszechnianego na za-
sadach Open Source (posiadacze kart
graficznych na chipsetach firmy ATi,
którzy chcą skorzystać z pakietu biu-
rowego OpenOffice.org 1.9.69, muszą
zmienić podstawową czcionkę środo-
wiska KDE; dokonujemy tego
w następujący sposób: K->Centrum ste-
rowania->Wygląd i motywy->Czcion-
ki->Ogólne->Luxi Sans).
To tylko niektóre z wielu nowości. Go-
rąco zachęcam do zapoznania się z tą
wersją.
http://live.lpmagazine.org/.
MPlayer 1.0pre6 re-released
Jeden z najpopularniejszych
odtwarzaczy filmów dla systemu
Linux.
http://www.mplayerhq.hu/
KPlayer 0.5.3
Multimedialny odtwarzacz dla
środowiska KDE, potrafiący
odtwarzać pliki z różnych lokalizacji
(sieć, dyski)
http://kplayer.sourceforge.net/
IceWM 1.2.20
Środowisko graficzne przypominające
wyglądem Windows i OS/2.
http://www.icewm.org/
Cdrtools 2.1
Zestaw narzędzi służących do
wypalania płyt CD i DVD.
http://freshmeat.net/projects/cdrecord/
GAIM 1.1.1
Komunikator internetowy obsługujący
większość znanych protokołów.
http://gaim.sourceforge.net/
MySQL Administrator
Narzędzie przeznaczone do
monitorowania, konfiguracji
i zarządzania bazami danych
działającymi w oparciu o MySQL.
http://www.mysql.com/products/
administrator/
Qt 4.0 Beta 1
Najnowsza rozwojowa wersja
bibliotek QT wraz z interfejsem
QTDesigner.
http://www.trolltech.com/
NetBSD 2.0

P CLinuxOS to dystrybucja typu Live,

uruchamiana bezpośrednio z płyty
CD/DVD i gotowa do użytku bez koniecz-
ności instalowania żadnych plików na dys-
kach twardych. Jeśli ktoś chciałby zainsta-
lować PCLinuxOS na komputerze, to jest to
możliwe – w skład dystrybucji wchodzi in-
tuicyjny instalator pozwalający na realiza-
cję tego zadania.
W skład tej dystrybucji, mieszczącej
się na płycie CD, wchodzi ponad 850 pa-
kietów, które po dekompresji zajmowa-
łyby prawie 2 GB przestrzeni dyskowej.
PCLinuxOS Preview 8 pracuje pod kon-
trolą jądra w wersji 2.6.7-2. Domyślnym
środowiskiem graficznym jest KDE 3.3.2
wraz z serwerem X.org 6.8.1. Dodatkowo,
możliwe jest skorzystanie z lekkiego me-
nedżera okien Fluxbox 0.9.7-1.
Użytkownicy, którzy zdecydują się
na uruchomienie systemu, będą za-
pewne zaskoczeni bogactwem narzę-
dzi przeznaczonych do pracy w Interne-
cie. Do dyspozycji otrzymają przeglądar-
ki (Mozilla Firefox, Konqueror), aplika-
Nowa wersja systemu operacyjnego
z rodziny BSD.
http://www.netbsd.org/
Xine 1.0
Nowa wersja programu do
odtwarzania filmów.
http://xinehq.de/
Azureus 2.2.0.2
Klient sieci BitTorrent napisany
w Javie.
http://azureus.sourceforge.net/
PCLinuxOS – desktopowy system typu
Live RSSOwl 1.0
Aplikacja przeznaczona
cje przeznaczone do odbierania poczty do czytania newsów.
(Mozilla Thunderbird, Kontact, Kshowma- http://www.rssowl.org/
il ), kilka programów służących do prze- Amule 2.0.0 rc8
glądania grup dyskusyjnych oraz przy- Popularny klient sieci Edonkey.
http://www.amule.org/
datne sieciowe narzędzia diagnostyczne.
Na uwagę zasługują również aplikacje Xfce 4.2
umożliwiające przesyłanie plików za po- Funkcjonalny i łatwy w użyciu
menedżer okien.
średnictwem sieci P2P (Azureus, Apollon, http://www.xfce.org
LimeWire) oraz FTP (Kasablanca). Dys-
trybucję wyposażono również w popu-
larne komunikatory internetowe (Gaim,
Kopete, Skype, GnomeMeeting).

www.lpmagazine.org 11
aktualności
aktualności
News
Wywiad z RMS-em
Jak widać, wywiadów z guru
Wolnego Oprogramowania Richardem
Stallmanem nigdy za wiele. Kolejny
(i jeden z dłuższych) z nich pojawił się
w serwisie KernelTrap. RMS opowiada
o początkach jego zainteresowania
komputerami i programowaniem,
opowiada o drodze, jaką przebył od
tamtych czasów aż po dzień dzisiejszy,
jak również mówi o bieżących
problemach związanych z systemem
GNU/Hurd. Jak zwykle, warto zerknąć.
http://kerneltrap.org/node/4484
Debian GNU/Hurd K8
Philip Charles, opiekun projektu
Debian GNU/Hurd, czyli Debiana
z jądrem Hurd, udostępnił płyty
instalacyjne systemu w wersji K8.
Na płyty składa się pięć obrazów
ISO - cztery standardowe i jeden
obraz okrojony do minimum.
Głównym osiągnięciem tego
wydania jest naprawienie problemu
uniemożliwiającego korzystanie
z partycji większych niż 2 GB – obecną
wersję testowano z powodzeniem
nawet na partycjach 20-gigabajtowych.
http://kerneltrap.org/node/4482
Knoppix dla nowicjuszy
Knowing Knoppix to przewodnik
dla osób, które z Linuksem nie miały
dotąd żadnego kontaktu. Ta
134-stronicowa książka udostępniona
została na licencji GNU FDL
i można ją ściągnąć za darmo
w formacie PDF z jej strony domowej.
Zaprojektowano ją jako podręcznik
zapoznający użytkownika nie tylko
z konkretną dystrybucją, ale
generalnie z systemem Linux.
http://www.pjls16812.pwp.blueyonder.
co.uk/knowing-knoppix/index.html
Adidas na Linuksie
Adidas, znany producent odzieży
sportowej, ma zamiar zintegrować
i ujednolicić oprogramowanie, które
działa w różnych jego oddziałach.
Dotychczas każdy oddział posiadał
do tej pory własny system, niezależny
od pozostałych. Firma miała wiele
niekompatybilnych ze sobą nawzajem
kanałów dystrybucji. Ujednolicone
oprogramowanie ma działać
na serwerach IBM iSeries z Wolnym
Oprogramowaniem na pokładzie.
Migracja ma nastąpić w ciągu
najbliższych 6 do 12 miesięcy. Nowe
serwery pozwolą na dostęp do
magazynów w czasie rzeczywistym,
upraszczając proces zamawiania
i skracając czas dostawy produktów.
Klienci będą mieli możliwość
sprawdzenia swojego zamówienia
na portalu klienckim.
http://linuxinsider.com/story/
39079.html
http://www.linux.pl/
?id=news&show=1902
12 marzec 2005
News
Wolne Oprogramowanie w Wenezueli
H
ugo Chavez, prezydent Wenezueli,
to bardzo kontrowersyjna postać
– przez demokratyczny Zachód jest uwa-
żany za polityka o autorytarnych i populi-
stycznych zapędach. Z drugiej strony mło-
dzi socjaliści często wskazują go jako jed-
nego z ostatnich prawdziwych lewicow-
ców. Rządzi biednym krajem, który jest
jednocześnie jednym z największych eks-
porterów ropy naftowej na świecie. Od te-
raz Chavez może zacząć się dobrze koja-
rzyć – przynajmniej zwolennikom Wolne-
go Oprogramowania. Opublikował nie-
dawno zapowiadany już wcześniej dekret
dotyczący wykorzystania Wolnego Opro-
gramowania w krajowej administracji pu-
blicznej. Zgodnie z nim, od tej pory całe
oprogramowanie tworzone na użytek ad-
ministracji ma być publikowane na licen-
cji GPL. Nową politykę Wenezueli wobec
Wolnego Oprogramowania najlepiej pod-
sumowują słowa Felipe Pérez-Martí, tam-
tejszego ministra do spraw planowania
i rozwoju: wybieramy Open Source, jeśli
to tylko możliwe, natomiast oprogramo-
wanie własnościowe – tylko, gdy to ko-
nieczne. Nowa strategia przewiduje rów-
nież opublikowanie na licencji GPL ofi-
cjalnego programu do rozliczeń podat-
kowych. Rząd wenezuelski ma zamiar
również wydać otwartą wojnę piractwu
na komputerach administracji publicznej
– nielegalne oprogramowanie będzie na-
tychmiast kasowane. Dodatkowo, wene-
zuelska strategia przewiduje, że rządowy
program upowszechniania dostępu do In-
ternetu ma zostać oparty na platformie li-
nuksowej.
Głównym animatorem projektu jest
wspomniany już wcześnie minister Pérez-
Martí, z wykształcenia ekonomista, który
od kilku już lat jest znany ze swego zain-
teresowania Wolnym Oprogramowaniem.
Wśród doradców Péreza-Marti są m.in.
Ricardo Strusberg, były przewodniczący
wenezuelskiej Linux User Group (VELUG)
i obecny przewodniczący Stowarzyszenia
Użytkowników Linuksa w Ameryce Łaciń-
skiej i Hiszpanii, oraz Jose Neif, meksy-
kański programista znany na kontynencie
amerykańskim głównie z pracy nad dys-
trybucją LinuxPPP.
Opublikowany projekt wymaga jesz-
cze sporo pracy – zgodnie z tym co mówi
Ernesto Hernández-Novich, obecny prze-
wodniczący VELUG, również doradzają-
cy ministrowi, trzeba go przede wszyst-
Wenezuela – nowy bastion Wolnego
Oprogramowania?
kim bardzo dobrze zbadać pod kątem
wyboru odpowiedniego standardu wy-
miany plików w administracji publicznej,
tak aby żadne jego przetwarzanie nie wy-
magało wykorzystywania zamkniętego
oprogramowania.
W ciągu najbliższych kilku tygo-
dni zostanie opublikowany plan mi-
gracji Wenezueli na Wolne Oprogramo-
wanie, którego proces wdrażania ma
trwać dwa lata. Oznacza to ogromne
oszczędności w wydatkach publicznych
– tylko w 2004 roku Wenezuela wy-
dała 7,5 miliona dolarów na opłacenie
należności licencyjnych. Głównym po-
wodem powstania projektu migracji
wenezuelskiej administracji na Wolne
Oprogramowanie, obok oczywistych
oszczędności budżetowych, było też to,
że dzięki temu kraj uniezależni się od
zagranicznych twórców oprogramowa-
nia. Zgodnie ze słowami Péreza-Martí,
75 procent zysków ze sprzedaży opro-
gramowania dla administracji publicz-
nej w Wenezueli trafia do zagranicz-
nych producentów, 20 procent do firm
wspieranych przez zagraniczny kapi-
tał, a tylko 5 procent do krajowych pro-
gramistów. Wydaje się, że nie jest to
tylko problem krajów Ameryki Połu-
dniowej, ale także Afryki czy nawet Eu-
ropy Środkowej i Wschodniej. Czy za-
tem Wenezuela znajdzie swoich naśla-
dowców?
http://linuxtoday.com/news_story.php3?
ltsn=2002-08-30-011-26-NW-LL-PB
http://7thguard.net/news.php?id=4317

Jak Linux może wygrać?
G
dy ktoś zadaje nam, użytkownikom
Linuksa, pytanie, czy na naszym
systemie można robić wszystko to samo
i tak samo jak w Windows, to odpowiedź
oczywiście musi być negatywna. Pomija-
jąc kwestie gier komputerowych, zwykły
użytkownik komputera może w Linuksie
robić praktycznie to samo co w Windows,
ale z pewnością nie tak samo, a powód jest
banalny – oprogramowanie znane z Win-
dows, od procesorów tekstu aż po odtwa-
rzacze multimediów, nie mają swoich li-
nuksowych wersji. Oczywiście, istnieje
mnóstwo programów oferujących podob-
ne funkcje, ale przyzwyczajenia użytkow-
ników to jedna z najtrudniejszych rzeczy
do przezwyciężenia. Jeszcze kilka lat te-
mu sądzono, że do Linuksa mogą przeko-
nać wysokiej jakości programy, które nie
są dostępne w Windows – ukuto nawet
na ich użytek termin killer app. John Kni-
ght w opublikowanym w serwisie News-
forge artykule pt. Does Linux really need
a "killer app" to succeed? przekonuje, że
powinno być odwrotnie. Dobre openso-
urce'owe programy powinny być dostęp-
ne na wszystkie popularne platformy sys-
temowe, a promocję Wolnego Oprogramo-
wania powinno się zaczynać od window-
sowych wersji popularnych aplikacji. Dzię-
ki temu użytkownik w swoich codzien-
nych czynnościach komputerowych stanie
Linux dla Dalekiego Wschodu
D
alekowschodni producenci oprogra-
mowania łączą swe siły w celu wy-
pracowania linuksowego standardu dla
Azji Wschodniej. Koreańska firma Han-
com Inc, wraz z wcześniej już współpracu-
jącymi ze sobą firmami linuksowymi Red
Flag Linux Co z Chin i Miracle Linux Co
z Japonii, ogłosiły, że są bliskie ukończe-
nia prac nad wspólną dystrybucją Linuk-
sa, która ma wyznaczyć standardy na tym
rynku w ich macierzystych krajach. Dziec-
kiem koncernów azjatyckich będzie Asia-
nux 2.0, którego premierę zaplanowano
na sierpień 2005 roku.
Firmy mają wspierać powstałe w sek-
torze prywatnym wspólne projekty stwo-
rzenia otwartego systemu operacyjnego
przystosowanego do potrzeb tego regio-
nu świata i jego rynku informatycznego.
A rynek związany z Wolnym Oprogramo-
waniem na Dalekim Wschodzie, szczegól-
nie w Chinach i Japonii, rozwija się bar-
news@lpmagazine.org
się niezależny od platformy systemowej,
a co za tym idzie, o wiele bardziej sko-
ry do ostatecznej migracji na oprogramo-
wanie Open Source. Niedawne doświad-
czenia zdają się potwierdzać tę tezę – naj-
bardziej znane wolne programy odnoszą
sukces przede wszystkim wśród użyt-
kowników Windows. Najlepszym przykła-
dem jest przeglądarka Firefox – jej ogrom-
ny sukces to przede wszystkim zasługa te-
go, że zyskała ona uznanie wśród klientów
koncernu z Redmond. Wszystko wskazuje
na to, że w ślady Firefoksa pójdzie również
klient poczty Thunderbird. Coraz lepiej
rozpoznawaną marką jest też pakiet biu-
rowy OpenOffice.org – już wkrótce, gdy
ukaże się jego wersja 2.0, może okazać się,
że mamy kolejny opensource'owy przebój,
który zyska uznanie wśród użytkowników
Windows. Cóż więc stoi na przeszkodzie,
aby następne w kolejce do podboju win-
dowsowych biurek były odtwarzacze mul-
timediów czy komunikatory internetowe?
Każdy taki przebój opublikowany na wol-
nej licencji to jeden powód mniej do tego,
aby kurczowo trzymać się Najpopularniej-
szego Na Świecie Systemu Operacyjnego.
Jeśli zbierze się ich wystarczająco dużo, to
komputery domowe już wkrótce będą na-
leżeć do Wolnego Oprogramowania.
http://www.newsforge.com/
article.pl?sid=04/12/20/1715209
Strona internetowa Asianuksa
dzo szybko. Ocenia się, że w Japonii bę-
dzie on rósł do 2008 roku w tempie 20
procent w skali roku, aby osiągnąć 17,8
procent udziału w rynku systemów ope-
racyjnych (dla porównania w 2003 roku
było to 9 procent). Z kolei rząd chiński
prognozuje, że przez najbliższych pięć lat
rynek Open Source w tym kraju będzie
rósł w tempie 46,7 procent w skali roku.
http://www.koreaherald.co.kr/SITE/data/
html_dir/2005/01/05/200501050019.asp
dział prowadzi: Witold Kieraś
News
Linus o otwartym Solarisie
Linus Torvalds został niedawno
zapytany o opinię na temat ogłaszanej
od dawna otwartej wersji Solarisa 10
i zagrożenia jakie może on
ewentualnie stanowić dla
Linuksa. Linus przyznał, że jest
dość sceptycznie nastawiony do
tych zapowiedzi. Ponadto, jak
sam przyznaje, przybrał pozycję
wyczekującą i chciałby, aby Sun
Microsystems zaczął wreszcie mniej
mówić, a więcej robić w kierunku
wydania otwartego Solarisa. Jeśli
zaś chodzi o możliwość wygryzienia
Linuksa przez Solarisa na platformie
x86, to Linus uznał tę informację za ...
dowcip. Zdaniem Torvaldsa, jeśli Linux
ma pewne problemy z obsługą różnego
rodzaju sprzętu (a wiemy, że ma), to
problemy Solarisa w tej materii będą
nieporównywalnie większe.
http://news.com.com/Torvalds+A+Solaris
+skeptic/2008-1082_3-5498799.html
Mindown
Firma theKompany, znana jako
twórca takich programów, jak
asystent Aethera czy graficzna
baza danych Rekall, otworzyła
niedawno sklep z multimediami
bez wbudowanych utrudnień
w odtwarzaniu na urządzeniach
innych niż preferowane przez
producenta, o nazwie Mindown.
Oferuje on pliki w otwartych
formatach OGG i FLAC.
W odróżnieniu od innych
internetowych sklepów z muzyką,
klient Mindawn może zakupione
utwory swobodnie kopiować
i konwertować do innych formatów.
http://www.mindown.com/
http://hedera.linuxnews.pl/_news/
2004/12/22/_long/3101.html
Dziękujemy, Polsko!
Na wniosek polskich deputowanych do
Parlamentu Europejskiego obrady nad
kontrowersyjną dyrektywą dotyczącą
patentowania oprogramowania zostały
przesunięte i będą mogły być
wznowione najwcześniej
w marcu 2005 roku. Opóźnienie
to pozwoli na rozpatrzenie innego
wniosku polskich deputowanych
o rozpoczęciu prac nad dyrektywą
od początku. Dzięki temu być
może została odsunięta groźba
wprowadzenia w UE prawodawstwa
pozwalającego na patentowanie
oprogramowania, co mogłoby zagrozić
także społeczności Open Source.
W podziękowaniu za tę decyzję
powstała strona o wymownej nazwie
ThankPoland.info. Jej popularność
szybko przerosła oczekiwania samych
twórców – w ciągu dwóch tygodni pod
podziękowaniami podpisało się ponad
30 tysięcy osób.
http://www.thankpoland.info/
www.lpmagazine.org 13
 aktualności
aktualności
News
CFQ z priorytetami
Jens Axboe rozbudował
Complete Fair Queueing
o możliwość nadawania
priorytetów, które, analogicznie
jak priorytety odnoszące się do
CPU, określają stosunki, w jakich
poszczególne procesy otrzymują
czas procesora. Kolejka zadań
przesyłanych do dysku dzielona
jest wedle priorytetów
IO. Pierwotna wersja łatki
wyprowadzała nawet współczynniki
pierwszeństwa zadań wejścia/
wyjścia z wartości nice przypisanej
do procesu.
Do tej pory żaden z linuksowych
programów szeregowania zleceń
dyskowych nie umożliwiał takiej
kontroli nad kolejką. Rozwój CFQ
pochwalił Andrea Arcangeli,
który nawet wysunął propozycje
zmiany domyślnego planisty
z wyczekującego (ang. anticipatory
scheduler) na CFQ. AS dobrze
sprawdza się w zastosowaniach
biurkowych, ale na serwerach
działa bardzo szkodliwie na
prędkość zapisu.
http://kerneltrap.org/node/4406
ATA over Ethernet
Z ciekawą łatką wystąpił
Ed Cashin. Przysłał implementację
standardu ATA over Ethernet,
czyli wykorzystania sieci jako
medium komunikacji z pamięcią
masową. Jest to dosyć prosty
protokół, działający na poziomie
Ethernetu, a więc nie wymagający
stosu TCP/IP. W przeciwieństwie
do swoich starszych
odpowiedników, nie umożliwia
on trasowania, więc wszystkie
zasoby muszą znajdować się
w jednym segmencie sieci,
połączone maksymalnie kilkoma
przełącznikami. Jest to wada
eliminująca AoE z poważniejszych
zastosowań, ale takie było założenie
twórców. AoE jest przeznaczony
na rynek domowy i małych firm,
gdzie nie są potrzebne złożone
(i drogie!) rozwiązania. Zresztą,
Ed Cashin nie zaimplementował
go z nudów – pracuje w firmie
Coraid, dostarczającej rozwiązania
dla serwerów kasetowych
wykorzystujące właśnie ATA over
Ethernet. Godnym pochwały
jest udostępnienie implementacji
protokołu przez nią opracowanej na
licencji GPL.
http://lkml.org/lkml/2004/12/6/94
14 marzec 2005
jądro Linux
Kontrowersje wokół architektury Xen
J edną z ciekawszych rzeczy omawia-
nych ostatnio na liście dyskusyjnej de-
weloperów jądra Linux jest wersja nasze-
go ulubionego systemu operacyjnego na
architekturę Xen. Nie jest to tak naprawdę
nowa architektura sprzętowa, gdyż Xen
to oprogramowanie do nadzoru maszyn
wirtualnych, które umożliwia jednocze-
sne współdziałanie kilku systemów ope-
racyjnych na jednym komputerze. Tym,
co odróżnia Xen od wielu innych produk-
tów typu VMWare, jest licencja – Xen jest
oprogramowaniem Open Source, licencjo-
nowanym na zasadach Licencji Publicznej
GNU. Efektem jest proporcjonalnie więk-
sze zainteresowanie środowiska Open So-
urce – nikt przecież nie będzie poświęcał
czasu na poprawę współpracy swojego
projektu z oprogramowaniem o zamknię-
tym źródle. Wolnodostępny Xen budzi
ciekawość. Na tyle dużą, że pod jego kon-
trolą mogą już działać takie systemy ope-
racyjne, jak NetBSD, FreeBSD czy Plan9.
Niedługo po ogłoszeniu dostępności
Xen w wersji drugiej, pojawiła się propo-
zycja włączenia wsparcia dla niego do ofi-
cjalnej linii jądra. Pojawiły się łatki. I za-
częły kontrowersje.
Przedstawione rozwiązanie polegało
na umieszczeniu Xen w katalogu arch/
xen, wśród innych, pełnoprawnych archi-
tektur. Ta maszyna wirtualna jest na ty-
le podobna do natywnej architektury, na
której działa (i386 lub x86-64), że więk-
szość plików źródłowych jest po pro-
stu skopiowana z odpowiednich katalo-
gów. Jak wiadomo, nie ma kodu dosko-
nałego – w każdym czają się jakieś błędy
lub możliwości poprawy. Czym kończy
się kopiowanie plików owej architektury,
mieliśmy już okazję przekonać się.
Ponad rok temu zespół przenoszący
Linuksa na architekturę AMD64 (x86-64)
skorzystał z jej podobieństwa do i386 i po
prostu skopiował pliki. Teraz Andi Kleen,
opiekun wersji 64 bitowej, większość cza-
su spędza na wyszukiwaniu poprawek
kodu w i386, które powinny zostać do-
łączone również w identycznych plikach
w arch/x86_64. Powzięta dawno temu
decyzja o kopiowaniu danych, która wte-
dy przyspieszyła przeniesienie Linuksa na
procesory AMD64, teraz okazała się nie-
przemyślana. Deweloperzy bardzo często
zmieniają kod wspólny dla i386 i x86-64,
ale zmiany wprowadzają tylko w plikach
należących do i386, zostawiając drugą ar-
chitekturę z błędami. Zazwyczaj dzieje się
tak po prostu z braku wiedzy, a nie leni-
stwa, ale skoro programiści nie robią po-
prawek jednocześnie dla dwóch bardzo
podobnych architektur, to znikoma jest
szansa na to, że będą poprawki robili dla
trzech (albo nawet czterech, gdy Xen za-
cznie natywnie obsługiwać oprócz 32-,
również 64-bitowe środowiska).
Zespół tworzący wersję na Xena ma
tę świadomość, co widać w oświadcze-
niu dotyczącym przyszłości tego projektu.
Z początku propozycje, podane w zagma-
twany sposób, które wysuwał Ian Pratt
(jeden z twórców Xena), Andrew Morton
rozszyfrował jako trzypunktowy plan roz-
woju. Pierwszym punktem miałoby być
włączenie Xena do oficjalnych źródeł jako
osobnej architektury. Drugim – praca nad
pełnym zintegrowaniem w obrębie i386
i x86-64. I na koniec – usunięcie katalo-
gu arch/xen. Ian nie zgodził się jednak
z nim. Prawdą jest, że pierwszym krokiem
ma być włączenie Xen jako osobnej archi-
tektury. Po tym fakcie należy spodziewać
się łatek unifikujących Xen i i386, a co za
tym idzie – zmniejszających ilość plików,
które muszą być skopiowane i zmienione.
Dopiero po jakimś czasie powstaną od-
powiednie warunki do rozpatrzenia, czy
jest sens włączania Xen jako podarchitek-
tury i386. To nie jest jeszcze koniec decy-
zji – na podstawie dokonanej do tej pory
pracy, trzeba będzie wybrać, czy umoż-
liwić przełączanie Xen/i386 przy starcie
dla pojedynczego obrazu jądra czy ogra-
niczyć się do wyboru przy konfiguracji ją-
dra. Opcja pierwsza na pewno przypadła-
by do gustu dystrybutorom – do obsłu-
gi serwerów pełnoprawnych, jak i wirtu-
alnych, wystarczyłoby jedno, dystrybucyj-
ne jądro. W tej chwili nie wiadomo jed-
nak, czy taka opcja nie spowodowała-
by zbytniej komplikacji w obrębie pli-
ków i386. Dodatkowo, analogiczne decy-
zje muszą zostać podjęte w kwestii archi-
tektury AMD64.
Jakkolwiek potoczą się losy Xen,
wsparcie na pewno wcześniej lub później
znajdzie się w jądrze. Wirtualizacja poja-
wia się coraz częściej w planach wielkich
producentów sprzętu i oprogramowania,
więc miło wiedzieć, że Linux nie pozo-
staje w tyle.
http://lkml.org/lkml/2004/12/14/142
http://xen.sourceforge.net/

Pomoc przy odpluskwianiu – debugfs
O soby tworzące sterowniki często sta-
ją przed potrzebą poinformowania
przestrzeni użytkownika o tym, co dzie-
je się w jądrze. Mają wtedy do wyboru kil-
ka rozwiązań. Najprościej jest wypisywać
krótkie informacje do logów systemowych
z użyciem funkcji print(). Jest to rozwiąza-
nie trywialne – sam parę lat temu pisząc
sterownik sieciowy wypisywałem sobie
w ten sposób zrzuty szesnastkowe przy-
chodzących pakietów. Używanie print ( )
to ryzyko przepełnienia logów systemo-
wych i niedogodności związane z wyłu-
skaniem danych. Z tego powodu czasem ła-
twiej jest umieścić informacje eksportowa-
ne z jądra w plikach w jakimś katalogu. Do
wyboru zazwyczaj jest /proc i /sys. Pierwszy
z nich powoli wraca do swojego pierwot-
nego przeznaczenia – informowania o uru-
chomionych procesach. Ostatnio pliki i ka-
talogi są raczej z niego usuwane niż doda-
wane. Z kolei plikami w /sys rządzi zasada
,,jeden plik – jedna wartość''. Aby zniechę-
cić do tworzenia plików o skomplikowa-
nych formatach, sysfs nie obsługuje plików
o rozmiarze większym niż wielkość strony
(typowo 4 kB na architekturze i386). Na
ograniczenie to natknął się ostatnio Jens
Przenośne pamięci – USB-storage a UB
W ielu czytelników zetknęło się
z modułem usb-storage. Służy on
do obsługi podłączanej przez szynę USB
pamięci masowej w postaci aparatów cy-
frowych, zewnętrznych dysków twar-
dych czy przenośnych pamięci USB. Ofe-
ruje dużą przepustowość, ale ceną za to
jest konieczność zawarcia dużej liczby
obejść na różne odchyłki sprzętu, wg. za-
sady ,,skoro działa w Windows, to powin-
no i w Linuksie''. Z tego powodu USB-Sto-
rage rozrasta się w informacje o kolejnych
dziwactwach urządzeń. W zmniejszaniu
wielkości nie pomaga również fakt ko-
rzystania przez USB-Storage z podsyste-
mu SCSI. Istnieje alternatywny sterownik
– UB. Jego celem jest implementacja mi-
nimalnej funkcjonalności koniecznej do
używania wymienionych wcześniej urzą-
dzeń. Urządzenia niedziałające z tą mini-
malistyczną implementacją protokołu ko-
munikacyjnego są uznawane po prostu
jako nieobsługiwane. Z kolei wadą takie-
go podejścia jest dużo mniejsza wydaj-
ność, co nawet zaznaczone jest w nazwie
tego sterownika (,,Low Performance USB
kernel@lpmagazine.org
Axboe, który w czasie prac nad progra-
mem szeregowania zadań wejścia/wyjścia
CFQ umieścił w sysfs informacje pomoc-
ne w odpluskwianiu. Wynikowy plik był
większy niż cztery kilobajty i powodował
Oops jądra przy próbie dostępu.
To popchnęło do akcji programistę,
który powinien dostać tytuł Najbardziej
Efektywnego Hakera Jądra, czyli Grega
Kroah-Hartmana. Tym razem stworzył
system plików mający pomagać dewelope-
rom w przekazywaniu informacji o stanie
jądra. Korzystanie z debugfs w założeniu
ma być maksymalnie proste. Wyekspor-
towanie zmiennej z kodu sprowadza się
do wywołania jednej funkcji. Dodatkowo,
zmienna ta może być modyfikowana przez
przestrzeń użytkownika. Stworzenie kata-
logu wewnątrz zamontowanego debugfs
to również kwestia jednego wywołania.
Przykładowa konwersja sterownika uhci
z używania procfs na debugfs spowodo-
wała nawet zmniejszenie jego wielkości.
Ten system plików stanowi z pewno-
ścią ułatwienie dla programistów działają-
cych w obrębie jądra Linux. Nie jest raczej
przydatny dla zwykłych użytkowników.
http://lwn.net/Articles/115405/
Block driver''). Niestety, USB-Storage i UB
niezbyt dobrze ze sobą współpracują. Je-
śli tylko UB jest wkompilowany w jądro
lub chociaż wybrany jako moduł, USB-
Storage automatycznie traci możliwość
obsługi urządzeń, które potrafi obsługi-
wać UB. Bywa to przykre dla użytkowni-
ków używających dystrybucyjnego jądra,
w którym UB zostało włączone. Osoby
takie często nie wiedzą, że za spadkiem
prędkości działania ich urządzeń lub na-
wet brakiem ich obsługi stoi przechwyce-
nie przez UB funkcji do tej pory wykony-
wanych przez USB-Storage.
Na szczęście trwają prace nad umoż-
liwieniem pokojowego współistnienia
obydwu sterowników i dokonania wy-
boru, który z nich ma obsługiwać dane
urządzenie. Prawdopodobnie w podob-
ny sposób, w jaki wybiera się sterownik
nagrywarki CD. Obecnie wybór między
współzawodniczącymi o obsługę sterow-
nikami ide-scsi, ide-cd, ide-floppy i ide-ta-
pe dokonuje się poprzez zapis do pliku
w drzewie procfs (przykładowo, echo
”ide-cd” > /proc/ide/hdc/driver).
dział prowadzi: Tomasz Torcz
News
Zmiany w politykach IPSec
Jądro 2.6.10 wniosło pewne zmiany
w sposobie funkcjonowania
protokołu IPSec, powszechnie
używanego do zabezpieczania
transmisji danych w sieci. Objawami
jest znikanie zaszyfrowanych
pakietów gdzieś w linuksowym
ruterze, przy konfiguracjach, które
działały z wcześniejszymi wersjami
jądra. Dzieje się tak, gdyż pakiety
nie pasujące do żadnej polityki są
ignorowane, co wcześniej nie miało
miejsca. Uwidacznia to błąd w wielu
konfiguracjach IPSec – zazwyczaj
tworzy się politykę dla pakietów
przychodzących i wychodzących,
a zapomina o polityce dla pakietów
przekierowywanych dalej. Jest to
analogiczne dla filtrowania ruchu
sieciowego z użyciem iptables
– regułki dla pakietów wychodzących/
przychodzących (tablice OUTPUT/
INPUT) odnoszą się do połączeń,
w których jednym z komputerów na
końcach połączenia jest ruter. Pakiety
przekazywane dalej są traktowane
według wpisów w osobnej, niezależnej
tablicy FORWARD. Teraz również przy
IPSec należy pamiętać o ustawieniu
polityki przekazywania używając
dyrektywy -P fwd polecenia setkey.
SquashFS
Pojawiła się nowa, oznaczona
cyferkami 2.1, wersja systemu plików
SquashFS. Jest to skompresowany
system plików tylko do odczytu,
stosowany głównie przez dystrybucje
Linuksa rozpowszechnianie w formie
LiveCD. Nowa wersja zawiera głównie
zmiany mające na celu zwiększenie
wydajności i to całkiem znaczne.
Z wyników testów zaprezentowanych
przez autora wynika kilkukrotna
przewaga prędkości SquashFS nad
podobnymi rozwiązaniami – cloop
i zisofs. Również siła kompresji
przemawia za SquashFS.
Wydaniu towarzyszyły pytania, kiedy
należy spodziewać się włączenia tego
systemu plików do głównej linii jądra.
Autor, Phillip Lougher, odpowiedział,
że był gotowy do tego w momencie
wydania pierwotnej wersji SquashFS.
Zbiegło się to jednak z zamrożeniem
Linuksa 2.5, związanym
z przygotowaniami do wydania
kolejnej stabilnej wersji 2.6, więc
postanowił poczekać na otwarcie
kolejnej linii rozwojowej – 2.7.
Teraz, po zmianie sposobu rozwoju
Linuksa, szanse na pojawienie się 2.7
są nikłe. Jednocześnie nowe funkcje
wprowadzane są do 2.6. Phillip
postanowił postarać się o włączenie
SquashFS do jądra w najbliższym czasie,
po przejrzeniu i oczyszczeniu kodu.
http://kerneltrap.org/node/4410
www.lpmagazine.org 15
aktualności
aktualności
News
Optymalizacja pojedynczych
pakietów
Julien Danjou przetłumaczył
z francuskiego na angielski
krótki artykuł na temat Apt-
build autorstwa Juliena Revereta.
Pakiet ten ma na celu złagodzenie
domniemanej przewagi, którą
Gentoo ma nad Debianem
w kwestii optymalizowanych
pakietów. Artykuł pomoże
użytkownikom zainteresowanym
przekompilowaniem Debiana
z innymi opcjami optymalizacji.
http://julien.danjou.info/
article-apt-build.html
Komputer dla wielu
użytkowników
Firma OPENSense Solutions ogłosiła
wypuszczenie na rynek produktu
o nazwie Groovix, komputera dla
wielu użytkowników opartego na
Debianie. Do komputera z jednym
procesorem AMD Athlon można
podłączyć do trzech zestawów
złożonych z monitora, klawiatury,
myszy oraz głośników. System
składa się z systemu Debian GNU/
Linux ze środowiskiem graficznym
KDE. Producent podkreśla, że nie
może wspierać innych konfiguracji,
lecz łatwo jest je stworzyć
z wykorzystaniem Apt-get.
http://www.emediawire.com/releases/
2004/12/emw187925.htm
Rozwój dpkg
W odpowiedzi na wyrażenie
chęci stworzenia programu do
edycji pakietów binarnych przez
Martina F. Kraffta, Adam Heath
ujawnił przyszłe plany dotyczące
narzędzia Dpkg-deb. Modularna
budowa pozwoli na łatwą edycję
pakietów Debiana bez konieczności
ich instalowania. Wspierałoby
ono również wyłączanie całych
hierarchii katalogów, takich jak
/usr/share/doc.
http://lists.debian.org/debian-devel/
2004/12/msg01099.html
Przejście GNOME do Sarge
zakończone
Jordi Mallach poinformował,
że Gconf-editor był ostatnim
komponentem GNOME 2.8, który
zakończył swoje oczekiwanie na
wejście do gałęzi testing. Wcześniej
doniósł, że było to najbardziej
bezproblemowe przejście do
testing od czasów GNOME 2.0.
Dodatkowo, w repozytorium
umieszczono nową wersję Evolution
z poprawionymi wszystkimi
błędami krytycznymi dla
wydania.
http://oskuro.net/blog/freesoftware/
gnome-2.8-sarge-2004-12-13-15-07
16 marzec 2005
Debian
Zmienne pakiety w stabilnej dystrybucji
D ebian bardzo restrykcyjnie trak-
tuje swoje dystrybucje stabilne.
Po ich wydaniu nie ma prawa pojawić
się w takiej dystrybucji żaden nowy pa-
kiet. Co więcej, istniejące pakiety mo-
gą być aktualizowane praktycznie tyl-
ko i wyłącznie w przypadku, gdy za-
wierają błąd, który mógłby zostać wy-
korzystany do naruszenia bezpieczeń-
stwa systemu. Nawet w takich przypad-
kach nie jest aktualizowany cały pakiet
do najnowszej dostępnej oficjalnie wer-
sji, a jedynie poprawiane są linie kodu,
które wspomniane bezpieczeństwo na-
ruszają, a następnie pakiet jest ponow-
nie budowany i tak przygotowany trafia
do repozytorium.
Jest to podejście zgoła odmienne
od wszystkich innych dystrybucji do-
stępnych na rynku i posiada jedną za-
letę, której nie sposób przecenić. Otóż
aktualizując swój system mamy pew-
ność, że nowy pakiet nie zmienił swojej
funkcjonalności, a tym samym nie cze-
ka nas jego ponowna konfiguracja. Ła-
two wyobrazić sobie sytuację, w której
pół roku po wydaniu dystrybucji stabil-
nej znaleziono błąd w serwerze Apa-
che. Deweloperzy pracujący nad wspo-
mnianym serwerem z pewnością przez
owe pół roku nie próżnowali i dostęp-
na w tym momencie wersja oferuje za-
pewne dużo więcej opcji, a niektóre
z nich zmieniły się. W przypadku więk-
szości dystrybucji podczas aktualizowa-
nia takiego oprogramowania sami mu-
simy sprawdzić, czy nasza stara konfi-
guracja bez problemów zadziała z nową
wersją. W Debianie mamy praktycznie
100% pewności, że tak będzie, bo no-
wa wersja to nadal Apache sprzed pół
roku, z tym, że zawiera wszystkie naj-
nowsze poprawki bezpieczeństwa.
To bardzo ceniona cecha syste-
mu Debian, ale posiada również wa-
dy. Część oprogramowania bez stałej
aktualizacji staje się bezużyteczna. Za
przykład niech posłuży skaner antywi-
rusowy. Jego skuteczność w dużej mie-
rze zależy od aktualności bazy sygnatur
wirusów, a tym samym w momencie,
gdy taki pakiet nie będzie aktualizowa-
ny przez rok lub dłużej, staje się mało
przydatny w ochronie naszych danych.
Dotyczy to nie tylko skanerów antywi-
rusowych. Podobną przypadłość posia-
da oprogramowanie antyspamowe, ska-
nery bezpieczeństwa (np. Nessus) czy,
aby podać trywialny przykład, klient
Whois, który wyświetla informacje
o domenach internetowych. Można
oczywiście stosować wersje dostępne
w testowej czy nawet niestabilnej dys-
trybucji Debiana, ale często przez od-
mienne zależności jest to dość kłopo-
tliwe, no i nie po to publikuje się wy-
dania stabilne, aby zaraz była potrzeba
stosowania takich rozwiązań.
Widać więc, że problem istnieje,
a jest tym bardziej dokuczliwy, iż sta-
bilne wydania Debiana wychodzą dość
rzadko. Ponad 2,5 roku między wyda-
niem Woody a Sarge świadczy o tym
dobitnie. Z tego powodu powstał nowy
projekt o nazwie Volatile. Na razie znaj-
duje się w fazie testów, ale docelowo
ma to być rozwiązanie podobne do ser-
werów zawierających aktualizacje bez-
pieczeństwa. Z tym, że w tym przypad-
ku repozytoria będą zawierać pakiety,
które bez aktualizacji stają się bezuży-
teczne. W zamierzeniu również w przy-
padku tych pakietów ma panować zasa-
da, że ich aktualizacja nie będzie wpro-
wadzać zmian wymagających ingeren-
cji w plikach konfiguracyjnych, a więc
wracając do przykładu antywirusa, ak-
tualizowana będzie baza sygnatur wi-
rusów, a zmiany w samym silniku ska-
nującym będą ograniczać się jedynie do
tych absolutnie wymaganych.
Zespół do spraw bezpieczeństwa
nie będzie się zajmował tymi repozyto-
riami, ale bez obaw, gdyż grupa pracu-
jąca nad Volatile sama zapewni do tego
celu specjalny zespół. Od strony syste-
mu śledzenia błędów, takie pakiety bę-
dą traktowane zupełnie tak samo jak
zwykłe, a to dlatego, że żaden pakiet
nie będzie mógł znaleźć się w archi-
wum bez wiedzy jego opiekuna. Praw-
dopodobnie zgłoszenia błędów będą
różnić się jedynie specjalnym znacz-
nikiem, określającym, że chodzi o tak
specyficznie zmodyfikowaną wersję.
Pozostaje życzyć grupie pracującej
nad tym projektem wytrwałości i suk-
cesów, a użytkowników zaprosić do
testowania nowego rozwiązania, któ-
re, jeśli zda egzamin, będzie sporym
udogodnieniem w utrzymywaniu sys-
temów.
http://volatile.debian.net/

Debian i X.org
N adchodzące wydanie stabilne De-
biana, czyli Sarge, będzie uży-
wać jako serwera X-ów zmodyfiko-
wanego XFree86 w wersji 4.3. Może
to dziwić, ponieważ najnowsza wer-
sja stabilna XFree86 posiada numer
4.4. Problem leży przede wszystkim
w zmianie licencji projektu XFree86
na bardziej restrykcyjną, co uniemoż-
liwiło jego umieszczenie w Debianie.
Poza tym, istniała obawa, że ze
względu na tarcia wewnątrz projektu
XFree86, jego rozwój może zostać za-
hamowany, jak również nie można by-
ło wykluczyć dalszych zmian w licen-
cji. Z tego powodu deweloperzy do
stworzenia wersji debianowej posłużyli
się ostatnim kompatybilnym snapsho-
tem ze źródeł XFree86.
Pomysł przejścia całkowicie na no-
wą implementację, np. X.org, został za-
rzucony ze względu na potencjalne
opóźnienie wydania Sarge. Po prostu
cała praca wykonana dla istniejących
pakietów musiałaby zostać wykona-
na jeszcze raz od początku. X.org zdo-
bywa jednak coraz większą popular-
ność, np. ze względu na pełne wspar-
cie dla przezroczystości czy też cieni
pod okienkami. X.org można znaleźć
między innymi w Gentoo, Slackwa-
re czy Fedorze. Implementacją X.org
są również coraz bardziej zaintereso-
wani użytkownicy Debiana, co można
zauważyć w ostatnim czasie na listach
dyskusyjnych.
Oczywiście, w Debianie możliwa
jest kompilacja ze źródeł, ale w jej
efekcie może dojść do sporego bała-
ganu w systemie i problemów z przy-
wróceniem XFree86. Jeden z najlep-
szych opisów bezpiecznej dla syste-
mu instalacji X.org ze źródeł można
znaleźć pod adresem http://incubator.
vislab.usyd.edu.au/roller/page/Steve/
20040909.
Podstawową zaletą Debiana jest za-
rządzanie pakietami binarnymi i do te-
go przyzwyczajeni są jego użytkowni-
cy. Skąd zatem zdobyć paczki? Przeszu-
kanie największego repozytorium pa-
kietów nieoficjalnych, apt-get.org, nie-
stety nie daje rezultatów.
Od niedawna możliwa jest bezpro-
blemowa instalacja takich pakietów bi-
narnych w Debianie Sid oraz Sarge.
Wszystko za sprawą młodszego brata
debian@lpmagazine.org
Debiana, Ubuntu. Ostatnie wydanie tej
dystrybucji Linuksa, czyli Warty War-
thog, zawiera co prawda XFree86, ale
w repozytoriach dystrybucji są już go-
towe pakiety X.org dla nadchodzącego
wydania Hoary. Mają one wysoką ja-
kość, porównywalna z gałęzią testing
Debiana, oraz dzięki doskonałej zgod-
ności, bezproblemowo działają zarów-
no w Sidzie, jak i Sarge.
W pierwszej kolejności należy uzy-
skać dostęp do repozytorium testowe-
go Ubuntu, dodając do /etc/sources.list
następujący wpis:
# deb http://archive.ubuntu/com/ubuntu
hoary main restricted
Przed instalacją pakietów serwera
X.org konieczne jest zatrzymanie dzia-
łającego menedżera logowania. Po
standardowej aktualizacji bazy pakie-
tów poleceniem apt-get update wystar-
czy zainstalować serwer X.org w stan-
dardowy sposób:
# apt-get install xserver-xorg
Na koniec pozostaje dostosowanie do
swoich potrzeb konfiguracji serwera
(plik /etc/X11/xorg.conf ), np. poprzez
dodanie wsparcia dla sterowników
Nvidii. Po restarcie okienek kontrolę
nad nimi przejmie serwer X.org.
Należy pamiętać, że wraz z aktu-
alizacjami pakietów w Ubuntu, serwer
może przestać działać. Poza tym, pozo-
stawiając wpisy Ubuntu w sources.list
narażamy się na aktualizację całego
systemu z repozytoriów tej dystrybu-
cji. Zwolennikom bardziej eleganckich
rozwiązań pozostaje poczekać, aż
X.org trafi oficjalnie do repozytoriów
Debiana. Deweloperzy obiecują, że
stanie się to niezwłocznie po wyda-
niu Sarge.
dział prowadzą: B. Feński, T. Napierała
News
Zmniejszenie ilości ściąganych danych
Goswin von Brederlow zaproponował
podział pliku Packages w taki
sposób, aby ograniczyć ilość danych
pobieranych przy aktualizacjach
systemu. W dystrybucji Sid ten plik
zawiera aktualnie 13 MB danych
(po kompresji – 3.5 MB). Adam Heath
zauważył, że nazwa pakietu może być
niewystarczająca jako podstawowy
klucz. Eduard Bloch wspomniał
o programie Apt-dupdate jako innym
sposobie przyspieszenia ściągania
danych. Więcej pomysłów oraz
przykładowe kody można znaleźć
w systemie śledzenia błędów pod
numerem 128818.
http://bugs.debian.org/128818
Przyspieszenie startu systemu
Jochen Voss, zainspirowany przez
Ziga'e Mahkoveca, zbadał proces startu
na Debianie w wersji Sid. Wynikowe
wykresy nie są tak estetyczne, jak
te uzyskane przez Ziga. Adrian von
Bidder dodał od siebie, że wszystko,
co jest potrzebne do interakcji
z użytkownikiem, przeniósł na
początek startu systemu, natomiast
uruchamianie takich programów, jak
Postfix, Apache czy PostgreSQL, na
koniec. Dzięki temu logowanie było
możliwe w momencie, gdy system
S wciąż jeszcze się uruchamiał.
http://lists.debian.org/debian-devel/
2004/11/msg00547.html
http://www.klika.si/ziga/bootchart/
bootchart.png
http://seehuhn.de/comp/bootlog.html
Jądro 2.6 na Debianie Woody
Falko Timme napisał przewodnik
na temat uruchamiania jądra 2.6
z Debianem GNU/Linux 3.0 (Woody).
Aby mieć prawidłową obsługę
modułów, realizowaną w 2.6 inaczej
niż w gałęzi 2.4, trzeba zainstalować
kilka tzw. backportów. Poprawne
uruchomienie jądra będzie również
wymagało stworzenia ramdysku
(initrd).
http://www.falkotimme.com/howtos/
debian_kernel2.6_compile/
Feministki w Debianie
Bruce Byfield poinformował o projekcie
Kobiety Debiana, jego początkach
oraz ostatnich dokonaniach. Stawia on
sobie za cel przede wszystkim pomoc
kobietom w zostaniu deweloperami
– częściowo poprzez wsparcie
i dodawanie otuchy, ale także przez
obalanie wielu mitów na temat procesu
przyjmowania do grona deweloperów.
Kobiety Debiana stworzyły przyjazne
miejsce do poszerzania wiedzy
o Debianie, a także wciągnęły wiele
kobiet w rozmowę na temat ich
doświadczeń i ambicji.
http://women.alioth.debian.org/
www.lpmagazine.org 17
aktualności
aktualności Mandrakelinux mandrakelinux@lpmagazine.org dział prowadzi: Daniel Koć

News Gwiazdkowy Cooker

PCLOS bez płytki
Biagio Lucini zaproponował na
liście PCLinuxOS prosty sposób na
T wórcy Mandrakelinux postanowi-
li zrobić mały prezent dla użytkow-
ników dystrybucji z okazji świąt Boże-
pierwszy, demonstrację animacji, wyświe-
tlaną podczas startu systemu.
Płyta wykorzystuje mechanizmy kom-
uruchomienie systemu bezpośrednio
go Narodzenia oraz Nowego Roku i udo- presji w locie z przenośnej wersji Move,
z pliku obrazu ISO, zamiast wypalać
go na płytce: w wierszu poleceń stępnili pierwszą poglądową wersję Man- dzięki czemu nie ma potrzeby korzysta-
należy wydać krótką komendę: qemu drakelinux 10.2 w postaci obrazu pły- nia z ramdysku. Pozwoli to uruchomić ją
-cdrom /katalog/plik.iso. Niestety, ty CD-ROM. Napisy, wykonane ręcz- nawet na starszych komputerach, wypo-
prędkość pracy pod QEMU jest
nie przez Warly'ego, wyraźnie świadczą sażonych w niewielką ilość pamięci RAM,
bardzo niska, ale ta metoda nadaje
się, gdy nie mamy pod ręką wolnej o tym, że nie jest to nawet Beta i pozwala a przy okazji ułatwiło przygotowanie in-
płytki lub chcemy przykładowo tylko przyjrzeć się działaniu roboczej wer- stalacyjnego obrazu ISO.
zrobić zrzut ekranu startującej sji systemu. 10.2 Community ma pojawić Zestaw prawie 90 zrzutów ekranu
dystrybucji. Dla zwolenników
się w marcu, a Official – w kwietniu. można obejrzeć na stronach OSDir.
graficznych nakładek przeznaczony
jest program KQEMU. Pojedyncza płyta zawiera, poza bie- http://www.mandrakeclub.com/
http://pclinuxonline.com/pipermail/ żącymi pakietami z roboczego repozy- article.php?sid=3110
pclinuxos_pclinuxonline.com/2004- torium Cooker, możliwość używania do- http://shots.osdir.com/slideshows/slidesho
December/005388.html
datkowych źródeł pakietów oraz, po raz w.php?release=202&slide=1
http://kqemu.sourceforge.net/
VMOconv 1.0
W repozytorium Cooker Contrib GGZ Gaming Zone
pojawił się program narzędziowy
do konwersji plików VMO/VMI do
formatów GSM/WAV i na odwrót.
VMO to format notatek głosowych
G GZ (rekurencyjny skrót od GGZ
Gaming Zone) to projekt, którego
celem jest zbudowanie pełnej infrastruk-
jak Reversi, szachy oraz kółko i krzyżyk,
a także zewnętrzne projekty: GNU Go czy
Freeciv. Włączenie kolejnych zależy zapew-
w telefonach komórkowych firmy
Siemens. Działanie VMOconv jest tury do grania przez Internet. Projekt wy- ne tylko od popularności tej platformy.
sprawdzone przez autora programu ewoluował z GNU Gaming Zone (1999) GGZ Gaming Zone oferuje również
na aparatach S/ME45 i SL45, ale i od lata 2004 jest w wersji 0.9, ale dopiero zestaw funkcji i pomocników przydat-
powinien równie dobrze radzić sobie
w grudniu do repozytorium Cooker Con- nych do sieciowych rozgrywek. Wśród
z innymi modelami tego producenta.
Instalacja narzędzia następuje po trib trafiły zaktualizowane pakiety. nich jest mechanizm wyświetlania staty-
wydaniu komendy z wiersza poleceń GGZ pozwala na łatwe włączenie się styk przez WWW, metaserwer, zbierają-
administratora: urpmi vmoconv do zabawy różnych użytkowników sieci cy informacje o poszczególnych serwe-
lub przez graficzny instalator
– klienty są dostępne dla KDE, GNOME, rach pracujących w architekturze GGZ,
Mandarakelinux, oczywiście po
dodaniu repozytorium do źródeł GTK+, SDL i konsoli, a nawet przez telnet Grubby, czyli modularny bot, a także ka-
pakietów dla naszego systemu. i pod MS Windows. Pakiet gier, w których lendarz rozgrywek.
http://triq.net/obex/downloads.html można uczestniczyć, obejmuje w tej chwi-
Serwery plików i poczty li ponad 20 tytułów, w tym takie klasyki, http://www.ggzgamingzone.org/
Firma Mandrakesoft przygotowała
kolejne gotowe rozwiązania
dla małych i średnich firm.
Mandrakelinux Dedicated File
Server to wyposażony w Sambę
serwer protokołu SMB. Przy jego
pomocy stacje robocze pracujące
pod kontrolą MS Windows mogą
współdzielić pliki oraz korzystać
z drukarek przyłączonych do
takiego serwera. Dedicated E-mail
Gateway to z kolei bramka poczty,
z zainstalowanym Postfiksem,
SpamAssassinem (do blokowania
internetowych śmieci) oraz
skanerem antywirusowym ClamAV,
dystrybuowanym na licencji
GNU GPL. Oba te wyspecjalizowane
rozwiązania można kupić w cenie
1000 USD u partnera handlowego
Mandrakesoft, w firmie Connect
Computing.
http://www.nwfusion.com/
newsletters/linux/2004/
1213linux2.html

Sieciową partyjkę szachową można sobie urozmaicić pogawędką z Grubbym

18 marzec 2005
aktualności
dział prowadzi: Adrian Brzeziński aurox@lpmagazine.org
Aurox 10.2 Azurite
N a początku kwietnia zostanie wydany
najnowszy Aurox 10.2 Azurite. Tym
razem znajdzie się na trzech płytach DVD.
Pierwsza płyta to tradycyjna wersja
Auroksa, z nowymi i zaktualizowanymi
programami, m.in. środowiskiem KDE
oraz pakietem OpenOffice.org. Ponadto,
będzie ona zawierała najróżniejsze do-
datki oraz pełny pakiet Cygwin z możli-
wością instalacji w całości z płyty.
Cygwin to zestaw bibliotek umożliwiają-
cych uruchamianie aplikacji linuksowych
pod systemami Microsoft Windows.
Druga płyta będzie zawierała Aurox
Live, czyli wersję systemu do uruchomie-
nia bezpośrednio z płyty, razem z do-
datkowym zbiorem gier, wśród których
znajdzie się Cube czy Galaxy Hack.
Na trzeciej płycie znajdzie się Aurox
Firewall wraz z źródłami, dokumenta-
Instalator Aurox Live
A urox Live, czyli system operacyj-
ny Aurox uruchamiany bezpo-
średnio z płyty CD, posiada już wła-
sny instalator. Uruchamianie systemu
z CD ma wiele zalet, takich jak pomi-
nięcie procesu instalacji na dysk twardy
oraz możliwość używania w pełni
funkcjonalnego systemu nawet w przy-
padku awarii komputera. Najczęstszą
wadą jest brak możliwości zapisu bie-
żących ustawień takiego systemu. Tę
właśnie funkcję realizuje instalator Au-
Rozpoczynamy instalację w Aurox Live
Aurox
cją i przeróżnymi gadżetami. Aurox Fi-
rewall jest wersją dystrybucji specjalnie
zaprojektowaną pod potrzeby małych
firm lub osób prywatnych, pragnących
rozdzielić swoje łącze na kilka kompu-
terów. Zapora sieciowa zapewnia wy-
soki standard bezpieczeństwa kompu-
terów w sieci wewnętrznej oraz łatwość
w konfiguracji różnych usług siecio-
wych np. WWW czy FTP. Zamieszczo-
ne rozwiązanie będzie zawierało szereg
pakietów pomocnych przy administro-
waniu i ochronie sieci, takich jak sys-
tem wykrywania włamań, filtr pakie-
tów, filtr poczty, proxy, system filtro-
wania stron WWW, system wykrywa-
nia włamań, serwer VPN, interfejs do
programów antywirusowych oraz na-
rzędzia do QoS.
rox Live. Teraz każdy, komu Aurox Li-
ve przypadnie do gustu, może uczynić
z niego swoją biurkową dystrybu-
cję. Aby to zrobić, należy albo same-
mu utworzyć partycje linuksowe, albo
wybrać jakąś z już istniejących. Pro-
gram uruchamiamy wydając polecenie
aurox-install w konsoli tekstowej,
a następnie odpowiadamy na kilka py-
tań, po których instalator skopiuje na-
sze pliki oraz ustawienia wraz z całą
dystrybucją.
aktualności
News
Aurox Akademia
Aurox Akademia to cykl
szkoleń oraz warsztatów
organizowanych przez firmę
Aurox we współpracy z Software
Konferencje. Planowany zakres
tematyczny obejmuje m.in.
instalację i administrację systemem
Aurox Linux oraz instalację
i zarządzanie usługami sieciowymi,
włącznie z omówieniem zagadnień
bezpieczeństwa. Wykłady będą
prowadzone przez Łukasza
Kowalczyka, jednego
z programistów tworzących
Auroksa. Zapraszamy do wzięcia
udziału w warsztatach.
http://konferencje.software.com.pl/
linux/
Systemy dla Przedsiębiorstw 2004
W dniach 14 – 15 grudnia 2004
odbyła sie w Polsce, w warszawskim
Centrum Wystawienniczym EXPO
XXI, prestiżowa konferencja,
zatytułowana Systemy dla
Przedsiębiorstw 2004, gdzie
Aurox promował swoją najnowszą
dystrybucję systemu Aurox
QuickSilver 10.1. Miło nam
poinformować, że Aurox zajął
III miejsce w konkursie Produkt
roku 2004. Można było również
posłuchać wykładu Łukasza
Kowalczyka z Aurox Core Team
na temat obsługi sprzętu w systemie
Aurox.
http://sdp2004.pl/
Nowa strona Auroksa
Od niedawna strona http://
www.aurox.org/ jest dostępna
w nowej szacie graficznej.
Posiadamy, podobnie jak to
było wcześniej, możliwość
oglądania jej w różnych wersjach
językowych. Wszystkie tłumaczenia
zostały przygotowane od nowa
i bazują na wersji polskojęzycznej.
Treść strony została w dużej
mierze zaktualizowana
i poprawiona.
Aurox w pudełku
Jest już dostępna w sprzedaży
pudełkowej wersja systemu
Aurox 10.1 Quicksilver. Wydawana
na DVD zawiera wszystkie
popularne aplikacje linuksowe.
Można ją kupić w sklepie
internetowym na stronie
http://www.stock.com.pl/
lub w hipermarketach
na terenie całej Polski,
w cenie 29.90 PLN.
www.lpmagazine.org 19
aktualności
aktualności Gentoo gentoo@lpmagazine.org dział prowadzi: Witold Kieraś

News Gentoo na flashdysku

Profuse
Profuse to powstały niedawno
projekt stworzenia programu
do zarządzania flagami USE
w Gentoo. To narzędzie,
tworzone przez Damiena
Krotkine'a, ma przyjemny
interfejs w GTK i potrafi
obsługiwać wszystkie lokalizacje
flag USE: pliki make.conf,
make.defaults oraz use.defaults.
Aby go zainstalować, trzeba
najpierw wydać polecenie echo
"app-portage/profuse ~x86" >>
/etc/portage/package.keywords
(ebuildy są zamaskowane,
ponieważ Profuse to bardzo młody
program). W razie niespełnionych
zamaskowanych zależności,
również trzeba je dodać do pliku
package.keywords. Potem
wystarczy już tylko zwyczajowe
emerge profuse i już po chwili
możemy cieszyć się nowym
graficznym narzędziem dla
Gentoo.
http://www.gentoo.org/news/en/
gwn/20041213-newsletter.xml#
doc_chap8
GWN reaktywacja
D ystrybucje typu Live dostępne na pły-
tach CD były (i wciąż są) wielkim li-
nuksowym przebojem. Wielu użytkowni-
ków rozpoczynało swoją przygodę z Li-
nuksem właśnie od nich. Miały one jednak
poważną wadę – po zrestartowaniu kom-
putera wszelkie ustawienia indywidualne
użytkownika były kasowane. Próbowano
sobie z tym radzić, najpierw przy pomo-
cy dyskietek, a potem flashdysków. Z cza-
sem, gdy pojemność tych ostatnich wzro- Gentoo na flashdysku, czyli FlashLinux
sła, powstał pomysł stworzenia dystrybu-
cji mieszczącej się w całości na takim urzą- Niedawno wydana wersja 0.3.3 zosta-
dzeniu. Jedną z takich właśnie dystrybucji ła wzbogacona o płytę LiveCD, przezna-
jest oparty na Gentoo FlashLinux – mieści czoną do uruchamiania FlashLinuksa na
się on na 256 megabajtowym flashdysku komputerach nie pozwalających na roz-
i zawiera imponującą ilość oprogramowa- ruch z urządzeń USB. Obraz ISO płyty
nia. Autorom udało się zmieścić we Flash- LiveCD jest dostępny w skompresowanym
Linuksie całe środowisko GNOME w wer- archiwum BZ2 i ZIP – ten drugi stworzo-
sji 2.8, a także flagowe linuksowe aplikacje no specjalnie dla użytkowników Win-
biurkowe: Mozilla Firefox 1.0, Evolution 2.0 dows, dla których FlashLinux może być
oraz Gaim 1.0. Dodatkowo, jest on dostęp- pierwszym kontaktem z Linuksem.
ny w dwóch wersjach: z OpenOffice.org
lub tandemem AbiWord i Gnumeric. http://www.encryptec.net/flashlinux/

Vidalinux Desktop OS 1.1

Gentoo Weekly News,
cotygodniowy newsletter
użytkowników Gentoo, ma już
ponad dwa lata i przeżywa właśnie
swoją drugą młodość. Jakiś
czas temu powstała jego wersja
tłumaczona na język turecki,
a ostatnio także rumuński.
Odrodziły się też wersje
hiszpańska, francuska, rosyjska
i polska. GWN jest dostępny
również po japońsku, holendersku,
niemiecku i włosku. Wciąż
poszukiwani są ochotnicy mogący
wesprzeć istniejące projekty lub
chcący stworzyć nowe wersje
w innych językach – im więcej
chętnych, tym lepiej!
Devtodo
Powstał niedawno mały
program Devtodo. Stworzono
go głównie na użytek
deweloperów, ale posłużyć
może wszystkim, którzy mają
wiele rzeczy na głowie. Służy
do zarządzania listami rzeczy
do zrobienia, przypisywanymi
do każdego katalogu z osobna.
Elementy na listach można
dodawać, usuwać i modyfikować
według potrzeby, a także
nadawać im odpowiednie
priorytety. Devtodo dostępny
jest już w drzewie Portage
w kategorii app-misc/devtodo.
T wórcy dużych dystrybucji Linuksa,
takich jak Debian czy Gentoo, ce-
nionych m. in. jako systemy serwerowe,
które świetnie sprawdzają się w środowi-
skach produkcyjnych, nie są zwykle spe-
cjalnie zainteresowani tworzeniem dys-
trybucji biurkowych, przeznaczonych dla
początkujących. Od niedawna można za-
obserwować ciekawe zjawisko adaptowa-
nia tych dystrybucji na potrzeby kompu-
terów domowych bez rezygnowania z ich
największych zalet. Pierwszą z takich dys-
trybucji jest oparty na Debianie Ubuntu
Linux, a drugim, wywodzący się z Gen-
too, Vidalinux. Obydwa systemy zostały
po prostu wzbogacone o prosty i intuicyj-
ny instalator oraz kilka ułatwiających ży-
cie graficznych konfiguratorów. W oby-
dwu przypadkach twórcy postawili sobie
za cel stworzenie dystrybucji w pełni na-
dającej się do użycia zaraz po zainstalo-
waniu. Rosnąca popularność zarówno Vi-
dalinuksa, jak i Ubuntu, świadczy o tym,
że podjęli właściwe decyzje.
Od pewnego czasu możemy cieszyć
się wersją 1.1 Vidalinuksa, będącego peł-
noprawną odmianą Gentoo, dostępną do
instalacji w postaci pakietów binarnych.
skompilowanych dla procesorów z ro-
dzin: i686, pentium4 i athlonxp. Dzięki
Nowy Vidalinux
temu nawet początkujący użytkownicy
mogą skorzystać z przynajmniej częścio-
wej optymalizacji. Nowa wersja jest wy-
posażona w jądro 2.6.9, zawierające ob-
sługę systemu plików reiserfs4 i sterowni-
ki dla urządzeń bezprzewodowych, a tak-
że wsparcie dla NPTL. Graficzny instala-
tor Anaconda, zapożyczony z Fedory, zo-
stał zaktualizowany do wersji z wydanej
niedawno Fedora Core 3 – teraz posiada
nowy interfejs wyboru oprogramowania
do instalacji. Vidalinux, jako system biur-
kowy, posiada pełen zestaw oprogramo-
wania niezbędnego w domu, w tym dwa
najpopularniejsze środowiska graficzne:
KDE 3.3.1 i GNOME 2.8.
http://desktop.vidalinux.com/

20 marzec 2005
aktualności
dział prowadzi: Piotr Skwarna pld@lpmagazine.org
Aktualizacja RA
O soby korzystające z PLD 1.0
lub 1.1 już dawno powinny za-
uważyć, że ilość aktualizowanych
pakietów (zwłaszcza w gałęzi ra-updates-
security) jest nieproporcjonalnie mniej-
sza od ilości błędów wykrywanych
w oprogramowaniu. Jeśli nie zale-
ży nam na bezpieczeństwie, ten fakt
możemy oczywiście zignorować, ale
w przeciwnym razie mamy kilka roz-
wiązań:
• zaktualizować oprogramowanie ze
źródeł,
• poszukać nieoficjalnych pakietów dla
Ra,
• zainstalować Ac od zera,
• zaktualizować Ra do Ac.
Gdy mamy już zainstalowane na dysku
PLD 1.x (RA), aby przejść do 2.0 (AC),
nie musimy od nowa instalować całego
systemu. Możemy posłużyć się skryp-
tem ra2ac. Jest on przeznaczony dla lu-
dzi, którzy wiedzą co robią i mają ogól-
ne pojęcie o Linuksie, gdyż dla począt-
kujących użytkowników PLD lepszą de-
PLDconf
N
a głównej stronie naszej dystry-
bucji (http://www.pld-linux.org)
można znaleźć informację, że PLD
Linux jest przeznaczone dla bar-
dziej doświadczonych użytkowników.
PLDconf jest narzędziem stworzonym
z myślą o początkujących użytkowni-
kach, którzy mają problem ze skonfi-
gurowaniem podstawowych usług sys-
temu. PLDconf może przydać się rów-
nież bardziej zaawansowanym użyt-
kownikom, którzy, po wygenerowa-
niu nim podstawowych plików kon-
figuracyjnych, lubią je ręcznie popra-
wiać. Wersja PLDconf dla PLD 2.0 nie-
znacznie różni się od wersji dla PLD
1.0. Zmiany dotyczą przede wszystkim
ustawień ścieżek, głównie w module
konfiguracji pulpitu.
Najnowszy PLDconf potrafi prze-
prowadzić sieciową instalację PLD 2.0,
ale moduł instalacji zadziała rów-
nież poprawnie w systemie PLD 1.0.
W obecnej wersji możemy przy pomo-
cy PLDconf skonfigurować m.in.:
PLD
cyzją będzie zainstalowanie systemu od
nowa. Konwersja ta odbywa się w kil-
ku etapach:
• aktualizacja pakietów: glibc, coreutils,
rpm, poldek, openssl, openssh, pcre,
popt, acl, attr ;
• aktualizacja dodatkowych pakietów:
kernel, grub, rc-boot, lilo, dev, FHS,
localedb-src;
• restart systemu ze zmienioną zawar-
tości rc.local, która powoduje rozpo-
częcie dalszej aktualizacji, czyli wy-
miany wszystkich zainstalowanych
pakietów;
• przeniesienie zawartości /home/httpd
do /home/services/httpd jeszcze przed
rozpoczęciem aktualizacji.
Później komputer jest uruchamiany po-
nownie w zmienionym, uaktualnionym
już systemie.
http://pl.docs.pld-linux.org/instalacja_
upgrade.html
Główne menu nowego PLDconf
• konta użytkowników;
• środowisko graficzne i menedżery
okien;
• serwery DHCP, Postfix i Samby;
• kartę sieciową i modem, usługi DSL,
SDI i Neostradę.
http://www.inf.sgsp.edu.pl/pub/
PROGRAMY/PLD/
aktualności
News
Nowe testowe iso
Miłym noworocznym prezentem
ze strony deweloperów PLD
było wygenerowanie nowych
testowych obrazów PLD 2.0. Mimo,
iż 9 płyt oprogramowania zostało
przygotowane jedynie z myślą
o architekturze i686, to nadal na
serwerze można znaleźć starsze
zestawy mini-iso, pozwalające na
instalacje AC przez sieć.
ftp://ftp2.iso.pld-linux.org/2.0/i686/
Prywatny budowniczy pakietów
Mimo iż w repozytorium ac-test
można znaleźć większość aktualnego
oprogramowania, to jednak czasem
zdarza się, że czas, jaki pakiet
potrzebuje na przejście z cvs do
repozytorium ac-test, może być
krytyczny. Wówczas warto spróbować
zbudować program ręcznie ze źródeł
lub skorzystać z gotowej automatyki,
jaką oferuje skrypt builder. Na liście
dyskusyjnej pld-devel-pl Adam
Gołębiowski przedstawił bardzo
prosty sposób tworzenia lokalnego
budowniczego pakietów.
http://lists.pld-linux.org/pipermail/pld-
devel-pl/2004-December/123308.html
PLD Look
Chociaż PLD z założenia jest
dystrybucją serwerową, to świetnie
sprawdza się również na desktopach.
Osoby, które chciałby w jakiś sposób
podkreślić korzystanie z PLD na
swoich desktopach, z pewnością
zainteresuje zestaw kilkunastu tapet
z bocianami oraz bootsplash dla
KDE, przygotowane przez Marcina
Biernata dla nadchodzącego PLD AC.
W repozytorium CVS można również
znaleźć przygotowane dla nich spece.
http://pld-look.wla.pl/
Instalator PLD
Instalator PLD przygotowywany
dla nadchodzącego Ac będzie
umożliwiał wybór jądra między 2.4,
2.4 OpenMosix oraz 2.6 (na mini-
iso jedynie między 2.4 i 2.6 ). Inne
główne zmiany w instalatorze to
poprawki błędów, ale także niewielkie
zmiany/poprawki w tłumaczeniu,
uaktualnione pakiety używane przez
instalator (parted, xfsprogs itp), nowsze
jądro, a co za tym idzie, więcej
sterowników do kontrolerów
i różnych kart rozszerzeń.
Pomysł na reklamę
Daniel Dominik Rudnicki zauważył,
przeglądając strony internetowe
niektórych projektów Open Source,
że poza źródłami znajdują się na nich
odnośniki do gotowych paczek dla
różnych dystrybucji. Zaproponował
akcje masowego informowania
o tym, gdzie można znaleźć pakiety
przygotowane także dla PLD.
www.lpmagazine.org 21
 programy pocztowe

Szyfrowanie
i podpis cyfrowy
w standardach
OpenPGP i S/MIME
Witold Kieraś

DVD
Po uruchomieniu dystrybucji
Linux+ Live DVD można przete-
stować omawiane zagadnienia.
Na płycie CD/DVD
Na płycie CD/DVD znajduje się
większość programów omawia-
nych w artykule.
Z
wykłe listy wysyłane pocztą
z reguły zaklejamy w koper-
cie, aby nikt, oprócz adresata,
nie mógł ich przeczytać. Co
prawda, kopertę można łatwo rozedrzeć,
ale jest to wówczas jawny znak naru-
szenia przesyłki. W przypadku poczty
elektronicznej nie używamy kopert,
ale możemy ją chronić na dwa sposo-
by – zabezpieczając samą treść przesył-
ki (szyfrując ją na naszym komputerze)
lub zabezpieczając kanał komunikacyj-
ny (używając szyfrowanych łącz z serwe-
rem pocztowym, np. przy pomocy SSL).
Wadą drugiego z tych sposobów jest to,
że usługa szyfrowanego kanału komuni-
kacyjnego musi być udostępniona na
serwerze pocztowym, jak również nie
chroni nas ona przed wścibstwem admi-
nistratorów samego serwera pocztowego.
Ten artykuł będzie dotyczył wyłącznie
pierwszego sposobu, czyli szyfrowania
metodą klucza publicznego. Oczywiście,
nic nie stoi na przeszkodzie, aby stoso-
wać obydwa rozwiązania, jeśli jest tylko
taka możliwość.
W dalszej części tekstu zakładam, że
Czytelnik ma już wygenerowane klucze
i/lub certyfikaty, najlepiej zgodnie z pro-
cedurami opisanymi w odpowiednich
ramkach.
KMail i KNode
KMail, domyślny klient poczty dla KDE,
bardzo dobrze radzi sobie z obsłu-
gą PGP. Z menu programu wybiera-
my Ustawienia–>Ustawienia KMail....
Najpierw w sekcji Bezpieczeństwo,
w zakładce Narzędzia szyfrujące,
musimy upewnić się, że jest zaznaczo-
na pozycja OpenPGP (gpg) – jeśli nie
jest, to zaznaczamy ją, a następnie prze-
chodzimy do sekcji Tożsamości, wybie-
ramy tożsamość, której chcemy przypi-
sać klucz prywatny i wciskamy przy-
cisk Zmień.... W zakładce Kryptografia
możemy zdefiniować oddzielnie klucz
podpisu i klucz szyfrowania, ale zwykle
będzie to ten sam klucz (szczegól-
nie, jeśli wygenerowaliśmy go według
instrukcji z ramki GNU Privacy Guard ).
Możemy jeszcze wrócić do sekcji
Bezpieczeństwo i skonfigurować zacho-
wanie programu dotyczące szyfrowa-
nia i podpisywania wiadomości. Warto
zadecydować o tym, czy każdy nasz
list będzie automatycznie podpisywa-
ny. Możemy zaznaczyć również opcję
Zawsze szyfruj do siebie, ale wymaga
ona słowa wyjaśnienia: każdą wiado-
mość można zaszyfrować więcej niż
jednym kluczem publicznym, dzięki
czemu mogą ją odczytać wszyscy
posiadacze kluczy prywatnych pasu-
jących do kluczy publicznych, który-
Rysunek 1. Konfiguracja szyfrowania
PGP w KMailu

22 marzec 2005

Rysunek 2. Menedżer certyfikatów
S/MIME w Thunderbirdzie
mi zaszyfrowano tę wiadomość. Dzięki
opcji Zawsze szyfruj do siebie każda
szyfrowana przez nas wiadomość do
dowolnego odbiorcy będzie dodat-
kowo szyfrowana także naszym klu-
czem publicznym. Jest to bardzo uży-
teczne, gdy chcemy sprawdzić w fol-
derze Wysłane, co właściwie napisali-
śmy w wysłanym dwa tygodnie temu
liście. Jeśli nie zaznaczymy tej opcji, to
nie uda nam się odczytać wiadomości
napisanej przez nas samych! Pozostałe
opcje dotyczą potwierdzania wyboru
klucza publicznego, automatycznego
szyfrowania wszystkich wiadomości
oraz podpisywania i szyfrowania wia-
domości roboczych.
Od tej pory w oknie tworzenia
nowych wiadomości będą dostępne dwie
nowe ikonki: jedna z wizerunkiem pióra,
a druga z wizerunkiem kłódki – ich prze-
znaczenie powinno być oczywiste.
Niestety, KMail nie obsługuje jesz-
cze w pełni standardu S/MIME. Co
prawda, posiada odpowiednie opcje
konfiguracyjne, ale ich użycie wymaga
korzystania z niestabilnego oprogra-
mowania (m.in. GPG w wersji alpha
z gałęzi 1.9.x). Próby zmuszenia KMaila
do współpracy z S/MIME są wyzwaniem
dla bardziej zaawansowanych użytkow-
ników, którzy lubią eksperymentować z
oprogramowaniem. Zdecydowanie bez-
pieczniej jest poczekać jeszcze trochę,
bo prawdopodobnie najbliższe wersje
tego programu będą już oferowały bez-
problemową obsługę S/MIME. Póki co,
jeśli musimy korzystać z S/MIME, warto
sięgnąć po Evolution lub Thunderbirda,
które posiadają wbudowaną obsługę tego
standardu.
Podobnie jak KMail, również
KNode, domyślny czytnik grup dys-
kusyjnych dla KDE, obsługuje jedy-
nie standard OpenPGP. Jego konfigu-
racja jest bardzo prosta. Z menu pro-
OpenPGP i S/MIME
gramu wybieramy Ustawienia–> Kon-
figuruj KNode.... Najpierw w sekcji
Podpisywanie/Weryfikacja podpisów
upewniamy się, że jako Narzędzie do
szyfrowania jest wskazany GnuPG
– Gnu Privacy Guard. W rozwijanym
menu są jeszcze dostępne do wyboru
inne wersje PGP, ale nawet jeśli dyspo-
nujemy odpowiednim pakietem, to nie
jest to wybór godny polecenia, gdyż
PGP dla Linuksa nie jest już od dawna
rozwijane – głównie ze względu na ist-
nienie jego wolnej implementacji dużo
chętniej wybieranej przez społeczność.
W tej sekcji możemy również skonfigu-
rować zachowanie programu dotyczą-
ce zapamiętywania haseł, wyświetla-
nia podpisanego tekstu po jego napisa-
niu oraz automatycznej weryfikacji pod-
pisów. Następnie w sekcji Tożsamość w
opcji Klucz podpisujący wskazujemy
nasz klucz prywatny. Po zatwierdzeniu
zmian, w oknie tworzenia nowej wia-
domości, będzie dostępna nowa ikonka
służąca do podpisywania przesyłki (nie
OpenPGP i S/MIME
Spośród używanych powszechnie stan-
dardów udostępniających szyfrowanie
z kluczem publicznym oraz podpis cyfro-
wy, najbardziej rozpowszechnione są dwa:
OpenPGP i S/MIME.
Historia pierwszego z nich sięga po-
czątku lat dziewięćdziesiątych, gdy Phil
Zimmermann stworzył program PGP
(Pretty Good Privacy). Jego zadaniem
miało być udostępnienie zwykłemu użyt-
kownikowi komputera domowego silnej
kryptografii. Pomimo problemów, które
autor PGP miał z prawem federalnym USA
(kwestie eksportu kryptografii) oraz autora-
mi wykorzystanych w nim patentów na algo-
rytmy szyfrujące, opracowane rozwiązanie
zyskało sporą popularność. Pod koniec
lat dziewięćdziesiątych powstała wolna
implementacja PGP pod nazwą GNU Pri-
vacy Guard (w skrócie GPG lub GnuPG).
Powstał też na jego podstawie standard
OpenPGP, implementowany w większo-
ści programów pocztowych. W Linuksie
powszechnie wykorzystuje się do tego
GnuPG. Identyfikacja posiadaczy kluczy
w standardzie OpenPGP odbywa się przez
tzw. sieć zaufania (web of trust) i polega na
wzajemnym podpisywaniu kluczy publicz-
nych przez użytkowników. Jeśli znam oso-
biście osobę X i wiem, że jest tym, za kogo
się podaje, to mogę podpisać jego klucz
publiczny. Z kolei osoba Y, która nie zna
X, ale zna mnie i może potwierdzić moją
programy pocztowe
ma możliwości szyfrowania wiadomo-
ści do grup dyskusyjnych, co zresztą nie
miałoby większego sensu...).
Thunderbird
Thunderbird obsługuje szyfrowanie
i podpis cyfrowy zarówno w standar-
dzie OpenPGP, jak i S/MIME, z tym, że
do pierwszego potrzebna jest specjal-
na wtyczka Enigmail, natomiast obsłu-
ga drugiego jest wbudowana w pro-
gram. Opis instalacji i wstępnej kon-
figuracji wtyczki enigmail można zna-
leźć w tym numerze Linux+ w artyku-
le poświęconym Thunderbirdowi (dział
Oprogramowanie). Po jej skonfiguro-
waniu w oknie tworzenia nowej wia-
domości pojawi się dodatkowa ikona
OpenPGP, dzięki której będzie można
podpisywać i szyfrować wiadomości
w tym standardzie. Opcje konfigura-
cyjne wtyczki Enigmail są dostępne
z głównego menu programu oraz
z menu rozszerzeń (Narzędzie–> Roz-
szerzenia–>Enigmail ).
tożsamość, podpisuje mój klucz publiczny.
Dzięki temu pośrednio weryfikuje też toż-
samość osoby X, bo ufając mnie, ufa rów-
nież X-owi. Standard OpenPGP nie ma
żadnych centralnych rejestrów uwierzy-
telniających, gdyż wszystko odbywa się
w ramach sieci zaufania. Informacje
o instalacji i generowaniu kluczy w progra-
mie GPG można znaleźć w ramce GNU
Privacy Guard.
Innym standardem szyfrowania z klu-
czem publicznym i cyfrowego podpisywa-
nia dokumentów jest S/MIME (Secure/
Multipurpose Internet Mail Extensions).
Został on stworzony przez znaną firmę
z branży kryptograficznej – RSA Data
Security, Inc., głównie na potrzeby
firm i instytucji publicznych. Inaczej niż
w OpenPGP, w tym standardzie nie można
samemu stworzyć własnej pary kluczy
– wydają je, w postaci tzw. certyfikatów,
instytucje nazywane Certification Authori-
ties (CA). To one martwią się o potwierdze-
nie tożsamości osób, którym wystawiają
certyfikaty. Procedury różnią się w zależ-
ności od instytucji – niektóre z nich robią to
listownie, inne telefonicznie, a jeszcze inne
przez swoich regionalnych przedstawicieli.
Więcej o zdobywaniu certyfikatów można
przeczytać w ramce Certyfikaty S/MIME.
Należy pamiętać, że standardy
OpenPGP i S/MIME nie są ze sobą kom-
patybilne.
www.lpmagazine.org 23
 programy pocztowe
Pozostaje nam jeszcze skonfiguro-
wanie wbudowanej obsługi S/MIME.
W Thunderbirdzie znajdziemy taki sam
Menadżer certyfikatów, jaki jest w Fire-
foksie czy standardowej Mozilli: wybie-
ramy z menu Edycja–>Preferencje–>Za-
awansowane–>Certyfikaty–>Menadżer
certyfikatów. Możemy w nim wykonać
kopie zapasowe certyfikatów, a także
zarządzać certyfikatami innych osób,
serwerów i instytucji certyfikujących.
Możemy również zaimportować certyfi-
kat z kopii zapasowej i to właśnie teraz
zrobimy: wciskamy przycisk Impor-
tuj i wskazujemy plik z kopią zapaso-
wą certyfikatu. Zostaniemy zapytani
o główne hasło urządzeń bezpieczeń-
GNU Privacy Guard
Program GNU Privacy Guard (GnuPG)
powstał jako wolny (w sensie licencji GPL)
klon Pretty Good Privacy (PGP). Jest insta-
lowany standardowo praktycznie w każdej
dystrybucji Linuksa, choćby ze względu
na to, że twórcy tych systemów podpisu-
ją cyfrowo, w standardzie OpenPGP, swoje
pakiety binarne. Zatem niemal na pewno
GPG jest już zainstalowane w naszym sys-
temie (jeśli nie jest, to nasza dystrybucja
na pewno dostarcza pakiet gnupg, który
wystarczy zainstalować). Można go wzbo-
gacić o obsługę algorytmu IDEA, o czym
mowa w ramce GnuPG w IDEA. Istnie-
je wiele nakładek graficznych do korzysta-
nia z GnuPG. Jedną z lepszych jest KGpg,
program dla KDE opisywany niedaw-
no w Linux+. Tutaj pokażę, jak korzystać
z GnuPG w linii poleceń.
Przede wszystkim musimy wygene-
rować parę kluczy, więc wydajemy pole-
cenie:
# gpg --gen-key
Zostaniemy zapytani, jakiego rodzaju ma
to być klucz – zwykle będą nam odpowia-
dać opcje domyślne, więc wygeneruje-
my klucze zarówno do podpisywania, jak
i szyfrowania, oparte na algorytmach DSA
i ElGamela. Następnie wybieramy roz-
miar klucza – tu możemy zdecydować się
na największy sugerowany rozmiar, czyli
2048 bitów (należy pamiętać, że im więk-
szy klucz, tym bezpieczniejszy, ale zarazem
dłużej trwa szyfrowanie przy jego pomocy).
W kolejnym kroku odpowiadamy na pyta-
nie o termin ważności – możemy stworzyć
klucz bezterminowy. Następnie podajemy
nasze imię, nazwisko, adres e-mailowy,
komentarz do klucza (opcjonalnie) i możli-
wie jak najdłuższe hasło zabezpieczające
24 marzec 2005
stwa (jeśli wcześniej go nie mieliśmy, to
teraz będzie je można zdefiniować) oraz
hasło kopii zapasowej. Po tych czyn-
nościach certyfikat zostanie zaimpor-
towany.
Teraz musimy wskazać certyfikaty,
których chcemy używać. W tym celu
z menu wybieramy Edycja–>Konfiguracja
kont... Każde ze skonfigurowanych kont
posiada sekcję Zabezpieczenia. Najpierw
ustalamy certyfikat podpisów cyfrowych.
Jeśli wybrany przez nas certyfikat może
służy również do szyfrowania, to zostanie-
my zapytani, czy ustawić go również jako
domyślny certyfikat szyfrujący. Jeśli nie, to
w podobny sposób wskazujemy certyfikat
szyfrujący. Od tej pory w oknie tworze-
klucz. Teraz wystarczy poczekać na wyge-
nerowanie klucza – warto wtedy wykonywać
losowe działania na komputerze, np. poru-
szać myszką, dzięki czemu generator liczb
pseudolosowych może łatwiej zebrać nie-
zbędne losowe informacje. Po zakończeniu
tego procesu mamy już klucze – znajdują
się one w tzw. ringach (kółkach na klucze),
w podkatalogu .gnupg/ katalogu domowego
użytkownika.
Aby wydobyć sam klucz publiczny
wybranego użytkownika (jeśli mamy więcej
niż jeden zestaw kluczy), wydajemy pole-
cenie: gpg --armor --export adres@
email.com, gdzie adres@email.com to
oczywiście adres emailowy, który podali-
śmy przy generowaniu kluczy. Na standar-
dowym wyjściu zostanie wydrukowany plik
z kluczem publicznym. Możemy go przekie-
rować od razu do pliku poleceniem:
# gpg --armor --export S Ponadto, kryptografia z kluczem
adres@email.com >> pubkey.txt
Klucz publiczny będzie się wówczas znaj-
dować w pliku pubkey.txt. Musimy jeszcze
wiedzieć, jak importować klucze publicz-
ne naszych znajomych do naszego zbioru
kluczy (tzw. pubring). Mając plik z klu-
czem publicznym wybranej osoby, wydaje-
my polecenie: gpg --import pubkey.txt,
gdzie pubkey.txt to plik z kluczem. Klucze
osób, którym ufamy, możemy podpisać
swoim własnym, wydając polecenie: gpg
--sign adres@email.com, gdzie adres@
email.com to adres zaufanej osoby, na który
został wystawiony klucz publiczny. Więcej
informacji na temat opcji programu GnuPG
można znaleźć na jego stronach podręczni-
ka (man gpg). Mało doświadczonym użyt-
kownikom polecam program KGpg, który
znajduje się w standardowej instalacji KDE.
nia nowej wiadomości możemy korzystać
z ikonki S/MIME do podpisywania i szy-
frowania wiadomości.
Klucze publiczne
i prywatne
Szyfrowanie z kluczem publicznym to
metoda kryptograficzna wynalezio-
na w latach 70-tych i wciąż ciesząca
się ogromnym zaufaniem. Postaram się
w przystępny sposób przedstawić, na
czym ona polega.
Każdy uczestnik komunikacji posia-
da dwa klucze: publiczny i prywatny (ge-
nerowane wspólnie). Dany klucz publiczny
pasuje tylko do jednego klucza prywatne-
go i odwrotnie. Swojego klucza prywatne-
go (zwykle dodatkowo zabezpieczonego
hasłem) użytkownik strzeże niczym oka
w głowie, a klucz publiczny umieszcza
w Internecie, np. na swojej stronie interne-
towej lub na specjalnie do tego celu prze-
znaczonym serwerze. Każdy, kto będzie
chciał przesłać zaszyfrowany list, musi
najpierw zdobyć klucz publiczny adresa-
ta, a następnie przy jego pomocy zaszy-
frować przesyłkę. Tak zabezpieczo-
ny list może odczytać jedynie posiadacz
klucza prywatnego. Jest możliwe złama-
nie zabezpieczonej w ten sposób prze-
syłki poprzez odtworzenie klucza prywat-
nego na podstawie jawnie dostępnego
klucza publicznego, ale tylko teoretycznie.
W praktyce jest to zadanie niewykonalne
ze względu na ogromną złożoność obli-
czeniową tego zadania – krótko mówiąc,
żadne znane nam maszyny, ani składa-
jące się z nich klastry, nie poradzą sobie
z tym w rozsądnym czasie, a co da komuś
złamanie naszego klucza za sto, tysiąc lub
więcej lat?
publicznym umożliwia cyfrowe podpisy-
wanie dokumentów. W tym przypadku
również mamy do czynienia z dwoma klu-
czami – prywatnym i publicznym. Często
można wykorzystywać te same klucze do
szyfrowania i podpisywania dokumentów
– zależy to jedynie od sposobu ich wyge-
nerowania i zastosowanych algorytmów.
Klucz prywatny generuje na podstawie
tekstu unikalny skrót (hash) i dołącza
go do wiadomości. Poprawność skrótu
można zweryfikować przy pomocy klucza
publicznego. Jest to sytuacja podobna do
szyfrowania – weryfikacji podpisu może
dokonać każdy, ale prawidłowy podpis
może złożyć tylko posiadacz klucza pry-
watnego. Jeśli ktoś nieuprawniony spró-
buje zmienić choć jedną literę w podpisa-
nej cyfrowo wiadomości, to weryfikacja
skrótu da wynik negatywny.

Certyfikaty S/MIME
Certyfikaty w standardzie S/MIME są wyda-
wane przez specjalne instytucje zwane Cer-
tification Authorities (CA). Wydają one certy-
fikaty zarówno osobom indywidualnym, jak i
firmom, a także serwerom WWW udostęp-
niającym usługę szyfrowanego połączenia
SSL. Metoda weryfikacji tożsamości użyt-
kownika zależy od instytucji – jej obowiąz-
kiem jest dołożenie wszelkich starań, aby
metoda dawała wiarygodny wynik. Należy
pamiętać, że certyfikaty S/MIME nie są rów-
noznaczne z tzw. certyfikatami kwalifikowa-
nymi, tzn. nie muszą nieść za sobą konse-
kwencji prawnych – regulują to w poszcze-
gólnych państwach ich ustawy o podpisie
elektronicznym.
Uzyskanie certyfikatu wiąże się w zde-
cydowanej większość przypadków z opła-
tami za tę usługę. Trzeba liczyć się także z
koniecznością potwierdzenia swojej tożsa-
mości osobiście w biurze przedstawicielstwa
danej firmy certyfikującej. Jedynym znanym
mi przypadkiem możliwości uzyskania przy-
najmniej częściowego certyfikatu za darmo i
bez konieczności wychodzenia z domu jest
oferta firmy Thawte, dlatego opiszę pokrótce
proces uzyskiwania certyfikatu na jej przy-
kładzie.
Najpierw należy zarejestrować się na
stronie firmy pod adresem http://
www.thawte.com/email/index.html. Reje-
stracja w zasadzie przebiega równie
prosto, co założenie konta pocztowego
na darmowym serwerze, chociaż wyma-
ganych jest jedynie więcej informacji oraz
więcej zabezpieczeń (np. pięć par pytań i
odpowiedzi wykorzystywanych w przypad-
ku zapomnienia hasła użytkownika). For-
mularze są dostępne w kilkunastu języ-
kach (w tym po polsku), więc większość
Czytelników nie powinna mieć problemów
z rejestracją.
Nazwą użytkownika Thawte jest jego
adres e-mailowy oraz sam certyfikat, który,
przynajmniej na początku, jest wydawa-
ny dla tego właśnie adresu e-mailowego, a
nie dla osoby o podanym w formularzu imie-
niu i nazwisku. Dzieje się tak dlatego, że na
tym etapie firma Thawte nie jest w stanie
potwierdzić prawdziwości podanych przez
nas danych osobowych.
Evolution
Spośród trzech opisywanych w tym
artykule programów pocztowych, pod
względem szyfrowania najlepiej prezen-
tuje się Evolution, ponieważ od wersji
2.0 posiada wbudowaną obsługę zarów-
no standardu OpenPGP, jak i S/MIME.
Do tego obydwa można skonfigurować
w jednym miejscu.
OpenPGP i S/MIME
Po zakończeniu rejestracji możemy
zalogować się pod adresem https:
//www.thawte.com/cgi/personal/contents.exe
– nazwa użytkownika to nasz adres zapi-
sany samymi wielkimi literami, np. KUBU-
Ś@CHATKAPUCHATKA.NET. Po zalogo-
waniu się, w panelu po lewej stronie, mamy
zakładkę certificates, a dalej request a certifi-
cate, gdzie możemy zamówić certyfikat tym-
czasowy. Należy pamiętać, że pobranie certy-
fikatu musi odbyć się z tej samej przeglądarki
i na tym samym komputerze, którego uży-
liśmy do składania zamówienia, zatem
należy do tego wybrać dobry moment
i miejsce. Certyfikaty są wydawane dla prze-
glądarki, więc trzeba przy zamówieniu wybrać
typ posiadanej przez nas przeglądarki (zwykle
system podpowiada) – w przypadku przeglą-
darek z rodziny Mozilla wybieramy Navigator.
Po złożeniu zamówienia otrzyma-
my potwierdzenie pocztą elektronicz-
ną, ale trzeba jeszcze poczekać na wyda-
nie certyfikatu (zwykle nie trwa to dłużej
niż kilkanaście minut), o czym też zosta-
niemy powiadomieni e-mailem. Z jedne-
go konta użytkownika możemy zamówić tyle
certyfikatów podpisujących i/lub szyfrują-
cych, ile chcemy. Po otrzymaniu informacji
o wydaniu certyfikatu, ponownie logujemy
się na stronie Thawte i w zakładce certifica-
tes–>view certificates status w kolumnie Type
klikamy na wydany nam certyfikat – poja-
wią się informacje o certyfikacie oraz przy-
cisk fetch (ściągnij), w który musimy kliknąć.
W zależności od przeglądarki, może pojawić
się okno informujące o zaimportowaniu cer-
tyfikatu do przeglądarki lub nie stanie się nic
szczególnego poza przeładowaniem strony
(tak właśnie dzieje się w przeglądarkach
z rodziny Mozilla). Teraz certyfikat jest już
zaimportowany do naszej przeglądarki
– w przypadku Firefoksa czy Mozil-
li znajduje się on w Menadżerze certyfika-
tów – musimy go teraz wyeksportować.
Z menu przeglądarki wybieramy Edy-
cja – > Preferencje – >Zaawansowane – >
Certyfikaty–>Menadżer certyfikatów. Wybie-
ramy nasz certyfikat Thawte i wciska-
my przycisk Kopia Zapasowa – zostanie-
my poproszeni o podanie nazwy dla pliku
z kopią oraz hasła dla kopii bezpieczeń-
Z menu programu wybieramy Narzę-
dzia–>Ustawienia... Najpierw mu-
simy zaimportować certyfikaty S/
MIME z kopii zapasowych – w sekcji
Certyfikaty klikamy przycisk Zaim-
portuj. Wskazujemy plik z certyfika-
tem, wpisujemy hasło certyfikatu (po-
dawane przy zgłaszaniu zamówie-
nia) oraz hasło kopii zapasowej. Teraz
programy pocztowe
stwa certyfikatu (musimy je wymyślić).
Po potwierdzeniu hasła zostanie wykona-
na kopia – teraz należy ją importować do
programu pocztowego. Opis tej czynno-
ści można znaleźć w artykule w sekcjach
poświęconych poszczególnym programom.
Uzyskany w ten sposób certyfikat
Thawte jest tylko tzw. certyfikatem tymcza-
sowym (choć nie ma na niego ograniczeń
czasowych), wydanym jedynie dla adresu
e-mailowego – oczekuje się, że użytkow-
nik będzie chciał kontynuować procedurę
w celu uzyskania pełnego certyfikatu imien-
nego. Firma Thawte wykorzystuje do tego
celu swoją Web of Trust – Sieć Zaufania (nie
należy jej mylić z siecią zaufania w standar-
dzie OpenPGP), w ramach której przyzna-
wane są punkty zaufania. Aby uzyskać cer-
tyfikat imienny, należy zgromadzić co naj-
mniej 50 punktów. Użytkownicy, którzy zdo-
będą co najmniej 100 punktów, mogą zostać
tzw. notariuszami Thawte, potwierdzający-
mi tożsamość osób ubiegających się o cer-
tyfikat imienny. Należy odnaleźć na stronie
firmy wykaz notariuszy właściwy dla nasze-
go regionu, skontaktować się z wybranym
notariuszem i umówić się z nim na spo-
tkanie. Na spotkaniu notariusz potwierdza
naszą tożsamość na postawie co najmniej
dwóch dokumentów ze zdjęciem. Jeden
notariusz może przyznać co najwyżej 35
punktów, zatem do uzyskania certyfikatu
imiennego musimy spotkać się z co najmniej
dwoma. Notariusze zwykle za potwierdze-
nie pobierają drobne opłaty, które przeważ-
nie przeznaczają na cele charytatywne.
Sieć Zaufania to nietypowa dla instytucji
certyfikujących formuła sprawdzania tożsa-
mości klientów (zwykle firmy utrzymują nor-
malne przedstawicielstwa, co z jednej strony
zwiększa koszty działalności i cenę certyfi-
katu, a z drugiej ogranicza dostępność cer-
tyfikatów takich firm), ale dzięki niej certy-
fikaty Thawte są dostępne w wielu zakąt-
kach kuli ziemskiej i zyskały sobie sporą
popularność. Dodatkową zaletą certyfika-
tów Thawte jest to, że można nimi podpisy-
wać również klucze PGP. Należy pamiętać,
że notariusze Thawte nie są pracownikami
firmy – to zwykli użytkownicy certyfikatów,
którzy uzyskali wysoki stopień zaufania.
nasz certyfikat jest już zaimportowa-
ny. Możemy w tym miejscu zarządzać
również certyfikatami innych osób,
serwerów i instytucji certyfikujących.
W sekcji Konta pocztowe wybieramy
do edycji konto, któremu chcemy przy-
pisać klucze PGP i certyfikaty S/MIME.
W zakładce Bezpieczeństwo wpisuje-
my (w sekcji Pretty Good Privacy (PGP/
www.lpmagazine.org 25
 programy pocztowe
GnuPG a IDEA
Ponieważ GnuPG to wolna implementacja
PGP, nie użyto w nim algorytmów opatento-
wanych. Ze względu na to, że starsze wersje
programu PGP zawierały obsługę opatento-
wanego algorytmu IDEA, to warto czasem
doinstalować w naszym GnuPG moduł
umożliwiający korzystanie z niego. Należy
pamiętać, że algorytm IDEA jest chronio-
ny prawem patentowym w Austrii, Francji,
Niemczech, Włoszech, Japonii, Holandii,
Hiszpanii, Szwecji, Szwajcarii, Wielkiej Bry-
tanii i Stanach Zjednoczonych, zatem roz-
powszechnianie jego implementacji w tych
krajach bez zgody właściciela patentu jest
zabronione. Prawo nie zabrania wykorzysty-
wania tego algorytmu we własnym, prywat-
nym, niekomercyjnym zakresie. Patent na
algorytm IDEA wygaśnie w 2007 roku.
Jeśli Czytelnik chce móc korzystać
z algorytmu IDEA (co przydaje się wła-
ściwie jedynie w przypadku konieczno-
ści kompatybilności ze starszymi wersja-
mi PGP), musi przede wszystkim ściągnąć
plik idea.c.gz z adresu ftp://ftp.gnupg.dk/
pub/contrib-dk/. Archiwum należy rozpako-
wać poleceniem gunzip idea.c.gz – otrzy-
mamy w efekcie plik idea.c, zawierający
źródła programu realizującego algorytm
IDEA w języku C. Musimy go skompilo-
wać (potrzebny jest zainstalowany w syste-
mie kompilator GCC – zwykle jest to pakiet
gcc), poleceniem:
S dzięki czemu obsługa IDEA zostanie wkom-
# gcc -Wall -O2 -shared -fPIC
-o idea idea.c
GPG)) ID klucza (zwykle imię i nazwi-
sko, dla którego wygenerowaliśmy
parę kluczy PGP) oraz konfigurujemy
opcje zachowania programu w stosun-
ku do szyfrowania i podpisów w stan-
dardzie OpenPGP. W sekcji Bezpiecz-
ne MIME (S/MIME) wybieramy kolej-
no certyfikat podpisujący i certyfikat
szyfrowania (może być to w obydwu
przypadkach ten sam certyfikat, ale to
zależy od jego rodzaju) oraz konfigu-
Rysunek 3. Certyfikat S/MIME w Evolution
26 marzec 2005
W efekcie otrzymamy plik binarny idea,
będący modułem dla GnuPG. Należy go
skopiować do katalogu modułów programu
GnuPG – zwykle jest to /usr/local/lib/gnupg/
, oraz dodać na końcu pliku konfiguracyjne-
go znajdującego się w katalogu domowym
użytkownika (plik ~/.gnupg/gpg.conf lub
~/.gnupg/options, w zależności od wersji
programu) linijkę:
load-extension idea
Plik binarny idea można właściwie prze-
chowywać w dowolnym miejscu w syste-
mie, ale jeśli nie jest to standardowy katalog
modułów, wówczas ścieżkę do niego trzeba
podać w pliku konfiguracyjnym obok pole-
cenia podanego powyżej, np.: load-exten-
sion idea /ścieżka/do/pliku/idea.
Jeśli chcemy budować GnuPG ze
źródeł, to możemy od razu umieścić
w nim obsługę algorytmu IDEA – instruk-
cje na ten temat można znaleźć w komen-
tarzach na początku pliku idea.c. Ze wzglę-
du na powszechność pakietów binarnych
z GnuPG, nie ma zwykle potrzeby tego
robić – wyjątkiem są tu użytkownicy dys-
trybucji Gentoo, którzy mogą po prostu
uaktywnić przy kompilacji flagę idea, pole-
ceniem:
# USE=”idea” emerge gnupg
pilowana automatycznie.
rujemy ich zachowanie. Zatwierdza-
my zmiany i wychodzimy z ustawień.
Od tej pory w oknie tworzenie nowej
wiadomości, w menu Bezpieczeństwo,
możemy ustawić odpowiednio szyfro-
wanie i podpisywanie kluczem PGP,
oraz szyfrowanie i podpisywanie cer-
tyfikatem S/MIME.
Podsumowanie
OpenPGP i S/MIME to standardy ofe-
rujące dość podobne usługi, ale adreso-
wane do różnych odbiorców. OpenPGP,
przeznaczony dla osób prywatnych, jest
systemem całkowicie zdecentralizowa-
nym, działającym wyłącznie w oparciu
o sieć zaufania jego użytkowników. Warto
zauważyć, że używając OpenPGP można
w pewnym sensie potwierdzać tożsamość
osób, które mimo to pozostają anonimo-
we, tzn. sprawdzić, czy dwie różne wia-
domości zostały wysłane przez tę samą
osobę (jeśli ta osoba tego chce), ale jedno-
Rysunek 4. Konfiguracja wtyczki PGP
w komunikatorze Kopete
cześnie nie uzyskując żadnych informacji
na temat jego danych osobowych. Z tego
powodu OpenPGP jest wykorzystywany
w systemie tzw. anonimowych remailerów.
Z kolei S/MIME przeznaczony jest dla
klientów korporacyjnych i działa w opar-
ciu o instytucje certyfikujące. Wiąże się to
z opłatami, które te instytucje pobierają.
S/MIME służy do potwierdzania tożsamo-
ści nadawców wiadomości, a jej użytkow-
nicy nie mogą pozostać anonimowi, gdyż
aby uzyskać certyfikat, muszą udostęp-
nić swoje dane osobowe instytucji certy-
fikującej.
Ze względu na różnice w grupie
docelowej, nie wydaje się, aby jeden ze
standardów miał w najbliższym czasie
wyprzeć drugi. Można używać obydwu
standardów jednocześnie, choć może być
to kłopotliwe. Dlatego, w zależności od
naszych potrzeb, warto zdecydować się
na jeden z nich.
W Internecie:
• Strona domowa projektu KMail:
http://kmail.kde.org/
• Strona domowa projektu Thunderbird:
http://www.mozilla.org/products/
thunderbird/
• Strona domowa projektu Evolution:
http://www.ximian.com/products/
evolution/
• Strona domowa projektu GnuPG:
http://www.gnupg.org/
• Strona o standardzie S/MIME:
http://www.ietf.org/html.charters/
smime-charter.html
• Strona Phila Zimmermanna,
twórcy PGP:
http://www.openpgp.org/
• Strona firmy oferującej darmowe
certyfikaty S/MIME:
http://www.thawte.com/
• Porównanie OpenPGP i S/MIME:
http://www.imc.org/
smime-pgpmime.html
 programy pocztowe
Filtrowanie poczty
w Evolution
Piotr Machej
DVD
Po uruchomieniu dystrybucji
Linux+ Live DVD można
przetestować program
Evolution i zagadnienia
przedstawione w artykule.
28 marzec 2005
E
volution to jeden z najpo-
pularniejszych programów
pocztowych przeznaczonych
dla systemu Linux. Począt-
kowo był rozwijany przez firmę Ximian,
która w 2003 roku została przejęta przez
firmę Novell. Obecnie jest już dostęp-
na linia 2.0 tego programu, posiadająca
nieco zmieniony interfejs. Jedną z waż-
niejszych nowych funkcjonalności Evolu-
tion jest wprowadzenie integracji z pro-
gramem SpamAssassin, dzięki czemu nie
trzeba samemu trudzić się z jego konfi-
guracją.
Niniejszy artykuł ma na celu zapo-
znać użytkowników programu z moż-
liwościami rozdzielania nadchodzącej
poczty do różnych folderów, zaznaczania
ważnych listów, jak również odfiltrowy-
wania niechcianej poczty. Opis dotyczy
Evolution w wersji 2.0.3, ale wiele infor-
macji przyda się również użytkownikom
wcześniejszych wersji.
Przykład użycia
Kiedyś byłem zapisany na kilka list dys-
kusyjnych. Ponieważ były dość popular-
ne, na moją skrzynkę codziennie spły-
wało po kilkadziesiąt, a nawet kilka-
set listów. Przedzieranie się przez nie
z wykorzystaniem ówczesnego klien-
ta pocztowego było mocno uciążliwe
– mogłem liczyć jedynie na różne rodza-
je sortowań. Tworzenie własnych filtrów
rozdzielających pocztę do różnych skrzy-
nek było dla mnie czarną magią. Teraz
korzystając z Evolution mogę sobie pora-
dzić z tym problemem znacznie łatwiej.
Wystarczy kilka kliknięć, zaznaczenie
paru opcji i już – każda lista dyskusyjna
ma osobny folder. Co więcej, mogę sobie
oznaczyć wyjątkowo ważne wiadomo-
ści: jednym kolorem listy od ukochanej,
innym od Naczelnego... W ten sposób
łatwo i szybko mogę znaleźć te listy,
które mnie interesują w danej chwili.
Tworzenie folderów
Domyślnie, po uruchomieniu Evolu-
tion mamy do dyspozycji główny folder
poczty nazwany Na tym komputerze.
W nim umieszczone są podfoldery: Ode-
brane, Robocze, Śmieć, Śmietnik, Wycho-
dzące i Wysłane. W folderze Odebrane
przechowywane są listy pobrane z nasze-
go konta (lub kont) pocztowego. Jeśli jest
ich bardzo dużo, możemy mieć proble-
my ze znalezieniem interesujących nas
listów. Na szczęście, wspomniane foldery
nie są jedynymi, które możemy mieć.
Jeśli chcemy, na dowolnym pozio-
mie możemy utworzyć własne katalogi,
w których będziemy rozmieszczać naszą
pocztę. Załóżmy, że potrzebujemy folde-
rów: Prywatne, Praca i Uczelnia. Możemy
je spokojnie utworzyć wewnątrz folderu
Rysunek 1. Netykieta wymaga, aby listy
w HTML wysyłać tylko wtedy, gdy
odbiorca sobie tego życzy

Rysunek 2. Wraz ze zmianą numeru
wersji Evolution przyszła zmiana interfejsu
i nowe funkcje
Odebrane lub na równi z tym folderem.
Jak to zrobić? Jednym ze sposobów jest
wybranie z menu Plik –>Nowy –>Folder
poczty lub po prostu wciśnięcie kombi-
nacji klawiszy [Shift]+[Ctrl]+[f ]. Możemy
również na spisie folderów kliknąć
prawym przyciskiem myszki i z wyświe-
tlonego menu wybrać Nowy folder. W ten
sposób uzyskamy dostęp do okienka,
w którym musimy podać nazwę nowego
folderu oraz jego lokalizację. Za pierw-
szym razem wpisujemy Prywatne, zazna-
czamy folder Odebrane i wciskamy przy-
cisk Utwórz. Analogicznie postępujemy
dla pozostałych folderów.
Mamy nasze trzy foldery. Teraz
możemy poprzenosić do nich odpowied-
nie listy. Wskazujemy folder Odebrane,
znajdujemy jakiś list służbowy i przecią-
gamy go myszką do folderu Praca. Oczy-
wiście, jeśli nie zadowala nas takie roz-
dzielenie, możemy posunąć się dalej.
Przykładowo, w folderze Praca możemy
utworzyć dodatkowe foldery, takie jak
Umowy, Zalecenia, Dyskusje czy Szef.
Tworzenie filtrów
Ręczne przenoszenie listów do poszcze-
gólnych folderów może być męczące,
szczególnie przy ożywionej korespon-
dencji. Poza tym, od czego mamy kom-
puter? Przecież powinien nam ułatwiać
pracę, a nie dodawać jej więcej. Evolu-
tion dostarcza nam narzędzie w postaci
filtrów, które pozwala automatycznie roz-
dzielić przychodzące listy do odpowied-
nich folderów.
Spróbujmy utworzyć jakiś prosty filtr.
Na początek przeniesiemy listy od "Przy-
jaciela A" do folderu Prywatne. Znajdź-
my w naszej skrzynce jakiś list od nasze-
go przyjaciela i wciśnijmy na nim prawy
przycisk myszki. Na samym dole wyświe-
tlonego menu znajduje się pozycja Utwórz
regułę na podstawie listu, z której wybie-
ramy Filtr w oparciu o nadawcę. Pojawi
się okienko Dodanie reguły filtru. Część
pól będzie od razu wypełniona, lecz
możemy je zmienić. Tak więc, po kolei.
Najpierw mamy nazwę reguły. Możemy
tu umieścić taką nazwę, jaka nam odpo-
wiada, a która będzie dobrze opisywać
tworzoną regułę – np. List od Przyjacie-
la A. Poniżej mamy miejsce na zdefinio-
wanie kryteriów filtru. W naszym przy-
padku mamy już wstawione jedno kry-
terium: Nadawca zawiera i adres e-mail
naszego "Przyjaciela A". Jeśli pole Nadaw-
ca listu będzie zawierać wskazany adres,
to wtedy filtr zadziała i wykona czynność
określoną poniżej. Popatrzmy, jaką czyn-
ność mamy zdefiniowaną – Przeniesie-
nie do folderu. Tak, właśnie taka czyn-
ność jest nam potrzebna. Musimy okre-
ślić folder, w którym ma być umieszczony
nasz list. Wciskamy przycisk <kliknij, aby
wybrać folder> i wskazujemy folder Pry-
watne. Pozostaje nam wciśnięcie przyci-
sku OK.
No dobrze, ale list od naszego przy-
jaciela nie został przeniesiony. Dlaczego?
Bo zdefiniowana przez nas reguła będzie
działała dla wiadomości pobieranych
z serwera. Jeśli nasz przyjaciel przyśle do
nas nowy list, to wyląduje on automatycz-
nie w folderze Prywatne, a nie, jak dotąd,
w Odebrane. Nie oznacza to jednak,
że wszystkie wcześniej otrzymane listy
musimy pracowicie przeciągać myszką.
Wystarczy zaznaczyć listy, które chcemy
przetworzyć, a następnie wybrać z menu
Akcje –>Zastosuj filtry lub po prostu wci-
snąć klawisze [Ctrl]+[y], aby również star-
sze listy zostały przeniesione.
Złożone filtry
W analogiczny sposób do wyżej opisa-
nego możemy utworzyć filtry w oparciu
o adresy odbiorców i temat. W tym przy-
padku łatwo zauważyć, że w obszarze
z kryteriami znajduje się więcej niż jedna
pozycja. Jeśli mamy w skrzynce list, który
w polu Dla posiada kilka adresów (np.
został wysłany na kilka naszych kont
lub do nas i kilku innych osób), spróbuj-
my kliknąć na nim prawym przyciskiem
myszki i wybrać Utwórz regułę na pod-
stawie listu –>Filtr w oparciu o odbior-
ców. Zobaczymy, że wstawionych jest
kilka kryteriów Lista odbiorców zawiera
– tyle, ilu było odbiorców listu. Czynność
wykonywaną przy spełnieniu tych kryte-
riów ustawiamy analogicznie, wskazując
po prostu odpowiedni folder. Zanim wci-
śniemy przycisk OK, powinniśmy zainte-
Evolution programy pocztowe
resować się polem Wykonywanie czyn-
ności. Ma ono znaczenie tylko w przy-
padku, gdy nasz filtr ma więcej niż jedno
kryterium, dlatego wcześniej nie zwraca-
liśmy na nie uwagi. Pole to może mieć
wartość przy spełnieniu któregokolwiek
z kryteriów lub przy spełnieniu wszyst-
kich kryteriów. W tym drugim przypadku
zdefiniowana czynność zostanie wyko-
nana tylko wtedy, gdy wśród adresów
odbiorców znajdą się wszystkie wska-
zane adresy. W pierwszym przypadku
wystarczy, jeśli będzie tam chociaż jeden
z nich.
Zamiast przenosić listy do innego fol-
deru możemy wykonywać inną czyn-
ność lub też nawet kilka. Przykłado-
wo, możemy ustawić czynność Skopiuj
do folderu (wówczas list pozostaje rów-
nież w folderze Odebrane), a oprócz tego
dodać nową czynność przyciskiem Dodaj
i ustawić Brzęczyk. Nadmiarowe kryteria
i czynności możemy skasować korzy-
stając z przycisku Usuń. Należy pamię-
tać, aby czynności typu zaznaczania listu
jako ważny lub przypisywania koloru
były wykonywane przed przeniesieniem
listu do innego folderu.
Hierarchia filtrów
Zdefiniowaliśmy już kilka filtrów i wy-
daje się, że możemy być zadowoleni. Roz-
patrzmy jednak taką sytuację – mamy filtr
wyłapujący listy od kolegów ze studiów
i umieszczający je w folderze Uczelnia.
Tak się złożyło, że z jednym z kolegów
korespondujemy na tematy prywatne, np.
o wycieczkach krajoznawczych. Tak więc
utworzyliśmy kolejny filtr, który przenosi
listy od tego kolegi zawierające w temacie
słowo "wycieczka" do folderu Prywatne.
I co widzimy? Nie działa to do końca tak,
jak byśmy chcieli. Czemu? Bo list, który
miał wylądować w folderze Prywatne,
znajdziemy również w folderze Uczel-
nia, gdzie przecież nie jest nam do nicze-
go potrzebny.
Pora zapoznać się z miejscem, gdzie
mamy największy wpływ na nasze filtry.
Wybieramy z menu Narzędzia–>Filtry.
Tutaj, w dziale przychodzące, mamy
wyświetlone wszystkie filtry, które
dotychczas zdefiniowaliśmy. Jeśli chcemy
utworzyć nowy filtr, możemy po prostu
wcisnąć przycisk Dodaj i już zobaczy-
my znajome okienko. Nas interesuje coś
innego. Najpierw musimy zmienić kolej-
ność filtrów, gdyż są one wykonywane
od pierwszego do ostatniego. Wskazuje-
www.lpmagazine.org 29
 programy pocztowe
my filtr "wycieczka" i przyciskiem Góra
przenosimy go tak, aby znalazł się powy-
żej filtru "Uczelnia". Jeśli teraz wykonali-
byśmy filtrowanie, wynik byłby identycz-
ny, gdyż i tak uruchamiane są wszyst-
kie filtry. Musimy to zmienić. Zaznacza-
my filtr "wycieczka" i wciskamy przycisk
Edycja. W wyświetlonym okienku kryte-
ria filtru pozostawiamy w spokoju, nato-
miast przyciskiem Dodaj dodajemy nową
czynność wykonywaną w razie spełnie-
nia warunku. Czynność tę ustawiamy na
Zatrzymanie przetwarzania. Możemy
już zatwierdzić zmiany przyciskiem OK.
W ten sposób, jeśli otrzymamy list
od znajomego ze studiów zawierający
w temacie słowo "wycieczka", to zosta-
nie on przeniesiony do folderu Pry-
watne i na tym działanie filtrów skoń-
czy się. Filtr przenoszący listy od zna-
jomych ze studiów do folderu Uczelnia
nie zostanie uruchomiony dla tego listu,
gdyż przetwarzanie zostało zatrzymane
wcześniej. I właśnie o coś takiego nam
chodziło.
Przy okazji warto zwrócić uwagę
na folder Śmietnik. Do tej pory naj-
pewniej już pojawiło się w nim wiele
listów, które przenosiliśmy do innych
folderów. Wynika to stąd, że Evolution
podczas przenoszenia najpierw kopiu-
je wiadomość do folderu docelowe-
go, a dopiero później kasuje ją z folde-
ru źródłowego (równocześnie umiesz-
czając ją w Śmietniku). Dlatego też warto
regularnie sprawdzać jego zawartość
i w miarę potrzeb opróżniać go (polece-
niem Akcje –>Opróżnij śmietnik lub wci-
skając klawisze [Ctrl]+[e]).
Oznaczanie listów
Wśród przychodzących do nas listów
z pewnością znajdują się mniej i bardziej
ważne. Evolution oferuje kilka możliwo-
ści wyróżniania istotnych listów.
Rysunek 3. Etykiety to jedna z metod
wyróżniania listów
30 marzec 2005
Ważna poczta
Pierwszą z nich jest proste oznaczenie
listu jako ważny. Na spisie pojawia się
wtedy obok niego symbol wykrzykni-
ka. Z tego sposobu możemy skorzystać
wskazując list, wciskając prawy przycisk
myszki i wybierając opcję Oznacz jako
ważne. Jeśli później stwierdzimy, że ten
list nie jest już dla nas istotny, możemy
wybrać opcję Oznacz jako nieważne.
Możemy też dokonać takiego oznaczenia
szybciej. Wystarczy kliknąć lewym przy-
ciskiem myszki w kolumnie oznaczonej
wykrzyknikiem, aby dodać lub usunąć
zaznaczenie listu jako ważny.
Co nam to daje? Taki wykrzyknik
rzuca się w oczy, dzięki czemu możemy
łatwo wypatrzyć istotne listy na spisie. Co
więcej, możemy kliknąć znak wykrzyk-
nika w nagłówku spisu, co spowoduje
umieszczenie ważnych listów na końcu
spisu (kolejne kliknięcie umieszcza je
na początku spisu, a następne przywra-
ca początkowe reguły sortowania). Ozna-
czenie listu jako ważny możemy wyko-
rzystać również przy filtrowaniu listów.
Kryterium filtru wykorzystujące to ozna-
czenie ma postać: Stan jest (lub nie jest)
Ważne.
Etykiety
Inną metodą wyróżniania listów, dającą
szersze możliwości, jest nadawanie etykiet.
W Evolution mamy do dyspozycji pięć ety-
kiet. Domyślnie są to: Ważne, Praca, Oso-
biste, Do zrobienia i Później. Należy od
razu zwrócić uwagę, że etykieta Ważne to
zupełnie co innego niż opisane wcześniej
zaznaczenie listu jako ważny.
Znajdźmy jakiś list, który zawiera
informację o tym, co mamy zrobić, np.
opis projektu do wykonania na studia czy
nowe zadanie, za które ktoś nam zapła-
ci. Otwieramy znajome menu ukryte pod
prawym przyciskiem myszki i odszuku-
jemy pozycję Etykieta. Z wyświetlone-
go menu wybieramy Do zrobienia. Jak
zauważymy, każda etykieta ma przypo-
rządkowany inny kolor. Nasz list będzie
teraz podświetlony na niebiesko. W ten
sam sposób możemy oznaczyć inne listy,
a kiedy już zapamiętamy znaczenia kolo-
rów, bardzo łatwo znajdziemy odpowied-
nie listy na spisie.
Oczywiście, etykiety można wyko-
rzystać do odfiltrowywania listów. Wys-
tarczy w kryterium filtru podać Etykieta
jest (lub nie jest) i wybrać odpowiednią
nazwę etykiety.
Domyślne etykiety nie muszą nam
odpowiadać. Na szczęście, możemy
zmienić zarówno ich nazwy, jak i przypi-
sane do nich kolory. W tym celu wybie-
ramy z menu pozycję Narzędzia–>
Ustawienia–>Ustawienia poczty –>Kolory.
Możemy tu zmienić każdą z pięciu ety-
kiet. Należy pamiętać, że jeśli przypisa-
liśmy już listom etykietę Ważne, ozna-
czoną kolorem czerwonym, a teraz zmie-
nimy jej nazwę na Nieistotne i oznaczy-
my na zielono, to wpłynie to również na
oznaczenie tych wcześniejszych listów.
Jeśli będziemy chcieli odzyskać usta-
wienia standardowe, możemy skorzystać
z przycisku Przywróć.
Flagowanie listów
Ostatnia z metod oznaczania listów jest
szczególnie ciekawa. Pozwala ona nie
tylko przypisać tzw. flagę do listu, ale
nawet określić czas, do kiedy ma ona dla
nas znaczenie. Najlepiej zobaczyć to w pra-
ktyce. Przeglądając pocztę nie zawsze
od razu wykonujemy związane z nimi
czynności. Znajdźmy list, na który jesz-
cze nie odpowiedzieliśmy, lecz na który
powinniśmy odpowiedzieć. Wciskamy
prawy przycisk myszki i z menu wybie-
ramy Podążaj. Pojawi się nam okienko.
Od razu można zauważyć, że mogliśmy
zaznaczyć kilka listów – ich spis pojawił-
by się właśnie tutaj. Pod spisem mamy
pole Znacznik, które w tej chwili najbar-
dziej nas interesuje. Chcemy pamiętać
o tym, że mamy odpowiedzieć na
wybrany list, więc wskazujemy znacz-
nik Odpowiedz. W polu Wykonanie do
możemy wskazać datę (a nawet godzi-
nę), do której powinniśmy wykonać
opisaną czynność. Ponieważ jeszcze nie
odpowiedzieliśmy, więc pole Zakoń-
czone pozostawiamy w spokoju i wci-
skamy przycisk OK.
Jeśli teraz wybierzemy taki oflagowa-
ny list, to zobaczymy, że ponad nagłów-
kami umieszczona jest informacja o tym,
że mamy odpowiedzieć na ten list. Oczy-
wiście, jeśli ustawiliśmy inną flagę, to
informacja będzie odpowiednio inna.
Co ciekawe, na spisie wiadomości ofla-
gowane listy niczym nie wyróżniają się.
Jest tak przez pewien czas. Jeśli upłynie
termin podany we fladze, tytuły listów
zostaną podświetlone. List taki będzie
podświetlony do czasu, gdy nie wska-
żemy, że wykonaliśmy wymaganą czyn-
ność. Dokonujemy tego wybierając list,
wciskając prawy przycisk myszki i wybie-

rając pozycję Oznacz jako zakończo-
ne. Możemy też po prostu usunąć flagę
wybierając pozycję Wyczyść flagę.
W porównaniu do wcześniejszych
metod oznaczania może nam brakować
możliwości sortowania według flag. To
nie kłopot. Jeśli chcemy, to możemy do
spisu listów dodać informację o flagach.
W tym celu klikamy prawym przyciskiem
myszki na nagłówku spisu i wybiera-
my Dodaj kolumnę. Z wyświetlonego
okna wybieramy pozycję Stan znaczni-
ka i przeciągamy ją myszką w odpowia-
dające nam miejsce nagłówka spisu (dla
ułatwienia, zostaną wyświetlone czer-
wone strzałki w miejscu, gdzie zostanie
wstawiona nowa kolumna). Jeśli chcemy
mieć dokładniejsze informacje o tym,
jaka flaga została ustawiona, to powin-
niśmy w podobny sposób przeciągnąć
również pozycję Znacznik kontynuacji
i/lub Wykonanie do. Możemy też po
prostu wybrać z menu Widok –>Bieżący
widok –> Według znacznika kontynuacji,
co spowoduje wyświetlenie dwóch ostat-
nich z wymienionych kolumn. Przywró-
cenie standardowego widoku jest proste:
Widok –>Bieżący widok –>Wiadomości.
Jeśli chcemy zbudować filtr w opar-
ciu o flagi, w kryterium filtru powinni-
śmy podać: Kontynuj jest oznaczony (lub
nie jest oznaczony). Niestety, nie mamy
możliwości rozróżnienia, jaka flaga zosta-
ła ustawiona ani jaki jest czas ważności.
Wyszukiwanie listów
Mamy już listy porozdzielane do folderów,
pooznaczane jako ważne, mniej ważne
i całkiem nieistotne. Potrafimy też filtrować
naszą korespondencję tak, aby wydzielić
potrzebne nam listy. Wszystko jest ładne,
kolorowe, ale... Właśnie – nagle okazuje
się, że musimy w naszym stosie kilku tysię-
cy listów znaleźć jeden, w którym znajomy
podesłał nam jakiś ciekawy przepis. Wtedy
Rysunek 4. Wirtualne foldery mogą
wyświetlać wiadomości ze wszystkich
lokalnych folderów
nie zwróciliśmy na to uwagi, ale teraz jest
nam potrzebny. Oczywiście, skorzystamy
z narzędzi wyszukiwania.
Najpierw przechodzimy do folderu,
w którym chcemy wyszukiwać listy.
Następnie z rozwijalnej listy umieszczonej
nad nagłówkiem spisu wybieramy kryte-
rium szukania – w naszym przypadku
wybierzemy Treść zawiera. W polu obok
wpisujemy szukane słowo (lub jego frag-
ment) – np. przepis. Pozostaje wcisnąć
klawisz [Enter] lub przycisk Znajdź teraz.
W spisie zostaną wyświetlone tylko listy
zawierające to słowo. Co więcej, słowo to
będzie w treści podświetlone kolorem,
więc będzie nam je łatwiej znaleźć. Jeśli
chcemy znów wyświetlić wszystkie listy,
wciskamy przycisk Wyczyść.
Wyszukiwanie zaawansowane
W ten sposób możemy dokonywać pro-
stych wyszukiwań. Ale co, jeśli zechce-
my znaleźć wszystkie wiadomości ozna-
czone etykietą Do zrobienia ? W tym
celu musimy skorzystać z wyszukiwa-
nia zaawansowanego. Z rozwijalnej listy
wybieramy Zaawansowane. Możemy
też wybrać z menu pozycję Znajdź–>
Zaawansowane. Prawda, że wyświetlo-
ne okienko wygląda znajomo? Po zaba-
wach z filtrami nie powinniśmy mieć pro-
blemów z określeniem kryteriów. Zaczy-
namy od wpisania nazwy reguły (np.
"Do zrobienia"), a następnie wprowadza-
my jedno lub więcej kryteriów, np. Ety-
kieta jest Do zrobienia. Możemy też wraz
z wyszukanymi listami wyświetlić odpo-
wiadające im wątki lub same odpowie-
dzi. Służy do tego pole Wątki. Po wpro-
wadzeniu kryteriów wciskamy przycisk
Zapisz, dzięki czemu od razu możemy
obserwować, co się wyświetla na spisie
listów. Jeśli wynik nas nie zadowa-
la, poprawiamy kryteria i znów wciska-
my przycisk Zapisz. Na koniec zatwier-
dzamy przyciskiem OK. Jeśli stwierdzili-
śmy, że jednak chcemy jeszcze zmody-
fikować kryteria, to znów wchodzimy
w Znajdź–> Zaawansowane.
Wirtualne foldery
Wyszukiwanie daje nam wiele, ale ogra-
nicza się do jednego folderu. A co, jeśli
chcemy w łatwy sposób przeszukać
wszystkie foldery? Co więcej, z wyników
niektórych wyszukiwań chcielibyśmy
korzystać częściej. Świetnym przykładem
może być śledzenie wszystkich listów na
wybrany temat (np. o kotach) lub wspo-
Evolution programy pocztowe
mnianych wcześniej listów oznaczonych
jako Do zrobienia. W takim przypad-
ku niekoniecznie zależy nam na tym,
aby przenosić listy do osobnego folderu
– tworząc za każdym razem nowy folder,
moglibyśmy doprowadzić do sytuacji, że
na dysku mielibyśmy po kilka kopii każ-
dego listu. Rozwiązaniem tego problemu
są wirtualne foldery (vFolders).
Pamiętamy jeszcze, jak wykonać
zaawansowane wyszukiwanie, prawda?
Skoro mamy wyszukane nasze listy z ety-
kietą Do zrobienia, to teraz wybieramy
z menu pozycję Znajdź–>Utwórz wir-
tualny folder na podstawie wyszukiwa-
nia. Ustawmy odpowiadającą nam nazwę
reguły (np. Do zrobienia). Kryteria wyszu-
kiwania pozostawiamy w spokoju, chyba,
że chcemy je zmodyfikować. Interesuje
nas pole Źródła vFolderów. Pozwala ona
kontrolować, które foldery będą przeszu-
kiwane pod kątem wyznaczonych kry-
teriów. Nas w tej chwili interesują dwie
pierwsze pozycje: tylko określone foldery
oraz ze wszystkimi lokalnymi folderami.
W pierwszym przypadku możemy przyci-
skami Dodaj i Usuń określić listę przeszu-
kiwanych folderów. W drugim przypad-
ku będą przeszukiwane wszystkie lokal-
ne foldery. Po wciśnięciu przycisku OK
w folderze VFoldery znajdziemy nowy
podfolder o określonej przez nas nazwie
– Do zrobienia. Po jego otwarciu zobaczy-
my, że zawiera on wszystkie wyszukane
listy. Co więcej, folder ten jest aktualizo-
wany na bieżąco. Jeśli któremuś z listów
zmienimy etykietę na Brak lub inną, to
kiedy ponownie odwiedzimy ten folder,
listu już tu nie będzie.
Tworzenie wirtualnych folderów w opar-
ciu o wyszukiwanie jest bardzo wygod-
ną metodą, lecz nie jedyną. Możemy rów-
nież skorzystać z takich samych możliwo-
ści, jak przy tworzeniu filtrów. Wskazując
list i z menu ukrytego pod prawym przy-
ciskiem myszki wybierając Utwórz regułę
na podstawie listu możemy zbudować
wirtualny folder w oparciu o adres nadaw-
cy, temat lub adresy odbiorców tego listu.
Oprócz tego, możemy zbudować wirtual-
ny folder całkiem od podstaw, korzysta-
jąc z menu Narzędzia–>Edytor wirtual-
nych folderów.
Ukrywanie listów
W powyższych rozdziałach starałem się
przedstawić metody ułatwiania sobie
życia podczas czytania poczty w Evo-
lution. Pomimo ich zastosowania, i tak
www.lpmagazine.org 31
 programy pocztowe
Rysunek 5. Odpowiednie opcje pozwalają
na zwiększenie skuteczności wykrywania
spamu
może się okazać, że przytłoczy nas
liczba listów. Szczególnie, jeśli ktoś, tak
jak ja, czyta listy wybiórczo. W rezultacie
w mojej skrzynce listy nieprzeczytane
są rozrzucone pomiędzy przeczytanymi.
Najprostszym sposobem na poradzenie
sobie w takiej sytuacji jest skorzystanie
z menu Widok –>Ukrywanie przeczyta-
nych listów. Dzięki temu na spisie zoba-
czymy tylko listy, których jeszcze nie
czytaliśmy. Kiedy chcemy przywrócić
poprzedni wygląd, wybieramy opcję
Widok –>Wyświetlanie ukrytych listów.
Filtrowanie spamu
Niechciana poczta to obecnie jeden
z najpoważniejszych problemów dotyka-
jących użytkowników kont pocztowych.
Często bywa, że już kilka dni po założe-
niu konta zaczyna na nie spływać spam.
Evolution stara się temu zaradzić wyko-
rzystując jeden z najlepszych filtrów anty-
spamowych – Spam Assassin.
Pobierana poczta jest od razu analizo-
wana pod kątem spełniania wielu kryte-
riów. Jeśli zostanie zaklasyfikowana jako
spam, Evolution umieści ją w folderze
Śmieć. Można się zastanawiać, czemu nie-
chciana poczta nie jest od razu kasowa-
na. Wynika to z tego, że żaden filtr nie
jest doskonały, więc może się zdarzyć,
że kiedyś zaklasyfikuje jako spam list, na
którym nam akurat zależy. Dlatego warto
przeglądać folder Śmieć i sprawdzać, czy
nie pojawiły się tam potrzebne nam prze-
syłki. W takim przypadku możemy zazna-
czyć list i wcisnąć przycisk Pożądane.
Analogicznie, jeśli w którymś z naszych
folderów znajdzie się przypadkiem spam,
możemy go zaznaczyć i wcisnąć przycisk
Śmieć. Ma to tę przewagę nad natychmia-
stowym wciśnięciem przycisku Usuń, że
program Spam Assassin od razu dowia-
duje się, jaką przesyłkę uważamy za nie-
chcianą. Weźmie to w przyszłości pod
32 marzec 2005
uwagę przy filtrowaniu nowych wiado-
mości pobieranych ze skrzynek.
Zachowanie filtru antyspamowe-
go możemy nieco zmienić. Jego opcje
konfiguracyjne znajdują się w menu
Narzędzia –>Ustawienia –>Ustawienia
poczty –>Śmieć. Tutaj możemy zdecydo-
wać, czy chcemy, aby niechciana poczta
była wyszukiwana podczas pobiera-
nia listów ze skrzynki. Jeśli korzysta-
my z modemu i zależy nam na szybkim
zakończeniu połączenia, lepiej tę opcję
wyłączyć, dzięki czemu przyspieszymy
nieco proces pobierania listów. Wyszuki-
wanie możemy później uruchomić ręcz-
nie wybierając z menu Akcje pozycję Fil-
truj śmieci. Druga opcja w zakładce Śmieć
pozwala na dołączenie zewnętrznych
testów, co spowolni działanie filtru, lecz
zwiększy jego skuteczność. Jest to szcze-
gólnie zalecane, jeśli w naszej skrzynce
mimo wszystko ląduje dużo niechcianej
korespondencji.
Jeśli jesteśmy pewni, że w folderze
Śmieci znajduje się tylko niechciana
korespondencja, warto ją regularnie
usuwać. Dzięki temu łatwiej nam będzie
sprawdzać, czy wśród nowych listów
w tym folderze znajdują się jakieś pożą-
dane. Skasowane listy (nawet spam)
wylądują w folderze Śmietnik. Jeśli
chcemy sobie oszczędzić pracy z jego
regularnym opróżnianiem, możemy
zatrudnić do tego Evolution. W tym celu
w menu Narzędzia–>Ustawienia–>Usta-
wienia poczty –>Ogólne w sekcji Usu-
wanie poczty zaznaczamy Opróżnianie
folderów śmietnika przy zakończeniu.
Możemy też zmienić wartość rozwijalnej
listy na Codziennie.
Kilka kont pocztowych
Wiele osób posiada po kilka kont pocz-
towych. Jest to rozwiązanie bardzo prak-
tyczne. Jedno konto prywatne, jedno
służbowe i jedno do korespondencji na
grupach dyskusyjnych – to tylko jedna
z wielu możliwych konfiguracji. Nawet
jeśli nie mamy konta służbowego, to
czasem po prostu nie chcemy od razu
ujawniać swojej tożsamości i korzystamy
z kilku kont w zależności od zażyłości
z rozmówcami.
Evolution oczywiście pozwala nam
na korzystanie z wielu kont. Podczas two-
rzenia konta możemy określić zarówno
serwer poczty przychodzącej, jak i wycho-
dzącej. Możemy też w razie potrzeby
podać dane wymagane do uwierzytelnie-
Rysunek 6. Odpowiednie filtry pozwalają
rozdzielić pocztę z różnych kont do
osobnych folderów
nia na tych serwerach. O tym, z której toż-
samości skorzystamy wysyłając list, decy-
dujemy podczas jego redagowania, usta-
wiając odpowiednią nazwę w polu Od:.
Pobieranie listów do folderu
wybranego konta
Domyślnie wszystkie listy pobierane ze
zdalnych serwerów umieszczane są we
wspólnym folderze Odebrane. Dla jed-
nych jest to zaleta, dla innych wada.
Jeśli nie odpowiada nam takie zachowa-
nie programu, możemy utworzyć osobne
foldery dla każdego z kont. Następnie
pozostaje tylko zbudować odpowiednie
filtry, które będą rozmieszczać pobieraną
pocztę we właściwych folderach. Tworzy-
my je jako filtry przychodzące. Kryterium
takiego filtru ma postać: Konto źródłowe
jest i tu wybieramy odpowiednie konto
z listy. Jako czynność możemy wybrać
kopiowanie do wskazanego folderu.
Zakończenie
Jak widać, praca z Evolution może być
całkiem przyjemna. Szczególnie, gdy już
dopasujemy go do naszych potrzeb. Mam
nadzieję, że niniejszy artykuł pomógł
Czytelnikom w takim dopasowaniu
i przyczyni się do zwiększenia satysfak-
cji z używania Evolution na co dzień. Na
koniec chciałbym przypomnieć, że korzy-
stając zarówno z poczty, jak i z grup dys-
kusyjnych, warto przestrzegać netykiety.
Jej nieprzestrzeganie może sprawić, że
inne osoby nie będą do nas zbyt przyjaź-
nie nastawione.
W Internecie:
• Strona domowa Evolution:
http://www.novell.com/products/
evolution/
• Strona domowa SpamAssassin:
http://spamassassin.apache.org/
 pakiety biurowe
OpenOffice.org 2.0
rzuca wyzwanie
Microsoft Office
Erwin Tenhumberg
DVD
Po uruchomieniu dystrybucji
Linux+ Live DVD można przete-
stować działanie wersji rozwojo-
wej OpenOffice.org 2.0.
Na płycie CD/DVD
Na płycie CD/DVD znajduje się
wersja rozwojowa pakietu biuro-
wego OpenOffice.org 2.0.
34 marzec 2005
O
penOffice.org, obok Mozi-
lli Firefox, jest prawdopo-
dobnie najważniejszą apli-
kacją Open Source dla
komputerów biurkowych. Około 40
milionów ludzi ściągnęło OpenOffice.org
z witryny OpenOffice.org, a liczba ta nie
uwzględnia wersji ściągniętych z serwe-
rów lustrzanych, ani tych dołączonych
do dystrybucji Linuksa. Liczne admini-
stracje państwowe, takie jak Minister-
stwo Obrony w Singapurze, Urząd Miej-
ski Monachium w Niemczech, czy nie-
które ministerstwa we Francji, rozpoczę-
ły migrację do OpenOffice.org, dołącza-
jąc w ten sposób do grona ponad 100
tys. obsadzonych stanowisk. Komisja
Europejska zaleca format danych OASIS
OpenDocument XM L, a więc rozwiąza-
nie bazujące na formacie plików Open-
Office.org, które prawdopodobnie w przy-
szłości stanie się domyślnym dla wymia-
ny dokumentów między urzędami admi-
nistracji europejskiej.
Poprzez opublikowanie kodu źródło-
wego pakietu StarOffice, w 2000 roku
firma Sun Microsystems stała się założy-
cielem projektu OpenOffice.org. Nowsze
wersje StarOffice'a bazują już na Open-
Office.org. Sun jest nadal głównym fun-
datorem, ale inne firmy i pojedyncze
osoby łączą swoje wysiłki w celu przy-
spieszenia rozwoju tego wolnego pakie-
tu. OpenOffice.org 1.0 wprowadził użycie
formatu XML do dokumentów pakietu.
OpenOffice.org 1.1 dodał eksport do for-
matów Adobe PDF i Macromedia Flash.
Teraz OpenOffice.org 2.0 wprowadza
wiele nowych funkcjonalności. Wersja
beta pakietu będzie dostępna w przy-
bliżeniu w czasie publikacji niniejszego
artykułu.
Co nowego w wersji 2.0?
W nowej wersji 2.0 programiści Open-
Office.org starali się poprawić kompaty-
bilność z Microsoft Office, uprościć obsłu-
gę, zmniejszyć koszt migracji do tego
pakietu, zwiększyć łatwość wykorzysta-
nia API pakietu, udostępnić możliwość
integracji z różnymi systemami biurko-
wymi oraz wzmocnić bezpieczeństwo
i funkcjonalność w zastosowaniach admi-
nistracyjnych.
Użytkownicy z branży finansowej po-
winni być w szczególności usatysfakcjo-
nowani, gdyż OpenOffice.org 2.0 umoż-
liwia użycie arkuszy kalkulacyjnych
z liczbą wierszy przekraczającą 65536.
Inną właściwością aplikacji Calc, która
zapewne zadowoli wcześniejszych użyt-
kowników Microsoft Excel, jest udosko-
nalone narzędzie DataPilot. Jest ono
podobne do excelowej tabeli przestawnej
i może być używane do analizy danych
dzięki możliwości dzielenia i łączenia
danych w nowe moduły.
Rysunek 1. Proste przesuwanie
uchwytów zmienia wygląd CustomShapes

Rysunek 2. OpenOffice.org 2.0 umożliwia
zdefiniowanie jakości osadzonego obrazu
dla potrzeb eksportu do PDF
Aktualnie użytkownicy mogą impor-
tować także zaszyfrowane pliki Micro-
soft Word, co było niemożliwe w star-
szych wersjach OpenOffice.org. Dodat-
kowo, Writer z OpenOffice.org umożli-
wia teraz zagnieżdżanie tabel, a wiersze
o dużych szerokościach mogą być dzie-
lone i umieszczane na wielu stronach
lub kolumnach tekstu. Wcześniejsi użyt-
kownicy programu Microsoft Word polu-
bią zapewne nowego Malarza Forma-
tów (Format Painter) i rozszerzoną funk-
cjonalność narzędzia liczącego słowa.
Osoby potrzebujące kryptograficznej
ochrony dokumentów będą mogły sko-
rzystać ze wsparcia dla funkcji podpisu
elektronicznego, obecnego w OpenOffi-
ce.org.
Openofficowe narzędzie do two-
rzenia prezentacji – Impress – aktual-
nie obsługuje wszystkie typy slajdów
z PowerPointa. Bardziej kreatywni użyt-
kownicy OpenOffice.org docenią nowe
narzędzie CustomShapes, które jest
bardzo podobne do microsoftowego
AutoKształt (AutoShapes). Dostępne jest
modyfikowanie CustomShapes poprzez
przesuwanie dodatkowych uchwy-
tów; możliwa jest również zmiana roz-
miaru i kształtu grotów strzałek (Rysu-
nek 1). Impress posiada także świetnie
wyglądający Task Pane View. Z nowym
typem widoku, odmiennymi trybami
edycji i narzędziami ułatwia on używa-
nie tej aplikacji i znajdowanie potrzeb-
nych informacji.
Osoby ceniące sobie wszechstronność
XML i przenośność dokumentów będą
zapewne zadowolone z nowych własno-
ści programu związanych z formatami
XML i PDF. Główna nowość ma jednak
związek z czymś innym. OpenOffice.org
2.0 domyślnie dla wszystkich aplikacji
stosuje format plików OASIS OpenDocu-
ment XML. Dzięki temu OpenOffice.org
OpenOffice.org 2.0
staje się pierwszą aplikacją wspierającą
ten otwarty standard. Przedsiębiorstwa
i urzędy docenią obsługę XForms, która
umożliwia tworzenie formularzy bazu-
jących na otwartych standardach XML.
Z kolei, jeśli chodzi o PDF, to Open-
Office.org 2.0 dodaje obsługę zakładek
i miniaturek (ang. thumbnails). Możliwe
stało się także definiowanie jakości osa-
dzonego obrazu (Rysunek 2).
W celu lepszego zarządzania opi-
sywanym pakietem programiści mogą
aktualnie stosować różne języki skryp-
towe. Niezależne środowisko programi-
styczne, oprócz Basica, obsługuje teraz
dodatkowo Javę i JavaScript.
Administratorzy polubią zapewne
zawarte w pakiecie natywne instalatory.
Otwarty standard jako
domyślny format plików
Jak już wspominałem poprzednio, Open-
Office.org 2.0 obsługuje format plików
OASIS OpenDocument XML. Bazuje on
na OpenOffice.org XML, ale komitet
techniczny OASIS zadecydował o zmia-
nie nazwy z Open Office XML na Open-
Document XML, co jest związane z jego
uniezależnieniem od OpenOffice.org.
OpenOffice.org nie jest jedyną aplika-
cją wspierającą otwarty standard. Liczne
pakiety pochodne od OpenOffice.org,
np. StarOffice, czy KOffice, także będą
używały otwartych formatów plików
opartych na XML. Na stronach inter-
netowych Komisji Europejskiej można
Rysunek 4. Główne okna aplikacji OpenOffice.org Base dają dostęp do różnych narzędzi
i kreatorów
pakiety biurowe
Rysunek 3. Kreator tabel jest
wystarczającym narzędziem do
stworzenia prostej bazy danych
ponadto znaleźć informację, że również
IBM planuje wspieranie formatu Open-
Document. W konsekwencji ten format
plików będzie dostępny na wszyst-
kie najważniejsze systemy operacyj-
ne, w tym: Windows, Linux, Mac OS X
oraz Solaris. Rosnąca liczba producen-
tów oprogramowania oferuje wsparcie
dla formatów plików OpenOffice.org.
Zarówno firmy zajmujące się systema-
mi zarządzania treścią (content mana-
gement), jak i zarządzania dokumenta-
mi (document management), wydają się
być przychylne opisanemu otwartemu
formatowi.
Format OpenDocument posia-
da wiele przewag nad binarnymi for-
matami dokumentów, jak również nad
innymi, także bazującymi na standar-
dzie XML. 700 stronicowa specyfikacja
jest dokumentem ogólnie dostępnym,
a schemat Relax-NG można ściągnąć
ze strony internetowej OASIS. Ponad-
to, nie posiada on żadnych elementów
www.lpmagazine.org 35
 pakiety biurowe
Rysunek 5. Kreator tabel pomaga zdefiniować popularne typy baz danych
zastrzeżonych, ani obciążonych w inny
sposób, jak to ma miejsce w przypad-
ku istniejących standardów typu Dublin
Core, XSL-FO, XLink, SVG czy HTML.
W wielu przypadkach deweloperzy
mogą dodawać nowe własności do
pochodnych pakietów bez wychodze-
nia poza ustalony format plików.
Domowi użytkownicy raczej nie
zwracają uwagi na zgodność z XML, ale
docenią zapewne fakt, że pliki Open-
Office.org są zazwyczaj mniejsze od
plików konkurencji. Są one aktualnie
archiwami typu ZIP, zawierającymi różne
pliki dla głównej zawartości, metada-
nych, styli i makr.
Nowe narzędzie
bazodanowe
Najistotniejszym z punktu widzenia uży-
tkownika rozszerzeniem w OpenOffice.
org 2.0 jest prawdopodobnie zrewido-
wana wersja programu bazodanowe-
Rysunek 6. Ustalanie klucza podstawowego dla nowej tabeli bazy danych
36 marzec 2005
go OpenOffice.org Base. W przeszłości
wielu użytkowników nie umiało sobie
poradzić z uruchomieniem narzędzia
bazodanowego OpenOffice.org. Magicz-
ny klawisz [F4] wprowadzony w Open-
Office.org 1.x był cytowany w wielu pyta-
niach FAQ. OpenOffice.org 2.0 wprowa-
dza narzędzie bazodanowe na ten sam
poziom co Writer, Calc czy Impress.
Teraz użytkownicy mogą odnaleźć je
w menu Plik–>Nowy paska narzędziowe-
go, podobnie jak w każdej innej samo-
dzielnej aplikacji.
Nowością jest także wsparcie dla
samodzielnych baz danych. Open-
Office.org 1.0 i 1.1 umożliwiały połą-
czenie z zewnętrznymi bazami danych,
w tym MySQL i Oracle. Ta zdolność
została zachowana również w Open-
Office.org 2.0, ale teraz jest moż-
liwe tworzenie plików bazodano-
wych, zawierających dane, formu-
larze i definicje zapytań. Korzyścią
Rysunek 7. Wprowadzenie pierwszych
danych do bazy filmów DVD
z tego rodzaju podejścia jest moż-
liwość dodawania małych plików
bazodanowych jako załączników do
poczty elektronicznej. Używanie za-
awansowanych zewnętrznych baz da-
nych jest dalej możliwe i celowe
w przypadku dużych ilości danych, ale
dla prostych zastosowań samodzielne
dokumenty bazodanowe są wystarcza-
jące i bardziej elastyczne. Dzięki tej wła-
sności programu można także tworzyć
dokumenty bazodanowe będące kopią
zewnętrznych baz danych, chociaż
w tym przypadku dane zawarte w pliku
najczęściej nie będą już aktualne.
Deweloperzy OpenOffice.org są
także zainteresowani różnymi innymi
silnikami bazodanowymi do zaim-
plementowania w samodzielnych ba-
zach danych. Kluczowym kryterium
wyboru jest kompletność zestawu
cech, dostępność na różne platformy,
otwartość kodu, czas potrzebny na
integrację oraz ogólna koncepcja baz
danych. OpenOffice.org jest z natury
aplikacją Open Source i jest dostępny
na różne platformy. Silnik bazodanowy
obsługujący samodzielne bazy danych
jest więc tu dobrym uzupełnieniem.
Właściwym rozwiązaniem dla takie-
go podejścia do sprawy jest oparcie
samodzielnych bazy danych na zwy-
kłych plikach.
Do dość krótkiej listy zewnętrznych
baz danych aspirujących do wspomnia-
Rysunek 8. Wybór pól do wprowadzania
nowych danych za pomocą kreatora
formularzy Form Wizard

Rysunek 9. Nowy formularz do
wprowadzania danych wypełniony danymi
nej integracji można zaliczyć HSQLDB,
SQLite oraz Cloudscape. W przypadku
SQLite brakuje jeszcze pewnych sterowni-
ków, a Cloudscape jest w tracie przejścia
z IBM do Apache Software Foundation.
Z tego powodu został wybrany HSQLDB,
bazujący na technologii Java.
OpenOffice.org pozwala na łatwe
tworzenie baz danych. W szczególności,
powinien on być programem właściwym
do użytku domowego. W celu stworze-
nia nowego dokumentu bazodanowe-
go wystarczy zaledwie kilka kroków.
Dla HSQLDB nie jest nawet wymagana
instalacja silnika bazodanowego. Two-
rzenie tabel, raportów, zapytań i formula-
rzy odbywa się za pomocą różnych kre-
atorów.
Kreator tabel jest w tym przypadku
nowością. Został on zaprojektowany do
tworzenia typowych tabel, jak archiwa
CD/DVD czy bazy pracowników. Użyt-
kownicy łatwo utworzą definicje tabel
poprzez wybranie nazw pól z listy zaofe-
rowanej dla odpowiedniego typu bazy
danych. Przykładowo, dla bazy danych
pracowników kreator oferuje katalog pól
w rodzaju: EmployeeID, FirstName, Last-
Name czy Department. Na kolejnych stro-
nach kreatora tabel, użytkownik może
zmienić sugerowany typ pola, definicje
formatów i wybrać klucz podstawowy.
Następnie kreator umożliwia wprowa-
dzenie danych, co odbywa się w widoku
przypominającym arkusz kalkulacyjny.
Kolejnym etapem jest kreator formu-
larzy, który może być użyty do utwo-
Rysunek 10. Użycie kreatora raportów do
tworzenia listy najlepszych filmów DVD
OpenOffice.org 2.0
rzenia formularza, dającego możliwość
łatwej i wygodnej edycji danych. Kre-
ator formularzy umożliwia wybranie pól,
umieszczenie kontrolek i przyporządko-
wanie stylów formatujących. Za pomocą
kilku kliknięć użytkownicy mogą stwo-
rzyć ładnie wyglądające i łatwe w użyciu
formularze.
Osoby, które systematycznie dru-
kują katalogi płyt CD czy zestawienia
wydatków, mogą posłużyć się kreato-
rami zapytań i raportów. Podobnie jak
to ma miejsce w przypadku innych kre-
atorów OpenOffice.org Base, narzędzia
te prowadzą użytkownika przez proces
selekcji pól, definiowania kryteriów
wyszukiwania i sortowania oraz wybór
formatowania.
Większość działań z bazą danych
jest intuicyjna dla użytkownika. Dla
typowych dokumentów bazodano-
wych nie potrzebują oni wiedzy na
temat mechanizmów silnika bazoda-
nowego czy języków tworzenia zapy-
tań. Pomimo tego, OpenOffice.org
Base zawiera również narzędzia, które
umożliwiają doświadczonym użytko-
wnikom dostęp i modyfikacje bazy
w sposób bardziej złożony i zaawan-
sowany.
Tworzenie archiwów DVD
za pomocą OpenOffice.org
Base
W dalszej części artykułu stworzymy
prostą bazę danych opisującą archi-
wum filmów DVD, co pozwoli zilu-
strować użycie narzędzia OpenOffice
.org Base.
W celu stworzenia nowego dokumen-
tu bazodanowego wybieramy z menu
File–>New–>Database.... Spowoduje to
wywołanie kreatora tabel, który prowa-
dzi użytkownika przez cały proces two-
rzenia nowej bazy.
Tworzenie bazy danych
Dla naszych potrzeb możemy zaakcep-
tować domyślne ustawienia oferowane
przez pierwszy ekran kreatora Database
Wizard i w związku z tym klikamy tu po
prostu Next (Rysunek 3).
Akceptujemy także domyślne usta-
wienia na drugim ekranie i klikamy
Finish. Teraz wybieramy właściwy
katalog i wpisujemy nazwę dla do-
kumentu bazodanowego (np. moje_
archiwum_dvd ), a następnie klikamy
Save.
pakiety biurowe
Rysunek 11. Definiowanie kolejności
sortowania na raporcie bazy filmów DVD
Tworzenie tabeli bazy danych
OpenOffice.org Base stworzy w tle bazę
danych opartą na HSQLDB. Dzięki temu
jesteśmy gotowi do utworzenia tabel
bazy danych. W głównym oknie apli-
kacji klikamy na ikonie Tables panelu
Database, umieszczonego z lewej strony.
W górnej części okna powinny poja-
wić się różne narzędzia. Klikamy na Use
Wizard to Create Table. To uruchomi kre-
atora tabel, który umożliwi wygodne zde-
finiowanie standardowych typów tabel
(Rysunek 4).
Najpierw powinniśmy wybrać kate-
gorię tabeli. W naszym przypadku nie
jest to tabela Business, lecz Personal.
W kontrolce wyboru Sample tables
wybieramy DVDCollection. Następnie
w Available fields zaznaczamy odpo-
wiednie pola bazy danych (np. DVD-
CollectionID, MovieTitle, Subject, Rating
oraz Notes) i poprzez kliknięcie na >
przesuwamy je do kategorii Selected
fields (Rysunek 5).
Następny ekran umożliwia ustale-
nie typów i formatów. Akceptujemy tutaj
ustawienia domyślne, aby nie kompli-
kować niniejszego przykładu. Na trze-
cim formularzu kreatora wybieramy Use
an existing field as a primary key oraz
DVDCollectionID z menu kontrolki typu
combo box (Rysunek 6).
Nie dokonujemy zmian na czwartym
ekranie i kończymy tworzenie tabeli.
Teraz mamy przed sobą narzędzie,
które w sposób zbliżony do edycji arku-
sza kalkulacyjnego umożliwia wprowa-
dzenie danych do nowej tabeli. Wpisu-
jemy tu po prostu kilka tytułów filmów,
które posiadamy lub które przychodzą
nam na myśl i zamykamy okno (Rysu-
nek 7).
Powracamy teraz do głównego okna
aplikacji i klikamy na ikonie Forms
w panelu Database. Wywołujemy kre-
atora formularzy Form Wizard z panelu
Tasks, dokładnie tak samo jak uczynili-
śmy to dla kreatora tabel Table Wizard.
Za pomocą kreatora formularzy możemy
www.lpmagazine.org 37
 pakiety biurowe
Rysunek 12. Definiowanie ogólnego układu raportu
utworzyć ładnie wyglądający i łatwy
w użyciu formularz.
Tworzenie formularza
do wprowadzania danych
Najpierw wybieramy naszą tabelę (DVD-
Collection), a następnie zaznaczamy pola,
które chcielibyśmy mieć na formularzu.
Wybierzemy wszystkie dostępne (Rysu-
nek 8).
Nie będziemy wprowadzali podfor-
mularzy i w związku z tym od razu prze-
chodzimy do rozmieszczania kontro-
lek. W polu Arrangement of the main
form wybieramy ikonę położną daleko
z prawej strony, tę z napisem nad polem
do wprowadzania danych.
Akceptujemy parametry domyślne
ekranu Set data entry. Na formularzu
Apply Styles wybieramy styl Red i na
ostatnim ekranie ponownie akceptujemy
ustawienia domyślne.
Teraz mamy już formularz do wpro-
wadzania danych, który może zostać
użyty do podglądu i edycji danych. Pasek
narzędziowy zawiera dodatkową funk-
cjonalność przeszukiwania rekordów
bazy danych (Rysunek 9).
Rysunek 13. Końcowa postać raportu
z bazy filmów DVD – w postaci
pokazującej najlepsze filmy
38 marzec 2005
Tworzenie raportów
W pewnych sytuacjach możemy chcieć
wydrukować listę filmów DVD posor-
towaną według ich atrakcyjności, dzięki
czemu możemy łatwo odnaleźć najlepszy
film bez konieczności włączania kompu-
tera. W tym celu stworzymy prosty raport
bazodanowy.
W głównym oknie aplikacji klika-
my na Reports w panelu Database, znaj-
dującym się z lewej strony, a następnie
wywołujemy kreatora raportów Report
Wizards z panelu Tasks (Rysunek 10).
Na pierwszym ekranie znowu wybie-
ramy naszą tabelę i zaznaczamy pola,
które chcielibyśmy mieć w raporcie
(np. DVDCollectionID, MovieTitle, Rating).
I znów, aby nasz przykład był możliwie
prosty, akceptujemy domyślne ustawie-
nia na następnym ekranie i przechodzi-
my do Sort options. Najpierw sortujemy
rekordy według atrakcyjności (Rating),
a następnie według tytułu (MovieTitle);
w obu przypadkach w porządku rosną-
cym – Ascending (Rysunek 11).
Jako ogólny układ raportu (ang.
layout) wybieramy Outline–>Borders,
a dla nagłówka i stopki – Cinema (Rysu-
nek 12).
Gdy już zapisaliśmy nasz raport,
poświęćmy mu jeszcze chwilę uwagi.
Z głównego okna aplikacji zawsze
możemy modyfikować raport poprzez
kliknięcie na nim prawym klawiszem
myszy i wybranie Edit. Teraz możemy
np. zmienić mu styl, użyć innej czcionki
lub zmodyfikować jej rozmiar na dowol-
nie wybrany (Rysunek 13).
Ten niewielki samouczek pokazuje,
w jaki sposób szybko, bez fachowej
wiedzy o bazach danych, utworzyć ty-
pową bazę. OpenOffice.org Base oferu-
je również bardziej wyrafinowane narzę-
dzia i własności użyteczne dla ekspertów.
Pozwalają one na połączenie się z profe-
sjonalnymi bazami danych.
Inne wersje
OpenOffice.org
OpenOffice.org w wersji 2.0 jest milo-
wym krokiem w rozwoju tego pro-
jektu. Zaadoptowanie formatu OASIS
OpenDocument, zwiększona kom-
patybilność w stosunku do Microsoft
Office oraz nowy komponent bazo-
danowy w istotny sposób przyczynią
się do pozytywnego przyjęcia Open-
Office.org.
Profesjonalni użytkownicy mogą być
także zainteresowani dodatkami ofero-
wanych przez firmę Sun. Oferuje ona
pakiet StarOffice, bazujący na Open-
Office.org, który zawiera wiele dodat-
ków zwiększających kompatybilność
z Microsoft Office i poprawiających wła-
sności użytkowe. Dodatkowo, oprócz
zestawu czcionek i słowników, udostęp-
nia specjalne narzędzie do konfiguracji
oraz pracuje nad kilkoma narzędziami
do migracji na różne platformy. Star-
Office jest również kluczowym kompo-
nentem sunowego Java Desktop System,
środowiska biurkowego, wykorzystują-
cego GNOME, a dostępnego na systemy
Linux i Solaris.
Osoby pragnące wypróbować Open-
Office.org mogą pobrać to oprogramo-
wanie za darmo ze strony internetowej.
Twórcy zachęcają do wyrażania uwag
i udziału w tym projekcie typu Open
Source. Nawet osoby o niewielkich umie-
jętnościach mogą pomóc poprzez pro-
mowanie OpenOffice.org i testowa-
nie jego nowych wydań. Wspomniana
strona internetowa podaje różne sposoby
wsparcia projektu OpenOffice.org przez
jego użytkowników.
W Internecie:
• OpenOffice.org Project Website:
http://www.openoffice.org/
• OASIS OpenDocument Format
Specification:
http://www.oasis-open.org/
committees/tc_home.php?
wg _abbrev=office
• StarOffice Homepage:
http://www.sun.com/staroffice/
 wywiad
Wywiad
z Andy'm Typaldosem,
prezesem firmy Xandros
Krzysztof Krawczyk: Zacznijmy od
początku. Kiedy i jak powstała firma Xan-
dros, którą teraz kierujesz?
Andy Typaldos: W 2001 roku Linux
Global Partners uzyskał wyłączne prawa
do technologii Corel Linux OS i w związ-
ku z tym powstała firma Xandros. Przeję-
liśmy również cały zespół ludzi zajmują-
cych się tą dystrybucją, więc nie skończy-
ło się tylko na kodzie źródłowym. Z tych
decyzji wynika dalsza kontynuacja wizji
tego systemu.
KK: Zatem, dla kogo jest przeznaczona
dystrybucja Linuksa Xandros Desktop OS?
AT: Xandros jest dla wszystkich,
którzy używają graficznego środowi-
ska pracy – klientów prywatnych oraz
korporacyjnych. Gdyby Bill Gates spoj-
rzał na swoje dzieło przez pryzmat
Open Source, być może zobaczyłby
Xandrosa.
KK: Dlaczego zdecydowaliście się
wybrać Debiana (Corel Linux OS) jako
bazę dla Xandrosa?
AT: Xandros jest kontynuacją Corel
Linux OS, który jako jeden z pierwszych
starał się zapewniać kompatybilność
z systemem Windows oraz łatwość użyt-
kowania. Debian został wybrany jako
baza dla tego systemu, gdyż deweloperzy
Debiana są powszechnie znani ze swo-
jego rygorystycznego podejścia testów
i prawie fanatycznej dbałości o szczegó-
ły. Powoduje to, że Xandros jest idealny
dla klientów korporacyjnych, dla któ-
rych stabilność i bezpieczeństwo są naj-
ważniejsze. Ponadto, Debian zapewnia
wspaniały system zarządzania pakieta-
mi, doskonały w naszych natychmia-
stowych aktualizacjach oprogramowa-
nia przez sieć oraz zarządzania stacjami
roboczymi w firmie.
KK: A co myślicie o konkurencji? Czy
obawiacie się jej w jakiś sposób?
AT: Cieszy nas bardzo, że konkuru-
jemy z Microsoft Windows, gdyż może-
my zapewnić znacznie elastyczniejsze
i bezpieczniejsze rozwiązanie za mniej-
sze pieniądze. Windows miał kiedyś prze-
40 marzec 2005
wywiad z Andy'm Typaldosem
wagę w łatwości użytkowania, ale to już
historia.
Konkurowanie z innymi producenta-
mi systemów linuksowych dla stacji robo-
czych jest bardzo zdrowe, gdyż wymusza
kreatywność i wszyscy muszą robić coś
nowego. Oczywiście, tylko kilku z nich
przebije się ze swoją ofertą do dużych kor-
poracji, ale ponieważ analitycy przewidują
znaczący wzrost zapotrzebowania na takie
rozwiązania, myślę, że dla każdego znaj-
dzie się miejsce.
KK: W sprzedaży są dostępne trzy
wersje Xandros Desktop OS. Jakie są różni-
ce pomiędzy nimi?
AT: Wersja Standard umożliwia two-
rzenie dokumentów różnego typu, prze-
glądanie stron WWW, wykorzystanie
poczty elektronicznej, wypalanie płyt
CD i inne rzeczy typowe dla domowe-
go użytkownika. Wersja Deluxe dodaje
zaawansowane rozwiązania, takie jak
szyfrowane katalogi domowe i możli-
wość uruchamiania popularnych pro-
gramów z Windows. Ponadto, w wersji
pudełkowej znajduje się papierowy Pod-
ręcznik Użytkownika. Wersja Business
zapewnia funkcjonalność Windows PDC,
wsparcie dla Active Directory oraz inne
rozwiązania korporacyjne, takie jak Xan-
dros PPTP VPN, Novell Evolution Connec-
tor czy klient Citrix.
KK: Dlaczego zdecydowaliście się
wydać wersję Open Circulation? Czy jest
ona popularna?
AT: Na pewno za powód można
uznać chęć pochwalenia się naszym goto-
wym rozwiązaniem biurkowym. Chodzi-
ło również o rozszerzenie bazy naszych
użytkowników poprzez pokazy instalacji
Linuksa, zamieszczanie tej wersji w maga-
zynach komputerowych, pokazywanie się
na targach itd. Xandros OC jest teraz dość
popularny i kiedy ludzie zobaczą, co jest
w wersji 3 Xandrosa, myślę, że będzie jesz-
cze bardziej.
KK: Czy macie jakieś biuro w Polsce,
Czechach, Francji, Niemczech lub Hisz-
panii? Czy macie klientów w tych krajach,
wywiad
Andy Typaldos
a jeśli tak, to jak oceniacie tamtejszą sprze-
daż?
AT: Mamy biuro sprzedaży w Atenach.
Aktualne wyniki sprzedaży wskazują na
zainteresowanie klientów europejskich
naszym systemem. Gdy wydamy niemiec-
ką i inne lokalizacje w tym roku, spodzie-
wamy się znaczącego wzrostu zaintereso-
wania i większym udziałem w rynku.
KK: Co myślisz o Wolnym Oprogra-
mowaniu i komercyjnych rozwiązaniach,
które na nim bazują?
AT: Taki hybrydowy model biznesowy
sprawdza się w naszym przypadku. Xan-
dros nie istniałby bez wkładu pracy tysię-
cy ludzi w rozwój jądra Linux i innych pro-
jektów Wolnego Oprogramowania. Jeste-
śmy dumni z tego, że tworzymy własne
rozszerzenia. Nasze własnościowe projek-
ty, takie jak Xandros Installer, Xandros File
Manager czy większość xDMS, współist-
nieją w harmonii z wolnymi i otwartymi
komponentami.
KK: Jakie są wasze plany na przy-
szłość? Czego możemy się spodziewać?
AT: Tak naprawdę to osiągneliśmy
nasze główne cele, więc możemy teraz
wziąć głębszy oddech. Na pewno Xan-
dros będzie w tym roku tworzył kolejne
rozszerzenia dla stacji roboczych. Ponad-
to, zamierzamy przenieść serwery linuk-
sowe na nowy poziom łatwości użytko-
wania. Warto interesować się naszymi
zapowiedziami, np. tymi z LinuxWorld
w Bostonie.
KK: Dziękuję za rozmowę.
 Linux+ 07/2004 Linux+ 08/2004
(DVD, CD, bez CD) (DVD, CD, bez CD)
Linux+ 09/2004
(DVD, CD, bez CD)

Linux+ 11/2004 Linux+ 10/2004

(DVD, CD, bez CD) (DVD, CD, bez CD)

Linux+ 12/2004
Numery archiwalne
Prosimy o przesłanie kuponu pocztą lub faksem.
(DVD, CD, bez CD)
Prosimy w odpowiednim polu zakreślić numery, które Państwo chcą zamówić.
żółte pola – 24 zł za Linux+

białe pola – 15 zł za Linux+

niebieskie pola – 27.90 zł za Linux+ DVD

zielone pola – 16.50 zł za Linux+ DVD

czerwone pola – 9,90 zł za Linux+ bez CD

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
2000
2001
2002
2003
2004
Linux+ 01/2005 2004
(DVD, CD, bez CD)
2004
2005
2005
2005

– rocznik 2001 (12 numerów) – 120 zł

– rocznik 2002 (12 numerów) – 150 zł
– rocznik 2003 (12 numerów) – 150 zł
– rocznik 2004 (12 numerów) – 150 zł

Imię i nazwisko, nazwa firmy ..............................................................................

Dokładny adres: ....................................................................................................
.................................................................................................................................

Wypełnia płatnik VAT. Oświadczam(y), że jestem(śmy) płatnikiem VAT

L+ 3/2005

i upoważniam(y) Software-Wydawnictwo Sp. z o.o. do wystawienia faktury VAT

bez podpisu odbiorcy.

Linux+ 02/2005
(DVD, CD, bez CD) pieczątka i podpis

Software-Wydawnictwo Sp. z o.o.

ul. Lewartowskiego 6, 00-190 Warszawa, Tel.: (22) 860 17 67
aktualności
oprogramowanie
Mozilla Thunderbird
– klient poczty elektronicznej
i grup dyskusyjnych
Witold Kieraś
T hunderbirda możemy ściągnąć w wer-
sji anglojęzycznej na stronie projektu,
ale dostępne są również wersje lokalizo-
wane dla poszczególnych języków.
Ściągnięte archiwum z Thunderbir-
dem rozpakowujemy poleceniem tar
xzvf thunderbird-<wersja>.tar.gz. W za-
sadzie od razu możemy uruchomić pro-
gram, ale aby był on dostępny dla wszyst-
kich użytkowników systemu, kopiujemy
go w wybrane, ogólnodostępne miejsce,
np. do katalogu /usr/lib/ poleceniem cp
-r thunderbird/ /usr/lib/, oraz tworzy-
my dowiązanie symboliczne w katalogu
z plikami wykonywalnymi: ln -s /usr/
lib/thunderbird/thunderbird /usr/bin/
thunderbird. Teraz już możemy urucho-
mić program, np. wciskając klawisze [Alt]+
[F2 ] i wydając polecenie thunderbird.
Przy pierwszym uruchomieniu na-
szym oczom ukaże się Kreator importu,
który pomoże przenieść ustawienia z in-
nych programów pocztowych z rodziny
Mozilla (np. Mozilla Mail ). Jeśli sobie te-
go nie życzymy lub program nie znalazł
plików należących do takich aplikacji, to
wybieramy opcję Nie importuj niczego.
Klikamy Dalej i przystępujemy do konfi-
guracji konta pocztowego.
Poczta
Czas na Kreatora kont. Przede wszyst-
kim chcemy skonfigurować konto pocz-
towe (subskrypcją grup dyskusyjnych
i RSS zajmiemy się później), więc wy-
bieramy Konto pocztowe. Następnie po-
dajemy kolejne informacje, zwyczajowe
w takich przypadkach: nasze imię i na-
zwisko (pojawi się w nagłówkach e-ma-
ili), adres e-mailowy, typ serwera pocz-
ty przychodzącej (zwykle POP), adre-
sy serwerów poczty przychodzącej i wy-
chodzącej, login konta pocztowego oraz
lokalną nazwę konta (wedle uznania).
I to tyle – nasze konto powinno już dzia-
łać. Możemy oczywiście zdefiniować wię-
cej kont pocztowych. W tym celu wybie-
44 marzec 2005
GNOME
ramy Edycja–>Konfiguracja kont–>Do-
daj konto... i powtarzamy całą procedu-
rę, z jednym wyjątkiem. Domyślnie zosta-
nie użyty serwer SMTP pierwszego kon-
ta, które skonfigurowaliśmy. Aby z każde-
go konta wysyłać pocztę przez oddzielny
serwer SMTP, musimy najpierw skonfigu-
rować dodatkowe serwery SMTP: wybie-
ramy Edycja–>Konfiguracja kont–>Ser-
wer poczty wychodzącej (SMTP) –>Kon-
figuracja serwerów poczty wychodzącej
(SMTP)..., gdzie przez przycisk Dodaj...
dodajemy nowe adresy. Następnie, po-
zostając w Konfiguracja kont, w sekcji
konta, które zdefiniowaliśmy jako drugie
w kolejności, wybieramy pozycję Kon-
figuracja serwera, a w niej przycisk Za-
awansowane i SMTP.... Znajdziemy tam
zakładkę SMTP – tu właśnie z rozwijane-
go menu możemy wybrać skonfigurowa-
ny wcześniej serwer SMTP dla tego kon-
ta. Może trochę dziwić, że autorzy progra-
mu domyślnie uznali, iż wysyłać będzie-
my całą pocztę przez jeden serwer SMTP,
szczególnie, że coraz mniej serwerów po-
zwala na wysyłanie korespondencji z ob-
cych adresów. Dobrze, że nie jest to jed-
nak problem utrudniający pracę z Thun-
derbirdem. Czytelnik być może zwrócił
uwagę, że nie trzeba było podawać hasła
do skrzynek pocztowych – Thunderbird
zapyta nas o nie przy pierwszym odbio-
rze poczty, a także zaproponuje zapamię-
tanie go w swoim menedżerze haseł.
W Konfiguracji kont każde konto ma
oddzielną sekcję. Można w niej skon-
figurować typowe ustawienia dla kont
pocztowych: od szyfrowanych transmisji
SSL, aż po częstotliwość automatyczne-
go sprawdzania poczty. Czytelnik, który
korzystał z innych klientów pocztowych,
z pewnością łatwo poradzi sobie z tym
również w Thunderbirdzie.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na
dwie rzeczy – filtr poczty przychodzącej
i filtr antyspamowy. Zestaw filtrów pocz-
ty przychodzącej posegreguje nam ko-
respondencję w oddzielnych katalogach
(np. oddzieli e-maile przychodzące z list
dyskusyjnych od prywatnej poczty). Mo-
żemy je skonfigurować wybierając Narzę-
dzia–>Filtrowanie wiadomości... Z kolei
o użyteczności filtrów antyspamowych
nie trzeba chyba nikogo przekonywać,
gdyż wybierając Narzędzia–>Filtr nie-
chcianej poczty... możemy zadecydować,
co ma dziać się z niechcianą pocztą (np.
będzie przenoszona automatycznie do
śmietnika). Początkowo, filtr nie będzie
działał specjalnie efektywnie – musimy
go nauczyć, co jest dla nas spamem. Gdy
w naszym katalogu poczty przychodzą-
cej pojawi się niechciany list, oznaczamy
go jako spam przyciskiem Niechciana na
górze okna programu. Podobnie, w sytu-
acjach odwrotnych, jeśli program zazna-
czy jako spam coś co spamem nie jest, bę-
dziemy mieli do dyspozycji przycisk Po-
żądana, dzięki któremu list przestanie
być traktowany jako spam. Z czasem pro-
gram nauczy się poprawnie rozpoznawać
spam i będzie nam dobrze służył.
Grupy dyskusyjne
Aby korzystać z grup usenetowych, musi-
my skonfigurować oddzielne konto dla te-
go właśnie celu. Wybieramy Edycja–>Kon-
figuracja kont–>Dodaj konto..., ale tym ra-
zem decydujemy się na ostatnią pozycję:
Konto grup dyskusyjnych. Wypełniamy ko-
lejne pola: imię, adres e-mailowy, a tak-
że serwer grup newsowych, np. news.ga-
Rysunek 1. Thunderbird posiada
wbudowany czytnik grup newsowych

zeta.pl – trzeba pamiętać, że wiele serwe-
rów wymaga, aby najpierw założyć na nim
konto (dotyczy to również serwera gaze-
ta.pl – konto założyć możemy pod adresem
http://usenet.gazeta.pl/ ). Podajemy jeszcze
nazwę konta i kończymy konfigurację. Po-
dobnie jak w przypadku kont pocztowych,
także konto usenetowe możemy dodatko-
wo konfigurować, decydując, jak często
program ma sprawdzać, czy pojawiły się
nowe wiadomości na wybranych grupach.
Po zakończeniu konfiguracji, w drzewie ka-
talogów po lewej stronie głównego okna
programu, pojawi się nowa pozycja o na-
zwie, którą wybraliśmy dla konta. Klikamy
na niej prawym przyciskiem myszy i wy-
bieramy Menadżer subskrypcji. Zostaniemy
zapytani o login i hasło (jeśli serwer wyma-
gał wcześniej założenia konta newsowego),
po czym program ściągnie listę grup dysku-
syjnych dostępnych na serwerze. Zaznacza-
my interesujące nas grupy i wciskamy przy-
cisk Subskrybuj. Od tej pory Thunderbird
będzie ściągał nagłówki nowych wiadomo-
ści pojawiających się na wybranych przez
nas grupach. Posiadacze modemów mo-
gą ściągać całe wiadomości od razu (a nie
tylko nagłówki) – klikamy prawym przyci-
skiem myszy na katalog grupy, wybieramy
Właściwości... i w zakładce Tryb offline za-
znaczamy opcję Wybrana grupa dyskusyj-
na będzie dostępna w trybie offline. Od tej
pory będziemy mogli ściągać wiadomości
z tej grupy na dysk i czytać je po rozłącze-
niu z Internetem.
RSS
RSS, czyli Really Simple Syndication, to
bardzo praktyczny i coraz bardziej popu-
larny sposób przeglądania internetowych
serwisów informacyjnych oraz blogów.
Thunderbird może posłużyć nam także
jako czytnik RSS. Musimy skonfigurować
w tym celu oddzielne konto: Edycja–>Kon-
figuracja kont–>Dodaj konto... Wybieramy
pozycję RSS News & Blogs i klikamy Dalej.
Następnie wpisujemy nazwę konta – mo-
że zostać domyślna News & Blogs, gdyż za-
leży to tylko od naszego wyboru. Konfi-
gurację kończymy w następnym oknie kli-
kając przycisk Zakończ. Teraz w oknie
Konfiguracja konta ujrzymy nową pozy-
cję o wybranej przez nas przed chwilą na-
zwie. Możemy tu zdefiniować, co ile mi-
nut program ma sprawdzać, czy nie uka-
zały się nowe artykuły w subskrybowa-
nych przez nas serwisach (domyślnie co
100 minut), czy program ma szukać no-
wych artykułów przy każdym urucho-
mieniu, oraz czy mają być wyświetlane
same skróty informacji, czy też całe arty-
kuły. Klikając przycisk Menadżer kanałów
RSS.... możemy zasubskrybować jakiś ser-
wis: wybieramy Dodaj, a następnie wpi-
sujemy adres kanału RSS oraz miejsce je-
go przechowywania (domyślnie w zdefi-
niowanym wcześniej katalogu konta dla
serwisów RSS). Odpowiednie adresy RSS
znajdziemy w naszych ulubionych serwi-
sach, oczywiście jeśli udostępniają one ta-
ką usługę. Przykładowo, aby zasubskrybo-
wać serwis Newsforge.com, wpisujemy ad-
res http://www.newsforge.com/index.rss.
Wybór zatwierdzamy przyciskiem OK – od
tej pory w podkatalogu Newsforge konta
News & Blogs możemy przeglądać zawar-
tość tego serwisu.
Wtyczki
Thunderbirda, podobnie jak Firefok-
sa, można wzbogacać o nowe funkcje
przy pomocy tzw. rozszerzeń. Póki co,
jest ich mniej niż w przypadku prze-
glądarki, ale bywają one niezwykle po-
mocne. Najpierw ściągamy odpowied-
ni plik z rozszerzeniem *.xpi, dla na-
szej wersji Thunderbirda ze strony http://
enigmail.mozdev.org/download.html. Na-
stępnie z menu Narzędzia wybieramy po-
zycję Rozszerzenia. W oknie rozszerzeń
klikamy przycisk Instaluj i wskazujemy
położenie pliku <nazwa_wtyczki>-<wer-
sja>.xpi na naszym dysku. Następnie po-
twierdzamy chęć zainstalowana nowego
rozszerzenia przyciskiem Instaluj Teraz.
Po chwili wtyczka jest już zainstalowana,
ale będziemy mogli z niej skorzystać do-
piero po zrestartowaniu Thunderbirda.
Podsumowanie
Thunderbird to świetny program, mają-
cy ogromne szanse powtórzyć sukces Fi-
refoksa. Dzięki unikalnemu rozwiązaniu,
jakim są rozszerzenia, można rozbudowy-
wać program we własnym zakresie i we-
dług własnych potrzeb. Można też niemal
dowolnie zmieniać jego wygląd dzięki tzw.
motywom zarządzanym z menu: Narzę-
dzia–>Motywy. Thunderbird ma jeszcze
jedną ważną zaletę – jest aplikacją wielo-
platformową, dzięki czemu możemy z nie-
go korzystać także w systemach innych niż
Linux, jeśli tylko zachodzi taka potrzeba,
mając możliwość łatwego przenoszenia ar-
chiwum pocztowego i jego ustawień.
http://www.mozilla.org/products/
thunderbird/
http://www.thunderbird.pl/
GNOME News
GTK+ 2.6
Ukazała się nowa wersja biblioteki
GTK+, fundamentalnej dla rozwoju
środowiska GNOME, jak i wielu
aplikacji. Lista nowości jest długa
– GTK w wersji 2.6 zostało wzbogacone
m.in. o nowe widgety i przyciski,
a wiele starych poprawiono lub
zmodyfikowano. Czekamy zatem
na oparte na GTK+ 2.6 środowisko
GNOME!
http://mail.gnome.org/archives/gnome-
announce-list/2004-December/
msg00038.html
GIMP-owy splash
Ukazała się niedawno nowa wersja
najlepszego narzędzia graficznego dla
Linuksa, czyli GIMP-a. Aby wersja 2.2
mogła się ukazać, trzeba było najpierw
rozstrzygnąć ogłoszony wcześniej
konkurs na GIMP-owy splashscreen
– sprawa to o tyle trudna, że program
do obróbki grafiki powinien mieć
naprawdę piękną wizytówkę. Zwycięzcą
został Bill Luhtala za pracę pod tytułem
Work in progress...
http://gimp.org/contest/gallery.cgi?disp
lay=image&name=200412022100492
4733
Sylpheed 1.0rc1
Pierwsze stabilne i pełne wydanie
Sypheeda już jest. Sylpheed to oparty
na bibliotece GTK+ 1.2
wieloplatformowy klient poczty.
Posiada wparcie dla obsługi wielu kont
pocztowych, obsługę POP3/APOP
oraz śledzenie wątków. Użytkownicy
Sylpheeda wskazują często na jego
lekkość i dostępność wielu funkcji.
Wadą jest oparcie jego GUI na starej już
bibliotece GTK+ w wersji 1.2. Być może
teraz programiści Sylpeeda zdecydują
się wreszcie na przejście na GTK+
w wersji 2.x.
http://sylpheed.good-day.net/
Gnumeric 1.4
Ukazała się nowa wersja arkusza
kalkulacyjnego Gnumeric, będącego
częścią nieoficjalnego pakietu GNOME
Office. W wersji 1.4 otrzymujemy
między innymi ulepszoną obsługę
formatu Microsoft Excela, wersje
programu dla platformy Win32
i urządzeń przenośnych, integrację
z GTK+ 2.4/2.6 oraz poprawioną
obsługę drukowania.
http://gnomedesktop.org/node/2090
RSSOwl 1.0
RSSOwl to czytnik RSS dla GNOME,
który osiągnął niedawno wersję 1.0.
Programiści, oprócz wersji linuksowej,
oferują również porty dla Windows,
MacOS X oraz Solarisa. Do ciekawych
funkcji programu należy możliwość
eksportu wiadomości do formatu
PDF. RSSOwl instaluje się wraz z dużą
liczbą proponowanych serwisów do
subskrypcji, co oszczędzi na żmudnego
szukania ich w Internecie.
http://www.rssowl.org/
www.lpmagazine.org 45
aktualności
oprogramowanie KDE
KMail
– klient poczty elektronicznej
Witold Kieraś
S pam, czyli niechciana poczta, staje
się coraz bardziej uciążliwym proble-
mem. Straty spowodowane obciążeniem
łącz internetowych liczone są w miliar-
dach dolarów. Oczywiście, na to nic nie
możemy poradzić, ale możemy walczyć
ze spamem we własnej skrzynce pocz-
towej. Oddzielnym problemem są wiru-
sy. Dla przeciętnego użytkownika Linuk-
sa są one zupełnie niegroźne, ale ich fil-
trowanie może okazać się pożyteczne.
Przyda się przede wszystkim tym, któ-
rzy korzystają z zainstalowanego na tym
samym dysku systemu Windows i często
importują archiwum poczty. Dodatkowo,
warto filtrować wirusy również ze wzglę-
du na naszych windowsowych przyja-
ciół – wszak przez nieostrożność może-
my przekierować do nich list zawierający
wirusa. Dla nas to tylko drobna pomył-
ka, a dla nich być może katastrofa, gdyby
wiązało się to z utratą ważnych danych.
Co zatem możemy zrobić z problemem
spamu i wirusów we flagowym kliencie
poczty KDE – KMailu ?
SpamAssassin i Bogofilter
Od pewnego czasu Sylpheed, program
pocztowy oparty na GTK+, może po-
chwalić się integracją ze SpamAssassi-
nem, programem antyspamowym, oraz
ClamAV, filtrem wirusów. Swój własny
wbudowany filtr antyspamowy ma rów-
nież Thunderbird. Twórcy KMaila posta-
nowili nie pozostawać w tyle i od wyda-
nia KDE w wersji 3.3.x oferują w swoim
programie kreatory antyspamowe i an-
tywirusowe, oparte na programach ze-
wnętrznych. W zasadzie z filtrów anty-
spamowych można było korzystać już
wcześniej, ale nowością są właśnie kre-
atory, które niedoświadczonemu użyt-
kownikowi pozwalają skonfigurować ta-
ki filtr przy pomocy kilku kliknięć my-
szą. Najpierw musimy zainstalować od-
powiednie narzędzia. Kreator wykrywa
trzy programy antyspamowe: Spamass-
assin, Bogofilter oraz Annoyance-Filter.
Najbardziej popularny jest pierwszy z nich
46 marzec 2005
– w zasadzie dołączany jest obecnie do
niemal wszystkich najpopularniejszych
dystrybucji Linuksa, zatem najłatwiej za-
instalować go z pakietów. Przykładowo,
w Mandrakelinuksie wystarczy wydać
polecenie urpmi spamassassin, w Debianie
apt-get install spamassasin, a w Gentoo
emerge spamassassin, aby o całą resztę za-
troszczyły się menedżery pakietów.
Bardzo ciekawą alternatywą (lub uzu-
pełnieniem) dla Spamassassina może być
Bogofilter. Projekt stworzenia tego filtru
zainicjował nie kto inny, jak sam Erics S.
Raymond, choć obecnie jest on rozwija-
ny już przez innych programistów. Bogo-
filter jest zdecydowanie mniej powszech-
ny niż SpamAssassin, jednak znajdziemy
jego pakiety dla wszystkich popularnych
dystrybucji, choć niekoniecznie w stan-
dardowych repozytoriach.
Filtrujemy spam
W KMailu z menu wybieramy Narzę-
dzia –>Kreator antyspamowy... Urucho-
mi się kreator, który poinformuje nas,
że zakończył wyszukiwanie programów
antyspamowych oraz że w trakcie filtro-
wania spamu KMail może nie reagować,
co może zmniejszyć komfort pracy (fil-
try są dość zasobożerne). W następnym
kroku kreator zaproponuje nam progra-
my, na bazie których powstaną filtry. Je-
śli wykryty został tylko jeden program, to
propozycja ograniczy się do jednej pozy-
cji. Jeśli jest ich więcej, to możemy zazna-
czyć wszystkie – zostaną stworzone od-
dzielne filtry dla poszczególnych progra-
mów. Jeśli choć jeden z nich uzna prze-
syłkę za spam, to tak zostanie ona ozna-
czona. Zaznaczamy więc wszystkie do-
stępne programy filtrujące – jeśli ich dzia-
łanie okaże się zbyt uciążliwe, to będzie
je można później wyłączyć. W następ-
nym oknie możemy zadecydować, jakie
filtry chcemy uaktywnić i co ma się dziać
z przesyłkami rozpoznanymi jako spam.
Zaznaczamy najpierw opcję Oznacz wia-
domość ręcznie jako spam – dzięki te-
mu będziemy mogli uczyć nasze filtry, co
według nas jest spamem (o tym później).
Zaznaczamy też opcję Oznacz wiadomo-
ści używając narzędzi antyspamowych
– jest ona podstawowym narzędziem do
filtrowania spamu i bez niej nasza walka
z niechcianą pocztą nie będzie zbyt efek-
tywna. Możemy też zdecydować o tym,
czy i ewentualnie gdzie mają być przeno-
szone listy rozpoznane jako spam – mo-
żemy użyć do tego Śmietnika, ale rów-
nie dobrze możemy też utworzyć specjal-
nie w tym celu oddzielny katalog. Ostat-
nia opcja dotyczy tego, czy domniema-
ny spam ma być automatycznie oznacza-
ny jako przeczytany – proponuję na po-
czątek nie zaznaczać tej opcji, gdyż może
zdarzyć się, że filtry oznaczą jako spam
przesyłki, których sami za takie byśmy
nie uznali, a jeśli zostaną oznaczone au-
tomatycznie jako przeczytane, to nawet
nie zauważymy, że pojawiła się nowa
wiadomość i nie będziemy mogli prze-
ciwdziałać. Przyciskiem Zakończ zatwier-
dzamy konfigurację.
Z pewnością zauważymy, że na pasku
programu pojawiły się dwa nowe przyci-
ski: pierwszy z nich służy do oznaczania
przesyłek jako spam, a drugi do oznacza-
nia przesyłek automatycznie zakwalifi-
kowanych do spamu jako nie-spam. Na
czym to polega? Filtry przede wszystkim
używają standardowych reguł rozpozna-
wania spamu, ale mogą one być niedo-
skonałe. Jeśli filtry posiadają obsługę tzw.
algorytmów bayesowskich, to potrafią się
uczyć. Jeśli kilka niechcianych przesy-
Rysunek 1. Najczęstszym nieproszonym
gościem w mojej skrzynce jest tzw. spam
nigeryjski

Rysunek 2. Kreator antywirusowy jest
bardzo prosty
łek przedrze się przez filtry podstawowe,
użytkownik może je ręcznie oznaczyć
jako spam. Na podstawie analizy cech
wspólnych takich przesyłek (właśnie przy
pomocy filtrów bayesowskich), program
antyspamowy zmodyfikuje swoje regu-
ły filtrujące tak, aby w przyszłości obej-
mowały również takie przesyłki. Podob-
nie jest w przypadku odwrotnym – jeśli
filtr uzna jako spam przesyłkę, która na-
szym zdaniem spamem nie jest, to może-
my mu wytknąć pomyłkę oznaczając list
jako nie-spam, dzięki czemu w przyszło-
ści filtr sam się poprawi.
Stworzone przez nas filtry są wy-
szczególnione na liście wszystkich fil-
trów KMaila – możemy ją obejrzeć wy-
bierając Ustawienia –>Konfiguruj fil-
try.... Znajdują się na samym dole listy
(po lewej stronie) – najpierw wymienio-
ne są filtry programowe o nazwie Spam-
Assassin Check i/lub Bogofilter Check.
Jeśli nie jesteśmy szczegółowo zaznajo-
mieni z działaniem tych programów, to
lepiej nie zmieniajmy ich ustawień. Jeśli
posiadamy kilka filtrów programowych
(i zaznaczyliśmy je przy konfiguracji
w kreatorze), ale chcemy wyłączyć jeden
z nich, to wystarczy go po prostu wy-
kasować. Dalej na liście mamy filtr Wy-
krywanie spamu – analizuje on nagłów-
ki przesyłek, gdyż jeśli wcześniej jeden
z programów rozpoznał przesyłkę jako
spam, to dodał w niej swój nagłówek
(np. X-Spam-Flag) i nadał mu wartość
yes. Teraz kolejny filtr przetwarza tylko
te listy, które zostały w ten sposób ozna-
czone (np. przesuwa je do Śmietnika).
Jeśli z czasem przekonamy się, że pro-
gramy poprawnie rozpoznają spam, to
możemy w tym filtrze dodać dodatkową
regułę: w sekcji Działania filtra wciska-
my przycisk Więcej – pojawi się rozwi-
jane menu, z którego wybieramy pozy-
cję Zaznacz jako. Pojawi się drugie roz-
wijane menu, z którego z kolei wybiera-
my pozycję Przeczytana. Zatwierdzamy
zmiany przyciskiem Zastosuj. Od tej po-
ry spam będzie automatycznie oznacza-
ny jako przeczytany i nie będziemy go
nawet zauważać. Ostatnie dwa filtry na
liście, Oznacz jako spam i Oznacz jako
nie-spam, są powiązane z przyciskami
na pasku programu i są odpowiedzial-
ne za uczenie się programów antyspa-
mowych – ich reguł również lepiej nie
zmieniać bez wyraźniej potrzeby.
ClamAV i filtrowanie wirusów
Dużo mniejszym problemem dla użyt-
kowników Linuksa są wirusy, ale cza-
sem warto je filtrować. KMail oferuje
również prosty kreator antywirusowy,
który korzysta z kilku programów ze-
wnętrznych. Najbardziej znany i popu-
larny spośród nich to ClamAV, więc na
nim się skupimy. Jeśli nasza dystrybu-
cja Linuksa nie oferuje pakietu o nazwie
clamav, to nie pozostaje nam nic innego
jak instalacja ze źródeł. Ściągamy archi-
wum źródłowe ze strony projektu (http://
www.clamav.net/ ), rozpakowujemy je
i wydajemy polecenia ./configure, make
i (jako root) make install. ClamAV insta-
luje się domyślnie w katalogu /usr/local/,
co możemy zmienić przy pomocy para-
metru --prefix=/ścieżka/do/katalogu/
dla skryptu configure.
Następnie przechodzimy do kreatora
w KMailu – uruchamiamy go z menu Na-
rzędzia–>Kreator antywirusowy. Jest on
łudząco podobny do kreatora antyspamo-
wego, dlatego Czytelnik nie będzie miał
problemów z jego konfiguracją. Jedyna
różnica to brak opcji ręcznego oznaczania
przesyłek jako zawirusowanych – nie ma
możliwości (ani potrzeby) uczenia filtrów
co jest wirusem, gdyż tutaj kryterium jest
zdecydowanie bardziej jednoznaczne niż
w przypadku spamu.
Podsumowanie
Kreatory antyspamowe i antywirusowe
w nowym KMailu są na razie bardzo pro-
ste. Sami ich twórcy zauważają, że nie po-
siadają one na razie opcji m.in. modyfi-
kowania filtrów już istniejących. W kolej-
nych wersjach programu powinno się to
jednak zmienić – kreatory zostaną rozbu-
dowane i wzbogacone o nowe funkcje, co
oczywiście może tylko cieszyć wszystkich
użytkowników KMaila.
http://kmail.kde.org/
http://spamassassin.org/
http://bogofilter.sourceforge.net/
http://www.clamav.net/
KDE News
Qt 4.0 coraz bliżej
Firma Trolltech, tworząca bibliotekę Qt,
stanowiącą postawę dla środowiska
KDE, powoli przygotowuje się do
wydania kolejnej stabilnej wersji
swojego produktu. Na razie ukazują
się jedynie wersje testowe. Autorzy
zapowiadają wprowadzenie pięciu
nowy technologii dotyczących m.in.
renderowania tekstu oraz nowoczesnej
architektury okien, pasków
narzędziowych i menu. Nas
z pewnością najbardziej interesuje, jak
będzie się to przekładać na zmiany
w KDE, ale na to przyjedzie jeszcze
troszkę poczekać...
http://dot.kde.org/1103717662/
Gadające KDE
Deweloperzy z zespołu KDE Accesibility,
zajmujący się głównie dostosowywanie
KDE jako narzędzia pracy dla osób
niepełnosprawnych, pracują właśnie nad
integracją w tym środowisku graficznym
syntezatorów mowy. Istotne dla tego
projektu było wydanie niedawno KDE
Text-to-Speech System (ktts). Syntezatory
mowy powinny być dostępne już
w nadchodzącej wersji 3.4 środowiska
KDE. Zyskają na nich nie tylko osoby
niedowidzące – wzrośnie również
ogólna atrakcyjność środowiska.
Więcej na temat syntezy mowy w KDE
można dowiedzieć się z wywiadu
przeprowadzonego z czterema twórcami
tego projektu, dostępnego na stronach
KDE Accesibility.
http://dot.kde.org/1103518176/
http://accessibility.kde.org/
Wektorowe tapety
Amatorzy wodotrysków mają powody
do zadowolenia – KDE 3.4 ma posiadać
wsparcie dla tapet zapisanych
w formatach grafiki wektorowej.
Skończy się dobieranie tapet pod
względem rozdzielczości naszego
ekranu. W związku z tym serwis
KDE-Look.org ogłosił konkurs na
wektorową tapetę dla nowego KDE.
W chwili publikacji tego numeru
Linux+ wyniki konkursu powinny
być już znane – jego zwycięzca będzie
mógł sobie wybrać jedną z dwóch
nagród: kartę graficzną nVIDIA GeForce
FX5700LE lub 120-gigabajtowy dysk
twardy, ufundowane przez firmę
CoreFunction.
http://www.kde-look.org/news/
index.php?id=145
KlamAV 0.07
KlamAV to nakładka graficzna na
program antywirusowy ClamAV.
Program rozwija się dość szybko i nie
powinna zniechęcać nikogo wczesna
wersja, na którą wskazuje jej niski numer.
KlamAV może służyć do skanowania
partycji windowsowych, katalogów
udostępnianych w sieci lokalnej oraz
do sprawdzania poczty w programach
KMail i Evolution. Twórcy udostępniają
też skrypt automatycznie kompilujący
i instalujący program w systemie.
http://klamav.sf.net/
www.lpmagazine.org 47
aktualności
oprogramowanie linuxfresh

Truevision
– modeler do POV-Raya
Piotr Machej

J ednym z najlepszych (a przy tym do-

stępnych bezpłatnie) programów do
tzw. ray tracingu jest POV-Ray (Persisten-
ce of Vision Ray-Tracer). Posiada on wie-
le możliwości, o czym można przekonać
się oglądając dzieła wykonane przez je-
go użytkowników. Ma jednak jedną wadę
(przez wielu uznawaną za zaletę) – two-
rzenie w nim obiektów i sceny polega
na pisaniu odpowiedniego skryptu, co
wielu osobom znacznie utrudnia pracę
z tym programem. Z tego powodu po-
wstały (i powstają nadal) tzw. modelery,
czyli programy, w których możemy zbu-
dować obiekty i scenę z użyciem narzędzi
graficznych, a następnie wykorzystać ory-
ginalny POV-Ray do zrenderowania ta-
kiej sceny. Truevision to właśnie modeler
pozwalający tworzyć sceny renderowane
przez POV-Raya. Pomimo bardzo wcze-
snej fazy rozwoju, można już z niego dość Rysunek 1. Program wciąż jest w fazie Alpha, lecz ma już całkiem spore możliwości
swobodnie korzystać i realizować cieka-
we projekty. cy z tym programem należy pamiętać, znane z takimi programami, jak 3dStu-
Do zbudowania sceny potrzebne są że jest wciąż rozwijany i nie jest jeszcze dio czy Blender, nie powinny mieć pro-
obiekty. W Truevision możemy używać zbyt stabilny – konieczne jest regularne blemów z jego obsługą. Dostępne ma-
takich obiektów, jak sfery, stożki, pro- zapisywanie swojej pracy. my cztery klasyczne widoki – z góry,
stopadłościany, cylindry, torusy i inne. Instalacja programu nie sprawia trud- z boku, z przodu i z perspektywy.
Oprócz tego, mamy do dyspozycji nie- ności. Oczywiście, wcześniej musimy Wskazując dowolny z nich, możemy
skończoną płaszczyznę i cały szereg ro- mieć zainstalowany program POV-Ray skorzystać z prawego przycisku mysz-
dzajów oświetlenia: punktowe (point), (do pobrania ze strony http://www.povray. ki i zmienić widok, np. na widok z ka-
miejscowe (spot), cylindryczne (cylindri- org/download/ ). Truevision wymaga też, mery. W menu wyświetlanym pod pra-
cal ), obszarowe (area), a nawet grupy aby w systemie było zainstalowane roz- wym przyciskiem myszki mamy możli-
świateł (light groups). Warto też wspo- szerzenie GtkGLExt (http://gtkglext.source wość określenia, czy mają być wyświe-
mnieć o możliwości dodawania efek- forge.net/ ) oraz biblioteki Gtk 2, Glib 2, tlane osie współrzędnych, siatka, ety-
tów atmosferycznych, takich jak mgła, GNOME 2, Zlib oraz OpenGL (np. Mesa). kiety i oświetlenie. Każdy z widoków
tło czy nieboskłon. Nie mogło oczywi- Większość z nich jest dostępna wraz możemy zminimalizować lub powięk-
ście zabraknąć takich możliwości, jak z dystrybucjami. Razem z Truevision moż- szyć korzystając z przycisków w lewym
operatorów łączenia, części wspólnej na od razu zainstalować pakiet z dodat- górnym rogu okienka. Do dyspozycji
czy różnicy obiektów. O tak podstawo- kowymi materiałami, co znacząco zwięk- mamy tylko jedną kamerę. Na domyśl-
wych operacjach, jak przesuwanie, ska- szy nasze możliwości podczas tworzenia nej scenie znajduje się tylko jedno świa-
lowanie i obracanie obiektów, czy mani- scen. Pakiet ten jest dostępny na stronie tło punktowe.
pulacja kamerą i nakładanie materiałów, projektu. Po instalacji programu może być Jeśli chcemy dodać obiekt, musimy
nawet nie warto wspominać – są po pro- konieczne wykonanie polecenia ldconfig skorzystać z zakładki Create, widocz-
stu obowiązkowe. Jak więc widać, True- (z uprawnieniami administratora). nej po prawej stronie ekranu. Rozwi-
vision umożliwia nam tworzenie nawet Po uruchomieniu programu wita jając listy, wybieramy interesujący nas
bardziej złożonych scen. Podczas pra- nas przejrzysty interfejs. Osoby obe- obiekt i wciskamy przycisk Create. Nie-

48 marzec 2005

Rysunek 2. Dzięki takim programom praca z POV-Rayem staje się znacznie łatwiejsza
które obiekty nie zostaną od razu wy-
świetlone w oknie podglądu. Dotyczy
to szczególnie obiektów typu Text (sta-
ją się widoczne dopiero, gdy wybierze-
my czcionkę w zakładce Edit) oraz ope-
ratorów CSG (należy przypisać do nich
obiekty w zakładce Select). Utworzo-
ne obiekty możemy przemieszczać, ob-
racać i skalować po zaznaczeniu odpo-
wiedniego narzędzia w górnym pasku.
Wcześniej należy wybrać odpowied-
ni obiekt korzystając z narzędzia Select
lub z zakładki Select. Podczas operowa-
nia obiektami mogą się przydać klawi-
sze [Shift] i [Ctrl ]. Wciśnięcie tego pierw-
szego powoduje, że podczas skalowania
operacja dotyczy wszystkich osi. Drugi
pozwala na znacznie dokładniejsze wy-
konywanie operacji.
Żaden obiekt nie pojawi się w wy-
renderowanej scenie, jeśli nie przypisze-
my do niego materiału. W tym celu na-
leży najpierw przejść do zakładki Mate-
rials. Możemy tu skorzystać z biblioteki
(ikona książki) i dodać do sceny wybrane
materiały. Możemy również stworzyć wła-
sny materiał. Następnie wybieramy utwo-
rzony obiekt i przechodzimy do zakładki
Edit. W polu Material ustawiamy materiał,
który nam odpowiada.
Jeśli chcemy stworzyć bardziej skom-
plikowane kształty niż oferowane przez
program, możemy skorzystać z operato-
rów CSG. Przykładowo, chcąc stworzyć
kulę z wyciętym w niej otworem, może-
my stworzyć obiekty kuli i cylindra. Na-
stępnie należy stworzyć obiekt Differen-
ce (w sekcji CSG operators). Po przejściu
do zakładki Select wskazujemy obiekt
kuli i wciskamy przycisk Cut (ikona
z nożyczkami na dole zakładki). Następ-
nie wskazujemy obiekt Difference i wci-
skamy przycisk Paste. Analogicznie po-
stępujemy z obiektem cylindra. Później
obydwóm obiektom nadajemy ten sam
materiał, odpowiednio je przemieszcza-
my i skalujemy, i już możemy nacieszyć
się efektem. Oczywiście, należy pamię-
tać o odpowiednim oświetleniu sceny.
Trzeba też mieć na uwadze, który obiekt
jest wyżej na liście, gdyż od pierwsze-
go będzie odejmowany drugi – kolej-
ność możemy zmienić przyciskami Up
i Down. W podkatalogu examples/ ka-
talogu ze źródłami można znaleźć kilka
przykładowych scen wykonanych przez
autora programu (jedna z nich jest za-
prezentowana na Rysunku 2).
Najnowsza wersja niesie ze sobą wie-
le zmian. Obecnie współpracuje z aktu-
alną wersją POV-Raya (czyli 3.6 ). Popra-
wiono integrację ze środowiskiem GNO-
ME. Dodano obiekty Blob, Lathe, Text,
a także grupy świateł. Oprócz tego,
ulepszono pakiet z dodatkowymi mate-
riałami i dodano system pomocy wraz
z kilkoma plikami pomocy. Poza tym,
wprowadzono szereg drobniejszych
udoskonaleń i wiele poprawek dostrze-
żonych błędów.
http://freshmeat.net/projects/truevision/
FRESH News
Honeyd 1.0
Honeyd to niewielki demon
tworzący w sieci wirtualne komputery.
Każdy z nich może udawać, że jest
na nim uruchomiony określony
system operacyjny i usługi. Zamiast
symulowania usługi, mogą też działać
jako pośrednicy przekazujący zapytania
do innego komputera. Dzięki Honeyd,
korzystając z jednego komputera, można
symulować istnienie całej sieci różnych
komputerów, co świetnie nadaje się
do mylenia potencjalnych włamywaczy.
Najnowsza wersja wprowadza głównie
wewnętrzny serwer WWW pokazujący
statystyki ruchu oraz możliwość
ostrzegania o uaktualnieniach
dotyczących bezpieczeństwa.
http://freshmeat.net/projects/honeyd/
Subcheck 0.77
Jeśli oglądamy filmy lub anime
z napisami w formacie SRT, czasem
możemy napotkać na niezbyt dobrze
wykonane napisy. Program Subcheck
pozwala sprawdzić poprawność
plików SRT, wykrywając zarówno
takie błędy, jak ujemny czas trwania
napisów, jak i po prostu zbyt krótki
czas wyświetlania. Pozwala również na
przepisanie napisów z inną długością
linii tekstu. W najnowszej wersji
programu poprawiono działanie kilku
opcji wywołania programu (Subcheck
działa w trybie tekstowym).
http://freshmeat.net/projects/subcheck/
Web Secretary 1.8.0
Coraz więcej witryn do powiadamiania
o zmianach wykorzystuje kanały RSS.
Jeśli chcielibyśmy śledzić zmiany na
stronach nie korzystających z tego
udogodnienia, z pomocą przyjdzie
nam Web Secretary. Ten zestaw
dwóch skryptów napisanych w języku
Perl pozwala na sprawdzanie, czy
zawartość strony uległa zmianie.
Jeśli tak, generowana jest strona
z wszystkimi zmianami
podświetlonymi kolorem. W nowej
wersji do podświetlania zmian
użyto znacznika SPAN. Oprócz
tego, poprawiono błąd związany
z uruchamianiem kilku instancji
programu równocześnie.
http://freshmeat.net/projects/websec/
VyQChat 0.2.7
VyQChat to bezserwerowy program
do pogawędek przeznaczony dla sieci
lokalnych. W prawie 100 % jest
zgodny z działającym w Windows
programem Vypress Chat. Można
rozmawiać zarówno na publicznych,
jak i na prywatnych kanałach, a także
przesyłać wiadomości korzystając
z wygodnego interfejsu graficznego.
W nowej wersji wprowadzono
dokowanie programu w zasobniku
systemowym, dodano tłumaczenie
na język turecki oraz uaktualniono
tłumaczenia polskie i rosyjskie.
http://freshmeat.net/projects/vyqchat/
www.lpmagazine.org 49
aktualności
oprogramowanie linuxfresh
Samba Commander
– tekstowa przeglądarka
zasobów SMB
Piotr Machej
U żytkownicy sieci lokalnej zazwy-
czaj współdzielą swoje zasoby,
udostępniając sobie nawzajem różne pli-
ki. Umożliwia im to protokół SMB, do-
stępny zarówno w systemach z rodzi-
ny Windows, jak i w dystrybucjach li-
nuksowych (dzięki projektowi Samba).
O ile w środowisku graficznym można
znaleźć wiele narzędzi pozwalających
przeglądać zasoby, o tyle w środowisku
tekstowym nadal króluje podstawowy
klient Samby – Smbclient. Ciekawą alter-
natywą jest program Samba Comman-
der, posiadający znacznie bardziej przy-
jazny interfejs, przypominający popular-
ne programy Midnight Commander czy
Norton Commander.
Samba Commander (w skrócie zwany
SMBC) nie tylko pozwala na przegląda-
nie sieci lokalnej, gdyż korzystając z nie-
go mamy możliwość wyszukiwania pli-
ków na zdalnych komputerach, pobiera-
nia i wysyłania plików i katalogów, a tak-
Rysunek 1. Samba Commander jest rozprowadzany na licencji GNU GPL
50 marzec 2005
że tworzenia ich zarówno lokalnie, jak
i zdalnie. Ciekawostką jest to, że SMBC
posiada funkcję wznawiania pobierania
plików, co szczególnie przydaje się w sy-
tuacji, gdy zostanie zakłócone przesyła-
nie większego pliku. Dostępne są rów-
nież zakładki, pozwalające szybko dostać
się do miejsca, które już wcześniej odwie-
dziliśmy.
Program SMBC możemy zainstalo-
wać zarówno ze źródeł, jak i z przygoto-
wanych pakietów RPM i DEB. Nie spra-
wia to żadnego kłopotu i praktycznie
od razu możemy przystąpić do korzy-
stania. Program uruchamiamy polece-
niem smbc. Zobaczymy ekran podzielo-
ny na dwa okna. W lewym wyświetlona
jest zawartość bieżącego katalogu, nato-
miast w prawym grupy i komputery wi-
doczne w naszej sieci. Pomiędzy oby-
dwoma oknami możemy przełączać się
klawiszem [Tab], natomiast w ramach
każdego z okien poruszamy się stan-
dardowymi klawiszami kursora i kla-
wiszem [Enter ]. Jeśli chcemy, możemy
od razu przejść do konkretnego zaso-
bu. Wystarczy wcisnąć klawisz [g]. Poja-
wi się okienko, w którym wpisujemy na-
zwę grupy roboczej, komputera, zasobu,
a także potrzebne do uzyskania dostępu
nazwę użytkownika i hasło. Po odnale-
zieniu na zdalnym komputerze plików,
które nas interesują, możemy je zazna-
czyć klawiszem [Insert]. Do zaznacza-
nia wszystkich plików służy kombinacja
[Shift]+[=], a do usuwania zaznaczenia
– [Shift]+[-]. Kopiowanie zlecamy wci-
skając klawisz [d ] lub [F5 ]. Po skopiowa-
niu plików warto odświeżyć widok kata-
logu – służy do tego klawisz [r ].
Jeśli do jakiegoś miejsca w sieci za-
glądamy szczególnie często, możemy
umieścić je w zakładkach. Dzięki temu
będziemy mogli później wrócić w to
miejsce bardzo szybko. W celu ustawie-
nia zakładki na jakimś pliku lub kata-
logu należy wskazać ten plik lub kata-
log i wcisnąć klawisz [b ]. Wyświetli się
nowe okno zawierające spis zakładek.
Ponowne wciśnięcie klawisza [b ] powo-
duje dodanie do spisu nowej zakład-
ki i zamknięcie okna. Jeśli korzystamy
z programu już dłuższy czas i nasza li-
sta zakładek stała się zbyt długa, mo-
żemy niepotrzebne zakładki skasować
klawiszem [d ]. Należy zwrócić uwagę,
że zakładka nie znika od razu z listy,
a jedynie jest oznaczana do skasowa-
nia (literką D). Dopiero po wyjściu
z okna (klawiszem [q]) zakładki są usu-
wane ze spisu. Do widocznej na spi-
sie zakładki możemy przenieść się
wskazując ją i wciskając klawisz [x ] lub
[Enter ].
Przy zaznaczaniu większej liczby pli-
ków może się zdarzyć, że omyłkowo za-
czniemy pobierać plik, na którym nam
nie zależy, albo zbyt późno zorientujemy
się, jak duży jest ten plik. W takim przy-

padku może nam pomóc menedżer po-
bierania. Wystarczy wcisnąć przycisk [s],
żeby zobaczyć listę wszystkich plików,
które jeszcze nie zostały skopiowane. Na
czas wyświetlania spisu pobieranie zosta-
je wstrzymane, więc możemy spokojnie
ją przeanalizować. Klawiszem spacji mo-
żemy wstrzymać lub wznowić pobieranie
wskazanego pliku. Możemy też całkiem
usunąć go z kolejki klawiszem [d]. Podob-
nie jak w przypadku zakładek, plik zosta-
nie tylko oznaczony do usunięcia, więc
możemy zmienić zdanie i uratować go
klawiszem [u].
Bardzo przydatną funkcją dostępną
w programie Samba Commander jest
wyszukiwanie plików na zdalnym ser-
werze. Po wciśnięciu klawisza [f ] mo-
żemy podać nazwę (lub jej fragment),
a następnie wybrać szukanie szybkie lub
wolne. Jeśli wybierając szukanie szyb-
kie otrzymamy komunikat, że program
nie zbudował jeszcze indeksu, pozosta-
je nam wyszukiwanie wolniejsze. Okno,
które się pojawi, daje nam jeszcze szer-
sze możliwości. Możemy tu określić nie
tylko wzorzec nazwy wyszukiwanego
pliku, ale także nazwę katalogu, kompu-
tera, a nawet grupy roboczej, które mają
być przeszukiwane. Gdy wynik wyszu-
kiwania nas zadowoli, możemy od razu
przejść do potrzebnego nam pliku.
Ciekawostką jest też możliwość wysy-
łania wiadomości WinPopUp. Służy do te-
go klawisz [m]. W razie wątpliwości co do
Rysunek 2. Samba Commander posiada nawet menedżer pobierania plików
znaczenia poszczególnych klawiszy moż-
na skorzystać z pomocy wyświetlanej po
wciśnięciu klawisza [h].
Jeśli już wyłączaliśmy program, z pew-
nością dostrzegliśmy komunikat, że
SMBC nie mógł otworzyć pliku konfi-
guracyjnego ~/.smbc/smbrc. Nie jest on
wprawdzie niezbędny, ale jego utworze-
nie może nam ułatwić korzystanie z pro-
gramu, a w dodatku pozwoli bardziej
dostosować go do naszych potrzeb. Naj-
prostszym sposobem na utworzenie te-
go pliku jest skopiowanie przykładowej
konfiguracji poleceniem cp /usr/share/
doc/smbc-1.0.1/sample.smbcrc ~/.smbc/
smbcrc. Teraz wystarczy otworzyć go
w naszym ulubionym edytorze i pozmie-
niać niektóre opcje. Najbardziej przydat-
ne opcje to workgroup, host i share,
pozwalające od razu otwierać w pra-
wym oknie wskazany zasób. Jeśli do
dostępu do niego potrzebne są specjal-
ne przywileje, należy też określić odpo-
wiednio wartości opcji username i pas-
sword. Jeśli w lewym oknie nie chcemy
mieć katalogu domowego, lecz jakiś in-
ny, podajemy ścieżkę do niego w opcji
localdir.
W najnowszej wersji programu po-
prawiono tylko kilka błędów dotyczą-
cych menedżera listy pobieranych i wy-
syłanych plików oraz wyświetlania stanu
pobierania.
http://freshmeat.net/projects/smbc/
FRESH News
Pathalizer 0.7
Twórcy stron internetowych zazwyczaj
chcieliby wiedzieć, w jaki sposób
przyciągnąć odwiedzających. Program
Pathalizer pozwala poznać ścieżki,
jakimi goście poruszają się po stronie.
Informacje te (przedstawione w formie
graficznej) mogą pomóc w ulepszeniu
nawigacji po stronie, jak również
mogą wskazać, które działy cieszą
się największym powodzeniem
i powinny być najczęściej
aktualizowane. Nowa wersja radzi
sobie z plikami spakowanymi
programami Gzip i Bzip2.
Wprowadzono też wiele poprawek.
http://freshmeat.net/projects/pathalizer/
Cjukebox 1.32
Jeśli lubimy pracować w trybie
tekstowym, a w dodatku lubimy
posłuchać muzyki, może nas
zainteresować program Cjukebox.
Jest to odtwarzacz muzyki
i menedżer list odtwarzania
o interfejsie zbliżonym do programu
Midnight Commander. Do
odtwarzania jest wykorzystywany
program Musicus, obsługujący
wszystkie formaty wspierane
przez program XMMS. W nowej
wersji oba okna programu są
całkowicie niezależne i mogą być
wykorzystywane zarówno do
przeglądania plików, jak i do edycji
listy odtwarzania. Szerokość obydwu
okien może być zmieniana w miarę
potrzeb z wykorzystaniem klawiatury.
http://freshmeat.net/projects/cjukebox/
Jeti 0.6.1
Wśród wielu dostępnych
klientów protokołu Jabber warto
zainteresować się programem Jeti.
Posiada on większość możliwości,
jakie powinien mieć program do
pogawędek w sieci. Mamy dostępne
emotikony, formatowane wiadomości,
pokoje rozmów, a także przesyłanie
plików. Ciekawostką odróżniającą
go od wielu innych klientów Jabbera
jest możliwość uruchomienia go jako
apletu na stronie WWW. W
najnowszej wersji programu
umożliwiono przesyłanie plików,
a także przeglądanie i edycję danych
użytkownika (VCard ).
http://freshmeat.net/projects/jeti/
HTTP Time Protocol 0.4.5
Synchronizacja czasu przydaje
się w wielu systemach
komputerowych. Zwykle do tego
celu jest wykorzystywany protokół
NTP, lecz w niektórych przypadkach
(np. jeśli komputer znajduje się za
silną zaporą ogniową) może się
nie sprawdzić. HTTP Time Protocol
pozwala na synchronizację czasu
z użyciem protokołu HTTP.
Radzi sobie również z serwerami
pośredniczącymi i obsługującymi
protokół HTTPS.
http://freshmeat.net/projects/htpd/
www.lpmagazine.org 51
aktualności
oprogramowanie linuxfresh

Atari800
– emulator 8-bitowego Atari
Piotr Machej

A tari 800 XL to pierwszy z moich

komputerów. Jeszcze dziś pamię-
tam, z jakim namaszczeniem rozpakowy-
świetlny, trackball czy Koala pad są emu-
lowane z użyciem myszki.
Instalacja programu nie sprawia naj-
Jeśli prawidłowo zainstalowaliśmy
program, możemy go uruchomić polece-
niem atari800. Powinien wyświetlić się
waliśmy go z kartonu i z jaką niecierpli- mniejszych kłopotów. Autorzy dostarczają tzw. Self Test, gdzie możemy przetesto-
wością oczekiwaliśmy na moment, gdy zarówno pakiety RPM, jak i DEB. Należy wać pamięć, obraz, dźwięk i klawiaturę.
będzie można go włączyć. Trudno też za- zwrócić uwagę, aby, oprócz samego pro- Od razu pojawia się jeden problem – je-
pomnieć, jak długo ładowały się niektó- gramu, zainstalować też obrazy systemu dyne obsługiwane w tym teście klawisze
re gry i jak trzeba było czekać do późnej operacyjnego oraz języka BASIC. Dostęp- to SELECT, START i RESET, a takich prze-
nocy, aby nic nie zakłócało przebiegu ła- ne są one na stronie projektu jako Ori- cież nie ma na standardowej klawiaturze
dowania. Nie wspominając o tym, że ro- ginal XL ROM. Przy pierwszym urucho- naszego komputera. Autorzy Atari800
dzice wtedy już spali i nie marudzili, że mieniu programu należy odpowiedzieć zdecydowali, że klawisze te zostaną za-
zajmujemy telewizor, aby pograć sobie na kilka pytań, a na podstawie odpowie- stąpione przez klawisze funkcyjne: [F2 ]
w Ninja, Pitfall czy Arkanoid. I ten wieko- dzi zostanie wygenerowany plik konfigu- (OPTION), [F3] (SELECT ), [F4] (START )
wy komputer, pomimo upływu lat, nadal racyjny ~/.atari800.cfg. Pytania dotyczą i [F5] (RESET ). Warto je zapamiętać, gdyż
stoi w moim pokoju, wyposażony już między innymi lokalizacji obrazów syste- bardzo przydadzą nam się w większości
w magnetofon z Turbo, stację dysków mu operacyjnego, języka BASIC oraz ob- gier. Ponadto, mamy jeszcze kombina-
i pamięć rozszerzoną do 128 kB. Młodsi razów dyskietek, z których będziemy ko- cję [Shift]+[F5], która odpowiada za tzw.
użytkownicy komputerów zazwyczaj nie rzystać. Należy zwrócić uwagę, aby na- twardy reset. Przykładowo, możemy kla-
mają okazji zetknąć się z autentyczną kla- zwy wpisane w pliku konfiguracyjnym wiszem [F3] przesunąć zaznaczenie na
syką gier komputerowych. Na szczęście, dokładnie zgadzały się z nazwami plików pozycję KEYBOARD i następnie wcisnąć
miłośnicy tych gier stworzyli wiele emu- na dysku (szczególnie chodzi tu o rozmiar [F4]. Pozwoli nam to zobaczyć, które kla-
latorów pozwalających również na współ- liter), gdyż w przeciwnym razie nie uda wisze naszej klawiatury odpowiadają kla-
czesnych komputerach uruchamiać gry się nam uruchomić emulatora. wiszom Atari. Autorzy programu dołoży-
znane z dawnych lat. Jednym z takich
programów jest Atari800.
Wbrew nazwie, Atari800 nie jest tyl-
ko emulatorem komputera Atari 800, ale
również i innych, jak Atari 400, 600 XL,
800 XL, 130 XE czy 5200. Program emu-
luje osiem napędów dyskietek, do któ-
rych możemy podłączać obrazy dyskietek
w formatach ATR, XFD, DCM, ATR.GZ
i XFD.GZ. Oprócz tego, możemy ładować
kartridże, a także obrazy taśm magneto-
fonowych. Atari nie byłoby tym samym
komputerem bez dźwięków – Atari800
odtwarza dźwięki korzystając z urządze-
nia /dev/dsp (jeśli korzystamy z KDE, to
lepiej wyłączyć ARTSD). W czasach Ata-
ri standardowym wyposażeniem kompu-
tera był dżojstik. Jeśli nie mamy żadne-
go podłączonego do naszego komputera,
możemy sterować grą korzystając z kla-
wiatury numerycznej. Oczywiście, obsłu-
giwana jest również drukarka, urządzenia Rysunek 1. W Sieci można znaleźć wiele serwisów z grami dla wiekowych Atari
takie, jak tablet, ołówek świetlny, pistolet

52 marzec 2005

Rysunek 2. Wspomnienia, ach wspomnienia – znów możemy pograć w klasyczne gry
li starań, aby korzystanie z klawiatury by-
ło jak najbardziej naturalne. Gdy już po-
bawimy się klawiaturą, możemy wcisnąć
klawisz [F5], dzięki czemu powinniśmy
znaleźć się w interpreterze języka BA-
SIC. Możemy to poznać po wyświetlonym
powitaniu: READY. Osoby znające BASIC
mogą go sobie przypomnieć, zaś pozosta-
li będą pewnie woleli zająć się grami. Na
razie możemy wyłączyć emulator, wciska-
jąc klawisz [F9 ].
Gry dla Atari możemy pobrać z wie-
lu miejsc w Sieci. Jednym z nich jest ser-
wis http://vjetnam.hopto.org/index.php,
na którym możemy znaleźć wiele gier
w formacie ATR. Gdy już jakąś ściągnie-
my (np. River Raid, Raid over Moscow
lub Danger Ranger) i rozpakujemy, mo-
żemy ją od razu uruchomić. Służy do
tego polecenie atari800 Riverraid.atr
(w przypadku gry River Raid ). Grę roz-
poczynamy klawiszem [F4 ] (START ),
a następnie korzystamy z dżojstika lub
z klawiatury numerycznej. Niektóre gry
wymagają, aby podczas korzystania
z klawiatury numerycznej był włączony
NumLock, a w przypadku innych nale-
ży go wyłączyć. Odpowiednikiem przy-
cisku FIRE z dżojstika jest klawisz [Ins].
Jeśli nie odpowiada nam uruchamianie
emulatora na pełnym ekranie, możemy
wymusić uruchomienie w oknie: ata-
ri800 -windowed -width 800 -height 600
Riverraid.atr. Użycie opcji width i height
zwiększa rozmiary okna, gdyż domyśl-
nie jest bardzo małe.
Jeśli nie lubimy korzystać z linii po-
leceń, możemy skorzystać z menu ukry-
tego pod klawiszem [F1]. Dostępne są tu
wszystkie ustawienia, które można zmie-
niać w naszym emulatorze. Przykłado-
wo, wybierając Disk Management może-
my określić, w których napędach będą
znajdować się poszczególne obrazy dys-
kietek. Możemy od razu umieścić ich kil-
ka – uruchamiana będzie gra z pierwsze-
go napędu. Jeśli później zechcemy zmie-
nić dyskietkę na inną, wystarczy wejść do
tego menu, wybrać Rotate Disks i po wyj-
ściu z menu wykonać twardy restart kla-
wiszami [Shift]+[F5].
Może zdarzyć się, że w naszych po-
szukiwaniach gier i programów natrafimy
na obrazy taśm magnetofonowych, np.
w formacie CAS. Nazwę takiego pliku mo-
żemy przekazać w linii poleceń (atari800
-tape dropzone.cas) lub w menu, wybie-
rając opcję Select tape image. Nie należy
jednak dziwić się, jeśli po uruchomieniu
lub zresetowaniu emulatora gra nie zała-
duje się. Aby załadować cokolwiek z ma-
gnetofonu, należy podczas resetowania
Atari przytrzymać klawisz START ([F4]).
Powinniśmy usłyszeć charakterystycz-
ny dźwięk gotowości, po którym może-
my wcisnąć klawisz [Enter]. Dopiero wte-
dy rozpocznie się ładowanie programu
z magnetofonu.
Najnowsza wersja programu wno-
si głównie poprawki obsługi klawiatury
w SDL i X11.
http://freshmeat.net/projects/atari800/
FRESH News
Mathomatic 11.6b
Uczniom z pewnością może przydać
się program, który potrafi uprościć
i rozwiązać równania algebraiczne.
Oczywiście, tylko po to, aby
sprawdzić, czy dobrze je rozwiązali.
Takim programem jest Mathomatic.
Program jest bardzo łatwy w użyciu,
a przy tym wyświetla równania
w bardzo czytelny sposób,
wspomagając się kolorami.
W najnowszej wersji poprawiono kilka
dostrzeżonych błędów, między innymi
związanych z dużymi potęgami oraz
równaniami z nieskończonością.
http://freshmeat.net/projects/
mathomatic/
KlamAV 0.9
Wydawałoby się, że Linuksowi
ochrona antywirusowa nie jest
potrzebna. Nieraz nasz dysk jest
współdzielony przez więcej systemów,
więc choćby z tego powodu program
antywirusowy może nam się przydać.
KlamAV to nakładka na popularny
program ClamAV, przeznaczona dla
KDE. Udostępnia on automatyczne
i ręczne skanowanie plików,
zarządzanie kwarantanną, pobieranie
uaktualnień, a także skanowanie
poczty. Nowa wersja działa poprawnie
ze standardowym wydaniem ClamAV.
Poprawiono też kilka funkcji, jak
uaktualnianie w tle. Klammail
w przypadku znalezienia zarażonego
listu wyświetla okienko dialogowe.
http://freshmeat.net/projects/klamav/
Clipd 0.0.3
Czy w dobie coraz powszechniej
dostępnych stałych łączy nie ma
już zastosowania dla modemów?
Wprost przeciwnie. O ile tylko nasz
modem obsługuje tzw. CallerID,
czyli rozpoznawanie numeru
dzwoniącego, to możemy skorzystać
z programu Clipd. Program ten
rejestruje przychodzące połączenia
w bazie danych i wyświetla je na
stronie WWW lub na wyświetlaczu
LCD. Oprócz numeru, może być
wyświetlany, przechowywany w bazie,
identyfikator dzwoniącego. Nowa
wersja to całkiem przebudowane
skrypty PHP oraz dodana strona
statystyk.
http://freshmeat.net/projects/clipd/
Yam 0.7.2
Yam pozwala na zbudowanie
lokalnego repozytorium pakietów
RPM wykorzystującego lokalne obrazy
ISO, pobrane uaktualnienia, jak
również dodatkowe pakiety z innych
repozytoriów. Z takiego repozytorium
można korzystać z użyciem takich
narzędzi, jak Yum, Apt, Up2date,
Synaptic i innych. Rozwiązanie takie
świetnie nadaje się do wykonywania
zdalnych instalacji na komputerach
bez napędów CD lub do tworzenia
serwera uaktualnień w firmie lub sieci
lokalnej.
http://freshmeat.net/projects/yam/
www.lpmagazine.org 53
aktualności
oprogramowanie
Robin Hood:
The Legend of Sherwood
– przygodowa gra 3D
Michał Niwicki
K to z nas nie pamięta przygód dziel-
nego Robin Hooda i jego weso-
łej kompanii? Miłośnicy legendy bo-
haterów żyjących w lasach Sherwood,
których przygody niejednokrotnie opisy-
wano w książkach i przedstawiano
w filmach, doczekali się gry komputero-
wej. Firma EPIC Interactive Entertain-
ment wyprodukowała trójwymiarową
grę przygodową, której głównymi
postaciami są Robin Hood, Mały John,
Will, Lady Marian i szeryf Nottingham.
Na płycie CD/DVD zamieściliśmy wersję
demonstracyjną tej gry. Można w nią rów-
nież zagrać w Linux+ Live.
Instalacja wersji demo
Do katalogu domowego użytkownika
kopiujemy plik programu (rh-linux-demo
-x86.run), znajdujący się na płycie
CD/DVD. Następnie nadajemy mu pra-
wa wykonywania komendą chmod a+x
rh-linux-demo-x86.run. Kolejnym kro-
Rysunek 1. Robin Hood – książę złodziei
54 marzec 2005
gry
kiem jest uruchomienie instalatora,
który rozpakuje pliki gry do podka-
talogu ./robinhood_demo/. W ten spo-
sób otrzymujemy grę gotową do uru-
chomienia.
Uruchomienie i konfiguracja
Aby uruchomić grę, należy przejść do
katalogu, do którego rozpakowaliśmy
odpowiednie pliki i uruchomić pro-
gram poleceniem ./robin_demo. Moż-
na także skorzystać z ikony umieszczo-
nej przez instalator na pulpicie (tylko
KDE i GNOME), ale w tym celu trzeba
ponownie uruchomić środowisko gra-
ficzne.
Mimo, że program nie wymaga do-
datkowej konfiguracji, jeśli mamy sła-
by sprzęt, można zmodyfikować kilka
parametrów, które mogą wpłynąć na
komfort gry. Do menu wchodzimy wci-
skając klawisz [Esc] w dowolnym mo-
mencie gry. Po wybieraniu opcji kon-
Wymagania systemowe:
Sprzęt:
● Procesor Pentium 500 MHz lub
lepszy
● 128 MB pamięci RAM
● Karta graficzna 8 MB
(nie wymaga akceleracji)
Oprogramowanie:
● Jądro 2.2.x lub nowsze
● Serwer graficzny XFree86 lub X.org
● Glibc 2.1.x lub nowszy
figuracyjnych możemy ustawić odpo-
wiednie parametry wyświetlania ob-
razu (rozdzielczość ekranu i dodatko-
we efekty graficzne) oraz dostosować
dźwięk (muzyka, efekty walki i komen-
tarze dotyczące tego co się dzieje na
ekranie). Ustawiając odpowiednio ni-
ską rozdzielczość (800x600) oraz wy-
łączając dodatkowe efekty dźwiękowe
i muzykę, możemy liczyć na zauważal-
ne przyspieszenie gry.
Gamy!
Sterujemy czterema postaciami: Robin
Hoodem, Małym Johnem, Lady Marian
oraz grubym biskupem. Każdego bo-
hatera cechują indywidualne umiejęt-
ności, które powinniśmy umieć wyko-
rzystywać poruszając się po terenach
Sherwood. Silną stroną Robin Hooda
jest oczywiście celne strzelanie z łu-
ku. W bezpośrednich starciach z woj-
skami szeryfa Nottingham najlepiej
wypada Mały John. Ruch każdej posta-
ci możemy kontrolować indywidual-
nie (klikając na nią lewym przyciskiem
myszy) lub wybrać całą lub część dru-
żyny do wykonania określonego za-
dania (zaznaczając myszką prostokąt-
ny obszar, na którym znajdują się bo-
haterowie).

Rysunek 2. Mimo, że wymagania gry nie są zbyt wielkie, grafika robi duże wrażenie
A jak dostać się do środka zamku?
Nie jest to łatwe zadanie, gdyż głów-
na brama zamkowa jest zamknięta,
a przebiegłych ludzi szeryfa Nottin-
gham niełatwo pokonać w walce
wręcz. Najpierw powinniśmy spróbo-
wać swoich sił w podzamkowych po-
tyczkach, a dopiero potem próbować
uderzać na zamek. Z pomocą niejed-
nokrotnie przychodzą nam mieszkań-
cy pobliskich wsi, na których możemy
liczyć w najbardziej niespodziewanych
sytuacjach.
Pełna wersja gry
Jeśli zdecydujemy się na zakup pełnej
wersji gry, będziemy mogli skorzystać
z wielu opcji niedostępnych w wer-
sji demonstracyjnej. Przede wszyst-
kim, pojawią się dodatkowe pozio-
my trudności oraz czterdzieści różnych
misji do wykonania. Do wyboru bę-
dziemy mieli także pięć zamków,
Rysunek 3. To właśnie na zamku
najtrudniej wygrać potyczkę
w których będziemy prowadzić roz-
grywkę w różnych warunkach otocze-
nia: dzień i noc oraz zmieniająca się
pogoda. Pojawią się także nowe po-
stacie wchodzące w skład drużyny Ro-
bin Hooda.
Podsumowanie
Legenda o złodzieju łupiącym bogatych
i wspomagającym biednych jest jedną
z popularniejszych na świecie. Nie
dziwi, że parokrotnie ukazywała się
w wersji książkowej, doczekała się
kilku ekranizacji i w końcu pojawiła
się komputerowa gra, której bohate-
rem jest wesoła kompania. Niewąt-
pliwie Robin Hood jest grą wartą
uwagi. Na uznanie zasługuje do-
pracowana grafika. Gorzej sytuacja
ma się z dźwiękiem. Grze brakuje
chwilami tzw. grywalności, więc dla
niektórych osób przygoda z Robin Ho-
odem skończy się na wersji demon-
stracyjnej.
http://www.robinhood-game.com/
http://rhood.fm.interia.pl/
Ocena
● Grafika: 4/5
● Muzyka: 2/5
● Grywalność: 3/5
GAMES News
Airline Tycoon Deluxe
Ekonomiczna symulacja,
polegająca na zarządzaniu
własnymi liniami lotniczymi.
Kupujemy samoloty, prowadzimy
politykę kadrową i decydujemy
o powstawaniu nowych połączeń
powietrznych.
http://www.epic-interactive.com/
Ultimate Stunts 0.5.1
Wyścigi samochodowe
z przeszkodami. Pomysł zaczerpnięty
z gry o takim samym tytule,
działającej pod systemem DOS.
Obecna wersja została wzbogacona
o lepszą grafikę i przede wszystkim
da się ją uruchomić na Linuksie.
http://ultimatestunts.sourceforge.net/
Planeshift
Pojawiła się kolejna wersja tej
popularnej sieciowej gry RPG.
Niestety, wersje binarne nie
są jeszcze dostępne dla Linuksa.
http://www.planeshift.it/
Open Transport Tycoon 0.3.5
Gra strategiczno-ekonomiczna,
której celem jest rozbudowywanie
infrastruktury transportu
drogowego, kolejowego, lotniczego
i wodnego.
http://www.openttd.com/
UFO: Alien Invasion
Strategiczna gra, w której walczymy
z obcymi, którzy przeprowadzili
inwazję na naszą planetę.
Inspirowana popularną serią
X-COM, robi obecnie furorę wśród
użytkowników Linuksa.
http://www.ufoai.net/
Bomber Clone
Zręcznościowa gra polegająca
na zaminowaniu przeciwnika
w dwuwymiarowym labiryncie.
http://www.bomberclone.de/
Never winter Nights Client 1.65
Rozszerzenie do Neverwinter Nights,
dzięki któremu możemy uruchomić
tę popularną grę RPG na platformie
Linux.
http://nwn.bioware.com/downloads/
linuxclient.html
XMAMEGUI 0.1
Graficzny interfejs użytkownika
napisany w Javie dla emulatora
automatów do gier.
http://www.parallelrealities.co.uk/
xmamegui.php
NetPanzer 0.2.0_rc4
Kolejna odsłona popularnej
sieciowej gry wojennej.
http://netpanzer.berlios.de/
Einstein 1.0
Zestaw łamigłówek, popularny pod
systemem DOS, teraz dostępny na
platformę Linux.
http://www.babichev.info/en/projects/
einstein/
www.lpmagazine.org 55
 dla początkujących

Porównanie
klientów
pocztowych
Piotr Machej

P
omimo istnienia licznych forów
internetowych, blogów czy ko-
munikatorów, wciąż nie gaśnie
zainteresowanie pierwotną for-
mą komunikacji w Sieci. Mam oczywi-
ście na myśli pocztę elektroniczną. Jest
to znakomity sposób porozumiewania
się w Internecie, gdy nie zależy nam na
natychmiastowej odpowiedzi. W począ-
tkach rozwoju poczty elektronicznej moż-
liwe było przesyłanie tylko wiadomo-
ści tekstowych. Obecnie nikogo już nie
zaskakują kolorowe listy z dołączonymi
rysunkami, a nawet krótkimi filmami.
Coraz trudniej też o osobę (o firmach
nie wspominając) korzystającą z Internetu,
a nie posiadającą własnego adresu e-mail.
To upowszechnienie poczty elektronicz-
nej ma jednak i niezbyt przyjemną stronę,
jaką jest zalewająca nasze skrzynki fala
niechcianej korespondencji (popularnie
zwanej spam lub junk-mail).
Z tego właśnie powodu wybór pro-
gramu, który będziemy wykorzysty-
wać do czytania poczty, jest taki istotny.
W końcu, jeśli czytamy listy elektronicz-
ne na co dzień, to wykorzystywany pro-
gram nie powinien doprowadzać nas
do szału, prawda? Niniejszy artykuł ma
pomóc w znalezieniu najlepszego dla nas
klienta pocztowego, przy wykorzystaniu
którego czytanie i pisanie listów elektro-
nicznych będzie przyjemnością.
też jako główne kryterium oceny naszych
kandydatów przyjąłem wygląd interfej-
su, jego przejrzystość i wygodę użycia.
W dalszej kolejności mamy możliwości
konfiguracji i dostosowywania do wła-
snych upodobań. Nie bez znaczenia jest,
jakie protokoły obsługuje klient – szczegól-
nie, jeśli chodzi o nasze bezpieczeństwo.
Na koniec sprawdzimy, jakie inne cieka-
we funkcje oferują testowane programy
(np. automatyczne sprawdzanie pisowni,
tak potrzebne niektórym użytkownikom).
Z zestawieniem cech poszczegól-
nych programów możemy zapoznać się
w Tabeli 1. Każdą z cech oceniłem według
skali od 1 do 6. Wyjątkiem są cechy,
w których istotne jest tylko, czy program
ma zaimplementowaną daną funkcję, czy
nie. W tym przypadku użyłem znaków
+ (program posiada daną funkcjonalność)
i - (nie posiada). Sposób wyliczenia
oceny końcowej podany jest w ramce
Metoda obliczenia wyniku.
Interfejs
Jak już wspomniałem, liczy się pierw-
sze wrażenie. Pod tym względem najbar-
dziej zaskoczyło mnie zetknięcie z Evo-

DVD
Po uruchomieniu dystrybucji
Linux+ Live DVD można skorzy-
stać z omawianych programów.
Kryteria wyboru
Mówi się, że najważniejsze jest pierw-
sze wrażenie. Gdy uruchamiamy pro-
gram, zwracamy od razu uwagę na to,
jak szybko się otwiera oraz w jaki sposób
Rysunek 1. Jeśli stwierdzimy, że
nas wita. Widząc na głównym ekranie
odfiltrowana wiadomość nie jest spamem,
masę niezrozumiałych opcji, wymagają-
zawsze możemy powiadomić o tym
cych od nas lektury instrukcji, zapewne
program
od razu odinstalujemy program. Dlatego

56 marzec 2005

Testowane programy
Thunderbird
Thunderbird to zaprojektowany od nowa
moduł pocztowy Mozilli. W odróżnieniu od
swojego poprzednika, czyli Mozilla Mail (bę-
dącego częścią pakietu Mozilla), Thunder-
bird jest produktem samodzielnym. Możemy
wykorzystywać go w zestawieniu z prak-
tycznie dowolną przeglądarką internetową
(np. z Firefox). Od Mozilla Mail odróżnia-
ją też Thunderbirda takie funkcje, jak moż-
liwość dostosowywania pasków narzędzi,
rozszerzenia interfejsu użytkownika (zwięk-
szające jego funkcjonalność), nowy wygląd
(można modyfikować go dzięki motywom)
czy uproszczony interfejs i menu.
Evolution
Rozwijany przez firmę Novell program Evo-
lution to nie tylko klient pocztowy. Zawiera
w sobie również kalendarz i listę zadań do
wykonania, dzięki czemu świetnie nadaje
się jako narzędzie do planowania czasu.
W najnowszej wersji 2.0 zniknęły znane
z linii 1.4 zestawienia, w których można
było zapoznać się z aktualną pogodą oraz
nagłówkami wiadomości przesyłanych
przez RSS.
KMail
Wraz ze środowiskiem KDE dostarcza-
ny jest standardowo klient poczty KMail.
Jest on (wraz z kilkoma innymi aplikacja-
mi) zintegrowany w pakiecie Kontact (http://
www.kontact.org/). Niestety, nie jest roz-
lution, którego interfejs znacząco zmienił
się od linii 1.4. Przede wszystkim zabo-
lał mnie brak okna, na którym zwykle
mogłem sprawdzić, jaka jest pogoda
i co nowego wydarzyło się na świecie.
Z drugiej strony, interfejs jest teraz prostszy
i czytelniejszy, co jest oczywistym plusem.
Program Thunderbird sprawił na
mnie dobre wrażenie. Może dlatego, że
bardzo lubię jego krewniaka – Firefoksa.
Oba te programy ładnie się uzupełnia-
ją, a korzystając z Thunderbirda, miałem
poczucie komfortu.
Również program KMail jest bardzo
wygodny w użyciu. Menu jest czytelne,
a opcje dobrze opisane.
Program Sylpheed-Claws w pierwszej
chwili trochę mnie przytłoczył. Zastana-
wiałem się, czy nie jest za bardzo prze-
ładowany funkcjami. Stąd zresztą pierw-
ranking klientów pocztowych
prowadzany indywidualnie, więc jeśli
chcemy z niego korzystać, musimy od
razy zainstalować cały zestaw. Przy nie-
których testach tego programu pojawi
się wyrażenie ( Kontact), które oznacza, że
dana funkcjonalność występuje, gdy uży-
wamy całego pakietu Kontact, nie zaś
w samym KMailu (tak jest np. z czytaniem
grup dyskusyjnych, które są obsługiwane
przez KNode).
Sylpheed-Claws
Program Sylpheed ma dosyć spore grono
miłośników. Sylpheed-Claws to swoiste
pole doświadczalne pozwalające testować
nowe rozwiązania i funkcje. Pomimo tego,
że osobom ceniącym sobie stabilność zale-
cane jest korzystanie z Sylpheed, to wiele
osób decyduje się na Sylpheed-Claws, aby
wcześniej móc używać nowych funkcji.
Opera
Co prawda Opera to głównie przeglądar-
ka internetowa, ale, podobnie jak Mozilla,
ma również wbudowany moduł pocztowy.
Nazywa się on M2, ale w niniejszym arty-
kule będę się do niego odnosił korzystając
z nazwy Opera. Głównym wyróżnikiem tego
klienta jest fakt, że umieszcza on wszystkie
wiadomości w jednej bazie danych (więk-
szość klientów rozdziela je do różnych fol-
derów). Użytkownik może te wiadomości
przeglądać i sortować na różne sposoby.
sza ocena (3) w kategorii wygody korzy-
stania z programu. Później jednak, po
przywyknięciu do interfejsu i zapoznaniu
się z możliwościami, okazał się bardzo
wygodnym programem.
Podobnie sprawa wygląda w przy-
padku Opery. Całkowity brak tradycyj-
nych folderów z pocztą na początku szo-
kuje i sprawia, że szuka się opcji, których
program nie posiada. Jak się później oka-
zuje, są one całkiem niepotrzebne, gdyż
zastosowano zupełnie nowe rozwiązania.
Warto się im przyjrzeć, gdyż są dosyć cie-
kawe. Między innymi mamy do dyspozy-
cji filtry uczące się na podstawie listów
dodawanych i kasowanych przez użyt-
kownika. Przydatne są również widoki
wyświetlające osobno wiadomości opa-
trzone różnymi etykietami (np. ważne,
zabawne lub wymagające odpisania).
dla początkujących
W ten sam sposób traktowane są listy
zawierające różne załączniki. Ciekawostką
jest też automatyczne zapisywanie wyszu-
kiwań, dzięki czemu możemy później
łatwo wyświetlić listy spełniające kryteria.
Rozwiązania takie można zaimplemento-
wać również w innych programach (np.
w Evolution z użyciem wirtualnych folde-
rów), lecz w Operze działają od razu, bez
żadnego wysiłku ze strony użytkownika.
Lokalizacja
Nic tak nie ułatwia korzystania z pro-
gramu, jak interfejs porozumiewający się
z nami w ojczystym języku. Oczywiście,
niektórzy preferują język angielski i raczej
nie korzystają z tłumaczeń, lecz warto
wiedzieć, czy dany program dostępny
jest w wersji narodowej. Na szczęście,
wszystkie testowane programy zostały
przetłumaczone na liczne języki, choć
nie zawsze tłumaczenia są dostępne od
razu z programem. Przykładowo, w przy-
padku programu Thunderbird możemy
pobrać od razu cały program w narodo-
wej wersji, albo też pobrać wersję angiel-
ską i później doinstalować rozszerzenie
zawierające odpowiednie tłumaczenie.
Skórki
Gdy znudzi nam się wygląd progra-
mu, warto mieć możliwość jego zmiany.
Szczególnie, jeśli mamy na pulpicie
nastrojową tapetę, odpowiednio pokolo-
rowane obramowania i menu, a jedynie
program pocztowy wyróżnia się brzydki-
mi szarościami.
W tej kategorii najlepiej prezentują się
Thunderbird i Opera. Oba te programy
możemy zmienić nie do poznania dzięki
dostępnym w sieci tematom i skórkom.
W programie Sylpheed-Claws możemy
jedynie zmienić style ikon – zmiana reszty
interfejsu wymaga zmiany stylu Gtk. Evo-
lution i KMail również nie dają nam moż-
liwości ingerowania w ich wygląd.
Niechciana poczta
Coraz więcej dostawców kont pocztowych
oferuje możliwość filtrowania niechcianej
poczty od razu na serwerze. Jest to najlep-
sze rozwiązanie, szczególnie w przypadku
użytkowników modemów – dzięki temu
nie ściągamy spamu na nasz komputer.
Ponieważ nie zawsze mamy możliwość
skorzystania z takiego rozwiązania, a poza
tym jakiś niechciany list może się przedo-
stać, warto zainteresować się filtrami nie-
chcianej poczty po stronie klienta.
www.lpmagazine.org 57
 dla początkujących

Metoda obliczenia
wyniku
Zwycięzca został wyłoniony przez proste
zsumowanie ocen ze wszystkich katego-
rii. W przypadku kategorii, gdzie oceną
były + i -, za plus przyznawałem 1 punkt,
a za minus 0 punktów. W pozostałych
kategoriach wykorzystałem skalę od 1
do 6.
Wątpliwości mogą wzbudzić podwój-
ne oceny w niektórych kategoriach. Jeśli
chodzi o ocenę wygody korzystania
z programów Sylpheed-Claws i Opera, to
pierwsza ocena dotyczy pierwszego wra-
żenia, natomiast druga – oceny po przy-
zwyczajeniu się do interfejsu.

ności wprowadzonego tekstu już po

Rysunek 2. VFoldery pozwalają na wyświetlanie tylko wiadomości spełniających określone
kryteria
W tej kategorii najlepiej wypadły
programy Thunderbird, Evolution oraz
Opera. Thunderbird i Opera mają wbu-
dowane filtry spamu, które uczą się od
użytkownika, jaka poczta jest niechciana.
Jest to rozwiązanie bardzo ciekawe. Choć
na początku wymaga nieco wysiłku,
w dalszej perspektywie daje świetne
rezultaty. Evolution, podobnie jak Syl-
pheed-Claws, korzysta z programu Spam-
Assassin. Nieco niższa ocena Sylphe-
ed-Claws wynika stąd, że współpraca ze
SpamAssassin dostępna jest dopiero po
zainstalowaniu odpowiedniej wtyczki.
W programie KMail od wersji 1.7 pojawił
się kreator filtrów antyspamowych, który
rozpoznaje takie narzędzia, jak SpamAssa-
sin czy BogoFilter, i automatycznie tworzy
z ich użyciem odpowiednie reguły wia-
domości. Ponieważ również potrzebna
jest pewna ingerencja użytkownika, uzy-
skał on trochę niższą ocenę.
wiele programów pocztowych pozwala
sprawdzić pisownię przed wysłaniem
listu. Wśród testowanych programów
umożliwiają to wszystkie. Thunderbird
ma wbudowany moduł sprawdzania
pisowni, a pozostałe programy korzy-
stają z programu Aspell. Najwygod-
niejszym rozwiązaniem jest, gdy pro-
gram od razu podczas pisania zazna-
cza błędne wyrazy. Takie rozwiąza-
nie oferuje Evolution, Sylpheed-Claws
oraz KMail. Oczywiście, można też
skorzystać z opcji sprawdzania popraw-
jego napisaniu. Naprawdę, warto korzy-
stać z tej funkcji, szczególnie podczas
wysyłania wiadomości na grupy dys-
kusyjne, gdzie niektórzy użytkowni-
cy lubują się w wytykaniu nawet drob-
nych literówek.
Wyszukiwanie informacji
No tak, notatki gdzieś mi się zapodzia-
ły, a ja znów zapomniałem adresu zna-
jomego. Co ja poradzę, że mam słabą
pamięć? I jak to teraz znaleźć w tym
stosie naszej korespondencji elektro-
nicznej?
No właśnie. Wyszukiwanie tekstu
w naszej korespondencji. Nieocenio-
na funkcja, bez której czasem trudno
sobie wyobrazić korzystanie z poczty.

Korekta pisowni
"Pokaż mi, jak piszesz, a powiem Ci,
kim jesteś". Niektórzy skarżą się, że
sztuka pisania listów zaginęła wiele
lat temu. Wraz z rozwojem Interne-
tu pojawił się jeszcze jeden problem.
Jest nim pisanie niedbałe, bez przejmo-
wania się ortografią czy interpunkcją.
O ile przy prowadzeniu koresponden-
cji z kolegą nie stanowi to problemu,
o tyle podczas wysyłania podania o
pracę lub listu do ważnego klienta ma
Rysunek 3. KMail nie wyświetla sformatowanych wiadomości HTML jeśli tego nie chcemy
to już istotne znaczenie. Na szczęście,

58 marzec 2005
 ranking klientów pocztowych dla początkujących

Tabela 1. Ranking programów pocztowych

Kryterium Thunderbird Evolution KMail Sylpheed-Claws Opera
Nr wersji testowanej 1.0 2.0.3 1.7 0.9.12b 7.54
Nr wersji najnowszej 1.0 2.0.3 1.7.1 0.9.13 7.54
Lokalizacja + + + + +
Szybkość działania 4 5 4 6 5
Łatwość konfiguracji 6 6 4 4 4
Wygoda korzystania 6 5 4 3/5 3/6
Rozszerzanie funkcjonalności + - - + -
przez wtyczki
S/MIME + + + - -
SSL/TSL + + + + +
PGP + + + + -
Obsługa skrzynek Maildir - + + + -
Kanały RSS + - + (Kontact) - +
Obsługa grup dyskusyjnych + - + (Kontact) + +
Obsługa drukowania + + + + +
Skórki + - - - +
Sygnatury + + + + +
Obsługa wielu kont pocztowych + + + + +
Importowanie skrzynek pocztowych + + + + +
z innych programów
Okresowe sprawdzanie poczty + + + + +
Sortowanie listów 6 6 4 6 4
Wątkowanie listów + + + + -
Zarządzanie folderami 6 5 5 5 4
Priorytety listów 5 5 3 3 4
Filtrowanie poczty do różnych fol- + + + + -
derów
Filtrowanie spamu 6 6 5 5 6
Dopełnianie adresu umieszczonego + + + - +
w książce adresowej
Wyszukiwanie w adresach, + + + + +
tytułach i treści
"Klikalne" adresy + + + + +
Sprawdzanie pisowni 5 6 5 6 5
Szablony listów + - - + -
Kolorowanie cytatów 4 4 6 6 5
Redagowanie listów w HTML + + + - -
Możliwość korzystania + - + + -
z zewnętrznego edytora
Konfiguracja czcionek + + + + +
Konfigurowalne skróty klawiszowe - - + - +
Praca w trybie off-line + + - + +
Liczba punktów 71 66 61 63 / 65 56 / 59
Miejsce 1 2 4 3 5

W podstawowym zakresie posiada-
ją ją wszystkie testowane programy,
tzn. możemy wyszukiwać listy zawie-
rające szukany ciąg znaków w adresach
nadawcy i odbiorcy, temacie, a nawet
(co chyba najważniejsze) w treści listu.
Zazwyczaj powinno nam to wystarczyć.
Oprócz tego, mamy do dyspozycji rów-
nież wyszukiwanie informacji w nagłów-
kach, a nawet wyszukiwanie listów speł-
niających inne kryteria (np. oznaczonych
jako ważne).
Ciekawostką dostępną w Operze jest,
że wyniki wyszukiwań pojawiają się jako
osobny widok, dzięki czemu możemy
później do nich w łatwy sposób wrócić.
W Thunderbird podobną rolę spełniają foldery
wyszukiwania, czy VFoldery w Evolution.

www.lpmagazine.org 59
 dla początkujących
Rysunek 4. Dopiero przeglądając menu można zobaczyć, jak wielkie możliwości kryje ten
prosty interfejs
Sortowanie
korespondencji
Jeśli utrzymujemy ożywioną korespon-
dencję z wieloma osobami lub gdy jeste-
śmy uczestnikami list dyskusyjnych,
możemy zacząć się gubić w stosie listów
elektronicznych. W każdym z testowa-
nych programów możemy sobie z tym
radzić w nieco inny sposób. Mamy moż-
liwość oznaczenia listów jako ważne,
a nawet przyporządkowania ich do
określonej kategorii (np. prywatne,
zabawne, służbowe). Oznaczenia te
Rysunek 5. W Operze możemy czytać nie tylko pocztę i wiadomości z grup dyskusyjnych,
ale nawet wiadomości z serwisów informacyjnych
60 marzec 2005
możemy później wykorzystywać pod-
czas wyszukiwania, a także podczas
filtrowania wiadomości. Jeśli nie liczyć
Opery, to wszystkie programy pozwa-
lają na rozdzielenie poczty do poszcze-
gólnych folderów na podstawie wska-
zanych przez nas kryteriów. Z pew-
nością ułatwi to przeglądanie poczty.
W Operze, ze względu na to, że folde-
rów jako takich nie ma, rozwiązane jest
to w inny sposób – mamy do dyspozy-
cji widoki, w których możemy przeglą-
dać wiadomości spełniające określo-
ne kryteria (technicznie nadal są one
w jednej bazie).
Oprócz rozdzielania poczty do róż-
nych folderów czy widoków, przydaje
się możliwość posortowania wiadomo-
ści według naszych wymagań. Chyba
najszersze możliwości w tym wzglę-
dzie dają programy Thunderbird, Evo-
lution oraz Sylpheed-Claws. Gorzej ma
się sytuacja z KMail i Operą, gdzie zna-
lazłem znacząco mniej dostępnych kry-
teriów sortowania.
Zakończenie
Jak widać z Tabeli 1, wyniki wszyst-
kich programów są dosyć zbliżone.
Ostatecznie zwycięzcą został program
Thunderbird, który najbardziej przy-
padł mi do gustu. Zupełnie inaczej jest
z Evolution. Pomimo prób, nie potra-
fię przekonać się do tego programu,
chociaż z tabeli wynika, że nie ma on
poważniejszych braków. Ciekawą pro-
pozycją jest Sylpheed-Claws, z którego
z pewnością będę jeszcze w przyszłości
korzystał. Jego główne zalety to szyb-
kość, duża liczba opcji i wygoda korzy-
stania (po okresie przyzwyczajania się).
Stanowczo nie podoba mi się KMail
– zraziłem się tym, że wystarczyło kilka
listów z większymi załącznikami, aby
zaczął dosyć długo myśleć, a strony
WWW otwiera w przeglądarce Konqu-
eror, zamiast skorzystać z już otwartych
okien Firefoksa. Jeśli chodzi o Operę,
to do zastosowanego w niej nowator-
skiego podejścia trzeba po prostu przy-
wyknąć. Jest ono całkiem ciekawe, lecz
w moich oczach Opera wiele traci ze
względu na zamknięte źródła i wyświe-
tlanie reklam w darmowej wersji.
W związku z powyższym, polecam pro-
gram Thunderbird.
W Internecie:
• Strona domowa Thunderbird:
http://www.mozilla.org/products/
thunderbird/
• Strona domowa Evolution:
http://www.ximian.com/products/
evolution/
• Strona domowa KMail:
http://kmail.kde.org/
• Strona domowa Sylpheed-Claws:
http://sylpheed-claws.sourcefor-
ge.net/
• Strona domowa Opera:
http://www.opera.com/

Aristo Slim 240
Piotr Truszkowski
O
firmie Aristo słyszałem wie-
le dobrego. Poczynając od
aktywnego wspierania Linu-
ksa, poprzez niezłej jako-
ści sprzęt, na atrakcyjnej cenie kończąc.
Gdy do naszej redakcji przyjechał Aristo
Slim 240, nie zastanawiając się długo,
zdeklarowałem swoją osobę do roli tego,
który znajdzie jego wady i zalety.
Pierwsze wrażenie
Pierwsze wrażenie jest niezwykle istotne.
Laptop Aristo zrobił na mnie niesamowi-
te wrażenie. Naprawdę. Rozpakowałem
pudełko, w którym znalazłem note-
booka, płytki z oprogramowaniem i ulotkę
na temat podstaw obsługi systemu... Linux.
Szybko podłączyłem Aristo do zasila-
nia, włączyłem i moim oczom ukazał się
ekran powitalny GRUB-a z jedną pozy-
cją do wyboru. Była to Fedora Core 3.
System zaczął się uruchamiać, jeszcze
tylko automatyczne logowanie do środo-
wiska graficznego GNOME i mogłem roz-
począć pracę. Zostałem bardzo pozytyw-
nie zaskoczony. Nie jest istotne to, że nie
darzę Fedory jakimś specjalnym zainte-
resowaniem, ale to, że jest to Linux. Co
więcej, wszystko zostało przygotowane na
Zalety
• Solidna konstrukcja
• Bezproblemowa współpraca
z Linuksem
• Przycisk wyłączający obsługę
touchpada
• Doskonały stosunek ceny do jakości
• Cicha praca
• Waga i wymiary
• Wygląd
Wady
• Niedoróbki konstrukcyjne
• Jakość wyświetlanego obrazu
• Wbudowany na stałe napęd
DVD/CD-RW
miarę. Nie jest to zwykła, typowa instala-
cja Fedory. Specjalnie przygotowana tapeta,
pasek szybkiego uruchamiania, na którym
znalazł się m. in. MPlayer i K3B, a w menu
OpenOffice.org, GIMP, różne gry i aplikacje
multimedialne. Pomyślałem – fajnie. Znając
ograniczenia patentowe w Stanach Zjedno-
czonych, a co za tym idzie również w samej
Fedorze, umieściłem w napędzie płytkę
z plikami MP3, uruchomiłem odtwarzacz
XMMS i dodałem pliki – zostały odtwo-
rzone. Umieściłem płytkę z filmem DVD
– Xine nie miał problemów z jej odtwo-
rzeniem. Ktoś naprawdę bardzo poważ-
nie podszedł do sprawy i włożył w przy-
gotowanie tej wersji Fedory dużo wysił-
ku. Poczułem się jak dobrze potraktowa-
ny klient, któremu daleko do narzekań. Ba.
W ogóle nie myślałem o narzekaniu.
Plastycznie i technicznie
Notebook wygląda bardzo ładnie i este-
tycznie. O ile każdy z nas ma inny gust,
o tyle nie spotkałem się z opinią, że Aristo
Slim 240 jest brzydki. Srebrna, wykona-
na z przyzwoitej jakości tworzywa obu-
dowa, sympatycznie działająca czarna kla-
wiatura, miłe dla oka kolorowe diody,
symbolizujące różne stany pracy kom-
putera. Do tego laptopa nie będzie rów-
nież potrzeby zatrudnienia tragarza – jest
bardzo lekki, gdyż waży zaledwie 2,3 kg.
Pod maską Celeron Mobile 1,7 GHz, 256 MB
RAM, dysk twardy 40 GB, napęd Combo
DVD/CD-RW, karta graficzna na mobil-
nym chipsecie Intel 855GME. Przygrywać
będzie nam karta dźwiękowa na chipsecie
AC'97 3D, zgodna z Sound Blaster Pro. Cie-
kawym dodatkiem jest wbudowany mikro-
fon. Jeśli jesteśmy przy urządzeniach wbu-
dowanych, to w Aristo Slim 240 znajdziecie
również faksmodem i kartę sieciową Fast-
Ethernet 10/100 LAN. Obecne porty to:
4 x USB 2.0, 1 x IEEE1394, 1 x S-Video TV-out,
1 x VGA oraz 1 x PCMCIA II Type.
Jak to działa?
Działa bardzo dobrze. Notebook pracu-
je niesamowicie cicho. Szczerze powie-
dziawszy, tylko w niektórych momen-
Aristo Slim 240 testy
tach, takich jak odczyt danych z płytek,
udało mi się usłyszeć jego pracę. Cieka-
wostką jest przycisk umieszczony nad
touchpadem. Umożliwia on wyłączenie
owej namiastki myszki komputerowej, co
jest szczególnie przydatne w momencie,
gdy mamy np. myszkę na USB. Napęd
DVD/CD-RW działa bez zarzutów.
Doskonały?
Aristo Slim 240 pomimo tego, że jest
bardzo dobrym notebookiem w swojej
kategorii cenowej, nie jest pozbawiony
wad. Użytkownik musi przyzwyczaić się
do niezbyt wygodnego otwierania samego
urządzenia (podczas otwierania laptop
unosi się) i wbudowanego, niemożliwego
do wyjęcia napędu DVD-CD-RW. Szcze-
gólnie to drugie jest bardzo dużą wadą
w przypadku ewentualnej awarii.
Podsumowanie
Aristo Slim 240 jest bardzo dobrym notebo-
okiem. W kategorii stosunku ceny do jako-
ści jest moim zdecydowanym faworytem.
Polecam jego zakup wszystkim tym, którzy
chcą mieć dobry sprzęt za niewielkie pie-
niądze. Ceny zaczynają się od 3029 PLN
netto. Ponieważ notebooki Aristo nie są
dostępne na wszystkich rynkach, interesu-
jącą alternatywą o porównywalnych para-
metrach technicznych (wykorzystywane są
te same komponenty bazowe) może być
laptop Blockbuster Excellent 14" firmy Geri-
com, którego cena wynosi 999 euro.
Ocena
www.lpmagazine.org 61
dla początkujących
Sztuczki i kruczki
Grzegorz Niewęgłowski
Przenoszenie tekstu pomiędzy
X-ami a trybem tekstowym
Czasami zachodzi potrzeba przeniesie-
nia tekstu pomiędzy trybem tekstowym
a środowiskiem graficznym X11, np. aby
do graficznego klienta poczty elektro-
nicznej wkleić fragment komunikatów
pojawiających się na konsoli tekstowej.
Każdy, kto kiedykolwiek próbował to
robić, szybko zauważył, że mają one roz-
dzielne schowki, w których przechowują
tekst, więc przenoszenie tekstu między
nimi wymaga użycia jakiejś sztuczki.
Najprostszym nasuwającym się rozwią-
zaniem jest użycie pliku tymczasowego –
wystarczy w jakiś sposób (np. w edytorze)
wkleić tekst, zapisać jako plik, a następnie
ten plik otworzyć w innym środowisku.
Jest to nieco kłopotliwe rozwiązanie.
Jeśli potrzebujemy przerzucenia tek-
stu z X-ów do trybu tekstowego, to
można pokusić się o użycie bezpośred-
niego zapisu do pliku reprezentującego
dany wirtualny terminal w /dev. Polece-
nie echo ala ma kota >/dev/tty1 wypisze
stosowny tekst na tty1, o ile oczywiście
mamy prawo zapisu do tego urządzenia
(na większości systemów oznacza to, że
musimy najpierw zalogować się na dane
TTY). Jest to również niezbyt wygodne,
a na dodatek ogranicza transmisję do jed-
nego kierunku.
Można odbić piłeczkę i w zbliżony
sposób wypuścić nieco tekstu z trybu
tekstowego od razu na ekran X-ów. Oczy-
wiście, nie da się tego zrobić prostym
echo i przekierowaniem, bo X-y nie mają
swojego reprezentanta w /dev, ale można
z trybu tekstowego uruchomić jakąś X-ową
aplikację i kazać jej wyświetlić tam jakiś
tekst. Pierwszym kandydatem jest polece-
nie xmessage – służy ono do pokazywania
komunikatów i należy do standardowej
dystrybucji X-ów, więc można oczekiwać,
że jeśli gdzieś są X-y, to jest i xmessage. A jak
uruchomić xmessage nie będąc aktualnie
w X-ach? Może wystarczyć to:
export DISPLAY=:0
xmessage “ala ma kota”
62 marzec 2005
Ustawienie zmiennej $DISPLAY jest
konieczne, gdyż model komunikacyj-
ny serwer/klient w przypadku X11 jest
z natury sieciowy. Za pomocą tej zmiennej
wskazujemy klientom, gdzie jest urucho-
miony ekran (serwer), na którym mają coś
wyświetlić, czyli pod jakim numerem IP,
który X-serwer, a nawet które urządzenie
wyświetlające (na zestawach wielomonito-
rowych). W najprostszej postaci, “:0” ozna-
cza: “podpinaj się pod domyślny (pierw-
szy) lokalny X-serwer”. Aby uruchamiać
X-owe aplikacje, wcale nie trzeba mieć
przed oczami X-owego pulpitu! Wystar-
czy mieć poprawnie ustawioną zmien-
ną $DISPLAY – to wszystko. Adres swoje-
go X-serwera można poznać uruchamia-
jąc np. echo $DISPLAY w XTerm, RXvt czy
innym emulatorze terminala.
Jeśli serwer odmawia przyjmowania
połączeń (jest to bardzo często spoty-
kane, gdy próbujemy podpinać się pod
$DISPLAY uruchomiony przez innego
użytkownika), to zapewne musimy się-
gnąć po polecenie xhost i włączyć sobie
prawo do łączenia się z X-ami. Szczegóły
będą różnić się w zależności od systemu
i domyślnej polityki bezpieczeństwa, ale
podłączanie się pod własną sesję X-ów
powinno działać bezproblemowo.
Alternatywą może być użycie pro-
gramu screen, gdyż oferuje on pojem-
nik przenoszący aplikacje pracujące
w trybie tekstowym między środowiskami,
a nawet maszynami. Screen jest najczę-
ściej używany do uruchamiania progra-
mów na kontach shellowych, tak aby pro-
gramy te nie przerwały pracy po wylo-
gowaniu się użytkownika i aby można je
było potem przywołać i kontrolować. Jako
pewien efekt uboczny można uznać fakt,
że pozwala to też bezproblemowo prze-
nosić sesje aplikacji tekstowych między
trybem tekstowym a X11. Przykładowo, ja
większość długotrwałych kompilacji uru-
chamiam wewnątrz Screena, gdyż zabez-
piecza to proces kompilacji przed prze-
rwą spowodowaną np. restartem X-ser-
wera lub moim wylogowaniem się (gdy
muszę na dłużej odejść od komputera,
wolę nie pozostawiać żadnego ze swoich
procesów na widoku). Możliwe jest uru-
chomienie polecenia screen, następnie
uruchomienie w nim make (lub oczywi-
ście czegokolwiek innego), schowanie
jego sesji (sekwencją [Ctrl]+[a] [Ctrl]+[d]),
uruchomienie X-ów, a następnie przywo-
łanie tej sesji w jakimś XTermie czy Kon-
sole (poleceniem screen -r). Prawdziwa
transplantacja procesów. A więc można
w ten sposób przenieść sobie ekran z tek-
stem z trybu tekstowego do X-ów, zazna-
czyć interesujący fragment, skopiować
i wkleić. W drugą stronę oczywiście to
również działa, gdyż można wkleić coś
do Screena, odłączyć go i podłączyć na
jakimś wirtualnym terminalu. ■
Dzielenie argumentów
w pętlach for...do...done
Standardowo, pętla for...do...done jako
argumenty dla poszczególnych przebie-
gów bierze słowa. Jeśli nie wiecie o czym
mówię, to spróbujcie wykonać taki kod:
for arg in $(cat jakis_plik.txt)
do
echo $arg
done
Widzicie? Pętla potraktowała każde słowo
jako osobny argument. Często chce się
operować na wierszach, a nie na słowach.
Najczęstszą spotykaną wtedy radą jest
użycie while oraz read lub czegoś równie
złożonego, z podprocesami i słabą wydaj-
nością.
A eleganckie rozwiązanie jest na
wyciągnięcie ręki – $IFS. To właśnie ta
niepozorna zmienna steruje zachowa-
niem powłoki, gdy musi on rozbijać dane
wejściowe na argumenty. $IFS zawiera
znaki graniczne, które są traktowane jak
separatory między argumentami. Standar-
dowo, zawiera ona znak spacji, tabulacji
i nowej linii. Aby pod $arg w podanym
przeze mnie przykładzie zacząć widzieć
całe wiersze, należałoby zmienić zawar-
tość $IFS tak, aby zawierała tylko znak
nowej linii i nic poza tym.

A jak wstawić znak nowej linii do
zmiennej? O tak:
IFS=”
“ obróbki, odcinania niepotrzebnych śmieci
for arg in $(cat jakis_plik.txt)
do
echo $arg
done
Tak, dobrze widzisz. To najprostszy
sposób. Złam definicję zmiennej na dwa
wiersze. Gdy otworzysz cytat (”), powło-
ka będzie czekała na jego zamknięcie
i odczyta znak nowej linii. A pętla for
zacznie wypisywać całe wiersze zamiast
pojedynczych słów.
Oczywiście, to nie jedyne zastosowa-
nie, gdyż równie dobrze można ustawić
IFS=, aby łatwiej przetwarzać pliki CSV.
Pamiętaj tylko, że warto po tym wszyst-
kim po sobie posprzątać. Zmienna $IFS
jest używana przez wiele mechanizmów
systemowych i zdefiniowanie jej w niestan-
dardowy sposób może popsuć wykonywa-
nie różnych skryptów powłoki. Najlepiej
najpierw zapisać sobie gdzieś jej starą war-
tość (oldfs=$IFS), a po pętli for odtworzyć
ją (IFS=$oldfs; unset oldfs). ■
Nie tylko /bin/ps
Pakiet ProcPS należy do niezbędnika
linuksowej dystrybucji. W końcu to z niego
pochodzi polecenie /bin/ps, które chyba
wszyscy znają. Ma ono też paru braci,
którzy niestety przechodzą niezauważeni.
Albo nikt nie zwraca na nich uwagi. Bo jak
tłumaczyć np. to, że duża część użytkowni-
ków Linuksa postawiona przed problemem
“znajdź pid procesu Psi” zaczyna pisać ps
aux|grep psi|awk... lub tym podobne kon-
strukcje. Tak szczerze, gdy chcesz spraw-
dzić, czy jakiś proces jest uruchomio-
ny, to co robisz? ps|grep, prawda? Nawet,
gdy znasz jego dokładną nazwę, bo prze-
cież nie używasz grepa ze względu na jego
wyrażenia regularne. A tymczasem w tym
samym pakiecie, w którym znajdziesz ps,
Rysunek 1. GKrellM i transfer na eth0 oraz lo
znajduje się również specjalizowane pole-
cenie pgrep. Zwraca ono PID-y zadanych
poleceń, czyli aby znaleźć PID procesu Psi,
wystarczy pgrep psi. I już. Żadnej dalszej
awkiem itp. PGrep nadaje się też świetnie
do sprawdzenia, czy dane polecenie jest
w ogóle obecne, gdyż w przypadku, gdy
nie znajdzie żadnego pasującego procesu,
kończy pracę z kodem wyjścia równym 1:
# pgrep psi >/dev/null&&echo Psi S z czystej ciekawości. Istnieje wiele metod
już działa||echo S zliczania, ale większość wymaga używa-
Psi nie jest uruchomione
Ale na tym nie kończą się możliwości
pgrep. Oprócz tego, może ono używać
wyrażeń regularnych i pozwala w prosty
sposób zawężać wyszukiwanie przez
dodanie takich kryteriów, jak nazwa
użytkownika czy numer terminala. Aby
sprawdzić, ile użytkownik karolina ma
w tej chwili uruchomionych XTermów,
można najpierw wygrepować słowo
xterm z wyniku ps, potem odfiltrować
z tego wszystko, gdzie pojawia się karo-
lina, ale nie daje to wcale gwarancji
poprawności. A można też po prostu:
# pgrep -U karolina xterm|wc -l
Szybkie i proste.
Polecenie pkill to wyspecjalizowana
odmiana pgrep. Pozwala tak samo jak
pgrep wyszukiwać procesy, ale przystoso-
wana jest do wysyłania im sygnałów, np. root
może szybko zakończyć wszystkie procesy
danego użytkownika przez pkill-U karoli-
na lub zamknąć swoje procesy, które stwo-
rzył logując się na drugim terminalu:
# pkill -SIGHUP – tty2
Polecenia ps często używa się do anali-
zowania zużycia pamięci. System biblio-
tek współdzielonych utrudnia skuteczną
interpretację danych dotyczących wiel-
kości poszczególnych aplikacji. Tutaj
może przydać się pmap – podaje się mu
PID procesu (aż prosi się o łączenie tego
z pgrep), a w zamian dostaje szczegóło-
wą rozpiskę pamięci zużywanej przez
proces, z wyszczególnieniem, do jakiego
procesu/biblioteki należy dany obszar
pamięci. Można w ten sposób wyśledzić
fragmenty współdzielone między apli-
kacjami i wyliczyć, ile pamięci jakiejś
aplikacji może być potencjalnie dzielo-
ne z innymi oraz co tak naprawdę
sztuczki i kruczki dla początkujących
wpływa na pamięciożerność jakiegoś
procesu. ■
Zliczanie danych przesyłanych
przez sieć
Niektórzy użytkownicy mogą być
zainteresowani ilością danych przepły-
wających przez ich interfejsy sieciowe
– niektórzy z przymusu, bo dysponują
łączami z miesięcznym limitem danych
i chcą monitorować sytuację, a niektórzy
nia specjalnych skryptów i kłopotliwych
czasem czynności administracyjnych.
Ja tutaj przedstawię ciekawe rozwią-
zanie, może nie idealne, ale za to proste
w realizacji. Odpowiedzią jest... GKrellM.
Nie wiem, czy istnieje ktokolwiek, kto nie
widział tego programu lub go nie używał,
ale gdybym miał go teraz pokrótce
opisać, to nazwałbym go miernikiem do
wszystkiego. Może pokazywać czas, datę,
transfer dysków, dane przepływające na
konkretnych portach, transfer sieciowy,
temperaturę procesora, pocztę w skrzyn-
ce e-mail itp. Ponadto, istnieje do niego
wiele wtyczek dodających np. mikser
audio. Nie ma chyba bardziej komplekso-
wego sposobu na podglądanie systemu
w locie. Jest to na pewno świetny wybór,
gdy chce się upakować mnóstwo mierni-
ków i wykresów na niewielkiej przestrze-
ni pulpitu, który oczywiście nigdy nie
jest dostatecznie duży. GKrellM jest przy
tym na tyle znany, że każda dystrybucja
posiada go w swoich zasobach, więc
instalacja powinna być bardzo prosta.
Od jakiegoś czasu GKrellM zlicza
w locie sumę danych, które przepływały
przez interfejsy sieciowe. Aby je obejrzeć,
trzeba przesunąć mysz nad wykres danego
interfejsu (np. eth0). Pojawia się wtedy nie-
wielki przycisk w prawym dolnym rogu
wykresu. Łatwo go przeoczyć. Kliknięcie
na nim powoduje pojawienie się okienka
ze statystykami łącza, razem z wylicze-
niem danym wysłanych/odebranych dzisiaj,
w tym tygodniu oraz od początku miesią-
ca. Taki zbiór danych jest idealny, jeśli boisz
się o zbyt szybkie wyczerpanie miesięcz-
nego limitu. Nie wymaga też pisania żad-
nych skryptów, a jedyny warunek jest taki,
aby GKrellM był uruchomiony, gdy korzy-
stasz z sieci – inaczej nie zarejestruje on
przepływu danych. Oczywiście, informa-
cje o transferze są zapamiętywane pomię-
dzy uruchomieniami komputera i automa-
tycznie sumowane. ■
www.lpmagazine.org 63
 sprzęt

Flashdyski USB
z Linuksem
Piotr Wolny

Na płycie CD/DVD
Na płycie CD/DVD znajdują się
dystrybucje Linuksa omawiane
w artykule.
F
lashdyski USB są obecnie
bardzo popularne. To już nie
tylko gadżet, ale powszechnie
stosowane narzędzie. Swoją
wysoką sprzedaż zawdzięczają niewiel-
kim rozmiarom, szybkiemu działaniu
oraz systematycznie spadającym cenom
przy rosnących pojemnościach. Dzisiaj
urządzenia o pojemności 512 MB kosztu-
ją już poniżej 200 PLN, podczas gdy jesz-
cze rok temu więcej płaciło się za flash-
dysk 128 MB.
Działanie flashdysków
w nowoczesnych
dystrybucjach
Kolejnym powodem popularności flash-
dysków jest ich łatwa instalacja w sys-
temie operacyjnym – wystarczy tylko
samo włożenie do gniazda USB. Tak
jest przynajmniej w Linuksie, Mac OS X
oraz MS Windows (od czasu wersji XP).
W tych systemach nie potrzebujemy żad-
nych dodatkowych sterowników, dostar-
czanych przez producentów tych urzą-
dzeń, gdyż wszystkie one korzystają ze
wspólnej specyfikacji technicznej USB
Mass Storage. Ten sam protokół komu-
nikacji z urządzeniami pamięci masowej
jest wykorzystywany nie tylko we fla-
shdyskach, ale również w innych urzą-
dzeniach USB, np. twardych dyskach,
CD-ROM-ach, czytnikach kart, a także
w niektórych cyfrowych aparatach foto-
graficznych.
Niezależnie, jakie urządzenie USB
Mass Storage podłączymy do swojego
komputera, Linux będzie je traktował tak
samo – zostanie wykryte nowe urządze-
nie SCSI, dostanie ono swój identyfikator
i ewentualnie zostanie od razu zamon-
towane, a na pulpicie pojawi się nowa
ikona. Oczywiście, dla nas – użytkow-
ników Linuksa – nie wystarczy sam fakt,
że to działa – chcemy wiedzieć, dlacze-
go działa właśnie tak oraz w jaki sposób
zmodyfikować domyślne akcje, podejmo-
wane przez system.
Co robi nasz Linux w momencie
podłączenia flashdysku? Przede wszyst-
kim jądro systemu odnotowuje w logach
systemowych, iż zauważyło nowe urzą-
dzenie USB. W pliku /var/log/messagess
lub /var/log/syslog możemy znaleźć linię
podobną do tej:
Jan 4 22:55:25 wolny kernel:
usb 1-2: new full speed USB device
using address 5
Hotplug
Zaraz potem jądro informuje program
hotplug o nowym urządzeniu. Oczywi-
ście, nasze jądro musi być skompilowa-
ne ze wsparciem dla podłączania urzą-
dzeń w czasie pracy systemu oraz nasza
dystrybucja powinna zawierać program
Rysunek 1. Flashdyski są jednymi
z najmniejszych urządzeń peryferyjnych

64 marzec 2005

Rysunek 2. Dystrybucja Damn Small Linux
/sbin/hotplug. Dzisiaj jest to już standard
i trudno będzie znaleźć dystrybucję Linuk-
sa, która nie spełniałaby tych warunków.
Program hotplug dostaje od jądra szcze-
gółowe informacje na temat urządzenia,
przekazywane w kilku zmiennych sys-
temowych. Warto znać te zmienne, gdyż
można je później wykorzystać w samo-
dzielnie tworzonych skryptach. Najważ-
niejsze z nich to:
• – może mieć wartość add lub
$ACTION
remove, zależnie od tego, czy urzą-
dzenie podłączono, czy odłączono;
• $PRODUCT – trzy liczby szesnastkowe,
określające identyfikator producen-
ta (idVendor), identyfikator produk-
tu (idProduct) oraz bcdDevice.
Mając te dane, hotplug odczytuje swoje
pliki konfiguracyjne, dotyczące USB.
Umieszczone są one w katalogu /etc/
hotplug pod następującymi nazwami:
usb.distmap, usb.usermap oraz usb.hand-
map. Poza tymi trzema, przeszukiwane
są jeszcze wszystkie pliki z podkatalogu
/etc/hotplug/usb, których nazwa kończy
się na .usermap. Oczywiście, we wszyst-
kich tych plikach jest poszukiwana linia,
która będzie pasować do podanej zmien-
nej $PRODUCT.
W przypadku naszego flashdysku,
odpowiednia informacja powinna zna-
leźć się w pliku usb.distmap. Z niej hot-
plug dowie się, że do działania tego urzą-
dzenia będzie potrzebny moduł jądra
o nazwie usb_storage. Oczywiście, zosta-
nie on w razie potrzeby natychmiast
załadowany, czasami wraz z kilkoma
innymi, które są mu potrzebne do pracy.
W logach systemowych może pojawić się
np. następująca informacja:
Jan 4 23:02:08 wolny kernel: scsi2 :
SCSI emulation for USB Mass Storage S urządzeń. Udev to jeden z mechani-
devices
Jan 4 23:02:08 wolny kernel:
Vendor: USB 2.0 Model:
Mobile Disk Rev: 2.00
Jan 4 23:02:08 wolny kernel:
SCSI device sdc: 256000 512-byte hdwr S
sectors (131 MB)
Jan 4 23:02:08 wolny kernel: sdc: sdc1
Dla nas w tym momencie ważna jest linia
rozpoczynająca się od SCSI device..., gdyż
w niej możemy przeczytać, jaki identy-
fikator SCSI otrzymał nasz flashdysk –
w tym przykładzie sdc.
Dlaczego w ogóle SCSI? Urządzenia
usb-mass-storage nie mają nic wspólne-
go z magistralą SCSI, ale programistom
Linuksa najwygodniej było wykorzystać
do ich obsługi zawarty już w jądrze pod-
system SCSI. Z tego właśnie powodu fla-
shdyski otrzymują nazwy właściwe dla
tego typu dysków, czyli sda, sdb, sdc itd.
Jeśli nie mamy w systemie żadnego urzą-
dzenia, które wykorzystuje podsystem
SCSI, to nasz flashdysk otrzyma nazwę
sda. Ja mam już w komputerze dwa dyski
Serial ATA, które również są obsługiwa-
flashdyski USB sprzęt
ne przez podsystem SCSI i mają identyfi-
katory sda oraz sdb. Kolejne urządzenie
to zatem sdc.
Zwróćmy jeszcze uwagę na ostatnią
linię na powyższym fragmencie logów
systemowych. Jest tam lista partycji zna-
lezionych na podłączonym dysku SCSI.
Normalnie, na flashdysku jest tylko jedna
partycja, więc nasze urządzenie, które
możemy zamontować w systemie, to
/dev/sdc1.
Starsze dystrybucje, po załadowaniu
modułów jądra, nie wykonywały już
automatycznie żadnych dodatkowych
czynności. Użytkownik mógł zamon-
tować flashdysk komendą systemo-
wą, np. mount /dev/sdc1 /mnt/flash,
lub napisać sobie skrypt, który zrobi
to automatycznie. O tym jednak póź-
niej, gdyż teraz zobaczmy, co dzieje
się dalej w nowych dystrybucjach.
W logach systemowych możemy zna-
leźć np. coś takiego:
Jan 4 22:55:26 wolny udev[4495]:
creating device node '/dev/sda1'
Jan 4 22:55:26 wolny udev[4494]:
creating device node '/dev/sda'
Oznacza to, że uaktywnił się udev
i utworzył dla nas odpowiednie pliki
zmów automatycznego tworzenia plików
urządzeń w katalogu /dev/, który zdo-
bywa obecnie coraz większą popular-
ność. Można go znaleźć w takich dystry-
bucjach, jak Fedora Core 3, Aurox Linux
10, a nawet w Slackware 10, jeśli korzy-
stamy tam z jądra z serii 2.6.x. Argumen-
tów za i przeciw wprowadzeniu takie-
Moduły jądra
Jeśli samodzielnie kompilujemy jądro
Linuksa lub nasz sprzęt nie chce zadzia-
łać, dobrze wiedzieć, jakie moduły jądra
są potrzebne do obsługi flashdysku.
Potrzebujemy:
• w dziale USB: Preliminary USB
device filesystem, sterownik (ehci/
uhci/usb-uhci/ohci) oraz USB Mass
Storage support (usb-storage.o);
• w dziale SCSI: SCSI disk support
(sd_mod.o) oraz SCSI generic sup-
port (sg.o).
Flashdysk możemy samodzielnie sfor-
matować na dowolny system plików,
ale domyślnie jest vfat, więc warto mieć
w jądrze wsparcie również dla niego.
www.lpmagazine.org 65
 sprzęt
go mechanizmu do dystrybucji jest cał-
kiem sporo, ale mimo wszystko na moim
komputerze nowe wersje udev działają
stabilnie i pewnie, nie powodując żad-
nych problemów. Warto wiedzieć, że
uprawnienia dostępu do urządzeń two-
rzonych dynamicznie przez udev można
zmieniać modyfikując pliki w katalo-
gu /etc/udev/permissions.d/, natomiast
w pliku /etc/udev/udev.conf znajdziemy
kilka ważnych opcji globalnych, doty-
czących nie tylko uprawnień, ale rów-
nież raportowania do sysloga. Jeśli mamy
jakiś problem w systemie i podejrzewa-
my, że powoduje go udev, powinniśmy
zacząć od wpisu udev_log="yes" w pliku
/etc/udev/udev.conf.
Ostatnią czynnością wykonywaną
automatycznie jest zamontowanie urzą-
dzenia. Jest to jednak funkcja coraz rza-
dziej spotykana w dystrybucjach. Jeśli już
występuje, to jest realizowana na bardzo
różne sposoby, z których jeden opiszę
później. Dodatkowo, niektóre dystrybucje,
np. Fedora Core 3, przy podłączeniu flash-
dysku same tworzą katalog, pod którym
może być on zamontowany (w Fedora
Core 3 jest to katalog /media/usbdisk) oraz
dokonują wpisów w pliku /etc/fstab, które
ułatwiają montowanie urządzenia przy
pomocy jednego kliknięcia myszką.
Zamontowanie urządzenia
Oczywiście, aby zamontować nasz pod-
łączony flashdysk, możemy utworzyć
odpowiedni katalog w /mnt (mkdir -m
666 /mnt/flash) i wydać komendę mount
/dev/sdc1 /mnt/flash. Aby montowa-
nie było prostsze i można je było wyko-
nywać z konta zwykłego użytkownika,
powinniśmy wpisać odpowiednią linię
do /etc/fstab. Może ona wyglądać tak:
/dev/sdc1 /mnt/flash vfat S
noauto,users,sync 0 0
Po dopisaniu odpowiedniej linijki w pli-
ku fstab, do zamontowania podłączone-
Rysunek 3. Dystrybucja Feather Linux
66 marzec 2005
go flashdysku wystarczy komenda mount
/mnt/flash.
Zamiast używać linii komend,
możemy stosować wygodne mechani-
zmy montowania urządzeń, wbudowa-
ne w nowoczesne środowiska graficzne
KDE i GNOME. Przykładowo, na pulpi-
cie KDE możemy utworzyć nową ikonę
urządzenia typu CDROM (jej nazwę
możemy zmienić, np. na FLASH) i we
właściwościach na zakładce Urządze-
nie podajemy /dev/sda1. Po tej opera-
cji możemy zamontować urządzenie
klikając na odpowiadającą mu ikonkę
oraz odmontować komendą dostępną
w menu, wywołanym prawym kla-
wiszem myszy. W nowym GNOME
jest jeszcze prościej – gdy kliknie-
my prawym klawiszem myszki na pul-
picie, zobaczymy menu z urządzenia-
mi blokowymi w rodzaju CDROM czy
pamięć flash. Aby zamontować urządze-
nie, wystarczy kliknąć na odpowiednią
pozycję. Czasem występują problemy
z tą funkcją, jeśli zmieniliśmy konfigu-
rację dysków – wtedy szybkim rozwią-
zaniem jest wykasowanie konfigura-
cji GNOME z naszego katalogu domo-
wego. Oczywiście, zarówno KDE, jak
i GNOME, nie obejdzie się bez odpo-
wiedniego wpisu w /etc/fstab.
Pamiętajmy przy okazji, że przed
wyciągnięciem flashdysku należy go
odmontować, aby mieć pewność, że
wszystko na nim zostało zapisane.
Równie ważne jest to, że flashdysków
nie można odłączać, gdy trwa na nich
zapis, gdyż kończy się to często powsta-
waniem nienaprawialnych bloków fla-
shdysku.
Prawa dostępu
Ogólna zasada przy montowaniu
urządzeń w Linuksie stanowi, iż
wolno to robić tylko użytkownikowi
root. Jeśli chcemy, aby zwykły użyt-
kownik zamontował jakieś urządze-
nie, jego definicja musi być wpisana
w /etc/fstab oraz musi tam być opcja
user lub users. Ta druga powodu-
je dodatkowo, że dowolny użytkow-
nik może również odmontować urzą-
dzenie, więc możemy zamontować fla-
shdysk jako piotr, a odmontować jako
użytkownik anna.
Kolejna zasada mówi, że pliki na
zamontowanym urządzeniu stają się
własnością tego użytkownika, który je
zamontował. Tak więc, jeśli będziemy
montować nasz flashdysk przy pomocy
kliknięć myszką w KDE czy GNOME, nie
powinniśmy mieć problemów z zapisem
na naszym urządzeniu z konta zwykłego
użytkownika.
Automatyczne montowanie
Flashdysk może być również monto-
wany automatycznie, gdy jakaś apli-
kacja chce odczytać z niego dane.
W takiej konfiguracji odpada nam
konieczność dodatkowego kliknięcia
myszą lub wydawania poleceń z konsoli
przy montowaniu i odmontowaniu. Naj-
popularniejszym programem, obecnym
w większości dystrybucji, który umożli-
wia nam taką funkcjonalność, jest autofs.
Jego konfiguracja jest bardzo prosta.
Wystarczy, że ustalimy sobie katalog
bazowy, w którym będzie on działał
(domyślnie jest to /misc) oraz wpisze-
my definicje poszczególnych urządzeń.
W efekcie np. każda próba dostępu do
katalogu /misc/flash spowoduje zamon-
towanie flashdysku. Jeśli przez np. 10
sekund żadna aplikacja nie będzie korzy-
stała z tego urządzenia, zostanie ono
automatycznie odmontowane.
Partycje na flashdysku
Z punktu widzenia systemu, flashdysk
jest identycznym urządzeniem jak twarde
dyski, więc musi być podzielony na party-
cje. Urządzenia te sprzedawane są z re-
guły z gotową partycją FAT32 (w linu-
ksowym fdisku jest to typ "c"), obejmują-
cą całe urządzenie. Dzięki temu można
je używać w MS Windows. Oczywiście,
na naszym urządzeniu możemy wykaso-
wać tę partycję i w jej miejsce utworzyć
inną lub kilka innych o dowolnych typach.
Przykładowo, jeśli na połowie flaskdysku
utworzymy partycje linuksową z syste-
mem plików ext2, to ta połowa będzie
zupełnie niewidoczna dla systemu Win-
dows, natomiast bez problemów będzie-
my mogli używać jej pod Linuksem.
Na flashdyskach stosuje się ponadto
wszystkie te same programy narzędzio-
we, co na twardych dyskach. Przykłado-
wo, mkfs do formatowania pod dowol-
ny system plików, fsck do sprawdzania
danych itd. Jeśli chcemy kupić używane
urządzenie, możemy w celu przetestowa-
nia go założyć na nim partycję linuksową,
sformatować ją przy pomocy mkfs.ext2,
a następnie przeprowadzić długotrwa-
ły i dokładny test zapisu/odczytu przy
pomocy komendy fsck.ext2 -cc /dev/
sda1.

Rysunek 4. Dystrybucja Flash Linux
Aby to osiągnąć, wystarczy zmody-
fikować dwa pliki. W /etc/auto.master
umieszczamy linię:
/misc /etc/auto.misc --timeout=10
Parametr timeout oznacza czas w sekun-
dach, po którym bezczynne urządzenie
zostanie odmontowane. Większość użyt-
kowników zapewne uzna, że 10 sekund
to trochę za mało.
Następnie do pliku /etc/auto.miscs
dopisujemy np. taką linię:
flash S
-fstype=vfat,uid=piotr,
gid=users,rw,umask=002 :/dev/sdc1
Pierwszy parametr oznacza podkatalog
w /misc, ale będzie on tworzony i kaso-
wany automatycznie. Kolejne parame-
try to opcje montowania systemu plików
– tutaj podane są opcje dla vfat, powo-
dujące bardzo liberalne zasady dostępu
do plików na flashdysku. Wszystkie pliki
w tym przykładzie po zamontowaniu
staną się własnością użytkownika piotr
oraz grupy users (mimo, że autofs działa
z prawami roota). Jeśli mamy na naszym
flashdysku inny system plików niż vfat,
musimy odpowiednio zmienić te opcje.
Na samym końcu, po dwukropku, poda-
jemy nazwę montowanego urządzenia
– w moim systemie to /dev/sdc1.
Później restartujemy autofs (/etc/
init.d/autofs restart) i nasz flashdysk
będzie montowany automatycznie, gdy
jakaś aplikacja będzie chciała odczytać
katalog /misc/flash. Informacje o ewentu-
alnych błędach znajdą się w logach sys-
temowych.
Samodzielna konfiguracja
hotplug
Jeśli chcemy uzyskać bardziej efek-
towną konfigurację, np. uruchamiać
jakieś aplikacje po podłączeniu flashdy-
sku, możemy samodzielnie zmodyfiko-
wać konfigurację hotplug. Przykładowo,
po podłączeniu urządzenia i wydaniu
komendy lsusb -v znajdujemy na liście
nasze urządzenie. Ma ono następujące
identyfikatory:
idVendor 0x126f TwinMOS
idProduct 0x2168 Mobile Disk III
bcdDevice 2.00
Tworzymy teraz plik, np. /etc/hotplug/
usb/flash.usermap i wpisujemy w nim
jedną linię:
flash 0x000f 0x126f 0x2168 0x0000 S
0x0200 0x00 0x00 0x00 0x00 0x00S
0x00 0x00000000
Najlepiej skopiować ją z jakiegoś innego
pliku *usermap i pozmieniać odpowied-
nie cyfry – w ten sposób trudniej się
pomylić. W pierwszej kolumnie jest iden-
tyfikator urządzeń usb-storage (może to
być również 0x0003, jeśli to pierwsze
nie zadziała), a pozostałe dane otrzymu-
flashdyski USB sprzęt
jemy z komendy lsusb -v. Trzecią cyfrę
– u mnie 200 – możemy wpisać do piątej
lub/i szóstej kolumny. Następnie piszemy
skrypt /etc/hotplug/usb/flash. Możemy
rozpocząć od takiego:
#/bin/bash
logger "$0: Uruchamiam się
po włożeniu urządzenia..."
cat > $REMOVER << EOF
#/bin/bash
logger "$0: Uruchamiam się po
odłączeniu urządzenia..."
EOF
chmod 755 $REMOVER
Nadajemy skryptowi prawa do wyko-
nywania oraz podłączamy nasze urzą-
dzenie, patrząc, czy w logach systemo-
wych znajdujemy powyższy wpis "Uru-
chamiam się..". Jeśli go nie ma, musimy
poprawić liczbowe identyfikatory urzą-
dzenia. Jeśli wpis pojawia się, dobrze jest
jeszcze sprawdzić, czy nie będzie poja-
wiał się, gdy podłączymy jakieś inne
posiadane urządzenie USB. Chcemy
bowiem, aby nasz skrypt uruchamiał się
tylko przy podłączeniu flashdysku. Gdy
wszystko działa dobrze, dopisujemy pod
linią z komendą logger co tylko podpo-
wiada nam wyobraźnia. Przykładowo,
możemy odtworzyć dźwięk komendą
aplay /home/piotr/biiip.wav.
Przy pisaniu skryptów hotplug trzeba
pamiętać, że wykonywane są one z pra-
wami użytkownika root, więc czasem
możemy potrzebować w skrypcie
komendy su <inny użytkownik>.
Dystrybucje Linuksa
na flashdysk
Flashdyski są na tyle popularne, że
twórcy kilku małych dystrybucji Linuksa,
niegdyś przeznaczonych do nagrywania
na dyskietki lub małe płyty CD, obecnie
dostosowują swoje dzieła do używania
właśnie na flashdyskach. Dzięki takiemu
rozwiązaniu możemy mieć zawsze przy
sobie nie tylko dane, ale również dobrą
dystrybucję Linuksa, którą można uru-
chomić na prawie każdym komputerze.
Największym problemem przy uży-
waniu Linuksa nagranego na flashdysk
jest właśnie uruchomienie kompute-
ra z urządzenia USB. Typ naszego fla-
shdysku ani system operacyjny, który
chcemy uruchomić, nie ma tutaj znacze-
www.lpmagazine.org 67
 sprzęt
Rysunek 5. Dystrybucja Slax ze
środowiskiem FluxBox
nia, gdyż jedynym elementem powodu-
jącym często problemy jest płyta główna
komputera.
Aby uruchomić komputer z urzą-
dzenia USB, musimy mieć w BIOS-ie
opcję startu z USB-ZIP bądź innych
urządzeń USB (USB-HDD, USB-FDD,
USB-CDROM itp.). To jednak jeszcze nie
gwarantuje sukcesu. Wiele płyt głów-
nych nie potrafi uruchomić się z flash-
dysku, mimo posiadania odpowiedniej
opcji w BIOS-ie.
Jeśli mamy dostęp do MS Windows,
zanim poświęcimy czas na ściągnięcie
i zainstalowanie jakiejś dystrybucji Linuk-
sa, dobrze jest przeprowadzić szybki
test uruchomienia systemu z flashdysku.
Sformatujmy flashdysk korzystając z na-
rzędzi dostarczanych przez producen-
ta urządzenia, czyniąc go urządzeniem
startowym (kopiujemy pliki systemowe).
Następnie przestawmy BIOS komputera
na start z USB-ZIP i sprawdzmy, co się
stanie. Jeśli się uruchomi, to mamy szczę-
ście, a jeśli nie, pozostaje do sprawdzenia
jeszcze kilka rzeczy:
• możemy spróbować przestawić urzą-
dzenie startowe w BIOS-ie na inne
USB-xxx (USB-HDD, USB-FDD,
USB-CDROM itd.);
• niektóre (wadliwe) płyty główne
wymagają podłączenia flashdysku
Tworzenie kopii flashdysku
Jeśli nagraliśmy na flashdysku jakąś dys-
trybucję Linuksa i chcemy spróbować
innej, zawsze możemy łatwo zachować
obraz starej dystrybucji w pliku. Wystar-
czy w tym celu polecenie: dd if=/dev/
sda of=/jakas/nazwa/pliku.img. Orygi-
nalny stan flashdysku przywracamy pole-
ceniem dd if=/jakas/nazwa/pliku.img
of=/dev/sda. Oczywiście, przed tymi
operacjami należy koniecznie odmonto-
wać flashdysk.
68 marzec 2005
przy całkowicie odłączonym zasi-
laniu od komputera (z wyciągnię-
tą wtyczką), gdyż w przeciwnym
razie BIOS nie zobaczy dysku USB;
konieczne jest na nich również włą-
czenie w BIOS-ie obsługi klawiatury
USB (legacy USB devices support);
• dobrze sprawdzić, czy producent
płyty nie opublikował jakiegoś uak-
tualnienia firmware, które poprawia
uruchamianie z USB;
• czasem pomaga takie przestawienie
urządzeń, aby kontroler USB nie dzie-
lił z niczym przerwania;
• mój flashdysk – TwinMos(r) Mobile
Disk III–uruchamia się tylko i wyłącz-
nie, jeśli sformatujemy go programem
pod systemem Windows, dostarczo-
nym przez producenta; prawdopo-
dobnie urządzenie to wymaga spe-
cjalnego MBR (Master Boot Record);
z dwóch dostępnych opcji przy for-
matowaniu, z moją płytą główną
działa tylko USB-HDD;
• w Debianie SID możemy zna-
leźć pakiet mbr ; po zainstalowa-
niu go, możemy spróbować komen-
dy install-mbr /dev/sdc – pomaga to
w niektórych przypadkach.
Gdy już uda nam się uruchomić cokol-
wiek z flashdysku, czas zastanowić się
nad dystrybucją Linuksa, którą wybierze-
my do stosowania razem z urządzeniem.
A wybór jest coraz większy. Większość
spośród tych dystrybucji–przed instalacją
na flashdysku–musimy wypalić na zwy-
kłej płycie CD. Tak więc, aby nie tracić
pieniędzy na testowanie kilku z nich, naj-
lepiej jest zaopatrzyć się w płytę CD-RW.
Oto kilka dystrybucji, które zwróciły
moją szczególną uwagę, oraz garść opinii
na ich temat.
Damn Small Linux
W wolnym tłumaczeniu nazwa oznacza
Cholernie Mały Linux. Rzeczywiście,
zajmuje tylko 50 MB, a dostajemy
dosyć kompletne środowisko graficzne
z menedżerem okien FluxBox oraz pro-
gramami biurowymi oraz internetowy-
mi. Pierwowzorem Damn Small Linux
(http://www.damnsmalllinux.org) jest
znana dystrybucja Knoppix – została
ona radykalnie okrojona, a większość
programów zastąpiono lżejszymi odpo-
wiednikami.
Aby zainstalować DSL na flashdysku,
musimy najpierw wypalić ściągnięty
obraz ISO na jakiejś płycie, uruchomić
komputer z tej płyty, a następnie–już
pod kontrolą DSL–uruchomić terminal,
a w nim polecenie sudo dsl-usbinstall.
Niestety, konieczne będzie połączenie
z Internetem: skrypt instalacyjny i obraz
startowy są ściągane są z Sieci. Tych
danych jest na tyle mało (poniżej 2 MB),
że można to wykonać nawet, gdy korzy-
stamy z modemu. Gdybyśmy nie mieli
takiej możliwości, to załadujmy DSL do
RAM-u (dsl toram), a potem przegraj-
my niezbędne pakiety z płyty dołączo-
nej do tego numeru Linux+ do katalo-
gu /home/dsl (sudo mkdir /tmp/cdrom,
mount /dev/hda /tmp/cdrom lub mount
/dev/sr0 /tmp/cdrom, sudo mc i kopiuje-
my pliki frugal_usb.tar.gz oraz bootusb-
0.8.img).
Aby DSL zainstalował się na moim fla-
shdysku, musiałem jeszcze przed urucho-
mieniem skryptu instalacyjnego wydać
komendę echo "mtools_skip_check=1” >
.mtoolsrc.
W tej dystrybucji zwracają uwagę
różne wygodne rozwiązania, np. Con-
trol Panel umożliwia włączanie i wyłą-
czanie usług systemowych (serwera ssh
czy http) przy pomocy jednego kliknię-
cia myszą. Gdy klikniemy na MyDSL,
otrzymamy dosyć obszerną listę dodat-
kowych pakietów, które możemy ścią-
gnąć z Internetu. Po kliknięciu na odpo-
wiednią ikonkę, dany program zostanie
automatycznie ściągnięty, zainstalowa-
ny, a jego ikona pojawi się na pulpicie.
Jeśli chcemy dodać jakiś program na
stałe do systemu, to wystarczy odwie-
dzić stronę domową DSL, w dziale
download znaleźć podkatalog mydsl,
a następnie ściągnąć interesujący nas
pakiet (z rozszerzeniem .dsl lub .tgz).
Mamy teraz do wyboru, albo umieścić
go w głównym katalogu naszego fla-
shdysku (wtedy będzie instalowany od
razu, przy każdym starcie DSL), albo
Rysunek 6. Dystrybucja Slax ze
środowiskiem KDE

utworzyć na flashdysku katalog optio-
nal i umieścić go tam (wtedy do insta-
lacji takiego programu wystarczą dwa
kliknięcia myszką, gdyż w menu Flux-
Boksa pojawi się pozycja MyDSL).
Lista rozszerzeń, dostępnych na stro-
nie domowej programu, obejmuje kilka-
dziesiąt najpopularniejszych programów
i gier. Pozostałe dystrybucje typu LiveCD
również posiadają podobną funkcję auto-
instalacji, ale w DSL jest ona bardzo
dobrze opracowana.
Reasumując, zalety DSL to mały roz-
miar, łatwa rozszerzalność o rozmaite
dodatkowe pakiety, a wady to instalacja
na USB wymagająca dostępu do Sieci.
Feather Linux
Feather Linux to kolejna dystrybucja
wywodząca się z Knoppiksa, ale tym
razem znacznie większa, bo zajmująca
115 MB (http://featherlinux.berlios.de).
Poza najpopularniejszymi aplikacjami
do biura i Internetu (wybór wydaje się
lepszy niż w DSL), znajdziemy w niej
coś dla bardziej zaawansowanych użyt-
kowników systemu, np. programy Ethe-
real, Ettercap, Parted, E2undel, Iftop
oraz Sqlite.
Aby zainstalować Feather Linuksa
na flashdysku, musimy zaopatrzyć się
w program Syslinux. Możemy go zna-
leźć w większości dystrybucji Linuk-
sa lub ściągnąć w wersji dla Linuksa
lub MS Windows ze strony syslinux.zy-
tor.com. Oryginalny Syslinux, ściągnię-
ty z jego strony domowej, często działa
lepiej niż wersje umieszczone w nie-
których dystrybucjach. Następnie roz-
pakowujemy plik feather-0.7.1-usb.zip
do głównego katalogu na naszym fla-
shdysku i wydajemy polecenie sysli-
nux /dev/sdc1. Oczywiście, sdc1 to
przykładowe oznaczenie naszej party-
cji na flashdysku, które musimy dosto-
sować do swojego systemu. Jeśli uży-
wamy wersji Syslinux dla MS Windows,
składnia polecenia jest np. taka: sysli-
nux g:. Polecenie to powinno spowodo-
wać, że nasz Linux będzie mógł się uru-
chomić z flashdysku.
Reasumując, zalety Feather Linux to
bardzo ładny wygląd pulpitu (do wyboru
ok. 20 styli) i moim zdaniem świetny
dobór programów, a wady to niestabil-
ność (na jednym komputerze zawiesił się
przy odczycie partycji z dysku) i zadawa-
nie pytania podczas startu o konfigurację
sprzętową (nie lubię tego).
Flash Linux
Pod adresem http://www.encryptec.net/flash
linux/ możemy znaleźć kolejną dystry-
bucję z założenia przeznaczoną na fla-
shdyski. Tym razem na większe urzą-
dzenia, gdyż Flash Linux wymaga co
najmniej 256 MB, a w wersji 0.3.3 ponad
300 MB. Otrzymujemy dosyć dużą
dystrybucję, zbudowaną w oparciu
o pakiety Gentoo. Jest to chyba jedy-
na dystrybucja na flashdyski, w któ-
rej znajdziemy środowisko GNOME
oraz programy Evolution, AbiWord
oraz Gnumeric. Przy starcie dystry-
bucji musimy zalogować się podając
tylko użytkownika root – hasło nie jest
potrzebne.
Aby zainstalować tę dystrybucję na
urządzeniu USB, powinniśmy najpierw
wypalić ją na jakiejś płycie, a następnie
uruchomić i w oknie terminala wpisać
polecenie: mk_key.sh.
Reasumując, zalety Flash Linux to
wygodne i konfigurowalne środowisko
GNOME, a wady to mało imponująca
liczba aplikacji, jak na tak dużą dystrybu-
cję, oraz długi start systemu.
Slax
Pod adresem slax.linux-live.org można
znaleźć kolejną dystrybucję typu Live-
CD, która została przez autorów przy-
stosowana do pracy na flashdyskach.
Tym razem potrzebujemy co najmniej
181 MB, więc wydaje mi się, że wszyscy
posiadacze urządzeń 256 MB nareszcie
znajdą to, czego szukają. Slax w mojej
opinii jest najlepszą spośród prezento-
wanych tutaj dystrybucji.
Jako bazę pakietów, służącą do
stworzenia tej dystrybucji, tym razem
wykorzystano Slackware. Znajdziemy
tutaj szeroko pojęte środowisko KDE
(Konqueror, Quanta, KOffice, K3b).
Alternatywnie, możemy używać środo-
wiska FluxBox. Oczywiście, wszystkie
aplikacje z KDE będą nadal dostępne.
Poniekąd Slax przypomina trochę Flash
Linuksa w wersji dla fanów KDE, ale jest
mniejszy, działa dużo szybciej i zawie-
ra więcej aplikacji. Jest to jednak jedna
z bardzo nielicznych dystrybucji,
w której domyślnie nie umieszczono
przeglądarki Firefox.
Aby zainstalować Slaksa na flash-
dysku, musimy najpierw wypalić go na
płycie, a następnie przejść do katalogu,
w którym zamontowany jest CD-ROM
(domyślnie /boot) i wydać polecenie:
flashdyski USB sprzęt
./create_bootdisk.sh . /dev/sda1 /dev/sda
SLAX.
Pamiętajmy o wcześniejszym spra-
wdzeniu, czy nasz flashdysk to na
pewno sda. Reasumując, zalety Slaksa
to:
• typowe logowanie się w systemie,
przed uruchomieniem środowiska
graficznego, jako root lub guest,
• sporo oprogramowania,
• ogromna ilość modułów (rozszerzeń)
na stronie domowej,
• szybkie działanie.
Jedyna wada to brak w podstawowym
zestawie narzędzi typu Ettercap, parted itp.
Zakończenie
Flashdysk docenią szczególnie użyt-
kownicy zmuszeni do poruszania się
między wieloma stanowiskami kom-
puterowymi. Możliwość uruchomienia
Linuksa na każdym nowym kompute-
rze, gdzie tylko można uzyskać dostęp
do BIOS-u płyty głównej, na pewno
wiele znaczy – szczególnie dlatego, że
Linux to nie tylko świetne środowisko
pracy, ale również doskonałe narzędzia
do diagnostyki i naprawiania systemu
(również innych systemów operacyj-
nych), wykonywania kopii bezpieczeń-
stwa, analizy ruchu w sieci itd. Zasto-
sowania dla małych dystrybucji można
wymieniać bardzo długo. Korzystajmy
więc z tych możliwości naszego syste-
mu z tym większą radością, że prak-
tycznie żaden inny system nie jest na
tyle elastyczny, aby umożliwiał łatwe
tworzenie nie tylko LiveCD, ale rów-
nież LiveFLASH.
W Internecie:
• Informacje na temat urządzeń USB
w Linuksie:
http://www.linux-usb.org/
• Strona domowa Hotplug dla Linuksa:
http://linux-hotplug.sourceforge.net/
• Strona domowa dystrybucji Damn
Small Linux:
http://www.damnsmalllinux.org/
• Strona domowa dystrybucji Feather
Linux:
http://featherlinux.berlios.de/
• Strona domowa dystrybucji Flash
Linux:
http://www.encryptec.net/flashlinux/
• Strona domowa dystrybucji Slax:
http://slax.linux-live.org/
www.lpmagazine.org 69
 dla programistów
KMailCheck
– aplet do sprawdzania poczty
Marek Sawerwain
W
graficznym środowisku
pracy KDE znajdują się
małe programy, umie-
szczane na panelu.
Nazywamy je apletami. Typowym przy-
kładem takiej aplikacji jest zegarek.
Opracowanie własnego apletu nie jest
trudne, szczególnie, gdy korzysta się
ze środowiska programistycznego KDe-
velop. W tym artykule napiszemy aplet
do monitorowania skrzynki pocztowej.
Będzie on pokazywał ilość listów, które
czekają na odebranie. Ponadto, gdy
kursor myszy znajdzie się nad okien-
kiem apletu, jako podpowiedź ukażą się
tytuły tych listów.
Plan apletu
Aplet ma działać w środowisku KDE, więc
będziemy korzystać z programu KDe-
velop, który, jak się okaże, ułatwi nam
znacząco pracę. Podstawowym zada-
niem jest sam proces odczytu infor-
macji o poczcie. Tu z pomocą przyj-
dzie nam biblioteka Libspopc. Załóż-
my, że będziemy odczytywać informacje
o listach za pomocą popularnego proto-
kołu POP3. Zdarzają się także serwery
IMAP, ale są one niewątpliwie mniej roz-
powszechnione.
Sprawdzenie skrzynki oraz umiesz-
czenie w oknie apletu informacji o listach
wykonujemy co pewien ustalony czas,
dlatego musimy dołączyć okno, poprzez
które podamy kilka niezbędnych infor-
macji o koncie.
Tabela 1. Metody klasy MailCheck
Metoda
void SetInformation(const char *_host, const
char *_user, const char *_pass);
Na płycie CD/DVD int SessionBegin();
Na płycie CD/DVD znajdują się int GetMsgCount();
wykorzystywane biblioteki, kod char* GetFromField(int i);
źródłowy programu oraz wszyst-
char* GetSubjectField(int i);
kie listingi z artykułu.
int SessionEnd();
70 marzec 2005
Warto w tym miejscu przygotować
schemat zdarzeń, które będą pojawiać
się w naszym aplecie. Znajduje się on na
Rysunku 1.
Rozpoczynamy pisanie
apletu
Pracę nad apletem rozpoczynamy od
utworzenia projektu odpowiedniego typu
w programie KDevelop. Z menu Projekt
wybieramy opcję Nowy projekt. Pokaże
się okno podobne do tego z Rysunku
2. Projekt apletu dla KDE jest oznaczo-
ny jako Kicker Applet. Wypełniamy pola
projektu podobnie jak na Rysunku 2
i zatwierdzamy projekt do utworzenia.
KDevelop wygeneruje nam podsta-
wowy kod. Warto na tym etapie skompi-
lować nasz projekt i spróbować zainsta-
lować aplet w systemie (informacje, jak
tego dokonać, zawiera ramka Jak zainsta-
lować aplet?). Warto to zrobić, ponieważ,
jeśli aplet będziemy tworzyć krokami, to
możemy sprawdzać, czy nowo wprowa-
dzone funkcje działają zgodnie z założenia-
mi. Będzie to wymagało kopiowania pliku
biblioteki dzielonej apletu do odpowiednie-
go katalogu, np. /usr/lib/qt3. Możemy pod-
mieniać plik nawet przy włączonym KDE,
ale nasz aplet nie może wtedy znajdować
się na panelu – musimy go usuwać na czas
podmiany pliku biblioteki dzielonej.
Oprócz oprogramowania klasy głów-
nej apletu, utworzymy także dwa dodat-
kowe okna. Pierwsze z nich zapiszemy do
pliku o nazwie MyAboutDlg.ui. Zawiera on
Krótki opis
ustalenie parametrów konta
rozpoczęcie sesji POP3
pobranie liczby wiadomości
pobranie nadawcy dla i-tej wiadomości
odczytanie tematu dla i-tej wiadomości
zakończenie sesji

Rysunek 1. Schemat zdarzeń w KMailCheck
okno dialogowe wyświetlające informacje
o naszym aplecie. Drugi plik nosi nazwę
MyConfigDlg.ui. Jak łatwo zgadnąć, zawie-
ra on okno dialogowe odpowiedzialne za
konfigurację naszego apletu. Obydwa okna
dialogowe projektujemy za pomocą pro-
gramu Qt Designer.
Oprócz tych dwóch pomocniczych
okien, utworzymy dodatkową klasę
o nazwie MailCheck. Będzie ona pomagać
w odczycie informacji o skrzynce pocz-
towej. W ten sposób kod naszej głów-
nej klasy kmailcheck będzie bardzo przej-
rzysty.
Na płycie CD/DVD znajduje się kom-
pletny projekt apletu, który można otwie-
rać w programie KDevelop. Jest tam także
skrypt configure, więc gdy nie mamy pro-
KMailCheck dla programistów
Jak zainstalować applet?
W przypadku instalacji naszego apletu
nie musimy stosować wyrafinowa-
nych procedur, aby zobaczyć nasz aplet
w menu kontekstowym panelu. Wystar-
czy skopiować trzy pliki do odpowiednich
katalogów. Pierwszy z nich to plik binar-
ny o rozszerzeniu so. Jest to biblioteka
dynamiczna, gdyż aplety nie są typo-
wymi programami wykonywalnymi, ale
bibliotekami dzielonymi. W naszym przy-
padku plik z apletem nosi nazwę libkma-
ilcheck.so. Należy go skopiować do kata-
logu, w którym system KDE przechowuje
biblioteki dzielone. W wielu dystrybucjach
Linuksa będzie to katalog /usr/lib/kde3.
Do tego katalogu należy również skopio-
wać drugi plik o nazwie libkamailcheck.la.
Zawiera on kilka informacji na temat
biblioteki dzielonej.
To nie wystarczy, aby w menu
panelu zobaczyć aplet KmailCheck, gdyż
musimy jeszcze skopiować jeden plik
o nazwie kmailcheck.desktop (znajduje
się on w tym samym katalogu co inne pliki
źródłowe projektu; jest tworzony automa-
tycznie przez KDevelop, ale mamy moż-
liwość jego edycji – polecam sprawdzić,
co dokładnie zawiera okno Menadżer
Automake) do katalogu /usr/share/apps/
kicker/applets.
Po wykonaniu tych czynności warto
ponownie uruchomić środowisko KDE.
Po wybraniu menu kontekstowego
panelu zobaczymy wpis odnoszący się
do naszego apletu. Jak widać, instalacja
nowego apletu sprowadza się tylko do
kopiowania odpowiednich plików.
gramie Qt Designer, ale w projekcie
korzystamy z odpowiednich klas;
• format.c, objects.c, parsing.c, queries.c,
session.c, libspopc.h – źródła pochodzą-
gramu KDevelop, to można skompilo- ce z biblioteki libspopc;
wać aplikację, lecz instalacja musi zostać
wykonana samodzielnie zgodnie z uwa-
gami z ramki Jak zainstalować aplet?.
W projekcie mamy kilkanaście plików
i ich znacznie jest następujące:
• kmailcheck.cpp – główna klasa apletu;
• mailcheck.cpp – reprezentuje klasę
przeznaczoną do operacji na koncie
pocztowym POP3;
• myaboutdlg.cpp oraz myconfigdlg.cpp
– tzw. podklasy, czyli klasy C++,
reprezentujące okna dialogowe utwo-
rzone w programie Qt Designer;
• MyAboutDlg.ui oraz MyConfigDlg.ui
Rysunek 2. Tworzenie projektu
– pliki w formacie XML, opisujące
KMailCheck
okna dialogowe utworzone w pro-
www.lpmagazine.org 71
 dla programistów
Rysunek 3. Dodawanie apletu
KMailCheck do panelu
• kmailcheck.desktop – plik opisujący
aplet, powinien zawierać m.in. nazwę
apletu w różnych językach.
Konstruktor apletu
Na początek zajmiemy się konstruktorem
klasy głównej apletu. Wykonujemy w nim
trzy czynności: odczytujemy informacje
o koncie, przygotowujemy interfejs nasze-
go apletu oraz na koniec tworzymy obiekt
QTimer, który w równych odstępach czasu
będzie sprawdzał, czy na podanym koncie
są nowe listy. Pełny kod źródłowy kon-
struktora zawiera Listing 1.
W pierwszej linii konstruktora odczy-
tujemy wskazanie na obiekt typu KConfig.
Klasa o tej nazwie reprezentuje rejestr śro-
dowiska KDE. Za jego pomocą możemy
zapisywać informacje o parametrach
naszej aplikacji. W naszym aplecie w reje-
strze umieszczamy informacje o koncie.
W następnych liniach odczytujemy
potrzebne informacje. Przykładowo, w przy
padku nazwy użytkownika przedstawia
się to następująco:
user=ksConfig->readEntry("user");
Rejestr przechowuje również informacje
o czasie pomiędzy sprawdzeniami konta,
a tę wartość odczytujemy w następujący
sposób:
update_interval=ksConfig->readEntry S
("updateinterval").toInt();
Wykonanie konwersji do liczby całko-
witej jest konieczne, gdyż czas pomię-
dzy sprawdzeniami liczony jest w sekun-
dach, a tę wartość zapisujemy do rejestru
jako tekst. Dodatkowo, w następnej linii
sprawdzamy, czy wartość ta nie jest przy-
padkiem mniejsza niż dziesięć sekund.
Jeśli aplet został uruchomiony po raz
pierwszy, to naturalnie brak informacji
o koncie. W takim przypadku do zmien-
72 marzec 2005
Listing 1. Konstruktor oraz destruktor apletu
kmailcheck::kmailcheck(const QString& configFile, Type type, int actions, QWidget S
*parent, const char *name);
KPanelApplet(configFile, type, actions, parent, name) {
ksConfig = config();
pass=ksConfig->readEntry("pass");
user=ksConfig->readEntry("user");
host=ksConfig->readEntry("host");
update_interval=ksConfig->readEntry("updateinterval").toInt();
if (update_interval<10) update_interval=10;
QHBox *box=new QHBox(this);
QLabel *w2=new QLabel(box);
msg_label=w2;
update_status();
mainView = box;
mainView->show();
timer=new QTimer(this);
connect(timer, SIGNAL(timeout()), SLOT(update_timer_event()));
timer->start(update_interval * 1000, FALSE); // domyślne 10 sekund
}
// pozostałe metody
kmailcheck::~kmailcheck() {
ksConfig->writeEntry("pass", pass, true, true);
ksConfig->writeEntry("user", user,true, true);
ksConfig->writeEntry("host", host,true, true);
ksConfig->writeEntry("updateinterval",
QString::number(update_interval),true, true);
ksConfig->sync();
timer->stop();
delete timer;
}
nych user, pass oraz host zostaną wpisane Utworzenie samego obiektu jest
wartości NULL. W zmiennej update_inte- następujące:
rval zostanie umieszczone zero, ale
następna linia kodu zmieni jej wartość. timer=new Qtimer(this);
Następnym etapem, tak jak wcze-
śniej podałem, jest przygotowanie inter- Drugim krokiem jest podłączenie slotu
fejsu apletu. W naszym przypadku będzie do sygnału timeout. Tę czynność wyko-
on zawierał tylko etykietę, w której będą nujemy w następujący sposób:
wyświetlane informacje o ilości listów.
Umieszczamy ją w pudełku QHBox. Dodat- connect(timer, SIGNAL(timeout()), S
kowo, do zmiennej msg_label kopiujemy SLOT(update_timer_event()));
wskazanie do utworzonej etykiety. Kod,
który wykonuje wymienione czynności, Teraz wystarczy z obiektu timer wywołać
jest następujący: metodę start, aby uruchomić cykliczne
wywoływanie metody update_timer_
QHBox *box=new QHBox(this); event. W argumencie tej metody określa-
QLabel *w2=new Qlabel(box); my wartość interwału czasowego dla tej
msg_label=w2; metody. Czas jest podawany w mikrose-
Później sprawdzamy stan poczty za
pomocą metody update_status();.
W ten sposób nasz aplet będzie od razu
wyświetlał aktualne informacje. Kolej-
ne czynności dotyczą ustalenia widge-
tu głównego, reprezentowanego przez
zmienną mainView.
Ostatnie trzy linie konstruktora tworzą
obiekt QTimer. Wywołuje on podaną przez
nas metodę (określaną jako slot) w rów- Rysunek 4. Aplet KmailCheck
nych odstępach czasu.
 KMailCheck dla programistów

do głównego rejestru. W ten sposób przy

ponownym uruchomieniu apletu zapisa-
ne dane zostaną odczytane. Nie podanie
logicznej prawdy w czwartym argumen-
cie oznacza, że dane są zapisywane tylko
w aktualnej sesji pracy apletu, czyli po
jego wyłączeniu są tracone. Zapis danych
do rejestru warto zakończyć wywołaniem
metody sync:
Rysunek 5. Okno dialogowe przeznaczone
do konfiguracji parametrów poczty Rysunek 6. Projektowanie okna About
ksConfig->sync();

kundach, więc naszą wielkość w sekun- która spowoduje natychmiastowe zapisa- aplet. Do tego potrzebne jest nam
dach należy przemnożyć przez tysiąc, aby nie danych. okno dialogowe podobne do tego
otrzymać poprawną wartość: Ostatnie dwie linie destruktora są z Rysunku 2. Tego typu okno projek-
przeznaczone do zatrzymania pracy tujemy za pomocą programu Qt Desi-
timer->start(update_interval * 1000, S obiektu timer. Zanim ostatecznie usunie- gner. Utworzenie odpowiedniego pliku
FALSE); my obiekt, zatrzymujemy pracę licznika jest bardzo łatwe. Z menu Plik wybiera-
wywołując metodę stop. my opcję Nowy. Ukaże się małe okno,
Destruktor apletu w którym musimy podać nazwę pliku
W destruktorze naszego apletu (kod Parametry konta oraz określić jego typ. Domyślnie typ
również znajduje się na Listingu 1) zapi- Kod klasy kmailcheck posiada trzy metody pliku jest określany jako Blank file,
sujemy do rejestru informacje o koncie. zdefiniowane przez program KDevelop. ale my wybieramy typ o następującej
Przykładowo, zapisu informacji o haśle Nam będą potrzebne wyłącznie metody nazwie – Dialog (.ui), czyli okno dialo-
oraz zapis czasu w sekundach przedsta- kmailcheck::about oraz kmailcheck::pre- gowe. W projekcie, który znajduje się na
wiają się następująco: ferences (kod źródłowy tych metod zawie- płycie, ten plik został nazwany MyCon-
ra Listing 2). Pierwsza powinna wyświe- figDlg.ui.
S
ksConfig->writeEntry tlać okno z informacjami o naszym aple- Rysunek 5 zawiera okno, w którym
("pass", pass, true, true); cie, natomiast druga dotyczy konfiguracji określamy parametry konta. Polecam
S
ksConfig->writeEntry naszego apletu. Trzecia metoda dotyczy potraktować je wyłącznie jako przy-
("updateinterval", QString:: S pomocy i zostanie przez nas usunięta. kład i zaprojektować własne. Ważne jest,
number(update_interval),true, true); W naszym przypadku za aby widgety QLineEdit posiadały znaczą-
pomocą metody preferences będzie- ce nazwy, gdyż musimy w jakiś sposób
Ważna jest ostatnia wartość true. Ozna- my określać parametry konta pocz- odczytać podane dane z pól edycyjnych.
cza ona, iż dane mają zostać zapisane towego, które będzie sprawdzał Definiujemy również jeden slot dla
przycisku OK. Dodanie nowego przycisku
Listing 2. Kod źródłowy metod about i preferences zazwyczaj oznacza konieczność zdefinio-
wania nowej metody, którą w bibliotece
void kmailcheck::about() Qt określa się mianem slotu. W tym przy-
{ padku przycisk OK ma zamknąć okno,
MyAboutDlg *d=new MyAboutDlg(); więc możemy po prostu podłączyć wbu-
d->exec(); dowaną funkcję close() (widać to także
delete d;
na Rysunku 5). Dzięki temu nie musimy
}
void kmailcheck::preferences()
definiować własnego slotu. Oczywiście,
{ należy utworzyć tzw. podklasę (ang.
MyConfigDlg *d=new MyConfigDlg(); subclass), która będzie reprezentować
d->PasswordEdt->setText(pass); okno w naszym projekcie. Realizujemy to
d->UserNameEdt->setText(user);
wskazując odpowiedni plik ui, a następ-
d->ServerNameEdt->setText(host);
d->UpdateIntervalEdt->setText(QString::number(update_interval));
nie z menu, które wywołujemy prawym
d->exec(); przyciskiem myszy, wybieramy opcję
pass=d->PasswordEdt->text(); Utwórz podklasę. Ukaże się nam okno, w
user=d->UserNameEdt->text(); którym w polu Nazwa klasy wpisujemy
host=d->ServerNameEdt->text();
np. MyConfigDlg.
update_interval=d->UpdateIntervalEdt->text().toInt();
delete d;
Wywołanie tak utworzonego okna
if(update_interval<10) update_interval=10; dialogowego jest łatwe do zrealizowania.
timer->stop(); W metodzie preferences definiujemy okno
timer->start(update_interval * 1000, FALSE); // domyślne 10 sekund reprezentowane przez klasę MyConfigDlg:
update_status();

MyConfigDlg *d=new MyConfigDlg();

www.lpmagazine.org 73
 dla programistów

a następnie wpisujemy dane, które zosta-

Listing 3. Odczyt informacji o stanie skrzynki pocztowej
ły odczytane w konstruktorze klasy kma-
ilcheck, np.: void kmailcheck::update_status()
{
d->PasswordEdt->setText(pass); QString msg_text;
d->UpdateIntervalEdt->setText(QString:: int i,msgs=0;
if(pass.isEmpty() && user.isEmpty() && host.isEmpty())
number(update_interval));
{
msg_label->setText("Brak informacji\no koncie!");
Teraz możemy spowodować wyświe- return;
tlenie okna wywołując metodę exec, }
np. d->exec();. Wykonywanie progra- MailCheck *mc=new MailCheck();
mc->SetInformation(host, user, pass);
mu zatrzyma się na tej metodzie – ste-
mc->SessionBegin();
rowanie w metodzie preferences jest msgs=mc->GetMsgCount();
blokowane na metodzie exec do czasu, QtoolTip::remove(msg_label);
gdy użytkownik zamknie okno. Gdy if(msgs>0)
okno zostanie zamknięte, to wykona- {

ją się następne linie kodu, w których msg_label->setText("Masz "+QString::number(msgs)+" S

odczytujemy informacje z pól edycyj- nowe\nwiadomości!");

nych. Odczyt informacji realizujemy np. for(i=1;i<= msgs;i++)

w następujący sposób: {
msg_text.append("Od: "+QString(mc->GetFromField(i))+" Tytuł: S
"+Qstring(mc->GetSubjectField(i))+QString("\n"));
host=d->ServerNameEdt->text();
}
update_interval=d->UpdateInterval S
QtoolTip::add(msg_label,msg_text);
Edt->text().toInt();
}
else
Gdy dane zostały już odczytane, pozosta- {
je nam tylko usunąć okno wywołaniem msg_label->setText("Brak nowych\nwiadomości!");
operatora delete: delete d;. }
mc->SessionEnd();

Okno About i pozostałe delete mc;

metody związane
z apletem
Oprócz metody preferences, nasz aplet
posługuje się metodą about. Jej zadaniem
jest wyświetlenie informacji o aplecie.
Napisanie potrzebnego kodu jest bardzo
łatwe, ponieważ wystarczą tylko trzy linie
kodu, aby wyświetlić okno, zaczekać aż
użytkownik zamknie okno, a następnie
usunąć obiekt okna z pamięci.
MyAboutDlg *d=new MyAboutDlg();
d->exec();
delete d;
W klasie apletu występują także inne
metody, np. int widthForHeight(int
height). Zadaniem wymienionej metody
jest zwrócenie szerokości apletu przy
zadanej wysokości. Zostanie ona wywo-
łana w momencie, gdy aplet zostanie
umieszczony na panelu zorientowanym
poziomo. Wysokość apletu jest stała, ale
można zmieniać jego długość. Najprost-
szy sposób implementacji tej metody to
zwrócenie szerokości widgetu główne-
go apletu, np.:
return mainView->width();
}
W podobny sposób postępujemy w przy-
padku drugiej metody heightForWidth,
która działa w analogiczny sposób, ale
dotyczy tym razem wysokości apletu.
Oprócz tych dwóch metod, w aplecie poja-
wia się chroniona metoda resizeEvent,
wywoływana w przypadku zmiany wiel-
kości apletu. W naszym przypadku pozo-
stawiamy ją pustą. Nie będzie to przeszka-
dzać w poprawnym działaniu apletu.
Po utworzeniu projektu w KDeve-
lop w powstałym kodzie widać jesz-
cze jedną metodę o nazwie help. Zgod-
nie ze swoją nazwą, powinna ona dostar-
czyć użytkownikowi tekstu pomocy.
W naszym przypadku wydaje się to
zbędne, więc usuwamy ją z projektu.
Nie wystarczy jednak skasować metody
z pliku cpp oraz prototypu metody z pliku
nagłówkowego, gdyż po kompilacji oraz
instalacji pliku okaże się, że aplet nie
działa poprawnie. Należy również usunąć
flagę KPanelApplet::Help z trzeciego argu-
mentu funkcji init. Pozostawiamy dwie
flagi dotyczące okna About oraz okna pre-
ferencji, łącząc je operatorem „lub”.
Odczyt informacji
o poczcie – metoda
update_status
W konstruktorze klasy kmailcheck utwo-
rzyliśmy obiekt QTimer. Jego zadaniem jest
cykliczne wywoływanie metody update_
timer_event. W tej metodzie, jak założyli-
śmy, będziemy sprawdzać, czy na koncie
znajdują się nowe listy. W rzeczywisto-
ści, kod metody update_timer_event
to wywołanie jednej funkcji o nazwie
update_status. W niej sprawdzamy liczbę
listów oraz odczytujemy tematy wiado-
mości i ich nadawców. Treść tej metody
przedstawia Listing 3.
Na początku, po definicji zmiennych,
pierwszą czynnością jest sprawdzenie, czy
w polach pass, user oraz host znajdują się
jakieś dane. Jeśli użytkownik nie określił
konta, które chce monitorować, to będą
one puste. Jeśli tak jest, metoda update_
status zakończy swoje działanie. Dodat-
kowo, do etykiety msg_label wpisujemy
komunikat o braku informacji o koncie.
Gdyby okazało się, że w polach znaj-
dują się jakieś dane, to tworzymy obiekt

74 marzec 2005
 KMailCheck dla programistów

Listing 4. Metody Klasa MailCheck

(mc->GetFromField(i))+S
"Tytuł: "+Qstring(mc->S

void MailCheck::SetInformation(const char *_host, S GetSubjectField(i))+QString("\n"));

const char *_user, const char *_pass) { }
strcpy(this->host, _host);
Gdy spis wszystkich dostępnych listów
strcpy(this->user, _user);
strcpy(this->pass, _pass); został umieszczony w zmiennej msg_text,
} jej zawartość podajemy jako podpowiedź
int MailCheck::SessionBegin() { dla etykiety msg_label w następujący
err_msg=popbegin(host, user, pass, &pop_sess); sposób:
return 0;
}
int MailCheck::GetMsgCount() { QtoolTip::add(msg_label,msg_text);
return popnum(pop_sess);
} Przypadek przeciwny do wymienionego,
char* MailCheck::GetFromField(int i) { czyli zmienna msgs zawiera wartość zero
char *from;
lub mniejszą, pociąga za sobą wyświetle-
err_msg=popgethead(pop_sess,i);
from=getlinewhere(err_msg, "From:"); nie komunikatu o braku nowych wiado-
return from+5; mości.
} Ostatnią czynnością, którą wyko-
char* MailCheck::GetSubjectField(int i) { nujemy w metodzie update_status, jest
char *subject;
zamknięcie sesji oraz usunięcie obiektu mc.
err_msg=popgethead(pop_sess,i);
subject=getlinewhere(err_msg, "Subject:");
return subject+8; Kilka uwag o klasie
} MailCheck
int MailCheck::SessionEnd() { Nasz aplet, zgodnie z początkowymi zało-
popend(pop_sess);
żeniami, został już opracowany. Pozosta-
return 0;
} ła nam do implementacji obsługa konta
pocztowego. Do tego celu została prze-
znaczona klasa MailCheck. Spis metod
przeznaczony do sprawdzenia skrzynki wartość zmiennej jest większa od zera, to dostępnych w tej klasie zawiera Tabela
pocztowej: wykonujemy dwie czynności. Pierwsza to 1, a dokładny kod źródłowy tych metod
przekazanie do etykiety msg_label odpo- zawiera Listing 4.
MailCheck *mc=new MailCheck(); wiedniego komunikatu zawierającego Najważniejsze czynności dokonują
ilość dostępnych informacji: się w metodach wymienionych w tabeli.
Następnie ustalamy niezbędne parame- Zanim je pokrótce omówimy, trzeba
try, czyli nazwę serwera, nazwę użyt- msg_label->setText("Masz "+QString::S dokonać implementacji konstruktora
kownika oraz hasło: number(msgs)+"nowe\nwiadomosci!"); i destruktora klasy. Kod, który tam
podajemy, jest trywialny. W przypad-
mc->SetInformation(host, user, pass); Kolejnym krokiem jest uzyskanie tema- ku konstruktora do zmiennej err_msg
tów dostępnych listów oraz ich nadaw- wpisujemy wartość NULL, natomiast
Później tworzymy sesję i odczytujemy ców. Klasa MailCheck oferuje dwie w destruktorze naszym zadaniem jest
liczbę listów dostępnych na serwerze: metody: GetFromField, która zwraca sprawdzenie, czy wspomniana zmien-
nadawcę listu o podanym numerze, oraz na posiada wartość NULL i jeśli tak nie
mc->SessionBegin(); GetSubjectField, która odczytuje temat jest, to zwalniamy pamięć za pomocą
msgs=mc->GetMsgCount(); wiadomości. Wiadomości są numerowa- funkcji free.
ne od jedności do wartości określonej Równie trywialna w implementacji
Kolejnym krokiem jest usunięcie pod- w zmiennej msgs. jest metoda SetInformation. Jej zadaniem
powiedzi, w której mogą znajdo- Informacje o listach umieszczamy będzie skopiowanie ciągu znaków z argu-
wać się nagłówki listów z poprzed- w zmiennej msg_text, przy czym po mentów metody do pól klasy MailCheck.
niego sprawdzenia: QToolTip::remove- nadawcy oraz temacie zostanie umiesz- Do tego celu wystarczy zwykła funkcja
(msg_label);. Nie musimy martwić się czony znak „\n”. Spowoduje to, że strcpy, np. strcpy(this->pass, _pass);.
o to, czy w poprzednim wywołaniu poszczególne listy zostaną umieszczone Następną metodą jest SessionBe-
metody update_status została utworzo- jeden nad drugim. W efekcie podpowiedź gin. Korzystamy z biblioteki Libspopc,
na podpowiedź, gdyż metoda remove będzie prezentować się dość efektownie. która posługuje się obiektem uchwy-
jest odporna na przypadek, gdy podpo- Do realizacji naszych zamierzeń w tym tem. Reprezentuje on sesję z kontem
wiedź nie istnieje. zakresie wystarczy taka prosta pętla for: pocztowym, więc jakiekolwiek operacje
Następnym krokiem jest utworzenie na koncie POP3 muszą być poprzedzo-
komunikatu w zależności od stanu zmien- for(i=1;i<=msgs;i++) { ne utworzeniem sesji. Realizujemy to
nej msgs, która zawiera liczbę listów. Jeśli S
msg_text.append("Od: "+QString w następujący sposób:

www.lpmagazine.org 75
 dla programistów
err_msg=popbeginS
(host, user, pass, &pop_sess);
Warto w tym momencie zając się metodą
SessionEnd. Jej zadaniem jest zamknięcie
sesji. Wystarczy wywołać funkcję popend,
w której jako argument podajemy utworzo-
ną wcześniej sesję wywołaniem popbegin:
popend(pop_sess);
Krótka w implementacji jest także
metoda zwracająca ilość listów GetMsgCo-
unt. Wykorzystuje ona tylko jedną funk-
cję popnum :
int MailCheck::GetMsgCount(){
return popnum(pop_sess);
} jący nam ciąg znaków. W podobny sposób
Do implementacji zostały nam dwie funk-
cje, bardzo istotne dla naszego apletu.
Wbrew pozorom nie są one tak łatwe do
implementacji, ale wykorzystując dostęp-
ne funkcje z biblioteki Libspopc, realizacja
tych metod okaże się ostatecznie bardzo
łatwa. W implementacji obydwu tych
R E
76 marzec 2005
funkcji na początku wywołujemy funk-
cję popgethead:
err_msg=popgethead(pop_sess,i);
Następnie, gdy chcemy poznać nadawcę
listu o numerze i, wywołujemy funkcję
getlinewhere:
from=getlinewhere(err_msg, "From:");
Teraz wystarczy słowem return zwrócić
wskaźnik from i w ten sposób otrzymamy
adres nadawcy listu, ale razem z ciągiem
znaków „From:”. Ponieważ chcemy ominąć
to słowo, to rada na to jest bardzo prosta
– wystarczy dodać do zmiennej from pięć,
aby przesunąć wskaźnik poza przeszkadza-
postępujemy w przypadku tematu listu.
Tak łatwa realizacja odczytu potrzeb-
nych informacji jest możliwa dzięki
funkcji getlinewhere z biblioteki Lib-
spopc. Pozwala nam ona na odszukanie
potrzebnego ciągu znaków w nagłówku
wiadomości, który jest zwracany przez
funkcję popgethead.
K L A M
Podsumowanie
Aplet można wyposażyć w wiele innych
ciekawych możliwości. Za pomocą funk-
cji z biblioteki Libspopc możemy otrzymać
nie tylko temat i nadawcę listu, ale rów-
nież i jego treść. Biblioteka ta pozwala
także na kasowanie listów, więc możemy
do naszego apletu dołączyć funkcję usu-
wania niepotrzebnych listów. Jak zawsze,
zachęcam do rozszerzenia możliwości
apletu, gdyż na podstawie niewielkie-
go projektu, który przedstawiłem w tym
artykule, możemy otrzymać bardzo przy-
datny program w codziennej pracy.
W Internecie:
• Strona domowa projektu KDE:
http://www.kde.org/
• Dokumentacja oraz informacje o two-
rzeniu oprogramowania dla KDE:
http://developer.kde.org/
• Strona domowa programu KDevelop:
http://www.kdevelop.org/
• Strona domowa biblioteki Libspopc:
http://brouits.free.fr/libspopc/
A

D-Link AirPlus/AirPlusG+
Marek Bettman
D
-Link to znany producent
sprzętu do komunika-
cji bezprzewodowej. Na
swoich stronach oferuje
całą gamę urządzeń, od punktów dostę-
powych (ang. access points) dla małych
sieci, kart PCMCIA i PCI, produktów
z serii wireless-multimedia (np. bezprze-
wodowe kamery), po rutery i anteny do
zastosowań produkcyjnych. Motto firmy
brzmi “Building Networks for People”
– “Budujemy Sieci dla Każdego”.
Sprzęt
Mając na uwadze powyższe informa-
cje postanowiłem przetestować niektóre
z rozwiązań D-Linka na platformie
linuksowej. Wybrałem kilka urządzeń
z linii AirPlus/AirPlusG+: punkt dostępo-
wy DWL-2100AP+, bezprzewodową kartę
sieciową PCI DWL-520+, bezprzewodową
kartę sieciową PCMCIA DWL-650+ oraz,
także bezprzewodową, kamerę DCS-
5300W. Na wybranych przeze mnie kom-
ponentach można oprzeć niewielką sieć
bezprzewodową dla domu bądź biura.
Cena takiego zestawu to ponad 2000 zł,
przy czym należy uczciwie powiedzieć,
że najdroższym elementem jest tu kamera
– ok. 1000 zł.
Współpraca
Punkt dostępowy to urządzenie, które
jest pośrednikiem pomiędzy siecią
Rysunek 1. Elementy testowanego zestawu
D-Link AirPlus/AirPlusG+
radiową a siecią klasyczną, opartą na
okablowaniu. Działa on niezależnie
od innych urządzeń sieciowych, a jest
sterowany przez własny wbudowany
system operacyjny. DWL-2100AP udo-
stępnia możliwość uruchomienia serwe-
ra DHCP i blokowania dostępu maszy-
nom w sieci po numerze IP bądź adre-
sie MAC karty sieciowej. Wszystkie
opcje konfiguracji są dostępne poprzez
przyjazny interfejs WWW. Niestety, o ile
na normalnej stacji roboczej jego konfi-
guracja nie sprawia problemów, o tyle
nie jest możliwa przy użyciu palmtopa
– strona z konfiguracją nie wyświetla się
poprawnie w przeglądarkach na małych
ekranach i przez to uniemożliwia jakie-
kolwiek zmiany w ustawieniach. Nie jest
to problem w przypadku sieci domowej
czy biurowej, ale małe urządzenia prze-
nośne są bardzo często wykorzystywa-
ne do konfiguracji tego typu urządzeń
w zastosowaniach produkcyjnych.
Można by się spodziewać, że karty
PCI i PCMCIA firmy D-Link posiadają
oficjalne wsparcie ze strony producen-
ta. W rzeczywistości, firma ta zdaje się
nie zauważać użytkowników innych sys-
temów niż Windows. Na wszystkich ser-
wisach D-Linka próżno szukać choćby
odnośników do stron pomagających
w uruchomieniu układów tej firmy pod
Linuksem. Na szczęście, możemy sko-
rzystać z http://tuxmobil.org/, gdzie znaj-
dziemy informacje dotyczące sprzę-
tu do komunikacji bezprzewodowej,
w tym działającej pod Linuksem części
kart D-Link. Uruchomienie karty PCI
nie powinno sprawić większych pro-
blemów. Należy wykorzystać nieofi-
cjalny sterownik acx100, dostępny
na stronie http://acx100.sourceforge.net/.
Karta DWL-650+ niestety nie posia-
da natywnego linuksowego sterowni-
ka, ale można ją uruchomić wykorzy-
stując do tego celu NdisWrapper (http://
ndiswrapper.sourceforge.net/ ) i sterow-
niki dla Windows XP. Nie jest to ani naj-
testy
Zalety
• Łatwa konfiguracja punktów
dostępowych
Wady
• Brak oficjalnego wsparcia
D-Linka dla Linuksa
• Oprogramowanie konfiguracyjne
dostępne tylko dla Windows
• Wysoka cena
• Duża ilość sprzętu D-Linka w ogóle
nie działa pod Linuksem
prostsze, ani eleganckie rozwiązanie (je-
steśmy zmuszeni używać sterownika
o zamkniętym kodzie i emulować inter-
fejs API środowiska Windows; może tu
także dojść kwestia licencji kodu ste-
rownika).
Mimo wielu wysiłków, nie udało mi
się uruchomić kamery internetowej, gdyż
do jej konfiguracji potrzebne jest oprogra-
mowanie dostarczane przez producenta
w wersji tylko dla Windows – bez emula-
cji tego systemu nie można zmienić żad-
nych ustawień urządzenia.
Podsumowanie
Jedynymi zaletami tego zestawu są polska
instrukcja dołączona do każdego elemen-
tu oraz fachowa pomoc dostępna przez
telefon. Ponieważ celem testu było spraw-
dzenie sprzętu, a nie wsparcia technicz-
nego czy dokumentacji, muszę stwierdzić,
że stanowczo odradzam kupowanie kart
sieciowych (szczególnie PCMCIA) czy
urządzeń multimedialnych firmy D-Link.
Mogę polecić jedynie używanie punktów
dostępowych, które, choć nie należą do
najtańszych, raczej nie powinny sprawiać
problemów.
Ocena
www.lpmagazine.org 77
 testy Xandros Desktop OS Version 3 Deluxe
Xandros Desktop OS
Version 3 Deluxe
Piotr Truszkowski
X
androsa otrzymaliśmy w wer-
sji pudełkowej, kosztującej
$89.95. Wewnątrz znajdują
się 2 płyty CD (jedna z sys-
temem, druga z dodatkowym oprogra-
mowaniem), bogaty w treść podręcz-
nik, krótka, bogato ilustrowana broszura
wprowadzająca do systemu, wydrukowa-
na licencja oraz 2 naklejki: jedna z nume-
rem seryjnym, a druga z logo Xandrosa.
Całkiem sporo atrakcji.
Debian to jest to
Podobnie jak w przypadku wielu kon-
kurencyjnych, komercyjnych dystrybucji,
sercem dystrybucji jest Debian GNU/
Linux. Dzięki temu, w Xandrosie znaj-
dziecie znany i lubiany system zarządza-
nia oprogramowaniem Apt. Instalacja
dodatkowego oprogramowania i usunię-
cie już zainstalowanego jest bardzo proste.
Ponadto, użytkownik otrzymuje dostęp
do ogromnych repozytoriów pakietów
Debiana. Jest w czym wybierać.
Instalacja i pierwsze
uruchomienie
Instalacja samego systemu jest bardzo
prosta i intuicyjna. Dowolny użytkownik
komputera – nawet ten bardzo począt-
kujący – nie powinien mieć trudności
z jej przeprowadzeniem. Całość wyko-
nano bardzo estetycznie. Nie ma jednak
róży bez kolców. Już podczas oczekiwa-
nia na start instalatora, użytkownik obe-
Rysunek 1. Xandros prezentuje się
bardzo elegancko
78 marzec 2005
znany z innymi dystrybucjami zauważy,
że z Xandrosem coś jest nie tak. Na usta
ciśnie się pytanie: czemu to wszystko tak
wolno działa? Wolne uruchamianie jest
uciążliwe nie tylko podczas oczekiwania
na instalację, ale również podczas startu
systemu. Xandros jest znacząco wolniejszy
od innych dystrybucji – nieco szybszy od
swojego największego konkurenta, Lin-
spire, oraz nieporównywalnie wolniejszy
chociażby od Mandrakelinuksa. Czasem
odnosi się wrażenie, że system nie wyko-
rzystuje w pełni mocy komputera. Nie jest
to problemem, gdy użytkownikowi decy-
dującemu się na Xandrosa bardziej zależy
na wsparciu technicznym i oprogramowa-
niu, aniżeli na szybkości systemu.
Po pierwszym uruchomieniu Xandros
bardzo mile mnie zaskoczył. Kilka konfi-
guratorów specyficznych dla tej dystrybu-
cji, kilka kliknięć myszką i nasz system jest
gotowy do użytku. Ładne, wygodne i funk-
cjonalne rozwiązanie. Spodobało mi się.
Oprogramowanie
Opisywana wersja Xandrosa, pomimo
tego, że mieści się tylko na dwóch pły-
tach CD, zawiera dużo interesującego
oprogramowania. Niewątpliwym hitem
jest pakiet CrossOver Office, dzięki któ-
remu uruchomimy popularne aplikacje
z systemu Microsoft Windows na naszym
Linuksie. Adobe Photoshop i Microsoft
Office XP działają wyśmienicie, o ile ktoś
ich potrzebuje. Ponadto, w Xandrosie
znalazło się mocno zmodyfikowane śro-
dowisko graficzne KDE 3.3, dzięki któ-
remu praca jest prawdziwą przyjemno-
ścią. Całością zarządza nowe jądro 2.6.9.
Powodów do narzekania nie będą mieli
internauci (Kopete, Mozilla Firefox), jak
i zwykli użytkownicy komputera (Real-
Player i inne aplikacje multimedialne).
Użytkownicy Microsoft Windows z pew-
nością docenią automatyczne montowa-
nie w systemie ich partycji.
Minusem jest brak obsługi języka
innego niż angielski. Możemy co praw-
Zalety
• CrossOver Office
• Prosta instalacja
• Ciekawy dobór aplikacji
• Solidna podstawa
• Ogólne dopracowanie
Wady
• Niska wydajność
• Brak obsługi innych języków niż
język angielski
da zmienić układ klawiatury, ale język
systemu pozostaje bez zmian. Szkoda.
Ponadto, dołączony podręcznik jest
również nastawiony jest na anglojęzycz-
nego odbiorcę.
Podsumowanie
Xandros to dobry system operacyjny,
który z pewnością sprosta wymaganiom
użytkowników, dla których Linux jest
potrzebny do pracy, a nie do zabawy.
Nie jest dobrym wyborem dla użytkow-
nika domowego, głównie ze względu
na swoją cenę i wydajność, która nie
dorównuje innym dystrybucjom Linuk-
sa. Dużą niedogodnością może być
również brak wsparcia dla innych języ-
ków niż angielski.
Jeśli zależy Ci na stabilnym i dopra-
cowanym systemie operacyjnym o solid-
nych podstawach, z bogatym repozy-
torium pakietów i pomocą techniczną,
wybierz Xandrosa. Jeśli jednak nie zależy
Ci na uruchamianiu aplikacji z Microsoft
Windows, lubisz szybkie i wydajne sys-
temy i nie odpowiada Ci cena, wybierz
inną dystrybucję, ponieważ Xandros nie
spełni Twoich oczekiwań.
Ocena
aktualności
dział prowadzi: Piotr Truszkowski piotrt@lpmagazine.org księgozbiór

101 Skryptów w Shellu Recenzent: Piotr Truszkowski

Każdy użytkownik Linuksa, prędzej czy
później, spotka się ze skryptami. Pomaga-
ją one zautomatyzować operacje wykony-
wane w naszym systemie, ułatwiają admini-
strację i pozwalają zrobić wiele innych, cie-
kawych rzeczy. Innymi słowy, znajomość
skryptów w Linuksie jest ogromną zaletą.
Książka “101 skryptów w shellu” autor-
stwa Dave Taylora przedstawia czytelniko-
wi 101 skryptów, gotowych do wykorzy-
stania w Linuksie, Uniksie czy Mac OS X.
Zróżnicowanie przedstawionych rozwią-
zań jest ogromne, poczynając od prostych
programów, takich jak interaktywny kalku-
lator czy skrypt do sprawdzania pisowni,
poprzez zaawansowane skrypty do admi-
nistracji systemem (zarządzanie użytkow-
nikami, zmiana priorytetów zadań na pod-
stawie nazwy procesu), kończąc na narzę-
dziach usprawniających pracę w Interne-
cie (pobieranie całych serwisów WWW,
obliczanie kursu walut) czy poprawiają-
cych system (zawijanie tylko długich wier-
szy, wyświetlanie dodatkowych informa-
cji o pliku). To wspaniała książka. Trudno
nie docenić jej walorów edukacyjno-prak-
tycznych. Przyda się każdemu. Należy do
grona niewielu książek, które po prostu
trzeba mieć. Jej jedyną wadą jest brak dołą-
czonej płytki CD z kodami źródłowymi
programów. Powszechnie wiadomo, że nie
ma rzeczy doskonałych, więc i tak gorąco
polecam.
Moja ocena: 5/5

GIMP 2.0 – Edycja zdjęć cyfrowych Recenzent:Michał Niwicki

wiedź na to pytanie znajdą w książce Pawła Na uwagę zasługuje fakt, że jest to

Warstwy, ścieżki, maski i krzywe. Cóż
to takiego? Zaawansowani graficy nie mogą
się bez nich obejść w codziennej pracy.
Ci zaś, którzy dopiero rozpoczynają swoją
przygodę z grafiką komputerową, odpo-
Brągoszewskiego “GIMP 2.0 – Edycja zdjęć
cyfrowych”.
Autor przedstawia Czytelnikowi, w jaki
sposób zainstalować, skonfigurować i uży-
wać GIMP-a, programu uznawanego jesz-
cze niedawno za narzędzie straszące swoim
wyglądem, a obecnie stanowiące poważ-
ną konkurencję dla popularnych komercyj-
nych aplikacji graficznych.
Książka pokaże, w jaki sposób poddać
obróbce i retuszowi zdjęcia wykonane apa-
ratami cyfrowymi, jak poprawić jakość nie-
udanych fotografii oraz przedstawi proste
i zaawansowane techniki stosowane przez
grafików. Dodatkowo, publikacja zawie-
ra także opisy narzędzi malarskich, spo-
soby rysowania skomplikowanych kształ-
tów geometrycznych, tworzenie iluzji trój-
wymiarowości, generowania napisów oraz
przygotowywania animacji.
pierwsza poważna książka poświęcona
GIMP-owi 2.0. Autorowi udało się na nie-
wielkiej ilości stron przedstawić rzeczowe
wskazówki i przykłady dotyczące używa-
nia podstawowych narzędzi tego progra-
mu graficznego.
Mimo, że poruszone zostały wszyst-
kie najważniejsze problemy, z jakimi
może zetknąć się początkujący grafik,
można odnieść wrażenie, że niektóre
rozwiązania przedstawione są w sposób
pobieżny i niezbyt dokładny. Szkoda
także, że książka, która koncentruje
się na grafice, została wydana w wersji
czarno-białej.
Niewątpliwie publikacja stanowi krok
w dobrym kierunku, ale przypomina on
bardziej potknięcie niż regularny marsz.
Moja ocena: 3/5

Bestsellery Merlina
Lista najlepiej sprzedających się książek informatycznych
w sklepie internetowym www.merlin.pl, w miesiącu grudniu:
1. ABC komputera 2005 - Z. Dec, R. Konieczny, Edition 2000, 2004
2. Metodyki zarządzania projektami informatycznymi - Z. Szyjewski, Placet, 2004
3. Design & Layout. Sztuka projektowania - D. Dabner, Focus, 2004
4. Microsoft Visual C++.NET (+CD) - J. Templan, A. Olsen, Read Me, 2002
5. Oracle Database 10g. Nowe możliwości - R.G. Freeman, Helion, 2004
6. ABC sam składam komputer - B. Danowski, A. Pyrchla, Helion, 2003
7. Adobe Premiere Pro. Oficjalny podręcznik, Helion, 2004
8. Grafika w biznesie. Projektowanie elementów tożsamości wizualnej – logotypy, wizytówki oraz papier firmowy - A. Benicewicz-Miazga, Helion, 2004
9. CASE Method. Modelowanie funkcji i procesów - C. Longman, R. Barker, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2001
10. E-Commerce - M. Stawiszyński, B. Gregor, Branta, 2002

www.lpmagazine.org 79