Budownictwo 17

Marlena Rajczyk, Damian Joczyk

PRZEGLD METOD WZMACNIANIA

KONSTRUKCJI DREWNIANYCH

Wprowadzenie
Najbardziej znanym sposobem wzmocnienia konstrukcji jest zastosowanie pr-
tw stalowych do zbrojenia betonu, dziki czemu moemy uzyska materia cz-
cy w sobie zalety betonu i stali. W konstrukcjach drewnianych rwnie stosuje si
rne sposoby wzmacniania tak, aby uzyska element zachowujcy zalety drewna,
lecz o lepszych parametrach wytrzymaociowych.
Wzmacnianie elementw konstrukcyjnych jest czsto niezbdne w celu napra-
wy lub polepszenia pracy statycznej konstrukcji ju istniejcych. Czsto te budow-
le to obiekty zabytkowe, w ktrych - oprcz wymaga poprawy nonoci oraz
sztywnoci - musz by spenione wymagania dotyczce zachowania estetyki. Pro-
blem ten szeroko przedstawili Jasieko [1] oraz Nowak [2].
W prowadzonych badaniach analizowane s rne sposoby wzmacniania ele-
mentw drewnianych tak, aby poczenie dwch, a czasem nawet wikszej iloci
materiaw pozwalao otrzyma element o jak najlepszych waciwociach. Rozwj
metod wzmacniania konstrukcji drewnianych nastpi w latach 70. dziki post-
powi w dziedzinie klejw epoksydowych, uywanych do mocowania elementw
wzmacniajcych. Bardzo popularnym materiaem do zbrojenia konstrukcji drew-
nianych jest stal (w formie prtw oraz blach), uywana zarwno do biernych, jak
i czynnych sposobw wzmacniania.
Obecnie mona zauway due zainteresowanie uyciem kompozytw wkni-
stych w celu wzmacniania zarwno konstrukcji drewnianych, elbetowych, muro-
wych, jak i stalowych [3]. Badane s take bardziej niekonwencjonalne sposoby
wzmacniania, np. skompresowanym drewnem [4] czy metalowymi wkrtami [5].
W artykule przedstawiono przegld rnych sposobw wzmacniania konstruk-
cji drewnianych wraz z analiz wynikw bada oraz uwzgldnieniem najnowszych
trendw w budownictwie.
 Przegld metod wzmacniania konstrukcji drewnianych 147

1. Tradycyjne sposoby wzmacniania konstrukcji drewnianych

Tradycyjne metody wzmacniania konstrukcji drewnianych s stosowane gw-
nie w celu naprawy istniejcych elementw konstrukcyjnych, w ktrych wystpiy
oznaki awarii budowlanej. W sposobach tych gwnie wykorzystywane s kszta-
towniki stalowe oraz dodatkowe elementy drewniane. Obecnie powoli odchodzi
si od tego typu metod ze wzgldu na duy postp w dziedzinie materiaw budow-
lanych, dziki ktrym moemy uzyska wzmocnienia o lepszych parametrach.

1.1. Wzmocnienia z uyciem elementw drewnianych

Podstawowym sposobem wzmacniania istniejcych elementw drewnianych
jest doczenie do istniejcego elementu dodatkowych czci drewnianych, naj-
czciej mocowanych za pomoc cznikw mechanicznych.
Wzmocnienie belek drewnianych za pomoc nakadek wykonuje si poprzez
doczenie do istniejcej belki elementw drewnianych o takiej samej wysokoci
jak istniejca belka, doczonych za porednictwem elementw drewnianych oraz
metalowych (rys. 1). Tak wzmocnionym elementom czsto nadaje si odwrotn
strzak ugicia, co w przypadku bardzo osabionych elementw czsto jest ko-
nieczne. Tego typu wzmocnienia mog by usytuowane w rnych miejscach bel-
ki, lecz najczstszym miejscem s koce belek oparte na murze. Ze wzgldu na
du wilgo oraz zagrzybienie w wielu przypadkach koce belek s zgnite i dlate-
go konieczne jest zastosowanie wzmocnienia.

Rys. 1. Wzmocnienie belek drewnianych za pomoc nakadek: a) widok z gry;

b) widok z boku [6]

W przypadku wizarw mamy do czynienia ze wzmacnianiem prtw ciska-

nych oraz rozciganych.
Prty ciskane przy nadmiernym obcieniu ulegaj wyboczeniu, co moe spo-
wodowa zniszczenie nawet caej konstrukcji. Jeeli wyboczenie elementu jest
wiksze od 1/200 dugoci wyboczeniowej, naley przed wzmocnieniem element
wyprostowa tak, aby uzyska pierwotny ksztat [6]. Wzmocnienie wyprostowanego
148 M. Rajczyk, D. Joczyk

elementu nastpuje poprzez przybicie gwodziami drewnianych nakadek o szero-

koci nie mniejszej ni poowa gruboci wzmacnianego elementu oraz nie mniej-
szej ni 4 cm [6].
Elementy rozcigane s wzmacniane rwnie poprzez zastosowanie nakadek
zamocowanych za pomoc metalowych cznikw.

1.2. Wzmocnienia z uyciem elementw stalowych

Wzmocnienia z zastosowaniem elementw stalowych mona podzieli na dwie
grupy: wzmocnienie na caej dugoci elementu oraz wzmocnienie tylko w obsza-
rze uszkodzonego fragmentu. W przypadku pierwszej grupy najczciej ksztatow-
niki stalowe mocuje si na powierzchniach bocznych (jednostronnie lub dwustron-
nie) lub na krawdziach elementu (rys. 2).

Rys. 2. Sposoby wzmocnienia ksztatownikami walcowanymi [1]

W przypadku wzmocnie tylko fragmentw konstrukcji mona zastosowa

zbrojenie w postaci maych kratownic stalowych, ktrymi zastpuje si zniszczony
fragment stropu (rys. 3a). Stosuje si dwa rodzaje kratownic: KP - do wzmacniania
przse oraz KK - do wzmacniania kocw belek. Innym sposobem jest zastoso-
wanie ksztatownikw walcowanych w sposb, jaki pokazano na rysunku 3b.

Rys. 3. Wzmocnienia belek drewnianych z uyciem elementw stalowych:

a) kratownic; b) ksztatownikw walcowanych [6]
 Przegld metod wzmacniania konstrukcji drewnianych 149

Rys. 4. Belka drewniana wzmocniona zewntrznym cignem stalowym:

1 - wzmacniana belka, 2 - cigno, 3 - supek [1]

Osobn grup wzmocnie stanowi zazbrojenie belek stropowych zewntrznymi

cignami stalowymi (rys. 4). Ze wzgldu na charakter wzmocnienia nadaje si ono
jedynie do pomieszcze o duych wysokociach w wietle. Na podstawie bada
numerycznych przedstawionych w pracy [7] mona oszacowa kilkakrotny wzrost
nonoci belki wzmocnionej tym sposobem.

2. Zbrojenie belek drewnianych prtami

oraz blachami stalowymi
Obecnie czsto stosowanym rozwizaniem dla belek o znacznym stopniu
uszkodzenia jest wklejenie w specjalnie przygotowane otwory prtw stalowych
(rys. 5). Prty zbrojeniowe powinny by wykonane ze stali ebrowanej, a procent
zbrojenia nie powinien przekracza 1,5% w przypadku przekroju pojedynczo zbro-
jonego [1]. Prty wklejane s w belk za pomoc klejw epoksydowych, ktre
charakteryzuj si dobr przyczepnoci do drewna i stali. Przy wspczesnej
technice istnieje moliwo zastosowania klejw mao podatnych, dziki czemu
moemy zakada pen wspprac drewna oraz prtw. Wad tego typu zbrojenia
jest znaczna rnica rozszerzalnoci cieplnej stali i drewna. Podczas wykonywania
tego typu wzmocnie naley zwrci szczegln uwag na dugo zakotwienia
elementw wzmacniajcych [8]. Dziki tego typu wzmocnieniom mona uzyska
wzrost nonoci oraz sztywnoci o okoo 30% [9].

a) b)

Rys. 5. Zbrojenie belek drewnianych prtami stalowymi: a) z drewna klejonego

warstwowo; b) z drewna litego [6, 8]
150 M. Rajczyk, D. Joczyk

We Woszech s prowadzone rwnie badania nad wzmacnianiem belek drew-

nianych z zastosowaniem tam z wysokowytrzymaociowego drutu stalowego
[10], zamocowanego do elementu poprzez zastosowanie kompozycji epoksydowej,
w ktr zatapia si tam, co przedstawiono na rysunku 6. Zbadany wzrost sztyw-
noci belek zbrojonych w porwnaniu do belek niezbrojonych wynis do 100%.
Wykres ugicia w zalenoci od siy przedstawiono na rysunku 7.

Rys. 6. Mocowanie stalowej tamy do belki [10]

Rys. 7. Wykres ugicia belek zbrojonych tamami stalowymi w zalenoci od obcienia:

1 - belka niezbrojona, 2-7 - belki zbrojone [10]

Innym sposobem wzmocnie z zastosowaniem elementw stalowych jest wy-

korzystanie blach stalowych przyklejonych za pomoc kompozycji epoksydowych
zarwno do powierzchni bocznych belek, jak i rodka przekroju (rys. 8). Obszerne
badania tego typu wzmocnie przeprowadzi Jasieko [1].
 Przegld metod wzmacniania konstrukcji drewnianych 151

Badane byy rne warianty wklejenia blach zarwno pod obcieniem dora-
nym, jak i dugotrwaym. W celu uzyskania bardziej szczegowych wynikw
badaniu poddano belki tak nowe, jak i stare, ktrych wiek okrelono na okoo
80-100 lat. Najlepsze wyniki otrzymano dla belek wzmocnionych blachami wkle-
jonymi do wntrza przekroju. Wzrost nonoci dla belek z drewna nowego wy-
nis 60%, natomiast dla belek z drewna starego 115%. W znacznym stopniu
zwikszya si sztywno belki (rys. 9). Na uwag zasuguje fakt, e tego typu
zbrojenie moe by wykonane dla belek zabytkowych, w przypadku ktrych wane
jest, aby wzmocnienia byy niewidoczne. W przypadku wykonywania belek z bla-
chami przyklejanymi do zewntrznych powierzchni naley zwrci uwag na od-
powiedni docisk blach podczas procesu klejenia.

Rys. 8. Przekroje belek wzmocnione blachami stalowymi uyte do bada

przez Jasiek: 1 - wzmacniana belka drewniana,
2 - kompozycja epoksydowa, 3 - blacha stalowa [8]

Rys. 9. Wykres zalenoci obcienie-ugicie dla belek z wklejonymi w przekrj

blachami stalowymi [1]
152 M. Rajczyk, D. Joczyk

3. Wzmocnienia z zastosowaniem materiaw kompozytowych

Ze wzgldu na korzystne waciwoci kompozytw (niski ciar, wysok wy-
trzymao na rozciganie, du odporno na korozj chemiczn i biologiczn)
mona zauway due zainteresowanie nimi w budownictwie. Najszersze zastoso-
wanie znalazy kompozyty wkniste FRP (Fiber Reinforced Polymer), w ktrych
ywica epoksydowa, zwana faz cig lub matryc, jest zbrojona wknami, np.
szklanymi, wglowymi oraz aramidowymi. Waciwoci wytrzymaociowe kom-
pozytw zbrojonych wknami w duym stopniu zale od sposobu wykonania
oraz zagszczenia wkien. Przykadowe porwnanie waciwoci przedstawiono
w tabeli 1. Trwaj take badania nad zastosowaniem do zbrojenia kompozytw
wkien naturalnych, np. baweny [11] ze wzgldu na bardziej ekologiczny charak-
ter tego typu wkien.
TABELA 1
Porwnanie waciwoci wkien [12]

Gsto Wytrzymao Modu sprystoci

Rodzaj wkna
g/cm3 na rozciganie, MPa podunej, GPa
Szklane E-glass 2,5 20003500 70
Szklane S-glass 2,5 4570 86
Aramidowe 1,4 30003150 6367
Wglowe 1,4 4000 230240

Jednym z pierwszych zastosowa na szerok skal belek drewnianych zbrojo-

nych kompozytami wknistymi jest metoda wynaleziona i opatentowana w USA
przez Tingleya pod nazw FIRP. Metoda ta polega na wklejeniu pomidzy ostatni
a przedostatni lamel tamy kompozytowej. Wzmocnienie to pozwolio uzyska
oszczdnoci w zuyciu drewna o 2540% [13].
W Polsce badania tego typu belek zostay przeprowadzone przez Politechnik
lsk we wsppracy z austriack firm Buchacher [14]. Badaniu zostao podda-
nych 15 belek z drewna klejonego o dugoci 6200 mm oraz rozstawie podpr
5760 mm wzmocnionych tamami szklano-aramidowymi (GARP), umieszczonymi
pomidzy ostatni a przedostatni lamel oraz od spodu belki (rys. 10).

Rys. 10. Przekroje belek uyte do bada przez Brola [14]

 Przegld metod wzmacniania konstrukcji drewnianych 153

Na podstawie bada okrelono wzrost nonoci odpowiednio o 54% dla zbrojenia

przymocowanego do spodu belki oraz 68% dla zbrojenia wklejonego pomidzy
lamele. Wzrost sztywnoci wynis 15%. Wykres zmiennoci ugi w zalenoci
od siy przedstawiono na rysunku 11.

Rys. 11. Wykres zalenoci ugicie-sia obciajca: 1.11-1.15 - belki niewzmocnione,

1.21-1.25 - belki wzmocnione zewntrznie, 1.31-1.35 - belki
wzmocnione wewntrznie [14]

Opisana powyej metoda wzmacniania staa si podstaw do dalszych analiz

poruszajcych tematyk pocze klejowych pomidzy materiaami FRP a drew-
nem [15] oraz analiz kosztw wykonania tego typu konstrukcji, ktre s jeszcze
stosunkowo wysokie [16].
Nowym rozwizaniem z wykorzystaniem kompozytw wknistych zapropono-
wanym w pracy [17] jest zastosowanie sznurw aramidowych wklejonych pomidzy
lamele do wzmocnienia belki z drewna klejonego warstwowo (rys. 12). Powyszy
sposb zbrojenia jest w trakcie bada eksperymentalnych oraz numerycznych. Po
wstpnych badaniach numerycznych ustalono korzystny wpyw tego typu zbrojenia
na charakter pracy statycznej.
Kompozytami wknistymi wzmacniane s take belki z drewna litego. Obszerne
badania tego typu belek z wykorzystaniem tamy kompozytowej CFRP przepro-
wadzi Nowak [2]. Badane byy belki ze zbrojeniem wprowadzonym w przekrj,
przez co symulowane byy warunki wzmacniania elementw zabytkowych. Badane
przekroje wraz z porwnaniem wartoci si niszczcych dla wszystkich serii bada-
nych belek przedstawiono na rysunku 13. Wzrost nonoci badanych belek wynis
od 21% (seria F) do 69% (seria D) [18].
Sposb zbrojenia belek o znacznych uszkodzeniach zosta zaproponowany na
Politechnice Szczeciskiej [19]; zbrojenie tamami wglowymi przebiega na caej
154 M. Rajczyk, D. Joczyk

dugoci belki i obejmuje najbardziej wytone miejsca (w rodku rozpitoci oraz

nad podporami), jak pokazano na rysunku 14.

Rys. 12. Nowa konstrukcja belki drewnianej wzmocnionej sznurami aramidowym:

1 - belka drewniana, 2 - blacha czoowa, 3, 4 - pytki kolczaste, 5 - gniazda wnkowe,
6 - otwory w belce drewnianej, 7 - metalowe tuleje, 8 - wkrty mocujce,
9 - otwory poprawiajce mikrowentylacj, 10 - mocowanie pytki kolczastej,
11 - sznury aramidowe, 12 - klej epoksydowy [17]

Rys. 13. Siy niszczce i przekroje belek badanych przez Nowaka [2]
 Przegld metod wzmacniania konstrukcji drewnianych 155

Rys. 14. Belka zbrojona dwoma tamami wglowymi [19]

Spotka mona rwnie metody zbrojenia z wykorzystaniem prtw kompozy-

towych stosowanych w podobny sposb jak prty stalowe [20] oraz metody mie-
szane, wykorzystujce zarwno prty, jak i tamy kompozytowe (rys. 15), stoso-
wane dla belek o znacznych obcieniach [21].

Rys. 15. Belka z drewna klejonego warstwowo wzmocniona prtami i tamami

kompozytowymi [21]

Na uwag zasuguj przedstawione w pracy [22] prty epoksydowo-bazaltowe

[23], mogce by korzystn alternatyw dla prtw stalowych.
Korzystnym zjawiskiem w przypadku elementw zbrojonych kompozytami jest
zwikszenie odpornoci ogniowej [24], lecz temat ten nie zosta jeszcze dobrze
rozpoznany i konieczne s dalsze badania w tym zakresie.

4. Inne metody wzmacniania konstrukcji drewnianych

Spord metod wzmacniania konstrukcji mona wyrni rwnie takie, ktre
nie zyskay duej popularnoci, lecz cay czas trwaj nad nimi badania.
Jednym ze starszych sposobw wzmacniania jest poczenie belek drewnianych
z betonem. W pracy [6] przedstawiono przykad stropu betonowego opartego na
belkach drewnianych, w ktrym naprenia rozcigajce przenosz belki drewnia-
ne, a naprenia ciskajce beton. Efekt zespolenia w tym przypadku zosta uzys-
156 M. Rajczyk, D. Joczyk

kany poprzez gwodzie, wbite w belk drewnian. Nad poczeniem drewna i be-
tonu nadal trwaj badania, o czym mog wiadczy liczne publikacje poruszajce
rnorodn tematyk: pracy strefy czenia pomidzy drewnem a betonem ultra-
wysokowytrzymaociowym [25], cznikw do zespolenia betonu z belk drewnia-
n, ktre mogyby zastpi gwodzie [26] oraz prb stworzenia belki hybrydowej
zoonej z drewna klejonego warstwowo, betonu i zbrojenia w postaci kompozytu
wknistego [27]. Schemat powyej opisanej belki przedstawiono na rysunku 16.

Rys. 16. Schemat belki hybrydowej drewniano-betonowo-kompozytowej [27]

Inn metod, ktra rwnie jest przedmiotem wielu bada [1, 28], jest wzmoc-
nienie belek drewnianych poprzez uzupenienie miejsc zniszczonych kompozycj
epoksydow. Wzmocnienie takie moe polega na iniekcji cinieniowej kompozy-
cji epoksydowej lub wypenieniu ni czci elementu, ktra zostaa usunita.
Nono belek uzupenionych kompozycj epoksydow jest jednak nisza o okoo
15% ni belek penych. Poczenie kompozycji z drewnem za pomoc gwodzi
jeszcze bardziej zmniejsza nono elementu. Jest to jednak metoda warta uwagi
w przypadku renowacji mao obcionych elementw.
Mona spotka take bardziej niekonwencjonalne metody zbrojenia, np. poprzez
zastosowanie wkrtw zamocowanych w elemencie [5], co przedstawiono na rysun-
ku 17. Badania wykazay, e tego typu wzmocnienie zwiksza nono o okoo 10%,
lecz autor zwraca uwag na konieczno sprawdzenia waciwoci z uwzgldnieniem
wpywu obcie dugotrwaych oraz zmiany temperatury mogcej skutkowa
wysychaniem drewna i osabieniem poczenia pomidzy drewnem a wkrtami.
Osobn grup wzmocnie stanowi wykorzystanie sprania i rozprania. Spr-
a lub rozpra elementy mona z uyciem: prtw, cigien stalowych, materia-
w kompozytowych oraz innych materiaw, np. skompresowanego drewna.
 Przegld metod wzmacniania konstrukcji drewnianych 157

Rys. 17. Wzmocnienie elementu drewnianego wkrtami stalowymi [5]

Wstpne badania dotyczce sprania drewna zostay podjte ju w latach 60.

XX wieku. Badaniu poddawano belki z drewna klejonego sprane stalowymi stru-
nami umieszczonymi w strefie rozciganej. Otrzymano dobre wyniki w przypadku
wzmocnienia tarcicy o niskich parametrach, natomiast w przypadku zwykych belek
wzrost nonoci by nieznaczny. Poddano rwnie badaniu elementy sprane
tamami stalowymi, w ktrych wzrost wytrzymaoci wynis 76%, a sztywnoci
26% [9]. Badania z uyciem cigien stalowych przeprowadzi Cyruliski [29].
Analizowa on belki sprane, rozprane oraz sprano-rozprane. Najlepsze
wyniki otrzymano dla belek sprano-rozpranych. Poniewa jest to obszerny
temat ze wzgldu na waciwoci reologiczne drewna oraz stali, ktre s istotnym
elementem sprania, nadal s prowadzone badania w tym zakresie [30].
Podczas wzmacniania belek drewnianych wykorzystuje si rwnie sprenie
zbrojenia w postaci kompozytw wknistych. Pierwsze prby sprania wykorzy-
styway szklane tamy kompozytowe wklejane pomidzy ostatni a przedostatni
lamel [31], natomiast aby zwikszy efekt sprania, zostaa skonstruowana belka
sprana kilkoma tamami aramidowym wklejonymi poprzecznie w ostatni lamel
(rys. 18) [32].

Rys. 18. Belka z drewna klejonego warstwowo wzmocniona spronymi

tamami aramidowymi [32]
158 M. Rajczyk, D. Joczyk

Nowatorskim sposobem sprania belek drewnianych jest uycie blokw skom-

presowanego drewna (poddanych dziaaniu podwyszonego cinienia) umieszcza-
nych we wczeniej do tego przygotowanych otworach. Drewno, pczniejc, powo-
duje sprenie belki [4].

Podsumowanie
Metod wzmacniania konstrukcji drewnianych jest wiele i s one bardzo rno-
rodne. Najczciej wykorzystywanymi materiaami s: drewno, stal oraz kompozyty
wkniste. Tradycyjne sposoby s wypierane przez nowsze, bardziej efektywne,
czsto mniej pracochonne. Obecnie najwikszym zainteresowaniem, przejawiaj-
cym si w duej liczbie publikacji, ciesz si kompozyty wkniste, ktre s stoso-
wane jako zbrojenie bierne i czynne. Dziki wykorzystaniu sprania mona uzyska
znaczny wzrost nonoci wzmacnianego elementu, jednak konieczne s dalsze ba-
dania w tym zakresie w celu dokadniejszego poznania wpywu waciwoci reolo-
gicznych drewna oraz materiaw zbrojeniowych.

Literatura
[1] Jasieko J., Poczenia klejowe w rehabilitacji i wzmacnianiu zginanych belek drewnianych,
Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocawskiej, Wrocaw 2002.
[2] Nowak T., Analiza pracy statycznej zginanych belek drewnianych wzmacnianych przy uyciu
CFRP, Rozprawa doktorska, Wrocaw 2007.
[3] Triantafillou T.C., Composites: A new possibility for the shear strengthening of concrete, ma-
sonry and wood, Composites Science and Technology 1998, 58, 1285-1295.
[4] Ashari B., Guan Z.W., Kitamori A., Jung K., Komatsu K., Structural behaviour of glued lamina-
ted timber beams pre-stressed by compressed wood, Construction and Building Materials 2012,
29, 24-32.
[5] Trautz M., Koj Ch., Self-tapping screws as reinforcement for timber structures, Proceedings
of the International Association for Shell and Spatial Structures Symposium, Valencia, Spain,
28 September-2 October 2009.
[6] Masowski E., Spirzewska D., Wzmacnianie konstrukcji budowlanych, Arkady, Warszawa 2000.
[7] Major M., Major I., Wzmacnianie belek z drewna litego cignami stalowymi, [w:] Tradycyjne
i wspczesne budownictwo drewniane, red. nauk. J. Rajczyk, M. Rajczyk, T. Bobko, N. Kazhar,
Wydawnictwo Politechniki Czstochowskiej, Czstochowa 2008, 124-128.
[8] Jasieko J., Nowak T., Bednarz ., Wzmacnianie zginanych litych belek drewnianych prtami
i blachami stalowymi oraz materiaami CFRP, [w:] Drewno i materiay drewnopochodne w kon-
strukcjach budowlanych, Praca zbiorowa pod red. Z. Mielczarka, PPH ZAPOL, Szczecin
2009, 73-85.
[9] Socha T., Ocena wpywu obcie dugotrwaych na naprenia i odksztacenia w drewnianych
belkach z wklejonym zbrojeniem kompozytowym, Rozprawa doktorska, Zielona Gra 2005.
[10] Borri A., Corradi M., Strengthening of timber beams with high strength steel cords, Composites:
Part B 2011, 42, 1480-1491.
[11] Ku H., Wang H., Pattarachaiyakoop N., Trada M., A review on the tensile properties of natural
fiber reinforced polymer composites, Composites: Part B 2011, 42, 856-873.
 Przegld metod wzmacniania konstrukcji drewnianych 159

[12] Hajnalka H., Racz I., Anandjiwala R.D., Development of HEMP fibre reinforced polypropylene
composites, Thermoplastic Composite Materials 2008, 21, 165-174.
[13] Martin Z.A., Stith J.K., Tingley D.A., Commercialization of FRP reinforced glulam beam tech-
nology, Proceedings of 6th World Conference on Timber Engineering, Whistler Resort, British
Columbia, Canada, July 31-August 3, 2000.
[14] Brol J., Wzmacnianie zginanych belek z drewna klejonego tamami GARP na etapie produkcji,
Wiadomoci Konserwatorskie 2009, 26, 345-353.
[15] Raftery G.M., Harte A.M., Rodd P.D., Bonding of FRP materials to wood using thin epoxy
gluelines, International Journal of Adhesion & Adhesives 2009, 29, 580-588.
[16] Stevens N.D., Criner G.K., Economic Analysis of Fiber-Reinforced Polymer Wood Beams,
Bulletin 848, Maine Agricultural and Forest Experiment Station, 2000.
[17] Rajczyk M., Joczyk D., Numerical study of glued laminated timber beams with aramid fibers
reinforcements, Proceedings of 3rd International Conference on Contemporary Problems in
Architecture and Construction, Beijing, China, November 20-24, 2011.
[18] Jasieko J., Nowak T., Rapp P., Analiza pracy statycznej belek drewnianych wzmocnionych
tamami CFRP, Wiadomoci Konserwatorskie 2009, 26, 314-324.
[19] Orlovich R., Mielczarek Z., Lange M., Sposb zbrojenia belki drewnianej i belka drewniana
zbrojona kompozytami wknistymi, Biuletyn Urzdu Patentowego 2006, 11, 21-22.
[20] Sena-Cruz J., Branco J., Jorge M., Barros J.A.O., Silva C., Cunha V.M.C.F., Bond behavior
between glulam and GFRPs by pullout tests, Composites: Part B 2011.
[21] Valipour H.R., Crews K., Efficient finite element modelling of timber beams strengthened with
bonded fibre reinforced polymers, Construction and Building Materials 2011, 25, 3291-3300.
[22] Rajczyk M., Stachecki B., Wspczesne materiay kompozytowe. Wybrane kierunki rozwoju
nowych technologii, [w:] Budownictwo o zoptymalizowanym potencjale energetycznym,
red. nauk. T. Bobko, J. Rajczyk, Wydawnictwo Politechniki Czstochowskiej, Czstochowa,
2011, 202-211.
[23] < http://www.comfibertec.eu/prety.html> [dostp 22.02.2012].
[24] Rajczyk M., Joczyk D., Odporno ogniowa belek z drewna klejonego wzmacnianych kompo-
zytami wknistymi, [w:] Budownictwo o zoptymalizowanym potencjale energetycznym,
red. nauk. T. Bobko, J. Rajczyk, Wydawnictwo Politechniki Czstochowskiej, Czstochowa,
2011, 193-201.
[25] Schfers M., Seim W., Investigation on bonding between timber and ultra-high performance
concrete (UHPC), Construction and Building Materials 2011, 25, 3078-3088.
[26] Fernandez-Cabo J.L., Arriaga F., Majano-Majano A., Iiguez-Gonzlez G., Short-term perfor-
mance of the HSB shear plate-type connector for timber-concrete composite beams, Construc-
tion and Building Materials 2011, 30, 455-462.
[27] Ferrier E., Labossire P., Neale K.W., Modelling the bending behaviour of a new hybrid glulam
beam reinforced with FRP and ultra-high-performance concrete, Applied Mathematical Model-
ling 2011.
[28] Custdio J., Broughton J., Cruz H., Rehabilitation of timber structures - Preparation and envi-
ronmental service condition effects on the bulk performance of epoxy adhesives, Construction
and Building Materials 2011, 25, 3570-3582.
[29] Cyruliski Z., Ocena celowoci wstpnego naprania cignami belek z drewna klejonego,
Rozprawa doktorska, Czstochowa 2006.
[30] De Luca V., Marano C., Prestressed glulam timbers reinforced with steel bars, Construction and
Building Materials 2012, 30, 206-217.
[31] Guan Z.W., Rodd P.D., Pope D.J., Study of glulam beams pre-stressed with pultruded GRP,
Computers and Structures 2005, 83, 2476-2487.
[32] Yahyaei-Moayyed M., Taheri F., Creep response of glued-laminated beam reinforced with pre-
stressed sub-laminated composite, Construction and Building Materials 2011, 25, 2495-2506.
160 M. Rajczyk, D. Joczyk

Streszczenie
W artykule zaprezentowano metody wzmacniania konstrukcji drewnianych z wykorzystaniem
rnych materiaw. Ze wzgldu na popularno kompozytw wknistych (FRP) przedstawiono
ponadto stan bada elementw zbrojonych materiaami FRP.

A review of strengthening methods of timber structures

Abstract
This paper presents a review of methods of strengthening timber structures with various materials.
Because of the popularity of fiber reinforced polymers (FRP) composites research of elements with
FRP reinforcement is also shown.