Professional Documents
Culture Documents
1
Spis treci
1. Wstp 3
1.1. Wprowadzenie 3
1.2. Cel gwny i cele szczegowe Programu 4
1.3. Zaoenia i systematyka Programu 6
2. Diagnoza zjawiska terroryzmu i systemu antyterrorystycznego RP 9
2.1. Diagnoza zjawiska terroryzmu na koniec 2013 r. 9
2.1.1. Ujcie krajowe 9
2.1.2. Ujcie midzynarodowe 10
2.1.3. Biece prognozowanie i ocena zagroe o charakterze 11
terrorystycznym
2.1.4. Stopnie alarmowe 11
2.1.5. Podstawowe kategorie zdarze o charakterze terrorystycznym 13
2.2. Diagnoza systemu antyterrorystycznego RP 16
2.2.1. Podstawy prawne 16
2.2.2. Poziomy systemu antyterrorystycznego RP 17
2.2.3. Elementy warunkujce skuteczno systemu antyterrorystycznego RP 25
2.2.4. Odpowiedzialno w fazie reagowania na zagroenia o 32
charakterze terrorystycznym
2.2.5. Wyzwania systemu antyterrorystycznego RP 38
2.2.6. Wsppraca midzynarodowa w zakresie przeciwdziaania 40
i zwalczania zagroe o charakterze terrorystycznym
3. Wdraanie, realizacja i monitorowanie 43
4. Ramy finansowe 46
5. Zaczniki:
Zacznik nr 1 Plan dziaa 48
Zacznik nr 2 Postpowanie w przypadku podejrzenia wskazujcego
na moliwe zagroenie o charakterze terrorystycznym oraz w sytuacji jego
wystpienia 54
Zacznik nr 3 Wykaz podstawowych ustaw regulujcych zakres zada
realizowanych w odniesieniu do poszczeglnych rodzajw zagroe
terrorystycznych przez waciwe podmioty 56
Zacznik nr 4 Wykaz dokumentw midzynarodowych dotyczcych
walki z terroryzmem, ktrych stron jest Polska 58
Zacznik nr 5 Organizacje i instytucje midzynarodowe zajmujce si
przeciwdziaaniem i zwalczaniem zagroe terrorystycznych 64
Zacznik nr 6 Wykaz skrtw 71
2
1. WSTP
1.1. WPROWADZENIE
Terroryzm jest obecnie uwaany za jedno z gwnych zagroe zarwno dla bezpieczestwa
globalnego czy regionalnego, jak take poszczeglnych pastw. Jako zagroenie
midzynarodowe wykracza on poza ramy tradycyjnie rozumianych konfliktw i sytuacji
kryzysowych. Wprawdzie Polska nie bya dotychczas bezporednim celem ataku
terrorystycznego, nie oznacza to jednak, e jestemy zupenie wolni od tego zagroenia.
Aktywnie uczestniczc w dziaaniach spoecznoci midzynarodowej, ukierunkowanych na
przeciwdziaanie i zwalczanie terroryzmu, musimy liczy si z tym, e sami moemy sta si
celem zamachu. Naley take pamita, e obywatele Rzeczypospolitej Polskiej wielokrotnie
stawali si przypadkowymi ofiarami dziaalnoci organizacji terrorystycznych w rnych
czciach wiata, a w przyszoci nie mona wykluczy kolejnych tego rodzaju tragicznych w
skutkach zdarze.
Zmienno metod wykorzystywanych przez terrorystw powoduje, i musimy posiada
odpowiednie instrumenty suce waciwemu rozpoznawaniu i ocenianiu zagroe oraz
skutecznemu przeciwdziaaniu ewentualnym zdarzeniom. W przypadku ataku
terrorystycznego musimy by przygotowani do podjcia natychmiastowych i adekwatnych
rodkw reagowania i usuwania jego skutkw. Osignicie tych celw wymaga bliskiej
i wszechstronnej wsppracy nie tylko wszystkich sub, organw i instytucji
zaangaowanych w szeroko rozumiane dziaania antyterrorystyczne, lecz rwnie wadz
lokalnych, rodkw masowego przekazu, sektora prywatnego, organizacji pozarzdowych
oraz caego spoeczestwa.
Majc na uwadze powysze, jako celowe uznano opracowanie dokumentu wyznaczajcego
podstawowe kierunki polityki antyterrorystycznej Rzeczypospolitej Polskiej.
Niniejszy Program przedstawia dotychczasowy poziom zagroenia terrorystycznego,
wskazujc jednoczenie mechanizmy prowadzenia jego biecej oceny, a take elementy
warunkujce skuteczno funkcjonowania systemu antyterrorystycznego RP w odniesieniu
do poszczeglnych faz zarzdzania kryzysowego. Dokument ten nie stanowi natomiast
w zaoeniu szczegowego opisu sposobw reagowania na rnego rodzaju zagroenia
o charakterze terrorystycznym, czemu dedykowane s szczegowe procedury przyjmowane
zarwno na poziomie Rady Ministrw, jak i poszczeglnych sub, instytucji czy organw,
w tym take na szczeblu lokalnym. Zaoeniem Programu pozostaje bowiem okrelenie
niezbdnych dziaa Pastwa sucych wzmocnieniu systemu antyterrorystycznego RP,
a tym samym podniesieniu stanu przygotowania na wystpienie ewentualnych zagroe
o charakterze terrorystycznym.
Jednym z zasadniczych celw opracowania tego dokumentu jest rwnie podnoszenie
wiadomoci spoecznej na temat charakteru zagroenia, zasad zachowania w przypadku
wystpienia zdarzenia oraz form i rodkw zaangaowania Pastwa w przeciwdziaanie
i zwalczanie terroryzmu. Ma to istotne znaczenie dla budowania spoecznego zrozumienia
i poparcia dla dziaa waciwych sub, organw i instytucji, przy zaoeniu funkcjonowania
systemu antyterrorystycznego w oparciu o zasady proporcjonalnoci, adekwatnoci
i komplementarnoci. Fundamentalne znaczenie w tym zakresie ma rwnie pene
poszanowanie praw czowieka i innych wartoci demokratycznych, zgodnie z zasadami
przyjtymi w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Powszechnej Deklaracji Praw
Czowieka, Europejskiej Konwencji Praw Czowieka i Midzynarodowym Pakcie Praw
3
Obywatelskich i Politycznych, a take innych dokumentw midzynarodowych
okrelajcych prawa i wolnoci.
Przedmiotowy dokument wynika ze Strategii Sprawne Pastwo 2020, jednej z dziewiciu
zintegrowanych strategii rozwoju kraju (cel nr 7: Zapewnienie wysokiego poziomu
bezpieczestwa i porzdku publicznego, obejmujcy wrd innych szczegowych kierunkw
interwencji midzy innymi 7.2. Przeciwdziaanie i zwalczanie przestpstw oraz zagroe dla
bezpieczestwa i porzdku publicznego, w tym 7.2.2. Przeciwdziaanie zagroeniom
terrorystycznym). Niniejsza Strategia wskazuje na potrzeb przygotowania i realizacji
kompleksowego rzdowego programu antyterrorystycznego, wzmacniajcego mechanizmy
wsppracy i podnoszcego skuteczno dziaa waciwych sub, organw i instytucji.
Jednoczenie Program pozostaje w zgodzie z celami nadrzdnej wzgldem Strategii
Sprawne Pastwo 2020 Strategii Rozwoju Kraju 2020, ktra podkrela celowo staego
usprawniania, funkcjonujcego w ramach systemu bezpieczestwa wewntrznego, systemu
antyterrorystycznego RP i dostosowywania go do biecych wyzwa.
Problematyka przeciwdziaania i reagowania na zagroenia o charakterze terrorystycznym
ujta jest rwnie w innych dokumentach o charakterze strategicznym,
m.in.: Dugookresowej Strategii Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesnoci,
Strategii Bezpieczestwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Strategii Rozwoju Systemu
Bezpieczestwa Narodowego 2020, Strategii Europa 2020, a take dokumentach rzdowych
takich jak Krajowy Plan Zarzdzania Kryzysowego (KPZK), Raport o zagroeniach
bezpieczestwa narodowego czy Raport o stanie obronnoci RP. Dokumenty te odnosz si
do zjawiska terroryzmu jako jednego z wielu moliwych zagroe dla systemu
bezpieczestwa narodowego RP, w kontekcie zarwno bezpieczestwa zewntrznego,
jak i wewntrznego, w wymiarze militarnym oraz pozamilitarnym.
Przygotowujc i publikujc Narodowy Program Antyterrorystyczny chcemy przybliy
zasady, formy i rodki dotychczasowego narodowego zaangaowania w przeciwdziaanie
i zwalczanie zagroe o charakterze terrorystycznym oraz przedstawi priorytety i plany
dziaa, ktre bdziemy podejmowa w najbliszych latach. Na instytucjach rzdowych ley
natomiast odpowiedzialno za wprowadzenie tych zamierze, abymy nadal mogli y
w kraju wolnym od terroryzmu.
4
ograniczanie jego skutkw, a take udaremnienie dziaalnoci osb przygotowujcych
lub wspierajcych przygotowanie ewentualnych zamachw,
w fazie przygotowania planowanie sposobw zabezpieczenia potencjalnych celw
atakw terrorystycznych oraz zaplanowanie dziaa w przypadku potrzeby podjcia
dziaa w sytuacji wystpienia tego rodzaju zdarze, a take optymalizacj zasobw
niezbdnych do skutecznej realizacji zada w tym zakresie,
w fazie reagowania przeciwdziaanie rozwojowi lub minimalizacja skutkw
zdarzenia o charakterze terrorystycznym oraz jego neutralizacj, a take udzielanie
pomocy poszkodowanym czy ograniczanie zniszcze i strat,
w fazie odbudowy przywracanie stanu sprzed zdarzenia o charakterze
terrorystycznym oraz weryfikacj skutecznoci dotychczasowych rodkw sucych
zapobieganiu, przygotowaniu i reagowaniu na wystpienie zdarzenia o charakterze
terrorystycznym.
W oparciu o ww. zadania przewidziane dla poszczeglnych faz zarzdzania kryzysowego
sformuowany zosta cel gwny i cele szczegowe Programu.
5
prowadzi oceny skutecznoci wdraania dziaa z Programu. Ponadto system
antyterrorystyczny wykracza poza kwestie wykrywcze, skadaj si bowiem na niego
rwnie: skuteczno przygotowania na wystpienia zdarzenia, szybko reakcji na
potencjalne lub rzeczywiste zdarzenie czy zdolno przywracania stanu sprzed jego
wystpienia (ewentualna szybko i skuteczno reakcji na zdarzenie pozwala na
ocen poszczeglnych procedur reagowania, a nie rzdowego Programu
wskazujcego kierunki dziaa Pastwa w danym okresie). Naley podkreli,
e w przeciwiestwie do innych rodzajw przestpczoci, ktrych poziom zagroenia
mona ocenia przy wykorzystaniu danych statystycznych (np. liczby stwierdzonych
czy ujawnionych przestpstw, liczby przedstawianych zarzutw), to w przypadku
terroryzmu zagroenie ma charakter wycznie potencjalny.
Realna ocena skutecznoci wdraanych rozwiza o charakterze systemowym nie
moe by rwnie dokonywana poprzez liczb odbytych wicze czy szkole
antyterrorystycznych. Tego rodzaju dziaania prowadzone s na poziomie lokalnym,
instytucjonalnym, krajowym czy midzynarodowym, a cz z nich ma charakter
cykliczny. W tym kontekcie realn warto weryfikujc skuteczno systemu
antyterrorystycznego maj wnioski z wicze, ale s one wyraone nieliczbowo, a ich
biece wdraanie jest jednym z zaoe Programu.
Naley rwnie wskaza, e w odniesieniu do sub i instytucji zaangaowanych w
przeciwdziaanie i zwalczanie zagroe o charakterze terrorystycznym, w
szczeglnoci Ministerstwa Obrony Narodowej, Ministerstwa Spraw Wewntrznych
w zakresie dotyczcym Biura Ochrony Rzdu, Agencji Wywiadu i Agencji
Bezpieczestwa Wewntrznego, zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Finansw z
dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie szczegowego sposobu, trybu i terminw
opracowania materiaw do projektu ustawy budetowej na rok 2014, istnieje
moliwo zastosowania wyjtkw od stosowania zasad definiowania celw i
miernikw. Ze wzgldu na specyficzny charakter ich dziaalnoci lub bezpieczestwo
pastwa, zasady budetu zadaniowego stosuje si z uwzgldnieniem koniecznoci
zachowania tajemnicy pastwowej na wszystkich poziomach klasyfikacji zadaniowej.
Majc na uwadze powysze, ocena efektywnoci Programu moe by dokonywana
jedynie poprzez sprawozdawczo dotyczc postpw we wdraaniu konkretnych
zada z Planu dziaa, ktre odpowiadaj poszczeglnym celom szczegowym.
6
Dodatkowo w zaczniku nr 1 Plan dziaania, stanowicym integraln cz dokumentu,
majc na uwadze konieczno przeoenia celw szczegowych Programu na propozycje
konkretnych dziaa, wskazano priorytety suce podniesieniu skutecznoci przygotowania
Pastwa na zagroenia o charakterze terrorystycznym (priorytety w fazie zapobiegania oraz
priorytety w fazie przygotowania, reagowania i odbudowy).
Poza tym w zaczniku nr 2, w ramach antyterrorystycznej polityki informacyjnej
i edukacyjnej, przedstawiono zasady postpowania w przypadku podejrzenia wskazujcego
na moliwe zagroenie o charakterze terrorystycznym oraz w sytuacji jego wystpienia.
Tre tego zacznika ma charakter instruktaowy i profilaktyczny skierowana jest do
obywateli, ktrzy mog znale si w sytuacji zagroenia atakiem terrorystycznym.
Gwny cel:
Wzmocnienie systemu antyterrorystycznego
7
Podmioty
Narodowy Program Antyterrorystyczny zosta przygotowany w Ministerstwie Spraw
odpowiedzialne Wewntrznych, we wsppracy z innymi subami, organami i instytucjami
wchodzcych w skad Midzyresortowego Zespou ds. Zagroe Terrorystycznych,
stanowicego poziom strategiczny polskiego systemu antyterrorystycznego.
Czonkowie Midzyresortowego Zespou ds. Zagroe Terrorystycznych s rwnie
gwnymi podmiotami odpowiedzialnymi za realizacj celw i wdraanie priorytetw
wynikajcych z niniejszego dokumentu.
Ramy
Realizacja Narodowego Programu Antyterrorystycznego zostaa przewidziana
czasowe w perspektywie szecioletniej (2014-2019). Przyjty okres obowizywania Programu
umoliwi realizacj zaoonych w nim celw. Poza tym pozwoli na dokonanie
szczegowej oceny skutecznoci wdraania planowanych dziaa w ostatnim roku
obowizywania nadrzdnej wzgldem Programu Strategii Sprawne Pastwo 2020.
Naley jednak podkreli, i zapewnienie bezpieczestwa antyterrorystycznego kraju
jest pojmowane jako proces cigy, niezmiennie istotny z punktu widzenia
funkcjonowania Pastwa, przez co podejmowane dziaania nie s ograniczone dat
zakoczenia obowizywania Programu, a zmieniajce si uwarunkowania wymagaj
cigej dbaoci o waciw adaptacj i doskonalenie wdroonych rozwiza.
8
2. DIAGNOZA ZJAWISKA TERRORYZMU I SYSTEMU ANTYTERRORYSTYCZNEGO
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
9
dziaa zwizanych z prbami pozyskiwania na du skal lub uycia czynnikw
chemicznych, biologicznych, radiacyjnych i nuklearnych (CBRN) do dziaa
terrorystycznych, naley jednak zwrci uwag, e organizacje terrorystyczne staraj si
uzyska dostp do substancji i materiaw, ktre uyte w zamachu zapewniyby jak
najwiksz si raenia i spowodowayby jak najdotkliwsze straty.
Podobnie jak zagroenie zamachami terrorystycznymi rwnie przenikanie si dziaalnoci
organizacji terrorystycznych i zorganizowanych grup przestpczych w Polsce ma wycznie
charakter potencjalny. Jednak tego rodzaju wsppraca, w szczeglnoci w zakresie przemytu
osb, pozyskiwania nielegalnej broni, amunicji oraz materiaw wybuchowych i prekursorw
do ich produkcji, a take transferu rodkw finansowych moe znale si w przyszoci
w zainteresowaniu organizacji terrorystycznych.
Zagroenie terrorystyczne ze strony rodzimych rodowisk o charakterze ekstremistycznym
rwnie pozostaje na stosunkowo niskim poziomie. Tego rodzaju organizacje nie posiadaj
rozbudowanego zaplecza politycznego w Polsce, ciesz si ograniczonym poparciem
spoecznym oraz charakteryzuj rozdrobnieniem strukturalnym, wysok dynamik skadu
osobowego w grupach i powstawaniem nowych ugrupowa, a take nastawieniem ich
czonkw na dziaania o charakterze chuligaskim. Jednake hermetyczno opisywanego
rodowiska oraz, zwizany z coraz powszechniejszym dostpem do Internetu, rozwj
wsppracy tego rodzaju ugrupowa z ich odpowiednikami poza granicami RP, moe
skutkowa wzrostem zagroenia, w tym terrorystycznego.
1
Powyszy rysunek nie uwzgldnia onierzy, ktrzy zostali ranni lub zginli w trakcie realizowanych przez siebie zada
w ramach misji stabilizacyjnych i rekonstrukcyjnych.
10
Grup najbardziej naraon na ataki terrorystyczne s onierze uczestniczcy w dziaaniach
stabilizacyjnych i rekonstrukcyjnych w Afganistanie. Bezporednim celem atakw
terrorystycznych mog by take polskie placwki dyplomatyczne i konsularne znajdujce
si w krajach podwyszonego ryzyka lub niestabilnych politycznie.
Zagroeniu zamachami sprzyja moe zaangaowanie obywateli Polski w dziaania
pomocowe i dziaalno gospodarcz czy dziennikarsk prowadzon w pastwach
podwyszonego ryzyka, jak i rozwinita turystyka do krajw, na obszarze ktrych istniej
rozbudowane sieci organizacji terrorystycznych, bd o niestabilnej sytuacji politycznej,
w ktrych osabieniu ulegaj wewntrzne struktury bezpieczestwa.
Ofiarami uprowadze dla okupu, ktrych nie naley bezporednio identyfikowa
z dziaalnoci terrorystyczn, bywaj rwnie polscy marynarze oraz pozostay personel
statkw pywajcych po obszarach morskich, na ktrych uprawiany jest proceder piractwa,
w tym w szczeglnoci wzdu wschodniego wybrzea Afryki i w rejonie Zatoki
Gwinejskiej. W tym kontekcie istotne pozostaj powizania pomidzy czci piratw,
ktrych dziaalno ma charakter stricte kryminalny, a organizacjami terrorystycznymi
dziaajcymi m.in. na terenie Federalnej Republiki Somalii.
11
2.1.4. Stopnie alarmowe
CZWARTY WWprzypadku
przypadkuwystpienia
wystpieniadziaa
dziaa terrorystycznych
terrorystycznych
powodujcych zagroenie
powodujcych zagroenie bezpieczestwa
bezpieczestwa RP RPlublub
(DELTA
bezpieczestwa innych
bezpieczestwa innychpastw
pastwi stwarzajcych zagroenie
i stwarzajcych
dlaPolski
dla Polski
Jeeli uprawniony organ nie wprowadzi jednego z ww. stopni obowizuje poziom
podstawowy, co oznacza, e organy administracji publicznej realizuj przedsiwzicia
majce na celu niedopuszczenie do wystpienia sytuacji powodujcej potrzeb wprowadzenia
stopnia alarmowego.
Konsekwencj wprowadzenia danego stopnia alarmowego jest obowizek realizacji przez
organy administracji publicznej oraz kierownikw sub i instytucji centralnych oraz
terenowych waciwych w sprawach bezpieczestwa i zarzdzania kryzysowego
w poszczeglnych stopniach alarmowych okrelonego rodzaju przedsiwzi porzdkowo-
ochronnych na rzecz zapewnienia cigoci dziaania urzdw, bezpieczestwa obiektw lub
2
Zgodnie z zarzdzeniem nr 74 Prezesa Rady Ministrw z dnia 12 padziernika 2011 r. w sprawie wykazu przedsiwzi
i procedur systemu zarzdzania kryzysowego.
12
urzdze wanych dla obronnoci, interesu gospodarczego Pastwa, bezpieczestwa
publicznego i innych wanych interesw Pastwa.
Do koca 2012 r. na terytorium RP tylko raz Zarzdzeniem nr 56 Prezesa Rady Ministrw
z dnia 27 czerwca 2012 r. podwyszono do poziomu ALFA stopie zagroenia
terrorystycznego, co miao zwizek z ujawnieniem na rzece Bug, na odcinku granicy
pastwowej z Republik Biaorusi, pakunku zawierajcego m.in. elementy umoliwiajce
skonstruowanie urzdzenia wybuchowego. Incydent ten odnotowano podczas trwania
Turnieju Finaowego Mistrzostw Europy w Pice Nonej UEFA EURO 2012. W efekcie
podjtych dziaa nie stwierdzono jednak realnego zagroenia terrorystycznego, w zwizku
z czym stopie alarmowy ALFA zosta odwoany w dniu 2 lipca 2012 r.
13
zbiorniki retencyjne oraz zapory. Ewentualny atak na ww. obiekty mgby spowodowa
trudne do oszacowania, ze wzgldu na skal, szkody na znacznym obszarze i ofiary
w ludziach.
Z uwagi na strategiczny charakter dla funkcjonowania pastwa, na zamach terrorystyczny
potencjalnie naraone s rwnie zakady przemysowe wykorzystujce w procesie produkcji
niebezpieczne substancje chemiczne w duej iloci oraz elektrownie, elektrociepownie
i sieci przesyowe. Dotychczas nie odnotowano jednak na wiecie przypadkw
spektakularnych atakw terrorystycznych na tego rodzaju obiekty, czego powodem moe by
zwikszona ochrona i tym samym ograniczony dostp osb nieuprawnionych.
Obszarem dziaa terrorystycznych moe by rwnie cyberprzestrze. Celem ataku
cyberterrorystycznego, rozumianego jako podjcie prby bd dokonanie przestpstwa
o charakterze terrorystycznym z wykorzystaniem sieci, systemw i urzdze
teleinformatycznych, moe by m.in. denie do uniemoliwienia lub zakcenia
funkcjonowania oprogramowania urzdze elektronicznych czy dziaania sabotaowe
w odniesieniu do infrastruktury teleinformatycznej i komputerowej, w tym sterujcej
procesami dostaw i produkcji. Zaznaczy naley jednak, e pojcie cyberterroryzmu mieci
w sobie take inne cyberprzestpstwa obliczone na wywoanie skutkw spoecznych
i politycznych, w tym prowadzenie dezinformacji, denie do wywoania paniki, zastraszenie
spoeczestwa bd nielegalne pozyskiwanie danych istotnych dla bezpieczestwa pastwa.
Za moliwy cel przeprowadzenia zamachu naley uzna rwnie placwki
i przedstawicielstwa zagraniczne RP, w tym handlowe i turystyczne, szczeglnie w regionach
objtych konfliktami zbrojnymi lub o niestabilnej sytuacji wewntrznej. Bezporednim celem
ataku mog by rwnie osoby przebywajce za granic. Szczeglnym przypadkiem tego
rodzaju incydentu jest uprowadzenie obywatela danego pastwa za granic noszce znamiona
dziaalnoci terrorystycznej.
W oparciu o zdarzenia o charakterze terrorystycznym, jakie miay miejsce bd byy
planowane na wiecie, mona wyodrbni szerokie spektrum metod ich przeprowadzania.
Coraz czciej wykorzystywane s rwnie nowe, niekonwencjonalne sposoby, w tym m.in.:
ukrywanie adunkw wybuchowych w przedmiotach codziennego uytku oraz zastpowanie
tradycyjnych materiaw wybuchowych rodkami pynnymi. W swojej taktyce terroryci
czsto wykorzystuj rwnie ataki symultaniczne. Ponadto do przeprowadzenia zamachw
mog zosta wykorzystane czynniki chemiczne, biologiczne i promieniotwrcze.
Oddzieln kategori zdarze, ktre wprawdzie nie stanowi bezporednio incydentw
terrorystycznych, lecz maj wywoa mylne przekonanie o wystpowaniu takiego rodzaju
niebezpieczestwa, s zawiadomienia o zagroeniu o charakterze terrorystycznym, przez
osoby majce wiadomo o rzeczywistym jego nieistnieniu, ktrych celem jest wywoanie
dziaa instytucji uytecznoci publicznej lub organu ochrony bezpieczestwa, porzdku
publicznego lub zdrowia zmierzajcych do jego zneutralizowania (tzw. faszywe alarmy).
Tego rodzaju dziaania nie tylko czasowo utrudniaj lub uniemoliwiaj funkcjonowanie
danych instytucji, ktrych obiektw dotycz zgoszenia, lecz rwnie mog powodowa
potrzeb podjcia przez waciwe suby dodatkowych czynnoci sprawdzajcych
(w szczeglnoci w zakresie sprawdzenia pirotechnicznego), jak rwnie mog narazi
zdrowie, a w niektrych przypadkach ycie osb przebywajcych w tych obiektach
w przypadku podjcia decyzji o przeprowadzeniu ewakuacji (np. szpitala).
14
palnej) lub w oparciu o jego cel (np. zamach na osoby podlegajce szczeglnej ochronie) czy
specyfik dziaa sucych ich neutralizacji. W tym kontekcie wrd podstawowych
kategorii zdarze o charakterze terrorystycznym mona wyrni:
zamach z uyciem urzdzenia wybuchowego;
zamach z uyciem broni palnej;
uprowadzenie osb, w tym za granic;
zajcie obiektu lub rodka transportu, w tym rwnie z przetrzymywaniem
zakadnikw;
uprowadzenie rodka transportu:
w komunikacji ldowej,
w komunikacji wodnej,
w komunikacji lotniczej;
zamach z uyciem statku powietrznego, ktremu nadano status RENEGADE;
zamach z uyciem statku lub obiektu pywajcego;
zamach na zdrowie, ycie lub wolno osb podlegajcych ochronie Biura Ochrony
Rzdu;
zamach z zastosowaniem:
rodkw biologicznych,
rodkw chemicznych,
rodkw promieniotwrczych;
atak cyberterrorystyczny;
zamach na obiekt stanowicy element, instalacj lub urzdzenie infrastruktury
krytycznej;
inny rodzaj zamachu, mogcy spowodowa bezporednie zagroenie ycia i zdrowia
bd wolnoci ludzi lub mienia znacznej wartoci, a take dla bezpieczestwa
powszechnego, charakteryzujcy si du dynamik ich przebiegu lub moliwoci
utraty kontroli nad przebiegiem wydarze albo eskalacji zagroenia, w szczeglnoci
z uyciem broni palnej, materiaw wybuchowych lub atwopalnych albo innego
gwatownego wyzwolenia energii, a take rozprzestrzeniania substancji trujcych,
duszcych lub parzcych bd gwatownego wyzwolenia energii jdrowej lub
wyzwolenia promieniowania jonizujcego;
zawiadomienia o zagroeniu o charakterze terrorystycznym, przez osoby majce
wiadomo rzeczywistego jego nieistnieniu, ktrych celem jest wywoanie dziaa
instytucji uytecznoci publicznej lub organu ochrony bezpieczestwa, porzdku
publicznego lub zdrowia zmierzajcych do jego zneutralizowania.
15
publicznej Polski lub innego pastwa albo organu organizacji midzynarodowej do podjcia
lub zaniechania okrelonych czynnoci, czy wywoania powanych zakce w ich ustroju
lub gospodarce (czyn ten zagroony jest kar pozbawienia wolnoci, ktrej grna granica
wynosi co najmniej 5 lat, a dodatkowo penalizowana jest rwnie groba jego popenienia).
Natomiast akty terroru kryminalnego, w szczeglnoci te popeniane przez zorganizowane
grupy przestpcze, dokonywane s w celu pozyskiwania rodkw majtkowych,
zabezpieczenia przez sprawcw realizowanych interesw, zdobycia nowych stref wpyww,
zapewnienia wewntrzgrupowej dyscypliny, czy na tle porachunkowym.
Zbiene pozostawa mog natomiast metody i rodki suce popenianiu tego rodzaju
przestpstw (np. podoenie materiau czy urzdzenia wybuchowego, przesanie
niebezpiecznej przesyki skaonej rodkiem lub czynnikiem chemicznym bd biologicznym,
uprowadzenie osoby lub grupy osb), a take w niektrych przypadkach sposoby
rozpoznawania potencjalnego zagroenia (np. zauwaenie porzuconego pakunku) czy
zachowania w przypadku znalezienia si w bezporedniej bliskoci zagroenia.
W polskim systemie prawnym nie istnieje jeden akt prawny, ktry kompleksowo
regulowaby problematyk przeciwdziaania, zwalczania i reagowania na zagroenia
o charakterze terrorystycznym oraz usuwania skutkw ataku. Podstawowe regulacje w tym
zakresie zostay zawarte w nastpujcych ustawach:
ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553,
z pn. zm), ktra m.in. zawiera definicj przestpstwa o charakterze terrorystycznym
(art. 115 20), a take penalizuje zakadanie, kierowanie oraz udzia
w zorganizowanej grupie albo zwizku majcym na celu popenienie przestpstwa
o charakterze terrorystycznym (art. 258 2 i 4), finansowanie przestpstwa
o charakterze terrorystycznym (art. 165a) oraz rozpowszechnianie lub publiczne
prezentowanie treci mogcych uatwi popenienie przestpstwa o charakterze
terrorystycznym (art. 255a);
ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarzdzaniu kryzysowym (Dz. U. poz. 1166
z 2013 r.), ktra okrela organy waciwe w sprawach zarzdzania kryzysowego oraz
ich zadania i zasady dziaania w tej dziedzinie, a take definiuje m.in. pojcie
zdarzenia o charakterze terrorystycznym;
ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziaaniu praniu pienidzy oraz finansowaniu
terroryzmu (Dz. U. z 2010 r., nr 46, poz. 276 z pn. zm.), ktra okrela zasady oraz tryb
przeciwdziaania finansowaniu terroryzmu.Problematyka reagowania na zagroenia
o charakterze terrorystycznym ujta jest rwnie w regulacjach dotyczcych stanw
nadzwyczajnych ustawie z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjtkowym (Dz. U. z 2002 r.
Nr 113 poz. 985 z pn. zm. oraz ustawie z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz
o kompetencjach Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych i zasadach jego podlegoci
konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 156 poz. 1301
z pn. zm.).
Ponadto kwestie zwizane z zadaniami sub i instytucji w odniesieniu do zagroe
o charakterze terrorystycznym s zawarte w ustawach kompetencyjnych regulujcych ich
16
dziaanie, a take innych aktach prawa obejmujcych wybrane aspekty dotyczce
okrelonego rodzaju zagroe (zacznik nr 3).
Natomiast szczegowe procedury reagowania zostay ujte zarwno w dokumentach
o charakterze rzdowym czy resortowym, jak i wewntrznych procedurach poszczeglnych
sub i instytucji, w tym w planach zarzdzania kryzysowego.
Z perspektywy midzyinstytucjonalnej, szczegln rol odgrywa Krajowy Plan Zarzdzania
Kryzysowego wskazujcy m.in. na zadania sub i instytucji w zakresie zarzdzania
kryzysowego w odniesieniu do zagroe o charakterze terrorystycznym, z uwzgldnieniem
podziau na podmiot wiodcy i wsppracujcy. Zawiera on rwnie szereg procedur
odnoszcych si do innych zidentyfikowanych zagroe, ktrych wystpienie moe by
nastpstwem ataku terrorystycznego (np. skaenia radiacyjne, skaenia chemiczne,
zakcenia w systemie elektroenergetycznym). Szczegowe rozwizania w tym zakresie
przyjmowane s take przez waciwe organy na szczeblu lokalnym.
Ponadto Polska jest rwnie stron licznych dokumentw midzynarodowych dotyczcych
walki z terroryzmem, m.in. w ramach Organizacji Narodw Zjednoczonych (ONZ), Unii
Europejskiej (UE), Organizacji Traktatu Pnocnoatlantyckiego (NATO), Rady Europy oraz
Organizacji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie (OBWE), a take wsppracy
traktatowej (zacznik nr 4).
POZIOM STRATEGICZNY
Prezes Rady Rola Prezesa Rady Ministrw na poziomie strategicznym polskiego systemu
Ministrw antyterrorystycznego polega zarwno na dziaaniach bezporednich, w tym
wydawaniu zarzdze i wytycznych kluczowych z perspektywy funkcjonowania
systemu antyterrorystycznego RP czy kierowaniu pracami Rzdowego Zespou
17
Zarzdzania Kryzysowego, jak i dziaaniach porednich poprzez koordynowanie
pracy Rady Ministrw i jej czonkw.
Rada
Rada Ministrw sprawuje zarzdzanie kryzysowe na terytorium RP. Ponadto
Ministrw w ramach ochrony antyterrorystycznej kraju na poziomie Rady Ministrw uzgadniane
s kierunki dziaa o charakterze systemowym czy opracowywane s niektre
rozporzdzenia wpywajce na funkcjonowanie podmiotw systemu
antyterrorystycznego. Czonkowie Rady Ministrw zapoznaj si rwnie
z corocznymi sprawozdaniami z dziaalnoci Midzyresortowego Zespou
ds. Zagroe Terrorystycznych. Rwnoczenie w przypadku szczeglnego zagroenia
bezpieczestwa dla obywateli, w tym spowodowanego dziaaniami terrorystycznymi,
Rada Ministrw moe podj uchwa o skierowaniu do Prezydenta wniosku
o wprowadzenie stanu wyjtkowego, bd w razie zewntrznego zagroenia Pastwa
spowodowanego dziaaniami o charakterze terrorystycznym lub dziaaniami
w cyberprzestrzeni wnioskowa o wprowadzenie stanu wojennego.
MZds.ZT Istotn rol w zakresie wyznaczania podstawowych kierunkw dziaa Pastwa
w obszarze zapobiegania, przygotowania i reagowania na zagroenia terrorystyczne
odgrywa Midzyresortowy Zesp do Spraw Zagroe Terrorystycznych3, bdcy
organem pomocniczym Rady Ministrw. Do zada Zespou naley
m.in. monitorowanie zagroe o charakterze terrorystycznym, ich analiza i ocena oraz
przedstawianie opinii i wnioskw dla Rady Ministrw. Wanym zadaniem Zespou
jest take inicjowanie, koordynowanie i monitorowanie dziaa podejmowanych przez
waciwe organy administracji rzdowej w zakresie zapobiegania, przygotowania
i reagowania na zagroenia terrorystyczne. W ramach prowadzonych prac
przygotowywane s rwnie propozycje zmierzajce do usprawnienia metod i form
przeciwdziaania zagroeniom o charakterze terrorystycznym, wraz z moliwoci
wystpowania z wnioskiem do waciwych organw o podjcie prac legislacyjnych.
Przewodniczcy MZds.ZT moe powoywa spord czonkw i osb zaproszonych
do udziau w jego pracach z gosem doradczym, zespoy zadaniowe w celu realizacji
konkretnych zada.
Kolegium Ponadto zadania na poziomie strategicznym realizuje Kolegium do Spraw Sub
ds. Sub Specjalnych dziaajce przy Radzie Ministrw jako organ opiniodawczo-doradczy.
Specjalnych Kolegium pozostaje waciwe m.in. w sprawach programowania, nadzorowania
i koordynowania dziaalnoci Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego (ABW),
Agencji Wywiadu (AW), Suby Kontrwywiadu Wojskowego (SKW), Suby
Wywiadu Wojskowego (SWW) i Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) oraz
podejmowanych dla ochrony bezpieczestwa Pastwa dziaa Policji, Stray
Granicznej (SG), andarmerii Wojskowej (W), Suby Wiziennej (SW), Biura
Ochrony Rzdu (BOR), Suby Celnej (SC), urzdw skarbowych, izb skarbowych,
organw kontroli skarbowej, organw informacji finansowej oraz sub rozpoznania
3
Midzyresortowy Zesp do Spraw Zagroe Terrorystycznych utworzony zosta na podstawie Zarzdzenia nr 162 Prezesa
Rady Ministrw z dnia 25 padziernika 2006 r. W jego skad, oprcz przewodniczcego Ministra Spraw Wewntrznych,
wchodz jako zastpcy przewodniczcego: Minister Spraw Zagranicznych, Minister Finansw, Minister Obrony Narodowej,
Minister Sprawiedliwoci oraz minister czonek RM waciwy do spraw koordynowania dziaalnoci sub specjalnych,
jeeli zosta wyznaczony przez Prezesa RM. Pozostaymi czonkami Zespou s Sekretarz lub Podsekretarz Stanu w MSW,
Sekretarz Kolegium ds. Sub Specjalnych, Szef Obrony Cywilnej Kraju, Szef ABW, Szef AW, Szef BOR, Komendant
Gwny Policji, Komendant Gwny SG, Komendant Gwny PSP, Szef SWW, Szef SKW, Komendant Gwny W, Szef
Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, GIKS, GIIF, Szef SC, Dyrektor RCB. Do udziau w spotkaniach zapraszany jest
rwnie Szef BBN, a take przedstawiciel Prokuratury Generalnej.
18
Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (SZ RP)4. W ramach Kolegium dziaa
dorany Zesp ds. koordynacji zwalczania terroryzmu.
Do poziomu strategicznego polskiego systemu antyterrorystycznego zaliczany jest
RZZK
take Rzdowy Zesp Zarzdzania Kryzysowego, stanowicy organ opiniodawczo-
doradczy waciwy w sprawach inicjowania i koordynowania dziaa
podejmowanych w zakresie zarzdzania kryzysowego. Do zada Zespou naley
m.in.: przygotowywanie propozycji uycia si i rodkw niezbdnych do opanowania
sytuacji kryzysowych oraz doradzanie w zakresie koordynacji dziaa organw
administracji rzdowej, instytucji pastwowych i sub w sytuacjach kryzysowych
czy opiniowanie potrzeb w zakresie odtwarzania infrastruktury lub przywrcenia jej
pierwotnego charakteru. W skad RZZK wchodz: Prezes Rady Ministrw
przewodniczcy Zespou, Minister Obrony Narodowej i minister waciwy do spraw
wewntrznych, minister waciwy do spraw administracji publicznej, Minister Spraw
Zagranicznych, Minister Koordynator Sub Specjalnych (jeeli zosta powoany)
oraz inne organy administracji rzdowej w zalenoci od potrzeb.
POZIOM OPERACYJNY
4
W skad Kolegium wchodz: przewodniczcy - Prezes Rady Ministrw, sekretarz Kolegium oraz jako czonkowie:
minister waciwy do spraw wewntrznych, minister waciwy do spraw zagranicznych, Minister Obrony Narodowej,
minister waciwy do spraw finansw publicznych, Szef BBN, minister-czonek Rady Ministrw waciwy do spraw
koordynowania dziaalnoci sub specjalnych, jeeli zosta wyznaczony przez Prezesa RM. W posiedzeniach Kolegium
uczestnicz take: Szef ABW, Szef AW, Szef CBA, Szef SKW, Szef SWW, Przewodniczcy Sejmowej Komisji do Spraw
Sub Specjalnych. Ponadto Prezydent RP moe delegowa swojego przedstawiciela do udziau w posiedzeniach Kolegium,
a Przewodniczcy Kolegium moe zaprasza do udziau w posiedzeniach Kolegium przewodniczcych waciwych komisji
sejmowych, przedstawicieli organw pastwowych oraz inne osoby, ktrych uczestnictwo jest niezbdne ze wzgldu na
tematyk obrad.
19
CAT ABW funkcjonuje w systemie caodobowym 7 dni w tygodniu. Sub w nim
peni, oprcz funkcjonariuszy ABW, oddelegowani funkcjonariusze, onierze
i pracownicy m.in. Policji, SG, BOR, AW, SKW, SWW oraz Suby Celnej.
Realizuj oni zadania w ramach kompetencji instytucji, ktr reprezentuj.
Rwnoczenie z CAT ABW aktywnie wsppracuj inne podmioty uczestniczce w
systemie ochrony antyterrorystycznej RP, takie jak Rzdowe Centrum
Bezpieczestwa, MSW, Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ), Pastwowa Stra
Poarna, Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF), Siy Zbrojne RP
i andarmeria Wojskowa.
Istot systemu funkcjonowania CAT ABW jest koordynacja procesu wymiany
informacji midzy uczestnikami systemu antyterrorystycznego RP, umoliwiajca
wdraanie wsplnych procedur reagowania w przypadku zaistnienia zagroenia
o charakterze terrorystycznym, a take stae, szybkie i syntetyczne informowanie
kierownictwa Pastwa o zagroeniach o charakterze terrorystycznym oraz dziaaniach
podjtych w zwizku z nimi przez waciwe suby i instytucje.
Dodatkowo na poziomie operacyjnym koordynacj realizacji zada w odniesieniu do
Rzdowe
Centrum zarzdzania kryzysowego zapewnia Rzdowe Centrum Bezpieczestwa. Wykonuje
Bezpieczestwa ono zadania krajowego centrum zarzdzania kryzysowego poprzez penienie
caodobowego dyuru i zapewnienie obiegu informacji na potrzeby zarzdzania
kryzysowego. Ponadto w ramach dziaa, ktre mona rozpatrywa w kategoriach
poziomu operacyjnego, RCB zajmuje si monitorowaniem i analizowaniem biecej
sytuacji w zakresie stanu bezpieczestwa narodowego oraz wystpujcych w tym
zakresie zagroe na podstawie meldunkw przekazanych przez centra zarzdzania
kryzysowego i pozyskanych danych z innych dostpnych rde, peni stay dyur
w ramach gotowoci obronnej Pastwa, a take zapewnia wymian informacji
w relacjach midzynarodowych i krajowych dotyczcych realizacji przedsiwzi
w ramach Systemu Reagowania Kryzysowego NATO (NATO Crisis Response
System).
POZIOM TAKTYCZNY
20
ABW informacje dotyczce zagroe o charakterze terrorystycznym dla tej
infrastruktury krytycznej, w tym zagroe dla funkcjonowania systemw i sieci
energetycznych, wodnokanalizacyjnych, ciepowniczych oraz teleinformatycznych
istotnych z punktu widzenia bezpieczestwa Pastwa, a take dziaa, ktre mog
prowadzi do zagroenia ycia lub zdrowia ludzi, mienia w znacznych rozmiarach,
dziedzictwa narodowego lub rodowiska.
Natomiast Szef ABW, w przypadku podjcia informacji o moliwoci wystpienia
sytuacji kryzysowej bdcej skutkiem zdarzenia o charakterze terrorystycznym,
zagraajcego infrastrukturze krytycznej, yciu lub zdrowiu ludzi, mieniu
w znacznych rozmiarach, dziedzictwu narodowemu lub rodowisku, moe udziela
zalece organom i podmiotom zagroonym tymi dziaaniami oraz przekazywa im
niezbdne informacje suce przeciwdziaaniu zagroeniom.
Policja Do podstawowych zada Policji nale m.in. ochrona ycia i zdrowia ludzi oraz
mienia przed bezprawnymi zamachami naruszajcymi te dobra, ochrona
bezpieczestwa i porzdku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach
publicznych oraz w rodkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w
ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystana,
inicjowanie i organizowanie dziaa majcych na celu zapobieganie popenianiu
przestpstw i wykrocze oraz zjawiskom kryminogennym i wspdziaanie w tym
zakresie z organami pastwowymi, samorzdowymi i organizacjami spoecznymi,
wykrywanie przestpstw i wykrocze ora ciganie ich sprawcw. Cho ustawodawca
nie uywa w opisie podstawowych zada Policji bezporednio zwrotu dziaania
zwizane z przeciwdziaaniem i zwalczaniem zagroe o charakterze
terrorystycznym, to biorc pod uwag, e przedsiwzicia zwizane z realizacj bd
przygotowaniem dziaa o charakterze terrorystycznym stanowi czyny zabronione,
zazwyczaj zagraajce bezpieczestwu i porzdku publicznemu, niejednokrotnie
zagraajce yciu i zdrowiu ludzi, naley przyj, i formacja ta zostaa wskazana
jako suba zobligowana do zapobiegania, wykrywania i neutralizacji zagroe o
charakterze terrorystycznym. Policja odgrywa rwnie kluczow rol w odniesieniu
do reagowania na tego rodzaju zdarzenia, w tym pozostaje ona wiodca w zakresie
fizycznego zwalczania terroryzmu, prowadzenia negocjacji oraz dziaa minersko-
pirotechnicznych. Suba ta jest take odpowiedzialna za zabezpieczanie imprez
masowych oraz nadzr nad bezpieczestwem obiektw infrastruktury krytycznej, jak
rwnie edukacj spoeczn na rzecz przeciwdziaania przestpczoci.
21
gromadzone i przetwarzane informacje kluczowym odbiorcom w kraju. Dziaalno
AW na terytorium RP moe by prowadzona wycznie w zwizku z jej dziaalnoci
poza granicami Pastwa, a realizacja czynnoci operacyjno-rozpoznawczych jest
dopuszczalna jedynie za porednictwem Szefa ABW.
Bezpieczestwo polskich Si Zbrojnych zapewnia w kraju Suba Kontrwywiadu
Wojskowego, natomiast za granic Suba Wywiadu Wojskowego. Obie suby
w swym obszarze kompetencyjnym zostay zobligowane do podejmowania czynnoci
w zakresie przeciwdziaania terroryzmowi.
Suba Do zada SKW naley m.in. rozpoznawanie, zapobieganie i wykrywanie przestpstw
Kontrwywiadu zwizanych z dziaalnoci terrorystyczn, popenionych przez onierzy penicych
Wojskowego czynn sub wojskow, funkcjonariuszy SKW i SWW oraz pracownikw Si
Zbrojnych RP i innych jednostek organizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej
(MON).
Natomiast do zada SWW naley rozpoznawanie i przeciwdziaanie zagroeniom
Suba
Wywiadu midzynarodowym terroryzmem majcych zwizek z obronnoci Pastwa oraz
Wojskowego bezpieczestwem i zdolnoci bojow Si Zbrojnych RP. Dziaania SWW koncentruj
si na pozyskiwaniu informacji o charakterze wyprzedzajcym, ktre su
identyfikacji zagroe we wstpnej fazie. Aktywno SWW na terenie kraju jest
moliwa wycznie w przypadku, gdy ma ona zwizek z dziaaniami poza granicami
RP.
Wymienione powyej suby ABW, Policja, Stra Graniczna, AW, SWW i SKW
w ramach wykonywanych zada zwizanych z zapobieganiem terroryzmowi
uprawnione s do realizacji czynnoci operacyjno-rozpoznawczych i analityczno-
informacyjnych. Ponadto wykonuj one rwnie szereg innych dziaa, np.
w zakresie rozpoznawania midzynarodowego obrotu broni, amunicj i materiaami
wybuchowymi, czy broni masowego raenia, majcymi niezwykle istotne znaczenie
z perspektywy zabezpieczenia antyterrorystycznego kraju.
22
Pastwowa W ramach systemu antyterrorystycznego RP wan rol odgrywa Pastwowa Stra
Stra Poarna Poarna, ktra jest gwn sub odpowiedzialn za prowadzenie akcji ratowniczych
w zakresie ratowania ycia i zdrowia ludzi oraz ochron mienia i rodowiska w
sytuacji powstania nagego zagroenia. Do zada PSP naley podejmowanie
czynnoci z zakresu rozpoznawania zagroe, w tym skae substancjami
chemicznymi i radiacyjnymi oraz prowadzenie wstpnych czynnoci rozpoznania
biologicznego. Podmioty podejmujce dziaania ratownicze funkcjonuj w ramach
Krajowego Systemu Ratowniczo-Ganiczego. Wszelkie dziaania ratownicze w czasie
zagroenia o charakterze terrorystycznym oparte s na zachowaniu priorytetu
ratowania ycia i zdrowia oraz technologii dziaa sucych minimalizacji skutkw
zdarzenia.
Ministerstwo
Na poziomie krajowym resort obrony narodowej peni rol wspierajc inne suby
Obrony w dziaaniach majcych na celu przeciwdziaanie i zwalczanie zagroe o charakterze
Narodowej terrorystycznym oraz usuwanie ich skutkw. Siy Zbrojne RP bezporednio
odpowiadaj natomiast za ochron granicy pastwowej w przestrzeni powietrznej,
a take utrzymuj gotowo do wsparcia dziaa antyterrorystycznych Policji oraz
dziaa Stray Granicznej w ramach zwalczania zagroe terrorystycznych
na polskich obszarach morskich. Siy Zbrojne RP uczestnicz rwnie w misjach
stabilizacyjnych, pokojowych i midzynarodowych koalicjach antyterrorystycznych.
W Siach Zbrojnych RP funkcjonuje take system Obrony Przed Broni Masowego
Raenia pozwalajcy na identyfikacj, monitorowanie i likwidacj skae
spowodowanych uyciem broni masowego raenia lub awari urzdze
z toksycznymi rodkami przemysowymi. Natomiast w sytuacjach kryzysowych
wymagajcych aktywowania Krajowego Systemu Wykrywania Skae
i Alarmowania, Siy Zbrojne RP odpowiadaj za koordynowanie dziaa podmiotw
tego systemu.
andarmeria Istotn rol w kontekcie dziaa antyterrorystycznych oraz zarzdzania kryzysowego
Wojskowa odgrywa rwnie andarmeria Wojskowa, ktrej kompetencje obejmuj
m.in. zapewnienie ochrony porzdku publicznego na terenach i obiektach jednostek
wojskowych oraz w miejscach publicznych, a take wykonywanie czynnoci
ochronnych w stosunku do uprawnionych osb oraz mienia wojskowego przed
zamachami naruszajcymi te dobra (w tym fizyczne zwalczanie terroryzmu).
W posiada rwnie uprawnienia do prowadzenia czynnoci dochodzeniowo-
ledczych i operacyjno-rozpoznawczych, obejmujcych swym zakresem
m.in.rozpoznawanie i zwalczanie zagroe o charakterze terrorystycznym. Ponadto
Prezes Rady Ministrw, na wniosek ministra waciwego do spraw wewntrznych
uzgodniony z Ministrem Obrony Narodowej, moe zarzdzi uycie onierzy
andarmerii Wojskowej do udzielenia pomocy Policji w razie zagroenia
bezpieczestwa i porzdku publicznego.
Generalny
Zadania z zakresu przeciwdziaania finansowaniu terroryzmu realizowane
Inspektor s natomiast przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, waciwego
Informacji w zakresie uzyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i analizowania informacji
Finansowej
finansowych oraz podejmowania dziaa w tym obszarze, a take prowadzenia
wsppracy z jednostkami analityki finansowej (FIU5) innych pastw. Dziaania te s
realizowane w oparciu o badanie przebiegu transakcji, ktre GIIF moe wstrzyma
lub przeprowadzi w odniesieniu do nich blokad rachunku. Istotnym instrumentem
5
Financial Investigation Unit
23
przeciwdziaania finansowaniu terroryzmu jest take moliwo zamroenia wartoci
majtkowych przez instytucje obowizane.
Poza tym przy GIIF dziaa Midzyresortowy Komitet Bezpieczestwa Finansowego
Midzyresortowy
Komitet
penicy funkcj opiniodawczo-doradcz w zakresie stosowania szczeglnych
Bezpieczestwa rodkw ograniczajcych przeciwko osobom, grupom i podmiotom. Do zada
Finansowego Komitetu naley w szczeglnoci przedstawianie propozycji zamieszczenia albo
usunicia z Listy osb, grup lub podmiotw, w stosunku do ktrych instytucje
obowizane dokonuj zamroenia wartoci majtkowych przedmiotowych osb, grup
lub podmiotw. Zamroenia prowadzone s na podstawie przepisw prawa
Unii Europejskiej wprowadzajcych szczeglne rodki ograniczajce przeciwko
niektrym osobom, grupom lub podmiotom oraz przepisw rozporzdzenia ministra
waciwego do spraw instytucji finansowych, okrelajcego list osb, grup lub
podmiotw, w stosunku do ktrych instytucje obowizane dokonuj zamroenia
wartoci majtkowych. Przedmiotowa lista tworzona jest z uwzgldnieniem
koniecznoci wykonania zobowiza wynikajcych z wicych RP umw
midzynarodowych lub wicych uchwa organizacji midzynarodowych oraz majc
na uwadze konieczno zwalczania terroryzmu i przeciwdziaania finansowaniu
terroryzmu.
Suba Celna
W skad systemu antyterrorystycznego RP wchodzi rwnie Suba Celna, do ktrej
zada naley m.in. rozpoznawanie, wykrywanie, zapobieganie i zwalczanie
przestpstw zwizanych z naruszeniem przepisw dotyczcych wprowadzania na
terytorium RP oraz wyprowadzania z jej terytorium towarw objtych ograniczeniami
lub zakazami obrotu ze wzgldu na bezpieczestwo i porzdek publiczny lub
bezpieczestwo midzynarodowe, w szczeglnoci takich jak odpady, substancje
chemiczne i ich mieszaniny, materiay jdrowe i promieniotwrcze, rodki odurzajce
i substancje psychotropowe, bro, amunicja, materiay wybuchowe oraz towary
i technologie o znaczeniu strategicznym.
Ministerstwo Istotn rol w systemie odgrywa take Ministerstwo Spraw Zagranicznych, ktre
Spraw na bieco monitoruje zagroenia, w tym rwnie o charakterze terrorystycznym,
Zagranicznych na wiecie pod ktem ich politycznej oceny oraz aktywnie uczestniczy
w midzynarodowych forach dedykowanych przeciwdziaaniu i reagowaniu na tego
rodzaju zagroenia. MSZ jest rwnie odpowiedzialne za zapewnienie opieki
konsularnej polskim obywatelom znajdujcym si poza granic RP czy prowadzenie
dziaa majcych na celu odzyskanie izolowanego personelu, utraconego w wyniku
uprowadzenia przez organizacje terrorystyczne lub zorganizowane grupy przestpcze.
MSZ zapewnia take wsparcie dziaa polskich jednostek wojskowych i policyjnych
biorcych udzia w operacjach poza terytorium Polski. Dodatkowo we wsppracy
z AW, BOR i ABW uczestniczy w dziaaniach majcych na celu zapewnienie
bezpieczestwa polskich placwek dyplomatycznych i ich personelu. Ponadto MSZ
odpowiada za wymian informacji midzy instytucjami krajowymi a polskimi
placwkami dyplomatycznymi oraz wybranymi instytucjami midzynarodowymi
w przypadku realnego zagroenia zamachem lub w momencie jego wystpienia.
Inne instytucje
wspierajce
W przypadku konkretnych zdarze o charakterze terrorystycznym czynnoci realizuj
ochron rwnie inne organy, instytucje i inspekcje, zgodnie z zakresem swojej waciwoci,
antyterrorystyczn w tym m.in.:
Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji (prowadzenie spraw w zakresie
zarzdzania kryzysowego wynikajcych z nadzoru nad dziaalnoci
wojewody oraz przeciwdziaania i usuwania skutkw klsk ywioowych i
24
innych podobnych zdarze zagraajcych bezpieczestwu powszechnemu),
Ministerstwo Sprawiedliwoci (kodyfikacja prawa karnego, nadzr nad
wiziennictwem),
Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju (nadzr nad przewozem osb i rzeczy
rodkami transportu samochodowego, kolejowego, lotniczego i eglugi
rdldowej),
Ministerstwo Zdrowia (ochrona zdrowia oraz organizacja i nadzr nad
systemem Pastwowego Ratownictwa Medycznego),
Ministerstwo Gospodarki (nadzr nad gospodarowaniem rezerwami
strategicznymi),
Pastwowa Agencja Atomistyki (monitorowanie i reagowanie w odniesieniu
na zagroenia skaeniami radiacyjnymi),
Pastwowa Inspekcja Sanitarna (ochrona ycia ludzkiego przed chorobami
zakanymi),
Urzd Kontroli Skarbowej (kontrola skarbowa),
Urzd Lotnictwa Cywilnego (zapewnienie bezpieczestwa lotnictwa
cywilnego),
Polska Agencja eglugi Powietrznej (zarzdzanie ruchem lotniczym),
Morska Suba Poszukiwania i Ratownictwa (akcje ratownicze i usuwanie
szkodliwych substancji chemicznych na morzu).
Poza strukturami podlegymi Prezesowi Rady Ministrw istniej rwnie inne organy
Podmioty
Podmioty
spoza
spoza
i instytucje szczebla centralnego wykonujce dziaania w ramach systemu
administracji
administracji antyterrorystycznego RP. Szczegln rol odgrywa Prokuratura Generalna, ktra
rzdowej
rzdowej strzee praworzdnoci i prowadzi lub nadzoruje postpowania przygotowawcze
w sprawach karnych oraz sprawuje funkcj oskaryciela publicznego przed sdami.
Innym istotnym podmiotem spoza administracji rzdowej jest Biuro Bezpieczestwa
Narodowego, ktre wspiera Prezydenta RP w realizacji jego zada w zakresie
bezpieczestwa i obronnoci, w tym opracowuje materiay eksperckie na temat
biecych zagroe o charakterze terrorystycznym.
Poziom
Zadania z zakresu zarzdzania kryzysowego, w tym rwnie w odniesieniu
terenowy do zapobiegania, przeciwdziaania i usuwania skutkw zdarze o charakterze
terrorystycznym realizowane s take na poziomie lokalnym. Kluczowe rola w tym
zakresie przypada wojewodom, organom waciwym w zakresie zarzadzania
kryzysowego na terenie wojewdztwa, odpowiedzialnym za zapewnienie
wspdziaania wszystkich organw administracji rzdowej i samorzdowej
dziaajcych w wojewdztwie i kierowanie ich dziaalnoci w zakresie zapobiegania
zagroeniu ycia, zdrowia lub mienia oraz zagroeniom rodowiska, bezpieczestwa
pastwa i utrzymania porzdku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a take
zapobiegania klskom ywioowym i innym nadzwyczajnym zagroeniom oraz
zwalczania i usuwania ich skutkw. Do zada wojewody naley rwnie prowadzenie
czynnoci logistycznych zapewniajcych warunki sprawnego i efektywnego
wykorzystania dostpnych zasobw osobowych rzeczowych i finansowych na
miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Natomiast powiat wykonuje
okrelone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, w tym
w zakresie porzdku publicznego i bezpieczestwa obywateli. Ponadto w ramach
zagospodarowania przestrzennego uwzgldniane s przez samorzd terytorialny
potrzeby bezpieczestwa Pastwa majce na celu m.in. zapewnienie warunkw
do reagowania na zagroenia o charakterze terrorystycznym.
25
2.2.3. Elementy warunkujce skuteczno systemu antyterrorystycznego RP
zapobieganie
S
przygotowanie
reagowanie PAA
odbudowa
wiodcy wsppracujcy
FAZA ZAPOBIEGANIA
6
W oparciu o KPZK, przyjty Uchwa przez Rad Ministrw w dniu 23 lipca 2013 r.
26
stwarza mog zagroenie terrorystyczne dla naszego kraju oraz pozyskiwane s dane
dotyczce aktywnoci terrorystycznej za granic, majce bezporedni lub poredni
wpyw na sytuacj w Polsce. Dziaania rozpoznawcze zmierzaj zatem do wykrycia
potencjalnych sprawcw zamachw terrorystycznych i osb z nimi wsppracujcych,
a take kontroli i eliminacji rde pozyskiwania przez nich rodkw sucych
przeprowadzaniu planowanych zamachw.
Istotnym elementem ochrony antyterrorystycznej kraju s take dziaania majce na
Ochrona
granicy celu zabezpieczenie granicy pastwowej, polegajce na przeciwdziaaniu jej
pastwowej legalnemu lub nielegalnemu przekraczaniu przez potencjalnych terrorystw. Ich
efektem jest wykrywanie osb powizanych z organizacjami terrorystycznymi i ich
niewpuszczanie na terytorium RP oraz prowadzenie dziaa rozpoznawczych
w odniesieniu do osb podejrzanych. Na granicy prowadzone s take dziaania
majce na celu przeciwdziaanie przewozowi i przemytowi rodkw mogcych suy
do przeprowadzania atakw terrorystycznych, m.in. broni, amunicji, materiaw
wybuchowych oraz prekursorw do ich produkcji, a take rodkw chemicznych,
biologicznych i promieniotwrczych.
Dziaania
wywiadowcze
Odrbny aspekt stanowi monitorowanie ewentualnych zagroe w odniesieniu do Si
i kontrwywiadowcze Zbrojnych RP, w tym zabezpieczenie wywiadowcze kontyngentw wojskowych poza
granicami Polski, a take dziaania kontrwywiadowcze na terytorium RP.
Ochrona obywateli Z perspektywy ochrony antyterrorystycznej RP oraz jej interesw istotn rol peni
i placwek RP poza rwnie dziaania prowadzone w celu zapewnienia bezpieczestwa polskich placwek
granicami kraju zagranicznych i ich personelu oraz obywateli RP przebywajcych poza granicami
kraju pod ktem zagroe o charakterze terrorystycznym.
Monitorowanie
Wanym elementem monitorowania zagroe o charakterze terrorystycznym jest
rodkw masowego take bieca analiza treci zamieszczanych w rodkach masowego przekazu, w tym
przekazu w szczeglnoci w Internecie, ktre s wykorzystywane przez organizacje
terrorystyczne do upowszechniania radykalnych ideologii i pozyskiwania
zwolennikw. Internet stanowi rwnie narzdzie komunikacji dla organizacji
terrorystycznych i osb o radykalnych pogldach, a take rdo wiedzy na temat
sposobw podejmowania indywidualnych aktw terroru.
Wymiana Jednym z kluczowych elementw wielopodmiotowego sytemu antyterrorystycznego
informacji RP, warunkujcym jego funkcjonalno, jest koordynacja wymiany informacji
midzy subami, organami i instytucjami, czy tymi podmiotami a kierownictwem
Pastwa. W tym zakresie wany aspekt stanowi zapewnienie nowoczesnych rodkw
cznoci (zarwno przewodowych, jak i radiowych oraz satelitarnych), ze
szczeglnym uwzgldnieniem organizacji cznoci wspdziaania. Ponadto
prowadzona jest staa wymiana informacji o potencjalnych zagroeniach o
charakterze terrorystycznym z zagranicznymi subami partnerskimi oraz w ramach
dedykowanych temu zagadnieniu forw midzynarodowych. Efektywno przepywu
informacji i szybki dostp sub do wynikw ich weryfikacji sprzyja podejmowaniu
waciwych decyzji i skutecznych dziaa w ramach ochrony antyterrorystycznej
kraju.
27
zawiadomienie o podejrzeniu popenienia przestpstwa bd powiadomienie
waciwej instytucji i suby. Uzupenieniem powyszego systemu jest take
monitorowanie przewozu przez granic pastwow duych sum pienidzy w gotwce,
w szczeglnoci przez obywateli pastw podwyszonego ryzyka. Dziaania majce na
celu przeciwdziaanie finansowaniu terroryzmu realizowane s rwnie na poziomie
midzynarodowym, w szczeglnoci w oparciu o wspprac z jednostkami analityki
finansowej innych krajw Unii Europejskiej.
Wanym elementem pozostaje rwnie monitorowanie cyberprzestrzeni w celu
zapobiegania i zwalczania zagroe i atakw o charakterze cyberterrorystycznym7.
Zapobieganie Odnoszc si do profilaktyki zagroe o charakterze terrorystycznym naley wskaza,
radykalizacji
i rekrutacji do
i wanym jej elementem jest prowadzenie dziaa majcych na celu zapobieganie
organizacji radykalizacji i ewentualnej rekrutacji do organizacji terrorystycznych. W Polsce
terrorystycznych liczba osb podatnych na tego typu manipulacje jest jednak stosunkowo niewielka
w porwnaniu do innych pastw europejskich.
Polityka Na skuteczno przeciwdziaania zagroeniom o charakterze terrorystycznym wpywa
migracyjna rwnie prowadzenie konsekwentnej oraz spjnej polityki migracyjnej i azylowej.
i azylowa oraz
integracja
Poszerzanie relacji spoecznych cudzoziemcw i akceptacja sytuacji oraz warunkw
ycia w kraju przyjmujcym zapobiega radykalizacji ich postaw.
Polityka Istotny aspekt dziaa profilaktycznych stanowi komunikacja waciwych sub,
informacyjna organw i instytucji ze spoeczestwem w ramach antyterrorystycznej polityki
i edukacyjna informacyjnej i edukacyjnej. Jej celem jest biece zapoznawanie spoeczestwa ze
sposobami zachowania w przypadku wystpienia okrelonych rodzajw incydentw
terrorystycznych (poczynajc od kwestii informowania odpowiednich sub
o zaobserwowaniu podejrzanego zdarzenia, do kwestii zwizanych z oglnymi
zasadami zachowania w konkretnych sytuacjach). Poprzez odpowiednio prowadzon
polityk medialn, bdc wynikiem wsppracy podmiotw publicznych i mediw,
spoeczestwo moe sta si partnerem w zakresie rozpoznawania zagroe
o charakterze terrorystycznym.
Podmiotem wiodcym w fazie zapobiegania zagroeniom o charakterze
terrorystycznym na terytorium RP jest Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego. Peni
ona priorytetow rol zarwno w zakresie rozpoznawania, monitorowania, jak
i koordynacji wymiany informacji o tego typu zagroeniach.
7
Kwestiom przeciwdziaania zagroeniom w cyberprzestrzeni dedykowany jest dokument pt. Polityka Ochrony
Cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej przyjty Uchwa nr 111/2013 Rady Ministrw z dnia 25 czerwca 2013 r.
w sprawie Polityki Ochrony Cyberprzestrzeni Rzeczypospolitej Polskiej.
28
Koordynacja wymiana informacji o zagroeniach o charakterze Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego
terrorystycznych
Monitorowanie rodkw masowego przekazu w kontekcie zapobiegania Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego
zagroeniom o charakterze terrorystycznym
Wsppraca midzynarodowa w zakresie zapobiegania zagroeniom o Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego
charakterze terrorystycznym
Informowanie spoeczestwa o aktualnych zagroeniach terrorystycznych Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego
FAZA PRZYGOTOWANIA
8
Kwestiom ochrony infrastruktury krytycznej dedykowany jest Narodowy Program Ochrony Infrastruktury Krytycznej
przyjty Uchwa Rady Ministrw z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Infrastruktury
Krytycznej.
29
i miejscu duych skupisk ludzkich (zwaszcza obecnoci osb podlegajcych
szczeglnej ochronie oraz faktu transmisji wydarzenia przez rodki masowego
przekazu, co moe skutkowa zwikszeniem zainteresowania przez potencjalnych
sprawcw zamachw terrorystycznych).
Wsppraca Efektywno systemu antyterrorystycznego RP zaley nie tylko od wsppracy
z sektorem organw administracji publicznej, lecz rwnie biecego wspdziaania z sektorem
prywatnym prywatnym zarwno z wacicielami obiektw, mogcych sta si celem zamachu
terrorystycznego, jak i podmiotami odpowiadajcymi za ich ochron. Dziaania w tym
obszarze powinny dotyczy przede wszystkim dokonywania sprawdzenia
zabezpieczenia antyterrorystycznego wybranych obiektw oraz prowadzenia szkole
osb odpowiedzialnych za ich zabezpieczenie w zakresie zachowania si w sytuacji
kryzysowej oraz moliwociach jej zapobiegania.
Udzia
Sprawno systemu antyterrorystycznego RP zaley od poziomu wyszkolenia
w wiczeniach funcjonariuszy oraz pracownikw podmiotw systemu antyterrorytstycznego RP oraz
i szkoleniach efektywnoci prowadzonych cyklicznie wicze i szkole w zakresie reagowania na
zagroenia o charakterze terrorystycznym, w tym z uyciem czynnika chemicznego,
biologicznego i radiacyjnego oraz wdraania wnioskw i rekomendacji opracowanych
po ich przeprowadzeniu. Wielopodmiotowo systemu antyterrorystycznego RP
implikuje zatem potrzeb angaowania w tego rodzaju przedsiwzicia moliwie
najwikszej liczby podmiotw waciwych w zakresie reagowania na zdarzenia
o charakterze terrorystycznym. wiczenia powinny suy nie tylko sprawdzeniu
moliwoci neutralizacji danego czynnika czy minimalizacji potencjalnej eskalacji
sytuacji kryzysowej, lecz rwnie dotyczy metody i szybkoci przepywu informacji
midzy ich uczestnikami czy sprawdzeniu procesu podejmowania decyzji
i udzielania ewentualnego wsparcia.
Podmiotem wiodcym w fazie przygotowania zarzdzania kryzysowego w odniesieniu
do zagroe o charakterze terrorystycznym jest minister waciwy do spraw
wewntrznych. Jednak dziaania w tym zakresie realizowane s przez wszystkie
podmioty uczestniczce w systemie antyterrorystycznym RP. Szczegln uwag naley
zwrci w tym obszarze na kwestie zwizane z zapewnieniem bezpieczestwa w
komunikacji midzynarodowej i porzdku publicznego w zasigu przejcia
granicznego, realizowan przez Stra Graniczn czy zabezpieczenie miejsc duych
skupisk ludzkich prowadzone zwaszcza przez Policj. Istotn kwesti pozostaje take
zabezpieczenie obiektw infrastruktury krytycznej, gdzie kluczow koordynacyjn -
rol w procesie planowania tego typu dziaa peni Rzdowe Centrum
Bezpieczestwa.
FAZA REAGOWANIA
30
w reagowanie na zaistnia sytuacj czy wystpowania o udzielenie wsparcia oraz
sposobu informowania i ochrony ludnoci.
Priorytetem na miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym jest ratowanie ycia
Dziaanie na
miejscu i zdrowia ludzkiego, a take w miar moliwoci mienia. Jego realizacja wymaga
zdarzenie jednak podjcia wielofazowych dziaa, wrd ktrych mona wyodrbni
nastpujce etapy przedsiwzi: fizyczne zwalczanie zagroenia, dziaania minersko-
pirotechniczne, zabezpieczenie miejsca zdarzenia, dziaania ratownicze, procesowe,
operacyjno-rozpoznawcze oraz logistyczne.
Wspdziaanie Majc na uwadze, i w reagowanie na atak terrorystyczny zaangaowane s siy i
i zarzdzanie rodki wielu sub i instytucji, niezbdne jest zapewnienie sprawnego i skutecznego
czynnociami wspdziaania i zarzdzania ich czynnociami na miejscu zdarzenia. W tym zakresie
na miejscu
zdarzenia szczeglne znaczenie ma zapewnienie zaawansowanych systemw cznoci
radiowej.
Wsppraca Jednym z elementw decydujcych o skutecznoci reagowania na zdarzenia
cywilno- o charakterze terrorystycznym jest zapewnienie efektywnej wsppracy
wojskowa cywilno-wojskowej. Zakres tej wsppracy determinowany jest przez okrelone
w polskim systemie prawnym kompetencje poszczeglnych organw i obejmuje
ochron przestrzeni powietrznej, wsplne przedsiwzicia realizowane w ramach
wsparcia przez Siy Zbrojne RP dziaa Policji oraz Stray Granicznej, a take
wzajemn wspprac na etapie usuwania skutkw atakw terrorystycznych.
Zdolno
Elementem warunkujcym efektywno systemu antyterrorystycznego RP jest
do reagowania rwnie zdolno do skutecznego reagowania na zdarzenia z uyciem czynnikw
na zagroenia chemicznych, biologicznych, radiacyjnych i nuklearnych. Zagroenie terroryzmem
CBRN
zwizanym z wykorzystaniem broni masowego raenia powoduje konieczno
podejmowania przez waciwe suby i instytucje dziaa ukierunkowanych na
zapobieganie proliferacji czynnikw i elementw do produkcji tego rodzaju broni,
jak rwnie przygotowanie do reagowania i usuwania skutkw w przypadku
ewentualnych atakw z jej uyciem.
Jako kolejn kluczow kwesti naley wskaza komunikacj ze spoeczestwem
Komunikacja ze
spoeczestwem w przypadku zdarzenia o charakterze terrorystycznym, ktrej celem jest zapewnienie
szybkiego i skutecznego informowania spoeczestwa na temat skali zagroenia,
poszkodowanych i ofiar miertelnych oraz rekomendowanych sposobw zachowania.
Komunikacja ze spoeczestwem w niniejszym obszarze wymaga kompetencji
i rozwagi zarwno ze strony sub i instytucji realizujcych zadania
w przedmiotowym obszarze, jak rwnie rodkw masowego przekazu, ktre
powinny uwzgldnia uwarunkowania zwizane z bezpieczestwem oraz mie na
uwadze konsekwencje realizowanego przekazu informacji. Skutkiem nieodpowiednio
sformuowanego przekazu moe by m.in. dezinformacja, panika czy utrudnienie
prowadzenia dziaa antyterrorystycznych, ratowniczych lub pomocowych.
Pomoc ofiarom
Naley rwnie zaznaczy, i w przypadku ataku terrorystycznego istotn rol peni
i poszkodowanym bdzie sprawne zorganizowanie pomocy poszkodowanym w jego wyniku, czemu
suy podjcie bezporednich dziaa interwencyjnych, psychologicznych
i prawnych. Poszkodowani w zamachu zostan objci, zgodnie z ich potrzebami,
profesjonaln pomoc przedstawicieli: Policji, sdw i prokuratur, kuratoriw
owiaty, administracji wojewdzkiej, suby zdrowia, orodkw pomocy spoecznej
oraz jednostek samorzdu terytorialnego.
31
Podmiotem wiodcym w fazie reagowania na zagroenia o charakterze
terrorystycznym jest minister waciwy do spraw wewntrznych. Zadania w tym
zakresie realizuje on zarwno bezporednio, jak i poprzez dziaanie nadzorowanych
przez siebie sub, a take we wsppracy z innymi subami, organami i instytucjami9.
FAZA ODBUDOWY
32
(jeeli zostao utworzone)10. Jednak w przypadku zdarze o wymiarze ponadresortowym
zarzdzanie kryzysowe sprawuje Rada Ministrw. W praktyce, ze wzgldu na tryb pracy
Rady Ministrw (cykliczne posiedzenia lub tryb obiegowy), dla fazy reagowania
przewidziano specjalny tryb postpowania: w przypadkach niecierpicych zwoki
zarzdzanie kryzysowe sprawuje minister waciwy do spraw wewntrznych.
Jednoczenie w przypadkach niecierpicych zwoki, gdy siy i rodki posiadane przez
wojewod lub ministra s niewystarczajce do skutecznego reagowania na zagroenie,
Minister Spraw Wewntrznych uruchamia (lub nadzoruje uruchamianie) procedury zawarte
w Krajowym Planie Zarzdzania Kryzysowego i planach wasnych ministrw, a take
aktywuje siy i rodki przewidziane w KPZK, a niedostpne dla innych uczestnikw systemu
zarzdzania kryzysowego. O swoich dziaaniach zawiadamia on niezwocznie Prezesa Rady
Ministrw, a podjte przez niego decyzje podlegaj rozpatrzeniu na najbliszym posiedzeniu
Rady Ministrw.
Minister waciwy do spraw wewntrznych posiada rwnie moliwo zwoania
nadzwyczajnego posiedzenia Rzdowego Zespou Zarzdzania Kryzysowego, w ramach
ktrego peni rwnie funkcj zastpcy przewodniczcego. Do zada RZZK w tym wypadku
naley m.in. przygotowywanie propozycji uycia si i rodkw niezbdnych do opanowania
sytuacji kryzysowych, a take doradzanie w zakresie koordynacji dziaa organw
administracji rzdowej, instytucji pastwowych i sub w sytuacjach kryzysowych. (Obsug
ministra waciwego do spraw wewntrznych w sytuacji realizacji zada w zastpstwie Rady
Ministrw, jak rwnie obsug RZZK zapewnia Rzdowe Centrum Bezpieczestwa).
Przy zdarzeniu na poziomie resortowym, w ktrym Minister Spraw Wewntrznych jest
organem wiodcym, na potrzeby wsparcia przy podejmowaniu decyzji, moe on zwoa
zesp zarzdzania kryzysowego utworzony w urzdzie go obsugujcym. Udzia w takich
posiedzeniach bior okreleni czonkowie kierownictwa MSW oraz kierujcy komrkami
organizacyjnymi w MSW, jak rwnie kierujcy formacjami podlegymi MSW. Waciwe
departamenty MSW zapewniaj przygotowanie, uruchamianie i kontrol szczegowych
procedur realizacji zada w podlegych lub nadzorowanych przez ministra organach,
jednostkach organizacyjnych i komrkach organizacyjnych ministerstwa zgodnie z planem
zarzdzania kryzysowego dziau administracji rzdowej: sprawy wewntrzne. Decyzje
(polecenia lub wytyczne) Ministra Spraw Wewntrznych przekazywane s do realizacji
rwnie poprzez centrum zarzdzania kryzysowego obsugujce ministra waciwego do
spraw wewntrznych.
Na szczegln rol ministra waciwego do spraw wewntrznych w systemie zarzdzania
kryzysowego, w tym w przypadku wystpienia zagroenia o charakterze terrorystycznym
wskazuje rola wiodca MSW okrelona w siatce bezpieczestwa Krajowego Panu
Zarzdzania Kryzysowego. Zgodnie z ni, Minister Spraw Wewntrznych koordynuje
dziaania w fazie reagowania w przypadku wystpienia 1111 spord 18 sklasyfikowanych
w niej zagroe, w tym w odniesieniu do zagroenia o charakterze terrorystycznym.
W rozumieniu KPZK podmiotem wiodcym jest instytucja (organ), ktra ze wzgldu na
zakres swoich zada ustawowych realizuje dziaania kluczowe dla skutecznoci reagowania
kryzysowego, zasadniczo we wsppracy z innymi instytucjami szczebla rwnorzdnego lub
10
Obowizek utworzenia centrum zarzdzania kryzysowego dotyczy w sumie 15 podmiotw (ministrw oraz kierownikw
urzdw centralnych) ujtych w rozporzdzeniu Rady Ministrw z dnia 15 grudnia 2009 r. w sprawie okrelenia organw
administracji rzdowej, ktre utworz centra zarzdzania kryzysowego, oraz sposobu ich funkcjonowania (Dz. U. nr 226,
poz. 1810).
11
Powd, skaenie chemiczne na ldzie, silne mrozy i opady niegu, huragany, wielkoobszarowe poary lasw, katastrofy
budowlane, osuwiska, susza/upay, skaenie radiacyjne, protesty spoeczne, zagroenie o charakterze terrorystycznym.
33
niszego, rwnie niepodporzdkowanymi jej pod wzgldem subowym (zwanych
podmiotami wsppracujcymi).
Jednoczenie, biorc pod uwag, e to Minister Spraw Wewntrznych sprawuje zarzdzanie
kryzysowe w przypadkach niecierpicych zwoki, moe on by zobligowany rwnie do
zlecenia realizacji czynnoci w przypadku innych zagroe (zarwno wyszczeglnionych
w siatce bezpieczestwa, jak i obecnie nieujtych w KPZK, a moliwych do wystpienia)
do czasu gdy waciwi ministrowie przejm koordynacj, zgodnie ze swoj waciwoci
wedug charakteru danego zdarzenia.
W odniesieniu do zdarzenia o charakterze terrorystycznym, ktre kadorazowo jest
rozpatrywane jako zdarzenie o zasigu krajowym, MSW okrela strategi postpowania,
wystpuje o wsparcie od podmiotw zewntrznych wsppracujcych z resortem spraw
wewntrznych, a take informuje Prezesa Rady Ministrw o sytuacji i przebiegu dziaa.
Oprcz tego zadania szczegowe organizuj i wykonuj komendanci sub podlegych
MSW. Natomiast dziaania Ministra Spraw Wewntrznych wspieraj ministrowie waciwi
dla danego rodzaju zdarzenia, np. Minister Zdrowia w zakresie koordynacji dziaa systemu
Pastwowego Ratownictwa Medycznego, ministrowie odpowiedzialni za infrastruktur
krytyczn (wzmocnienie ochrony obiektw, systemw i urzdze) oraz szefowie ABW
i AW.
W przypadku zaistnienia takiej potrzeby Minister Spraw Wewntrznych moe rwnie
zwoa Midzyresortowy Zesp ds. Zagroe Terrorystycznych, ktrego pracom
przewodniczy.
Istotne uprawnienia dla Ministra Spraw Wewntrznych w zakresie zarzdzania na poziomie
strategicznym w przypadku zdarzenia o charakterze terrorystycznym wynikaj rwnie
z ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r., Nr 43, poz. 277, z pn. zm.).
W przypadku jeeli uycie oddziaw i pododdziaw Policji okae si niewystarczajce,
do pomocy im, mog by wykorzystane oddziay i pododdziay Si Zbrojnych RP. Ich uycie
nastpuje na podstawie postanowienia Prezydenta RP wydanego na wniosek Prezesa Rady
Ministrw, a pomoc moe by udzielona rwnie w formie prowadzonego samodzielnie
przez oddziay i pododdziay Si Zbrojnych przeciwdziaania zagroeniu, bd dokonaniu
przestpstwa w przypadku gdy oddziay i pododdziay Policji nie dysponuj moliwociami
skutecznego przeciwdziaania tym zagroeniom. Natomiast w przypadkach niecierpicych
zwoki decyzj o udzieleniu pomocy podejmuje Minister Obrony Narodowej, na wniosek
ministra waciwego do spraw wewntrznych, okrelajcy zakres i form pomocy,
zawiadamiajc o niej niezwocznie Prezydenta RP i Prezesa Rady Ministrw. Prezydent RP
niezwocznie wydaje postanowienie o zatwierdzeniu lub uchyleniu decyzji.
W razie zagroenia bezpieczestwa i porzdku publicznego, jeeli siy Policji s
niewystarczajce do wykonania ich zada w zakresie ochrony bezpieczestwa i porzdku
publicznego, Prezes Rady Ministrw, na wniosek ministra waciwego do spraw
wewntrznych uzgodniony z Ministrem Obrony Narodowej, moe zarzdzi rwnie uycie
onierzy andarmerii Wojskowej do udzielenia pomocy Policji. W tym celu Minister Spraw
Wewntrznych moe dodatkowo zarzdzi uycie funkcjonariuszy Stray Granicznej.
W miar potrzeb, na podstawie ustawy z dnia 12 padziernika 1990 r. o ochronie granicy
pastwowej (Dz. U. 2009 Nr 12, poz. 67 z p. zm.), Minister Spraw Wewntrznych moe
wyda rozporzdzenie w sprawie tymczasowego przywrcenia kontroli granicznej osb
przekraczajcych granic pastwow RP stanowic granic wewntrzn w rozumieniu
Kodeksu Granicznego Schengen (Rozporzdzenie Rady (WE) nr 562/2006 Parlamentu
34
Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. ustanawiajce wsplnotowy kodeks zasad
regulujcych przepyw osb przez granice).
Ponadto w myl rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 9 sierpnia 2010 r. w sprawie trybu
postpowania i sposobu wspdziaania organw w celu zapobieenia niebezpieczestwu
grocemu statkom, obiektom portowym i portom oraz zwizanej z nimi infrastrukturze,
powstaego na skutek uycia statku lub obiektu pywajcego jako rodka ataku
terrorystycznego (Dz. U. Nr 163 poz. 1096), w przypadku zaistnienia ww. sytuacji, Minister
Spraw Wewntrznych wystpuje z wnioskiem do Ministra Obrony Narodowej
o zastosowanie na polskich obszarach morskich niezbdnych rodkw, do zatopienia tego
statku lub obiektu pywajcego wcznie, po wyczerpaniu przez Stra Graniczn dostpnych
rodkw.
Kolejnym zadaniem Ministra Spraw Wewntrznych w przypadku wystpienia zdarzenia
o charakterze terrorystycznym jest sprawowanie nadzoru nad krajowym systemem
ratowniczo-ganiczym, wynikajce z przepisw ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpoarowej (Dz. U. z 1991 Nr 81 poz. 351 z pn. zm.).
Minister Spraw Wewntrznych peni rwnie kluczow rol w zakresie reagowania na
zdarzenia z uyciem czynnikw chemicznych i radiacyjnych, w tym w kontekcie zdarze
o charakterze terrorystycznym. W myl ustawy z dnia z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo
atomowe (Dz. U. 2001 nr 3 poz. 18 z pn. zm.), podczas zdarzenia radiacyjnego
powodujcego zagroenie o zasigu krajowym, MSW kieruje akcj likwidacji zagroenia
i usuwania skutkw skaenia, przy pomocy Prezesa Pastwowej Agencji Atomistyki. Kieruje
on rwnie dziaaniami interwencyjnymi, w przypadku zdarzenia radiacyjnego
powodujcego zagroenie publiczne rwnie o zasigu wojewdzkim, gdy podjcie
i prowadzenie dziaa interwencyjnych przekracza moliwoci sub i inspekcji podlegych
wojewodzie.
Dodatkowo, zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 18 stycznia 2005 r.
w sprawie planw postpowania awaryjnego w przypadku zdarze radiacyjnych
(Dz. U. 2005 Nr 20, poz. 169), minister waciwy do spraw wewntrznych przekazuje
ludnoci informacje o zdarzeniu i moliwych dziaaniach, jakie mog by podjte w celu
likwidacji zagroenia. Poza tym w sytuacji, gdy istnieje moliwo przekroczenia poziomw
interwencyjnych, koordynuje dziaania waciwych sub, ktre zapewniaj m.in.
zabezpieczenie podstawowego mienia oraz zapewnienie ewakuowanej ludnoci miejsca
tymczasowego zakwaterowania, transportu czy warunkw powrotu, zaopatrzenie w ywno
i wod, a w miar potrzeb dystrybucj preparatw ze stabilnym jodem.
Do zakresu dziaania Ministra Spraw Wewntrznych w odniesieniu do tego rodzaju zdarze,
naley take bieca analiza i ocena zagroenia, wydawanie ostrzee dla ludnoci i aktywne
uczestniczenie w procesie informowania, jak rwnie wystpowanie z wnioskiem
o zagraniczn pomoc ratownicz, w tym w ramach podpisanych umw o pomocy ratowniczej
z krajami ssiedzkimi. Minister waciwy do spraw wewntrznych, w porozumieniu
z Prezesem PAA, dokonuje rwnie weryfikacji efektywnoci prowadzonych w celu
likwidacji zagroenia i usuwania skutkw zdarzenia.
Natomiast zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 16 padziernika 2006 r.
w sprawie systemw wykrywania skae i powiadamiania o ich wystpieniu (Dz. U. Nr 191,
poz. 1415), Ministrowi Spraw Wewntrznych przysuguje uprawnienie do wnioskowania do
Ministra Obrony Narodowej o uruchomienie dodatkowych elementw krajowego systemu
wykrywania skae i alarmowania w celu zapobieenia skutkom katastrofy naturalnej, awarii
technicznej lub dziaa terrorystycznych, mogcych spowodowa wystpienie skaenia
chemicznego, biologicznego lub radiacyjnego.
35
Co istotne, zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 23 lutego 2010 r. w sprawie
dysponowania rezerw ogln budetu pastwa (Dz. U. Nr 45, poz. 257), Minister Spraw
Wewntrznych posiada rwnie moliwo wnioskowania do Ministra Finansw, poprzez
Prezesa Rady Ministrw, o uruchomienie dodatkowych rodkw finansowanych na potrzeby
sfinansowania niezbdnych przedsiwzi.
36
i instytucji realizujcych zadania na miejscu zdarzenia oraz efektywne podejmowanie
dziaa, majce na celu ograniczenie skutkw bdcych nastpstwem ataku terrorystycznego.
W przypadku zdarzenia terrorystycznego na morzu, zastosowanie ma ustawa
z dnia 4 wrzenia 2008 r. o ochronie eglugi i portw morskich (Dz. U. Nr 171, poz. 1055),
zgodnie z ktr w celu zapobieenia, ograniczenia lub usunicia powanego i bezporedniego
niebezpieczestwa grocego statkom, obiektom portowym i portom oraz zwizanej z nimi
infrastrukturze, powstaego na skutek uycia statku lub obiektu pywajcego jako rodka
ataku terrorystycznego, po wyczerpaniu rodkw przez Stra Graniczn na wniosek ministra
waciwego do spraw wewntrznych12 Minister Obrony Narodowej moe wyda decyzj
o zastosowaniu na polskich obszarach morskich niezbdnych rodkw, do zatopienia tego
statku lub obiektu pywajcego wcznie. W sytuacji, w ktrej dziaania nie zmierzayby
bezporednio do zatopienia statku, lecz miay charakter dziaa bojowych na jego pokadzie
istotna rola przypada rwnie Policji.
Analogicznie rozwizanie stosowane jest rwnie w odniesieniu do statku powietrznego
uytego jako rodek ataku o charakterze terrorystycznym w tym wypadku rola wiodca,
zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 2 listopada 2011 r. w sprawie okrelenia
organu dowodzenia obron powietrzn oraz trybu postpowania przy stosowaniu rodkw
obrony powietrznej w stosunku do obcych statkw powietrznych niestosujcych si do
wezwa pastwowego organu zarzdzania ruchem lotniczym (Dz. U. Nr 254 poz. 1522),
przypada Si Zbrojnym RP, ale w sytuacji w ktrej statek wraz z pasaerami wyldowaby
na lotnisku, dziaania kontrterrorystyczne realizuje Policja.
Kierowanie pracami Rzdowego Zespou Zarzdzania Kryzysowego Prezes Rady Ministrw, w przypadkach niecierpicych
zwoki Minister Spraw Wewntrznych lub Minister
Obrony Narodowej
Zapewnienie obsugi Rzdowego Zespou Zarzdzania Kryzysowego Rzdowe Centrum Bezpieczestwa
Koordynacja wymiany informacji oraz polityki informacyjnej organw Rzdowe Centrum Bezpieczestwa
administracji publicznej w czasie sytuacji kryzysowej
charakterze
zdarzenia o
na miejscu
Czynnoci
12
Rozporzdzenie Rady Ministrw z dnia 9 sierpnia 2010 r. w sprawie trybu postpowania i sposobu wspdziaania
organw w celu zapobieenia niebezpieczestwu grocemu statkom, obiektom portowym i portom oraz zwizanej z nimi
infrastrukturze, powstaego na skutek uycia statku lub obiektu pywajcego jako rodka ataku terrorystycznego
(Dz. U. Nr 163, poz.1096).
37
Zabezpieczenie miejsca zdarzenia o charakterze terrorystycznym Policja (w odniesieniu do obiektw wojskowych
andarmeria Wojskowa)
Dziaania minersko-pirotechniczne na miejscu zdarzenia o Policja (w odniesieniu do obiektw wojskowych
charakterze terrorystycznym andarmeria Wojskowa)
Koordynacja wspdziaania sub i instytucji na miejscu zdarzenia Policja (w odniesieniu do obiektw wojskowych
o charakterze terrorystycznym w fazie poprzedzajcej czynnoci andarmeria Wojskowa)
zwizane z podjciem postpowania przygotowawczego
- zarzdzenie uycia funkcjonariuszy Stray Granicznej do pomocy Policji Minister Spraw Wewntrznych
Dziaania wobec obiektu pywajcego uytego jako rodek ataku Stra Graniczna, a po wyczerpaniu si i rodkw Siy
terrorystycznego Zbrojne RP
Dziaania wobec statku powietrznego uytego jako rodek ataku o charakterze Siy Zbrojne RP
terrorystycznym
Prowadzenie dziaa majcych na celu odzyskanie izolowanego personelu, Ministerstwo Spraw Zagranicznych (w odniesieniu do
utraconego w wyniku uprowadzenia przez organizacje terrorystyczne lub onierzy Ministerstwo Obrony Narodowej)
zorganizowane grupy przestpcze
Udzielanie zalece w przypadku podjcia informacji o moliwoci wystpienia Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego
sytuacji kryzysowej bdcej skutkiem zdarzenia o charakterze
terrorystycznym, zagraajcego infrastrukturze krytycznej, yciu lub zdrowiu
ludzi, mieniu w znacznych rozmiarach, dziedzictwu narodowemu lub
rodowisku
Reagowanie w przypadku wystpienia skaenia chemicznego, w tym w Pastwowa Stra Poarna
kontekcie zdarzenia o charakterze terrorystycznym
Kierowanie akcj likwidacji zagroenia w przypadku wystpienia skaenia Minister Spraw Wewntrznych, przy pomocy Prezesa
radiacyjnego, w tym w kontekcie zdarzenia o charakterze terrorystycznym Pastwowej Agencji Atomistyki
38
podmiotw posiadajcych ustawowe kompetencje w tym obszarze, jak rwnie zwikszenie
ich interoperacyjnoci, w szczeglnoci w zakresie obiegu i wymiany informacji.
Jednoczenie wzmocnienia wymaga antyterrorystyczna polityka informacyjna i edukacyjna.
W tym obszarze niezbdne jest opracowanie i wdroenie zasad informowania spoeczestwa
o zagroeniach zwizanych z terroryzmem oraz prowadzenie dziaalnoci profilaktycznej
ukierunkowanej na podnoszenie wiadomoci i ksztatowanie podanych postaw
w spoeczestwie w sytuacji kryzysowej, a take wypracowanie mechanizmw wsppracy
oraz wymiany informacji midzy organami administracji publicznej a rodkami masowego
przekazu, uwzgldniajcych rwnie sposb formuowania przekazu w przypadku
wystpienia bezporedniego zagroenia.
Do poprawy zdolnoci do przeciwdziaania zagroeniom o charakterze terrorystycznym
przyczyni si take rozwijanie wsppracy z sektorem prywatnym w odniesieniu
do problematyki zagroe o charakterze terrorystycznym. Powyszemu celowi suy bdzie
wypracowanie standardw wymiany informacji o tego rodzaju zagroeniach midzy
podmiotami administracji publicznej a sektorem prywatnym prowadzcym dziaalno
w obszarach istotnych z punktu widzenia bezpieczestwa Pastwa oraz jego obywateli.
Ponadto na bieco powinna by sprawdzana prawidowo przekazywania informacji do
waciwych sub ze strony kierownictwa urzdw nierealizujcych bezporednich dziaa
w zakresie reagowania na zagroenia o charakterze terrorystycznym oraz osb
zarzdzajcych obiektami, ktre mog sta si celami tzw. faszywych alarmw.
W tym wypadku decydujc rol odgrywa szybko powiadamiania sub o uzyskaniu
informacji o rzekomym zagroeniu, jak i zdolno dokonywania oceny sytuacji i ryzyka
pod ktem dalszych czynnoci. Weryfikacji procesu informacyjnego suy powinny
w szczeglnoci wiczenia antyterrorystyczne zakadajce sprawdzenie tego rodzaju
zdarzenie.
Obok dziaa profilaktycznych majcych na celu rozpoznawanie zagroe o charakterze
terrorystycznym i udaremnianie ewentualnych zamachw naley jednoczenie wzmacnia
przygotowanie podmiotw systemu antyterrorystycznego RP do skutecznego reagowania na
tego rodzaju zdarzenia. Konieczne jest usprawnienie zasad wspdziaania i zarzdzania
czynnociami na miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym oraz optymalizowanie
zasobw i zdolnoci, ktre mogyby by uyte w tego typu dziaaniach.
Prowadzone wiczenia antyterrorystyczne powinny weryfikowa rwnie wewntrzne
procedury urzdw centralnych w zakresie przepywu informacji midzy uczestnikami
systemu antyterrorystycznego RP oraz szybko i prawidowo procesu decyzyjnego na
poziomie strategicznym.
W niniejszym aspekcie nieodzowne pozostaje rwnie zapewnienie efektywnej wsppracy
cywilno-wojskowej, w szczeglnoci poprzez usprawnienie procedur umoliwiajcych
uycie Si Zbrojnych RP do wsparcia innych sub realizujcych zadania w zakresie
zwalczania terroryzmu lub usuwania skutkw ewentualnych zamachw terrorystycznych.
Majc na uwadze, i przedsiwzicia realizowane w ramach systemu antyterrorystycznego
RP musz zapewni ochron kraju w odniesieniu nie tylko do tradycyjnych metod dziaania
organizacji terrorystycznych, ale rwnie zagroe niekonwencjonalnych, celowe jest
rozwijanie wsppracy oraz koordynacji dziaa w zakresie zapobiegania proliferacji broni
masowego raenia i rodkw jej przenoszenia oraz reagowania na zagroenia o charakterze
terrorystycznym z uyciem czynnikw CBRN. Stosownie do powyszego, naley rwnie
intensyfikowa dziaania waciwych sub i instytucji w zakresie przeciwdziaania
zagroeniom w cyberprzestrzeni.
39
Jedynie koordynacja oraz wielopaszczyznowe podejcie zarwno do zagroe o charakterze
terrorystycznym, jak i prowadzonych dziaa antyterrorystycznych zapewni efektywno
systemu antyterrorystycznego RP, a tym samym zwikszenie bezpieczestwa wszystkich
obywateli RP. Dziaania integrujce w ramach systemu antyterrorystycznego RP powinny
wpisywa si w kierunkowe reformy poszczeglnych sub i instytucji zmierzajce do
wzmocnienia moliwoci koordynacyjnych i nadzorczych wzgldem realizowanych przez nie
zada.
40
2011 r. zostao wczone w struktury Europejskiej Suby Dziaa Zewntrznych.
Centrum prowadzi rwnie wymian i analiz danych dotyczcych zagadnie
bezpieczestwa wewntrznego i zewntrznego, w tym terroryzmu;
Policyjna Grupa Robocza do spraw Terroryzmu (Police Working Group on Terrorism
PWGT) uczestniczy w niej Policja zrzesza ona przedstawicieli policji z pastw
czonkowskich UE oraz przedstawicieli Europolu. Gwnym zadaniem PWGT jest
bieca i caodobowa wymiana informacji o zagroeniach terrorystycznych na terenie
Europy13;
Grupa Atlas uczestniczy w niej Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP
zrzesza ona dowdcw centralnych policyjnych jednostek antyterrorystycznych
krajw Unii Europejskiej. Podstawowym celem grupy jest uzyskanie
porwnywalnego, moliwie najwyszego jakociowo poziomu wyszkolenia przez
wszystkie jednostki specjalne krajw czonkowskich. Suy temu ma bliska, aktywna
wsppraca poszczeglnych czonkw, wymiana informacji, a take prowadzenie
wsplnych projektw w ramach grupy.
Wrd innych gremiw UE, na ktrych poruszana jest tematyka terroryzmu, naley wskaza:
Rad ds. Zagranicznych, Komitet Polityczny i Bezpieczestwa (Political and Security
Comitee PSC), Komitet ds. Przegldu Listy wg Rozporzdzenia Rady UE 881/2002
dotyczcego Al-Kaidy i Talibw (The Committee for Review of Listings under Regulation
881/2002 of 27 May 2002 imposing certain specific restrictive measures directed against
certain persons and entities associated with Usama bin Laden, the Al-Qaida network and the
Taliban), Rad Sprawiedliwoci i Spraw Wewntrznych (Justice and Home Affairs JHA),
Komitet Koordynacyjny ds. Wsppracy Policji i Sdowej w Sprawach Karnych (The Article
36 Committee CATS), Grup Robocz ds. Ochrony Ludnoci (The Working Party on Civil
Protection WPCP), Strategiczny Komitet ds. Migracji, Granic i Azylu (Strategic
Committee on Immigration, Frontiers and Asylum SCIFA).
Wsppraca z NATO prowadzona jest m.in. w ramach Programu Obrony przed Terroryzmem
(Defence against Terrorist Programme DAT), opracowanego w 2004 r. w celu
wzmocnienia Sojuszu w walce z terroryzmem. Program koncentruje si na poszukiwaniu
rozwiza technologicznych sucych zaspokojeniu potrzeb w zakresie zdolnoci obrony
przed terroryzmem, w tym ograniczeniu skutkw atakw terrorystycznych. Wykorzystuje on
nowe oraz istniejce technologie i metody przeznaczone do wykrywania i zwalczania
asymetrycznych zagroe w trzech obszarach zdolnoci: zarzdzanie incydentami, ochrona
i przetrwanie si i rodkw oraz zaangaowanie w sieci.
Szczeglnie istotna pozostaje wsppraca w ramach Inicjatywy Rady NATO Rosja
w sprawie wsplnego wykorzystania przestrzeni powietrznej (Cooperative Airspace Initiative
CAI), projektu amerykaskiego, zaproponowanego latem 2002 roku, funkcjonujcego pod
egid Rady NATO-Rosja (NATO-Russia Council). Jego celem jest budowa i utrzymanie
systemu wymiany informacji o sytuacji powietrznej w rejonach stycznoci obszarw
powietrznych pastw NATO i Federacji Rosyjskiej. Wzmacnia to moliwo zwalczania
ewentualnych zagroe zwizanych z wykorzystaniem cywilnych statkw powietrznych do
13
Dziki uczestnictwu w PWGT w 2012 r. wymieniono okoo 260 (w 2011 r.: okoo 150) informacji dotyczcych zagroe
terrorystycznych oraz ekstremistycznych, bezporednio wsppracujc z 30 partnerami europejskimi (w tym spoza UE)
zrzeszonymi obecnie w tej inicjatywie.
41
atakw
o charakterze terrorystycznym (RENEGADE).
42
at the External Borders of the Member States of the European Union FRONTEX) oraz
bilateralnym (m.in. Polsko-Amerykaska Grupa Roboczej do Spraw Zwalczania
Terroryzmu).
43
3. WDRAANIE, REALIZACJA, I MONITOROWANIE
44
Schemat nr 3. System wdraania, monitorowania i realizacji Programu
Zadania
poziomu I Zadania do realizacji w ramach poziomu I systemu wdraania, monitorowania
i realizacji Programu:
nadzr nad wdraaniem;
podejmowanie niezbdnych dziaa w celu wdroenia wypracowanych
rozwiza, w przypadku koniecznoci ich wprowadzania na poziomie RM.
Zadania Zadania do realizacji w ramach poziomu II systemu wdraania, monitorowania
poziomu II i realizacji Programu:
ocena i przyjcie harmonogramw realizacji poszczeglnych priorytetw
z Planu dziaa Programu;
tworzenie zespow zadaniowych do wsparcia podmiotw wiodcych
w realizacji poszczeglnych priorytetw z Planu dziaa Programu;
biece monitorowanie stanu zaawansowania realizacji poszczeglnych
priorytetw z Planu dziaa Programu;
coroczna ewaluacja stanu realizacji poszczeglnych priorytetw z Planu dziaa
Programu;
przedkadanie do Rady Ministrw corocznego sprawozdania z realizacji
Programu;
w miar potrzeb, dodawanie i przeformuowywanie priorytetw z Planu
dziaania Programu lub wyraanie zgody na odstpienie od ich realizacji.
Zadania Zadania do realizacji w ramach poziomu III systemu wdraania, monitorowania
poziomu III
i realizacji Programu dla podmiotw wiodcych do poszczeglnych priorytetw:
opracowanie harmonogramu realizacji;
koordynacja realizacji;
dopraszanie do udziau w pracach dodatkowych podmiotw;
biece sprawozdawanie w ramach MZds.ZT o stanie zaawansowania prac;
przygotowanie i przedstawienie w ramach MZds.ZT raportu podsumowujcego
realizacj priorytetu w przypadku jego wykonania i wdroenia.
45
Zadania do realizacji w ramach poziomu III systemu wdraania, monitorowania
i realizacji Programu dla podmiotw wsppracujcych w realizacji poszczeglnych
priorytetw:
wsppraca z podmiotem wiodcym przy opracowywaniu harmonogramu
realizacji;
wsppraca z podmiotem wiodcym przy wykonywaniu poszczeglnych dziaa
w ramach priorytetu.
Potencjalne
zagroenia dla Jako potencjalne zagroenia dla realizacji Programu wskaza naley:
realizacji
opnienia w realizacji priorytetw wynikajce z nieplanowanych w momencie
przyjmowania Programu reorganizacji i zmian funkcjonalnych podmiotw
odpowiedzialnych za ich wdraanie;
utrata woli politycznej dla wdraania postulowanych rozwiza, w tym
ewentualnych zmian prawnych i organizacyjnych;
ograniczenie rde finansowania realizacji Programu.
46
4. RAMY FINANSOWE
Lata
Wydatki Ogem
2014 2015 2016 2017 2018 2019
Wydatki
500 1 000 1 000 1 000 1 000 1 000 5 500
biece
Wydatki
- 2 000 2 000 2 000 2 000 2 000 10 000
majtkowe
Ogem 500 3 000 3 000 3 000 3 000 3 000 15 500
rodki finansowe na rok 2014 ujte zostay w projekcie ustawy budetowej na rok 2014.
Wydatki przewidziane na kolejne lata zostan sfinansowane w ramach rodkw, ktre bd
zaplanowane w ustawach budetowych na nastpne lata. czna suma rodkw
zaangaowanych w realizacj Programu wyniesie 15,5 mln z.
Podkreli jednak naley, e wikszo priorytetw zaplanowanych do realizacji w ramach
Programu nie bdzie generowao kosztw. Dotyczy to w szczeglnoci dziaa majcych
charakter analityczny i koncepcyjny, czyli tych w ramach ktrych dokonywane s przegldy,
analizy (np. opracowanie przepisw prawnych, wzmacnianie wsppracy, monitorowanie
zagroe itd.). Cz priorytetw wymaga bdzie jednak nakadw finansowych dotyczy
to w szczeglnoci tych dziaa, ktre wi si z podnoszeniem zdolnoci waciwych sub,
organw i instytucji na reagowanie na rnego rodzaju zagroenia o charakterze
terrorystycznym. Do przedsiwzi tych nale m.in.:
przeprowadzanie midzyresortowych wicze, testw obiegu informacji i szkole
pozwalajcych na podniesienie efektywnoci wspdziaania waciwych sub
i instytucji na miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Przedsiwzicia
te su nie tylko sprawdzeniu moliwoci neutralizacji danego zdarzenia, lecz
rwnie dotyczy sposobu i szybkoci przepywu informacji midzy ich
uczestnikami czy sprawnoci podejmowania decyzji i udzielania ewentualnego
wsparcia;
zakupy niezbdnego sprztu pozwalajcego na wzmocnienie zdolnoci
operowania w przypadku wystpienia rnego rodzaju zdarze o charakterze
terrorystycznym.
Zaplanowano rwnie wykorzystanie rodkw do prowadzenia dziaa profilaktycznych,
w tym kampanii spoecznych zmierzajcych do podniesienia wiadomoci na temat
potencjalnych zagroe i podanego sposobu zachowania si ludnoci w przypadku ich
wystpienia.
47
rodki finansowe na realizacj zada wymagajcych nakadw finansowych wydatkowane
bd przez poszczeglne suby, organy i instytucje je wykonujce. rodki finansowe
niezbdne do wykonania przedmiotowych zada okrelone zostan przez podmioty wiodce
w ich realizacji, zgodnie z Planem dziaa oraz ujte w harmonogramach ich realizacji.
48
Zacznik nr 1 do Narodowego Programu Antyterrorystycznego
PLAN DZIAA
I. Cel szczegowy Poprawa zdolnoci do zapobiegania zagroeniom o charakterze Podmiot Podmioty wsppracujce
terrorystycznym wiodcy
1. Prowadzenie dziaalnoci profilaktycznej ukierunkowanej na podnoszenie wiadomoci MSW MEN, KGP, ABW, KGPSP, RCB
i ksztatowanie podanych postaw i zachowa w sytuacji zagroe o charakterze
terrorystycznym, w tym sporzdzenie programw edukacyjnych.
2. Wypracowanie standardw wymiany informacji o zagroeniach o charakterze terrorystycznym ABW KGP, RCB, KG PSP
midzy podmiotami administracji publicznej a sektora prywatnego, prowadzcymi dziaalno
w obszarach istotnych z punktu widzenia bezpieczestwa pastwa oraz jego obywateli.
3. Sporzdzenie analizy moliwoci wsppracy organw administracji publicznej z sektorem ABW MSW, MAiC, KGP, RCB
prywatnym w kwestii przeciwdziaania publikacji i popularyzacji treci o charakterze
terrorystycznym i ekstremistycznym w rodkach masowego przekazu oraz wdroenie
ewentualnych dodatkowych rozwiza w tym zakresie.
4. Wprowadzenie nowego modelu okrelania poziomu zagroenia terrorystycznego dla RP, jej ABW RCB, MSW, KGP, KGSG, AW,
obywateli oraz jej interesw za granic kompatybilnego z systemem stopni alarmowych SKW, SWW
okrelonych w zarzdzeniu nr 74 Prezesa Rady Ministrw z dnia 12 padziernika 2011 r.
w sprawie wykazu przedsiwzi i procedur systemu reagowania kryzysowego.
5. Wzmocnienie rozpoznania migracyjnego w stosunku do cudzoziemcw pochodzcych z krajw KGSG Uds.C, ABW, KGP, AW
podwyszonego ryzyka, przebywajcych na terytorium RP, potencjalnie naraonych na zjawisko
radykalizacji i rekrutacji do organizacji terrorystycznych.
6. Wzmocnienie narzdzi pozwalajcych na biece monitorowanie napywu cudzoziemcw do RP, KGSG Uds.C, ABW, KGP, AW
w szczeglnoci z krajw podwyszonego ryzyka oraz regionw i krajw objtych konfliktami,
w celu ustalenia w sposb wyprzedzajcy zjawisk majcych charakter masowych migracji.
7. Stworzenie mechanizmu gromadzenia i przetwarzania danych pasaerw linii lotniczych (PNR). ABW MSW, MSZ, MiR, ULC, KGSG,
KGP
8. Zwikszenie efektywnoci przekazywania do BOR informacji bdcych w posiadaniu innych BOR KGP, KGSG, ABW, AW, SKW,
sub w celu podniesienia zdolnoci do realizowania dziaa profilaktycznych.
49
SWW, KGW
9. Wdroenie wnioskw z ewaluacji Polski w zakresie zgodnoci polskiego sytemu przeciwdziaania GIIF MS, PG, MSW, MSZ, KGP,
finansowaniu terroryzmu ze standardami midzynarodowymi, w tym w szczeglnoci w zakresie: ABW, CBA
sposobu penalizacji przestpstwa finansowania terroryzmu;
zwikszenia koordynacji dziaa w zakresie przeciwdziaania tego rodzaju przestpczoci.
10. Budowa europejskiego systemu ledzenia rodkw finansowych terrorystw (Terrestial Flight MSW GIIF, MF, KGP, KG SG, ABW,
Telephone System TFTS) na wzr amerykaskiego program ledzenia przepyww AW, SKW, SWW
finansowych w celu identyfikacji rodkw sucych finansowaniu terroryzmu uproszczonego
protokou transferu plikw (Terrorist Finance Tracking Program TFTP).
11. Stworzenie ustawowych podstaw funkcjonowania Centrum Antyterrorystycznego jako jednostki ABW MSW, KGP, KGSG, BOR, AW,
organizacyjnej ABW. SKW, SWW, SC
II. Cele szczegowe: Podmiot Podmioty wsppracujce
wiodcy
Wzmocnienie przygotowania sub i instytucji na moliwo wystpienia zdarze
o charakterze terrorystycznym;
Zwikszenie zdolnoci do reagowania w przypadku wystpienia zdarze
o charakterze terrorystycznym
Podniesienie skutecznoci w zakresie odtwarzania wykorzystanych si i rodkw
oraz udoskonalenie posiadanych procedur postpowania w kontekcie zagroe
o charakterze terrorystycznym.
12. Usprawnienie zasad wspdziaania i zarzdzania czynnociami na miejscu zdarzenia ABW KGP, KGPSP, KGSG, KGW,
o charakterze terrorystycznym. PG, MZ, MSW, MON, RCB
13. Usprawnienie zasad wspdziaania i zarzdzania czynnociami na miejscu zdarzenia KGP KGPSP, MON, MZ, ABW,
o charakterze terrorystycznym w przypadku uycia czynnika CBRN. KGW, KGSG, PAA, PG, MSW,
RCB
14. Zoptymalizowanie systemu zabezpieczenia antyterrorystycznego w oparciu o wyspecjalizowan KGP MSW
centraln jednostk Policji, realizujc zadania kontrterrorystyczne, oraz terenowe policyjne
50
komrki interwencyjne, a take doprecyzowanie uprawnie funkcjonariuszy realizujcych
zadania w tym zakresie.
15. Stworzenie jednolitego systemu cznoci umoliwiajcego bezporedni wymian informacji KGP KGPSP, KGSG, ABW, KGW,
pomidzy subami uczestniczcymi w dziaaniach na miejscu zdarzenia. MON, BOR
16. Dostosowanie do potrzeb wyposaenia oraz taktyki dziaania w ramach centralnej jednostki KGP MON, KGW, KGSG, ABW
Policji, realizujcej zadania kontrterrorystyczne, oraz terenowych policyjnych komrek
interwencyjnych.
17. Wzmocnienie skutecznoci i adekwatnoci dziaa realizowanych w sytuacji uzyskania KGP MSW, MS, ABW, KGPSP,
wiadomoci o podoeniu adunku wybuchowego. KGSG, BOR, KGZW, RCB
18. Podniesienie zdolnoci do reagowania na rnego rodzaju zagroenia terrorystyczne przez Beneficjent rodkw w ramach Programu,
jednostki odpowiedzialne za fizyczne zwalczanie terroryzmu poprzez ich doposaenie zgodnie z ustaleniami z MZds.ZT
w niezbdne rodki specjalistyczne.
19. Organizacja wielopodmiotowych wicze antyterrorystycznych sucych podnoszeniu
1. Beneficjent rodkw w ramach Programu,
skutecznoci reagowania na rnego rodzaju zagroenia terrorystyczne. zgodnie z ustaleniami z MZds.ZT
20. Sporzdzanie corocznego zestawienia wnioskw z wicze antyterrorystycznych i pozostaych
2. RCB 3. MSW, MON, KGP, KGSG, ABW,
wicze zarzdzania kryzysowego uwzgldniajcych aspekt terrorystyczny. KGPSP
21. Usprawnienie mechanizmw dysponowania z baz PSP sprztu medycznego na zdarzenia KG PSP MSW, MON, MZ, KGP, KGSG,
masowe. KGW, RCB
22. Przygotowanie szpitali i innych jednostek ochrony zdrowia do prowadzenia dekontaminacji MZ MSW, MON, KGP, KGPSP,
cakowitej. KGSG
23. Opracowanie i wdroenie zasad spjnej polityki informacyjnej prowadzonej w przypadku MSW KGP, ABW, KG PSP, RCB,
wystpienia zdarze o charakterze terrorystycznym. KGSG, KGW, BOR
24. Zwikszenie zdolnoci waciwych sub, organw i instytucji do realizacji zada w zakresie KGP MSW, ABW, KGSG, KGW, PG,
ogldzin miejsc przestpstw o charakterze terrorystycznym i katastrof oraz identyfikacji cia RCB
ofiar.
25. Opracowanie procedury neutralizacji bd skadowania urzdze wybuchowych, do ktrych MSW KGP, KGSG, KGPSP, PAA,
konstrukcji zostay wykorzystane materiay CBRN. ZUOP, MON
51
26. Usprawnienie procedur wspdziaania Stray Granicznej i Si Zbrojnych RP w sytuacji KGSG MON, MSW, KGP
zagroenia o charakterze terrorystycznym z kierunku morskiego.
27. Dookrelenie zasad koordynacji i wsppracy w zakresie zapewnienia bezpieczestwa MON KGSG, KGP, MSW
przestrzeni powietrznej RP, w tym przed zagroeniami o charakterze terrorystycznym,
pomidzy Siami Zbrojnymi RP, Policj i Stra Graniczn.
28. Usprawnienie trybu wystawiania wart ochronnych na pokadach statkw powietrznych 4. w KGSG
5. ULC, ABW, KGP
sytuacji zaistnienie zagroenia o charakterze terrorystycznym w lotnictwie cywilnym.
29. Dokonanie analizy przepisw umoliwiajcych wykorzystanie specjalnych jednostek6. KGP 7. MSW
interwencyjnych, o ktrych mowa w decyzji Rady 2008/617/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r.
w sprawie usprawnienia wsppracy pomidzy specjalnymi jednostkami interwencyjnymi
pastw czonkowskich Unii Europejskiej w sytuacjach kryzysowych.
30. Usprawnienie zasad koordynacji i wspdziaania w zabezpieczeniu imprez masowych
8. MSW9. KGPSP, KGP, KGSG, KGW,
w odniesieniu do zagroe CBRN. RCB, ABW, MON, MZ
31. Stworzenie prawnych podstaw przenoszenia funkcjonariuszy i onierzy midzy resortem spraw 3. MON, KGP KGPSP, KGSG,
wewntrznych i obrony narodowej. 2. MSW
KGW
52
Zacznik nr 2 do Narodowego Programu Antyterrorystycznego
112 997
W przypadku uzyskania nawet naley natychmiast powiadomi
niepotwierdzonej informacji o podoeniu
adunku wybuchowego w obiekcie
Policj
oraz pracownikw ochrony, jeeli obiekt
uytecznoci publicznej
ktrego dotyczy zgoszenie jest chroniony
53
Zasady postepowania w sytuacji zakadniczej
54
Zacznik nr 3 do Narodowego Programu Antyterrorystycznego
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553,
z pn. zm);
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postpowania karnego (Dz. U. z 1997 r.,
Nr 89, poz. 555, z pn. zm);
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 1997 r., Nr 90,
poz. 557);
Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarzdzaniu kryzysowym (Dz. U. poz. 1166 z 2013
r.);
Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziaaniu praniu pienidzy
oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2010 r., nr 46, poz. 276 z pn. zm.);
Ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego oraz Agencji
Wywiadu (Dz. U. z 2010 r., Nr 29, poz. 154, z pn. zm);
Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2011 r., Nr 287, poz. 1687);
Ustawa z dnia 12 padziernika 1990 r. o Stray Granicznej (Dz. U. z 2011 r., Nr 116,
poz. 675);
Ustawa z dnia 16 marca 2001 r. o Biurze Ochrony Rzdu (Dz. U. z 2004 r. Nr 163,
poz. 1712, z pn. zm);
Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Pastwowej Stray Poarnej (Dz. U. z 2009 r.,
Nr 12, poz. 68 i Nr 18, poz. 97 z pn. zm.);
Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Subie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Subie
Wywiadu Wojskowego (Dz. U. z 2006 r., Nr 104, poz. 709 z pn. zm.);
Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o andarmerii Wojskowej i wojskowych organach
porzdkowych (Dz.U. z 2013 r., poz. 568);
Ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o Prokuraturze (Dz. U. z 2011 r., Nr 270, poz. 1599);
Ustawa z dnia 27 sierpnia2009 r. o Subie Celnej (Dz. U. z 2009 r., Nr 168,
poz.1323);
Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Subie Wiziennej (Dz. U. z 2010 r., Nr 79, poz.
523);
Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650);
Ustawa z dnia 6 lipca 2001 r. o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu
informacji kryminalnych (Dz. U. z 2010 r., Nr 29, poz. 153);
Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2012 r., poz. 576);
Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiaach wybuchowych przeznaczonych
do uytku cywilnego (Dz. U. z 2012 r., poz. 1329);
Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu dziaalnoci gospodarczej w zakresie
wytwarzania i obrotu materiaami wybuchowymi, broni, amunicj oraz wyrobami
i technologi o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz.U. z 2012 r., poz. 1017);
Ustawa z dnia 4 wrzenia 2008 r. o ochronie eglugi i portw morskich
(Dz. U. z 2008 r. Nr 171, poz. 1055);
Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. z 2012 r., poz. 933);
Ustawa z dnia z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2012 r., poz.
264);
55
Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarw niebezpiecznych (Dz. U. z 2011
r., Nr 227 poz. 1367 z pn. zm.).
Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o rodkach przymusu bezporedniego i broni palnej
(Dz. U. z 2013, poz. 628).
Ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjtkowym (Dz. U. z 2002 r. Nr 113
poz. 985 z pn. zm.);
Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klski ywioowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 62
poz. 558 z pn. zm.);
Ustawa z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach
Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych i zasadach jego podlegoci konstytucyjnym
organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 156 poz. 1301 z pn. zm.);
Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowizku obrony Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. z 2012 r., Nr 461)
56
Wykaz dokumentw midzynarodowych dotyczcych walki z
terroryzmem, ktrych stron jest Polska
57
Midzynarodowa konwencja w sprawie zwalczania terrorystycznych atakw
bombowych, przyjta w Nowym Jorku w dniu 15 grudnia 1997 r., w stosunku
do Polski wesza w ycie w dniu 4 marca 2004 r. (Dz. U. z 2007 r., Nr 66, poz. 438);
Midzynarodowa konwencja o zwalczaniu finansowania terroryzmu, przyjta w
Nowym Jorku w dniu 9 grudnia 1999 r., podpisana przez Polsk w dniu 4 padziernika
2001 r., w stosunku do Polski wesza w ycie 26 padziernika 2003 r., (Dz. U. z
2004 r., Nr 263, poz. 2620);
Midzynarodowa konwencja w sprawie zwalczania aktw terroryzmu jdrowego
z dnia 13 kwietnia 2005 r., w stosunku do Polski wesza w ycie w dniu 8 maja 2010 r.
(Dz. U. z 2010 r., Nr 112 poz. 740);
Rezolucja Rady Bezpieczestwa nr 1189 z 1998 r. w sprawie midzynarodowego
terroryzmu;
Rezolucja Rady Bezpieczestwa nr 1368 w sprawie zagroe dla midzynarodowego
pokoju i bezpieczestwa powodowanych przez terroryzm (z 2001 r.);
Rezolucja Rady Bezpieczestwa nr 1456 w sprawie spotkania na wysokim szczeblu
Rady Bezpieczestwa dotyczcego zwalczania terroryzmu (z 2003 r.);
Rezolucja Rady Bezpieczestwa nr 1373 w sprawie zagroe dla midzynarodowego
pokoju i bezpieczestwa powodowanych przez terroryzm (z 2001 r.);
Rezolucja Rady Bezpieczestwa w sprawie zagroe dla midzynarodowego pokoju
i bezpieczestwa powodowanych przez terroryzm: nr 1377 z 2001 r., nr 1438 z 2002 r.,
1440 z 2002 r., 1450 z 2002 r., nr 1452 z 2002 r., nr 1455 z 2003 r., nr 1465 z 2003 r.,
nr 1516 z 2003 r., nr 1526 z 2004 r., nr 1530 z 2004 r., nr 1535 z 2004 r., nr 1566
z 2004 r., nr 1611 z 2005 r., nr 1617 z 2005 r., nr 1618 z 2005 r., nr 1735 z 2006 r.,
nr 1787 z 2007 r., nr 1805 z 2008 r., nr 1822 z 2008 r., nr 1904 z 2009 r.;
Midzynarodowych kodeks dla ochrony statkw i obiektw portowych (International
Ship and Port Facility Security Code, ISPS) przyjty w dniu 12 grudnia 2002 r.
Rezolucj nr 2 Konferencji Umawiajcych si Rzdw Stron Midzynarodowej
konwencji o bezpieczestwie ycia na morzu, 1974 (Dz. U. z 2005 r., Nr 120,
poz. 1016).
58
Traktat Amsterdamski z dnia 2 padziernika 1999 r., w stosunku do Polski wszed
w ycie w dniu 1 maja 2005 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 90 poz. 864);
Traktat z Lizbony z dnia 13 grudnia 2007 r. (Dz. Urz. UE C 306 z 17.12.2007 r.),
w stosunku do Polski wszed w ycie w dniu 1 grudnia 2009 r. (Dz. U. z 2009 r.
Nr 203 poz.1569);
Traktat Unii Europejskiej w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzdu Policji
(Konwencja o Europolu) z dnia 26 lipca 1995 r. (Dz. Urz. WE C 316 z 27 listopada
1995 r.), w stosunku do Polski wszed w ycie w dniu 1 listopada 2004 r.
(Dz. U. z 2005 r. Nr 29, poz. 243);
Decyzja ramowa Rady 2001/500/WSiSW z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie prania
brudnych pienidzy oraz identyfikacji, wykrywania, zamroenia, zajcia i konfiskaty
narzdzi oraz dochodw pochodzcych z przestpstwa (Dz. U. UE L, Nr 182,
poz. 1 oraz z 2006 r., Nr 234, poz. 43), wesza w ycie w dniu 5 lipca 2001 r.;
Decyzja ramowa Rady z 13 czerwca 2002 r. w sprawie wsplnych zespow
dochodzeniowo-ledczych (Dz. U. UE. L 162 z 20 czerwca 2002 r.), wesza w ycie
w dniu 20 czerwca 2002 r.;
Decyzja ramowa Rady 2002/475/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie
zwalczania terroryzmu (Dz. U. UE L, Nr 164, poz. 3), wesza w ycie w dniu
22 czerwca 2002 r.;
Decyzja ramowa Rady z 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu
aresztowania i procedury wydania midzy pastwami czonkowskimi (Dz. U. UE. L 190
z 18 lipca 2002 r.), wesza w ycie 7 sierpnia 2002 r.;
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 2580/2001 z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie
szczeglnych rodkw restrykcyjnych skierowanych przeciwko niektrym osobom
i podmiotom majcych na celu zwalczanie terroryzmu (Dz. U. UE L, Nr 344, poz. 70,
z pn. zm.), od dnia 28 grudnia 2001 r.;
Rozporzdzenie Rady (WE) nr 881/2002 z dnia 27 maja 2002 r. wprowadzajce
niektre szczeglne rodki ograniczajce skierowane przeciwko niektrym osobom
i podmiotom zwizanym z Osam bin Ladenem, sieci Al-Kaida i talibami
i uchylajce rozporzdzenie Rady (WE) nr 467/2001 zakazujce wywozu niektrych
towarw i usug do Afganistanu, wzmacniajce zakaz lotw i rozszerzajce zamroenie
funduszy i innych rodkw finansowych w odniesieniu do talibw
w Afganistanie (Dz. U. UE L, Nr 139, poz. 9, z pn. zm.), od dnia 30 maja 2002 r.;
Rozporzdzenie (WE) nr 300/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca
2008 r. w sprawie wsplnych zasad w dziedzinie ochrony lotnictwa cywilnego
i uchylajce rozporzdzenie (WE) nr 2320/2002;
Rozporzdzenie nr 1889/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
26 padziernika 2005 r. w sprawie kontroli rodkw pieninych wwoonych
do Wsplnoty lub wywoonych ze Wsplnoty (Dz. U. UE L 3009 z 2005 r.), od dnia
15 czerwca 2007 r.;
Rozporzdzenie (WE) nr 1781/2006 Parlamentu Europejskiego Rady z dnia
15 listopada 2006 r. w sprawie informacji o zleceniodawcach, ktre towarzysz
przekazom pieninym (Dz. U. UE L, Nr 345, poz. 1), od dnia 1 stycznia 2007 r.;
Rozporzdzenie Komisji (WE) nr 820/2008 z dnia 8 sierpnia 2008 r. ustanawiajce
rodki w celu wprowadzenia w ycie wsplnych podstawowych norm ochrony lotnictwa
cywilnego (Dz. U. UE L, Nr 221, poz. 8), od dnia 20 sierpnia 2008 r.;
Rozporzdzenie (WE) nr 725/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca
2004 r. w sprawie wzmocnienia ochrony statkw i obiektw portowych (Dz. Urz. UE
L 129 z 09.04.2004 r.), od dnia 1 lipca 2004 r.;
59
Decyzja Rady 2000/632/WSiSW z dnia 17 padziernika 2000 r. dotyczca uzgodnie
w sprawie wsppracy pomidzy jednostkami wywiadu finansowego Pastw
Czonkowskich w odniesieniu do wymiany informacji (Dz. U. UE L, Nr 271, poz. 4),
wesza w ycie w dniu 17 padziernika 2000 r.;
Decyzja Rady z 28 lutego 2002 r. w sprawie utworzenia Eurojustu (Dz. UE. L 63/1
z 6 marca 2002 r.), wesza w ycie w dniu 6 marca 2002 r.;
Decyzja Rady 2002/956/WSiSW z dnia 28 listopada 2002 r. ustanawiajca europejsk
sie ochrony osb publicznych (Dz. U. UE L, Nr 333, poz. 1 z 28 listopada 2002 r.),
wesza w ycie w dniu 29 listopada 2002 r.;
Decyzja Rady 2002/996/WSiSW z dnia 28 listopada 2002 r. ustanawiajca mechanizm
oceny systemw prawnych i ich stosowania na poziomie krajowym w walce
z terroryzmem (Dz. U. UE L, Nr 349, poz. 1), wesza w ycie w dniu 24 grudnia
2002 r.;
Decyzja Rady 2005/671/WSiSW z dnia 20 wrzenia 2005 r. w sprawie wymiany
informacji i wsppracy dotyczcej przestpstw terrorystycznych (Dz. U. UE L, Nr 253,
poz. 22), wesza w ycie w dniu 30 wrzenia 2005 r.;
Decyzja Rady 2007/124/WE z dnia 12 lutego 2007 r. ustanawiajca na lata 2007
2013, jako cz oglnego programu w sprawie bezpieczestwa i ochrony wolnoci,
szczegowy program Zapobieganie, gotowo o zarzdzanie skutkami terroryzmu
i innymi rodzajami ryzyka dla bezpieczestwa (Dz. U. UE L, Nr 58, poz. 1), od dnia
1 stycznia 2007 r.; utraci moc obowizujc z dniem 31 grudnia 2013 r.;
Decyzja Rady 2007/801/WE z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie penego stosowania
przepisw dorobku Schengen w Republice Czeskiej, Republice Estoskiej, Republice
otewskiej, Republice Litewskiej, Republice Wgierskiej, Republice Malty,
Rzeczypospolitej Polskiej, Republice Sowenii i Republice Sowackiej (Dz. U. UE L,
Nr 323, poz. 34), od dnia 8 grudnia 2007 r.;
Decyzja Rady 2008/615/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie intensyfikacji
wsppracy transgranicznej, szczeglnie w zwalczaniu terroryzmu i przestpczoci
transgranicznej (Dz. U. UE L, Nr 210, poz. 1), wesza w ycie w dniu 26 sierpnia
2008 r.;
Decyzja Rady 2009/62/WE z dnia 26 stycznia 2009 r. wykonujca art. 2 ust.
3 rozporzdzenia (WE) nr 2580/2001 w sprawie szczeglnych rodkw restrykcyjnych
skierowanych przeciwko niektrym osobom i podmiotom majcych na celu zwalczanie
terroryzmu i uchylajca decyzj 2008/583/WE (Dz. U. UE L, Nr 23. poz. 25), od dnia
27 stycznia 2009 r.;
Decyzja Rady 2008/616/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie wdroenia decyzji
2008/615/WSiSW w sprawie intensyfikacji wsppracy transgranicznej, szczeglnie
w zwalczaniu terroryzmu i przestpczoci transgranicznej (Dz. U. UE L, Nr 210,
poz. 12), wesza w ycie w dniu 26 sierpnia 2008 r.;
Decyzja Rady 2008/617/WSiSW z dnia 23 czerwca 2008 r. w sprawie usprawnienia
wsppracy pomidzy specjalnymi jednostkami interwencyjnymi pastw czonkowskich
Unii Europejskiej w sytuacjach kryzysowych (Dz. U. UE L, Nr 210, poz. 73), wesza
w ycie w dniu 23 grudnia 2008 r.;
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE z dnia 26 padziernika 2005
r. w sprawie przeciwdziaania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania
pienidzy oraz finansowania terroryzmu, (Dz. U. UE L, Nr 309, poz. 15, z pn. zm),
od dnia 15 grudnia 2005 r., z terminem implementacji w dniu 15 grudnia 2007 r.;
60
Dyrektywa Rady 2008/114/WE z dnia 8 grudnia 2008 r. w sprawie rozpoznawania
i wyznaczania europejskiej infrastruktury krytycznej oraz oceny potrzeb w zakresie
poprawy jej ochrony (Dz. U. UE L, Nr 345, poz. 75), od dnia 12 stycznia 2009 r.;
Dyrektywa Rady 98/41/WE z dnia 18 czerwca 1998 r. w sprawie rejestracji osb
podrujcych na pokadzie statkw pasaerskich pyncych od portw Pastw
Czonkowskich Wsplnoty lub z portw Pastw Czonkowskich Wsplnoty (Dz. U. UE
L 98.188.35 z pn. zm.), od dnia 22 lipca 1998 r.;
Dyrektywa Komisji 2006/70/WE z dnia 1 sierpnia 2006 r. ustanawiajca rodki
wykonawcze do dyrektywy 2005/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
w odniesieniu do definicji osoby zajmujcej eksponowane stanowisko polityczne, jak
rwnie w odniesieniu do technicznych kryteriw stosowania uproszczonych zasad
naleytej starannoci wobec klienta oraz wyczenia z uwagi na dziaalno finansow
prowadzon w sposb sporadyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie (Dz. U. UE L,
Nr 214, poz. 29), od dnia 24 sierpnia 2006 r.,
Wsplne Dziaanie Rady 96/610/WSiSW z dnia 15 padziernika 1996 r. w sprawie
utworzenia i prowadzenia zbioru danych zawierajcych waciwoci, umiejtnoci
i wiedz w dziedzinie walki z terroryzmem, w celu uatwienia wsppracy w zwalczaniu
terroryzmu midzy pastwami czonkowskimi Unii Europejskiej (Dz. Urz. WE L 273
z 25 padziernika 1996 r.);
Wsplne Dziaanie Rady 98/428/WSiSW w sprawie utworzenia Europejskiej Sieci
Sdowej z dnia 28 czerwca 1998 r. (Dz. Urz. WE L 191 z 7 lipca 1998 r.);
Wsplne Dziaanie 98/699/WSiSW z dnia 3 grudnia 1998 r. przyjte przez Rad
na podstawie art. K.3 Traktatu o Unii Europejskiej, w sprawie prania brudnych
pienidzy, identyfikacji, wykrywania, zamraania, zajmowania i konfiskaty narzdzi
oraz zyskw pochodzcych z przestpstwa (Dz. U. UE L, Nr 333, poz. 1 oraz z 2001 r.,
Nr 182, poz. 1), od dnia 9 grudnia 1998 r.;
Wsplne Stanowisko Rady 2001/930/WPZiB z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie
zwalczania terroryzmu (Dz. U. UE L, Nr 344, poz. 90), od dnia 27 grudnia 2001 r.;
Wsplne Stanowisko Rady 2001/931/WPZiB z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie
zastosowania szczeglnych rodkw w celu zwalczania terroryzmu (Dz. U. UE L,
Nr 344, poz. 93, z pn. zm.), od dnia 27 grudnia 2001 r.;
Wsplne Stanowisko Rady 2002/402/WPZiB z dnia 27 maja 2002 r. dotyczce rodkw
ograniczajcych przeciwko Osamie bin Ladenowi, czonkom organizacji Al-Kaida
i talibom oraz innym osobom fizycznym, grupom, przedsibiorstwom i podmiotom
z nimi powizanym oraz uchylajce wsplne stanowiska 96/746/WPZiB,
1999/727/WPZiB, 2001/154/WPZiB i 2001/771/WPZiB (Dz. U. UE L, Nr 139, poz. 4),
od dnia 27 maja 2002 r.;
Wsplne Stanowisko w sprawie wyjtkw od rodkw ograniczajcych naoonych
przez wsplne stanowisko 2002/402/WPZiB (Dz. U. UE L 53/62 z 27 lutego 2003 r.);
Zalecenie Rady 2007/562/WE z dnia 12 czerwca 2007 r. dotyczce wymiany informacji
na temat porwa terrorystycznych (Dz. U. UE Nr 214, poz. 9), od dnia 12 czerwca
2007 r.;
Konwencja o uproszczonych procedurach ekstradycji pomidzy pastwami
czonkowskimi Unii Europejskiej z dnia 10 marca 1995 r. (Dz. Urz. WE C 78
z 30 marca 1995 r.), w stosunku do Polski wesza w ycie w dniu 16 wrzenia 2004 r.
(Dz. U. z 2004 r. Nr 191 poz.1955);
Konwencja o ekstradycji midzy pastwami czonkowskimi Unii Europejskiej, przyjta
w dniu 27 wrzenia 1996 r. (Dz. Urz. WE C 313 z 23 padziernika 1996 r.),
61
w stosunku do Polski wesza w ycie w dniu 11 wrzenia 2004 r. (Dz. U. z 2004 r.
Nr 187 poz.1923);
Konwencja o pomocy wzajemnej w sprawach karnych z dnia 29 wrzenia 2000 r.
(Dz. Urz. WE C 197 z 12 lipca 2000 r.), wraz z doczonym do niej Protokoem
(Dz. Urz. WE C 326 z 21 listopada 2001 r.), w stosunku do Polski wesza w ycie
w dniu 17 czerwca 1996 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 76 poz. 854);
Program Sztokholmski na lata 2010-2014 w zakresie wzmacniania wolnoci,
bezpieczestwa i sprawiedliwoci, przyjty przez Rad Europejska na posiedzeniu
w dniach 10-11 grudnia 2009 roku.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu
Ekonomiczno-Spoecznego i Komitetw Regionw Europejski system ledzenia
rodkw finansowych nalecych do terrorystw: potencjalne warianty (COM(2011)
429 wersja ostateczna);
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady Unijna polityka
przeciwdziaania terroryzmowi: najwaniejsze osignicia i nadchodzce wyzwania
(SEK(2010) 911 lub COM (2010)386).
62
Militarna Koncepcja Obrony przed Terroryzmem Plan Dziaa Partnerstwa na rzecz
Walki z Terroryzmem dot. wsppracy z partnerami NATO w ramach EAPC/PfP,
przyjta w Pradze w 2002 r.;
Plan Dziaa EAPC przeciwko Terroryzmowi, przyjty w 2002 r. przez Rad
Partnerstwa Euroatlantyckiego;
Strategia Obrony Cybernetycznej ze stycznia 2008 r.
63
w sprawie konwencji i protokow ONZ dot. przeciwdziaania i zwalczania terroryzmu
oraz Globalnej Strategii Zwalczania Terroryzmu ONZ (Madryt, z dnia 30 listopada
2007 r.);
umacnianiu i promocji midzynarodowej bazy prawnej dot. terroryzmu (Bruksela,
z dnia 5 grudnia 2006 r.);
wsppracy partnerskiej w ramach OBWE i regionami ssiedzkimi w sferze
bezpieczestwa i walki z terroryzmem (Madryt, z dnia 30 listopada 2007 r.).
64
Zacznik nr 5 do Narodowego Programu Antyterrorystycznego
65
W celu zapewnienia koordynacji i spjnoci dziaa w ramach systemu ONZ
dotyczcego walki z terroryzmem, w 2005 r., Sekretarz Generalny ONZ powoa Specjalny
Wydzia ds. Walki z Terroryzmem (UN Counter-Terrorism Implementation Task Force
CTITF).
W dniu 8 wrzenia 2006 r. Zgromadzenie Oglne ONZ przyjo Globaln Strategi
Zwalczania Terroryzmu (UN Global Strategy to Combat Terrorism), ustanawiajc
konkretne rodki dziaania dla pastw czonkowskich, majce na celu likwidacj przyczyn
powstawania terroryzmu i ekstremizmu, zapobieganie i zwalczanie terroryzmu, wzmacnianie
indywidualnej i kolektywnej zdolnoci pastw oraz ochron praw czowieka i zapewnienie
rzdw prawa w kontekcie walki z terroryzmem.
Od 2002 r. na forum ONZ trwaj prace nad przyjciem Kompleksowej Konwencji w sprawie
Zwalczania Terroryzmu (Comprehensive Convention on International Terrorism CCIT).
Przeszkod w przyjciu ww. dokumentu s m.in. trudnoci w wypracowaniu definicji
terroryzmu.
66
certain persons and entities associated with Usama bin Laden, the Al-Qaida
network and the Taliban).
W przestrzeni wolnoci, bezpieczestwa i sprawiedliwoci problematyk przeciwdziaania
i zwalczania terroryzmu zajmuj si:
Rada Sprawiedliwoci i Spraw Wewntrznych (The Justice and Home Affairs
Council JHA);
Stay Komitet Wsppracy Operacyjnej w zakresie Bezpieczestwa Wewntrznego
(The Standing Committee on Operational Cooperation on Internal Security
COSI);
Komitet Koordynacyjny ds. Wsppracy Policji i Sdowej w Sprawach Karnych
(Komitet art. 36 Traktatu UE) The Article 36 Committee (CATS);
Grupa Robocza ds. Terroryzmu (The Working Party on Terrorism WPT);
Grupa Robocza ds. Ochrony Ludnoci (The Working Party on Civil Protection
WPCP);
Strategiczny Komitet ds. Migracji, Granic i Azylu (The Strategic Committee
on Immigration, Frontiers and Asylum SCIFA);
Grupa Robocza ds. WSiSWRELEX JAIEX Group (wczeniej JHARELEX
Ad Hoc Support RUE Group)14.
Najwaniejszym dokumentem powiconym walce z terroryzmem jest Decyzja Ramowa
Rady UE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu. Gwnym celem
dokumentu jest wskazanie listy czynw zdefiniowanych jako dziaania terrorystyczne,
co znalazo odzwierciedlenie w polskim kodeksie karnym. Decyzja Ramowa naoya
na Polsk konieczno penalizacji w prawie krajowym przestpstw zwizanych
z kradzieami, wymuszeniami bd faszowaniem dokumentw administracyjnych w celu
popenienia przestpstwa o charakterze terrorystycznym. Decyzja ta zostaa zmieniona
Decyzj Ramow Rady UE 2008/919/WSiSW z dnia 28 listopada 2008 r., ktra na kade
PCz naoya konieczno penalizacji (zwizanych z dziaalnoci terrorystyczn) nie tylko
czynw polegajcych na kwalifikowanych typach kradziey, wymuszeniach i sporzdzaniu
faszywych dokumentw urzdowych, ale rwnie z publicznym nawoywaniem
do popenienia przestpstw terrorystycznych, rekrutacji na potrzeby terroryzmu i szkole
terrorystycznych.
W ramach UE, w marcu 2004 r. powoano Koordynatora ds. Przeciwdziaania Terroryzmowi
(The EU Counter-Terrorism Coordinator EU CTC). Stanowisko CTC zostao
umiejscowione w Sekretariacie Generalnym Rady UE. Zadaniem Koordynatora jest
wzmacnianie i koordynacja wszystkich instrumentw znajdujcych si w dyspozycji UE
oraz wdraanie Strategii UE w dziedzinie Zwalczania Terroryzmu.
Zdarzenia, ktre miay miejsce 11 wrzenia 2001 r. w USA dowiody,
e zjawisko terroryzmu wymaga podjcia dziaa na skal midzynarodow. Pierwszym
krokiem w tym kierunku byo przyjcie w 2001 r. Planu Dziaania w sprawie Zwalczania
Terroryzmu (The Action Plan on Combating Terrorism). Zamachy terrorystyczne
w Madrycie w 2004 r. i w Londynie w 2005 r. wpyny na podjcie przez UE bardziej
zdecydowanych dziaa w walce z terroryzmem. W 2004 r. Rada Europejska przyja
Deklaracj w sprawie Zwalczania Terroryzmu (The Declaration on Combating Terrorism)
14
Grupa Robocza ds. WSiSW-RELEX JAIEX Group suy wymianie informacji i koordynacji dziaa grup roboczych
operujcych w obu obszarach.
67
podsumowujc prowadzone i planowane inicjatywy UE w tym obszarze. W efekcie
intensywnych prac Rada Europejska w 2005 r. przyja Strategi UE w dziedzinie Zwalczania
Terroryzmu (The EU Counter-Terrorism Strategy), ktra zobowizaa UE do zwalczania
terroryzmu, z poszanowaniem praw czowieka, tak aby jej obywatele mogli y w przestrzeni
wolnoci, bezpieczestwa i sprawiedliwoci (co roku pastwa czonkowskie sporzdzaj
raport na temat stopnia implementacji ww. strategii).
W 2005 r. Rada Europejska przyja take dokument: Strategia Unii Europejskiej w walce
z Radykalizacj Postaw i Rekrutacj Terrorystw (The European Union Strategy for
Combating Radicalisation and Recruitment to Terrorism).
Ponadto w 2010 r. Rada Europejska wydaa dokument Strategia Bezpieczestwa
Wewntrznego Unii Europejskiej dc do europejskiego modelu bezpieczestwa
(The European Union Internal Security Strategy Towards a European Security Model).
Odnosi si ona do szeregu zagroe dla bezpieczestwa wewntrznego UE, w tym
terroryzmu i cyberprzestpczoci. W dokumencie podkrelono znaczenie wsppracy dwu-
i wielostronnej midzy krajami UE oraz z krajami trzecimi. W listopadzie 2010 r. Komisja
Europejska przyja dokument: Strategia Bezpieczestwa Wewntrznego UE w dziaaniu
pi krokw w kierunku bezpieczniejszej Europy (The EU Internal Security Strategy in Action
Five steps towards a more secure Europe), w ktrym zapobieganie terroryzmowi i walk
z radykalizacj postaw i rekrutacj terrorystw uznano za jeden z podstawowych celw.
Gwne obszary rozwoju wsppracy w wymiarze sprawiedliwoci i spraw wewntrznych
w ramach UE oraz z krajami trzecimi okrela Program Sztokholmski na lata 2010-2014. Jego
celem jest uatwienie wsplnych dziaa policji i innych sub w caej UE.
UE prowadzi intensywny dialog z krajami trzecimi oraz organizacjami midzynarodowymi,
promujc przyjte przez ONZ dokumenty dotyczce walki z terroryzmem. UE wypracowuje
take wasne dokumenty, ktre su wspieraniu wybranych regionw i pastw w ich
dziaaniach antyterrorystycznych: Strategia Bezpieczestwa i Rozwoju w Sahelu, Strategia
wobec Rogu Afryki oraz Plan zaangaowania Unii Europejskiej w Pakistanie (przyjte
odpowiednio w marcu 2011 r., listopadzie 2011 r. i w kwietniu 2012 r.). Kwestie zwalczania
terroryzmu s nieodczn czci stosunkw zewntrznych UE, m.in. poprzez odpowiednie
wczanie klauzul antyterrorystycznych w porozumieniach i umowach stowarzyszeniowych
z krajami trzecimi.
UE angauje si wraz z innymi organizacjami midzynarodowymi i regionalnymi
w poszukiwanie synergii i zapewnienie komplementarnoci sposobw postpowania.
W zwizku z tym UE utrzymuje robocze kontakty z NATO i Uni Afrykask (UA). Kwestia
walki z terroryzmem zajmuje istotne miejsce w regionalnych przedsiwziciach UE,
w tym w ramach Partnerstwa rdziemnomorskiego (Euro-Mediterranean Partnership
EUROMED) oraz Dialogu Azja Europa (The Asia-Europe Meeting ASEM).
Spord niezalenych agencji UE zajmujcych si m.in. przeciwdziaaniem i zwalczaniem
terroryzmu naley wymieni EUROPOL, EUROJUST oraz FRONTEX.
68
Terroryzmem (Military Concept for Defence against Terrorism) oraz Planu Dziaa
Partnerstwa na Rzecz Walki z Terroryzmem (Partnership Action Plan Against Terrorism
PAPT) dotyczcej wsppracy z partnerami NATO w ramach Rady Partnerstwa
Euroatlantyckiego (Euro-Atlantic Partnership Council EAPC) / Partnerstwa dla Pokoju
(Partnership for Peace PfP). Celem tej inicjatywy jest koordynacja walki z terroryzmem,
budowa rodkw wzajemnego zaufania, pomoc pastwom potrzebujcym wsparcia, wymiana
informacji o zagroeniach i stworzenie obszaru wolnego od terroryzmu poprzez nawizanie
cilejszej wsppracy pastw partnerskich, konsultowanie i realizacja uzgodnionych
programw oraz udzielanie wzajemnego wsparcia w zwizku z potencjalnymi atakami
terrorystycznymi. W 2002 r. EAPC przyja Plan Dziaa przeciwko Terroryzmowi
(Partnership Action Plan Against Terrorism), bdcy deklaracj polityczn 46 pastw
czonkowskich dotyczc walki z terroryzmem.
Pod koniec 2003 r. w Kwaterze Gwnej NATO zostaa utworzona Jednostka Wywiadu
ds. Zagroenia Terrorystycznego (Terrorist Threat Intelligence Unit TTIU), ktrej
zadaniem jest prowadzenie analiz ewentualnych zagroe. Powoanie TTIU wpyno na
podniesienie poziomu wymiany informacji wywiadowczej pomidzy sojusznikami. Ponadto
w Stambule przyjto Program Prac na Rzecz Obrony przed Terroryzmem (Defence Against
Terrorism Programme of Work DAT) w celu wzmocnienia zdolnoci Sojuszu w obliczu
terroryzmu i jego zwalczania za pomoc zaawansowanych technologii. Program
ukierunkowany jest na wspomaganie narodowych programw naukowych i badawczych
celem wypracowywania nowych i udoskonalonych technologii przydatnych w zwalczaniu
terroryzmu.
W wymiarze praktycznym dziaania NATO w obszarze zwalczania terroryzmu obejmuj
operacje wojskowe i misje m.in. w Islamskiej Republice Afganistanu, w rejonie Bakanw
oraz w regionie Morza rdziemnego, przedsiwzicia zwizane z kontrol przestrzeni
powietrznej (z wykorzystaniem Lotniczego Systemu Ostrzegania i Kontroli Airborne
Warning and Control System AWACS). Poza tym do tych dziaa odnosi si obrona przed
zagroeniami w cyberprzestrzeni (Cyber Defence), ochrona przed BMR oraz Program
Naukowy NATO na Rzecz Pokoju i Bezpieczestwa (The Science for Peace and Security
Programme SPS).
Atak cybernetyczny na infrastruktur sektora bankowego w Republice Estoskiej (maj 2007
r.) spowodowa, e pastwa czonkowskie NATO zdecydoway si podj bardziej aktywne
dziaania suce zapobieganiu i przeciwdziaaniu tego typu zagroeniom. W styczniu 2008 r.
przyjto Polityk Obrony Cybernetycznej (Policy on Cyber Defence). W maju 2008 r. w
Brukseli zdecydowano o utworzeniu w Tallinie Centrum Doskonaoci ds. Wsppracy w
Dziedzinie Obrony przed Atakami Cybernetycznymi (NATO Cooperative Cyber Defence
Centre of Excellence CCDCOE). Natomiast 28 padziernika 2008 r. Centrum uzyskao
pen akredytacj NATO i osigno status Midzynarodowej Organizacji Wojskowej
(International Military Organization IMO). W 2011 r. Ministrowie Obrony NATO przyjli
now polityk obrony cybernetycznej, wraz z planem implementacji szczegowych dziaa
w tym zakresie.
NATO kadzie rwnie duy nacisk na zapobieganie proliferacji BMR i obrony przed
zagroeniami zwizanymi z wrogim wykorzystaniem czynnikw CBRN. Koncepcja
Strategiczna NATO, przyjta podczas szczytu w Lizbonie w 2010 r., podkrela determinacj
Sojuszu do zapewnienia niezbdnych zdolnoci do zapewnienia bezpieczestwa ludnoci
pastw Sojuszu pod ktem zagroe BMR.
Rada Europy
69
Rola Rady Europy jako organizacji regionalnej polega przede wszystkim
na ustanawianiu aktw prawnych i stymulowaniu poszczeglnych pastw czonkowskich
do podejmowania dziaa na rzecz implementacji dokumentw midzynarodowych
m.in. Globalnej Strategii ONZ w sprawie Zwalczania Terroryzmu oraz stosownych rezolucji
dotyczcych walki z terroryzmem. Rada Europy we wsppracy z ONZ i OBWE, a take
z organizacjami regionalnymi na innych kontynentach m.in. Organizacj Pastw
Amerykaskich (Organization of American States OAS), Komitetem Antyterrorystycznym
Pastw Amerykaskich (El Comit Interamericano Contra El Terrorismo CICTE),
organizuje warsztaty szkoleniowe i konferencje oraz wydaje publikacje powicone walce
z terroryzmem, przestpczoci zorganizowan i cyberterroryzmem.
W ramach Rady Europy kwestiami walki z terroryzmem zajmuje si Komitet Ekspertw
ds. Terroryzmu (The Committee of Experts on Terrorism CODEXTER). Do zada
CODEXTER naley koordynacja dziaa w obszarze przeciwdziaania i zwalczania
terroryzmu wewntrz Rady Europy, ocena dziaa pastw w tym obszarze (country profiles),
wymiana informacji i dowiadcze w zakresie pomocy dla ofiar terroryzmu, ocena
implementacji dokumentw midzynarodowych i wskazywanie ewentualnych problemw
i sposobw ich rozwizywania, monitorowanie stanu ratyfikacji konwencji Rady.
Rada Europy powoaa specjaln instytucj odpowiedzialn za zwalczanie finansowania
terroryzmu i przestpczoci finansowej Komitet Ekspertw ds. Oceny rodkw
Zapobiegania Praniu Brudnych Pienidzy i Finansowania Terroryzmu (Committee of Experts
on the Evaluation of Anti-Money Laundering Measures and the Financing of Terrorism
MONEYVAL). W ramach MONEYVAL przeprowadzone zostay cztery rundy ewaluacji
Polski w zakresie zgodnoci polskiego systemu zwalczania prania pienidzy i finansowania
terroryzmu ze standardami midzynarodowymi.
70
z terroryzmem OBWE wsppracuje z ONZ i Rad Europy. OBWE powica duo uwagi
problemom walki z przestpczoci finansow i finansowaniem terroryzmu.
Pod koniec 2002 r. w ramach Sekretariatu OBWE zacza dziaa komrka zajmujca si
walk z terroryzmem: Zesp ds. Dziaa Przeciwko Terroryzmowi (Action against
Terrorism Unit ATU). W styczniu 2012 r. ATU zostaa wczona w skad nowo
utworzonego w ramach Sekretariatu OBWE Departamentu Zagroe Ponadnarodowych
(Transnational Threats Department TNT). Celem TNT jest wzmacnianie koordynacji
i spjnoci dziaa programowych Organizacji w dziedzinie zagroe transnarodowych. TNT
koncentruje dziaania na zagroeniach ze strony terroryzmu, przestpczoci zorganizowanej,
nielegalnego handlu narkotykami, niebezpieczestw dla cyberprzestrzeni oraz zajmuje si
bezpieczestwem granic. W skad TNT, oprcz ATU, wszed take Wydzia Strategicznych
Spraw Policyjnych (Strategic Police Matters Unit SPMU) i Wydzia Graniczny
(Borders Unit BU).
OBWE i kraje czonkowskie podkrelaj znaczenie wymiaru ludzkiego oraz ochrony praw
czowieka i podstawowych wolnoci w kontekcie walki z terroryzmem. Problematyka ta
ley w kompetencji Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Czowieka (Office for
Democratic Institutions and Human Rights ODIHR). Uwaga ODIHR koncentruje si
na kadym etapie zwalczania terroryzmu pod ktem ochrony praw czowieka poczwszy
od zapobiegania i cigania po dochodzenie i karanie.
Obszary zainteresowania ODIHR obejmuj m.in. pomoc techniczn dla pastw
czonkowskich OBWE w opracowywaniu projektw i ulepszaniu istniejcego prawa
antyterrorystycznego, wsparcie na rzecz implementacji dokumentw ONZ, analiz
ustawodawstwa antyterrorystycznego poszczeglnych pastw pod ktem ochrony praw
czowieka, wspprac z organizacjami praw czowieka. ODIHR wydaje podrcznik Counter
Terrorism, Protecting Human Rights.
71
Zacznik nr 6 do Narodowego Programu Antyterrorystycznego
Wykaz skrtw
ABW Agencja Bezpieczestwa Wewntrznego
ASEM The Asia-Europe Meeting Dialog Azja-Europa
ATU Action against Terrorism Unit Zesp ds. Dziaa Przeciwko Terroryzmowi
AW Agencja Wywiadu
AWACS Airborne Warning and Control System Lotniczy System Ostrzegania i
Kontroli
BBN Biuro Bezpieczestwa Narodowego
BMR Bro Masowego Raenia
BOA KGP Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Gwnej Policji
BOR Biuro Ochrony Rzdu
BU Borders Unit Wydzia Graniczny
CAI Cooperative Airspace Initiative Inicjatywa Rady NATO Rosja w sprawie
wsplnego wykorzystania przestrzeni powietrznej
CAT ABW Centrum Antyterrorystyczne Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego
CATS Komitet Koordynacyjny ds. Wsppracy Policji i Sdowej w Sprawach
Karnych (Komitet art. 36 Traktatu UE) The Article 36 Committee
CBA Centralne Biuro Antykorupcyjne
CBRN Bro zawierajca czynniki chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jdrowe
CB KGP Centralne Biuro ledcze Komendy Gwnej Policji
CCDCCOE NATO Cooperative Cyber Defence Centre of Excellence Centrum
Doskonaoci ds. Wsppracy w Dziedzinie Obrony przed Atakami
Cybernetycznymi
CCTITF UN Counter-Terrorism Implementation Task Force Specjalny Wydzia ds.
Walki z Terroryzmem
CCIT Comprehensive Convention on International Terrorism Kompleksowa
Konwencja ws. Zwalczania Terroryzmu
CICTE El Comit Interamericano Contra El Terrorismo Komitet
Antyterrorystyczny Pastw Amerykaskich
CODEXTER Committee of Experts on Terrorism Komitet Ekspertw ds. Terroryzmu
COSI The Internal Security Committee Stay Komitet ds. Wsppracy Operacyjnej
w Zakresie Bezpieczestwa Wewntrznego Unii Europejskiej
COTER The Working Party on Terrorism International Aspects Grupa Robocza ds.
Terroryzmu Kwestie Midzynarodowe
CTC The Counter-Terrorism Coordinator Koordynator ds. Zwalczania
Terroryzmu
CTED The Counter-Terrorism Committee Executive Directorate Zarzd
Wykonawczy Komitetu Antyterrorystycznego
CTG Counter-Terrorism Group Grupa Robocza ds. Terroryzmu
CTITF Counter-Terrorism Implementation Task Force Specjalny Wydzia
ds. Walki z Terroryzmem
72
DAT Defence Against Terrorism Programme of Work Program Prac na Rzecz
Obrony przed Terroryzmem
EAPC Euro-Atlantic Partnership Council Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego
EUROMED Pastwa Basenu Morza rdziemnego
FATF The Financial Action Task Force Finansowa Grupa Specjalna
ds. Przeciwdziaania Praniu Pienidzy
FIU Financial Investigation Unit Jednostka Analityki Finansowej
FRONTEX European Agency for the Management of Operational Cooperation
at the External Borders of the Member States of the European Union
Europejska Agencja Zarzdzania Wspprac Operacyjn na Granicach
Zewntrznych Unii Europejskiej
FSC Forum for Security Cooperation Forum Wsppracy w Dziedzinie
Bezpieczestwa
GIIF Generalny Inspektor Informacji Finansowej
GIKS Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej
IMO International Military Organisations Midzynarodowe Organizacje
Wojskowe
INTCEN The EU Intelligence Analysis Centre Centrum Analiz Wywiadowczych UE
JHA Justice and Home Affairs Rada Sprawiedliwoci i Spraw Wewntrznych
KGP Komenda Gwna Policji
KPZK Krajowy Plan Zarzdzania Kryzysowego
MAiC Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji
MF Ministerstwo Finansw
MG Ministerstwo Gospodarki
MON Ministerstwo Obrony Narodowej
MONEYVAL Committee of Experts on the Evaluation of Anti-Money Laundering Measures
and the Financing of Terrorism Komitet Ekspertw ds. Oceny rodkw
Zapobiegania Praniu Brudnych Pienidzy i Finansowania Terroryzmu
MS Ministerstwo Sprawiedliwoci
MSW Ministerstwo Spraw Wewntrznych
MSZ Ministerstwo Spraw Zagranicznych
MiR Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju
MZ Ministerstwo Zdrowia
MZds.ZT Midzyresortowy Zesp do Spraw Zagroe Terrorystycznych
NATO Organizacja Traktatu Pnocnoatlantyckiego
OAS Organization of American States Organizacja Pastw Amerykaskich
OBWE Organizacja Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie
ODIHR Office for Democratic Institutions and Human Rights Biuro Instytucji
Demokratycznych i Praw Czowieka
ONZ Organizacja Narodw Zjednoczonych
PAA Pastwowa Agencja Atomistyki
PAPT Partnership Action Plan Against Terrorism Plan Dziaa Partnerstwa na
Rzecz Walki z Terroryzmem
73
PCz Pastwa Czonkowskie
PfP Partnership for Peace Partnerstwo dla Pokoju
PG Prokuratura Generalna
PNR Passenger Name Rekord Dane Rejestracyjne Pasaera
PSC Political and Security Comitee Komitet Polityczny i Bezpieczestwa
PSI Proliferation Security Initiative Inicjatywa na rzecz Bezpieczestwa
w kontekcie Proliferacji Broni Masowego Raenia
PSP / KG PSP Pastwowa Stra Poarna, Komenda Gwna Pastwowej Stray Poarnej
PWGT The Police Working Group on Terrorism Policyjna Grupa Robocza
ds. Terroryzmu
RCB Rzdowe Centrum Bezpieczestwa
RM Rada Ministrw
RP Rzeczpospolita Polska
RZZK Rzdowy Zesp Zarzdzania Kryzysowego
SC Suba Celna
SCIFA Strategic Committee on Immigration, Frontiers and Asylum Strategiczny
Komitet ds. Migracji, Granic i Azylu
SG / KGSG Stra Graniczna, Komendant Gwny Stray Granicznej
SITCEN Situation Center Centrum Sytuacyjne
SKW Suba Kontrwywiadu Wojskowego
SPMU Strategic Police Matters Unit Wydzia Strategicznych Spraw Policyjnych
SPS Science for Peace and Security Program Naukowy NATO na Rzecz Pokoju
i Bezpieczestwa
SW Suba Wizienna
SWW Suba Wywiadu Wojskowego
SZ RP Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
TFTP Terrorist Finance Tracking Program Program ledzenia przepyww
finansowych w celu identyfikacji rodkw sucych finansowaniu
terroryzmu
TFTS Terrestial Flight Telephone System Naziemny System Lotniczej cznoci
Telefonicznej
TNT Transnational Threats Department Departament Zagroe
Ponadnarodowych
TTIU Terrorist Threat Intelligence Unit Jednostka Wywiadu ds. Zagroenia
Terrorystycznego
Uds.C Urzd do spraw Cudzoziemcw
UE Unia Europejska
ULC Urzd Lotnictwa Cywilnego
WPCP The Working Party on Civil Protection Grupa Robocza ds. Ochrony
Ludnoci
WP The Working Party on Terrorism Grupa Robocza ds. Terroryzmu
ZUOP Zakad Unieszkodliwiania Odpadw Promieniotwrczych
W / KGW andarmeria Wojskowa / Komenda Gwna andarmerii Wojskowej
74