KAIZEN

Fundament
Zarzdzanie
przepywami
podstawowe
narzdzia wy-

dziaa KAIZEN
szczuplonego
wytwarzania

ukasz Dubiel Model Total Flow Management to zbir narzdzi sucych do

autor jest
konsultantem transformacji przedsibiorstwa w firm dziaajc w oparciu
KAIZEN o wiatowe standardy. Piciostopniowy model TFM pozwala na
Institute Polska
systemowe podejcie do tego tematu. Aby jednak mc postpo-
wa zgodnie z picioma zasadami wyszczuplonego wytwarzania,
musimy rozpocz nasz drog do doskonaoci w oparciu o solid-
ne podstawy, ktre stanowi bd fundamenty dalszych dziaa.

50 // TOP LOGISTYK partner merytoryczny dziau nr 6[6] / grudzie 2008 stycze 2009
 Rozpoznanie i eliminacja mar-
notrawstwa (Muda) to pierw-
szy krok. W modelu KAIZEN
rozrniamy siedem rodzajw
marnotrawstwa:
nadprodukcja jest najbar-
dziej niekorzystna, poniewa
ukrywa problemy,
zapasy generuj koszty ma-
gazynowania i s zamroonym
kapitaem,
oczekiwanie proces nie prze-
biega pynnie, niewaciwe
zbalansowanie operatorw
i urzdze,
poprawy konieczno po-
wtrnej realizacji procesu ge-
neruje dodatkowe koszty,
proces le dobrane parame-
try procesu oraz niewaciwe
narzdzia generuj dodatko-
we koszty,
transport generalnie rozu-
miany jako strata w procesie
(nie dotyczy przewonikw),
zbdne ruchy kady dodat-
kowy ruch czy niepotrzebny
krok lub obrt operatora to
strata.
Rozpoznajemy wic i eliminu-
jemy marnotrawstwo w pierwszej
kolejnoci. Su temu podsta-
wowe narzdzia KAIZEN, takie
jak: 5S, standaryzacja i wizua-
lizacja. Wiele razy opisywane
wczeniej nie bd stanowiy tre-
ci tego artykuu. Kolejnym kro-
kiem jest rozpoznanie i wyelimi-
nowanie zmiennoci (Mura)
i trudnoci (Muri) wystpuj-
cych w procesach. Ide wyszczu-
www.logistyczny.com.pl
plonego wytwarzania jest dostar- zmniejszeniu iloci awarii i nie-
czanie tylko waciwych wyrobw planowanych przestojw. Dzia-
w odpowiedniej jakoci, iloci i ania te ukierunkowane s na
czasie. Aby sprosta tym wymo- wypracowanie standardw funk-
gom, musimy opracowa odpo- cjonujcych w firmie i stanowi
wiednie metody postpowania. fundamenty, na ktrych moemy
Metody musz dotyczy zarw- zacz budowa nowy system.
no ludzi, jak i materiau oraz Kolejn czci skadow mo-
maszyn. delu TFM jest modu skupio-
W przypadku ludzi skupiamy ny na projektowaniu i doskona-
si na zmianie wiadomoci leniu linii produkcyjnej. Celem
i wyrobieniu w pracownikach na- jest opracowanie przepywu
wykw solidnej pracy, a poprzez jednej sztuki (oczywicie wsz-
odpowiednio dobrany system dzie tam, gdzie taki przepyw
szkole podnosimy ich kwalifika- ma racj bytu). Przy projektowa-
cje zawodowe. W przypadku ma- niu linii naley wzi pod uwag
odpowiedni layout. W przypad-
ku linii montaowych najlepsz
metod jest ustawianie stano- Ide wyszczuplo-
nego wytwarzania
wisk w ksztat litery U. Ksztat
jest dostarczanie
taki maksymalnie skraca drog
tylko waciwych
pomidzy poszczeglnymi pro- wyrobw w
cesami, uatwiajc jednoczenie odpowiedniej
wizualn kontrol nad przebie- jakoci, iloci
giem procesu produkcyjnego. i czasie. Aby spro-
Lepsza kontrola wizualna nad sta tym wymogom,
procesem wynika z faktu, e przy musimy opracowa
odpowiednie
takim ukadzie materia wchodzi
metody postpowa-
do procesu i wychodzi z niego nia. Metody musz
w tym samym punkcie. W pro- dotyczy zarwno
jektowaniu linii staramy si wy- ludzi, jak i materia-
eliminowa tzw. wyizolowane u oraz maszyn.
wyspy, czyli procesy dodatkowe,
teriau wypracowujemy metody, przebiegajce rwnolegle z lini,
suce do osignicia jego lep- lecz z ni nie zestawione bezpo-
szej dostpnoci, natomiast rednio. Wyizolowane wyspy
w odniesieniu do maszyn sku- utrudniaj pynno procesu, za-
piamy si na podniesieniu do- burzaj przepyw informacji i ge-
stpnoci operacyjnej oraz neruj dodatkowe zapasy w toku.
TOP LOGISTYK / / 51
KAIZEN
Jednoczenie utrudniaj zarz-
dzanie, a poprzez dodatkowe ru-
chy materiau generuj straty.
Dobry ukad linii produkcyj-
nej to punkt wyjcia do poprawy
przepywu informacji i materia-
w. Zmniejszenie partii produk-
Dobry ukad linii
produkcyjnej to cyjnych sprzyja zmniejszeniu
punkt wyjcia do wielkoci pojemnikw. Mniej-
poprawy przepywu sze pojemniki zapewniaj lepsz
informacji i ergonomi oraz bezporednio
materiaw. wpywaj na wielko zapasw
Zmniejszenie partii w toku. Kady niepotrzebny
produkcyjnych
ruch operatora to strata. Moli-
sprzyja zmniej-
szeniu wielkoci wie mae pojemniki dostarczane
pojemnikw. frontalnie do operatora gwaran-
Mniejsze pojemniki tuj wyeliminowanie zbdnych
zapewniaj lepsz ruchw oraz wpywaj na redu-
ergonomi oraz kuj zapasw na linii.
bezporednio wpy- Odpowiednio przygotowana
waj na wielko linia umoliwia waciwe zba-
zapasw w toku.
lansowanie i standaryzacj pracy
operatorw. Standaryzacja pra-
cy ma rnorodne zastosowanie.
Dziki zastosowaniu tych narz-
52 // TOP LOGISTYK
dzi moemy jednoznacznie okre-
li, czy operatorzy i urzdzenia
s odpowiednio zbalansowani
w stosunku do zamwie klien-
ta. Kluczowym parametrem
okrelajcym wymagania klienta
jest czas taktu (Takt time). Jest
to bardzo prosta kalkulacja uka-
zujca, co jaki czas z linii pro-
partner merytoryczny dziau
dukcyjnej musi zej gotowy wy-
rb, aby by w stanie zrealizowa
zamwienie klienta. Jednostk
czasu taktu jest [s/szt.]. Dziki
pomiarom wykonywanym bez-
porednio na linii uzyskuje si
niezbdn wiedz na temat cykli
wszystkich operatorw i maszyn.
Jednoczenie graficzne przed-
stawienie wszystkich elementw
pracy cznie z oczekiwaniem
i chodzeniem ukazuje nam,
w ktrym etapie procesu zloka-
lizowane jest marnotrawstwo.
Dodatkowo uzyskujemy infor-
macj na temat wskiego garda
w procesie. Wskie gardo to
najwolniejszy operator lub ma-
szyna. Najwolniejszy w sensie
najbardziej obciony. Wskie
gardo nadaje tempo wykonywa-
nia operacji. Jest to aktualny cykl
linii. Ukazanie w formie wykresu
cyklu wszystkich operatorw
i maszyn biorcych udzia w
procesie ukazuje nam stopie
wykorzystania urzdze i ope-
ratorw w stosunku do wyma-
ga klienta. Jest to podstawowa
analiza, suca lepszemu zba-
lansowaniu linii i ustanowieniu
standardw, czyli najlepszych
udokumentowanych metod wy-
konywania danych operacji.
Kolejnym wanym narzdziem
nalecym do tej grupy jest me-
toda maksymalnego usprawnie-
nia czasu przezbrojenia, czyli
SMED (Single Metod Exchange
of Die). Nazwa jest historyczna.
Opracowane w zakadach Toyoty
metody przezbrajania toczni-
nr 6[6] / grudzie 2008 stycze 2009
 dostosowujemy cykl linii do wy-
maga klienta. Wszystkie pro-
cesy dodatkowe, np. przezbroje-
nie, usprawniamy, aby uzyska
lepsz dostpno operacyj-
n. Nie zapominamy przy tym
o podstawach (jak choby 5S)
oraz o szkoleniu pracownikw.
Dobrze zaprojektowana linia i
odpowiednie metody jej cige-
go doskonalenia to typowe dzia-
ania KAIZEN, prowadzce w
konsekwencji do globalnego za-
rzdzania przepywem informa-
cji i materiau, a tym samym do
zwikszenia satysfakcji klienta.
kw na prasach zostay zreduko- reklama
wane do czasu krtszego ni 10
min. Nazwa pozostaa, ale nie
zawsze moliwe jest skrcenie
czasu przezbrojenia do tej grani-
cy. Generalnie, poprzez rozpo-
znanie i zrozumienie wszystkich
procesw, majcych miejsce w
trakcie przezbrojenia, udaje si
w pierwszym kroku skrci czas
nawet do 50 proc. Odpowiednia
organizacja pracy, oddzielenie
czynnoci wewntrznych od ze-
wntrznych i standaryzacja po-
czona ze szkoleniem operatorw
to podstawowe metody, dajce
znakomite rezultaty. Czynnoci
wewntrzne rozumiane s jako
te, do wykonania ktrych naley
zatrzyma urzdzenie. Czynno-
ci zewntrzne mog by wyko-
nywane podczas pracy maszyny.
W uproszczeniu mona powie-
dzie, e zaley nam na zmia-
nie maksymalnej iloci czynnoci
wewntrznych na zewntrzne.
Warsztaty SMED naley reali-
zowa w kilku krokach, a po ka-
dym kroku naley monitorowa
wdroone standardy w celu ko-
lejnych usprawnie.
Dziki zastosowaniu odpo-
wiednich metod, sucych za-
projektowaniu i pniejszym
doskonaleniu linii produkcyjnej,
poprawiamy ergonomi pracy
oraz rozpoznajemy i eliminuje-
my marnotrawstwo. Dziki za-
stosowaniu narzdzi sucych
do balansowania linii i stan-
daryzacji pracy rozpoznajemy
wskie garda i maksymalnie

www.logistyczny.com.pl TOP LOGISTYK / / 53