Professional Documents
Culture Documents
192
Czym jest wiato dla fotografii? elektromagnetycznego, moe by wspczynnik zaamania wiata zmienia
uwaane za typ fali z kategorii fal si w zalenoci od dugoci fali, co
Co to jest wiato? wietlnych. Fal wietln mona oznacza rozpraszanie wiata. Czasami
wiato to zjawisko fizyczne biorce traktowa jako fal elektromagnetyczn, zjawisko to jest nazywane
udzia w tworzeniu obrazu przez w ktrej pole elektryczne i pole rozproszeniem kolorw.
stymulowanie nerww optycznych, magnetyczne drgaj pod odpowiednim
ktre zasadniczo mona zdefiniowa ktem wzgldem siebie w paszczynie Nietypowe czciowe rozproszenie
jako rodzaj fali elektromagnetycznej. prostopadej do kierunku rozchodzenia Ludzki wzrok moe rozrnia
Typy promieniowania elektro- si fal. Ludzkie oko zauwaa dwa monochromatyczne fale wietlne z
magnetycznego zale od dugoci fal. elementy fali wietlnej: dugo i zakresu od 400 nm (fioletowe) do 700 nm
Zaczynajc od najkrtszych fal, amplitud. Rnice dugoci fali s (czerwone). W zakresie tym rnica
promieniowanie elektromagnetyczne odczuwane jako rnice koloru (w wspczynnika zaamania wiata midzy
mona podzieli na promienie gamma, zakresie wiata widzialnego), natomiast dwiema falami o rnych dugociach
promienie Roentgena, promienie wiata rnice amplitudy jako rnice nosi nazw czciowego rozproszenia.
ultrafioletowego, promienie wiata jasnoci (natenia wiata). Trzecim Wikszo zwykych materiaw
widzialnego, promienie wiata elementem,niewidocznym dla ludzkiego optycznych ma podobne waciwoci
podczerwonego, promienie dalekiego wzroku, jest kierunek drga w czciowego rozproszenia. Jednak
wiata podczerwonego,promieniowanie paszczynie prostopadej do kierunku waciwoci czciowego rozproszenia
mikrofalowe, promieniowanie rozchodzenia si fali wietlnej (wiato rni si w przypadku niektrych
ultrakrtkofalowe (VHF), spolaryzowane). materiaw szklanych, takich jak szko o
promieniowanie krtkofalowe, wikszym czciowym rozproszeniu przy
promieniowanie redniofalowe (MF) i Podstawowe zjawiska zwizane falach krtkich, szko FK o maym
promieniowanie dugofalowe. W ze wiatem wspczynniku zaamania wiata i
fotografii najczciej wykorzystywanymi maych waciwociach rozpraszania,
falami s fale z zakresu wiata Refrakcja (zaamanie fal) fluoryt oraz szko o wikszym
widzialnego (400700 nm). Poniewa Zjawisko polegajce na tym,e kierunek czciowym rozproszeniu przy falach
wiato jest rodzajem promieniowania rozchodzenia si promienia wiata ulega dugich.Takie typy szka s klasyfikowane
zmianie po przejciu z jednego jako materiay majce nietypowe
Rysunek 1 Zblienie do moliwoci ludzkiego oka rodowiska, na przykad prni lub czciowe rozproszenie. Szko o takich
Dugo fali Czstotliwoci powietrza, do innego rodowiska, na waciwociach jest uywane w
103
(1 kHz)
VLF
(fale ultradugie)
przykad szka lub wody,bd odwrotnie. obiektywach apochromatycznych do
VLF 104 LF
kompensowania aberracji chromatycznej.
(fale dugie)
Rysunek 3 Refrakcja (zaamanie) wiata
LF 105 Kt Rysunek 4 Dyspersja (rozpraszanie) wiata
MF
km (fale rednie) padania przez pryzmat
MF 106 i
Fale (1 MHz) HF
radiowe (fale krtkie) Zwyke szko optyczne Specjalne szko optyczne
HF 107 Nietypowe
VHF czciowe
(fale ultrakrtkie) rozproszenie
VHF 108 Cz
UHF Cz
(fale N Cz
UHF 10 9
decymetrowe)
N
(1 GHz) N
Mikro
SHF
SHF 1010 (fale centymetrowe) Kt
zaamania
r
EHF 1011
EHF
(fale milimetrowe)
Odbicie
mm
Fale
Zjawisko odbicia rni si od zaamania
submilimetrowe 10
12
(1 THz)
tym, e powoduje zaamanie czci
Daleka 1013
wiata padajcego na powierzchni
podczerwie
1 eV 1014
Promienie wiata widzialnego szka lub innego materiau oraz
m
Podczerwie 0,77
Czerwony
skierowanie go w zupenie innym
Bliska
podczerwie
0,64
0,59
Pomaraczowy Wspczynnik zaamania wiata kierunku. Kierunek rozprzestrzeniania
1m
15
0,55
ty
Zielony
Warto liczbowa oznaczajca stopie jest taki sam niezalenie od dugoci fali.
Ultrafiolet 10
0,49
0,43
Niebieski zaamania rodowiska, wyraona wzorem Jeli soczewka jest pozbawiona powoki
Ultrafiolet 1016 0,38
Fioletowy n = sin i/sin r.njest to staa niezwizana z antyrefleksyjnej, okoo 5% wiata
prniowy
ktem padania promienia wietlnego, docierajcego do tej soczewki odbija si
1017
1 nm 1 keV oznaczajca wspczynnik zaamania na granicy powietrza i szka. Ilo
1018 danego rodowiska w stosunku do odbijanego wiata zaley od
Promieniowanie
rodowiska,z ktrego pada wiato. wspczynnika zaamania wiata
1 19
rentgenowskie 10 W przypadku zwykego szka danego materiau szklanego.
1020 optycznego n oznacza zazwyczaj Nakadanie powok (str.174)
1 MeV
wspczynnik zaamania szka w
1021 odniesieniu do powietrza. Rysunek 5 Odbicie wiata
Rysunek 2 Zblienie do moliwoci ludzkiego oka Prawidowe odbicie Nieprawidowe odbicie
promieniowanie 10 22
194
Rysunek 8 renice i apertura ktowa osadzenia konierza jest take nazywana paszczyzna filmu. Jeli promienie wietlne
renica wejciowa renica wyjciowa
odlegoci midzy konierzem a ogniskow. przechodzce przez soczewk rwnolegle
Apertura ktowa Apertura ktowa do osi optycznej zbiegaj si w punkcie,
Tylna paszczyzna ostroci ktry znajduje si po tej samej stronie
Punkt obiektu Punkt Gdy ostro obiektywu jest ustawiona na soczewki co przedmiot, jest to ognisko
obrazu
nieskoczono, odlego od wierzchoka przednie lub ognisko przedmiotowe.
ostatniej powierzchni szka do paszczyzny
ogniskowania, mierzona wzdu osi Ogniskowa
(obraz w obiektywie po stronie obrazowej optycznej, nosi nazw tylnej paszczyzny Gdy rwnolege promienie wietlne
przysony) nosi nazw renicy wyjciowej. ostroci. Obiektyww szerokoktnych z przechodz przez obiektyw rwnolegle do
Spord promieni wietlnych dochodzcych krtk tyln paszczyzn ostroci nie mona osi optycznej, odlego od drugiego punktu
z okrelonego punktu przedmiotu uywa w lustrzankach, w ktrych lustro gwnego obiektywu (tylnego punktu
efektywne promienie wietlne, ktre w odchyla si przed nawietleniem, poniewa wzowego) do ogniska, mierzona wzdu
rzeczywistoci skadaj si na obraz, tworz obiektyw przeszkadza w ruchu lustra. W osi optycznej, nosi nazw ogniskowej.
stoek promieni wietlnych,w ktrym punkt obiektywach szerokoktnych do lustrzanek Mwic prociej, ogniskowa obiektywu jest
przedmiotu stanowi wierzchoek stoka, a na og stosuje si konstrukcj typu to odlego od drugiego punktu gwnego
renica wejciowa jego podstaw. Na retrofokus, ktra umoliwia uzyskanie obiektywu do paszczyzny ogniskowania,
drugim kocu obiektywu promienie dugiej tylnej paszczyzny ostroci. mierzona wzdu osi optycznej, gdy ostro
wietlne pojawiaj si w ksztacie stoka, Niewielkie wymiary mechanizmu szybkiego obiektywu jest ustawiona na
ktrego podstaw stanowi renica ruchu powrotnego lustra w lustrzankach nieskoczono.
wyjciowa, a wierzchoek znajduje si w zgodnych z obiektywami EF-S umoliwiaj Rysunek 11 Ogniskowa rzeczywistego
paszczynie obrazu. renica wejciowa i konstruowanie obiektyww (na przykad obiektywu fotograficznego
renica wyjciowa maj taki sam ksztat jak EF-S 60mm f/2,8 Macro USM, EF-S 10-
rzeczywista przysona, a ich rozmiar jest 22mm f/3,5-4,5 USM, EF-S 17-55mm f/2,8 IS
wprost proporcjonalny do wielkoci USM i EF-S 18-55mm f/3,5-5,6 II USM) z
przysony, dlatego nawet jeli konstrukcja krtsz tyln paszczyzn ostroci ni w
systemu obiektywu jest nieznana,efektywne przypadku innych obiektyww EF.
Ogniskowa
h'
promienie wietlne, ktre rzeczywicie
tworz obraz, mona zilustrowa graficznie, Ognisko i ogniskowa Punkt gwny
o ile tylko znane jest pooenie i rozmiar Ogniskowa cienkiego, dwuwypukego
renicy wejciowej i renicy wyjciowej. Ognisko
obiektywu jednoelementowego jest to
Dlatego wiedza o renicy wejciowej i Gdy promienie wietlne przechodz przez
odlego od rodka soczewki do jej ogniska,
wyjciowej jest niezbdna podczas soczewk wypuk rwnolegle do osi
mierzona wzdu osi optycznej. Ten
uwzgldniania czynnikw wpywajcych na optycznej, idealna soczewka powoduje
centralny punkt soczewki nosi nazw
wydajno, takich jak cakowita ilo wiata schodzenie si wszystkich promieni w
punktu gwnego. Jednak ze wzgldu na to,
docierajcego do obiektywu, sposb jednym punkcie, z ktrego ponownie
e prawdziwe obiektywy fotograficzne
rozmywania obrazu i aberracje. rozchodzsionewksztaciestoka.Punkt, w
skadaj si z kombinacji kilku elementw
ktrym schodz si wszystkie promienie,
wklsych i wypukych, rodek obiektywu
Apertura ktowa nosi nazw ogniska. Dobrze znanym
nie jest widoczny.
Kt midzy punktem przedmiotu na osi przykadem jest zastosowanie szka
W zwizku z tym punkt gwny obiektywu
optycznej a rednic renicy wejciowej lub powikszajcego do skupienia promieni
wieloelementowego jest definiowany jako
kt midzy punktem obrazu na osi sonecznych w maym kku na kawaku
punkt na osi optycznej znajdujcy si w
optycznej a rednic renicy wyjciowej. papieru lub innej powierzchni; punkt, w
odlegoci rwnej dugoci ogniskowej,
ktrym kko jest najmniejsze,to ognisko.W
Gboko osadzenia konierza i mierzonej od ogniska do obiektywu. Punkt
terminologii optycznej ognisko jest
tylna paszczyzna ostroci gwny mierzony od ogniska przedniego
klasyfikowane dokadniej jako ognisko
jest nazywany punktem gwnym
Gboko osadzenia konierza tylne lub ognisko obrazowe, jeli promienie
przedmiotowym (przednim), a punkt
Odlego od powierzchni odniesienia wietlne schodz si w punkcie, ktry
gwny mierzony od ogniska tylnego jest
uchwytu obiektywu aparatu do powierzchni znajduje si po tej stronie soczewki co
nazywany punktem
paszczyzny ogniskowania (paszczyzny Rysunek 10 Ognisko (pojedynczy element
Rysunek 12 Punkt gwny
obiektywu)
filmu). W systemie EOS gboko Rwnolege promienie wiata Punkt gwny obrazowy
osadzenia konierza wynosi 44,00 mm dla a
n'
wszystkich aparatw. Gboko n
Ognisko Ognisko
Rysunek 9 Gboko osadzenia konierza i b obrazowe
h h'
tylna paszczyzna ostroci Punkt gwny Punkt gwny obrazowy
Ogniskowa
przedmiotowy (Drugi punkt gwny)
(pierwszy punkt gwny)
Soczewka wypuka Rys.12-A Rys.12-B
Teleobiektyw
Przestrze obiektu Przestrze obrazu
Ognisko
Punkt gwny obrazowy
Ognisko
Tylna paszczyzna ostroci
Gboko osadzenia konierza
Ognisko obrazu Ognisko obiektu
Ogniskowa
Powierzchnia Paszczyzna
mocowania obiektywu ogniskowania Punkt gwny obrazowy
Rys.12-D
195
gwnym obrazowym (tylnym). Odlego obejmuje take ruchy obiektywu zwizane z odwrotnie proporcjonalna do kwadratu
midzy tymi dwoma punktami gwnymi korekcj perspektywy. Obiektywy EF-S liczby przysony, co oznacza, e wraz ze
nosi nazw odstpu midzy punktami maj mniejsze pole obrazowe ni inne wzrostem liczby przysony obraz staje si
gwnymi. obiektywy EF, dopasowane do przektnej ciemniejszy. Wartoci liczb przysony s
matrycy wiatoczuej APS-C lustrzanek wyraane w postaci cigu geometrycznego o
Punkt gwny przedmiotowy/punkt zgodnych ze standardem EF-S. wspczynniku 2, rozpoczynajcego si od
gwny obrazowy 1:1,0,1,4,2,2,8,4,5,6,8,16,22,32 itd.(Istnieje
wiato docierajce do obiektywu z punktu Kt widzenia jednak wiele przypadkw, gdy tylko warto
a na rysunku 12-A zaamuje si, przechodzi Obszar sceny wyraony jako kt, ktry maksymalnego otworu wzgldnego odbiega
przez punkty n i n, a nastpnie dochodzi do moe by odwzorowany przez obiektyw od tego cigu). Liczby w tym cigu, ktre na
punktu b. W takim przypadku midzy jako ostry obraz. Nominalny, diagonalny kt pierwszy rzut oka wygldaj na trudne do
liniami a-n i n-b a osi optyczn widzenia jest definiowany jako zapamitania, oznaczaj tylko wartoci
generowane s podobne kty, natomiast wyimaginowane linie czce drugi punkt zblione do rzeczywistych wartoci FD
punkty h i h mona zdefiniowa jako gwny obiektywu z oboma kocami opartych na rednicy (D) kadego
miejsca przecicia tych linii z osi optyczn. przektnej obrazu (43,2 mm). W danych kolejnego ustawienia przysony, ktre
Punkty h i h s punktami gwnymi obiektyww EF oprcz diagonalnego kta zmniejsza ilo wiata przechodzcego
wskazujcymi pozycje odniesienia widzenia na og podawany jest take przez obiektyw o poow. Dlatego zmiana
obiektywu w stosunku do przedmiotu i poziomy kt widzenia (36 mm) i pionowy liczby przysony z 1,4 na 2 zmniejsza o
obrazu. Punkt h nosi nazw punktu kt widzenia (24 mm). poow jasno obrazu, natomiast zmiana w
gwnego przedmiotowego (lub pierwszego drug stron (z 2 na 1,4 ) podwaja jasno
punktu gwnego), natomiast a punkt h Terminy zwizane z jasnoci obrazu. (Zmiana tej wielkoci na og nosi
nosi nazw punktu gwnego obrazowego obiektywu nazw 1 stopnia przysony). W
(lub drugiego punktu gwnego). Na og w najnowszych aparatach z wywietlaczami
obiektywach fotograficznych odlego od Otwr wzgldny elektronicznym uywane s mniejsze
punktu h do ogniska (paszczyzny Warto uywana do wyraania jasnoci jednostki: 1/2 stopnia lub nawet 1/3 stopnia.
ogniskowania) stanowi ogniskow. W obrazu, obliczana jako wynik dzielenia
niektrych typach obiektyww wzajemne apertury efektywnej obiektywu (D) przez Apertura numeryczna (NA)
pooenie punktu gwnego jego ogniskow (f). Poniewa warto Warto uywana do wyraania jasnoci lub
przedmiotowego i obrazowego moe by obliczona wedug wzoru D/f jest prawie rozdzielczoci systemu optycznego
odwrcone lub punkt h moe znajdowa si zawsze maym uamkiem dziesitnym obiektywu. Apertura numeryczna,
zupenie poza zespoem obiektywu. W mniejszym ni 1, ktry trudno zastosowa w oznaczona zazwyczaj symbolem NA, jest to
kadym jednak przypadku odlego od praktyce, na tubusie obiektywu czsto warto liczbowa obliczona wedug wzoru
punktu gwnego obrazowego h do ogniska podawany jest otwr wzgldny bdcy nsin, gdzie 2 oznacza kt (apertura
jest rwna ogniskowej. stosunkiem apertury efektywnej do ktowa), pod ktrym punkt przedmiotu na
*W przypadku teleobiektyww punkt ogniskowej, gdy apertura efektywna rwna osi optycznej dociera do renicy wejciowej,
gwny obrazowy h znajduje si przed si 1. (Na przykad na tubusie obiektywu a n jest wspczynnikiem zaamania wiata
pierwszym elementem obiektywu, za w EF 85mm f/1,2L II USM nadrukowana jest w rodowisku wystpowania przedmiotu.
przypadku obiektyww typu retrofokus warto 1: 1,2 oznaczajca, e dugo Warto NA rzadko jest uywana w
punkt h znajduje si za ostatnim elementem ogniskowej stanowi 1,2 apertury efektywnej, obiektywach fotograficznych, jednak czsto
obiektywu. gdy apertura efektywna rwna si 1). znajduje si na obiektywach mikroskopw,
Jasno obrazu tworzonego przez obiektyw gdzie jest podawana bardziej jako wskanik
Pole obrazowe jest proporcjonalna do kwadratu otworu rozdzielczoci ni jasnoci. Warto wiedzie,
Ostra cz okrgego obrazu tworzonego wzgldnego. Na og jasno obiektywu jest e warto NA jest rwna poowie
przez obiektyw. Pole obrazowe w wyraana jako liczba przysony, ktra odwrotnoci liczby przysony. Na przykad
obiektywach wymiennych do aparatw stanowi odwrotno otworu wzgldnego F/1,0 = NA 0,5, F/1,4 = NA 0,357, F/2 = NA
formatu 35 mm musi mie co najmniej tak (f/D). Liczba przysony 0,25 itd.
sam wielko jak obszar obrazu Rysunek 14 Jasno obiektywu
24 x 36 mm. Dlatego pole obrazowe w
obiektywach EF ma rednic okoo f D
Ognisko i gbia ostroci
Liczba przysony Otwr wzgldny
f
43,2 mm. Jednak obiektywy TS-E s D
196
znajdujcych si bliej ni nieskoczono. Gbia ostroci przysony, niezalenie od dugoci
Rysunek 15 Zaleno midzy idealnym Zakres przestrzeni przed i za ogniskowej obiektywu. W przypadku
ogniskiem, dozwolonym krkiem zogniskowanym obiektem, w ktrym nowoczesnych lustrzanek z automatyczn
rozproszenia a gbi ostroci fotografowany obraz wyglda na ostry. regulacj ostroci wykonuje si, wykrywajc
Innymi sowy,gbia ostroci z przodu i z tyu stan ogniska w paszczynie obrazu
obiektu, w ktrej rozmazanie obrazu w (paszczynie ogniskowania) przy uyciu
paszczynie ogniskowania mieci si w czujnika, ktry jest rwnowany optycznie
ramach dopuszczalnego krka (powikszenie 1:1) i umieszczony poza
rozproszenia. Gbia ostroci jest paszczyzn ogniskowania, oraz
uzaleniona od ogniskowej obiektywu, automatycznie sterujc obiektywem w celu
wartoci apertury i odlegoci umieszczenia obrazu przedmiotu w
Idealne ognisko
Soczewka fotografowania, dlatego znajc te wartoci, obszarze gbi ostroci obrazowej.
g Prze mona oszacowa gbi ostroci za pomoc
bia dn
ost ia
Rysunek 17 Zaleno midzy gbi ostroci
ro
ci nastpujcych wzorw: a apertur
G g Ty
bia bia lna
ost Przednia gbia ostroci = dFa2/(f2 + 50 mm f/1,8
ob ost
raz ro
ro
ci Apertura Dozwolony
ow ci
a
dFa) krek rozproszenia
Dozwolony krek Tylna gbia ostroci = dFa2/(f2 dFa) f/1,8
rozproszenia
f: ogniskowa F: liczba przysony d:
Krek rozproszenia minimalna rednica krka rozproszenia
Poniewa wszystkie obiektywy maj pewn a: odlego przedmiotu (odlego od Gbia ostroci obrazowa przy
maks. otworze wzgldnym
doz aberracji sferycznej i astygmatyzmu, pierwszego punktu gwnego do Apertura
Dozwolony
nie mog one dokadnie zogniskowa przedmiotu) krek rozproszenia
odlego hiperfokalna
promieni z punktu przedmiotu, aby Odlego odlego fotografowania f/5,6
ograniczajca =
utworzy prawdziwy punktu obrazu (tzn. punkt bliy odlego hiperfokalna + Gbia ostroci
obrazowa
nieskoczenie ma kropk o zerowej odlego fotografowania przy f/5,6
Ostro obrazu widzianego przez ludzkie tylna gbia ostroci. Ustawiajc obiektyw na odlego
oko jest cile zwizana z ostroci Rysunek 16 Gbia ostroci i gbia ostroci hiperfokaln, mona zwikszy gbi
rzeczywistego obrazu i rozdzielczoci obrazowa ostroci z odlegoci rwnej poowie
ludzkiego wzroku. W fotografii ostro Minimalny krek rozproszenia odlegoci hiperfokalnej do
obrazu zaley take od stopnia nieskoczonoci. Metoda ta jest przydatna
powikszenia obrazu lub odlegoci Gbia ostroci Gbia ostroci obrazowa do programowania duej gbi ostroci i
rzutowania i odlegoci, z ktrej obraz jest wykonywania zdj bez potrzeby
ogldany. Innymi sowy, w praktyce Punkt oddalony Punkt bliski troszczenia si o regulacj ogniska
tworzenia obrazw mona okreli pewn obiektywu, szczeglnie w przypadku
tolerancj, ktra wprawdzie w pewnym korzystania z obiektywu szerokoktnego.
Tylna Przednia
stopniu rozmazuje obraz, ale obserwatorowi gbia
Przednia gbia ostroci gbia ostroci
obrazowej
(Na przykad gdy obiektyw EF 20mm f/2,8
ostroci
wci wydaje si, e obraz jest ostry. W Odlego do punktu bliskiego
Odlego USM jest Zdjcie 1 Warunek
dugoci
ustawienia
odwzorowania Tylna
Odlego do obiektu
przypadku lustrzanek 35 mm dozwolony gbia ustawiony na hiperfokalnej
krek rozproszenia wynosi okoo Odlego do punktu oddalonego ostroci
obrazowej
f/16, a odlego
1/10001/1500 dugoci przektnej filmu, Odlego fotografowania fotografowania
Paszczyzna ogniskowania
przy zaoeniu, e obraz jest powikszony jest ustawiona
do odbitki 5 x 7 cali (12 x 16,5 cm) i Gbia ostroci obrazowa na odlego
ogldany z odlegoci 2530 cm/0,81 stopy. Obszar przed i za paszczyzn hiperfokaln
Konstrukcja obiektyww EF pozwala na ogniskowania, w ktrym obraz mona wynoszc
uzyskanie minimalnego krka sfotografowa jako ostry. Gbia ostroci o k o o
rozproszenia o wielkoci 0,035 mm, na obrazowa jest taka sama po obu stronach 0,7 m/2,3 stopy, wszystkie przedmioty
ktrej opieraj si obliczenia takich paszczyzny obrazu (paszczyzny znajdujce si w odlegoci od okoo
elementw jak gbia ostroci. ogniskowania); mona j okreli, mnoc 0,4 m/1,3 stopy od aparatu do
minimalny krek rozproszenia przez liczb nieskoczonoci bd ostre).
197
Aberracja chromatyczna Uwaga:Wprawdzie aberracja chromatyczna
Aberracja obiektywu Gdy wiato biae (wiato zawierajce wiele jest najbardziej widoczna w przypadku
kolorw wymieszanych rwnomiernie tak, korzystania z filmu kolorowego, jednak
Aberracja
e oko nie zauwaa adnego konkretnego wpywa take na obrazy czarno-biae,
Obraz utworzony przez idealny obiektyw
koloru i odbiera to wiato jako biae, np. powodujc pogorszenie ich ostroci.
fotograficzny powinien mie nastpujce
wiato soneczne) przechodzi przez
waciwoci:
pryzmat, mona zauway tczowe widmo. Achromat
a Punkt powinien by tworzony jako
Zjawisko to wystpuje, poniewa Obiektyw korygujcy aberracj
punkt.
wspczynnik zaamania wiata pryzmatu (i chromatyczn dla dwch dugoci fal
b Paszczyzna (na przykad ciana)
wspczynnik rozproszenia) zaley od wietlnych. W przypadku obiektywu
prostopada do osi optycznej powinna by
dugoci fali (fale krtkie s zaamywane fotograficznego dwie korygowane dugoci
tworzona jako paszczyzna.
mocniej ni dugie). Jest ono najbardziej fal nale do zakresu niebiesko-fioletowego
c Obraz tworzony przez obiektyw
widoczne w pryzmacie, ale wystpuje take i tego.
powinien mie taki sam ksztat jak
w obiektywach fotograficznych, a poniewa
fotografowany przedmiot.
dotyczy fal o rnych dugociach, nosi Apochromat
Z punktu widzenia ekspresji obrazu
nazw aberracji chromatycznej. Istniej dwa Obiektyw korygujcy aberracj
obiektyw powinien take charakteryzowa
typy aberracji chromatycznej: osiowa chromatyczn dla trzech dugoci fal
si wiernym odwzorowaniem kolorw. Jeli
aberracja chromatyczna, w ktrej pooenie wietlnych, charakteryzujcy si duym
uywane s tylko promienie wietlne
ogniska na osi optycznej zmienia si w stopniem redukcji aberracji, szczeglnie w
docierajce do obiektywu w pobliu osi
zalenoci od dugoci fali, oraz widmie wtrnym. Przykadami obiektyww
optycznej, a wiato jest monochromatyczne
chromatyczna rnica powiksze, w apochromatycznych s super-teleobiektywy
(jedna konkretna dugo fali), moliwe jest
ktrej powikszenie obrazu na krawdziach EF.
uzyskanie praktycznie idealnej wydajnoci
jest uzalenione od dugoci fali. Na
obiektywu. Jednak w przypadku
fotografiach osiowa aberracja chromatyczna Pi aberracji Seidela
prawdziwych obiektyww fotograficznych,
jest widoczna jako rozmazanie kolorw lub W roku 1856 Niemiec nazwiskiem Seidel
w ktrych do uzyskania odpowiedniej
rozbysk, natomiast chromatyczna rnica stwierdzi metod analizy istnienie piciu
jasnoci uywana jest dua apertura, a
powiksze ma posta kolorowych obrzey aberracji soczewek wystpujcych w
obiektyw musi ogniskowa wiato nie tylko
(wzdu krawdzi widoczny jest kolor). przypadku wiata monochromatycznego (o
z okolic osi optycznej, ale ze wszystkich
Aberracj chromatyczn w obiektywach jednej dugoci fali). Aberracje te, opisane
obszarw obrazu, spenienie wymienionych
fotograficznych koryguje si, czc rne poniej, nosz nazw piciu aberracji
powyej warunkw idealnych jest
typy szka optycznego o innych Seidela.
wyjtkowo trudne, poniewa na
wspczynnikach zaamania i
przeszkodzie stoj nastpujce czynniki: a Aberracja sferyczna
charakterystykach rozpraszania. Poniewa
V Wikszo obiektyww skada si
efekt aberracji chromatycznej zwiksza si Aberracja ta istnieje do pewnego stopnia we
wycznie z elementw o powierzchniach
przy wikszych dugociach ogniskowej, wszystkich obiektywach skadajcych si
sferycznych i dlatego promienie wietlne z
precyzyjna korekcja aberracji tylko z elementw sferycznych. Aberracja
jednego punktu przedmiotu nie tworz na
chromatycznej, pozwalajca uzyska dobr sferyczna powoduje, e rwnolege
obrazie doskonaego punktu. (Nie mona
ostro obrazu, jest szczeglnie wana w promienie wietlne przechodzce przez
unikn tego problemu w przypadku
super-teleobiektywach. Chocia stopie krawd soczewki schodz si w ognisku,
powierzchni sferycznych).
moliwej korekcji przy uyciu szka ktre znajduje si bliej soczewki ni w
V Pooenie ogniska jest rne dla rnych
optycznego jest ograniczony, znaczn przypadku promieni przechodzcych przez
typw (tzn.rnych dugoci fal) wiata.
popraw wydajnoci mona uzyska, rodek soczewki. (Przesunicie ogniska
V Istnieje wiele wymaga zwizanych ze
stosujc sztuczne krysztay, takie jak fluoryt wzdu osi optycznej nosi nazw wzdunej
zmianami kta widzenia (szczeglnie w
lub szko UD. Osiowa aberracja aberracji sferycznej). Stopie aberracji
przypadku obiektyww szerokoktnych,
chromatyczna jest take czasem nazywana sferycznej jest wikszy w obiektywach o
zmiennoogniskowych i teleobiektyww).
wzdun aberracj chromatyczn duej aperturze. Obraz punktu, ktrego
Do opisywania rnicy midzy obrazem
(poniewa wystpuje wzdu osi optycznej), dotyczy aberracja sferyczna, tworzony przez
idealnym a rzeczywistym, na ktry maj
a chromatyczna rnica powiksze moe promienie wietlne w pobliu osi optycznej
wpyw powysze czynniki, suy oglny
by nazywana poprzeczn (lateraln) jest ostry,ale promienie wietlne na krawdzi
termin aberracja. Dlatego konstruowanie
aberracj chromatyczn (poniewa powoduj rozbysk (rozbysk ten jest
obiektyww o duej wydajnoci wymaga
wystpuje w poprzek osi optycznej). rwnie nazywany efektem aureoli, a jego
wyjtkowo maej aberracji, a
promie nosi nazw poprzecznej aberracji
najwaniejszym celem jest uzyskanie obrazu
sferycznej). W wyniku tego aberracja
jak najbardziej zblionego do idealnego.
Najoglniej mwic, aberracje mona
podzieli na chromatyczne i Rysunek 18 Aberracja chromatyczna
monochromatyczne Aberracja Rysunek 19 Aberracja sferyczna
VZjawisko to jest spowodowane tym, e wspczynnik
chromatyczna Pi aberracji Seidela zaamania wiata w pryzmacie zmienia si w zalenoci VZjawisko to powstaje, gdy padajce promienie
Tabela 1 Aberracje obiektywu od dugoci fali (koloru). wiata nie skupiaj si w jednym punkcie, lecz
Poprzeczna aberracja chromatyczna
przecinaj si bliej lub dalej.
(lateralna aberracja chromatyczna)
Pojawienie si efektu aureoli w rezultacie powstaje rozbysk.
Aberracje odnotowane na konkretnych dugociach fal
N
super-
W Aberracje chromatyczne Rwnolege promienie wiata Cz
V Osiowa aberracja chromatyczna (wzduna)
V Poprzeczna aberracja chromatyczna
(lateralna aberracja chromatyczna) O optyczna
a Aberracja sferyczna
Aberracje dostrzegalne b Aberracja chromatyczna
w widmie cigym c Astygmatyzm
W Pi aberracji
d Krzywizna pola
Seidela
e Dystorsja (znieksztacenie) Punkt obiektu poza osi
N Cz
Osiowa aberracja chromatyczna
(wzduna aberracja chromatyczna)
198
Zdjcie 2 Zdjcia przedstawiaj powikszenia obiektu i jego otoczenia z fragmentu karty Zdjcie 3 Osiowa aberracja chromatyczna
testowej sfotografowane na filmie o rozmiarze klatek 24 mm x 36 mm i
wydrukowane na papierze o rozmiarze Quarter.
Tworzenie obrazu bliskiego ideau
199
miejsca, w ktrym punkt obiektu jest korygowania astygmatyzmu i wygicia zmiennoogniskowe wykazuj tendencj do
wyranie odwzorowywany w postaci linii obrazu jest warunek Petzvala (1843). dystorsji beczkowatej przy najmniejszych
zwrconej w kierunku promieniowania od Warunek ten polega na tym, e odwrotno dugociach ogniskowej oraz dystorsji
rodka obrazu, a nastpnie do innego iloczynu wspczynnika zaamania wiata poduszkowatej przy najwikszych
miejsca. dla kadej soczewki obiektywu i odlegoci dugociach ogniskowych (charakterystyka
ogniska powikszona o liczb soczewek w dystorsji zmienia si nieco podczas zmiany
d Krzywizna pola obiektywie musi dawa sum 0. Suma ta ogniskowej), ale w obiektywach
Jest to zjawisko polegajce na tym, e nosi nazw sumy Petzvala. zmiennoogniskowych z soczewk
podczas ogniskowania na paskiej asferyczn dystorsja jest skutecznie
powierzchni obraz nie staje si paski, tylko e Dystorsja (znieksztacenie) usuwana, dziki czemu korekcja jest
wygity do wntrza czaszy. Dlatego podczas Jednym z warunkw idealnego obiektywu prawidowa. Przyczyn tej rnicy s rne
ogniskowania na rodku kadru rozmazany jest podobiestwo obrazu przedmiotu i wspczynniki zaamania promieni
jest obwd i odwrotnie podczas obrazu tworzonego przez obiektyw, a gwnych przechodzcych przez rodek
ogniskowania na obwodzie rozmazany jest odstpstwo od tego ideau polegajce na obiektywu, ktrych nie mona poprawi
rodek. To wygicie obrazu jest zmieniane wygiciu linii prostych jest nazywane niezalenie od stopnia przymknicia
gwnie metod korekcji astygmatyzmu, dystorsj. Rozszerzenie ksztatu po apertury.
ktra powoduje utworzenie obrazu midzy przektnej (+) nosi nazw dystorsji
obrazem wtrnym a obrazem poduszkowatej, natomiast zwenie ksztatu Paszczyzna poudnikowa
poudnikowym, dlatego im wiksza jest () nosi nazw dystorsji beczkowatej. W Paszczyzna uwzgldniajca promie
korekcja astygmatyzmu, tym mniejszy staje obiektywach ultra-szerokoktnych oba gwny, prbujca przechwyci punkt spoza
si obraz. Poniewa przymykanie przysony rodzaje dystorsji rzadko wystpuj cznie. osi optycznej; o optyczna jest nazywana
obiektywu powoduje znikom korekcj, na Zjawisko to mona z atwoci paszczyzn poudnikow. Pozycja
etapie projektowania naley dooy wielu zaobserwowa w obiektywach zoonych, poczona z ogniskiem przez promie
stara, na przykad zmieniajc ksztat chocia rzadko wystpuje w tych wietlny przechodzcy przez soczewk o
poszczeglnych soczewek obiektywu i obiektywach, w ktrych konfiguracja takim ksztacie nosi nazw paszczyzny
wybierajc pooenie apertury, ale jednym z kombinacji soczewek znajduje si przy obrazu poudnikowego. Jest to paszczyzna
wymaga dotyczcych jednoczesnego granicy apertury. Typowe obiektywy obrazu, w ktrej obraz koncentrycznych
okrgw w ramce jest najlepszy. Jeli
Rysunek 22 Krzywizna pola Rysunek 23 Dystorsja (znieksztacenie) porwna powierzchni sferyczn soczewki
Zjawisko to wystpuje, gdy poprawna powierzchnia
z krzywizn Ziemi, a o optyczn z osi
ostroci obrazu zostaje zakrzywiona. Dystorsja beczkowata (-) Ziemi, paszczyzna poudnikowa
VIdealna soczewka, brak zakrzywienia obrazu. znajdowaaby si w miejscu poudnika
Dystorsja poduszkowata (+)
Ziemi (std nazwa). Krzywa wyraajca
Soczewka
charakterystyk tej paszczyzny obrazu przy
uyciu wykresu charakterystyki MTF
Powierzchnia obiektu Powierzchnia ostroci Soczewka (Funkcja przenoszenia modulacji) itp. jest
Obiekt VZachodzi zakrzywienie obrazu czsto okrelana skrtem M.
Obiekt Paszczyzna wzduna (sagitalna)
Paszczyzna prostopada do paszczyzny
poudnikowej nosi nazw paszczyzny
wzdunej; jest to paszczyzna obrazu, w
Zdjcie 5 Przykad krzywizny pola Zdjcie 7 Przykad dystorsji ktrej obraz tworzony przez promienie jest
najlepszy. Angielska nazwa sagittal
pochodzi od greckiego sowa oznaczajcego
strza. Nazwa ma zwizek z ksztatem
ogniska, ktre rozszerza si promienicie.
Pozycja poczona z ogniskiem przez
promie wietlny przechodzcy przez
ksztat paszczyzny wzdunej i docierajcy
do obiektywu nosi nazw paszczyzny
obrazu wzdunego; wyraajc
charakterystyk tej paszczyzny obrazu przy
Ogniskowanie na rodku ekranu powoduje utrat ostroci +Dystorsja poduszkowata
uyciu wykresu charakterystyki MTF
w naronikach. (Funkcja przenoszenia modulacji) itp.,
Zdjcie 6 Przykad krzywizny pola Zdjcie 8 Przykad dystorsji czsto stosuje si skrt S.
200
od rodka ramki), a na osi poziomej dystorsji. Krzywa pokazuje rnic midzy aby uzyska przyjemny efekt rozmycia
pokazywane jest przesunicie punktu obrazem idealnym a obrazem rzeczywistym (charakterystyk obrazu poza paszczyzn
obrazu przechwycone przez ksztat tworzonym w paszczynie ogniskowania. jego formowania); w procesie tym
powierzchni filmu. Jednostk s milimetry Znak minus wskazuje dystorsj ujemn stosowane s techniki symulacji
(mm). Symbole na osi poziomej to (beczkowat), przy ktrej dugo komputerowej suce do analizy
(minus), pokazujcy kierunek w stron przektnej obrazu rzeczywistego jest wydajnoci obiektywu na etapie
przedmiotu, i + (plus), pokazujcy mniejsza ni przektnej obrazu idealnego. projektowania. Jak wspomniano w rnych
kierunek w stron filmu. W idealnej Znak plus wskazuje dystorsj dodatni opisach aberracji, skutki pewnych aberracji
charakterystyce wysoko otworu w (poduszkowat). Obiektyw idealny mona zminimalizowa, przymykajc
punkcie zerowym na osi poziomej tworzy wykazuje dystorsj 0% w dowolnej przyson obiektywu, jednak w przypadku
lini prost. Rnica midzy obiektywem wysokoci obrazu. Krzywe dystorsji innych aberracji ten sposb nie przynosi
idealnym a rzeczywistym ma ksztat obiektyww zmiennoogniskowych na og efektu. Zaleno midzy apertur a
krzywej. Korekcja dystorsji sferycznej na przedstawiaj dystorsj beczkowat w aberracjami przedstawiono w tabeli 2.
og jest uznawana za dobr, gdy obraz ma pooeniach obiektywu szerokoktnego i
prawidowy ksztat, a ognisko przesuwa si dystorsj poduszkowat w pooeniach Ocena wydajnoci obiektywu
nieco po przymkniciu przysony; innymi teleobiektywu.
sowy, korekcja w obszarze rodkowym jest Zdolno rozdzielcza/rozdzielczo
nieco zbyt maa, podczas gdy przy Rysunek 25 Krzywa Krzywa dystorsji Rozdzielczo obiektywu oznacza zdolno
astygmatyzmu (wykres 3)
maksymalnej wysokoci otworu korekcja (wykres 2) odwzorowania punktu przedmiotu przez
jest doskonaa. [mm] [mm]
obiektyw. Rozdzielczo gotowej fotografii
Rysunek 24 Wykres charakterystyki dystorsji
20 20
zaley od trzech czynnikw: rozdzielczoci
sferycznej (wykres 1) S M obiektywu, rozdzielczoci filmu lub matrycy
[mm] wiatoczuej i rozdzielczoci drukarki lub
20 papieru do drukowania odbitek.
Rozdzielczo ocenia si, fotografujc z
10 10
okrelonym powikszeniem kart
201
zawierajc grupy czarnych i biaych wysokiej jakoci maj i du rozdzielczo, i punktw. Z tego wzgldu dla
paskw, ktrych szeroko stopniowo si duy kontrast. charakterystyki MTF (Funkcja
zmniejsza, a nastpnie obserwujc przy przenoszenia modulacji) obiektywu EF
uyciu mikroskopu negatyw w 50-krotnym MTF (Modulation transfer przedstawionej w tej ksice wybrano dwie
powikszeniu. function/Funkcja przenoszenia typowe czstotliwoci przestrzenne
Rozdzielczo czsto jest wyraana jako modulacji) (10 linii/mm i 30 linii/mm), a do okrelenia
warto liczbowa, na przykad 50 linii lub Funkcja przenoszenia modulacji jest to charakterystyki MTF (Funkcja
100 linii. Warto ta oznacza liczb linii na metoda szacowania wydajnoci obiektywu przenoszenia modulacji) caego obszaru
milimetr najmniejszego deseniu suca do okrelania wspczynnika obrazu wykorzystano zaawansowane
skadajcego si z czarnych i biaych paskw, odwzorowywania kontrastu lub ostroci techniki symulacji komputerowej; o
ktry mona wyranie zarejestrowa na obiektywu. Podczas oceny charakterystyk pozioma wykresu odpowiada odlegoci od
filmie. Do testowania rozdzielczoci samego elektrycznych sprztu audio wan miar rodka obrazu wzdu linii przektnej,
obiektywu uywana jest metoda polegajca wydajnoci jest charakterystyka natomiast o pionowa odpowiada
na umieszczeniu karty o duej rozdzielczoci czstotliwociowa. W przypadku, gdy kontrastowi.
w miejscu odpowiadajcym paszczynie dwik ze rda jest nagrywany za pomoc
ogniskowania i wywietleniu go przez mikrofonu, a nastpnie odtwarzany przez Jak odczytywa wykresy MTF
testowany obiektyw na ekranie. Warto goniki, charakterystyka czstotliwociowa (Funkcja przenoszenia modulacji)
liczbowa uywana do wyraania zdolnoci oznacza wierno odtwarzanego dwiku Na wykresach MTF (Funkcja przenoszenia
rozdzielczej wskazuje tylko stopie wzgldem dwiku ze rda. Jeli modulacji) obiektyww pokazanych w tej
moliwej rozdzielczoci, a nie jej wyrazisto odtwarzany dwik jest bardzo zbliony do ksice o pozioma przedstawia wysoko
lub kontrast. dwiku ze rda, sprzt jest klasyfikowany obrazu (rodek obrazu ma wysoko 0),
jako hi-fi (high fidelity dua wierno). natomiast o pionowa kontrast. Wartoci
Kontrast Traktujc system optyczny obiektywu jak MTF (Funkcja przenoszenia modulacji) s
Rnica midzy obszarami o innych system przekazujcy sygnay optyczne podawane dla czstotliwoci przestrzennych
poziomach jasnoci na fotografii, np. rnica podobny do systemu audio przekazujcego wynoszcych 10 linii/mm i 30 linii/mm.
jasnoci midzy obszarami jasnymi a sygnay elektryczne, mona dowiedzie si, Ponisza tabela zawiera czstotliwo
ciemnymi. Na przykad gdy rnica w na ile dokadnie s przekazywane sygnay przestrzenn karty testowej,warto apertury
odwzorowywaniu bieli i czerni jest wyrana, optyczne, o ile tylko moliwy jest pomiar obiektywu i kierunek na obszarze obrazu.
mwi si o duym kontracie, a gdy charakterystyki czstotliwociowej systemu Podstawowe informacje o wydajnoci
niewyrana o maym kontracie. Na og optycznego. W systemie optycznym obiektywu mona odczyta z wykresu MTF
obiektywy pozwalajce uzyska obrazy o odpowiednikiem czstotliwoci jest (Funkcja przenoszenia modulacji) w
Rysunek 27 Diagram ilustrujcy pojcie czstotliwo przestrzenna, ktra nastpujcy sposb: Im bardziej krzywa
kontrastu wskazuje, ile deseni (cykli) pewnej gstoci czstotliwoci 10 linii/mm jest zbliona do 1,
Owietlenie wiato Owietlenie wiato sinusoidalnej mieci si w 1 mm szerokoci. tym lepszy jest kontrast i zdolno separacji
z obiektu formujce obraz
(wpadajce) (wychodzce)
z obiektu
(wpadajce)
formujce obraz
(wychodzce)
Dlatego jednostk czstotliwoci obiektywu, a im bardziej krzywa
przestrzennej jest liczba linii na mm. Na czstotliwoci 30 linii/mm jest zbliona do 1,
rysunku 27-A pokazano charakterystyk tym lepsza jest zdolno rozdzielcza i ostro
MTF (Funkcja przenoszenia modulacji) obiektywu. Dodatkowo im blisze s
Rysunek 27-A Rysunek 27-C
idealnego obiektywu hi-fi dla pewnej wartoci M i S, tym bardziej naturalny staje
czstotliwoci przestrzennej, w ktrej sygna si efekt rozmycia ta. Chocia dobry balans
wyjciowy jest rwny sygnaowi midzy tymi wartociami jest wany, na og
Rysunek 27-B Rysunek 27-D
wejciowemu. Obiektyw tego typu mona zaoy, e obiektyw zapewnia
zapewnia kontrast 1:1,1. Jednak ze wzgldu znakomit jako obrazu, gdy krzywa
Karta na to, e prawdziwe obiektywy maj czstotliwoci 10 linii/mm jest wiksza ni
odwzorowywania kontrastu aberracj szcztkow, rzeczywiste 0,8, a zadowalajc jako obrazu mona
wspczynniki kontrastu s zawsze mniejsze uzyska, gdy krzywa czstotliwoci
ni 1:1,1. Wraz ze wzrostem czstotliwoci 10 linii/mm jest wiksza ni 0,6. Spogldajc
przestrzennej (np. gdy czarno-biaa fala na wartoci MTF (Funkcja przenoszenia
sinusoidalna staje si ciesza lub gstsza) modulacji) super-teleobiektyww EF z serii
kontrast zmniejsza si w sposb pokazany L i majc powysze na uwadze, mona
Obraz utworzony z wykorzystaniem Obraz utworzony z wykorzystaniem
soczewki asferycznej o duej aperturze soczewki sferycznej o duej aperturze na rysunku 27-D, a obraz ostatecznie stanie zauway na podstawie samych danych, e
si szary, bez rnicy midzy czerni a biel obiektywy te maj wyjtkowo dobre
(brak kontrastu, 1:0) na granicy waciwoci przetwarzania obrazu.
czstotliwoci przestrzennej. Zilustrowanie Wykres 4 Wartoci MTF (Funkcja
tego zjawiska w formie wykresu, ktry na przenoszenia modulacji) dla
pojedynczego punktu obrazu
osi poziomej przedstawia czstotliwo 1
Rnica w
gstoci przestrzenn, a na osi pionowej kontrast,
Kontrast
202
CCI (colour contribution index Owietlenie peryferyjne
indeks udziau kolorw) Jasno obiektywu jest okrelana przez
Odwzorowywanie kolorw na fotografii liczb przysony, ale warto ta wskazuje
kolorowej zaley od trzech czynnikw: tylko jasno na osi optycznej, tj. na rodku
charakterystyki kolorw filmu lub obrazu. Jasno (owietlenie powierzchni
cyfrowego systemu przetwarzania obrazu, obrazu) na krawdziach obrazu nosi nazw
temperatury barwowej rda wiata owietlenia peryferyjnego i jest wyraana
owietlajcego przedmiot i waciwoci jako procent (%) owietlenia wzgldem
przekazywania wiata przez obiektyw. rodku obrazu. Owietlenie peryferyjne
Indeks udziau kolorw (CCI) jest to zaley od winietowania obiektywu oraz
A:Zarwno zdolno rozdzielcza, jak i kontrast s dobre wspczynnik wskazujcy zmienno prawa cos4 (kosinusa 4) i jest nieuchronnie
kolorw powodowan przez rnice efektu mniejsze ni jasno na rodku obrazu.
filtrowania w poszczeglnych obiektywach Winietowanie,prawo cos 4
w przypadku korzystania ze standardowego
filmu i rda wiata, wyraony za pomoc Wykres 7 Wspczynnik owietlenia
paszczyzny obrazu pokazujcy
trzech liczb w postaci 0/5/4. Te trzy liczby to charakterystyk owietlenia
wartoci wzgldne wyraone jako logarytmy peryferyjnego
transmitancji obiektywu dla fal niebiesko- 100
fioletowych/zielonych/czerwonych [%]
odpowiadajcych trzem warstwom emulsji f/8
wiatoczuej na filmie kolorowym, gdzie
B:Kontrast jest dobry, ale zdolno rozdzielcza jest saba wiksze liczby oznaczaj wiksz
transmitancj. Jednak ze wzgldu na to, e
f/2,8
obiektywy fotograficzne pochaniaj 50
wikszo fal ultrafioletowych, warto
transmitancji koloru niebiesko-fioletowego
zazwyczaj wynosi zero, dlatego balans
kolorw ocenia si, porwnujc wartoci dla
koloru zielonego i czerwonego z
wartociami wzorcowymi okrelonymi 0
przez ISO. Wzorcowe charakterystyki 0 10 20
Wysoko obrazu [mm]
przechodzenia wiata przez obiektyw
zostay okrelone przez stowarzyszenie ISO
C:Zdolno rozdzielcza jest dobra, ale kontrast jest saby
metod zaproponowan przez Japoni, Winietowanie optyczne
polegajc na wycigniciu redniej wartoci Promienie wietlne docierajce do
Tabela 3 transmitancji 57 standardowych obiektywu z krawdzi obszaru obrazu s
Czstotliwo
Maks. otwr
wzgldny F8 Wykres 6 Zakres tolerancji ISO wykrelony czciowo blokowane przez ramki
przestrzenna S M S M na wsprzdnych CCI obiektywu przed i za przyson, w wyniku
10 linii/mm ty czego nie wszystkie promienie przechodz
30 linii/mm przez apertur efektywn (rednic
przysony), co powoduje spadek iloci
Wykres 5 Wartoci MTF (Funkcja wiata na obrzeach obrazu. Tego typu
przenoszenia modulacji) winietowanie mona wyeliminowa,
1,0 przymykajc przyson obiektywu.
S
0,9 Zielony Rysunek 28 Winietowanie
0,8
iata
w
0,7 Przednia rama Tylna rama ny promie
e
1,0 Przysona Obrz
0,6 R
G
0,5
1,0
Czer-
1,0
Bkitny wony
0/0/0
B
203
Wykres 8 Redukcja wiata peryferyjnego podane jest stosowanie odpowiedniej Jednak obiektywy powleka si nie tylko w
zgodnie z prawem kosinusa
osony obiektywu. Termin rozbysk jest celu uniknicia odbi. Pokrywanie rnych
(%)
Wspczynnik natenia owietlenia rwnie stosowany w odniesieniu do elementw obiektywu odpowiednimi
100
efektw rozmycia i aureoli wynikajcych z substancjami o rnych waciwociach
a'
Obiektyw aberracji sferycznej i komatycznej. peni wan rol w zapewnieniu
P
optymalnych charakterystyk balansu
w p'
50
Obraz zjawy kolorw caego systemu obiektywu.
Typ rozbysku wystpujcy w przypadku,
a gdy fotografowana scena jest owietlona
Jednolita jasno
promieniami sonecznymi lub innym silnym Szko optyczne
0 rdem wiata, a skomplikowana seria
0 10 20 30 40 50 60 70
odbi od rnych powierzchni obiektywu Szko optyczne
Kt padania
powoduje pojawienie si na obrazie Szko optyczne jest wykonane specjalnie do
Jest to nieubagane prawo fizyki. Jednak w wyranie zarysowanego odbicia w miejscu uytku w precyzyjnych wyrobach
obiektywach szerokoktnych majcych przeciwlegym do rda wiata. Zjawisko optycznych, takich jak obiektywy
duy kt widzenia mona unikn spadku to odrnia si od rozbysku, okrelajc je fotograficzne, obiektywy wideo, teleskopy i
iloci owietlenia peryferyjnego, zwikszajc terminem zjawa ze wzgldu na jego mikroskopy. W przeciwiestwie do szka
wydajno przysony obiektywu (stosunek wygld przypominajcy ducha. Obrazy oglnego zastosowania szko optyczne ma
obszaru renicy wejciowej lecej na osi do zjawy wywoane przez odbicia od stae, precyzyjne charakterystyki refrakcji i
obszaru renicy wejciowej lecej poza powierzchni przed apertur maj taki sam dyspersji (z dokadnoci do szeciu miejsc
osi). ksztat jak apertura, natomiast obrazy zjawy po przecinku) oraz poddawane jest cisym
wywoane przez odbicia za apertur maj wymaganiom dotyczcym przezroczystoci i
Winietowanie sprztowe posta nieostrego obszaru zamglonego braku defektw, takich jak smugi,
Zjawisko polegajce na tym, e wiato wiata. Poniewa obrazy zjawy mog by wypaczenia i pcherzyki. Typy szka
docierajce do obiektywu jest czciowo take powodowane przez silne rda optycznego s klasyfikowane na podstawie
blokowane przez jak przeszkod, na wiata spoza obszaru obrazu, w celu ich skadu i staej optycznej (wspczynnika
przykad koniec osony obiektywu lub blokowania niepodanego wiata zalecane dyspersji, liczby Abbego); obecnie istnieje
ramk filtru, co powoduje przyciemnienie jest uywanie osony lub innego urzdzenia ponad 250 typw. W przypadku
naronikw obrazu lub rozjanienie caego zacieniajcego. To, czy zjawa wystpi obiektyww o duej wydajnoci optymalnie
obrazu. Oglnym terminem uywanym w podczas fotografowania, mona wczeniej czone s rne typy szka optycznego.
przypadku pogorszenia obrazu przez sprawdzi, spogldajc przez wizjer i Szko, ktrego liczba Abbego wynosi 50 lub
jakiego typu przeszkod blokujc przymykajc przyson obiektywu (przy mniej, nosi nazw szka flintowego (F), a
promienie wietlne, ktre powinny dotrze uyciu funkcji sprawdzania gbi ostroci szko, ktrego liczba Abbego wynosi 55 lub
do obrazu,jest zaciemnienie. aparatu) do rzeczywistej apertury, ktra wicej, nosi nazw szka kronowego (K).
bdzie uywana podczas nawietlania. Kady typ szka jest z kolei klasyfikowany
Rozbyski na podstawie innych parametrw, na
wiato odbite od powierzchni obiektywu, Nakadanie powok przykad ciaru waciwego, a do kadego
wntrza tubusu obiektywu i wewntrznych Gdy wiato przechodzi przez obiektyw bez typu jest przypisywana odpowiednia nazwa
cianek komory lustra moe dotrze do powoki, okoo 5% jego iloci odbija si z seryjna.
filmu lub matrycy wiatoczuej, powodujc powrotem na kadej granicy powietrza i
zamglenie czci lub caoci obszaru obrazu, soczewki ze wzgldu na rnic Liczba Abbego
a tym samym pogorszenie ostroci obrazu. wspczynnika zaamania. Powoduje to nie Warto liczbowa wskazujca dyspersj
Te szkodliwe odbicia s nazywane tylko zmniejszenie iloci wiata szka optycznego, oznaczona greckim
rozbyskami. Rozbysk mona w duym przechodzcego przez obiektyw, ale moe symbolem . Nazywana jest rwnie sta
stopniu zredukowa, pokrywajc take doprowadzi do wielokrotnych odbi optyczn.Liczb Abbego okrela si wedug
powierzchnie obiektywu powokami oraz powodujcych powstawanie niepodanych poniszego wzoru, w ktrym uywane s
stosujc w tubusie obiektywu i w aparacie obrazw zjawy lub rozbysku. Aby unikn wspczynniki zaamania wiata trzech linii
metody antyrefleksyjne, jednak nie mona tych odbi, soczewki s pokrywane Fraunhofera. F (niebieski), d (ty) i c
wyeliminowa go cakowicie dla wszystkich specjaln powok. Zasadniczo nakadanie (czerwony).
warunkw fotografowania przedmiotu. na obiektyw cienkiej warstwy powoki (o Liczba Abbego = d = nd 1/nF nc
Dlatego w miar moliwoci gruboci wynoszcej 1/4 dugoci
odpowiedniej fali wietlnej) odbywa si Linie Fraunhofera
Rysunek 29 Efekt flary i zjawa metod naparowywania prniowego, a Linie absorpcyjne odkryte w roku 1814
powoka jest wykonana z substancji (takiej przez niemieckiego fizyka Fraunhofera
Poprawny
obraz
jak fluorek magnezu), ktrej wspczynnik (17871826), tworzce widmo absorpcyjne
zaamania wiata wynosi n, gdzie n obecne w widmie cigym wiata
oznacza wspczynnik zaamania wiata w emitowanego przez soce, powstae w
Poprawny szkle obiektywu. Jednak w obiektywach EF wyniku dziaania gazw w atmosferach
Soczewka obraz
zamiast jednej powoki wpywajcej tylko Soca i Ziemi. Poniewa kada linia ma
na jedn dugo fal stosowana jest sta dugo fali, linie s uywane jako
doskonaa powoka wielowarstwowa (wiele wzorzec w odniesieniu do charakterystyki
Zjawa warstw powoki naparowywanej prniowo kolorw (dugoci fali) szka optycznego.
zmniejszajcych wspczynnik odbicia do Wspczynnik zaamania wiata szka
0,20,3%), ktra skutecznie zapobiega optycznego jest mierzony na podstawie
odbiciom wszystkich dugoci fal w zakresie dziewiciu dugoci fal wybranych
Soczewka Efekt flary wiata widzialnego.
204
spord linii Fraunhofera (patrz tabela 4). obiektywach szka zawierajcego ow. swobodnie zakrzywionej powierzchni, ktra
Na tych dugociach fal opieraj si take Szko bezoowiowe zawiera tytan, ktry w nie jest soczewk sferyczn, nosi nazw
obliczenia dotyczce korygowania aberracji odrnieniu od oowiu nie powoduje soczewki asferycznej. Teoria i przydatno
chromatycznych wykonywane podczas adnych problemw dla rodowiska ani dla soczewek asferycznych byy znane od
projektowania obiektyww. ludzi, zapewniajc przy tym waciwoci pocztkw wytwarzania soczewek, ale ze
Tabela 4 Dugoci fal wietlnych i linie optyczne porwnywalne z wzgldu na wyjtkow trudno obrbki i
widmowe konwencjonalnym szkem oowiowym. dokadnego pomiaru powierzchni
Znak kodowy
asferycznych jeszcze do niedawna nie
widma
i h g F
Ksztaty soczewek i podstawy mona byo opracowa praktycznych metod
Dugo fali (mm) 365,0 404,7 435,8 486,1
konstrukcji obiektyww produkcji soczewek asferycznych.
Niebiesko-
Pierwszym obiektywem fotograficznym do
Kolor Nadfiolet Fiolet
fioletowy
Niebieski
Ksztaty soczewek lustrzanek zawierajcym soczewk
Rysunek 30 Ksztaty soczewek asferyczn o duej rednicy by obiektyw
Znak kodowy
widma
e d c r t FD 55mm f/1,2AL firmy Canon
Dugo fali (mm) 546,1 587,6 656,3 706,5 1014
Soczewka
pasko-wypuka
Soczewka
dwuwypuka
Soczewka
wklso-wypuka (convex)
wprowadzony do sprzeday w marcu 1971 r.
Dziki rewolucyjnemu postpowi, jaki
Kolor Zielony ty Czerwony Czerwony Podczer- nastpi w technologii produkcji od tamtego
wie
Uwaga: 1 nm = 10
-6
mm czasu, we wspczesnych obiektywach EF
Fluoryt firmy Canon szeroko stosowane s rnego
W porwnaniu ze szkem optycznym fluoryt typu soczewki asferyczne, na przykad
ma wyjtkowo niski wspczynnik refrakcji i asferyczne elementy obiektyww ze szka
dyspersji oraz szczeglne waciwoci szlifowanego i polerowanego, ultra-
czciowego rozproszenia (nietypowe Soczewka Soczewka Soczewka precyzyjnego szka odlewanego (GMo),
czciowe rozproszenie), co w poczeniu ze pasko-wklsa dwuwklsa wklso-wypuka (concave) kompozytw i polimerw.
szkem optycznym pozwala na praktycznie Soczewka Fresnela
idealn korekcj aberracji chromatycznych. Typ soczewki skupiajcej utworzonej w Soczewka powietrzna
Fakt ten by znany od dawna, a w roku 1880 wyniku precyzyjnego podziau paskiej Przestrzenie powietrzne midzy szklanymi
naturalny fluoryt by ju uywany w powierzchni soczewki wypukej na wiele elementami obiektywu fotograficznego
apochromatycznych obiektywach soczewek piercieniowych w ksztacie mona traktowa jak soczewki wykonane ze
mikroskopw. Jednak naturalny fluoryt koncentrycznych okrgw i poczenia ich szka o takim samym wspczynniku
wystpuje tylko w maych kawakach, w celu znacznego zmniejszenia gruboci zaamania wiata jak powietrze (1,0).
dlatego nie mg by uywany w soczewki przy zachowaniu jej funkcji Przestrze powietrzna od pocztku
obiektywach fotograficznych. Firma Canon soczewki wypukej. W celu skutecznego zaprojektowana zgodnie z t koncepcj nosi
rozwizaa ten problem w roku 1968, kierowania rozproszonego wiata do nazw soczewki powietrznej. Poniewa
opracowujc technologi produkcji okularu w lustrzance strona przeciwlega do refrakcja soczewki powietrznej jest
umoliwiajc wytwarzanie duych powierzchni matwki ekranu ogniskowania przeciwna do refrakcji soczewki szklanej,
sztucznych krysztaw, dziki czemu ma posta soczewki Fresnela o skoku 0,05. wypuky ksztat dziaa jak soczewka wklsa,
stosowanie fluorytu w obiektywach Soczewki Fresnela s take czsto uywane natomiast wklsy ksztat dziaa jak
fotograficznych stao si moliwe. w lampach byskowych,co mona stwierdzi soczewka wypuka. Zasada ta po raz
na podstawie koncentrycznych, okrgych pierwszy zostaa przedstawiona w roku 1898
Soczewka UD linii widocznych na biaym ekranie dyfuzji przez Emila von Hoegha pracujcego dla
Soczewka wykonana ze specjalnego szka osaniajcym lamp byskow. Przykadem niemieckiej firmy Goerz.
optycznego o waciwociach optycznych gigantycznej soczewki Fresnela moe by Rysunek 32 Diagram ilustrujcy pojcie
zblionych do fluorytu. Elementy soczewka, przez ktr pada wiato soczewki powietrznej
obiektyww UD szczeglnie skutecznie emitowane przez latarni morsk. ML M
H H
koryguj aberracje chromatyczne w super- Rysunek 31 Soczewka Fresnela
teleobiektywach. Dwa elementy wykonane
ze szka UD zwykle odpowiadaj jednemu
elementowi z fluorytu. Skrt UD
L (powietr ze)
pochodzi od angielskiego terminu ultra-
low dispersion(maa dyspersja). Rzeczywiste obiektywy fotograficzne
Patrzc na obraz obiektu przez szko
Szko bezoowiowe powikszajce, mona zauway, e jego
Jest to typ szka optycznego, ktre nie krawdzie zazwyczaj s znieksztacone lub
zawiera oowiu, dziki czemu jest bardziej Soczewka asferyczna maj inne kolory, nawet jeli rodek jest
przyjazne dla rodowiska naturalnego.Ow Obiektywy fotograficzne na og skadaj wyrany. Wida wic, e w obiektywie
jest uywany w wielu typach szka si z kilku pojedynczych elementw, z jednoelementowym wystpuje wiele typw
optycznego, poniewa zwiksza zdolno ktrych wszystkie, o ile nie okrelono aberracji, przez co nie moe on
zaamujc szka.Wprawdzie ow nie moe inaczej, maj powierzchnie sferyczne. odwzorowywa wyranie zdefiniowanego
wycieka ze szka, w ktrym si znajduje, Poniewa wszystkie powierzchnie s obrazu do naronika do naronika. Z tego
jednak powoduje zagroenie dla rodowiska sferyczne, korekcja aberracji sferycznej w powodu obiektywy fotograficzne skadaj
w postaci odpadw powstajcych podczas obiektywach o duej aperturze oraz si z kilku elementw o rnych ksztatach i
szlifowania i polerowania szka. W celu dystorsji w obiektywach super- waciwociach, dziki czemu moliwe jest
wyeliminowania oowiu z procesu produkcji szerokoktnych staje si szczeglnie trudna. uzyskanie ostrego obrazu na caym obszarze
firma Canon we wsppracy z producentem Specjalny element obiektywu o powierzchni obrazu. Podstawowa konstrukcja obiektywu
szka opracowaa szko bezoowiowe i zakrzywionej w ksztacie idealnie (pod wzgldem elementw i grup) jest
stopniowo ogranicza stosowanie w swoich korygujcym te aberracje, tj. soczewka o podawana w sekcji danych technicznych w
205
broszurach i instrukcjach obsugi. Na Gaussa, poniewa jego symetryczna przypadku teleobiektyww warto ta jest
rysunku 33 pokazano przykadowy konstrukcja umoliwia uzyskanie dobrze mniejsza ni jeden. Dla porwnania
obiektyw EF 85mm f/1,2L II USM zrwnowaonej korekcji wszystkich typw wspczynnik teleobiektywu EF 300mm
skadajcy si z 8 elementw podzielonych aberracji, a take stosunkowo dugiej tylnej f/2,8L IS USM wynosi 0,94, a teleobiektywu
na 7 grup. paszczyzny ostroci. W obiektywie Canon EF 600mm f/4L IS USM 0,81.
Rysunek 33 Konstrukcja obiektywu EF 85mm 50mm f/1,8 wprowadzonym do sprzeday w Rysunek 36 Typ teleobiektywu
f/1,2L@USM roku 1951 udao si skutecznie
1 2 3 4 5 6 7 8 (Elementy) wyeliminowa aberracj komatyczn, ktra
bya jedynym sabym punktem obiektyww
typu Gaussa w tamtym czasie, dlatego ze
wzgldu na uzyskan popraw wydajnoci c Typ retrofokus
sta si on kamieniem milowym w historii Obiektywy szerokoktne o
rozwoju obiektyww. Firma Canon wci konwencjonalnej konstrukcji maj krtk
uywa konstrukcji typu Gaussa we tyln paszczyzn ostroci, ktra
1 2 3 4 5 6 7 (Grupy)
wspczesnych obiektywach, takich jak uniemoliwia ich stosowanie w
EF 50mm f/1,4 USM, EF 50mm f/1,8 II i lustrzankach, poniewa przeszkadzaj w
EF 85mm f/1,2L II USM. Konfiguracje odchylaniu gwnego lustra w gr i w d.
Podstawy konstrukcji obiektyww symetryczne typu Tessar i Tryplet s czsto Z tego powodu obiektywy szerokoktne do
Istnieje pi podstawowych konstrukcji uywane w aparatach kompaktowych lustrzanek maj konstrukcj odwrotn do
uywanych w obiektywach wyposaonych w obiektywy teleobiektyww, w ktrej zesp soczewki
staoogniskowych oglnego zastosowania. staoogniskowe. rozpraszajcej jest umieszczany przed
aTyp pojedynczy jest najprostszy skada Rysunek 35 Typowe rodzaje obiektyww zespoem soczewki gwnej. Powoduje to
si z jednego elementu lub dubletu fotograficznych przesunicie drugiego punktu gwnego za
wykonanego z dwch poczonych obiektyw (midzy ostatni element
elementw. Obiektywy b i c s typu obiektywu a paszczyzn filmu) i utworzenie
podwjnego, ktry skada si z dwch obiektywu, ktrego tylna paszczyzna
niezalenych elementw. Obiektyw d jest ostroci jest dusza ni dugo ogniskowej.
typu potrjnego, ktry skada si z trzech typ Tryplet typ Tessar
Obiektyw taki na og nosi nazw
niezalenych elementw w kolejnoci obiektywu typu retrofokus (od nazwy
wypuky-wklsy-wypuky. Obiektyw e jest produktu francuskiej firmy Angenieux Co.).
typu symetrycznego, ktry skada si z Pod wzgldem optycznym ten typ
dwch grup zawierajcych jedn lub wicej obiektywu jest klasyfikowany jako
soczewek o tym samym ksztacie i odwrcony teleobiektyw.
konfiguracji umieszczonych symetrycznie Rysunek 37 Typy odwrconego
wzgldem przysony. typ Gaussa typ Topogon teleobiektywu (retrofokus)
Rysunek 34 Podstawowe grupy soczewek
b Typ teleobiektywu
Na og w obiektywach fotograficznych
cakowita dugo obiektywu (odlego od
Grupa 1 wierzchoka pierwszego elementu
obiektywu do paszczyzny ogniskowania)
jest wiksza ni jego dugo ogniskowej. Obiektywy zmiennoogniskowe
Jednak zazwyczaj nie dotyczy to
Grupa 2
obiektyww o szczeglnie duej dugoci d Typ zmiennoogniskowy
ogniskowej, poniewa w wyniku skadajcy si z 4 grup
zastosowania zwykej konstrukcji obiektyw Tradycyjna konfiguracja obiektywu
Grupa 3
staby si bardzo dugi i nieporczny. Aby zmiennoogniskowego,w ktrej istnieje cisy
zachowa rozsdn dugo takiego podzia funkcji soczewek na 4 grupy (grupa
obiektywu przy duej dugoci ogniskowej, ogniskowania, grupa zmiany powikszenia,
Grupa 4
za zespoem gwnej soczewki wypukej grupa korekcji i grupa tworzenia obrazu).
(skupiajcej) umieszcza si zesp soczewki Dwie grupy zmiany powikszenia i
Grupa 5
wklsej (rozpraszajcej), dziki czemu korekcji poruszaj si podczas zmiany
mona uzyska obiektyw krtszy od jego ogniskowej. Ze wzgldu na moliwo
dugoci ogniskowej. Obiektywy tego typu atwego uzyskania duego wspczynnika
Typowe rodzaje obiektyww nosz nazw teleobiektyww. W powikszenia tego typu konstrukcja jest
fotograficznych teleobiektywach drugi punkt gwny czsto stosowana w obiektywach do kamer i
znajduje si przed pierwszym elementem teleobiektywach zmiennoogniskowych do
V Obiektywy staoogniskowe obiektywu. lustrzanek. Jednak problemy wystpujce
a Typ symetryczny podczas projektowania kompaktowych
W tego typu obiektywie grupa soczewek za V Wspczynnik teleobiektywu obiektyww zmiennoogniskowych
przyson ma prawie tak sam Stosunek cakowitej dugoci teleobiektywu powoduj, e konstrukcja ta jest coraz
konfiguracj i ksztat jak grupa soczewek do jego dugoci ogniskowej nosi nazw rzadziej stosowana w nowoczesnych
przed przyson. Obiektywy symetryczne wspczynnika teleobiektywu. Inaczej obiektywach innych ni teleobiektywy.
mona z kolei podzieli na rne typy mwic, jest to warto odlegoci od
(Gauss, Tryplet, Tessar, Topcon i ortometr). wierzchoka pierwszego elementu e Typ krtkiego obiektywu
Obecnie najbardziej typow konfiguracj obiektywu do paszczyzny ogniskowania zmiennoogniskowego
spord wymienionych powyej jest typ podzielona przez dugo ogniskowej. W Opis str.175
206
f Typ wielogrupowego obiektywu Rysunek 38 Odlego fotografowania, odlego obiektu i odlego obrazu
Punkt gwny Punkt gwny
zmiennoogniskowego Obiekt przedmiotowy obrazowy
Opis str.175 h h'
207
odbija si na przykad od powierzchni zmiany wiata na sygnay elektryczne. Im Akomodacja oka
szka lub wody, odbite promienie drgaj wiksza liczba receptorw, tym Umiejtno zmiany zdolnoci
tylko w jednym kierunku i s cakowicie dokadniejsza jest reprodukcja obrazu. zaamujcej przez oko w celu utworzenia
spolaryzowane. Rwnie w soneczny Poniewa receptory te s wraliwe tylko obrazu obiektu na siatkwce. Stan, w
dzie wiato z obszaru nieba pod ktem na jasno, a nie na kolor, przed nimi ktrym oko ma minimaln zdolno
90 od soca staje si spolaryzowane ze umieszczane s filtry kolorw RGB lub zaamujc, nosi nazw stanu
wzgldu na efekt dziaania moleku CMYG, dziki ktrym moliwe jest spoczynkowego akomodacji.
powietrza i czsteczek w atmosferze. jednoczesne przechwytywanie informacji
Plustra stosowane w lustrzankach z zarwno o jasnoci,jak i kolorze. Widzenie normalne, emmetropia
automatyczn regulacj ostroci take Stan oka, w ktrym obraz nieskoczenie
powoduj polaryzacj wiata. Filtr dolnoprzepustowy odlegego punktu jest tworzony na
W typowych matrycach wiatoczuych siatkwce, gdy oko znajduje si w stanie
Liniowy filtr polaryzacyjny uywanych w aparatach cyfrowych spoczynkowym akomodacji.
Filtr przepuszczajcy tylko wiato informacje o kolorach RGB lub CMYG
drgajce w okrelonym kierunku. s gromadzone dla kadego receptora
Poniewa miejsce drga wiata umieszczonego na powierzchni. Oznacza Dalekowzroczno
przepuszczanego przez filtr jest z natury to, e gdy wiato o duej czstotliwoci Stan oka, w ktrym obraz nieskoczenie
liniowe, filtr nosi nazw liniowego filtru przestrzennej dociera do pojedynczego odlegego punktu jest tworzony za
polaryzacyjnego. Tego typu filtr eliminuje piksela, na obrazie powstaj faszywe siatkwk, gdy oko znajduje si w stanie
odbicia od szka i wody w taki sam sposb kolory, mora i inne kolory, ktre nie spoczynkowym akomodacji.
jak koowy filtr polaryzacyjny, ale nie wystpuj na przedmiocie. W celu
mona uywa go efektywnie w ograniczenia wystpowania tych Krtkowzroczno
wikszoci aparatw z automatyczn zafaszowa wiato musi dociera do Stan oka, w ktrym obraz nieskoczenie
regulacj nawietlenia i ostroci, poniewa wielu rnych receptorw, dlatego odlegego punktu jest tworzony przed
powoduje bdy nawietlania w aparatach uywane receptory s filtrami siatkwk, gdy oko znajduje si w stanie
AE wyposaonych w systemy pomiaru dolnoprzepustowymi. W filtrach spoczynkowym akomodacji.
TTL korzystajce z pluster oraz bdy dolnoprzepustowych uywane s cieke
ogniskowania w aparatach AF krysztay lub inne struktury krystaliczne Astygmatyzm
zawierajcych systemy dalmierzy AF charakteryzujce si dwukrotnym Stan oka, w ktrym na osi wzroku
korzystajce z pluster. zaamaniem wiata (zjawisko, w ktrym wystpuje astygmatyzm.
tworzone s dwa strumienie zaamanego
Koowy filtr polaryzacyjny wiata), umieszczone przed elementami Starczowzroczno
Koowy filtr polaryzacyjny dziaa tak matrycy. Dwukrotne zaamanie wiata o Stan oka, w ktrym zdolno
samo jak liniowy filtr polaryzacyjny, duej czstotliwoci przestrzennej przy ogniskowania wzroku maleje wraz z
poniewa przepuszcza tylko wiato uyciu filtrw dolnoprzepustowych wiekiem osoby. Przypomina to stae
drgajce w okrelonym kierunku. Jednak umoliwia odbieranie wiata przez wiele ognisko w aparacie o maej gbi ostroci.
wiato przechodzce przez okrgy filtr elementw.
polaryzacyjny rni si od wiata Najmniejsza odlego wyranego
przechodzcego przez liniowy filtr Ludzkie oko widzenia
polaryzacyjny tym, e miejsce drga i dioptria wizjera Najmniejsza odlego, przy ktrej oko o
obraca si po spirali podczas
normalnym widzeniu moe obserwowa
rozchodzenia si fal. Dziki temu Wzrok, ostro wzroku
dziaanie filtra nie zakca dziaania Zdolno oka do rozrniania szczegw obiekt bez wysiku. Zazwyczaj przyjmuje
pluster, umoliwiajc zwyk prac ksztatu przedmiotu. Wyraona jest si,e odlego ta wynosi 25 cm/0,8 stopy.
funkcji TTL-AE i AF. W aparatach EOS wartoci liczbow, ktra stanowi
naley uywa wycznie koowych odwrotno minimalnego kta widzenia, Dioptria
filtrw polaryzacyjnych. Skuteczno przy ktrym oko moe wyranie Stopie zbienoci lub dyspersji wizek
eliminowania odbi wiata przez koowy rozrni dwa punkty lub linie, tj. promieni wietlnych opuszczajcych
i liniowy filtr polaryzacyjny jest taka sama. rozdzielczo oka w stosunku do wizjer. Standardowa warto dioptrii
rozdzielczoci wynoszcej 1. wszystkich aparatw EOS ma warto
Terminologia cyfrowa (Wspczynnik o rozdzielczoci 1 jest 1 dpt. Ustawienie to zostao
traktowany jako 1). zaprojektowane tak, aby obraz w wizjerze
Matryca wiatoczua Rysunek 41 Budowa ludzkiego oka wyglda jak widziany z odlegoci 1 m.
Element pprzewodnikowy Komora tylna Rogwka Jeli obraz w wizjerze nie jest wyranie
przeksztacajcy dane obrazu na sygna Obwdka
e Komora
Tczwka
Spojwka widoczny, do okularu aparatu naley
o w przednia
elektryczny, penicy rol filmu a ko
Ci zs
Kana Schlemma
Misie rzskowy
przymocowa obiektyw regulujcy
r
fotograficznego w zwykym aparacie. Soczewka
dioptri, ktrego moc po dodaniu do
Wyrostek
Nazywany jest rwnie czujnikiem rzskowy Wkna rzskowe standardowej wartoci dioptrii wizjera
obrazu. Dwa najczciej uywane w Przestrze
pozasoczewkowa
Nabonek migawkowy umoliwi atwe ogldanie przedmiotu z
aparatach cyfrowych rodzaje matryc O optyczna O centralna oka
odlegoci jednego metra. Wartoci
wiatoczuych to CCD (Charge-Coupled liczbowe wydrukowane na obiektywach
Ciao szkliste
Device) i CMOS (Complementary Siatkwka
EOS regulujcych dioptri oznaczaj
Metal-Oxide Semi-conductor). Oba s n
Tarc
za
cakowit warto dioptrii uzyskiwan po
wzr erwu
czujnikami obszaru mieszczcymi na Twardwka oko
weg
o
Doek
przymocowaniu do aparatu obiektywu
Naczyniwka centralny
paskiej powierzchni du liczb regulujcego dioptri.
receptorw (pikseli), ktre przeksztacaj
Nerw wzrokowy Plamka
ta
208
Wartoci MTF (Funkcja przenoszenia modulacji)
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0
0 5 10 15 20(mm) Odlego
od rodka kadru
Zarwno zdolno rozdzielcza, Kontrast jest dobry, ale zdolno Zdolno rozdzielcza jest dobra,
jak i kontrast s dobre rozdzielcza jest saba ale kontrast jest saby
209
Obiektywy staoogniskowe
EF 15mm f/2,8 Fisheye EF 14mm f/2,8L USM EF 20mm f/2,8 USM EF 24mm f/1,4L USM
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 24mm f/2,8 EF 28mm f/1,8 USM EF 28mm f/2,8 EF 35mm f/1,4L USM
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 35mm f/2 EF 50mm f/1,2L USM EF 50mm f/1,4 USM EF 50mm f/1,8@
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 85mm f/1,2L@USM EF 85mm f/1,8 USM EF 100mm f/2 USM EF 135mm f/2L USM
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 135mm f/2,8 (mikko rysujcy) EF 200mm f/2,8L@USM EF 300mm f/2,8L IS USM EF 300mm f/4L IS USM
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 400mm f/2,8L IS USM EF 400mm f/4 DO IS USM EF 400mm f/5,6L USM EF 500mm f/4L IS USM
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
210
Wartoci MTF (Funkcja przenoszenia modulacji)
EF 600mm f/4L IS USM EF 50mm f/2,5 Compact Macro EF 100mm f/2,8 Macro USM EF 180mm f/3,5L Macro USM
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
MP-E 65mm f/2,8 1-5x Macro Photo TS-E 24mm f/3,5L TS-E 45mm f/2,8 TS-E 90mm f/2,8
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0
0 5 10 13
Obiektywy zmiennoogniskowe
EF 16-35mm f/2,8L USM WIDE EF 16-35mm f/2,8L USM TELE EF 17-40mm f/4L USM WIDE EF 17-40mm f/4L USM TELE
1
EF 135mm f/2L USM EF 135mm f/2L USM
1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 20-35mm f/3,5-4,5 USM WIDE EF 20-35mm f/3,5-4,5 USM TELE EF 24-70mm f/2,8L USM WIDE EF 24-70mm f/2,8L USM TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 24-85mm f/3,5-4,5 USM WIDE EF 24-85mm f/3,5-4,5 USM TELE EF 24-105mm f/4L IS USM WIDE EF 24-105mm f/4L IS USM TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
211
Obiektywy zmiennoogniskowe
EF 28-90mm f/4-5,6@USM WIDE EF 28-90mm f/4-5,6@USM TELE EF 28-90mm f/4-5,6# WIDE EF 28-90mm f/4-5,6# TELE
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 28-105mm f/3,5-4,5@USM WIDE EF 28-105mm f/3,5-4,5@USM TELE EF 28-105mm f/4-5,6 USM / EF28-105mm f/4-5,6 WIDE EF 28-105mm f/4-5,6 USM / EF 28-105mm f/4-5,6 TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 28-135mm f/3,5-5,6 IS USM WIDE EF 28-135mm f/3,5-5,6 IS USM TELE EF 28-200mm f/3,5-5,6 USM / EF 28-200mm f/3,5-5,6 WIDE EF 28-200mm f/3,5-5,6 USM / EF 28-200mm f/3,5-5,6 TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 28-300mm f/3,5-5,6L IS USM WIDE EF 28-300mm f/3,5-5,6L IS USM TELE EF 55-200mm f/4,5-5,6 @ USM WIDE EF 55-200mm f/4,5-5,6 @ USM TELE
1 1 1
1
0,9 0,9 0,9
0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 70-200mm f/2,8L IS USM WIDE EF 70-200mm f/2,8L IS USM TELE EF 70-200mm f/2,8L USM WIDE EF 70-200mm f/2,8L USM TELE
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 70-200mm f/4L IS USM WIDE EF 70-200mm f/4L IS USM TELE EF 70-200mm f/4L USM WIDE EF 70-200mm f/4L USM TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
212
Wartoci MTF (Funkcja przenoszenia modulacji)
EF 70-300mm f/4-5,6 IS USM WIDE EF 70-300mm f/4-5,6 IS USM TELE EF 70-300mm f/4,5-5,6 DO IS USM WIDE EF 70-300mm f/4,5-5,6 DO IS USM TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 75-300mm f/4-5,6#USM / EF 75-300mm f/4-5,6# WIDE EF 75-300mm f/4-5,6#USM / EF 75-300mm f/4-5,6# TELE EF 80-200mm f/4,5-5,6@ WIDE EF 80-200mm f/4,5-5,6@ TELE
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 90-300mm f/4,5-5,6 USM / EF 90-300mm f/4,5-5,6 WIDE EF 90-300mm f/4,5-5,6 USM / EF 90-300mm f/4,5-5,6 TELE EF 100-300mm f/4,5-5,6 USM WIDE EF 100-300mm f/4,5-5,6 USM TELE
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF-S 10-22mm f/3,5-4,5 USM WIDE EF-S 10-22mm f/3,5-4,5 USM TELE
EF 100-400mm f/4,5-5,6L IS USM WIDE EF 100-400mm f/4,5-5,6L IS USM TELE 1 1
1 1
0,9 0,9
0,9 0,9
0,8 0,8
0,8 0,8
0,7 0,7
0,7 0,7
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 13 0 5 10 13
EF-S 17-55mm f/2,8 IS USM WIDE EF-S 17-55mm f/2,8 IS USM TELE EF-S 17-85mm f/4-5,6 IS USM WIDE EF-S 17-85mm f/4-5,6 IS USM TELE
1 1 1 1
EF-S 18-55mm f/3,5-5,6@USM / EF-S 18-55mm f/3,5-5,6@ WIDE EF-S 18-55mm f/3,5-5,6@USM / EF-S 18-55mm f/3,5-5,6@ TELE
1 1
0,9 0,9
0,8 0,8
0,7 0,7
0,6 0,6
0,5 0,5
0,4 0,4
0,3 0,3
0,2 0,2
0,1 0,1
0 0
0 5 10 13 0 5 10 13
213
Konwertery
EF 1,4x@
EF 70-200mm f/2.8L IS USM WIDE EF 70-200mm f/2.8L IS USM TELE EF 70-200mm f/2.8L USM WIDE EF 70-200mm f/2.8L USM TELE
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 70-200mm f/4 IS USM WIDE EF 70-200mm f/4 IS USM TELE EF 70-200mm f/4L USM WIDE EF 70-200mm f/4L USM TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 100-400mm f/4.5-5.6L IS USM WIDE EF 100-400mm f/4.5-5.6L IS USM (:f/16) TELE EF 135mm f/2L USM EF 180mm f/3.5L Macro USM
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 200mm f/2.8L@USM EF 300mm f/2.8L IS USM EF 300mm f/4L IS USM EF 400mm f/2.8L IS USM
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 400mm f/4 DO IS USM EF 400mm f/5.6L USM (:f/16) EF 500mm f/4L IS USM EF 600mm f/4L IS USM
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
214
Wartoci MTF (Funkcja przenoszenia modulacji)
EF 2x@
EF 70-200mm f/2,8L IS USM WIDE EF 70-200mm f/2,8L IS USM TELE EF 70-200mm f/2,8L USM WIDE EF 70-200mm f/2,8L USM TELE
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 70-200mm f/4 IS USM WIDE EF 70-200mm f/4 IS USM TELE EF 70-200mm f/4L USM (:f/16) WIDE EF 70-200mm f/4L USM (:f/16) TELE
1 1 1 1
0,9 0,9 0,9 0,9
0,8 0,8 0,8 0,8
0,7 0,7 0,7 0,7
0,6 0,6 0,6 0,6
0,5 0,5 0,5 0,5
0,4 0,4 0,4 0,4
0,3 0,3 0,3 0,3
0,2 0,2 0,2 0,2
0,1 0,1 0,1 0,1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 100-400mm f/4,5-5,6L IS USM (:f/22) WIDE EF 100-400mm f/4,5-5,6L IS USM (:f/22) TELE EF 135mm f/2L USM EF 180mm f/3,5L Macro USM (:f/16)
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 200mm f/2,8L@USM EF 300mm f/2,8L IS USM EF 300mm f/4L IS USM (:f/16) EF 400mm f/2,8L IS USM
1 1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
EF 400mm f/4 DO IS USM (:f/16) EF 400mm f/5,6L USM (:f/22) EF 500mm f/4L IS USM (:f/16) EF 600mm f/4L IS USM (:f/16)
1 1 1
0 0 0 0
0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20 0 5 10 15 20
215
EF LENS WORK III Oczy systemu EOS
wrzesie 2006 r., wydanie sme