You are on page 1of 7

Amawal amasan n tmazit

Sur : D.Messaoudi, Taqerbust (Kabylie)

Tault n usan d tawwurt tameqqrant seg d-keccmen yimerilen araben er tmaziit. D tidet, kra seg yimerilen-a ttusertayen, maca aas seg-sen ttimin akk-n s tala-nsen tanalit, d ayen yessedramen anagraw ef tebna tutlayt tamazit d wayen yettekkin deg usentali n tmeggarut-a. I lmend n waya, yesulli ad nemdel tawwurt-a n ureal d wad nales tiki n wayen yeddermen s useqdec n wawalen inaliyen n tmazit, ara d-nenadi seg tentaliwin-is, akked usmuzze n yimerilen-nni. Macci d aya kan, yessefk daen ad d-naf tarrayt iyes ara nessekcem awalen-a er tmesgida akked utelfaz, lada deg walla n yimamen akked yimesnakucen, ama d iqbayliyen, ama d araben. Deg wayen ay d-yetteddun, ad d-efke zwar awalen utbiten; urwat ad awen-ikellex yirem-a n utbiten [1], imi netta yecmel-d ama d awalen-nni sseqdacen imazien watlayi, ama d wid-nni sseqdacen yemnadayen deg yedlisen. Sakkin, ad d-efke kra n wawalen ay d-snulfa s tarrayin yettwassnen yakan deg tault-a, am usuddem, asmuzze alawan, tasuelt tasekkilant, atg. Deg taggara, ad d-bedre idlisen ay sqedce deg unadia d wad as-d-seggri s wumu deg ara d-ssegzi awalen yuen.

Awalen utbiten :
abekka abennan acehhed acrik adga adnubi, udnib aea, ahaggag auu ajahed ajenniw akafriw alaxet alekku amanef amarked amataddi amasii, anerani amaslay amalal amcali amerkid, tuult amesura amettin amerad amin amjahed amrabe, agurram, ambaek amsuru amuddir amutel amallu amafer anaflas anasfal anefar anef aneffu aneglus pch vain fait de prononcer la chahada associ supplice pcheur plerin plerinage fait de combattre, djihad dmon, djinn infidle zombi fouet gar rcompense qui quitte l'islam chrtien impur ternel avertisseur vertu muezzin le mort univers amen moudjahid marabout lve de l'cole coranique vivant chtiment prieur fait de se rendre visite pendant l'Ad croyant tentateur disciple s'garer esprit ange

anesbakka anez anmezray annuz aqasi aqili, tasureft arufi asaxram asbur, ikerhi asburru aebri asekni asektu asfel asudder asan, tisret atter s axellaq aylan ayniz aytem azendiq aumu, aumi auda aezzab cali ccada, taguzi ccaria ccian, yeblis cehhed, igaz dden, adan ddunnit dge dket ekt, seddeq fles ftu haje hellel, rettel igi ilil, ixlal ihwah, uhu iman imcei, amuhe imdeyyen iminig imlayken imqeddes imrad, agreffu imseddeq ineslem, imeslem inig irew isenen jahed Jebril laxet Lquran, Alquran Massi-nne mred, grefet mud mutel nfu qas qil, suref

pcheur s'incliner impie inclination punition pardon clment adultre voile fminin fait de se voiler patient signe rappel sacrifice rsurrection religion adorer Crateur verset rakaa sacrilge hypocrite carme fait de rendre grce grand clerc avertir chahada, tmoignage charia Satan prononcer la chahada appeler la prire ici-bas supplicier . dans la quitude donner l'aumne croire en donner une fatwa quitter psalmodier acte . licite le mal me malfaiteur religieux expatri anges sacr prosternation charitable musulman s'expatrier jeune clerc chapelet combattre Gabriel l'au-del Coran notre Seigneur se prosterner adorer chtier . utile punir pardonner

ebbi, Yalla, Yakuc jem sbur senew steni sudder tafi tafaska taflest tagada talaylit, tixlelt takeffat takuti tamasleyt tameddurt tamella tamesgida tamettant tamezrit tamkerra tamsadaqt, zzakat tamsunt tamugant tanfa tasuet, tasurrit, tasarnat tasuzelt tatubt, tagerawt tawadna tawatri, tittar, tiwatriwin taxelqit taallit, amud tademt taennawt taacut, abiyannu tia tifawt, tafrara tikerkas tillas, tihay timsi, ahes, ihennama tirmit tittert tiwri ttwekkel, segen tub, mmegra tuki tullut, tawlat, tiudi, tanafut tuumin uuf ugdil uman uum, um udim wekkel al, muhed afer dem new udi ezayen, ezin u

Dieu lapider se voiler crer faire ses ablutions ressusciter dlice fte croyance, foi galit fait d'. licite expiation aumne impuret la vie misricorde mosque la mort dsobissance miracle zakat paradis temple utilit sourate salutation le repentir appel la prire invocation(s) cration prire justice cration achoura moment pour rompre le jeune aube mensonge tnbres enfer preuve adoration maldiction se remettre se repentir offrande le bien fait de faire le carme deuil illicite, interdit . clair, vident jeuner juste remettre prier visiter qlqn pendant l'Ad . juste . cre rendre grce Azral dsobir

Ismawen n talliwin:
taallit n utewweb - prire de l'aube

taallit n tenzayt (abecca) tizzernin, tizwarnin tigin, takest tisemsin, tinwucci tisusin, tinnies

prire prire prire prire prire

du matin du dohr du sr du maghreb de l'acha

Kra n tefyirin :
tagallit n tkerkas / ccada n zzu irk iggi yir awal awal n ebbi tafaska n tneqqit / yiras tafaska n yia eg acrik i ebbi yea ebbi faux tmoignage mauvaise action mauvaise parole parole de Dieu Ad el Adha Ad el Fitr associer qlqn Dieu il a dsobi Dieu

Asumer n kra n wawalen d tefyirin imaynuten: [2]


tasnakuca / tasnakuct (thologie): seg tussna tasna (science) d yakuc (Dieu) amasnakuc / asnakucan (thologien) tayankuca / tayankuct (monothisme) : seg yan akked yakuc (Dieu) amyankuc / ayankucan (monothiste) tagetyakuca / tagetyakuct (polythisme) : seg egt (.nombreux) akked yakuc amgetyakuc / agetyakucan (polythiste) tabakuca / tarakuca (athisme) abakucan / arakucan (athiste) abakuc / arakuc (athe): seg aba / ar (nant, privatif) akked yakuc anezday (associateur): seg umyag zdi (associer, runir, unir) amecrak = anezday amazun (envoy) : seg umyag azen (envoyer) tasidest (acte qui cause l'impuret aprs l'acte sexuel) : seg sides (mettre de ct) [3] asidas (personne impure aprs l'acte sexuel) tajnaba = tasidest ; imjenneb = asidas tyemmem (se purifier par lustration pulvrale) atyemmem (lustration pulvrale) anbi (prophte) sneg, sebbe (louer) tasnegt, asebbe (louange) taftut (fatwa) taknisa (glise) ameaw (dsobissant), seg u (dsobir)

timea (dsobissance) taseadat (tapis rserv pour la prire) adlis uris (livre sacr) aggur n uumu (croissant du ramadan) azaraf aneggaru (jugement dernier) azul fell-awen (que le salut soit sur vous) i n qada (nuit du qadar) [4] i n twadda d usali (nuit de ira et de miraj) i n ucukku / i n yimiji (nuit du doute) imenzayen n Islam (principes de l'islam) inaw amasan (discours religieux) isulas / ijga isemmusen n Islam (les cinq piliers de l'islam) taggara n umaal / angar n umaal (la fin du monde) taallit n tingrawt (prire du vendredi) taallit n ugraw (la prire du groupe) taallit n umessikel (prire du voyageur) taallit n umuin (prire du malade) taallit n unabay (prire de l'absent) taallit taneflant, tanfelt (prire surrogatoire) taallit ef umettin (prire sur le mort) tinawt n tingrawt (prche du vendredi) tudert taneffawt (vie spirituelle)

Tagrayt:
Anadi-a war ccek ur yemmid ara; ef waya, ssarame ad t-kemmlen wiya akken ad yili d tisergelt iyes ara nergel abrid i tesurrebt, xersum deg tault-a n usan. Meccan, imnadayen imazien ur ilaq ad ilin d imeben arma ban ad sgedlen i yal awal ara dyekken seg tarabt; ur ilaq ad nettu nwis tutlayt-a, imi tettidir er yidis n tmazit, d nettat ay d abalu amenzu seg d-tugem tutlayt-nne imerilen-is.
_______________________

Timawin :
1 2

Kra n wawalen, as d imaynuten, ad ten-nessien gar wawalen umrisen imi nutni ttusqedcen deg waas n yedlisen. Kra n wawalen nenna-d d imaynuten, acku beddlen tala; ttwasmuzzen. I lmend n umedya, agdazal n yermi afansis am dsobissance deg tmazit taruwibt d lmeiyya, akk-a ay yettwanaq gar medden, maca nkkni nefka-as tala tamaynut s yiwen seg yiqulab imazien; nerra-t d timeiwt, am zlu - timezliwt.

I useber n tmazit, yelha ma nesseqdac awalen imerilen yettwasmuzzen akked wawalen imazien d-nesnulfa seg wid-nni s tsuelt. Amedya: tajnaba, imjenneb / tasidest, asidas. Acu kan, akken ad yili umwati gar umeslay d-yetturelen d win d-yettwasnulfan, yessefk ef umnaday ad yissin wullen tutlayt tameralt. Awal-a yebna ef uqaleb amazi war targalt tazwarant am deg nadam (sommeille)

Ibula:
- ABDESSELAM A., 1997. - Dictionnaire abrg du vocabulaire redress de la langue berbre, ENAG. - ACHAB. R., 1996. - La nologie lexicale berbre (1945-1995), PEETERS, Paris. - ALOJALY Gh., 1980. - Lexique touareg-franais (parlers berbres du Niger), Copenhague, Akademisk Forlag. - BOUMALK A. & NAIT ZERRAD K., 2009. - Vocabulaire grammatical de tamzight, IRCAM, Rabat. - CHAKER S., 1981. - Tableau rcapitulatif des procdures de cration lexicale berbre (kabyle) , Bulletin intrieur du C.R.A.P.E., Alger, pp 143-145. - DALLET J-M., 1982. - Dictionnaire Kabyle-Franais : parler des At Mangellat, Algerie, Paris : SELAF. - DELHEURE J., 1984. - Dictionnaire mozabite-franais, Paris, SELAF. - DELHEURE J., 1987. - Dictionnaire ouargli-franais, Paris, SELAF. - DESTAING E., non dat. - tude sur le tachelhit du Sous (vocabulaire franais-berbre), tome 7, Ed. Ernest Leroux. - FOUCAULT Le P. de, 1918. - Dictionnaire touareg-franais (dialecte ahaggar), tomme 1, Paris, Ed. Maisonneuve Frres. - HADDADOU M.A., (non date). - Guide de la culture et de la langue berbres, ENAL-ENAP. - HCA, 2004. - Amawal n tmazight tatrart (franais-tamazight), Ed. Ministre de la Culture. - JUSTINARD L., 1914. - Manuel de berbre marocain, dialecte chleuh, Librairie Orientale & Amricaine, E. Guilmoto, Paris. - NAIT ZERRAD K., 1998. - Amawal amasan n tmazit, Centro Studi Camito-Semitici, Milano.

Amawal n wawalen uwien yettusqedcen deg unadi-a


Tamazit Tafansit

1. agdazal 2. alawan 3. amenzu 4. ameral 5. ameril 6. amwati 7. anagraw 8. aqaleb 9. aruwib 10. aseber 11. asekkilan 12. asentali 13. asmuzze

1. quivalent 2. formel 3. principal 4. emprunteur 5. emprunt 6. accord 7. systme 8. schme 9. incorrect 10. enrichissement 11. littrale 12. dialectalisation 13. berbrisation

14. abalu 15. imeeb 16. irem 17. meccan 18. mmed 19. nwis 20. sulli 21. segdel i 22. segzi 23. sien 24. sserti 25. tarrayt 26. tasuelt 27. tasurrebt 28. tault 29. tisergelt 30. tiki 31. umris 32. umu 33. utbit 34. watlayi 35. wullen 36. zwar

14. source 15. intolrant 16. terme 17. cependant 18. . complet 19. que 20. . ncessaire 21. viter 22. expliquer 23. compter 24. assimiler 25. mthode 26. traduction 27. arabisation 28. domaine 29. ici instrument pour barrer 30. construction 31. usuel 32. liste 33. attest 34. oralement 35. trs 36. d'abord

Blog : http://thaqarvuzth.unblog.fr

You might also like