Poradnik

dla organizatorw

imprez turystycznych

Wojewdzki Inspektorat Transportu

Drogowego w Katowicach

Dariusz Winiarczyk
Z-ca Wojewdzkiego Inspektora
Transportu Drogowego w Katowicach
1
 Co organizator transportu osb powinien wiedzie na temat czasu pracy kierowcy?
Bezpieczne prowadzenie pojazdw uzalenione jest min. od kondycji psychofizycznej kierowcy. eby
zachowa prawidowe funkcje psychiczne, odnonie szybkoci i zakresu spostrzegania, szybkoci i staoci
reakcji, kierowca powinien przestrzega minimalnych okresw przerw i odpoczynkw oraz maksymalnych
okresw jazdy. Przepisy socjalne kierowcw (zasady wynikajce z rozporzdzenia WE 561/2006) maj na celu
bezpieczestwo wszystkich uczestnikw ruchu drogowego.
1. Dzienny okres odpoczynku
Gdy pojazd prowadzi 1 kierowca:
powinien by odebrany w cigu 24 godzin od momentu rozpoczcia dnia pracy kierowcy,
regularny powinien trwa, co najmniej 11 godzin ( moe by podzielony na dwie czci 3 godz. + 9 godz.),
skrcony (max 3 razy pomidzy dwoma tygodniowymi odpoczynkami), powinien trwa min. 9 godzin.
W przypadku zaogi kilkuosobowej:
odpoczynek w wymiarze 9 godzin mona odebra w okresie 30 godzin.
Trzeba jednak pamita, e ten przywilej przysuguje kierowcy wycznie wtedy, gdy w trakcie kadego
okresu prowadzenia pojazdu pomidzy dwoma kolejnymi dziennymi lub tygodniowymi okresami
odpoczynku, w pojedzie przebywa, co najmniej dwch kierowcw w celu prowadzenia pojazdu. Przez
pierwsz godzin obsady kilkuosobowej obecno innego kierowcy lub kierowcw jest fakultatywna, ale
przez pozosta cz tego okresu jest obowizkowa.
2. Tygodniowy okres odpoczynku
powinien si rozpocz nie pniej ni po zakoczeniu szeciu okresw 24 godzinnych liczc od koca
poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku,
w cigu dwch kolejnych tygodni kierowca wykorzystuje, co najmniej: dwa regularne tygodniowe okresy
odpoczynku trwajce 45 godzin, lub jeden regularny tygodniowy okres odpoczynku i jeden skrcony
tygodniowy okres odpoczynku trwajcy, co najmniej 24 godziny.
Skrcenie to naley jednak skompensowa rwnowanym odpoczynkiem wykorzystanym jednorazowo
cznie z innym okresem odpoczynku trwajcym, co najmniej dziewi godzin - przed kocem trzeciego
tygodnia nastpujcego po danym tygodniu.
3. Dzienny czas prowadzenia pojazdu
czny czas prowadzenia pojazdu od zakoczenia jednego dziennego okresu odpoczynku do rozpoczcia
nastpnego dziennego okresu odpoczynku lub pomidzy dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym
okresem odpoczynku, nie moe przekroczy 9 godzin (dwa razy w tygodniu moe trwa do 10 godz.).
Przy czym tydzie naley rozumie, jako okres od godz. 00.00 w poniedziaek do godz. 24.00 w niedziel.
4. Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu nie moe przekroczy 56 godzin.
5. czny czas prowadzenia pojazdu w cigu dwch kolejnych tygodni nie moe by > 90 godzin.
6. Przerwy w jedzie - po okresie prowadzenia pojazdu trwajcym cztery i p godziny kierowca powinien
zrobi ciga przerw (odpoczynek) trwajc, co najmniej czterdzieci pi minut. Przerw mona
podzieli na dwie czci, pierwsza musi mie, co najmniej 15 minut a druga, co najmniej 30 minut.

2
 Schemat obrazujcy zasady odbierania dziennego okresu odpoczynku, jako regularnego lub skrconego

poprzedni dzienny lub tygodniowy okres odpoczynku

regularny dzienny okres odpoczynku,

nieprzerwany okres 11 godzin lub
24 godziny podzielony na dwie czci:
(30 godzin pierwsza nieprzerwany okres 3 godzin
druga nieprzerwany okres 9 godzin
dla zaogi
kilkuosobowej)
24 godziny lub 30 godzin

od momentu
rozpoczcia Dzienny okres odpoczynku Dzienny okres odpoczynku
dzienny okres, w ktrym dla kierowcy nalecego do
pierwszej kierowca moe swobodnie kilkuosobowej zaogi
aktywnoci dysponowa swoim czasem nieprzerwany okres 9 godz.

po poprzednim
dziennym
lub tygodniowym skrcony dzienny okres odpoczynku
nieprzerwany okres 9 godzin,
okresie ale krtszy ni 11 godzin
odpoczynku najwyej trzy skrcone dzienne okresy
odpoczynku pomidzy dwoma tygodniowymi
okresami odpoczynku

Dzienny okres odpoczynku poza baz mona wykorzystywa w pojedzie, o ile posiada on odpowiednie miejsce
do spania dla kadego kierowcy autobus powinien wtedy sta.
Sposoby rozkadu okresw rozliczeniowych przykady.
Zaga trzyosobowa przykad.

1 kierowca (24 godziny) 2 kierowca (24 godziny)

1.5 godziny 3 kierowca (30 godzin)

Zakadajc, e kada linia obrazuje okres prowadzenia pojazdu danego kierowcy i kady z kierowcw przed oraz
po okresie prowadzenia odbiera dzienny okres odpoczynku, stwierdzamy, e pierwszy kierowca powinien odebra
dzienny okres odpoczynku w cigu 24 godzin, (poniewa o 0.5 godziny za dugo prowadzi pojazd sam), drugi kierowca
powinien odebra dzienny okres odpoczynku w cigu 24 godzin, (poniewa w kocowym odcinku prowadzi pojazd sam),
trzeci kierowca moe odebra dzienny okres odpoczynku w cigu 30 godzin, (poniewa w trakcie kadego okresu
prowadzenia pojazdu, w pojedzie przebywa zawsze z innym kierowc).

3
 Zaga trzyosobowa przykad.
1 kierowca (24 godziny) 2 kierowca (30 godzin)

1.5 godziny 3 kierowca (30 godzin)

Przyjmujc zaoenia jak w 1 przykadzie, stwierdzamy, e pierwszy kierowca powinien odebra dzienny okres
odpoczynku w cigu 24 godzin, (poniewa o 0.5 godziny za dugo prowadzi pojazd sam), drugi i trzeci kierowca mog
odebra dzienny okres odpoczynku w cigu 30 godzin, (poniewa w trakcie kadego okresu prowadzenia pojazdu
pomidzy dwoma kolejnymi dziennymi okresami odpoczynku, kady z nich w pojedzie przebywa zawsze z innym
kierowc).
Zaga trzyosobowa przykad.
1 kierowca (30 godzin) 2 kierowca (30 godzin)

1 godzina 3 kierowca (30 godzin)

Przyjmujc zaoenia jak w 1 przykadzie, stwierdzamy, e kady z kierowcw moe odebra dzienny okres
odpoczynku w cigu 30 godzin, (poniewa w trakcie kadego okresu prowadzenia pojazdu pomidzy dwoma kolejnymi
dziennymi okresami odpoczynku, kady z nich w pojedzie przebywa zawsze z innym kierowc, przy czym pierwszy
kierowca korzysta z dopuszczalnego 1 godzinnego okresu prowadzenia w pojedynk na pocztku trasy).
Jeeli kierowca towarzyszy pojazdowi transportowanemu promem lub pocigiem i wykorzystuje regularny
dzienny okres odpoczynku, okres ten mona przerwa nie wicej ni dwukrotnie innymi czynnociami trwajcymi cznie
nie duej ni godzin. Podczas tego regularnego dziennego okresu odpoczynku kierowca musi mie do dyspozycji koj lub
kuszetk. Poniszy przykad ilustruje prawidowo odebrany odpoczynek na promie lub w pocigu, jeeli kierowca odbiera
regularny dzienny okres odpoczynku w jednej czci.
5h 0.5h 3h 0.5h 3h

Przykad odpoczynku tygodniowego

Pn 1 2 3 4 5 63 Pn 1 2 3 4 5 6

24h 24h 24h 24h 24h 24h 24h 45h 24h 24h 24h 24h 24h 24h

Pn 1 2 3 4 5 6 Pn 1 2 3 4 5 6

24h 24h 24h 24h 24h 24h 24h 45h 24h 24h 24h 24h 24h 24h

+rekompensata 21 godzin
Pn 1 2 3 4 5 6 Pn 1 2 3 4 5 6

24h 24h 24h 24h 24h 24h 24h 45h 24h 24h 24h 24h 24h 24h

+rekompensata 21 godzin
Pn 1 2 3 4 5 6 Pn 1 2 3 4 5 6

24h 24h 24h 24h 24h 24h 24h 45h 24h 24h 24h 24h 24h 24h

4
 Tygodniowy okres odpoczynku kierowcw wykonujcych midzynarodowy okazjonalny przewz osb.

Od dnia 4 czerwca 2010 r. zmieniaj si zasady odbierania odpoczynkw tygodniowych przez kierowcw
wykonujcych midzynarodowy okazjonalny przewz osb. Gwn cech przewozu okazjonalnego jest to, e obejmuje
przewz grup pasaerw utworzonych z inicjatywy organizatora, zleceniodawcy lub samego przewonika. Odbiera
odpoczynki tygodniowe na nowych zasadach bd mogli tylko kierowcy wykonujcy midzynarodowy przewz
okazjonalny, ktrego czas trwania w kraju innym ni ten, w ktrym rozpoczto wiadczenie tej usugi wynosi, co najmniej
24 kolejne godziny, przy czym ten inny kraj musi by pastwem, na terenie, ktrego do tego przewozu ma zastosowanie
rozporzdzenie (WE) nr 561/2006. Odebranie tygodniowego okresu odpoczynku kierowcy bd mogli odoy i
rozpocz nie pniej ni po zakoczeniu dwunastu okresw dwudziestoczterogodzinnych liczc od koca poprzedniego
regularnego trwajcego 45 godzin tygodniowego okresu odpoczynku. Kierowca, ktry odebra odpoczynek tygodniowy po
wicej ni szeciu, ale nie wicej ni dwunastu okresach dwudziestoczterogodzinnych powinien skorzysta z dwch
regularnych tygodniowych okresw odpoczynku albo jednego regularnego tygodniowego okresu odpoczynku i jednego
skrconego tygodniowego okresu odpoczynku trwajcego, co najmniej 24 godziny, ale w tym drugim przypadku skrcenie
powinno by jednorazowo rekompensowane rwnowanym okresem odpoczynku wykorzystywanym przed kocem
trzeciego tygodnia po zakoczeniu okresu odstpstwa.
Od 2 stycznia 2014 r. odpoczynki tygodniowe na nowych zasadach bdzie mona odbiera wycznie wtedy, gdy
pojazd bdzie wyposaony w tachograf cyfrowy, dodatkowo, jeeli przejazd bdzie si odbywa w godzinach od 22.00 do
06.00, to bdzie musia by prowadzony przez zaog, co najmniej dwuosobow albo nieprzerwany okres prowadzenia
pojazdu pomidzy dwoma przerwami 45-cio minutowymi odbieranymi zgodnie z art. 7 rozporzdzenia 561/2006 dla
pojedynczego kierowcy bdzie wynosi nie wicej ni 3 godziny.

Przykad dziennego czasu prowadzenia pojazdu.

Dzienny czas
prowadzenia pojazdu

9h
10 h (2 x w tygodniu)

dzienny/tygodniowy dzienny/tygodniowy
okres odpoczynku okres odpoczynku

Przykady tygodniowego i dwutygodniowego czasu prowadzenia pojazdu.

Pn Wt r Cz Pt So Nd
= 56h
24h 9h 9h 9h 9h 10h 10h

Pn Wt r Cz Pt So Nd Pn Wt r Cz Pt So Nd

11h 10h 10h 9h 9h 9h 9h 45h 10h 10h 9h 5h

56 h + 34h = 90h

5
Przykad odbierania przerw w prowadzeniu pojazdu.

min. 45 minut 4.5 h min. 45 minut

okres prowadzenia pojazdu

min. 45 minut 1.5 h 15 minut 3h min. 30 minut

okres prowadzenia pojazdu

Czst praktyk w przewozach osb na dugich trasach jest wykonywanie przewozu przez
zaog trzyosobow, w ktrej wszyscy trzej kierowcy s w pojedzie od pocztku do koca przewozu.
Warto zauway, e kady z kierowcw w takiej sytuacji rozpoczyna swoj aktywno w tym samym
czasie, nie mona przyjmowa, e jeden lub dwch z nich rozpoczyna swj dzie pracy dopiero od
momentu prowadzenia pojazdu a wczeniej s pasaerami. Zgodnie z definicj kierowcy - jest ni
osoba, ktra prowadzi pojazd nawet przez krtki okres, lub ktra jest przewoona w pojedzie w celu
podjcia w ramach swoich obowizkw jego prowadzenia w razie potrzeby. W przypadku zaogi
dwuosobowej pojazd moe (2 razy w tygodniu) jecha bez przerwy 20 godzin. Trzeci kierowca
przedua jazd tylko o 1 godzin, poniewa wszyscy kierowcy przed upywem 30 godzin od
momentu rozpoczcia dnia pracy musz odebra dzienny okres odpoczynku.