Postawy Polakow Wobec Obrotu Bezgotowkowego 2013 Raport

Postawy Polakw wobec
obrotu bezgotwkowego
Raport z badania 2013
i analiza porwnawcza z danymi z 2009 roku
Warszawa,
Autor: Dr hab. Dominika Maison, prof. UW
grudzie 2013
Wprowadzenie
2
Narodowy Bank Polski od 2009 roku prowadzi dziaania w ramach realizacji strategii rozwoju
obrotu bezgotwkowego w Polsce.
Jednym ze sposobw ewaluacji tych dziaa s badania sondaowe prowadzone wrd ogu
Polakw. Ich celem jest pomiar postaw i zachowa mieszkacw Polski wobec rnych form
patnoci oraz obserwacja zmian w okresie wdraania strategii. Szczegow miar skutecznoci
osignicia celw realizowanych w ramach przyjtej strategii stanowi stworzone wskaniki
zaufania do obrotu bezgotwkowego (IZOB), stopnia korzystania z bezgotwkowych form
patnoci (IKOB) oraz tzw. wskanik lejkowy ilustrujcy rne poziomy zaawansowania
korzystania z obrotu bezgotwkowego.
Pierwsza edycja badania zostaa przeprowadzona w 2009 roku i stanowi ona pomiar wyjciowy
pokazujcy stan korzystania i postaw wobec obrotu bezgotwkowego Polakw w momencie
rozpoczcia przez NBP dziaa promujcych obrt bezgotwkowy. Pomiar ten stanowi punkt
odniesienia dla kolejnych pomiarw. We wrzeniu 2013 roku odbya si druga fala badania, ktrego
celem bya diagnoza obecnego stanu zaawansowania obrotu bezgotwkowego w Polsce i ocena
skutecznoci prowadzonych w Polsce dziaa ukierunkowanych na promowanie obrotu
bezgotwkowego.
Niniejszy raport prezentuje wyniki pomiaru z 2013 roku wraz z odniesieniami do pomiarw z 2009
roku oraz wnioski z obu fal badania w kontekcie dziaa prowadzonych przez NBP w cigu
ostatnich 4 lat w ramach promowania obrotu bezgotwkowego.
Dr hab. Dominika Maison, prof. UW

Spis treci
3
Metodologia badania 4
Sowniczek specjalistycznych terminw uytych w raporcie 5
Wnioski 6
Wyniki badania 10
1. Konto bankowe I stopie zaawansowania bezgotwkowego 11
1a. Posiadajcy konta bankowe 16
1b. Nieposiadajcy kont bankowych 20
2. Karty patnicze wyszy stopie zaawansowania bezgotwkowego 29
3. Opacanie rachunkw wyszy stopie zaawansowania bezgotwkowego 45
4. Postawy wobec pienidzy, bankw, nowych technologii oraz ocena wiedzy finansowej 50
4a. Postawy wobec pienidzy 51
4b. Postawy wobec bankw 57
4c. Postawy wobec nowych technologii 63
4d. Samoocena wiedzy finansowej 69
5. Wskaniki obrotu bezgotwkowego 73
5a. Wskanik Lejkowy 76
5b. Wskanik IKOB 88
5c. Wskanik IZOB 96
6. Charakterystyka prby 106
Sowniczek specjalistycznych terminw
4
W celu uatwienia lektury raportu poniej zawarto wyjanienia wystpujcych w nim specjalistycznych terminw
statystycznych (w kolejnoci alfabetycznej) :
Analiza czynnikowa metoda statystyczna umoliwiajca zredukowanie duej liczby zmiennych do

mniejszego zbioru opiera si na zaoeniu, e pewne grupy zmiennych losowych
reprezentuj zmienno okrelonych czynnikw, a zatem s w pewnym stopniu od
siebie zalene. Celem analizy czynnikowej jest odnalezienie tych czynnikw oraz
redukcja wymiarw obserwacji.
Czynnik zmienna wyodrbniona na podstawie analizy czynnikowej, determinujca
wspzmienno okrelonej grupy zmiennych losowych (odzwierciedla grup
zmiennych powizanych ze sob).
adunek czynnika warto korelacji (wspzalenoci) pomidzy wyodrbnionym w analizie
czynnikiem a okrelon zmienn (np. stwierdzeniem w kwestionariuszu).
Analiza regresji metoda statystyczna umoliwiajca sprawdzenie, jaki jest wkad poszczeglnych
czynnikw w badany model czy maj istotne znaczenie i jak duy jest ich wpyw na
zmienn wyjanian.
rednia wszystkie przedstawione w raporcie rednie s rednimi arytmetycznymi. rednia
arytmetyczna jest jedn z miar wartoci przecitnej. Uzyskuje si j poprzez dodanie
do siebie wartoci odpowiadajcych respondentom (wybranych przez nich
odpowiedzi) i podzielenie uzyskanej sumy przez liczb respondentw.
Top 2 boxes (t2b) zsumowany procent respondentw, ktrzy wybrali dwie najwysze odpowiedzi.
Metodologia badania
5
Cele diagnoza poziomu zaawansowania obrotu bezgotwkowego w Polsce w trzech obszarach:

zachowania natenie korzystania z rnych form patnoci (ze szczeglnym
uwzgldnieniem form bezgotwkowych)
wiedza i przekonania dotyczce rnych form patnoci
postawy wobec rnych form patnoci
pomiar poziomu czynnikw wpywajcych na zaufanie i korzystanie z obrotu
bezgotwkowego (m.in. postawy wobec bankw, pienidzy, nowych technologii)
ocena skutecznoci dziaa NBP prowadzonych w latach 2009-2013 majcych na celu
zmian stopnia korzystania i stosunku Polakw do obrotu bezgotwkowego
Prba oglnopolska prba dorosych Polakw (18+)

n=1000
losowo-kwotowa (losowy dobr miejsc realizacji, kwotowy dobr respondentw
z uwzgldnieniem podstawowych zmiennych demograficznych)
reprezentatywna ze wzgldu na: pe, wiek, wyksztacenie, miejsce zamieszkania
Metoda wywiady osobiste wspomagane komputerowo

(CAPI computer asisted personal interview)
czas trwania wywiadu: ok. 20 minut
termin realizacji:
1. fala: listopad/grudzie 2009
2. fala: wrzesie 2013 BADANIE WACIWE
wykonawca prac terenowych: 4P Research Mix
Podsumowanie wynikw
Podsumowanie wynikw, wnioski i
rekomendacje (1/3)
7
Przeprowadzone badanie pokazao wyrany wzrost poziomu zaawansowania Polakw w

korzystaniu z obrotu bezgotwkowego na przestrzeni ostatnich 4 lat (rnica midzy pomiarami
2009 i 2013). Zmiana ta odnosi si do trzech wyodrbnionych poziomw zaawansowania
bezgotwkowego:
Poziom I korzystanie z kont bankowych. Badanie pokazao duy wzrost odsetka Polakw
posiadajcych i korzystajcych z konta bankowego (z 78% do 87% jeli chodzi o posiadanie
jednego lub wicej kont).
Poziom II korzystanie z kart patniczych. Bardzo dua zmiana nastpia rwnie na II

poziomie zaawansowania bezgotwkowego zwizanego z korzystaniem z kart patniczych. Po
pierwsze wzrs procent Polakw, ktrzy aktywnie korzystaj z karty do bankomatu (z 80% do
88%). Po drugie, zwikszya si czstotliwo korzystania z kart (z 36% do 51% wzrosa grupa
ludzi paccych czciej kart ni gotwk). Po trzecie, co ma ogromne znaczenie w kontekcie
promowania obrotu bezgotwkowego, wzrosa czstotliwo wykorzystywania karty do
patnoci (z 54% do 64%), a nie tylko do wybierania gotwki z bankomatu.
W kontekcie patnoci kartami warto rwnie zanotowa rosnc popularno pacenia

kartami zblieniowymi, ktre rozwizuj dotychczasowe problemy z patnociami kart
niskich kwot. Co wane, ponad poowa posiadaczy kart z t funkcjonalnoci korzysta z nich
przynajmniej od czasu do czasu. Na to nowe rozwizanie w zakresie patnoci najbardziej
otwarci s ludzie modzi, osoby z wyszym wyksztaceniem i pracujce (czyli osoby otwarte
rwnie na inne formy patnoci bezgotwkowych).
rekomendacje (2/3)
8
Poziom III bezgotwkowe formy pacenia za rachunki. Wzrost w tym obszarze

obejmuje przede wszystkim patnoci za rachunki dokonywane przez Internet. Obecnie
wikszo osb korzystajcych z konta bankowego ma do niego dostp przez Internet
77% (wzrost z 70% w 2009) i korzysta z tego dostpu 58% (wzrost z 46%).
Wzrost patnoci dokonywanych przez Internet (z 26% czsto uywajcych tej formy
patnoci do 49%) dokona si kosztem spadku tradycyjnych patnoci gotwkowych:
pacenia na poczcie (z 40% do 31%) i w kasie banku (z 30% do 21%). Obecnie 51% Polakw
deklaruje, e czciej paci rachunki bezgotwkowo ni gotwkowo (w 2009 byo takich
osb 29%).
Grupa osb, ktre nie korzystaj z obrotu bezgotwkowego systematycznie si zmniejsza,

mimo to w skali kraju jest to dua grupa i dalej warto prowadzi dziaania do niej skierowane,
ktrych celem jest promowanie obrotu bezgotwkowego. Warunkiem skutecznego prowadzenia
takich kampanii jest dobre poznanie barier wobec obrotu bezgotwkowego (wymagajce jednak
dodatkowego pogbienia jakociowego).
Analizy ilociowe pokazay, e obok czynnikw demograficznych (jak np. wiek, dochd) due
znaczenie w podejmowaniu lub niepodejmowaniu dziaa wiadczcych o korzystaniu z obrotu
bezgotwkowego maj czynniki psychologiczne (np. stosunek do bankw, otwarto na nowe
technologie, stosunek do pienidzy). Interesujce, e pe nie rnicuje zachowa zwizanych z
obrotem bezgotwkowym, a wielko miejscowoci zamieszkania rnicuje te zachowania w
mniejszym stopniu ni w przeszoci (rnice midzy miastami i wsi w zakresie korzystania z
obrotu bezgotwkowego stopniowo si zacieraj).
rekomendacje (3/3)
9
W tegorocznej analizie zostay sprawdzone poziomy trzech wskanikw obrotu bezgotwkowego

stworzonych w 2009 roku: dwch wskanikw opisujcych zachowania bezgotwkowe (wskanik
lejkowy i IKOB wskanik korzystania) oraz wskanik odzwierciedlajcy postawy (IZOB
wskanik zaufania).
Oba wskaniki korzystania z obrotu bezgotwkowego wzrosy na przestrzeni ostatnich 4 lat. We

wskaniku lejkowym zmniejszya si wielko poziomu zerowego z 22% do 13% (osoby nie
korzystajce w najmniejszym stopniu z obrotu bezgotwkowego) oraz zwikszy si poziom 5 i 6.
Poziom 5, odzwierciedlajcy rednie zaawansowanie bezgotwkowe (korzystanie ze wszystkich
kanaw obrotu bezgotwkowego, pewna przewaga patnoci bezgotwkowych nad
gotwkowymi) wzrs z 15% do 27%. Natomiast poziom 6 wiadczcy o najwyszym
zaawansowaniu bezgotwkowym (zdecydowana przewaga transakcji bezgotwkowych) wzrs z
6% do 9%. Podobny wzrost zosta odnotowany przy uyciu drugiego wskanika behawioralnego
IKOB. Stustopniowy wskanik wzrs z 28% do 36%. Czynnikami, od ktrych w najwikszym
stopniu zaley korzystanie z obrotu bezgotwkowego okazay si protechnologiczno (podejcie
do nowych technologii) oraz kult gotwki (im wikszy, tym mniejsze korzystanie).
Ostatni wskanik IZOB (indeks zaufania do obrotu bezgotwkowego) jest czynnikiem o

charakterze psychologicznym odzwierciedlajcym postawy wobec obrotu bezgotwkowego. Ten
wskanik, w przeciwiestwie do dwch poprzednich, nie uleg zmianie. Jego warto w 2009 roku
wynosia 57 p. a obecnie 59 p. (rnica nieistotna statystycznie). Prawdopodobnie zmiana postaw i
przekona jest procesem dugotrwaym i wymaga wicej czasu ni zmiana bardzo funkcjonalnych
zachowa odnoszcych si do codziennego ycia. Wynik ten moe wiadczy o zmniejszaniu si
znaczenia barier obiektywnych (np. zwizanych z infrastruktur) a pozostaniu barier o charakterze
bardziej indywidualnym i psychologicznym (np. lk przed nowymi technologiami).
Wyniki
Konto bankowe
1 I stopie zaawansowania bezgotwkowego
Posiadanie konta bankowego
12 KON1. Czy ma Pan(i) konto/rachunek osobisty w banku?
W 2013 roku 87% badanych Polakw zadeklarowao

posiadanie przynajmniej jednego konta bankowego, z
czego 82% zadeklarowao posiadanie tylko jednego
konta, a 5% wicej ni jednego konta bankowego
Dane te pokazuj, e w cigu ostatnich 4 lat wzrs
odsetek osb posiadajcych konto bankowe i obecnie
87% ksztatuje si on na poziomie o 9 p.p. wyszym ni w
2009 roku (87% vs 78%).
78% Wzrost zanotowano przede wszystkim wrd
najstarszych Polakw po 65. roku ycia (z 53% do
73%) oraz najmodszych (z 70% do 79%). Wrd osb
w wieku 25-54 lat odsetek posiadaczy kont
bankowych wynosi obecnie ponad 90%.
W cigu ostatnich 4 lat nastpi rwnie duy, istotny
statystycznie wzrost udziau wacicieli rachunkw
bankowych wrd Polakw z najniszym
wyksztaceniem: z wyksztaceniem podstawowym (z
56% do 72%) oraz z wyksztaceniem zawodowym (z
77% do 86%).
Co istotne, nastpi rwnie znaczcy wzrost odsetka
dysponujcych kontem bankowym wrd
bezrobotnych (z 39% do 57%) oraz wrd emerytw
(z 59% do 76%).
Warto te zwrci uwag, e obecnie w miastach
pow. 500 tys. mieszkacw a 97% osb deklaruje
posiadanie konta w banku, co pokazuje niemale
pene ubankowienie na podstawowym poziomie
wrd mieszkacw najwikszych miast Polski.
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. 1
Opinie o kontach bankowych (1/2)
13 OB2. Na ile zgadza si Pan(i) z poniszymi stwierdzeniami na temat posiadania konta w banku?
[t2b] [rednia]
Opaty za prowadzenie konta, 2009 61% 2,79
ktre paci si bankowi s za wysokie 2013 67% 2,92
Konto bankowe to dobry 2009 60% 2,72

sposb na oszczdzanie pienidzy 2013 63% 2,75
Jeli otrzymanie kredytu byoby uzalenione od 2009 55% 2,70

posiadania konta, zdecydowa(a)bym si je 59% 2,77
zaoy 2013
44% 2,47
Posiadacze kont bankowych atwo 2009
45% 2,50
wpadaj w puapk zaduenia 2013
32% 2,27
Kradziee pienidzy z kont 2009
bankowych zdarzaj si czsto 2013 28% 2,23
27% 2,02
Konto w banku jest zupenie 2009
niepotrzebne osobie w moim wieku 2013 24% 1,96
Posiadanie konta nie jest 2009 27% 2,08

czowiekowi do niczego potrzebne 2013 23% 1,98
2009 22% 1,95

Zaoenie konta w banku jest trudne 14% 1,77
2013
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. Opis wynikw nast. strona 1
Opinie o kontach bankowych (2/2)
14 OB2. Na ile zgadza si Pan(i) z poniszymi stwierdzeniami na temat posiadania konta w banku?
4
zdecydowanie
si zgadzam
3
raczej si
zgadzam
2
raczej si nie
zgadzam
1
zdecydowanie
si nie
zgadzam
Jeli chodzi o opinie na temat kont bankowych (poprzedni slajd), to najbardziej na przestrzeni ostatnich lat wzroso przekonanie, e opaty za
prowadzenie kont s za wysokie z 20% zdecydowanie z tym zgadzajcych si w 2009 roku do 25% w 2013 roku (wrd zdecydowanie i raczej si
zgadzajcych wzrost z 61% do 67%). Co ciekawe, przekonanie o zbyt wysokich opatach wzroso zarwno wrd nieposiadaczy, jak i posiadaczy
kont (a rwnoczenie rozbieno miedzy tymi grupami jest mniejsza w przypadku tego stwierdzenia ni w przypadku innych).
W przypadku barier o charakterze psychologicznym (odwoujcych si do braku potrzeby posiadania konta konto jest niepotrzebne dla osoby w
moim wieku, posiadanie konta nie jest czowiekowi do niczego potrzebne oraz zaoenie konta jest trudne) wida spadek liczby zwolennikw
tych opinii (poprzedni slajd), a rwnoczenie najwiksze rozbienoci midzy posiadaczami i nieposiadaczami kont (dla ktrych opinie te s
najbardziej charakterystyczne). Najwikszy spadek dotyczy przekonania, e zaoenie konta jest trudne (z 22% do 14% w 2013 roku - top2box).
Zmiana ta moe by spowodowana pojawianiem si w ostatnich latach rnych kampanii komercyjnych odwoujcych si w swoich komunikatach do
prostoty zakadania kont bankowych. 1
Komentarz
15
W cigu ostatnich 4 lat nastpi wyrany wzrost ubankowienia Polakw na podstawowym poziomie posiadania kont bankowych.
Grupa posiadajcych konta bankowe Polakw wzrosa z 78% w 2009 roku do 87% w 2013 roku.
Posiadanie konta bankowego wzroso w najwikszym stopniu wrd grup o najwyszym dotychczas stopniu wykluczenia finansowego:
osb najstarszych, emerytw, bezrobotnych i najniej wyksztaconych. Po pierwsze widzimy wyrany przyrost kont bankowych wrd
osb najmodszych (18-24 lata) oraz wrd najstarszych Polakw powyej 65 roku ycia. W przypadku osb najmodszych zmiana moe
wynika ze zmieniajcej si oferty bankw, ktre stwarzaj coraz wicej ofert dla osb nie majcych jeszcze staej pracy i dochodw (np.
konta dla uczniw i studentw). Rwnie w przypadku osb najstarszych, jedn z przyczyn wzrostu liczby kont bankowych w tej grupie s
pojawiajce si coraz czciej dziaania bankw komercyjnych skierowane do tej grupy (np. kampania Banku Pocztowego). Ponadto wpyw
na ubankowienie tej grupy mogy mie rwnie rne dziaania spoeczne do niej skierowane (np. dziaania prowadzone przez NBP). W
przypadku zwikszenia ubankowienia najstarszych Polakw znaczenie moe mie naturalne przesunicie demograficzne polegajce na
umieraniu najstarszych i rwnoczenie najmniej ubankowionych osb, a wejcie do tej grupy osb, ktre w poprzednim pomiarze byy ju
wwczas ubankowione. Mona przypuszcza, e zjawisko to bdzie przyczyn dalszego wyranego wzrostu poziomu ubankowienia osb
najstarszych w najbliszych latach.
Najwikszy stopie wykluczenia finansowego wida cay czas w grupie osb z wyksztaceniem podstawowym, bezrobotnych i
mieszkacw wsi (mimo obserwowanego i opisanego wyej spadku poziomu wykluczenia finansowego na przestrzeni ostatnich lat).
Natomiast najwyszy stopie ubankowienia jest wrd: mieszkacw miast powyej 500 tys. mieszkacw, osb prowadzcych
dziaalno gospodarcz i osb w wieku 35-44 lat.
Jeli chodzi o opinie na temat kont bankowych, wida dosy zaskakujcy wzrost przekonania o zbyt wysokich opatach za konto. Co
ciekawe, przekonanie to wzroso zarwno wrd nieposiadaczy, jak i posiadaczy kont (a rwnoczenie rozbieno midzy tymi grupami
jest mniejsza w przypadku tego stwierdzenia ni w przypadku innych barier). Przyczyn tej zmiany w obu grupach moe by rzeczywisty
wzrost wysokoci opat za konto w ostatnim okresie. Mog te wystpowa inne przyczyny, odmienne dla kadej z grup. Nieposiadacze
kont mog nie wiedzie o tanich ofertach bankw, natomiast posiadacze kont mog postrzega posiadanie konta jako co tak naturalnego i
powszechnego, e powinno by dostpne w sposb nieograniczony (analogicznie do oczekiwa wobec darmowego dostpu do Internetu).
Od 2009 r. utrzymuje si rozdwik w opiniach na temat kont bankowych pomidzy osobami je posiadajcymi i nieposiadajcymi. W
przypadku stwierdze odzwierciedlajcych bariery posiadania konta (niepotrzebne, niebezpieczne) obecnie rnice midzy opiniami
posiadaczy i nieposiadaczy kont s nawet wiksze ni w 2009 roku. Moe to oznacza, e w ostatnich latach zostay ubankowione osoby
nieposiadajce kont z innych przyczyn ni przyczyny psychologiczne (jak np. za mody wiek, brak bankw czy bankomatw w okolicy) a
osoby, ktre pozostay nieubankowione to osoby o najsilniejszych barierach mentalnych. Jeeli tak jest, oznacza to, e nadchodzce
dziaania majce na celu dalsze ubankowienie Polakw powinny by skoncentrowane przede wszystkich na przeamywaniu barier
psychologicznych. 1
Korzystanie z konta internetowego
1a Posiadacze kont bankowych
Korzystanie z konta internetowego
17 KKB8. Czy ma Pan(i) moliwo i korzysta z dostpu do konta bankowego przez Internet?
W porwnaniu do 2009 roku wzrs odsetek Polakw posiadajcych

konta bankowe, ktrzy maj i korzystaj ze swojego konta przez
Internet. W 2009 roku 46% posiadaczy kont bankowych zadeklarowao
korzystanie z dostpu do konta przez Internet, a w 2013 takich osb jest
ju 58%.
Warto odnotowa spadek posiadaczy kont bankowych, ktrzy cho
maj tak moliwo, to nie korzystaj ze swojego konta przez Internet
(z 24% do 19%).
Najwikszy wzrost uytkowania konta bankowego przez internet na
przestrzeni lat 2009-2013 wida wrd Polakw do 34 r.. (z ok. 55-56% 77%
do 83-84%) oraz wrd mieszkacw wsi (z 35% do 58%), co
niewtpliwie ma zwizek ze wzrostem w ostatnich latach dostpnoci 70%
Internetu, szczeglnie na wsiach.
Obecne zalenoci midzy korzystaniem z konta internetowego a
zmiennymi demograficznymi takimi jak wiek i wyksztacenie s podobne
do tych obserwowanych w 2009 roku. Korzystanie z konta przez
Internet maleje wraz z wiekiem, natomiast ronie wraz ze wzrostem
wyksztacenia.
Bardzo interesujca zmiana nastpia w odniesieniu do relacji
korzystania z konta przez Internet i miejsca zamieszkania.
Zaobserwowana w 2009 roku zaleno pokazujca, e korzystanie z
konta internetowego spadao wraz ze zmniejszaniem si wielkoci
miejscowoci zamieszkania (35% na wsi i 54% w najwikszych miastach)
nie zostaa zaobserwowana w 2013 roku. Obecnie wskaniki korzystania
z konta internetowego s takie same na wsiach jak w najwikszych
miastach Polski (58% vs. 57%). Zapewne jest to zwizane z popraw w
cigu ostatnich 4 lat dostpnoci Internetu rwnie w mniejszych
miejscowociach i na wsiach. Interesujce, e obecnie najwyszy stopie
korzystania z dostpu do konta przez Internet jest w miastach redniej
wielkoci (50-100 tys. mieszkacw).
Podstawa procentowania: Polacy 18+ posiadajcy konto bankowe, 1. fala: n=784, 2. fala: n=866. 1a
Operacje dokonywane na koncie internetowym
18 KKB9. Jakie czynnoci wykonuje Pan(i) poprzez swoje konto bankowe w Internecie?
98% 99% 96% 96% 54% 47% 29% 15% 21% 9% 2% 1%
2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013
Sprawdzam Dokonuj Doadowuj Zakadam Kupuj jednostki Inne
histori patnoci/ telefon lokaty uczestnictwa
transakcji robi przelewy komrkowy funduszu inwest.
Na przestrzeni ostatnich 4 lat wzrosa czstotliwo zarwno pasywnego korzystania z konta bankowego przez Internet (przegldanie
historii transakcji), jak i aktywnego, zwizanego bezporednio z obrotem bezgotwkowym (dokonywanie patnoci). Obecnie, podobnie
jak w 2009 roku, tylko 4% osb korzystajcych z dostpu do konta bankowego przez Internet nie wykorzystuje go do realizowania
patnoci. Natomiast wyranie wzrosa intensywno korzystania z tej moliwoci - z 73% do 79% wzrosa liczba uytkownikw
deklarujcych czste dokonywanie patnoci przez Internet, co wyranie wiadczy o wzrocie obrotu bezgotwkowego na trzecim
poziomie.
Pozostae i mniej powszechne operacje, jak doadowywanie telefonu przez konto internetowe (domena ludzi modych) oraz zakadanie
lokat i kupowanie jednostek uczestnictwa (domena mczyzn, osb mieszkajcych w najwikszych miastach oraz posiadajcych wysze
wyksztacenie) stay si obecnie mniej powszechne ni w 2009 roku, co moe wynika z oglnego spadku zainteresowania lokatami i
funduszami inwestycyjnymi w ostatnich latach.
Podstawa procentowania: Polacy 18+ korzystajcy z konta bankowego przez Internet, 1. fala: n=356, 2. fala: n=505.
xx% Odsetek respondentw, ktrzy czsto lub rzadko korzystaj z konta internetowego w okrelony sposb
1a
Korzystanie z konta: Internet vs Oddzia
19 KKB10. Z jakiej formy w oddziale banku czy przez Internet korzysta Pan(i) czciej?
2009 2013
Oddzia: 30% Oddzia: 10%
Internet: 71% Internet: 89%
Wzrost korzystania z konta bankowego przez Internet wyranie przekada si na rzadsze odwiedzanie oddziaw placwek
bankowych u osb, ktre uywaj kont internetowych wyranie spada czstotliwo osobistych kontaktw z bankiem. W
przecigu ostatnich 4 lat trzykrotnie spad (z 30% w 2009 r. do 10% w 2013 r.) udzia osb, ktre mimo dostpu do konta przez
Internet czciej kontaktuj si z bankiem osobicie (do osb osobicie odwiedzajcych banki nale przede wszystkim najstarsi
Polacy). Jest to kolejny dowd na wzrost obrotu bezgotwkowego w Polsce w ostatnich latach.
Podstawa procentowania: Polacy 18+ korzystajcy z konta bankowego przez Internet, 1. fala: n=356, 2. fala: n=505. 1a
Postawy wobec kont bankowych
1b Nieposiadacze kont bankowych
Nieposiadajcy kont bankowych
charakterystyka demograficzna
21
Wyksztacenie
Wiek
Dochd gosp.
miejscowoci
Wielko
dom. per
capita
Brak konta jest wyranie powizany z wiekiem, wyksztaceniem oraz wielkoci miejscowoci zamieszkania Polakw. Wraz ze
wzrostem wieku ronie odsetek osb nie posiadajcych konta (wrd 25-34-latkw wynosi on mniej ni 10%, za wrd Polakw po 65. r..
w 2013 r. 27%). Wida rwnie silne powizanie z wyksztaceniem im jest ono wysze, tym rzadziej mona spotka osoby nie
posiadajce konta. Co ciekawe, zalenoci te stopniowo sabn w 2013 roku s mniejsze ni w 2009 roku.
Zdecydowanie sabsz ni w przypadku pozostaych zmiennych zaleno wida midzy nieposiadaniem konta a dochodem (co wskazuje
na pozorne znaczenie czynnikw finansowych jako barier posiadania konta). Tutaj zaleno jest wyranie skokowa. Najwicej jest
nieposiadaczy kont bankowych u osb z dochodami na osob poniej 700 z, natomiast powyej tego puapu wysoko dochodu waciwie
przestaje rnicowa. Ponadto wida, e w grupach o dochodzie powyej 700 z na osob liczba osb posiadajcych konto wyranie
wzrosa w cigu ostatnich 4 lat.
Podstawa procentowania: Polacy 18+ nieposiadajcy konta bankowego, 1. fala: n=216, 2. fala: n=134. 1b
Powody nieposiadania konta w banku (1/2)
22 OK1. Na ile ponisze powody maj wpyw na to, e nie ma Pan(i) konta w banku:
[t2b] [rednia]
Nie potrzebuj konta 2009 72% 3,22
dobrze radz sobie bez niego 2013 83% 3,27
Mam zbyt mae dochody, 2009 65% 2,95

by zakada konto bankowe 2013 62% 2,82
2009 55% 2,69

Opaty bankowe s za wysokie
2013 55% 2,60
2009 40% 2,35

Nie mam zaufania do bankw
2013 47% 2,50
Kto z rodziny ma konto, 2009 29% 2,23

z ktrego mog korzysta 2013 33% 2,21
W okolicy mojego miejsca 2009 23% 2,02

zamieszkania nie ma adnego banku 2013 30% 2,04
W moim otoczeniu niewiele jest osb 2009 36% 2,36

korzystajcych z usug bankowych 2013 29% 2,11
2009 7% 1,71
Inny powd
2013 5% 1,69
Podstawa procentowania: Polacy 18+ nieposiadajcy konta bankowego, 1. fala: n=216, 2. fala: n=134.
Opis wynikw nast. strona 1b
Powody nieposiadania konta w banku (2/2)
23 OK1. Na ile ponisze powody maj wpyw na to, e nie ma Pan(i) konta w banku:
Cay czas wskazywanym na pierwszym miejscu powodem nieposiadania konta jest brak
potrzeby, jednak rwnoczenie od 2009 roku zmalaa liczba wskaza, e ma to
Nie potrzebuj konta zdecydowany wpyw (z 47% do 43%). Z drugiej strony przesuny si wskazania mniej
dobrze radz sobie bez niego skrajnych odpowiedzi z raczej nie ma wpywu do raczej ma wpyw. Wynik ten pokazuje,
e co prawda oglna sia wpywu tego czynnika nieco zmalaa, jednak cay czas jest on
Mam zbyt mae dochody, wany dla wielu osb (brak potrzeby jest najczciej wskazywany przez osoby najstarsze,
by zakada konto bankowe emerytw i rencistw oraz osoby o najniszym wyksztaceniu, czyli grupy, ktre co wiemy
z innych wczeniej prowadzonych bada mog mie obiektywnie najmniej moliwoci
korzystania z obrotu bezgotwkowego ze wzgldu na dominujce miejsca dokonywania
Opaty bankowe s za wysokie zakupw bazary, sklepy dyskontowe).
Szczeglnie ciekawe jest zestawienie powyszych wynikw ze spadkiem wskaza
czynnikw finansowych, takich jak: zbyt mae dochody (32% vs. 28% w 2013 r.) lub zbyt
wysokie opaty (19% vs. 13% w 2013 r.) jako majcych zdecydowany wpyw na nieposiadanie
Nie mam zaufania do bankw
konta. Jak wida kwestie finansowe przestaj by gwnymi barierami nieposiadania
konta, a raczej waniejszym powodem jest niedostrzeganie wyranych korzyci z
posiadania konta i brak potrzeby zmiany dotychczasowych zwyczajw posugiwania si
Kto z rodziny ma konto,
pienidzmi.
z ktrego mog korzysta
Warto rwnie zwrci uwag na wzrost o 7 p.p. udziau osb, ktre jako przyczyn braku
posiadania rachunku bankowego poday brak zaufania do bankw. W 2013 r. tak opini
W okolicy mojego miejsca zamieszkania wyrazia blisko poowa osb nieposiadajcych konta. Wynik ten moe by zwizany z
nie ma adnego banku kryzysem na rynku finansowym w ostatnich latach.
Na kad z pozostaych obiektywnych przyczyn (zwizanych z moliwoci korzystania z
W moim otoczeniu niewiele jest konta kogo z rodziny, brakiem banku w pobliu miejsca zamieszkania oraz ma
osb korzystajcych z usug bankowych powszechnoci posiadania konta bankowego w otoczeniu respondenta), wskazywao w obu
edycjach badania po ok. 1/3 osb nieposiadajcych konta bankowego.
Inny powd UWAGA: W przypadku analizy i wycigania wnioskw z prezentowanych wynikw dotyczcych
osb nieposiadajcych konta bankowego naley pamita o stosunkowo niskiej podstawie
procentowania w przypadku tych analiz (tylko nieposiadacze kont w 2013 r. n=134).
1b
Argumenty przekonujce do zaoenia konta
(1/2)
24 OK2. Ktry z poniszych argumentw mgby przekona Pana(i) do zaoenia konta w banku?
[t2b] [rednia]
Brak lub niskie opaty 2009 48% 2,52
za prowadzenie konta 2013 67% 2,95
Pracodawca wpaca pensj 2009 47% 2,48

tylko na konto 2013 61% 2,78
Moliwo zwikszania iloci 2009 42% 2,42

pienidzy poprzez trzymanie ich
na koncie (odsetki, procenty) 2013 58% 2,73
25% 2,17
Otrzymanie jakiego 2009
prezentu od banku 2013 44% 2,48
27% 2,14
Fakt, e nie musia(a)bym 2009
przechowywa w domu gotwki 2013 35% 2,26
Bank, ktry obraca 2009 26% 2,18

tylko polskim kapitaem 2013 35% 2,39
Podstawa procentowania: Polacy 18+ nieposiadajcy konta bankowego, 1. fala: n=216, 2. fala: n=134. Opis wynikw nast. strona 1b
Argumenty przekonujce do zaoenia konta
(2/2)
25 OK2. Ktry z poniszych argumentw mgby przekona Pana(i) do zaoenia konta w banku?
Co prawda znaczenie czynnikw finansowych jako barier zaoenia konta

Brak lub niskie opaty stopniowo maleje, to jednak czynniki te maj coraz wiksze znaczenie jako
za prowadzenie konta argumenty przekonujce do zaoenia konta. W 2013 roku, wyranie w
porwnaniu do 2009 roku wzroso znaczenie takich argumentw jak: niskie
opaty za prowadzenie konta, rola odsetek oraz otrzymanie prezentu od banku.
Pracodawca wpaca pensj Spord wszystkich argumentw finansowych najbardziej przemawia do
tylko na konto nieposiadaczy kont brak lub niskie opaty za prowadzenie rachunku
wskazuje to a 2/3 z nich, co jednoczenie jest duym wzrostem o 20 p.p. w
Moliwo zwikszania iloci porwnaniu do 2009 r. Na znaczenie braku opat zwracaj uwag gwnie
pienidzy poprzez trzymanie ich na ludzie modzi (poniej 25 roku ycia oraz uczniowie i studenci).
koncie Warto te zwrci uwag, e w biecym roku blisko poowa (44%; w 2009 r.
(odsetki, procenty) byo to 25%) nieposiadajcych konta zwrcia uwag, e otrzymanie jakiego
prezentu od banku mogoby by czynnikiem, ktry skoniby ich do otwarcia
Otrzymanie jakiego prezentu od rachunku. Prezent od banku to co, co mogoby zachci gwnie osoby o
banku najniszych dochodach i bardziej mczyzn ni kobiety.
Poza argumentami finansowymi wikszoci osb nie bdcych wacicielami
kont bankowych wskazuje, e wpyw na zmian ich decyzji mgby mie fakt
Fakt, e nie musia(a)bym wpacania pensji przez pracodawc tylko na konto (61% wskaza w 2013 r. vs
przechowywa w domu gotwki 47% w 2009 r.). Jest to argument trafiajcy do ludzi modych, uczniw i
studentw, ale te bezrobotnych. Wynik ten pokazuje, e zewntrzny i czysto
funkcjonalny argument moe skoni cz nieposiadaczy kont do ich zaoenia.
Bank, ktry obraca tylko polskim Rwnoczenie, poniewa deklaruj to osoby, ktre obecnie nie maj pracy
kapitaem (bezrobotni, studenci), prawdopodobnie w chwili zmiany sytuacji yciowej w
naturalny sposb wejd na pierwszy poziom ubankowienia.
1b
Postawy wobec kont bankowych (1/2)
26 OK4. W jakim stopniu zgadza si Pan(i) z kadym ze stwierdze dotyczcych kont bakowych?
[t2b] [rednia]
Konto bankowe nie jest 2009 75% 3,12
mi do niczego potrzebne 2013 79% 3,21
Nie mam pojcia, co 2009 62% 2,84

mgbym/mogabym zyska,
zakadajc konto 2013 64% 2,91
53% 2,81
Bd stara(a) si nie zakada 2009
konta jak najduej 2013 53% 2,88
47% 2,74
2009
Nigdy nie zao konta w banku 43% 2,65
2013
31% 2,21
Zaoenie konta jest 2009
dla mnie za trudne 2013 27% 2,19
W cigu najbliszego roku na 2009 20% 2,00

pewno bd mie ju 19% 1,94
swoje konto bankowe 2013
Podstawa procentowania: Polacy 18+ nieposiadajcy konta bankowego, 1. fala: n=216, 2. fala: n=134. Opis wynikw nast. strona 1b
Postawy wobec kont bankowych (2/2)
27 OK4. W jakim stopniu zgadza si Pan(i) z kadym ze stwierdze dotyczcych kont bakowych?
Na przestrzeni ostatnich 4 lat w niewielkim stopniu zmieniy si

Konto bankowe nie jest postawy osb nie posiadajcych kont bankowych wobec
mi do niczego potrzebne posiadania konta bankowego.
Nadal na pierwszym miejscu wskazywane s stwierdzenia
odzwierciedlajce brak zrozumienia korzyci wynikajcych z
Nie mam pojcia, co mgbym/mogabym posiadania konta. Blisko 80% nieposiadajcych konta bankowego
zyska, zakadajc konto deklaruje, e nie jest im ono do niczego potrzebne. Co wicej,
ponad 60% twierdzi, e nie dostrzega adnych korzyci
zwizanych z zaoeniem rachunku. Wynik ten pokazuje, e
jakkolwiek liczba osb nieposiadajcych konta bankowego cigle
Bd stara(a) si nie zakada konta jak
maleje, to jednak pozostaje grupa osb, do ktrych dotychczasowe
najduej argumenty za zaoeniem rachunku bankowego nie przemawiaj.
S to przede wszystkim osoby najstarsze oraz emeryci i rencici.
Porwnujc te wyniki z wczeniej zaprezentowanymi wida, e
Nigdy nie zao konta w banku spada znaczenie barier nieposiadania konta o charakterze
funkcjonalnym (np. zwizanych z finansami lub procedur
otwarcia konta), ale cigle utrzymuj si bariery o charakterze
psychologicznym wynikajce z negatywnych postaw wobec
posiadania konta bankowego.
Zaoenie konta jest
dla mnie za trudne Cay czas utrzymuje si stosunkowo maa grupa osb
deklarujcych wprost ch zaoenia konta w najbliszym czasie.
Wrd nich przewaaj osoby najmodsze, czyli takie, ktre
prawdopodobnie jeszcze nie zaoyy konta nie z powodu barier
W cigu najbliszego roku na pewno bd mie ju swoje psychologicznych, ale z innych powodw (np. brak staych
konto bankowe
dochodw).
Podstawa procentowania: Polacy 18+ nieposiadajcy konta bankowego, 1. fala: n=216, 2. fala: n=134. 1b
Komentarz
28
Z punktu widzenia dziaa majcych na celu wspieranie rozwoju obrotu bezgotwkowego wane jest zrozumienie grupy
osb nieposiadajcych kont bankowych, a take przyczyn nieposiadania konta oraz czynnikw, ktre mogyby skoni do
jego zaoenia. Przy analizie danych z tego obszaru pochodzcych z niniejszego raportu naley zachowa jednak du
ostrono z dwch powodw: (a) liczba osb nieposiadajcych konta jest w badanej prbie maa (n=134 osoby), tak wic
obcienie bdem pomiaru jest wiksze; (b) wiele czynnikw stanowicych bariery rnych zachowa (jak i motyww
skaniajcych do podejmowania zachowa) ma charakter niewiadomy, tak wic pomiar oparty na deklaracjach (a taki by
zastosowany w przeprowadzonym badaniu) nie oddaje penego obrazu wynikw. Aby rzeczywicie zrozumie niewiadome
psychologiczne bariery nieposiadania kont i stworzy program skutecznych dziaa konieczne byoby przeprowadzenie
dodatkowych bada jakociowych o pogbionym charakterze.
Niezalenie od opisanych powyej ogranicze mona zauway, ze wrd powodw nieposiadania konta trac na
znaczeniu czynniki finansowe (np. przekonanie o zbyt maych dochodach). Cay czas natomiast wida, e wiele osb nie
widzi potrzeby posiadania konta (czynnik psychologiczny), co oznacza, e wykorzystywane przez instytucje finansowe
argumenty do nich nie przemawiaj. Aby jednak zrozumie co tak naprawd oznacza brak potrzeby trzeba by rwnie
przeprowadzi pogbione badanie jakociowe.
Zupenie inaczej wygldaj czynniki, ktre mogyby skoni do posiadania konta. Tu wyranie dominuj czynniki o
charakterze finansowym. Darmowe konto i odsetki najbardziej przekonuj osoby mode (poniej 24 roku ycia) oraz
uczniw i studentw. Odzwierciedla to typowe dla tej grupy pragmatyczne podejcie do oferty rynkowej. Natomiast
argumenty odwoujce si si do zyskw, ale nie powizanych ze specyfik bankowoci (dodatkowy prezent) bardziej
przemawiaj do osb o najniszych dochodach i bezrobotnych.
Tym, co w najmniejszym stopniu si zmienio na przestrzeni ostatnich 4 lat s postawy pokazujce kolejny raz dominacj
czynnikw psychologicznych wrd barier posiadania konta. Wyranie wida, e znaczenie czynnikw o charakterze
obiektywnym maleje (takich jak np. trudnoci w zaoeniu konta, zbyt wysokie opaty, brak dostpnoci banku), natomiast
pozostaj czynniki o charakterze psychologicznym i indywidualnym. Nie dziwi to o tyle, e tego typu bariery s
najtrudniejsze do zmiany i wymagaj dziaa dugofalowych.
Pozytywnym wynikiem jest wzrost otwartoci na zaoenie konta, gdy bdzie wymaga tego pracodawca. Czsto taki
funkcjonalny argument jest skutecznym sposobem zmiany zachowa.
1b
Karta patnicza
2 II stopie zaawansowania bezgotwkowego
Rodzaje uywanych kart patniczych
30 KKB1. Prosz powiedzie, czy korzysta Pan(i) z nastpujcych rodzajw kart:
89% 94% 38% 29% 10% 5% 11% 3%
2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013

Karta bankomatowa/ Karta kredytowa Karta wirtualna Karta przedpacona/
debetowa elektroniczna portmonetka
Najpopularniejszym rodzajem karty patniczej s karty bankomatowe (debetowe). Aktualnie posiada je 94% wacicieli kont, a zatem o 5 p.p. wicej ni w
2009 r. Co wane, w porwnaniu do okresu sprzed 4 lat wzrs rwnie o 8 p.p. (do 88%) udzia tych, ktrzy nie tylko posiadaj kart bankomatow, ale
rwnie z niej korzystaj.
Cay czas utrzymuje si powizanie posiadania i uywania kart patniczych z wiekiem (im starsi posiadacze kont bankowych, tym rzadziej maj i
korzystaj z kart: od 95% wrd osb poniej 35. r.. do 65% wrd najstarszych), z wyksztaceniem (od 79% majcych i korzystajcych wrd osb z
wyksztaceniem podstawowym do 94% wrd posiadajcych wyksztacenie wysze) oraz statusem zawodowym (98% uczniw i studentw, 94%
pracujcych, a tylko 67% emerytw).
Warto zwrci uwag na spadek o blisko 10 p.p. (z 38% do 29%) odsetka posiadaczy kart kredytowych, przy czym na przestrzeni ostatnich 4 lat
szczeglnie spady udziay posiadaczy kart kredytowych wrd najmodszych i najstarszych badanych, osb sabiej wyksztaconych oraz niepracujcych.
Co ciekawe, w grupach, ktre najczciej deklaruj wykorzystywanie tego rodka patniczego (wiek 25-44 lata, wyksztacenie wysze, prowadzenie
dziaalnoci gospodarczej), udzia tych, ktrzy posiadaj karty, od 2009 r. pozostaje na tym samym poziomie. Oznacza to, e spadek posiadania i
korzystania z kart kredytowych nastpi przede wszystkim wrd osb niezbyt intensywnie z nich korzystajcych, czyli by moe takich, ktre nie zdyy
si w peni przekona do tego rozwizania.
Podstawa procentowania: Polacy 18+ posiadajcy konto bankowe, 1. fala: n=784, 2. fala: n=866.
xx% Odsetek respondentw, ktrzy posiadaj poszczeglne rodzaje kart patniczych 2
Sposoby korzystania z kart patniczych
31 KKB2. Czy zdarza si Panu(i) za pomoc karty dokonywa nastpujcych operacji:
Operacje bankowe najczciej

dokonywane przy uyciu karty patniczej
to: wypacanie gotwki w bankomacie
98% (98%, z czego 73% osb wykonuje to
Wypacanie 2009 czsto) oraz pacenie za zakupy lub
gotwki usugi (91%).
w bankomacie 2013 98% W kontekcie prowadzonych dziaa
wspierania obrotu bezgotwkowego na
podkrelenie zasuguje wzrost o 10 p.p. na
przestrzeni ostatnich 4 lat czstotliwoci
pacenia kart. Wzrost ten nastpi przede
wszystkim wrd modszych posiadaczy
Pacenie kart 2009 86% kart patniczych, osb pracujcych na etat i
za zakupy lub prowadzcych dziaalno gospodarcz.
usugi 2013 91% Nadal wpacanie gotwki we
wpatomacie jest raczej mao popularne
wrd Polakw (korzysta z tej moliwoci
ok. 1/3 z nich), a grup, ktra stosunkowo
najczciej korzysta z tej funkcjonalnoci,
s prowadzcy dziaalno gospodarcz
Wpacanie 2009 31% (dotyczy to 49% z nich), ktrzy
gotwki prawdopodobnie ze wzgldu na charakter
w tzw. swojej pracy s zmuszeni do operowania
wpatomacie 2013 27% gotwk. Ponadto czsto dokonuj
wpacenia utargu na konto w godzinach,
gdy oddziay bankw s zamknite.
Podstawa procentowania: Polacy 18+ korzystajcy z jakiejkolwiek karty patniczej, 1. fala: n=665, 2. fala: n=770.
xx% Odsetek respondentw, ktrzy czsto lub rzadko korzystaj z dowolnej karty patniczej w okrelony sposb 2
Okolicznoci pacenia kart patnicz
32 KKB3. W ktrych z poniszych sytuacji zdarza si Panu(i) dokonywa patnoci kart:
W cigu 4 lat nie nastpiy zasadnicze zmiany

2009 95% w okolicznociach pacenia kart patnicz. Nadal
W duych sklepach do zdecydowanie najpowszechniejszych nale
2013 98%
zakupy w duych sklepach, przy czym naley tu
2009 wspomnie o wzrocie z 55% do 65% osb
72%
Przy zakupach ubra deklarujcych czste uywanie kart w takich
2013 72% sytuacjach.
Na szczegln uwag zasuguje wzrost pacenia
Przy okazji zakupw 2009 79%
w maych sklepach (nisze kwoty). W takich
dbr trwaych 2013 71% sytuacjach z kart korzysta ponad poowa
uywajcych kart patniczych (58%), co stanowi
2009 70% wzrost w porwnaniu do 2009 r. (z 51%). Warto
Na stacjach benzynowych odnotowa rwnie niemal dwukrotny wzrost (z
2013 70%
13% do 23%) czstego korzystania w takich
sytuacjach z kart patniczych. Wynik ten wiadczy
2009 51%
W maych sklepach o stopniowym przekonywaniu si Polakw do
2013 58% stosowania kart rwnie przy niszych
patnociach (czyli zmniejszanie si jednej z
2009 43% gwnych barier intensyfikacji obrotu
W restauracjach, hotelach bezgotwkowego).
2013 41%
Warto zwrci uwag rwnie na to, e opaty za
Przy zakupach 2009 33% usugi nadal w wikszoci s dokonywane
przez Internet 2013 33% gotwk (ponad 70%), a nawet wida ich wzrost
na przestrzeni ostatnich lat. Moe to wiadczy o
braku moliwoci dokonywania patnoci
Podczas wyjazdw 2009 33%
bezgotwkowych albo istnienie szarej strefy
zagranicznych 2013 26% (preferencja gotwki w przypadku odbiorcw
patnoci za usugi).
2009 27%
Za usugi
2013 23%
Podstawa procentowania: Polacy 18+ paccy za zakupy lub usugi dowoln kart patnicz, 1. fala: n=570, 2. fala: n=700.
xx% Odsetek respondentw, ktrzy czsto lub rzadko korzystaj z dowolnej karty patniczej w poszczeglnych okolicznociach 2
Kwota a forma patnoci
33 KKB4. Jak form patnoci wybiera Pan(i) w zalenoci od kwoty, ktra jest do zapacenia?
65% 62% 72% 70% 78% 80% 61% 62% 27% 31% 7% 6%
2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013
Kwota Kwota Kwota Kwota Kwota Kwota
pow. 1000 z 501-1000 z 101-500 z 51-100 z 11-50 z do 10 z
W przypadku poszczeglnych wielkoci kwot paconych przy uyciu karty patniczej nie nastpiy adne zasadnicze zmiany od
poprzedniej edycji badania. Nadal 50 z wyznacza granic patnoci gotwk i przy poszczeglnych poziomach paconych kwot
podobny procent Polakw wybiera gotwk lub kart.
Przy paceniu kwot do 10 z kart patnicz posuguje si niewiele osb. W sytuacji patnoci nieco wyszych 11-50 z wicej osb
wybiera patno kart, jednak cay czas przewaaj patnoci gotwkowe (w obu tych przypadkach na pacenie kart decyduj si
najczciej najmodsi Polacy w wieku 18-24 lata). Preferowanie patnoci gotwkowych w przypadku kwot poniej 50 z moe by z
jednej strony spowodowane przywizaniem do gotwki w przypadku maych kwot, jak rwnie tym, e nadal wiele punktw
handlowych przyjmuje patnoci bezgotwkowe dopiero od okrelonej minimalnej kwoty lub w ogle nie oferuje swoim klientom
moliwoci dokonywania tego rodzaju transakcji.
xx% Odsetek respondentw, ktrzy wybieraj patnoci karta patnicz w zalenoci od poszczeglnych kwot do zapacenia 2
Patnoci: karta vs gotwka
34 KKB5. Ktr z form patnoci gotwk czy kart wybiera Pan(i) czciej?
2009 2013
Gotwka: 64%
Gotwka: 49%
Karta: 36% Karta: 51%
Od 2009 r. o blisko poow (z 36% do 51%) wzrs odsetek osb posugujcych si kartami patniczymi, ktre deklaruj, e czciej korzystaj z karty ni
gotwki jako formy patnoci. Tym samym udzia preferujcych gotwk spad z 64% do 49%. Oznacza to, e na przestrzeni ostatnich 4 lat zakoczya si
przewaga czstszego wyboru gotwki ni karty.
Warto zwrci uwag, e opisywana zmiana pokazuje przechodzenie z I na II poziom zaawansowania bezgotwkowego. Przesunicie w znaczcej
mierze dotyczy przejcia od czstszego pacenia gotwk (spadek z 42% w 2009, do 33% w 2013 r.) do odpowiedzi raczej czciej pac kart ni
gotwk (wzrost z 26% do 39%), natomiast procent osb zdecydowanie czciej paccych kart ni gotwk prawie si nie zmieni (10% vs 12%).
Tak jak 4 lata temu, wybr gotwka vs karta jest powizany z wiekiem, wyksztaceniem oraz dochodami (im Polacy s modsi, lepiej wyksztaceni oraz
im wikszymi dochodami dysponuj, tym czciej pac kart ni gotwk).
2
Argumenty za zwikszeniem czstotliwoci
korzystania z kart patniczych (1/2)
35 KKB6. Ktry z poniszych argumentw mgby przekona Pana(i) do korzystania z karty patniczej lub czstszego korzystania z karty patniczej?
Posiadajcy
konto osobiste
[t2b] [rednia]
Korzystniejsze warunki cenowe dla 2009

76% 3,02
paccych kart ni gotwk 80% 3,15
2013
Moliwo pacenia kart kadej kwoty 2009 63% 2,75

(bez minimalnych limitw) 2013 71% 2,97
Moliwo pacenia kart w wikszej 2009 68% 2,85

liczbie miejsc ni obecnie
2013 68% 2,91
Akcja spoeczna polegajca na tym, e za

2009 61% 2,76
kad dokonan transakcj bank
przeznacza drobna kwot na cele 60% 2,69
2013
charytatywne
wiadomo, e w ekonomii Pastwa

2009 47% 2,48
korzystniejszy jest obrt bezgotwkowy
(poniewa Pastwo ponosi due koszty 48% 2,56
2013
zwizane z obrotem gotwk)
Podstawa procentowania: Polacy 18+ posiadajcy konto bankowe, 1. fala: n=784, 2. fala: n=866.
Opis wynikw nast. strona 2

Argumenty za zwikszeniem czstotliwoci
korzystania z kart patniczych (2/2)
36 KKB6. Ktry z poniszych argumentw mgby przekona Pana(i) do korzystania z karty patniczej lub czstszego korzystania z karty patniczej?
Respondentw posiadajcych konta osobiste poproszono o wskazanie

Posiadajcy
argumentw, ktre mogyby ich przekona do korzystania z kart patniczych
konto osobiste (jeli tego do tej pory nie robi) lub czstszego posugiwania si nimi.
Zarwno w 2009 r. jak i obecnie najwikszym zainteresowaniem cieszy si
pomys czysto finansowy korzystniejszych warunkw cenowych dla
paccych kart (2009: 76%, 2013: 80%).
Korzystniejsze warunki cenowe dla
Nieco mniejsze, aczkolwiek te pozytywne reakcje wywouj rozwizania
paccych kart ni gotwk funkcjonalne uatwiajce korzystanie z kart, zgodnie z ktrymi istniaaby
moliwo pacenia nimi kadej kwoty (w 2013 r. 71% gosw za, w tym 39%
w sposb zdecydowany, co jednoczenie stanowi wzrost o 12 p.p. w
porwnaniu do 2009 r.) oraz wzrosaby liczba miejsc, w ktrych mona by
Moliwo pacenia kart kadej kwoty (bez korzysta z transakcji bezgotwkowych (w b.r. 68% gosw za, w tym 28% w
minimalnych limitw) sposb zdecydowany). W kontekcie bardzo szybkiej adaptacji kart
zblieniowych w Polsce odpowiedzi te nie wydaj si by wycznie
deklaracjami kwestia dostpnoci wydaje si by prawdziwym czynnikiem
sprzyjajcym intensyfikacji obrotu bezgotwkowego w Polsce.
Moliwo pacenia kart w wikszej liczbie Argumenty spoeczne (dot. kosztw ponoszonych przez Pastwo
miejsc ni obecnie z powodu funkcjonujcego obrotu gotwkowego oraz marketingu
zaangaowanego spoecznie) nadal ciesz si zdecydowanie mniejszym
zainteresowaniem ni wyej opisane czynniki finansowe czy funkcjonalne.
Akcja spoeczna polegajca na tym, e za kad Wyniki te pokazuj, e wci istnieje niemay potencja na rozwj obrotu
bezgotwkowego, jeli punkty handlowe i usugowe bd jeszcze powszechniej
dokonan transakcj bank przeznacza drobna
akceptoway patnoci kartami oraz zrezygnuj z limitw kwot minimalnych
kwot na cele charytatywne umoliwiajcych patnoci bezgotwkowe.
Warto jednak podkreli, e s to argumenty przemawiajce przede wszystkim
wiadomo, e w ekonomii Pastwa do osb z wyszym wyksztaceniem, dysponujcych wyszymi dochodami oraz
korzystniejszy jest obrt bezgotwkowy (poniewa uczniw i studentw, a zatem tych, ktrzy ju teraz czciej reprezentuj wyszy
Pastwo ponosi due koszty zwizane z obrotem poziom zaawansowania bezgotwkowego i oglnie s bardzo otwarci na
gotwk) korzystanie z obrotu bezgotwkowego.
2
Argumenty za korzystaniem z kart patniczych
nieuytkownicy kont (1/2)
37 OK3. Ktry z poniszych argumentw mgby przekona Pana(i) do korzystania z karty patniczej?
Nieposiadajcy
konta osobistego
[t2b] [rednia]
Korzystniejsze warunki cenowe dla 2009 45% 2,44
paccych kart ni gotwk 2013 62% 2,79
Moliwo pacenia kart kadej kwoty 2009 32% 2,20

(bez minimalnych limitw) 2013 55% 2,67
Moliwo pacenia kart 2009 33% 2,22

w wikszej liczbie miejsc 2013 50% 2,57
Akcja spoeczna polegajca na tym, e za 2009 25% 2,16

kad dokonan transakcj bank przeznacza
drobn kwot na cele charytatywne 2013 48% 2,59
Fakt, e nie musia(a)bym nosi przy sobie 2009 32% 2,21

duej gotwki - mgbym/mogabym paci
kart za zakupy i usugi 2013 45% 2,51
wiadomo, e dla ekonomii Pastwa

2009 15% 1,92
korzystniejszy jest obrt bezgotwkowy
(poniewa Pastwo ponosi due koszty 36% 2,31
2013
Podstawa procentowania: Polacy 18+ nieposiadajcy konta bankowego, 1. fala: n=216, 2. fala: n=134.

Argumenty za korzystaniem z kart patniczych
nieuytkownicy kont (2/2)
38 OK3. Ktry z poniszych argumentw mgby przekona Pana(i) do korzystania z karty patniczej?
Nieposiadajcy
konta osobistego
W przypadku osb nieposiadajcych kont
bankowych nieco zaskakuj bardzo pozytywne
Korzystniejsze warunki cenowe dla reakcje na wszelkie propozycje dziaa mogcych
paccych kart ni gotwk skoni do korzystania z karty oraz duy wzrost
akceptacji tych propozycji od 2009 roku. Biorc
pod uwag brak konta w tej grupie i w zwizku z
Moliwo pacenia kart kadej kwoty tym zerowy poziom ubankowienia, do danych
(bez minimalnych limitw) tych naley podchodzi bardzo ostronie. Nie
wydaje si, aby rzeczywicie wszystkie
wymienione tu czynniki miay warto
Moliwo pacenia kart motywujc do zmiany zachowa (szczeglnie
w wikszej liczbie miejsc zaskakujcy i budzcy wtpliwoci jest wzrost
otwartoci na dziaania CSR-owe majce
zachca do korzystania z kart).
Akcja spoeczna polegajca na tym, e za kad
Spord testowanych argumentw za
dokonan transakcj bank przeznacza drobna
zwikszeniem korzystania z kart tym, ktry
kwot na cele charytatywne
wydaje si najbardziej prawdopodobny jest
wprowadzenie korzystniejszych warunkw
Fakt, e nie musia(a)bym nosi przy sobie duej cenowych dla paccych kart wskazania tego
gotwki - mgbym/mogabym paci kart za czynnika wyranie wzrosy od 2009 roku (62%
zakupy i usugi gosw za, w tym 25% w sposb
wiadomo, e dla ekonomii Pastwa zdecydowany, co stanowi 3-krotny wzrost w
korzystniejszy jest obrt bezgotwkowy porwnaniu do 2009 r.).
(poniewa Pastwo ponosi due koszty
2
Przekonania na temat kart patniczych
(1/2)
39 OB3. Na ile zgadza si Pan(i) z poniszymi stwierdzeniami na temat korzystania z karty bankowej (karty patniczej)?
[t2b] [rednia]
Pacenie kart jest wygodniejsze 2009 51% 2,67
ni pacenie gotwk 2013 55% 2,77
Majc karty patnicze atwo traci si 2009 50% 2,61

kontrol nad swoimi finansami 2013 52% 2,60
Karty bankomatowe s mao przydatne dla 2009 51% 2,61

osb o niewielkim dochodzie 2013 46% 2,49
Przeszkadza mi, e w okolicy mojego miejsca 2009 47% 2,52

zamieszkania jest zbyt mao bankomatw 2013 43% 2,44
Kiedy paci si kart, to wydaje si wicej 2009 45% 2,56

ni gdy paci si gotwk 2013 41% 2,43
Kiedy paci si kart, to czsto trwa to dugo 2009 42% 2,41

i jest to krpujce dla posiadajcego 2013 40% 2,33
Wypacanie pienidzy 2009 42% 2,42

z bankomatu jest niebezpieczne 2013 38% 2,33
Ludzie czsto reaguj negatywnie, 2009 40% 2,38

gdy kto paci kart 2013 35% 2,25
Jeeli paci si kart, to atwiej jest zosta 2009 36% 2,32

oszukanym, ni gdy paci si gotwk 2013 34% 2,29
Denerwuj si, gdy kto w kolejce 2009 31% 2,18

przede mn paci kart 2013 26% 2,08
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. Opis wynikw nast. strona 2
Przekonania na temat kart patniczych
(2/2)
40 OB3. Na ile zgadza si Pan(i) z poniszymi stwierdzeniami na temat korzystania z karty bankowej (karty patniczej)?
4
zdecydowanie
si zgadzam
3
raczej si
zgadzam
2
raczej si nie
zgadzam
1
zdecydowanie
si nie
zgadzam
W cigu ostatnich 4 lat nie nastpiy bardzo wyrane zmiany w postawach ogu Polakw wobec kart patniczych (podobnie jak w odniesieniu do
kont bankowych).
Nadal nieco ponad poowa (55%) uwaa, e pacenie kart jest wygodniejsze ni pacenie gotwk (szczeglnie czsto s to osoby w wieku 25-44 lat,
z wyksztaceniem wyszym oraz pracujce na peny etat), cho praktycznie rwnie powszechne (52%) jest przekonanie o tym, e korzystanie
z kart patniczych niesie ryzyko utraty kontroli nad swoimi finansami.
Na negatywne emocje wywoywane przez korzystanie z kart bankomatowych podczas pacenia nimi w sklepach zwraca uwag 35% Polakw
zgadzajcych si z tym, e ludzie reaguj negatywnie, gdy kto przed nimi w kolejce paci kart oraz 26% przyznajcych, e taka sytuacja denerwuje ich
samych. Przy tym w obu tych przypadkach w porwnaniu do 2009 r. odnotowano niewielkie (o kilka p.p.) spadki wskaza co moe pokazywa
wiksze oswojenie si Polakw z sytuacjami pacenia kartami przez innych i wiksz akceptacj wynikajcych z tego niekiedy utrudnie. Spadek ten
moe by rwnie wynikiem wzrastajcej technologicznejj sprawnoci dokonywania takich opat (np. przepustowo cz).
Na poziomie ogu Polakw nie pojawiy si zmiany w ich nastawieniu do kart patniczych, ale w porwnaniu do roku 2009 postawy te uskrajniy si
pomidzy osobami posiadajcymi i nieposiadajcymi kont bankowych. Szczeglnie wida to w przypadku opinii, wedug ktrej karty bankomatowe s
mao przydatne dla osb o niewielkim dochodzie: nieposiadacze kont bardziej si z tym zgadzaj ni w 2009 roku, a posiadacze mniej. 2
Karty zblieniowe nowa forma patnoci
bezgotwkowych
41 KKB11. Czy sysza(a) Pan(i) o kartach z funkcj patnoci zblieniowych?
Znajomo kart Korzystanie z kart zblieniowych (n=641)

zblieniowych
Czstotliwo korzystania (n=350) Przyczyny niekorzystania (n=52)
Od 2009 roku w polskim systemie patniczym do szerokiego uycia weszy zblieniowe karty patnicze
umoliwiajce dokonywanie patnoci niskich kwot bez koniecznoci posugiwania si kodem PIN lub
podpisywania rachunku. W zwizku z tym w drugiej fali badania zadano dodatkowe pytania sprawdzajce, czy
Polacy znaj ten sposb patnoci i czy z niego korzystaj.
Podstawa procentowania: Okazao si, e wrd Polakw korzystajcych z kart patniczych, niemal kady z nich (92%) sysza o takich
Polacy 18+, korzystajcy z kart kartach, a blisko 2/3 z nich je posiada (czciej s to osoby najmodsze, z wyksztaceniem wyszym i pracujce
patniczych, 2. fala: n=770. na etat), przy czym 55% korzysta z nich. Spord osb dysponujcych kartami zblieniowymi, ale nie
posugujcych si nimi ponad poowa jako przyczyn podaje brak zaufania do tego rodzaju patnoci (54%). 2
Karty zblieniowe wedug
cech spoeczno-demograficznych (1/2)
KKB11. Czy sysza(a) Pan(i) o kartach z funkcj patnoci zblieniowych?
42 KKB12. Czy ktra z posiadanych przez Pana(i) kart ma moliwo dokonywania patnoci zblieniowych?
2013
Znajomo kart zblieniowych
Ogem Pe Wiek Wyksztacenie
K M 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+ Podst. Zawod. redn. Wysze
Podstawa procentowania: (n=367) (n=333) (n=105) (n=171) (n=145) (n=129) (n=92) (n=58) (n=97) (n=171) (n=255) (n=177)
Polacy 18+, paccy kartami
patniczymi, 2. fala: n=700.
Posiadanie i korzystanie
Podstawa procentowania: (n=340) (n=301) (n=101) (n=166) (n=134) (n=112) (n=83) (n=45) (n=82) (n=152) (n=237) (n=170)
Polacy 18+, paccy kartami
patniczymi i znajcy karty 2
zblieniowe, 2. fala: n=641.
Karty zblieniowe wedug
43 KKB13. Jak czsto zdarza si Panu(i) dokonywa patnoci kart zblieniow?
2013

Czstotliwo korzystania
(n=190) (n=160) (n=69) (n=105) (n=71) (n=56) (n=33) (n=16) (n=44) (n=62) (n=134) (n=110)
Podstawa procentowania:
Polacy 18+, paccy kartami patniczymi oraz posiadajcy i paccy kartami zblieniowymi, 2. fala: n=350.
2
Komentarz
44
Na przestrzeni ostatnich 4 lat wida wyrany wzrost zaawansowania bezgotwkowego rwnie na drugim poziomie w
zakresie patnoci bezgotwkowych dokonywanych kartami. Po pierwsze, wzrosa liczba osb korzystajcych z kart
patniczych i przede wszystkim dotyczy to zwikszenia liczby dokonywanych transakcji patniczych. Grupami najbardziej
otwartymi wobec tego rodzaju patnoci (u ktrych nastpi najwikszy wzrost) s osoby mode, pracujce na etat i prowadzce
wasn dziaalno gospodarcz.
Wzrost czstotliwoci pacenia kart (w miejsce gotwki) nastpi przede wszystkim w trzech miejscach: w duych sklepach,
na stacjach benzynowych i w maych sklepach. Szczeglnie interesujcy jest wzrost czstotliwoci pacenia w maych sklepach,
gdy tam dotychczas byo najwicej problemw z patnociami, gwnie odnonie pacenia niskich kwot (ograniczenia
sprzedawcw, jak i wasne opory paccych) i problemy z infrastruktur (brak terminali). Tak wic bariera ta ma coraz mniejsze
znaczenie w hamowaniu obrotu bezgotwkowego.
Cay czas utrzymuje si kwota 50 z jako bariera midzy patnociami gotwkowymi i bezgotwkowymi. Przy kwotach
poniej cigle przewaaj patnoci gotwkowe, natomiast przy kwotach wyszych patnoci bezgotwkowe (wrd osb
korzystajcych z kart). Wzrosy rwnie deklaracje czstotliwoci pacenia kart w miejsce gotwki obecnie 51% deklaruje
czstsze pacenie kart ni gotwk, a w 2009 roku byo takich osb 36%. Przechodzenie na patnoci bezgotwkowe (rwnie
przy niskich kwotach) potwierdza wyrany wzrost w Polsce w ostatnich latach posugiwania si kartami zblieniowymi (92%
Polakw korzystajcych z kart patniczych syszao o kartach zblieniowych a ponad poowa spord nich korzysta z takiej
karty).
Na podstawie przeprowadzonego badania bardzo trudno powiedzie, co najbardziej skonioby do zintensyfikowania
czstotliwoci pacenia kartami, gdy badanie to, ze wzgldu na swoja specyfik (badanie sondaowe) jest oparte na
deklaracjach. Osoby uywajce kart twierdz, e w najwikszym stopniu do intensyfikacji pacenia kartami zamiast gotwka
skoniyby je korzystniejsze warunki cenowe (czynnik finansowy). Natomiast na drugim miejscu wskazane zostay czynniki
funkcjonalne powizane z moliwociami pacenia w rnych miejscach bez ogranicze co do minimalnej kwoty. W
przypadku nieposiadaczy kont deklaracje te budz wiksze wtpliwoci.
W niewielkim stopniu zmieniy si postawy i przekonania na temat patnoci kartami. Jednym ze stwierdze, z ktrym czciej
zgadzano si w 2013 roku dotyczyo tego, e pacenie kart jest wygodniejsze ni pacenie gotwk. Wzrost liczby osb
zgadzajcych siz tym stwierdzeniem jest bardzo pozytywny w kontekcie propagowania obrotu bezgotwkowego.
2
Opacanie rachunkw
3 III stopie zaawansowania bezgotwkowego
Metody opacania rachunkw (1/2)
46 RACH1. Czy zdarza si Panu(i) osobicie opaca jakie rachunki lub dokonywa patnoci?
Zarwno w 2009 jak i w 2013 r. Prawie 80% Polakw

osobicie opaca rachunki (przy czym czciej zajmuj si
tym kobiety ni mczyni).
W porwnaniu do czasu sprzed 4 lat pojawiy si zmiany w
sposobie dokonywania patnoci zwizanych z
regulowaniem opat za rachunki. Szczeglnie straciy na
popularnoci formy bezporednie: na poczcie (z 73% w 2009
do 54% w 2013), w kasie banku/agencji (z 65% do 51%) oraz
przy kasie sklepowej (z 42% do 34%).
Natomiast znaczcy wzrost pojawi si w przypadku
patnoci internetowych (z 41% do 55%, przy jednoczesnym
wzrocie z 26% do 49% czstego korzystania z tego sposobu
opacania rachunkw).
Wynik ten wskazuje na fakt, e w przypadku opat za
rachunki, Polacy w coraz wikszym stopniu przechodz na
transakcje bezgotwkowe. Co prawda cay czas istniej
grupy o zdecydowanie niskim poziomie zaawansowania
bezgotwkowego na trzecim poziomie pacenia
rachunkw. Nadal a 89% osb po 65. r.., 68% z
wyksztaceniem podstawowym, 83% bezrobotnych i 89%
emerytw wybiera gotwkowe formy pacenia za rachunki.
Rwnoczenie wida spadek patnoci bezgotwkowych
najmniej korzystnych dla klienta, ze wzgldu na najwysze
opaty rachunkw paconych bezgotwkowo w kasie
banku. Nieco spada rwnie czstotliwo korzystania z
polece zapaty i zlece staych (prawdopodobnie
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. zastpionych samodzielnymi opatami przez Internet).
3
Metody opacania rachunkw (2/2)
47 RACH2. Prosz powiedzie, z ktrych metody opacania rachunkw Pan(i) korzysta?
2009 41%
Przez Internet
2013 55%
W okienku na poczcie 2009 73%

(pac gotwk) 2013 54%
W kasie w banku/ agencji 2009 65%

Przy kasie sklepowej 2009 42%

W banku (osobicie 2009 34%

zlecam przelew) 2013 31%
Zleceniem staym / 2009 32%

poleceniem przelewu 2013 29%
2009 25%
Poleceniem zapaty
2013 20%
Przy kasie sklepowej 2009 18%

(zlecam przelew) 2013 9%
Podstawa procentowania: Polacy 18+ opacajcy osobicie rachunki, 1. fala: n=801, 2. fala: n=777.
xx% Odsetek respondentw, ktrzy czsto lub rzadko korzystaj z dowolnej metody opacania rachunkw
Opata rachunkw: gotwka vs inna forma
48 RACH3. Jak czsto opacajc rachunki posuguje si Pan(i) gotwk, a jak czsto innymi formami patnoci nie wymagajcymi uycia gotwki?
2009 2013
Gotwka: 72%
Gotwka: 49%
Bezgotwkowo:
Bezgotwkowo: 51%
29%
Na przestrzeni ostatnich 4 lat wida wyrany wzrost patnoci bezgotwkowych za rachunki w miejsce patnoci gotwkowych. W
2009 roku 72% Polakw deklarowao przewag gotwkowego pacenia za rachunki, a 29% bezgotwkowo. Obecnie proporcje te si
wyranie zmieniy liczba paccych gotwkowo zmniejszya si do 49%, a paccych bezgotwkowo wzrosa do 51%.
Sposoby opacania rachunkw s powizane z wiekiem, wyksztaceniem oraz statusem zawodowym w sposb spjny z wczeniej
opisywanymi zalenociami wraz ze wzrostem wieku oraz spadkiem wyksztacenia badani czciej wybieraj gotwk, a rzadziej
transakcje bezgotwkowe. Bezrobotni oraz emeryci i rencici czciej opowiadaj si za gotwk, za pracujcy za opatami bez jej
uycia.
Podstawa procentowania: Polacy 18+ opacajcy osobicie rachunki, 1. fala: n=801, 2. fala: n=777. 3
Postrzeganie wielkoci opaty manipulacyjnej
RACH4. Prosz sobie wyobrazi, e ma Pan(i )zapaci rachunek o wartoci 100 PLN. Jak si Panu(i) wydaje, jaka moe by wysoko opaty, tzw.
49 opata manipulacyjna w przypadku patnoci dokonywanej
W kontekcie promowania obrotu bezgotwkowego zdecydowanie pozytywne jest cay czas postrzeganie opat przez Internet jako
najtaszego sposobu opacania rachunkw.
Jeli chodzi o inne sposoby patnoci, a szczeglnie patnoci gotwkowe, postrzegane s one jako zdecydowanie drosze, z czego jako
najdrosze gotwkowe opaty rachunkw w kasie banku (i tu nastpi rwnie wzrost w cigu ostatnich 4 lat).
Interesujce, e w cigu ostatnich 4 lat wyranie wzroso postrzeganie wysokoci opat manipulacyjnych w przypadku polecenia
zapaty, cho efekt ten jest trudno wytumaczy. Efekt ten moe czciowo wynika z tego, e jak pokazuj wyniki wczeniej
prowadzonych bada, okrelenie to nie przez wszystkich jest rozumiane waciwie.
Podstawa procentowania: Polacy 18+ opacajcy osobicie rachunki, 1. fala: n=801, 2. fala: n=777. 3
Postawy wobec pienidzy, bankw, nowych
4 technologii oraz ocena wiedzy finansowej
4a Postawy wobec pienidzy
Postawy wobec pienidzy profile
52 P1. Prosz powiedzie, w jakim stopniu zgadza si Pan(i) z kadym z tych stwierdze
top2box
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. 4a

3 wymiary postaw wobec pienidzy(1/4)
Respondenci zostali poproszeni o odniesienie si na 4-stopniowej skali do zestawu 11 stwierdze na temat pienidzy
i dbr materialnych. Aby zredukowa zebrane dane do kilku gwnych wymiarw wyznaczajcych opinie badanych,
ktre mogyby zosta dalej wykorzystane jako zmienne wyjaniajce postawy i zachowania finansowe, zastosowano
analiz czynnikow przeprowadzon metod gwnych skadowych z rotacj Varimax z normalizacj Kaisera. Na jej
podstawie wyodrbnione zostay 3 ponisze niezalene od siebie wymiary postaw wobec pienidzy:
Czasami czuj si gorszy od ludzi,

ktrzy maj wicej pienidzy ode
mnie (0,776)
Pienidze s dla mnie wane,
Troch zazdroszcz ludziom,
poniewa daj mi poczucie
ktrzy posiadaj drogie domy,
niezalenoci (0,838)
eleganckie samochody, ubrania
Pienidze s dla mnie wane (0,710)
poniewa dziki nim mog si
Denerwuje mnie, gdy moi znajomi
rozwija i doskonali swoje maj rzeczy, na jakie ja nie mog
umiejtnoci (0,772)
sobie pozwoli (0,705)
Pienidze jako miara Wikszo ludzi w moim
wartoci czowieka otoczeniu ma wicej pienidzy ni
ja (0,689)
Duych pienidzy nie mona
zdoby w uczciwy sposb (0,514)
W nawiasach zostay
podane wartoci Miar wartoci czowieka s jego pienidze (0,834)
adunkw czynnikowych, Pienidze s dla mnie wane, poniewa dziki nim
z jakimi kade
stwierdzenie aduje dany czuj si kim (0,716)
czynnik. Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. 4a
Wymiar: Pienidze jako

rodek do celu
[t2b] [rednia]
Oglny poziom wskanika: 3,09
2009 78% 3,03
Pienidze s dla mnie wane, poniewa daj

mi poczucie niezalenoci
84% 3,16
2013
2009 69% 2,86

Pienidze s dla mnie wane poniewa
dziki nim mog si rozwija i doskonali
swoje umiejtnoci
2013 74% 3,03
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000.

4a

rdo frustracji
Oglny poziom wskanika: 2,53 [t2b] [rednia]
Troch zazdroszcz ludziom, ktrzy 2009 51% 2,47
posiadaj drogie domy, eleganckie
samochody, ubrania 2013 57% 2,59
Duych pienidzy nie mona 2009 60% 2,77

zdoby w uczciwy sposb 2013 57% 2,78
Wikszo ludzi w moim otoczeniu 2009 45% 2,58

ma wicej pienidzy ni ja 2013 48% 3,19
Czasami czuj si gorszy(a) od ludzi, 2009 41% 2,32

ktrzy maj wicej pienidzy ode mnie
2013 41% 2,35
Denerwuje mnie, gdy moi znajomi maj 2009 35% 2,25

rzeczy, na jakie ja nie mog sobie pozwoli 2013 37% 2,29

4a

miara wartoci czowieka
[t2b] [rednia]
2009 42% 2,53
Pienidze s dla mnie wane,
poniewa dziki nim czuj si "kim"
2013 53% 2,59
2009 28% 2,05
Miar wartoci czowieka

s jego pienidze
2013 25% 1,94

4a
4b Postawy wobec bankw
Postawy wobec bankw profile
58 OB1. Prosz powiedzie, w jakim stopniu zgadza si Pan(i) z kadym z tych stwierdze
top2box
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. 4b

3 wymiary postaw wobec bankw (1/4)
Respondenci zostali poproszeni o odniesienie si na 4-stopniowej skali do zestawu 18 stwierdze na temat bankw
i korzystania z ich usug. Aby zredukowa zebrane dane do kilku gwnych wymiarw wyznaczajcych opinie
badanych zastosowano analiz czynnikow przeprowadzon metod gwnych skadowych z rotacj Varimax
z normalizacj Kaisera. Na jej podstawie tak jak w roku 2009 wyodrbnione zostay 3 ponisze niezalene od siebie
wymiary postaw wobec bankw:
Dziki odsetkom pienidze na Wol otrzymywa wypat pensji lub

lokatach w banku nie trac na innych wiadcze w gotwce ni na
wartoci (0,691) konto (0,749)
W banku pienidze s Gotwka to jedyne prawdziwe
najbezpieczniejsze (0,642) pienidze (0,740)
Kiedy nie jestem pewien, ktre Lepiej otrzymywa pienidze z rki
rozwizanie jest dla mnie najlepsze, do rki ni przelewy bankowe (0,738)
pytam si doradcy w banku lub Gdy mam gotwk atwiej mi
doradcy finansowego (0,632) kontrolowa wydatki ni gdy mam
Mam zaufanie do bankw (0,451) pienidze na koncie (0,699)
Brak zaufania Lepiej trzyma pienidze w domu
ni w banku (0,594)
do bankw Kiedy mam pienidze w banku, to
czuj si, jakbym wcale ich nie mia(a)
(0,544)
Uwaga: czynnik kult gotwki zgodnie z

Pracownikom banku nigdy nie mona ufa (0,774)
raportem z 2009 roku wszed w skad
Banki to zodzieje i oszuci (0,742)
postaw wobec bankw, cho koncepcyjnie
W nawiasach zostay Banki w Polsce nie s wiarygodne (0,647) jest traktowany jako wymiar postaw
podane wartoci Gdy paci si w sklepie kart, sprzedawca ma dostp do informacji wobec pienidzy
adunkw czynnikowych,
o stanie konta (0,513)
z jakimi kade
stwierdzenie aduje dany
czynnik. Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000. 4b
Wymiar: Probankowo
2009 67% 2,80

Mam zaufanie do bankw
2013 67% 2,81
2009 67% 2,87

W banku pienidze s najbezpieczniejsze
2013 64% 2,86
60% 2,76
Dziki odsetkom pienidze 2009
na lokatach w banku nie trac na wartoci
2013 60% 2,76
Kiedy nie jestem pewien, jakie rozwizanie 2009 56% 2,64

jest dla mnie najlepsze, pytam doradcy
w banku lub doradcy finansowego 2013 56% 2,67

4b
Wymiar: Kult gotwki

[t2b] [rednia]
Gdy mam gotwk atwiej mi kontrolowa 2009 brak pomiaru
wydatki ni gdy mam pienidze na koncie 2013 55% 2,66
2009 50% 2,56

Gotwka to jedyne prawdziwe pienidze
2013 49% 2,50
Lepiej otrzymywa pienidze z rki 2009 45% 2,44

do rki ni przelewy bankowe 2013
39% 2,34
Wol otrzymywa wypat pensji lub 2009 39% 2,36

innych wiadcze w gotwce ni na konto 2013 36% 2,25
Kiedy mam pienidze w banku, to 2009 31% 2,17

czuj si, jakbym wcale ich nie mia(a) 2013 30% 2,15
Lepiej trzyma pienidze 2009 34% 2,22

w domu ni w banku 2013
29% 2,15

4b
Wymiar:
Brak zaufania do bankw
2009 31% 2,26

Banki w Polsce nie s wiarygodne
2013 28% 2,24
2009 brak pomiaru

Gdy paci si w sklepie kart, sprzedawca
ma dostp do informacji o stanie konta 24% 2,00
2013
23% 2,07
2009
Banki to zodzieje i oszuci
23% 2,10
2013
26% 2,10
2009
Pracownikom banku nigdy nie mona ufa
22% 2,09
2013

4b
Postawy wobec nowych technologii i
4c zachowania
Korzystanie z Internetu
64 INT1. Czy korzysta Pan(i) z komputera? | INT2. Czy korzysta Pan(i) przynajmniej od czasu do czasu z Internetu? | INT3. Jak czsto korzysta Pan(i) z Internetu?
Korzystanie Korzystanie Czstotliwo

z komputera z Internetu korzystania z Internetu
2009
2013
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 1. fala: n=1000, 2. fala: n=1000 | Polacy 18+ korzystajcy z komputera, 1. fala: n=636, n=703 |
Polacy 18+ korzystajcy z internetu, 1. fala: n=611, 2. fala: n=693 4c
Zakupy przez Internet
INT4. Czy zdarzyo si Panu(i) za porednictwem Internetu dokonywa zakupw towarw lub usug? | Czy korzysta Pan(i) z wymienionych poniej form patnoci
65 stosowanych w sytuacjach zakupw za porednictwem Internetu?
Zakupy przez
Czstotliwo korzystania
Internet
z poszczeglnych form patnoci internetowych
(kiedykolwiek)
2009 87%
2009
Patno
przelewem
2013
86%
84%
Patno 2009
gotwk przy
odbiorze 2013 84%
2013
37%
2009
Patno
kart 37%
2013
Podstawa procentowania: Polacy 18+ korzystajcy z Internetu przynajmniej od czasu do czasu, 1. fala: n=611, 2. fala: n=693 | Polacy 18+
robicy zakupy przez Internet, 1. fala: n=319, 2. fala: n=427 4c
2 wymiary postaw wobec
nowych technologii (1/3)
66 INT6. Prosz powiedzie, w jakim stopniu zgadza si Pan(i) z kadym z tych stwierdze
Respondenci zostali poproszeni o odniesienie si na 4-stopniowej skali do zestawu 8 stwierdze na temat nowych
technologii. Aby zredukowa zebrane dane do kilku gwnych wymiarw wyznaczajcych opinie badanych,
zastosowano analiz czynnikow przeprowadzon metod gwnych skadowych z rotacj Varimax
z normalizacj Kaisera. Na jej podstawie wyodrbnione zostay 2 ponisze niezalene od siebie wymiary postaw
wobec nowych technologii:
Patnoci przez Internet s Kiedy paci si w Internecie,

wygodniejsze, zajmuj mniej to kto niepowoany moe mie
czasu i s tasze (0,806) dostp do moich danych (0,837)
Lepiej byoby zaatwia sprawy W Internecie atwiej zosta
w Internecie, ni chodzi do oszukanym ni w zwykym
urzdw czy na poczt (0,781) sklepie (0,833)
Lubi korzysta z nowinek
technicznych (0,725)
Komputery s dla mnie zbyt
skomplikowane (-0,711)
Patnoci przez Internet s
niepotrzebn komplikacj
(-0,674)
Nowe technologie nie s dla
ludzi w moim wieku (-0,669)
W nawiasach zostay podane

wartoci adunkw
czynnikowych, z jakimi kade
stwierdzenie aduje dany
czynnik. Podstawa procentowania: Polacy 18+, 2. fala: n=1000. 4c
Wymiar: Protechnologiczno

Patnoci przez Internet s wygodniejsze, 2009 52% 2,90
zajmuj mniej czasu i s tasze 2013 64% 3,07
Lepiej byoby zaatwia sprawy w Internecie 2009 51% 2,76

ni chodzi do urzdw czy na poczt 2013 59% 2,88
Lubi korzysta z nowinek 2009 51% 2,59

technologicznych 2013 56% 2,64
Komputery s dla mnie zbyt 2009 39% 2,36

skomplikowane 2013 37% 2,26
Nowe technologie nie s 2009 35% 2,22

dla ludzi w moim wieku 2013 35% 2,17
Patnoci przez Internet 2009 31% 2,22

s niepotrzebn komplikacj 2013
28% 2,13

4c
Wymiar: Zagroenia Internetu
2009 51% 2,68

W Internecie atwiej zosta oszukanym,
ni w zwykym sklepie
2013 63% 2,87
2009 52% 2,69

Kiedy paci si w Internecie,
to kto niepowoany moe mie
dostp do moich danych
2013 58% 2,73

4c
4d Ocena wiedzy finansowej
Ocena wiedzy finansowej
WF1. Jak ocenia Pan(i) swoj wiedz na temat zagadnie finansowych? | WF2. Jak ocenia Pan(i) swoj wiedz na temat zagadnie finansowych
70 w porwnaniu do wiedzy wikszoci Polakw ?
70 Ocena wiedzy
Ocena wiedzy
w porwnaniu do innych Polakw
(wiedza subiektywna)
(wiedza relatywna

4d
Zapotrzebowanie na wiedz finansow
71 WF3. Czy uwaa Pan/i, e wiksza wiedza na tematy finansowe byaby Panu/i potrzebna, przydatna?
71 2009
WF3. Czy uwaa Pan(i), e 2013 przydatna?
wiksza wiedza na tematy finansowe byaby Panu(i) potrzebna,
Tak: 36% Nie: 18% Tak: 34% Nie: 20%

4d
Podsumowanie i komentarz
72
Postawy Polakw w badanych obszarach (postawy wobec bankw, pienidzy, nowych technologii i oceny wiedzy finansowej) w niewielkim
stopniu zmieniy si na przestrzeni ostatnich 4 lat. Pewne zmiany nastpiy w odpowiedziach na pojedyncze pytania, ale oglny obraz
pozosta w zasadzie niezmieniony. Rwnie przeprowadzone analizy czynnikowe wyodrbniy podobne czynniki do zaobserwowanych w
2009 roku.
Postawy wobec pienidzy
Spord wyodrbnionych wymiarw najwiksze zmiany wida w obszarze czynnika pierwszego (pienidze jako rodek do celu)
wyranie od 2009 roku wzroso traktowanie pienidzy w sposb funkcjonalny, jako rodka do celu (czyli rodka do osigania innych
korzyci, materialnych i niematerialnych), a nie celu samego w sobie (co jest przejawem postaw materialistycznych).
W porwnaniu do 2009 roku wzrosa rwnie grupa Polakw, ktrzy zgadzaj si (raczej zgadzam si) z tym, e pienidze s dla nich
wane, bo dziki nim mog si poczu kim (z 30% do 40%). Wynik ten moe wiadczy o pewnym nasileniu postaw materialistycznych.
Wzrost ten szczeglnie wida wrd osb modszych, ktre jeszcze nie zaoyy rodziny i nie rozpoczy staej pracy.
Postawy wobec bankw
Postawy wobec bankw w zasadzie nie zmieniy si na przestrzeni ostatnich 4 lat. Natomiast nieco spado zgadzanie si ze stwierdzeniem
wol otrzymywa wypat pensji // w gotwce ni na konto. Wynik ten odzwierciedla wiksz otwarto dla kont bankowych.
Postawy wobec nowych technologii i zachowania
W tym obszarze nastpiy najwiksze zmiany midzy 2009 a 2013 rokiem. Wzroso korzystanie z komputera (z 64% do 70% Polakw),
wzroso rwnie korzystanie z Internetu obecnie w zasadzie kady uytkownik komputera jest rwnoczenie uytkownikiem Internetu.
Ponadto wzrosa czstotliwo korzystania z Internetu: osb korzystajcych z Internetu codziennie lub prawie codziennie byo w 2009 roku
47%, a w 2013 65%. Wzroso take dokonywanie zakupw przez Internet. Osb, ktre kiedykolwiek dokonay takiego zakupu byo w 2009
roku 52%, teraz jest o 10 p.p. wicej (62%).
Zaobserwowan na poziomie zachowania otwarto na nowe technologie potwierdzaj rwnie postawy wicej Polakw przyznaje, e
lubi korzysta z nowinek technologicznych (51% vs 56%) i woli zaatwia rne sprawy przez Internet, ni chodzc na poczt (51% vs 59%).
Natomiast rwnoczenie wzrosy obawy zwizane z tym, e w Internecie mona zosta oszukanym (kupujc co lub pacc).
Wiedza finansowa
Wiedza finansowa (ocena subiektywna i relatywna w porwnaniu do wikszoci Polakw) nie ulega zmianie w ostatnich 4 lat. Podobnie
jest z potrzeb wikszej wiedzy. Wikszo osb ocenia t wiedz na poziomie przecitnym i rwnoczenie nie ma potrzeby posiadania
wikszej wiedzy.
4d
5 Wskaniki obrotu bezgotwkowego
Wprowadzenie
74
Na nastpnych stronach zostan zaprezentowane stworzone w 2009 roku 3

wskaniki odnoszce si do obrotu bezgotwkowego w Polsce:
Dwa wskaniki behawioralne odzwierciedlajce stopie korzystania z

obrotu bezgotwkowego w Polsce:
Wskanik lejkowy ilustrujcy poziomy korzystania z obrotu

bezgotwkowego
Wskanik IKOB 100-stopniowy indeks korzystania z obrotu

bezgotwkowego
Wskaniki te s zbudowane w oparciu o zasig i czstotliwo wybranych

zachowa finansowych. Do ich konstrukcji zastosowano odmienne
podejcia analityczne, dziki czemu su do obserwacji nieco innych
zjawisk.
Jeden psychologiczny wskanik oparty na postawach i przekonaniach

odzwierciedlajcy stopie zaufania do obrotu bezgotwkowego w Polsce:
Wskanik IZOB 100-stopniowy indeks zaufania do obrotu

bezgotwkowego.
5
Zmiany w poziomach wskanikw
w latach 2009-2013
75
2009 2013
Wskanik lejkowy
3,06 3,64
(zachowanie)
Wskanik IKOB
28 36
(zachowanie)
Wskanik IZOB 57 59
(postawa)
Wskaniki obrotu bezgotwkowego
5a Wskanik lejkowy
Wskanik lejkowy wprowadzenie
77
Wskanik lejkowy korzystania z obrotu bezgotwkowego mierzy

intensywno obrotu bezgotwkowego
poprzez pomiar natenia prowadzenia operacji
w rnych aspektach zachowa z tym zwizanych.
Wskanik lejkowy okrela poziomy korzystania z patnoci bezgotwkowych. Ma on charakter

dyskretny (niecigy) i przyjmuje 7 poziomw (od 0 do 6), gdzie:
0 oznacza najniszy poziom korzystania z obrotu bezgotwkowego

(brak konta i w konsekwencji zerowy stopie zaawansowania bezgotwkowego)
6 oznacza najwyszy poziom korzystania z obrotu bezgotwkowego

(powszechno okrelonych zachowa oraz ich najwiksz intensywno).
Dokadniejszy opis poziomw wskanika jest na nastpnej stronie.
5a
Wskanik lejkowy poziomy
78
2013 Poziom 0 (13%) brak konta NIEZAGOSPODAROWANY

POTENCJA
Poziom 1 (4%) posiadanie konta, ale bez kanau transakcji

bezgotwkowej (karty lub dostpu do konta przez Internet)
TYLKO KONTO
Poziom 2 (5%) posiadanie konta oraz kanau transakcji

bezgotwkowej (karta lub dostp do konta przez Internet), ale
niekorzystanie z nich w jakimkolwiek celu KANA BIERNY
Poziom 3 (6%) posiadanie konta oraz kanau transakcji

bezgotwkowej, korzystanie z tego kanau, ale nie
w celu dokonania patnoci bezgotwkowej (np. karta tylko
wpaty i wypaty, konto sprawdzanie historii)
NIEAKTYWNI Z POTENCJAEM
9% Poziom 4 (36%) posiadanie konta, kanaw transakcji
bezgotwkowej i korzystanie z nich, ale przewaga transakcji
gotwkowych NISKIE ZAAWASOWANIE
BEZGOTWKOWE
Poziom 5 (27%) posiadanie konta, kanaw transakcji
bezgotwkowej i korzystanie z nich, przewaga transakcji
bezgotwkowych REDNIE ZAAWASOWANIE
Poziomy wskanika zawieraj si jedne BEZGOTWKOWE
w drugich wyszy poziom wskanika
Poziom 6 (9%) posiadanie konta, kanaw transakcji
zawiera cechy charakterystyczne dla bezgotwkowej i korzystanie z nich, zdecydowana przewaga
niszego poziomu. transakcji bezgotwkowych NAJWYSZE
ZAAWANSOWANIE BEZGOTWKOWE
5a
Wskanik lejkowy wrd Polakw
79
[rednia*]
3,06
3,64
Obrt bezgotwkowy w Polsce wedug wskanika lejkowego uleg duej zmianie na przestrzeni ostatnich 4 lat. rednia wskanika
wzrosa z 3,06 w 2009 roku do 3,64 w 2013. Blisze przyjrzenie si poszczeglnym poziomom wskanika pokazuje, e:
(a) Najwikszy spadek nastpi na zerowym poziomie wskanika, co oznacza wyrany spadek liczby osb nie posiadajcych
konta bankowego.
(b) Procent osb na 1, 2 i 3 poziomie wskanika lejkowego jest cay czas najniszy ze wszystkich poziomw i nie uleg wyranym
zmianom w porwnaniu do 2009 roku (18% w 2009 roku vs 15% w 2013 roku). Oznacza to, e niewiele jest osb, ktre
wchodz na pierwszy poziom ubankowienia (zaoenie konta) i zostaj na nim. Pokazuje to rwnie, e przeamanie
pierwszej bariery (nieposiadania konta) jest bardzo wanym krokiem do wejcia na wysze poziomy obrotu
bezgotwkowego.
(c) Najwiksze zmiany nastpiy na 5 poziomie obrotu bezgotwkowego. Wida wyrany wzrost odsetka Polakw
korzystajcych z obrotu bezgotwkowego na poziomie rednim, przejawiajcym si posiadaniem i korzystaniem ze
wszystkich kanaw obrotu bezgotwkowego i pewn przewag obrotu bezgotwkowego, jednak cay czas wraz z
korzystaniem z obrotu gotwkowego w przypadku niektrych patnoci (wzrost z 15% w 2009 roku vs 27% w 2013 roku).
* Rodzaj skali we wskaniku lejkowym (skala porzdkowa) z metodologicznego punktu widzenia nie uprawnia do liczenia redniej, dlatego
podane na tym i kolejnych slajdach wartoci rednie dla wskanika lejkowego maj jedynie charakter orientacyjny.
5a
Wskanik lejkowy wedug
80
2013
[rednia] 3,64 3, 66 3, 63 3, 58 4,32 4,34 3, 79 3, 24 2,33 2,76 3, 42 3, 88 4,36
(n=521) (n=479) (n=147) (n=199) (n=168) (n=178) (n=151) (n=157) (n=194) (n=256) (n=344) (n=206)
To, na ktrym poziomie wskanika lejkowego znajduje si osoba nie zaley od pci kobiety i mczyni w Polsce maj podobny poziom
zaawansowania bezgotwkowego. Natomiast czynnikami demograficznymi, ktre rnicuj s:
(a)Wyksztacenie (im wysze wyksztacenie, tym mniej osb na zerowym poziomie, a tym wicej na 6 poziomie wiadczcym o najwyszym
poziomie zaawansowania bezgotwkowego (16% vs 9% w caej populacji);
(b)Wiek w przypadku wieku zaleno nie ma jednak charakteru prostoliniowego. Najwicej osb o zerowym poziomie wskanika jest
wrd osb najmodszych i najstarszych. Warto jednak zwrci uwag na fakt, e w przypadku osb najstarszych (powyej 65 r..) jest
stosunkowo dua grupa osb o najwyszym poziomie zaawansowania (poziom 6 10%). Moe to oznacza, e w tej grupie najwiksz
barier jest wejcie w obrt bezgotwkowy i przekonanie si do niego (szczeglnie jeli chodzi o dostp do konta przez Internet). Jeeli jednak
ta bariera zostanie pokonana, osoby takie intensywnie korzystaj z bezgotwkowych rozwiza, doceniajc ich niewtpliwe zalety.
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 2. fala: n=1000.
5a
81 2013
Dochd na
Ogem Wielko miejscow. zamiesz. Status zawodowy osob
[rednia] 3,64 3,24 3, 80 3, 42 3, 56 3, 93 4,57 4,32 3, 57 4,29 1,93 2,47 3, 09 2,95 3, 70 4,07
Wie M.<20 M. 20- M. 50- M. 100- M. >500 Peny Cz Dzia. Bezrob. Emeryt/ Ucze/ Do 701- >1200 z
tys. 49 tys. 99 tys. 500 tys. tys. etat etatu Gosp. rencista stud. 700 z 1200 z
(n=375) (n=130) (n=110) (n=85) (n=180) (n=120) (n=532) (n=44) (n=42) (n=42) (n=215) (n=64) (n=158) (n=247) (n=319)
W przypadku zalenoci wskanika lejkowego od pozostaych zmiennych demograficznych na uwag zasuguje fakt, e wielko
miejscowoci zamieszkania ma wyrany wpyw na najwysze poziomy zaawansowania bezgotwkowego i tu najwicej takich zachowa jest
w najwikszych miastach (pow. 500 tys. mieszkacw). Natomiast nie wida zasadniczych rnic midzy mieszkacami wsi i mniejszych
miast (do 100 tys. mieszkacw).
Zaleno wskanika ze statusem zawodowym i dochodem potwierdza wczeniej opisane zalenoci dotyczce posiadania konta najwicej
osb nieposiadajcych konta jest wrd osb z najniszymi dochodami, potem dochody w zasadzie przestaj rnicowa posiadanie konta,
natomiast od wzrostu dochodw zaczyna zalee intensywno korzystanie z obrotu bezgotwkowego.
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 2. fala: n=1000. 5a
82
2013
Wojewdztwo redni poziom wskanika lejkowego

w danym wojewdztwie
- poziom wyszy ni
rednia w Polsce
3,8
3,6 - poziom niszy ni

rednia w Polsce
3,3
3,5
3,4
3,8
3,7 4,2 3,1
2,6
4,5 UWAGA:
1.Rodzaj skali we wskaniku lejkowym (skala porzdkowa) z
4,1 metodologicznego punktu widzenia nie uprawnia do liczenia
2,8 redniej, dlatego mapka ta ma jedynie charakter orientacyjny.
3,7 2. Ze wzgldu na wielko prby (n=1000 osb) i dobr prby
3,3 proporcjonalnie do udziau mieszkacw danego wojewdztwa
3,6 w populacji Polakw, w niektrych wojewdztwach prba jest
Polska: 3,6 bardzo mao liczna (np. lubuskie, opolskie n=25, warmisko-
mazurskie n=30) i tym samym pomiar obciony jest wikszym
bdem.
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 2. fala: n=1000. 5a
Postawy wobec pienidzy w zalenoci
od poziomu wskanika lejkowego
83
Korelacja: 2013
r=-0,083; p<0,03
Pienidze jako
miara wartoci
czowieka
Korelacja nieistotna
rdo frustracji
Pienidze jako
Korelacja:
r=0,122; p<0,01
Pienidze jako
rodek do celu
Wykresy prezentuj na osi pionowej redni warto okrelonych wymiarw wymiary przyjmuj wartoci od 1 do 4; im wysza warto, tym silniejsza postawa.
Na osi poziomej znajduj si kolejne poziomy wskanika lejkowego. 5a
Postawy wobec bankw w zalenoci
od poziomu wskanika lejkowego
84
Korelacja:
r=0,228; p<0,001
2013
Probankowo
Korelacja:
Brak zaufania do
r=-0,121; p<0,01
bankw
Korelacja:
r=-0,501; p<0,001
Kult gotwki
Postawy wobec nowych technologii
w zalenoci od poziomu wskanika lejkowego
85
Korelacja:
2013
r=0,463; p<0,001
Protechno-
logiczno
Korelacja:
r=-0,101; p<0,02
Strach przed
Internetem
Samoocena wiedzy finansowej i sytuacji mater.
w zalenoci od poziomu wskanika lejkowego
86
2013
Korelacja:
r=0,352; p<0,001
Samoocena
finansowej
wiedzy
Korelacja:
r=0,279; p<0,001
materialnej
Samoocena
sytuacji
Wskanik lejkowy podsumowanie i
komentarz
87
Wskanik lejkowy pokazuje wyran zmian zachowa w obszarze obrotu bezgotwkowego w

dwch obszarach: (a) przejcia z zerowego poziomu na poziom 1 (czyli wzrost liczby osb
posiadajcych konto) oraz (b) wzrost 5 i 6 poziomu (czyli wzrost czstotliwoci korzystania z
obrotu bezgotwkowego w obszarze patnoci kartami i dokonywania przeleww przez Internet.
Zmiany te s prawdopodobnie do pewnego stopnia wynikiem zmian w obszarze technicznych
moliwoci w tym zakresie (dostp do Internetu i zwizany z tym dostp do konta przez
Internet oraz wzrost liczby punktw z moliwoci pacenia kartami patniczymi).
Poza moliwociami technicznymi drugim czynnikiem (by moe nawet waniejszym), ktry
ma niewtpliwy wpyw na upowszechnianie si obrotu bezgotwkowego s czynniki
indywidualne stopniowe nabywanie dowiadcze z takimi patnociami (oswajanie si), jak i
obserwowanie innych, ktrzy swobodnie posuguj si takimi patnociami (modelowanie).
Analizy pokazay rwnie zaleno wchodzenia na rne poziomy obrotu bezgotwkowego
(wedug wskanika lejkowego) od czynnikw psychologicznych, jakimi s postawy. Jeli chodzi
o przejcie midzy poziomem zerowym a pierwszym (wejcie na podstawowy poziom obrotu
bezgotwkowego posiadanie konta) to najwiksze znaczenie maj postawy wobec bankw.
Osoby na zerowym poziomie maj najbardziej negatywne nastawienie wobec bankw (najniszy
poziom probankowowci i najwyszy poziom braku zaufania do bankw). Natomiast postawy te
nie rnicuj kolejnych poziomw wskanika lejkowego. Jeli za chodzi o wysze poziomy
zaawansowania bezgotwkowego, a szczeglnie korzystanie z konta bankowego przez internet,
to zasadnicze znaczenie ma (co dosy zrozumiae) strach przed Internetem poziom tego
czynnika wyranie spada od 4 poziomu wskanika lejkowego.
Czynnikiem psychologicznym, ktry w najwyszym stopniu koreluje ze wskanikiem lejkowym
jest kult gotwki (r=0,5), na drugim miejscu jest protechnologiczno (r=4,6) oraz samoocena
wiedzy finansowej (r=0,35). Co prawda w badaniu nie byo bezporedniego pomiaru wiedzy
finansowej, ale jak pokazuj rne badania subiektywna ocena wiedzy wysoko koreluje z
bardziej obiektywnymi pomiarami wiedzy w postaci testw (wic uprawnia do wycigania
podobnych wnioskw).
5a
5b Wskanik IKOB (indeks korzystania)
Wskanik IKOB wprowadzenie
89
Indeks Korzystania z Obrotu Bezgotwkowego (IKOB) mierzy intensywno prowadzenia

obrotu bezgotwkowego poprzez pomiar natenia prowadzenia operacji w rnych
aspektach zachowa z tym zwizanych.
Im wysza warto wskanika IKOB, tym bardziej dana osoba korzysta z patnoci
bezgotwkowych (pod wzgldem zasigu i czstotliwoci) w rnych obszarach (karta,
konto internetowe, pacenie za rachunki).
Ma on charakter cigy i przyjmuje wartoci od 0 do 100.
Na potrzeby niektrych analiz wskanik IKOB zosta podzielony na 6 poziomw, z czego

pierwszy powsta w sposb naturalny i odpowiada wszystkim osobom, u ktrych wskanik
przyjmowa 0, natomiast pi kolejnych poziomw wskanika odpowiada kolejnym 20%
wartoci wskanika IKOB:
Poziom 0 brak natenia (osoba nie posiada konta lub w ogle nie korzysta z
patnoci bezgotwkowych) (0)
Poziom 1 bardzo niskie natenie (0,01 20)
Poziom 2 niskie natenie (20,1 40)
Poziom 3 rednie natenie (40,1 60)
Poziom 4 wysokie natenie (60,1 80)
Poziom 5 bardzo wysokie natenie (80,1 100).
5b
Wskanik IKOB wrd Polakw
90
Warto 0 wskanik IKOB
przyjmuje n=153 razy 2013
redni
poziom: 36 [rednia*]
(w 2009r.: 28)
Czstotliwo
28
36
Poziom wskanika IKOB
rednia dla Polakw w indeksie IKOB (korzystania z obrotu bezgotwkowego) w 2013 r. wyniosa 36 na 100-stopniowej skali.
Jest to rednia duo poniej rodka skali, ale wynika to przede wszystkim z relatywnie duej grupy osb (n=153), ktre uzyskuj
warto 0 w tym wskaniku. Warto 0 jest najczciej reprezentowana w populacji Polakw u 15% osb s to osoby o
najniszym poziomie ubankowienia, nie przejawiajce adnego zachowania bezgotwkowego (nie posiadaj konta).
Rozkad zmiennej jest dwugarbny, wida wiksze zgromadzenie osb wok wartoci 41-43 i 55-65, co pokazuje, e s grupy o
stosunkowo wysokim stopniu korzystania z obrotu bezgotwkowego. Najwysza warto w populacji to 94 taka osoba
korzysta z maksymaln intensywnoci ze wszystkich dostpnych form obrotu bezgotwkowego.

* rednia liczona dla zmiennej cigej (niekategoryzowanej) 5b
Wskanik IKOB wedug
91
91
2013

[rednia*] 36 36 36 39 49 47 35 26 14 22 31 39 49
(n=521) (n=479) (n=147) (n=199) (n=168) (n=178) (n=151) (n=157) (n=194) (n=256) (n=344) (n=206)
W przypadku wskanika IKOB (podobnie jak w przypadku wczeniej omwionego, rwnie opartego na zachowaniach, wskanika
lejkowego) brak jest zalenoci z pci, natomiast wida bardzo wyrane powizanie z wiekiem (zaleno krzywoliniowa) oraz
wyksztaceniem (zaleno prostoliniowa).
Kolejne zmienne demograficzne (status zawodowy i dochd) rnicuj wskanik IKOB rwnie w podobny sposb do
obserwowanego w przypadku wskanika lejkowego. Take podobnie jak w poprzednim wskaniku, wielko miejsca zamieszkania
ma zdecydowanie mniejsze znaczenie dla obserwowanych zrnicowa.
* rednia liczona dla zmiennej cigej (niekategoryzowanej)
5b
Wskanik IKOB wedug
92
2013
Dochd na
[rednia*] 36 32 36 34 38 37 44 47 33 48 13 13 34 25 36 43

5b
Wskanik IKOB wedug
93
2013
Wojewdztwo redni* poziom wskanika IKOB

w danym wojewdztwie
- poziom wyszy ni
rednia w Polsce
36
38 - poziom niszy ni
rednia w Polsce
27
32
27
39
39 44 22
25
UWAGA:
50
Ze wzgldu na wielko prby (n=1000 osb) i
51 dobr prby proporcjonalnie do udziau
29 mieszkacw danego wojewdztwa w populacji
33 Polakw, w niektrych wojewdztwach prba
jest bardzo mao liczna (np. lubuskie, opolskie
32 n=25, warmisko-mazurskie n=30) i tym samym
35
Polska: 36 pomiar obciony jest wikszym bdem.

5b
Czynniki ksztatujce wskanik IKOB
94
2013
Wiek Wyniki Podejcie do pienidzy:
analizy regresji kult gotwki
Wyksztacenie
Podejcie do bankw:
Wielko miejscowoci probankowo
zamieszkania Podejcie do bankw: brak
0,153 Wskanik zaufania wobec bankw
Dochd na osob w rodzinie
IKOB
Podejcie do pienidzy:
(R2=0,505) miara wartoci czowieka
Podejcie do nowych
technologii:
protechnologiczno
rodek do celu
Podejcie do nowych
technologii:
rdo frustracji
strach przed Internetem
Analiza regresji pokazaa, e na wskanik IKOB najsilniejszy wpyw maj zmienne niedemograficzne podejcie do nowych technologii:
protechnologiczno (wraz z jej wzrostem ronie warto wskanika IKOB); podejcie do pienidzy: kult gotwki (zaleno negatywna: im wiksze
przywizanie do gotwki, tym mniejsza intensywno korzystania z obrotu bezgotwkowego), a take traktowanie pienidzy jako rodka do celu
(zaleno pozytywna).
Ze zmiennych demograficznych wpyw na wysoko wskanika IKOB maj: wiek (im starsi Polacy, tym bardziej wskanik maleje), wielko
miejscowoci zamieszkania, wyksztacenie i dochd na osob w rodzinie. Zaleno 3 ostatnich cech ze wskanikiem IKOB jest pozytywna wraz
ze wzrostem wyksztacenia, wielkoci miejscowoci zamieszkania oraz dochodu na osob w rodzinie, ronie warto wskanika IKOB.
Wymienione zmienne wyjaniaj 51% wariancji wskanika IKOB.
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 2. fala: n=1000. 5b

Wskanik IKOB podsumowanie
95
Wskanik IKOB (Indeks Korzystania z Obrotu Bezgotwkowego) jest

wskanikiem, ktry uleg duym zmianom na przestrzeni ostatnich 4 lat: z
wartoci 28 wzrs do wartoci 36.
Na poziom wskanika IKOB maj najwikszy wpyw dwa czynniki o
charakterze psychologicznym (te same, ktre zostay zdiagnozowane w 2009
roku):
(a) Protechnologiczno czyli oglna otwarto na nowe technologie
(b) Kult gotwki czyli emocjonalne, pozytywne emocje powizane z
fizycznym pienidzem (banknoty).
Wyksztacenie i dochd s czynnikami, ktre rwnie wpywaj na
zachowania zwizane z obrotem bezgotwkowym, jednak ich znaczenie
(mimo, e istotne statystycznie) jest zdecydowanie mniejsze ni wyej
wymienionych dwch czynnikw psychologicznych.
Warto zwrci uwag, e tradycyjnie wskazywane bariery zwizane z
obrotem bezgotwkowym jak wiek czy miejsce zamieszkania (powizane z
dostpem do infrastruktury) przestaj mie due znaczenie w korzystaniu z
obrotu bezgotwkowego. Ich wpyw na wskanik IKOB jest zdecydowanie
mniejszy ni wyej wymienionych czynnikw. Pokazuje to, e jeeli kto nie
korzysta z obrotu bezgotwkowego, to nie wynika to z braku takich
moliwoci technicznych, a bardziej z barier psychologicznych. Ograniczenia
technologiczne mog jedynie wpywa na poziom intensywnoci korzystania
z obrotu bezgotwkowego.
5b
5c Wskanik IZOB (indeks zaufania)
Wskanik IZOB wprowadzenie (1/2)
97
Indeks Zaufania do Obrotu Bezgotwkowego (IZOB) mierzy subiektywne nastawienie

do obrotu bezgotwkowego przejawiajce si wskanikami zaufania w rnych obszarach
mniej lub bardziej bezporednio zwizanych z obrotem bezgotwkowym.
Indeks przyjmuje wartoci od 0 do 100 im wysza warto, tym wiksze zaufanie ma

dana osoba do obrotu bezgotwkowego.
Na wskanik IZOB skadaj si nastpujce czynniki (wyodrbnione na podstawie analizy

czynnikowej):
Obawa przed bankami oraz postawy wobec pienidzy 12 pyta
odzwierciedlajcych obaw przed bankami i kult gotwki;
Nastawienie do nowych technologii 6 pyta odzwierciedlajcych pozytywne
nastawienie do patnoci bezgotwkowych: przez Internet i kartami oraz oglne
pozytywne nastawienie do nowych technologii;
Opory psychologiczne 5 pyta odzwierciedlajcych opory przed paceniem kart,
korzystaniem z bankomatu i zaoeniem konta (trudne, dugie, mao bezpieczne, itp.);
Zaufanie wobec bankw 1 pytanie.
5c
Wskanik IZOB wprowadzenie (2/2)
98
Indeks Zaufania do Obrotu Bezgotwkowego (IZOB) mierzy subiektywne nastawienie

do obrotu bezgotwkowego przejawiajce si wskanikami zaufania w rnych obszarach
mniej lub bardziej bezporednio zwizanych z obrotem bezgotwkowym.
W celu zrozumienia kim s osoby na rnych poziomach wskanika IZOB

(analogicznie do operacji dokonanej na wskaniku IKOB), wskanik ten zosta
podzielony na 5 poziomw odpowiadajcych kolejnym 20% wartoci wskanika IZOB:
Poziom 1 - bardzo niskie natenie (0 20)

Poziom 2 niskie natenie (20,1 40)
Poziom 3 rednie natenie (40,1 60)
Poziom 4 wysokie natenie (60,1 80)
Poziom 5 bardzo wysokie natenie (80,1 100).
Konstrukcja wskanika IZOB zakada przypisywanie osb do poziomu wedug

kryterium punktowego (czyli kady poziom rozciga si na 20 punktw, np. poziom 1
od 0 do 20, poziom 2 od 20,01 do 40).
5c
Wskanik IZOB wrd Polakw
99
2013
redni
poziom: 59
(w 2009r.: 57)
[rednia*]
Czstotliwo
57
59
Poziom wskanika IZOB
Wskanik zaufania IZOB ma redni warto w populacji Polakw 59, czyli nieco powyej rodka skali.
Rozkad wskanika jest prawoskony i dwugarbny najwicej osb ma wskanik zaufania o wartoci midzy 45 a 55 oraz
midzy 60 a 70.
W przeciwiestwie do wskanika IKOB, we wskaniku IZOB praktycznie nie ma osb o zerowej wartoci wskanika,
czyli o skrajnie niskim poziomie zaufania, za to dwie osoby osigny warto wskanika na maksymalnym poziomie 100.

* rednia liczona dla zmiennej cigej (niekategoryzowanej) 5c
Wskanik IZOB wedug
100
2013

[rednia*] 59 59 59 64 67 66 59 51 44 50 56 62 66
(n=521) (n=479) (n=147) (n=199) (n=168) (n=178) (n=151) (n=157) (n=194) (n=256) (n=344) (n=206)
W przypadku zaufania do obrotu bezgotwkowego, podobnie jak w przypadku zachowania, nie ma rnic midzy kobietami i
mczyznami.
Natomiast poziom wskanika zaufania spada wraz z wiekiem (osoby starsze maj mniejsze zaufanie wobec obrotu
bezgotwkowego ni modsze) oraz ronie wraz z wyksztaceniem najwyszy poziom wskanika IZOB maj osoby z
wyksztaceniem wyszym.
5c
Wskanik IZOB wedug
101
Dochd na 2013
[rednia*] 59 57 59 61 62 59 62 65 57 64 54 44 56 55 59 63
Zaufanie wobec obrotu bezgotwkowego jest w niewielkim stopniu zrnicowane w zalenoci od miejsca zamieszkania (wida co
prawda pewne rnice midzy wsi a najwikszymi miastami w Polsce, ale rnice te nie s due). Tak wic zrnicowanie korzystania
z obrotu bezgotwkowego midzy wsiami i duymi miastami moe wynika w wikszym stopniu z czynnikw niepsychologicznych
(np. dostpnoci infrastruktury).
Zdecydowanie najbardziej rnicujcym czynnikiem jest sytuacja zawodowa, na przykad zaufanie emerytw i rencistw jest na
poziomie 44, natomiast osb pracujcych na peen etat oraz prowadzcych dziaalno gospodarcz na poziomie 64-65.

5c
Wskanik IZOB wedug
102
2013
Wojewdztwo redni* poziom wskanika IKOB

w danym wojewdztwie
- poziom wyszy ni
rednia w Polsce
63
58 - poziom niszy ni
rednia w Polsce
64
59
59
61
58 64 57
53 UWAGA:
Ze wzgldu na wielko prby (n=1000 osb) i
69 dobr prby proporcjonalnie do udziau
mieszkacw danego wojewdztwa w populacji
Polakw, w niektrych wojewdztwach prba jest
58 bardzo mao liczna (np. lubuskie, opolskie n=25,
57
warmisko-mazurskie n=30) i tym samym pomiar
56 obciony jest wikszym bdem.
59
51
Polska: 59
5c
Czynniki ksztatujce wskanik IZOB
103
2013 Wyniki
analizy regresji
Wiek Podejcie do pienidzy:
miara wartoci czowieka
Wyksztacenie
Wskanik
0,171
IZOB Podejcie do pienidzy:
rodek do celu
Wielko miejscowoci
zamieszkania (R2=0,338) Podejcie do pienidzy:
rdo frustracji
Dochd na osob w rodzinie
Analiza regresji pokazujca jednoczesny wpyw rnych czynnikw na badane zjawisko zaufania do obrotu bezgotwkowego
pokazaa, e na poziom wskanika IZOB najsilniejszy wpyw maj dwie zmienne demograficzne wiek i wyksztacenie.
Pokazuje to wyran odmienno tego wskanika od wskanikw behawioralnych, ktre w duo wikszym stopniu s zalene
od czynnikw psychologicznych.
Wskanik zaufania zaley rwnie od czynnika psychologicznego, jakim jest podejcie do pienidzy. Zaufanie do obrotu
bezgotwkowego ronie wraz z nasileniem traktowania pienidzy jako rodka do celu (a nie celu samego w sobie). Natomiast
zaufanie do obrotu bezgotwkowego maleje wraz ze wzrostem traktowania pienidzy jako miary wartoci czowieka. Wynik
ten pokazuje, e brak zaufania do obrotu bezgotwkowego jest powizany z postawami materialistycznymi, ktrych
przejawem jest powizanie pienidzy z wartociowaniem siebie i innych (zmienna psychologiczna kult gotwki nie
wchodzia do modelu, gdy jest jedn ze skadowych czynnika IZOB).
Na poziom zaufania wobec obrotu bezgotwkowego ma rwnie wpyw dochd osoby o wyszym dochodzie przejawiaj
rwnoczenie wyszy poziom zaufania wobec obrotu bezgotwkowego, aczkolwiek wpyw tego czynnika jest mniejszy ni
wyej wymienionych zmiennych.
Wprowadzone do modelu zmienne wyjaniaj 34% wariancji wskanika IZOB.
5c
Wskanik IZOB podsumowanie i
wnioski
104
Indeks Zaufania do Obrotu Bezgotwkowego (IZOB) odzwierciedla psychologiczny wskanik otwartoci i

pozytywnych postaw wobec obrotu bezgotwkowego. Analizy pokazay, e na poziomie globalnym zachowanie w
zakresie korzystania z obrotu bezgotwkowego w bardzo duym stopniu zaley od zaufania wobec obrotu
bezgotwkowego (kolejny slajd). Czyli podejmowanie okrelonych dziaa w zakresie obrotu bezgotwkowego ma
bardzo silne uwarunkowania psychologiczne.
Natomiast samo zaufanie wobec obrotu bezgotwkowego zaley w najwikszym stopniu od czynnikw
demograficznych, przede wszystkim od wieku i wyksztacenia. Wskazuje to na odmienno skonstruowanych dwch
wskanikw IKOB i IZOB zaufanie w pierwszej kolejnoci jest powizane z czynnikami demograficznymi,
natomiast zachowanie jest bardziej zalene od czynnikw psychologicznych (jak zaufanie, postawy).
Interesujce jest przyjrzenie si zrnicowaniom wskanika IKOB i IZOB w rnych grupach demograficznych,
przede wszystkim w zalenoci od wielkoci miejscowoci zamieszkania. Okazuje si, e wielko miejscowoci
zamieszkania bardziej rnicuje poziomy zachowania (wskanik lejkowy, IKOB) ni zaufania (IZOB). Wynik ten
moe wiadczy o tym, e nisze poziomy korzystania z obrotu bezgotwkowego na wsiach i w maych miastach w
wikszym stopniu ni w przypadku innych zmiennych socjo-demograficznych zale od czynnikw
pozapsychologicznych (np. infrastruktury).
Warto podkreli, e w przypadku zarwno zaufania wobec obrotu bezgotwkowego, jak i zachowa zwizanych z
korzystaniem z takiego obrotu pe nie ma znaczenia zachowania i postawy kobiet i mczyzn w tym zakresie s
podobne.
5c
Wpyw wskanika IZOB na IKOB i Lejki
105
Korelacja: Korelacja:
2013
r=607; p<0,001 r=624; p<0,001
0,38 1,56 3,30 4,37 5,10 1 7 27 48 60

Wskanik Lejki
Wskanik IKOB
Poziom wskanika IZOB Poziom wskanika IZOB
Wskanik zaufania do obrotu bezgotwkowego ma silny zwizek z zachowaniami zwizanymi z korzystaniem z

obrotu bezgotwkowego. Analizy korelacji pokazay silny zwizek midzy obserwowanymi zmiennymi
behawioralnymi (zachowania) i psychologicznymi (zaufanie) (korelacje w przypadku obu wskanikw
behawioralnych powyej 0,6). Tak wic zachowanie w tym obszarze wyranie zaley od poziomu zaufania.
Z przeprowadzonych analiz wynika rwnie sugestia, e oddziaywania suce zmianie postaw i zaufania mog
by skutecznym sposobem na zmian zachowa finansowych.
Podstawa procentowania: Polacy 18+, 2. fala: n=1000. 5c

6 Charakterystyka prby
Charakterystyka prby (1/2)
107
Odsetek Odsetek
cecha kategorie cecha kategorie
2009 2013 2009 2013
Kobieta 52% 52% Praca na peen etat 50% 53%
Pe
Mczyzna 48% 48% Praca na cz etatu 8% 4%
Praca na umow
18-24 lata 14% 15% 3% 3%
Status zlecenie/ o dzieo
25-34 lata 19% 20% zawodowy Dziaalno gospod. 4% 4%
16% 17% Bezrobocie 4% 4%
35-44 lata
Wiek Emeryt/rencista 23% 22%
45-54 lata 20% 18% Ucze/student 4% 6%
55-64 lata 14% 15% Zajmuj si domem 4% 3%
65 i wicej lat 17% 15% Kawaler/panna 20% 22%
Mieszkajcy/ca
Podstawowe 26% 19% 4% 6%
z partnerem/k
Zasadnicze zawodowe 23% 26% Stan cywilny onaty/zamna 64% 60%
Wyksztacenie rednie, policealne,
34% 34% Rozwiedziony/a,
niepene wysze 4% 4%
w separacji
Wysze 17% 21% Wdowiec/wdowa 8% 8%
Wie 37% 38% do 700 z na osob 24% 16%
Miasto do 20 tys. 13% 13% 701-1200 z na osob 25% 25%
Wielko 11% Dochd netto na
Miasto 20-49 tys. 12% pow. 1200 z na
miejscowoci osob 20% 32%
Miasto 50-99 tys. 9% 9% osob
zamieszkania w rodzinie
brak dochodu 2% 1%
Miasto 100-499 tys. 19% 18%
odmowa odpowiedzi 29% 26%
Miasto pow. 500 tys. 10% 12%

6
Charakterystyka prby (2/2)
108
Odsetek Odsetek
cecha kategorie cecha kategorie
2009 2013 2013
1 osoba 13% 12% Lodwka 99%
2 osoby 25% 28% Odbiornik telewizyjny 99%
Liczba osb w Pralka automatyczna 97%
gospodarstwie 3 osoby 27% 25%
Odkurzacz 96%
domowym 4 osoby 24% 25% Telefon komrkowy 93%
5 i wicej osb 11% 10% Co najmniej jeden ze sprztw
84%
kuchennych: robot, malakser itp.
nie ma dzieci 34% 36% Telewizja kablowa lub antena
80%
Posiadanie jedno dziecko 24% 19% satelitarna
dzieci Podczenie do internetu 77%
dwoje dzieci 29% 32%
Samochd 71%
troje dzieci lub wicej 13% 13% Posiadane Kuchenka mikrofalowa 69%
Zdecydowanie le 3% 3% sprzty Odtwarzacz DVD, kino domowe 59%
AGD
Raczej le 17% 16% Laptop 58%
Samoocena
Komputer stacjonarny 54%
wasnej sytuacji rednio 64% 58%
materialnej Odtwarzacz pyt kompaktowych 53%
Raczej dobrze 16% 21%
Drukarka 48%
Zdecydowanie dobrze 1% 2% Smartfon 38%
Nie mam adnego Zmywarka 37%
Ocena wasnego 4% 4%
wpywu Ekspres do kawy 35%
wpywu na
wydatki w Mam niewielki wpyw 26% 22% Telefon stacjonarny 32%
gospodarstwie Mam duy wpyw 53% 54% Dziaka rekreacyjna, wypoczynkowa 19%
domowym* Konsola do gier 17%
Mam cakowity wpyw 17% 20%
Tablet 14%
* wrd osb zamieszkujcych w gospodarstwach min. 2 osobowych 6
Postawy Polakw wobec
obrotu bezgotwkowego
Dr hab. Dominika Maison, prof. UW

tel. 501-129-622
d.maison@maison.pl
dominika@psych.uw.edu.pl

Postawy Polakow Wobec Obrotu Bezgotowkowego 2013 Raport

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Postawy Polakow Wobec Obrotu Bezgotowkowego 2013 Raport

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Postawy Polakw wobec

Dr hab. Dominika Maison, prof. UW

Analiza czynnikowa metoda statystyczna umoliwiajca zredukowanie duej liczby zmiennych do

Cele diagnoza poziomu zaawansowania obrotu bezgotwkowego w Polsce w trzech obszarach:

Prba oglnopolska prba dorosych Polakw (18+)

Metoda wywiady osobiste wspomagane komputerowo

Przeprowadzone badanie pokazao wyrany wzrost poziomu zaawansowania Polakw w

Poziom II korzystanie z kart patniczych. Bardzo dua zmiana nastpia rwnie na II

W kontekcie patnoci kartami warto rwnie zanotowa rosnc popularno pacenia

Poziom III bezgotwkowe formy pacenia za rachunki. Wzrost w tym obszarze

Grupa osb, ktre nie korzystaj z obrotu bezgotwkowego systematycznie si zmniejsza,

W tegorocznej analizie zostay sprawdzone poziomy trzech wskanikw obrotu bezgotwkowego

Oba wskaniki korzystania z obrotu bezgotwkowego wzrosy na przestrzeni ostatnich 4 lat. We

Ostatni wskanik IZOB (indeks zaufania do obrotu bezgotwkowego) jest czynnikiem o

W 2013 roku 87% badanych Polakw zadeklarowao

Konto bankowe to dobry 2009 60% 2,72

Jeli otrzymanie kredytu byoby uzalenione od 2009 55% 2,70

Posiadanie konta nie jest 2009 27% 2,08

2009 22% 1,95

W porwnaniu do 2009 roku wzrs odsetek Polakw posiadajcych

98% 99% 96% 96% 54% 47% 29% 15% 21% 9% 2% 1%

Internet: 71% Internet: 89%

Mam zbyt mae dochody, 2009 65% 2,95

2009 55% 2,69

2009 40% 2,35

Kto z rodziny ma konto, 2009 29% 2,23

W okolicy mojego miejsca 2009 23% 2,02

W moim otoczeniu niewiele jest osb 2009 36% 2,36

Pracodawca wpaca pensj 2009 47% 2,48

Moliwo zwikszania iloci 2009 42% 2,42

Bank, ktry obraca 2009 26% 2,18

Co prawda znaczenie czynnikw finansowych jako barier zaoenia konta

Nie mam pojcia, co 2009 62% 2,84

W cigu najbliszego roku na 2009 20% 2,00

Na przestrzeni ostatnich 4 lat w niewielkim stopniu zmieniy si

89% 94% 38% 29% 10% 5% 11% 3%

2009 2013 2009 2013 2009 2013 2009 2013

Operacje bankowe najczciej

W cigu 4 lat nie nastpiy zasadnicze zmiany

Karta: 36% Karta: 51%

Korzystniejsze warunki cenowe dla 2009

Moliwo pacenia kart kadej kwoty 2009 63% 2,75

Moliwo pacenia kart w wikszej 2009 68% 2,85

Akcja spoeczna polegajca na tym, e za

wiadomo, e w ekonomii Pastwa

Opis wynikw nast. strona 2

Respondentw posiadajcych konta osobiste poproszono o wskazanie

Moliwo pacenia kart kadej kwoty 2009 32% 2,20

Moliwo pacenia kart 2009 33% 2,22

Akcja spoeczna polegajca na tym, e za 2009 25% 2,16

Fakt, e nie musia(a)bym nosi przy sobie 2009 32% 2,21

wiadomo, e dla ekonomii Pastwa

Opis wynikw nast. strona 2

Majc karty patnicze atwo traci si 2009 50% 2,61

Karty bankomatowe s mao przydatne dla 2009 51% 2,61

Przeszkadza mi, e w okolicy mojego miejsca 2009 47% 2,52

Kiedy paci si kart, to wydaje si wicej 2009 45% 2,56

Kiedy paci si kart, to czsto trwa to dugo 2009 42% 2,41

Wypacanie pienidzy 2009 42% 2,42

Ludzie czsto reaguj negatywnie, 2009 40% 2,38

Jeeli paci si kart, to atwiej jest zosta 2009 36% 2,32

Denerwuj si, gdy kto w kolejce 2009 31% 2,18

Znajomo kart Korzystanie z kart zblieniowych (n=641)

Czstotliwo korzystania (n=350) Przyczyny niekorzystania (n=52)