WITA KONGREGACJA OBRZDW

"INTER OECUMENICI"
Pierwsza Instrukcja o naleytym wykonywaniu Konstytucji o Liturgii witej

WSTP

I. Charakter niniejszej Instrukcji

1. Do pierwocin II Powszechnego Soboru Watykaskiego susznie zalicza si

Konstytucj o Liturgii w., ona bowiem kieruje najwzniolejsz czstk dziaalnoci
Kocioa ona te tym obfitsze przyniesie owoce, im gbiej w autentycznego jej ducha
wnikn duszpasterze i wierni, i z im lepsz wol wprowadz j w ycie.

2. Rada, ktr Ojciec w. Pawe VI ustanowi Pismem Apostolskim "Sacram Liturgiam"

dla wykonania Konstytucji o Liturgii w., powierzone sobie zadanie z zapaem ju
rozpocza zarwno w celu cisego wypenienia polece tego Pisma Apostolskiego
jak te interpretacji i wykonania tych dokumentw.

3. Poniewa wan jest rzecz, aby ju od pocztku te dokumenty wszdzie naleycie

byy stosowane, po usuniciu wtpliwoci co do ich interpretacji, Rada z polecenia Ojca
w. przygotowaa niniejsz Instrukcj, ktra janiej okrela zadania Konferencji
biskupw w dziedzinie liturgicznej, zadania te, we wspomnianych wyej dokumentach
ujte oglnikowo, Instrukcja cilej wyjania, wreszcie zezwala albo te postanawia,
aby niektre rzeczy ju obecnie, zanim nastpi reforma ksig liturgicznych, byy
wprowadzone w ycie.

II. Zwrcenie uwagi na niektre zasady

4. Oznaczenie rzeczy, ktre ju teraz powinny wej w ycie, ma doprowadzi do

tego, aby liturgia stale coraz bardziej odpowiadaa duchowi Soboru co do czynnego
uczestnictwa wiernych.
Ponadto oglne odnowienie Liturgii witej lepiej przyjm wierni, jeeli stopniowo i
etapami bdzie ono przeprowadzane, oraz jeeli duszpasterze przedstawi je i
wyjani w odpowiedniej katechezie.

5. Najpierw jednak wszyscy powinni doj do przekonania, e Konstytucja II Soboru

Watykaskiego o Liturgii witej nie zamierza zmienia jedynie form i tekstw
liturgicznych, lecz raczej spowodowa takie uwiadomienie wiernych i tak dziaalno
duszpastersk, dla ktrych liturgia wita byaby szczytem i rdem1. Zmiany bowiem
ju od liturgii k. wprowadzane i te, ktre jeszcze nastpi, do tego wanie zmierzaj
celu.

6. W liturgii zerodkowana dziaalno duszpasterska usilnie powinna dy do tego,

eby misterium paschalne, wyraao si w yciu, to mianowicie misterium, w ktrym
wcielony Syn Boy, stawszy si posusznym, a do mierci krzyowej, w
Zmartwychwstaniu i wniebowstpieniu tak zosta wywyszony, aby On sam ycia
Boego udziela wiatu, i aby ludzie - przez to ycie obumarli dla grzechu a
upodobnili si do Chrystusa - "ju nie dla siebie yli, lecz dla Tego, ktry za nich
umar i zmartwychwsta"(2 Kor 5,15)
To wanie dokonuje si przez wiar i sakramenty wiary, czyli przede wszystkim przez
chrzest2 i Najwitsze Misterium Eucharystii3 oraz krg tych obchodw, w ktrym
rozwija si paschalne Misterium Chrystusa w Kociele w cigu roku4.

7. I dlatego, chocia liturgia nie wyczerpuje caej dziaalnoci Kocioa5, trzeba jednak
bardzo si stara, aby czynnoci duszpasterskie naleycie wizay si z liturgi w. i
aby jednoczenie duszpasterska praca liturgiczna bya wykonana nie osobno i
niezalenie, lecz w cisej cznoci z innymi czynnociami pasterskimi.
Konieczna jest zwaszcza wewntrzna czno midzy liturgi a katechez,
nauczaniem religii i kaznodziejstwem.

III. Spodziewane std owoce

8. Z tego wic wzgldu biskupi oraz ich w kapastwie pomocnicy niech sobie coraz
bardziej ceni swj urzd duszpasterski, w caoci skupiony wok liturgii. W ten
sposb wierni obficie czerpa bd ycie Boe z doskonaego uczestnictwa w
obchodach witych, a stawszy si zaczynem Chrystusowym oraz sol ziemi,
zwiastowa je bd i przeplata za innych.

ROZDZIA I
NIEKTRE NORMY OGLNE

I. O stosowaniu tych norm

9. Normy praktyczne znajduj si w Konstytucji czy te w niniejszej Instrukcji, jak rwnie

wszystko to, co przez Instrukcj ju obecnie, jeszcze przed reform ksig liturgicznych, jest
dozwolone albo postanowione, chocia odnosz si tylko do obrzdku rzymskiego, mog by
jednak stosowane take w innych obrzdkach aciskich, zgodnie z przepisami prawa.

10. Wszystko to, co niniejsza Instrukcja zleca kompetentnej terytorialnej wadzy kocielnej,
tylko przez t wadz droga naleytych dekretw moe i powinno by doprowadzone do skutku.
W poszczeglnych za wypadkach naley okrela czas i okoliczno, od ktrych zaczn
obowizywa niniejsze dekrety, a przedtem wyznaczy zawsze odpowiedni okres odroczenia
prawa, aby tymczasem wierni mogli si z nimi zapozna i przygotowa do ich wykonania.

II. Liturgiczne wychowanie alumnw (do art. 15. 16 i 18 Konst.)

11. a) na wydziaach teologicznych naley utworzy katedr liturgiki, aby wszyscy alumni
otrzymali naleyt wiedz liturgiczn; w seminariach za i zakonnych domach studiw niech
ordynariusze miejscowi i zwierzchnia wadza zakonna jak najrychlej postara si o specjalnego
naleycie przygotowanego profesora liturgiki;
b) profesorowie, ktrzy maj uczy liturgii w. niech jak najrychlej odpowiednio si
przygotuj stosownie do art. 15 Konstytucji;
c) do dalszego uwiadomienia liturgicznego duchownych zwaszcza ju pracujcych w
winnicy Paskiej, naley tworzy, stosownie do potrzeb, duszpasterskie instytuty liturgiczne.

12. Nauka liturgii ma trwa przez odpowiedni przecig czasu, ktry ustali kompetentna wadza
w programie studiw; naley j podawa wedug waciwej metody, stosownie do art. 16
Konstytucji.

13. Funkcje liturgiczne powinno si spenia moliwie najdoskonalej, a wic:

a) Przepisw naley starannie przestrzega i ceremonie godnie wykonywa pod czujnym
okiem moderatorw i po uprzednim przewiczeniu, ktre jest konieczne;
b) Alumni powinni czsto spenia przysugujce im na mocy wice funkcje liturgiczne:
diakona, subdiakona, akolity, lektora, a oprcz tego komentatora i kantora.
c) Koci i kaplice, sprzt liturgiczny w oglnoci i szaty liturgiczne - niech maj charakter
autentycznej sztuki chrzecijaskiej, take dzisiejszej.

III. Liturgiczna formacja ycia duchowego alumnw (do art. 17 Konst.)

14. Aby klerykw zaprawi do uczestnictwa w obchodach liturgicznych i czerpania z nich ycia
duchowego, ktrego maj pniej innym udziela. Konstytucj o Liturgii w. naley w caej
peni wprowadzi w ycie seminarzystw i zakonnych domw studiw, stosownie do wskaza
dokumentw Stolicy Apostolskiej, przy czym wszyscy moderatorzy i profesorowie
jednomylnie i jednozgodnie maj si do tego przyczynia. Odpowiednie za wprowadzenie do
liturgii w. naley przeprowadza przez polecenia traktujcych o liturgii dzie - zwaszcza pod
wzgldem teologicznym i duchowym - w ktre biblioteka winna by dobrze zaopatrzona;
nastpnie przez rozmylanie i konferencje, ktre naley czerpa przede wszystkim ze rda
Pisma w. i liturgii6 ; i przez wsplne praktykowanie tradycyjnych zwyczajw ycia
chrzecijaskiego z uwzgldnieniem rnych okresw roku liturgicznego.

15. Eucharysti, jako orodek caego ycia duchowego, naley celebrowa codziennie,
uywajc najwaciwszych sposobw, moliwie najlepiej odprawiajcych warunkom
uczestnikw7.
W niedziel za oraz inne wiksze wita Msza w. powinna by piewana przy udziale
wszystkich domownikw, z homili i, o ile to moliwe, z komuni sakramentaln wszystkich
nie kapanw. Kapani za, jeeli poytek wiernych nie wymaga, by osobicie odprawiali,
zwaszcza w uroczystsze wita - mog koncelebrowa, gdy tylko nowy obrzd koncelebry
bdzie ogoszony.
Jest rzecz waciwe, aby przynajmniej w uroczystsze wita alumni uczestniczyli w
Eucharystii, celebrowanej w kociele katedralnym przez biskupa8.

16. Jest bardzo stosowne, aby alumni, nawet nie obowizani do modlitwy brewiarzowej,
codziennie wsplnie odmawiali lub piewali, rano laudesy jako modlitwy poranne, wieczorne
za nieszpory jako modlitwy wieczorne, albo te komplet na zakoczenie dnia. O ile to
moliwe, niech i moderatorzy uczestnicz w tym wsplnym odmawianiu. Poza tym alumnom
wice wyszych naley da dostateczn ilo czasu w porzdku dnia, aby mogli odmwi
modlitwy brewiarzowe.
Wypada, by przynajmniej w wiksze wita alumni, stosownie do okolicznoci, piewali
nieszpory w kociele katedralnym.
17. Praktyki pobone, ustalone zwyczajami albo prawami danego miejsca lub instytutu, maj
by w naleytym poszanowaniu. Trzeba jednak uwaa, aby zwaszcza wtedy, gdy si
odbywaj wsplnie, odpowiaday liturgii w. stosownie do art. 13 Konstytucji i aby
uwzgldniay okresy liturgiczne.

IV. Liturgiczna formacja czonkw instytutw dcych do doskonaoci

18. To, co w poprzednich artykuach byo powiedziane o liturgicznej formacji ycia duchowego
alumnw, naley stasowa take do czonkw - czy to mskich czy eskich - instytutw
dcych do doskonaoci.

V. Liturgiczne wychowanie wiernych (do art. 19 Konst.)

19. Duszpasterze powinni dooy stara, aby przepis Konstytucji o liturgicznym uczestnictwie
zarwno wewntrznym jak i zewntrznym, "zalenie od ich wieku, warunkw, rodzaju ycia i
stopnia kultury religijnej"9, wykonywa starannie i cierpliwie. Zwaszcza niech si troszcz o
liturgiczne wychowanie i czynne uczestnictwo czonkw wieckich stowarzysze religijnych,
poniewa ich zadaniem jest cilejsze uczestnictwo w yciu Kocioa i niesienie pomocy
duszpasterzom take w pielgnowaniu ycia liturgicznego w parafii10.

VI. Wadza kompetentna w dziedzinie liturgicznej (do art. 22 Konst.)

20. Kierownictwo liturgi w. naley do wadzy kocielnej, dlatego nikt inny nie moe w tej
sprawie postpowa wedug swego upodobania - czsto ze szkod samej liturgii oraz jej
odnowienia, ktre ma by dokonane przez naleyt wadz.

21. Do Stolicy Apostolskiej naley reformowanie i zatwierdzanie oglnych ksig liturgicznych,

urzdzenie liturgii w. w tym, co si odnosi Kocioa Powszechnego, badanie oraz
potwierdzanie akt i postanowie wadzy terytorialnej, wreszcie przyjmowanie propozycji i
prb teje wadzy terytorialnej.

22. Do biskupa naley kierowanie liturgi w obrbie jego diecezji wedug norm i ducha
Konstytucji o liturgii w., jak rwnie dekretw Stolicy Apostolskiej i kompetentnej wadzy
terytorialnej.

23. Przez rnego rodzaju terytorialne Konferencje biskupw, do ktrych naley kierowanie
sprawami liturgicznymi na mocy art. 22 2 Konstytucji, tymczasowo naley rozumie:
a) albo Konferencj wszystkich biskupw danego narodu, stosownie do Pisma Apostolskiego
Sacram Liturgiam, n. X;
b) alb przewie ju ustanowion Konferencj biskupw, czy te biskupw oraz innych
ordynariuszw miejscowych wikszej liczby narodw;
c) albo te Konferencj, ktra za zgod Stolicy Apostolskiej ma si utworzy z biskupw, czy
te z biskupw i innych ordynariuszy wikszej liczby narodw, zwaszcza jeeli w
poszczeglnych narodach biskupw jest tak mao, e lepiej bdzie gdy si zgromadz z
rnych narodw tego samego jzyka i tej samej kultury.
Jeeli jednak szczeglne warunki miejscowe co innego doradzaj, spraw naley przedstawi
Stolicy Apostolskiej.

24. Na wyej wymienione konferencje powinno si powoywa:

a) biskupw rezydencjalnych;
b) opatw i praatw udzielnych;
c) wikariuszw i prefektw apostolskich;
d) administratorw apostolskich diecezji staych;
e) wszystkich pozostaych ordynariuszw miejscowych, wyjwszy wikariuszw generalnych.
Biskupw koadiutorw i pomocniczych moe powoywa przewodniczcy za zgod
wikszoci tych, ktrym przysuguje prawo gosu.

25. Zwoanie Konferencji, wyjwszy wypadek, gdy w niektrych miejscach na skutek

szczeglnych okolicznoci, prawo inaczej przewiduje, ma si dokona:
a) przez samego przewodniczcego, jeli chodzi o Konferencje prawnie ju utworzone;
b) przez arcybiskupa albo biskupa, ktremu prawnie przysuguje pierwszestwo stosownie do
normy prawnej - w pozostaych wypadkach;

26. Przewodniczcy za zgod Ojcw ustala porzdek spraw, ktre maj by rozpatrywane, a
samo zgromadzenie otwiera, przenosi, przedua, zamyka.

27. Gosowanie wice przysuguje wszystkim tym, o ktrych mowa w n. 24, nie wyczajc
biskupw koadiutorw i pomocniczych, chyba e dokument powouje wyranie co innego by
postanowi.

28. Do uchwalenia pomocniczych dekretw wymagane s dwie trzecie gosw, oddawanych w

tajnym gosowaniu.

29. Akta kompetentnej wadzy terytorialnej maj by przesyane do Stolicy Apostolskiej

celem ich zbadanie i potwierdzenia, i powinny zawiera nastpujce dane:
a) nazwiska wszystkich uczestnikw Konferencji;
b) sprawozdanie z przebiegu zgromadzenia;
c) wynik gosowania nad poszczeglnymi dekretami - dwa egzemplarze tych akt, podpisane
przez przewodniczcego i sekretarrza zgromadzenia oraz zaopatrzone we waciwe piecz,
naley przesa do Rady wykonawczej Konstytucji po Liturgii w.

30. Jeeli za chodzi o akta, w ktrych znajduj si dekrety co do uycia i sposobu jzyka
ojczystego w liturgii , oprcz tego co w numerze poprzedzajcym byo wyliczone, stosownie
do art. 36 3 Konstytucji i Pisma Apostolskiego Sacram Liturgiam n. IX, powinny one
jeszcze zawiera:
a) wykaz poszczeglnych tekstw, ktre maj by wypowiedziane w jzyku ojczystym;
b) dwa egzemplarze tekstw liturgicznych opracowanych w jzyku ojczystym, z ktrych
jeden bdzie zwrcony konferencji biskupw;
c) krtka wiadomo o kryteriach, na ktrych opiera si przekad.

31. Dekrety wadzy terytorialnej, wymagajce zbadania ich oraz potwierdzenia Stolicy
Apostolskiej, dopiero wtedy naley ogasza i wprowadza w ycie, gdy zostan zbadane i
zatwierdzone przez Stolic Apostolsk

VII. Funkcje poszczeglnych osb w liturgii (do art. 28 Konst.)

32. Tekstw, nalecych do chru albo do ludu, a przez nich piewanych lub recytowanych,
celebrans nie powtarza prywatnie.
33. Podobnie celebrans nie czysta prywatnie tych lekcji, ktre czyta lub piewa odpowiednia
osoba.

VIII. Unikanie wzgldu na osob (do art. 32 Konst.)

34. Poszczeglni biskupi albo, jeeli to bdzie stosowne, Konferencje biskupw regionalne czy
narodowe, powinny dba o to, aby przepis Soboru witego, zabraniajcy wzgldw na osoby
prywatne lub warunki spoeczne - czy to przy ceremoniach czy przy zewntrznej wystawnoci
- by wprowadzany w ycie na ich terytorium.

35. Zreszt duszpasterze niech nie omieszkaj roztropnie i z mioci pracowa nad tym, aby
w czynnociach liturgicznych, a zwaszcza w odprawianiu Mszy w., sprawowaniu i udzielaniu
sakramentw i sakramentaliw, rwno wiernych uwidaczniaa si take na zewntrz, a poza
tym ani unika nawet pozorw zewntrznego zysku.

IX. Uproszczenie niektrych obrzdw (do art. 34 Konst.)

36. Aby czynnoci liturgiczne janiay szlachetn prostot, odpowiadajc duchowi naszych
czasw:
a) ukony w chrze ze strony celebransa i jego asysty maj by tylko na pocztku i na kocu
czynnoci witej;
b) okadzanie duchowiestwa, wyjwszy odznaczonych godnoci biskupi, ma si
dokonywa zbiorowo dla kadej strony chru potrjnym rzutem kadzielnicy;
c) okadza naley jedynie ten otarz, przy ktrym odprawia si czynnoci liturgiczne;
d) opuszcza si caowanie rki i przedmiotw podawanych lub odbieranych

X. Naboestwa sowa Boego (do art. 35,4 Konst.)

37. W miejscowociach pozbawionych kapana, gdzie nie ma moliwoci celebrowania Mszy

w. w dni niedzielne i wita nakazane, naley urzdzi naboestwa sowa Boego, stosujc
si do uznania miejscowego ordynariusza, pod kierunkiem diakona lub nawet czowieka
wieckiego, ktremu to bdzie powierzone.
Sposb urzdzania tego naboestwa nie si wzoruje na liturgii sowa we Mszy w.: w jzyku
ojczystym naley odczyta episto i Ewangeli ze Mszy danego dnia, wtrcajc piewy,
zwaszcza wyjte z psalmw; przewodniczcy, jeeli jest diakonem, niech wygosi homili,
jeeli za nie jest diakonem, niech odczyta homili wyznaczon przez biskupa czy te
proboszcza, a cae celebrowanie niech si zakoczy modlitw wspln, czyli modlitw
wiernych i modlitw Pask.

38. Wypada, aby take naboestwa sowa Boego, urzdzane w przeddzie wit uroczystych,
w niektre ferie Adwentu i W. Postu, jak rwnie w niedziele i wita, miay charakter liturgii
sowa Boego we Mszy w., chocia mona si w nich ograniczy do jednego tylko czytania.
Przy wikszej liczbie czyta tak naley je uoy, aby historia Zbawienia atwiej daa si
pozna: czytanie ze Starego Testamentu na og niech poprzedza czytanie z Nowego
Testamentu, a czytanie Ewangelii niech stanowi punkt szczytowy.

39. Komisje liturgiczne poszczeglnych diecezji maj si postara o wskazanie i dostarczenie

odpowiednich pomocy, aby te naboestwa odbyway si w sposb godny i pobony.

Xl. Tumaczenie tekstw liturgicznych (do art. 36 3 Konst.)

40. Przy tumaczeniu tekstw liturgicznych, stosownie do art. 38 3, naley zachowa co
nastpuje:
a) przekadw tekstw liturgicznych powinno si dokonywa z liturgicznego tekstu
aciskiego. Przekad perykop biblijnych powinien by zgodny z liturgicznym tekstem
aciskim, przy czym jednak w razie potrzeby wolno opracowa go wedug oryginau lub
innego przekadu, ktry jest janiejszy.
b) Przygotowanie tumaczenia tekstw liturgicznych naley szczeglnie powierzy Komisji
liturgicznej, o ktrej mowa w art. 44 Konst. i w n. 44 niniejszej Instrukcji. Komisji tej w
miar monoci ma spieszy z pomoc Instytut liturgii duszpasterskiej. Jeeli za nie ma
takiej Komisji, trosk o tumaczenie powinno si powierzy dwom lub trzem biskupom,
ktrzy dobior sobie osoby - nie wyczajc wieckich - dobrze obznajomione z Pismem w.,
liturgik, jzykami biblijnymi i jzykiem aciskim, jzykiem ojczystym, jak rwnie
znawcw sztuki muzycznej: dokadne bowiem tumaczenie testw liturgicznych musi
odpowiada wielu jednoczenie warunkom.
c) W razie potrzeby naley si porozumie co do tumaczenia z biskupami okoli ssiednich
tego samego jzyka.
d) W narodach rnojzycznych powinno si sporzdza przekady odpowiadajce
poszczeglnym jzykom i podda je uwanemu zbadaniu biskupw, do ktrych ta sprawa
naley.
e) Naley dba o godno ksig, z ktrych czyta si ludowi teksty liturgiczne w jzyku
ojczystym, aby sam nawet ich widok pobudza wiernych do wikszego uszanowania dla
sowa Boego i rzeczy witych.

41. W czynnociach liturgicznych, odprawianych przy udziale ludu innego jzyka, zwaszcza
w obecnoci gromady emigrantw, parafii personalnej itp., wolno - za zgod miejscowego
ordynariusza - uywa ojczystego jzyka znanego tym wiernym w takim zakresie i przekadzie,
ktre zatwierdzia kocielna wadza terytorialna danego jzyka.

42. Nowe melodie do tekstw w jzyku ojczystym, przeznaczone do piewu dla celebransa i
jego asysty, powinny by zatwierdzone przez kompetentn terytorialn wadz kocieln.

43. Partykularne ksigi liturgiczne prawomocnie zatwierdzone przed ogoszeniem Konstytucji

o liturgii w. oraz indulty do tego dnia udzielone zatrzymuj swoj moc - wyjwszy gdyby byy
przeciwne Konstytucji - dopty, dopki po przeprowadzeniu reformy liturgicznej czy to
czciowo, czy cakowicie, nie bdzie postanowione inaczej.

XII. Komisja liturgiczna Konferencji biskupw (do 44 art. Konst.)

44. Komisj liturgiczn, ktr ma ustanowi wadza terytorialna, powinno si wybra, o ile to
moliwe, z grona biskupw, albo przynajmniej powinna si ona skada z jednego czy drugiego
biskupa z doczeniem niektrych kapanw, znawcw spraw liturgicznych i duszpasterskich,
imiennie do tego wyznaczonych.
Wypada, aby czonkowie tej Komisji kilkakrotnie w cigu roku zbierali si razem z jej
konsultorami dla wsplnego rozpatrywania zagadnie.

45. Komisji tej wadza terytorialna moe poleci:

a) popieranie bada i prb, jakie naley przeprowadzi stosownie do art. 40 1 i 2 Konst;
b) proponowanie dla caego terytorium inicjatyw, dziki ktrym ycie liturgiczne i
stosowanie Konstytucji o Liturgii w. moe si rozwija;
c) przygotowywanie studiw i pomocy, koniecznych do przeprowadzania dekretw plenarnej
Konferencji biskupw;
d) kierowanie duszpastersk akcj liturgiczn na caym terytorium, czuwanie nad
stosowaniem dekretw plenarnej Konferencji biskupw oraz informowanie Konferencji o
tych wszystkich sprawach;
e) nawizywanie czstych kontaktw i wsplnych inicjatyw z innymi stowarzyszeniami, ktre
na tym samym terytorium pracuj w dziedzinie biblijnej, katechetycznej, duszpasterskiej,
muzyki i sztuki kocielnej, jak rwnie z wszelkiego rodzaju religijnymi stowarzyszeniami
wieckich.

46. Czonkowie Instytutu liturgii duszpasterskiej, jak rwnie powoani do pomocy Komisji
liturgicznej znawcy niech nie odmawiaj chtnej pomocy poszczeglnym biskupom w
popieraniu liturgicznej akcji duszpasterskiej na ich terytorium.

XIII. Diecezjalna Komisja Liturgiczna (do art. 45 Konst.)

47. Zadaniem diecezjalnej Komisji liturgicznej pod przewodnictwem biskupa jest:

a) zapozna si ze stanem dziaalnoci duszpasterstwa liturgicznego w diecezji;
b) dokadnie urzeczywistnia to, co kompetentna wadza ustalia w dziedzinie liturgii, jak
rwnie zwraca uwag na studia oraz inicjatywy, ktre gdzie indziej dokonuj si na tym polu;
c) poddawa i popiera rne inicjatywy praktyczne, ktre mog si przyczyni do postpu
liturgii, zwaszcza za, gdy chodzi o pomaganie kapanom ju pracujcym w winnicy Paskiej;
d) w poszczeglnych wypadkach, albo te nawet dla caej diecezji, podsuwa odpowiednie i
stopniowe plany pracy duszpasterskiej w dziedzinie liturgii, wskazywa albo te powoywa
nadajcych si ludzi, ktrzy w tej sprawie mog przy sposobnoci dopomaga kapanom oraz
proponowa odpowiednie rodki czy pomoce;
e) usilnie zabiega, by inicjatywy, podejmowane dla pielgnowania ycia liturgicznego w
diecezji postpoway naprzd przy jednomylnej i wzajemnej pomocy innych stowarzysze,
stosownie do tego, co byo powiedziane o Komisji Konferencji biskupw (n. 45 e).

ROZDZIA II
NAJWITSZE MISTERIUM EUCHARYSTYCZNE

I. Ordinarium mszalne (do art. 50 Konst.)

48. Zanim cae Ordinarium mszalne bdzie zreferowane, ju obecnie naley zachowa
to, co nastpuje:
a) Tekstw zmiennych (Proprium), piewanych lub recytowanych przez chr albo lud,
celebrans nie odmawia prywatnie.
b) Teksty stae Mszy w. (Ordinarium) celebrans moe piewa lub recytowa razem z
chrem czy te ludem.
c) W modlitwach u stp otarza na pocztku Mszy w. opuszcza si psalm 42.
Wszystkie za modlitwy u stp otarza opuszcza si za kadym razem, gdy
bezporednio przedtem odbya si inna czynno liturgiczna.
d) We Mszy uroczystej subdiakon nie trzyma pateny, ktra wobec tego pozostaje na
otarzu.
e) Modlitw zwan secreta, czyli modlitw nad darami ofiarnymi, we Mszach
piewanych naley piewa, a w innych odmawia gono.
f) Kocow doksologi kanonu - od sw "per Ipsum" a do sw "per omnia saecula
saeculorum. R. Amen" wcznie - naley piewa albo wypowiada gono. Podczas
caej doksologii celebrans trzyma hosti nad kielichem nieco podniesionym do gry,
pomijajc znaki krzya, a na kocu przyklka dopiero wtedy, gdy lud odpowie Amen.
g) We Mszach czytanych Pater noster celebrans moe odmawia razem z ludem w
jzyku ojczystym; we Mszach piewanych Pater noster lud moe piewa razem z
celebransem po acinie, a jeeli kocielna wadza terytorialna tak zarzdzi, nawet w
jzyku ojczystym, wedug melodii zatwierdzonej przez t e wadz.
h) Modlitw, ktra nastpuje po modlitwie Paskiej, naley piewa lub odmawia
gono.
i) Przy udzielaniu Komunii w. trzeba wypowiada formu Corpus Christi.
Wymawiajc te sowa, celebrans podniesion nieco nad puszk ma hosti ukazuje
przyjmujcemu, ktry odpowiada Amen, potem celebrans podaje mu Komuni w.,
opuszczajc jednak znak krzya.
j) Opuszcza si ostatni Ewangeli, mody Leona XIII zostaj zniesione.
k) Wolno celebrowa Msz piewan w asycie samego tylko diakona.
l) W razie potrzeby wolno biskupom odprawia Msz piewan w taki sam sposb, jak
to czyni kapani.

II. Lekcje i piewy midzy lekcjami (do art. 51 Konst.)

49. We Mszach odprawianych przy udziale ludu, episto i Ewangeli naley czyta
albo piewa w kierunku ludu:
a) we Mszy uroczystej z ambony albo od balustrady,
b) we Mszy piewanej i we Mszy czytanej, jeeli je piewa lub czyta celebrans, czyni
to albo od otarza, albo z ambony, albo od balustrady, zalenie od tego, co bardziej
bdzie wskazane; jeeli za kto inny bdzie czyta albo piewa, wwczas z ambony
albo te przy balustradzie.

50. We Mszach nieuroczystych wprawdzie, ale odprawianych z udziaem wiernych,

lekcje i episto razem ze piewami, ktre midzy nimi wystpuj, moe czyta
odpowiedni lektor czy te ministrant, podczas gdy celebrans siedzi i sucha; Ewangeli
za moe czyta diakon lub inny kapan, ktry przedtem odmawia modlitw Munda
cor meum, prosi o bogosawiestwo, a na kocu ksig Ewangelii podaje
celebransowi do ucaowania.

51. We Mszach piewanych, jeeli lekcje, episto i Ewangeli wygasza si w jzyku

ojczystym, mona je po prostu odczyta.

52. Przy czytaniu lub piewaniu: lekcji, epistoy, pieww, ktre po nich nastpuj, i
Ewangelii - tak naley postpowa:
a) We Mszy uroczystej celebrans siedzc sucha lekcji, epistoy i pieww, ktre po
nich nastpuj. Po przepiewaniu albo przeczytaniu epistoy subdiakon udaje si do
celebransa i otrzymuje od niego bogosawiestwo. Potem celebrans siedzc sypie
kadzido i bogosawi, a podczas piewu Alleluja z wersetem - czy te pod koniec
innych pieww po epistole - wstaje, aby pobogosawi diakona i stojc sucha
piewu Ewangelii, nastpnie cauje ksig Ewangelii, a po homilii intonuje Credo,
jeeli ono przysuguje formularzowi. Po Credo razem z asyst wraca do otarza, jeeli
nie zajdzie potrzeba przewodniczenia modlitwie wiernych.
b) We Mszach piewanych albo czytanych, jeeli lekcje, epistoa, piewy po nich
nastpujce i Ewangeli piewa lub czyta osoba, o ktrej bya mowa w n. 50,
celebrans zachowuje si tak samo, jak wyej11.
c) We Mszach piewanych albo czytanych, w ktrych sam celebrans bdzie piewa
lub czyta Ewangeli: podczas piewu lub recytowania Alleluja i wersetu, albo pod
koniec innych pieww po epistole, celebrans staje u stp otarza, gboko si pochyla,
mwi Munda cor meum, a nastpnie udaje si na ambon albo do balustrady, aby
stamtd odpiewa lub odczyta Ewangeli.
d) Jeeli za we Mszy piewanej lub czytanej wszystkie lekcje sam celebrans bdzie
piewa lub czyta z ambony czy te przy balustradzie, wwczas, pozostajc na tym
samym miejscu, czyta w razie potrzeby nastpujce po lekcjach i epistole piewy;
Munda cor meum odmawia zwrcony ku otarzowi.

III. Homilia (do art. 52 Konst.)

53. W niedziele i wita nakazane naley gosi homili we wszystkich Mszach

odprawianych przy udziale ludu; wyjtku nie stanowi ani konwentualna Msza
piewana, ani te pontyfikalna.
W dni za nie witeczne homili si zaleca, zwaszcza w niektre ferie Adwentu i
Wielkiego Postu, jak rwnie przy innych okazjach, gdy wierni liczniej zgromadz si
w kociele.

54. Przez homili, majc za punkt wyjcia tekst wity, naley rozumie wyjanienie
jakiego szczegu z czyta Pisma w. lub innego tekstu, ktry si wybrao z Ordinarium
albo z Proprium we Mszy danego dnia, uwzgldniajc jednak celebrowane misterium i
szczeglne potrzeby suchaczy.

55. W razie dostarczania schematw kaza, ktre maj by goszone podczas Mszy w.
w niektrych okresach roku, naley zachowa wewntrzn ich czno przynajmniej z
gwnymi okresami i witami roku liturgicznego (por. Konst. art. 102-104) czyli z
misterium Odkupienia, homilia bowiem stanowi cz liturgii danego dnia.

IV. O modlitwie powszechnej czyli wiernych (do art. 53 Konst.)

56. W miejscowociach, w ktrych ju praktykuje si zwyczaj modlitwy powszechnej

czyli wiernych przed ofiarowaniem po wezwaniu Oremus - niech ta modlitwa
tymczasem odbywa si wedug formu istniejcych ju w poszczeglnych okrgach;
celebrans bdzie kierowa t modlitw albo z miejsca gdzie siedzia, albo od otarza,
albo z ambony, albo od balustrady.
Intencje czyli wezwania moe piewa diakon lub kantor, czy te odpowiedni
ministrant, przy czym jednak celebransowi zastrzega si sowa wprowadzajce i
modlitw kocow, ktr zwyczajnie bdzie modlitwa Deus refugium nostrum et
virtus (por. Msza rzymski, Modlitwy rne n. 20) albo jaka inna modlitwa, bardziej
odpowiadajca szczeglnej potrzebie.
W miejscowociach za, gdzie nie ma zwyczaju modlitwy powszechnej czyli
wiernych, kompetentna wadza terytorialna moe j zarzdzi wedug wyej
wskazanego sposobu, przy uyciu formu tymczasowo przez ni zatwierdzonych.

V. Zasig jzyka ojczystego we Mszy w. (do art. 54 Konst.)

57. We Mszach piewanych albo czytanych, odprawianych z uczestnictwem ludu,

kompetentna wadza terytorialna kocielna moe dopuci jzyk ojczysty po zbadaniu
i zatwierdzeniu akt przez Stolic Apostolsk:
a) przede wszystkim do goszenia lekcji, epistoy i Ewangelii, jak rwnie w
modlitwie powszechnej czyli wiernych;
b) stosownie za do warunkw miejscowych, take w piewach Ordinarium
mszalnego, a mianowicie: Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus-Benedietus i Agnus Dei, jak
rwnie w antyfonach introitowych, ofiarowania i komunijnych, wreszcie w piewach
midzy czytaniami;
c) ponadto w aklamacjach, pozdrowieniach i dialogach - w formuach Ecce Agnus
Dei, Domine non sum dignus i Corpus Christi przy Komunii w. wiernych, a take w
modlitwie Paskiej z poprzedzajcym j upomnieniem i w embolizmie.
Mszay jednak, suce do uytku liturgicznego, oprcz przekadu powinny zawiera
take tekst aciski.

58. Jedynie do Stolicy Apostolskiej naley pozwala na uycie jzyka ojczystego w

innych czciach Mszy w., ktre piewa albo wygasza sam celebrans.

59. Duszpasterze pilnie powinni czuwa nad tym, aby wierni, szczeglnie za
czonkowie wieckich stowarzysze religijnych, umieli wsplnie recytowa lub piewa
- take po acinie - czci Ordinarium mszalnego, ktre do nich nale, zwaszcza przy
uyciu prostszych melodii.

VI. Pozwolenie ponownego przyjcia Komunii w. w tym samym dniu (do art. 55
Konst.)

60. Wierni, ktrzy we Mszy wigilii paschalnej i we Mszy nocnej Narodzenia Paskiego
(pasterka) byli u Komunii w., mog ponownie przystpi do niej w drugiej Mszy
wielkanocnej i w jednej ze Mszy odprawianych w dniu Boego Narodzenia.

ROZDZIA III
POZOSTAE SAKRAMENTY I SAKRAMENTALIA

I. Teksty, ktre mog by wypowiadane w jzyku ojczystym (do art. 63 Konst.)

61. Kompetentna wadza terytorialna moe dopuci jzyk ojczysty, po zbadaniu i

zatwierdzeniu akt przez Stolic Apostolsk:
a) w obrzdach Chrztu w., Bierzmowania, Pokuty, Namaszczenia chorych i
Maestwa, nie wyczajc nawet formuy istotnej, podobnie przy udzielaniu
Komunii w.;
b) w udzielaniu wice: w przemowach na pocztku kadego wicenia i konsekracji,
a take w egzaminie elekta przy konsekracji biskupiej, jak rwnie w upomnieniach;
c) w Sakramentaliach;
d) w obrzdach pogrzebowych.
Tam jednak, gdzie byoby wskazane szersze uycie jzyka ojczystego, naley
zachowa przepis art. 40 Konst.

II. Opuszczenia w uzupeniajcym obrzdzie chrzcielnym (do art. 69 Konst.)

62. W obrzdzie, uzupeniajcym opuszczenia przy chrzcie dziecka, ktry Rytua

rzymski podaje w tyt. II r. 5, naley opuszcza egzorcyzmy wymienione pod n. 6 (Exi
ab eo), 10 (Exorcizo te, immunde spiritus - Ergo, maledicte diabole) i w n. 15 (Exorcizo
te, omnis spiritus).

63. W obrzdzie uzupeniajcym opuszczenia przy chrzcie dorosych, a znajdujcym si

w Rytuale rzymskim w tyt. II r. 6, naley opuci egzorcyzmy wymienione w nn. 5 (Exi
ab eo), 15 (Ergo, maledicte diabole), 17 (Audi, maledicte satana), 19 (Exorcizo te - Ergo,
maledicte diabole), 21 (Ergo, maledicte diabole), 23 (Ergo, maledicte diabole), 25
(exorcizo te - Ergo, maledicte diabole), 31 (Nec te latet) i 35 (Exi, immunde spiritus).

III. Bierzmowanie (do art. 71 Konst.)

64. Jeeli bierzmowanie odbywa si podczas Mszy w., wypada aby j celebrowa
biskup udzielajcy tego sakramentu, w szatach mszalnych.
Msz, podczas ktrej udziela si bierzmowania, mona odprawi o Duchu witym jako
wotyw 2 kl.

65. Chwalebne jest i podane, aby przystpujcy do sakramentu bierzmowania

ponawiali przyrzeczenia chrztu w., powinno si to uczyni po Ewangelii i homilii, o ile
nie byo dokonane przed Msz w.

66. Jeeli Msz w. odprawia inny celebrans, wypada, aby biskup ubrany by w
przepisane dla sakramentu bierzmowania szaty, ktre mog by koloru Mszy w., albo
te biae. Biskup wygasza homili, celebrans za odprawia Msz w. w dalszym cigu
dopiero po udzieleniu Bierzmowania.

67. Bierzmowania udziela si wedug obrzdu opisanego w Pontyfikale rzymskim; ale

na sowa In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, nastpujce po formule Signo te,
czyni si tylko jeden znak krzya.

IV. Obrzd cigy namaszczenia chorych i wiatyku (do art. 74 Konst.)

68. Gdy namaszczenia chorych i wiatyku razem si udziela, jeeli w rytuale

partykularnym nie ma jeszcze rytu cigego, tak naley go uoy: po pokropieniu wod
wicon przy wejciu - z modlitwami zaczerpnitymi z obrzdu namaszczenia - kapan
w razie potrzeby sucha spowiedzi chorego, potem udziela mu namaszczenia, a w kocu
podaje wiatyk, opuszczajc pokropienie wod wicon z jej formuami, Confiteor i
modlitw absolucyjn. Jeeli za udziela si wtedy take bogosawiestwa
apostolskiego z odpustem zupenym na godzin mierci, naley to uczyni bezporednio
przed namaszczeniem, opuszczajc pokropienie z jego formuami, Confiteor i modlitw
absolucyjn.

V. Wkadanie rk przy konsekracji biskupiej (do art. 76 Konst.)

69. Przy konsekracji biskupiej woenia rk mog dokona wszyscy obecni biskupi w
ubiorze chrowym. Sowa jednak Accipe Spiritum Sanctum wypowiadaj tylko biskup
konsekrator i dwch biskupw wspkonsekratorw.

VI. Obrzd maestwa (do art. 78 Konst.)

70. Maestwo, wyjwszy suszny powd, powinno by zawierane podczas Mszy w.

po Ewangelii i homilii, ktrej nigdy nie naley opuszcza.

71. Ilekro maestwo zawiera si podczas Mszy w., zawsze naley odprawi Msz
wotywn za nowoecw, nawet w czasie zakazanym, albo przynajmniej bierze si z
niej wspomnienie, stosownie do przepisw.

72. O ile to moliwe. Msz powinien odprawi proboszcz, albo delegowany przez niego
kapan, ktry asystuje przy zawieraniu maestwa; jeeli asystuje inny kapan,
celebrans Msz w. odprawia w dalszym cigu dopiero po skoczonych obrzdach
maestwa.
Kapan za, ktry tylko asystuje przy zawieraniu maestwa, ale Mszy w. nie
odprawia, ubiera si w kom i stul bia, albo - wedug zwyczajw miejscowych -
take w kap bia i powinien wygosi homili; bogosawiestwo jednak po Pater
noster i przed modlitw Placeat zawsze powinien dawa kapan odprawiajcy Msz w.

73. Bogosawiestwa maeskiego podczas Mszy w. naley udziela zawsze, nawet

w czasie zakazanym, chociaby jedno z maonkw lub nawet oboje ponownie
wstpowali w zwizki maeskie.

74. Przy zawieraniu maestwa poza Msz w.:

a) na pocztku obrzdu, stosownie do Pisma Apostolskiego Sacram Liturgiam n. V,
naley da krtkie upomnienie, ktre jednak nie jest homili, lecz tylko prostym
wprowadzeniem do zawarcia maestwa (por. Konst. art. 35), 3); przemwienie za
czyli homili, majc za punkt wyjcia tekst wity (por. Konst. art. 52) powinno si
wygosi po przeczytaniu epistoy i Ewangelii ze Mszy za nowoecw, wobec tego
porzdek caego obrzdu bdzie nastpujcy: krtkie upomnienie, odczytanie epistoy,
i Ewangelii w jzyku ojczystym, homilia, zawarcie maestwa, bogosawiestwo
maeskie.
b) Przy odczytywaniu epistoy i Ewangelii ze Mszy za nowoecw, w braku tekstu
zatwierdzonego przez kompetentn terytorialn wadz kocieln, wolno tymczasowo
posugiwa si tekstem zatwierdzonym przez miejscowego ordynariusza.
c) Nic nie stoi na przeszkodzie, aby midzy episto a Ewangeli by piew. Podobnie
zaleca si bardzo - po dokonanym obrzdzie maestwa, ale przed
bogosawiestwem maeskim - modlitw wiernych wedug formuy zatwierdzonej
przez miejscowego ordynariusza. W tej modlitwie maj by take mody za
nowoecw.
d) Na kocu obrzdu zawsze udziela si nowoecom bogosawiestwa nawet w
czasie zakazanym i nawet, jeeli jedno czy te oboje wstpuj w nowe zwizki; tego
bogosawiestwa udziela si wedug formuy rytuau rzymskiego tyt. VIII r. 3, chyba
e w rytuaach partykularnych przewidziane jest inne bogosawiestwo.

75. Jeeli maestwo zawiera si w czasie zakazanym, proboszcz powinien upomnie

nowoecw, eby zwracali uwag na szczeglny charakter danego okresu
liturgicznego.

VI. Sakramentalia (do art. 79 Konst.)

76. Przy powicaniu wiec 2 lutego i popiou na pocztku W. Postu mona si

ograniczy do jednej tylko z modlitw, ktre znajduj si we mszale rzymskim przy tych
powiceniach.

77. Zastrzeonych dotychczas powice, ktre znajduj si w Rytuale rzymskim tyt.

IX, r. 9, 10 i 11, moe dokonywa kady kapan; wyjtek stanowi: powicenie dzwonu
do uytku kocioa powiconego albo kaplicy (r. 9 n. 11), kamienia wgielnego pod
budow kocioa (r. 9 n. 16), nowego kocioa i kaplicy publicznej (r. 9 n. 17),
antimensium (r. 9 n. 21), nowego cmentarza (r. 9 n. 22), bogosawiestwa i powicenia
papieskie (r. 10 nn. 1-3), jak rwnie powicenie i erekcja stacji Drogi Krzyowej (r.
11 n. 1), zastrzeone biskupom.

ROZDZIA IV
MODLITWA BREWIARZOWA

I. Modlitwa brewiarzowa zobowizanych do chru (do art. 95 Konst.)

78. Dopki nie bdzie przeprowadzona reforma modlitwy brewiarzowej:

a) Wsplnoty kanonikw, mnichw i mniszek oraz innych zakonnikw czy zakonnic,
na mocy prawa lub konstytucji zobowizanych do modlitwy chrowej, maj
obowizek codziennie - poza Msz konwentualn - odprawia w chrze modlitw
brewiarzow w caoci.
Poszczeglni za czonkowie tych wsplnot, majcy wicenia wysze lub zoone
luby uroczyste, wyjwszy konwersw, chocia byliby zwolnieni od uczestnictwa w
chrze, powinni codziennie pojedynczo odmwi te godziny kanoniczne, ktrych nie
odprawiaj w chrze.
b) Kapituy katedralne i kolegiackie, oprcz Mszy konwentualnej, maj odprawia w
chrze te czci modlitwy brewiarzowej, ktre im s wyznaczone przez prawo oglne
albo partykularne.
Poszczeglni za czonkowie tych kapitu, oprcz godzin kanonicznych,
obowizujcych wszystkich duchownych wyszych wice (por. Konst. art. 96 i 89),
maj pojedynczo odmawia te godziny, ktre odprawia ich kapitua.
c) W krajach za misyjnych, przy zachowaniu chrowych przepisw zakonnych lub
kapitulnych, wydanych przez prawo, czonkowie zakonni albo kapitulni, ktrzy z
powodu zaj duszpasterskich nie s obecni w chrze, na mocy zezwolenia
miejscowego ordynariusza - nie za wikariusza generalnego lub delegata - mog
korzysta z uatwienia, wymienionego w Pimie Apostolskim Sacram Liturgiam n. VI.

II. Wadza dyspensowania od brewiarza, albo zamiany (do art. 97 Konst.)

79. Udzielona wszystkim ordynariuszom wadza zwalniania od brewiarza - czy to w

caoci, czy te czciowo - w poszczeglnych wypadkach i dla susznego powodu, albo
te zamieniania brewiarza, rozciga si take na wyszych przeoonych zakonw
klerykalnych nie wyjtych, albo wsplnot duchownych bez lubw.

III. O oficjach mniejszych (do art. 98 Konst.)

80. Jeeli oficjum nie skada si z psalmw, czyta, hymnw, modlitw i nie ma pewnego
zwizku z godzinami dnia jak rwnie z okresami liturgicznymi, nie mona go uwaa
za oficjum mae.

81. Do odprawiania publicznej modlitwy Kocioa na razie mona uywa tych

oficjw maych, ktre dotychczas prawnie byy zatwierdzone, byleby ich ukad
odpowiada wymaganiom wymienionym w poprzednim numerze.
Nowych za oficjw maych do publicznej modlitwy Kocioa, mona uywa wtedy,
gdy je zatwierdzi Stolica Apostolska.

82. Przekad tekstu maego oficjum na jzyk ojczysty, w celu odprawiania publicznej
modlitwy Kocioa, musi by zatwierdzony przez kompetentn terytorialn wadz
kocieln po zbadaniu i potwierdzeniu akt przez Stolic Apostolsk.

83. Kompetentn wadz, ktra moe udziela pozwolenia na odmawianie maego

oficjum w jzyku ojczystym dla zobowizanych do niego na mocy konstytucji, albo
dysponowa od obowizku odmawiania go czy te je zamienia - dla kadego z tych
podwadnych jest ordynariusz albo te wyszy przeoony.

IV. Wsplne odmawianie brewiarza lub maego oficjum przez czonkw instytutw
dcych do doskonaoci (do art. 99 Konst.)

84. Obowizek odprawiania wsplnie brewiarza albo jakiego oficjum maego, albo ich
czci, naoony czonkom instytutw dcych do doskonaoci przez ich konstytucje,
nie odbiera monoci opuszczania prymy, a z pozostaych godzin mniejszych
wybierania tej, ktra bardziej odpowiada danej porze dnia (por. Pismo Apostolskie
Sacram Liturgiam n. VI).

V. Jzyk przy odprawianiu brewiarza (do art. 101 Konst.)

85. Przy odprawianiu brewiarza w chrze duchowni s obowizani uywa jzyka
aciskiego.

86. Nadana ordynariuszowi wadza pozwalania na uywanie jzyka ojczystego - w

poszczeglnych wypadkach - tym duchownym, dla ktrych posugiwanie si jzykiem
aciskim stanowi powan przeszkod do naleytego odprawiania oficjum, rozciga
si take na wyszych przeoonych zakonw klerykalnych nie wyjtych i stowarzysze
klerykalnych, yjcych wsplnie bez lubw.

87. Powan przeszkod, wymagan do wyszej wymienionego pozwolenia, powinno

si ocenia uwzgldniajc stan fizyczny, moralny, intelektualny i duchowy proszcego.
Jedynym jednak celem takiego pozwolenia jest, aby odmawianie brewiarza stao si
atwiejsze i poboniejsze, co w niczym nie osabia cicego na kapanie w obrzdku
aciskim obowizku, aby stara si o przyswojenie sobie jzyka aciskiego.

88. Tumaczenie brewiarza na jzyk ojczysty w obrzdku innym anieli rzymski, ma

by przygotowane i zatwierdzone przez odnonych ordynariuszw tego wanie jzyka,
przy uyciu jednak dla czci wsplnych obydwom obrzdkom takiego przekadu, ktry
zatwierdzia wadza terytorialna i ktry nastpnie naley przedstawi Stolicy
Apostolskiej do potwierdzenia.

89. Brewiarze, ktrych maj uywa duchowni, otrzymujcy pozwolenie na uycie

jzyka ojczystego w odprawianiu oficjum, stosownie do art. 101 l Konst., oprcz
przekadu musz zawiera take tekst aciski.

ROZDZIA V
BUDOWA KOCIOW I OTARZY
W SPOSB UATWIAJCY CZYNNE UCZESTNICTWO WIERNYCH

I. O ukadzie kociow

90. Przy budowie nowych kociow, przy restauracji kociow albo te ich
przystosowaniu usilnie naley zabiega, aby si one nadaway do odprawiania
czynnoci witych, stosownie do ich natury i do osignicia czynnego uczestnictwa
wiernych (por. Konst. art. 124).

II. Otarz wielki

91. Podane jest wystawienie otarza wielkiego w takim oddaleniu od ciany, aby go
atwo mona obej i aby celebra moga si odbywa twarz do ludu; w wityni za
otarz powinien zaj takie miejsce, aby rzeczywicie stanowi orodek, na ktrym
samorzutnie skupia si uwaga caego zgromadzenia wiernych.
W wyborze materiau, z ktrego ma by zbudowany otarz i jego wyposaenie, naley
zachowa przepisy prawne.
Prezbiterium wok otarza powinno by tak obszerne, aby obrzdy wite atwo
mona spenia.

III. Siedzenia celebransa i asysty

92. Siedzenia dla celebransa i asysty, stosownie do rozkadu poszczeglnych

kociow, tak maj by umieszczone, aby wierni dobrze mogli je widzie i aby byo
wida, e celebrans rzeczywicie przewodniczy caemu zgromadzeniu.
Jeeli jednak siedzenie bdzie ustawione za otarzem, nie naley mu nadawa wygldu
tronu, gdy to przysuguje tylko biskupowi.

IV. Otarze boczne

93. Otarzy bocznych powinno by niewiele, a nawet, jeeli charakter budynku na to

pozwala, bardzo jest wskazane umieszczanie ich w kaplicach, w jaki sposb
oddzielonych od gwnej nawy kocioa.

V. Zdobienie otarzy

94. Krzy i wieczniki potrzebne na otarzu przy poszczeglnych czynnociach

liturgicznych, mona ustawia take obok otarza, za zgod miejscowego ordynariusza.

VI. Przechowywanie Najwitszego Sakramentu

95. Najwitszy Sakrament naley przechowywa w mocnym i nieusuwalnym

tabernakulum, umieszczonym na rodku otarza wielkiego, lub te bocznego, byleby
naprawd by pikny; albo - stosownie do uprawnionych zwyczajw, ktre w
poszczeglnych wypadkach zatwierdza ordynariusz - take w innej czci kocioa,
naprawd dostojnej i bogato ozdobionej.
Wolno odprawia Msz w. twarz do ludu, nawet jeeli na otarzu jest tabernakulum,
byleby ono byo mae ale odpowiednie.

VII. Ambona

96. Podana jest ambona - mog by i dwie - do wygaszania czyta witych; naley
j tak ustawi, aby osob czytajcego mona byo dobrze widzie i sysze.

VIII. Pomieszczenie chru i organw

97. Miejsce dla chru i organw tak naley urzdzi, aby byo wida, e piewacy i
organista stanowi cz zgromadzenia wiernych, i aby oni w naleyty sposb mogli
spenia swoje funkcje liturgiczne.

IX. Miejsca dla wiernych

98. Miejsca dla wiernych powinno si urzdzi ze szczegln troskliwoci, aby oni
zarwno wzrokiem jak i duchem mogli naleycie uczestniczy w witych obchodach.
Wskazane jest przygotowanie dla nich awek, krzese, jednake zwyczaj rezerwowania
miejsc siedzcych dla niektrych osb prywatnych trzeba usun, stosownie do art. 32
Konstytucji.
Naley si rwnie postara, aby celebransa i jego asyst wierni mogli nie tylko
widzie, lecz take swobodnie sysze, przy uyciu dzisiejszych wynalazkw
technicznych.

X. Chrzcielnica

99. Przy wznoszeniu i zdobieniu chrzcielnicy naley zabiega o to, aby jasno widniaa
godno sakramentu chrztu w., a miejsce nadawao si do obchodw wsplnych (por.
art. 27 Konst.).

***

Niniejsz Instrukcj, przygotowan przez Rad dla wykonywania Konstytucji o Liturgii

w. z polecenia Ojca w. Pawa VI, kardyna Jakub Lercaro, przewodniczcy teje Rady,
przedstawi Jego witobliwoci. Po starannym jej rozwaeniu przy pomocy czonkw
wyej wspomnianej Rady i witej Kongreacji Obrzdw, na audiencji dn. 26. IX. 1964
r. udzielonej kardynaowi Arkadiuszowi Marii Larraona, prefektowi witej
Kongregacji Obrzdw, Ojciec w. Instrukcj W caoci i w szczegach przyj,
powag swoj zatwierdzi i rozkaza ogosi, e od dnia 7. III. 1965 r., od pierwszej
niedzieli W. Postu wszyscy, ktrych ona dotyczy powinni j starannie zachowywa. Z
wykluczeniem wszystkiego, co byoby jej przeciwne.

Rzym, 26 wrzenia 1964 r.

JAKUB KARDYNA LERCARO, Abp Bolonii, Przewodniczcy Rady dla wykonywania

Konstytucji o Liturgii
ARKADIUSZ M.KARD. LARRAONA, Prefekt w. Kongregacji Obrzdw
HENRYK DANTE, Abp tyt. Sekretarz Kongregacji

"Wiadomoci Diecezjalne (Katowice)", (1964) nr 11-12, s.129 - 144.

PRZYPISY
1
Por. Konst. art. 10.
2
Por. Konst. art. 6.
3
Por. Konst. art. 61.
4
Por. Konst. art. 102 - 107.
5
Por. Konst. art. 9.
6
Por. Konst. art. 35, 2.
7
Por. Konst, art. 19.
8
Por. Konst. art. 41.
9
Konst. art. 19.
10
Por. Konst. art. 42.