Czas Na Czasownik

##7#52#aMzMxNjA3M0E2MjMzMzYzOQ==
Plik zabezpieczony watermarkiem jawnym i niejawnym: 3316073A62333639
ISBN 97883-242-1806-6

SPIS TRECI
WSTP ................................................................................................................................................................ 7
1. Dzie pana Adama ............................................................................................................................. 9
Pierwsza koniugacja , esz
2. Czy boisz si myszy? ........................................................................................................................ 15
Druga koniugacja , isz/ysz
3. Tak czy nie? ........................................................................................................................................... 21
Trzecia koniugacja am, asz
4. Czego nie rozumiem .................................................................................................................... 27
Czwarta koniugacja em, esz
5. Chcie to mc ...................................................................................................................................... 33
Bezokolicznik
6. Szczliwe dziecistwo Janka ................................................................................................... 39
Czas przeszy (odmiana i typy alternacji)
7. Dobra wrka ....................................................................................................................................... 46
Czas przyszy zoony
8. Gdyby sta si cud ............................................................................................................................. 53
Tryb przypuszczajcy (warunkowy)
9. Zrbmy to! ............................................................................................................................................. 60
Tryb rozkazujcy
10. List sentymentalny ............................................................................................................................ 66
Strona bierna
11. Trudno si zdecydowa ................................................................................................................. 72
Podstawowe pary aspektowe czasownikw (pierwsze ogniwo aspektu)
12. Mw sobie, co chcesz! .................................................................................................................... 78
Drugie ogniwo aspektu
13. Opamitaj si! .................................................................................................................................... 84
Wtrne pary aspektowe trzecie ogniwo aspektu
14. Pojad jeszcze dalej ....................................................................................................................... 90
Aspekt czasownikw ruchu
15. Lubi bywa .......................................................................................................................................... 97
Formy czasownikw oznaczajcych czynno wielokrotn (habitualn)
16. Do czego doszo? ............................................................................................................................ 103
Czasowniki z prefiksem do
17. Ja si nie nadaj .............................................................................................................................. 109
Czasowniki z prefiksem na
18. Dlaczego paczesz? ....................................................................................................................... 116
Czasowniki z prefiksem nad
19. Zawd jak kady inny .................................................................................................................. 120
Czasowniki z prefiksem o, ob
20. Musimy odpocz .......................................................................................................................... 125
Czasowniki z prefiksem od

czas na czasownik_2011.p65 5 2011-04-01, 12:59

21. Wystarczy popatrze ..................................................................................................................... 130
Czasowniki z prefiksem po
22. Wszyscy o mnie mwi ................................................................................................................ 135
Czasowniki z prefiksem pod
23. Czy nie przeszkadzam? .............................................................................................................. 140
Czasowniki z prefiksem prze
24. Kogo Ci przypominam? .............................................................................................................. 145
Czasowniki z prefiksem przy
25. Nie rozdzierajmy szat .................................................................................................................. 150
Czasowniki z prefiksem roz
26. Nie bd udawa ............................................................................................................................. 155
Czasowniki z prefiksem u
27. Wcigajcy zawd .......................................................................................................................... 160
Czasowniki z prefiksem w
28. Mczyzna, ktry wybucha ....................................................................................................... 165
Czasowniki z prefiksem wy
29. Ju tutaj zostan
............................................................................................................................... 170
Czasowniki z prefiksem z/s
30. Dlaczego zapominamy? .............................................................................................................. 175
Czasowniki z prefiksem za
31. Kiedy byo inaczej ....................................................................................................................... 180
Nieosobowe formy czasownika
32. Twj kochajcy m ...................................................................................................................... 184
Imiesw przymiotnikowy czynny
33. Nie jestem zadowolony .............................................................................................................. 188
Imiesw przymiotnikowy bierny
34. Zapominajc o wszystkim ......................................................................................................... 193
Imiesowy przyswkowe (wspczesny i uprzedni)
35. Zawracanie gowy ........................................................................................................................... 197
Rzeczowniki odczasownikowe
Rozwizania wicze ............................................................................................................................ 203


WSTP
Czasownik jest t czci mowy, ktrej uczcy si jzyka polskiego

cudzoziemiec powica uwag od pierwszej lekcji po ostatni. Poczt
kowa atwo tej nauki, wynikajca z faktu, e naley pozna jedynie
cztery koniugacje i trzy czasy, szybko ustpuje miejsca zawiociom aspek
tu. Okazuje si, e wyraanie czynnoci osadzonych w czasie jest w tym
jzyku niebywale zoone i rnorodne. Na domiar tego, pojawia si
sfera metajzyka, natrtna obecno skojarze metaforycznych, tak prze
cie dalekich od jednoznacznoci. Wszystko to zakca podany w gra
matyce ad i uniemoliwia chociaby przyporzdkowanie konkretnych
znacze konkretnym prefiksom czasownikowym.
Dzi trudno wyobrazi sobie podrcznik do nauki jzyka polskiego
jako obcego pozbawiony obszernych omwie, wicze i przykadw,
powiconych wanie czasownikowi. Najczciej bywa to jednak ujcie
fleksyjne, troch zapominajce o sowotwrstwie i skadni.
Czas na czasownik to materiay pomocnicze napisane z myl o cudzo
ziemcach, ktrych stopie zaawansowania jest zrnicowany i ktrym pra
ca z podrcznikiem kursowym, w jego klasycznej formule, wydaje si albo
monotonna, albo zbyt konwencjonalna. Pomylano tu rwnie o kolean
kach i kolegach lektorach, skazanych w swojej pracy zawodowej na bezu
stanne poszukiwanie lub preparowanie materiaw dydaktycznych.
Wybr, bo tak naleaoby traktowa t prac, skada si z trzydziestu
piciu jednostek. Kada z nich zawiera tekst, wiczenia i klucz do nich,
umieszczony na kocu ksiki. Dobr jednostek zosta podyktowany tak
osobistym dowiadczeniem lektorskim autora, jak i wnioskami dajcymi
wycign si z lektury dwch fundamentalnych opracowa: Gramatyki
jzyka polskiego dla cudzoziemcw Barbary Bartnickiej i Haliny Satkiewicz
(Warszawa 1990) oraz Gramatyki jzyka polskiego dla cudzoziemcw Zofii
Kalety (Krakw 1995).


Ze zrozumiaych wzgldw najwicej uwagi powicono zagadnie
niom zwizanym z aspektem czasownika, a wic tej problematyce, ktra
jest prawdziw przeszkod w opanowaniu polszczyzny. Kady z prefik
sw czasownikowych zosta opracowany indywidualnie, tak, by uatwi
zrozumienie jego charakteru.
Teksty, stanowice materia wyjciowy dla przyswojenia poszczegl
nych zagadnie, spreparowano w ten sposb, by czytajcy mg skupi
si wycznie na owych zagadnieniach, co powinno uatwi ich opano
wanie. Same teksty nie s ze sob powizane, a wic opowiadane w nich
historie nie ukadaj si w cao. Autor stara si natomiast, by nasyci
je typowymi dla danych zagadnie gramatycznych formami skadnio
wymi i zwizkami frazeologicznymi.
Tematyka opowiada jest czsto kontrowersyjna, wrcz prowokuj
ca. Prawie zawsze ich bohaterowie s nosicielami nie najlepszych cech,
czy wrcz zymi ludmi. To wiadomy zamys! Postacie staj si przez to
mniej typowe dla podrcznikowej rzeczywistoci. Ich zachowanie bu
dzi sprzeciw lub ch komentarza. Prowokuje do jzykowej aktywnoci.
I o nic wicej tu nie chodzi! Publikacja ta nie lansuje negatywnego
wzorca Polaka. Tak zreszt, jak nie lansuj wzorca pozytywnego klasycz
ne podrczniki.
Jzyk opowiada jest, czy tylko bywa, kolokwialny, a wic w pewnym
sensie przemijajcy. Dzi to jednak jzyk ywy. Jutro, moe pojutrze,
powstan dziesitki nowych podrcznikw i materiaw.
Odrbnym, ale rwnie wanym zamysem byo zaprezentowanie pew
nego kontekstu kulturowego, bez ktrego wspczesne nauczanie jzy
ka nie powinno funkcjonowa. Nie naley jednak doszukiwa si w tej
publikacji wielu treci kultury wysokiej, artystycznej. Bardziej bowiem
wyeksponowano w niej sfer realioznawcz.
Chciabym podzikowa pani prof. Annie Dbrowskiej z Uniwersy

tetu Wrocawskiego, panu prof. Wadysawowi Miodunce z Uniwersy
tetu Jagielloskiego w Krakowie, oraz panu prof. Stanisawowi Dubiszo
wi z Uniwersytetu Warszawskiego, bez ktrych pomocy, yczliwoci i rad
mj Czas na czasownik nigdy by nie nadszed.
Autor


Dzie pana Adama 1
Codziennie rano wstaj bardzo

wczenie. Szybko gimnastykuj si
i myj. Pniej pij kaw z mlekiem
lub ze mietank. Cauj on i id
do biura. Kiedy jest za pogoda, jad
autobusem lub tramwajem. Chtnie
obserwuj ludzi, ktrzy podruj
razem ze mn.
Pracuj duo. Pisz listy i telefo

nuj. Czasem dyskutuj z dyrekto
rem. Wtedy miejemy si i artuje
my. Razem planujemy prac i razem
kierujemy biurem. Pan dyrektor
bardzo mnie szanuje.
Dlaczego wic nie czuj si do

brze? Dlaczego tak szybko si dener
wuj? Moe brakuje mi urlopu? Chy
ba yj za monotonnie. Ju tak du
ej nie mog. Potrzebuj soca, spo
koju, piewu ptakw.


WICZENIA
1
Prosz odpowiedzie na pytania dotyczce tekstu.
1. Co pan Adam robi codziennie rano?
2. Kiedy pan Adam jedzie autobusem lub tramwajem?
3. Co pan Adam robi w biurze?
4. Z kim pan Adam dyskutuje?
5. Czy ycie pana Adama jest monotonne?
6. Czego potrzebuje pan Adam?
7. Czy pan Adam jest dyrektorem?
2
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach.
WZR: (pisa) pisz
1. Anna zawsze (kpa si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dwa razy dziennie.
2. Czy to (paka) . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . moje dzieci?
3. Adam i Marek (kupowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko mleko.
4. Czy ty (pi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kaw, czy herbat?
5. Polacy chtnie (caowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kobiety po rkach.
6. Nie tylko wy (denerwowa si) . . . . . . . . . . . . . . . przed egzaminem.
7. Ja chtnie (dyskutowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z bratem.
8. Anna i ja czsto (gotowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . razem.
9. Ile lat (pracowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pan w naszej firmie?
10. Adam codziennie (telefonowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do Anny.
3
WZR: (ka) kad
1. Czy s wszyscy? Nie, (brakowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anny.
2. Ja nie mog tego je. A ty (mc) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
3. Jutro my (pomc) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wam, a wy
(pomc) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nam.
4. Moja mama i babcia (piec) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . doskonae pczki.
5. Ja nie (jecha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do Lublina. Moe Ewa
(jecha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10


6. Teraz ja ju (i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do domu. A on niech sobie
(i). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dokd chce, nawet do diaba.
7. Co (re) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twj pies?
8. Chyba wszyscy mczyni (kl) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ja raczej nie (kl) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Jeste kobiet, ktrej ja nie (poj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Punktualnie o smej rano Edward ju (pracowa) . . . . . . . . . . . . . . .
4
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami w odpowied
nich formach: tuc, uciec, strzyc, ci, zapi, wrze, drze, d.
1. Dwa razy w miesicu jestem u fryzjera i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wosy.
2. Chyba wiesz, w jakiej temperaturze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . woda.
3. Pogoda jest adna, ale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . silny wiatr.
4. My . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . talerze nie tylko na szczcie.
5. Jest zimno, dlatego Ewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . szybko kurtk.
6. Koty zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , kiedy widz mojego psa.
7. Adam najpierw pisze list do Anny. Pniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
nerwowo kartk papieru, na ktrej go napisa. I kawaki wyrzuca
do kosza.
8. Ten n jest tak ostry, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . praktycznie wszystko.
5
Prosz wybra odpowiedni form czasownika.
1. Tylko Janek (miej, mieje, miejesz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
si z tego, co mwisz.
2. Polacy chtnie (dyskutujemy, dyskutujecie, dyskutuj) . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o polityce i sporcie.
3. To nieprawda, e ja do ciebie nigdy nie (telefonujesz, telefonuj,
telefonuje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Dzisiaj kobiety ju raczej nie (pieczecie, pieczemy, piek) . . . . . . . . . .
ciast, ale je (kupujesz, kupuj, kupujemy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Nie wiem, dlaczego w Polsce mczyni (yjemy, yj, yjesz) . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . krcej ni kobiety.
6. Anno, dlaczego (czesz, czeszesz, czesze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wosy moim grzebieniem?
7. Adam, jak wszyscy sportowcy, (pragnie, pragn, pragniesz). . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . uczestniczy w igrzyskach olimpijskich.
11


8. Czy wy jeszcze (korespondujesz, korespondujecie, koresponduje
my) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z tym Anglikiem?
9. Kiedy id na spacer, mj pies (biegn, biegniemy, biegnie) . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . obok mnie.
10. Ty Adamie (yje, yjesz, yjemy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ponad stan. My tak nie (yj, yjemy, yjecie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Prosz wybra odpowiedni czasownik i poda go we waciwej formie
gramatycznej.
WZR: Anna regularnie (pisa, czyta, rysowa) listy do Adama.
Anna regularnie pisze listy do Adama.
1. Adam jutro (jecha, wiedzie, pracowa) . . . . . . . . . . . do Krakowa.
2. Moi rodzice chtnie (chcie, je, jecha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
kolacj w restauracji.
3. Ci ludzie ju drugi rok nigdzie nie (pracowa, potrzebowa, brako
wa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Jeste zdenerwowany, wic ja niechtnie z tob (obserwowa, tele
fonowa, artowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Czy to jest tylko polski zwyczaj, e mczyni (caowa, gotowa,
denerwowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kobiety w rk?
6. Nie rozumiem dlaczego Adam i Marek (rezygnowa, studiowa,
obserwowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . matematyk
i chemi jednoczenie.
7. Na pnocy (rwa, wia, zwa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . silne wiatry.
8. Nasi koledzy zawsze raz w roku (jecha, uciec, biec) . . . . . . . . . . . . . . .
na dugi wypoczynek w gry.
9. My rzadko (nie, ka, mokn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
si spa przed pnoc.
7
Podane w tabeli czasowniki prosz uoy wedug znacze.
WZR: dyskutowa mwi, opowiada, rozmawia
1. obserwowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. paka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. spacerowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. psu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. pilnowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12


6. my . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. wychowywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
uczy, kpa, i, biec, strzec, demolowa, czyci, lamentowa, widzie,

ksztaci, chodzi, chroni, ka, szkoli, niszczy, szlocha, opiekowa si,
puka, dewastowa, patrze, oglda
8
WZR: (mokn) mokn
1. (ja) Codziennie rano (wstawa) bardzo wczenie.
2. (ja) Szybko (my si) i (gimnastykowa).
3. (ja) Pniej (pi) kaw z mlekiem lub ze mietank.
4. (ja) (caowa) on i (i) do biura.
5. (ja) Kiedy jest za pogoda, (jecha) autobusem lub tramwajem.
6. (ja, oni)Chtnie (obserwowa) ludzi, ktrzy (podrowa) razem
ze mn.
7. (ja) (pracowa) duo.
8. (ja) (pisa) listy i (telefonowa).
9. (ja) Czasem (dyskutowa) z dyrektorem.
10. (my) Wtedy (mia si) i (artowa).
11. (my) Razem (planowa) i razem (kierowa) biurem.
12. (on) Pan dyrektor bardzo mnie (szanowa).
13. (ja) Dlaczego wic nie (czu si) dobrze?
14. (ja) Dlaczego tak szybko (denerwowa si)?
15. (on) Moe (brakowa) mi urlopu?
16. (ja) Chyba (y) za monotonnie.
17. (ja) Ju tak duej nie (mc).
18. (ja) (potrzebowa) soca, spokoju, piewu ptakw.
9
Prosz wyjani znaczenie poniszych zwrotw i okrele.
1. y ponad stan.
2. Tuc talerze (szko, szklanki, kieliszki) na szczcie.
3. I do diaba.
13


Koniugacja I
emy
esz ecie
e
np.
chc chcemy
chcesz chcecie
chce chc
14


Czy boisz si myszy? 2
Anno, dlaczego stoisz na stoku?

Poniewa bardzo boj si myszy.
Czy to z tego powodu krzyczysz?
Tak, wrzeszcz z tego powodu. Przecie sy
szysz.
Chyba musisz prosi mnie o pomoc.
Nigdy o nic ci nie prosz, ale teraz...
Teraz to robisz?
Robi, bo musz.
Moe wolisz zadzwoni po policj?
Dlaczego kpisz?
Nie kpi. Tylko troch mieszy mnie ta caa
sytuacja.
Piotrze, czy lubisz patrze, jak cierpi?
Przecie nie patrz.
Wic zrobisz co wreszcie?
Wanie o tym myl.
Widz, e doskonale si bawisz.
Chyba nie mwisz tego powanie?
To dlaczego nic nie robisz?
Dlatego, e...
Dlatego, e ty te boisz si myszy. Prawda?
Czemu milczysz?
Wstydz si.
15


WICZENIA
1
1. Czy Anna siedzi na stoku?
2. Czy Anna boi si Piotra?
3. W jakich sytuacjach Anna prosi Piotra o pomoc?
4. Czy Anna bdzie dzwoni na policj?
5. O czym myli Piotr?
6. Czy Anna jest odwana?
7. Dlaczego Piotr nie pomaga Annie?
2
WZR: (prosi) prosz
1. Pastwo Kowalscy (lecie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na urlop do Woch.
2. Dzieci, dlaczego jeszcze nie (lee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w kach?
3. My chtniej (chodzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do kina
ni do teatru.
4. W restauracji zawsze ja (paci) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rachunek.
5. Ty (ba si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nawet wasnego cienia.
6. Adam chtnie (marzy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o dalekich podrach.
7. Anno, dlaczego (patrze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko na Adama?
8. Dlaczego ona (prosi) . . . . . . . . . . . nas zawsze o rzeczy niemoliwe?
9. Ten stary autobus ju od dawna nie (wozi) . . . . . . . . . . . pasaerw.
10. Czy ty zawsze (spa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przy otwartym oknie?
3
WZR: (chodzi) chodz
1. Anno, czy (myle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . czasem o mnie?
Bo ja zawsze (myle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko o Tobie.
2. Dlaczego ty (widzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko wasne problemy?
3. Anna wyglda najpikniej, kiedy si (zoci) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dlatego ja czsto j (zoci) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Czy ty dugo ju (sta) . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . pod oknem Anny?
16


Ja pod jej oknem (sta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . najwyej p godziny.
5. Czy wiesz, co tak (szumie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ? To
chyba (szumie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . morze.
6. Mj pies nigdy sam nie (trafi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do domu.
7. Ju od lat nie (pali) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . papierosw.
Ale wiem, e ty cigle (pali) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Na wakacje pastwo Nowak (jedzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . do Zako
panego. Ich syn (jedzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nad morze.
A ja najchtniej (jedzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po caym kraju.
9. Jeste tak roztargniona, e cigle co (gubi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ja nigdy niczego nie (gubi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Codziennie rano Adam (goli si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Marek i Pawe (goli si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sporadycznie.
4
nich formach: zalee, nalee, chodzi.
1. Czy ten pikny zegarek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do ciebie?
2. Lubi, kiedy co . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko ode mnie.
3. Nie ukrywam Anno, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi na Tobie.
4. U nas w domu s dwa zegary i chyba sze zegarkw. A kady z nich
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . inaczej.
5. Adam i Anna znaj si od wielu lat. Ale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ze sob dopiero od roku.
6. Podczas jazdy pocigiem nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wychyla si przez okno.
7. Anna jest materialistk. Jej zawsze . . . . . . . . . . . . . tylko o pienidze.
8. Adam jest cakowicie apolityczny. Dlatego nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
do adnej partii ani organizacji.
9. Zawsze powtarzam moim dzieciom, e nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ba si dentysty. Sam jednak nie do koca w to wierz.
5
1. Cigle nie pamitam, kto powiedzia (mylimy, myl, mylisz):
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , wic jestem.
2. Kiedy Anna mwi o maestwie, Adam konsekwentnie (milczymy,
milcz, milczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17


3. Mieszkasz tam, gdzie diabe mwi Dobranoc. Dlatego chyba tylko
on bez problemu do ciebie (trafimy, trafi, trafi) . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Nie jestem gruby! Ale kiedy tylko mog, chtnie (gubi, gubi, gu
bisz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zbdne kilogramy.
5. Janek i Micha nigdy nie (golimy, gol, golicie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si przed wanym egzaminem.
6.Polacy s narodem, ktry doskonale (robimy, robi, robi)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dobr min do zej gry.
7. Noc lubi patrze przez otwarte okno, jak moi ssiedzi (gasz, ga
sicie, gasz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wiata w swoich mieszkaniach.
8. Basiu, czy ty cigle jeszcze (marz, marzysz, marzy) . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o krlewiczu z bajki?
6
gramatycznej.
1. Ania jest jeszcze maa i (mwi, ba, marzy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si sama spa.
2. Nie wiem, dlaczego wy zawsze (zoci, musie, patrze) . . . . . . . . . . . .
si, kiedy rozmawiamy o wsplnych wakacjach.
3. Gotujesz doskonale, ale ja (goli, wole, zalee) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zje co w restauracji.
4. Nie wiem jaki wy (dojrze, widzie, patrze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sens w cigym chodzeniu do teatru.
5. Nie jestemy ju dziemi. Chtnie jednak (wierzy, marzy, sysze)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w witego Mikoaja.
6. To prawda, panie dyrektorze, e my wszyscy pana nie lubimy. A na
wet nie (krzycze, cierpie, mierdzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Niestety, (widzie, musie, wole) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z panem wsppracowa.
7. Anna nie jest tak pikna i atrakcyjna, jak sama o sobie (widzie,
myle, wole) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Ty, Pawle, jeste tak zarozumiay, e (mie, patrze, widzie) . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko czubek wasnego nosa.
18


7
Podane w tabeli czasowniki prosz uoy wedug znacze.
WZR: myle zastanawia si, mniema, duma
1. patrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. mwi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. robi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. zgodzi si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. trafi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. marzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. goni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
tropi, dotrze, widzie, pracowa, obserwowa, gada, aprobowa, ni,

chcie, poszukiwa, dyskutowa, popiera, dziaa, odszuka, pragn,
spoglda, rozmawia, czyni, ciga, znale, akceptowa
8
WZR: (goli) gol
1. (ty) Anno, dlaczego (sta) na stoku?
2. (ja) Poniewa bardzo (ba si) myszy.
3. (ty) Czy z tego powodu (krzycze)?
4. (ja) Tak, (wrzeszcze) z tego powodu.
5. (ty) Przecie (sysze).
6. (ty) Chyba (musie) prosi mnie o pomoc.
7. (ja) Nigdy o nic ci nie (prosi), ale tym razem...
8. (ty) Teraz to (robi)?
9. (ja) (robi), bo (musie).
10. (ty) Moe (wole) zadzwoni po policj?
11. (ty) Dlaczego (kpi)?
12. (ja) Nie (kpi).
13. (ona) Tylko troch (mieszy) mnie ta caa sytuacja.
14. (ty, ja) Piotrze, czy (lubi) patrze, jak (cierpie)?
15. (ja) Przecie nie (patrze).
16. (ty) Wic (zrobi) co wreszcie?
17. (ja) Wanie o tym (myle).
18. (ja, ty) (widzie), e doskonale si (bawi).
19


19. (ty) Chyba nie (mwi) tego powanie?
20. (ty) To dlaczego nic nie (robi)? Dlatego, e........
21. (ty) Dlatego, e ty te (ba si) myszy. Prawda?
22. (ty) Czemu (milcze)?
23. (ja) (wstydzi si).
9
1. Tam, gdzie diabe mwi Dobranoc.
2. Gubi kilogramy.
3. Widzie tylko czubek wasnego nosa.
4. Robi dobr min do zej gry.
5. Ba si wasnego cienia.
Koniugacja II
imy/ymy
isz/ysz icie/ycie
i/y
np. lub
widz widzimy sysz syszymy
widzisz widzicie syszysz syszycie
widzi widz syszy sysz
20


Tak czy nie? 3
Tak bardzo Ci kocham!

Przecie moesz to czyta w mo
ich oczach. Jeste Krystyno
pierwsz kobiet, przed ktr
klkam. Dlatego teraz i tutaj
pytam: Czy mam szans na
wsplne ycie z Tob? Znasz
mnie ju tyle lat. Masz wic wia
domo, e tylko ja dam Ci
prawdziw mio, spokojne
ycie i dobrobyt. Do tego
wszystkiego wietnie gram na
akordeonie. W domu sam bez
trudu naprawiam instalacje
elektryczne i hydrauliczne.
Sprztam bardzo dokadnie. Kiedy mam kopoty, nie sigam jak inni
mczyni po alkohol. Nie uciekam od trudnoci, lecz odwanie sta
wiam im czoo. Przyznasz te, e bardzo dbam o swj wygld. Ubieram
si modnie i elegancko. Uprawiam sport. Gram w szachy i doskonale
pywam. Znam si rwnie na sztuce i literaturze. Czytam tylko klasyk.
Zachwycam si malarstwem i rzeb awangardow. Ale bardzo dokucza
mi samotno. Znam wprawdzie wiele kobiet i czasem nawet z kim si
spotykam. To jednak nie ma znaczenia, bo ja Roman Nowak, czekam
na Ciebie, Krystyno Kowalska! A Ty zmuszasz mnie, bym czeka bez ko
ca. Zawsze ozible mnie witasz i zawsze zbyt szybko egnasz. Nie odpo
wiadasz na moje listy. Chtnie sprzeczasz si ze mn. Teraz te bardziej
zachwycasz si tym prezentem ni mn. Po prostu zamykasz mi drog
do szczcia. Ale nie moesz zamkn mi ust. Dlatego uparcie powta
rzam, e Ci kocham. Przyznasz, e stawiam spraw jasno i otwarcie.
Wic tak, czy nie?
21


WICZENIA
1
1. Czy Roman czsto klka przed kobietami?
2. Czy Roman jest muzykalny?
3. Co robi Roman, kiedy ma kopoty?
4. Jakimi dyscyplinami sportu interesuje si Roman?
5. Czy Krystyna interesuje si Romanem?
6. Czym zachwyca si Krystyna?
7. Czy Krystyna i Roman s dobr par?
2
WZR: (gra) gram
1. Marek nie (czyta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nigdy w autobusie.
2. Dlaczego ty zawsze (czeka) . . . . . . . . . . . na mnie tylko pi minut?
3. My od niedawna (gra) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w tej orkiestrze.
4. Ja (kocha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci ju tyle lat.
5. Czy wy nigdy nie (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dosy?
6. Czy myl o tobie ju nigdy nie (da) . . . . . . . . . . . . . . . . mi spokoju?
7. Tutaj nikt nie (pywa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak dobrze jak Micha.
8. Kto (pyta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , nie bdzi.
9. Czy to nie twoi rodzice (wysiada) . . . . . . . . . . . . . . . . . . z autobusu?
10. Matki zawsze (zmusza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dzieci do jedzenia warzyw.
3
WZR: (pyta) pytam
1. Czy ty, Adamie, (sucha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
muzyki organowej? Bo Anna i ja (zachwyca si) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak muzyk.
2. Kiedy Polacy (wita) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . swoich
goci, s bardzo serdeczni i zadowoleni. A kiedy ich (egna)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , najczciej jest im smutno.
22


3. Janek ju od lat nie (dba) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o swoje
zdrowie. Teraz (dba) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o nie lekarze.
4. Chopcy czsto (dokucza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dziewcz
tom, ale nie zawsze je za to (przeprasza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Ta sytuacja (zmusza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie do zastanowienia.
6. Pan Lewandowski (naprawia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . stare zegary.
Rwnie caa jego rodzina (powica) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . temu swj wolny czas.
7. Moi ssiedzi czsto (sprzecza si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ze sob.
Zwaszcza kiedy (rozmawia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o polityce.
8. Dlatego, e ty nie (zamyka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . okna na
noc? My najczciej (przezibia si) . . . . . . . . . . . . . . . . wanie noc.
9. Dlaczego ty (opowiada) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . takie bzdury?
Nasi gocie (sucha) . . . . . . . . . . . . . . . ci jedynie przez grzeczno.
10. Argumenty, ktrych wy (uywa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . , s oczywiste.
Teraz my (szuka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na nie odpowiedzi.
4
nich formach: przekona, mie, czeka, stawia, spnia si, rozmienia si,
umiera, sucha, zna, pyta, sprzta.
1. Kiedy gram w gry planszowe, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystko na jedn kart.
2. W Polsce bardzo wiele osb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z powodu chorb serca i ukadu krenia.
3. Jeli kto robi zbyt wiele niewanych rzeczy, to mwimy o nim, e
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na drobne.
4. Nie lubi nosi krawatw. I chyba nigdy si do nich nie . . . . . . . . . . .
5. Dobrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ministra Nowaka, ale teraz nie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z nim kontaktu.
6. Wczoraj miaem goci. Teraz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po nich cae mieszkanie.
7. Ty nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , kiedy do ciebie mwi.
A pniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o to samo dwa razy.
8. Czy wiesz, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na ciebie ju
od p godziny? Moe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . specjalnie?
23


5
1. Krzysztof (zbieram, zbiera, zbierasz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
znaczki pocztowe. Ja i Marek (podziwiam, podziwiacie, podziwia
my) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jego kolekcj.
2. Problem polega na tym, e wszyscy moi koledzy (kochamy, kochaj,
kocham) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ann. Ja zreszt te si ni
od lat (zachwycam, zachwycamy, zachwyca) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Mj dziadek chtnie (opowiadam, opowiada, opowiadasz) . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o swojej modoci. Nie tylko ja (suchamy,
sucham, sucha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go z zaciekawieniem.
4. Anno, czy (zna, znasz, znam) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ju
mojego koleg Michaa? Nie? A mylaem, e wszyscy go (zna, zna
j, znam) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Dlaczego wy wszystkie muzea i galerie w tym miecie (zamykamy,
zamykacie, zamykaj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak wczenie?
6. Janek nie jest profesjonalnym muzykiem. A mimo to (gra, gram,
grasz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak piknie na fortepianie.
7. Starsi ludzie raczej nie (czytasz, czytamy, czytaj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
bez okularw.
8. Kiedy (wracasz, wracacie, wracaj) . . . . . . . . . . . . . . . . twoi rodzice?
6
gramatycznej.
1. Jestem stary i chory. Mam problemy ze zdrowiem. A najbardziej
(uywa, dokucza, zmusza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi skleroza.
2. One znaj doskonale polsk literatur. Czy faktycznie tak duo (py
ta, opowiada, czyta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
3. Moja babcia ma cigle doskona figur. Ona bardzo (wita, dba,
uywa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o siebie.
4. Obecna sytuacja finansowa naszych rodzicw (zamyka, zmusza,
egna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nas do oszczdzania.
5. W Polsce nikt nie (odpowiada, wita, pyta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kobiet, ile maj lat.
6. Anna jest wyjtkowo punktualna. Ja, niestety, czsto si (wita, sp
nia, czeka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Lubimy naszych ssiadw, ale nigdy ich nie (zaprasza, pyta, e
24


gna) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do siebie.
8. My jedziemy dalej, ale wy (wraca, wysiada, wsiada) . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na nastpnym przystanku.
7
Prosz podkreli czasowniki, ktre nie pasuj
WZR: dokucza, przeszkadza, czeka, szkodzi
1. naprawia, reperowa, sprzta, remontowa
2. dba, opiekowa si, gotowa, troszczy si, pielgnowa
3. sprzecza si, rozmawia, kci si, spiera si
4. opowiada, mwi, dyskutowa, rozmawia, myle
5. umiera, gin, przepada, traci, trafi
6. wysiada, wychodzi, wymyla, wypywa
8
WZR: (wsiada) wsiadam
1. (ja) Tak bardzo Ci (kocha)! Przecie moesz to czyta w mo
ich oczach.
2. (ty) Jeste Krystyno pierwsz kobiet, przed ktr (klka).
3. (ja) Dlatego teraz i tutaj (pyta):
4. (ja) Czy (mie) szans na wsplne ycie z Tob?
5. (ty) (zna) mnie ju tyle lat.
6. (ty, ja) (mie) wic wiadomo, e tylko ja (da) Ci prawdziw
mio, spokojne ycie i dobrobyt.
7. (ja) Do tego wszystkiego wietnie (gra) na akordeonie.
8. (ja) W domu sam bez trudu (naprawia) instalacje elektrycz
ne i hydrauliczne.
9. (ja) (sprzta) bardzo dokadnie.
10. (ja) Kiedy (mie) kopoty, nie (siga) jak inni mczyni po
alkohol.
11. (ja) Nie (ucieka) od trudnoci.
12. (ja) Lecz odwanie (stawia) im czoo.
13. (ty, ja) (przyzna) te, e bardzo (dba) o swj wygld.
14. (ja) (ubiera si) modnie i elegancko.
15. (ja) (uprawia) sport.
16. (ja) (gra) w szachy i doskonale (pywa).
17. (ja) (zna si) rwnie na sztuce i literaturze.
25


18. (ja) (czyta) tylko klasyk.
19. (ja) (zachwyca si) malarstwem i rzeb awangardow.
20. (ona) Ale bardzo (dokucza) mi samotno.
21. (ja) (zna) wprawdzie wiele kobiet.
22. (ja) Czasem nawet z kim (spotka si).
23. (ono, ja)To jednak nie (mie) znaczenia, bo ja (czeka) na Ciebie!
24. (ty) A Ty (zmusza) mnie, bym czeka bez koca.
25. (ty) Zawsze ozible mnie (wita).
26. (ty) Zawsze zbyt szybko (egnasz).
27. (ty) Nie (odpowiada) na moje listy.
28. (ty) Chtnie (sprzecza si) ze mn.
29. (ty) Teraz te bardziej (zachwyca si) tym prezentem ni mn.
30. (ty) Po prostu (zamyka) mi drog do szczcia. Ale nie mo
esz zamkn mi ust.
31. (ja) Dlatego uparcie (powtarza), e Ci (kocha).
32. (ty, ja) (przyzna), i (stawia) spraw jasno i otwarcie. Wic tak,
czy nie?
9
1. Stawia spraw jasno.
2. Zamyka komu usta.
3. Stawia wszystko na jedn kart.
4. Rozmienia si na drobne.
5. Stawia czoo trudnociom.
Koniugacja III
am amy
asz acie
a aj
np.
gram gramy
grasz gracie
gra graj
26


Czego nie rozumiem 4
Dlaczego pan tak duo je, panie Macieju?

Wiem, e ma pan apetyt, ale...
Ach, nie umie pan sobie odmwi.
A czy wie pan, jakie s tego konsekwencje?
To zbdne kilogramy!
Jak miem pana poucza?
Przepraszam, ale wiem, co robi.
Nie rozumiem jednak paskiego zachowania.
Ja te jem obfite posiki.
My, Polacy, jemy smacznie, ale czsto zbyt duo.
Pniej nie umiemy poradzi sobie z nadwag.
Doskonale wiem, e to i paski podstawowy problem.
Sam pan rozumie, e powinnimy z tym walczy.
miem twierdzi, e to konieczno.
Jestem lekarzem i umiem panu pomc.
Niech pan je tylko raz dziennie.
Czy umie pan gotowa?
My z on jemy wycznie gotowane rzeczy.
Polacy nie wiedz, jakie to wane.
Nie rozumiej zasad dietetyki.
Jedz za tusto, za sodko i zbyt kalorycznie.
I nikt nie mie im tego gono powiedzie.
Inne narody wiedz, jak si odywia.
Jedz ryby, warzywa, owoce.
My jemy misa, wdliny, tuszcze i sodycze.
Czy nie umiemy tego zmieni?
Czas pj po rozum do gowy.
Nie rozumiem, dlaczego jest pan zdenerwowany.
Co? Jest pan godny?
27


WICZENIA
1
1. Dlaczego pan Maciej duo je?
2. Czy pan Maciej ma nadwag?
3. Kto poucza pana Macieja?
4. Jak odywiaj si Polacy?
5. Co jest podstawowym problemem pana Macieja?
6. Co jedz inne narody?
7. Dlaczego pan Maciej jest zdenerwowany?
2
WZR: (je) jem
1. To nieprawda, e Polacy (je) . . . . . . . . . . . . . . . codziennie bigos.
2. Ty (wiedzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , e mwi prawd.
3. Nie lubi mwi o tym, e nie (umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . pywa.
4. To niedobrze, e Anna (je) . . . . . . . . . . . . . . . . kolacj tak pno.
5. Czego ty znowu nie (rozumie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
6. Ja doskonale (wiedzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
ile kosztuje taki samochd.
7. My nie (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
proponowa wam swojej pomocy.
8. Czy oni (umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . co wicej ni tylko narzeka?
9. Jak ty (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu jeszcze przychodzi?
10. Wy chyba nic nie (wiedzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i niczego nie rozumiecie.
3
WZR: (umie) umiem
1. Hania doskonale gotuje. Ale nie (umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
robi tak dobrego bigosu jak jej matka.
2. Na zajciach u profesora Woniaka nikt nie (mie) . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przeszkadza ani gono rozmawia.
28


3. Adrian (wiedzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wicej
ni jego koledzy. Ale nawet on nie (rozumie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tego problemu.
4. Kasia jest wegetariank i (je) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko
potrawy jarskie. Ja (je) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w zasadzie wszystko.
5. Moja papuga nie (umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ani mwi,
ani piewa. Nie jest nawet kolorowa. Sam nie (wiedzie) . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , dlaczego j tak bardzo lubi.
6. To pewne, e mczyni nie (rozumie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
kobiet. Ale czy kto (rozumie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mczyzn?
7. Kocham Ann, ale nie (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zatelefonowa
do niej. Adam (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . robi to codziennie.
8. Pan (umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . za mao, eby tutaj pracowa.
Nasi pracownicy (wiedzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . znacznie wicej.
4
nich formach: umie, je, wiedzie, mie, rozumie.
1. Ja nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . kama. A ty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
2. Janek nic nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o naszym spotkaniu.
3. Jeszcze nie mog powiedzie, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
cudzoziemcw. Oni te nigdy do koca nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . polskiej rzeczywistoci.
4. Pastwo Dbrowscy najchtniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na kolacj co
lekkostrawnego. Ich crka Anna wcale nie . . . . . . . . . . . . . . . kolacji.
5. To moja wina. I nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nawet prosi was o przebaczenie.
6. Nasi przodkowie potrafili wietnie jedzi konno. My ju tego ra
czej nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , e nic nie wiem.
8. Wiem, e nic nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. W obecnoci tak doskonaych specjalistw ja nie . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zabiera gosu.
10. Czy ty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wybacza?
5
1. My rzadko (jecie, jemy, jem) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w tej restauracji. Tutaj jest za drogo.
29


2. Ja nie zawsze wiedziaem to wszystko, co (wiesz, wie, wiem) . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . teraz.
3. Janek cigle jeszcze nie (umie, umiem, umiesz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jedzi na rowerze.
4. Pan Kowalski pi tak smacznie, e jego ona nie (miem, miesz,
mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go budzi.
5. Zagroenia ekologiczne s naszym wsplnym problemem. Ale chy
ba nie wszyscy to (rozumiesz, rozumiemy, rozumie) . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Dzisiaj Anna i jej ssiedzi razem (jemy, jedz, jecie) . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kolacj.
7. Ty, synu, nie (wiesz, wiem, wie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jeszcze wielu rzeczy. Ale przecie nie od razu Krakw zbudowano.
8. Adam, w przeciwiestwie do swoich kolegw, (umiej, umiecie,
umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tyle, e moe zda egzamin.
6
gramatycznej.
1. Czy fakt, e ja nie (rozumie, umie, wiedzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
taczy, bardzo ci przeszkadza?
2. Posta wybitnej polskiej badaczki Marii SkodowskiejCurie tak fa
scynuje naszych synw, e (umie, wiedzie, rozumie) . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o niej wicej ni my.
3. Jzyk czeski jest blisko spokrewniony z polskim. Nie znaczy to jed
nak, e Czesi i Polacy (wiedzie, umie, rozumie) . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si bez wikszych trudnoci.
4. W czasie egzaminw zawsze bardzo si denerwuj. Nawet kiedy
wszystko (je, umie, mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Poyczae mi ju tyle razy parasol, e nie (umie, mie, wiedzie)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci znowu o to prosi.
6. Sodycze s bardzo kaloryczne, dlatego my (wiedzie, umie,
mie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie ich odmwi.
7. wiat kryje w sobie tyle tajemnic. Dla nas najwspanialsze jest to,
czego jeszcze nie (wiedzie, mie, umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30


7
Prosz podkreli czasowniki, ktre zostay uyte niewaciwie.
WZR: Nie mog opowiedzie ci tej ksiki, bo jeszcze jej nie (czytaem,
znam, wiem).
1. Nie mog ugotowa bigosu, bo tego nie (umiem, znam, potrafi).
2. Nie rozwi tego zadania, bo go nie (rozumiem, wiem, znam).
3. Nie pytaj mnie o co, czego nie (jem, znam, pi).
4. Nie proponuj mi na kolacj limakw, bo ich nigdy nie (miem, jem,
spoywam).
5. Nie wygosz tego referatu, bo nie (rozumiem, miem, umiem) wyst
powa publicznie.
6. Nie mog przyj do ciebie, bo nie (wiem, pamitam, umiem) gdzie
ty waciwie mieszkasz.
7. Nie przeprosz Marcina, bo nie (miem, wiem, rozumiem) za co.
8. Nie pjd jeszcze do ka, bo nie (chc, umiem, wiem) tak wczenie
zasypia.
8
WZR: (je) jem
1. (on) Dlaczego pan tak duo (je), panie Macieju?
2. (ja) (wiedzie), e ma pan apetyt, ale...
3. (on) Ach, nie (umie) pan sobie odmwi.
4. (on) A czy (wiedzie) pan, jakie s tego konsekwencje? To
zbdne kilogramy!
5. (ja) Jak (mie) pana poucza?
6. (ja) Przepraszam, ale (wiedzie) co robi.
7. (ja) Nie (rozumie) jednak paskiego zachowania.
8. (ja) Ja te (je) obfite posiki.
9. (my) My, Polacy, (je) smacznie, ale zbyt duo.
10. (my) Pniej nie (umie) poradzi sobie z nadwag.
11. (ja) Doskonale (wiedzie), e to i paski podstawowy pro
blem.
12. (on) Sam pan (rozumie), e powinnimy z tym walczy.
13. (ja) (mie) twierdzi, i to konieczno.
14. (ja) Jestem lekarzem i (umie) panu pomc.
15. (on) Niech pan (je) tylko raz dziennie.
16. (on) Czy (umie) pan gotowa?
31


17. (my) My z on (je) wycznie gotowane rzeczy.
18. (oni) Polacy nie (wiedzie), jakie to wane.
19. (oni) Nie (rozumie) zasad dietetyki.
20. (oni) (je) za tusto, za sodko i zbyt kalorycznie.
21. (on) I nikt nie (mie) im tego gono powiedzie.
22. (oni) Inne narody (wiedzie), jak si odywia.
23. (oni) (je) ryby, warzywa, owoce.
24. (my) My (je) misa, wdliny i sodycze.
25. (my) Czy nie (umie) tego zmieni?
26. (ja) Nie (rozumie), dlaczego jest pan zdenerwowany. Co? Jest
pan godny?
9
1. Pj po rozum do gowy.
2. Smacznie spa.
3. Nie od razu Krakw zbudowano.
Koniugacja IV
em emy
esz ecie
e ej
np.
jem jemy
jesz jecie
je jedz
32


Chcie to mc 5
eby by kim wanym, trzeba duo

pracowa. Trzeba uczy si, a pniej
gruntownie studiowa. Czyta powa
ne ksiki i artykuy. Naley jedzi na
konferencje i sympozja naukowe. Roz
mawia z mdrymi ludmi i kontak
towa si z najlepszymi specjalistami.
Nigdy nie gada o bzdurach, lecz dys
kutowa o istotnych problemach. Sta
wia pytania i szuka na nie odpowie
dzi. To wane, eby nie wstydzi si
pyta. Trzeba pilnie obserwowa lu
dzi. Czsto prbowa, eksperymento
wa, a nawet ryzykowa. Tylko w ten
sposb mona poznawa i stara si ro
zumie wiat. Naley wybra wasn
drog i umie ni i do celu.
Naley pamita, by nie marnowa czasu. Oczywicie, mona zaj
si sportem i troch pywa czy gra w tenisa. Ale nie trzeba zaraz biec
codziennie kilka kilometrw.
Mona te czasem spotyka znajomych, i razem do restauracji. Zje
co smacznego i wypi troch dobrego wina. Mio jest wtedy posucha
muzyki lub potaczy.
Nie wolno unika teatru czy kina. Naley pamita o spacerach i pie
szych wycieczkach.
Do ka naley jednak ka si wczenie, eby mc dugo spa i do
brze odpoczywa. Wtedy mona robi wszystko i osiga sukcesy, dosko
nale pracowa i funkcjonowa.
Dobrze jest te mie bogatych rodzicw.
33


WICZENIA
1
1. Dlaczego trzeba duo pracowa?
2. Z kim naley rozmawia?
3. O czym powinno si dyskutowa?
4. Czy naley zajmowa si sportem?
5. W jaki sposb naley spdza wolny czas?
6. Dlaczego naley wczenie ka si do ka?
7. Czy wana jest sytuacja materialna rodzicw?
2
Podane w nawiasach czasowniki prosz poda w formie bezokolicznika.
WZR: (pamitam) pamita
1. My (mwimy) po polsku. Czy ty te chcesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
2. (Kupiem) ju samochd. Teraz chc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gara.
3. Marta zawsze (pisze) do mnie dugie listy. Ja nie lubi . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
4. W naszym biurze wszyscy (pal) papierosy. Tylko ja i Anna nie chce
my . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Pan Nowicki (pracowa) czterdzieci lat w tej firmie. Dzisiaj jest ju
stary i nie musi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Ew (kocham) ju tyle lat. I wiem, e zawsze bd j . . . . . . . . . . . . . .
7. Marek (studiowa) ju matematyk i fizyk. Chce jeszcze . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . chemi.
8. Do domu (wracamy) zawsze autobusem. Ale kiedy jest pno, mu
simy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . takswk.
9. Beata (gotuje) smacznie. Ja raczej nie umiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. (Czekaem) na Ew p godziny. Nie bd duej . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. W domu (pi) bardzo dobrze. Nie lubi . . . . . . . . . . . . . . w hotelu.
12. (Telefonuj) do ciebie codziennie. Dlaczego ty nie moesz . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do mnie?
13. Cigle (myl), jak umeblowa nasz pokj. Nie mog przesta o tym
............................................................ .
14. Deszcz nie (przestaje) pada od trzech dni. Moe lepiej . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o nim myle?
34


3
WZR: (wioz) wie
1. Ju czterdzieci lat (mieszkam) w Polsce. I nie chc . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w innym kraju.
2. Zawsze chtnie (jem) bigos. Mog . . . . . . . . . . . . . . . go codziennie.
3. Nie (jestem) politykiem, ale mog nim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Marek (jedzie) jutro do Krakowa. Ja chc . . . . . . . . . . . . . . . . . z nim.
5. Dzisiaj (id) na spacer sam. Dlatego mog . . . . . . . . . . . . . . . daleko.
6. Moja babcia (pieka) zawsze doskonae ciasto. Nikt nie potrafi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak jak ona.
7. Kiedy Anna jedzie na urlop, ja (nios) jej walizki. Bo tylko ja mog
je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Codziennie rano (biegn) pi kilometrw. Mj pies te prbuje
........................................................... .
4
WZR: (zamierzam) zamierza
1. Nie (mog) spa, a chciabym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Nie (chc) pracowa, a mgbym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Nie (lubi) takiej muzyki, bo trudno j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Nie (mam) pienidzy, ale mgbym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Nie (musz) studiowa, a chciabym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Nie (pragn) twojej mioci i nie chc jej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Nie (prosz) ci o nic i nigdy nie bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. (Wol) spokj ni twoje towarzystwo i zawsze bd . . . . . . . . . . . . . . .
9. Nie (zamierzam) tutaj pracowa i nigdy nie bd . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami: pamita, je,
zda, gra, spieszy si, rozmawia, pi, uczy si, zgodzi, rzuci, umie,
rozwiza.
1. Znamy si tyle lat, e chyba moemy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ze sob w otwarte karty.
2. Lubi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . egzotyczne potrawy.
I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nieznane trunki.
35


3. Za kilka minut zaczyna si film. Musimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Anna nie moe zosta moj on. Jej rodzice nie chc si na to
............................................................. .
5. Tak bardzo chciabym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
gra na fortepianie.
6. eby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w tej szkole, naley wczeniej
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . skomplikowane egzaminy.
7. Adam pali papierosy od dwudziestu lat. Dlatego teraz jest mu bar
dzo trudno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . palenie.
8. Zawsze bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
o naszych wsplnych wakacjach.
9. Wiem, e zadanie jest trudne. Ale ty nawet nie prbujesz go
............................................................. .
10. To nie jest temat, o ktrym mona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
przez telefon.
6
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami: kupowa, je,
pisa, ni, czyta, mwi, szanowa, spotyka si, lubi, wspomina.
1. Zawsze bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do ciebie listy.
2. Zawsze bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twoje wiersze.
3. Zawsze bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nasze wsplne chwile.
4. Zawsze bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twoich rodzicw.
5. Zawsze bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o tobie w nocy.
6. Nigdy nie bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twoich obiadw.
7. Nigdy nie bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twojego kota.
8. Nigdy nie bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci drogich prezentw.
9. Nigdy nie bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z innymi kobietami.
10. Nigdy nie bd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nigdy.
7
Czasowniki w nawiasach prosz poda w formie bezokolicznika.
WZR: (chc) chcie
1. eby (byem) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kim wanym, trzeba duo
(pracuj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Trzeba (ucz si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , a pniej gruntownie (stu
diujemy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. (czyta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . powane ksiki i artykuy.
36


4. Naley (jedzimy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na konferencje i sympozja naukowe.
5. (Rozmawiam) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z mdrymi ludmi.
6. (Kontaktujesz si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . z najlepszymi specjalistami.
7. Nigdy nie (gadamy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o bzdurach, lecz
(dyskutujemy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o istotnych problemach.
8. (Stawiasz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pytania i (szukasz)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na nie odpowiedzi.
9. To wane, eby nie (wstydzi si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (pyta)
............................................................. .
10. Pilnie (obserwuj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ludzi.
11. Czsto (prbujecie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , (eksperymentujecie)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . , a nawet (ryzykujecie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Tylko w ten sposb mona (poznaj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i (zrozumiem) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wiat.
13. Naley (wybierasz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wasn drog i (umiesz)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ni (idziesz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do celu.
14. Naley (pamita) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , by nie
(marnuje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . czasu.
15. Oczywicie mona (zajmuje si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sportem.
16. Troch (pywamy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . czy (gramy)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w tenisa.
17. Ale nie (biegniecie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . codziennie kilka kilometrw.
18. Mona te czasem (spotykaj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zna
jomych, (id) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . razem do restauracji.
19. (zjem) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . co smacznego i (wy
pij) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . troch dobrego wina.
20. Mio jest wtedy (suchasz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . muzyki lub
(taczysz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
21. Nie wolno (unika) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . teatru czy kina.
22. (Pamitamy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o spacerach i pieszych wycieczkach.
23. Do ka naley jednak (kadziecie si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wczenie, eby (mog) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dugo (pi)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . i czsto (odpoczywaj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24. Wtedy mona (robi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystko.
25. (Osigasz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sukcesy.
26. Doskonale (pracuje) . . . . . . . . . . . . . . i (funkcjonuje) . . . . . . . . . . . . . .
27. Dobrze jest te (mam) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bogatych rodzicw.
37


8

1. Gada o bzdurach.
2. Chcie to mc.
3. Gra w otwarte karty.
4. Rzuca palenie.
5. Czyta powane ksiki.
Przyrostki bezokolicznika
1. (np. gra, sysze, mwi)

2. c (np. biec, mc, strzyc, piec)
podlega alternacji c : g : (np. mog, moesz)
c : k : cz (np. piek, pieczesz)
3. / (np. nie, kra, gry)
podlega wymianie : s (np. niesiemy, nios)
: z (np. gryziemy, gryz)
38


Szczliwe dziecistwo Janka 6
Mog powiedzie, e miaem szczli

we dziecistwo. Moi rodzice doskonale
mnie rozumieli. I chyba ja te ich rozu
miaem. Szczeglnie tata stosowa wobec
mnie do nowatorskie metody wychowaw
cze. Takie, jakich nie stosowali inni ojco
wie. Moe oni nie byli tak cierpliwi i kon
sekwentni, jak by mj ojciec. Mia dla
mnie zawsze duo czasu. A wiem, e ro
dzice moich kolegw tego czasu tak wiele
nie mieli. I chyba nie pracowali wicej. Pamitam, e ojciec te cigle
pracowa. Ale za to kiedy wraca do domu, bylimy razem. Razem siada
limy do stou, a ja siadaem zawsze obok niego. Mama prawie wcale nie
siadaa. Ona chyba nigdy nie usiada na duej ni na kilka minut.
Mama wietnie gotowaa. Dlatego jedlimy codziennie co innego.
Ja nie jadem tylko burakw i zupy szczawiowej. Mama nigdy na mnie za
to nie krzykna. Tata raczej te nie. Oni nie krzyczeli, ale kiedy byem
niegrzeczny, czsto staem w kcie. Po paru minutach rodzicom byo
mnie al, wic stali razem ze mn. Stalimy sobie razem i artowalimy.
Byo fajnie.
Pamitam, e raz znalelimy w lesie chorego ptaka. A w zasadzie to
znalaz go tata. Nis go delikatnie zawinitego w sweter. Ja chyba nie
niosem, bo baem si. Po jakim czasie
ptak wyzdrowia i pofrun sobie. Wte
dy nie rozumiaem, dlaczego nie frun
limy razem z nim, tylko krzyknlimy
co na poegnanie.
Wieczorami chtnie bawilimy si.
Nikt nie bawi si ze mn tak ciekawie,
jak tata. Dzisiaj ju wiem, e uczyem si
wtedy czego. A moe obaj si uczylimy?
Ja naprawd miaem szczliwe dzieci
stwo. Wy te mielicie?
39


WICZENIA
1
1. Czy Janek rozumia si dobrze ze swoimi rodzicami?
2. Jakie metody wychowawcze preferowa ojciec Janka?
3. Czy rodzice Janka powicali mu duo czasu?
4. Czy mama Janka bya dobr kuchark?
5. Co Janek jad niechtnie?
6. Jak rodzice karali niegrzecznego Janka?
7. Gdzie tata Janka znalaz chorego ptaka?
8. Z kim Janek lubi bawi si najbardziej?
9. Jakim dzieckiem by Janek?
10. Czy Janek mia szczliwe dziecistwo?
2
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach czasu prze
szego.
WZR: (by) byem
1. Ja nigdy nie (chcie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zosta lekarzem.
Ale moi rodzice bardzo (chcie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Ty zawsze (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . szczcie
do kobiet. My go raczej nie (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Adam ju raz (lecie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
balonem. Czy wy te (lecie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
4. Kiedy Anna czsto (zapomina) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wyczy elazko. Jej siostry te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Ten obraz (wisie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w naszej galerii.
Duo dobrych obrazw tam (wisie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Dziadek dwa tygodnie (lee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w szpitalu.
Nasi ssiedzi te tam (lee) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Ja zawsze (patrze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko na Ann.
Moi koledzy te chtnie (patrze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Ty nie (musie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . studiowa wieczorami.
Janek i Micha (musie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . to robi.
9. Wczoraj wieczorem (wole) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zosta w domu.
Ale ciesz si, e wy (wole) . . . . . . . . . . . . . . . . . . wybra si do kina.
40


10. Ja przez wiele lat (ledzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . karier artystyczn
mojej ssiadki. Dobrze wiem, e wy te j (ledzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3
szego.
WZR: (nie) niosem
1. Czy wy ju (je) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . obiad?
Ja (je) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w restauracji.
2. Pastwo Kowalscy (znale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bezdomnego
psa. Pamitam, e ty (znale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kiedy kota.
3. Przepraszam, ale pan (usi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na moim
miejscu. My (usi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tu tylko na moment.
4. Rodzice (przynie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dla mnie may
prezent. A co ty, siostro, mi (przynie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
5. Adam (wie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samotne ycie.
Pniej on i Anna (wie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . je razem.
6. Fryzjer (zaple) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ewie warkocze.
Moje crki chyba nigdy ich nie (ple) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Micha nigdy nie (chcie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jedzi do babci na
wakacje. Dobrze, e chocia wy (chcie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Nawet nie wiecie, jakie ja (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wczoraj kopoty w pracy. Wy jestecie bezrobotni, wic ich nigdy
nie (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
szego.
WZR: (krzykn) krzykna
1. Adam (wzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
urlop. Czy Anna te go (wzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
2. W czasie konferencji dyrektor (ziewn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . kilka
razy. Gdy jego sekretarka to zauwaya, te (ziewn) . . . . . . . . . . . . . .
3. Czy kto z was kiedy (pyn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez ocean?
Pastwo Winiewscy ju (pyn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Marek wyszed i (trzaska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . drzwiami.
A moe to same drzwi (trzasn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Anna (klkn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przed otarzem.
Obok niej (klkn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Adam.
41


6. Nawet nie zauwayem, kiedy ty (stan) . . . . . . . . . . . . . . za Janem.
Nie wiem tylko, kto jeszcze tam (stan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Jan od dziecka (pragn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mie akwarium.
Jego obecna ona te tego (pragn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami, uytymi w cza
sie przeszym: potrzebowa, chcie, wole, mc, pragn, musie.
1. Janek zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mie sportowy samochd.
Anna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mie bogatego ma. A ja
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mie jedynie wity spokj.
2. Wy zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pi czerwone wina.
My . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wina biae. Za oni
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . unika alkoholu.
3. Kobiety zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wicej czasu spdza u fryzjera
i kosmetyczki. Ale mczyni zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wtedy wicej pienidzy.
4. Kiedy byem dzieckiem, . . . . . . . . . . . . . . . . . . je wszystko, co kazali
mi rodzice. Chyba kady w dziecistwie . . . . . . . . . . . . . . . . . to robi.
5. Adam nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zrozumie Anny.
Ale i Anna nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zrozumie Adama.
6. Ja nie tylko chciaem zosta dyrektorem, ale wrcz tego . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . Niestety, wielu innych te tego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami: i, chodzi, uytymi
w czasie przeszym.
1. Wiele lat fascynowaem si filmem europejskim. By to powd, dla
ktrego czsto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do kina.
2. Pan dyrektor bardzo lubi Ann, wic czsto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jej na rk.
3. Pamitam, e kot mojego dziadka prawie nigdy nie bywa w domu.
On zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wasnymi drogami.
4. Dobrze wiem, e tej kobiecie zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko o pienidze.
5. W czasie wykadu profesor mwi tak szybko i zawile, e nie wiem
zbyt dokadnie, o co mu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Tdy kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . droga, ktra prowadzia do jeziora.
42


7. Anna bya pikn, ale konfliktow kobiet. Dlatego Pawe nie . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z ni dugo.
8. Nasz pradziadek oeni si z nasz prababci wbrew woli swoich ro
dzicw. To wspaniae, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zawsze za gosem wasnego serca.
7
szego.
WZR: (gra) graem
1. (ja) Mog powiedzie, e (mie) szczliwe dziecistwo.
2. (oni) Moi rodzice doskonale mnie (rozumie).
3. (ja) I chyba ja te ich (rozumie).
4. (on) Szczeglnie tata (stosowa) wobec mnie do nowator
skie metody wychowawcze.
5. (oni) Takie, jakich nie (stosowa) inni ojcowie.
6. (oni, on) Moe oni nie (by) tak cierpliwi i konsekwentni, jak (by)
mj ojciec.
7. (on) (mie) dla mnie zawsze duo czasu.
8. (oni) A wiem, e rodzice moich kolegw tego czasu tak wiele
nie (mie).
9. (oni) I chyba nie (pracowa) wicej.
10. (on) Pamitam, e ojciec te cigle (pracowa).
11. (on, my) Ale za to, kiedy (wraca) do domu, (by) razem.
12. (my) Razem (siada) do stou.
13. (ja) Ja (siada) zawsze obok niego.
14. (ona) A mama prawie wcale nie (siada).
15. (ona) Ona chyba nigdy nie (usi) duej ni na kilka minut.
16. (ona) Mama wietnie (gotowa).
17. (my) Dlatego (je) codziennie co innego.
18. (ja) Ja nie (je) tylko burakw i zupy szczawiowej.
19. (ona) Mama nigdy na mnie za to nie (krzykn). Tata te nie.
20. (oni) Oni nie (krzycze).
21. (ja) Ale kiedy (by) niegrzeczny, czsto (sta) w kcie.
22. (ono, oni) Po paru minutach rodzicom (by) mnie al, wic (sta)
razem ze mn.
23. (ono) (by) fajnie.
24. (my) Pamitam, e raz (znale) w lesie chorego ptaka.
25. (on) A w zasadzie, to (znale) go tata.
43


26. (on) (nie) go delikatnie zawinitego w sweter.
27. (ja) Ja chyba nie (nie), bo (ba si).
28. (on) Po jakim czasie ptak (wyzdrowie) i (pofrun) sobie.
29. (ja, my) Wtedy nie (rozumie), dlaczego nie (frun) razem z nim.
30. (my) Tylko (krzykn) co na poegnanie.
31. (my) Wieczorami chtnie (bawi si).
32. (on) Nikt nie (bawi si) ze mn tak ciekawie, jak tata.
33. (ja) Dzisiaj ju wiem, e (uczy si) wtedy czego.
34. (my) A moe obaj si (uczy)?
35. (ja) I naprawd (mie) szczliwe dziecistwo.
36. (wy) Wy te (mie)?
8
1. Mie wity spokj.
2. I komu na rk.
3. Chodzi wasnymi ciekami.
4. I za gosem wasnego serca.
5. Sta w kcie.
Czas przeszy
* tworzenie
temat bezokolicznika spa + kocwki odmiany (em, a,...)
* odmiana
liczba pojedyncza
osoba rodzaj: rodzaj rodzaj
mskoosobowy eski nijaki
mskoywotny
mskonieywotny
ja em am
ty e a
on, ona, ono a o
np.
spaem spaam
spae spaa
spa spaa spao
44


liczba mnoga
osoba rodzaj rodzaj:
mskoosobowy mskoywotny
mskonieywotny
eski
nijaki
my limy ymy
wy licie ycie
oni, one li y
np.
spalimy spaymy
spalicie spaycie
spali spay
45


7 Dobra wrka
Marku, ty nigdy ju nie bdziesz decydowa o wasnym losie!

A kto bdzie to robi?
Ja! Dlatego bdziesz musia duo pracowa i mao odpoczywa. Dlatego
nie bdziesz mie satysfakcji z tego, co bdziesz robi. W tym czasie twoi
koledzy bd szybko awansowa. Bd jedzili dobrymi samochodami i e
nili si z piknymi kobietami. Oni bd bogaci i szczliwi. Ty nie!
A czy przynajmniej nie bd mie kopotw finansowych?
Bdziesz, bdziesz! Cae ycie bdziesz siedzie w kieszeni u innych.
Bdziesz bra kredyty i poyczki, ktre potem latami bdziesz spaca.
To niesprawiedliwe! Bd z tob walczy!
I bdziesz przegrywa! Bdzie ci przeladowa pech. Nigdzie nie b
dziesz mg zdy. Ani niczego zrealizowa.
Czy nic dobrego nie bdzie mnie spotyka?
Bdziesz mie pikne marzenia. Bdziesz ni o sukcesach, zaszczy
tach i popularnoci. Bdziesz pragn wadzy i bogactwa. I niczego nie
bdziesz mg urzeczywistni. Ja osobicie bd pilnowaa tego wszyst
kiego. I tylko ty jeden nigdy nie bdziesz mg powiedzie o mnie, e
jestem dobr wrk. A wiesz dlaczego? Bo ja ci, Marku, po prostu nie
lubi!!!
46


WICZENIA
1
1. Kto bdzie decydowa o yciu Marka?
2. Czy ycie Marka bdzie beztroskie?
3. Jak bdzie wygldao ycie kolegw Marka?
4. Czy Marek oeni si z pikn kobiet?
5. Jak Marek bdzie sobie radzi finansowo?
6. Czy Markowi uda si co zrealizowa?
7. O czym bdzie marzy Marek?
8. Jaki jest stosunek wrki do Marka?
9. Czy Marek kupi sobie dobry samochd?
10. Czy Marek spotka dobr wrk?
2
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach czasu przy
szego zoonego.
WZR: (pisa) bdzie pisa
1. My nie (czekamy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na ciebie kolejny kwadrans.
2. Czy wy (ogldacie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jutro ten nowy film?
3. Ja i mj brat (oszczdzamy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pienidze,
ktre (zarabiamy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w czasie wakacji.
4. Adam postanowi, e nie (pracuje) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duej za p darmo.
5. Moi znajomi od jutra (mieszkaj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przy ssiedniej ulicy.
6. Ja nigdy nie mwiem, e (kocham) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci przez cae ycie.
7. Mam nadziej, e moje dzieci (szanuj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rodzinne tradycje.
8. Anno, czy moesz mi obieca, e ju nigdy nie (spotyka si) . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z tym zarozumiaym i gupawym Karolem ?
9. W najbliszych latach (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . miejsce w Polsce ogromne zmiany gospodarcze.
10. Przysigam, e (mwi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . prawd i tylko prawd.
47


3
Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz poda w czasie przyszym
zoonym.
WZR: Ja pywam doskonale. Wy te kiedy bdziecie pywa tak dobrze.
1. Wiem co, co i ty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. On ma w sobie co takiego, czego nikt inny nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Wczoraj mogem wam pomc. Dzisiaj ju nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Dzisiaj Adam biegnie razem z nami przez park. Ale nie wiem, czy
jutro te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Nasza babcia cigle piecze najlepsze w wiecie pczki. Kto
. . . . . . . . . . . . . . je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , kiedy ju nie bdzie babci?
6. Dlaczego cigle powtarzasz: Byem, jestem, . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
7. Pijesz duo alkoholu! Chyba nie zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
tyle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
8. Anno, mamy ju picioro dzieci. Czy mylisz, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze jedno?
9. Mam osiemnacie lat i wiem, e mnie kochasz, Anno. Ale czy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . szedziesit cztery lata?
10. Roman piewa bardzo adnie. Mam nadziej jednak, e nie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez cay wieczr.
4
Prosz uzupeni zdania wedug wzoru.
WZR: pi mao i nigdy nie bd spa wicej.
1. Nie mam czasu dla ciebie i nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Nie pragn sawy i nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Nie lubi ciasnych mieszka i nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Micha ma gow na karku. Wierz, e zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wanie w tym miejscu.
5. Pracuj w firmie budowlanej, ktra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nowe hotele w tym miecie.
6. Obecnie studiuj matematyk. W przyszoci moe . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze ekonomi.
7. Mam due problemy ze wzrokiem. Nie wiem jak dugo jeszcze . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ksiki bez okularw.
48


8. Anna szuka nowego mieszkania. Ona nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
przecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cae ycie z rodzicami.
9. Adam jest tak zmczony, e tej nocy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duej ni zwykle.
10. Janek zawsze jest godny. Ale tej zupy pomidorowej nawet on nie
............................................................ .
5
Prosz uzupeni zdania podanymi niej czasownikami, uytymi w cza
sie przyszym zoonym: czesa, robi, pisa, decydowa, mie, telefonowa, je,
przekracza, przeszkadza, prosi.
1. Czy ty zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z siebie wariata?
2. Kiedy nasze dzieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . same o wasnym yciu.
3. Pamitaj, e musisz mie paszport, kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . granic.
4. Anna boi si uty, dlatego nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . z nami tej smacznej, ale obfitej i pnej kolacji.
5. Anna wraca do domu bardzo pno. Dlatego my . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
do niej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dopiero wieczorem.
6. Wszyscy moecie i ze mn do muzeum. Pod warunkiem jednak,
e nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. To prawda, e wyjedam na cae dwa lata. Obiecuj, e . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do ciebie dugie listy.
8. My nie zawsze mamy szczcie. Ale zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nadziej.
9. Andrzej jest fryzjerem. Twierdzi, e nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wasnej rodziny i przyjaci.
10. Mam tak duo spraw do zaatwienia, e chyba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . was o pomoc.
6
WZR: Jutro niestety nie bd z tob je kolacji.
1. W czasie urlopu ja nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nawet
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o pracy.
2. Na konferencji profesor Roszkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o swojej ostatniej ksice.
3. Wykad jest wyjtkowo nudny. My chyba nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do koca.
49


4. Adam od trzech dni ma katar. Niestety, nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zapachu nowych perfum Anny.
5. elazko jest chyba cigle gorce. Na wszelki wypadek, ja nie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go jeszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Po obiedzie zostao wyjtkowo duo brudnych naczy. Niestety, dzi
siaj ty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. To bya bardzo dziwna i komiczna sytuacja. Ja jeszcze dugo
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si z niej.
8. Od kilku minut obieram cebul. Czuj, e za moment . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jak mae dziecko.
9. Pan Winiewski ma teraz duy ogrd. Chyba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w nim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kwiaty.
10. Za tydzie ciotka Agata ma imieniny. Czy wy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , eby kupi jej kwiaty?
7
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach czasu przy
szego zoonego.
WZR: (spa) bd spa
1. (ty) Marku, ty ju nigdy nie (decydujesz) o wasnym losie!

2. (on) A kto to (robi)?
3. (ty) Ja! Dlatego (musisz) duo pracowa i mao odpoczywa.
4. (ty) Dlatego nie (masz) satysfakcji z tego, co (robisz).
5. (oni) W tym czasie twoi koledzy szybko (awansuj).
6. (oni) (jed) dobrymi samochodami i (eni si) z piknymi
kobietami.
7. (oni) Oni (s) bogaci i szczliwi. Ty nie!
8. (ja) A czy przynajmniej nie (mam) kopotw finansowych?
9. (ty) (jeste, jeste).
10. (ty) Cae ycie (siedzisz) w kieszeni u innych.
11. (ty) (bierzesz) kredyty i poyczki, ktre potem latami (spacasz).
12. (ja) To niesprawiedliwe! (walcz) z tob!
13. (ty) I (przegrywasz)!
14. (on) (przeladuje) ci pech.
15. (ty) Nigdy nie (moesz) zdy. Ani niczego zrealizowa.
16. (ono) Czy nic dobrego mnie nie (spotyka)?
17. (ty) (masz) pikne marzenia. (pragniesz) wadzy i bogactwa.
I niczego nie (moesz) urzeczywistni.
50


18. (ja) Ja osobicie (pilnuj) tego wszystkiego.
19. (ty) I tylko ty jeden nie (moesz) powiedzie o mnie, e je
stem dobr wrk.
A wiesz dlaczego? Bo ja ci, Marku, po prostu nie lubi.
8
1. Siedzie u kogo w kieszeni.
2. Pracowa za p darmo.
3. Mie w sobie co.
4. Mie gow na karku.
5. Robi z siebie wariata.
Czas przyszy zoony

* tworzenie
a. czasownik posikowy by odmieniany w czasie przyszym (bd, b
dziesz,...) + bezokolicznik czasownika niedokonanego (np. czyta, pi
sa,...)
b. czasownik posikowy by odmieniany w czasie przyszym (bd, b
dziesz,...) + czasownik waciwy, uyty w czasie przeszym, w 3. osobie
liczby pojedynczej i mnogiej (np. pisa, czytaa, pisali, czytay,...)
* odmiana
liczba pojedyncza
osoba czasownik rodzaj: rodzaj rodzaj
posikowy mskoosobowy eski nijaki
mskoywotny
mskonieywotny
1. bd spa spa spa spaa
2. bdziesz spa spa spa spaa
3. bdzie spa spa spa spaa spa spao
51


liczba mnoga
osoba czasownik rodzaj rodzaj:
posikowy mskoosobowy mskoywotny
mskonieywotny
eski
nijaki
1. bdziemy spa spali spa spay
2. bdziecie spa spali spa spay
3. bd spa spali spa spay
52


Gdyby sta si cud 8
Gdyby sta si cud i mgbym by tak wysoki i przystojny jak Krzysztof!

Miabym wtedy wspaniae ycie. Wygldabym przecie znacznie atrak
cyjniej. W pracy koleanki wreszcie zainteresowayby si moj osob.
Szczeglnie zaleaoby mi na tym, eby Maria zwrcia na mnie uwag.
Za jedno jej spojrzenie oddabym wszystko. Och Mario! Pomylaaby
cho raz o mnie! Dla Ciebie zmienibym si nie do poznania. Przesta
bym pali i gra w bingo. Zajbym si czym poytecznym. No i oczywi
cie przedstawibym Ci moim rodzicom. Gdyby Ci zobaczyli, przestali
by mwi, e ich Pawe do niczego si nie nadaje.
Jeli bybym tak elegancki i wyksztacony, jak Krzysztof, zapraszano by
mnie wtedy czciej na przyjcia i prywat
ki. Rozmawiano by ze mn i pito by za
moje zdrowie. Po prostu wiedziano by, e
yj. Nie miano by si ze mnie za moimi
plecami. Lubiano by mnie i szanowano by
za mj wdzik i urok osobisty. A w firmie?
Pewnie widziano by mnie na innym sta
nowisku. Zaproponowano by mi jak kie
rownicz funkcj. Dano by mi wasny ga
binet. Moe by nawet zatrudniono dla
mnie osobist sekretark. Mogoby by tak
piknie. Zarabiabym wtedy znacznie wi
cej ni teraz. Mgbym sobie pozwoli na
wiksze wydatki, a moe i na mae inwe
stycje. Kupibym kilka modnych garnitu
rw. Wynajbym mae mieszkanie. I kto
wie, czy nie zdobybym si nawet na sa
mochd. A ju na pewno cay czas posy
abym Marii kwiaty. W kocu zrozumiaa
by, co do niej czuj. Moe nawet zgodzia
by si zosta moj on. Tylko wczeniej
musiaby sta si cud. A gdybym tak teraz
do niej zadzwoni, nie czekajc na cud?
53


WICZENIA
1
1. Czy w yciu Pawa sta si cud?
2. Jakim mczyzn jest Krzysztof?
3. Czy kobiety interesuj si Pawem?
4. Czy rodzice Pawa maj o nim dobre zdanie?
5. Czy Pawe czsto bywa na przyjciach i prywatkach?
6. Czy Maria interesuje si Pawem?
7. Czy Pawe ma swoj sekretark?
8. Czy Maria jest on Pawa?
9. Co zrobiby Pawe, gdyby mia duo pienidzy?
10. Czy Pawe jest szczliwy?
2
Prosz przeksztaci ponisze zdania wedug wzoru.
WZR: Nie miaem pienidzy. Nie kupiem mebli.
Gdybym mia pienidze, kupibym meble.
1. Jeste bardzo niepunktualny. Musimy czeka na ciebie. . . . . . . . . . .
...................................................................
2. Nie umiem gotowa. Nie zaprosz was do siebie na obiad. . . . . . . . . . .
....................................................................
3. Nie mam szczcia. Nie dostaem tej nowej pracy w banku. . . . . . . . . .
..........................................................................
4. Kasia zawsze powtarza, e jestem za gruby. Jest mi przykro.
...................................................................
5. Nigdy nie uczysz si przed egzaminem. Teraz musisz zdawa jesz
cze raz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Szkoda, e nie jedziesz do Tomaszowa. Chtnie wybior si z tob.
.............................................................
7. Czy ty sprztasz swj samochd? Moe kupi twj samochd.
.............................................................
8. Tomek nie jest dobrym ssiadem. Nie yjemy w zgodzie.
..............................................................
54


9.Bya fatalna pogoda. Zostalimy w grach jeszcze dwa dni.
..............................................................
10. Pan Pawlak nie lubi wydawa pienidzy. Jego ona ma nowe futro.
................................................................
3
WZR: Anna chciaaby pojecha do Meksyku.
Ja te chciabym tam pojecha.
1. My chcielibymy dzisiaj wybra si na dugi spacer. Czy wy te . . . . .
.................................................................
2. Oni chcieliby zawsze bawi si cudzym kosztem. Ja momentami te
.....................................................................?
3. Weronika chciaaby kupi sobie kilka nowych sukienek. Wszystkie
kobiety zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Janusz chciaby wreszcie zje co konkretnego. Ja te . . . . . . . . . . .
...............................................................
5. Czy chciaby dzisiaj spotka si z nami? My . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
...................................................................
6. Ty chciaby nic nie robi i osiga sukcesy. Niestety, twj brat te
.............................................................
7. Pastwo Zieliscy chcieliby przeprowadzi si do Gdaska. Ale ich
dzieci nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Ponisze zdania prosz przeksztaci wedug wzoru.
WZR: Daj mi spokj! Czy mgby da mi spokj?
1. pijcie ju! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................
2. Zosiu, ugotuj co na obiad! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
................................................................
3. Chc zaprosi was do tej nowej restauracji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
...................................................................
4. Odwied nas jutro, Wojtku! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.............................................................
5. Prosz, odpowiedzcie na mj list! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.............................................................
6. Czy lubicie moj teciow? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.............................................................
55


7. Mwcie po polsku! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.............................................................
8. Prosz, niech pastwo czytaj ten tekst! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.............................................................
5
WZR: Andrzej inwestuje w obligacje.
Warto by inwestowa w obligacje.
1. Marek kupuje now gitar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Idziemy gdzie potaczy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Janek pije teraz wicej sokw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Micha oglda ju ten film. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Monika zapamitaa cay tekst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Ekonomici ju o tym myl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Prosz uzupeni zdania wedug wasnego pomysu.
WZR: Gdybym mia czas, poszedbym na spacer.
1. Gdybym by bogaty, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Gdyby teraz pada nieg, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Gdybym by na bezludnej wyspie, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Gdybym by wanym politykiem, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Gdybym mg by kim innym, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Gdybym mg y w innych czasach, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Gdybym mg mieszka w innym kraju, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Gdybym zna dobrze jzyk polski, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
WZR: Kazimierz adnie piewa. Wszyscy chtnie go suchaj.
Gdyby Kazimierz adnie piewa, suchano by go chtnie.
1. Jestem znanym pisarzem. Czytaj moje ksiki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
................................................................
2. Ustanowiem nowy rekord wiata. Chwal mnie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
....................................................................
3. Zawsze wszystkim psuj humor. Denerwuj si na mj widok. . . . . . .
..............................................................
56


4. On jest kreatorem mody. Nawet w Paryu szyj jego suknie. . . . . .
.............................................................
5. Wykonawcy maj wreszcie dobry projekt. Zaczynaj budowa nowy
stadion. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. To jest doskonay produkt. Kupuj go masowo. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
..............................................................
7. Jola jest wyjtkowo fotogeniczna. Chtnie j fotografuj. . . . . . . . . . . .
..............................................................
8. Opowiadasz stare i gupie dowcipy. Wszyscy maj ci do. . . . . . . . .
..............................................................
8
Prosz uzupeni zdania wedug wasnego pomysu.
WZR: Poszedbym do kina, jeli graliby (by grali) jeszcze ten film.
1. Spotkabym si z tob, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Przestabym pali papierosy, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Zaczbym oszczdza pienidze, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Wyjechabym w gry, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Prosibym was o pomoc, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Nigdy bym tutaj nie przyszed, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Ubrabym si cieplej, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Oenibym si z tob, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach trybu przy
puszczajcego (warunkowego). Uwaga! ** oznacza form bezosobow.
WZR: (pisz) pisabym ** pisano by
1. (on, ja) (gdy) sta si cud i (mog) by tak wysoki i przystojny
jak Krzysztof.
2. (ja) (mam) wtedy wspaniae ycie.
3. (ja) (wygldam) przecie znacznie atrakcyjniej.
4. (one) W pracy koleanki wreszcie (zainteresowa) si moj osob.
5. (ono, ona) Szczeglnie (zaley) mi na tym, (e) Maria zwrcia na
mnie uwag.
6. (ja) Za jedno jej spojrzenie (oddam) wszystko.
7. (ty) Och Mario! (pomyl) cho raz o mnie!
8. (ja) Dla Ciebie (zmieniam) si nie do poznania.
9. (ja) (przestaj) pali i gra w bingo.
57


10. (ja) (zajmuj) si czym poytecznym.
11. (ja) No i oczywicie (przedstawiam) Ci moim rodzicom.
12. (oni) (gdy) Ci zobaczyli, (przestaj) mwi, e do niczego
si nie nadaj.
13. (ja, **) Jeli (jestem) tak elegancki i wyksztacony, jak Krzysztof,
(zaprasza) mnie wtedy na przyjcia i prywatki.
14. (**) (rozmawia) ze mn i (pi) za moje zdrowie.
15. (**) Po prostu (wiedzie), e yj.
16. (**) Nie (mia) si za moimi plecami.
17. (**) (lubi) mnie i (szanowa) za mj wdzik i urok osobisty.
18. (**) A w firmie? Pewnie (widzie) mnie na innym stanowisku.
19. (**) (zaproponowa) mi jak kierownicz funkcj.
20. (**) (da) mi wasny gabinet.
21. (**) Moe by nawet (zatrudni) dla mnie osobist sekretark.
22. (**) (mc) by tak piknie.
23. (ja) (zarabiam) wtedy znacznie wicej ni teraz.
24. (ja) (mog) sobie pozwoli na wiksze wydatki, a moe i na mae
inwestycje.
25. (ja) (kupuj) sobie kilka modnych garniturw.
26. (ja) (wynajmuj) mae mieszkanie.
27. (ja) I kto wie, czy nie (zdobywam) si nawet na samochd.
28. (ja) A ju na pewno cay czas (posyam) Marii kwiaty.
29. (ona) W kocu (zrozumie) co do niej czuj.
30. (ona) Moe nawet (zgadza) si zosta moj on.
31. (on) Tylko wczeniej (musi) sta si cud.
32. (ja) A (gdy) tak teraz do niej zadzwoni, nie czekajc na cud?
10
1. Odda wszystko za jedno spojrzenie.
2. Zmieni si nie do poznania.
3. Bawi si cudzym kosztem.
4. mia si z kogo za jego plecami.
5. Czu co do kogo.
58


Tryb przypuszczajcy (warunkowy)
* tworzenie
3. osoba liczby pojedynczej i mnogiej czasu przeszego (zakoczona na
, a, o, li, y) + kocwki:
liczba pojedyncza liczba mnoga
bym bymy
by bycie
by by
* odmiana
liczba pojedyncza
osoba rodzaj: rodzaj rodzaj
mskoosobowy eski nijaki
mskoywotny
mskonieywotny
1. mwiby mwiabym
2. mwiby mwiaby
3. mwiby mwiaby mwioby
liczba mnoga
osoba rodzaj pozostae
mskoosobowy rodzaje
1. mwilibymy mwiybymy
2. mwilibycie mwiybycie
3. mwiliby mwiyby
59


9 Zrbmy to!
Jolu, nie czytaj ju tych ksiek!

Daj mi spokj! Przecie musz.
Wcale nie. Lepiej chodmy gdzie! Zrbmy co sympatycznego! Pod
dajmy si nastrojowi chwili!
Jakiemu nastrojowi? Zwariowae? Wcz sobie telewizor!
Prosz Ci! Miejmy wreszcie troch czasu dla siebie!
Nie pro o nic, kiedy studiuj! Nie marnuj mojego zapau! A najle
piej, zaparz kaw!
Taak! Zaparz kaw! Id po zakupy! Sprztnij mieszkanie! Ugotuj co
na obiad! Tylko to od ciebie sysz, odkd zacza studiowa.
Nie przesadzaj, Darku! I zajmij si czym ciekawym!
Prosz, nie mw do mnie jak do maego dziecka!
A ja prosz nie pal tutaj! I nie podno na mnie gosu!
Przepraszam! Nie zo si! Jestem troch rozdraniony.
Moe we psa i idcie na spacer!
Psa? Ja sam czuj si jak pies!
Przesta! Rb sobie, co chcesz, ale mi nie przeszkadzaj!
Ale jest ju prawie noc.
Niech bdzie!
Pomy si spa!
Kad si sam!
Sam? O nie! Mam on.
Bj si Boga, Darku! Po
wiedz, o co ci chodzi!
Domyl si!
Poczekaj chwil! Ju kocz.
Czy mog wczy muzyk?
Zrb to!
Nie, lepiej zrbmy to razem!
60


WICZENIA
1
1. Dlaczego Jola czyta tak duo wieczorami?
2. Co Darek chciaby robi wieczorem?
3. Czy Jola i Darek maj psa?
4. Czy Darek przeszkadza Joli?
5. Dlaczego Darek nie chce i sam spa?
6. Czy Darek pali papierosy?
7. Czy Jola sprzta i gotuje?
8. Czy Jola lubi pi herbat?
9. Czy Jola i Darek s zdenerwowani?
10. Co Darek proponuje Joli?
2
Prosz utworzy formy trybu rozkazujcego.
WZR: (ty) Jed (jecha) ze mn!
1. (wy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (kupi) dla mnie litr mleka!
2. (ty) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (zacz) wreszcie myle!
3. (ty) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (zapaci) chocia za siebie!
4. (ty) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (mwi) do mnie jeszcze!
5. (wy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (zaprosi) nas kiedy do siebie!
6. (wy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (spdzi) z nami ten wieczr!
7. (ty) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (da) mi jeszcze jedn szans!
8. (wy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (przesta) sami siebie oszukiwa!
3
Prosz przeksztaci zdania wedug wzoru.
WZR: On duo czyta. Ty te duo czytaj!
1. Ona mwi mi same komplementy. Ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
2. Oni buduj nowy dom. My te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
3. Ja szanuj jego pogldy. Ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
4. My ignorujemy dyletantw. Wy te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
5. Ona czsto si modli. Ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
6. Oni nie boj si konfrontacji. My te si nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
61


7. Adam pyta mnie o wszystko. Ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
8. Ju si nad tym zastanowiem. Ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
9. My zgadzamy si na wszystko. Ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
10. Dzisiaj gramy w szachy. Ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
4
Prosz utworzy zdania wedug wzoru.
WZR: Czy Adam ma jecha? Niech jedzie!
1. Oni nie chc i do dentysty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
2. Czy Anna ma kupi bilet dla ciebie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
3. Czy oni mog je tak pno? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
4. Czy Adam moe wej? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
5. One chc spa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
6. Czy rwnie on moe prbowa? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
7. Czy wszyscy musz tego sucha? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
8. Oni nie chc na to patrze. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
9. Rodzice chc odpocz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
10. Adam chyba umiera z mioci do Anny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
5
Prosz utworzy zdania wedug wzoru.
WZR: Czytaj ten list! (pan) Niech pan czyta ten list!
1. Daj mi spokj! (pan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
2. Zosta ze mn! (pani) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
3. Wr jutro! (pan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
4. Siadaj tutaj! (pastwo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
5. Zjedz co! (panie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
6. Czekaj jeszcze! (panowie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
7. Zacznij sam! (pan) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
8. Kocz wreszcie! (pani) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
9. Mylcie o nas! (pastwo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
10. Wstyd si! (pani) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
6
Prosz samodzielnie utworzy zdania wedug wzoru.
WZR: Adamie, jeste zmczony? To id spa!
1. Czy masz za dwa dni egzamin? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
62


2. Czy jestecie pastwo godni? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
3. Czy wiesz Marku, e palenie papierosw jest szkodliwe dla zdrowia?
......................................................... !
4. Widzisz, Ewo, e potrzebuj twojej pomocy.
......................................................... !
5. Ju dawno powiniene zrezygnowa z tej brody.
......................................................... !
6. Jest ju prawie poudnie, a ty cigle leysz w ku.
......................................................... !
7. Ta sukienka nie nadaje si na dzisiejszy wieczr.
......................................................... !
8. Grae cae przedpoudnie w pik. Jeste brudny i spocony.
........................................................... !
9. Wiesz, e znowu czekaem na ciebie prawie godzin?
........................................................... !
10. Myl, moja droga, e bylibymy wietnym maestwem. . . . . . . . . .
........................................................... !
7
WZR: Jeli jeste picy, to pij!
1. Jeli jeste za gruba, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
2. Jeli macie pytania, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
3. Jeli masz pragnienie, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
4. Jeli nie masz pienidzy, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
5. Jeli macie co do powiedzenia, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
6. Jeli lubisz tak muzyk, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
7. Jeli musisz i, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
8. Jeli masz numer jej telefonu, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
9. Jeli nikt nie syszy tego, co mwisz, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
10. Jeli lubisz milcze, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
8
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach trybu
rozkazujcego.
WZR: (pisa) pisz!
1. (ty) Jolu nie (czytasz) ju tych ksiek!
2. (ty) (dajesz) mi spokj! Przecie musz.
63


3. (my) Wcale nie. Lepiej (chodzimy) gdzie! (zrobimy) co sym
patycznego! (poddajemy) si nastrojowi chwili!
4. (ty) Jakiemu nastrojowi? Zwariowae? (wczysz) sobie telewizor!
5. (my) Prosz Ci! (mamy) wreszcie troch czasu dla siebie!
6. (ty) (prosisz) sobie ile chcesz! Ja teraz studiuj. Wic nie (mar
nujesz) mojego zapau! A najlepiej (zaparzysz) kaw!
7. (ty) Taak! (zaparzasz) kaw! (idziesz) po zakupy! (sprztasz)
mieszkanie! (ugotujesz) co na obiad! Tylko to od ciebie
sysz, odkd zacza studiowa.
8. (ty) Nie (przesadzasz) Adamie! I (zajmujesz) si czym ciekawym!
9. (ty) Prosz, nie (mwisz) do mnie jak do maego dziecka!
10.(ty) A ja prosz nie (palisz) tutaj! I nie (podnosisz) na mnie
gosu!
11.(ty) Przepraszam! Nie (zocisz) si! Jestem troch rozdraniony.
12.(ty) Moe (wemiesz) psa i (idziesz) na spacer! Psa? Ja sam
czuj si jak pies!
13.(ty) (przestajesz)! (robisz) sobie co chcesz, ale mi nie (prze
szkadzasz)! Ale jest ju prawie noc.
14.(ona) Niech (jest)!
15.(my) (pooymy) si!
16.(ty) (kadziesz) si sam! Sam? O nie! Mam on.
17.(ty) (boisz) si Boga Adamie! (powiedziae), o co ci chodzi!
18.(ty) (domylisz) si!
19.(ty) (poczekasz) chwil! Ju kocz. Czy mog wczy muzyk?
20.(ty) (zrobisz) to!
21.(my) Nie, lepiej (zrobimy) to razem!
9
1. Podda si nastrojowi chwili.
2. Mwi do kogo jak do maego dziecka.
3. Podnosi na kogo gos.
4. Czu si jak (zbity) pies.
5. Marnowa zapa.
6. Ba si Boga.
7. Umiera z mioci do kogo.
64


Tryb rozkazujcy
* tworzenie
tworzy si od tematu czasownikw niedokonanych i dokonanych
nie ma formy 1. osoby liczby pojedynczej
form 2. osoby liczby pojedynczej czasownikw I i II koniugacji tworzy
my od tematu 3. osoby liczby pojedynczej czasu teraniejszego (pisze,
mwi, usyszy)
form 1. i 2. osoby liczby mnogiej czasownikw I i II koniugacji tworzymy
jak wyej, dodajc odpowiednio kocwki my, cie (piszmy, mwcie)
form 2. osoby liczby pojedynczej czasownikw III i IV koniugacji two
rzymy od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teraniejszego (graj,
piewaj)
form 1. i 2. osoby liczby mnogiej czasownikw III i IV koniugacji
tworzymy jak wyej, dodajc odpowiednio kocwki my, cie (graj
my, zrozumiejcie)
w 1. i 2. osobie liczby mnogiej oraz 2. osobie liczby pojedynczej wyst
puje prosta forma trybu rozkazujcego
w 3. osobie obu liczb wystpuj formy opisowe zoone z partykuy
niech i form trybu oznajmujcego czasu teraniejszego (niech pisze,
niech graj)
* odmiana
koniugacja I i II
piszmy mwmy
pisz mw piszcie mwcie
niech pisze niech mwi niech pisz niech mwi
koniugacja III i IV
piewajmy zrozumiejmy
piewaj zrozum piewajcie zrozumiejcie
niech piewa niech zrozumie niech piewaj niech zrozumiej
65


10 List sentymentalny
Pani!
Pisz do Ciebie kolejny ju raz, z nadziej, e moe chocia jeden
z moich listw zostanie przeczytany. Z nadziej, e bd przez Ciebie
znw zauwaony. Twoja uroda i czar, ktre s powszechnie podziwiane,
czyni mnie Twoim niewolnikiem. Ale mj al do Ciebie jest niewypo
wiedziany. Bo jak zrozumie to, e moja mio zostaa tak nagle odrzu
cona? A wszystkie nasze spotkania i miejsca, w ktrych si widywalimy,
zapomniane? Zostawia mnie nagle, z tysicem sw, ktre nie zostay
wypowiedziane i tysicem obietnic, ktre nie zostay spenione. To bl,
z ktrego nigdy chyba nie bd wyleczony.
Czy popeniem grzech, ktry nie moe mi zosta wybaczony? Czy moe
pojawi si kto inny, kto zosta przez Ciebie wybrany? Czy kochaa mnie?
Czy tylko mylaem, i jestem kochany? Czy caowaa mnie wtedy w ogro
dzie? Czy tylko niem, e jestem caowany? Odpowiedz na te pytania! Od
powiedz, czy to bya tylko gra, ktra wanie zostaa skoczona?
Nie, Pani! To nie byo zudzenie, ktre zostao stracone. To nie by
sen, z ktrego zostaem brutalnie obudzony. Wic si nie dziw, e czuj
si przez Ciebie oszukany.
Jutro wieczorem spotkamy si na balu, ktry jak zawsze jest organizowa
ny o tej porze roku. Jutro musz by przez Ciebie wysuchany i zrozumiany.
Wiem, e bdziesz oblegana przez tumy adoratorw, ale... Niech to b
dzie czas dla mnie. Ostatni ju moe raz dany mi przez Ciebie.
Oddany przyjaciel
66


WICZENIA
1
1. Czy bohaterka tekstu czyta listy od autora?
2. Czy autor listw kocha ich adresatk?
3. Gdzie nasi bohaterowie spotykali si wczeniej?
4. Czy bohaterka tekstu kogo caowaa?
5. Gdzie i kiedy nadawca listw proponuje ostatnie spotkanie?
6. Czy adresatka ma wielu adoratorw?
7. Czy adresatka oszukaa nadawc listw?
8. Czy czas, ktry bohaterowie tekstu spdzili ze sob, by stracony?
9. Czy w yciu bohaterki pojawi si inny mczyzna?
10. Co boli autora listw?
2
Prosz przeksztaci zdania w stronie czynnej na zdania w stronie biernej.
WZR: Anna czyta ksik. Ksika jest czytana przez Ann.
1. Nie zjadem caego obiadu.
..............................................................
2. Adam kocha nie tylko Ann.
.............................................................
3. Pastwo Nowakowscy odnawiaj swj stary dom.
.............................................................
4. Ty zawsze robisz najwicej zamieszania.
..............................................................
5. Dzisiaj wznosimy toasty tylko za twoje zdrowie.
....................................................................
6. Micha sucha wycznie twoich rad.
...............................................................
7. Nikt nie akceptuje takich idiotycznych pomysw.
.......................................................................
8. Mao kto oglda teraz nieme filmy.
..............................................................
9. Mariusz czyta najchtniej literatur popularnonaukow.
..............................................................
10. Kto z nas lubi Adama?
..............................................................
67


3
Prosz przeksztaci zdania w stronie czynnej na zdania w stronie biernej.
WZR: Adam pisze list. List jest pisany przez Adama.
1. My zawsze mile pana widzimy.
..............................................................
2. To by incydent, ktrego nikt nie poda.
..............................................................
3. Wy nie przemylelicie jeszcze tej decyzji.
..............................................................
4. ycie nigdy mnie nie rozpieszczao.
..............................................................
5. Czy moemy przeoy to spotkanie na jutro?
..............................................................
6. Adam nigdy nie zapomni o Annie.
..............................................................
7. Nie wiem, czy kiedy bdziesz znaa odpowied.
..............................................................
8. Zawsze kiedy zapraszamy goci, pomijamy Adama.
..............................................................
4
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiedniej formie.
WZR: Ten problem (rozwiza) bdzie (jest, zostanie) rozwizany
1. Ta zupa (ugotowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na ostatni chwil.
2. Twj brak pienidzy (spowodowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twoim wasnym lenistwem.
3. Ten spektakl (oglda) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez tysice mionikw teatru.
4. To stara historia, ktra (zapomina) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nawet przez historykw.
5. Mineray tej grupy (spotyka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sporadycznie w tym rejonie wiata.
6. Janek (urodzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pod szczliw gwiazd.
7. Trudno powiedzie, e Marysia (wychowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . poprawnie.
8. wiat (niszczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez nas samych.
9. Ten rkopis (znale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a w Saragossie.
10. Ten podrcznik (przeznaczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . specjalnie dla waszych potrzeb.
68


5
Prosz przeksztaci podane zdania na stron biern.
WZR: Ostatni panujcy Piast, Kazimierz Wielki, zakada wiele nowych
miast i wsi.
Wiele nowych miast i wsi zostao zaoonych przez ostatniego panujcego Piasta,
Kazimierza Wielkiego.
1. Mieszko I przyj chrzest w 966 roku.
..............................................................
2. Polacy uznaj Gniezno za swoj pierwsz stolic.
..............................................................
3. Pierwsz uni Polacy i Litwini zawarli w 1385 roku, w Krewie.
..............................................................
4. Stolic z Krakowa do Warszawy przenis krl Zygmunt III Waza,
w 1596 roku.
..............................................................
5. W swej historii najwicej wojen Polacy prowadzili z Turcj, Rosj
i Szwecj.
..............................................................
6. Krl Jan III Sobieski ocali Wiede przed Turkami w 1683 roku.
..............................................................
7. Rosja, Prusy i Austria dokonay ostatecznego rozbioru Polski w 1795
roku.
...........................................................
8. W roku 1918 Polska odzyskaa niepodlego po 123 latach zaborw.
..............................................................
9. W czasie ostatniej wojny wiatowej hitlerowcy okupowali Polsk
przez sze lat.
..............................................................
10. Polacy z reguy dobrze znaj wasn histori.
..............................................................
6
Wyrazy w nawiasach prosz poda w odpowiednich formach strony biernej.
WZR: (by sucha) bd / jestem / zosta ... suchany
1. (on) Pisz do Ciebie kolejny ju raz, z nadziej, e moe chocia
jeden z moich listw (zosta przeczyta).
2. (ja) Z nadziej, e (by) przez Ciebie znw (zauway).
3. (one) Twoja uroda i czar, ktre (by) powszechnie (podziwia),
czyni mnie Twoim niewolnikiem.
69


4. (on) Ale mj al do Ciebie (by nie wypowiada).
5. (ona) Bo jak zrozumie to, e moja mio (zosta) tak nagle (od
rzuca)?
6. (one) A wszystkie nasze spotkania i miejsca, w ktrych si widywa
limy, (zapomina)?
7. (one) Zostawia mnie nagle, z tysicem sw, ktre nie (zosta
wypowiedzie) i tysicem obietnic, ktre nie (zosta speni).
8. (ja) To bl, z ktrego nigdy chyba nie (by wyleczy).
9. (on) Czy popeniem grzech, ktry nie moe mi (zosta wybacza)?
10. (on) Czy moe pojawi si kto inny, kto (zosta) przez Ciebie
(wybra)?
11. (ja) Czy kochaa mnie? Czy tylko mylaem, e (by kocha)?
12. (ja) Czy caowaa mnie wtedy w ogrodzie? Czy tylko niem, e
(by caowa)?
13. (ona) Odpowiedz na te pytania! Odpowiedz, czy to bya tylko gra,
ktra wanie (zosta skoczy)?
14. (on) Nie Pani! To nie by czas, ktry (zosta straci).
15. (ja) To nie by sen, z ktrego (zosta) brutalnie (obudzi).
16. (ja) Wic nie dziw si, e (czu) si przez Ciebie (oszukiwa).
17. (on) Jutro wieczorem spotkamy si na balu, ktry jak zawsze (by
organizowa) o tej porze roku.
18. (ja) Jutro musz (by) przez Ciebie (wysucha) i (zrozumie).
19. (ty) Wiem, e (by oblega) przez tumy adoratorw, ale...
20. (on) Niech to (by) czas moe ostatni ju raz (da) mi przez Ciebie.
21. (ja) (odda) przyjaciel
7
1. By komu oddanym.
2. Robi zamieszanie.
3. Wznosi toast.
4. By rozpieszczonym przez ycie.
5. Urodzi si pod szczliw gwiazd.
70


Strona bierna
* tworzenie
stron biern tworzymy od czasownikw przechodnich (tranzytyw
nych)
formy strony biernej stanowi poczenie form osobowych czasownika
by (zosta) z imiesowem przymiotnikowym biernym wyraonym
w mianowniku (np. by myty, zostali pytani)
jeli czasownik by wyraony jest w bezokoliczniku, to imiesw przy
miotnikowy bierny przybiera form narzdnika (np. by mytym, zo
sta pytanym)
czasownik by czy si z czasem niedokonanym, a czasownik zosta
z dokonanym
* odmiana
czas teraniejszy
jestem pytany jestemy pytani (pytane)
jeste pytany (pytana) jestecie pytani (pytane)
jest pytany (pytana) s pytani (pytane)
czas przyszy
bd pytany (pytana) bdziemy pytani (pytane)
bdziesz pytany (pytana) bdziecie pytani (pytane)
bdzie pytany (pytana) bd pytani (pytane)
czas przeszy
byem (byam) pytany (pytana) bylimy (byymy) pytani (pytane)
bye (bya) pytany (pytana) bylicie (byycie) pytani (pytane)
by (bya) pytany (pytana) byli (byy) pytani (pytane)
71


11 Trudno si zdecydowa
Kiedy trzeba wreszcie spyta samego siebie o to, co chciaoby si

robi w yciu. Ja pytaem siebie ju wiele razy. I chyba zrobiem te nie
jedno. Najpierw piewaem w operze, a dokadniej w chrze opero
wym. Nigdy nie miaem wic takiej szansy, by zapiewa co samodziel
nie. Po roku zrezygnowaem. Ja, niestety, czsto rezygnuj. Pomylaem
sobie wtedy, e to nie dla mnie, ale dzi ju myl troch inaczej.
Pniej pojechaem za ocean. Nie jechaem zreszt sam. W tym cza
sie wiele modych osb decydowao si na taki krok. Czemu wic ja nie
miabym si zdecydowa. Ju w trakcie podry kto mi poradzi, ebym
otworzy polsk restauracj. Ludzie lubi radzi innym. Zaczem wic
gotowa. Ugotowaem setki naprawd dobrych obiadw i kolacji. Ale
i sam si przy tym ugotowaem. Dlaczego? To oczywiste. Amerykanie
boj si uty. A tyje tam wiele osb i wcale nie potrzebuj do tego pol
skiej kuchni.
To kolejne niepowodzenie bardzo mnie zmartwio. Na szczcie nie
umiem martwi si zbyt dugo. Po jakim czasie wrciem do kraju i na
uczyem si nowego zawodu. Cigle jeszcze ucz si szybko. Zostaem
fryzjerem. Czesaem i strzygem ludzi caymi
dniami. Czasem miaem okazj uczesa lub
ostrzyc kogo znanego jakiego sportowca
czy aktora. Ale i to szybko si skoczyo. Bo
wszystko przecie kiedy si koczy. Jak to byo?
Goliem znanego polityka. Spieszy si. Ja te,
niestety. Wic nie ogoliem go zupenie tak,
jak sobie yczy.
Przez pewien czas pisaem opowiadania
i nowele. Napisaem ich kilkanacie. Byy ca
kiem interesujce. Wiem, bo przeczytaem je
par razy. Problem w tym, e nikt inny ich
nie czyta.
Teraz yj z dnia na dzie. Oczywicie nie
chc przey tak caego ycia. Musz zdecy
dowa si na co nowego. Lubi decydowa.
Ale tym razem...
72


WICZENIA
1
1. Czy Adam by artyst operowym?
2. Czy Adam wyjecha do Australii?
3. Jak prac wykonywa na obczynie?
4. Czy Adam jest dobrym kucharzem?
5. Czy Amerykanie maj problemy z nadwag?
6. Kogo najchtniej strzyg Adam?
7. Kto by niezadowolony z jego fryzjerskich usug?
8. Jakim rodzajem literatury zajmowa si Adam?
9. Jakie plany na przyszo ma Adam?
10. W jakiej sytuacji finansowej jest obecnie Adam?
2
Uyte w zdaniach czasowniki prosz poda w formie dokonanej.
WZR: Micha pisa list, ale go nie napisa.
1. W zasadzie rozumiem jzyk polski. Nie wiem jednak, czy kiedy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samych Polakw.
2. Adam pyta ju wszystkich o sens istnienia. Nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jedynie samego siebie.
3. Anna robi doskonay sernik. Mam nadziej, e na dzisiejsze przyj
cie te go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Powoli trac cierpliwo do moich studentw. A boj si myle,
co bdzie, gdy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j do koca.
5. Wszystko si kiedy koczy. Ale kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si ta nudna lekcja?
6. Wiem, e czsto co gubisz, Anno. Nie rozumiem jednak, jak mo
ga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nasze meble.
7. Adam zawsze buduje tylko zamki na lodzie. Czekam, a wreszcie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . co realnego.
8. Z reguy nie jem kolacji tak pno. Ale z tob chtnie teraz co
jeszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73


3
WZR: Janek czyta ksik, ale jej nie przeczyta.
1. Czekae ju tyle lat. Czy nie moesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze kilka dni?
2. Ewo, caowaa mnie tysice razy. Dlaczego wic nie chcesz . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie ten ostatni raz?
3. To prawda, e gotuj dobrze. Ale wiem, i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . prawdziwy bigos nie jest wcale atwo.
4. Dzisiaj pijemy wdk w zasadzie bez okazji. Moemy wic . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nawet za zdrowie twojej teciowej.
5. Od trzech dni uczymy si do egzaminu. Jest szansa, e zdymy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystkiego.
6. Piotr goli si zawsze rano. Dzisiaj jednak zaspa i nie . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przed wyjciem do pracy.
7. Czy to prawda, Mario, e grasz na kontrabasie? Moe teraz . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nam co adnego?
8. Szukaem twoich okularw ju chyba wszdzie. Teraz ty sama . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . spokojnie ostatni raz.
9. Bardzo nie lubi my si w zimnej wodzie. Wic przed obiadem . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko rce.
10. Nie musicie pastwo notowa wszystkiego, co mwi. Ale podstawo
we informacje warto jednak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Mj wujek ma chore oczy i niestety lepnie. Lekarz mwi jednak, e
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cakiem.
12. Papuga Agaty jest tak inteligentna i ufna, e mona j karmi pro
sto z rki. Jeli chcesz, moesz sam j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13. Moja jedyna biaa koszula wanie schnie po praniu. Nie mam poj
cia, czy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do wieczora.
14. Kiedy sysz twj gos przez telefon, natychmiast mam dobry hu
mor. Wierz, e i jutro te go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15. Wszyscy wiecie, e ja sam nie lubi si chwali. Dlatego wy . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie za to, co dla was zrobiem.
16. Twoje postpowanie nie prowadzi do niczego dobrego. Boj si, e
kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci w lepy zauek.
74


4
WZR: Teraz idziemy do kina. Czy ty te pjdziesz?
1. Bior udzia w spotkaniu absolwentw naszej szkoy. Mam nadziej,
e ty te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Dochodz do wniosku, e to wszystko nie ma wikszego znaczenia.
I wiem, e wy te kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do takiego przewiadczenia.
3. Jest pno i kad si wanie spa. Moe i ty wreszcie si . . . . . . . . . . . . .
............................................................ .
4. Wczoraj mwia duo przykrych rzeczy. Czy wanie to chciaa . . . . . . .
............................................................. ?
5. Od piciu lat wkadam na siebie t sam star i niemodn sukien
k. Dzisiaj chc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . co nowego.
6. Jola dokada jeszcze dwadziecia zotych na wsplny prezent dla
Andrzeja. Kto jeszcze troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
7. Jutro pan dyrektor po wielu latach pracy odchodzi na emerytur.
Wszyscy wiemy, jak trudno jest mu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................ .
8. To wiczenie jest trudne i odkadamy je na pniej. Pozostaych nie
moemy niestety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Opowiadaem wam t histori wiele razy. Skoro chcecie, . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i teraz.
10. Widz, e przychodz nie w por. Moe bdzie lepiej, jeli . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jutro.
11. My wszyscy lubimy siada na tej awce. Jest nas jednak za duo, by
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na niej razem.
12. Niechtnie wchodz do gabinetu stomatologicznego. Czy mgby
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . razem ze mn?
13. Urszula widziaa ten sentymentalny i zawy film ju siedem razy. To
mek nie ma chci go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. Trudno znajdowa si w kilku miejscach jednoczenie. Ty nie po
trafisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . waciwie
nawet w tym jednym.
15. Wiem, e chcesz wyjecha. Ale nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bez poegnania.
16. Jeli chcesz, to moesz wjecha do mojego garau. Ale nie . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tyem.
75


5
Prosz wybra waciwy czasownik i poda go w odpowiedniej formie.
1. W tej starej fabryce pali si wczoraj magazyn. Niestety, mimo szyb
kiej interwencji, (zapali, wypali, spali) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si cay.
2. Radz ci, eby tego nie robi. W przeciwnym razie bdziesz musia
(doradzi, poradzi, zaradzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie sam.
3. Wcale nie musisz tyle gada przez cay wieczr. Czy ty nie boisz si,
e kiedy nas wszystkich (obgada, zagada, wygada) . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na mier?
4. Kiedy jest nam smutno, piewamy t piosenk. Myl, e i dzisiaj j
sobie (popiewa, wypiewa, zapiewa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
5. Kto niesie t cik walizk? Bdzie lepiej, jeli (wynie, ponie,
zanie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j razem na dworzec.
6. Anna nie palia papierosw prawie dwa lata. Dzisiaj, niestety, znowu
(wypali, zapali, spali) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Kelner proponowa nam wiele wykwintnych i wspaniale nazywaj
cych si potraw, ale niczego taniego nie (zaproponowa, wypropo
nowa, doproponowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Dlaczego pukasz tak cicho? Nastpnym razem (popuka, wypuka,
zapuka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zdecydowanie goniej.
6
Podane czasowniki prosz poda w odpowiednich formach dokona
nych, posikujc si tekstem opowiadania.
1. pyta ...............................................
2. robi ...............................................
3. piewa ...............................................
4. rezygnowa ...............................................
5. myle ...............................................
6. jecha ...............................................
7. decydowa ...............................................
8. radzi ...............................................
9. gotowa ...............................................
10. ty ...............................................
11. martwi ...............................................
76


12. uczy ...............................................
13. czesa ...............................................
14. strzyc ...............................................
15. koczy ...............................................
16. goli ...............................................
17. pisa ...............................................
18. czyta ...............................................
19. y ...............................................
7
1. Samemu si ugotowa.
2. y z dnia na dzie.
3. Budowa zamki na lodzie.
4. lepy zauek.
5. Przyj nie w por.
6. Zagada kogo na mier.
Podstawowe (prymarne) pary aspektowe czasownikw

* tworzenie
par aspektow tworz czasownik niedokonany i utworzony od niego
czasownik dokonany
czasownik dokonany mona tworzy przez dodanie prefiksu do cza
sownika niedokonanego (np. czyta przeczyta lub je zje)
czasownik dokonany mona tworzy przez wymian sufiksu tematycz
nego (np. chwyta chwyci)
czasownikiem dokonanym moe te by czasownik rny od niedoko
nanego (np. i pj)
77


12 Mw sobie, co chcesz!
To prawda, e nie mwisz jeszcze zbyt dobrze po polsku. Ale nie

wmwisz mi, e wanie dlatego jeste taki smutny. Czekaj! Tylko zam
wi kaw i wtedy spokojnie wszystko omwimy. Jeste moim studentem
ju od trzech lat. Moemy wic pomwi szczerze. Masz trudnoci. Nie
potrafisz czasem czego poprawnie wymwi. A deklinacja? Umwmy
si, e jest trudna zgoda. Studiujesz nieco dugo, duej ni inni. Ale
i to prawd mwic niczemu nie przeszkadza. W kocu to nie ja nam
wiem ci, by uczy si mojego jzyka. Pamitam, e powodem tej de
cyzji bya Basia.
To nie pierwszy przypadek, kiedy Polka zawrcia w gowie cudzo
ziemcowi. Chciae si z ni umwi. Zreszt Basia jest pikna, nie mo
na jej tego odmwi.
Ja jestem wietnym lektorem i nie ma tu o czym mwi. Dlatego
wanie ja powinienem przemwi ci do rozsdku. Nie chciabym, eby
byy midzy nami jakie niedomwienia. Ty sam przymawiae si o do
datkowe lekcje i konsultacje. Czsto syszaem, jak inni studenci prote
stowali i, wierz mi, nie raz obmwili ci za plecami. Nie zachowuj si
wic teraz tak, jakby wszystko zmwio si przeciwko tobie. Lepiej daj
namwi si na ma kaw. To pomaga. atwiej si wtedy rozmwi.
Jest mi niewymownie przykro, e masz takie stresy. Dlatego nigdy nie
odmwi ci pomocy. Kady problem
gramatyczny moemy omwi jesz
cze raz. Tylko nie prbuj wmwi so
bie, e jeste za stary i za mao zdol
ny. Myl raczej o Basi. Jak bdzie
szczliwa i zaskoczona, kiedy wresz
cie przemwisz do niej poprawnie,
w jej ojczystym jzyku. A kiedy b
dziesz chcia umwi si z ni na
kolacj, spacer czy do kina, nie od
mwi ci jak trzy lata temu. Mw so
bie, co chcesz! Ale mw po polsku!
78


WICZENIA
1
1. Czy student Adama mwi dobrze po polsku?
2. Od jak dawna Adam uczy swojego studenta?
3. Dlaczego student Adama postanowi uczy si jzyka polskiego?
4. Czy Polki wywieraj due wraenie na cudzoziemcach?
5. Czym zajmuje si zawodowo Adam?
6. Co student Adama myli o polskiej deklinacji?
7. Czy student Adama jest modym czowiekiem?
8. Co mona powiedzie o urodzie Basi?
9. Kto zamwi kaw?
10. Czy Adam i jego student przyjani si?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem pisa, dodajc do nie
go odpowiedni prefiks (na, od, pod, przy, w, z(s), do, o, po, prze, roz,
wy, za).
1. List od Anny dostaem ju dwa tygodnie temu. Dzisiaj chciabym
wreszcie jej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Wykady profesora Nowaka s niebywale interesujce. Chtnie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si do jego grupy.
3. Adam Mickiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wikszo swoich wierszy na obczynie.
4. Tylko pan by wiadkiem tego incydentu. Czy moe nam pan teraz
wszystko spokojnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
5. Nie mog dalej notowa. Wanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si mj dugopis.
6. Nie byem wczoraj na lekcji. Czy mog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystko z twojego zeszytu?
7. To jest ciekawy szkic literacki, ale brakuje mu zakoczenia. Musisz
je szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Mj kolejny telegram do Anny liczy 2345 sw. Chyba troch za
bardzo si tym razem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. To s wane dokumenty. Dlatego prosz si pod nimi starannie
i czytelnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79


10. Jeli interesujecie si pastwo naszymi kursami szycia i szydekowa
nia, to prosz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na list uczestnikw.
11. Marcin zawsze nienaturalnie zachowuje si w obecnoci kobiet. On
chce za wszelk cen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si przed nimi.
12. Na pisemnym egzaminie z chemii organicznej Adam by w trudnej
sytuacji. Anna siedziaa tyem do niego, wic nie mg od niej ni
czego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13. Nie ma pewnoci, kto namalowa ten obraz. Najczciej jednak
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si go Juliuszowi Kossakowi.
3
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem czyta, dodajc do nie
go odpowiednie prefiksy (za, do, wy, na, w, roz, od, prze, po).
1. Jest ju pno. Chyba zostan w domu i troch sobie . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
2. To wszystko jest napisane w tym artykule. Musisz tylko bardzo do
kadnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si w tekst.
3. Jeszcze nie skoczye czyta tej ksiki, a ju chcesz o niej dyskuto
wa. Bdzie lepiej, jeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j do koca.
4. Kiedy nie lubiem literatury popularnonaukowej. Teraz ju si
w niej troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Przez pi lat studiw Stefan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wiele ksiek i opracowa dotyczcych fizyki jdrowej.
6. Justyna pisze tak niewyranie i niestarannie, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej listw jest prawie niemoliwe.
7. Moja ciotka Agata kocha literatur kryminaln. Mona powiedzie,
e si ni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Czy to prawda, e od roku Janek nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ani jednej ksiki?
9. Nie wiem, gdzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
takie sensacyjne informacje. Myl, e chyba nie s prawdziwe.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem robi, dodajc do niego
odpowiednie prefiksy (do, nad, od, pod, roz, w, z, na, ob, po, prze, u,
wy, za)
1. Pan Goliski nigdy nie lubi pracowa. Moe wanie dlatego nicze
go si w yciu nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80


2. Mamy tylko jeden komplet kluczy do naszego nowego mieszkania.
Musimy koniecznie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze jeden.
3. Wiem, e bardzo chciaa mie to futro. Ale nie musiaa . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylu dugw.
4. Praca w hucie szka jest cika. Trzeba solidnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si w cigu caego dnia.
5. Janek dugo chorowa i nie by w szkole. Teraz musi szybko wszystko
............................................................. .
6. Micha ma due gospodarstwo rolne. Nie mam pojcia, jak on sam
moe to wszystko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Praca domowa z gramatyki nie jest nigdy fascynujca. Musz jed
nak zawsze j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Jutro nie bd mie czasu dla ciebie. Musz pozaatwia rne pil
ne sprawy i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . podstawowe zakupy.
9. To nie jest oryginalny obraz Jana Matejki. Zastanawiamy si jednak,
kto i kiedy tak doskonale go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Mj samochd jest stary i wyeksploatowany. Nie mona go w aden
sposb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na nowe sportowe auto.
11. Ta farba jest za gsta, eby malowa ni ciany. Trzeba wic j
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dolewajc troch wody.
12. Projekt budowy nowego hotelu w rodku parku jest kontrowersyj
ny. Nie wiem, czy uda si wam dla niego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . opini publiczn.
13. Pracowaem szesnacie godzin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si po okcie. Teraz chc ju tylko spa.
14. Jeste podobno moim przyjacielem. Dlaczego wic chcesz mnie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w maestwo z twoj siostr?
15. Spotkamy si dopiero wieczorem. Mam duo pracy i wczeniej ab
solutnie si nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16. Jeste rozsdnym czowiekiem. Jak moge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak wielkie gupstwo?
17. Chyba zrezygnuj z pracy w tej firmie. Pac tu za mao. A ja prze
cie musz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na moj rodzin.
5
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikiem mwi, dodajc do nie
go odpowiednie prefiksy. (**) oznacza form bezokolicznika lub
form nieosobow.
1. (ty) To prawda, e nie . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze zbyt dobrze po pol
sku. Ale nie . . . . . . . . . . . . . . . . mi, e wanie dlatego paczesz.
81


2. (ja, my) Czekaj! Tylko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
kaw i wtedy spokojnie wszystko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. (my) Jeste moim studentem ju od trzech lat. Moemy wic . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . szczerze.
4. (**) Masz trudnoci. Nie potrafisz czasem czego poprawnie . .
.................................................... .
5. (my) A deklinacja? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si, e jest trudna
zgoda.
6. (ja) Studiujesz nieco dugo, duej ni inni. Ale i to prawd
mwic niczemu nie przeszkadza. W kocu to nie ja, . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . ci, by uczy si mojego jzyka. Pamitam,
e powodem tej decyzji bya Basia. To nie pierwszy przy
padek, kiedy Polka zawrcia w gowie cudzoziemcowi.
7. (ty) Chciae si z ni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. (ona) Zreszt Basia jest pikna, nie mona jej tego . . . . . . . . . . . . . .
9. (**) Ja jestem wietnym lektorem i nie ma tu o czym . . . . . . . . . .
Dlatego wanie ja powinienem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ci do rozsdku. Nie chciabym, eby byy midzy nami ja
kie niedomwienia.
10. (ty) Ty sam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si
o dodatkowe lekcje i konsultacje.
11. (oni) Czsto syszaem, jak inni studenci protestowali i, wierz
mi, nie raz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci za plecami.
12. (**) Nie zachowuj si wic tak, jakby wszystko . . . . . . . . . . . . . . . . .
si przeciwko tobie. Lepiej daj . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na
ma kaw. To pomaga. atwiej si wtedy . . . . . . . . . . . . . .
13. (ja) Jest mi niewymownie przykro, e masz takie stresy. Dlate
go nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci pomocy.
14. (**) Kady problem gramatyczny moemy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jeszcze raz.
15. (**) Tylko nie prbuj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie,
e jeste za stary i za mao zdolny. Myl raczej o Annie.
16. (ty) Jak bdzie szczliwa i zaskoczona, kiedy wreszcie . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do niej w jej ojczystym jzyku.
17. (**, ona)A kiedy bdziesz chcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
si z ni na kolacj, spacer czy do kina, nie . . . . . . . . . . . . . . .
ci jak siedem lat temu. Mw sobie, co chcesz! Ale mw po
polsku!
82


6
1. Obmwi kogo za jego plecami.
2. Przemwi komu do rozsdku.
3. Zawrci komu w gowie.
4. Wszystko zmwio si przeciwko mnie.
5. Jest mi niewymownie przykro.
6. Robi co za wszelk cen.
7. Urobi si po okcie.
Drugie ogniwo aspektu

* tworzenie
do wikszoci czasownikw niedokonanych mona doda szereg pre
fiksw, ktre nie tylko zmieniaj je w dokonane, ale te zmieniaj ich
znaczenie
prefiksy speniaj dwie funkcje: zmiany aspektu i znaczeniow
od czasownikw dokonanych z prefiksem speniajcym dwie funkcje
mona tworzy nowe czasowniki niedokonane
* przykady
wygra (odnie sukces, nie tylko w grze, ale i w yciu, pracy, nauce,
np. Micha pracuje bardzo sumiennie. Na tym moe jedynie wygra.)
przelecie (szybko min, np. Dzie przelecia nie wiadomo kiedy;
robi co mao uwanie, np. Kasia przeleciaa wzrokiem
po caej wystawie.)
83


13 Opamitaj si!
Czy wiesz Tomku, ktra jest godzina?

Miae przygotowywa si do egzaminw.
Ale zd si przygotowa obiecuj.
Obiecywae ju kilka razy. Jak dugo
bdziemy musieli przypatrywa si jesz
cze twojej bezczynnoci? Masz prawie
trzydzieci lat i nawet nie zacze stu
diowa.
No tak, ale...
Ale razem z mam mamy dosy tego
wszystkiego. Jeli chcesz zamiata ulice,
to prosz bardzo. Tylko e ty nie potra
fisz zamie wasnego pokoju.
Tato pozwl, e...
Pozwalalimy ci na wszystko. Wic moe
to ty pozwolisz mi teraz skoczy? Nie musisz otrzymywa wszystkiego za
darmo do koca ycia. Otrzymae ju wystarczajco duo. Nawet nie b
dziesz wiedzia, kiedy przelec ci najlepsze lata. Zwaszcza modo lubi
szybko przelatywa. Jeli masz zamiar odegra jak istotn rol, to przesta
odgrywa bazna i bierz si do roboty! Przypatrz si wreszcie sam sobie i nie
wydymaj bezmylnie warg.
Dobrze, ju wicej ich nie wydm.
My nawet wstydzimy si zaprosi Kowalskich na kolacj czy bryda.
A sam doskonale wiesz, jak bardzo lubimy ich zaprasza. Powd jest pro
sty. Nie chcemy dowiadywa si cigle jak, zdolny i inteligentny jest ich
syn Krzysztof, ktry wanie koczy studia medyczne. Bo oni te chcieli
by dowiedzie si czego o naszym dziecku.
Opanuj si, tato! Przecie nie bd ucieka od tego, jaki jestem.
Bo nie mona uciec od siebie samego. Tylko jak mamy z mam opa
nowywa nasze stresy i emocje? Czy mamy umrze, patrzc jak zmarno
wae swoje ycie?
Jeli moglibycie jeszcze troch nie umiera, to obiecuj wam pogod
n staro.
84


WICZENIA
1
1. Czy Tomek przygotowuje si do egzaminw?
2. Czy Tomek jest studentem?
3. Ile lat ma Tomek?
4. Czy Tomek zajmuje si zamiataniem ulic?
5. Dlaczego rodzice Tomka s zdenerwowani?
6. Dlaczego rodzice Tomka nie zapraszaj ju do siebie pastwa Ko
walskich?
7. Czy Krzysztof Kowalski studiuje ekonomi?
8. Czy Tomek jest niedobrym synem?
9. Czy Tomek czsto wydyma wargi?
10. Czy Tomek ucieka sam od siebie?
2
Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz przeksztaci wedug wzoru.
WZR: przygotowa przygotowywa
1. Akwarium Michaa byo nieszczelne i wyciekaa z niego woda. Na
szczcie niewiele zdyo jej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Przysyasz mi tak duo listw. Czy w jednym z nich mogaby
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . swoje zdjcie?
3. Wczoraj wyjtkowo dugo zostaem w pracy. Nie wyobraam sobie
jednak, bym mia czciej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Moje dzieci systematycznie wyudzaj ode mnie pienidze. Nie wiem
tylko, od kogo ja mam je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Pan dyrektor nagrodzi w tym miesicu cay nasz zesp. Jestem zda
nia, e ludzi powinno si stale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
za dobr prac.
6. Bigos jest smaczniejszy, kiedy po ugotowaniu zamrozi si go. W zasa
dzie powinno si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go kilka razy.
7. Policja szybko zatrzymaa zodzieja, ktry okrad nasz sklep. Jest wic
nadzieja, e nie bdzie ju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . innych.
8. Nikt z nas tak naprawd nie lubi zmywa naczy. Po dzisiejszej kola
cji niestety ja musz je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Zim trudno jest ogrza tak duy dom jak wasz. Na szczcie nie
85


trzeba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go latem.
10. Nie jestemy ju w stanie odczyta bez problemw tego staropol
skiego tekstu. Takie zabytki powinni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
specjalici.
11. Twj syn nie potrafi zachowa si grzecznie. Wszystkie twoje dzieci
powinny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si lepiej.
3
Wystpujce w zdaniach czasowniki prosz przeksztaci wedug wzoru.
WZR: zachowa zachowywa
1. Niestety, nie wiadomo ilu ludzi podpisywao cyrograf z diabem.
Pan Jan Twardowski by pierwszym naszym rodakiem, ktry go
............................................................. .
2. Ludzie umieraj na skutek staroci oraz rnych chorb i wypad
kw. Zastanawiam si, czy mona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z nudw.
3. Strach jest tym uczuciem, ktre czsto trudno jest opanowa. Ale
czy zawsze musimy si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
4. Wczoraj zamalowaem jedn cian na zielono, poniewa lubi ten
kolor. ona przekonaa mnie jednak wieczorem, e nie powinie
nem niczego wicej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bez jej zgody.
5. Anna jest sekretark, dlatego musi przepisywa wiele listw i doku
mentw. Wczoraj jednak nie zdya wszystkiego . . . . . . . . . . . . . . . . .
..............................................................
6. Krzysztof Kolumb odkry Ameryk. My . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
j codziennie.
7. Urlop by krtki, wic nawet nie wyspaem si dobrze. A moe ja ju
nie potrafi normalnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
8. Nie wiem, jak pan moe wysiadywa caymi dniami na tych nud
nych konferencjach. Ja nie mog tu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
nawet piciu minut.
9. Wiem, e w yciu nie zawsze mona wygrywa. Ale ten jeden jedyny
raz chciabym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Dokupiem dwa nowe plakaty do mojej kolekcji. Los kolekcjonera
polega na tym, e stale musi co . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. To bardzo nieadnie podsuchiwa cudze rozmowy. Wasz ja
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez przypadek.
86


4
Prosz uzupeni wedug wzoru.
WZR: podsucha podsuchiwa
1. przygotowa .............................................
2. domalowa .............................................
3. odpisa .............................................
4. przemyle .............................................
5. przypatrze si .............................................
6. odsiedzie .............................................
7. okra .............................................
8. dogodzi .............................................
9. wydusi .............................................
10. utrze .............................................
11. wymie .............................................
12. zassa .............................................
5
Prosz uzupeni wedug wzoru.
WZR: wymie wymiata
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dolatywa
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dowiadywa si
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . odkrzykiwa
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . podtrzymywa
5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ogrzewa
6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rozmywa
7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wycieka
8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przybywa
9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zawilga
10. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wymyla
11. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dociera
12. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zarabia
6
Prosz uzupeni ponisze zdania wedug wzoru.
WZR: przespa przesypia (Nie jeste niedwiedziem, eby przesypia ca zim.)
1. Czy wiesz Tomku, ktra jest godzina? Miae (przygotowa)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si do egzaminw.
2. Ale zd si (przygotowywa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . obiecuj.
87


3. (obiecae) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ju kilka razy. Jak dugo
bdziemy musieli (przypatrze si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jeszcze twojej bezczynnoci? Masz prawie trzydzieci lat i nawet nie
(zaczynae) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . studiowa.
4. No tak, ale...
5. Ale razem z mam mamy dosy tego wszystkiego. Jeli chcesz (za
mie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ulice, to prosz bardzo. Tylko
e ty nie potrafisz (zamiata) . . . . . . . . . . . . . . . . . . wasnego pokoju.
6. Tato, pozwl, e...
7. (pozwalamy) ci na wszystko. Wic moe to ty (pozwalasz)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi teraz skoczy? Nie musisz (otrzyma)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystkiego za darmo do koca ycia.
(otrzymywae) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ju wystarczajco duo.
Nawet nie bdziesz wiedzia, kiedy (przeleciay) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ci najlepsze lata. Zwaszcza modo lubi szybko (przelecie)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jeli masz zamiar (odgrywa)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jak istotn rol, to przesta (odegra)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bazna i bierz si do roboty!
(przypatruj si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wreszcie sam sobie i nie
(wydmij) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bezmylnie warg.
8. Dobrze, ju wicej ich nie (wydymam) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. My nawet wstydzimy si (zaprasza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kowalskich na kolacj czy bryda. A sam doskonale wiesz, jak bar
dzo lubimy ich (zaprosi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Powd jest prosty. Nie chcemy (dowiedzie si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
cigle, jak zdolny i inteligentny jest ich syn Krzysztof, ktry wanie
koczy studia medyczne. Bo oni te chcieliby (dowiadywa si)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . czego o naszym dziecku.
10. (opanowywuj si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tato! Przecie
nie bd (uciec) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . od tego, jaki jestem.
11. Bo nie mona (ucieka) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . od siebie samego.
Tylko jak mamy z mam (opanowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
nasze stresy i emocje? Czy mamy (umiera) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
patrzc, jak (zmarnujesz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . swoje ycie?
12. Jeli moglibycie jeszcze troch nie (umrze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , to obiecuj wam pogodn staro.
88


7
1. Modo lubi szybko przelatywa.
2. Odgrywa (robi z siebie) bazna.
3. Ucieka od samego siebie.
4. Mdle (omdlewa) przy byle okazji.
5. Podpisa cyrograf z diabem.
6. Umiera z nudw.
7. Odkrywa Ameryk.
8. Pogodna staro.
9. Bra si do roboty.
10. Wydyma bezmylnie wargi.
11. Odgrywa istotn rol.
Wtrne pary aspektowe trzecie ogniwo aspektu

* tworzenie
podstaw stanowi czasownik dokonany prefiksalny, np. doczyta, ktry
ma nowe znaczenie w stosunku do czasownika niedokonanego czyta
przez wymian sufiksu tematycznego czasownika dokonanego prefik
salnego (tu doczyta) tworzy si nowy czasownik niedokonany (do
czytywa)
nowy czasownik niedokonany ma to samo znaczenie, co czasownik
dokonany, od ktrego zosta utworzony, ale informuje o funkcji bd
cej w toku dziejcej si niedokonanej
* przykady
0 1 2 3
czasownik czasownik czasowniki czasowniki
niedokonany dokonany dokonane o no niedokonane o tym
wym znaczeniu samym znaczeniu
czyta przeczyta odczyta odczytywa
wyczyta wyczytywa
doczyta doczytywa
prymarne pary aspektowe wtrne pary aspektowe
89


14 Pojad jeszcze dalej
Nazywam si Stanisaw Wrblewski. Pochodz z biednej rodziny. Dla

tego dugo dochodziem do tej pozycji spoecznej, ktr mam teraz.
Nie jestem ju bardzo mody. Mona powiedzie, e dobiegam czter
dziestki. Modo przeleciaa mi szybko i chyba gupio. Teraz dopiero
przychodzi czas na refleksje. I czas na realizacj marze. A zawsze mia
em tylko jedno podre.
Doskonale pamitam, kiedy pierwszy raz pojechaem za granic.
W zasadzie nie tyle pojechaem, co poleciaem. I to od razu na inny
kontynent, do Australii. To byo co wspaniaego. Tym bardziej, e w dro
g powrotn popynem statkiem. Czy moe by co rwnie fascynuj
cego? Przez kilka tygodni obserwowaem albo jak przepywaj obok nas
awice ryb, albo jak przelatuj nad moj gow gromady ptakw.
Ile to ju razy byem na szczytach takich gr, na ktre wchodzili i z kt
rych schodzili tylko najodwaniejsi. Nie baem si pj w wiat niegw
ani wiat piaskw. Przepynem niejedno morze. Raz nawet pobiegem
samotnie kilka kilometrw przez pustyni w poszukiwaniu wody.
Ale zawsze kiedy widz, jak odlatuje z lotniska samolot albo odjeda
z dworca pocig, budzi si we mnie ch nowej przygody. Bo przecie
cigle s brzegi, do ktrych jak do tej pory nie dopynem. Dlatego
wierz, e przejad jeszcze przez niejeden kraj. Moe nawet przelec
si kiedy balonem. Albo przejd przez tropikal
ny las. Tak, to pewne, e jeszcze sobie troch
pospaceruj po tej naszej piknej i penej
tajemnic planecie. Polatam samolotami
wrd chmur. Pojed samochoda
mi wrd niedostpnych pustkowi.
Popywam na wspaniaych, ale
i drogich transatlantykach.
Zawsze przecie znajdzie
si takie miejsce, w kt
rym si jeszcze nie
byo.
90


WICZENIA
1
1. Czy pan Wrblewski przekroczy ju czterdziesty rok ycia?
2. W jakiej sytuacji materialnej byli rodzice pana Stanisawa?
3. Czy marzenia pana Stanisawa s bardzo rnorodne?
4. Co wiemy o pierwszej zagranicznej podry Stanisawa Wrblew
skiego?
5. Czy pan Stanisaw odbywa podre morskie?
6. Jak czsto lata balonem?
7. Co robi na pustyni?
8. Czy pan Stanisaw zajmowa si wspinaczk grsk?
9. Jakie odczucia ma pan Wrblewski, kiedy znajduje si na dworcu
lub lotnisku?
10. Czy pan Stanisaw by ju w lesie tropikalnym?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi formami aspektowy
mi czasownikw i, chodzi.
WZR: Marek codziennie wieczorem chodzi na krtki spacer. Dzisiaj
ma jednak tak duo pracy, e chyba nie pjdzie.
1. Jutro idziemy gdzie potaczy. Moe i ty z nami . . . . . . . . . . . . . . . . ?
2. Czy Grzegorz by sam na wczorajszym wykadzie?
Nie, Elbieta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . razem z nim!
3. Micha nie przyszed dzisiaj na obiad, poniewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z Natali do kina.
4. Janek nie mg przyj do was, poniewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do dentysty.
5. Ty zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do nas bez zapowiedzi.
6. Anna dugo nie wracaa do domu, wic Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej szuka.
7. Ciesz si, e ty wreszcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po rozum do gowy i zacze studiowa.
8. Ty, Michale, dzisiaj troch wczeniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do pracy.
9. Ja chyba sobie ju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nie chc przeszkadza.
91


3
mi czasownikw jecha, jedzi.
WZR: Piotr przyjecha jak zwykle ostatni.
1. Dwa dni temu Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na urlop do Woch.
2. Nikt nie wie, kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do nas ciotka Agata.
3. Czy wy ju dobrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na nartach?
4. Przed godzin Janek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z domu do szkoy.
5. Anna nie prowadzi zbyt dobrze samochodu. Dlatego zawsze z nie
maym trudem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do garau.
6. Mamy ju mao benzyny, ale bez problemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do najbliszej stacji.
7. Spnilimy si kilka minut i pocig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nam sprzed samego nosa.
8. Czy masz tak duo pienidzy, e zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do pracy takswk?
9. Darek jest le wychowany i najczciej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bez poegnania.
10. Myl, e tym samochodem Adam ju dugo nie . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................ .
4
mi czasownikw lecie, lata.
WZR: W Warszawie jest fatalna pogoda. Nie wiadomo, kiedy odleci std
najbliszy samolot.
1. Adam zawsze chcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . szybowcem.
2. Samolot z Wilna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z maym opnieniem.
3. Jest ju jesie, wic niektre ptaki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do Afryki.
4. Jest tyle pomysw, ktre codziennie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi przez gow.
5. Samoloty wroga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nagle i nie wiadomo skd.
6. Jutro Anna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z Warszawy ju o smej rano.
7. Ptaki szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nad naszymi gowami.
8. Dzisiaj przez okno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do pokoju duy kolorowy motyl.
92


5
mi czasownikw pyn, pywa, biec, biega.
WZR: Wiktor jako pierwszy dopyn do brzegu.
1. Adam chce samotnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez Atlantyk.
2. Marek jest w dobrej formie i jutro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na 10 kilometrw ulicami Krakowa.
3. Do naszych portw w Gdasku, Gdyni i Szczecinie . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . statki z caego wiata.
4. Anna staa tak daleko, e jej gos ledwie do nas . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Woda w tym jeziorze jest ciepa i czysta. Dlatego moemy w nim bez
obaw troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Janek nie by faworytem w tym biegu. Nikt si nie spodziewa, e
wanie on . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pierwszy.
7. Kady pies powinien codziennie kilka minut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w czasie spaceru.
8. Wczoraj z portu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . statek, na ktrym pracuje brat Krzysztofa.
6
Prosz uzupeni ponisze zdania.
1. Wejciem si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . a wyjciem . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Co kilka minut na to lotnisko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nowy
samolot. Ale i co kilka z niego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Jeli chcesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . swoim wielkim samo
chodem do tego maego garau, to bdziesz musia pniej z niego
............................................................. .
4. Do Warszawy ten pocig nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . punktu
alnie, za to zawsze z niej punktualnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Do naszej firmy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wielu nowych pracow
nikw. Ale i rwnie wielu z niej szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Tym statkiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nasza ciocia
z Australii. I tym samym za dwa tygodnie .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Na egzaminie Janek by zdenerwowany, wic nic sensownego nie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mu do gowy.
8. To, co pan mwi jest bardzo ciekawe, ale za bardzo . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . od tematu naszej dyskusji.
9. Babcia dugo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do siebie po tej chorobie.
10. Wnioski, do jakich pani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , s niestety bdne.
93


7

WZR: (ty) dopywa, odpywa, upywa
Czy to prawda, e jutro odpywasz do Ameryki?
1. (ja) uchodzi, pochodzi, wychodzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z biednej rodziny.
2. (ja) pochodzi, dochodzi, wchodzi Dlatego dugo . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . do tej pozycji spoecznej, ktr mam teraz.
3. (ja) ubiega, podbiega, dobiega Nie jestem ju bardzo mody.
Mona powiedzie, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . czterdziestki.
4. (ona) przelecie, wlecie, ulecie Modo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi szybko i chyba gupio.
5. (on) dochodzi, przychodzi, zachodzi Teraz dopiero . . . . . . . . . . . . . . .
czas na refleksje. I czas na realizacj marze. A zawsze mia
em tylko jedno podre.
6. (ja) pojecha, podjecha, zjecha Doskonale pamitam, kiedy pierw
szy raz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . za granic.
7. (ja) dolecie, przylecie, polecie W zasadzie nie tyle pojechaem, co
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I to od razu na inny kontynent,
do Australii. To byo co wspaniaego.
8. (ja) przepyn, popyn, podpyn Tym bardziej, e w drog po
wrotn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . statkiem. Czy
moe by co rwnie fascynujcego?
9. (one) przepywa, wpywa, wypywa przelatywa, wylatywa, wlaty
wa Przez kilka tygodni obserwowaem albo jak . . . . . . . . . . . . . .
obok nas awice ryb, albo jak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
nad moj gow gromady ptakw.
10. (oni) wchodzi, schodzi, zachodzi, nadchodzi, pochodzi, dochodzi Ile
to ju razy byem na szczytach takich gr, na ktre . . . . . . . . . . . .
i z ktrych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko najodwaniejsi.
Nie baem si pj w wiat niegw ani w wiat piaskw.
11. (ja) dopyn, popyn, przepyn pobiec, przybiec, podbiec . . . . . . . . .
niejedno morze. Raz nawet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samotnie
kilka kilometrw przez pustyni, w poszukiwaniu wody.
12. (on) wyjeda, odjeda, zjeda wylatywa, odlatywa, zlatywa
Ale zawsze kiedy widz, jak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
z lotniska samolot albo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z dwor
ca pocig, budzi si we mnie ch nowej przygody.
94


13. (ja) dopyn, wypyn, podpyn Bo przecie cigle s brzegi,
do ktrych jak do tej pory nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. (ja) pojecha, przejecha, objecha oblecie, przelecie, odlecie Dlate
go wierz, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze przez
niejeden kraj. Moe nawet . . . . . . . . . . . . . si kiedy balonem.
15. (ja) przej, pj, doj pospacerowa, naspacerowa, odspacerowa
Albo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez tropikalny las.
Tak, to pewne, e jeszcze sobie troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
po tej naszej piknej i penej tajemnic planecie.
16. (ja) oblecie, polata, dolecie pojedzi, pojecha, podjecha . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samolotami wrd chmur.
. . . . . . . . . . . . . samochodami wrd niedostpnych pustkowi.
17. (ja) popyn, popywa, przepywa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
na wspaniaych, ale i drogich transatlantykach. Zawsze prze
cie znajdzie si takie miejsce, w ktrym si jeszcze nie byo.
8
1. Pochodzi z biednej rodziny.
2. Dobiega czterdziestki.
3. Prowadzi samochd.
4. Odjeda sprzed samego nosa.
5. Nic nie przychodzi mi do gowy.
6. Odbiega od tematu.
7. Dochodzi do siebie.
8. Dochodzi do wniosku.
Aspekt czasownikw ruchu

* tworzenie
tworzy si od czasownikw oznaczajcych ruch ukierunkowany (i,
jecha, biec, pyn, lecie)
do czasownikw tych dodaje si ich dokonane odpowiedniki (np. i
pj, lecie polecie itd.)
w ten sposb tworzy si nie tylko prymarne pary aspektowe (np. jecha
pojecha), ale i pary wtrne (np. chodzi przychodzi)
podstaw czasownikw niedokonanych wtrnej pary aspektowej s
czasowniki okrelajce ruch nieukierunkowany (np. jedzi, chodzi)
95


* przykady
czasowniki czasowniki czasowniki czasowniki czasowniki
niedoko dokonane dokonane o niedokonane ruchu
nane nowym nieukierun
znaczeniu kowanego
lecie polecie dolecie dolatywa
wylecie wylatywa lata
przelecie przelatywa
i pj zej schodzi
doj dochodzi chodzi
wyj wychodzi
podstawowe (prymarne) wtrne pary aspektowe
pary aspektowe
96


Lubi bywa 15
Lubi bywa w dobrych restaura

cjach, barach i klubach. Taki ju jestem.
Pijam tylko drogie i uznane alkohole.
Jadam wyszukane potrawy. To napraw
d moe dawa wiele zadowolenia.
Oczywicie spotykam tam tylu wspania
ych ludzi. Mj ojciec czsto mawia, e
naley przebywa w dobrym towarzystwie.
A pozwalam sobie na to tylko dlatego, e
zarabiam do dobrze. I jeszcze z duym
szczciem grywam na giedzie.
Czasem miewam jednak chwile re
fleksji. Chadzam wtedy samotnie po par
ku. Lub wieczorami czytuj literatur
pikn. Sam nawet troch pisuj. Nie
jed wtedy nigdzie. Nie widuj przy
jaci. Za to do regularnie pywam
i grywam bd w tenisa, bd w koszy
kwk. Lubi te siadywa w ogrodzie moich rodzicw i sypia na wie
ym powietrzu.
Kiedy bywam u rodzicw, nie musz ubiera si elegancko. Wolno
mi wylegiwa si przez cay dzie w pidamie. Pozwalam sobie te na to,
eby odpoczywa bez gazet i telewizji. Bo tylko tam mog nie zajmowa
si niczym wanym.
Ale kiedy nadchodz niedzielne popoudnia, wracam do swojego
mieszkania. I nie bd nikogo oszukiwa, e wtedy... Pijam duo dobre
go alkoholu. Jadam duo smacznych potraw. I bywam wrd ludzi ta
kich jak ja. Bo ja czasem miewam swoje potrzeby i rozrywki. Jeli takie
ycie jest tylko gr, to i tak chtnie w ni grywam. Tylko e tacy jak ja nie
bywaj wzorem do naladowania o tym nie zapominajcie!
97


WICZENIA
1
1. Czy bohater opowiadania, Wojtek, jest domatorem?
2. Czy Wojtek raczej unika alkoholu?
3. Jakie pogldy na ycie towarzyskie mia ojciec Wojtka?
4. W jakiej sytuacji finansowej znajduje si Wojtek?
5. Czy Wojtek bywa niekiedy skonny do refleksji?
6. W jaki sposb Wojtek najchtniej odpoczywa?
7. Dlaczego Wojtek lubi bywa u rodzicw?
8. Co stanowi dla Wojtka najlepsz rozrywk?
9. Czy ycie Wojtka jest gr?
10. Czy Wojtek uwaa, e jest wzorem do naladowania?
2
WZR: Od roku nie byem w tej restauracji. Wczeniej czsto w niej
bywaem.
1. Ostatnio Piotr nie pisa do Zofii. A jeszcze rok temu . . . . . . . . . . . . . . .
do niej regularnie.
2. Nie mam najczciej czasu, eby je obiad w domu. Zawsze robi to
w biegu. Dlatego chtnie i systematycznie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
w restauracji.
3. Anna znowu nie bya u Krzysztofa na imieninach. Wszyscy wiemy, e
ona bardzo niechtnie u niego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Od czasu do czasu pastwo Makowscy maj ciche dni. Wtedy jed
no z nich pi u swoich rodzicw. Kiedy nie s skceni, . . . . . . . . . . . . . .
razem.
5. Wczoraj moja teciowa miaa mi duo do powiedzenia. Tak jak przed
wczoraj i przed tygodniem. Ona zazwyczaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
co do powiedzenia.
6. To nie jest prawda, e Krystyna nigdy niczego nie czyta. Przecie
codziennie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ogoszenia matrymonialne.
7. Ty mieszkasz w Krakowie, a ja w Warszawie, dlatego widz Ci raz na
jaki czas. Co moemy zrobi, eby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si czciej?
98


8. Nie pijam mleka! Wzdrygam si na sam myl o nim. A wszystko
dlatego, e przez cae dziecistwo musiaem je . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Ja nie gram na adnym instrumencie muzycznym. Za to bardzo cht
nie i czsto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w szachy.
3
Ponisze zdania prosz uzupeni wybranymi czasownikami: wraca, zbi
ja, obraca si, mija, zostawa, sprawdza, sprawia, zajmowa, zarabia,
kupowa.
1. ycie cigle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . obok mnie,
jakby dziwn prowadzio gr.
2. Rnimy si niestety tym, e z moich pomysw nic nie wynika. A ty
na swoich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . fortun.
3. Do takich miejsc, jak to, chciaoby si . . . . . . . . . . . . . . . . . . wiele razy.
4. Wiem, e chciaaby bez koca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nowe sukien
ki, futra, buty i torebki. Kto jednak musi za to wszystko zapaci.
5. Marek pracuje duo. Nie ma czasu na prywatne ycie. Nawet nie
cieszy si z tego, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak wiele pienidzy.
6. wiat filmu i reklamy zawsze fascynowa Ann. Chciaaby wic
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wrd ludzi kina.
7. Micha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ju wiele odpowie
dzialnych stanowisk w ministerstwie. Nikt jednak nie spodziewa
si, e bdzie ministrem.
8. Anna nie lubi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sama w domu.
Dlatego stale kogo do siebie zaprasza.
9. wity Mikoaj jest wanie po to, eby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wszystkim mie niespodzianki.
10. Nigdy nie byem dobrym matematykiem, dlatego kade rozwizane
z trudem zadanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kilka razy.
4
WZR: Bardzo interesuj si jzykiem francuskim. Chtnie czytuj fran
cuskie czasopisma i gazety.
1. Ojciec Andrzeja jest pilotem. Ju przeszo dwadziecia lat . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po caym wiecie.
2. Pastwo Grabowscy s wielbicielami muzyki symfonicznej. Dlatego
do regularnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do filharmonii.
99


3. O tej porze roku woda w Batyku jest jeszcze bardzo zimna. Musimy
wic . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w basenie miejscowego klubu.
4. Doskonaa figura i wietne samopoczucie to co, czego zazdroszcz
Annie wszystkie koleanki. Ale adna nie chce z ni . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . codziennie rano kilka kilometrw.
5. Znam twojego kota. Zawsze, kiedy zostawiasz otwarte okno, on na
tychmiast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z domu.
6. Nie znasz mojego kota. Zawsze, kiedy zostawiam otwarte okno, on
te . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do domu.
7. Wiem, e masz stary samochd i nie lubisz szybkiej jazdy. Ale nawet
rowerzyci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . szybciej od ciebie.
8. Kiedy jestemy razem, godziny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
tak szybko, jakby byy minutami. Czy i ty masz takie wraenie?
5
Do podanych czasownikw prosz dopisa ich form wyraajc wielo
krotno, lub odwrotnie.
WZR: min mija
1. mwi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. jecha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. siada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. pisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. kupi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jada
7. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . grywa
8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pija
9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . stawa
10. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kicha
6
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami wyraajcymi funkcj
wielokrotn (* oznacza form bezokolicznika).
1. (ja) Lubi (by) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w dobrych restaura
cjach, barach i klubach. Taki ju jestem.
2. (ja) (pi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko drogie i uznane alkohole.
3. (ja) (je) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wyszukane potrawy.
4. (*) To naprawd moe (da) . . . . . . . . . . . . . . wiele zadowolenia.
5. (ja) Oczywicie (spotka) . . . . . . . . . . . tam tylu wspaniaych ludzi.
100


6. (on) Mj ojciec czsto (mwi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
e naley przebywa w dobrym towarzystwie.
7. (ja) A (pozwoli) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie na to tylko
dlatego, e (zarobi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do dobrze.
8. (ja) I jeszcze z duym szczciem (gra) . . . . . . . . na giedzie.
9. (ja) Czasem (mie) . . . . . . . . . . . . . . . . jednak chwile refleksji.
10. (ja) (chodzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . wtedy samotnie po parku.
11. (ja) Lub wieczorami (czyta) . . . . . . . . . . . . literatur pikn.
12. (ja) Sam nawet troch (pisa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13. (ja) Nie (jecha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wtedy nigdzie.
14. (ja) Nie (widzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przyjaci.
15. (ja) Za to do regularnie (pyn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
i (gra) . . . . . . . . . . . . . bd w tenisa, bd w koszykwk.
16. (*) Lubi te (siada) . . . . . . . . . . . . . . . . . . w ogrodzie moich
rodzicw i (spa) . . . . . . . . . . . . . . . . na wieym powietrzu.
17. (ja, *) Kiedy (by) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . u rodzicw, nie
musz (ubra si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . elegancko.
18. (*) Wolno mi (chodzi) . . . . . . . przez cay dzie w pidamie.
19. (ja,*) (pozwoli) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie te na to, eby
(odpocz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bez gazet i telewizji.
20. (*) Bo tylko tam mog nie (zaj si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . niczym wanym.
21. (one, ja) Ale kiedy (nadej). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . niedzielne
popoudnia, (wrci) . . . . . . . . . . . do swojego mieszkania.
22. (*) I nie bd nikogo (oszuka) . . . . . . . . . . . . . . . . . , e wtedy
23. (ja) (pi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duo dobrego alkoholu.
24. (ja) (je) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duo smacznych potraw.
25. (ja) I (by) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wrd ludzi takich jak ja.
26. (ja) Bo ja czasem (mie) . . . . . . . . . swoje potrzeby i rozrywki.
27. (ja) Jeli takie ycie jest tylko gr, to i tak chtnie w ni (gra)
.................................................... .
7
1. Je w biegu.
2. By domatorem.
3. Wzdryga si na sam myl o...
4. Zbija majtek (fortun).
5. Zajmowa odpowiedzialne stanowiska.
101


6. Obraca si wrd ludzi.
7. Mie ciche dni.
8. Sprawia komu niespodziank.
Formy czasownikw oznaczajcych czynno wielokrotn (habitualn)

* tworzenie
formy te s tworzone od czasownikw bezprefiksalnych (np. pisa pisywa)
oznaczaj czynnoci powtarzajce si lub bdce zwyczajem
tworzy si je poprzez wymian sufiksu tematycznego czasownika pod
stawowego na sufiksy wa, ywa, a (np. pisywa) oraz aj, dla 3. oso
by liczby mnogiej (np. jadaj)
w temacie czasownika wystpuj alternacje samogoskowe: o : a (cho
dzi chadza), e : a (je jada), : a (mwi mawia)
* przykady
1 2 sufiks tematyczny
by bywa wa
czyta czytywa ywa
mwi mawia (mawiaj) a (aj)
102


Do czego doszo? 16
Leszek domyli si, e Julii ju nie bdzie. Ani dzisiaj, ani nigdy.
Dochodzia pnoc. Wiedzia, e si na ni nie doczeka. Doszed do
smutnego wniosku, e to koniec. Ich mio dogasaa, dopalaa si jak
ostatni papieros. Ale winy mg doszukiwa si tylko w sobie. To prze
cie on dorabia si za wszelk cen. Ona dobrodusznie dopijaa jego
zimn kaw. Dojadaa resztki z wczorajszego obiadu. Zawsze dotrzymy
waa mu towarzystwa, dodawaa otuchy. Dokadaa swoje pienidze do
jego nieprzemylanych zakupw. Nigdy nie dopytywaa si, dlaczego
tak pno wraca do domu.
Kiedy zaczli mieszka razem, wiedzia, e dosta w swoje rce praw
dziwy skarb. Wtedy docenia to. Uwaa, i doskonale si dobrali i dopa
sowali. Dokupowa chtnie jakie drobiazgi do jej skromnego ubrania.
Ale pniej...
To on nie dochowa jej wiernoci. Zacz dostrzega inne kobiety.
Doszo nawet do tego, e nie dawa jej pienidzy na prowadzenie domu.
Mimo e jego gruby portfel najczciej si ju wtedy nie domyka. Zo
liwie dostarcza jej powodw do zmartwie i domysw.
Teraz ma to, czego si dopracowa samotno. Czemu wic dopytuje
samego siebie o powody? Myl o Julii cigle przecie dociera do jego wia
domoci. Bolenie go dotyka. Dlaczego nie dotrwali? Dlaczego nie doga
dali si? Wiedzia, e do tej historii nikt ju nie dopisze dalszego cigu. Nikt
nie doda ani jednego sowa. Nawet gdyby teraz prbowa dodzwoni si do
niej, to i tak niczego by ju nie dopi. Dlatego wsta. Dopali papierosa.
Zamkn okno i doby z siebie gbokie westchnienie.
103


WICZENIA
1
1. O ktrej godzinie Julia przyjdzie do Leszka?
2. Do czego Leszek porwnuje swoj mio do Julii?
3. Czy Leszek jest materialist?
4. Dlaczego Leszek wraca pno do domu?
5. Czy Julia i Leszek mieszkali osobno?
6. Co mona powiedzie o portfelu Leszka?
7. Czy Julia bya jedyn kobiet, ktr interesowa si Leszek?
8. Jakie plany na przyszo maj Julia i Leszek?
9. Dlaczego Leszek nie prbuje telefonowa do Julii?
10. Czy Leszek jest niepalcy?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (dopa
li, doczeka, doczyta, dogotowa, dopisa, doy, dopi, douczy).
1. Ta ksika jest najzwyczajniej w wiecie nudna. Chyba ju jej nigdy
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. List do rodzicw jest ju w zasadzie napisany. Moe jeszcze tylko,
jako dobry syn, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , e za nimi tskni.
3. Profesor robi tak krtkie przerwy, e nikt z nas nie zdy . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . papierosa.
4. Obiady u ciebie zawsze bardzo mi smakuj. Ale tym razem ziemnia
ki s zbyt twarde. Chyba ich nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , mamo.
5. Nie znamy caego materiau, jaki ma obowizywa na egzaminie.
Mamy za to jeden wieczr, eby si reszty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Babcia jest w dobrej formie fizycznej. Wszyscy mamy nadziej, e
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do stu lat.
7. Nie lubi zimnej kawy. Ale skoro nie mam czasu na inn, . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . t do koca.
8. W tym roku Adam jedzie na urlop do Woch. Ju nie moe si go
............................................................ .
104


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (doj,
dojecha, dobiec, dopyn, dolecie, donie, dochodzi, dokoczy).
1. Dla wielu sportowcw sukcesem w biegu maratoskim nie jest zaj
cie pierwszego miejsca. Oni pragn tylko . . . . . . . . . . . . . . . . do mety.
2. Dla maego Michaa ta walizka jest zdecydowanie za cika. On chy
ba nie zdoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej samodzielnie do autobusu.
3. Dla mnie piciokilometrowy spacer nie stanowi problemu. Bez tru
du . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zawsze do zaplanowanego miejsca.
4. Dla samolotu trasa z Warszawy do Gdaska jest krtka. Ale nie wiem,
czy ty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tam balonem.
5. Mojego syna bol ju nogi i jest zmczony. On nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . do tego schroniska w grach o wasnych siach.
6. Wiem, e teatr jest gdzie blisko. Ale nie mam pojcia, jak do niego
mog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . moim stale psujcym si samochodem.
7. Kiedy stoj nad brzegiem morza, zawsze marz o tym, eby kiedy
samotnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do jakiego odlegego ldu.
8. Budow domu Adam zacz trzy lata temu. Ma nadziej, e w tym
roku zdoa j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (doma
lowa, dogoni, dodzwoni, dorwna, dopasowa, dola, doda, dokupi)
1. Marek wyjecha nad morze przeszo p godziny wczeniej ni my.
Nie sdz, ebymy mogli go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Powiedzielimy sobie ju chyba wszystko na ten temat. Nie wiem, co
mona jeszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Anna wieczorami prowadzi dugie telefoniczne rozmowy z Adamem.
To mao prawdopodobne, eby si do niej wtedy . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Krzysztof jest najpracowitszym i najzdolniejszym studentem. W zasa
dzie nikt nie jest w stanie mu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. To prawda, e nie lubi tego polityka. Ale to nie ja . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wsy i brod na plakacie z jego zdjciem.
6. Bdziemy mie wicej goci ni mylelimy. Moe pjd szybko do
sklepu i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kilka butelek wina.
7. Wczoraj kupiem nowy garnitur i koszul. Teraz musz jeszcze tylko
do tego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jaki adny krawat.
8. Nie, nie jestem pijany. Ale, prosz, nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi, mj drogi, ju wicej wina.
105


5
WZR: Mam za mao benzyny. Chyba nie dojad do Rzeszowa bez tanko
wania.
1. Kiedy pan Adamski kupowa dom, nie wiedzia jeszcze, e bdzie
mie a picioro dzieci. Teraz musi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jedno pitro.
2. Anna i Adam s idealn par. Mona powiedzie, e . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si jak w korcu maku.
3. Nasz instytut mia za mao pienidzy, eby prowadzi dalej badania.
Na szczcie znalaz si sponsor, ktry je troch . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Jest ju pno i chyba pjdziemy spa. Nawet ogie w kominku
powoli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Marek jest niestety bardzo niski. Nie wiem, czy uda si nam . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go w tym tumie.
6. Zima bya w tym roku wyjtkowo duga, mrona i niena. Zwierzta
lene mogyby jej nie przetrwa, gdyby nie to, e je wszyscy
............................................................. .
7. Nasi gocie maj niestety doskonay apetyt. Musisz, mamo,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wicej wdliny. Ale nie tym tpym noem.
8. Krzysztof jest modym ambitnym czowiekiem. Pracuje w naszej fa
bryce, a wieczorami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na rnych kursach.
9. Kiedy mj dziadek zaczyna hodowa owce, mia ich nie wicej ni
kilka. Ja mam ich ju tyle, e momentami nie mog si ich
............................................................. .
10. Co robiem przez tyle godzin? Oczywicie reperowaem mj samo
chd. Teraz nie wiem jak, mog szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rce.
11. Projekt budowy mostu jest nowatorski i ciekawy, ale wszyscy wiemy,
e nie jest skoczony i trzeba go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Ty masz doskonay gust, czy mogaby mi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
jaki krawat powinienem kupi dla mojego ojca?
13. W kobiety mona rzuca tylko kwiatami. Anna stoi jednak zbyt dale
ko, bym mg do niej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14. W ogrodzie moich rodzicw rosn pikne kwiaty. Jest ich jednak za
mao. Kiedy przyjdzie wiosna, sam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wiele nowych.
15. Zawsze marzyem o pracy w ministerstwie. Konkurencja jest jednak
tak dua, e nie wiem czy j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
106


6
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (dobie
ga, dopyta, dorosn, dotleni, doda, dowie, dojrze, dosuy, doklei, dor
czy, doprosi, dokona).
1. Pan Nowak nie jest ju bardzo mody. Wanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pidziesitki. (Ma prawie pidziesit lat.)
2. Pani Nowak wyglda dzisiaj wyjtkowo piknie. Nic . . . . . . . . . . . . . . .
nic uj. (Nie mona niczego doda do tego stwierdzenia).
3. Pan Nowak dugo zastanawia si nad tym, czy powinien kupi onie
nowe futro. Teraz ju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
do tej decyzji. (Przesta mie wtpliwoci).
4. Pan Nowak jest ysy od wielu lat. Nie wiem skd nagle ma wosy na
gowie. Moe je sobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Pan Nowak jest zwykym, szarym czowiekiem. Cigle jednak wierzy,
e jeszcze czego wanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
w yciu. (Zrobi co wyjtkowego.)
6. Pani Nowak od miesica nie moe si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ma, eby zabra j na kolacj do dobrej i przytulnej restauracji.
7. Pan Nowak wrci wczoraj do domu dopiero o drugiej w nocy. Jego
ona nie moga si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , co robi tyle czasu.
8. Pan Nowak jest listonoszem. Codziennie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ludziom dziesitki listw i kartek pocztowych.
9. Pan Nowak chtnie oglda ze swoimi dziemi filmy animowane.
Jego ona mwi, e mgby wreszcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Pan Nowak pracuje na poczcie ju pitnacie lat.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si nawet wielu nagrd i pochwa.
11. Pan Nowak nigdy nie kci si ze swoj on. Zawsze jednak stara
si jej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , e to on ma racj.
12. Pan Nowak nie lubi warszawskiego powietrza. Dlatego, kiedy tylko
moe, wyjeda z miasta, eby si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
1. Dotrzymywa komu towarzystwa.
2. Dodawa otuchy.
3. Dochowa wiernoci.
4. Najzwyczajniej w wiecie.
5. Dochodzi do czego o wasnych siach.
6. Dobra si jak w korcu maku.
107


8
WZR: Janek od dwch tygodni czyta t ksik, ale jeszcze jej nie
przeczyta.
1. Jeli nie chcesz pi zimnej kawy, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j teraz.
2. Ta wieca pali si ju od trzech godzin. Za chwil . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si do koca.
3. Nie lubi je pnych kolacji, ale z tob chtnie jeszcze co
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w tej przytulnej restauracji.
4. Zdzisaw robi na wszystkich kobietach doskonae wraenie. Dziwne,
e na tobie jako go nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Maria podobno lubi pisa listy. Chciabym, eby kiedy . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do mnie.
6. Grzegorz goli si zawsze rano. Przed wieczornym spotkaniem z El
biet postanowi jednak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si jeszcze raz.
7. Wiem, e nie lubicie nikogo sucha. Prosz jednak, bycie mnie
teraz sprbowali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do koca.
8. Oni czekali na ciebie tutaj od czterdziestu minut. Cae szczcie, e
wreszcie si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Mama wczoraj praa cay dzie. Niestety nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . moich biaych koszul.
10. Ten stary niedwied spa przecie ca zim. Myl, e jednak nie
cakiem si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czasowniki z prefiksem do
* wyraaj:
ruch, ktry jest ukierunkowany (dojecha, dopyn)
dziaanie doprowadzone do koca (dopi, doje)
dziaanie dodatkowe (doda, dopisa)
osignicie celu mimo trudnoci (domy, doczeka)
odwzorowanie, przystosowanie, uczynienie odpowiednim (dorobi,
dopasowa)
108


Ja si nie nadaj 17
Matematyka nie naley do moich specjalnoci. Musz si przy niej

zawsze duo napracowa. Ale efekty i tak nie napawaj optymizmem.
Na kadej lekcji nasucham si od profesora, jaki to ja jestem ograni
czony i leniwy. A przecie bardzo chciabym si jej nauczy. Ile to ja
nachodziem si na prywatne lekcje. Ile narozwizywaem zada. Ile
wreszcie naczytaem si matematycznych ksiek. I co? Ostatni test te
napisaem fatalnie. Przecie ja nawet nagrywam na kasety wykady pro
fesora. Ju nie wiem, co robi. Zaczynaj nachodzi mnie czarne myli.
Jest wiosna, a ja nie mam czasu si ni nacieszy.
Koledzy namawiaj mnie na krtki wyjazd w gry. Niemoliwe! Wic
nie napij si z nimi zimnego piwa. Nie napatrz na pikne polskie
Tatry. I nie nabiegam po nich. Co zrobi? Napij si mocnej kawy. Nao
na uszy suchawki. I bd napenia si wiedz matematyczn.
Dobrze, e Anna nie nabija si ze mnie. Ona jedna nadaje sens moje
mu yciu. A do tego wietnie gotuje. Wic przynajmniej najadam si jak
czowiek. Staram si jej nie naprzykrza. Nie narzucam czsto swojego to
warzystwa. Od pewnego czasu nabraem jednak przekonania, e Anna cht
nie mnie widzi. Przy niej czuj si tak, jakbym narodzi si na nowo.
Tylko ta matematyka! Nabawi si przez ni kompleksw. Wiem ju,
e dwa plus dwa jest cztery. Ale cigle nie rozumiem, dlaczego to takie
wane?
109


WICZENIA
1
1. Czy Micha, bohater opowiadania, fascynuje si matematyk?
2. Co profesor matematyki myli o Michale?
3. Jak duo czasu Micha powica nauce matematyki?
4. Jakie metody nauki stosuje Micha?
5. Jakie plany wyjazdowe maj koledzy Michaa?
6. Jaki stosunek do Michaa ma Anna?
7. Co wiemy o zdolnociach kulinarnych Anny?
8. Czy Anna i Micha czsto si spotykaj?
9. Jak czuje si Micha w towarzystwie Anny?
10. Czy Micha robi dobrze studiujc matematyk?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (zbie
ra, rwa, produkowa, je, czyta, chodzi, pracowa, siedzie).
WZR: Nie wiem jak doj do gmachu opery. Musz (pyta) spyta si
kogo o drog.
1. Rano zaspaem i wyszedem z domu bez niadania. Dlatego teraz
jestem godny i musz si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do syta.
2. Florencja to raj dla turystw. Ale eby j ca zwiedzi, trzeba si
przez kilka dni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Jedni id do lasu, eby sucha piewu ptakw, inni eby odetchn
wieym powietrzem. Ja robi to tylko po to, eby . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . grzybw.
4. Praca w tej fabryce jest dobrze patna ale i bardzo cika. Trzeba si
tam codziennie solidnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Anna dawno nie widziaa ki, na ktrej rosoby tyle piknych kwia
tw. Bez wahania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ich ile moga.
6. Micha fascynuje si parapsychologi. Cae wakacje spdzi w czytel
ni i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na ten temat.
7. Mam ch i na spacer. Ju wystarczajco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
na awce w parku czekajc na niepunktualn Mart.
8. Fabryka mebli ma due kopoty finansowe. Przez ostatni rok robot
nicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w niej kilka tysicy krzese,
ktrych nikt nie chce kupi.
110


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (klei,
la, pisa, rysowa, pi, kama, dy, grza).
WZR: Grecja jest piknym krajem. Nie jestemy pierwszymi turystami,
ktrzy (kocha) zakochali si w niej.
1. W ostatnim licie Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
e jest bardzo zadowolony z pobytu na Wgrzech.
2. Zupenie nie wiem, jak ten list dotar do nas, poniewa Adam zapo
mnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na niego znaczek pocztowy.
3. Woda w jeziorze jest jeszcze zimna. Soce wieci dopiero od kilku
dni i nie zdyo jej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Mam doskonae wino wasnej produkcji. Czy pozwolisz, e Ci troch
............................................................. ?
5. Ty nie idziesz, ale prawie biegniesz. Ja nawet nie prbuj za tob
............................................................. .
6. Jest tak gorco, a tam sprzedaj zimne piwo. Moe pjdziemy si go
............................................................. ?
7. Czy to moliwe, e wszystko, co powiedzia Krzysztof, nie jest praw
d? Czy to moliwe, e a tyle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
8. Myl, e sama nie trafisz do Adama. Chtnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ci na kartce, jak tam doj.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (peni,
mwi, uczy, radzi, kupi, cieszy, mydli, patrze).
WZR: Teraz nie mam wolnego czasu. Musz jeszcze (goli) ogoli si
przed wyjciem do pracy.
1. Decyzja bya trudna, wic pan minister postanowi . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ze specjalistami w tej dziedzinie.
2. My jutro jedziemy w gry. Jak moemy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci, eby jecha razem z nami?
3. To by prawdziwy pech. Wanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gow, kiedy wyczyli wod.
4. Zawsze kiedy idziesz do sklepu, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wiele niepotrzebnych rzeczy. A pniej nie wiesz, co z nimi robi.
5. Anna wygldaa wczoraj w teatrze tak piknie, e moi koledzy nie
mogli si na ni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111


6. Wiosna przysza w tym roku pno i bya tak krtka, e nie zdyli
my si ni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Pan Kowalski chodzi ze swoimi dziemi na basen, bo ma zamiar
szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . je pywa.
8. Pomog ci ugotowa zup. Ale najpierw musisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . garnek wod.
5
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami.
WZR: Ten krawat tak bardzo podoba si Teresie, e nie namylaa si
dugo, kupujc go dla ma.
1. Bardzo lubi przyjmowa goci. Ale wczoraj tak mi . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , e nie wiem, jak to wszystko sprztn.
2. To prawda, e pan Nowak kupi ten stary dom. . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go ju p roku temu.
3. Pienidze le tu na ulicy. Wystarczy si po nie tylko . . . . . . . . . . . . . .
4. Kiedy id z moimi dziemi na spacer, najczciej wstpujemy do
sklepu z zabawkami. One zawsze mnie na co . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. W czasie kolacji u rodzicw Anny paliy si wiece i byy bardzo wy
szukane potrawy. Wszyscy starali si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tej chwili uroczysty charakter.
6. Adam ma ju drugi rok problemy z zbami. W poniedziaek by a
trzy godziny w gabinecie stomatologicznym i bardzo si . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
7. Kupiem ten samochd za wyjtkowo nisk cen. Przyznaj, e bya
to okazja, ktra mi si szczliwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Anna piewa w chrze akademickim, ktry w zeszym miesicu
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . swoj trzeci pyt.
9. Adam nie jest dobrym kierowc. Na przykad teraz . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na krawnik i nawet tego nie zauway.
10. Noc bdzie zimna. Wic jeli chcesz spa przy otwartym oknie, to
musisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kodr.
11. To jest mj dom. Ale niestety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rwnie do mojej siostry.
12. Crka Anny jest jeszcze za maa, eby moga samodzielnie je. Czy
ty moesz j dzisiaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
13. Kolejka do kasy bya wyjtkowo duga. Ja si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w niej dwie godziny.
14. Pan, panie profesorze, jest moim ideaem. Dlatego we wszystkim
chtnie pana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
112


15. Ostatnio nic mi si nie udaje. Ale to jeszcze nie powd, eby si ze
mnie przy wszystkich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , Anno.
16. Mj pies jest spokojny. Ale na kadego, kto do nas przychodzi, musi
troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (nabi,
naciska, nagada, naj, nakada, napywa, nabra, nabrzmiewa, nagro
madzi, nakaza, napada).
1. Oszukaa mnie kilka razy. Wicej nie dam Ci si ju . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
2. Anna umwia si z Adamem i nie przysza. On nie jest pierwszym,
ktrego ta dziewczyna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w butelk.
3. Problem jest duy. I jeli go teraz nie rozwiemy, bdzie dalej . . . . . . .
............................................................. .
4. Obiecaem ci gwiazdk z nieba i dostaniesz. Tylko prosz nie . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na mnie codziennie i nie przypominaj.
5. Anna i Maria, zawsze kiedy si spotkaj, rozmawiaj ze sob kilka
godzin. One musz si po prostu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Byem chory i nie pracowaem prawie tydzie. Teraz . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duo spraw do zaatwienia.
7. Pan Nowak ma ogromn plantacj truskawek. W sezonie . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wielu robotnikw, ktrzy na niej pracuj.
8. Ja i mama jestemy chirurgami. Ale nie moemy Ci, synu, . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , eby i ty nim zosta.
9. To, e jeste godny nie jest powodem, eby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie na talerz takie iloci jedzenia.
10. Niemcy hitlerowskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na Polsk we wrzeniu 1939 roku.
11. Anna nie chce ju wicej paka, ale zy same . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej do oczu.
7
1. Napawa optymizmem.
2. Nachodz mnie czarne myli.
3. Nabija si z kogo.
4. Nabawi si kompleksw.
113


5. Naje si do syta.
6. Nie nadawa si do niczego.
7. Nabija kogo w butelk.
8
WZR: Micha dugo czeka na autobus. Po dwudziestu minutach stania
na przystanku wreszcie si (wyczeka, przeczeka, doczeka) doczeka.
1. Prawd mwic, bardzo sabo pywam. Chciabym si tego kiedy
porzdnie (wyuczy, nauczy, douczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Ewa nie ma z kim pj jutro do teatru. Ja chtnie (wytrzyma, za
trzyma, dotrzyma) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej towarzystwa.
3. Dawno nie widziaem Krzysztofa. Musz go kiedy do nas (wyprosi,
zaprosi, poprosi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Dentysta stwierdzi, e tego zba nie da si ju wyleczy i trzeba go
bdzie niestety (wyrwa, przerwa, oderwa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. List do Joli w zasadzie ju napisaem. Moe warto jeszcze (przepisa,
zapisa, dopisa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pozdrowienia dla jej ma.
6. Proponuj, ebymy razem kupili prezent dla Andrzeja. On jutro
(obchodzi, wychodzi, dochodzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . urodziny.
7. Filianka po prostu wypada z rk nieuwanego Romana i (zbi, roz
bi, zabi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na drobne kawaeczki.
8. Nie wszyscy uczeni s pewni, e to wanie Krzysztof Kolumb (na
kry, odkry, wykry) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ameryk.
9. Wydawao mi si, e sysz czyje kroki na schodach. By moe, e
jednak tylko si (dosysze, przesysze, usysze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Takie imiona, jak Grzegorz czy Przemysaw, s trudne dla cudzo
ziemcw. Wielu z nich nie moe ich niestety prawidowo (przemwi,
wmwi, wymwi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Kupie za duo misa. Tylko cz dzisiaj usmaymy na obiad. Resz
t (zmrozi, zamrozi, odmrozi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w lodwce.
12. Nasze dzieci tak szybko rosn. Mikoaj ju chyba niedugo (dorosn,
przerosn, wyrosn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wasnego ojca.
114


Czasowniki z prefiksem na
* wyraaj:
dziaanie i zajcie miejsca na powierzchni przedmiotu (nacisn, nasypa)
dziaanie o duym stopniu intensywnoci (naczeka + si, narobi + si)
dziaanie zmieniajce (poprawiajce) waciwo przedmiotu (naoli
wi, napeni)
zrealizowanie czynnoci nazwanej czasownikiem bazowym (napisa,
narysowa)
115


18 Dlaczego paczesz?
Synu, naduywasz mojej cierpliwoci! Paczesz i paczesz. Przecie

robi, co mog. Nadskakuj ci od rana. Nadbiegam, kiedy tylko mnie
potrzebujesz. Nie bd ju nad
mienia, e i bez tego mam si
czym zaj. Cholera! Dlaczego tak
krzyczysz? Nadwerysz si. Nad
szarpniesz sobie struny gosowe.
To niebezpieczne w twoim wie
ku. Prosz, daj mi chwil spokoju!
Czy wiesz, jakie mam zalegoci
w czytaniu gazet i ogldaniu tele
wizji? Nigdy tego nie nadrobi.
Co, znowu masz mokro? Cze
kaj, zaraz ci zmieni pieluszk.
Ale musisz mi pomc. Albo ty jeste ju taki duy, albo te pieluszki trze
ba nadsztukowa. Moe je troch nadpru? Nie, lepiej je nadci no
yczkami. O, same si naddary. wietnie, teraz masz znowu sucho.
Chcesz swoj butelk z mlekiem? Zaraz ci j dam. Tylko zmieni smo
czek. Ten ju troch nadgryze. I pij wreszcie! Pacz bardzo nadwtla
twoje zdrowie. A przecie mj syn musi by zdrowy i silny.
Nie rozumiem natomiast, dlaczego nie nadchodzi twoja matka. Chy
ba specjalnie nadkada drogi. Nie pieszy si jej do nas. Takie ju s te
kobiety, synu. Czowiek tylko nadstawia za nie karku. I po co? Nigdy nie
wiesz, chopie, czy twoja pani nadfrunie nagle pogodna jak ptak, czy
nadcignie jak burza z piorunami. Dlatego nie e si synu za szybko.
Zdysz! Ja twoj matk poznaem za porednictwem biura matrymo
nialnego. Nadesaa mi swoj ofert. Wiesz, kilka dobrze zrobionych
fotografii, na ktrych nie wida, e czas troch ju nadgryz i nadpsu
jej urod.
Co, pisz wreszcie? Doskonale! I mamusia wanie nadjechaa. No, to
po kopocie.
116


WICZENIA
1
1. W jakim wieku jest syn Adama?
2. Czy Adam i jego syn zostali sami w domu?
3. Co Adam robi najchtniej, kiedy jest w domu?
4. Dlaczego Adam musi zmieni synowi pieluszk?
5. Dlaczego ony Adama nie ma tak dugo w domu?
6. Dlaczego pacz dziecka martwi Adama?
7. W jakich okolicznociach Adam pozna swoj on?
8. Czy ona Adama jest fotogeniczna?
9. Czy Adamowi udao si wreszcie upi syna?
10. Czy ona Adama wrcia do domu piechot?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (jecha,
chodzi, lecie, biec, pyn, frun, cign).
1. Samoloty nieprzyjaciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w przewyszajcej nasze oczekiwania liczbie.
2. Ten ptak nie wiadomo kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nad moj
gow. Zanim si zorientowaem, miaem ju brudne ubranie.
3. Pan Kowalczyk ucierpia w wypadku samochodowym. Na szczcie
karetka pogotowia ratunkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po kilku minutach.
4. Polarny front atmosferyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do nas wczoraj, z pnocnego wschodu.
5. Kwiaty widn, licie kn, temperatura spada. Chyba . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jesie.
6. Ju od paru minut bylimy na mecie wycigu, a Andrzej cigle jesz
cze nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Stalimy na brzegu i karmilimy kaczki. Nagle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dwa pikne abdzie.
117


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami.
1. To miaa by droga na skrty. A tymczasem musielimy tylko (przero
bi, nadrobi, dorobi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kilka kilometrw.
2. Uwaaj lepiej na to krzeso! Jedna z jego ng chyba si troch wczo
raj (przeama, zama, nadama) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Nie ma potrzeby, ebymy mwili o moich problemach. Chciaem
tylko (odmieni, nadmieni, zmieni) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o ich istnieniu.
4. Nie robie nic, kiedy my przez dwa tygodnie uczylimy si. Nie mam
pojcia, jak teraz to wszystko (dorobi, zarobi, nadrobi) . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
5. Napisaem list do Adama ju miesic temu. A on dopiero przed
wczoraj (nadesa, dosa, zasa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi odpowied.
6. Anna lubi siedzie w ciszy przy otwartym oknie i (dosuchiwa si,
nadsuchiwa, wysuchiwa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dobiegajcych z ssiedztwa odgosw.
7. Wszyscy pacimy podatki, ale Adam wiadomie paci wysze. Jest je
dynym znanym mi czowiekiem, ktry (odpaci, nadpaci, wypaci)
............................................................. .
8. Kobiety lubi Adama i chtnie speniaj jego zachcianki. Ale ty wrcz
mu (podskakiwa, nadskakiwa, wyskakiwa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami z prefiksem nad (rdze
wie, gry, plenie, pali).
1. Na tym chlebie jest ple. Zwaszcza z tej strony wyranie ju
............................................................. .
2. Myszy to gryzonie. Zobacz jak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ten ser.
3. Podobno lubisz sery z pleni. Ten bdzie ci smakowa, poniewa
ju troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Rdza jest najwikszym wrogiem metalu. Nie dziwi si wic, e mj
stary samochd troch ju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Anna wrzucia list od Adama prosto do ogniska. Pniej szybko go
wyja, ale zdy si ju troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
118


5
1. Naduywa czyjej cierpliwoci.
2. Nadskakiwa komu.
3. Nadstawia za kogo karku.
4. Nadkada drogi.
6
Prosz uzupeni poniszy tekst.
Nauka jzyka polskiego . . . . . . . . . . prawia mi wiele kopotw. Nie
zawsze . . . . . . . . . . . . . trafi . . . . . . . . . . . . mwi trudne fonetycznie
sowa. Nie zawsze te mog je poprawnie . . . . . . . . . . . . . . pisa. Na lek
cjach prbuj jak najwicej . . . . . . . . . . . . . mawia w tym jzyku. Moi
koledzy z grupy rwnie . . . . . . . . . . . . . peniaj wiele bdw. Nie
. . . . . . . . . . . . . padamy jednak w przygnbienie. Przecie . . . . . . . . . . . . .
brnlimy ju przez pierwszy semestr. Teraz jest nam atwiej . . . . . . . . . . . . .
rozumie polecenia lektora. On . . . . . . . . . . . . . par si, eby mwi do
nas tylko po polsku. . . . . . . . . . . . . . bra sobie t brutaln, ale i skutecz
n metod, bo szybko . . . . . . . . . . . . rozumia, i jestemy zdolnym i am
bitnym zespoem. . . . . . . . . . . daje nam wiele pracy do domu. Ja nie
zawsze mam czas, eby j . . . . . . . . . . . robi. Lubi . . . . . . . . . . . . praco
wa troch wieczorem, ale nie codziennie. Zwaszcza pod koniec tygo
dnia nie . . . . . . . . . . . . trafi . . . . . . . . . . . . . gospodarowa na to wolne
go czasu. Potrzebuj go, eby . . . . . . . . . . . znawa lepiej Polsk i Pola
kw. Jest tu tyle miejsc, do ktrych warto . . . . . . . . . . . . . jecha. A trudno
. . . . . . . . . . . . . wierzy, jak mao Europejczycy znaj ten kraj. A turyci
amerykascy czy azjatyccy wrcz nie . . . . . . . . . . . . puszczaj, jak jest pik
ny i nieodkryty. . . . . . . . . . . gldam te chtnie polskie filmy i spektakle
teatralne. One . . . . . . . . . . . . . bliaj mnie do tego jzyka i tej kultury.
Czasowniki z prefiksem nad

* wyraaj:
dziaanie zaczte (nadpsu, nadplenie)
dziaanie wiksze ni wymagane, spodziewane, normatywne (naduy,
nadpaci)
dziaanie dodatkowe, uzupeniajce (nadbudowa, nadrobi)
ruch skierowany w stron obiektu (nadjecha, nadlecie)
119


19 Zawd jak kady inny
To prawda, e okradam ludzi. Dlaczego?

Mam picioro dzieci i musz otoczy je na
leyt opiek. A do tego los obdarowa mnie
bardzo wymagajc on. Dla niej to za
mao, e mamy dom i ogrd. Musimy je jesz
cze ogrodzi i obsadzi drzewami. A kiedy
si ju z tym uporam, ona obmyli dla mnie
nowe zadania. Nikogo nie okami, jeli po
wiem, e moja rodzina opywa w dostatki.
W pracy e tak to nazw opracowa
em wasn metod dziaania. Chtnie j tu
taj opisz. Najpierw objedam miasto ro
werem. Obserwuj dworce i przystanki au
tobusowe. Pniej, kiedy ju widz odpo
wiedni osob, obchodz j kilka razy. Wte
dy oceniam sytuacj i bacznie ogldam ba
gae. Obmylam szczegowy plan.
Wany jest te wygld. Dlatego krtko
obcinam wosy. A przed wyjciem do pracy
nie zapominam starannie si ogoli. Nastp
nie pij mocn kaw, bo ona zawsze mnie
orzewia. A twarz obmywam zimn wod.
Na niadanie raczej nie objadam si. Gdy
nie chc si niepotrzebnie obcia.
Czsto jednak musz obej si smakiem.
Ludzie dzisiaj potrafi oszuka samego dia
ba. Nie zawsze wic mog obdarowywa
moj rodzin prezentami. Co robi? Zawd
jak kady inny. Tyle e kiedy moe obrci
si przeciwko mnie.
120


WICZENIA
1
1. Czy rodzina Wiktora, bohatera opowiadania, jest wielodzietna?
2. Co mona powiedzie o onie Wiktora?
3. Czy Wiktor mieszka w duym wieowcu w centrum miasta?
4. Co wiemy o metodach pracy Wiktora?
5. Czy Wiktor pracuje sam, czy w zespole?
6. Czy Wiktor jest mczyzn dbajcym o wygld?
7. Czy Wiktor jada obfite niadania?
8. Czy Wiktor zawsze odnosi sukcesy zawodowe?
9. Jaki Wiktor ma stosunek do swojej pracy?
10. Czy wykonywany przez Wiktora zawd jest popularny na wiecie?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (klei,
lecie, toczy, pakowa, sadzi, pyn, jecha, chodzi, pada, sun).
1. Pan minister ju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wszystkie wane stanowiska wybitnymi specjalistami.
2. Wsiadem w samochd i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
wszystkie kwiaciarnie w miecie. Nigdzie nie byo biaego bzu.
3. Dziadek przez cae ycie by marynarzem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wiat dookoa kilka razy.
4. Twoja crka ma spore kopoty z nauk. Powiniene . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j wiksz opiek.
5. Szybowiec dugo lata nad naszym miastem. A pniej wolno . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na pyt lotniska.
6. Ju mam witeczne prezenty dla caej rodziny. Teraz potrzebuj
kupi adny papier, eby je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Pan, panie ssiedzie, jest bardzo odwany. Ale wczoraj na widok
naszego psa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pana strach.
8. Adam jest filatelist. Wic kiedy wysyam do niego list, ca kopert
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . znaczkami pocztowymi.
9. To prawda, e kiedy Ci kochaem. Ale dzisiaj Twj los ju nic a nic
mnie nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Wczorajsza lawina bya potna. A trudno oceni, ile niegu . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z tej gry, w kierunku schroniska.
121


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (mwi,
je, gra, rzuca, rwa, ci, kama, protestowa, paka, drze).
1. Jan zawsze mwi prawd. No, moe raz czy dwa prbowa . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . swojego szefa.
2. Ja nie auj nikomu jedzenia. Ale jeli nasi gocie zostan u nas
jeszcze dwa dni, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nas do koca.
3. Nie mylaem, e tak dobrze grasz w szachy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie ju trzeci raz z rzdu.
4. Ewa zerwaa tylko jedno jabko i narobia tyle zamieszania. Co stao
by si, gdyby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystkie?
5. Kiedy zdech nasz stary pies Azor, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go jak czonka rodziny.
6. Beata zawsze nosia dugie rozpuszczone wosy. Wic kiedy je wczo
raj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , nikt jej nie pozna.
7. Jeli nie oddasz mi moich pienidzy, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ci ywcem ze skry.
8. Nie wierz w nic, co ci ludzie mwi o mnie. Oni potrafi . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kadego.
9. Mieszkacy naszego miasta nie zgadzaj si na budow autostrady
w tym miejscu. Dlatego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ten projekt.
10. Ten polityk nie jest lubiany w naszym rodowisku. Ale to nie my
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go jajkami.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (mwi,
darowa, fotografowa, ciy, liczy, dzwoni, pisa, pracowa).
1. Wiele firm buduje mosty. Ale tylko nasza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak nowoczesne metody dziaania.
2. Nie wszystko jest jeszcze oczywiste w naszych planach urlopowych.
Moe spotkamy si jutro i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ten problem.
3. Dlaczego lubi ksiki Henryka Sienkiewicza? Bo nikt lepiej nie
potrafi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . naszej historii.
4. Nie byem w tym roku zbyt grzeczny, dlatego wity Mikoaj nie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie takimi prezentami, jakie bym chcia.
5. Nikt nie poyczy mi pienidzy. A przecie siedziaem przy telefonie
cay wieczr i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystkich przyjaci i znajomych.
6. Adam kupi sobie wietny aparat fotograficzny. W czasie naszej wy
cieczki do Woch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cay Rzym i Florencj.
122


7. Nie wiem, czy mamy tyle pienidzy, eby jecha do Grecji. Musimy
to szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Ja i tak ju pracuj po dziesi godzin dziennie. Nie chciabym si
jeszcze wicej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nowymi zajciami.
5
1. Opywa w dostatki.
2. Obej si smakiem.
3. Obsadza stanowiska.
4. Otoczy kogo opiek.
5. Oblecia mnie strach.
6. Twj los mnie nie obchodzi.
7. Obdziera kogo ywcem ze skry.
6
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi prefiksami czasowni
kowymi.
1. Czy znasz t powie i film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mino z wiatrem?
2. Przepraszam, e nie . . . . . . . . . . . . . witaem si z tob wczeniej,
ale mam saby wzrok i po prostu ci nie zauwayem.
3. Wiadomo o mierci pana profesora bardzo nas . . . . . . . . . smucia.
4. Koszula jest czysta, ale kto musi j jeszcze . . . . . . . . . . . . . prasowa.
5. Obiad bdzie dopiero za godzin. Moemy wic teraz co maego
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ksi.
6. Byem u pastwa Kowalskich o szesnastej. Ale Anny niestety tam nie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . staem.
7. To oczywiste, e jest ci smutno po znikniciu naszego kota. Ale za
miast . . . . . . . . . . . . . . . paka si, pomyl, jak moemy go odnale.
8. Nie moglimy tego . . . . . . . . . . . . . widzie, e w czasie spaceru za
pie nas ulewny deszcz.
9. Mylaem, e dobiegn do mety pierwszy. Niestety . . . . . . . . . . . . .
ceniem swoje moliwoci.
10. Babcia bdzie miaa jutro dziewidziesite urodziny. Musimy
. . . . . . . . . . . . . . . myle, jaki prezent . . . . . . . . . . . . . . . . prawiby jej
najwiksz rado.
123


Czasowniki z prefiksem o, ob
* wyraaj:
dziaanie dookoa obiektu, osoby (obmurowa, otoczy)
ruch dookoa obiektu (opyn, obchodzi)
ruch skierowany w d (opada, osuwa)
dziaanie powodujce strat, majce ze nastpstwa (okra, obje)
dziaanie powodujce rozdzielenie przedmiotw (ostrzyc, obama)
dziaanie kompletne, wyczerpujce, zamykajce problem (opraco
wa, omwi)
dziaanie skoncentrowane na wielu obiektach (oznakowa, obmalowa)
124


Musimy odpocz 20
Stanisaw odby ostatni rozmow z Boen. Odpowiedzieli sobie na

wszystkie pytania. Oddaa mu wszystkie jego listy, upominki, klucze. Po
wiedziaa, e definitywnie odchodzi. Chciaa odetchn od niego. Ode
rwa si od zmartwie i problemw. Byo ju pno, gdy telefonowaa
po takswk, by odjecha na zawsze. Nie wiedzia, jak odwie j od
tego zamiaru. Oddaby wiele, eby zostaa. Cigle wierzy, e mogliby
jeszcze wszystko odbudowa. Nie wydawao mu si to moliwe, by Anna
tak zupenie odkochaa si. Przecie do tej pory zawsze udawao im si
odnajdowa co, co ich czyo. Dlaczego wic teraz odpycha go od sie
bie? Ju od dawna czu, e krok po kroku oddalaj si od siebie. On te
mia chwile, w ktrych chcia odpocz od Anny. Nigdy jednak nie od
kry w sobie pragnienia, by odej. Teraz, gdy stali przed domem, Anna
nie odpowiadaa na jego spojrzenia. Odwracaa gow, kiedy prbowa
j caowa. Sysza tylko, jak nerwowo, gono prawie oddycha. Stali nic
nie mwic, bo wszystkie argumenty i tajemnice dawno ju przed sob
odsonili. Adam czu si tak, jakby kto odkroi mu kawaek serca. Nie
mg odpdzi od siebie zych przeczu. Czy mogli, czy chcieli jeszcze
odzyska si? Stare powiedzenie mwi, e mioci si nie odgrzewa. Wic
to koniec. Wic oderwali si od siebie. I kade z nich stojc jeszcze na
ulicy, ju odpywao w swoj nieznan przyszo.
125


WICZENIA
1
1. Czy Boena bya zmczona znajomoci ze Stanisawem?
2. Czy Boena chciaa odjecha tramwajem czy autobusem?
3. Czy Stanisaw kocha Boen?
4. Czy rwnie Stanisaw mia ch zerwa znajomo z Boen?
5. Czy Boena i Stanisaw mieli sobie jeszcze co do powiedzenia?
6. Gdzie odbywao si rozstanie Stanisawa i Boeny?
7. Czy Boena chciaa, eby Stanisaw j pocaowa?
8. Czy Boena i Stanisaw mieli przed sob jakie tajemnice?
9. Co byo powodem, e Boena miaa przypieszony oddech?
10. Czy Boena i Stanisaw rozstali si ostatecznie?
2
lecie, frun, wrci, chodzi, prowadzi, nie, biec).
1. Byo pno i Anna baa si sama wraca do domu. Poprosia wic
Adama, eby j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Na lotnisku jest dzisiaj strajk i aden samolot z niego nie . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Moe jutro co si zmieni.
3. Rozmawiamy teraz o polityce zagranicznej naszego pastwa, a pani
cigle mwi o swojej nowej sukience. Prosz nie . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak bardzo od tematu.
4. Przeczytaem ju wszystkie wypoyczone ksiki. Mog je wic
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do biblioteki.
5. Wszyscy siedzimy ju w samochodzie i czekamy na Ann. Przecie
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bez tej niepunktualnej dziewczyny.
6. Te ptaki mona obserwowa jedynie z daleka. Kiedy prbuje si
podej do nich bliej, natychmiast . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Historia jest jedna i niepowtarzalna. Szkoda, e nie mona cofn
si w czasie i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej biegu.
8. Kochasz mnie? Wic dlaczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
126


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (pisa,
pracowa, powiedzie, spa, budowa, rosn, mrozi, kupi, by).
1. Masz tyle starych pyt, ktrych wcale ju nie suchasz. Ja chtnie
wszystkie od Ciebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podaj tylko cen.
2. Znani ludzie dostaj tyle listw, e nie s w stanie na wszystkie
........................................................... .
3. Anna cia swoje pikne dugie wosy. Teraz tego auje, bo wie, e
one tak prdko nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Jeli pozwoli mi pan, panie dyrektorze, wyj z biura dzisiaj godzin
wczeniej, to chtnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j jutro.
5. Jestem zmczony, bo wczoraj byem z Ann na balu sylwestrowym.
Ale skoro dzisiaj jest dzie wolny, to mog to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. To prawda, e od dawna pytasz mnie cigle o to samo. Ale ja cigle
nie potrafi Ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. To miasto przeyo trzsienie ziemi. Potrzeba wiele czasu i pieni
dzy, eby je cae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Moj dwuletni sub wojskow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . daleko od domu i rodziny.
9. Nie spodziewaem si tak niskich temperatur i nie miaem ze sob
czapki. Niestety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie lewe ucho.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (czyta,
sucha, piewa, czeka, siedzie, uczy, mwi).
1. Zapraszam Ci na koncert do filharmonii. Kupiem ju bilety, wic
mam nadziej, e mi nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Dubanie palcem w nosie jest brzydkim przyzwyczajeniem. Dlatego
pan Norbert prbuje si go od kilku lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Piszesz jak kura pazurem i jeszcze si dziwisz, e nikt nie jest w sta
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twoich listw.
4. O tej porze w parku jest bardzo duo ludzi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
jeszcze dwie godziny i dopiero wtedy wybior si na spacer.
5. Nie byo mnie cay wieczr w domu. Powinienem . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . tego, co zarejestrowaa moja automatyczna sekretarka.
6. Przed kadym meczem pikarskiej reprezentacji zawsze wszyscy wsta
jemy z miejsc, by wsplnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . nasz narodowy hymn.
7. Ostatnie dwa lata nie widziaem naszego ssiada. Wiem, e mia
problemy z prawem i pewnie musia ten czas. . . . . . . . w wizieniu.
127


5
1. Odwie kogo od zamiaru.
2. Odgrzewana mio.
3. Odbiega od tematu.
4. Odwraca bieg historii.
5. Odsiedzie dwa lata.
6. Pisa (bazgra) jak kura pazurem.
6
kowymi.
1. Jeli nie przeprosisz Anny za wszystkie przykroci, jakie jej wyrzdzi
e, to nigdy nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . znasz spokoju sumienia.
2. Adam tylko udaje, e potrafi gra na oboju. Ja pierwszy . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . znaem si na tym kamstwie.
3. Moglibymy spotka si kiedy w jakim miym, ustronnym miejscu
i troch lepiej si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zna.
4. Kiedy pierwszy raz zobaczyem Ann, . . . . . . . . . . znaem olnienia.
5. Astrologia jest dyscyplin, ktrej nikt prawie nie chce . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zna za nauk.
6. Adam kocha si w Annie od dziecka. Ale dopiero teraz odway si
jej to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zna.
7. Wiem, e nie jest atwo . . . . . . . . . . . . . . zna si do wasnych bdw.
8. wiadek zgodzi si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zna w sdzie, e
widzia uciekajcego morderc.
Czasowniki z prefiksem od
* wyraaj:
dziaanie oddalajce od obiektu (odjecha, odgry)
ruch obrotowy (odwirowa, odkrci)
dziaanie rekompensujce (odespa, odrobi)
dziaanie zmierzajce do przywrcenia poprzedniego stanu rzeczy
(odnowi, odbudowa)
dziaanie trwajce przez pewien okrelony czas (odczeka, odby)
dziaanie likwidujce dotychczasowy stan rzeczy (odmodzi si, od
chudzi si)
128


dziaanie bdce reakcj na co (odpowiedzie, odmwi)
dziaanie kopiujce (odrysowa, odwzorowa)
dziaanie oficjalne (odpiewa, odczyta)
dziaanie powodujce ze skutki (odparzy, odwodni si)
dziaanie wedug wzoru (odrysowa, odku)
powtrzenie dziaania okrelonego czasownikiem bazowym (odpo
wiedzie, odkoni si)
129


21 Wystarczy popatrze
Postanowiem tutaj troch posie

dzie. To w kocu mj dom i moje pie
nidze. Potrzebowaem wielu lat, eby
wreszcie je mie. I teraz ju nikt nie po
wie, e nie potrafiem poradzi sobie
w yciu. Moi przyjaciele duo podru
j. Ja nie. Nie musz si z nimi porw
nywa. wiat pokazuj w interesujcy
sposb, rwnie w telewizji.
Wystarczy tylko popatrze. Nie trze
ba zaraz pojecha na drugi koniec wia
ta ani popyn w rejs, ktry pochania z reguy kilka miesicy. Dlatego
czasem poczytam sobie co o innych kontynentach. To mi absolutnie
wystarczy. Moe i chciabym poznawa bliej obce cywilizacje, ale to jesz
cze nie powd, eby pozbywa si wasnych pienidzy. Pomylicie pew
nie pastwo, e jestem skpy? Powiem, i raczej oszczdny. Mczyzna
powinien myle o kwestiach materialnych. Musi wic posiada dobr
posad i pozycj spoeczn. A w tym wszystkim najlepiej, jeli pomaga
mu kobieta. Wiele lat temu poznaem i pokochaem Teres. Polubi
em te szybko jej zamonego ojca. To on pokaza mi, jak powinienem
y i pracowa. Teresa popiera oszczdny styl ycia. Ju w dniu, kiedy
pocaowaa mnie pierwszy raz, pojem, e to wanie ta kobieta. Prd
ko poprosiem o jej rk. A gdy powiedziaa TAK!, poprowadziem j
przed otarz i polubiem bez wahania. Ona sama postanowia, e przez
cay nasz miesic miodowy pozostaniemy w domu. Sami pastwo po
wiedzcie, jaka to wspaniaa partnerka. Ona powici dla mnie wszystko.
Wieczorami lubimy z Teres pogada o gupocie i rozrzutnoci naszych
ssiadw lub policzy aktualnie oszczdzone pienidze. Nigdy nikomu
ich nie poyczamy. Dlatego powodzi nam si dobrze. Wystarcza nam
wiadomo, e moemy pozwoli sobie na wszystko. No, moe kiedy,
kiedy moje wosy do reszty ju posiwiej, a Teresa nie bdzie moga
pokry kosmetykami zmarszczek na twarzy moe wtedy troch posza
lejemy. Pojedziemy sobie na urlop. Albo pospacerujemy po parku. Na
razie niech pozostanie tak, jak jest.
130


WICZENIA
1
1. Co stanowi dla Mirosawa, bohatera opowiadania, cel ycia?
2. Co zdaniem Mirosawa powinien robi kady mczyzna?
3. Czy Mirosaw interesuje si geografi?
4. Co Mirosaw myli o podrach zagranicznych?
5. Jakie cechy charakteru Teresy podobaj si Mirosawowi najbardziej?
6. Dlaczego Mirosaw tak szybko zaakceptowa swojego tecia?
7. Czy Teresa i Mirosaw wzili lub kocielny?
8. Jak Mirosaw i jego ona najchtniej spdzaj wieczory?
9. Dokd Teresa i jej m wybrali si w podr polubn?
10. Czy Teresa i Mirosaw s dobran par?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (sta,
siedzie, spacerowa, czyta, lee, trwa, taczy, sucha, rozmawia, spa).
1. Wiesz przecie, e zawsze dobrze Ci radz. Dlatego mgby mnie
cho raz na jaki czas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Jest sobotni wieczr. Moe pjdziemy do dyskoteki ze znajomymi
troch sobie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
3. Bol mnie oczy, a jeszcze nie skoczyem tej ksiki. Moe bdziesz
tak mia i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi przez par minut?
4. Cigle jeszcze jestem optymist. Wiem jednak, e remont naszego
domu nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak krtko, jak mylelimy.
5. Adam by bardzo chory i cigle nie czuje si najlepiej. Chyba bdzie
musia jeszcze przez kilka dni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w ku.
6. Mielimy du ch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
po tym piknym parku, ale lun deszcz i wrcilimy do domu.
7. Nigdy nie mamy dla siebie czasu. Kiedy wreszcie spotkamy si i spo
kojnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przy butelce dobrego wina?
8. Anna nie przychodzia. Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze przez
moment przed kawiarni i zrezygnowany odszed w stron dworca.
9. Nie ukrywam, e jestem zmczony. Chtnie zostabym w domu, wy
czy telefon i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kilka godzin.
10. Zupenie nie potrafi zrozumie twojego zachowania. Dlatego mu
simy o tym wreszcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (kocha, my
le, czu si, wesele, jecha, pyn, sypa, plami, czeka, brudzi, pka, kry).
1. Kiedy zim jezdnie i chodniki s oblodzone, najlepiej wtedy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . je piaskiem lub specjaln sol.
2. Moja ona bya od tygodnia smutna i zapakana. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
dopiero na widok zotego piercionka, ktry jej dzisiaj kupiem.
3. Jeste ktliw i niesympatyczn kobiet. Nie wiem jak mogem Ci
kiedy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Nalewanie czerwonego wina do kieliszkw jest du sztuk. Adam
nie powinien nigdy tego robi, bo on zawsze . . . . . . . . . . . . . . obrus.
5. Ten antybiotyk jest skuteczny. Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po nim znacznie lepiej.
6. Nigdy jeszcze nie byem w Portugalii. Ale w tym roku na pewno tam
............................................................ .
7. Deszcz nie pada tu od paru tygodni i ziemia w wielu miejscach
wyscha i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Ta dka jest na tyle dua, e wszyscy moemy w niej bezpiecznie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na drugi brzeg jeziora.
9. Zacz pada nieg. By tak obfity, e ju po kwadransie . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystko biaym puchem.
10. Jeli masz zamiar reperowa samochd, to za rkawiczki, eby
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rk.
11. Wszyscy jestemy bardzo godni, ale musimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , a Anna skoczy gotowa obiad.
12. Zastanawiaem si dugo nad zmian mieszkania. To trudna decy
zja, wic chciabym o tym jeszcze troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (wita,
egna, chwali, budzi, nosi, caowa).
1. O ile wiem, to mj dziadek dopiero po p roku znajomoci z bab
ci wreszcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j w policzek.
2. Jutro przyjeda nasz przyjaciel, ktry mieszka na stae we Francji.
Wszyscy wybieramy si na lotnisko, eby go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Jest pan zym i niepunktualnym pracownikiem. Jeli pan tego nie
zmieni, to bdziemy musieli si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Mieszkam w maym i sennym miasteczku. Cay czas myl, co zrobi,
132


eby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jego mieszkacw do dziaania.
5. Mj syn wreszcie zacz si dobrze uczy. Dlatego chc go teraz
przed wami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Nasze maestwo jest katastrof! Ale win za ten stan rzeczy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tylko ty.
5
1. Poprosi kogo o rk.
2. Poprowadzi kogo przed otarz.
3. Powici dla kogo wszystko.
4. Powodzi mi si dobrze.
5. Mc pozwoli sobie na wszystko.
6. Senne miasteczko.
7. Stan rzeczy.
8. Ponosi za co win.
6
Prosz uzupeni poniszy dialog.
Jest fatalna pogoda. Chyba znw . . . . . . . . . . . . . czyna pada deszcz.
Wic ju kolejny dzie nie . . . . . . . . . . . . . bierzemy si na spacer.
Co mog na to . . . . . . . . . . . . . radzi?
Moe . . . . . . . . . . . . . dzwo do nieba.
Mylisz, e tam kto . . . . . . . . . . . . . powiada za sprawy pogody?
Nie mam pojcia. Musisz . . . . . . . . . . . . pyta.
Sdz, e za tak rozmow telefoniczn trzeba by wiele . . . . . . . . . . paci.
Nie na wszystkim da si . . . . . . . . . . . . . oszczdzi.
A moe . . . . . . . . . . . . . czekamy jeszcze dwa, trzy dni?
I . . . . . . . . . . . . . nudzimy si na mier siedzc w mieszkaniu.
Ja osobicie jestem bardzo . . . . . . . . . . wizany do naszego mieszkania.
A ja ju od lat mam ch gruntownie je . . . . . . . . . . . . . meblowa.
Najpierw naleaoby . . . . . . . . . . . . . malowa te brudne ciany.
Dobrze byoby te . . . . . . . . . . . . . mieni glazur w azience.
A moe bymy . . . . . . . . rzucili star wann i kupili kabin natryskow?
Chtnie, ale kto za to wszystko . . . . . . . . . . . . . paci?
To prawda, e naleaoby duo . . . . . . . . . . . . . inwestowa w taki re
mont. Ale co innego mona . . . . . . . . . . . . . robi, kiedy pada deszcz?
Mona . . . . . . . . . . . . . prosi goci na kolacj.
133


Albo . . . . . . . . . . . . . gapi si w telewizor.
Albo . . . . . . . . . . . . czyta troch i . . . . . . . . . . . . sucha dobrej muzyki.
Albo . . . . . . . . . . . . . uczy si troch polskiego.
A tu ju . . . . . . . . sadzie. Wol . . . . . . . . bra si na deszczowy spacer.
A moe lepiej . . . . . . . . . . . . . jedziemy do kina?
Albo . . . . .
Czasowniki z prefiksem po
* wyraaj:
dziaanie (bardzo) ograniczone w czasie (poczeka, polee)
dziaanie pocztkowe (poczu, posmutnie)
dziaanie zachodzce na caej powierzchni obiektu lub w wielu jego
miejscach (popka, pomalowa)
dziaanie czciowe, dodatkowe (posoli, posiwie)
dziaanie wielokrotne (porozbija, pododawa)
dziaanie wielokrotne o niewielkim stopniu nasilenia (powtpiewa,
polegiwa)
dodatkowe dziaanie jednorazowe (pochwali, poklepa)
134


Wszyscy o mnie mwi 22
Ju w szkole nikt mnie nie lubi.

Podkradaem kolegom ich rzeczy z kie
szeni i teczek. Nigdy nikomu nie pod
powiadaem, mimo e wietnie si
uczyem. Na przerwach podstawiaem
nog biegncym przez korytarz kole
ankom. Mona powiedzie, i w ten
sposb je podrywaem. Nic wic dziw
nego, e na szkolnych zabawach naj
czciej podpieraem ciany. Nie byem
te ulubiecem nauczycieli. Czsto im
podpadaem, gdy podrabiaem stop
nie w dzienniku.
Na studiach rwnie podchodziem do ludzi z dystansem. A oceny
i zaliczenia w indeksie sam sobie podpisywaem.
Kiedy skoczyem studiowa, raczej nie podtrzymywaem adnych
znajomoci.
Teraz jestem architektem. Pracuj w duym biurze. Oczywicie sta
ram si podgrzewa tutaj atmosfer. Chtnie podsuchuj cudze roz
mowy i podszeptuj innym bdne rozwizania. W ten sposb podko
puj ich autorytet w oczach szefa. Czyli najzwyczajniej w wiecie pod
kadam wini, komu si tylko da.
Kiedy jad do pracy samochodem, podwo sekretark szefa. Po
drodze podpytuj j o to, co dzieje si w firmie. To nie jest trudne.
Panna Krysia podsuwa mi bezwiednie dobre pomysy. Wystarczy, e w roz
mowie podkrel kilka razy, jaka jest pikna i inteligentna. Nie staram
si podbi jej serca. Ale kiedy podjedamy pod biuro, ju wiem, co
mam dalej robi. Kogo podpatrze, a kogo podjudzi.
Takie ycie mnie podnieca. Wiem, e nikt mnie nie lubi. Ale wiem
te, e wszyscy o mnie mwi. To przecie ja podburzam ich przeciwko
sobie. I nigdy si nie poddam!
135


WICZENIA
1
1. Czy Szczepan, bohater opowiadania, mia w szkole powodzenie u ko
leanek?
2. Czy Szczepan jest koleeski?
3. Jaki stosunek do Szczepana mieli nauczyciele?
4. Czy Szczepan posiada wielu przyjaci z czasw studenckich?
5. Jak Szczepan rywalizuje z kolegami w pracy?
6. Jakie plany ma Szczepan w stosunku do panny Krysi?
7. Czy Szczepanowi zaley na popularnoci?
8. Czy jest kto, kto lubi Szczepana?
9. Czy Szczepan jest inteligentny?
10. Co tak naprawd podnieca Szczepana?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (pisa,
nie, skoczy, ci, depta, rzuca, pali, czy).
1. Poar lasu nie by chyba przypadkowy. Specjalista ze stray poarnej
twierdzi, e kto musia go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Mam troch za dugie wosy jak na takie upalne lato. Chyba pjd
do fryzjera, eby je troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Panie dyrektorze, dokumenty s gotowe ju od trzech dni. Musi je
pan tylko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Czekasz ju p godziny na autobus, a ja jad wanie w tym samym
kierunku. Wsiadaj, to ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do domu.
5. Kupiem komputer, monitor, drukark, skaner i goniki. Nie wiem
niestety, jak to wszystko teraz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Romeo nie mg wej na wysoki balkon, na ktrym staa Julia. Moe
gdyby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , dostaby si do ukochanej.
7. Anna specjalnie upucia swoj chusteczk na podog. Ale aden
z panw nie pieszy si, eby j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
136


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (leczy,
suszy, grza, uczy, budowa, liczy, patrze, sucha, robi, chwyci).
1. Mam jeszcze zupenie mokre wosy. Nie wyjd z domu, zanim ich
chocia troch nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Zupa jest cakiem zimna i nie nadaje si do jedzenia. Ale ja j szyb
ko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Zostao jeszcze kilka godzin do egzaminu. To mao, ale moemy
przecie troch si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Pomys Adama, eby i dzisiaj na koncert, by najlepszy ze wszyst
kich. Dlatego Anna i Maria szybko go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. To jest bez wtpienia oryginalny obraz Jacka Malczewskiego. Nie
sdz, eby kto prbowa go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Nikt chyba nie lubi przebywa w szpitalu. Adam zostanie w nim jed
nak kilka dni, bo musi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . chore nerwy.
7. Sportowe sukcesy Janka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nas wszystkich
i postanowilimy trenowa razem z nim.
8. Zrobilimy wanie due i nieprzemylane zakupy w sklepie. Boj
si momentu, w ktrym kasjerka to wszystko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Jestem prywatnym detektywem. Mj zawd polega czsto na tym,
e musz kogo podpatrze lub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Ssiedzi maj tak pikny ogrdek, e wszyscy chc ich . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i skorzysta ze wspaniaych pomysw.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (trzy
ma, la, pywa, jecha, i, prowadzi, way, wie, my, gotowa).
1. Twoje kwiaty ju prawie zwidy, bo o nie wcale nie dbasz. A prze
cie wystarczy je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . raz na kilka dni.
2. Z reguy nie zabieram autostopowiczw. Dzisiaj bya jednak tak fa
talna pogoda, e postanowiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kilka osb.
3. Deszcze paday w tym rejonie przez kilka dni i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . okoliczne ki.
4. Polacy s narodem znajcym swoj histori. Moe dlatego, zawsze
chtnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . narodowe tradycje.
5. Makaron nie nadaje si jeszcze do jedzenia. Musisz . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go dwie, trzy minuty.
6. Autorytet naukowy pana profesora jest powszechny. Nikt nie pr
buje go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137


7. Id prawie w tym samym kierunku, co ty. Jeli pozwolisz, to z praw
dziw przyjemnoci kawaek Ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Kino jest za daleko, eby i tam piechot. Lepiej zrobimy, jeli
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . par przystankw tramwajem.
9. W tym stawie karpie s tak ufne i odwane, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . pod sam brzeg, na ktrym stoj karmicy je ludzie.
10. Gra faktycznie jest wysoka i stroma. Ale my za godzin . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pod jej szczyt.
5
1. Podrywa kogo.
2. Podpiera ciany.
3. Podkada komu wini.
4. Podpa komu.
5. Podgrzewa atmosfer.
6. Podkopywa czyj autorytet.
7. Podbi czyje serce.
8. Podrzuci kogo do domu (pracy, . . . ).
6
Prosz odpowiedzie na ponisze pytania wedug wzoru.
WZR: Czy czytasz t ksik? Nie, ju j przeczytaem.
1. Czy ty cigle jeszcze kochasz Ann?
..............................................................
2. Czy ty cigle jeszcze uczysz si pywa?
..............................................................
3. Czy ty cigle jeszcze chorujesz?
..............................................................
4. Czy bdziesz jeszcze na ni czeka?
..............................................................
5. Czy bdziesz dalej o to pyta?
..............................................................
6. Czy bdziesz dalej tam pracowa?
..............................................................
7. Czy bdziesz spa do poudnia?
..............................................................
8. Czy cigle bdziesz sucha tej samej piosenki?
..............................................................
138


9. Czy cigle jeszcze leczysz swj chory zb?
..............................................................
10. Czy cigle jeszcze sprztasz klatk swojej papugi?
..............................................................
7
Prosz uzupeni wystpujce w tekcie czasowniki odpowiednimi pre
fiksami.
Piotr . . . . . . jecha do Warszawy z Hiszpanii. . . . . . . mieszka w maym
mieszkaniu na Mokotowie. Do pracy . . . . . . . . . jeda najczciej autobu
sem numer 112. . . . . . . . siada do niego na przystanku przy bazarze. A
. . . . . . siada blisko Uniwersytetu Warszawskiego. Dzisiaj rano Piotr
. . . . . . . . . . budzi si troch za pno. Nie mia czasu na normalne niada
nie. Nie . . . . . . . . . pi nawet kawy. Kiedy . . . . . . biera si, . . . . . . . dzwonia
Barbara i . . . . . . . . . . prosia go na wieczr do siebie. Piotr bardzo si
. . . . . . . . cieszy, bo lubi Barbar . . . . . . mwili si na godzin dziewitnast
trzydzieci. Po pracy Piotr . . . . . . . . szed do kwiaciarni i kupi pikne kwia
ty. Pniej by jeszcze u fryzjera, gdzie . . . . . . . . strzyg si, a nawet
. . . . . . . . . goli. Chcia . . . . . . . . pisa dla Barbary wiersz, ale to . . . . . . . kaza
o si zbyt trudne. Kiedy . . . . . . . jecha do domu Barbary, byo tam ju
bardzo duo goci. Piotr by jak zawsze godny. Wic . . . . . . . . pi szybko
dwa piwa, . . . . . . . . . jad dwie porcje bigosu i . . . . . . pali papierosa. Dugo
. . . . . . . mawia z Kub o polityce i sporcie . . . . . . prosi Iren do taca. Nie
. . . . . . . taczyli jednak caego wieczoru, poniewa Irena nie lubi muzyki
dyskotekowej. Gdy na zegarze . . . . . . . . . . bia pnoc, Piotr . . . . . . . . . . czu
zmczenie. Chyba . . . . . . . . pi troch za duo piwa. Telefonicznie
. . . . . . . . . mwi takswk. . . . . . . . . . bra si szybko i . . . . . . . . . . szed na
ulic. Wczeniej . . . . . . . . egna Barbar i . . . . . . . . dzikowa jej za miy
wieczr. Przez moment . . . . . . . . . patrzy na gwiazdy. Wreszcie . . . . . . . . . je
chaa jego takswka. Piotr . . . . . . . . . . siad do niej i . . . . . . . . jecha do domu.
Czasowniki z prefiksem pod

* wyraaj:
dziaanie bdce czciowym osigniciem celu (podkarmi, pod
rosn)
dziaanie skierowane poniej obiektu (podpisa, podsun)
dziaanie okrelajce ruch w gr (podrzuci, podskoczy)
dziaanie zbliajce do obiektu (podej, podlecie)
dziaanie wykonywane nieoficjalnie, w ukryciu (podsucha, podrobi)
139


23 Czy nie przeszkadzam?
Wiem, e czasem wszystkim przeszkadzam. Do czsto z mojego po

wodu nie przesypiacie nocy. Przepraszam, ale to w pewnym sensie mj
zawd. Raz na jaki czas musz kogo przestraszy. Co w tym zego, e
przelec nad waszymi gowami albo przenikn przez cian? Lubi te
przebiec si po cmentarzu czy przemkn mrocznym korytarzem. Ju
dawno przestawiem si na nocny tryb ycia. Dlatego chtnie przesy
piam dzie, eby w nocy przebudzi si i przewietrzy troch w ciem
nociach. Czsto przemieszczam si to tu, to tam. Nie przeceniajcie
jednak moich moliwoci. To w zasadzie wy cigle mnie przeganiacie.
Przejrzaem was! Od stuleci chcecie mnie przebada, przewietli, prze
ksztaci w co, czym nie jestem. Naprawd przesadzacie. Ju nawet nie
prbuj zmieni waszych pogldw. To nieprawda, e kiedy jest zimno,
ja si nie przezibiam. Mog te solidnie przemokn, kiedy pada deszcz.
Dlatego przestacie wreszcie mnie przeladowa. Nie przebierajcie mnie
w te idiotyczne biae przecierada. Jednym sowem, przeanalizujcie swj
stosunek do mnie. Bo mnie samemu jest trudno przekona was do
siebie. Nie mog do was przemwi ani niczego z wami przedyskuto
wa. Nie mam te sposobu i chci, eby was prze
kupi. Czas, abycie sami przejrzeli na oczy.
Jak do tej pory, przegapilicie wszystkie oka
zje. Nie mog przemilcze faktu, i z re
guy przepacacie, kupujc gupie
ksiki o duchach. Pniej prze
chowujecie je dla dzieci i wnu
kw. A prawda o mnie jest
inna. Przekonacie si
sami, jak ju przejdzie
cie na t drug stro
n.
140


WICZENIA
1
1. Dlaczego Kacper, bohater opowiadania, uwaa, e wszystkim prze
szkadza?
2. Czy Kacper wykonuje jaki zawd?
3. Dlaczego Kacper moe pracowa tylko w nocy?
4. Co mona powiedzie o miejscu pracy Kacpra?
5. Dlaczego od dawna ludzie interesuj si tak bardzo Kacprem?
6. Jaki stosunek ma Kacper do biaych przecierade?
7. Czy Kacper jest rozmowny?
8. Czy kto ju kiedy napisa ksik o Kacprze?
9. Ile lat ma Kacper?
10. Kim waciwie jest Kacper?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (y, sie
dzie, gapi, gra, pi, liczy, czyta, chowa).
1. Poszedem z Ann do kina na ten nudny, sentymentalny film i na
wet go obejrzaem. Przez cae dwie godziny staraem si niczego
wanego nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ja bardzo kocham Ann!
2. Myl, e to nie jest interesujce czasopismo. Ostatni numer . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jednak z uwag.
3. Adam mia nadziej, e jest dobrym pywakiem i dopynie do brze
gu. Niestety, troch si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z siami.
4. W tym miasteczku dworzec kolejowy jest may i nie ma przechowal
ni bagau. Nie mam pojcia, gdzie mog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . moj walizk.
5. Wyprawa w Himalaje bya najwiksz przygod mojego ycia. Marz
o tym, eby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j jeszcze raz.
6. Alkoholizm jest smutn i kosztown chorob. Jej ofiary . . . . . . . . . . . .
najczciej wszystko, co s w stanie zarobi.
7. Nie jestem czowiekiem, ktry odnosi w yciu same sukcesy. Nie
pamitam, ile razy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z wasnym losem.
8. Wreszcie jest adna pogoda. Moe dlatego wanie Adam
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . par godzin na awce w parku.
141


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (chodzi,
nie si, la, jecha, pisa, prowadzi, wie, budowa).
1. Przepraszam bardzo, jestem niewidomy! Czy kto z pastwa mgby
mnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na drug stron ulicy?
2. Dzisiaj jestem tak zajty, e nie mam kiedy si z tob spotka. Czy
moemy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nasze spotkanie na jutro?
3. Ju od pitnastu minut lejesz wod do wanny. Sprawd lepiej, czy
si przypadkiem nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Pastwo Kowalscy mieszkali cae ycie w duym miecie. Ale rok
temu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na wie.
5. Nie jeste dobrym kierowc. Wanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . skrzyowanie na czerwonym wietle.
6. List jest w zasadzie gotowy, ale peno w nim poprawek i skrele.
Bdzie lepiej, jeli ty go teraz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na czysto.
7. Ty masz taki duy samochd. Czy moesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . moje meble i kwiaty do nowego mieszkania?
8. Anna bya jedynym wiadkiem tego tragicznego wypadku samocho
dowego. Jej samej mao nie . . . . . . . . . . . . . . . rozpdzony autobus.
9. Na chodniku przed sklepem ley jaki mczyzna. Nie wiem dlacze
go wszyscy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . obok niego obojtnie.
10. Ten most jest wski i zawsze zatoczony. W zasadzie naleaoby go
szybko i gruntownie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (prosi,
pyta, rwa, widzie, zibi, soli, sysze, sadzi).
1. Nie nosisz ani szalika, ani czapki. To oczywiste, e musiae si wcze
niej czy pniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Moje wczorajsze zachowanie nie byo najlepsze. Dlatego chciabym
ci za nie dzisiaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Adam nie by aktywnym studentem. Dlatego w czasie egzaminu
profesor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go bardzo szczegowo.
4. Pytasz, dlaczego nie jem twojej zupy. Odpowied jest prosta. Bar
dzo j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Wszystkich denerwuje, e tak gono i brzydko gwidesz. Czy mg
by wreszcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
6. Ten kwiat ma za ma doniczk. Jeli chcesz, eby szybko urs, mu
sisz go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do wikszej.
142


7. Wrby i horoskopy traktuj jak zabaw. Nie sdz, by mogy one
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nasz przyszo.
8. Skd takie wulgarne sowa w ustach pana inyniera? To jest nie
moliwe! Chyba si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
1. Przestawi si na nocny tryb ycia.
2. Przejrze kogo.
3. Przejrze na oczy.
4. Przeliczy si z siami.
5. Przegra z wasnym losem.
6. Przejecha na czerwonym wietle.
7. Przepisa list (tekst) na czysto.
8. Przechodzi obok czego (kogo) obojtnie.
6
kowymi.
1.
Czy chcesz . . . . . . . . . . . . . pi si kawy?
Tak, chtnie . . . . . . . . . . . . . pij co ciepego.
2.
Czy chcesz . . . . . . . . . . . . . pali papierosa?
Nie, dzikuj, przed chwil jednego . . . . . . . . . . . . . paliam.
3.
Moe . . . . . . . . . . . . . jemy razem kolacj?
Ja ju . . . . . . . . . . . . . jadem si u mojej mamy.
4.
Czy . . . . . . . . . . . . . piszemy list do Anny?
Dobrze, ale nie . . . . . . . . . . . . . pisujmy si na kilka stron.
Tylko e wanie . . . . . . . . . . . . . pisa si mj dugopis.
5.
Czy pjdziemy gdzie . . . . . . . . . . . . . taczy?
Pod warunkiem, e . . . . . . . . . . taczysz ze mn tango argentyskie.
6.
Prosz, . . . . . . . . . . . . . suchaj przez chwil tej melodii.
Nie, tutaj jest za gono, eby si w ni . . . . . . . . . . sucha.
143


7.
Czy . . . . . . . . . . mwisz si ze mn w tej nowej restauracji?
To zaley od tego, co . . . . . . . . . . . . mwisz tam do jedzenia.
Daj si . . . . . . . . . . . . . mwi, to zobaczysz.
8.
Moe . . . . . . . . . . . . . sidziemy do tego autobusu?
Tak, a pniej . . . . . . . . . . . . . sidziemy si do innego.
9.
Czy Adam jeszcze nie . . . . . . . . . . . . . jecha?
Nie, ale . . . . . . . . . . . . . jedzie do nas za p godziny.
Czasowniki z prefiksem prze

* wyraaj:
dziaanie trwajce od pocztku do koca (przetrwa, przesiedzie)
dziaanie suce zmianie miejsca (przesypa, przewie)
dziaanie suce gruntownej analizie obiektu (przebada, przemy
le)
dziaanie suce zmianie ksztatu lub pooenia (przeoy, przekszta
ci)
dziaanie ponowne, powtrzone (przemalowa, przedrukowa)
dziaanie powodujce strat (przehula, przegapi)
dziaanie zmierzajce do porwnania obiektw (przerosn, prze
wyszy)
dziaanie nadmierne (przesoli, przeciy)
dziaanie wybiegajce w przyszo (przewidzie, przepowiedzie)
ruch bez okrelonego celu (przespacerowa si, przejecha si)
przebycie jakiego odcinka, dystansu (przelecie, przepyn)
dziaanie doprowadzajce obiekt do pewnego stadium lub do koca
(przeczyta, przeliczy)
dziaanie, ktre ustao (przebrzmie, przemin)
144


Kogo Ci przypominam? 24
Czy kogo Ci przypominam?

No, miao! Przypatrz mi si do
brze. Nie przyleciaem przecie
z ksiyca. Nie przypynem
zza oceanu, ani nawet nie przy
jechaem z innego kraju. Przy
szedem tutaj piechot. I przy
prowadziem moich bliskich.
Jeli dobrze nam si przysu
chujesz, to ju wiesz, e mwi
my po polsku.
Ta kobieta, ktra niemiao przytrzymuje mnie za rami, to Anna.
Dwadziecia pi lat temu to wanie ona przysonia mi cay wiat. Te
raz chtnie przypomina mi o tym fakcie. Sam nie wiem, co wtedy przy
szo mi do gowy. Nie przypuszczam, e by to zdrowy rozsdek.
Za moimi plecami przyczai si Roman, nasz syn. On zawsze przycho
dzi na ostatni chwil. Prosiem go, eby przystrzyg troch wosy. Ale
czy on mnie sucha?
Atrakcyjna blondynka, ktra przytula do piersi mae dziecko, to na
sza synowa Krystyna. A tu obok niej stoi mczyzna, ktry przygryza
wsy to nasz drugi syn Czesaw. On wanie przywiz tutaj te nie
grzeczne dzieci. Ja ju przyzwyczaiem si do ich zachowania. W kocu
to moje wnuki. Przysparzaj nam wielu zmartwie, ale i przynosz wiele
radoci. Jak to dzieci.
Przyznaj, e miaem na dzisiejsze spotkanie z Tob przygotowa spe
cjalne przemwienie. W planach by te tradycyjny bigos. Ale Anna oczy
wicie go przypalia. Musz wic przywita Ci nieco skromniej. Bdzie
nam bardzo mio, jeli przyczysz si do nas. Nie wiem, czy ta informa
cja do czego Ci si przyda, ale musisz wiedzie, e jestemy bardzo
gocinni. Dlatego przychod do nas, kiedy tylko chcesz.
Czy ju przypomniae sobie, skd mnie znasz? Jestem w kadym pod
rczniku do nauki jzyka polskiego dla cudzoziemcw. To ja, Kowalski
statystyczny Polak.
145


WICZENIA
1
1. Jak liczna jest rodzina pana Kowalskiego?
2. Czy Krystyna jest crk pastwa Kowalskich?
3. Od jak dawna pan Kowalski jest onaty?
4. Co wiemy o talencie kulinarnym pani Kowalskiej?
5. Jaki jest stosunek pana Kowalskiego do maych dzieci?
6. Ktry z synw pana Kowalskiego nosi dugie wosy?
7. Jak zachowuj si wnuki pana Kowalskiego?
8. Czy Roman Kowalski jest czowiekiem punktualnym?
9. Co na dzisiejsze spotkanie przygotowali pastwo Kowalscy?
10. Do kogo zwraca si pan Kowalski?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (i, by,
szy, prowadzi, klei, sun, nie, lecie, chodzi, biec, jecha).
1. W powietrzu od kilku dni czuje si wiosn. Podobno nawet bociany
ju do nas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Chciabym zapyta, czy ten ogromny samolot, ktry wanie lduje,
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z Frankfurtu nad Menem?
3. Nie czekaj na mnie wieczorem. Dzi do ciebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nie mog.
4. Widz, e remontujesz mieszkanie. Co zrobisz z tymi brudnymi cia
nami? Pomalujesz je czy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tapet?
5. Pan Kowalski od lat kolekcjonuje stare militaria. Ostatnio . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mu kilka nowych eksponatw.
6. Siedzisz tak daleko, e nie syszysz nawet, o czym rozmawiamy. Dla
czego nie chcesz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si do nas?
7. Jeli idziesz do biblioteki wypoyczy ksiki, to . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . prosz i dla mnie co do czytania.
8. Pamitam, e kiedy byem maym dzieckiem, w wigilijny wieczr
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do mnie i mojej siostry wity Mikoaj.
9. Mj pies jest doskonale wytresowany i posuszny. Dlatego . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do mnie na kade zawoanie.
10. Oczywicie, e moesz przyj do nas dzisiaj wieczorem na imprez.
Ale koniecznie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ze sob swoj siostr.
146


11. Czekamy na ciebie od godziny. Moge przecie by cho raz punk
tualny i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . takswk.
12. Mamo, oderwa mi si guzik od koszuli. Czy moesz szybko . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi drugi?
3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (trzy
ma, ciska, pudrowa, sucha, suy, uczy, pali, gotowa, patrze).
1. To dzisiejsze spotkanie z szefem jest dla mnie bardzo wane. Po
trzebuj troch czasu, eby si do niego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Wygldasz piknie, ale byszczy ci si troch nos. Chyba musisz go
jeszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Czy mgby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez chwil
moj torb, bo musz zaoy sweter?
4. Zamienie soca jest tak rzadkim i fascynujcym zjawiskiem, e ko
niecznie musicie mu si jutro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Wieczorem przed snem zawsze cauj kilka razy twoj fotografi,
a pniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j mocno do piersi.
6. Ju od pewnego czasu z uwag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . si waszej rozmowie i nie mam pojcia, o co wam chodzi.
7. Jestem chory i musz lee w ku. Dlatego jeli zrobisz dla mnie
zakupy, to bardzo mi si tym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Adam nie jest z wyksztacenia fryzjerem. Do tego zawodu . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si obserwujc innych.
9. Jeli masz zapaki lub zapalniczk, to prosz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi papierosa.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (mawia,
jecha, gotowa, prszy, tkn, wita, trze, podoba).
1. Po chorobie jestem jeszcze cigle osabiony i senny. Dlatego nie mog
dzisiaj do ciebie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Jeli chcecie, to moemy spotka si w klubie na balu sylwestrowym
i razem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nowy Rok.
3. Wszystkim nam zaley na dobrych stosunkach z nowym szefem. Ale
ty za wszelk cen starasz si mu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Nie chciabym si znowu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . , ale ju od dawna nie zapraszaa mnie do siebie na kolacj.
147


5. Adam jest arogancki i zarozumiay. Trzeba mu wreszcie kiedy
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nosa.
6. Ten klej dziaa natychmiast. Wystarczy tylko na chwil . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do siebie sklejane elementy.
7. Przecie nie jestem jeszcze taki stary, a czas ju zdy . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . moje skronie.
8. Jutro s moje imieniny. Chyba musz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do tego moj on.
5
1. Przysoni komu cay wiat.
2. Co przyszo mi do gowy.
3. Zdrowy rozsdek.
4. Statystyczny Polak.
5. Przymawia si o co.
6. Przytrze komu nosa.
7. Przypodoba si za wszelk cen.
8. Czas przyprszy mi skronie.
6
kowymi.
1. Ten obraz bardzo mi si podoba. Nie mog si na niego . . . . . patrze.
2. Lekcja bya duga i nudna. Nie moglimy . . . . . . . . . . . . . . . czeka si
jej koca.
3. Nie mam pojcia, gdzie tu w okolicy jest apteka. Chyba bd musia
o to kogo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pyta.
4. Miaem spotka si z Adamem o sidmej rano. Ale oczywicie tro
ch . . . . . . . . . . . . . . . spaem i . . . . . . . . . . . . . . szedem na spotkanie
mocno spniony.
5. Jedziesz tak wolno, e chyba nigdy nie . . . . . . . . . . . . . jedziemy do
Gdaska. Czy nie moesz chocia troch . . . . . . . . . . . . . spieszy?
6. To za duo pracy jak na jeden dzie. Chyba . . . . . . . . . . . . . koczy
my to jutro.
7. W moim nudnym yciu niestety nie . . . . . . nosi si na adne zmiany.
8. Kolejka do kasy kinowej bya bardzo duga. Ja niestety ju nie
. . . . . . . . . . . . . staem biletw na najbliszy seans.
148


9. Ty najlepiej wiesz, jakie mam problemy z matematyk. Moe znowu
. . . . . . . . . . . . . moesz mi . . . . . . . . . . . . . . . . wiza kilka zada?
10. Wszyscy widzieli ci wczoraj wieczorem w kawiarni z Ann. Wic nie
. . . . . . . . . . . . . . . . przeczysz, e tam bye.
11. Adam to taki sympatyczny chopiec. A ty go nie lubisz. Chyba si na
nim jeszcze nie . . . . . . . . . . . . . . . . . znae.
12. Widz, e jeste zmczona. Moe chcesz . . . . . . . pi si mocnej kawy?
13. W tym momencie nie wiemy co zrobi. Ale moe z czasem
. . . . . . . . . . . . . jdzie nam do gowy jakie sensowne rozwizanie.
14. Wszystkie miejsca na wycieczk s ju . . . . . . . . . . . . . rezerwowane.
Mog jedynie . . . . . . . . . . . . . mieci pana na licie rezerwowej.
Czasowniki z prefiksem przy

* wyraaj:
dziaanie zmierzajce do cakowitego poczenia, zblienia obiektw
(przyklei, przylecie)
dziaanie majce czciowy efekt (przysun, przyciszy)
dziaanie zmierzajce do cakowitego osignicia celu przestrzenne
go (przydwiga, przytaszczy)
dziaanie towarzyszce innej czynnoci (przyklaskiwa, przygrywa)
149


25 Nie rozdzierajmy szat
Ostatnio troch si rozleniwi

em. Jeeli rozejrzycie si po
moim domu, atwo to rozpozna
cie. A to wszystko dlatego, e roz
staem si z Mart. Ju nie umie
limy ze sob rozmawia. I kiedy
teraz o tym rozmylam, to rozu
miem, e musielimy si rozej.
Nie bd z tego powodu roz
dziera szat. Ona zawsze dosko
nale umiaa mnie rozzoci.
Rozgniewa do granic wytrzyma
oci. To przez ni rozpaliem si
i rozpiem. Nie chc rozwija
tego bolesnego tematu, ale ju
dawno naleao ten nieudany
zwizek rozerwa. Teraz nie
wiem, jak mam rozmrozi lo
dwk. Nie mam pojcia, jak
nie rozgotowa ziemniakw, tak
eby si nie rozpady. Do tego nie mog czasem rozpozna samego sie
bie, kiedy patrz w lustro. Ale za to mog si rozluni. Mog rozwija
si towarzysko i intelektualnie.
Mam czas, by na nowo rozsmakowa si w dobrej literaturze i muzy
ce. Nikt mi nie rozkazuje. Z drugiej jednak strony nikogo nie interesu
je fakt, e dwa dni temu rozbola mnie zb i e w konsekwencji rozcho
ruj si na dobre. Moe troch si rozklejam, ale przecie lubiem pa
trze, jak zawsze wieczorem Marta rozczesywaa swoje pikne wosy. Lu
biem, kiedy dom rozbrzmiewa jej miechem. Zbyt wielu problemw
nie potrafilimy jednak rozwiza. Moe za bardzo j rozpieszczaem.
Roztaczaem przed ni nierealne plany. I chyba nadmiernie rozbudo
waem materialn sfer naszego ycia. Ale si rozgadaem! A tu ju
prawie jedenasta. Czas rozpocz nowy dzie.
150


WICZENIA
1
1. Czy Zbyszek, bohater opowiadania, mieszka samotnie?
2. Jak czsto Zbyszek sprzta swoje mieszkanie?
3. Co stao si ostatnio midzy Zbyszkiem a Mart?
4. Czy Marta denerwowaa Zbyszka?
5. Czy Zbyszek pali papierosy?
6. Czy Zbyszek stroni od alkoholu?
7. Czym pasjonuje si Zbyszek?
8. Jakie problemy zdrowotne ma Zbyszek?
9. Czy Zbyszek wstaje wczenie rano?
10. Czy Zbyszek tskni za Mart?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (nosi,
biec, la, chodzi, jecha, lecie, topi, sta).
1. Wakacje trwaj od przeszo dwch tygodni. Wszyscy moi znajomi
dawno si ju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po kraju i zagranicy.
2. Dzieci ulepiy piknego bawana. Mrz nie trwa jednak dugo. I nasz
niegowy kolega szybko si im . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Pan Woniak jest listonoszem i od wielu lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . listy i przesyki pocztowe.
4. Adam i Anna spdzili ze sob cay wieczr. A mimo to, kiedy nade
sza pnoc, trudno si im byo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. To by drewniany i prowizoryczny budynek. Nic dziwnego, e pod
wpywem tak gwatownej wichury po prostu si . . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................ .
6. Kiedy dzieci wysiady wreszcie z autobusu i zobaczyy przed sob pik
n k, natychmiast si po niej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Rzeka wzbieraa od tygodnia, a wreszcie woda . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si po caej okolicy.
8. Prosz pastwa, nasze zebranie jeszcze trwa! Prosz wic jeszcze si
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . !
151


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (kupi,
da, wiza, myle, rwa, bi, mnoy, budowa, szerzy, chorowa).
1. Jeszcze rok temu w tym sklepie sprzedawano wycznie zabawki.
Teraz waciciel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ofert o ubrania dla dzieci.
2. Cietrzewie to dzi bardzo rzadki gatunek ptakw. Ornitolodzy zasta
nawiaj si, co zrobi, by je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Nowa ksika Adama okazaa si strzaem w dziesitk. Cay jej na
kad czytelnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w kilka dni.
4. Dzisiaj Adam jest ju znanym i uznanym pisarzem. Na targach ksi
ki mia swoje stanowisko, przy ktrym . . . . . . . . . . . . . . . . . autografy.
5. Tydzie chodziem z katarem, kaszlem i gorczk do pracy. A efekt
tego jest taki, e si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na dobre.
6. To w istocie trudna i kopotliwa sytuacja. Ale przecie nie ma takich
problemw, ktrych nie daoby si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Adam w cigu jednego miesica straci prac, Ann i ch do ycia.
Teraz caymi dniami siedzi w pustym mieszkaniu i . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
8. Podczas jazdy na rowerze Anna zaczepia kocem spdnicy o a
cuch i niestety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j.
9. Kiedy trzydzieci lat temu wyjedaem z mojego rodzinnego mia
steczka, nie przypuszczaem, e ono tak szybko si . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
10. Talerz nagle wypad mi z rk. I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na tysic kawakw.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (wid
nie, janie, promienie, kocha, wodzi, my, nosi, gada, grza, rwa).
1. Cay czas tylko pracujemy i pracujemy. Moe pjdziemy gdzie si
troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
2. Trudno powiedzie, czy Adam wraca do domu pno, czy wcze
nie. Bo wanie koczya si noc i niebo zaczo si . . . . . . . . . . . . . .
3. Matematyka stanowi dla mnie duy problem. Dopiero po p roku
nauki z profesorem zaczo mi si troch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w gowie.
4. Zebranie trwao tak dugo, bo pan dyrektor jak zwykle si . . . . . . . . . . .
............................................................. .
152


5. Koncert by nudny a do momentu, kiedy na scenie pojawi si Ja
nek. On zawsze potrafi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kad publiczno.
6. Znam dobrze Ann. Ta kobieta ma chyba tylko jeden cel w yciu:
. . . . . . . . . . . . w sobie kadego mczyzn i mia si z jego saboci.
7. Na widok Joanny nawet pospn twarz pana dyrektora natychmiast
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . umiech.
8. Tak czy inaczej musisz nauczy si mojego jzyka. I nie ma si tu
nad czym specjalnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Dzieci przez p dnia robiy pikne rysunki kolorow kred na as
falcie. Ale wieczorem spad deszcz i szybko je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Zbliaj si wybory, wic w caym kraju zaczto rozkleja plakaty i
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ulotki informujce o kandydatach na
posw i senatorw.
5
1. Rozdziera szaty.
2. Rozszerzy ofert.
3. Strza w dziesitk.
4. Rozchorowa si na dobre.
5. Straci ch do ycia.
6. I si gdzie rozerwa.
7. Rozgrza publiczno.
8. Jego twarz rozpromieni umiech.
6
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi czasownikami (przy
j, podj, poj, zaj, naj, obj, wyj, odj, przej, uj).
1. Anna pocztkowo nie lubia Adama. Ale on cigle kupowa jej kwia
ty i tym wanie zdoa j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Mam brudne rce. Czy mogaby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z mojej kieszeni papierosy?
3. Zamiast gapi si w sufit, lepiej sprbuj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si czym ciekawym.
4. Adam trzy razy prbowa umwi si z Ann. Dzisiaj chce . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . czwart prb.
5. Mam dla ciebie bardzo niedobr wiadomo, wic sprbuj . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j ze spokojem.
153


6. To dosy proste wiczenie gramatyczne, a ty siedzisz nad nim ju
p godziny. Czy tak trudno . . . . . . . . . . . . . . . ci, o co w nim chodzi?
7. Adam ma spor plantacj truskawek. W sezonie musia . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . kilka osb do ich zbierania.
8. Kiedy Adam sprbowa w czasie spaceru . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . Ann ramieniem, ta zdecydowanie zaprotestowaa.
9. Od dziesiciu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dziewi, rwna si jeden.
10. Wiem, e moja sytuacja jest niemal beznadziejna. Ale jako nie po
trafi si tym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Czasowniki z prefiksem roz

* wyraaj:
dziaanie w rnych kierunkach (rozjecha si, roznie)
dziaanie destrukcyjne (rozbi, rozkruszy)
dziaanie likwidujce pewn sytuacj (rozwiza, rozwika)
dziaanie wyczerpujce jaki zasb, zbir (rozda, rozadowa)
dziaanie nasilajce si (rozchorowa si, rozzoci)
dziaanie zwikszajce zasig (rozbudowa, rozszerzy)
dziaanie pocztkowe (rozpaka si, rozkwitn)
154


Nie bd udawa 26
Panie profesorze, czy udzieli Pan wywiadu dla naszej gazety akade
mickiej?
Chtnie! Prosz usi! A o czym chcecie pastwo usysze?
Interesuj nas oczywicie prowadzone przez Pana badania.
Obecnie prbuj udoskonali mj prepa
rat, ktry efektywnie uzdatnia wod.
Czy od dawna Pan nad tym pracuje?
Wanie upywa trzeci rok.
I co przez ten czas udao si Panu uzyska?
Ju wiele! Mj preparat umoliwia rzecz naj
waniejsz.
To znaczy?
To znaczy szybkie uzyskiwanie krystalicznie
czystej wody.
Czyli takiej, w ktrej moemy nie tylko co
upra, ale i umy si i ugotowa zup?
Tak, to woda do picia.
Wic utrzymuje Pan, e korzystajc z niej
nikt nie uczuli si? Jestemy spoeczestwem alergikw.
Oczywicie, e nie!
Kiedy usyszymy o Paskich badaniach w mediach?
Nie utrzymuj ich przecie w tajemnicy. Chtnie umwi si na kon
ferencj prasow. Nie bd udawa, e mi na tym nie zaley.
Mamy nadziej, e ten wywiad rozpowszechni Pask prac.
I ja upatruj w nim pocztku popularnoci. wiat jest dzisiaj ukierun
kowany ekologicznie. A ja chc przecie uratowa jego cz. Nie
umiem patrze bezczynnie, jak umieraj nasze lasy i ki. Zreszt pol
skie instytuty badawcze powinny uczestniczy w tego typu dziaaniach.
Bo tak jak inni, my te moemy wiele utraci.
A co najbardziej utrudniao Paskie badania?
Najtrudniej byo ustali waciwy skad chemiczny. Ale z tym ju jako si
uporaem. Chocia dosy dugo nie wiedziaem, jak ugry ten problem.
Co Pan planuje robi pniej, Panie profesorze?
Kiedy ukocz ju badania, umwi si wreszcie z wasn on na
wspania kolacj. Nastpnie upij si w gronie kolegw, ktrzy ze
mn wsppracowali. I oczywicie urw si z moim synem na kilka dni
w gry. Ach! Umiecham si na sam myl o tym.
155


WICZENIA
1
1. Czym zajmuje si zawodowo profesor Wodecki, bohater opowiada

nia?
2. Kto prosi profesora o rozmow?
3. Jakie zalety ma preparat, nad ktrym pracuje profesor?
4. Dlaczego badania profesora s wane dla alergikw?
5. Czy badaniami profesora zainteresoway si ju media?
6. Jaki jest stosunek profesora do zagadnie ekologicznych?
7. Czy profesorowi zaley na popularnoci?
8. Jakie trudnoci musia pokonywa profesor w trakcie swoich bada?
9. Co profesor chciaby robi po zakoczeniu bada?
10. Czy to, co robi profesor Wodecki, jest wane?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (goto
wa, pra, my, czesa, prosi, sun, i, kara).
1. Anna bdzie dzisiaj z Adamem w operze. Teraz siedzi u fryzjera, bo
chce si adnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na t okazj.
2. Bd mia wieczorem goci z Krakowa. Sprbuj . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dla nich co smacznego na kolacj.
3. Adam jecha rzeczywicie za szybko. Dlatego policjant . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go mandatem.
4. Chodzisz w tej koszuli ju trzeci dzie. Czy nie mylisz, e najwyszy
czas j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
5. Wiem, e jeste godny. Ale zanim sidziesz do stou, id, prosz, do
azienki i starannie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rce!
6. Uczniowie chcieli i dzisiaj na spacer po Warszawie. Ale nauczy
cielka nie daa si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Ten wypadek samochodowy, w ktrym uczestniczy Adam, by bar
dzo niebezpieczny. Dobrze, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . z niego z yciem.
8. Cakowity brak pienidzy jest jedyn przeszkod w realizacji moich
planw yciowych. Niestety, nie wiem, jak j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................ .
156


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (robi,
szy, sta, mia si, bawi, ton, y, kocha, patrze).
1. To, e masz w domu maszyn do szycia, wcale jeszcze nie wiadczy
o tym, e potrafisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sukienk czy spodnie.
2. Jak dugo potrafisz z zamknitymi oczami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na jednej nodze?
3. Twoi rodzice nie lubi mnie. Czy potrafisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ich, by zgodzili si na nasz lub?
4. Wykonuj zawd, ktry jest trudny, nie przynosi dochodw i powo
duje stresy. Ale co mam zrobi, skoro go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
5. Bylimy wczoraj na wietnej komedii w teatrze. Naprawd mona
byo si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. W sklepie byo kilkadziesit lalek. Ale maa Ania . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie wanie t.
7. Tomek zawsze bardzo adnie pachnie. Wszystkie panie w biurze za
stanawiaj si, jakiej on . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wody po goleniu.
8. Dawno nie widzielimy tak wesoego i miesznego filmu. Wszyscy
w kinie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do ez.
9. Tego dnia morze byo wyjtkowo zimne i niespokojne. Gdyby nie
to, e Pawe pywa tak doskonale, pewnie by . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (by, da,
ty, kroi, sn, lee, siedzie, zbiera, szanowa, wierzy).
1. Mariusz jest po prostu gruby. Wydaje mi si, e przez ostatnie p
roku on jeszcze bardziej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Nie mogem wieczorem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
mimo e byem bardzo zmczony i senny.
3. Od kiedy Robert spotyka si z Zofi, zachowuje si tak, jakby
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mu kilka lat.
4. To pikne, ale i drogie meble. Potrzebujemy troch czasu, eby
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tyle pienidzy na ich zakup.
5. Od omiu dni Stefan przebywa w szpitalu i nudzi si. Ju nie moe
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w ku.
6. Kiedy gono krytykujemy naszych politykw, oni najczciej
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , e tego nie sysz.
7. Zjadem ju dwa kawaki tego wymienitego tortu. Nie bd jednak
protestowa, jeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi jeszcze jeden.
157


8. Po trzech godzinach nudnego zebrania Jan nie wiedzia, jak ma
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na twardym krzele.
9. To nasza tradycja narodowa. Nawet jeli dzisiaj nie do koca jest
zrozumiaa, to przecie chcemy j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Nie chodz do wrek, bo nie chc wiedzie, co mnie czeka. Boj
si te, e mgbym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w ich przepowiednie.
5
1. Upywa kolejny rok.
2. Upora si z czym.
3. Ugry jaki problem.
4. Urwa si na kilka dni.
5. Umiecha si na sam myl o czym.
6. Krystalicznie czysta woda.
7. Uj z yciem.
8. Ubawi si do ez.
6
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi czasownikami (prze
glda, oglda, przyglda, wyglda, zaglda, doglda, podglda).
1. Adam nawet kiedy idzie na spacer z Ann, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si za innymi kobietami.
2. Anna wanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . ciekawy program telewizyjny, kiedy zadzwoni telefon.
3. Zepsu mi si samochd. I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na to, e pojad do pracy rowerem.
4. Adam nie jest u nas czstym gociem. Znacznie czciej . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do nas Anna.
5. Afrodyta bya tak pikna, e wszyscy mczyni chcieli . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j w kpieli.
6. Dlaczego dzieci same bawi si w ogrodzie? Czy nikt z dorosych ich
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
7. Anna nie zawsze chodzi do sklepw, eby co kupi. Ona lubi w nich
by i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si.
8. Wszyscy ciko pracowalimy, tylko Adam siedzia bezczynnie na awce
i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si nam.
9. Wytumacz mi, jak dugo mona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si w lustrze?
158


Czasowniki z prefiksem u
* wyraaj:
dziaanie wykonane mimo przeszkd (usiedzie, usta)
dziaanie o zwikszonej intensywnoci (urobi si, ubawi si)
dziaanie w nieokrelonym kierunku i stopniu (ulecie, uj)
dziaanie zmniejszajce obiekt lub czciowo zmieniajce jego stan
(upi, upali)
dziaanie doprowadzajce do ostatecznego skutku, efektu (upraso
wa, ugotowa)
dziaanie usuwajce obiekt (uprowadzi, usun)
dziaanie doprowadzajce do zamierzonego efektu (uspokoi, upi)
159


27 Wcigajcy zawd
Jestem architektem. Ten zawd wcign

mnie wiele lat temu. Woyem w niego
cae moje serce i umiejtnoci. Ju jako stu
dent wczytywaem si w trudn literatur
fachow. I z pasj wpatrywaem w skompli
kowane rysunki techniczne i projekty.
A nocami wbijaem sobie do gowy wzory
matematyczne i wiedz teoretyczn. Teraz
wcielam w ycie wasne pomysy. Prbuj
wdroy nowe technologie. A do tego
wszystkiego kocham moje miasto. Wsuchu
j si w jego rytm. Obserwuj, jak ronie
i wchania nowe tereny. I tam, gdzie tylko
jest miejsce, wbudowuj nowoczesne obiek
ty. I nie ukrywam, e czasem wpadam na cakiem dobre rozwizania.
Kiedy kto pewnie wpisze i moje nazwisko do tutejszych kronik.
Zawsze, kiedy wstaj rano, kiedy wkadam popiesznie ubranie, kiedy
wsiadam do samochodu, kiedy wchodz do biura zawsze wtedy czuj si
potrzebny. Moe nie mam zbyt wiele wolne
go czasu. Rzadko wpadam do znajomych. Ale
takie jest ju moje ycie. Wracam pno z pra
cy. Wlizguj si cicho do domu, eby nie obu
dzi ony i dzieci. I pragn ju tylko wtuli si
w mikk poduszk i wsun bezszelestnie
pod kodr. Pewnie czasem wzdycham za in
nym yciem, ale... Wstrzsam si na sam myl,
e miabym co zmieni. Przecie w firmie
wsppracuj z najlepszymi specjalistami. I na
wet weniem si w rodzin z architektonicz
nymi tradycjami. Moim dzieciom te staram
si wpaja mio do tego piknego zawodu.
Zawodu, w ktrym trzeba tak wiele umie,
i projektowa, i budowa, i wbija gwodzie.
160


WICZENIA
1
1. Kiedy pan Przybyszewski, bohater opowiadania, zdecydowa, e zo
stanie architektem?
2. Ile czasu pan Przybyszewski powica nauce przyszego zawodu?
3. Jaki jest stosunek pana Przybyszewskiego do rodzinnego miasta?
4. Jak wygldaj poranki pana Przybyszewskiego?
5. Czy pan Przybyszewski chciaby przej do historii swojego miasta?
6. Jak wyglda ycie towarzyskie pana Przybyszewskiego?
7. O jakiej porze pan Przybyszewski wraca najczciej do domu?
8. Jakie zmiany chciaby pan Przybyszewski wprowadzi do swojego ycia?
9. Co wiemy o rodzinnych tradycjach ony Przybyszewskiego?
10. Czy pan Przybyszewski chce, eby jego dzieci te zostay architektami?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (i, je
cha, biec, la, pyn, siada, sta, lecie).
1. Tym autobusem nie dojedziesz do uniwersytetu. Lepiej do niego
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Pierwszy raz do naszego portu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak pikny i duy aglowiec.
3. Przepraszam, e si spniem. Ale czy mimo to mog . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do rodka?
4. Popatrz tylko, jaki wspaniay i kolorowy motyl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do naszego pokoju przez okno.
5. Widz, e boisz si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . tym duym samochodem do garau. Moe ja sprbuj.
6. Sdzia musia przerwa mecz pikarski, poniewa nagle na boisko
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . duy, sympatyczny pies.
7. Nie wiem, co Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . mi do kieliszka. Ale wiem, e bardzo mi to smakuje.
8. Kiedy skoczy si spektakl, wszyscy ludzie na widowni . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z miejsc i dugo bili brawo.
161


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (pa,
pisa, krci, czyta, pchn, celowa, czu, da, drapa, prosi).
1. Witold od dawna zajmuje si wspinaczk wysokogrsk. Jutro spr
buje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na ten szczyt.
2. To wszystko, o czym mwiem, jest napisane w tej ksice. Wystarczy
tylko uwanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si w tekst.
3. Adam niespodziewanie zakocha si w Annie. Wszyscy mwi, e
ten stary kawaler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po uszy.
4. Anna pierwszy raz w yciu strzelaa z uku. A mimo to . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . w sam rodek jabka lecego na gowie Adama.
5. Zaprosiem wszystkich kolegw do restauracji. Ale Adam, ktrego
nie lubi, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si sam.
6. Spnilimy si tylko dlatego, e Adam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
si niepotrzebnie w dyskusj z naszym absorbujcym ssiadem.
7. Adam nie zagra w tym spektaklu roli Romea, bo nie potrafi si
w ni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Za to Anna bya wietn Juli.
8. Zajcia u profesora Nowaka zaczynaj si od tego, e kady student
musi osobicie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na list obecnoci.
9. Adam by zdenerwowany przed egzaminem i ba si wej do gabi
netu profesora. Anna musiaa go tam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Nagle zgasa lampa i zrobio si cakiem ciemno. Adam szybko jed
nak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . now arwk.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (poi,
mwi, trze, sadzi, gra, sucha, skoczy, robi).
1. P dnia Maria szukaa portfela. Oczywicie zapomniaa, e wczoraj
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go do szuflady w biurku Romana.
2. Po caym dniu pracy Micha marzy tylko o tym, eby . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do wanny z ciep wod.
3. Janusz ma niewzruszone zasady moralne, ktre . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w niego rodzice.
4. Zawsze po goleniu Marian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w skr krem z witaminami.
5. Czy chcesz, ebym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ci do komputera ten nowy program?
6. Wszyscy poszli do domw. Tylko Pawe zosta po godzinach w pracy.
On zawsze da si w co . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
162


7. Jeste le ubrana jak na tak mron pogod. Wic nie prbuj mi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , e si nie przezibisz.
8. Jeli pan dobrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
si w t melodi, szybko odnajdzie pan w niej motywy barokowe.
5
1. Wkada w co cae serce.
2. Wbija sobie co do gowy.
3. Wciela co w ycie.
4. Wlizgiwa si cichcem.
5. Wstrzsa si na sam myl.
6. Wpa po uszy.
7. Wda si w dyskusj.
8. Wczu si w rol.
9. Da si w co wrobi.
10. Wpoi w kogo jakie zasady.
6
kowymi.
1. Pan Kowalski bra udzia w tym wypadku samochodowym. Ale to nie
on . . . . . . . . . . . . . nosi za niego odpowiedzialno.
2. Bardzo was przepraszam za moje wczorajsze zachowanie. Byem zde
nerwowany i troch mnie . . . . . . . . . . . . . nioso.
3. Jest pikna pogoda, dobre jedzenie i wygodne ko. Wszystko wska
zuje na to, e . . . . . . . . . . . . . nosi si na wspaniay urlop.
4. Nagle zacz wia silny wiatr i niebo . . . . . . . . . . . . . nioso si niemal
czarnymi chmurami.
5. Wiem, e wiele kobiet pacze ogldajc takie ckliwe filmy jak ten.
Ale ty wrcz . . . . . . . . . . . . . nosisz si od paczu.
6. Dobre wychowanie powinno . . . . . . . . . . . . . nosi si z domu.
7. Wszyscy mamy ci dosy! Wic . . . . . . . . . . . . . no si std i nigdy
wicej nie wracaj!
8. Caa naleno za remont paskiego mieszkania . . . . . . . . . . . . . nosi
nieco wicej ni pierwotnie ustalilimy.
9. Stryjek Ludwik nie jest zbyt sympatyczny. Ale to w kocu stary czowiek
i powinnimy . . . . . . . . . . . . nosi si do niego z wikszym szacunkiem.
163


10. Kiedy bdziesz . . . . . . . . . . . . . nosi ksiki do biblioteki, to prosz
zabierz te moje.
11. Te krytyczne uwagi . . . . . . . . . . . . . nosz si do was wszystkich.
12. Fakty, o ktrych . . . . . . . . . nosi dzisiejsza prasa, s wrcz sensacyjne.
13. Projekt jest waciwie gotowy. Adam . . . . . . . . . . . . . nosi na niego
ostatnie poprawki.
14. Dosownie przed chwil skoczyem zamiata podog, a wy ju zd
ylicie . . . . . . . . . . . . . nosi tyle bota.
15. Kiedy na zebraniu personel . . . . . . . . . . . . . nosi kwesti podwyki
pac, pan dyrektor zawsze wtedy zmienia temat.
16. To, co pan powiedzia jest bardzo interesujce, ale nie . . . . . . . . . . nosi
niczego nowego do naszych rozwaa.
17. Anna dostaa od ma nowe pikne futro, w ktrym . . . . . . . . . . . . nosi
si po caym miecie bez wzgldu na pogod.
18. Jeste niesympatyczny i arogancki. Nie musimy wic duej
. . . . . . . . . . . . . nosi twojego towarzystwa.
19. Adam wcale ci nie obrazi. Wic zupenie niepotrzebnie . . . . . . . . no
sisz si ambicj.
20. To by sekret! Wiadomo przeznaczona wycznie dla ciebie. Nie
powinna . . . . . . . . . . . . . nosi jej po wszystkich znajomych.
21. Mam dwch wspaniaych synw. aden z nich nie . . . . . . . . . . . . . nosi
mi nigdy wstydu.
Czasowniki z prefiksem w, we
* wyraaj:
ruch do wewntrz obiektu (wjecha, wlecie)
dziaanie wczajce obiekt do jakiej caoci (wpisa, wklei)
dziaanie o zwikszonej intensywnoci (wpatrywa si, wsucha si)
164


Mczyzna, ktry wybucha 28
Co? Nie moesz ze mn wytrzyma? Dla

czego? To nieprawda, e jestem nerwo
wy. Wcale nie wybucham z byle powodu.
Oczywicie, e nie lubi, kiedy wyprawiasz
przyjcia dla swoich gupawych przyjaci.
Najchtniej wychodz wtedy z domu. Dla
czego wychodz? Bo nie mog wyjecha.
Nie wypada! A swoj drog, Heleno gdzie
ty wyszukujesz takich ludzi? Czy oni mu
sz zawsze wypi cay mj alkohol? Czy
musz wypali mi wszystkie kubaskie cy
gara? A ty jeszcze wymagasz, ebym wymy
la dla nich jakie interesujce zabawy. Pro
sz bardzo! Niech wyskakuj przez okno.
Wynajmujemy mieszkanie na smym pi
trze. To byoby nawet zabawne. Nie my
lisz naturalnie o tym, e ja powinienem
si wyspa. A przynajmniej troch wypocz. Bo to w kocu ja wycho
dz rano do pracy. Ja musz wysprzta cae mieszkanie. I ja wysuchuj
protestw naszych ssiadw. Ty za to wylegujesz si p dnia w ku.
Wydzwaniasz godzinami do znajomych. Ja ci tego nie wypominam. Sta
ram si tylko wyliczy, ile to wszystko kosztuje. To mnie kiedy finanso
wo wykoczy. Wytumacz mi, prosz, dlaczego cigle zapraszasz tego
kretyna Zdzisawa? Wiem, e on jest poet. A raczej wydaje mu si, e
nim jest. Tylko e z tych jego wierszy jako nie mog nic sensownego
wyczyta. Z nich po prostu nic nie wynika. Kiedy pojawia si Zdzisaw, ty
musisz wystroi si i wymalowa jak na bal sylwestrowy. A twoje zachowa
nie! Wygupiasz si jak nastolatka. Ju nie wspomn, e wystawiasz nas
przez to na pomiewisko. Nie jeste ju nastolatk, Heleno. Dawno po
winna z tego wyrosn. Nie wygaszam adnych moraw. Twoje zacho
wanie wydaje mi si jednak niestosowne. Pytasz, dlaczego tyle o tym
mwi? Poniewa musz si wygada. Inaczej nie wytrzymam! Ty nie
wyobraasz sobie nawet, jak wygldam, kiedy jestem zdenerwowany.
165


WICZENIA
1
1. Czy Grzegorz, bohater opowiadania, ma agodne usposobienie?
2. Co Grzegorz myli o znajomych Heleny?
3. Czy Helena czsto zaprasza przyjaci?
4. Na jakie straty naraaj Grzegorza gocie Heleny?
5. Jak wyglda zwyky dzie Grzegorza, a jak Heleny?
6. Czy Grzegorz i Helena s bardzo zaprzyjanieni z ssiadami?
7. Co Grzegorz myli o poetyckim talencie Zdzisawa?
8. Czy Helena ma wicej ni osiemnacie lat?
9. Czy Helena daje Grzegorzowi powody do zazdroci?
10. Dlaczego Grzegorz jest zdenerwowany?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (biec,
rzuca, pyn, rwa, ciga, suszy, spa, pisa).
1. Lubi czyta do pna w nocy. To jednak nie pozwala mi dobrze si
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , wic czsto chodz do pracy zmczony.
2. Kiedy zacz pada ulewny deszcz, my nie mielimy przy sobie para
sola. Teraz musimy szybko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mokre ubrania.
3. Artur by bardzo spniony i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
rano z domu bez niadania. Chyba nawet nie zdy si ogoli.
4. Dentysta powiedzia mi, e tego chorego zba ju nie mona urato
wa i niestety trzeba go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Tadeusz nie tylko nie czyta listw od Zosi, ale nawet . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . je do mieci nie otwierajc.
6. Notowaem wszystko, co mwi na wykadzie pan profesor. A
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mi si dugopis. Na szczcie miaem drugi.
7. Przemek dopiero w tym roku zrealizowa swoje wielkie marzenie
i. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w samotny rejs po Batyku.
8. To prawda, e widziaa mnie wczoraj w kawiarni z on naszego
szefa. Ale nie chciaby chyba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z tego zbyt pochopnych wnioskw.
166


3
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (prosi,
liza, tru, trwa, rzebi, mwi, koczy, gra, paka, leczy).
1. Kasia jest chora na gryp, a mimo to chodzi do pracy. Postpujc
w ten sposb nigdy jej nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Pan Adamiec jest doskonaym szachist. Ju od kilku lat nikomu
z nas nie udao si z nim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Pan zachowuje si niegrzecznie i prowokujco. Jeli natychmiast
pan si nie uspokoi, bdziemy musieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pana za drzwi.
4. Pies by tak godny, e nie tylko zjad wszystko, co dosta, ale jeszcze
bardzo dokadnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cay talerz.
5. Kiedy Wiesaw oeni si z Mari, Anna bya zrozpaczona. Myleli
my wtedy, e z alu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie oczy.
6. Dlaczego dajesz nam do jedzenia t star zup grzybow? Czy chcesz
nas wszystkich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
7. Trzy lata Bogusaw budowa swj dom. Trwao to dugo, ale wczoraj
wreszcie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ostatnie pitro.
8. Marek sta na deszczu bez parasola i czeka na Agat. I . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . , mimo e kazaa czeka na siebie prawie dwie godziny.
9. ucja doskonale wie, e Teodor kocha j od wielu lat. Nigdy jednak
nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przy niej tego magicznego sowa.
10. Czy to moliwe, eby tak may chopiec potrafi . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak pikn figurk z drewna?
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (pali,
pi, sucha, bra, myle, da, gospodarowa, gada, produkowa).
1. Tomasz jest atrakcyjnym i inteligentnym mczyzn. Interesuje si
nim wiele piknych kobiet, ale on adnej jeszcze nie . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
2. Jeli pani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze jednego papierosa
w moim samochodzie, to nigdy wicej pani do niego nie wsidzie.
3. To maa fabryka, ale wanie w niej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . najnowoczeniejsze modele mebli ogrodowych.
4. To prawda, e dzisiaj jestem wyjtkowo zajty. Dla ciebie jednak
zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . troch wolnego czasu.
5. Babcia posza wczoraj z koleankami do kilku nowych sklepw i oczy
wicie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystkie nasze pienidze.
167


6. Tylko nie mw mi, e nie spotkasz si ze mn, bo nagle zachorowaa
twoja babcia. Lepiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . co innego.
7. Kupilimy sobie z on pikny domek za miastem. To mia by nasz
sekret, ale ona oczywicie . . . . . . . . . . . . . . . . wszystko swojej mamie.
8. Cay ten wieczr piem alkohol. Zastanawiam si, co bdzie, jeli . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze jeden kieliszek.
9. Kto . . . . . . . . . . . . . panu zezwolenie na budow domu w rodku lasu?
10. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . moe
tego, co mam ci do powiedzenia. A pniej rb sobie, co chcesz.
5
1. Wybucha z byle powodu.
2. Wykoczy si finansowo.
3. Wystawi kogo na pomiewisko.
4. Wyrywa sobie wosy z gowy.
5. Wypaka sobie oczy.
6. Wyciga z czego pochopne wnioski.
6
Ponisze zdania prosz uzupeni odpowiednimi czasownikami (dole
ga, nalega, polega, podlega, ulega, przylega, zalega, wylega)
1. Ju nigdy wicej do was nie przyjd. I prosz nie . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. To jest moja ostateczna decyzja, ktra nie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dyskusji.
3. Mam problemy finansowe. Od trzech miesicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z opatami za telefon i mieszkanie.
4. Ty zawsze chcesz o wszystkim decydowa. Nie chc i nie mog ju
duej ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Zawioda mnie i rozczarowaa tyle razy, e nie bd wicej na to
bie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. W czasie wojny nasz dziadek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na froncie we Woszech.
7. Niby nie mam ani gorczki, ani nic mnie nie boli, ale co mi jednak
............................................................ .
8. Przykleie tapet do brudnej ciany. Teraz dziwisz si, e le do niej
............................................................. .
168


9. Zrobio si ciepo i na puste do tej pory plae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tysice spragnionych soca turystw.
10. W wyniku gwatownych wiatrw kilka domw w naszym miecie
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zniszczeniu.
Czasowniki z prefiksem wy
* wyraaj:
dziaanie na zewntrz, oddalajce od obiektu (wybiec, wyrzuci)
dziaanie na powierzchni obiektu (wytapetowa, wymy)
wykonanie obiektu (wyrzebi, wybudowa)
dziaanie bardzo staranne, dokadne (wystrzyc, wygoli)
dziaanie skierowane na wszystkie obiekty (wymordowa, wytru)
odnalezienie obiektu (wypatrzy, wyszpera)
dziaanie zuywajce obiekt (wypali, wykoczy)
dziaanie realizujce cakowicie cel (wybudowa, wygra)
dziaanie powodujce przesyt, nasycenie (wyszumie si, wyspa si)
169


29 Ju tutaj zostan
Moe to dziwne, ale spdziem na

tej awce kilka adnych lat. Codzien
nie rano zlatuj si do mnie ptaki z naj
dalszych zaktkw parku. Zjadaj ap
czywie okruchy chleba prosto z mojej
rki. Gdy tylko ktry z nich zobaczy,
e ju jestem, natychmiast gonym
wierkaniem zwouje swoich towarzy
szy. Zyem si z nimi tak bardzo, e
nie mgbym ju teraz ich zostawi.
Dzisiaj nikt by tego nie zgad, e kie
dy byo inaczej. Przecie ja zjedziem
p wiata. Zdarem niejedne buty
i zniszczyem niejedno ubranie. Zwie
dziem wiele piknych i tajemniczych
miejsc. Ale te i zrobiem wiele nie
mdrych rzeczy. Moe dlatego, e bardzo chciaem co znale i co
zrozumie. Nie zrealizowaem tego. Ale i nie zrezygnowaem z niczego.
Znalazem tylko to miejsce. Prawd mwic, troch si zestarzaem.
Zwracam uwag na inne wartoci. Nie zniechcam si tak szybko jak
kiedy. Wiem, e to nie ja zmieni ten wiat. Nie ja go zbawi. Niech
zrobi to inni.
Ja jedynie zbuduj jeszcze kilka domw dla moich skrzydlatych przy
jaci. Nie chc, eby zmarzy, kiedy zrobi si zimno. Nie pozwol te,
eby zgodniay. One nie mog znikn z naszego otoczenia. Moe ko
go zbulwersuje moje ycie. Moe kto powie, e zwariowaem na stare
lata, e zdegradowaem si spoecznie, a nawet zdegenerowaem. Trud
no! Zdecydowaem, e chc tak wanie y. Zmczya mnie i znudzia
ta szara codzienno. A przecie nie zawsze da si j zignorowa. Ja ju
tak bardzo zrosem si z tym miejscem, e chyba tutaj zostan.
170


WICZENIA
1
1. Od jak dawna Jerzy, bohater opowiadania, przychodzi do parku?
2. Czym zajmuje si Jerzy, kiedy jest w parku?
3. Jaki jest stosunek Jerzego do zwierzt?
4. Czy Jerzy kiedy podrowa?
5. Czy w swoim yciu Jerzy zrealizowa cele, ktre sobie kiedy wyzna
czy?
6. Czy Jerzy jest czowiekiem, ktremu nie powiodo si w yciu?
7. Jak Jerzy zabezpiecza ptaki przed nadejciem zimy?
8. Czy Jerzy jest pracowity?
9. Czy Jerzy jest samotny?
10. Co mylisz o sposobie na ycie Jerzego?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (szy,
bi, czy, je, robi, my, gubi, dziwi).
1. Jeszcze dzisiaj rano miaem nowy parasol. Teraz nie mog go zna
le. To ju trzeci, ktry w tym miesicu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Twj syn jest niegrzeczny i arogancki. Moe powiniene jeden raz
w yciu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go na kwane jabko.
3. Bardzo chciabym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
z tob kolacj w jakiej przytulnej i niedrogiej restauracji.
4. Jeli twoja najlepsza sukienka jest rozdarta, to dlaczego nie prbu
jesz jej sama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
5. Dokadnie pidziesit lat temu moich dziadkw . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wze maeski.
6. Mielimy tak duo goci na kolacji, e potrzebowaem a p godzi
ny, eby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . po nich wszystkie talerze i szklanki.
7. Adam nie widzia Anny od kilku lat. Dlatego bardzo si . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . , kiedy wczoraj nagle do niego zatelefonowaa.
8. Jestem godny i zmczony. Czy mogaby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . co do jedzenia?
171


3
i, lecie, biec, frun, wrci, jedzi, biega, chodzi, wraca).
1. Ewa ma zawsze za krtkie spdniczki i za wysokie obcasy. Ona bar
dzo lubi w ten sposb . . . . . . . . . . . . . . . . . na siebie uwag mczyzn.
2. Andrzej znalaz w parku bardzo sympatycznego psa. Dlatego z a
lem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go wacicielom.
3. Kiedy Anna idzie z koleankami do sklepu, zawsze . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej na tym kilka godzin.
4. Micha jest fantast i marzycielem. Rzadko udaje mu si . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z obokw na ziemi.
5. Kiedy w grudniu Janek jedzi po Warszawie w poszukiwaniu biae
go bzu dla Joli. Kupi go, ale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . cae miasto.
6. Aleksander jest pocztkujcym narciarzem. Ale nie chcia kompro
mitowa si przed Beat i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z tej stromej gry.
7. Pamitaj, e mieszkam na trzecim pitrze i nie bd . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na kade twoje zawoanie na parter.
8. Z tego wizienia jeszcze nigdy nikt nie uciek. Do wczoraj! Bo wa
nie wczoraj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z niego grony przestpca.
9. Konrad dugo studiowa, pniej oeni si, zbudowa dom i kilka
razy zmienia prac. I tak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mu kilka lat ycia.
10. Anio mia wspaniae nienobiae skrzyda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . do nas prosto z nieba. I tak skoczy si ten film.
4
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami z prefiksem z/s (cho
wa, bywa, budowa, wariowa, ama, koczy, goli, pisa, marnowa, m
wi).
1. To by dobry i intrygujcy film. Nawet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si zupenie inaczej ni przypuszczalimy.
2. Justyna nie lubi zaronitych mczyzn. To specjalnie dla niej Mie
czysaw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . swoj wspania brod i wsy.
3. Nie mam gdzie mieszka, nie mam pracy i nie mam pienidzy. Czy
wszystko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si przeciwko mnie?
4. Ju tydzie temu siostra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
gdzie kluczyki do samochodu. Do tej pory szuka ich caa rodzina.
5. Bronisaw jest pechowcem. Mia wiele wspaniaych okazji w yciu.
Niestety wszystkie je . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
172


6. Zawsze, kiedy Leon telefonuje do Lidki i proponuje spotkanie, ona
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go pod byle pozorem.
7. Mirosaw by nieprzygotowany do tego egzaminu. Dlatego prawie
wszystkie odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . od ssiada.
8. eby rozwiza komunikacyjne problemy w Warszawie, musimy szyb
ko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze trzy mosty.
9. Ju pi razy poyczaem naszym ssiadom pienidze. Musiabym
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , eby zrobi to jeszcze raz.
10. Adam nie jest pierwszym mczyzn, ktremu Anna . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . serce.
5
1. Zjedzi p wiata.
2. Zbawi wiat.
3. Skrzydlaci przyjaciele.
4. Szara codzienno.
5. Zrosn si z jakim miejscem.
6. Zbi kogo na kwane jabko.
7. Zczy wzem maeskim.
8. Schodzi na to kilka godzin.
9. Zej z obokw na ziemi.
10. Wszystko zmwio si przeciwko mnie.
11. Zama komu serce.
6
kowymi.
1. . . . . . . . . . . . . . bylimy dug i trudn drog, eby tu trafi.
2. Adam znw przyjecha tylko na dwa dni. Dlaczego on nigdy nie
moe . . . . . . . . . . . . . by z nami duej?
3. Ty cigle ogryzasz paznokcie. Powinna . . . . . . . . . . . . . zby si tego
tak bezsensownego przyzwyczajenia.
4. Anna kupia w zeszym roku dwa krzesa. Teraz . . . . . . . . . . . . . bya
cay komplet.
5. Nie wiem, dlaczego profesor Kowalski . . . . . . . . . . . . . by dopiero
wczoraj. Przecie konferencja . . . . . . . . . bya si w zeszym tygodniu.
6. W trakcie urlopu jem zawsze wicej ni normalnie. Nic wic dziw
nego, e . . . . . . . . . . . . . byo mi kilka kilogramw.
173


7. Czas leci nieubaganie. Nic ci nie . . . . . . . bdzie z tych lat, ktre masz.
8. Wiem, e si gniewasz. Ale nie musisz . . . . . . . . . . . . . bywa mnie
pogardliwym milczeniem.
9. Nasi pikarze grali ambitnie, ale nie udao im si . . . . . . . . . . . . do
by ani jednej bramki.
10. Kup sobie ten nowy szampon, jeli chcesz . . . . . . . . zby si upieu.
11. Po roku pracy w banku Adam . . . . . . . . . . . . . doby dowiadczenie
i wiar we wasne siy.
Czasowniki z prefiksem z/s

* wyraaj:
dziaania zbliajce, czce ze sob obiekty (zy si, sklei)
ruch skierowany w d (zjecha, zsun si)
dziaanie usuwajce co z powierzchni (zmy, spuka)
dziaanie przynoszce ze skutki (zniszczy, zuy)
174


Dlaczego zapominamy? 30
Dlaczego zapominamy o bajkach? Moe dlatego, e stajemy si doro

li. Zaczynamy uczy si i pracowa. Zakadamy wasne rodziny. I marzy
my ju tylko, eby zajecha wasnym samochodem przed wasny dom.
Pragniemy zamieszka wygodnie. Zastawi mieszkanie piknymi me
blami. Na cianach zawiesi gustowne obrazy. Ju nie zastanawiamy si
nad tym, e za to wszystko musimy zapaci nie tylko pienidzmi, ale te
naszym czasem, spokojem i zdrowiem. Nie zagldamy do znajomych.
I najchtniej nie zapraszamy nikogo do siebie. A wieczorem, kiedy ju
zasonimy okna, zwykle zasiadamy wygodnie przed telewizorem. Patrzy
my godzinami na filmy, w ktrych ludzie zabijaj
si. I wcale nie zalewamy si przy tym zami. W nocy
zasypiamy wiedzc, e nastpny dzie nie zasko
czy nas niczym nowym. Do bajek zaczynamy wra
ca dopiero, kiedy czytamy lub opowiadamy je
wasnym dzieciom. Na nowo zachwycamy si
bajkow urod i prostot. Chtnie dajemy za
bra si w dalekie kraje, w wiat zza siedmiu
gr i zza siedmiu rzek. Pozwalamy zaczaro
wa si dobrej wrce. Moemy wtedy za
mieszka na szczycie lodowej gry lub na
moment zabdzi w lesie penym krasna
li. Przed naszymi oczami, kiedy tylko
chcemy, zakwitaj ki. Zapalaj si
wiata gwiazd. A soce nigdy nie za
chodzi, jeli sobie tego nie zayczymy.
A szkoda, e to tylko bajki. Bajki?
175


WICZENIA
1
1. Kiedy ludzie zapominaj o bajkach?
2. Czy kiedy ludzie dorastaj, zmieniaj si ich marzenia?
3. Czy realizacja marze bywa kosztowna i trudna?
4. O jakich filmach mwi autor tekstu?
5. Czy autor opisuje z optymizmem dorose ycie?
6. Kiedy najczciej powracamy do wiata bajek?
7. Co najbardziej podoba si nam w bajkach?
8. Czy bajki s przeznaczone wycznie dla dzieci?
9. Czy bez bajek wiat byby smutniejszy?
10. Czy ludzie doroli chtnie uciekaj w wiat bajek?
2
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (kopa,
ci, hamowa, szkodzi, ofiarowa, mwi, paka, przesta).
1. miecie, ktre pozostawiamy po sobie w lesie, najlepiej jest . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oczywicie nie naley ich pali.
2. Midzynarodowa opinia publiczna domaga si, eby obie walczce
strony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dziaa wojennych.
3. Nigdy wczeniej nie goliem si brzytw. Boj si, e kiedy to zrobi,
mog si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Na pogrzebie babci Adam mia wilgotne oczy, ale nie . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ani razu.
5. To oczywiste, e rozwj naszej cywilizacji jest procesem ewolucyj
nym. I w aden sposb nie mona go ani zatrzyma, ani . . . . . . . . .
............................................................. .
6. Ja ju rano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . stolik na dwie oso
by w tej nowej restauracji. A ty teraz mwisz, e nie jeste godna.
7. Lucyna jest znakomit tenisistk. Przerwa na macierzystwo moe
bardzo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jej karierze sportowej.
8. Kiedy Maciek by w trudnej sytuacji materialnej, tylko Marzena bez
wahania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mu swoj pomoc.
176


3
Prosz uzupeni ponisze zdania czasownikami z prefiksem za (bole,
brn, bysn, pragn, chorowa, grzeba, budowa, rosn, sucha, siedzie).
1. Koncert fortepianowy by tak pikny, e wszyscy si . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i zapomnieli o boym wiecie.
2. Kiedy byem dzieckiem, przy tej ulicy stao jedynie kilka starych
domw. Teraz nowi ssiedzi . . . . . . . . . . . . . . j do ostatniego metra.
3. Oczywicie, e to mnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przecie spado mi na gow due jabko.
4. Kiedy Andrzej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
nie przypuszczalimy, e bdzie musia leczy si w szpitalu.
5. Ju na pierwszy rzut oka wida, e od lat nikt nie dba o ten ogrd.
Zdy wic przez ten czas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . chwastami.
6. Mylaem, e bd u cioci tylko kilka minut. Ale jak zwykle si . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i wyszedem od niej dopiero wieczorem.
7. Darek ostatnio robi same gupie i nieodpowiedzialne rzeczy. Mo
na powiedzie, e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w lepy zauek.
8. Mj brat zawsze wietnie taczy i piewa. Nic dziwnego, e w ko
cu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jako gwiazda studenckiego kabaretu.
9. Najchtniej wyjechabym z miasta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si gdzie na pustkowiu. I hodowa kwiaty.
10. Witek kupi ju swojej onie wszystko, o czym marzya. Ma jednak
nadziej, e ona czego jeszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
Prosz uzupeni ponisze zdania odpowiednimi czasownikami (miesz
ka, la, mia, gotowa, powiedzie, gapi, brudzi, strzeli, nudzi, zibi).
1. Dlaczego twierdzisz, e ten film by komedi? Ja nie . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si ani razu.
2. Urlop? Dwa tygodnie pada deszcz. Mylelimy z bratem, e . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na mier.
3. Oni znaj si wiele lat. Codziennie si widuj i maj wsplne plany.
Ale nigdy nie prbowali razem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Kto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak bar
dzo dywan w pokoju? Przecie wczoraj starannie go odkurzyem.
5. Tadeusz otworzy butelk wina tak niefortunnie, e . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sobie cae spodnie.
6. Cezary bardzo kocha i szanuje swoj teciow. Ale bywaj momenty,
w ktrych miaby ochot j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
177


7. Bardzo lubimy twoje niespodziewane wizyty, Marku. Byoby jednak
lepiej, gdyby czasem si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Ewa rozbia nasz nowy samochd, bo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na wystawy sklepowe.
9. Nie pjd z tob na spacer, bo od trzech dni nie wychodz z domu.
Lekarz powiedzia, e si . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , jak to zrobi.
10. Nie prosz ci o obiad. Chc tylko, eby, moja droga, . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wod.
5
1. Zaoy rodzin.
2. Zalewa si zami.
3. Za siedmioma grami, za siedmioma rzekami...
4. Zapomnie o boym wiecie.
5. Zabrn w lepy zauek.
6. Zabysn jak gwiazda.
7. Zagrzeba si na pustkowiu.
8. Zanudzi si na mier.
6
Prosz uzupeni wystpujce w tekcie czasowniki odpowiednimi pre
fiksami.
Kochana Mario!
Miny trzy miesice od chwili, gdy . . . . . . . . . . . jechaam do Polski.
Moe . . . . . . . . . dawa si, e to niewiele, a przecie . . . . . . . . darzyo si
tyle ciekawych rzeczy i spraw. . . . . . . . . . znaam tu wiele nowych kolea
nek. . . . . . . . . przyjaniam si z Adamem. On jest Polakiem. . . . . . . . . . fa
scynowa mnie jego jzyk i sposb bycia. Nie twierdz, e . . . . . . . . . . . . ko
chaam si w nim. Ale i nie mog . . . . . . . . . . . . . wiedzie, i jest mi
obojtny. Czsto . . . . . . . . . . bywamy razem. Duo ze sob . . . . . . . . . . . ma
wiamy. Adam jeszcze nie . . . . . . . . . . . . . prosi mnie ani do kina, ani do
teatru. On woli . . . . . . . . . . . . . chodzi do mnie do akademika. Czasem
. . . . . . . . . . . . . daje mi si, e bywa niemiay. Adam . . . . . . . . . . . . . trafi
przez godzin siedzie w milczeniu. Zawsze jednak . . . . . . . . . . . . . nosi
mi kwiaty. Ach! Nie . . . . . . . . . . . . . pisaam Ci najwaniejszego. Mj Po
lak studiuje histori. I mona si duo od niego . . . . . . . . . . . . . wiedzie.
178


Jeszcze tylko chciaam Ci . . . . . . . . . . . . . prosi, e tak dugo nie pi
saam. To prawda, e nie . . . . . . . . . . . sypaam Ci moimi listami w ostat
nim czasie. Nastpnym razem . . . . . . . . . . . . . pisz wicej i moe
. . . . . . . . . . . . . l jakie zdjcia.
Cauj Ci! Anna
Czasowniki z prefiksem za
* wyraaj:
dziaanie zbliajce do obiektu (zabiec, zajecha)
dziaanie pocztkowe (zamieszka, zachorowa)
dziaanie oficjalne (zamwi, zarezerwowa)
dziaanie na ca powierzchni (zala, zasypa)
dziaanie przygotowawcze (zapisa, zapowiedzie)
dziaanie o negatywnych nastpstwach (zabi, zanudzi)
dziaanie dajce zamierzony skutek (zapobiec, zahamowa)
dziaanie przynoszce czciowy skutek (zadrapa, zaci)
dziaanie przekraczajce przyjte normy (zapracowywa si, zanudzi)
umieszczenie czego wewntrz (zamurowa, zakopa)
dziaanie chwilowe (zakrzykn, zaprotestowa)
179


31 Kiedy byo inaczej
Pamitasz, Mario, kiedy byo

inaczej.
Tak, Jzefie. Ludzie byli dla
siebie sympatyczni. Pomagano
sobie chtnie we wszystkim.
To prawda. Mylano wicej o
drugim czowieku.
A jak wspaniale bawiono si.
Taczono i piewano przy ka
dej okazji.
Lubiano te czasem wypi co
mocniejszego. Ale rzadko pito
tyle alkoholu, co dzisiaj.
yo si nam jako lepiej. Pracowao spokojniej i patrzyo na wiat
z optymizmem.
Moe nie jedzio si tyle po wiecie. Jednak po kraju podrowao si
duo.
Chtniej zostawao si w domu. Wychowywao si lepiej dzieci i goto
wao zdrowsze jedzenie.
Jedzono bez wtpienia smaczniej. Pamitasz, jakie kiedy pieczono
ciasta?
Wszystko, Jzefie, robiono lepiej. Budowano wiksze mieszkania. Pi
sano ciekawsze ksiki.
Byo wicej czasu, wic czytano wicej. Chodzono czciej do teatru,
opery czy filharmonii.
Na ulicach widziao si tylu przystojnych mczyzn.
Teraz nawet pi si gorzej.
Wszystko tak szybko zmienia si.
Wracajmy do domu, Mario. Zachmurzyo si.
180


WICZENIA
1
1. Czy teraz ludzie s mniej sympatyczni ni kiedy?
2. Jak si dawniej bawiono?
3. Czy kiedy pito wicej alkoholu?
4. Jakie jedzenie gotowano kiedy?
5. Co robili ludzie, kiedy mieli wicej czasu?
6. Czy dawniej budowano mniejsze mieszkania?
2
WZR: (milcze) milczano
1. Polska jest krajem, w ktrym zawsze (kocha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . narodowe tradycje.
2. Na temat sytuacji politycznej na Bakanach (napisa) . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ostatnio wiele artykuw.
3. A siedem lat (pracowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nad projektem tej autostrady.
4. Dawniej nie (myle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tyle o ekologii.
5. Wczoraj w filharmonii (gra) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ostatni symfoni Krzysztofa Pendereckiego.
6. W czasie konferencji (dyskutowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na wiele tematw.
7. Nie wiem, dlaczego tak dugo (tolerowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . brutalne zachowanie kibicw sportowych.
8. Polkom (kupowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zawsze duo kwiatw.
9. Nigdy nie (pyta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie, czy lubi moj prac.
10. Tak dobrego spektaklu dawno w naszym teatrze nie (wystawia)
............................................................. .
3
WZR: (liczy) liczono
1. W moim domu nigdy nie (mwi). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o polityce.
181


2. Ju dwa razy (zaprosi). . . . . . . . . . . mnie na obiad do rodzicw Anny.
3. Te wspaniae tulipany (przywie) . . . . . . . . . . . . . . . . . a z Holandii.
4. Kiedy byem maym chopcem, (nosi) . . . . . . . . . . mnie na rkach.
5. Na balu u pana senatora (taczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do rana.
6. O tym, e Mariusz ma zosta dyplomat, (postanowi) . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ju wiele lat temu.
7. W mojej firmie chtnie (zgodzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . si na zmiany personalne.
8. Dlaczego nie (zrobi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze nic w tej sprawie.
9. W tym roku (sprzeda) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w Polsce wicej samochodw ni w zeszym.
10. Janek jest chory, wic (zabroni) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mu wychodzenia z domu.
4
WZR: (marzn) marznito
1. Ju nie pamitam, kiedy (zacz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . budowa metro w Warszawie.
2. Przez dwa dni (umy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wszystkie okna w naszym biurze.
3. W czasie imienin Adama (wypi) . . . . . . . . . . . . . . . . cay zapas wina.
4. W 1922 roku (zabi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . polskiego prezydenta Gabriela Narutowicza.
5. Te stare kopalnie (zamkn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . ju p wieku temu.
6. Termin egzaminu (przesun) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o trzy dni.
7. Ameryk (odkry) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zupenie przypadkowo.
8. Najwicej biaoczerwonych sztandarw (uszy) . . . . . . . . . w Polsce.
5
WZR: (zmokn) zmoknito
Pamitasz, Mario, kiedy (by) inaczej.
Tak, Jzefie. Ludzie byli dla siebie sympatyczni. (pomaga) sobie cht
nie we wszystkim.
To prawda. (myle) wicej o drugim czowieku.
A jak wspaniale (bawi si). (taczy) i (piewa) przy kadej okazji.
(lubi) te czasem wypi co mocniejszego. Ale rzadko (pi) tyle al
koholu, co dzisiaj.
182


(y) si nam jako lepiej. (pracowa) spokojniej i (patrzy) na wiat
z optymizmem.
Moe nie (jedzi) si tyle po wiecie. Jednak po kraju (podrowa)
si duo.
Chtniej (zostawa) si w domu. (wychowywa) lepiej dzieci i (goto
wa) zdrowsze jedzenie.
(je) bez wtpienia smaczniej. Pamitasz, jakie kiedy (piec) ciasta?
Wszystko, Jzefie, (robi) lepiej. (budowa) wiksze mieszkania. (pi
sa) ciekawsze ksiki.
(by) wicej czasu, wic (czyta) wicej. (chodzi) czciej do teatru,
opery czy filharmonii.
Na ulicach (widzie) si tylu przystojnych mczyzn.
Teraz nawet (spa) si gorzej.
Wszystko tak szybko (zmienia si).
Wracajmy do domu, Mario. Ju pno.
Nieosobowe formy czasownika

* wyraaj:
dziaanie w czasie przeszym
dziaanie, ktrego wykonawca jest nieokrelony
* tworzenie i przykady:
s zakoczone na no, ono, to
maj budow czasownika w stronie czynnej + si
do tematu bezokolicznika zakoczonego na a, e dodajemy kocwk
no (pracowa pracowano / myle mylano), alternacja e : a
do tematu bezokolicznika zakoczonego na i/y, , , c dodaje
my kocwk ono (bawi bawiono / yczy yczono / gosi
goszono / nie niesiono / piec pieczono), alternacje ci : c,
dzi : dz, si : sz, zi : , ci : szcz, dzi : d, c : cz
do tematu bezokolicznika zakoczonego na , u dodajemy kocw
k to (rozstrzygn roztrzygnito / bi bito), alternacja n : ni
nieosobowe formy czasownika z zaimkiem zwrotnym si tworzy si
dodajc kocwk o do formy 3. osoby liczby pojedynczej czasowni
ka (bawi si bawio si / czyta si czytao si)
183


32 Twj kochajcy m
Ta pikna, zachwycajca i patrz

ca na mnie kobieta, to moja nowa
ona Agnieszka. To najsmaczniej go
tujca, najdokadniej sprztajca i naj
cierpliwiej czekajca osoba na caym
wiecie. Wiem, e ycie z ni bdzie
niekoczcym si szczciem. Uwiel
biam jej mdre, o nic niepytajce
spojrzenia. Jej fascynujcy umiech.
Kady bdcy w mojej sytuacji m
czyzna mgby mwi o sukcesie. A to
jeszcze nie wszystko. Agnieszka nie
jest kobiet niepotrzebnie wydajc
pienidze. Bo jest mylca. Doskona
le rozumiejca nasz sytuacj mate
rialn. Ja oczywicie jestem dobrze za
rabiajcym lekarzem. Ale i mnie po
trzebna bya systematycznie oszczdzajca ona. Przy Agnieszce nie mar
twi mnie ani szybko mijajcy czas, ani le yczcy mi ludzie.
Nie znaczy to, e jestem czowiekiem niemajcym problemw. De
nerwuje mnie mieszkajca z nami matka Agnieszki. Ta starzejca si
kobieta chce cigle mie decydujcy gos we wszystkich sprawach. Za to
ojciec Agnieszki jest wspaniay. To czowiek bardzo interesujcy i maj
cy szerokie horyzonty. Lubicy jak ja dobry alkohol, boks i wiee pieczy
wo. Mam jeszcze inne kopoty, ale aden z nich nie jest znaczcy, kiedy
myl o Agnieszce. A myl o niej zawsze, jak prawdziwie kochajcy m.
184


WICZENIA
1
1. Czy Agnieszka jest adna?
2. Czy Agnieszka jest pierwsz on bohatera opowiadania?
3. Jaki umiech ma Agnieszka?
4. Czy Agnieszka jest oszczdna?
5. Czy Agnieszka i jej m mieszkaj razem z rodzicami?
6. Czy m Agnieszki jest inynierem?
7. Czy matka Agnieszki jest moda?
8. Jaki jest ojciec Agnieszki?
9. Co lubi ojciec Agnieszki?
10. Kiedy bohater opowiadania myli o Agnieszce?
2
WZR: Widziaem Adama, kiedy bieg do autobusu.
Widziaem biegncego Adama.
1. Znam wszystkich ludzi, ktrzy tutaj pracuj. Znam wszystkich
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tutaj ludzi.
2. To s lokatorzy, ktrzy mieszkaj w tym domu najduej. To s naj
duej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w tym domu lokatorzy.
3. Nie jestem czowiekiem, ktry lubi pisa listy. Nie jestem czowie
kiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pisa listy.
4. Fotografowano wszystkich aktorw, ktrzy brali udzia w spektaklu.
Fotografowano wszystkich aktorw . . . . . . . . . . . udzia w spektaklu.
5. Nigdy nie rozumiaem tych, ktrzy studiuj astronomi. Nigdy nie
rozumiaem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . astronomi.
6. Unikam znajomych, ktrzy pal papierosy. Unikam znajomych
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . papierosy.
7. Ania bardzo lubi bajk o tej krlewnie, ktra pi. Ania bardzo lubi
bajk o . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . krlewnie.
8. Adam naley do tych mczyzn, ktrzy piewaj przy goleniu. Adam
naley do mczyzn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przy goleniu.
9. Papuga to ptak, ktry mwi. Papuga to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ptak.
10. Lubi patrze na ludzi, ktrzy tutaj spaceruj. Lubi patrze na
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tutaj ludzi.
185


3
Prosz przeksztaci wedug wzoru.
WZR: czowiek, ktry pali papierosy palcy czowiek
1. czas, ktry mija . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. tramwaj, ktry jedzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. kwiat, ktry pachnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. drzewo, ktre ronie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. osoby, ktre rozmawiaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. ksika, ktra mnie interesuje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. sytuacja, ktra mnie denerwuje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. lampa, ktra stoi w pokoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
WZR: Mczyzna, ktry stoi przed domem, to nasz ssiad.
Mczyzna stojcy przed domem to nasz ssiad.
1. Deszcz, ktry pada wczoraj, by bardzo ciepy. Deszcz . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wczoraj by bardzo ciepy.
2. Muzyk, ktry tutaj gra na skrzypcach, jest niewidomy. Muzyk . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tutaj na skrzypcach jest niewidomy.
3. Kobiety, ktre ubieraj si w naszym sklepie s zawsze eleganckie.
Kobiety . . . . . . . . . . . . . . . . . . w naszym sklepie s zawsze eleganckie.
4. Ten obraz, ktry wisi na cianie, jest tylko reprodukcj. Ten obraz
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na cianie jest tylko reprodukcj.
5. Balet, ktry taczy dzisiaj w operze, przyjecha z Moskwy. Balet . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dzisiaj w operze przyjecha z Moskwy.
6. Ludzie, ktrzy ogldaj nasz wystaw, chtnie o niej rozmawiaj.
Ludzie . . . . . . . . . . . . . . . . nasz wystaw chtnie o niej rozmawiaj.
7. Modzie, ktra uczy si w tym liceum, nie ma duo wolnego czasu.
Modzie . . . . . . . . . . . . . w tym liceum nie ma duo wolnego czasu.
8. Lekarz, ktry mnie bada, by bardzo zdenerwowany. Lekarz . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mnie by bardzo zdenerwowany.
5
WZR: (kocha) kochajcy
Ta pikna, (zachwyca) i (patrze) na mnie kobieta, to moja nowa
ona Agnieszka. To najsmaczniej (gotowa), najdokadniej (sprzta)
186


i najcierpliwiej (czeka) osoba na caym wiecie. Wiem, e ycie z ni
bdzie ( nie koczy si) szczciem. Uwielbiam jej mdre, o nic (nie
pyta) spojrzenia. Jej (fascynowa) umiech. Kady (by) w mojej sytu
acji mczyzna mgby mwi o sukcesie. A to jeszcze nie wszystko.
Agnieszka nie jest kobiet niepotrzebnie (wydawa) pienidze. Bo jest
(myle). Doskonale (rozumie) nasz sytuacj materialn. Ja oczywi
cie jestem dobrze (zarabia) lekarzem. Ale i mnie potrzebna bya sys
tematycznie (oszczdza) ona. Przy Agnieszce nie martwi mnie ani
szybko (mija) czas, ani le (yczy) mi ludzie. Nie znaczy to, e jestem
czowiekiem (nie mie) problemw. Denerwuje mnie (mieszka) z nami
matka Agnieszki. Ta (starze si) kobieta chce cigle mie (decydo
wa) gos we wszystkich sprawach. Za to ojciec Agnieszki jest wspaniay.
To czowiek bardzo (interesowa) i (mie) szerokie horyzonty. (lubi)
jak ja dobry alkohol, boks i wiee pieczywo. Mam jeszcze inne kopoty,
ale aden z nich nie jest (znaczy), kiedy myl o Agnieszce. A myl
o niej zawsze, jak prawdziwie (kocha) m.
Imiesw przymiotnikowy czynny

* wyraa:
atrybuty rzeczownika (osoby, zwierzcia, przedmiotu) i speniane przez
niego aktualnie funkcje (pracujcy czowiek, leccy bocian, stojca
lampa)
* tworzenie:
jest tworzony od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teraniejszego
czasownikw niedokonanych (graj, bawi si, pi)
do tematw tych dodaje si kocwki rodzajowe cy, ca, ce (graj
cy, bawica si, pice)
187


33 Nie jestem zadowolony
Agato! Nie jestem z ciebie zadowolony. Pomyl tylko. Wracam z pra

cy zmczony. A w domu co na mnie czeka? Przypalony obiad. Ty nawet
nie wiesz, jak wyglda dobrze zrobiony bigos.
Mj pokj jest od trzech dni niesprztany. Okna niemyte. Koszule
nieprasowane. Rozumiesz wic, e mog by zdenerwowany. Ja nie
wiem, co ty robisz cay dzie. Kiedy dzwoni do ciebie, telefon jest zaj
ty. Czy tak zachowuje si zakochana kobieta? Przecie masz wszystko.
Jeste dobrze i modnie ubrana. Nawet mieszkanie zostao umeblowane
tak, jak chciaa. Drugi telewizor by kupiony specjalnie dla ciebie. To
smutne, ale czuj si oszukany. A nasze dziecko? Stefan ma dopiero
trzy lata i ju wiadomo, e jest le wychowany. Widz, e jeste zapaka
na, ale problem musi by omwiony do koca. Tak dalej by nie moe.
Ja nie musz by noszony na rkach ani stale chwalony. Chc by kocha
ny, szanowany i dobrze karmiony. To wszystko. Smacznego, Agato!
188


WICZENIA
1
1. Czy Agata dobrze gotuje?
2. Czy Agata czsto sprzta pokj ma?
3. Jak ubrana jest Agata?
4. Ile telewizorw maj Agata i jej m?
5. Ile dzieci ma Agata?
6. Dlaczego m Agaty jest zdenerwowany?
7. Dlaczego Agata jest zapakana?
8. Co Agata robi przez cay dzie?
2
WZR: (zamawia) zamawiany
1. Anna jest jak zawsze modnie (ubra) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Lubi Ann, ale nie jestem w niej (zakocha) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Pomys jest dobry, ale nie do koca (przemyle) . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Minister mwi do mikrofonu, poniewa chcia by przez wszystkich
(usysze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Mam mao wosw i nie mog by (uczesa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . tak jak ty.
6. Nasze dziecko jest (wychowywa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . wedug najnowszych metod pedagogicznych.
7. Poezja Wisawy Szymborskiej jest teraz chtnie (czyta) . . . . . . . . . . .
............................................................ .
8. ycie seksualne pingwinw nie jest jeszcze dobrze (zbada)
............................................................. .
9. Ten obraz zosta (namalowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . przez Jacka Malczewskiego.
10. Za dwa dni musz by (przygotowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do egzaminu.
11. Ten problem nigdy nie bdzie (rozwiza). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Opery Stanisawa Moniuszki s w Polsce czsto (gra) . . . . . . . . . . . . .
............................................................ .
189


3
WZR: (przeliczy) przeliczony
1. Pierwszy film Romana Polaskiego N w wodzie by (nakr
ci). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w Polsce.
2. O pnocy przyszed ostatni (spni si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . go.
3. Wczoraj poszedem na imieniny do Anny, mimo e nie byem (za
prosi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Poniewa urlop spdziem w Warszawie, nie jestem adnie (opali
si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Urodzinowy tort Michaa by duy i piknie (ozdobi) . . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
6. Adam przyszed do biura spniony, ale (ogoli) . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. ycie jest pikne, ale nie zawsze jestem z niego (zadowoli) . . . . . . . . .
............................................................. .
8. Ta kura, ktr jedlimy na obiad, bya troch za krtko (piec) . . . . . .
............................................................ .
9. Kiedy Adam sucha muzyki Krzysztofa Pendereckiego, jest zawsze
bardzo (zamyli si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. W tym hotelu nawet obiad moe by (zamwi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do pokoju.
4
Wyrazy w nawiasach prosz przeksztaci wedug wzoru.
WZR: (tkn) tknity
1. Mam duo problemw, ale prbuj by zawsze (umiechn si)
............................................................. .
2. Po wakacjach spdzonych z teciow raczej nie bd (wypocz)
............................................................. .
3. Pada ulewny deszcz i Anna wrcia do domu (zmokn) . . . . . . . . . .
............................................................. .
4. Chcielimy wypi jeszcze jedno piwo, ale bar by ju (zamkn)
............................................................. .
5. Puzon to instrument muzyczny (d) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Wosy (umy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . tym szamponem wygldaj zdrowo i piknie.
7. Adam mia wypadek drogowy. Jego nowy samochd jest komplet
nie (rozbi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
190


8. (rozpocz). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
w naszym Instytucie eksperyment bdzie trwa prawie dwa lata.
9. Kady list, ktry dostaem od ciebie, bdzie albo spalony, albo (po
drze) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Lubi, kiedy w nocy wszystkie okna s (otwiera) . . . . . . . . . . . . . . . . .
5
WZR: (kocha) kochany
Agato! Nie jestem z ciebie (zadowoli). Pomyl tylko. Wracam z pra
cy (zmczy). A w domu co na mnie czeka? (Przypali) obiad. Ty nawet
nie wiesz, jak wyglda dobrze (zrobi) bigos.
Mj pokj jest od trzech dni (nie sprzta). Okna (nie my). Koszule
(nie prasowa). Rozumiesz wic, e mog by (zdenerwowa). Ja nie wiem,
co ty robisz cay dzie. Kiedy dzwoni do ciebie, telefon jest (zaj). Czy
tak zachowuje si (zakocha) kobieta? Przecie masz wszystko. Jeste do
brze i modnie (ubra). Nawet mieszkanie zostao (umeblowa) tak, jak ty
chciaa. Drugi telewizor by (kupi) specjalnie dla ciebie.
To smutne, ale czuj si (oszuka). A nasze dziecko? Stefan ma do
piero trzy lata i ju wiadomo, e jest le (wychowa). Widz, e jeste
(zapaka), ale problem musi by (omwi) do koca. Tak dalej by
nie moe. Ja nie musz by (nosi) na rkach ani stale (chwali). Chc
by (kocha), (szanowa) i dobrze (karmi). To wszystko. Smacznego,
Agato.
Imiesw przymiotnikowy bierny

* wyraa:
atrybuty rzeczownika (osoby, zwierzcia, przedmiotu) w stronie bier
nej (lubiany artysta, chwalony pies, myty samochd)
* tworzenie:
jest tworzony od czasownikw przechodnich (tranzytywnych) niedo
konanych i dokonanych (czyta, przeczyta, pisa, napisa)
do tematu bezokolicznikw tych czasownikw dodaje si przyrostki
ny (na, ne), ony (ona, one), ty (ta, te)
do tematw bezokolicznikw zakoczonych na a, e dodajemy przy
rostek ny (kocha kochany / sysze syszany), alternacja e : a
do tematw bezokolicznikw zakoczonych na i/y, , , c doda
191


jemy przyrostek ony (straci stracony / wytyczy wytyczony / nie
niesiony / wie wieziony / piec pieczony), alternacje d : dzi, k : cz,
z : zi
do tematw bezokolicznikw zakoczonych samogosk nosow
(zmokn), psamogosk j (typu: szy szyj, ty tyj) oraz cza
sownikw grupy spgoskowej (trze) dodajemy przyrostek ty (zmok
nity, szyta, tarte), alternacje : , n : ni
192


Zapominajc o wszystkim 34
Czekajc na transmisj meczu pikar

skiego jestem zawsze troch zdenerwowa
ny. Spacerujc po pokoju i spogldajc na
zegarek, emocjonuj si jeszcze bardziej.
Myl wtedy, pijc piwo i palc papierosy,
e ycie kibica sportowego nie jest atwe.
Wczywszy jednak telewizor i uspokoiwszy
si troch myl ju tylko o pice nonej.
Siadajc przed ekranem, zapominam
o wszystkim. A zapomniawszy, jestem po
prostu szczliwy. miejc si i krzyczc, re
aguj spontanicznie na to, co dzieje si na
boisku. Zobaczywszy ulubionych graczy klu
bu Legia Warszawa, staj si jednym z nich.
Majc takich kolegw czuj si doskonale.
Widzc jednak, jak dzisiaj graj, stresu
j si. Zarabiajc tak duo pienidzy, po
winni by najlepsi. Zaczynam rozumie, e
kibicujc im robi bd. Zrozumiawszy to,
trac cierpliwo. A straciwszy j, zaczynam
by impulsywny.
Wstajc zaciskam pici. Kopic mocno te
lewizor, manifestuj swoje niezadowolenie.
Nie czekajc na wynik meczu wychodz z do

mu. Ale znalazszy si na ulicy przypominam
sobie, e jest pna jesie i pada nieg. Wra
cajc wic szybko myl o pikarzach, ktrzy
zmarnowali mj czas i mj telewizor.
193


WICZENIA
1
1. Jakim sportem interesuje si Wojtek, bohater opowiadania?
2. Czy Wojtek jest sportowcem?
3. Na co czeka Wojtek spacerujc po pokoju?
4. Kiedy Wojtek jest szczliwy?
5. Czy Wojtek jest pikarzem Legii Warszawa?
6. Czy pikarze zarabiaj duo pienidzy?
7. Kiedy Wojtek zaczyna by impulsywny?
8. Jak Wojtek manifestuje swoje niezadowolenie?
9. Jaki by wynik meczu?
10. Kto zepsu telewizor Wojtka?
2
WZR: (myle) mylc
1. (pisa). . . . . . . . . . . . . . list do Marty, nie zapomnij pozdrowi Janka.
2. (goli si). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nigdy nie piewam.
3. (czyta). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w wannie tracisz wzrok.
4. (czesa si). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . patrz w lustro.
5. (pali) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . papierosy rezygnuj ze zdrowia.
6. (myle). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . o tobie jestem szczliwy.
7. (gra). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w bingo licz na sukces.
8. (wraca). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do domu spotkaem Adama.
9. (czeka). . . . . . . . . . . . . . . . . na Ann, myl o jej niepunktualnoci.
10. (spa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w pocigu nie odpoczywam dobrze.
11. (zdawa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ten egzamin nie denerwowaem si.
12. (i). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na spacer zabieram ze sob psa i parasol.
3
WZR: (przywie) przywizszy
1. (umy si). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . poszedem spa.
2. (podpisa). . . . . . . . . . . . . te dokumenty staem si wacicielem firmy.
194


3. (skoczy). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . prac poszedem po zakupy.
4. (spojrze). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na mnie Anna umiechna si.
5. (zrobi). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . samodzielnie obiad straciem apetyt.
6. (kupi). . . . . . . . . . . . . . . . Annie samochd zostaem bez pienidzy.
7. (usysze). . . . . . . . . . . . . t melodi przypomniaem sobie wakacje.
8. (zamkn). . . . . . . . . . . . . . . . . . . drzwi i okna czuj si bezpiecznie.
4
WZR: Kiedy ci spotkaem, ucieszyem si.
Spotkawszy ci, ucieszyem si.
1. Kiedy tu przyjechaem, czuem si le i samotnie.
.............................................................
2. Kiedy przylecisz do Warszawy, musisz mnie odwiedzi.
.............................................................
3. Kiedy wreszcie gdzie usidziemy, porozmawiamy spokojnie.
.............................................................
4. Kiedy obudzisz si, zadzwo do mnie.
.............................................................
5. Kiedy wypisz si, zacznij robi niadanie.
.............................................................
6. Kiedy umeblujesz mieszkanie, bdziesz miaa mniej wolnego
miejsca.
.............................................................
5
WZR: Kiedy czytam poezj, odpoczywam.
Czytajc poezj odpoczywam.
1. Kiedy bdziesz w sklepie, kup piwo.

.............................................................
2. Jak zostaniesz ojcem, bdziesz mia duo pracy i radoci.
.............................................................
3. Jak przestaniesz pracowa, bdziesz si nudzi.
.............................................................
4. Kiedy pomoesz mi, bdziesz czu si potrzebny.
.............................................................
195


6
WZR: (zapomina) zapominajc lub (zagra) zagrawszy
(czeka) na transmisj meczu pikarskiego jestem zawsze troch zde
nerwowany. (spacerowa) po pokoju i (spoglda) na zegarek, emo
cjonuj si jeszcze bardziej. Myl wtedy, (pi) piwo i (pali) papierosy,
e ycie kibica sportowego nie jest atwe. (wczy) jednak telewizor
i (uspokoi si) troch myl ju tylko o pice nonej. (siada) przed
ekranem, zapominam o wszystkim. A (zapomina) jestem po prostu
szczliwy. (mia si) i (krzycze), reaguj spontanicznie na to, co dzieje
si na boisku. (zobaczy) ulubionych graczy klubu Legia Warszawa, sta
j si jednym z nich. (mie) takich kolegw czuj si doskonale.
(widzie) jednak, jak dzisiaj graj, stresuj si. (zarabia) tak due
pienidze, powinni by najlepsi. Zaczynam rozumie, e (kibicowa)
im robi bd. (zrozumie) to, trac nadziej. A (straci) j, zaczynam
by impulsywny. (wsta) zaciskam pici. (kopa) mocno telewizor, ma
nifestuj swoje niezadowolenie. Nie (czeka) na wynik meczu wycho
dz z domu. Ale (znale si) na ulicy przypominam sobie, e jest zima
i pada nieg. (wraca) wic szybko myl o pikarzach, ktrzy zmarno
wali mj czas i telewizor.
Imiesowy przyswkowe
* imiesw przyswkowy wspczesny:
tworzy si od tematu 3. osoby liczby mnogiej czasu teraniejszego cza
sownikw niedokonanych (pi, kochaj)
do tematu dodaje si przyrostek c (pic, kochajc)
wystpuje tu alternacja s : sz, dzi : dz (pisa piszc/widzie widzc)
imiesw przyswkowy wspczesny okrela czynno rwnoczesn z in
n czynnoci, wyraon w zdaniu przez czasownik w formie osobowej
* imiesw przyswkowy uprzedni:
tworzy si od tematu 3. osoby liczby pojedynczej rodzaju mskiego
czasu przeszego czasownikw dokonanych (przeczyta, przynis)
do tematu dodaje si przyrostek wszy w tematach zakoczonych sa
mogosk lub szy w tematach zakoczonych spgosk (przeczytaw
szy, przynisszy)
imiesw przyswkowy uprzedni okrela czynno wczeniejsz od czyn
noci wyraonej w zdaniu przez czasownik w formie osobowej
196


Zawracanie gowy 35
Wiem, e palenie papiero

sw bardzo mi szkodzi. Picie al
koholu te nie jest dobrym po
mysem. A cige siedzenie w
domu moe by depresyjne. Ale
lepsze to, ni chodzenie do pra
cy. Ja i ranne wstawanie, gole
nie si, czesanie! Nie, to nie dla
mnie. Nie akceptuj tego co
dziennego biegania, toczenia
si w autobusach, robienia za
kupw. Zarabianie pienidzy
nie jest moim celem. Wol ycie biedniejsze, ale spokojne. Spanie, kie
dy chc. Ubieranie si, w co chc. Jedzenie tego, co gotuje mama.
Lubi wieczorne czytanie ksiek, samotne rozmylanie przy zapalo
nych wiecach, suchanie dobrej muzyki. Przecie zrozumienie polsko
ci Fryderyka Chopina czy fascynowanie si filozofi Stanisawa Brzo
zowskiego nie jest atwe.
Nawet kochanie Grayny nie sprawio mi wikszej przyjemnoci. Ta
jej wieczna dominacja. To chodzenie na kilometrowe spacery. Oglda
nie sentymentalnych filmw. Pisanie wierszy. Kupowanie kwiatw. By
wanie u cigle nowych znajomych. Zapraszanie goci. Penetracja wszyst
kich moliwych sklepw. To byo zawracanie gowy i nic wicej. Nasze
rozstanie znaczyo dla mnie wyzwolenie, wyzdrowienie. Ja nie mog
pozwoli sobie na marnowanie czasu. Na denerwowanie si z byle po
wodu. Mnie interesuje osiganie wyszych celw. Dochodzenie do we
wntrznej doskonaoci. Zrozumienie istoty bytu. Adoracja ycia.
197


WICZENIA
1
1. Czy Baej, bohater opowiadania, jest abstynentem?
2. Gdzie pracuje Baej?
3. Czy Baej lubi ranne wstawanie?
4. Kto Baejowi gotuje obiady?
5. Czy Baej zarabia duo pienidzy?
6. Co Baej lubi robi najbardziej?
7. Czyje pogldy filozoficzne stara si zrozumie Baej?
8. Dlaczego Baej rozsta si z Grayn?
9. Czy Baej marnuje duo czasu?
10. Co interesuje Baeja?
2
WZR: (kupowa) kupowanie
1. Szkoda mi czasu na (czyta). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . twoich listw.
2. Ranne (wstawa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nie moe by przyjemne.
3. W naszym domu (sprzta). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . naley do ma.
4. Moim marzeniem byo zawsze (studiowa). . . . . . . . . . . . . . . . fizyki.
5. W tej sytuacji (zachowa). . . . . . . . . . . . . . . spokoju stao si trudne.
6. Kade (poegna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bywa troch smutne.
7. Modne (ubiera si). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . mojej ony i crki kosztuje zbyt wiele.
8. Czste (poycza). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pienidzy od przyjaci jest kopotliwe.
9. Codzienne (dojeda). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . do pracy zajmuje Arturowi duo czasu.
10. (sucha). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . muzyki klasycznej zawsze sprawia mi przyjemno.
198


3
WZR: (dzieli) dzielenie
1. Jan pracuje dla organizacji, ktrej zadaniem jest (nie) . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pomocy ludziom bezdomnym.
2. Dla wielu cudzoziemcw (uczy si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jzyka polskiego jest prawdziw pasj.
3. Uwaam, e (pali) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . papierosw stanowi due zagroenie dla zdrowia.
4. (myle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,
e jajko byo wczeniej ni kura, nie ma naukowego uzasadnienia.
5. W tym miecie (znale) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . taniego mieszkania jest niemoliwe.
6. Maria zamaa nog i bya skazana na dugie (lee) . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w szpitalu.
7. Kocham Ann, ale czste (chodzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . na obiady do jej rodzicw mczy mnie.
8. Jestem Polakiem, wic (je). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . bigosu jest moim narodowym obowizkiem.
9. Mam nadziej, e codzienne (siedzie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w szkole nie stresuje mojego syna.
10. Nie dla wszystkich mczyzn (goli si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jest przyjemnoci.
4
WZR: (kichn) kichnicie
1. Tomek jest prawie ysy, wic (my) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wosw nie zajmuje mu duo czasu.
2. Ze wzgldw klimatycznych (pi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . wina w Polsce nie jest tradycj.
3. W grudniu czekamy ju na (przyj) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nowego Roku.
4. Dziki Annie moje (y) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . stao si wesoe i spokojne.
5. Czekam na (otworzy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nowego teatru w naszym miecie.
6. (ty) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jest efektem jedzenia sodyczy i picia piwa.
199


7. Marek cierpi na bezsenno i (zasn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sprawia mu sporo trudnoci.
8. (wzi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . udzia
u w igrzyskach olimpijskich jest pragnieniem kadego sportowca.
5
WZR: (penetrowa) penetracja
1. Pan Kowalski jest doskonaym specjalist i adna (rekomendowa)
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nie jest mu potrzebna.
2. W naszym maestwie (dominowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Anny nigdy mi nie przeszkadzaa.
3. Za miesic ma nastpi (prezentowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nowego filmu Andrzeja Wajdy.
4. Pan Nowak zajmuje si chirurgi plastyczn. To bardzo modna dzi
siaj (specjalizowa si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Jan kocha Ann, ale jego (adorowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nie sprawia jej przyjemnoci.
6. Afryka jest kontynentem, ktrego (kolonizowa) . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . jeszcze dzisiaj ma swoje negatywne skutki.
7. W ostatnich latach (dewaluowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . polskiej zotwki wyranie zmalaa.
8. Kupilimy nowy komputer, ale jego (instalowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . zajmie nam sporo czasu.
9. Nasz kwartet instrumentalny najchtniej grywa (wariowa) . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . znanych tematw muzyki jazzowej.
10. W czasie ostatniej wojny (okupowa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Polski trwaa a sze lat.
6
WZR: (je) do jedzenia
1. Kiedy rozmawiamy o fizyce jdrowej, moja ona nie ma nic do (po
wiedzie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Twoje prowokacyjne zachowanie daje nam duo do (myle) . . . . . . .
............................................................ .
3. Ta muzyka absolutnie nie nadaje si do (sucha) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............................................................. .
200


4. Chtnie dam wam mj adres, ale nie mam niczego do (pisa) . . . . . . .
............................................................. .
5. Dlaczego kobiety uwaaj, e jest zawsze co do (kupi) . . . . . . . . . . . . .
............................................................. ?
6. Odpoczn dopiero po (skoczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . sesji egzaminacyjnej.
7. Po kadym (spotka). . . . . . . . . . . . . . . z tob jestem zdenerwowany.
8. Po intensywnym (opala si). . . . . . . . . . . . mam problemy ze skr.
9. Czy nie bol ci nogi po wczorajszym (taczy) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ?
10. Po dugim (zastanawia si). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . postanowiem ci wybaczy.
7
WZR: (bole) bl
1. Micha posiada (umie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . gry na cytrze.
2. Prosz o (mc) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . spotkania pani jeszcze raz.
3. eby podrowa po wiecie, nie wystarczy tylko (chcie) . . . . . . . . . . .
............................................................ .
4. Ju od wielu lat (przyjani) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . z tob jest dla mnie najwaniejsza.
5. Polskiego klimatu nie cechuj zbyt due (waha) . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . temperatury.
6. Zawsze marzy mi si (lecie). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . balonem.
7. Wieczorem chtnie idziemy na (spacerowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. To byo tak dawno, a ja mam cigle (aowa) . . . . . . . . . . do ciebie.
9. Myl, e jeste troch za gruby, wic (rusza si) . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . dobrze ci zrobi.
10. Od tygodnia mczy mnie (kaszle) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
Prosz poda czasowniki, od ktrych pochodz podane wyrazy.
WZR: (chd) chodzi
1. transport . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. strach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. handel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12. zazdro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13. bl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. brak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14. pami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. gwat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15. brud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. skok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16. rozdzia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
201


7. pacz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17. druk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. such . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18. pyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. piew . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19. unik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. spr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20. umiech . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
WZR: (mwi) mwienie
Wiem, e (pali) papierosw bardzo mi szkodzi. (pi) alkoholu te nie
jest dobrym pomysem. A cige (siedzie) w domu moe by depresyjne.
Ale lepsze to, ni (chodzi) do pracy. Ja i ranne (wstawa), (goli si),
(czesa). Nie, to nie dla mnie. Nie akceptuj tego codziennego (biega),
(toczy si) w autobusach, robienia zakupw. (zarabia) pienidzy nie
jest moim celem. Wol (y) biedniejsze, ale spokojne. (spa) kiedy chc.
(ubiera si) w co chc. (je) tego, co gotuje mama.
Lubi wieczorne (czyta) ksiek, samotne (rozmyla) przy zapalo
nych wiecach, (sucha) dobrej muzyki. Przecie (rozumie) polsko
ci Fryderyka Chopina czy (fascynowa si) filozofi Stanisawa Brzo
zowskiego nie jest atwe.
Nawet (kocha) Grayny nie sprawio mi wikszej przyjemnoci. Ta
jej wieczna (dominowa). To (chodzi) na kilometrowe spacery. (ogl
da) sentymentalnych filmw. (pisa) wierszy. (kupowa) kwiatw. (by
wa) u cigle nowych znajomych. (zaprasza) goci. (penetrowa) wszyst
kich moliwych sklepw. To byo (zawraca) gowy i nic wicej. Nasze
(rozstawa) znaczyo dla mnie (wyzwoli), (wyzdrowie). Ja nie mog
pozwoli sobie na (marnowa) czasu. Na (denerwowa si) z byle po
wodu. Mnie interesuje (osiga) wyszych celw. (dochodzi) do we
wntrznej doskonaoci. (zrozumie) istoty bytu. (adorowa) ycia.
Rzeczowniki odczasownikowe
s tworzone od tematu czasu przeszego czasownikw niedokonanych
i dokonanych
do tematw tych dodaje si sufiksy lub skraca o zakoczenie czasownika
dodawane sufiksy to: anie (gra granie), enie (myle mylenie), cie
(machn machnicie), acja (prezentowa prezentacja)
skrcenie o zakoczenie czasownika (atakowa atak, pamita
pami)
daj moliwo zamiany wyraenia czynnoci (czyta, pisa) na wyraa
nie sytuacji (czytanie, pisanie)
202


ROZWIZANIA WICZE
1. DZIE PANA ADAMA
wicz. 2
1. kpie si 2. pacz 3. kupuj 4. pijesz 5. cauj 6. denerwujecie si 7. dyskutuj
8. gotujemy 9. pracuje 10. telefonuje
wicz. 3
1. brakuje 2. moesz 3. pomoemy, pomoecie 4. piek 5. jad, jedzie 6. id, idzie
7. re 8. kln, kln 9. pojmuj 10. pracuje
wicz. 4
1. strzyg 2. wrze 3. dmie 4. tuczemy 5. zapina 6. uciekaj 7. drze 8. tnie
wicz. 5
1. mieje 2. dyskutuj 3. telefonuj 4. piek, kupuj 5. yj 6. czeszesz 7. pragnie
8. korespondujecie 9. biegnie 10. yjesz, yjemy
wicz. 6
1. jedzie 2. jedz 3. pracuj 4. artuj 5. cauj 6. studiuj 7. wiej 8. jad 9. kadziemy
wicz. 7
1. widzie, patrze, oglda 2. lamentowa, ka, szlocha 3. i, biec, chodzi
4. demolowa, niszczy, dewastowa 5. strzec, chroni, opiekowa si 6. kpa,
czyci, puka 7. uczy, ksztaci, szkoli
wicz. 8
1. wstaj 2. myj si, gimnastykuj 3. pij 4. cauj, id 5. jad 6. obserwuj, podr
uj 7. pracuj 8. pisz, telefonuj 9. dyskutuj 10. miejemy si, artujemy 11. pla
nujemy, kierujemy 12. szanuje 13. czuj si 14. denerwuj si 15. brakuje 16. yj
17. mog 18. potrzebuj
2. CZY BOISZ SI MYSZY?
wicz. 2
1. lec 2. leycie 3. chodzimy 4. pac 5. boisz si 6. marzy 7. patrzysz 8. prosi 9. wozi
10. pisz
wicz. 3
1. mylisz, myl 2. widzisz 3. zoci, zoszcz 4. stoisz, stoj 5. szumi, szumi 6. trafi
7. pal, palisz 8. jed, jedzi, jed 9. gubisz, gubi 10. goli si, gol si
wicz. 4
1. naley 2. zaley 3. zaley 4. chodzi 5. chodz 6. naley 7. chodzi 8. naley 9. naley
wicz. 5
1. myl 2. milczy 3. trafia 4. gubi 5. gol si 6. robi 7. gasz 8. marzysz
203


wicz. 6
1. boi si 2. zocicie si 3. wol 4. widzicie 5. wierzymy 6. cierpimy, musimy 7. myli
8. widzi
wicz. 7
1. obserwowa, widzie, spoglda 2. gada, dyskutowa, rozmawia 3. pracowa,
dziaa, czyni 4. aprobowa, popiera, akceptowa 5. dotrze, znale, odszuka
6. ni, pragn, chcie 7. tropi, poszukiwa, ciga
wicz. 8
1. stoisz 2. boj si 3. krzyczysz 4. wrzeszcz 5. syszysz 6. musisz 7. prosz 8. robisz
9. robi, musz 10. wolisz 11. kpisz 12. kpi 13. mieszy 14. lubisz, cierpi 15. pa
trz 16. zrobisz 17. myl 18. widz, bawisz 19. mwisz 20. robisz 21. boisz si 22. mil
czysz 23. wstydz si
3. TAK CZY NIE?
wicz. 2
1. czyta 2. czekasz 3. gramy 4. kocham 5. macie 6. da 7. pywa 8. pyta 9. wysiadaj
10. zmuszaj
wicz. 3
1. suchasz, zachwycamy si 2. witaj, egnaj 3. dba, dbaj 4. dokuczaj, przeprasza
j 5. zmusza 6. naprawia, powica 7. sprzeczaj si, rozmawiaj 8. zamykasz, przezi
biamy si 9. opowiadasz, suchaj 10. uywacie, szukamy
wicz. 4
1. stawiam 2. umiera 3. rozmienia si 4. przekonam 5. znam, mam 6. sprztam
7. suchasz, pytasz 8. czekam, spniasz si
wicz. 5
1. zbiera, podziwiamy 2. kochaj, zachwycam 3. opowiada, sucham 4. znasz, znaj
5. zamykacie 6. gra 7. czytaj 8. wracaj
wicz. 6
1. dokucza 2. czytaj 3. dba 4. zmusza 5. pyta 6. spniam 7. zapraszamy 8. wysiadacie
wicz. 7
1. sprzta 2. gotowa 3. rozmawia 4. myle 5. trafi 6. wymyla
wicz. 8
1. kocham 2. klkam 3. pytam 4. mam 5. znasz 6. masz, dam 7. gram 8. naprawiam
9. sprztam 10. mam, sigam 11. uciekam 12. stawiam 13. przyznasz, dbam 14. ubie
ram si 15. uprawiam 16. gram, pywam 17. znam si 18. czytam 19. zachwycam si
20. dokucza 21. znam 22. spotykam si 23. ma, czekam 24. zmuszasz 25. witasz
26. egnasz 27. odpowiadasz 28. sprzeczasz si 29. zachwycasz si 30. zamykasz
31. powtarzam, kocham 32. przyznasz, stawiam
204


4. CZEGO NIE ROZUMIEM
wicz. 2
1. jedz 2. wiesz 3. umiem 4. je 5. rozumiesz 6. wiem 7. miemy 8. umiej 9. miesz
10. wiecie
wicz. 3
1. umie 2. mie 3. wie, rozumie 4. je, jem 5. umie, wiem 6. rozumiej, rozumie
7. miem, mie 8. umie, wiedz
wicz. 4
1. umiem, umiesz 2. wie 3. rozumiem, rozumiej 4. jedz, je 5. miem 6. umiemy
7. wiem 8. wiem 9. miem 10. umiesz
wicz. 5
1. jemy 2. wiem 3. umie 4. mie 5. rozumiemy 6. jedz 7. wiesz 8. umie
wicz. 6
1. umiem 2. wiedz 3. rozumiej 4. umiem (wiem, rozumiem) 5. miem 6. umiemy
7. wiemy
wicz. 7
1. znam 2. wiem 3. pi 4. miem 5. rozumiem 6. umiem 7. miem 8. wiem
wicz. 8
1. je 2. wiem 3. umie 4. wie 5. miem 6. wiem 7. rozumiem 8. jem 9. jemy
10. umiemy 11. wiem 12. rozumie 13. miem 14. umiem 15. je 16. umie 17. jemy
18. wiedz 19. rozumiej 20. jedz 21. mie 22. wiedz 23. jedz 24. jemy
25. umiemy 26. rozumiem
5. CHCIE TO MC
wicz. 2
1. mwi 2. kupi 3. pisa 4. pali 5. pracowa 6. kocha 7. studiowa 8. wraca
9. gotowa 10. czeka 11. spa 12. telefonowa 13. myle 14. przesta
wicz. 3
1. mieszka 2. je 3. by 4. jecha 5. i 6. piec 7. nie 8. biec
wicz. 4
1. mc 2. chcie 3. lubi 4. mie 5. musie 6. pragn 7. prosi 8. wole
9. zamierza
wicz. 5
1. gra 2. je, pi 3. spieszy si 4. zgodzi 5. umie 6. uczy si, zda 7. rzuci
8. pamita 9. rozwiza 10. rozmawia
wicz. 6
1. pisa 2. czyta 3. wspomina 4. szanowa 5. ni 6. je 7. lubi 8. kupowa
9. spotyka si 10. mwi
205


wicz. 7
1. by, pracowa 2. uczy si, studiowa 3. czyta 4. jedzi 5. rozmawia 6. kon
taktowa si 7. gada, dyskutowa 8. stawia, szuka 9. wstydzi si, pyta 10.
obserwowa 11. prbowa, eksperymentowa, ryzykowa 12. poznawa, rozumie
13. wybra, umie, i 14. pamita, marnowa 15. zajmowa si 16. pywa, gra
17. biec 18. spotka, i 19. je, pi 20. sucha, taczy 21. unika 22. pamita
23. ka si, mc, spa, odpoczywa 24. robi, 25. osiga 26. pracowa, funkcjo
nowa 27. mie
6. SZCZLIWE DZIECISTWO JANKA
wicz. 2
1. chciaem (chciaam), chcieli 2. miae, mielimy 3. lecia, lecielicie (lecia
ycie) 4. zapominaa, zapominay 5. wisia, wisiao 6. lea, leeli 7. patrzyem
(patrzyam), patrzyli 8. musiae (musiaa), musieli 9. wolaem (wolaam), wole
licie (wolaycie) 10. ledziem (ledziam), ledzilicie (ledziycie)
wicz. 3
1. jedlicie (jadycie), jadem (jadam) 2. znaleli, znalaze (znalaza) 3. usiad,
usiedlimy (usiadymy) 4. przynieli, przyniosa 5. wid, wiedli 6. zaplt, ploty
7. chcia, chcielicie (chciaycie) 8. miaem (miaam), mielicie (miaycie)
wicz. 4
1. wzi, wzia 2. ziewn, ziewna 3. pyn, pynli 4. trzasn, trzasny
5. klkna, klkn 6. stane (stana), stan 7. pragn, pragna
wicz. 5
1. chcia, chciaa, chciaem 2. wolelicie (wolaycie), wolelimy (wolaymy),
woleli 3. potrzeboway, potrzebowali 4. musiaem, (musiaam), musiao 5. mg,
moga 6. pragnem (pragnam), pragno
wicz. 6
1. chodziem (chodziam), 2. szed 3. chodzi 4. chodzio 5. chodzio 6. sza
7. chodziem 8. szed
wicz. 7
1. miaem (miaam) 2. rozumieli 3. rozumiaem (rozumiaam) 4. stosowa 5. stoso
wali 6. byli, by 7. mia 8. mieli 9. pracowali 10. pracowa 11. wraca, bylimy
12. siadalimy 13. siadaem (siadaam) 14. siadaa 15. usiada 16. gotowaa 17. je
dlimy 18. jadem (jadam) 19. krzykna 20. krzyczeli 21. byem (byam), staem
(staam) 22. byo, stali 23. byo 24. znalelimy 25. znalaz 26. nis 27 niosem
(niosam), baem si (baam si) 28. wyzdrowia, pofrun 29. rozumiaem (rozu
miaam), frunlimy 30. krzyknlimy 31. bawilimy si 32. bawi si 33. uczyem
si (uczyam si) 34. uczylimy 35. miaem (miaam) 36. mielicie (miaycie)
206


7. DOBRA WRKA
wicz. 2
1. bdziemy czeka (czekali/y) 2. bdziecie oglda (ogldali/y) 3. bdziemy oszcz
dza (oszczdzali), bdziemy zarabia (zarabiali) 4. bdzie pracowa (pracowa) 5. bd
mieszka (mieszkali) 6. bd kocha (kocha) 7. bd szanowa (szanoway) 8. b
dziesz spotyka si (spotykaa si) 9. bd mie, miay 10. bd mwi (mwi/a)
wicz. 3
1. bdziesz wiedzie (wiedzia/a) 2. bdzie mie (mia) 3. bd mc (mg)
4. bdzie biec (bieg) 5. bdzie piec (piek) 6. bd 7. bdziesz pi (pi/a) 8. b
dziemy mie (mieli) 9. bdziesz kocha (kochaa), bd mie (mia) 10. bdzie
piewa (piewa)
wicz. 4
1. bd mie (mia/a) 2. bd pragn (pragn/na) 3. bd lubi (lubi/a)
4. bdzie mie (mia) 5. bdzie budowa (budowaa) 6. bd studiowa (studio
wa/a) 7. bd czyta (czyta/a) 8. bdzie mieszka (mieszkaa) 9. bdzie spa
(spa) 10. bdzie je (jad)
wicz. 5
1. bdziesz robi (robi) 2. bd decydowa (decydoway) 3. bdziesz przekracza
(przekracza/a) 4. bdzie je (jada) 5. bdziemy telefonowa (telefonowali/y)
6. bdziecie przeszkadza (przeszkadzali) 7. bd pisa (pisa/a) 8. bdziemy
mie (mieli/ay) 9. bdzie czesa (czesa) 10. bd prosi (prosi/a)
wicz. 6
1. bd myle (myla/a) 2. bdzie mwi (mwi) 3. bdziemy sucha (sucha
li/y) 4. bdzie czu (czu) 5. bd dotyka (dotyka/a) 6. bdziesz zmywa (zmy
wa/a) 7. bd mia si (mia/a si) 8. bd paka (paka/a) 9. bdzie
hodowa (hodowa) 10. bdziecie pamita (pamitali/y)
wicz. 7
1. bdziesz decydowa (decydowa) 2. bdzie robi (robi) 3. bdziesz musie
(musia/a) 4. bdziesz mie (mia/a), bdziesz robi (robi/a) 5. bd awanso
wa (awansowali) 6. bd jedzi (jedzili), bd eni si (enili si) 7. bd
8. bd mie (mia/a) 9. bdziesz, bdziesz 10. bdziesz siedzie (siedzia/a)
11. bdziesz bra (bra/a), bdziesz spaca (spaca/a) 12. bd walczy (wal
czy/a) 13. bdziesz przegrywa (przegrywa/a) 14. bdzie przeladowa (prze
ladowa) 15. bdziesz mc (mg/moga) 16. bdzie spotyka (spotykao) 17. b
dziesz mie (mia/a), bdziesz pragn (pragn/na), bdziesz mc (mg/
moga) 18. bd pilnowa (pilnowa/a) 19. bdziesz mc (mg)
8. GDYBY STA SI CUD
wicz. 2
1. Gdyby by/a punktualny/a, nie musielibymy/aybymy czeka na ciebie.
2. Gdybym umia/a gotowa, zaprosibym/abym was do siebie na obiad.
207


3. Gdybym mia/a szczcie, dostabym/abym t now prac w banku.
4. Gdyby Anna nie powtarzaa zawsze, e jestem za gruby, nie byoby mi przykro.
5. Gdyby uczy/a si zawsze przed egzaminem, nie musiaby/aby zdawa jesz
cze raz.
6. Gdyby jecha/a do Tomaszowa, wybrabym/abym si z tob.
7. Gdyby sprzedawa/a swj samochd, kupibym/abym go.
8. Gdyby Adam by dobrym ssiadem, ylibymy w zgodzie.
9. Gdyby pogoda nie bya fatalna, zostalibymy w grach jeszcze dwa dni.
10. Gdyby pan Nowak lubi wydawa pienidze, jego ona miaaby nowe futro.
wicz. 3
1. ... chcielibycie tam wybra si.
2. ... chciabym bawi si cudzym kosztem.
3. ... chciayby kupi sobie kilka sukienek.
4. ... chciabym zje co konkretnego.
5. ... chcielibymy spotka si z wami.
6. ... chciaby nic nie robi i osiga sukcesy.
7. ... chciayby przeprowadzi si do Gdaska.
wicz. 4
1. Czy moglibycie (mogybycie) ju spa?
2. Zosiu, ugotowaaby co na obiad.
3. Chciabym zaprosi was do tej nowej restauracji.
4. Odwiedziby nas jutro, Wojtku.
5. Odpowiedzielibycie (odpowiedziaybycie) na mj list.
6. Czy lubilibycie (lubiybycie) moj teciow?
7. Mwilibycie (mwiybycie) po polsku.
8. Czytalibycie pastwo ten tekst.
wicz. 5
1. Warto by kupi now gitar.
2. Warto by i gdzie potaczy.
3. Warto by pi teraz wicej sokw.
4. Warto by obejrze ten film.
5. Warto by zapamita cay tekst.
6. Warto by ju o tym myle.
wicz. 7
1. Gdybym by znanym pisarzem, czytano by moje ksiki.
2. Gdybym ustanowi nowy rekord wiata, chwalono by mnie.
3. Gdybym zawsze wszystkim psu humor, denerwowano by si na mj widok.
4. Gdyby on by kreatorem mody, nawet w Paryu szyto by jego suknie.
5. Gdyby wykonawcy mili dobry projekt, zaczto by budowa nowy stadion.
6. Gdyby to by doskonay produkt, kupowano by go masowo.
7. Gdyby Jola bya fotogeniczna, fotografowano by j.
8. Gdyby opowiada stare dowcipy, miano by ci dosy.
wicz. 9
1. gdyby, mgbym 2. miabym 3. wygldabym 4. zainteresowayby 5. zaleaoby,
eby 6. oddabym 7. pomylaaby 8. zmienibym 9. przestabym 10. zajbym
208


11. przedstawibym 12. gdyby, przestaliby 13. bybym, zapraszano by 14. rozma
wiano by, pito by 15. wiedziano by 16. miano by 17. lubiano by, szanowano by
18. widziano by 19. zaproponowano by 20. dano by 21. zatrudniono by 22. mogo
by 23. zarabiabym 24. mgbym 25. kupibym 26. wynajbym 27. zdobybym
28. posyabym 29. zrozumiaaby 30. zgodziaby 31. musiaby 32. gdyby
9. ZRBMY TO!
wicz. 2
1. kupcie 2. zacznij 3. zapa 4. mw 5. zaprocie 6. spdcie 7. daj 8. przestacie
wicz. 3
1. mw 2. budujmy 3. szanuj 4. ignorujcie 5. mdl si 6. bjmy 7. pytaj 8. zastanw
si 9. zgd si 10. graj
wicz. 4
1. Niech id! 2. Niech kupi! 3. Niech jedz! 4. Niech wejdzie! 5. Niech pi!
6. Niech prbuje! 7. Niech suchaj 8. Niech patrz! 9. Niech odpoczn! 10. Niech
umiera!
wicz. 5
1. Niech pan da mi spokj!
2. Niech pani zostanie ze mn!
3. Niech pan wrci jutro!
4. Niech pastwo siadaj tutaj!
5. Niech panie co zjedz!
6. Niech panowie jeszcze czekaj!
7. Niech pan zacznie sam!
8. Niech pani koczy wreszcie!
9. Niech pastwo myl o nas!
10. Niech pani si wstydzi!
wicz. 6
(propozycje)
1. To ucz si! 2. To zjedzcie co! 3. To przesta pali! 4. To pom mi! 5. Ogl si!
6. Prosz wsta! 7. Zmie j! 8. Umyj si! 9. Przepro mnie! 10. Wyjd za mnie (za
m)!
wicz. 7
1. schudnij 2. pytajcie 3. pij 4. zarb (poycz) 5. mwcie 6. suchaj 7. id 8. dzwo
9. krzycz, mw goniej 10. milcz
wicz. 8
1. czytaj 2. daj 3. chodmy, zrbmy, poddajmy 4. wcz 5. miejmy 6. pro, marnuj,
zaparz 7. zaparz, id, sprztnij, ugotuj 8. przesadzaj, zajmij 9. mw 10. pal, podno
11. zo 12. we, id 13. przesta, rb, przeszkadzaj 14. bdzie 15. pomy
16. kad 17. bj, powiedz 18. domyl 19. poczekaj 20. zrb 21. zrbmy
209


10. LIST SENTYMENTALNY
wicz. 2
1. Niecay obiad zosta przeze mnie zjedzony.
2. Nie tylko Anna jest kochana przez Adama.
3. Stary dom jest odnawiany przez pastwa Nowakowskich.
4. Najwicej zamieszania jest robione przez ciebie.
5. Toasty s wznoszone dzisiaj tylko za twoje zdrowie.
6. Wycznie twoje rady s suchane przez Michaa.
7. Takie idiotyczne pomysy nie s akceptowane przez nikogo.
8. Nieme filmy przez mao kogo s teraz ogldane.
9. Literatura popularnonaukowa jest czytana przez Mariusza najchtniej.
10. Przez kogo z nas jest lubiany Adam?
wicz. 3
1. Pan jest zawsze przez nas mile widziany.
2. To by przez nikogo niepodany incydent.
3. To nie jest jeszcze przemylana przez was decyzja.
4. Nigdy nie byem przez ycie rozpieszczany.
5. Czy to spotkanie moe by przeoone na jutro?
6. Anna nigdy nie bdzie przez Adama zapomniana.
7. Nie wiem, czy bdzie ci kiedy znana odpowied.
8. Zawsze kiedy s zapraszani gocie, Adam jest pomijany.
wicz. 4
1. zostaa ugotowana 2. jest spowodowany 3. jest ogldany 4. zostaa zapomniana
5. s spotykane 6. jest urodzony 7. jest wychowana 8. jest niszczony 9. zosta
znaleziony 10. jest przeznaczony
wicz. 5
1. Chrzest zosta przyjty przez Mieszka I w 966 roku.
2. Gniezno jest uznane przez Polakw za ich pierwsz stolic.
3. Pierwsza unia midzy Polakami a Litwinami zostaa zawarta w 1385 roku w Krewie.
4. Stolica zostaa przeniesiona z Krakowa do Warszawy przez krla Zygmunta III
Waz w 1596 roku.
5. W historii Polski, najwicej wojen byo prowadzonych z Turcj, Rosj i Szwecj.
6. Wiede zosta ocalony przed Turkami przez krla Jana III Sobieskiego w 1683
roku.
7. Ostateczny rozbir Polski zosta dokonany przez Rosj, Prusy i Austri w 1795
roku.
8. Niepodlego zostaa odzyskana przez Polsk w roku 1918, po 123 latach zaborw.
9. W czasie ostatniej wojny wiatowej Polska bya okupowana przez hitlerowcw
przez sze lat.
10. Wasna historia jest z reguy dobrze znana Polakom.
wicz. 6
1. zostanie przeczytany 2. bd zauwaony 3. s podziwiane 4. jest niewypowiedzia
ny 5. zostaa odrzucona 6. zapomniane 7. zostay wypowiedziane, zostay spenio
ne 8. bd wyleczony 9. zosta wybaczony 10. zosta wybrany 11. byem kochany
210


12. jestem caowany 13. zostaa skoczona 14. zosta stracony 15. zostaem obudzo
ny 16. czuj si oszukany 17. jest organizowany 18. by wysuchany i zrozumiany
19. bdziesz oblegana 20. bdzie dany 21. oddany
11. TRUDNO SI ZDECYDOWA
wicz. 2
1. zrozumiem 2. spyta 3. zrobi 4. strac 5. skoczy 6. zgubi 7. zbuduje 8. zjem
wicz. 3
1. zaczeka 2. pocaowa 3. ugotowa 4. wypi 5. nauczy si 6. ogoli si 7. zagrasz
8. poszukaj 9. umyj 10. zanotowa 11. olepnie 12. nakarmi 13. wyschnie
14. usysz 15. pochwalcie 16. zaprowadzi
wicz. 4
1. wemiesz 2. dojdziecie 3. pooysz 4. powiedzie 5. woy 6. dooy 7. odej
8. odoy 9. opowiem 10. przyjd 11. siedzie 12. wej 13. oglda 14. znale
si 15. wyjedaj 16. wjedaj
wicz. 5
1. spali 2. poradzi 3. zagadasz 4. zapiewamy 5. zaniesiemy 6. zapalia 7. zapro
ponowa 8. zapukaj
wicz. 6
1. zapyta 2. zrobi 3. zapiewa 4. zrezygnowa 5. wymyle 6. pojecha 7. zdecy
dowa 8. poradzi 9. ugotowa 10. uty 11. zmartwi 12. nauczy 13. uczesa
14. ostrzyc 15. skoczy 16. ogoli 17. napisa 18. przeczyta 19. przey
12. MW SOBIE, CO CHCESZ!
wicz. 2
1. odpisa 2. zapisz 3. napisa 4. opisa 5. wypisa 6. przepisa 7. dopisa
8. rozpisaem 9. podpisa 10. wpisa 11. popisa 12. spisa 13. przypisuje
wicz. 3
1. poczytam 2. wczyta 3. doczytasz 4. rozczytaem 5. przeczyta 6. odczytanie
7. zaczytuje 8. przeczyta 9. wyczytae
wicz. 4
1. dorobi 2. dorobi 3. narobi 4. narobi 5. nadrobi 6. obrobi 7. odrobi
8. porobi 9. podrobi 10. przerobi 11. rozrobi 12. urobi 13. urobiem 14. wro
bi 15. wyrobi 16. zrobi 17. zarobi
wicz. 5
1. mwisz, wmwisz 2. zamwi, omwimy 3. pomwi 4. wymwi 5. umwmy
6. namwiem 7. umwi 8. odmwi 9. mwi, przemwi 10. przymawiae
11. obmwili 12. zmwio, namwi, rozmwi 13. odmwi 14. omwi 15. wm
wi 16. przemwisz 17. umwi, odmwi
211


13. OPAMITAJ SI!
wicz. 2
1. wyciec 2. przysa 3. zostawa 4. wyudzi 5. nagradza 6. zamraa 7. okrada
8. zmy 9. ogrzewa 10. odczytywa 11. zachowywa
wicz. 3
1. podpisa 2. umrze 3. opanowywa 4. zamalowywa 5. przepisa 6. odkrywamy
7. wysypia si 8. wysiedzie 9. wygra 10. dokupowa 11. podsuchaem
wicz. 4
1. przygotowywa 2. domalowywa 3. odpisywa 4. przemyliwa 5. przypatrywa si
6. odsiadywa 7. okrada 8. dogadza 9. wydusza 10. uciera 11. wymiata 12. za
sysa
wicz. 5
1. dolecie 2. dowiedzie si 3. odkrzykn 4. podtrzyma 5. ogrza 6. rozmy
7. wyciec 8. przyby 9. zawilgn 10. wymyli 11. dotrze 12. zarobi
wicz. 6
1. przygotowywa 2. przygotowa 3. obiecywae, przypatrywa si, zacze 4.
5. zamiata, zamie 6. 7. pozwalalimy, pozwolisz, otrzymywa, otrzymae,
przelec, przelatywa, odegra, odgrywa, przypatrz si, wydymaj 8. wydm 9. za
prosi, zaprasza, dowiadywa si, dowiedzie si 10. opanuj si, ucieka
11. uciec, opanowywa, umrze, zmarnowae 12. umiera
14. POJAD JESZCZE DALEJ
wicz. 2
1. pjdziesz 2. posza 3. poszed 4. poszed 5. przychodzisz 6. poszed 7. posze
de 8. przyszede 9. pjd
wicz. 3
1. pojecha 2. przyjedzie 3. jedzicie 4. wyjecha 5. wjeda 6. dojedziemy 7. od
jecha 8. przyjedasz 9. odjeda 10. pojedzi
wicz. 4
1. lata 2. przyleci 3. odleciay 4. przelatuj 5. nadleciay 6. wylatuje 7. przeleciay
8. wlecia
wicz. 5
1. przepyn 2. pobiegnie 3. przypywaj 4. dobiega 5. popywa 6. przybiegnie
7. pobiega 8. wypyn
wicz. 6
1. wchodzi, wychodzi 2. przylatuje, odlatuje 3. wjecha, wyjecha 4. przyjeda,
odjeda 5. przychodzi, odchodzi 6. przypyna, odpynie 7. przychodzio 8. od
biega 9. dochodzia 10. dochodzi
wicz. 7
1. pochodz 2. dochodziem 3. dobiegam 4. przeleciaa 5. przychodzi 6. pojecha
212


em 7. poleciaem 8. popynem 9. przepywaj, przelatuj 10. wchodzili, scho
dzili 11. przepynem, pobiegem 12. odlatuje, odjeda 13. dopynem 14. prze
jad, przelec 15. przejd, pospaceruj 16. polatam, pojed 17. popywam
15. LUBI BYWA
wicz. 2
1. pisywa 2. jadam 3. bywa 4. sypiaj 5. miewa 6. czytuje 7. widywa 8. pija
9. grywam
wicz. 3
1. mija 2. zbijasz 3. wraca 4. kupowa 5. zarabia 6. obraca si 7. zajmowa
8. zostawa 9. sprawia 10. sprawdzam
wicz. 4
1. lata 2. chadzaj 3. pywa 4. biega 5. ucieka 6. wraca 7. jed 8. mijaj
wicz. 5
1. mawia 2. jedzi 3. siadywa 4. pisywa 5. kupowa 6. je 7. gra 8. pi 9. sta
10. kicha
wicz. 6
1. bywa 2. pijam 3. jadam 4. dawa 5. spotykam 6. mawia 7. pozwalam, zarabiam
8. grywam 9. miewam 10. chadzam 11. czytuj 12. pisuj 13. jed 14. widuj
15. pywam, grywam 16. siadywa, sypia 17. bywam, ubiera si 18. chadza
19. pozwalam, odpoczywa 20. zajmowa si 21. nadchodz, wracam 22. oszuki
wa 23. pijam 24. jadam 25. bywam 26. miewam 27. grywam
16. DO CZEGO DOSZO?
wicz. 2
1. doczytam 2. dopisz 3. dopali 4. dogotowaa 5. douczy 6. doyje 7. dopij
8. doczeka
wicz. 3
1. dobiec 2. donie 3. dochodz 4. dolecisz 5. dojdzie 6. dojecha 7. dopyn
8. dokoczy
wicz. 4
1. dogoni 2. doda 3. dodzwoni 4. dorwna 5. domalowaem 6. dokupi
7. dopasowa 8. dolewaj
wicz. 5
1. dobudowa 2. dobrali 3. dofinansowa 4. dogasa 5. dojrze 6. dokarmiali
7. dokroi 8. doksztaca si 9. doliczy 10. domy 11. dopracowa 12. doradzi
13. dorzuci 14. dosadz 15. dostan
wicz. 6
1. dobiega 2. doda 3. dojrza 4. doklei 5. dokona 6. doprosi 7. dopyta
213


8. dorcza 9. dorosn 10. dosuy 11. dowie 12. dotleni
wicz. 8
1. wypij 2. wypali 3. zjem 4. zrobi 5. napisaa 6. ogoli 7. wysucha 8. doczekali
9. upraa 10. wysa
17. JA SI NIE NADAJ
wicz. 2
1. naje 2. nachodzi 3. nazbiera 4. napracowa 5. narwaa 6. naczyta si
7. nasiedziaem si 8. naprodukowali
wicz. 3
1. napisa 2. naklei 3. nagrza 4. nalej 5. nady 6. napi 7. nakama
8. narysuj
wicz. 4
1. naradzi si 2. namwi 3. namydliem 4. nakupujesz 5. napatrze 6. nacieszy
7. nauczy 8. napeni
wicz. 5
1. nabrudzili 2. naby 3. nachyli 4. nacign 5. nada 6. nacierpia 7. nadarzya
8. nagra 9. najecha 10. nakry si 11. naley 12. nakarmi 13. nastaem 14. na
laduj 15. namiewaa 16. naszczeka
wicz. 6
1. nabra 2. nabia 3. nabrzmiewa 4. naciskaj 5. nagada 6. nagromadzio si
7. najmuje 8. nakaza 9. nakada 10. napady 11. napywaj
wicz. 8
1. nauczy 2. dotrzyma 3. zaprosi 4. wyrwa 5. dopisa 6. obchodzi 7. rozbia
8. odkry 9. przesyszaem 10. wymwi 11. zamrozimy 12. przeronie
18. DLACZEGO PACZESZ?
wicz. 2
1. nadleciay 2. nadfrun 3. nadjechaa 4. nadcign 5. nadchodzi 6. nadbiega
7. nadpyny
wicz. 3
1. nadrobi 2. nadamaa 3. nadmieni 4. nadrobisz 5. nadesa 6. nadsuchiwa
7. nadpaca 8. nadskakujesz
wicz. 4
1. nadplenia 2. nadgryzy 3. nadplenia 4. nadrdzewia 5. nadpali
wicz. 6
s, po, w, na, roz, po, po, prze, z, u, wy, z, za, od, po, po, wy, po,
po, u, przy, o, z
214


19. ZAWD JAK KADY INNY
wicz. 2
1. obsadzi 2. objechaem 3. opyn 4. otoczy 5. opada 6. opakowa 7. oblecia
8. obklejam 9. obchodzi 10. osuno si
wicz. 3
1. okama 2. objedz 3. ograe/a 4. oberwaa 5. opakiwalimy 6. obcia
7. obedr 8. obmwi 9. oprotestowali 10. obrzucilimy
wicz. 4
1. opracowaa 2. omwimy 3. opisa 4. obdarowa 5. obdzwoniem 6. obfotografo
wa 7. obliczy 8. obcia
wicz. 6
1. prze 2. za 3. za 4. u 5. prze 6. za 7. u, roz 8. prze 9. prze 10. wy , s
20. MUSIMY ODPOCZ
wicz. 2
1. odprowadzi 2. odleci 3. odbiega 4. odnie 5. odjedziemy 6. odfruwaj
7. odwrci 8. odchodzisz
wicz. 3
1. odkupi 2. odpisa 3. odrosn 4. odpracuj 5. odespa 6. odpowiedzie
7. odbudowa 8. odbyem 9. odmroziem
wicz. 4
1. odmwisz 2. oduczy 3. odczyta 4. odczekam 5. odsucham 6. odpiewa
7. odsiedzie
wicz. 6
1. za 2. po 3. po 4. do 5. u 6. wy 7. przy 8. z
21. WYSTARCZY POPATRZE
wicz. 2
1. posucha 2. potaczymy 3. poczytasz 4. potrwa 5. polee 6. pospacerowa
7. posiedzimy 8. posta 9. pospa 10. porozmawia
wicz. 3
1. posypa 2. poweselaa 3. pokocha 4. poplami 5. poczu si 6. pojad 7. pop
kaa 8. popyn 9. pokry 10. pobrudzi 11. poczeka 12. pomyle
wicz. 4
1. pocaowa 2. powita 3. poegna 4. pobudzi 5. pochwali 6. ponosisz
wicz. 6
za, wy, po, za, od, za, za, za, za, za, przy, prze, za, wy, wy, za, za, z,
za, po, po, po, po, prze, wy, po
215


22. WSZYSCY O MNIE MWI
wicz. 2
1. podpali 2. podci 3. podpisa 4. podrzuc 5. podczy 6. podskoczy
7. podnie
wicz. 3
1. podsusz 2. podgrzej 3. poduczy 4. podchwyciy 5. podrobi 6. podleczy
7. podbudoway 8. podliczy 9. podsucha 10. podpatrze
wicz. 4
1. podla 2. podwie 3. podmy 4. podtrzymuj 5. podgotowa 6. podway
7. podprowadz 8. podjedziemy 9. podpywaj 10. podejdziemy
wicz. 6
1. Nie, ju si odkochaem.
2. Nie, ju si nauczyem.
3. Nie, ju si nachorowaem.
4. Nie, ju si naczekaem.
5. Nie, ju si dopytaem.
6. Nie, ju si napracowaem.
7. Nie, ju si wyspaem.
8. Nie, ju si nasuchaem.
9. Nie, ju wyleczyem.
10. Nie, ju wysprztaem.
wicz. 7
przy, za, do, w, wy, o, wy, u, za, za, u, u, po, o, o, na, o, przy, wy,
z, za, roz, po, prze, wy, po, wy, za, u, wy, po, po, po, przy, wy, po
23. CZY NIE PRZESZKADZAM?
wicz. 2
1. przegapi 2. przeczytaem 3. przeliczy 4. przechowa 5. przey 6. przepijaj
7. przegraem 8. przesiedzia
wicz. 3
1. przeprowadzi 2. przeoy 3. przelaa 4. przenieli si 5. przejechae/a
6. przepiszesz 7. przewie 8. przejecha 9. przechodz 10. przebudowa
wicz. 4
1. przezibi 2. przeprosi 3. przepyta 4. przesolia 5. przesta 6. przesadzi
7. przewidzie 8. przesyszaem
wicz. 6
1. na, wy 2. za, wy 3. z, na 4. na, roz, wy 5. po, za 6. po, w 7. u, za, na
8. w, prze 9. przy, do
216


24. KOGO CI PRZYPOMINAM?
wicz 2
1. przyfruny 2. przylecia 3. przyj 4. przykleisz 5. przybyo 6. przysun 7. przynie
8. przychodzi 9. przybiega 10. przyprowad 11. przyjecha 12. przyszy
wicz. 3
1. przygotowa 2. przypudrowa 3. przytrzyma 4. przypatrze 5. przyciskam 6. przy
suchuj si 7. przysuysz 8. przyuczy 9. przypal
wicz. 4
1. przyjecha 2. przywita 3. przypodoba 4. przymawia 5. przytrze 6. przytkn
7. przyprszy 8. przygotowa
wicz. 6
1. na 2. do 3. za 4. za, przy 5. do, przy 6. do 7. za 8. do 9. po, roz 10. za
11. po 12. na 13. przy 14. za, u
25. NIE ROZDZIERAJMY SZAT
wicz. 2
1. rozjechali si 2. roztopi 3. roznosi si 4. rozsta 5. rozlecia 6. rozbiegy
7. rozlaa 8. rozchodzi
wicz. 3
1. rozszerzy 2. rozmnoy 3. rozkupili 4. rozdawa 5. rozchorowaem 6. rozwiza
7. rozmyla 8. rozerwaa 9. rozbuduje 10. rozbi
wicz. 4
1. rozerwa 2. rozwidnia 3. rozjania 4. rozgada 5. rozgrza 6. rozkocha 7. roz
promienia 8. rozwodzi 9. rozmy 10. roznosi
wicz. 6
1. uj 2. wyj 3. zaj 4. podj 5. przyj 6. poj 7. naj 8. obj 9. odj
10. przej
26. NIE BD UDAWA
wicz. 2
1. uczesa 2. ugotowa 3. ukara 4. upra 5. umyj 6. uprosi 7. uszed 8. usun
wicz. 3
1. uszy 2. usta 3. urobi 4. ukochaem 5. ubawi 6. upatrzya 7. uywa 8. umiali
si 9. uton
wicz. 4
1. uty 2. usn 3. ubyo 4. uzbiera 5. ulee 6. udaj 7. ukroisz 8. usiedzie
9. uszanowa 10. uwierzy
217


wicz. 6
1. oglda 2. ogldaa 3. wyglda 4. zaglda 5. podglda 6. doglda 7. przyglda
8. przyglda 9. przeglda
27. WCIGAJCY ZAWD
wicz. 2
1. wsiadaj 2. wpyn 3. wej 4. wlecia 5. wjecha 6. wbieg 7. wla 8. wstali
wicz. 3
1. wdrapa si 2. wczyta 3. wpad 4. wcelowaa 5. wprosi 6. wda 7. wczu
8. wpisa 9. wepchn 10. wkrci
wicz. 4
1. wsadzia 2. wskoczy 3. wpoili 4. wciera 5. wgra 6. wrobi 7. wmwi 8. wsucha
wicz. 6
1. po 2. po 3. za 4. za 5. za 6. wy 7. wy 8. wy 9. od 10. od 11. od 12. do 13. na
14. na 15. pod 16. w 17. ob 18. z 19. u 20. ob 21. przy
28. MCZYZNA, KTRY WYBUCHA
wicz. 2
1. wyspa 2. wysuszy 3. wybieg 4. wyrywa 5. wyrzuca 6. wypisa 7. wypyn
8. wyciga
wicz. 3
1. wyleczy 2. wygra 3. wyprosi 4. wyliza 5. wypacze 6. wytru 7. wykoczy
8. wytrwa 9. wymwi 10. wyrzebi
wicz. 4
1. wybra 2. wypali 3. wyprodukowano 4. wygospodaruj 5. wydaa 6. wymyl
7. wygadaa 8. wypij 9. wyda 10. wykonaa 11. wysuchaj
wicz. 6
1. nalegajcie 2. podlega 3. zalegam 4. ulega 5. polega 6. poleg 7. dolega
8. przylega 9. wylegy 10. ulego
29. JU TUTAJ ZOSTAN
wicz. 2
1. zgubiem 2. zbi 3. zje 4. zszy 5. zczy 6. zmy 7. zdziwi 8. zrobi
wicz. 3
1. zwraca 2. zwrci 3. schodzi 4. zej 5. zjedzi 6. zjecha 7. zbiega 8. zbieg
9. zleciao 10. sfrun
218


wicz. 4
1. skoczy 2. zgoli 3. zmwio 4. schowaa 5. zmarnowa 6. zbywa 7. spisa
8. zbudowa 9. zwariowa 10. zamaa
wicz. 6
1. prze 2. po 3. po 4. na 5. przy, od 6. u 7. u 8. z 9. z 10. po 11. z
30. DLACZEGO ZAPOMINAMY?
wicz. 2
1. zakopa 2. zaprzestay 3. zaci 4. zapaka 5. zahamowa 6. zamwiem
7. zaszkodzi 8. zaofiarowaa
wicz. 3
1. zasuchali 2. zabudowali 3. zabolao 4. zachorowa 5. zarosn 6. zasiedziaem
7. zabrn 8. zabysn 9. zagrzeba 10. zapragnie
wicz. 4
1. zamiaem 2. zanudzimy 3. zamieszka 4. zabrudzi 5. zala 6. zastrzeli 7. zapo
wiedzia 8. zagapia 9. zazibi 10. zagotowaa
wicz. 6
przy, wy, wy, po, za, za, za, po, prze, roz, za, przy, wy, po, przy,
na, do, prze, za, na, przy
31. KIEDY BYO INACZEJ
wicz. 2
1. kochano 2. napisano 3. pracowano 4. mylano 5. grano 6. dyskutowano
7. tolerowano 8. kupowano 9. pytano 10. wystawiano
wicz. 3
1. mwiono 2. zaproszono 3. przywieziono 4. noszono 5. taczono 6. postanowio
no 7. zgodzono 8. zrobiono 9. sprzedano 10. zabroniono
wicz. 4
1. zaczto 2. umyto 3. wypito 4. zabito 5. zamknito 6. przesunito 7. odkryto
8. uszyto
wicz. 5
byo, pomagano, mylano, bawiono si, taczono, piewano, lubiano, pito, yo,
pracowano, patrzono, jedzio, podrowao, zostawao, wychowywao, gotowao,
jedzono, pieczono, robiono, budowano, pisano, byo, czytano, chodzono, widzia
o, pi, zmienia si
219


32. TWJ KOCHAJCY M
wicz. 2
1. pracujcych 2. mieszkajcy 3. lubicym 4. biorcych 5. studiujcych 6. pal
cych 7. picej 8. piewajcych 9. mwicy 10. spacerujcych
wicz. 3
1. mijajcy 2. jadcy 3. pachncy 4. rosnce 5. rozmawiajce 6. interesujca
7. denerwujca 8. stojca
wicz. 4
1. padajcy 2. grajcy 3. ubierajce si 4. wiszcy 5. taczcy 6. ogldajcy 7. uczca
si 8. badajcy
wicz. 5
zachwycajca, patrzca, gotujca, sprztajca, czekajca, niekoczcym si, niepy
tajce, fascynujcy, bdcy, wydajc, mylca, rozumiejca, zarabiajcym, oszcz
dzajca, mijajcy, yczcy, nie majcym, mieszkajca, starzejca si, decydujcy,
interesujcy, majcy, lubicy, znaczcy, kochajcy
33. NIE JESTEM ZADOWOLONY
wicz. 2
1. ubrana 2. zakochany 3. przemylany 4. usyszany 5. uczesany 6. wychowywane
7. czytana 8. zbadane 9. namalowany 10. przygotowany 11. rozwizany 12. grane
wicz. 3
1. nakrcony 2. spniajcy si 3. zaproszony 4. opalony 5. ozdobiony 6. ogolony
7. zadowolony 8. pieczona 9. zamylony 10. zamwiony
wicz. 4
1. umiechnity 2. wypoczty 3. zmoknita 4. zamknity 5. dty 6. umyte 7. rozbity
8. rozpoczty 9. podarty 10. otwarte
wicz. 5
zadowolony, zmczony, przypalony, zrobiony, niesprztany, niemyte, nieprasowa
ne, zdenerwowany, zajty, zakochana, ubrana, umeblowane, kupiony, oszukany,
wychowany, zapakana, omwiony, noszony, chwalony, kochany, szanowany, kar
miony
34. ZAPOMINAJC O WSZYSTKIM
wicz. 2
1. piszc 2. golc si 3. czytajc 4. czeszc si 5. palc 6. mylc 7. grajc 8. wracajc
9. czekajc 10. pic 11. zdajc 12. idc
wicz. 3
1. umywszy si 2. podpisawszy 3. skoczywszy 4. spojrzawszy 5. zrobiwszy 6. kupiw
szy 7. usyszawszy 8. zamknwszy
220


wicz. 4
1. przyjechawszy 2. przyleciawszy 3. usiadszy 4. obudziwszy si 5. wyspawszy si
6. umeblowawszy
wicz. 5
1. bdc 2. zostajc 3. przestajc 4. pomagajc
wicz. 6
czekajc, spacerujc, spogldajc, pijc, palc, wczywszy, uspokoiwszy si,
siadajc, zapomniawszy, miejc si, krzyczc, zobaczywszy, majc, widzc, zarabia
jc, kibicujc, zrozumiawszy, straciwszy, wstajc, kopic, czekajc, znalazszy si,
wracajc
35. ZAWRACANIE GOWY
wicz. 2
1. czytanie 2. wstawanie 3. sprztanie 4. studiowanie 5. zachowanie 6. poegna
nie 7. ubieranie si 8. poyczanie 9. dojedanie 10. suchanie
wicz. 3
1. niesienie 2. uczenie si 3. palenie 4. mylenie 5. znalezienie 6. leenie
7. chodzenie 8. jedzenie 9. siedzenie 10. golenie si
wicz. 4
1. mycie 2. picie 3. przyjcie 4. ycie 5. otwarcie 6. tycie 7. zanicie 8. wzicie
wicz. 5
1. rekomendacja 2. dominacja 3. prezentacja 4. specjalizacja 5. adoracja 6. kolo
nizacja 7. dewaluacja 8. instalacja 9. wariacja 10. okupacja
wicz. 6
1. powiedzenia 2. mylenia 3. suchania 4. pisania 5. kupienia 6. skoczeniu
7. spotkaniu 8. opalaniu si 9. taczeniu 10. zastanowieniu si
wicz. 7
1. umiejtno 2. moliwo 3. ch 4. przyja 5. wahanie 6. lot 7. spacer 8. al
9. ruch 10. kaszel
wicz. 8
1. transportowa 2. handlowa 3. startowa 4. brakowa 5. gwaci 6. skaka
7. paka 8. sucha 9. piewa 10. spiera si 11. straszy 12. zazdroci 13. bole
14. pamita 15. brudzi 16. rozdzieli 17. drukowa 18. pyn 19. unika
20. umiecha si
wicz. 9
palenie, picie, siedzenie, chodzenie, wstawanie, golenie si, czesanie, biega
nia, toczenia si, zarabianie, ycie, spanie, ubieranie si, jedzenie, czytanie,
rozmylanie, suchanie, rozumienie, fascynowanie si, kochanie, dominacja,
chodzenie, ogldanie, pisanie, kupowanie, bywanie, zapraszanie, penetracja,
zawracanie, rozstanie, wyzwolenie, wyzdrowienie, marnowanie, denerwowanie
si, osiganie, dochodzenie, zrozumienie, adoracja
221



Czas Na Czasownik

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Czas Na Czasownik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

##7#52#aMzMxNjA3M0E2MjMzMzYzOQ==

Plik zabezpieczony watermarkiem jawnym i niejawnym: 3316073A62333639

Plik zabezpieczony watermarkiem jawnym i niejawnym: 3316073A62333639