W Jakim sensie Mojesz dawa Izraelitom do picia wod z prochem ze

zotego cielca?

W Jakim sensie Mojesz dawa Izraelitom do picia wod z prochem ze zotego cielca? Nie
by to przejaw jakiego prymitywnego odruchu dzikich ludzi, czy pozostao po
pogaskich wierzeniach. Decyzja Mojesza opieraa si na gebokim zrozumieniu natury
ludzkiej, ktrego to zrozumienia niewtpliwie udzieli mu Bg, poniewa jest rdem
wszelkiej mdroci i kademu jej chtnie udziela (Jakuba 1:5). Zanim przejd do rzeczy,
najpierw postaram si wyjani na czym polegao to rozrzucenie prochu ze startego zotego
cielca nad wodami. Mona to zrozumie badajc szerzej kontest biblijny, poniewa: Cae
Pismo jest natchnione przez Boga (2Tm 3:16). W Ksidze Wyjcia czytamy:

Wyjcia 32:19-20
Gdy wic [Mojesz] zbliy si do obozu i zobaczy cielca oraz tace, Mojesz zapon
gniewem i natychmiast wyrzuci tablice ze swych rk, i roztrzaska je u stp gry.

Potem wzi cielca, ktrego uczynili, i spali go w ogniu, i star go na proch, po czym go
rozsypa na powierzchni wd i kaza to pi synom Izraela."

W Ksidze Powtrzonego Prawa znajdujemy bardziej szczegowe wyjanienie tego, co

konkretnie uczyni Mojesz:
 Powtrzonego Prawa 9:21

"I wasz grzech, ktry uczynilicie tego cielca wziem i spaliem

w ogniu, i skruszyem, dokadnie go rozcierajc, a sta si miaki jak proch;
potem wyrzuciem ten jego proch do potoku, ktry spywa z gry."

Mojesz wrzuci proch z cielca do potoku przy ktrym zatrzymali si Izraelici, rozsypujc
go nad jego powierzchni. Izraelici, a w tym zapewne i sam Mojesz, pili z tego potoku
zaspakajc naturalne pragnienie. Najprawdopodobniej rozbili przy nim obz, poniewa
mieli tam pozosta przez duszy czas. W jakim wic sensie grzeszni Izraelici pili
wyrzucony do niego proch?
Kady z nas wie jak szybko pyn gorskie potoki, zwaszcza te, ktre spywaj z gry, wic
jest oczywiste, e proch z cielca zosta porwany z nurtem i pod jego wpywem wymieszany
z piaskiem z dna rzeczki. Izraelici nie mogli wic pi wody z drobinami zota w sensie
dosownym. Zanim wyjani znaczenie picia 'wody ze zotem', najpierw wytumacz
dlaczego Mojesz star cielca na proch. Odpowied na to pytanie znajdujemy w Ksidze
Powtrzonego Prawa:
Powtrzonego Prawa 7:25

Ryte wizerunki ich bogw macie spali ogniem. Nie wolno ci poda srebra
ani zota bdcego na nich ani go sobie bra, eby czasem nie zosta przez
nie usidlony; jest to bowiem obrzydliwoci dla Jehowy, twego Boga.
W jakim sensie Izraelita mg zosta usidlony przez zoto pochodzce z wizerunkw
pogaskich bstw? Bawochwalcza religia Egipcjan, ktrzy za bogw uznawali krowy, byki
i inne zwierzta, niewtpliwie wywara na Izraelitw wielki wpyw i przyczynia si do
tego, e wkrtce po wyzwoleniu z Egiptu zaczli wielbi cielca. Potwierdzaj to sowa
Szczepana: W swych sercach zawrcili do Egiptu, mwic do Aarona: Uczy nam bogw,
aby szli przed nami. [...] Tote w owych dniach uczynili cielca i przynieli temu bokowi
ofiar, i zaczli si cieszy z dzie swoich rk (Dz 7:39-41).

Dugotrway kult bawochwalczy moe pozostawia w psychoce czowieka niezagojone do

koca lady, ktre atwo mog si otworzy u osb, ktre jeszcze nie s 'zakorzenione i
umocnione' w prawdziwym wielbieniu Boga (Efez. 3:14-17,Prz. 12:3). Ten fakt uzmysawia
nam aposto Pawe piszc o braciach posiadajcych sabe sumienia: Dobrze jest nie je
misa ani nie pi wina, ani nie czyni niczego, czym twj brat si gorszy (Rzymian 14:14,
20, 21). A zatem my [...], ktrzy jestemy silni, powinnimy znosi saboci tych, ktrzy
nie s silni, a nie mie upodobania w samych sobie. Niech kady z nas podoba si bliniemu
w tym, co jest dobre, ku jego zbudowaniu (Rzymian 15:1, 2). 1 Koryntian 10:23 -29
Wszystko wolno, ale nie wszystko jest korzystne.Wszystko wolno, ale nie wszystko
buduje. Niech kady szuka korzyci nie swojej wasnej, lecz drugiego. Wszystko, co jest
sprzedawane w jatkach misnych, jedzcie, o nic nie wypytujc ze wzgldu na wasze
sumienie; bo do Jehowy naley ziemia i to, co j napenia. Jeeli zaprasza was kto
z niewierzcych, a wy chcecie pj, jedzcie wszystko, co przed wami postawiono, o nic nie
wypytujc ze wzgldu na wasze sumienie. Ale gdyby kto wam rzek: To zostao zoone
w ofierze, nie jedzcie ze wzgldu na tego, ktry to wyjawi, i ze wzgldu na sumienie.
Sumienie, mwi, nie twoje, lecz cudze.

Nakaz niszczenia pogaskich wizerunkw religijnych oraz tego, aby nie poda z nich
zota i srebra (Powtrzonego Prawa 7:25) ma zwizek z niebezpieczestwem powrotu do
plugawych kultw religijnych, takich np., ktrych wyznawcy skadali w ofierze wasne
dzieci (Jer 7:31; 32:35). Od czasu do czasu popadajcy w zabobonny lk Izraelici mogliby
zacz czci przedmioty wykonane ze zota uzyskanego z przetopionego boka, np.
praktykowa jaki rytua podczas ktrego pito by z kielicha odlanego z takiego metalu.
Wic prawo to zostao dane dla dobra ludu Boego i byo bardzo uzasadnione biorc pod
uwag pniejsze poczyniania Izraelitw.
Przykad z kielichem, jaki powyej przytoczyem nie jest oderwany od rzeczywistoci.
Wielu tak zwanych chrzecijan spdzao ycie na poszukiwaniu rnych relikwi, ktre
miay ich cudownie leczy, lub obdarza ponadnaturalnymi waciwociami w tym
niemiertelnoci. Moemy poczyta o tym w rnych legendach. Najbardziej znana jest
chyba ta o poszukiwaczach witego Graala, kielicha z ktrego Jezus mia pi podczas
ostatniej wieczerzy.

Boy przeciwnik Szatan doskonale zdaje sobie spraw z ludzkich saboci. W chwili mierci
Mojesz mia 120 lat. Zosta pogrzebany przez Jehow w miejscu, ktre nigdy nie zostao
zidentyfikowane (Pwt 34:5-7). Prawdopodobnie chodzio o to, by Izraelici nie uwikali si
w faszywy kult, czynic z jego grobu sanktuarium. Najwyraniej Diabe chcia
wykorzysta ciao Mojesza do takiego celu, gdy chrzecijaski ucze Juda, przyrodni brat
Jezusa Chrystusa, napisa: Kiedy za archanio Micha mia zatarg z Diabem i toczy spr
co do ciaa Mojesza, nie mia go osdzi obelywymi wyrazami, lecz rzek: Niech ci
zgromi Jehowa (Judy 9)

Niedaleko granicy z Edomem Izraelici zbontowali si przeciwko Bogu za co Jehowa zesa

na nich plag wy. Gdy Izraelici okazali skruch i Mojesz wstawi si za nimi, Jehowa
kaza mu sporzdzi wizerunek wa i umieci go na supie sygnaowym. Dziki temu
jeli w kogo uksi, ten za utkwi wzrok w miedzianym wu, to pozostawa przy
yciu (Lb 21:4-9; 1Ko 10:9). Takie byo przeznaczenie tego wizerunku, ale Izraelici
zachowali miedzianego wa, a pniej zaczli oddawa mu niestosown cze i kadzili
przed nim dymem ofiarnym. Poniewa zrobili z niego boka, wic gdy judzki krl
Ezechiasz (745-717 p.n.e.) przeprowadza reformy religijne, kaza doszcztnie rozbi tego
ponad 700-letniego wa (2 Krlw 18:4).

Dlaczego Mojesz napisa, e kaza pi Izraelitom wod ze sproszkowanym cielcem? W

dalszej czci Biblii znadujemy podobne relacje, ktre nam uzmysawiaj praktyczny cel
tego typu czynw, jak i ich symboliczne znaczenie:

2 Krlw 23:6-8

"Ponadto wynis wity pal z domu Jehowy na obrzea Jerozolimy, do doliny potoku
Kidron, i spali go w dolinie potoku Kidron, i starszy go na proch, rzuci jego proch na
miejsce, gdzie si grzebie synw ludu. [.] Potem sprowadzi wszystkich kapanw
z miast Judy, by wyyny, na ktrych za spraw kapanw wznosi si dym ofiarny, przestay
si nadawa do oddawania czci, od Geby a po Beer-Szeb

Proch w Biblii ma wiele znacze. Poniewa ludzie utracili doskonao, proch czasami
symbolizuje ich sabo i uomno. Bg okazuje miosierdzie tym, ktrzy si Go boj,
pamitajc, e s prochem (Ps 103:13, 14; Rdz 18:27). Proch wyobraa rwnie
miertelno ludzi, gdy po mierci wracaj do swego prochu (Ps 104:29; Kzn 3:19, 20;
12:1, 7). W zwizku z tym niekiedy i grb bywa przenonie nazywany prochem (Ps
22:29; 30:9). Proch moe te wskazywa na stan ponienia. Jehowa z prochu podnosi
maluczkiego (1Sm 2:8; Ps 113:7). Proch jako jest przerdstawiany w Biblii, jako oznaka
aoci i symbol upadku. (Lam 2:10, (Iz 47:1, Obj 18:17-19). Rozsypanie prochu ze
zniszczonych wizerunkw pogaskich na grobach ich kapanw uzmysawiao Izraelitom,
e ich bogowie s martwi i nic nie warci. Natomiast wrzucenie przez Mojesza prochu ze
startego cielca do strumienia by moe miao uzmysawia Izraelitom, e nie rni si ono
od tego znajdowanego w nim podczas przesiewania piasku. e jest jednym z pierwiastkw
ziemi, ktr stworzy Prawdziwy Bg Jehowa a nie bogiem, ktrego mona czci. Wod
tak pije si na co dzie i nie wyrzdza ona nikomu szkody, ani nie obdarza adnego
czowieka nadnaturalnymi moliwociami.

Proch ma te w Biblii zwizek ze skruch. Kiedy Hiob odwoywa to, co bez zrozumienia
mwi, przedkadajc Bogu argumenty w swojej sprawie, owiadczy: Kajam si w prochu
i popiele (Hi 42:1, 3, 6). Zmuszenie wrogw do lizania prochu oznaczao ich pokonanie
i cakowite podporzdkowanie (Ps 72:9; Mi 7:16, 17). Rzucanie prochu w powietrze lub na
kogo byo przejawem zdecydowanego potpienia. W niektrych czciach Azji do dzi
panuje zwyczaj rzucania prochem w przestpc na znak, e da si jego ukarania. Motoch
zebrany w Jerozolimie, bezpodstawnie rozwcieczony pewnymi sowami Pawa, wyraa
sw wrogo do niego, miotajc proch w powietrze. Syszc okrzyki tych ludzi i widzc
ich gniewne gesty, dowdca wojskowy szybko si zorientowa, jak negatywnie s
nastawieni do Pawa (Dz 22:22-24 zobacz te: 2Sm 16:5-13).
Mona wic zaoy, e kiedy Mojesz kaza Izraelitom pi wod z potoku nad ktrym
rozsypa proch ze zotego cielca, to oznaczo, e nakaza im skruch i pokut. Woda, czy jej
picie ma w Biblii wiele znacze. Pismo wite mwi o wodzie ywej, ktr jest
yciodajna prawda z Biblii (Jana 7:38, Jeremiasza 2:13). Mwi te o Kielichu, ktry czsto
symbolizuje odpat od Boga lub Jego gniew. Z takiego kielicha maj pi niegodziwcy:
poszczeglni ludzie, cae miasta, a nawet ludy i narody (Ps 11:6; 75:8; Iz 51:17, 22; Jer
25:12-29; 51:41; Lam 4:21; Obj 14:9, 10; 16:19; 18:5-8). Na przykad staroytny Babilon
by w rku Jehowy symbolicznym zotym kielichem, z ktrego wiele narodw miao
wypi gorycz poraki (Jer 51:7).

Z podobn sytuacj mamy do czynienia, kiedy krl Dawid nie chcia pi wody, ktr z
naraeniem ycia przynieli mu jego sudzy czym potpi tak brawurowe dziaanie. Dawid
ceni zasady, na ktrych opierao si Prawo Mojeszowe, i chcia zgodnie z nimi y.
Rozwamy, co si wydarzyo, gdy wyrazi pragnienie napicia si wody z cysterny
betlejemskiej. Trzej jego mocarze przedarli si do miasta okupowanego wtedy przez
Filistynw i przynieli mu wod. Jednak Dawid nie chcia jej pi, lecz wyla j dla
Jehowy. Dlaczego? Wyjani: Jest nie do pomylenia, przez wzgld na mojego Boga,
ebym to uczyni! Czy miabym pi krew tych mw kosztem ich dusz? Przynieli j
bowiem z naraeniem swych dusz [ycia] (1 Kron. 11:15-19).
Dawid wiedzia, e wedug Prawa krew powinna by wylewana dla Jehowy, a nie
spoywana. Rozumia te, dlaczego byo to suszne. Pamita, e dusza ciaa jest we krwi.
Ale tu chodzio o wod, nie krew. Dlaczego wic Dawid nie chcia jej pi? Pojmowa zasad
kryjc si za tym przepisem. Woda ta bya dla niego tak cenna, jak krew owych trzech
ludzi. Dlatego nie wyobraa sobie, e mgby j wypi. Uzna, e musi j wyla na ziemi
(Kap. 17:11; Powt. Pr. 12:23, 24). Pisarze Ksig biblijnych czsto posugiwali si
metaforami czy personifikacjami w celu uwydatnienia jakich myli. Mojesz mg postpi
tak samo.
Po wydarzeniu zwizanym z kultem zotego cielca Jehowa nie odrzuciu swojego ludu, wic
sowa Mojesza naley rozumie, jako nakaz okazywania skruchy oraz ostrzeenia, e w
razie braku pokuty (prawych uczynkw odpowiadajcych skrusze) Izraelici bd pi z
kielicha gniewu Boego (Jer 25:15, 17, 20, 21). Innymi sowy ponosi skutki bezbonego
postpowania: Przysw 1:31 Dlatego bd spoywa owoc swej drogi i nasyc si
wasnymi radami.".

Z czego by wykonany zoty cielec?

Szkielet zotego cielca zosta prawdopodobnie wyrzebiony z drewna i nastpnie

powleczony zotem. Spalono wic samo rusztowanie, natomiast zot blach starto na proch
i rozsypano nad wod. W Biblii wielokrotnie opisano taki sposb wykonywania rnych
przedmiotw. W przybytku zgodnie ze wskazwkami Boymi zbudowano dwa otarze:

Otarz kadzielny (nazywany te zotym otarzem; Wj 39:38) by wykonany z drewna

akacjowego, a jego wierzch i boki zostay pokryte zotem:

Wyjcia 30:7-9

I wykonasz otarz, ktry bdzie miejscem do spalania kadzida; wykonasz go z drewna

akacjowego. Ma by czworoktny, dugi na okie i szeroki na okie, a wysoki na dwa
okcie. Jego rogi bd z niego wystawa. I pokryjesz go szczerym zotem, jego wierzch i
boki dookoa oraz jego rogi; i wykonasz do niego dookoa zote obramowanie."
Otarz caopalny, ktry by zbudowany z drzewa akacjowego i powleczony miedzi:

Wyjcia 27:1-8

I wykonasz otarz z drewna akacjowego, pi okci dugi i pi okci szeroki. Otarz ma

by kwadratowy, wysoki na trzy okcie. I wykonasz rogi na jego czterech naronikach. Rogi
te bd z niego wystawa; i pokryjesz go miedzi.

W podobny sposb zostaa wykonana Arka Przymierza:

 Wyjcia 25:10, 11

I wykonaj Ark z drewna akacjowego, dwa i p okcia dug i ptora okcia szerok, i
ptora okcia wysok. I pokryjesz j szczerym zotem. Masz j pokry wewntrz i na
zewntrz, wykonasz te na niej wokoo zote obramowanie.

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1200000867

"w lany cielec niekoniecznie by cay ze zota. Izajasz wspomnia o lanym posgu, ktry
rzemielnik pokrywa zotem (Iz 40:19). By moe wic cielec ten by zrobiony z drewna i
potem tylko pokryty zotem. Gdy pniej Mojesz go spali, drewniany rodek si zwgli, a
warstwa zota czciowo lub cakowicie si stopia. To, co zostao, czyli zoto i wgiel
drzewny, starto na proch, ktry Mojesz rozsypa po wodzie (Wj 32:20; Pwt 9:21).

Bawochwalcza religia Egipcjan, ktrzy za bogw uznawali krowy, byki i inne zwierzta,
niewtpliwie wywara na Izraelitw wielki wpyw i przyczynia si do tego, e wkrtce po
wyzwoleniu z Egiptu zaczli wielbi cielca. Potwierdzaj to sowa Szczepana: W swych sercach
zawrcili do Egiptu, mwic do Aarona: Uczy nam bogw, aby szli przed nami. (...) Tote w
owych dniach uczynili cielca i przynieli temu bokowi ofiar, i zaczli si cieszy z dzie swoich
rk (Dz 7:39-41)."

Dlaczego tylu Izraelitw zgino od miecza?

Odnonie zabitych mieczem z rozkazu Mojesza, to zanim zapacili yciem za swj,

popeniony z premedytacj grzech mogli okaza sruch. Jehowa w swoim miosierdziu da
im tak szans i wikszo Izraelitw z niej skorzystaa, w tym wszyscy synowie Lewiego.
Prosz mie na uwadze, e ci wszyscy ludzie jeszcze niedawno widzieli na wasne oczy
cuda i znaki, jakich dokona Bg, aby ich wyzwoli z Egiptu, wic ich grzech tym bardziej
okaza si ciki. Izraelici wykonali zotego cielca i nazwali go imieniem Boga
JeHoWaH czym omieszali prawdziwe wielbienie w oczach wrogw Izraela i naraali
cay nard na brak Boego bogosawiestwa, co mogo pocignc za sob ofiary w starciu
z nimi. Czy to mao, eby zasuy na mier? W dodatku kompletnie nie poczuwali si do
winy! Nawet w dzisiejszym wiecie szpiedzy i dywersanci, ktrzy dziaaj na szkod
swojego narodu, s pocigani do odpowiedzialnoci i karani mierci. Niemniej czasami
okazuje si ask tym, ktrzy oka skruch.
 Wyjcia 32:25

I Mojesz zobaczy, e lud si rozzuchwali, gdy Aaron pozwoli im si rozzuchwali ku

habie wrd ich przeciwnikw. Wwczas Mojesz stan w bramie obozu i rzek: Kto jest
po stronie Jehowy? Do mnie! I zaczli si przy nim zbiera wszyscy synowie Lewiego.
Powiedzia wic do nich: Oto, co rzek Jehowa, Bg Izraela: Niech kady z was przypasze
miecz do swego boku. Przejdcie i wrcie od bramy do bramy w obozie, i zabijcie
kady swego brata i kady swego bliniego, i kady swego najbliszego znajomego."

Jak wspomniaem grzech osb, ktre wykonay zotego cielca by bardzo ciki, poniewa
widzieli cuda i znaki, jakich dokona Jehowa. Podobnego grzechu dopucili si przeciwnicy
Jezusa:

Mateusza 12: 22-32

Potem przyprowadzili do niego [Jezusa] czowieka, ktry by optany przez demona, lepy
i niemy; i uleczy go, tak i w niemowa mwi i widzia. A cae te tumy niezmiernie si
zdumiay i zaczy mwi: Czy to nie jest Syn Dawida? Syszc to, faryzeusze
powiedzieli: Ten czowiek nie wypdza demonw inaczej, jak tylko za spraw Beelzebuba,
wadcy demonw Znajc ich myli, rzek do nich: [.] Ale jeli ja duchem Boym
wypdzam demony, to istotnie zaskoczyo was krlestwo Boe.[..]. Dlatego wam mwi:
Wszelkiego rodzaju grzech i blunierstwo bd ludziom przebaczone, ale blunierstwo
przeciw duchowi nie bdzie przebaczone."
Zarwno staroytni Izraelici za czasw Mojesza, jak i faryzeusze i uczeni w Pimie w
czasach Jezusa, zlekwewayli i odnieli si z pogard do jawnych dla nich przejaww
dziaania Boga. Istniej dwa rodzaje podoci z tych, jakich czowiek moe si dopuci:
Podo w wyniku niedoskonaoci i taka jest przez Boga wybaczana po okazaniu skruchy.
Oraz podo, ktra jest wynikiem premedytacji. Trwanie w takiej postawie jest karane
mierci: Kady jest dowiadczany, gdy go pociga i nci jego wasne pragnienie. Potem
pragnienie, gdy stanie si podne, rodzi grzech; z kolei grzech, gdy zostanie popeniony,
wydaje mier (Jak 1:13-15). Poniewa: Zapat, ktr paci grzech, jest mier (Rz
6:23).

Jana 11:45-53

Dlatego te wielu ydw, ktrzy przyszli do Marii i zobaczyli, co uczyni, uwierzyo w

niego; 4ale niektrzy z nich poszli do faryzeuszy i opowiedzieli im, co Jezus uczyni. Wtedy
naczelni kapani i faryzeusze zebrali Sanhedryn i zaczli mwi: Co mamy uczyni, skoro
ten czowiek dokonuje wielu znakw ? Jeeli go tak pozostawimy, wszyscy w niego
uwierz i przyjd Rzymianie, i zabior zarwno nasze miejsce, jak i nasz nard. [.] Od
tego wic dnia naradzali si, aby go zabi.

Jana 9:41

Jezus rzek do nich [faryzeuszy]: Gdybycie byli lepi, nie mielibycie grzechu. Ale teraz
mwicie: Widzimy. Wasz grzech pozostaje (Zobacz te: Dziejach Apostolskich 17:30).

Porwnaj:

Liczb 14:11

W kocu Jehowa rzek do Mojesza: Jak dugo lud ten bdzie mnie traktowa bez
szacunku i jak dugo nie bd mi wierzy mimo wszystkich znakw, ktrych pord nich
dokonaem?"
Sprawdzia si biblijna zasada:

ukasza 12:48

Komu wiele dano, od tego wiele wymaga si bdzie; a komu wiele zlecono, tym wicej
od niego da bd.
 Dlaczego wdrwka Izraelitw przez pustyni trwaa a 40 lat?

Czterdziestoletnia wdrwka Izraelitw przez pustyni nie bya pierwotnym zamierzeniem

Boym, oni mieli tam dotrze szybko i sprawnie. Na wasne yczenie sobie j wyduyli.
Tutaj mona obejrze film na podstawie sprawozdania biblijnego, ktry wyjania przyczyn
tej tuaczki:

https://www.jw.org/pl/publikacje/filmy/szanuj-w%C5%82adz%C4%99-jehowy/
Przyczyna kary:

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1200002523

"Izraelici rozoyli si obozem na pustkowiu Paran. Stamtd Mojesz wysa 12 mczyzn,

by przeszpiegowali Ziemi Obiecan; jednym z nich by Jozue (inaczej Hoszea lub
Jehoszua). Po 40 dniach tylko Jozue i Kaleb zdali pozytywn relacj. Pozostaych 10
zwiadowcw zniechcao Izraelitw, twierdzc, e nie maj szans pokona silnych
mieszkacw Kanaanu. W rezultacie cay obz zacz szemra. Wtedy Jozue i Kaleb
rozdarli swe szaty i starali si rozproszy obawy ludu oraz przestrzegli go przed buntem.
Ale ich odwane wystpienie, wynikajce z przekonania, e Jehowa potrafi dotrzyma
sowa, nie poskutkowao. Doszo do tego, e cae zgromadzenie mwio o obrzuceniu ich
kamieniami (Lb 13:2, 3, 8, 16, 25 do 14:10).

Za bunt Jehowa skaza Izraelitw na 40-letni wdrwk po pustkowiu, podczas ktrej mieli
umrze wszyscy objci spisem mczyni od 20 roku wzwy (nie dotyczyo to Lewitw,
ktrzy nie podlegali obowizkowi suby wojskowej razem z innymi Izraelitami; Lb 1:2, 3,
47). Ze spisanych mczyzn tylko Jozue i Kaleb mieli wej do Ziemi Obiecanej."

Korzystaem z nastpujcych materiaw:

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1200001737?q=proch+z%C5%82oto&p=par#h=8

Proch

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1200001233

Kielich

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/1200004555

Proch i miosierdzie Boe

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/202016288

Naucz mnie spenia wol twoj

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/2012842

Miecz

http://wol.jw.org/pl/wol/d/r12/lp-p/202016444