:: Hyperlipoproteinemia typu 3

Orpha number: ORPHA 412

Definicja choroby:

Hiperlipoproteinemia typu 3 (HLP-hyperlipoproteinemia) jest rzadk postaci mieszanej hiperlipidemii,

ktra charakteryzuje si wysokim steniem cholesterolu oraz trjglicerydw transportowanych poprzez
lipoproteiny o poredniej gstoci (IDLs intermediate density lipoproteins). Dodatkowo choroba wie si
rwnie z wysokim ryzykiem przedwczesnej miadycy i chorb sercowo-naczyniowych.

Epidemiologia:

Czsto wystpowania schorzenia jest szacowana na 1:10 000 w oglnej populacji. Czciej dotyczy
mczyzn (stosunek mczyzn do kobiet wynosi 2:1). Choroba bardzo rzadko ujawnia si w okresie
modzieczym i rzadko u kobiet w okresie premenopauzalnym.

Opis kliniczny:

Wikszo pacjentw zwykle nie zgasza adnych skarg. Objawy kliniczne, ktre mog si ujawni w
okresie dorosym to kpki te w obrbie powiek (taki, xantoma powiek, xanthelasma), przejciowe
kpki te doni (planar and xantomas) lub kpki te w ksztacie guzkw w okolicach okci czy kolan.
Obserwuje si rwnie hepatomegali, z tkliwoci na ucisk. Stopniowo u pacjentw rozwija si
miadyca, ktra postpuje prowadzc do chorb ukadu sercowo-naczyniowego przez ukoczeniem 50
roku ycia (udar, choroba wiecowa powikana zawaem minia sercowego, miadyca ttnic koczyn
dolnych).

Etiologia:

Choroba jest spowodowana mutacjami w genie APOE (19q13.31), ktry koduje apolipoprotein E, biako
biorce udzia w procesie komrkowego wychwytu lipoprotein bogatych w trjglicerydy (biaka z grupy IDL
zawierajcych w rwnych ilociach cholesterol i trjglicerydy). Obecno mutacji powoduje
nagromadzenie remnantw lipoprotein w osoczu i ich gromadzenie w cianie naczy. U wielu pacjentw
stwierdza si dwie kopie allelu E2 genu APOE, co daje genotyp podatnoci na rozwj choroby.
Czynniki, ktre mog powodowa nasilenie objaww choroby to czynniki dietetyczne (tuszcze nasycone,
cukier rafinowany, alkohol), metaboliczne (cukrzyca, zesp metaboliczny, niealkoholowe stuszczenie
wtroby, nefropatia) i hormonalne (niedoczynno tarczycy, zep policystycznych jajnikw, cia).
Dodatkowo do takich czynnikw nale rwnie przewleke procesy zapalne, ksenobiotyki (leki obniajce
odporno, retinoidy, antydepresanty) i inne genykofaktory (w tym wariantygenw APOA5, APOC3,
LIPC, LPL).

Metody diagnostyczne:

Diagnoza oparta jest na stwierdzeniu nieprawidowego profilu lipoproteinowego ze zwikszonym

stniem na czczo cakowitego cholesterolu oraz trjglicerydw, obnionego stenia lipoprotein o
wysokiej gstoci (HDL<40mg/dL). Dodatkowo stosunek stenia lipoprotein o bardzo niskiej gstoci
(VLDL) do tjglicerydw wyszy ni 0.3 oraz obecno szerokiego prka beta (beta-VLDL) w
elektroforezie na elu agarozowym wiadczy o obecnoci biaek IDL, s to nietypowe cechy badania
surowicy na czczo. Badania genetyczne potwierdzaj diagnoz. U modych dorosych objawy
bezobjawowej miadycy mona zaobserwowa w badaniu obrazowym ttnic : zwikszona grubo
intima-media ttnic szyjnych, pytki miadycowe w obrbie ttnic szyjnych lub udowych, zwapnienia w

Find more information on the disease and associated services on www.orpha.net 1

ttnicach wiecowych jak rwnie cechy bezobjawowego niedokrwienia minia sercowego w tecie
wysikowym.

Rozpoznanie rnicowe:

W diagnostyce rnicowej naley uwzgldni inne formy powodujcych miadyc hiperlipidemii takich
jak rodzinna hipercholesterolemia czy rodzinna hipertriglicerydemia (zob. te hasa).

Poradnictwo genetyczne:

W wikszoci przypadkw zwizanych z genotypem E2 genu APOE dziedziczenie jest pseudo-

dominujce lub warunkowo recesywne. Nosiciele tego genotypu ujawniaj objawy HLP typu 3 tylko w
przypadku obecnoci innych czynnikw predysponujcych takich jak czynniki metaboliczne czy inne
genetyczne. U niektrych pacjentw obserwuje si takie rzadkie warianty genu APOE, gdzie
wystarczajca jest mutacja w postaci heterozygotycznej by ujawniy si objawy choroby. W tych
przypadkach dziedziczenie jest dominujce.

Postpowanie i leczenie:

W leczenie stosuje si diet ubog w tuszcze nasycone, wysiek fizyczny oraz leki obniajce stenie
lipidw (takie jak fibraty i statyny). Takie leczenie jest zwykle wystarczajce by w cigu kiku miesicy
uzyska cakowita regresj objaww. W ciszych przypadkach mona zaproponowa bardziej
intensywne leczenie, takie jak stosowanie inhibitorw biaka PCSK9 (proprotein convertase subtilisin kexin
type 9) lub biaka MTP (microsomal triglyceride transfer portein) czy zabieg usuwania czsteczek LDL z
surowicy (LDL afereza).

Rokowanie:
Pacjenci nie leczeni maj w stosunku do oglnej populacji od 5 do 10 razy wiksze ryzyko
przedwczesnego lub powtrnego incydentu midycowo-zakrzepowego.

Recenzent-ekspert:
Dr P. Benlian

Aktualizacja: marzec 2014

Tumaczenie: grudzie 2014

Streszczenie to zostao przetumaczone dziki wsparciu finansowemu UE Development of the

European portal of rare diseases and orphan drugs Orphanet Europe

Ten dokument jest prezentowany wycznie w celach informacyjnych. Zawarte w nim informacje w
adnym przypadku nie mog zastpi fachowej opieki medycznej wykwalifikowanych specjalistw
i nie powinny by wykorzystywane jako podstawa do diagnozowania lub leczenia.

Find more information on the disease and associated services on www.orpha.net 2