You are on page 1of 75

RAPORT O STANIE

GMINY
BARANW

Czerwiec, 2015
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

SPIS TRECI

1. TEREN I KORZYCI MIEJSCA....................................................................................................... 5


1.1. Uwarunkowania wynikajce z pooenia administracyjnego ............................................ 5
1.2. Uwarunkowania wynikajce z pooenia komunikacyjnego ............................................. 8
2. PRZYWDZTWO ........................................................................................................................ 10
3. KONKURENCJA O MIESZKACW........................................................................................... 14
3.1. Kapita spoeczny ................................................................................................................. 14
3.2. Kapita ludzki ....................................................................................................................... 17
3.3. Dostpno i jako infrastruktury technicznej ................................................................ 26
3.4. Mieszkalnictwo .................................................................................................................... 29
3.5. Dostpno i jako infrastruktury spoecznej ................................................................. 31
Edukacja......................................................................................................................................... 31
Opieka spoeczna i zdrowotna....................................................................................................... 41
Sport i rekreacja ............................................................................................................................ 45
Kultura ........................................................................................................................................... 47
4. KONKURENCJA O PRZEDSIBIORCW .................................................................................. 52
5. KONKURENCJA O TURYSTW ................................................................................................. 62
6. KONKURENCJA O RODKI PUBLICZNE ................................................................................... 67
7. WSPPRACA ............................................................................................................................. 72

2
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

ZAKRES TEMATYCZNY RAPORTU


Struktura Raportu opiera si na stwierdzeniu, e zarwno wsppraca jednostek terytorialnych,
jak te skutecznie podejmowana przez nie konkurencja, prowadz do poprawy warunkw
ycia spoecznoci lokalnej najwaniejszego celu dziaania samorzdu. Obydwa procesy
pozostaj przy tym ze sob w cisym zwizku. Konieczno przezwyciania problemw
przekraczajcych moliwoci jednej gminy oraz denie do osabienia przewagi konkurencyjnej
innych podmiotw, staj si podstaw do podejmowanej przez gminy wsppracy. Z kolei ta
dziki osiganym korzyciom prowadzi do poprawienia pozycji konkurencyjnej
wsppracujcych orodkw. Konkurencja wspomaga rozwj lokalny, a wsppraca dodatkowo
go wzmacnia.
Przedmiotem rywalizacji jednostek samorzdu terytorialnego jest wszystko to, co wzbogaca
istniejce na ich terenie lokalne struktury spoeczno-gospodarcze i instytucjonalne oraz
prowadzi do szybszego rozwoju gospodarczego, s to: mieszkacy, inwestycje
(przedsibiorcy), turyci oraz rodki zewntrzne.1 Wszystkie te procesy ulokowane s w
okrelonej przestrzeni, a gwnymi odpowiedzialnymi za ich przebieg oraz za trwao
uzyskanej przewagi, s wadze gminy.

ZAKRES CZASOWY RAPORTU


W Raporcie wykorzystano dane historyczne oraz te odnoszce si do stanu obecnego. Pozwolio
to na ujcie wikszoci zjawisk w formie dynamicznej, w celu ich szerszej analizy. Przyjty
przedzia czasowy to 5 lat. W trakcie opracowywania czci diagnostycznej strategii dooono
wszelkich stara, by wykorzystywane dane statystyczne oraz inne informacje, stanowice
podstaw do wskazania istniejcych uwarunkowa, szans i zagroe Gminy, byy moliwie
najbardziej aktualne. Ze wzgldu na zastosowanie w Raporcie perspektywy porwnawczej,
ktra zakada odnoszenie sytuacji notowanej w Gminie do tej obserwowanej w jednostkach
referencyjnych, gwnym rdem informacji by Bank Danych Lokalnych GUS. W momencie
przeprowadzania diagnozy najnowsze dostpne w nim dane pochodziy z 2013 r., std
wikszo z analiz wskanikowych dotyczy okresu 2009-2013.
RDA DANYCH

Do opisu stanu Gminy Baranw wykorzystano dane ilociowe i jakociowe, ktrych


podstawowym rdem byy:
Bank Danych Lokalnych Gwnego Urzdu Statystycznego,
dokumenty planistyczne i inne materiay Urzdu Gminy Baranw
oraz pozostae rda wymienione w treci Raportu.
ZAKRES PRZESTRZENNY RAPORTU
W celu maksymalnie penego przeanalizowania moliwoci rozwoju Gminy Baranw i jej pozycji
na polu konkurencji i wsppracy, w Raporcie zawarto liczne porwnania w zakresie
analizowanych zagadnie z ssiednimi/podobnymi obszarami oraz ze rednimi
wartociami powiatowymi i wojewdzkimi. Pozwala to na nakrelenie obiektywnego
zewntrznego ta zachodzcych procesw. Wyrnione jednostki/grupy referencyjne wraz z
charakterystyk znajduj si w tabeli 1.

1Wymiary konkurencji jednostek terytorialnych oparto na: Dziemianowicz W. (2008), Konkurencyjno


gmin w kontekcie relacji wadze lokalne inwestorzy zagraniczni, Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego, Warszawa.

3
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 1 Charakterystyka jednostek referencyjnych.


Grupa/jednostka Charakterystyka

Wojewdztwo gminy wiejskie pooone w granicach administracyjnych


mazowieckie wojewdztwa mazowieckiego (n=229)

Powiat grodziski wszystkie gminy nalece do powiatu grodziskiego (n=9)

Gminy ssiednie gminy bezporednio ssiadujce z Gmin Baranw


Jaktorw o statusie gminy wiejskiej
Teresin
Wiskitki
Gmina podobna gmina o podobnej liczbie ludnoci
abia Wola zlokalizowana na terenie powiatu grodziskiego
o statusie gminy wiejskiej
rdo: opracowanie wasne.

Najwaniejsze wnioski z przeprowadzonych analiz zamieszczono w raporcie po kadym


podrozdziale.
Zostay one wyrnione w ramkach takich, jak ta informacja.

Raport zosta opracowany przez zesp w skadzie:

Anna Kurniewicz

dr Cezary Trutkowski

4
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

1. TEREN I KORZYCI MIEJSCA

Jednym z najwaniejszych czynnikw atrakcyjnoci gminy jest jej pooenie, ktre w


znacznej mierze pozwala wykorzysta wewntrzny potencja jednostki. Specyficzna lokalizacja
Gminy Baranw w ssiedztwie duego orodka miejskiego, jakim jest Warszawa sprawia, e
jej teren stanowi potencjalny magnes przycigajcym kapita i ludzi. Mona uzna, e sytuacja
ta stwarza szerokie moliwoci konkurowania o podstawowe zasoby rozwojowe.

1.1. Uwarunkowania wynikajce z pooenia administracyjnego


Gmina Baranw to gmina wiejska pooona w zachodniej czci wojewdztwa
mazowieckiego, w powiecie grodziskim. Od pnocy graniczy ona z Gmin Teresin i Gmin
Bonie, od wschodu z Gmin Grodzisk Mazowiecki, od poudnia z Gmin Jaktorw, a od zachodu
z Gmin Wiskitki. Siedzib jej wadz jest wie Baranw bdca centrum administracyjno-
usugowym Gminy, w ktrym obok Urzdu Gminy mieszcz si take m.in. NZOZ, placwka
pocztowa, bank spdzielczy, Zesp Szk im. Jana Pawa II, Ochotnicza Stra Poarna, Gminna
Biblioteka Publiczna. Powierzchnia Gminy Baranw wynosi 75,37 km, co stanowi 20,5%
powierzchni powiatu grodziskiego.
W skad Gminy Baranw wchodz 24 miejscowoci, ktre tworz 21 soectw. S to:
Baranw, Basin, Boa Wola, Bronisaww, Buszyce, Cegw, Drybus, Gole, Regw, Holendry A,
Holendry B, Karolina, Kaski, Kaski-Budki, Kopiska, Puapina, Osiny, Stanisaww, Strumiany,
Wyczki, aby.

Wojewdztwo mazowieckie jest najwikszym wojewdztwem w kraju, zarwno pod


wzgldem zajmowanego obszaru 35,6 km (11,4% powierzchni Polski), jak i liczby ludnoci
5,3 mln osb (ponad 14% ludnoci Polski). Charakteryzuje si ono wysokim tempem wzrostu
gospodarczego oraz najwikszym spord polskich regionw udziaem w wytwarzaniu PKB
kraju. Szczegln rol w generowaniu tych zjawisk peni metropolia warszawska, bdca
najwaniejszym krajowym orodkiem nauki, kultury, biznesu i polityki. Stolica wojewdztwa
silnie oddziauje na swoje otoczenie, przy czym przestrzenny zasig tego oddziaywania jest
niewielki. Pozytywny wpyw, wyraony wysz ni w pozostaych czciach regionu dynamik
napywu ludnoci i znacznie wiksz ni na caym Mazowszu liczb podmiotw gospodarczych,
jest wyranie widoczny jedynie w najbliszym otoczeniu miasta, tj. okoo 30-40 km od jego
granic.
Gmina Baranw ley w odlegoci ok. 50 km od stolicy kraju i wchodzi w skad
Obszaru Metropolitalnego Warszawy. Docierajce do Gminy bodce prorozwojowe nie s co
prawda tak silne jak te oddziaujce na gminy w bezporednim ssiedztwie miasta stoecznego,
ale rwnoczenie relatywnie mniejsze jest w niej nasilenie negatywnych zjawisk zwizanych
z takim ssiedztwem. Naley do nich przede wszystkim dua presja urbanizacyjna, ktra rodzi
zagroenia niezrwnowaonego rozwoju, cechujcego si brakiem adu przestrzennego,
trudnym do obsugi sieciowej, chaotycznym ukadem zabudowy oraz niszczeniem lokalnych
ekosystemw. Ponadto, dostpno usug i miejsc pracy na terenie Warszawy czsto skutkuje
traktowaniem gmin j okalajcych jako sypialni, co wie si z wieloma negatywnymi
konsekwencjami spoecznymi.

5
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Z punktu widzenia gospodarki Gminy Baranw, opartej w znacznej mierze na rolnictwie, na


uwag zasuguje blisko olbrzymiego rynku zbytu dla produktw rolnych jakim jest
Warszawa.
Istotnym uwarunkowaniem rozwoju gminy jest te sytuacja spoeczno-gospodarcza oraz
potencja usugowy powiatu, w ktrym funkcjonuje. Wizerunek powiatu rzutuje na wizerunek
gmin go tworzcych ma tu miejsce sprzenie zwrotne, bowiem potencja powiatu jest
tworzony przez potencjay gmin, ale jednoczenie, na decyzje inwestorw o lokalizacji danego
przedsiwzicia w gminie wpywa oglny klimat i to rozwoju, jakie powiat ksztatuje.
Powiat grodziski, w ktrym po reformie administracyjnej z roku 1999 znalaza si Gmina
Baranw, jest jednym z 42 powiatw wojewdztwa mazowieckiego. Pod wzgldem zajmowanej
powierzchni (367,01 km) oraz liczby mieszkacw (84 977 os. w 2013 r.) naley do grupy
rednich powiatw w skali wojewdztwa. Jego stolic (siedzib) oraz centrum spoeczno-
gospodarczym jest Gmina Grodzisk Mazowiecki, ktra skupia prawie 50% mieszkacw caego
powiatu. Usytuowanie w niej najwaniejszych organw administracji i instytucji ponadlokalnych
(siedziba powiatu, sd rejonowy, urzd skarbowy, powiatowy urzd pracy, powiatowa komenda
policji, szpital powiatowy i inne) powoduj przy tym dalszy wzrost atrakcyjnoci Grodziska
Mazowieckiego, jako miejsca zamieszkania.
Powiat grodziski mona zaliczy do grupy najprniej rozwijajcych si powiatw na
Mazowszu. Jego bogactwem jest w szczeglnoci rnorodno gmin i dobra wsppraca wadz
samorzdowych. Powiat dysponuje przy tym wysokim potencjaem: gruntami pod inwestycje
przemysowe i mieszkaniowe oraz terenami atrakcyjnymi turystycznie i rekreacyjnie.
W raporcie atrakcyjnoci inwestycyjnej wojewdztwa mazowieckiego wraz z ocen
jego potencjau inwestycyjnego opracowanym przez ekspertw Agencji Rozwoju Mazowsza,
powiat grodziski wypada bardzo dobrze. W ujciu oglnym zaj 9 miejsce i zosta zaliczony
do drugiej klasy na 6-stopniowej skali, co odpowiada wysokiej ocenie. Podobnie sytuacja
przedstawia si w ujciu dziedzinowym. Wysoko oceniona zostaa jego atrakcyjno dla
przemysu przetwrczego, dla turystyki i gastronomii oraz dla handlu i napraw. Jeszcze lepiej
wypada on pod wzgldem atrakcyjnoci dla nowoczesnych usug dla biznesu, w ktrej to
kategorii uzyska najwysz ocen (tab. 2).
Tab.2 Pozycja powiatu grodziskiego w rankingu atrakcyjnoci inwestycyjnej powiatw
wojewdztwa mazowieckiego (2009).
Wskanik Miejsce (klasa)
Atrakcyjno dla gospodarki narodowej (ujcie oglne) 9 (klasa B)
Atrakcyjno dla przemysu przetwrczego 9 (klasa B)
Atrakcyjno dla nowoczesnych usug dla biznesu 9 (klasa A)
Atrakcyjno dla turystyki i gastronomii 8 (klasa B)
Atrakcyjno dla handlu i napraw 8 (klasa B)
Objanienie: A najwysza ocena, B wysoka ocena, C do wysoka ocena, D do niska ocena, E
niska ocena, F bardzo niska ocena.
rdo: Opracowanie wasne na podstawie Raportu atrakcyjnoci inwestycyjnej wojewdztwa
mazowieckiego wraz z ocen jego potencjau inwestycyjnego2

2
Godlewska-Majkowska, H. i in. (2011) Raport atrakcyjnoci inwestycyjnej wojewdztwa mazowieckiego
wraz z ocen jego potencjau inwestycyjnego, Warszawa: Agencja Rozwoju Mazowsza.

6
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

W rankingu powiatw wojewdztwa mazowieckiego pod wzgldem sytuacji na rynku


pracy (2013), w ktrym analizie poddano 42 jednostki, powiat grodziski zaj z kolei 6 miejsce,
czym zakwalifikowa si do I klasy powiatw charakteryzujcych si najlepsz sytuacj na
rynku pracy. Wrd jego bezporednich ssiadw lepsz pozycj w rankingu uzyska tylko
powiat pruszkowski. Pozostae powiaty zostay natomiast zaliczone do grupy przecitnych
(grjecki, sochaczewski, warszawski zachodni) lub najgorszych (yrardowski) (tab.3).

Tab. 3 Pozycja powiatu grodziskiego i powiatw ssiednich w rankingu powiatw wojewdztwa


mazowieckiego pod wzgldem sytuacji na rynku pracy (2013).
Grupa
Pozycja w rankingu
klasyfikacyjna
Powiat grodziski 6 1
Powiat grjecki 9 2
Powiat pruszkowski 3 1
Powiat sochaczewski 19 2
Powiat warszawski zachodni 7 2
Powiat yrardowski 24 3
Objanienie: pierwsza grupa klasyfikacyjna odpowiada powiatom najlepszym, druga przecitnym,
trzecia najgorszym.
rdo: opracowanie wasne na podstawie Rankingu powiatw wojewdztwa mazowieckiego pod
wzgldem sytuacji na rynku pracy3.

W tabeli 4. zaprezentowano miejsce zajmowane przez powiat grodziski w poszczeglnych


obszarach skadajcych si na ogln ocen sytuacji na rynku pracy. Na tle pozostaych
powiatw wojewdztwa, znajduje si on w grupie najlepszych jednostek pod wzgldem:
poziomu bezrobocia rejestrowanego, sytuacji w obszarze szczeglnej sytuacji osb
bezrobotnych na rynku pracy oraz przepyww na rynku pracy. W pozostaych obszarach osiga
on przecitn pozycj, przy czym relatywnie najgorzej wypada w zakresie wolnych miejsc pracy,
zajmujc w tej kategorii 33 pozycj.

Tab. 4 Pozycja powiatu grodziskiego w rankingu powiatw wojewdztwa mazowieckiego pod


wzgldem sytuacji na rynku pracy ujcie dziedzinowe (2013).
Obszary skadajce si na sytuacj na rynku Pozycja w rankingu
pracy (klasa)
Obszar gospodarki lokalnej 5 (2)
Obszar bezrobocia 4 (1)
Obszar wolnych miejsc pracy 33 (2)
Obszar szczeglnej sytuacji osb bezrobotnych 7 (1)
Obszar przepyww na rynku pracy 6 (1)
Obszar efektywnoci realizacji aktywnych programw 16 (2)
Obszar zatrudnienia 10 (2)
Objanienie: pierwsza grupa klasyfikacyjna odpowiada powiatom najlepszym, druga przecitnym,
trzecia najgorszym.
rdo: opracowanie wasne na podstawie Rankingu powiatw wojewdztwa mazowieckiego pod
wzgldem sytuacji na rynku pracy.

W rankingu magazynu Newsweek z 2014 r., w ktrym ocenie poddano jako ycia we
wszystkich 380 polskich powiatach, powiat grodziski zaj jednak dopiero 164 pozycj. Jest to

3
Ranking powiatw wojewdztwa mazowieckiego pod wzgldem sytuacji na rynku pracy, dostp:
http://obserwatorium.mazowsze.pl/upload/user/file/Raport%20Ranking%20powiat%C3%B3w%20Mazovia%20final.pdf

7
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

wynik zy, zwaszcza na tle powiatw ssiednich, z ktrych najgorszy powiat yrardowski
osign 102. lokat, a najlepszy powiat warszawski zachodni znalaz si w pierwszej 5
rankingu (tab. 5). Autorzy zestawienia w analizach uwzgldnili przy tym: poziom bezrobocia,
wysoko redniej pacy, procent populacji pobierajcej zasiki socjalne, powierzchni uytkow
mieszkania na osob, przestpstwa na 1000 mieszkacw, odsetek dzieci objtych edukacj
przedszkoln, procent populacji legitymujcy si wyszym wyksztaceniem oraz frekwencj
wyborcz.

Tab. 5 Pozycja powiatu grodziskiego i powiatw ssiednich w rankingu powiatw pod wzgldem
jakoci ycia (2014).
Powiat Pozycja w
rankingu
Powiat grodziski 164
Powiat grjecki 37
Powiat pruszkowski 13
Powiat sochaczewski 99
Powiat warszawski zachodni 4
Powiat yrardowski 102
rdo: opracowanie wasne na podstawie Rankingu polskich powiatw pod wzgldem jakoci ycia
magazynu Newsweek 4

1.2. Uwarunkowania wynikajce z pooenia komunikacyjnego


Przez teren Gminy Baranw nie przebiegaj adne drogi wojewdzkie oraz krajowe.
Posiada ona jednak dogodne poczenie z drog krajow nr 2 (na pnoc od pnocnych granic
Gminy) oraz drog krajow nr 8 (na poudniowy wschd od poudniowych granic Gminy).
Bardzo istotnym elementem, ze wzgldu na przestrzenny ukad komunikacyjny Gminy, jest
natomiast wiodcy przez wsie: Holendry Baranowskie, Baranw oraz Kopiska, fragment
autostrady A2, ktra docelowo ma przebiega na trasie wiecko (granica pastwa) Pozna
d Warszawa Siedlce Kukuryki (granica pastwa). Obecnie istnieje jej 454,2-
kilometrowy odcinek czcy wiecko z Konotop w okolicach Warszawy oraz 20,8-kilometrowy
odcinek midzy Choszczwk Stojeck a Kauszynem.

Bezporedni wjazd na autostrad A2 z terenu Gminy Baranw nie jest moliwy. Odbywa si
on poprzez dwa zlokalizowane w jej pobliu wzy komunikacyjne:

wze Grodzisk (Gmina Grodzisk Mazowiecki) czcy si z drog wojewdzk nr 579


Bonie-Grodzisk Mazowiecki, ktry znajduje si w odlegoci ok. 8 km od granic Gminy
Baranw w kierunku wschodnim,
wze Wiskitki (Gmina Wiskitki) czcy si z drog krajow nr 50 Sochaczew-Misk
Mazowiecki, ktry znajduje si w odlegoci ok. 6 km od granic Gminy Baranw w
kierunku zachodnim.

Zaspokajanie lokalnych potrzeb ruchu komunikacyjnego na obszarze Gminy Baranw


odbywa si poprzez siatk drg gminnych i powiatowych, czcych jej miejscowoci z

4 Rankingu polskich powiatw pod wzgldem jakoci ycia magazynu Newsweek , dostp:
http://polska.newsweek.pl/gdzie-w-polsce-zyje-sie-najgorzej-a-gdzie-najlepiej-ranking-
powiatow,artykuly,351712,1.html

8
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

okolicznymi miastami, m.in. Sochaczewem, yrardowem, Grodziskiem Mazowieckim oraz


Boniem. Ich przestrzenne rozmieszczenie w Gminie tworzy dogodny i zwarty ukad.

W zakresie przewozw kolejowych obszar Gminy Baranw jest obecnie praktycznie


wyczony z ruchu kolejowego. Jedynie w jej skrajnie pnocnym fragmencie, przez
miejscowo Boa Wola i aby przebiega krtki fragment linii kolejowej E-20 relacji Warszawa-
Pozna. Jest to linia obsugujca gwnie ruch pasaerski, z ukierunkowaniem na przejazdy
przyspieszone. Pomimo, i wikszo ruchu stanowi pocigi pospieszne, we wsi Boa Wola
znajduje si stacja kolejowa, ktra obsuguje ruch pasaerski dla pocigw osobowych. Jest to
punkt przystankowy, bez obiektw obsugi pasaerskiej.. Mieszkacy okolicznych miejscowoci
korzystaj ze stacji gwnie w celach dojazdowych do miejsc pracy, m.in. do Warszawy,
Sochaczewa, Bonia, Oarowa.
W granicach Gminy Baranw planowana jest budowa Linii Kolei Duych Prdkoci
relacji Wrocaw/Pozna d Warszawa, ktra przebiegaaby przez centralny obszar Gminy
ze wschodu na zachd z rozwidleniem w stron poudniow, czcym szybk kolej z Centraln
Magistral Kolejow. PKP PLK S.A. jest w trakcie wytyczania dokadnego przebiegu trasy oraz
prowadzone s prace studialno-koncepcyjne. Decyzj ministra ds. transportu szczegowe prace
projektowe zostay jednak zawieszone do roku 2030.

Pooenie Gminy Baranw zarwno pod wzgldem administracyjnym, jak i komunikacyjnym


jest generalnie korzystne i stanowi bardzo dobr baz do wzmacniania jej konkurencyjnoci.
Najwaniejsze korzyci pooenia:
blisko i oddziaywanie Warszawy (stymulujcy wpyw na rozwj Gminy, ogromny
rynek zbytu dla produktw rolnych, szersze moliwoci zaspokajania przez
mieszkacw Gminy Baranw popytu na usugi wyszego rzdu m.in. lepszy dostp do
uczelni wyszych, do instytucji kultury, do lecznictwa szpitalnego i specjalistycznych
poradni medycznych, do instytucji z dziedziny prawa i sdownictwa oraz do
wyspecjalizowanych i relatywnie rzadkich usug handlowych)
dobry wizerunek powiatu grodziskiego
korzystne pooenie na tle systemu transportowego wojewdztwa mazowieckiego
(autostrada A2)
Zidentyfikowane problemy i wyzwania:
brak na terenie Gminy zjazdu z autostrady A2
silna konkurencja ze strony gmin ociennych
ograniczenie dochodw lokalnych usugodawcw ze wzgldu na efekt wymywania
rozwoju (zaspokajanie popytu na dobra i usugi w Warszawie, a nie w miejscu
zamieszkania)
dostpno komunikacyjna Gminy oparta gwnie na transporcie drogowym,
niewielka rola kolejnictwa (niski poziom dywersyfikacji potencjalnych rodkw
transportu)

9
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

2. PRZYWDZTWO
O aktywnoci podejmowania wyzwa konkurencji w znacznej mierze decyduje wadza
samorzdowa oraz lokalny lider. Wykorzystywanie szans, ktre daje otoczenie, i przyciganie
nowych, wartociowych w kontekcie rozwoju danej jednostki, zasobw jest przy tym silnie
uzalenione od dobrych relacji wadz z mieszkacami, organizacjami pozarzdowymi i
przedsibiorcami.
Jednym z atrybutw dobrej wadzy jest przy tym stabilno. Tam, gdzie wadza (rada,
zarzd, burmistrz) nie wymieniaj si zbyt czsto, gmina moe by postrzegana jako stabilna. A
jeeli ju dochodzi do wikszych zmian, wane, aby odbyway si one w atmosferze spokoju i
kultury politycznej.
Obecny Wjt Gminy Baranw Andrzej Kolek, sprawuje swoj funkcj od 1995 r., czyli
od 6 kadencji. W ostatnich wyborach samorzdowych by on jedynym zgoszonym
kandydatem. Za jego kandydatur oddano wwczas 990 na ogln liczb 1 471 gosw wanych,
co daje poparcie na poziomie 67,3%.
Wjt jest reprezentantem KWW Razem dla Gminy Baranw. W Radzie Gminy kadencji
2014-2018 zasiada 13 radnych z tego komitetu, dwch pozostaych naley do KWW Gmina
Otwarta Na Przyszo.
Pewn stabilnoci cechuje si te skad Rady Gminy w kadencji 2014-2018 w 15-
osobowej Radzie funkcj radnego piastuje 5 osb penice t funkcj w dwch poprzednich
kadencjach. W sumie, w latach 2002-2014 bycie radnym wicej ni przez jedn kadencj
dotyczyo 12 osb (tab. 6). Taka struktura moe by oceniona pozytywnie: osoby z
dowiadczeniem w sprawowaniu wadzy zapewniaj lepsz organizacj prac, natomiast dopyw
nowych osb pozwala na wiee spojrzenie na problemy Gminy.
Tab. 6 Stabilno skadu rady gminy w latach 2006-2018.
Sprawujcy funkcj radnego gminy przez wicej ni jedn kadencj
Liczba kadencji Liczba osb
2 7
3 5
rdo: opracowanie wasne na podstawie www.bip.gmina-baranow.pl

Samorzd terytorialny jest zobowizany do upowszechniania idei samorzdnoci wrd


mieszkacw. Lokalne organy wadzy powinny zatem dziaa w taki sposb, aby wzmacnia
przekonanie ludnoci, e yj w pewnej wsplnocie, za ktr ponosz odpowiedzialno.
Wczanie ich w proces podejmowania decyzji jest jedn z metod budowania tego przekonania.
Aktywna partycypacja obywateli w sprawach publicznych jest zatem celem samym w sobie oraz
instrumentem wzmacniania demokracji w spoeczestwie, jako caoci. Po pierwsze,
uczestnictwo stwarza rzeczywist moliwo wpywania na decyzje wane dla codziennego
ycia oraz zmniejsza dystans midzy rzdzcymi i rzdzonymi. Po drugie, kreuje moliwo
edukacji politycznej mieszkacw, ktrzy staj si bardziej wraliwi na potrzeb ustalania
priorytetw i konieczno osigania kompromisu pomidzy rnymi uprawnionymi interesami.
Jedn z form udziau obywateli w sprawowaniu wadzy s konsultacje spoeczne. Mog by
one organizowane zawsze, gdy organy wadzy samorzdowej chc lepiej pozna potrzeby i
problemy mieszkacw oraz gdy pragn wzmocni swj mandat dc do jak najlepszego

10
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

rozstrzygnicia. W latach 2012-2015 na terenie Gminy Baranw przeprowadzono nastpujce


akcje konsultacyjne:
(2012) Konsultacje spoeczne w sprawie przyjcia zarzdzenia w sprawie ustalenia skadu i
zasad powoania czonkw Spoecznej Rady Sportu i Kultury Gminy Baranw oraz ustalenia
regulaminu jej dziaania;
(2012) Konsultacje spoeczne w sprawie przyjcia Regulaminu utrzymania czystoci i porzdku
na obszarze gminy Baranw;
(2013) Konsultacje w sprawie Programu wsppracy Gminy Baranw z organizacjami
pozarzdowymi oraz innymi podmiotami prowadzcymi dziaalno poytku publicznego na rok
2014;
(2014) Konsultacje w sprawie Programu wsppracy Gminy Baranw z organizacjami
pozarzdowymi oraz innymi podmiotami prowadzcymi dziaalno poytku publicznego na rok
2015;
(2015) Konsultacje spoeczne dotyczce przedstawienia projektu "Programu Ochrony
rodowiska dla Gminy Baranw na lata 2015-2025"
Naley odnotowa, e prowadzone w Gminie Baranw konsultacje spoeczne nie
ograniczaj si wycznie do sytuacji, w ktrych tego rodzaju dziaania s wymagane
przez prawo. Zgodnie z wol ustawodawcy obowizkowe konsultacje spoeczne dotycz
bowiem czterech obszarw: (1) uchwalania miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, (2) zmiany granic gmin lub granic miasta lub utworzenia nowych dzielnic, (3)
tworzenia programw wsppracy miasta z organizacjami pozarzdowymi, (4) ocen
oddziaywania inwestycji na rodowisko.
Poza konsultacjami, codzienna komunikacja midzy gminnymi decydentami, a
mieszkacami, odbywa si za pomoc nastpujcych technik i narzdzi:
Strona internetowa Serwis Informacyjny Gminy Baranw (www.gmina-
baranow.pl):
Serwis internetowy Gminy Baranw jest bardzo dobrze przygotowany i czsto aktualizowany. Strona
posiada nowoczesn i estetyczn grafik oraz przyjazn uytkownikowi nawigacj. Jest przy tym
wyranie ukierunkowana na mieszkacw Gminy. Znajduj si na niej m.in.: zapowiedzi i relacje z
gminnych wydarze, wane komunikaty i ogoszenia urzdowe, informacje praktyczne (np. rozkady
jazdy, dane instytucji publicznych), informacje o biecych dziaaniach podejmowanych przez Urzd
Gminy Baranw, informacje o dziaaniach i akcjach spoecznych podejmowanych przez lokalne
organizacje lub mieszkacw, komunikaty o projektach, szkoleniach i konkursach, fotorelacje i filmy
(TV Baranw) z gminnych wydarze. W serwisie Gminy umieszczono te odnoniki do stron
powizanych instytucji lokalnych oraz sond.
Elektroniczna Skrzynka Podawcza
Za pomoc Elektronicznej Skrzynki Podawczej osoby posiadajce bezpieczny podpis elektroniczny
(weryfikowany za pomoc wanego kwalifikowanego certyfikatu) mog wnie pismo w
wytypowanej sprawie bez koniecznoci osobistego stawiennictwa w urzdzie, o ile przepisy
obowizujcego prawa nie stanowi inaczej. Zoenie dokumentu moe si odbywa za
porednictwem jednego z dwch dedykowanych kanaw komunikacyjnych: platformy eUrzd-
wrotamazowsza.pl lub platformy ePUAP.

Pytania do Wjta
Umieszczony na stronie internetowej Gminy formularz umoliwia zadawanie pyta, na ktre
odpowiedzi udziela Wjt Gminy Baranw lub wskazany przez niego pracownik Urzdu Gminy.
Kierownik jednostki odpowiada na nie raz w miesicu (lub czciej w miar moliwoci). Zgodne z
regulaminem pytania wraz z odpowiedziami s publikowane w serwisie Gminy.

11
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Gminny System Powiadamiania SMS eSeMeSiak


System suy do przekazywania wszystkim zarejestrowanym uytkownikom bezpatnych
komunikatw dotyczcych sytuacji alarmowych i zagroe na terenie Gminy Baranw, informacji
zwizanych z wydarzeniami kulturalnymi, sportowymi oraz informacji o charakterze urzdowym.

Biuletyn Informacji Publicznej (www.bip.gmina-baranow.pl):


Na stronie biuletynu znajduj si m.in.: Uchway Rady Gminy Baranw; zarzdzenia Wjta Gminy
baranw; gminne dokumenty strategiczne; ogoszenia Urzdu Gminy Baranw (m.in. konkursy dla
organizacji pozarzdowych, ogoszenia o przetargach); dokumenty regulujce dziaalno gminnych
organw samorzdowych (regulaminy, statuty) oraz jednostek organizacyjnych i pomocniczych
Urzdu Gminy Baranw.

Ponadto:
Informator Gminy Baranw bezpatne czasopismo dostpne w wersji papierowej i
elektronicznej na stronie internetowej Gminy Baranw.
Profil Gminy Baranw na portalu spoecznociowym Facebook
Ankiety na stronie internetowej Gminy aktualnie zamieszczona ankieta dotyczy aktywnoci
sportowej mieszkacw i ich oczekiwa w tym zakresie.

Gminne tablice ogoszeniowe

Wizyta u wjta: Wjt Gminy Baranw przyjmuje mieszkacw codziennie w godzinach pracy
Urzdu

Dyury Przewodniczcego Rady Gminy: Przewodniczcy Rady Gminy przyjmuje mieszkacw


w poniedziaki w godz. 8.30-10.30.

Oprcz tradycyjnych, standardowych form wczania mieszkacw, do ktrych mona


zaliczy zamieszczanie informacji na stronie internetowej Urzdu czy na gminnych tablicach
ogosze, wadze Gminy Baranw wykorzystuj te bardziej wymagajce formy, takie jak np.
badania ankietowe. W 2011 roku we wsppracy z warszawsk Fundacj Civis Polonus
zrealizowano w gminie badania spoeczne dotyczce opinii mieszkacw na temat warunkw
ycia i jakoci usug spoecznych.
W Gminie rozwijaj si te kanay komunikacji oparte o nowoczesne technologie
informacyjno-komunikacyjne, wrd ktrych w szczeglnoci naley wyrni Pytania do
wjta oraz Gminny System Powiadamiania SMS eSeMeSiak.
W celu wspierania i upowszechniania idei samorzdnoci wrd modziey Gminy Baranw
pod koniec 2011 r. powoano na jej terenie Modzieow Rad Gminy. Gwnym celem
dziaania Rady jest opiniowanie projektw niektrych decyzji dotyczcych modziey
podejmowanych przez gminnych decydentw. Wrd celw dodatkowych mona natomiast
wymieni:
zapewnienie aktywnego uczestnictwa modziey w yciu publicznym,
reprezentowanie interesw modziey wobec organw samorzdu gminnego,
dziaanie na rzecz integracji i wsppracy rodowisk modzieowych.
Kadencja Modzieowej Rady Gminy trwa 2 lata, w jej skad wchodzi 15 czonkw radnych.
Bierne i czynne prawo wyborcze ma w tym przypadku kady ucze szkoy gimnazjalnej
znajdujcej si na terenie Gminy Baranw.

12
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Jednym z efektw dobrze prowadzonej polityki wadz samorzdowych s nagrody i


certyfikaty zdobywane przez gmin. Te uzyskane przez Gmin Baranw znajduj si w
poniszej tabeli:

Tab. 7 Certyfikaty i wyrnienia zdobyte przez Gmin Baranw.


I miejsce w konkursie Celem konkursu byo promowanie dziaalnoci podmiotw i instytucji
EKOpozytyw MAZOWSZA z terenu wojewdztwa mazowieckiego, w zakresie ochrony
dla najlepszych beneficjentw rodowiska i gospodarki wodnej. Organizator konkursu chcia w ten
wsppracujcych z sposb uhonorowa i wyrni te inwestycje, ktre charakteryzoway
Wojewdzkim Funduszem si najwiksz aktywnoci i osigniciami w dziaaniach
Ochrony rodowiska i proekologicznych oraz w budowaniu wiadomoci ekologicznej wrd
Gospodarki Wodnej w mieszkacw. Uczestnikami konkursu byy mogy by podmioty, ktre
Warszawie w kategorii zrealizoway przedsiwzicia i zadania w zakresie ochrony
OCHRONA WD (2013) rodowiska i gospodarki wodnej o okrelonych efektach rzeczowych i
ekologicznych, ze rodkw finansowych Funduszu w 2013 roku.
Zdobyta przez Gmin Baranw nagroda jest m.in. wynikiem realizacji
inwestycji jak bya budowa kanalizacji cinieniowej w miejscowoci
Boa Wola i Bronisaww
Certyfikat Przejrzystoci Certyfikat jest wiadectwem posiadania strony podmiotowej BIP
Publicznej zgodnej z aktualnymi przepisami prawa oraz rodkiem do budowania
pozytywnego wizerunku gminy, jako jednostki rzetelnej i przejrzystej.
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych UG Baranw.

W kontekcie przywdztwa zwraca przede wszystkim uwag stabilno wadzy i stosowanie


do zrnicowanych technik majcych za zadanie angaowa spoeczno lokaln w proces
podejmowania decyzji. Obok form nieinteraktywnych, w ktrych mieszkacy s co najwyej
informowani o zamierzeniach wadzy lub konsultowani co do jakiego planu, w Gminie
wida elementy zarzdzania interaktywnego, stawiajcego mieszkacw w roli
wspdecydujcych. Przykadami realizacji tego drugiego modelu s (opisane w dalszych
czciach raportu) inicjatywy takie jak: Modzieowa Rada Gminy, Spoeczna Rada Sportu i
Kultury, zlecanie realizacji zada publicznych organizacjom pozarzdowym.

13
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

3. KONKURENCJA O MIESZKACW
Gminy rywalizuj o potencja ludzki nowych mieszkacw, gwnie modych i z wysokimi
kwalifikacjami, co z jednej strony ma pozwoli na budowanie lokalnego kapitau spoecznego i
intelektualnego oraz przyczyni si do spowolnienia starzenia si gminnej spoecznoci, z
drugiej stanowi rdo potencjalnych przyszych dochodw gminy.

3.1. Kapita spoeczny

Pod pojciem kapitau spoecznego kryje si zdolno do podejmowania dziaa zbiorowych


(skonno do wsppracy), poziom spoecznego zaufania i sprawowanie wadzy lokalnej.
Skadaj si wic na niego takie cechy organizacji spoeczestwa, ktre mog zwikszy jego
sprawno, uatwiajc skoordynowane dziaania.
Organizacje pozarzdowe dziaajce na terenie gminy stanowi potencja, ktry w
istotnym stopniu przyczynia si do budowania spoeczestwa obywatelskiego, a ich liczba jest
jednym z powszechnie przyjtych wskanikw aktywnoci spoecznej. Statystyka publiczna
(Gwny Urzd Statystyczny) gromadzi szczegowe dane dotyczce organizacji pozarzdowych
w ukadzie wojewdzkim (poziom NUTS 2), co jednak uniemoliwia porwnywanie
charakterystyk tego typu organizacji w ukadzie midzygminnym, pod wzgldem np. liczby
pracownikw czy typu prowadzonej dziaalnoci.
W ramach ww. statystyki dostpne s jedynie dane dotyczce liczby fundacji i stowarzysze
wpisanych do rejestru REGON, jako skadowych sektora prywatnego. Na ich podstawie mona
stwierdzi, e w Gminie Baranw funkcjonuje 7 stowarzysze i organizacji spoecznych oraz
jedna fundacja [BDL GUS 2013]. W porwnaniu z 2009 rokiem na terenie Gminy przyby tylko
jeden podmiot tego typu.

Pod wzgldem liczby podmiotw III sektora w przeliczeniu na 10 000 mieszkacw, Gmina
Baranw wraz z Gmin abia Wola osigaj najgorszy wynik w grupie jednostek
referencyjnych. Warto tego wskanika w 2013 r. wyniosa w nich bowiem 1,6 przy redniej
powiatowej na poziomie 2,7 oraz redniej dla grupy gmin wiejskich wojewdztwa wynoszcej
2,4. Nieznacznie wysze wartoci osigny te prawie wszystkie z pozostaych analizowanych
gmin. (ryc. 1)
Ryc. 1 Liczba organizacji pozarzdowych na 1000 mieszkacw w Gminie Baranw na tle jednostek
referencyjnych (2013).
2,7
2,3 2,4
2,2
2,0
1,6 1,6

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

14
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Naley w tym miejscu podkreli, e statystyki GUS opieraj si rejestracji w KRS i z tego
wzgldu, mog by w nich uwzgldnione rwnie organizacje, ktre zaprzestay aktywnej
dziaalnoci.

Inn kategori, w ktrej zwyko si ocenia kapita spoeczny, jest aktywno obywatelska
mierzona udziaem w wyborach. Poziom partycypacji mieszkacw Gminy Baranw w
wyborach oglnokrajowych na tle redniej dla Polski i powiatu wypada bardzo przecitnie. W
przypadku wyborw samorzdowych osignita w Gminie frekwencja bya kadorazowo
nisza od tej odnotowanej na terenie powiatu grodziskiego, a za wyjtkiem wyborw z 2002 r.,
take od frekwencji oglnopolskiej.

Znaczcy wzrost frekwencji (o 8 pkt proc.) w Gminie Baranw nastpi pomidzy wyborami
z 1998 i 2002 r., w kolejnych elekcjach utrzymywaa si ona na stabilnym poziomie wynoszcym
ok. 45% by w 2014 r. odnotowa wyrany spadek do poziomu 39%. Taka warto frekwencji
zaobserwowanej podczas ostatnich wyborw samorzdowych negatywnie wyrnia Gmin
Baranw na tle pozostaych badanych gmin, bowiem wszystkie z nich osigny lub
przekroczyy wwczas prg 50%. Wyranym liderem kategorii jest Gmina Wiskitki. (Tab. 8 i ryc.
2). Naley przy tym podkreli, e wysokiej frekwencji wyborczej na og nie sprzyja brak
konkurencji w wyborach lidera lokalnego, z czym mielimy do czynienia w 2014 roku.
Tab. 8 Frekwencja w wyborach samorzdowych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych.
1998 2002 2006 2010 2014
Gmina Baranw 37% 45% 44% 45% 39%
Gmina Jaktorw 46% 54% 59% 46% 52%
Gmina Teresin 44% 53% 50% 50% 53%
Gmina Wiskitki 40% 51% 43% 52% 60%
Gmina abia Wola 37% 49% 46% 47% 52%
Powiat grodziski 44% 48% 50% 49% 50%
POLSKA 45% 44% 46% 47% 47%
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych PKW.

Ryc. 2 Zmiana frekwencji w wyborach samorzdowych w Gminie Baranw na tle Polski i powiatu
grodziskiego.
60%
50%
40%
Gmina Baranw
30%
Powiat grodziski
20%
POLSKA
10%
0%
1998 2002 2006 2010 2014

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych PKW.

W wyborach parlamentarnych rnice midzy poziomem partycypacji wyborczej w


Gminie Baranw, a pozostaymi jednostkami odniesienia rwnie s bardzo wyrane. Osigana
w Gminie frekwencja kadego roku bya rednio o 11% nisza od frekwencji oglnopolskiej i o
13% od tej odnotowywanej na obszarze powiatu grodziskiego. Za wyjtkiem wyborw z 1997 i
2001 r., kiedy miano negatywnego lidera kategorii dzierya Gmina abia Wola, bya te ona
kadorazowo gorsza od tej osiganej w pozostaych analizowanych gminach. Naley przy tym

15
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

zauway, e trend zmian frekwencji wyborczej w Gminie Baranw w duej mierze odpowiada
trendowi oglnopolskiemu. W przypadku wyborw samorzdowych takiego zjawiska nie mona
stwierdzi. (Tab. 9 i ryc. 3)
Tab. 9 Frekwencja w wyborach parlamentarnych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych.
1997 2001 2005 2007 2011
Gmina Baranw 31% 33% 31% 44% 42%
Gmina Jaktorw 41% 41% 37% 54% 52%
Gmina Teresin 43% 46% 37% 51% 49%
Gmina Wiskitki 34% 37% 32% 44% 43%
Gmina abia Wola 28% 31% 33% 51% 51%
Powiat grodziski 44% 43% 43% 60% 56%
POLSKA 48% 46% 41% 54% 49%
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych PKW.

Ryc. 3 Zmiana frekwencji w wyborach samorzdowych w Gminie Baranw na tle Polski i powiatu
grodziskiego.
70%
60%
50%
40% Gmina Baranw
30% Powiat grodziski
20% POLSKA
10%
0%
1997 2001 2005 2007 2011

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych PKW.

Mieszkacy Gminy Baranw chtniej partycypuj w wyborach samorzdowych ni


parlamentarnych. Ta sytuacja odpowiada obserwowanemu w Polsce rozkadowi zrnicowa
frekwencji w ukadzie mae-due miejscowoci. Generalnie, im wiksza miejscowo, tym
wyszy poziom uczestnictwa w wyborach krajowych, z kolei w gminach wiejskich i maych
miejscowociach ludzie przywizuj wiksz wag do wyborw lokalnych. Przy czym punkt
przecicia tych dwch tendencji znajduje si na og na poziomie 10-15 tys. mieszkacw.
Czynnikiem, ktry potencjalnie moe osabia poziom kapitau spoecznego w gminie,
jest wysoki wskanik migracji wahadowych zwizanych z wykonywaniem pracy poza
miejscem zamieszkania. Codzienne dojazdy nie sprzyjaj bowiem rozwojowi patriotyzmu
lokalnego i powstawaniu silnych wizi midzyludzkich, ktre s podstawowymi przesankami
rozwoju lokalnych organizacji spoecznych. Jak wynika z bada przeprowadzonych w ramach
Narodowego Spisu Powszechnego Ludnoci i Mieszka z 2011 r. natenie tego zjawiska w
Gminie Baranw jest bardzo wysokie. Ponad 55% jej mieszkacw posiadajcych prac
wykonuje j poza miejscem zamieszkania. W najbliszym, jak i nieco dalszym ssiedztwie Gminy
Baranw, podobny wynik osiga tylko Gmina Bonie (jej wiejska cz) pooona w powiecie
warszawskim zachodnim. (ryc. 4)

16
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 4 Udzia wyjedajcych do pracy w liczbie zatrudnionych w wybranych gminach wojewdztwa


mazowieckiego (2011) (%).

rdo: Dojazdy do pracy w wojewdztwie mazowieckim. Narodowy Spis Powszechny Ludnoci i


Mieszka 2011 Urzd Statystyczny w Warszawie.

Wszystkie zastosowane sposoby pomiaru kapitau spoecznego wskazuj na jego niski


poziom w Gminie Baranw. Jest to niewtpliwie problem Gminy. Tylko wysoki poziom
kapitau spoecznego umoliwia bowiem tworzenie przestrzeni publicznej generujcej
wielokierunkow aktywno obywatelsk.

3.2. Kapita ludzki


Na koniec 2013 r. Gmina Baranw liczya 5 068 mieszkacw, co w stosunku do roku 2009
byo wzrostem o 3,3%. rednia roczna stopa wzrostu liczby ludnoci w dziesicioleciu (2003-
2013) wynosia w niej natomiast 0,5%. Przytoczone wartoci obu wskanikw s
porwnywalne z tymi odnotowanymi w Gminie Wiskitki i ze rednimi dla grupy gmin wiejskich
wojewdztwa. Na tle pozostaych jednostek referencyjnych mona okreli je jednak mianem
przecitnych. Pod wzgldem przyrostu liczby mieszkacw lepiej wypadaj gminy: abia Wola
(lider kategorii) i Jaktorw. Ponad dwukrotnie wysz dynamik zmian charakteryzuje si te
powiat grodziski. Gorszy wynik odnotowaa wycznie Gmina Teresin. (Tab. 10)
W odniesieniu do liczby ludnoci analizowanej w kategoriach bezwzgldnych, Gmina
Baranw jest wprawdzie mniejsza od wszystkich pozostaych analizowanych gmin, ale nie
odbiega przy tym znaczco od wielkoci przecitnej gminy wiejskiej w wojewdztwie
mazowieckim, ktra w 2013 r. wynosia 6 605 os.
Tab. 10 Dynamika zmian liczby ludnoci w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych.
rednia roczna stopa
Dynamika liczby
Liczba ludnoci na wzrostu liczby
ludnoci (2009-2013)
koniec 2013 r. ludnoci w latach
2009=100
2003-2013
Gmina Baranw 5068 0,5% 103,3
Gmina Jaktorw 11350 1,6% 107,4
Gmina Teresin 11330 0,2% 101,1
Gmina Wiskitki 9829 0,5% 103,8

17
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Gmina abia Wola 7908 2,6% 113,3


Powiat grodziski 88634 1,6% 108,2
G.w.w.m. 6605 0,4% 103,1
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Przygldajc si liczbie ludnoci w Gminie Baranw w dziesicioleciu (2003-2013) mona


zaobserwowa, e trend rosncy wartoci tej cechy utrzymywa si w niej w okresie 2003-2006,
po czym liczba ludnoci Gminy ustabilizowaa si na nastpne 3 lata na poziomie ok. 4 900 os.
Trend rosncy pojawi si na nowo w 2010 r. i trwa do dzi. Wzrost liczby mieszkacw
przeoy si na rosnc gsto zaludnienia Gminy z 64 os./km2 w 2003 r. do 67 os./km2 w
roku 2013. (Ryc. 5)
Ryc. 5 Liczba ludnoci i gsto zaludnienia w Gminie Baranw w latach 2003-2013.
5100 68

gsto zaludnienia
5000 67
liczba ludnoci

4900 66

4800 65

4700 64

4600 63
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

liczba ludnoci gsto zaludnienia

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Jednym z podstawowych elementw struktury demograficznej ludnoci, oddziaujcym na


przebieg procesw demograficznych, jest wiek ludnoci. Liczebno poszczeglnych grup
wiekowych wie si te cile z realizacj zada wasnych gmin rne ich rodzaje adresowane
s bowiem do rnych grup.
Gmina Baranw, pord jednostek referencyjnych, charakteryzuje si relatywnie
korzystnym udziaem poszczeglnych ekonomicznych grup wieku w oglnej liczbie ludnoci
jednym z wyszych udziaw ludnoci w wieku przedprodukcyjnym i rwnoczenie jednym z
niszych udziaw ludnoci w wieku poprodukcyjnym. Lepsz struktur wieku mieszkacw
maj gminy: abia Wola i Jaktorw. (Ryc. 6)
Ryc. 6 Ludno wedug ekonomicznych grup wieku w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013)
(%).
wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

17,0 15,9 17,0 17,1 14,5 17,7 17,6

62,4 63,4 63,2 63,0 63,1 62,2 62,1

20,6 20,7 19,8 19,9 22,4 20,1 20,2


Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.
Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

18
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Analiza zjawiska w Gminie w ujciu dynamicznym wskazuje z kolei na stosunkowo stabilny


udzia poszczeglnych grup wiekowych w kolejnych latach, co jest czynnikiem podanym w
kontekcie tworzenia oraz realizacji gminnych polityk i strategii rozwojowych. (Ryc. 7).
Ryc. 7 Ludno wedug ekonomicznych grup wieku w Gminie Baranw (2009-2013) (%).

wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny

16,5 16,6 16,5 16,6 17,0

63,2 62,9 62,9 62,8 62,4

20,3 20,5 20,6 20,5 20,6


2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

wiek przedprodukcyjny wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny liczba ludnoci

100% 5100
90% 5050
Odsetek liczby ludnoci

80% 5000

Liczba ludnoci
70% 4950
60%
4900
50%
4850
40%
30% 4800
20% 4750
10% 4700
0% 4650

Kolejnym istotnym uwarunkowaniem poddanym analizie jest wspczynnik feminizacji


majcy najwiksze znaczenie dla rozwoju demograficznego w grupach wiekowych od 15 do 40
roku ycia, w ktrych zawiera si najwicej maestw oraz rodzi najwicej dzieci. Gdy
zachwiane s proporcje pci na danym terenie, szanse na zawarcie zwizku maeskiego
obniaj si, niezalenie od innych kosztw i poytkw zwizanych ze wsplnym yciem. Pod
tym wzgldem sytuacj notowan w Gminie Baranw mona uzna za korzystn. Analiza
piramidy wieku wskazuje bowiem, e chocia w tych kluczowych przedziaach wiekowych
wystpuje liczebna przewaga mczyzn nad kobietami, to wskanik feminizacji ksztatuje si na
dobrym poziomie, osigajc wartoci oscylujce wok 100 w grupach 20-24, 25-29, 30-34.
Wiksza dysproporcja liczebnoci przedstawicieli poszczeglnych pci dotyczy ludnoci w wieku
15-19 i 35-39 lat, w ktrych na 100 mczyzn przypada odpowiednio 89 i 80 kobiet. (Ryc. 8)

19
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 8 Piramida wieku ludnoci


Gminy Baranw (2013).

grupa wspczynnik
wiekowa feminizacji
15-19 89
20-24 99
25-29 97
30-34 98
35-39 80

rdo: opracowanie wasne na


podstawie danych BDL GUS.
Nadwyk liczby mczyzn w Gminie Baranw dostrzega si a do 59. roku ycia.
Dopiero w grupie wiekowej 60-64 lata i nastpnych przewag liczebn uzyskuj kobiety. Jest to
zjawisko waciwe dla wikszoci terenw wiejskich w Polsce. Do miast najpierw do szk, a
pniej w poszukiwaniu zatrudnienia chtniej migruj bowiem mode kobiety ni mczyni,
ktrzy czciej wybieraj prac na roli. Dopiero za spraw krtszego przecitnego trwania ycia
mczyzn, kobiety zaczynaj przewaa w starszych grupach wiekowych.
Ze struktur wieku silnie powizany jest te wskanik obcienia demograficznego,
ktry przedstawia liczb osb w wieku nieprodukcyjnym przypadajc na 100 osb w wieku
produkcyjnym. Im wysze wartoci przyjmuje on w danym roku, tym bardziej niekorzystny
wpyw struktura wiekowa wywiera na kondycj lokalnej gospodarki, przede wszystkim z
punktu widzenia finansw publicznych (maa liczba osb paccych podatki przy duej liczbie
osb korzystajcych ze wiadcze pomocy spoecznej, ochrony zdrowia, owiaty itp.). Na tle
gmin ssiednich omawiany wskanik siga w Gminie Baranw relatywnie wysokiej wartoci,
przy czym jest ona porwnywalna z t odnotowan w powiecie grodziskim i w grupie gmin
wiejskich wojewdztwa. (Ryc. 9)
Negatywnym zjawiskiem jest przedstawiony na rycinie 10. stopniowy wzrost obcienia
demograficznego Gminy Baranw na przestrzeni lat, ktry prawie w rwnym stopniu
wywoany jest rosncym odsetkiem ludnoci w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym.
Ryc. 9 Wskanik obcienia demograficznego w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013)
(os.).

60,8 61,0
60,2
58,6 58,4
58,1
57,6

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

20
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 10 Wskanik obcienia demograficznego w Gminie Baranw (2009-2013) (os.).

60,2

59,0 58,9 59,1


58,2

2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Jednym z powanych problemw polskiej wsi jest wyludnianie si, ktre czciowo
spowodowane jest niskim przyrostem naturalnym wystpujcym na terenach rolniczych. W
tej kwestii nastpia spora zmiana, bo do niedawna wie bya tym miejscem, gdzie dzieci rodziy
si nieco czciej ni w miecie. To waciwe dla terytorium kraju zjawisko znajduje swoje
odbicie na poziomie analizowanych w tym dokumencie gmin wiejskich. W okresie 2009-2013
ujemnej wartoci przyrostu naturalnego nie odnotowaa wycznie Gmina abia Wola. W
przypadku Gminy Baranw miao to miejsce w latach 2011 i 2013 (ryc. 11). Jest to sytuacja
alarmujca, ktra stanowi wezwanie do podjcia dziaa sucych poprawie jakoci ycia
mieszkacw, a tym samym zahamowania tego negatywnego zjawiska.
Ryc. 11 Przyrost naturalny na 1000 ludnoci w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2009-2013).
4,0

3,0 Gmina Baranw


2,0 Gmina Jaktorw
1,0 Gmina Teresin

0,0 Gmina Wiskitki


Gmina abia Wola
-1,0
Powiat grodziski
-2,0
G.w.w.m.
-3,0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

W tym kontekcie wyrnieniu zasuguje wprowadzona przez Gmin Baranw w styczniu


2015 r. Karta Duej Rodziny 3+. Rodziny j posiadajce otrzymuj nastpujce uprawnienia:
50 % zniki na zajcia dla dzieci i modziey, imprezy kulturalne, bilety wstpu do kina w
Orodku Kultury w Grodzisku Mazowieckim;
50 % zniki od obowizujcych cen biletw wstpu na zajcia dla dzieci i modziey, imprezy
kulturalne, bilety wstpu do kina w Centrum Kultury w yrardowie;
50 % zniki od obowizujcych cen biletw wstpu na zajcia dla dzieci i modziey, imprezy
kulturalne, bilety wstpu do kina w Centrum Kultury w Boniu;
50 % zniki od obowizujcych cen biletw wstpu do pywalni WODNIK 2000" w Grodzisku
Mazowieckim;
50 % zniki od obowizujcych cen biletw wstpu do pywalni, sauny i lodowiska
prowadzonego przez AQUA yrardw" Sp. z o.o.;

21
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

50 % zniki w opacie za gospodarowanie odpadami komunalnymi w Gminie Baranw;


Nieodpatny dostp do korzystania z zaj organizowanych przez jednostki organizacyjne w
Gminie Baranw.

Niski przyrost naturalny w Gminie Baranw jest rekompensowany napywem ludnoci z


zewntrz, std liczba jej mieszkacw ronie. Za wyjtkiem 2009 r. saldo migracji na 1000
mieszkacw w Gminie przyjmowao wartoci dodatnie, osigajc najwysz warto 9,4 os. w
2011 r. Pod tym wzgldem wypada ona przecitnie tle pozostaych jednostek referencyjnych,
zwaszcza w porwnaniu z Gmin abia Wola, w ktrej omawiany wskanik w caym
analizowanym okresie nie przyjmowa wartoci niszych ni 19 os. (Ryc. 12).
Ryc. 12 Saldo migracji na 1000 ludnoci w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2009-2013).
35

30
Gmina Baranw
25
Gmina Jaktorw
20
Gmina Teresin
15
Gmina Wiskitki
10 Gmina abia Wola
5 Powiat grodziski
0 G.w.w.m.

-5
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Nieznacznie wiksza cz nowych mieszkacw osiedlajcych si w Gminie Baranw w
latach 2009-2013 pochodzia z miast. Kierunkiem emigracji jej ludnoci prawie w rwnym
stopniu byy z kolei tereny wiejskie i miejskie. Charakterystyczny dla Gminy jest przy tym
marginalny ruch migracyjny jej mieszkacw za granic. (Tab. 12)
Tab. 12 Ruch migracyjny w Gminie Baranw (2009-2013) (os.).
2009 2010 2011 2012 2013
ZAMELDOWANIA OGEM 50 94 89 66 107
1. Z miast 26 46 50 35 61
2. Ze wsi 24 45 39 29 46
3. Z zagranicy 0 3 0 2 0
WYMELDOWANIA OGEM 65 53 42 38 63
4. Do miast 24 21 31 12 37
5. Na wie 41 32 11 26 25
6. Za granic 0 0 0 0 1
SALDO MIGRACJI -15 41 47 28 44
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Kolejn z istotnych cech spoecznoci lokalnej poddawan analizie jest poziom jej
zamonoci. Jednym ze wskanikw pozwalajcym go oszacowa jest wielko dochodw
budetu gminy z tytuu udziau w podatku od osb fizycznych przypadajcych na 1 mieszkaca5.
Pod tym wzgldem Gmina Baranw pozytywnie wyrnia si na tle grupy gmin wiejskich

5 Ze wzgldu na specyficzn sytuacj rolnikw, ktrzy nie pac podatku dochodowego, w analizie
porwnawczej nie uwzgldniono rednich dochodw z PIT uzyskanych na terenie powiatu grodziskiego.

22
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

wojewdztwa, jednake w porwnaniu ze swoimi bliskimi ssiadami wypada ju przecitnie


statystycznie mniej zamonych mieszkacw ma tylko Gmina Wiskitki. Wyranym liderem
kategorii jest Gmina abia Wola. (Ryc. 13)
Ryc. 13 Dochody gminy z tytuu udziau w PIT na 1 mieszkaca w Gminie Baranw na tle jednostek
referencyjnych (2013) (z).
1128,25

881,11

665,16
601,47
512,99
411,17 385,56

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Pozytywnym zjawiskiem obserwowanym w Gminie Baranw jest widoczna w okresie 5-
letnim tendencja wzrostowa zamonoci jej mieszkacw. Dochody budetu Gminy z tytuu
udziau w PIT w przeliczeniu na 1 os. midzy rokiem 2009, a 2013 wzrosy o 31% z 390,61 z
do 512,99 z. (ryc. 14)
Ryc. 14 Dochody gminy z tytuu udziau w PIT na 1 mieszkaca w Gminie Baranw (2009-2013) (z).
600

500

400

300

200

100

0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Ludno w Gminie Baranw charakteryzuje si relatywnie niskim poziomem aktywnoci
ekonomicznej. Pod wzgldem liczby pracujcych w gwnym miejscu pracy przypadajcych na
1000 mieszkacw uplasowaa si ona na ostatnim miejscu pord wszystkich jednostek
referencyjnych. Biorc jednak pod uwag, e informacje GUS nie zawieraj danych dotyczcych
zatrudnienia w podmiotach gospodarczych o liczbie pracujcych do 9 osb, duchownych
penicych obowizki duszpasterskie oraz pracujcych w gospodarstwach indywidualnych,
mona przypuszcza, e cz mieszkacw Gminy znajduje zatrudnienie wanie w maych
przedsibiorstwach oraz w gospodarstwach indywidualnych. Nawet jednak po uwzgldnieniu
tego faktu (dotyczy on wszystkich gmin) trudno byoby oczekiwa wyranego awansu Gminy
Baranw w analizowanym rankingu. (Ryc. 15)

23
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 15 Pracujcy w gwnym miejscu pracy na 1000 mieszkacw w Gminie Baranw na tle jednostek
referencyjnych (2013) (os.).
324

219 215

92 87
59 66

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


W ujciu dynamicznym poziom aktywnoci ekonomicznej ludnoci w Gminie Baranw
midzy 2009, a 2013 r. wzrs o 48%, chocia trend zmian wartoci tego wskanika odznacza si
pewn nieregularnoci. (Ryc. 16)
Ryc. 16 Pracujcy w gwnym miejscu pracy na 1000 mieszkacw w Gminie Baranw (2009-2013) (os.).
70
60
50
40
30
20
10
0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Pomimo, wskazanej powyej, stosunkowo niskiej aktywnoci ekonomicznej mieszkacw,
pod wzgldem poziomu bezrobocia6 Gmina Baranw wyrnia si pozytywnie na tle
jednostek referencyjnych. W 2013 r. udzia bezrobotnych w liczbie ludnoci w wieku
produkcyjnym wynis w niej 4,3% i by niszy od tego odnotowanego we wszystkich
analizowanych jednostkach za wyjtkiem Gminy abia Wola. Warto zwrci uwag, e w grupie
gmin wiejskich wojewdztwa osignita warto omawianego wskanika bya prawie
trzykrotnie wysza. (Ryc. 17)

6 Powiatowe Urzdy Pracy nie maj obowizku opracowywania danych dotyczcych stopy bezrobocia na
poziomie gmin. Z tego wzgldu utrudniona jest szczegowa analiza rynku pracy dla Gminy Baranw.
Dostpne s jedynie statystyki dotyczce samej liczby zarejestrowanych bezrobotnych na jej terenie. W
zwizku z tym zastosowane wskaniki naley traktowa wycznie jako przyblienie skali omawianego
zjawiska.

24
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 17 Udzia bezrobotnych w liczbie ludnoci w wieku produkcyjnym w Gminie Baranw na tle jednostek
referencyjnych (2013) (%).

11,0
10,2

5,8
4,7 4,5
4,3 4,0

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Trend zmian poziomu bezrobocia w Gminie Baranw by rosncy w latach 2009-2012, po
czym udzia bezrobotnych w liczbie ludnoci w wieku produkcyjnym zmala. W tej chwili
trudno jednak powiedzie, czy sytuacja zanotowana w 2013 r. stanowi wyjtek w kilkuletnim
trendzie wzrostowym, czy jest pocztkiem nowej spadkowej tendencji (ryc. 18). Rycina 18.
pokazuje take, e problem braku pracy w Gminie czciej dotyka mczyzn ni kobiet.
Ryc. 18 Udzia bezrobotnych w liczbie ludnoci w wieku produkcyjnym w Gminie Baranw wedug pci (2009-
2013) (%).
6,0%

5,0%

4,0%

ogem
3,0%
mczyni
kobiety
2,0%

1,0%

0,0%
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

25
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

W Gminie Baranw nie zachodz gwatowne zmiany w strukturze ludnoci. Jest to


korzystne uwarunkowanie dajce wadzom Gminy czas na dostosowanie prowadzonej
polityki do pojawiajcych si wyzwa demograficznych (np. w zakresie polityki spoecznej czy
edukacji) oraz gospodarczych (wywoanych np. przez zmiany bazy podatkowej).
Na przestrzeni lat stopniowo ronie liczba jej mieszkacw, w niewielkim stopniu zmienia si
te struktura wieku gminnej populacji.
Do negatywnych zjawisk naley przy tym zaliczy niski a w niektrych latach
ujemny przyrost naturalny, a take rosncy stosunek liczby osb w wieku
nieprodukcyjnym do liczby osb w wieku produkcyjnym. W duej mierze zjawiska te s
odbiciem tendencji wystpujcych na terenie caego kraju lub tych waciwych dla terenw
wiejskich w Polsce. Fakt ten nie umniejsza jednak potrzeby oraz moliwoci dziaa lokalnych
wadz w celu poprawy sytuacji demograficznej na obszarze Gminy. Ze wzgldu na ju
podejmowane starania w zakresie polityki prorodzinnej (funkcjonujca od 2015 r. Karta
Duej Rodziny) powinno si w tym kontekcie mwi o kontynuacji przyjtego kierunku.
Na podstawie pozostaych z analizowanych wskanikw charakteryzujcych kapita ludzki w
Gminie Baranw mona stwierdzi, e jej mieszkacy nale do osb stosunkowo dobrze
zarabiajcych, ktrych raczej nie dotyka problem bezrobocia.

3.3. Dostpno i jako infrastruktury technicznej


Wyposaenie gminy w podstawow infrastruktur techniczn decyduje w duym stopniu o
jakoci ycia ludnoci i wpywa na atrakcyjno inwestycyjn danego obszaru. Na terenie Gminy
Baranw z wodocigw korzysta 71,4% mieszkacw. Jest to wynik bardzo zbliony do
redniej dla gmin wiejskich wojewdztwa, ale rwnoczenie niszy od tych osiganych przez
pozostae gminy i powiat grodziski. W odniesieniu do kanalizacji odsetek korzystajcych
ksztatuje si w niej na poziomie 13,2%, co wypada pozytywnie na tle gmin: abia Wola i
Wiskitki, ale ju niekoniecznie na tle pozostaych jednostek referencyjnych. Tak dua
dysproporcja pomidzy poziomem skanalizowania i zwodocigowania Gminy Baranw
jest niewtpliwie zjawiskiem negatywnym. (Tab. 13)
Dostp do gazu sieciowego posiada 9,5% mieszkacw Gminy Baranw. Warto tej
cechy w grupie gmin wiejskich wojewdztwa jest bardzo zbliona (9,8%), nisze wartoci notuj
natomiast gminy: Teresin i Wiskitki. Wrd analizowanych jednostek wyranym liderem w
zakresie wyposaenia w podstawowe sieci infrastrukturalne jest Gmina Jaktorw.
Tab. 13 Odsetek korzystajcych z instalacji sieciowych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych
(2013).
wodocig kanalizacja gaz
Gmina Baranw 71,4% 13,2% 9,5%
Gmina Jaktorw 85,9% 62,3% 45,9%
Gmina Teresin 81,5% 38,1% 4,8%
Gmina Wiskitki 74,6% 2,2% 0,2%
Gmina abia Wola 84,3% 1,5% 42,4%
Powiat grodziski 82,7% 55,8% 66,3%
G. wiejskie woj. maz. 71,2% 19,0% 9,8%
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

26
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Pierwsze przycza sieci kanalizacyjnej w Gminie Baranw pojawiy si w 2012 r., w tym
samym roku (i nastpnym) Gmina przeprowadzia te inwestycje w zakresie rozwoju istniejcej
sieci wodocigowej, osigajc w 2013 r. poziom 121,7 km. W latach 2009-2011 dugo sieci
wodocigowej bya staa i wynosia 118,9 km. W cigu 5 lat odsetek ludnoci korzystajcej z
wodocigu w Gminie Baranw wzrs nieznacznie, o 1,1%. O taki sam procent wzrs te
odsetek mieszkacw posiadajcych dostp do gazu sieciowego. (Ryc. 19 i 20.) Wedug danych
Urzdu Gminy na chwil obecn (IX 2015) odsetek mieszkacw korzystajcych z
wodocigu wynosi ju 92%, a z kanalizacji 14%.
Ryc. 19 Odsetek korzystajcych z instalacji sieciowych w Gminie Baranw (2009-2013) (%).
70,3 70,8 70,9 71,2 71,4

wodocig
kanalizacja
13,29,5 13,29,5 gaz
8,4 8,3 9,1
0 0 0

2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Ryc. 20 Dynamika zmian dugoci sieci w Gminie Baranw (2009-2013) (km).
140
120
100
80 wodocig
60
40 kanalizacja
20
0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Wszystkie drogi gminne na terenie Gminy Baranw posiadaj nawierzchni ulepszon.
Udzia wydatkw na drogi publiczne w wydatkach ogem w Gminie Baranw w okresie 5-
letnim utrzymywa si na poziomie 9-12%. Relatywnie najwiksze inwestycje w tym zakresie
miay miejsce w 2012 r., najmniejsze za w 2010 r. (Ryc. 21)
Ryc. 21 Udzia wydatkw na drogi publiczne w wydatkach ogem w Gminie Baranw (2009-2013) (%).
12,3%
10,8% 11,1%
9,7%
8,5%

2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Rozwj nowych technologii stanowi warunek dostpu do informacji i wiedzy. Moliwo
korzystania z mediw cyfrowych jest nieodzownym elementem ycia, edukacji i pracy.
Informacji o stanie rozwoju infrastruktury teleinformatycznej czciowo dostarcza wskanik

27
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

redniej liczby zgosze o braku dostpu do Internetu z terenu poszczeglnych gmin. Jego
warto w przeliczeniu na 10 000 mieszkacw wynosi w Gminie Baranw 8,0. Jest to wynik
przecitny na tle gmin ssiednich. Najlepiej pod tym wzgldem wypadaj gminy: Wiskitki i
Teresin. Gorsze wyniki notuj gminy: abia Wola i Jaktorw (ryc. 22). Naley podkreli, e
wspieranie dziaa w zakresie cigego udoskonalania sieci omawianej infrastruktury
jest konieczne, aby polepsza moliwoci dalszego rozwoju gminy oraz aby nie dopuci
do wykluczenia cyfrowego jej mieszkacw.
Ryc. 22 rednia liczba zgosze o braku dostpu do Internetu na 10 000 mieszkacw w Gminie Baranw na
tle jednostek referencyjnych (2015).

Gmina Wiskitki 3,0

Gmina Teresin 4,4

Gmina Baranw 8,0

Gmina Jaktorw 11,0

Gmina abia Wola 13,3

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych Urzdu Komunikacji Elektronicznej


http://www.uke.gov.pl/mapa/ (data pobrania 29.05.2015)

Jednym z takich dziaa jest zapewnianie bezpatnego dostpu do Internetu na terenie


gminy. W wyniku realizacji projektu inwestycyjnego Budowa sieci teleinformatycznej w
gminie Baranw w Gminie Baranw funkcjonuje sie szkieletowa pozwalajca na dostarczanie
sygnau internetowego do jej mieszkacw. Stacje przekanikowe sieci znajduj si na terenie
szkoy w Baranowie oraz w miejscowociach Kaski i Cegw.

Od 2014 r. na terenie powiatu grodziskiego realizowany jest projekt Przeciwdziaanie


wykluczeniu cyfrowemu na terenie Powiatu Grodziskiego. Jego budet to 2 476 610,00 z, z
czego 15% pochodzi publicznych rodkw krajowych, a reszta to pienidze ze rodkw
unijnych. Celem oglnym projektu jest zapewnienie 300 mieszkacw powiatu, zagroonym
wykluczeniem cyfrowym z powodu trudnej sytuacji materialnej lub niepenosprawnoci,
komputera z dostpem do darmowego odbioru Internetu.

Wrd barier rozwojowych Gminy Baranw (zwaszcza z punktu widzenia zachodzcych


procesw suburbanizacji oraz napywu potencjalnych inwestorw) naley wyrni
niezadowalajcy poziom zagospodarowania terenu w zakresie infrastruktury technicznej
(przede wszystkim za niski poziom dostpnoci do systemu odprowadzania i oczyszczania
ciekw bytowo-gospodarczych i du dysproporcj pomidzy poziomem skanalizowania i
zwodocigowania Gminy). Niemniej jednak Gmina charakteryzuje si wysok aktywnoci w
zakresie rozbudowy istniejcego systemu omawianej infrastruktury (m.in. przy
zaangaowaniu rodkw pochodzcych ze rde zewntrznych). Kontynuowanie tych
dziaa wydaje si by jednym z waniejszych zada samorzdu w kolejnych latach.

28
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

3.4. Mieszkalnictwo
Gmina Baranw cechuje si relatywnie umiarkowanym ruchem budowlanym. W cigu 5
lat (2009-2013) liczba budynkw mieszkalnych na jej terenie zwikszya si o 4,6%. rednia
roczna stopu wzrostu wartoci tego wskanika wyniosa natomiast 1,1%. Porwnywaln
dynamik zmian mona zaobserwowa w Gminie Wiskitki i w grupie gmin wiejskich
wojewdztwa mazowieckiego. Jest ona rwnoczenie prawie dwukrotnie nisza od redniej
powiatowej. Liderem kategorii jest Gmina Jaktorw, gdzie przyrost liczby nowych budynkw
wynis 10,1% przy redniej rocznej stopie wzrostu na poziomie 2,4%. (Tab. 14)
Tab. 14 Zmiana liczby budynkw mieszkalnych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2009-
2013).
Liczba budynkw Dynamika zmiany rednia roczna
mieszkalnych na koniec 2009=100 stopa wzrostu
2013 2009-2013
Gmina Baranw 1588 104,6 1,1%
Gmina Jaktorw 3606 110,1 2,4%
Gmina Teresin 3066 103,2 0,8%
Gmina Wiskitki 2797 103,7 1,3%
Gmina abia Wola 2845 108,0 1,9%
Powiat grodziski 22221 108,7 2,1%
G.w.w.m. 1932 105,4 1,3%
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Natenie dziaalnoci budowlanej w Gminie Baranw przebiegao w poszczeglnych
latach analizowanego okresu z podobn intensywnoci. Na tle pozostaych lat nieznacznie
wyrnia si rok 2012, w ktrym to liczba budynkw mieszkalnych wzrosa o 24, czyli o 1,6% w
stosunku do roku 2011. (Ryc. 23)

Ryc. 23 Zmiana liczby budynkw mieszkalnych w Gminie Baranw (2009-2013).


1600 Dynamika zmiany
Rok
(rok poprzedni=100)
1550 2009 -
2010 101,1
1500
2011 100,7
1450 2012 101,6
2009 2010 2011 2012 2013 2013 101,1

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Na tle jednostek referencyjnych przecitna powierzchnia uytkowa jednego mieszkania w
Gminie Baranw nie jest dua wynosi 87,0 m2. Natomiast przecitna powierzchnia uytkowa
przypadajca na jedn osob ksztatowaa si w niej na poziomie 27,6 m2. Wartoci obu tych
wskanikw dla powiatu grodziskiego i grupy gmin wiejskich wojewdztwa s nieznacznie
wysze. Spord gmin ssiednich gorszy wynik odnotowaa z kolei jedynie Gmina Wiskitki.
Gmina Baranw wypada przy tym najgorzej w grupie analizowanych jednostek pod wzgldem
liczby mieszka przypadajcych na 1000 mieszkacw (316,7). (Tab. 15)

29
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 15 Stan zasobw mieszkaniowych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013).
przecitna
przecitna
powierzchnia mieszkania na 1000
powierzchnia uytkowa
uytkowa 1 mieszkacw
mieszkania na 1 osob
mieszkania
Gmina Baranw 87,0 27,6 316,7
Gmina Jaktorw 96,5 32,0 331,3
Gmina Teresin 87,4 29,6 339,4
Gmina Wiskitki 78,7 25,7 326,1
Gmina abia Wola 113,8 41,1 361,3
Powiat grodziski 90,5 33,9 373,9
G.w.w.m. 89,0 28,2 318,1
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
W okresie 2009-2013 przecitna powierzchnia uytkowa 1 mieszkania w Gminie Baranw
wzrastaa rokrocznie. W 2009 r. wynosia ona 78,6 m2 za w 2013 r. ju 87,0 m2. Na podstawie
ryciny 24. mona te zauway wyrany spadek liczby mieszka przypadajcych na 1 000
mieszkacw midzy 2009, a 2010 r. Co prawda, od 2011 r. warto tego wskanika cechuje si
rosncym trendem, ale wci nie osigna ona stanu z pierwszego roku analizowanego
przedziau czasowego.
Ryc. 24 Stan zasobw mieszkaniowych w Gminie Baranw (2009-2013).
325 88
liczba mieszka na 1000

przecietna powierzchnia
86
320
84
mieszkacw

1 mieszkania
315 82
310 80
78
305
76
300 74
2009 2010 2011 2012 2013

mieszkania na 1000 mieszkacw przecitna powierzchnia uytkowa 1 mieszkania

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych lokalnej spoecznoci jest jednym z zada wasnych
gmin. Wedug danych BDL GUS, w 2013r., mieszkaniowy zasb Gminy Baranw tworzyo 30
mieszka komunalnych. W porwnaniu z rokiem 2009 na jej terenie uby jeden tego rodzaju
lokal. Niewtpliwym problemem w Gminie jest przy tym brak lokali socjalnych, ktre s
przeznaczone na czas okrelony dla osb, ktre nie maj zaspokojonych potrzeb
mieszkaniowych i znalazy si w niedostatku ze wzgldu na dochd, utrat lokalu z powodu
klski ywioowej albo w przypadku gdy Sd, w wyroku nakazujcym oprnienie lokalu,
orzeknie uprawnienia najemcy do otrzymania lokalu socjalnego.
Pod wzgldem liczby mieszka komunalnych przypadajcych na 1 000 mieszkacw,
Gmina Baranw wypada korzystnie na tle pozostaych jednostek referencyjnych. Warto tego
wskanika jest w niej wysza ni w gminach: Jaktorw i Teresin. Gmina wypada te pozytywnie
w porwnaniu do redniej dla gmin wiejskich wojewdztwa. Peniejsze zaspokojenie potrzeb
mieszkaniowych lokalnej wsplnoty oferuje Gmina Wiskitki. Najwysz warto analizowanej
cechy mona natomiast zaobserwowa w powiecie grodziskim. (Tab. 16)

30
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 16 Liczba mieszka w zasobie komunalnym na 1 000 mieszkacw w Gminie Baranw i jednostkach
referencyjnych (2009-2013).
mieszkania mieszkania socjalne
ogem
2009 2013 2009 2011 2012 2013
Gmina Baranw 6 6 1 1 0 0
Gmina Jaktorw 0 0 0 0 0 0
Gmina Teresin 2 2 0 1 0 0
Gmina Wiskitki 10 9 0 0 0 0
Gmina abia Wola 6 6 3 4 4 4
Powiat grodziski 15 12 2 2 2 2
G.w.w.m. 4 3 0 1 1 1
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Obszar Gminy Baranw nie naley do najwaniejszych kierunkw docelowych osb


migrujcych z Warszawy i osiedlajcych si w jej strefie funkcjonalnej, niemniej poziom
atrakcyjnoci osiedleczej Gminy mona oceni jako stosunkowo wysoki.
Umiarkowanie wysoki jest te poziom oferowanych w Gminie warunkw mieszkaniowych.
Problemem w sferze mieszkalnictwa jest natomiast brak lokali socjalnych na jej terenie.

3.5. Dostpno i jako infrastruktury spoecznej

Edukacja

Gmina Baranw jest organem prowadzcym dla jednego przedszkola, 4 szk podstawowych
i 3 szk gimnazjalnych. Na jej terenie brak jednostek dziaajcych w ramach szkolnictwa
niepublicznego.

Placwki publiczne:
1. Zesp Szk im. Jana Pawa II w Baranowie:
Publiczne Gimnazjum
Publiczna Szkoa Podstawowa
2. Zesp Szk im. ks. Jana Twardowskiego w Boej Woli:
Publiczne Gimnazjum
Publiczna Szkoa Podstawowa
3. Zesp Szk im. Ora Biaego w Kaskach:
Publiczne Gimnazjum
Publiczna Szkoa Podstawowa
4. Zesp Szkolno-Przedszkolny im. Marii Konopnickiej w Golach:
Publiczna Szkoa Podstawowa
Gminne Przedszkole w Cegowie

Ustalanie liczby uczniw w klasach znajduje si w gestii organw prowadzcych szkoy,


ktre czsto w ramach poszukiwania oszczdnoci zmniejszaj liczb oddziaw szkolnych,
czego skutkiem s przepenione klasy. Dua liczba dzieci w klasie prowokuje do wikszych
konfliktw wrd rwienikw, stwarza znacznie gorsze warunki do odpoczynki i zabawy, a
take do wszechstronnego rozwoju. W najliczniejszych klasach pogarsza si u dzieci poczucie

31
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

bezpieczestwa i wasnej wartoci. Trudniej jest im te zauway serdeczno i yczliwo


nauczycieli. W tym kontekcie sytuacj obserwowan w placwkach edukacyjnych w Gminie
Baranw mona uzna za bardzo korzystn. rednio na jeden oddzia w szkole podstawowej w
2013 r. przypadao 14 uczniw, natomiast w gimnazjach byo to 18 osb. Warto omawianego
wskanika dla szk podstawowych pozycjonuje Gmin Baranw w kategorii lidera pord
wszystkich analizowanych jednostek, wynik dla gimnazjum jest z kolei gorszy tylko od tego
osiganego przez szkoy w Gminie Teresin. Na tle pozostaych jednostek odniesienia Gmina
Baranw notuje te najmniejsz liczb oddziaw zarwno w przypadku szk podstawowych,
jak i gimnazjalnych. Na przestrzeni 4 lat ich liczebno w obu typach szk bya przy tym staa.
(Tab. 17-20)
Tab. 17 Liczba uczniw przypadajcych na oddzia w szkoach podstawowych w Gminie Baranw na tle
jednostek referencyjnych (2010-2013).

2010 2011 2012 2013


Gmina Baranw 15 15 14 14
Gmina Jaktorw 22 22 21 22
Gmina Teresin 18 17 17 17
Gmina Wiskitki 18 17 17 17
Gmina abia Wola 20 21 21 20
Powiat grodziski 20 21 20 21
G.w.w.m. 15 15 15 15
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Tab. 18 Liczba uczniw przypadajcych na oddzia w szkoach gimnazjalnych w Gminie Baranw na tle
jednostek referencyjnych (2010-2013).

2010 2011 2012 2013


Gmina Baranw 18 18 18 18
Gmina Jaktorw 21 22 23 22
Gmina Teresin 18 18 17 17
Gmina Wiskitki 24 25 25 27
Gmina abia Wola 25 22 23 24
Powiat grodziski 22 22 22 23
G.w.w.m. 21 21 21 21
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Tab. 19 Liczba oddziaw w szkoach podstawowych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych
(2010-2013).

2010 2011 2012 2013


Gmina Baranw 24 24 24 24
Gmina Jaktorw 38 38 38 38
Gmina Teresin 45 46 46 46
Gmina Wiskitki 32 32 32 32
Gmina abia Wola 24 24 24 24
Powiat grodziski* 32 32 33 34
G.w.w.m. 28 28 27 27
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

32
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 20 Liczba oddziaw w szkoach gimnazjalnych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych
(2010-2013).
2010 2011 2012 2013
Gmina Baranw 9 9 9 9
Gmina Jaktorw 20 19 19 19
Gmina Teresin 26 26 26 26
Gmina Wiskitki 14 13 13 11
Gmina abia Wola 10 11 11 11
Powiat grodziski* 14 14 14 14
G.w.w.m.* 12 11 11 11
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Zmiana liczby uczniw w szkoach podstawowych w Gminie Baranw wykazuje tendencj


spadkow. Midzy 2010 a 2013 r. ubyo w nich w sumie 4,6% uczniw. Jest to najwyszy
spadek pord jednostek referencyjnych. W gminach wiejskich wojewdztwa mazowieckiego
wynis on rednio 4,0%, a w gminach: Teresin, Wiskitki i abia Wola odpowiednio 2,5%,
2,7%, 0,2%. Wzrost liczby uczniw odnotowaa natomiast Gmina Jaktorw (1,3%) oraz powiat
grodziski (9,6%). (Ryc. 25)

Ryc. 25 Liczba uczniw w szkoach podstawowych w Gminie Baranw na tle jednostek


referencyjnych (2010-2013).
1000
800
600
400
200
0
Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat G.w.w.m.
Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki abia Wola grodziski

2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Liczba uczniw w szkoach gimnazjalnych Gminy Baranw utrzymuje si na praktycznie
staym poziomie. W analizowanym okresie wyrany spadek w tym wymiarze odnotowaa
Gmina Wiskitki i rednia gmina wiejska wojewdztwa mazowieckiego. (Ryc. 26)
Ryc. 26 Liczba uczniw w szkoach gimnazjalnych w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2010-
2013).
500
400
300
200
100
0
Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat G.w.w.m.
Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki abia Wola grodziski

2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

33
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Poziom wyposaenia pracowni komputerowych gminnych placwek owiatowych mona


oceni jako bardzo dobry. W 2012 r. rednio na 1 komputer z dostpem do Internetu
przypadao zaledwie 3 uczniw w szkoach podstawowych i 4 uczniw w szkoach
gimnazjalnych. We wszystkich pozostaych jednostkach referencyjnych warto analizowanego
wskanika bya znacznie wysza. (Tab. 21)
Tab. 21 Uczniowie przypadajcy na 1 komputer z dostpem do Internetu przeznaczony do uytku uczniw w
Gminie Baranw i jednostkach referencyjnych (2012).
szkoy podstawowe gimnazja7
Gmina Baranw 3 4
Gmina Jaktorw 15 9
Gmina Teresin 10 9
Gmina Wiskitki 8 18
Gmina abia Wola 9 10
Powiat grodziski 11 13
G.w.w.m. 9 10
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Osignicia edukacyjne uczniw odzwierciedlaj corocznie egzaminy zewntrzne
przeprowadzane na zakoczenie wszystkich etapw edukacyjnych, tj. klas szstych w szkoach
podstawowych oraz klas trzecich w gimnazjach.
W roku 2014 najlepszymi wynikami ze sprawdzianu koczcego edukacj na poziomie
podstawowym mogli poszczyci si uczniowie z Publicznej Szkoy Podstawowej w Zespole
Szk im. ks. Jana Twardowskiego w Boej Woli, ktrzy uzyskali redni wynik na poziomie 27,5
punktw (na 40 moliwych), by on przy tym o 10,7% lepszy ni w roku 2010. Warto w tym
miejscu odnotowa, e popraw wynikw na przestrzeni lat odnotoway wszystkie szkoy
podstawowe w Gminie Baranw. Najwikszy przyrost redniej liczby zdobywanych przez
uczniw punktw mona zaobserwowa w Publicznej Szkole Podstawowej w Zespole Szk im.
Ora Biaego w Kaskach (wzrost o 27,7%). (Tab. 22)
Tab. 22 redni wynik ze sprawdzianu szstoklasisty w Gminie Baranw wedug szk (2010-2014).
Dynamika
Placwka owiatowa 2010 2014 zmiany
2010=100
Publiczna Szkoa Podstawowa im. Marii
Konopnickiej w Golach w Zespole Szkolno- 23,00 26,13 113,6
Przedszkolnym im. Marii Konopnickiej w Golach
Publiczna Szkoa Podstawowa w Zespole Szk im.
21,17 24,44 115,5
Jana Pawa II
Publiczna Szkoa Podstawowa w Zespole Szk im.
24,84 27,50 110,7
ks. Jana Twardowskiego w Boej Woli
Publiczna Szkoa Podstawowa w Zespole Szk im.
20,95 26,75 127,7
Ora Biaego w Kaskach
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych CKE.
Pod wzgldem dynamiki zmiany redniego wyniku ze sprawdzianu szstoklasisty Gmina
Baranw jest wyranym liderem w grupie analizowanych gmin. Osignita przez Gmin
poprawa w tym zakresie bardzo pozytywnie wyrnia j take na tle powiatu, wojewdztwa i
caego kraju. (Ryc. 27)

7
W przypadku gimnazjum dane dla 2011 r.

34
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 27 Dynamika zmiany redniego wyniku ze sprawdzianu szstoklasisty w latach 2010-2014 (2010=100)
w Gminie Baranw i jednostkach referencyjnych.
116,5
112,2
110,1
105,2 105,5 105
101,8 102,5

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat Woj. maz. POLSKA


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki abia Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych CKE.


W 2014 r. redni wynik ze sprawdzianu na zakoczenie szkoy podstawowej w Gminie
Baranw stanowi 74,6% najlepszego wyniku odnotowanego na poziomie gminnym w Polsce.
Pod tym wzgldem lepiej wypady wszystkie pozostae z analizowanych jednostek. Na
przestrzeni 5 lat prg 80,0% udao si w Gminie Baranw przekroczy w latach 2010, 2012 i
2013. (Ryc. 28)
Ryc. 28 redni wynik ze sprawdzianu szstoklasisty, jako % najlepszego wyniku odnotowanego na poziomie
gminy (najlepsza w danym roku gmina w Polsce=100%) w Gminie Baranw i jednostkach referencyjnych
(2010-2014).
100,0%
80,0%
60,0%
40,0%
20,0%
0,0%
Gmina Baranw Gmina Jaktorw Gmina Teresin Gmina Wiskitki Gmina abia
Wola
2010 2011 2012 2013 2014

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych z www.moja-polis.pl.


Kolejn skadow oceny poziomu nauczania w Gminie Baranw s wyniki egzaminu
gimnazjalnego. Jeszcze w 2012 r. rednie liczby punktw uzyskanych przez uczniw z terenu
Gminy Baranw w poszczeglnych czciach egzaminu (za wyjtkiem rozszerzonego
angielskiego) byy znacznie nisze od rednich powiatowych oraz wojewdzkich. Gmina
wypadaa za to stosunkowo dobrze na tle wikszoci z pozostaych analizowanych gmin, wrd
ktrych liderem kategorii bya Gmina Teresin. W 2014 r. rednie wyniki osigane przez
gimnazjalistw z terenu Gminy Baranw nie tylko oglnie ulegy polepszeniu (za wyjtkiem
rozszerzonego angielskiego), ale te wyranie zbliyy si do redniej powiatowej i
wojewdzkiej. W przypadku czci humanistycznej byy nawet lepsze ni redni wynik
wojewdztwa mazowieckiego.

35
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 23 rednie wyniki z egzaminu na zakoczenie gimnazjum w Gminie Baranw na tle jednostek
referencyjnych (2012 i 2014).
Cz
Cz mat-przyr. Jzyk angielski
humanistyczna
Jzyk Historia i Przedmioty
Matematyka Podst. Rozsz.
polski WOS przyrodnicze
2012
Gmina Baranw 61,8 60,6 47,5 48,6 64,1 53,6
Gmina Jaktorw 66,4 61,3 46,6 51,9 63,6 42,9
Gmina Teresin 73,7 67,2 54,9 56,0 63,3 47,1
Gmina Wiskitki 60,8 57 38,6 45,1 49,1 27,6
Gmina abia Wola 66,8 58,2 40,4 51,1 59,3 40,6
Powiat grodziski 67,4 65,3 53,5 55,0 69,7 51,6
Woj. mazowieckie 66,9 62,7 50,4 51,8 65,6 48,1
2014
Gmina Baranw 70,3 64,5 50,4 52,3 66,8 42,7
Gmina Jaktorw 73,5 61,3 50,2 54,0 72,4 49,5
Gmina Teresin 75,2 61,8 50,6 56,4 76,0 58,5
Gmina Wiskitki 64,0 56,2 31,2 46,5 51,7 27,7
Gmina abia Wola 71,5 61,9 52,3 53,6 73,2 49,6
Powiat grodziski 74,6 65,6 58,0 58,5 77,5 57,9
Woj. mazowieckie 70,0 60,9 50,2 54,1 70,1 49,6
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych CKE.
rednie wyniki z egzaminu kocowego, uzyskane w ostatnich latach przez uczniw
poszczeglnych szk gimnazjalnych w Gminie Baranw, przedstawia tabela 24. Zmiana formuy
tego egzaminu, ktra miaa miejsce w roku 2012, utrudnia jednak porwnywanie ich wartoci w
ujciu duszym ni 3 lata. Na podstawie poniszych danych mona zaobserwowa, e w 2014 r.
najwyszy wynik (i najwyszy wzrost w porwnaniu z rokiem 2012) z czci humanistycznej
egzaminu osignli uczniowie z Publicznego Gimnazjum w Zespole Szk im. Jana Pawa II w
Baranowie, nieznacznie tylko wyprzedzajc w tym wzgldzie uczniw z Publicznego Gimnazjum
w Zespole Szk im. Ora Biaego w Kaskach. Uczniowie ze szkoy w Baranowie byli te liderami
w czci jzykowej, zarwno pod wzgldem wyniku w 2014 r., jak i przyrostu redniej liczby
punktw w porwnaniu z 2012 r. (w pozostaych szkoach wskanik ten odnotowa spadek). W
odniesieniu do czci matematyczno-przyrodniczej w 2012 i 2014 r. przodowali gimnazjalici ze
szkoy w Kaskach, chocia zmiana redniej liczby punktw z tej czci ponownie najwysza bya
w gimnazjum w Baranowie.

Na tle pozostaych szk w Gminie Baranw, Publiczne Gimnazjum w Zespole Szk im. ks.
Jana Twardowskiego w Boej Woli wypada gorzej nie tylko pod wzgldem wynikw osiganych
przez swoich uczniw w poszczeglnych latach, ale te dynamiki zmiany redniej liczby
punktw.

36
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 24 rednie wyniki z egzaminu na zakoczenie gimnazjum w szkoach w Gminie Baranw (2012 i 2014).
Publiczne Publiczne Publiczne
Gimnazjum w Gimnazjum w Gimnazjum w
Zespole Szk im. Zespole Szk im. Zespole Szk im.
Jana Pawa II w ks. Jana Ora Biaego w
Baranowie Twardowskiego w Kaskach
Boej Woli
2012 2014 2012 2014 2012 2014
j. polski 62,3 72 59,5 65,4 63,7 73,5
cz
humanistyczna historia i WOS 56,4 64,5 60,7 62,4 63,6 62,4
matematyka 38,2 50,2 51,8 41,2 52,4 59,7
cz mat-przyr przedmioty 47,3 51,4 48,5 52,3 50 53,2
przyrodnicze
podstawowy 58,4 69 60,2 60,1 73,7 71,2
jzyk angielski
rozszerzony 56,8 46,8 47,3 41,5 56,8 39,8
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych CKE.

Edukacyjna Warto Dodana (EWD)


Przeprowadzane w sposb jednolity w skali kraju egzaminy szkolne peni wiele funkcji:
wyznaczaj stopie speniania przez uczniw wymaga programowych, pomagaj w ewaluacji
pracy placwek owiatowych oraz pozwalaj na monitorowanie procesw edukacyjnych.
Rodzice czsto traktuj publikowane w prasie rankingi szk (oparte na rednich wynikach
egzaminw kocowych), jako gwne rdo informacji o pracy szkoy i kryterium wyboru
placwki dalszego ksztacenia dla swojego dziecka. Jednak obraz nauczania szkolnego
widziany tylko przez pryzmat wynikw kocowych nauczania jest dalece niepeny.
Rwnie wany, a nawet waniejszy jest postp, jaki robi uczniowie przez kilka lat nauki w
danej placwce.
Metoda Edukacyjnej Wartoci Dodanej to zestaw technik statystycznych pozwalajcych
zmierzy wkad szkoy w wyniki nauczania. By mona j zastosowa, potrzebne s wyniki na
pocztku nauki w danej placwce i na jej zakoczenie (dla gimnazjw sprawdzian w klasie VI
szkoy podstawowej jako miara na wejciu, egzamin gimnazjalny jako miara na wyjciu). Wynik
egzaminacyjny i wskanik EWD to miary komplementarne, cznie daj peniejsz
informacj o szkole. Konsekwencj uwzgldnienia zarwno wyniku egzaminacyjnego jak i
wskanika EWD jest sposb pokazywania wyniku szkoy pozycja szkoy prezentowana jest w
ukadzie wsprzdnych. O pozioma oznacza redni trzyletni wynik egzaminacyjny szkoy, a o
pionowa symbolizuje trzyletni EWD szkoy. Opis pooenia elipsy (szkoy) w ukadzie
wsprzdnych (wynik egzaminu, EWD) moe uatwi wyrnienie piciu punktw odniesienia:
Szkoy neutralne szkoy, w ktrych notuje si zarwno redni w skali kraju poziom
wynikw egzaminacyjnych, jak i przecitn efektywno.
Szkoy sukcesu szkoy o wysokich wynikach egzaminacyjnych i wysokiej efektywnoci
nauczania.
Szkoy wspierajce szkoy o niskich wynikach egzaminacyjnych, ale wysokiej
efektywnoci.
Szkoy wymagajce pomocy szkoy o niskich wynikach egzaminacyjnych i niskiej
efektywnoci nauczania.
Szkoy niewykorzystanych moliwoci szkoy o wysokich wynikach
egzaminacyjnych oraz niskiej efektywnoci nauczania. [opracowanie na podstawie
www.ewd.edu.pl]

37
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Zesp badawczy Instytuty Bada Edukacyjnych realizujcy projekt Badania dotyczce


rozwoju metodologii szacowania wskanika edukacyjnej wartoci dodanej (EWD) udostpnia od
2009 r. trzyletnie wskaniki egzaminacyjne dla gimnazjw. Poniej znajduje si syntetyczna,
graficzna charakterystyka szk gimnazjalnych w Gminie Baranw ze wzgldu na wyniki
egzaminacyjne oraz efektywno nauczania w dwch okresach: 2011-2013 i 2012-2014.

Cz humanistyczna

Cz matematyczno-przyrodnicza

Legenda:

rdo: www.ewd.edu.pl

Publiczne Gimnazjum w Zespole Szk im. Jana Pawa II w Baranowie w odniesieniu do


czci humanistycznej egzaminu w okresie 2011-2013 gimnazjum mona byo zakwalifikowa
do grupy szk wspierajcych, w ktrych wysoka efektywno nauczania niekoniecznie
przekada si na wysokie wyniki egzaminacyjne osigane przez uczniw. W okresie 2012-2014
oba wskaniki odnotoway popraw, co skutkowao przesuniciem pozycji szkoy w kierunki
pocztku osi wsprzdnych odpowiadajcemu szkoom neutralnym. W przypadku czci
matematyczno-przyrodniczej na przeomie dwch analizowanych przedziaw czasowych
szkoa odnotowaa popraw wynikw egzaminacyjnych przy praktycznie niezmienionym EWD.

38
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

W okresie 2011-2013 gimnazjum pozycjonowao si pod tym wzgldem pomidzy szko


wspierajc, a szko wymagajc pomocy. W kolejnym okresie znalazo si ono w granicach
elipsy wyznaczajcej obszar, waciwy dla 90% polskich szk. Mona tym samym stwierdzi, e
gimnazjum w Baranowie jest szko do typow, z nieco nisz ni przecitna
efektywnoci nauczania przedmiotw matematyczno-przyrodniczych oraz niszymi ni
przecitne wynikami osiganymi przez uczniw w tej czci egzaminu.

Publiczne Gimnazjum w Zespole Szk im. ks. Jana Twardowskiego w Boej Woli
efektywno nauczania przedmiotw humanistycznych w gimnazjum w Boej Woli w okresie
2011-2013 bya porwnywalna z t osigan przez szko w Baranowie, przy czym jego
uczniowie osigali wwczas lepsze wyniki na egzaminie. W analizowanym przedziale czasu
pozycja gimnazjum zawieraa si w obszarze wyznaczonym przez pierwsz elips (90% szk) i
czciowo przez drug (50% szk), cic ku I wiartce reprezentujcej szkoy sukcesu. W
porwnaniu z latami 2011-2013 w okresie 2012-2014 pozycja szkoy w Boej Woli w
zakresie przedmiotw humanistycznych ulega pogorszeniu spadek wartoci odnotowao
zarwno EWD jak i wynik egzaminu, a szkoa znalaza si w najczstszej grupie szk w Polsce
grupie szk neutralnych. Spadek efektywnoci nauczania (przy prawie niezmienionych
rednich wynikach z egzaminu) na przestrzeni lat dotyczy te przedmiotw
matematyczno-przyrodniczych. Przy czym w obu przedziaach czasu gimnazjum znajdowao
si w obszarze, w ktrym lokuje si 50% polskich placwek owiatowych. Nie odbiega ono
zatem od przecitnej szkoy.

Publiczne Gimnazjum w Zespole Szk im. Ora Biaego w Kaskach pozycja gimnazjum w
zakresie nauczania przedmiotw humanistycznych nie wyrniaa go szczeglnie na tle
pozostaych szk w Gminie Baranw. Znajdowao si ono w obszarze wyznaczonym przez
pierwsz i czciowo drug elips, czyli naleao do szk o rednim EWD i rednich wynikach
egzaminacyjnych (szkoa neutralna). W kolejnym okresie obserwujemy nieznaczny spadek
efektywnoci nauczania przy niezmienionym rednim wyniku egzaminacyjnym, ktry przesun
szko caym przedziaem ufnoci w obszar wyznaczony przez drug elips. W tym czasie
pozycja szkoy praktycznie zrwnaa si z pozycj gimnazjum w Boej Woli. Warto te zauway,
e omawiana szkoa jako jedyna poprawia efektywno nauczania w zakresie
przedmiotw matematyczno-przyrodniczych oraz osigane w tej czci egzaminu wyniki.
Jej pozycja w tym wymiarze tak w okresie 2011-2013 jak i 2012-2014 nie odbiegaa przy tym
zbytnio od typowego zestawienia obu miar dla szkoy w Polsce.
Tab. 25 Zmiany pozycji szkoy w zakresie EWD i wynikw egzaminy midzy okresem 2011-2013 a 2012-
2014.
Gimnazjum w Gimnazjum w Gimnazjum w
Baranowie Boej Woli Kaskach
Przedmioty EWD + - -
humanistyczne Wynik egz. + - 0
Przedmioty EWD 0 - +
matematyczno- Wynik egz. + 0 +
przyrodnicze
Objanienie: + poprawa pozycji, - pogorszenie pozycji, 0 brak wikszych przesuni
rdo: opracowanie wasne.

39
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Przedszkola
Wanym elementem infrastruktury spoecznej na terenie Gminy Baranw jest Gminne
Przedszkole w Cegowie wchodzce w skad Zespou Szkolno-Przedszkolnego im. Marii
Konopnickiej w Golach. Przy liczbie 90 miejsc w 2013 r. uczszczao do niego 75 dzieci. Odsetek
wolnych miejsc wynis wwczas 16,7%. rednia wielko oddziau przedszkolnego w Gminie
ksztatuje si na poziomie 25 os. Pod tym wzgldem wypada ona gorzej od prawie wszystkich z
analizowanych gmin. Negatywnym liderem kategorii jest Gmina Wiskitki. (Tab. 26)
Tab. 26 Wychowanie przedszkolne w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013).
Liczba Liczba Liczba Liczba rednia Odsetek
przedszkoli oddziaw miejsc dzieci wielko wolnych
oddziau miejsc
Gmina Baranw 1 3 90 75 25 16,7%
Gmina Jaktorw 4 19 448 446 23 0,4%
Gmina Teresin 3 9 229 171 19 25,3%
Gmina Wiskitki 1 3 78 78 26 0,0%
Gmina abia Wola 2 8 216 153 19 29,2%
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Gminne Przedszkole w Cegowie pierwsze dzieci przyjo w 2010 r. Przez kolejne trzy
lata liczba uczszczajcych do niego wychowankw bya rwna liczbie oferowanych miejsc
(trend zmian obu wskanikw by taki sam). W 2013 r. nastpi jednak spadek liczby dzieci
posyanych do placwki, co skutkuje wskazanym w poprzednim paragrafie niepenym
wykorzystaniem przedszkola. (Ryc. 29)
Ryc. 29 Dynamika zmiany liczby miejsc i liczby dzieci w przedszkolu w Gminie Baranw (2009-2013).
100
80
60 liczba miejsc
40
liczba dzieci
20
0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Wedug zalece Komisji Europejskiej do 2020 roku w krajach Unii Europejskiej do
przedszkoli ma pj 95% dzieci. Warto tego odsetka w Gminie Baranw w 2013 r. wynosia
59,1% i bya nisza od tej odnotowywanej przez wszystkie pozostae jednostki referencyjne.
Ryc. 30 Odsetek dzieci w wieku 3-6 lat objtych wychowaniem przedszkolnym w Gminie Baranw na tle
jednostek referencyjnych (2013) (%).
88,9 83,1
75,6
59,1 63,9 59,8 62,3

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

40
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Po wzrocie odsetka dzieci objtych wychowaniem przedszkolnym w 2010 r., w zwizku z


otwarciem przedszkola w Cegowie, w kolejnym roku wskanik ten odnotowa spadek, a od
2011 r. utrzymuje si on na staym poziomie. (Ryc. 31)

Ryc. 31 Odsetek dzieci w wieku 3-6 lat objtych wychowaniem przedszkolnym w Gminie Baranw (2009-
2013) (%).
100
80
60
40
20
0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Opieka spoeczna i zdrowotna

Lokalne zadania z zakresu pomocy spoecznej realizuje Gminny Orodek Pomocy


Spoecznej, bdcy jednostk organizacyjn Gminy Baranw.

Orodek pomaga potrzebujcym w rny sposb, w tym midzy innymi: organizuje usugi
opiekucze dla osb starszych i samotnych, wiadczy poradnictwo prawne, psychologiczne i
rodzinne, udziela pomocy na rzecz osb i rodzin dotknitych przemoc, prowadzi dziaania
majce na celu rozwinicie i wzmocnienie aktywnoci i samodzielnoci yciowej mieszkacw
Gminy oraz udziela im pomocy finansowej i rzeczowej. W ostatnich latach realizowa on dwa
projekty systemowe:
Projekt systemowy Nowe kwalifikacje kobiet Gminy Baranw jego gwnym celem byo
przeamanie barier utrudniajcych integracj spoeczn osobom pozostajcym bez pracy w wieku
aktywnoci zawodowej. By on realizowany w okresie od wrzenia do grudnia 2008 r. dziki rodkom z
Europejskiego Funduszu Spoecznego oraz Urzdu Gminy Baranw.
Projekt systemowy Czowiek najlepsz inwestycj by on realizowany w latach 2009-2013 i
stanowi niejako kontynuacj projektu z 2008 r. Jego grup docelow stanowiy osoby bezrobotne z
terenu Gminy Baranw, pozostajce bez pracy w wieku aktywnoci zawodowej, zagroone wykluczeniem
spoecznym, korzystajce z pomocy spoecznej. Dziki udziaowi w projekcie swoje kwalifikacje podniosy
42 osoby. rodki na jego realizacj pochodziy z Europejskiego Funduszu Spoecznego oraz Urzdu Gminy
Baranw.

Dominujcym powodem przyznania pomocy spoecznej przez Gminny Orodek Pomocy


Spoecznej w Gminie Baranw jest ubstwo i bezradno w sprawach opiekuczo-
wychowawczych. Jakkolwiek liczba rodzin uzyskujcych pomoc z powodu bezradnoci
utrzymuje si przez ostatnie lata na stosunkowo staym poziomie, tak liczba rodzin dotknita
ubstwem w okresie 2011-2013 wzrosa o 35,5%. Zwikszeniu ulega te liczba rodzin
borykajcych si z problemem bezrobocia (o 40,6%) i alkoholizmu (o 13,8%). Najwikszy,
ponad dwukrotny, wzrost odnotowaa natomiast liczba rodzin objtych pomoc z tytuu
ochrony macierzystwa. (Tab. 27)

41
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 27 Liczba osb objtych pomoc spoeczn z powodu trudnej sytuacji yciowej w Gminie Baranw
(2011-2013).
Dynamika 2011-
RODZAJ POMOCY 2011 2012 2013 2013
(2011=100)
Ubstwo Liczba rodzin 76 103 103 135,5
Liczba osb w rodzinach 161 237 237 147,2
Ochrona Liczba rodzin 12 28 28 233,3
macierzystwa Liczba osb w rodzinach 56 127 127 226,8
Bezradno Liczba rodzin 63 60 60 95,2
Liczba osb w rodzinach 212 212 212 100,0
Bezrobocie Liczba rodzin 32 45 45 140,6
Liczba osb w rodzinach 79 119 119 150,6
Alkoholizm Liczba rodzin 29 33 33 113,8
Liczba osb w rodzinach 89 79 79 88,8
rdo: Dane Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej

Gmina Baranw posiada przy tym cztery programy skierowane do osb potrzebujcych pomocy:

Gminny Program Przeciwdziaania Przemocy w Rodzinie w Gminie Baranw na lata 2014-2016.


Cel gwny: przeciwdziaania zjawisku przemocy w rodzinie w gminie Baranw, zapewnienie
ochrony jej ofiarom oraz skuteczne oddziaywanie na jej sprawcw.
Najwaniejsze dziaania:
1. Wsparcie rodzin, w ktrych stosowana jest przemoc,
2. Podnoszenie wiadomoci mieszkacw gminy w zakresie przemocy w rodzinie,
3. Zacienienie wsppracy midzy podmiotami dziaajcymi na rzecz przeciwdziaania
przemocy w rodzinie,
4. Opracowanie i realizacja programw ochrony ofiar przemocy w rodzinie oraz
wdraanie procedury Niebieska Karta.
Jednym ze wskazywanym zagroe realizacji programu jest brak infrastruktury
socjalnej w gminie.

Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2014-2015 dla Gminy Baranw.


Dwa cele gwne:
1. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym,
2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostpnej
opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbdnych do ycia w rodowisku
rodzinnym i spoecznym.
Program Wsparcia Rodziny dla Gminy Baranw na lata 2014-2016.
Cel gwny: wspieranie rodzin przeywajcych trudnoci w wypenianiu funkcji opiekuczo-
wychowawczych w procesie przywracania ich zdolnoci do prawidowego funkcjonowania.
Cele szczegowe:
1. Zapobieganie umieszczaniu dziecka w pieczy zastpczej,
2. Wspieranie rodziny biologicznej w penieniu funkcji opiekuczo-wychowawczej,
3. Zapewnienie powrotu dziecka z pieczy zastpczej do rodziny naturalnej
Program Przeciwdziaania Narkomani
Trzy cele gwne:
1. Minimalizowanie zagroe zwizanych z uzalenieniem od narkotykw,,
2. Zwikszenie wiedzy mieszkacw, a w szczeglnoci dzieci i modziey na temat
uzalenienia od narkotykw i moliwoci uzyskania pomocy,
3. Ograniczenie szkd zdrowotnych i spoecznych u osb i rodzin z problemem uzalenienia
od narkotykw.

42
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Pod wzgldem zasigu korzystania z pomocy spoecznej, mierzonego udziaem osb w


gospodarstwach domowych korzystajcych z pomocy spoecznej w ludnoci ogem, Gmina
Baranw prezentuje si bardzo korzystnie na tle pozostaych jednostek referencyjnych,
osigajc ogem najniszy wynik w grupie 6,1%. Gmina Baranw charakteryzuje si przy tym
najniszym odsetkiem osb objtych wiadczeniami pomocy spoecznej znajdujcymi si
powyej kryterium dochodowego 1,7%. Z kolei w przypadku osb znajdujcych si poniej
kryterium dochodowego analogiczny odsetek wynis 4,4% i by nieznacznie wyszy od tego
osiganego w Gminie abia Wola i od redniej powiatowej. Zbiorowo poniej kryterium
dochodowego oznacza, e dochd na osob w rodzinie/osob samotnie gospodarujc nie by
wyszy, ni ustalone w ustawie kryterium do uzyskania wiadczenia pieninego. To kryterium
w latach 2008 - 2011 i do 30 wrzenia 2012 r. wynosio dla osoby w rodzinie 351 z, a dla osoby
samotnie gospodarujcej 477 z. Od 1 padziernika 2012 r. to kryterium wynosi odpowiednio:
456 z i 542 z. (Ryc. 32)
Ryc. 32 Zasig korzystania z pomocy spoecznej w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013).

3,1%

2,6% 3,7% 2,3%


1,7% 2,6% 2,8% 8,9%
4,4% 5,6% 5,2% 5,3% 4,0% 3,8%

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

poniej kryterium dochodowego powyej kryterium dochodowego

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Na przestrzeni lat w Gminie Baranw mona zaobserwowa malejcy odsetek osb, ktre
korzystaj ze wiadcze pomocy spoecznej, a znajduj si powyej kryterium dochodowego.
Midzy 2009, a 2013 r. wzrs natomiast odsetek korzystajcych znajdujcych si poniej tego
kryterium. Zmiana wartoci wskanika udziau oglnej liczby osb otrzymujcych wiadczenia
wrd mieszkacw Gminy nie wykazuje wyranej tendencji. W analizowanym okresie zawiera
si on w przedziale 5,9-7,1%. (Ryc. 33)
Ryc. 33 Zasig korzystania z pomocy spoecznej w Gminie Baranw (2009-2013).

2,0%
3,1% 3,2% 1,7% powyej kryterium
2,8% dochodowego

5,1% poniej kryterium


4,4% dochodowego
3,4% 3,5% 3,1%

2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


W wartociach bezwzgldnych, oglna liczba gospodarstw domowych korzystajcych ze
wiadcze pomocy spoecznej w Gminie Baranw midzy 2009 a 2013 r. wzrosa o 10,7% (12
gospodarstw). Liczba gospodarstw poniej kryterium dochodowego zwikszya si przy tym o
41,2% (28 gospodarstw), a powyej tego kryterium spada o 36,4% (16 gospodarstw). (Tab. 28)

43
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 28 Liczba gospodarstw domowych korzystajcych ze wiadcze pomocy spoecznej w Gminie Baranw
(2009-2013).
2009 2010 2011 2012 2013 Dynamika
zmiany
2009=100
poniej kryterium 68 76 71 105 96 141,2
dochodowego
powyej kryterium 44 45 41 32 28 63,6
dochodowego
OGEM 112 121 112 137 124 110,7
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Ochrona zdrowia stanowi jedn z kilku grup usug publicznych, ktrych wiadczenie na
podstawowym poziomie musz zapewnia wadze jednostek samorzdowych. Jej dostpno i
standard jest wanym elementem jakoci ycia, a tym samym charakterystyk decydujc o
jakoci kapitau ludzkiego.
Na terenie Gminy Baranw funkcjonuj dwa Niepubliczne Zakady Opieki Zdrowotnej, ktre
wiadcz pomoc osobom chorym, w tym take osobom chorym psychicznie. W tabeli poniej
znajduje si zestawienie dziaajcych w nich gabinetw i poradni.
Niepubliczny Zakad Opieki Zdrowotnej Niepubliczny Zakad Opieki Zdrowotnej
OMEGA Janina Dobrzecka-Kiwior
Poradnia lekarza POZ Poradnia lekarza POZ
Gabinet pielgniarki rodowiskowo- Poradnia pielgniarki rodowiskowo-
rodzinnej rodzinnej
Gabinet poonej rodowiskowo-rodzinnej Gabinet poonej rodowiskowo-rodzinnej
Poradnia ginekologiczna (konsultacje) Gabinet pielgniarski zabiegowy
Gabinet medycyny szkolnej (medycyna szkolna, szczepienia)
Poradnia promocji zdrowia w zakresie
dziaania zakadu
Poradnia rehabilitacyjna
Pracownia fizykoterapii
Pracownia kinezyterapii
Poradnia zdrowia psychicznego
Poradnia neurologiczna
Poradnia kardiologiczna (konsultacje)
Poradnia logopedyczna
Poradnia medycyny pracy

Warto wskanika okrelajcego liczb przychodni przypadajcych na 10 000


mieszkacw pozycjonuje Gmin Baranw wrd liderw kategorii. (Ryc. 34)
Ryc. 34 Liczba przychodni na 10 000 mieszkacw w Gminie Baranw i jednostkach referencyjnych (2013).

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

44
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Na terenie Gminy Baranw dziaa te jedna apteka i jeden punkt apteczny. Przeliczajc na
10 000 mieszkacw, liczba tego rodzaju placwek w Gminie naley do najwyszych. Wrd
gmin ssiednich podobne wartoci omawianego wskanika osigaj gminy: Jaktorw i Teresin, a
wyranie nisze Gmina Wiskitki i Gmina abia Wola. Gmina Baranw pod wzgldem tej cechy
prezentuje si te bardzo dobrze na tle redniej dla grupy gmin wiejskich wojewdztwa. (Ryc.
35)
Ryc. 35 Apteki i punkty apteczne na 10 000 mieszkacw w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych
(2013).

4 4
4 4
3
2
1

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Sport i rekreacja

Sport, kultura fizyczna i rekreacja su rozwojowi spoeczestwa, zachowaniu przez


obywateli sprawnoci fizycznej (oraz intelektualnej) i zdrowia, zagospodarowaniu czasu
wolnego dzieci i modziey oraz osb starszych i niepenosprawnych. Std, tworzenie warunkw
organizacyjnych i ekonomicznych dla rozwoju kultury fizycznej, jest kolejnym wanym
obowizkiem jednostek samorzdy terytorialnego.
Wedug zestawienia zawartego w Strategii Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2014-2020 w
ramach infrastruktury sportowej na terenie Gminy Baranw znajduj si 3 sale gimnastyczne, 2
boiska wielofunkcyjne, jedno boisko sportowe penowymiarowe oraz kompleks boisk Orlik
2012 i dwa korty tenisowe. (Ryc. 36) Obiekty sportowe zlokalizowane w Gminie Baranw
stanowi 10,2% wszystkich tego rodzaju obiektw w powiecie grodziskim. W Gminie abia
Wola odsetek ten wynosi 8%, a w Gminie Jaktorw 4,5%.
Ryc. 36 Wykaz obiektw sportowych powiatowych i gminnych na terenie powiatu grodziskiego.

rdo: Strategia Rozwoju Powiatu Grodziskiego na lata 2014-2010.

45
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

W 2010 r. (nowsze dane nie s udostpniane w ramach statystyki GUS) warto wskanika
okrelajcego liczb boisk na 10 000 mieszkacw pozycjonowaa Gmin Baranw tu za
liderem kategorii Gmin Wiskitki. Pozostae gminy osigay w tym zakresie zdecydowanie
gorszy wynik. Nisz warto przyjmowaa te rednia dla powiatu grodziskiego. (Ryc. 37)
Ryc. 37 Liczba boisk na 10 000 mieszkacw w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2010).

5,1
4

1,8
1,4 1,3
0

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Od 2013 r. Gmina Baranw organizuje otwarte konkursy na realizacj zada publicznych
przez organizacje pozarzdowe w zakresie upowszechniania kultury i sportu na jej terenie. Na
ich wykonanie w budecie Gminy rokrocznie przewiduje si kwot 50 000 z. Rodzaje zada
zleconych obejmuj:

1. Szkolenie dzieci, modziey oraz grup seniorw w rnych dyscyplinach sportowych


(preferowane: pika nona, tenis ziemny, pika siatkowa),
2. Organizowanie i udzia w zawodach i we wspzawodnictwie sportowym o zasigu
lokalnym i ponadregionalnym,
3. Organizowanie imprez sportowo-rekreacyjnych oraz innych imprez o podobnym
charakterze przy wsppracy z placwkami owiatowymi, organizacjami spoecznymi
oraz innymi jednostkami organizacyjnymi z terenu Gminy Baranw.

W 2013 i 2014 r. omawian dotacj Gminy Baranw otrzymywa Gminny Klub Sportowy
Orion Plus. Zgodnie ze sprawozdaniem z wykonania zadania publicznego w jej ramach klub
organizowa zajcia w zakresie kultury fizycznej, sportu i rekreacji ze specjalnoci pika nona.
Skaday si na nie regularne treningi i zajcia piki nonej dla dzieci w grupie wiekowej 2001 i
modsi oraz turnieje pikarskie. Prowadzone byy te rozgrywki dla seniorw w lidze
Mazowieckiej kl. B.

Na terenie kompleksu sportowego Moje Boisko Orlik 2012 zatrudniony jest


profesjonalny animator sportu, ktry odpowiedzialny jest zarwno za sam obiekt, jak i
organizacj zaj sportowych dla modziey.

W Polsce ronie popularno jazdy rowerowej co potwierdzaj m.in. dane dotyczce


poziomu sprzeday jednoladw. W parze za tym trendem nie idzie jednak w parze rozwj
odpowiedniej infrastruktury, ktra wci pozostaje na niskim poziomie.

Wedug danych GUS na terenie Gminy Baranw brak jest cieek rowerowych. Wrd
pozostaych analizowanych w tym raporcie gmin nie ma ich tylko Gmina Wiskitki. Najwiksz
dugoci cieek rowerowych w przeliczaniu na 10 000 mieszkacw moe poszczyci si
Gmina Teresin. Na przestrzeni lat widoczne s te starania tej gminy w zakresie
rozbudowywania tego rodzaju infrastruktury. (Tab. 29)

46
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 29 Dugo cieek rowerowych na 10 000 mieszkacw w jednostkach referencyjnych posiadajcych


tego rodzaju infrastruktur (2011-2013) (km).
2011 2012 2013
Gmina Jaktorw 0,9 0,9 0,9
Gmina Teresin 3,9 7,8 7,1
Gmina abia Wola 1,3 1,3 1,3
Powiat grodziski 0,7 0,7 0,7
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Kultura

Na terenie Gminy Baranw gwnym organizatorem ycia kulturalnego jest Gminna


Biblioteka Publiczna wraz z dwiema filiami (w Kaskach i Golach). Stanowi ona nie tylko
miejsce zdobywania wiedzy i rozwijania zainteresowa dzieci, modziey i seniorw, ale take
przestrze integracji spoeczno-kulturalnej oraz pokoleniowej mieszkacw Gminy. Biblioteka
we wsppracy z innymi instytucjami corocznie organizuje wiele imprez z zakresu promocji
czytelnictwa, spotkanie autorskie, warsztaty, kka zainteresowa oraz podejmuje inne
dziaania zaspokajajce potrzeby owiatowe, kulturalne i informacyjne mieszkacw Gminy
Baranw oraz upowszechniajce wiedz i rozwj kultury. Przykadowo, w 2012 r. placwka
zorganizowaa 21 imprez, wrd nich znalazy si warsztaty plastyczne, konferencje, przegldy
piosenki, spotkania autorskie, warsztaty makijaowe, letnie zajcia z pik i ksik. W jej
ramach dziaa te m.in. dyskusyjny klub ksiki, klub maego berbecia oraz klub modych
odkrywcw.

Swj wkad w rozwj kultury na terenie Gminy maj te zlokalizowane na jej terenie
placwki owiatowe, w ktrych organizowany jest np. Gminny Festiwal Piosenki Wiosennej czy
te Gminny Konkurs Recytatorski Sowem Malowane. W budynku Ochotniczej Stray Poarnej
w Kaskach dziaa te Modzieowa Orkiestra Dta.

Z inicjatywy Wjta Gminy Baranw w latach 2012-2014 na terenie Gminy funkcjonowaa


Spoeczna Rada Sportu i Kultury bdca organem o charakterze doradczo-opiniodawczym w
zakresie konsultowania spraw dotyczcych rozwoju sportu i kultury na terenie Gminy. Rad
tworzyo 10 osb.

Wanym wydarzeniem w kalendarzu gminnych inicjatyw


kulturalnych jest organizowany od 2013 r. Fetting
Festiwal. Ma on charakter oglnopolski i jest wyrazem
uznania przez Gmin Baranw dla dziaa Edmunda
Fettinga, aktora i wykonawcy utworw muzycznych, zwizanego z telewizj, teatrem i Polskim
Radiem, ktry w czasach okupacji niemieckiej przebywa na jej terenie. Zainicjowa on teatrzyk,
ktry po zakoczeniu dziaa wojennych zawiza si w Baranowie.

Celem festiwalu jest z jednej strony rozwijanie zainteresowa, wraliwoci estetycznej,


wyobrani, kreatywnoci, doskonalenie umiejtnoci artystycznych oraz umoliwienie grupie
ludzi majcych wsplne zainteresowania wyjcie ze swoimi talentami ku szerszemu audytorium,
z drugiej stworzenie warunkw do rozbudzania aktywnoci kulturalnej.

Wydarzenie objte jest honorowym patronatem Wojewody Mazowieckiego i Marszaka


Mazowieckiego. Jest te szeroko wspierane przez stron medialn oraz firmy i organizacje.

47
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Na terenie Gminy Baranw nie dziaa dom lub orodek kultury, std w statystyce GUS brak
jest informacji dotyczcych liczby imprez kulturalnych na jej terenie i liczby ich uczestnikw.
Uniemoliwia to porwnanie poziomu aktywnoci kulturalnej w Gminie z pozostaymi
jednostkami referencyjnymi.

W zakresie wskanikw dotyczcych czytelnictwa Gmina Baranw pozytywnie wyrnia


si na tle jednostek referencyjnych. Dotyczy to przede wszystkim dostpnoci placwek
bibliotecznych (mierzonej liczb ludnoci przypadajc na 1 placwk biblioteczn), oferty
bibliotecznej (mierzonej ksigozbiorem bibliotek przypadajcym na 1 000 ludnoci) oraz
poziomu czytelnictwa (mierzonego liczb czytelnikw bibliotek na 1000 ludnoci). We
wszystkich tych przypadkach uzyskiwane przez Gmin wyniki s najlepsze lub prawie najlepsze
w grupie wszystkich analizowanych jednostek. Relatywnie gorzej prezentuje si osignita
przez ni warto wskanika wypoycze ksigozbioru na 1 mieszkaca (wyprzedzaj j gminy:
Jaktorw i Teresin, wysza jest te rednia dla grupy gmin wiejskich wojewdztwa). (Tab. 30)
Tab. 30 Biblioteki wskaniki (2013).
wypoyczenia
ludno na 1 ksigozbir czytelnicy
ksigozbioru na 1
placwk bibliotek na bibliotek na
czytelnika w
biblioteczn 1000 ludnoci 1000 ludnoci
woluminach
Gmina Baranw 1689 3468 143 16,6
Gmina Jaktorw 5675 2032 109 20,3
Gmina Teresin 5665 3195 101 20,2
Gmina Wiskitki 2457 2843 87 12,2
Gmina abia Wola 7908 757 131 7,7
Powiat grodziski 6818 1686 157 15,8
G.w.w.m. 3622 3884 114 18
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Na przestrzeni 5 analizowanych lat liczba woluminw znajdujcych si w posiadaniu
Gminnej Biblioteki Publicznej w Gminie Baranw i jej filiach zmalaa. Moe si to wiza z
procesem wycofywania z obiegu starych tytuw. Przez cay okres trend rosncy odnotowywa
natomiast wskanik liczby wypoyczeni ksigozbioru na zewntrz, osigajc w 2013 r. warto
prawie dwukrotnie wysz ni w roku 2009. (Ryc. 38)
Ryc. 38 Ksigozbir bibliotek Gminy Baranw i wypoyczenia ksigozbioru (2009-2013) (wolumin).

20000
15000
10000
5000
0
2009 2010 2011 2012 2013

ksigozbir wypoyczenia ksigozbioru na zewntrz

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Midzy 2009 a 2013 r. w Gminie wyranie wzrosa tez liczba czytelnikw o 64% (283
osoby). (Ryc. 39)

48
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 39 Liczba czytelnikw w cigu roku w Gminie Baranw (2009-2013) (os.).

800
600
400
200
0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Pod wzgldem oglnego poziomu skomputeryzowania placwek bibliotecznych Gmina
Baranw nie wyrnia si na tle jednostek referencyjnych. Wiksz liczb komputerw z
dostpem do Internetu przypadajcych na jedn bibliotek lub fili notuje Gmina Teresin.
Wysza jest te w tym zakresie rednia dla powiaty grodziskiego. Taki sam wynik jak Gmina
Baranw osigny natomiast gminy: Jaktorw i abia Wola. (Ryc. 40)
Ryc. 40 Liczba komputerw z dostpem do Internetu przypadajca na jedn bibliotek lub fili w Gminie
Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013).
7
6
5
3
3 1
4 2
3
3 1
2 4 4
3 3 1 3
1 2
0
1
Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat G.w.w.m.
Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki abia Wola grodziski

komputery dostpne dla czytelnikw

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Pozytywnym zjawiskiem jest rosncy poziom skomputeryzowania placwek
bibliotecznych w Gminie Baranw. W okresie 2009-2013 liczba dostpnych w nich komputerw
wzrosa czterokrotnie. (Ryc. 41)
Ryc. 41 Liczba komputerw z dostpem do Internetu w bibliotekach w Gminie Baranw (2009-2013).

15
6
10 5 komputery dostpne dla
4 czytelnikw
5 2 10
1 6 8
3 5
0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


W listopadzie 2013 r. Gminna Biblioteka Publiczna w Baranowie realizowaa projekt
Instytutu Ksiki pn. Kraszewski. Komputery dla bibliotek, w jego ramach otrzymaa dotacj w
wysokoci 12 000, 00 z, za ktre zakupiono: cztery zestawy komputerowe, dwa monitory,
urzdzenie wielofunkcyjne, dwa czytniki kodw, projektor oraz ekran. W tym samym roku
zakoczono te proces tworzenia biblioteki elektronicznej w bibliotece gwnej i filii w Kaskach.
Posiadane przez placwki zbiory w 100% skatalogowano i odkodowano, a od stycznia 2014 r.

49
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

rozpoczto ich wypoyczanie elektroniczne. W grudniu 2013 r. filia w Golach wzbogacia si o


Program Biblioteczny Mateusz w celu komputeryzacji procesw bibliotecznych.
Od 2013 r. Biblioteka w Gminie Baranw jest czonkiem Mazowieckiego Konsorcjum
Bibliotek Publicznych. Zostaa w niej te uruchomiona platforma ibuk.pl, ktra zapewnia dostp
do elektronicznych wersji ksiek publikowanych przez kilkadziesit wydawnictw. cznie jest
to 457 ksiek z rnych dziedzin.
W latach: 2011, 2013 i 2014. Gminna Biblioteka Publiczna w Baranowie braa udzia w
Rankingu bibliotek dziaajcych w maych miejscowociach przygotowywanym przez
magazyn Rzeczpospolita. Jego autorzy uwzgldniaj w nim m.in. powierzchni bibliotek, liczb
pracownikw, wielko i aktualno ksigozbiorw, wysoko dotacji podmiotowej dla bibliotek
w budecie gminy, dodatkowe rodki finansowe pozyskiwane przez biblioteki, a take
wykorzystywane nowe technologie. Miejsca zajmowane przez bibliotek w Gminie Baranw w
poszczeglnych edycjach s przedstawione w tabeli 31. S w niej te uwzgldnione pozycje
uzyskane przez placwki biblioteczne z terenu gmin ssiednich, ktre zgosiy si do rankingu
(byo to dobrowolne).
Tab. 31 Pozycje bibliotek z Gminy Baranw i gmin ssiednich w rankingu bibliotek magazynu Perspektywy
(2011-2014).
2011 2012 2013 2014
Gmina Baranw 77 - 60 86
Gmina Teresin - 283 214 -
Gmina abia Wola - 618 672 -
* liczba badanych bibliotek w poszczeglnych latach: 2011- 602, 2013-763, 2014-802
rdo: opracowanie wasne na podstawie Rankingu bibliotek magazynu Perspektywy.

Najlepsz pozycj Gminna Biblioteka Publiczna w Baranowie uzyskaa w 2013 r., w ktrym
to znalaza si na 60 miejscu wrd 760 badanych placwek bibliotecznych. W wojewdztwie
mazowieckim biblioteka zaja wwczas 4 miejsce, po placwkach w Kozienicach,
Wyszkowie i Przasnyszu. Wyranie wyprzedzia te biblioteki w Gminie Teresin i Gminie abia
Wola. Generalnie, w trzech edycjach rankingu jej pozycja nie spada poniej pierwszej 100.
Usugi kulturalne stanowi wan grup usug spoecznych w Gminie Baranw, o czym
wiadczy wysoko wydatkw z jej budetu przeznaczanych na kultur i ochron dziedzictwa
narodowego. W 2013 r. ich udzia w wydatkach ogem wynis 2,7%, za w przeliczeniu na
mieszkaca 91,04 z. Wiksz cz swojego budetu przeznaczaa na ten cel tylko Gmina
Teresin. Wyszy wynik zanotowano te na obszarze powiatu grodziskiego. Omawiamy odsetek
oraz kwota na mieszkaca w pozostaych gminach byy wyranie nisze. (Ryc. 42)
Ryc. 42 Wydatki na kultur i ochron dziedzictwa narodowego w przeliczeniu na 1 mieszkaca (z) i jako %
wydatkw ogem w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013).
5,0% 150
4,0%
3,0% 100
2,0% 50
1,0%
0,0% 0
Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat G.w.w.m.
Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki abia Wola grodziski

% wydatkw ogem kwota na mieszkaca

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

50
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

W okresie 2009-2011 udzia wydatkw na kultur i ochron dziedzictwa narodowego w


budecie Gminy Baranw mala, osigajc poziom 1,2% w 2011 r. Od tego momentu nastpio
jednak odwrcenie trendu omawiany odsetek zacz rokrocznie rosn, sigajc 2,7 % w 2013
r. W latach 2011-2013 dwukrotnie podwoia si te kwota wydatkw zwizanych z usugami
kulturalnymi przypadajca na jednego mieszkaca Gminy z 45,35 z do 91,04 z.
Ryc. 43 Wydatki na kultur i ochron dziedzictwa narodowego w przeliczeniu na 1 mieszkaca (z) i jako %
wydatkw ogem w Gminie Baranw (2009-2013).

3,0% 100,00
2,5% 80,00
2,0%
60,00
1,5% % wydatkw ogem
40,00
1,0% kwota na mieszkaca
0,5% 20,00
0,0% 0,00
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Gmina Baranw charakteryzuje si bardzo dobr dostpnoci szk (podstawowych i


gimnazjalnych) oraz placwek wychowania przedszkolnego. Nawet w kontekcie napywu
nowych mieszkacw do Gminy wydaje si, e rozbudowa istniejcej infrastruktury
owiatowej nie jest konieczna. Zwraca przy tym uwag sukcesywna poprawa jakoci edukacji
w szkoach gminnych (przede wszystkim dotyczy to szk podstawowych). Ten pozytywny
trend powinien by przez wadze Gminy wspierany i kontynuowany.
W zakresie opieki spoecznej i zdrowotnej jedynym zidentyfikowanym problemem Gminy
Baranw jest rosnca liczba osb dotknitych problemem bezrobocia i alkoholizmu oraz
tych objtych pomoc z tytuu ochrony macierzystwa. Na uwag zasuguje przy tym wysoka
aktywno Gminy w dziedzinie tworzenia programw ukierunkowanych na wsparcie osb
potrzebujcych pomocy, ktra pozwala podejrzewa, e w najbliszych latach wskazane
negatywne zjawiska mog ulec osabieniu.
Kultura, sport i rekreacja s wanymi obszarami dziaa wadz Gminy. Co istotne, ich rozwj
odbywa si przy wysokim wspudziale spoecznoci lokalnej (mieszkacw i przedstawicieli
III sektora). Opierajc si na dostpnych wskanikach charakteryzujcych t grup gminnych
zada, mona uzna, e taki model jest skuteczny. Na szczegln uwag i wysok ocen
zasuguje funkcjonujca na terenie Gminy biblioteka publiczna, bdca aktywnym inicjatorem
wielu dziaa kulturalnych, co zostao zreszt docenione w oglnopolskich rankingach.
Generalnie trudno wskaza na wyrane braki Gminy Baranw w zakresie istniejcej na
jej terenie infrastruktury spoecznej. Przysze dziaania mogyby raczej suy rozbudowie
i polepszeniu istniejcej oferty (np. poprzez stworzenie sieci drg rowerowych, doposaenie
szkolnych pracowni i laboratoriw itp.)

51
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

4. KONKURENCJA O PRZEDSIBIORCW

Konkurencyjno Gminy Baranw pod ktem nasycenia przedsibiorczoci wyraona


liczb podmiotw zarejestrowanych w rejestrze REGON na 1000 mieszkacw (ogem i w
liczbie mieszkacw w wieku produkcyjnym) nie jest wysoka. Warto tej cechy w Gminie jest
nisza ni w powiecie i w gminach: Jaktorw, Teresin, abia Wola, porwnywalna z Gmin
Wiskitki i tylko nieznacznie wysza od redniej dla grupy gmin wiejskich wojewdztwa
mazowieckiego. (Tab. 32)

Tab. 32 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w REGON na 1000 mieszkacw w


Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2009-2013).

216
187
159 158
134
113 117 118 podmioty wpisane do
101 100 104 rejestru na 1000 ludnoci
70 74
64
podmioty na 1000
mieszkacw w wieku
produkcyjnym

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Ze wzgldu na niedostatki statystyki GUS w zakresie liczby zatrudnionych w
poszczeglnych sekcjach (s one dostpne tylko na poziomie wojewdztw), pena analiza
sektorowej dywersyfikacji lokalnej gospodarki jest jednak utrudniona. GUS (w bazie BDL), na
tym poziomie organizacji terytorialnej, oferuje jedynie informacje o liczbie podmiotw
gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON wedug sekcji PKD. Dla lat 1995-2009
wedug PKD 2004, dla lat 2009-2013 wedug PKD 2007.
W latach 2009-2013 oglna liczba podmiotw gospodarczych w Gminie Baranw rosa,
chocia midzy 2010, a 2012 r. wzrost ten by bardzo nieznaczny (o 1-2 podmioty rocznie). W
okresie 2010-2012 mona te zauway wyrany spadek liczby podmiotw nowo
zarejestrowanych w danym roku, chocia od 2012 r. wskanik ten ponownie wykazuje trend
rosncy. W 2013 r. na terenie Gminy zarejestrowao si 39 podmiotw. Rekordowym pod tym
wzgldem by rok 2010 (40 podmiotw). (Ryc. 44)

52
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 44 Liczba podmiotw gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON ogem i nowo
zarejestrowanych w Gminie Baranw (2009-2013).
360 50

Liczba podmiotw ogem

Liczba podmiotw nowo


350
40

zarejestrowanych
340
330 30
320 20
310
10
300
290 0
2009 2010 2011 2012 2013

podmioty zarejstrowane w REGON ogem


podmioty nowozarejestrowane w REGON

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


W analizowanym okresie, najwicej nowo zarejestrowanych podmiotw gospodarczych w
Gminie Baranw prowadzio dziaalno usugow. Najmniej z kolei byo wrd nich tych
zwizanych z bran rolnicz. Od 2010 r. widoczny jest te trend spadkowy liczby nowo
rejestrowanych podmiotw zajmujcych si przemysem i budownictwem. (Tab. 33)
Tab. 33 Podmioty nowo zarejestrowane w Gminie Baranw wedug grup rodzajw dziaalnoci PKD 2007
(2009-2013).
2009 2010 2011 2012 2013
rolnictwo, lenictwo, 0 0 0 1 2
owiectwo i rybactwo
przemys i budownictwo 4 14 9 6 5
pozostaa dziaalno 16 26 16 16 32
SUMA 20 40 25 23 39
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Wrd podmiotw gospodarczych wystpujcych na terenie Gminy Baranw produkcyjne
dziay gospodarki (rolnictwo, przemys, budownictwo) reprezentuje 31% z nich. Pozostae 69%
to przede wszystkim usugi. Liczba usugodawcw jest ju na tyle znaczca, e mona mwi o
usugach jako o istotnej funkcji gospodarczej gminy (ryc. 45).
Ryc. 45 Podmioty gospodarcze wedug grup rodzajw dziaalnoci PKD 2007 w Gminie Baranw (2014).

3%
rolnictwo, lenictwo, owiectwo i rybactwo

przemys i budownictwo
28%
pozostaa dziaalno
69%

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


W ostatnim dziesicioleciu obserwujemy dynamiczny rozwj sektora maych i rednich
przedsibiorstw, ktre przynosz gospodarce lokalnej i narodowej wymierne korzyci. Mog
by one traktowane zarwno jako jeden z czynnikw, jak i efekt rozwoju gospodarczego.
Zgodnie z obowizujcymi definicjami do grupy maych przedsibiorstw zalicza si jednostki o

53
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

liczbie pracujcych do 49 osb (z wyodrbnieniem tzw. mikro-przedsibiorstw do 9 osb


pracujcych), do rednich jednostki o liczbie pracujcych 50-249 osb.
Pod wzgldem wielkoci podmiotw, w Gminie Baranw dominuj
mikroprzedsibiorstwa zatrudniajce do 9 osb (336 w 2013 r.). Przedsibiorstwa mae,
zatrudniajce od 10 do 49 osb stanowi 6% (20) ogu zarejestrowanych. Na terenie Gminy
brak jest przy tym przedsibiorstw zaliczanych do rednich i duych.
W ujciu dynamicznym mona zaobserwowa trend rosncy liczby mikroprzedsibiorstw
przyrost o 13% midzy 2009, a 2013 rokiem (przybyo 40 podmiotw). Z kolei liczba
przedsibiorstw maych wzrastaa w roku 2010 i 2013, a w pozostaych latach utrzymywaa si
na tym samym poziomie. Warto przy tym zauway, e jeszcze w 2009 r. na terenie Gminy
zarejestrowane byo jedno due przedsibiorstwo. (Tab. 34)
Tab. 34 Podmioty gospodarki narodowej wedug klas wielkoci w
Gminie Baranw (2009-2013).
2009 2010 2011 2012 2013
6% 2013
0-9 296 320 322 323 336 0-9
10-49 17 19 19 19 20 10-49
50-249 1 0 0 0 0
94%
>250 0 0 0 0 0

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Jednym z filarw lokalnego rozwoju gospodarczego jest te proces wzmacniania si
sektora prywatnego. W Gminie Baranw wzrostowi liczby podmiotw gospodarczych
zaliczanych do sektora prywatnego towarzyszy wzrost liczby podmiotw z sektora publicznego,
co sprawia, e udzia poszczeglnych sektorw wasnoci w podmiotach ogem praktycznie nie
zmienia si na przestrzeni lat. (Tab. 35 i ryc. 45)
Tab. 35 Podmioty gospodarki narodowej wedug sektorw wasnoci w Baranw (2009-2013).
2009 2010 2011 2012 2013 Dynamika
zmiany
2009=100
sektor publiczny 13 16 16 17 17 130,8
sektor prywatny 301 323 325 325 339 112,6
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Ryc. 45 Udzia poszczeglnych sektorw wasnoci podmiotw gospodarki narodowej w Gminie Baranw
(2009-2013).
100%
80%
60%
40%
20%
0%
2009 2010 2011 2012 2013

sektor publiczny sektor prywatny

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

54
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Pod wzgldem typw dziaalnoci (sekcji PKD) Gmina Baranw nie wyrnia si na tle
jednostek referencyjnych. Przewaaj w niej podmioty zaliczane do brany handel hurtowy i
detaliczny (sekcja G), budownictwo (sekcja F) oraz przetwrstwo przemysowe (sekcja C)
Stosunkowo duy jest te udzia podmiotw z sekcji M dziaalnoci profesjonalnej, naukowej i
technicznej. (Ryc. 46)
Procentowy udzia podmiotw prowadzcych dziaalno rolnicz (sekcja A) w Gminie
Baranw jest wyszy ni w wikszoci jednostek referencyjnych. Pod tym wzgldem ustpuje
ona tylko Gminie Wiskitki i grupie gmin wiejskich wojewdztwa. W stosunku do jednostek
referencyjnych Gmina Baranw posiada te znaczco wyszy odsetek przedsibiorstw
dziaajcych w brany budowlanej (sekcja F) i mogcy by zaliczony do wyszych odsetek firm
zwizanych z przetwrstwem przemysowym (sekcja C). Te dwa dziay s efektywne dla
gospodarki, mona zatem stwierdzi, e struktura podmiotw wedug rodzajw prowadzonej
dziaalnoci w Gminie jest korzystna.
W porwnaniu z jednostkami referencyjnymi Gmina Baranw odznacza si jednak
stosunkowo sabiej rozwinitym sektorem instytucji otoczenia biznesu (sekcja J i K). W tym
wymiarze gorsza jest tylko Gmina Wiskitki. Naley przy tym zaznaczy, e lokalizacja tego
rodzaju instytucji jest charakterystyczna dla wikszych orodkw, ktre czsto wiadcz usugi
klientom rwnie z okolicznych jednostek terytorialnych.
Ryc. 46 Podmioty wedug sekcji PKD 2007 (% ogu) w Gminie Baranw i pozostaych jednostkach
referencyjnych (2014).

Gmina Baranw
30,2%
18,2%
9,2% 8,9% 8,4%
3,1% 0,0% 0,0% 0,3% 2,0% 2,0% 1,1% 0,3% 2,5% 1,7% 4,2% 3,4% 0,6% 4,2% 0,0%

Oznaczenia: Sekcja A- rolnictwo, lenictwo, owiectwo i rybactwo, Sekcja B- grnictwo i wydobywanie, Sekcja C-
przetwrstwo przemysowe, Sekcja D- wytwarzanie i zaopatrywanie w energi elektryczn, gaz, par wodn, gorc
wod i powietrze do ukadw klimatyzacyjnych, Sekcja E- dostawa wody; gospodarowanie ciekami i odpadami oraz
dziaalno zwizana z rekultywacj, Sekcja F- budownictwo, Sekcja G- handel hurtowy i detaliczny, Sekcja H-
transport i gospodarka magazynowa, Sekcja I- zakwaterowanie i usugi gastronomiczne, Sekcja J- informacja i
komunikacja, Sekcja K- dziaalno finansowa i ubezpieczeniowa, Sekcja L- dziaalno zwizana z obsug rynku
nieruchomoci, Sekcja M- dziaalno profesjonalna, naukowa i techniczna, Sekcja N- usugi administrowania i
dziaalno wspomagajca, Sekcja O- administracja publiczna i obrona narodowa, Sekcja P- edukacja, Sekcja Q-
opieka zdrowotna i pomoc spoeczna, Sekcja R- dziaalno zwizana z kultur, rozrywk i rekreacj

Gmina Jaktorw
28,6%

14,8%
9,4% 9,7% 7,6%
4,2% 6,2%
0,7% 0,3% 1,5% 3,3% 2,5% 1,2% 3,4% 4,1% 1,7%
0,3% 0,2% 0,3% 0,0%

55
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Gmina Teresin
30,4%

10,0% 12,9% 13,1%


4,7% 3,1% 1,4% 1,4% 5,0% 2,6% 6,5%
0,8% 0,0% 0,0% 0,4% 0,8% 2,7% 2,8% 1,4% 0,0%

Gmina Wiskitki
30,6%
16,0%
6,9% 9,6%
4,5%
0,0% 0,0% 0,4% 3,0% 1,3% 1,5% 2,8% 4,9% 2,9% 1,5% 3,0% 3,7% 2,0% 5,4% 0,0%

Gmina abia Wola


25,8%

14,0% 11,7%
8,9% 6,8% 4,8% 4,3%
1,3% 0,5% 2,2% 1,6% 2,9% 0,4% 4,3% 4,5% 1,3% 4,0%
0,1% 0,5% 0,0%

Powiat grodziski
27,1%

10,5% 10,6% 11,0%


6,6% 4,4% 4,3% 5,2% 1,8% 5,9%
0,7% 0,1% 2,4% 2,3% 2,9% 3,5%
0,1% 0,4% 0,3% 0,0%

G.w.w.m.
29,4%

10,1% 13,7%
7,4% 6,8% 3,0%
4,6%
0,2% 0,2% 0,5% 2,2% 2,2% 2,1% 1,5% 1,8% 3,7% 3,4% 1,6% 5,8% 0,0%

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

56
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Zaangaowanie kapitau zagranicznego w Gminie Baranw, w porwnaniu do


pozostaych analizowanych jednostek, jest niewielkie. W 2013 r. na 10 000 mieszkacw
przypado 0,2 spek handlowych z udziaem kapitau zagranicznego, co byo najgorszym
wynikiem w grupie. Pord gmin ssiednich zdecydowanym liderem jest Gmina abia Wola,
gdzie wskanik ten osign warto 2,4. Co wicej, naley odnotowa, e na przestrzeni lat w
Gminie Baranw ubyo tego rodzaju podmiotw w latach 2010-2011 na jej terenie
zarejestrowane byy dwie spki z udziaem kapitau zagranicznego, od 2012 r. pozostaa tylko
jedna. (Ryc. 46)
Ryc. 46 Liczba spek z udziaem kapitau zagranicznego na 1000 mieszkacw w Gminie Baranw na tle
jednostek referencyjnych (2014).
2,7
2,4 2,3

0,8
0,4 0,3
0,2

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Ponad 82 % podmiotw gospodarczych w Gminie Baranw stanowi osoby fizyczne
prowadzce dziaalno gospodarcz [2013 r. BDL GUS]. Liczba tych podmiotw
przypadajca na 100 osb w wieku produkcyjnym w 2013 r. wynosia 9,4 i bya porwnywalna
do tej odnotowanej w Gminie Wiskitki, nieco wysza ni rednia dla grupy gmin wiejskich
wojewdztwa i rwnoczenie nisza ni w pozostaych jednostkach referencyjnych. (Ryc. 47)
Ryc. 47 Liczba osb fizycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz na 100 osb w wieku produkcyjnym w
Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2013).
17,1
15,7
13,5 12,6
9,4 9,3 8,2

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat G.w.w.m.


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Warto omawianego wskanika w Gminie Baranw cechuje si nieregularnym trendem
midzy 2009 a 2010 r. wzrastaa, po czym przez trzy kolejne lata odnotowywaa spadek by
ponownie wzrosn w 2013 r. (Ryc. 48)
Ryc. 48 Liczba osb fizycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz na 100 osb w wieku produkcyjnym w
Gminie Baranw (2009-2013).

9,5

8,5
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

57
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Na zainteresowanie gmin inwestorw moe te wpywa osigana przez ni pozycja w


publikowanych rankingach atrakcyjnoci inwestycyjnej. Ich wyniki przyczyniaj si do
tworzenia wizerunku jednostki i kreuj sposb jej postrzegania ponadlokalnego.
W Raporcie o atrakcyjnoci inwestycyjnej wojewdztwa mazowieckiego wraz z
ocen jego potencjau inwestycyjnego przygotowanym na zlecenie Agencji Rozwoju
Mazowsza S.A., potencjalna atrakcyjno inwestycyjna Gminy Baranw zostaa oceniona jako
niska. Na tym polu przegrywa one prawie ze wszystkimi gminami porwnawczymi
(wyjtkiem jest Gminy Wiskitki). Jej wynik jest te gorszy ni ten osignity przez powiat
grodziski. (Tab. 36)
Tab. 36 Potencjalna atrakcyjno inwestycyjna gmin wojewdztwa mazowieckiego w 2009 roku

Klasa
Gmina Baranw E
Gmina Jaktorw B
Gmina Teresin C
Gmina Wiskitki E
Gmina abia Wola B
Powiat grodziski B

Objanienie: A- najwysza ocena, B- wysoka ocena, C- do wysoka ocena, D-do niska ocena, E- niska
ocena, F- bardzo niska ocena.
rdo: opracowanie wasne na podstawie Raportu o atrakcyjnoci inwestycyjnej wojewdztwa
mazowieckiego wraz z ocen jego potencjau inwestycyjnego ARMSA (2009).

Gmina Baranw nie znalaza si te wrd wyrnionych gmin w opracowaniu Atrakcyjno


inwestycyjnej regionw 2012. Wojewdztwo mazowieckie. Przy ocenie atrakcyjnoci
inwestycyjnej jego autorzy brali pod uwag: zasoby kapitau ludzkiego, pomoc dla inwestorw,
infrastruktur techniczn i spoeczn, mikroklimat rynkowy (szanse powodzenia inwestycji)
oraz mikroklimat rynkowy (czyli stosunek wadz lokalnych do inwestycji i rozwoju). Spord
gmin ssiednich tylko Gmina Jaktorw znalaza si w grupie wyrnionych w klasie B.

Rolnictwo
Ze wzgldu na fakt, e Gmina Baranw jest gmin typowo rolnicz, w ktrej dochd z
rolnictwa jest jednym z podstawowych rde utrzymania, to wanie uwarunkowania rozwoju
tego sektora wydaj si by szczeglnie istotne dla jej obecnego i przyszego funkcjonowania
oraz moliwoci konkurowania w najbliszym i dalszym otoczeniu.
Gmina Baranw posiada wysoki udzia areaw gruntowych rolnych wysokiej bonitacji,
co sprzyja produkcji rolnej na du skal. Wedug danych z Narodowego Spisu Rolnego w
2010 r. na jej terenie znajdoway si 692 gospodarstwa rolne. Najwicej tego rodzaju
podmiotw byo w Gminie Wiskitki. Gmina Baranw jest przy tym liderem pod wzgldem
odsetka gospodarstw uzyskujcych dochd z prowadzonej dziaalnoci rolniczej. Na jej
terenie swoich dochodw nie generuje w ten sposb tylko 2,7% gospodarstw. (Tab. 37)

58
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 37 Liczba gospodarstw rolnych wedug rda dochodw w Gminie Baranw i jednostkach
referencyjnych (2010).

Ogem % z dochodem z % bez dochodu z


dziaalnoci dziaalnoci rolniczej
rolniczej
Gmina Baranw 692 97,4% 2,7%
Gmina Jaktorw 550 64,5% 35,5%
Gmina Teresin 666 94,0% 6,2%
Gmina Wiskitki 1559 90,0% 10,0%
Gmina abia Wola 790 89,9% 10,1%
Powiat grodziski 2553 86,8% 13,2%
rdo: Opracowanie wasne na podstawie danych Narodowego Spisu Rolnego 2010

Na tle pozostaych analizowanych gmin wiejskich, Gmina Baranw odznacza si te


najniszym odsetkiem gospodarstw maych, do 1 ha wcznie. Warto zauway, e w drugiej
w kolejnoci pod wzgldem tej cechy Gminie abia Wola omawiany odsetek by ponad
dwukrotnie wyszy. (Ryc. 50)
Ryc. 50 Odsetek gospodarstw rolnych wedug powierzchni w Gminie Baranw i jednostkach referencyjnych
(2010).

76,4% 84,1% 77,7%


94,7% 88,4% 87,9%
powyej 1 ha
do 1 ha wcznie

23,6% 15,9% 22,3%


5,3% 11,6% 12,1%
Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat
Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki abia Wola grodziski

rdo: Opracowanie wasne na podstawie danych Narodowego Spisu Rolnego 2010.

W Gminie Baranw wrd gospodarstw rolnych o powierzchni powyej 1 ha ponad poow


stanowi te zajmujce od 1 do 5 ha (340 gospodarstw). Z kolei odsetek gospodarstw
najwikszych, powyej 15 ha, ksztatuje si w niej na poziomie 12% (80 gospodarstw). (Ryc. 51)
Ryc. 51 Odsetek gospodarstw rolnych wedug wielkoci w Gminie Baranw (2010).
[PERCENTAG
E]

1 - 5 ha
10%
5 - 10 ha
52% 10 -15 ha
26% 15 ha i wicej

rdo: Opracowanie wasne na podstawie danych Narodowego Spisu Rolnego 2010.

Na tle pozostaych gmin wiejskich Gmina Baranw przoduje te pod wzgldem odsetka
powierzchni caej gminy zajmowanej przez uytki rolne (68,9%), z ktrych zdecydowana
wikszo to uytki rolne w dobrej kulturze (67,7%). W dziedzinie terenw przeznaczonych

59
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

pod sadownictwo dominuje z kolei Gmina abia Wola. Udzia sadw w powierzchni Gminy
Baranw jest niewielki, wynoszcy 0,5%. Mniejszy obszar pokryty t form uprawy ma tylko
Gmina Jaktorw. (Tab. 38)

Tab. 38 Powierzchnia uytkw rolnych i sadw w Gminie Baranw na tle jednostek referencyjnych (2010).
Uytki rolne Uytki rolne w Sady ogem
ogem dobrej kulturze
ha % ha % ha % pow.
pow. pow.
Gmina Baranw 5194,3 68,9% 5103,9 67,7% 40,2 0,5%
Gmina Jaktorw 2055,3 37,2% 1689,3 30,5% 5,4 0,1%
Gmina Teresin 5717 65,0% 5606,3 63,7% 175,6 2,0%
Gmina Wiskitki 8694,8 57,9% 8463,2 56,4% 115,5 0,8%
Gmina abia Wola 3500,8 33,2% 3196,6 30,3% 245 2,3%
Powiat grodziski 15115,9 41,2% 14173,8 38,6% 316,6 0,9%
rdo: Opracowanie wasne na podstawie danych Narodowego Spisu Rolnego 2010.

Kolejn kategori, w ktrej wyrnia si Gmina Baranw jest powierzchnia zasieww.


Wedug danych Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 r. zajmoway one 3 641, 91 ha, co
stanowio 39,96% wszystkich zasieww z terenu powiatu grodziskiego. Wrd innych gmin
powiatu Gmina Baranw wyranie przoduje w uprawie zboa, ziemniakw, rzepaku,
kukurydzy oraz warzyw.

Najbardziej rozpowszechnionymi typami hodowli w Gminie Baranw s hodowle drobiu


oraz byda. W 2010 r. zajmowao si nimi odpowiednio: 280 i 201 gospodarstw. Pod wzgldem
hodowli drobiu jest ona liderem wrd pozostaych gmin wiejskich, a w hodowli byda
ustpuje tylko Gminie Wiskitki. Hodowla trzody chlewnej (59) i hodowla koni (43)
reprezentowane s przez zdecydowanie mniejsz liczb gospodarstw zlokalizowanych na
terenie Gminy. (Tab. 39)

Tab. 39 Liczba gospodarstw zajmujcych si hodowl zwierzt gospodarskich w Gminie Baranw i


jednostkach referencyjnych.
Trzoda
Bydo Konie Drb
chlewna
Gmina Baranw 201 59 43 280
Gmina Jaktorw 79 14 81 107
Gmina Teresin 96 55 23 170
Gmina Wiskitki 376 94 200 268
Gmina abia Wola 118 34 76 224
rdo: Opracowanie wasne na podstawie danych Narodowego Spisu Rolnego 2010.

Moliwoci gospodarczego wykorzystania lasw na terenie Gminy Baranw s bardzo


ograniczone. Grunty lene zajmuj w niej powierzchni zaledwie 15 ha. Wszystkie stanowi
przy tym wasno osb prywatnych. Wskanik lesistoci Gminy ksztatuje si na poziomie
0,2%, co jest najgorszym wynikiem na tle jednostek referencyjnych. Naley take podkreli, e
niska lesisto jest charakterystyczna dla caego powiatu grodziskiego. Na koniec 2013 r.
wskanik lesistoci wynosi w nim 12%, co daje znacznie niszy wynik zarwno w stosunku do
redniej wojewdztwa jak i kraju. (Tab. 40)

60
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 40 Powierzchnia gruntw lenych w Gminie Baranw i jednostkach referencyjnych (2013) (ha).
grunty lene grunty lene
prywatne gminne
Gmina Baranw 15 0
Gmina Jaktorw 323 2
Gmina Teresin 54 0
Gmina Wiskitki 409 0
Gmina abia Wola 863 7,7
Powiat grodziski 1874 59,7
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Gmina Baranw nie wyrnia si spord swojego otoczenia pod wzgldem nasycenia
przedsibiorczoci. Niski jest jej potencja inwestycyjny oraz zaangaowanie kapitau
zagranicznego na jej obszarze. Przycigniciu nowych inwestorw mogyby suy
dziaania ukierunkowane na popraw mikroklimatu administracyjnego w Gminie (np.
utworzenie punktu informacyjno-doradczego w zakresie wspierania przedsibiorczoci,
wyodrbnienie zakadki dedykowanej biznesowi na stronie internetowej Gminy,
zinstytucjonalizowane formy wsppracy na linii wadza-przedsibiorcy itp.).
Gmina Baranw posiada rwnoczenie wysoki potencja w zakresie moliwoci dalszego
rozwoju rolnictwa. Wzmacnianie tej brany wpisuje si przy tym w jedn z wyznaczonych w
ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2014-
2020 inteligentnych specjalizacji bezpieczna ywno.

61
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

5. KONKURENCJA O TURYSTW
Ocena konkurencyjnoci Gminy Baranw w zakresie przycigania ruchu turystycznego jest
utrudniona. Dane statystyczne GUS uwzgldniaj bowiem tylko obiekty turystyczne
zatrudniajce powyej 9 osb. Nie obejmuj one tym samym osb korzystajcych z kwater
agroturystycznych czy te pokojw gocinnych. Spord analizowanych w tym raporcie gmin,
tylko na terenie dwch, zlokalizowane s obiekty wczone w katalog Banku Danych Lokalnych.
Ich podstawowa charakterystyka znajduje si w tabeli poniej. Rwnoczenie trzeba mie na
uwadze, e informacje dotyczce obiektw noclegowych pozwalaj na ocen gminy tylko w
kontekcie turystyki pobytowej. Dana jednostka moe by jednak popularnym miejscem
krtkich wycieczek jednodniowych, czego dostpna statystyka ju nie uwzgldnia. (Tab. 40)
Tab. 40 Turystyka w gminach: abia Wola i Teresin (2013).
obiekty miejsca udzielone udzielone
hotelowe noclegowe noclegi noclegi
rezydentom turystom
(Polakom) zagranicznym
abia Wola 3 140 6697 997
Teresin 1 103 5866 1055
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Ze wzgldu na wskazane niedostatki danych trudno odnie sytuacj notowan w Gminie
Baranw w zakresie ruchu turystycznego do pozostaych jednostek odniesienia. Zamiast tego
przeprowadzono analiz potencjau Gminy pod ktem moliwoci rozwoju wybranych
form turystyki. (Tab. 41)

62
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 41 Ocena potencjau Gminy Baranw dla wybranych form turystyki.

TURYSTYKA POZNAWCZA
Wystpowanie na terenie Gminy Baranw bardzo dobrych gleb sprawio, e
Turystyka prawie cay jej obszar jest uytkowany rolniczo. Brak tu ciekawszych
przyrodnicza oywionych i nieoywionych obiektw lub obszarw przyrodniczych. Spord
form ochrony przyrody ustanowionych w Polsce, na jej obszarze znajduj si
wycznie pomniki przyrody: dwie lipy drobnolistne w miejscowoci Boa Wola,
wizy szypukowy w miejscowoci Kaski oraz db szypukowy w miejscowoci
Osiny. Nie jest to jednak cecha wyrniajca Gmin na tle jednostek ssiednich
w Gminie abia Wola takich obiektw jest 50, 4 pomniki przyrody znajduj si
te w Gminie Jaktorw. Na obszarze Gminy Baranw brak przy tym wikszych
zbiornikw wd stojcych oraz ciekw wodnych. Bardzo niski jest te udzia
lasw w jej powierzchni. Std potencja Gminy do rozwoju turystyki
przyrodniczej mona oceni na niski.

Turystyka kulturowa dotyczy miejsc, w ktrych znajduj si walory materialne i


Turystyka niematerialne wane ze wzgldw kulturowych, artystycznych lub
kulturowa historycznych. Na terenie Gminy Baranw wystpuje 5 obiektw wpisanych
do rejestru zabytkw:
Koci parafialny p. w. w. Jzefa w Baranowie,
Dwr i park dworski w Boej Woli,
Park dworski w Cegowie,
Dwr w Kaskach.
Za podstawow warto kulturow krajobrazu gminy Baranw uznaje si
gwnie licznie wystpujc zabytkow zabudow zagrodow zazwyczaj
drewniane domostwa wiejskie. Czsto s one utrzymane w bardzo zym stanie.
Ukad osadnictwa, w tym bardzo stare ju zagrody wiejskie, miejsca kultu
(kapliczki, krzye), zaoenia parkowe, kocioy i cmentarze nale do obiektw
stanowicych bezcenn warto historyczno-kulturow Gminy. Obszar Gminy
Baranw znajduje si take w rejonie koncentracji zabytkw
archeologicznych. S to zachowane w ziemi lady dawnych obozowisk
osadniczych i cmentarzysk datowane od VI tysiclecia p.n.e. do XVIII w. n. e:
Osady z okresy wpyww rzymskich w miejscowoci Basin, Regw i
Strumiany Grne,
Osady staroytne w miejscowoci Kaski i Nowa Puapina,
Osada wczesnoredniowieczna w miejscowoci Gole.
Gmina Baranw posiada pewien potencja do rozwoju turystyki kulturowej,
ktry mgby by wzmocniony poprzez dziaania majce na celu popraw stanu
obiektw zabytkowych czy te wyznaczenie szlakw tematycznych.

TURYSTYKA WYPOCZYNKOWA
Agroturystyka jest form turystyki wiejskiej cile zwizan z rolnictwem i
Agroturystyka funkcjonujcym gospodarstwem rolnym, ktra umoliwia zarwno turystom,
jak i odwiedzajcym wspuczestniczenie w yciu gospodarstwa rolnego oraz
korzystanie z jego produkcji i usug. Jako jedna z niewielu form pozarolniczej
dziaalnoci stymuluje rozwj rolnictwa, stwarzajc rynek zbytu surowcw i
produktw rolniczych, a przez wynajmowanie pokoi i wiadczenie usug
stymuluje dochody osobiste rolnika. Dziki temu moe sta si wanym,
alternatywnym wobec rolnictwa, rdem dochodu. Gwnymi nabywcami
usug agroturystycznych s przy tym mieszkacy duych aglomeracji miejskich.

63
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Obserwowanemu oywieniu agroturystyki sprzyja stale rosncy popyt na


wypoczynek w ciszy, spokoju, w bliskim kontakcie z nieskaon przyrod oraz
w rodzinnej atmosferze. Rolniczy charakter Gminy Baranw, nieskaone
rodowisko oraz blisko aglomeracji warszawskiej wyranie
predestynuj j do rozwoju tej formy turystyki.
Obecnie gospodarstwa agroturystyczne w Gminie funkcjonuj w Kaskach,
Holendrach Baranowskich i Bronisawowie.

Gwn barier rozwoju turystyki wypoczynkowej (pobytowej) na terenie


Inne formy Gminy Baranw jest brak odpowiedniej bazy turystycznych obiektw
turystyki noclegowych (innej ni gospodarstwa agroturystyczne) oraz bazy
wypoczynkowej gastronomicznej. Wrd gmin powiatu grodziskiego, pod wzgldem liczby
obiektw hotelowych, wyrnia si Gmina abia Wola. Na jej terenie ulokowane
s 3 z 5 tego typu obiektw dziaajcych w powiecie.
TURYSTYKA KWALIFIKOWANA
Jedn z najbardziej dynamicznie rozwijajcych si form wypoczynku jest
Turystyka turystyka aktywna. Tendencja ta powinna nadal utrzymywa si ze wzgldu na
piesza swoje cise powizanie z wystpujcymi na wiecie trendami spoecznymi
(m.in. denie do prowadzenia zdrowszego trybu ycia, wzrost wiadomoci
Turystyka ekologicznej). W zasadzie wiele form turystyki aktywnej (np. piesza, rowerowa,
rowerowa jedziecka, narciarstwo biegowe) moe by uprawianych wszdzie. Jednake
o ich atrakcyjnoci decyduj dodatkowe czynniki, w tym przede wszystkim
Turystyka odpowiednio rozwinite zagospodarowanie turystyczne tj. prawidowo
jedziecka utrzymana i oznakowana sie szlakw turystycznych, wypoyczalnie sprztu
czy te waciwie zlokalizowane parkingi w miejscach rozpoczcia szlakw. W
Narciarstwo przypadku turystyki konnej istotna jest w szczeglnoci blisko orodkw
biegowe i jazdy konnej.
nordic walking Obecnie na terenie Gminy Baranw brak jest odpowiedniej infrastruktury do
dynamicznego rozwoju wskazanych form turystyki kwalifikowanej: szlakw
itp. wdrwek pieszych, cieek rowerowych, tras jazdy konnej, tras narciarstwa
biegowego i nordic walkingu oraz infrastruktury towarzyszcej (baza
gastronomiczna, parkingi itp.) Korzystnym uwarunkowaniem s natomiast
zlokalizowanie w Gminie orodki jazdy konnej.

rdo: opracowanie wasne.

Opierajc si na zaoeniu, e wizerunek powiatu rzutuje na wizerunek gmin go tworzcych,


mona przypuszcza, i postrzeganie powiatu jako obszaru atrakcyjnego turystycznie bdzie
korzystnie wpywa na rozwj tej sfery w poszczeglnych gminach. Jak zatem prezentuje si
powiat grodziski pod wzgldem moliwoci przycigania turystw?

W rankingu atrakcyjnoci turystycznej powiatw wojewdztwa mazowieckiego,


przygotowanym przez Mazowiecki Orodek Bada Regionalnych, powiat grodziski uplasowa si
na 14 miejscu i zosta zaliczony do grupy powiatw atrakcyjnych. Do oceny poziomu
potencjau turystycznego wykorzystano nastpujce zmienne: korzystajcy z noclegw na 1 tys.
ludnoci, zwiedzajcy muzea na 1 tys. ludnoci, udzia turystw zagranicznych wrd ogu
turystw korzystajcych z noclegw w obiektach zbiorowego zakwaterowania, udzia
powierzchni prawnie chronionych w powierzchni oglnej powiatu, udzia terenw
komunikacyjnych w powierzchni ogem, liczba imprez organizowanych przez domy i orodki

64
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

kultury oraz kluby i wietlice na 1 tys. ludnoci.8 Na tle powiatw ssiednich, pod wzgldem
lokaty w rankingu, powiat grodziski wyprzedza tylko powiat grjecki. Pozostae jednostki
osigaj lepsze pozycje (liderem jest powiat sochaczewski). Zarwno powiat grodziski, jak i
prawie wszystkie pozostae powiaty (wyjtkiem jest znajdujcy si o klas niej powiat grjecki)
zostay przy tym zaliczone do tej samej grupy typologicznej powiatw atrakcyjnych. (Tab. 42)

Tab. 42. Ranking oraz grupy typologiczne powiatw wedug kryterium atrakcyjnoci turystycznej. Powiat
grodziski i powiaty ssiednie (2012).
Lokata w Grupa
Powiat
rankingu typologiczna
Powiat grodziski 14 II
Powiat grjecki 18 III
Powiat pruszkowski 12 II
Powiat sochaczewski 5 II
Powiat warszawski zachodni 7 II
Powiat yrardowski 8 II
Objanienie: grupa I bardzo atrakcyjne, grupa II atrakcyjne, grupa III przecitnie atrakcyjne, grupa IV
mao atrakcyjne, analizie poddano sytuacj w 42 powiatach;
rdo: Opracowanie wasne na podstawie Rankingu atrakcyjnoci turystycznej powiatw wojewdztwa
mazowieckiego, MOBR (2012).

Pod wzgldem statystycznego obrazu zjawisk turystycznych wystpujcych na danym


obszarze, powiat grodziski prezentuje si jednak przecitnie na tle wojewdztwa
mazowieckiego oraz powiatw ssiednich. Mona na tej podstawie wnioskowa, e jego
stosunkowo wysoki potencja pod wzgldem szans rozwoju turystyki nie jest w peni
wykorzystywany. Warto te zauway, e niskie wartoci wskanikw natenia funkcji
turystycznej osiga te oceniony jako jeden z bardziej atrakcyjnych powiatw powiat
sochaczewski. (Tab. 43)

Do analizy przestrzennego zrnicowania infrastruktury turystycznej i jej wykorzystania w


powiatach wykorzystano nastpujce wskaniki:

wskanik intensywnoci ruchu turystycznego wedug Schneidera relacja korzystajcych z


noclegw w cigu roku do liczby mieszkacw,
wskanik intensywnoci ruchu turystycznego wedug Charvata relacja udzielonych
noclegw w cigu roku do liczby mieszkacw,
wskanik rozwoju bazy noclegowej relacja korzystajcych z noclegw do liczby miejsc
noclegowych,
wskanik gstoci bazy noclegowej relacja liczby miejsc noclegowych do powierzchni w km2,
wskanik gstoci ruchu korzystajcy z noclegw w cigu roku w relacji do powierzchni w
km2.

8
rdo: Mazowiecki Orodek Bada Regionalnych (2012), Ranking atrakcyjnoci turystycznej powiatw
wojewdztwa mazowieckiego, Urzd Statystyczny w Warszawie.

65
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 43 Wybrane wskaniki dotyczce infrastruktury noclegowej i jej wykorzystania w powiecie grodziskim i
powiatach ssiednich (2012).
Wskanik ruchu Wskanik Wskanik gstoci
turystycznego rozwoju
wedug wedug bazy ruchu bazy
Schneidera Charvata noclegowej noclegowej
Powiat grodziski 17,4 26,9 57,0 41,2 0,2
Powiat grjecki 30,6 45,4 78,2 23,8 0,3
Powiat pruszkowski 39,5 68,9 63,2 250,8 4,0
Powiat sochaczewski 15,7 26,7 44,2 18,2 0,2
Powiat warszawski zachodni 47,3 76,3 56,2 96,4 1,7
Powiat yrardowski 51,2 92,2 59,5 73,6 1,2
Woj. mazowieckie 63,8 111,4 73,8 94,9 1,3
rdo: Opracowanie wasne na podstawie Rankingu atrakcyjnoci turystycznej powiatw wojewdztwa
mazowieckiego, MOBR (2012).

Rolniczy charakter Gminy Baranw oraz stan zagospodarowania turystycznego na jej terenie
wyranie ukierunkowuj Gmin w stron rozwoju agroturystyki. Rozwj innych form, zwaszcza
przy silnej konkurencji ze strony okolicznych gmin, wymagaby znacznego rozbudowania zarwno
samej bazy i infrastruktury turystycznej, jak i wykreowania atrakcyjnej oferty produktw
turystycznych.

66
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

6. KONKURENCJA O RODKI PUBLICZNE

Na tle kraju Gmina Baranw naley do gmin stosunkowo zamonych. W rankingu


najbogatszych gmin w Polsce Serwisu Samorzdowego PAP (2014) zajmuje 100 pozycj na
2 479 gmin. Jest to wynik nieznacznie gorszy od tego osignitego przez Gmin Teresin i Gmin
abia Wola i rwnoczenie wyranie lepszy od wyniku Gminy Wiskitki. Liderem wrd
analizowanych w tym raporcie gmin jest natomiast Gmina Jaktorw, ktra uplasowaa si na 42
pozycji. (Tab. 43)

Tab. 43 Pozycja Gminy Baranw i gmin referencyjnych w rankingu najbogatszych gmin w Polsce
Serwisu Samorzdowego PAP (2014).
Pozycja
Gmina Baranw 100
Gmina Jaktorw 42
Gmina Teresin 81
Gmina Wiskitki 1445
Gmina abia Wola 96
rdo: Opracowanie wasne na podstawie
http://samorzad.pap.pl/depesze/wiadomosci_centralne/135028/Ranking-najbogatszych-i-
najbiedniejszych-gmin

Pod wzgldem dochodw budetu na 1 mieszkaca w 2013 r. Gmina Baranw wypadaa


korzystnie na tle redniej dla grupy gmin wiejskiej wojewdztwa. Przy czym wrd gmin
ssiednich gorszy od niej wynik odnotowaa jedynie Gmina Wiskitki. W pozostaych gminach
oraz w powiecie grodziskim zarwno dochody ogem, jak i dochody wasne przypadajce na 1
mieszkaca, byy wysze. (Ryc. 52)

Ryc. 52 Dochody Gminy Baranw w przeliczeniu na 1 mieszkaca na tle jednostek


referencyjnych (2013) (z).
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
Gmina
Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat
abia G.w.w.m.
Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki grodziski
Wola
dochody ogem 3377,14 3782,67 3425,18 3106,96 4164,37 3733,9 3168,89
dochody wasne 2007,15 2389,75 2045,77 1168,22 2411,93 2447,06 1144,36

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


W latach 2009-2012 mona byo zaobserwowa systematyczny wzrost dochodw Gminy
Baranw, po czym trend rosncy zosta zahamowany, a warto omawianego wskanika ulega
obnieniu. W 2013 r. w porwnaniu z 2012 r. dochody ogem gminy przypadajce na 1
mieszkaca zmniejszyy si o 9,1% (338,37 z), dochody wasne za o 9,8% (218,04 z). (Ryc.
53)

67
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 53 Dochody Gminy Baranw w przeliczeniu na 1 mieszkaca (2009-2013) (z).


4000
3500
3000
2500
2000 dochody ogem
1500 dochody wasne
1000
500
0
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


W budecie Gminy Baranw najwikszy udzia maj dochody wasne. W 2013 r.
wynosi on 59%. Wysoki udzia dochodw wasnych, to rwnoczenie niszy udzia w
strukturze dochodw Gminy pozostaych grup tj. subwencji i dotacji. Jest to zjawisko pozytywne
i wiadczy o stosunkowo duej autonomii fiskalnej Gminy. Dochody wasne stanowi bowiem
grup dochodw, ktrymi wadze jednostki mog gospodarowa w sposb dowolny i
przeznacza je na realizacj celw rozwojowych. Warto przy tym odnotowa, e udzia
dochodw wasnych w dochodach ogem midzy 2009 a 2013 r. wzrs znaczco o 10 %.
(Ryc. 54)

Drug kategori dochodw Gminy Baranw, pod wzgldem ich udziau w budecie, s
subwencje. W 2013 r. stanowiy one 27% oglnego budetu Gminy. Na 89% otrzymywanej w
ramach subwencji kwoty skadaa si cz owiatowa subwencji oglnej. Pozostae 11%
pochodzio z subwencji wyrwnawczej. Wrd gmin referencyjnych rodki z subwencji
wyrwnawczej otrzymywaa tylko Gmina Wiskitki.

Od 2011 r. udzia poszczeglnych kategorii dochodw w budecie Gminy Baranw jest stabilny.

Ryc. 54 Struktura dochodw ogem Gminy Baranw (2009-2013) (%).


100%
80%
60% dotacje

40% subwencje

20% dochody wasne

0%
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Ryc. 55 Struktura subwencji oglnej Gminy Baranw (2013) (%).

11%

cz owiatowa
cz wyrwnawcza
89%

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

68
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

W ramach dochodw wasnych najwysze wpywy Gmina Baranw uzyskuje z podatku


od rodkw transportowych. W 2013 r. stanowiy one a 40,2% dochodw wasnych i 23,9%
dochodw ogem (!). Wrd piciu najistotniejszych dla budetu Gminy kategorii dochodw
podatkowych znalazy si te (w kolejnoci malejcej): udziay w PIT, podatek od
nieruchomoci, podatek rolny oraz wpywy z usug. (Tab. 44)
Tab. 44 Udzia najwaniejszych kategorii dochodw wasnych w dochodach budetowych Gminy Baranw
(2013).

% % dochodw
Kategoria dochodw podatkowych dochodw ogem
wasnych
Podatek od rodkw transportowych 40,2% 23,9%
Udziay w PIT 25,6% 15,2%
Podatek od nieruchomoci 13,0% 7,7%
Podatek rolny 7,6% 4,5%
Wpywy z usug 5,1% 3,0%
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Analiza zmian udziau dwch najwaniejszych kategorii dochodw wasnych w oglnych
dochodach budetowych Gminy Baranw wskazuje po pierwsze na stosunkowo stabilny
udzia dochodw z PIT, ktry w okresie 2009-2013 ksztatowa si na poziomie 12-15% po
drugie na wyrany wzrost znaczenia podatku od rodkw transportowych w budecie Gminy.
Midzy 2009 a 2011 r. udzia tej kategorii dochodw w dochodach ogem wzrs o 11,1% (z
13,3% do 24,4%), po czym, w kolejnych latach ustabilizowa si na poziomie ok. 24%. (Ryc. 56)

Ryc. 56 Zmiana udziau najwaniejszych kategorii dochodw wasnych w dochodach ogem Gminy Baranw
(2009-2013).
30%
25%
20% podatek od rodkw
15% transportowych
10% udziay w PIT
5%
0%
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Znaczenie poszczeglnych sektorw w wydatkach budetowych Gminy Baranw
przedstawia tabela 45. Jak nietrudno zauway, owiata (a zwaszcza utrzymanie szk
podstawowych i gimnazjalnych) to zdecydowanie najwaniejszy kierunek wydatkw Gminy,
przy czym udzia tej kategorii w wydatkach ogem midzy 2009 a 2013 r. zmala o 3,2%.
Zdecydowan wikszo (90%) wydatkw przeznaczonych na ten cel pochaniaj wydatki
biece, z ktrych 77% to wydatki biece na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodze [BDL
GUS 2013]. Stosunkowo du cz dochodw Gminy Baranw pochaniaj te wydatki na
administracj publiczn, pomoc spoeczn oraz transport i czno. Przy czym udzia
pierwszej z tych kategorii w wydatkach ogem midzy 2009 a 2013 r. odnotowa wzrost o
1,5%. Zmniejszy si natomiast analogiczny udzia wydatkw na pomoc spoeczn o 1,4%.
Wydatki w dziale transport i czno stanowi do stabiln kategori w czci wydatkowej
budetu Gminy Baranw.

69
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Tab. 45 Struktura wydatkw budetowych ogem Gminy Baranw (2009, 2013).


2009 2013 Zmiana
Owiata i wychowanie 46,9% 43,7% -3,2%
Administracja publiczna 12,7% 14,1% 1,5%
Pomoc spoeczna 13,2% 11,7% -1,4%
Transport i czno 11,1% 11,5% 0,4%
Gospodarka komunalna i ochrona rodowiska 4,3% 5,6% 1,3%
Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 2,2% 2,7% 0,5%
Bezpieczestwo publiczne i ochrona przeciwpoarowa 2,2% 2,4% 0,3%
Rolnictwo i owiectwo 1,7% 1,6% -0,1%
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energi elektryczn, gaz i 1,2% 1,4% 0,2%
wod
Edukacyjna opieka wychowawcza 1,1% 1,3% 0,3%
Gospodarka mieszkaniowa 1,9% 1,3% -0,6%
Kultura fizyczna i sport 0,4% 1,0% 0,6%
Obsuga dugu publicznego 0,0% 0,6% 0,6%
Pozostae zadania w zakresie polityki spoecznej 0,0% 0,6% 0,6%
Ochrona zdrowia 0,3% 0,2% -0,1%
Dziaalno usugowa 0,3% 0,2% -0,2%
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Stosunkowo niekorzystnie ksztatuje si struktura wydatkw w budecie Gminy
Baranw. Szacuje si, e w 2013 r. ponad 90% wydatkw budetu Gminy stanowiy wydatki
biece (z czego ponad 77% przeznaczonych byo na wynagrodzenia pracownicze i pochodne od
wynagrodze). rednioroczne wydatki inwestycyjne ksztatoway si w ostatnich latach na
poziomie ok. 10%. Wyjtkiem byy lata 2010 i 2011 , gdy ich udzia w wydatkach budetowych
wynis odpowiednio 20% i 15%. W liczbach bezwzgldnych nakady inwestycyjne wynosz ok.
750 tys. z, co stanowi okoo 139 z w przeliczeniu na mieszkaca [BDL GUS 2013] (ryc. 57).
Ryc. 57 Udzia wydatkw majtkowych i biecych w wydatkach budetu Gminy Baranw (2009-2013).
100%

80%

60%
wydatki majtkowe ogem
40% wydatki biece ogem
20%

0%
2009 2010 2011 2012 2013

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.


Na tle jednostek referencyjnych Gmina Baranw odznacza si mniejsz skutecznoci w
zakresie pozyskiwania funduszy zwizanych z finansowaniem i wspfinansowaniem
programw i projektw unijnych, co obrazuj dane na rycinie 58. (w zwizku z du
nieregularnoci dotacji pochodzcych ze rodkw europejskich w kolejnych latach,
przedstawione kwoty s redni z okresu 2010-2013). Na ich podstawie mona stwierdzi, e
pod wzgldem wysoko zaabsorbowanych rodkw w przeliczeniu na 1 mieszkaca, Gmina
ustpuje wszystkim pozostaym z analizowanych gmin. Warto tego wskanika w Gminie
Baranw jest te wyranie nisza od redniej powiatowej.

70
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Ryc. 58 Finansowanie i wspfinansowanie programw i projektw unijnych dochody ogem w


przeliczeniu na 1 mieszkaca (rednia z lat 2011-2013)9(z).
468,72
440,33
346,59
308,87 295,85

138,37

Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina abia Powiat


Baranw Jaktorw Teresin Wiskitki Wola grodziski

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

Siln stron Gminy Baranw jest jej wzgldnie wysoka samodzielno finansowa oceniana na
podstawie udziau dochodw wasnych w dochodach budetowych ogem. Gwnym
rdem dochodw wasnych jest przy tym podatek od rodkw transportu. Naley
podkreli, e jest to cecha wyrniajca Gmin Baranw na tle innych jednostek szczebla
lokalnego w Polsce. Silne uzalenienie budetu Gminy od wymienionego rda niesie za sob
pewne zagroenia zwizane z ewentualnymi zmianami konstrukcji tego podatku przez
ustawodawc (takie gosy pojawiaj si w debacie publicznej).
W przewaajcej czci polskich gmin wiksze znaczenie dla budetu maj fundusze
pozyskiwane z tytuu udziau w PIT lub podatek od nieruchomoci, co moe osabia
ewentualny lobbing w celu utrzymania korzystnych (z punktu widzenia finansw Gminy
Baranw) rozwiza w zakresie podatku od rodkw transportu.
W zakresie pozyskiwania rodkw zewntrznych Gmina Baranw cechuje si relatywnie
niewielk skutecznoci, co bardzo wyranie uwidacznia si na tle analizowanych w tym
raporcie jednostek referencyjnych.

9
Na dochody ogem skadaj si: rodki z Unii Europejskiej na finansowanie programw i projektw unijnych,
rodki z budetu pastwa lub inne przekazane jako wspfinansowanie programw i projektw realizowanych z
udziaem rodkw z funduszy strukturalnych i Funduszu Spjnoci UE, patnoci z budetu rodkw
europejskich (od 1 stycznia 2010 r.)

71
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

7. WSPPRACA
Wzrost liczby mieszkacw, ich wymaga oraz mobilnoci wymusza konieczno
koordynacji dziaa ssiadujcych ze sob orodkw. A zatem komplementarno obszaru
wspdziaania gmin oznacza istnienie takich warunkw, ktre powoduj konieczno podjcia
dialogu dla prawidowego funkcjonowania.
Wsppraca midzy samorzdami jest efektywnym, prawie nieodzownym czynnikiem
rozwoju lokalnego, pozwala bowiem na podjcie przedsiwzi przekraczajcych moliwoci
jednej jednostki. Realizacja wspdziaania w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkacw
ssiadujcych ze sob gmin czsto przyczynia si te do optymalizacji ponoszonych kosztw. W
tym kontekcie nie mniej istotna jest towarzyszca tego typu dziaaniom wymiana wiedzy z
zakresu metod zarzdzania zasobami lokalnymi. Tworzone struktury wsppracy umoliwiaj
wykorzystywanie dowiadcze innych lub te znajdowanie rozwiza adekwatnych,
pozwalajcych na naladowanie.
W istniejcych krajowych uwarunkowaniach prawno-instytucjonalnych wsppraca midzy
samorzdami moe si rozwija w ramach prawnie okrelonych zwizkw lub w formie
wzajemnej wymiany o charakterze nieformalnym.

W zakresie wsppracy formalnej, Gmina Baranw jest jedn z


gmin, ktre przystpiy, do utworzonego w 2002 r. w
Mszczonowie, Zwizku Midzygminnego Mazowsze
Zachodnie. W skad zwizku wchodzi siedem10 ssiadujcych ze
sob gmin, znajdujcych si na terenie trzech powiatw:
yrardowskiego, grodziskiego i sochaczewskiego. S to gminy:
Mszczonw, Wiskitki, Puszcza Mariaska, Jaktorw, Baranw,
abia Wola, Teresin.

Wrd statutowych celw Zwizku Midzygminnego Mazowsze Zachodnie znajduj si:


prowadzenie pracowni urbanistyczno-projektowej, ktra zapewni czonkom Zwizku
przygotowanie dokumentw zwizanych z planowaniem przestrzennym,
prowadzenie punktu zbiorczego padliny i odpadw poubojowych w celu dalszego ich
unieszkodliwienia w wyspecjalizowanych jednostkach,
prowadzenie dziaalnoci w zakresie realizacji urzdze infrastruktury technicznej,
pozyskiwanie rodkw finansowych na realizacj inwestycji ekologicznych oraz
wszelkich przedsiwzi ekologicznych zwizanych z ochron rodowiska,
zapewnienie w pierwszej kolejnoci miejsc pracy przy realizacji zada Zwizku
mieszkacom gmin-czonkw Zwizku,
reprezentowanie wsplnych interesw zrzeszonych w Zwizku gmin, zwaszcza w
zakresie zada ustalonych dla Zwizku,
prowadzenie gospodarki odpadami na terenie Gmin bdcych czonkami Zwizku

10 Do 2010 r. czonkami Zwizku byo osiem gmin (wystpia z niego Gmina Radziejowice).

72
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Bdc partnerami Zwizku gminy realizoway wsplnie rne przedsiwzicia, takie na


przykad jak te zwizane z infrastruktur wodocigow, czy zagospodarowaniem odpadw
zwierzcych. Przygotowuj midzygminne schronisko dla psw bezdomnych. Zoyli wsplny
wniosek do Funduszu Spjnoci na finansowanie budowy kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni
ciekw w poszczeglnych gminach Zwizku.

Nawizana w ramach Zwizku wsppraca gmin miaa swoj kontynuacj w ramach dziaa
nieformalnych. Przede wszystkim dotyczyy one wsplnej organizacji wydarze kulturalnych i
sportowych, takich jak: Biegi Przeajowe w Radziejowicach, Turnieje Unihokeja, Zaz
Niepodlegociowy, Mae Siemionalia Przegld Amatorskich Zespow Ludowych, Rajdy
Rowerowe, Zazy turystyczne ( Babie Lato, Powitanie Wiosny ). Staa ekspozycja (Mini) Muzeum
aby, zorganizowana spoecznikowskim wysikiem w Domu Kultury w abiej Woli jest okazj do
organizowania abich zlotw, konkursw artystycznych wrd modziey ,do szerzenia wiedzy
ekologicznej i czynnego udziau w ochronie przyrody. Ponadto gminy organizoway razem
doynki powiatowe, pomagay w organizacji corocznych midzywojewdzkich Dni Kukurydzy
w Skrzelewie w gminie Teresin.

W celu dalszego pogbiania wsppracy oraz


wykorzystania moliwoci jakie w tej dziedzinie
oferuje, realizowany na terenach wiejskich w
Polsce, program LEADER, w 2008 r. gminy
zrzeszone w Zwizku Midzygminnym Mazowsze
Zachodnie utworzyy stowarzyszenie Lokalna Grupa Dziaania Ziemia Chemoskiego. W
momencie jego rejestracji w skad grupy weszo 6 gmin, 7 podmiotw gospodarczych i 62
podmioty spoeczne, a w tym 8 organizacji pozarzdowych, razem 86 czonkw. Obecnie jest
ich 112. Zgodnie z zasad partnerstwa programu Leader, reprezentuj oni trzy sektory:
spoeczny, gospodarczy i publiczny:

16 osb reprezentuje sektor publiczny


82 osb reprezentuje sektor spoeczny
14 osb reprezentuje sektor gospodarczy

Czonkowie sektora spoecznego i gospodarczego stanowi 85,71% skadu stowarzyszenia. Z


terenu Gminy Baranw czonkami LGD Ziemia Chemoskiego s podmioty wymienione w
tabeli x.

Tab. 46 Czonkowie LGD Ziemia Chemoskiego z terenu Gminy Baranw (2009).


Imi i nazwisko/nazwa Status Reprezentuje Funkcja Sektor
Praca i rozwj
Agata Trzop-
Stowarzyszenie na Osoba prawna Przewodniczca Spoeczny
Szczypiorska
rzecz Gminy Baranw
Logart Robert Pindor Osoba fizyczna Robert Pindor Waciciel Gospodarczy
Dariusz
Gmina Baranw Osoba prawna Sekretarz Publiczny
Dbrowski
Radosaw Karasiewicz- Spoeczny -
Osoba fizyczna - Czonek
Sczypiorski mieszkacy
Spoeczny-
Beata Wodarczyk Osoba fizyczna - Czonek
mieszkacy
rdo: Lokalna Strategia Rozwoju 2009-2015 Stowarzyszenia Lokalnej Grupy Dziaania Ziemia
Chemoskiego

73
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

Powierzchnia obszaru objtego Lokaln Strategi Rozwoju Stowarzyszenia wynosi 972 km2.
Znajduj si na nim 353 miejscowoci, w tym jedno miasto (Mszczonw) (ryc. 59).
Ryc. 59 Zasig LGD Ziemia Chemoskiego (2013).
Obok Gminy Baranw czonkami
LGD s take gminy: abia Wola,
Mszczonw, Grodzisk Mazowiecki,
Jaktorw, Radziejowice, Teresin,
Baranw, Sochaczew, Nowa Sucha
oraz Rybno. Misj LGD Ziemia
Chemoskiego oprcz integracji
spoecznoci lokalnej jest ochrona
dziedzictwa kulturowego i bogactwa
przyrodniczego, rozwj gospodarki,
kultury, sportu i rekreacji oraz
szeroko pojtej edukacji na terenach
wiejskich. Stowarzyszenie zajmuje
si umoliwianiem pozyskiwania
rodkw unijnych z Programu
Rozwoju Obszarw Wiejskich przez
mieszkacw Gmin nalecych do Stowarzyszenia, przeprowadzajc nabory wnioskw. Ponadto
zajmuje si organizacj imprez rodowiskowych takich, jak Dzie szarlotki, konkursw,
spotka aktywizujcych z mieszkacami, co kwarta wydaje Biuletyn Ziemi Chemoskiego
oraz aktywnie uczestniczy w rnego rodzaju przedsiwziciach organizowanych we wszystkich
gminach nalecych do LGD.
LGD Ziemia Chemoskiego realizuje swoje cele w szczeglnoci poprzez:
funkcjonowanie Lokalnej Grupy Dziaania;
wdraanie Lokalnej Strategii Rozwoju;
odnow i rozwj wsi;
rnicowanie w kierunku dziaalnoci nierolniczej;
tworzenie i rozwj mikroprzedsibiorstw;
prowadzenie bezpatnego doradztwa w zakresie przygotowywania projektw
inwestycyjnych zwizanych z realizacj LSR;
wspprac i wymian dowiadcze z instytucjami publicznymi i organizacjami
pozarzdowymi, dziaajcymi w zakresie objtym celami Stowarzyszenia na poziomie
krajowym i midzynarodowym;
prowadzenie innych dziaa przewidzianych dla Lokalnych Grup Dziaania okrelonych
w prawie polskim, przepisach PROW i prawie Unii Europejskiej;
wdraanie projektw wsppracy;
nawizywanie kontaktw z innymi podobnymi spoecznie i gospodarczo organizacjami
dziaajcymi w tym systemie w Pastwach Unii Europejskiej w celu wymiany
dowiadcze w stosowaniu urozmaiconych form dziaania LGD (rdo: profil LDG Ziemia
Chemoskiego na portalu Facebook)

74
Raport o stanie Gminy Baranw
(materia wstpny do Strategii zrwnowaonego rozwoju Gminy Baranw na lata 2015-2025)

W sierpniu 2009 r. zawarte zostao porozumienie o


partnerskiej wsppracy pomidzy gminami o
nazwie Baranw z wojewdztw: lubelskiego,
wielkopolskiego oraz mazowieckiego.

Zgodnie z treci dokumentu porozumienie zakada


tworzenie warunkw do jak najwszechstronniejszego
rozwoju i promocji wsppracujcych samorzdw.
Majc na uwadze aktywizacj gmin i wykorzystanie
ich potencjau strony porozumienia postanowiy m.in.: podejmowa dziaania majce na celu
rozwj obszarw wiejskich, rozwija wspprac w dziedzinie edukacji, szkolnictwa i sportu
poprzez realizowanie wymian modziey, nauczycieli oraz klubw i zespow sportowych,
upowszechnia kultur i tradycj, wsplnie propagowa i promowa rozwj turystyki,
wymienia dowiadczenia w budowaniu samorzdowej wsplnoty obywatelskiej poprzez
realizacj wsplnych projektw rnych organizacji i instytucji oraz spotkania mieszkacw i
wymian przedstawicieli poszczeglnych grup spoecznych, wspiera rozwj przedsibiorczoci.

Na mocy Uchway Nr XXXV/184/2010 Rady Gminy Baranw dnia 18 lutego 2010 r. Gmina Baranw
zacza wspdziaanie z miastem st. Warszawa w zakresie dotyczcym organizacji, koordynacji,
wykonywania i nadzorowania usug przewozowych realizowanych w ramach systemu publicznego
transportu zbiorowego czcego obszar gminy Baranw z miastem st. Warszawa. Celem tego
dziaania byo zapewnienie realizacji zada lokalnego transportu zbiorowego oraz stworzenie
warunkw dla dalszej integracji i rozwoju systemu transportu zbiorowego aglomeracji warszawskiej.

Gmina Baranw jest aktywna na polu wsppracy midzygminnej. Przy czym jej wsppraca z
ssiadami wraz z upywem czasu ulegaa pogbieniu, przybierajc kolejne formy. W zakresie
przedmiotowym, obok przedsiwzi ukierunkowanych na rozwj szeroko rozumianej infrastruktury,
w jej ramach pojawia si bardzo wiele dziaa w zakresie wsppracy niematerialnej. Nawizujc
partnerskie relacje z gminami z innych wojewdztw, Gmina Baranw wysza te poza swoje bliskie
otoczenie.

Gmina Baranw jest aktywna na polu wsppracy midzygminnej. Przy czym jej wsppraca
z ssiadami wraz z upywem czasu ulegaa pogbieniu, przybierajc nowe formy.
W zakresie przedmiotowym, obok przedsiwzi ukierunkowanych na rozwj szeroko
rozumianej infrastruktury, w jej ramach pojawia si bardzo wiele dziaa w zakresie
wsppracy niematerialnej. Nawizujc partnerskie relacje z gminami z innych wojewdztw,
Gmina Baranw wysza te poza swoje bliskie otoczenie.

75

You might also like