You are on page 1of 22

Wykład 10.10.2016 r.

Publiczne prawo gospodarcze jest to obszar prawa, które należy rozumieć jako relację
między przedsiębiorcą, a organem administracji publicznej.

Gospodarka → jest to działalność gospodarcza w warunkach współczesnego państwa,


poddana jest regulacją prawnym określającym podstawy (zasady):
1) organizację funkcjonowania;
2) formy organizacyjne;
3) warunki jakie muszą być spełnione;
4) możliwości, oddziaływanie państwa na gospodarkę.

W obszarze gospodarki wyróżnia się kilka kryteriów:


1) kryterium przedmiotowe → gospodarka to jedna z dziedzin życia społecznego,
wyodrębniona ze względu na określone cechy funkcjonalne (gospodarka jest trudna w
sposób jednoznaczny do określenia);
2) kryterium funkcjonalne → gospodarka to działalność o wyraźnie określonych celach i
funkcjach: to jest wytwarzanie i podział określonych dóbr oraz świadczenie usług w
celu zaspokajaniu potrzeb społecznych;
3) kryterium podmiotowe → gospodarka to ogół podmiotów uczestniczących w okresie
gospodarowania na rynku;
4) kryterium materialne → gospodarka to całokształt wprowadzonego kapitału
produkcyjnego i usługowego oraz dostępnych zasobów materialnych.

System gospodarczy to zbiór powiązanych ze sobą elementów oddziałujących na siebie i


wzajemnie uzależnionych. We wcześniejszym ustroju państwa funkcjonował system
gospodarki centralnie sterowanej ​koordynowanej bezpośrednio przez państwo, który określał
co i w jaki sposób należy produkować oraz dla kogo adresować określone dobra.

Obecnie w Polsce funkcjonuje system gospodarki rynkowej, koordynowany za pomocą rynku


(wolności gospodarczej i konkurencji). Rynek to przeszczeń działalności gospodarczej w
której dokonuje się działań w oparciu o warunki cenowe, o warunki wolnej konkurencji,
procesu wymiany między uczestnikami obrotu w sposób decydujący o wielkości i strukturze
produkcji, sposobie wytwarzania oraz przeznaczenia powstałych dóbr.

Zasadą systemu gospodarki rynkowej jest to, iż wyjątek stanowi ingerencja państwa w
wolność gospodarcza, która nazywana jest ważnym interesem społecznym, bezpieczeństwem
państwa i ochroną środowiska.

W prawie gospodarczym wyróżniamy następujące funkcję:


1) funkcja sterująca → gospodarka jest składową elementów funkcjonalnych,
podmiotowych i materialnych, sterowanych przez prawo, a jej głównym celem jest
organizacja i kontrola;
2) funkcja organizacyjna → to tworzenie porządku prawnego, gwarantującego prawa i
wolności gospodarcze oraz funkcjonowanie samoregulujących mechanizmów
rynkowych, np. swoboda umów, relacja własności, swoboda podejmowania działalności
gospodarczej;
3) funkcja ochronna → polega na ochronie interesów reprezentowanych przez różne
podmioty w gospodarce;
4) funkcja stabilizująca → to utrzymanie i utrwalanie istniejących stosunków społecznych
(utracenia niepewnej przyszłości jako czynnika przeciwnego dla gospodarki).

BRAKUJE ok. 10 minut WYKŁADU

Wykład 17.10.2016 r.

Istniejące/funkcjonujące stosunki gospodarcze w danym kraju stanowią istotną część


stosunków społecznych. Dlatego też państwo nie pozostaje wobec nich obojętna.

Rodzaje zachowań państwa wobec gospodarki:


1) ochrona przez państwo istniejącego typu gospodarki i związanego z nim modelu
gospodarczego;
2) korygowanie lub zmiana modelu gospodarczego przy zachowaniu istniejącego typu
gospodarki;
3) zmiana i stworzenie nowego względem poprzedniego typu gospodarki i wyboru
określonego modelu gospodarczego związanego z danym typem gospodarki.

Gospodarka rynkowa jest najbardziej naturalnym typem gospodarki i nie wymaga organizacji
w zakresie działania praw ekonomicznych. Opiera się na dwóch filarach: swobodzie
podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej oraz wolnej konkurencji.

Dzięki prywatnej własności środków produkcji, każdy ma prawo do prowadzenia działalności


gospodarczej i konkurowania z innymi przedsiębiorcami. Natomiast konsument ma swobodę
wyboru towarów i usług (mechanizm rynku popytu i podaży). Te elementy wpływają na
produkcję, zatrudnienie, inwestycję i konsumpcję. Istnieje obok własności publicznej, to jest
państwowej i komunalnej, nie wpływa na istotę mechanizmu gospodarki rynkowej. Państwo i
samorząd terytorialny mogą realizować swoje zadania gospodarcze, również jako
przedsiębiorcy lub nabywcy towarów i usług pochodzących od przedsiębiorców prywatnych.
Cechą gospodarki rynkowej jest to, że nie wymaga oznaczenia terytorialnego granic jej
obowiązywania (trans graniczność). Mimo podwyższonych przymiotów gospodarki rynkowej
nie może w sposób całkowicie niezależny funkcjonować od władzy publicznej lub bez jej
interwencji w stosunku gospodarczym.

Przeciwstawnym typem gospodarki rynkowej jest ​gospodarka dyrektywnie kierowana​ .


Stanowi ona, że rynek, swoboda gospodarcza, wolna konkurencja jest zbędna ze względu na
swoją niedoskonałość i powinna być zastąpiona przez mechanizmy wynikające z władztwa
państwa o gospodarstwie. Dyrektywne sterowanie przez państwo: produkcją, zatrudnieniem,
inwestycjami i konsumpcją.

Gospodarka dyrektywnie kierowana przez państwa ma następujące cechy:


1) opiera się na własności publicznej i wyklucza potrzebę równoległego funkcjonowania
drobno towarowej własności środków produkcji;
2) miejsce prawa pobytu i podaży zajmują plany gospodarcze, których ustala się wielkość
produkcji, zatrudnienia, inwestycji w ujęciu makro i mikro ekonomicznym oraz w
zakresie siewno(?) krótkookresowym;
3) miejsce swobody gospodarczej zajmuje tworzenie i organizowanie przez państwo
państwowych i komunalnych jednostek gospodarczych, których pod kontrolą państwa
stają się wykonawcami planowych zadań gospodarczych, miejsce konkurencji między
przedsiębiorcami zajmuje rywalizacja o wykonywanie lub przekroczenie wykonywania
dyrektywnych planów gospodarczych;
4) celem jednostek gospodarki uspołecznionej przestaje być zysk przedsiębiorstwa,
nabywcami towarów i usług są inne jednostki gospodarcze lub konsumenci, jednakże
swoboda obwarowanych przez nich towarów i usług jest niewielka, ponieważ zbyt
objęty jest państwowe reglamentacjum towarów i usług.

Gospodarka dyrektywnie kierowana może mieć cechy modelu scentralizowanego, czyli


koncentracja władztwa gospodarczego na szczeblu centralnym państwa, to jest władz
politycznych (partyjnych i państwowych) lub modelu zdecentralizowanego, to jest
zwiększenie samodzielności przedsiębiorstw państwowych oraz ich odpowiedzialność za
wyniki gospodarcze. W praktyce jednak gospodarka ta miała charakter mieszany, gdyż
zawierała elementy jednego i drugiego modelu gospodarczego.

Państwo ma zawsze określony konstytucyjny ustrój gospodarczy. Funkcją państwa jest


ochrona tego ustroju, dopóki on zostanie uznany za niewłaściwy lub zastąpiony innym.
Odpowiedzialność za taki stan ponosi władza publiczna, natomiast w odniesieniu do
gospodarki rynkowej jest to przede wszystkim wolność gospodarcza, wolna konkurencja oraz
uczestnicy stosunków gospodarczych. Natomiast w zakresie gospodarki sterowanej centralnie
przez państwo ochrona dotyczy w szczególności własności społecznej stanowiącej podstawę
do organizacji procesów gospodarczych przez państwo.

Wykład 24.10.2016 r.

Po upadku socjalizmu oraz zaistniałych zmianach w państwach, które zachowały tożsamość


terytorialną nastąpiła przemiana ustroju politycznego w kierunku zmian ku gospodarce
rynkowej. W 1992 roku doszło do zawarcia układu europejskiego na mocy którego kilka
państw w tym Polska zostały objęte stowarzyszeniem ze wspólnotami europejskimi.
Kluczową istotą stowarzyszenia było założenie, że państwom tym należy udzielić pomocy we
wdrażaniu gospodarki rynkowej i przygotować do ewentualnego przyjęcia do Europejskiej
Wspólnoty Gospodarczej (EWG). W tym czasie zostały dokonane (uruchomione) różne plany
pomocowe (przed akcesyjne). Państwom wskazano również w jaki sposób mają
harmonizować prawo krajowe z prawem wspólnotowym. Na państwa nałożono obowiązki
wynikające z faktu transformacji jako dążenia do członkowstwa we wspólnocie europejskiej.
Polska została przyjęta jako jedna z dziesięciu państw do UE w dniu 1.05.2004 r. Wnioski o
członkowstwo złożyły: Czarnogóra, Islandia, Serbia, Turcja, Albania oraz Republika
Macedonii. Kandydatami są również: Kosowo, Bośnia i Hercegowina, Mołdawia oraz
Ukraina.

Na mocy traktatu z Lizbony podpisanego w 2007 r., obowiązującego od 1.12.2009 r.


Wspólnota Europejska została zastąpiona przez Unię Europejską. Zmieniony został Traktat
Wspólnot Europejskich (TWE), któremu nadano nazwę Traktat o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej. Uregulowano w nim podstawy funkcjonowania wspólnego wewnętrznego rynku
Unii oraz wskazano podział kompetencji między władzami Unii a państwami członkowskimi.

Uzyskanie członkowstwa w Unii Europejskiej zmieniło zakres powinności państwa wobec


gospodarki. Państwa nabyły uprawnienia, a także nałożone zostały na nich obowiązki wobec
organizacji zapewniające jej członkowstwo. Państwa stały się elementem wspólnego rynku w
którym kierują zasady przyjęte w traktatach założycielskich. Uznawając Unię Europejską
państwa członkowskie przyznają jej kompetencję, które mają służyć osiąganiem wspólnych
celów. Natomiast Unia koordynuje politykę państw zmierzających do ich osiągnięcia. Rola
państw a członkowskiego w odniesieniu do gospodarki uległa zmianie na fakt, iż
przynależność do Unii Europejskiej tworzy nowy układ ekonomiczny i prawny.

Zachowania państw wobec gospodarki często podyktowane są ideologią, którym służy i je


wyraża. Współcześnie wyróżnia się kierunki, gdzie stosunek państwa do gospodarki uległ
ewolucji wraz z rozwojem stosunku społeczno-gospodarczych.

Teoria dobrobytu → to koncepcja, która głosiła iż każde państwo kapitalistyczne w coraz


wyższym znaczeniu zapewnia podnoszenia szeroko rozumienia dobrobytu. Według tej teorii
państwo niweluje charakter ponadczasowy, dążąc do zatarcia różnic między właścicielami
środków produkcji, a pracownikami najemnymi. Instrumentem oddziaływania w państwie
dobrobytu jest interwencjonizm gospodarczy, który obejmuje nacjonalizację wielu dziedzin
gospodarki i sterowania redystrybucją dochodu narodowego, a także rozwijania działalności
socjalnej, przede wszystkim dziedzinę opieki społecznej i oświaty. Państwo dobrobytu miało
stanowić o trzecim rozwiązaniu pomiędzy liberalnym kapitalizmem, a socjalizmem. Teoria
państwa dobrobytu w latach powojennych uległa krytyce z uwagi na obawy polegającej na
wzroście roli państwa w przebiegu procesów gospodarczych, społecznych, prowadzące w
kierunku gospodarki sterowanej centralnie przez państwo. Druga fala krytyki tej teorii
pojawiła się w latach 70. ubiegłego stulecia. Spowodowane to było kryzysem gospodarczym,
który wprowadził się w tym okresie. Wskazano, że państwo ma negatywny wpływ na proces
gospodarowania, prowadzi do kryzysów, umacniania inflację, ma ujemny wpływ na
wydajność pracy i efektywność gospodarowania, a także przesadnie ingerencje w system
zabezpieczenia społecznego.

Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej → powstała w Niemczech, gdzie po II Wojnie


Światowej zaczęto poszukiwać systemu gospodarczego, umożliwiającego odbudowywanie
państwowości niemieckiej na nowych warunkach politycznych i ekonomicznych. Cele
gospodarki społeczno-rynkowej były następujące:
1) osiągnięcie wysokiego dobrobytu przez
●ustanowienie porządku konkurencji
●świadomą politykę wzrostu
●zabezpieczenie pełnego zatrudnienia
●zagwarantowanie wolności handlu
●wolnej wymiany walut i obrotu
●podział pracy w ramach gospodarki światowej
2) zapewnienie sprawnej gospodarki i społecznego porządku pieniężnego przez
●niezależny centralny brak emisyjny
●stabilność budżetu państwa
●zabezpieczenie równowagi bilansu płatniczego
●równowagi stosunków gospodarczych z zagranicą
3) osiągnięcie bezpieczeństwa społecznego, sprawiedliwości społecznej i postępu przez
●maksymalizację produktu społecznego
●ustanowienie porządku konkurencyjnego rozwoju
● państwową korektę pierwotnego podziału dochodów i majątków w formie: pomocy
społecznej, rent, płatności wyrównawczych, zasiłków na budowę mieszkania oraz
subwencji i środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Koncepcja społecznej gospodarki rynkowej zakładała, że państwo ma do spełnienia
następujące funkcję gospodarcze:
1) wpływać hamująco w okresie koniunktury lub pobudzająco w okresie recesji, aby
zmniejszać wahania na poziomie podstawowych wartości ekonomicznych;
2) wspomagać mechanizm rynkowy w kierunku zbliżania się wytrwałej równowagi;
3) programować i prognozować w skali makroekonomicznej proces rozwoju
gospodarczego;
4) tworzyć warunki składające, że uczestnicy rynku będą podejmować działania zgodne
nie tylko z intencjami własnymi ale także z interesem społecznym;
5) tworzyć warunki kreujący autentyczny wolny rynek;
6) pełnić rolę inspiracją przekształcenia własnościowych;
7) pełnić funkcję ogólnospołeczne.

Wykład 07.11.2016 r.

Naczelnymi założeniami polityki socjalnej są równość szans i sprawiedliwość. W koncepcji


społecznej gospodarki rynkowej wyróżnia się bezpośredne i pośredne narzędzia kierowania.

Do pierwszych zalicza się (do bezpośredniej):


1) normy ochrony i w tym polityka antymonopolowa;
2) redyspozycja zysków;
3) dotacje;
4) bezpośredne transfery majątku;
5) urzędy nadzoru gospodarczego;
6) bezpośredne zarządzanie sferą dóbr publicznych;
7) własna działalność gospodarcza państwa;
8) zamówienia rządowe.
Do drugiej zalicza się (do pośredniej):
1) oddziaływanie na układ rachunku ekonomicznego w dziedzinie:
●nadzoru i kontroli cen;
●kształtowania systemu podatkowego;
●parametryczne oddziaływania w polityce pieniężnej i kredytowej;
2) oddziaływanie na układ zasilania finansowego poprzez:
●system fiskalny
●system pieniężno-kredytowy;
3) oddziaływanie na układ motywacyjny przez:
●kształtowanie systemu prawnego;
●politykę akcjonariatu pracowniczego;
●politykę socjalną;
●ochronę środowiska gospodarczego.

Publiczne prawo gospodarcze rozumiane jako działania państwa w sferze swobodnej


działalności gospodarczej, polegającej nie tylko na ograniczeniu i ochronie, lecz na
kształtowaniu ładu przestrzennego s gospodarce, ochrony konkurencji, podporządkowanie
stosunków własnościowych i prowadzeniu publicznej działalności gospodarczej. Publiczne
prawo gospodarcze to forma normatywnie uregulowanej formalności ingerencji państwa w
sferę stosunków gospodarczych. Wyodrębnienie tego prawa w systemie państwa opartego na
mechanizmach gospodarki rynkowej na kluczowe znaczenie z uwagi na funkcjonujące prawa
ekonomiczne, gdzie prawodawstwo z tego obszaru pełni jedynie funkcję ochronną.

Prawo gospodarcze publiczne jest wyrazem władztwa państwa w gospodarce. Odzwierciedla


ono powinność państwa wobec gospodarki, które wyrażone jest w formie norm prawnych.

Państwo normuje również reguły zachowania. To jest prawa i obowiązki przedsiębiorców,


ustalone ze względu na funkcję państwa. Prawo to ma zabezpieczyć funkcjonowanie
gospodarki, jednocześnie ustalając granicę polityki gospodarczej państwa, które wywodzą się
z podstawowych norm konstytucyjnych. Prawo gospodarcze normuje tylko część stosunków
społecznych związanych z działalnością gospodarczą. W zakresie przedmiotowym regulacja
ta dotyczy określenia ustroju sprawczego państwa oraz zasad jego funkcjonowania i ochrony.
Regulacja ta ma również formę władczego ustalenia do którego respektowania zobowiązania
są wszystkie podmioty administracyjne ze względu na przedmiot regulacji normatywnej,
którym jest konstrukcja państwowa (?) oddziaływania na gospodarkę w zakresie jakim
uczestniczą w tym oddziaływaniu organy administracji publicznej.

Regulacja prawna publicznego prawa gospodarczego ma formę władczego ustalenia do


którego respektowania zobowiązane są wszystkie podmioty prawa krajowego oraz osoby
zagraniczne i przedsiębiorcy zagraniczni wykonujący działalność na terytorium
Rzeczpospolitej Polskiej. Prawo to nie ujmuje całokształtu stosunków własnościowych w
państwie, określa jedynie stosunek państwa do własności środków produkcji, które stanowią
podstawę gospodarowania i poziom określonej w tym gospodarki. Prawo to określa również
formy prawne prowadzenia działalności.

Cechą prawa gospodarczego publicznego są regulacje dotyczące zakresu i form


oddziaływania państwa na funkcjonowanie rynku. Obejmują one zakres i formę państwowej
ochrony, prawny mechanizm gospodarczy, a także praw ekonomicznych, a jednocześnie
wyrażają zachowania państwa na rynku towarowym, kapitałowym, pracy i
międzynarodowym. Przedmiotem ochrony prawnej ze strony państwa jest przede wszystkim
prawo popytu i sprzedaży oraz prawo konkurencji. Rynek towarowy i jego funkcjonowanie
chronione jest również za pomocą ceł, podatków i dotacji. Na rynku pieniężnym i
kapitałowym niezbędne są zarówno ochrona jak i interwencjonizm bankowy, dewizowy oraz
na rynku papierów wartościowych. Na rynku praw interwencjonizm państwowy dotyczy
stosunków pracy, a zwłaszcza norm z biurowego prawa pracy.

Prawo gospodarcze publiczne składa się z norm prawa ustrojowego, materialnego i


proceduralnego. Normy ustrojowe to przede wszystkim sprawy konstytucyjne i prawa
administracyjne. Natomiast normy proceduralne to przede wszystkim postępowanie
administracyjne, postępowanie cywilne i postępowanie karne. Normy materialne to normy
stanowiące o przedmiocie działalności gospodarczej danego przedsiębiorcy, np. gospodarka
odpadami. Prawo publiczne gospodarcze graniczy również z normami prawa prywatnego, to
jest z prawem cywilnym i handlowym. W zakresie prawa prywatnego gospodarczego
unormowane są przede wszystkim stosunki gospodarcze pomiędzy przedsiębiorcami.

Wykład 14.11.2016 r.
Normy prawa publicznego gospodarczego mają charakter norm sprężonych. Oznacza to, że
jedne z nich regulują zachowania podmiotów biernych to głównie przedsiębiorców, nazywane
są one sankcjami sankcjonującymi. Drugą grupę stanowią normy sankcjonujące, które
określają zadania i kompetencję podmiotów czynnych. Normy sankcjonowane składają się z
trzech elementów: hipotezy, dyspozycji i sankcji. Natomiast normy sankcjonujące składają się
z trzech elementów, przy czym hipoteza w takiej normie wskazuje na adresata, którym jest
podmiot czynny publicznego prawa gospodarczego. Natomiast hipoteza normy
sankcjonującej nie musi wskazywać na akty prawne. To jest zachowanie zdarzenia, z którymi
prawodawca łączy powstanie, zmianę lub ustanie kompetencji podmiotów czynnych. W
hipotezie norm publicznego prawa gospodarczego chodzi o wskazanie zachowania
przedsiębiorcy z którym prawodawca w sposób świadomy łączy powstanie, zamianę lub
ustanie uprawnień i obowiązków określonych w dyspozycji normy. Adresatami norm
publicznego prawa gospodarczego są dwie grupy podmiotów dzielonych na: bierne i czynne.
Do podmiotów biernych należą te, które we własnym imieniu wykonują działalność
gospodarczą lub zawodową (przedsiębiorcy). Do grupy biernej zalicza się także samorząd
gospodarczy, zawodowy oraz organizacje pracodawców będących przedsiębiorcami.
Dodatkowo do tej grupy zalicza się organizację konsumenckie, a także konsumentów i
organizację jako uczestników rynku realizujące zadania z zakresu administracji publicznej.
Natomiast do podmiotów czynnych zalicza się te, które wykonują zadania państwa. Ich
zadania i kompetencję są tak określone, że mają wykonywać powinności państwa lub też Unii
Europejskiej wobec gospodarki oraz umożliwić podmiotom biernym publicznego prawa
gospodarczego korzystanie z ich uprawnień. Uprawnienia i obowiązki podmiotów czynnych
określone są mianem kompetencji. Wynikają one z ich zadań państwa wobec gospodarki.
Kompetencje te są wyrażone w sposób legislacyjny i nigdy nie mogą mieć charakteru
domniemanego.

Uprawnienia i obowiązki podmiotów biernych można podzielić na materialne (podstawowe i


szczególne) oraz proceduralne (instrumentalne). Uprawnienia o charakterze materialnym
wyrażają zachowania, których państwo wymaga od podmiotów biernych aby w ten sposób
wypełnić swoje zadania wobec gospodarki. Natomiast uprawnienia i obowiązki proceduralne
służą do właściwego ukształtowania i wprowadzenia do realizacji uprawnień i obowiązków
materialnych.

W przypadku podmiotów biernych prawa gospodarczego publicznego najbardziej


dolegliwymi sankcjami są nie tylko sankcje cywilne, karne czy finansowe, lecz przede
wszystkim sankcje administracyjne. To jest utrata koncesji lub zezwolenia, licencji na
określoną działalność. A także sankcje ekonomiczne, np. utrata możliwych do osiągnięcia
korzyści. W przypadku podmiotów czynnych sankcje zachowań niezgodnych z dyspozycją
normy są inne. Do najpoważniejszych należą sankcję związane z odpowiedzialnością
polityczną, służbową, dyscyplinarną bądź karną.

Zastosowanie sankcji wobec podmiotów czynnych publicznego prawa gospodarczego nie


usuwa w sposób automatyczny skutków nie prawidłowego zastosowania prawa wobec
podmiotów biernych publicznego prawa gospodarczego, np. pozbawienia przedsiębiorcy
koncesji. Chyba, że podmioty te dowiodą ze zachowania podmiotów czynnych mają charakter
czynny podlegającego sankcji w ramach form odpowiedzialności im przypisanych. Istotną
rolę pełni tu również odpowiedzialność Skarbu Państwa za czyny funkcjonariuszy
publicznych.
W świetle art. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, kompetencje Unii mogą mieć
trojaki podział:
1) kompetencje wyłączne;
2) kompetencje dzielone z państwami członkowskimi;
3) kompetencję dotyczące działań wspierających, koordynujących, uzupełniających.
W zależności od tego Unia może:
1) stanowić prawo oraz przyjmować akty prawne wiążące, natomiast państwa
członkowskie mogą to czynić jedynie z upoważnienia Unii lub w celu wykonywania
aktów przez nią przyjętych (kompetencję wyłączne);
2) Unia i państwa członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty prawne wiążące
w tej dziedzinie, natomiast państwo członkowskie wykonują swoje kompetencję w
zakresie w jakim Unia nie wykonała lub postanowiła je zaprzestać (kompetencje
dzielone);
3) akty prawne wiążące przyjęte przez Unię w dziedzinach przyjętych działaniami
wspierającymi, koordynacyjnymi Unii i mogą one prowadzić do harmonizacji
przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich.

Granicę kompetencji Unii wyznacza zasada powierzenia zgodnie z którą Unia działa tylko w
granicach powierzonych jej przez państwa członkowskie na mocy traktatu założycielskiego i
dla osiągnięcia określonych w niej celów. Oznacza to, że kompetencje nie powierzone Unii
należą do państw członkowskich.

Wykład 21.11.2016 r.

Wykonywanie kompetencji Unii Europejskiej podlega zasadą pomocniczości i


proporcjonalności. Zgodnie z pierwszą kompetencją i nie należącą do wyłącznej kompetencji
Unii, wspólnota może podejmować działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie w jakim
cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez
państwa członkowskie na poziomie centralnym, regionalnym i lokalnym. Natomiast z uwagi
na rozmiary i skutki proponowanych działań możliwe jest jej lepsze osiągnięcie na poziomie
Unii. Natomiast druga kompetencja wymaga aby zakres i formy działania nie(?) powinny
wykraczać poza to co jest konieczne do osiągnięcia celów założycielskich. Unia ma wyłączną
kompetencję w następujących dziedzinach:
1) unia celna;
2) ustanowienie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego;
3) polityka pieniężna w odniesieniu do państw, które przyjęły euro;
4) zachowanie morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa;
5) wspólna polityka handlowa;
6) zawieranie umów międzynarodowych jeśli ich zawarcie zostało przewidziane w akcie
ustawodawczym Unii i jest niezbędne do umożliwienia Unii wykonywania jej
wewnętrznych kompetencji lub ma wpływ na wewnętrzny akt Unii.

Unia dzieli kompetencje z państwami członkowskimi, wówczas jeśli traktat założycielski


powierza jej takie kompetencje, które nie dotyczą dziedzin objętych kompetencjami łącznymi
oraz kompetencjami dotyczącymi działań wspierających, koordynujących i uzupełniających.
Kompetencje dzielone stosuje się do następujących dziedzin:
1) rynku wewnętrznego;
2) polityki społecznej;
3) spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej;
4) rolnictwa i rybołówstwa;
5) środowiska naturalnego;
6) ochrony konsumentów;
7) transportu;
8) sieci transeuropejskiej;
9) energetyki;
10) przestrzeni i wolności;
11) bezpieczeństwa i solidarności;
12) bezpieczeństwa zdrowia publicznego.

Unia może prowadzić działania wspierające, koordynujące i uzupełniające w zakresie:


1) ochrony, poprawy zdrowia ludzkiego;
2) przemysłu;
3) kultury;
4) turystyki;
5) młodzieży;
6) sportu;
7) edukacji i szkolenia zawodowego;
8) ochrony ludności;
9) współpracy administracyjnej.

Przyjęty podział kompetencji Unii uwzględnia również zasadę elastyczności. Oznacza ona
przyzwolenie na ustanowienie kompetencji przez Radę na wniosek Komisji i za zgodą
Parlamentu Europejskiego. Z uwagi na powyższe państwo członkowskie nie zostaje przez
sam fakt członkowstwa pozbawione zadań wobec gospodarki własnego państwa. Lecz
zadania te wykonywane są częściowo inaczej niż przed uzyskaniem członkowstwa. Lecz w
oparciu o nie tylko własne kompetencje, lecz także kompetencje Unii są z nią dzielone.

Zachowania państwa w gospodarce zależą od różnych okoliczności, jednakże konieczna jest


organizacja wykonywania funkcji państwa w gospodarce. Dotyczy to przede wszystkim
podziału zadań kompetencji, które powinny ruchomo występować w imieniu państwa.
Wykonywanie funkcji państwa wobec gospodarki musi nawiązywać do funkcji władz
publicznych. Za podstawę organizacji służą funkcje państwa realizowane na rzecz
gospodarki, oparte na kryterium funkcjonalnym. W gospodarce centralnie sterowanej są to
funkcje zarządzania gospodarką narodową. Natomiast w państwie, gospodarce rynkowej są to
funkcję interwencjonizmu gospodarczego. Prawo gospodarcze wyraża stosunki organów
władzy publicznej z przedsiębiorcami, którymi zagwarantowano konstytucyjną swobodę
podejmowania i wykonywania działalności z równoczesną ochroną wolności gospodarczych
oraz obowiązkami przedsiębiorców wobec państwa.

Wykład 05.12.2016 r.

Publiczne prawo gospodarcze jest prawem wyrażającym interwencję państwa w gospodarce.


Dotyczy ono stosunków organów władzy publicznej z przedsiębiorcami, którym
konstytucyjnie zagwarantowano swobodę podejmowania i wykonywania działalności
gospodarczej z jednoczesną ochroną prawną wolności gospodarczej z obowiązkami
przedsiębiorców wobec państwa. Kluczową rolę w państwie w zakresie stanowienia prawa
gospodarczego stanowi parlament. W zakresie spraw gospodarczych inicjuje oraz ocenia
różnego rodzaju programy społeczne i gospodarcze, które są przedstawiane parlamentowi.
Dotyczy to przede wszystkim uchwalania wieloletnich planów gospodarczych. Zasadniczym
aktem planistycznym parlamentu jest uchwalanie i przyjmowanie ustawy budżetowej na
kolejne lata, która pełni częściowo funkcję planu gospodarczego.

Rada Ministrów ma decydujący wpływ na zakres uchwalanych ustaw i tym samym pośrednio
przyczynia się do kreowania gospodarki państwa. Rada Ministrów prowadzi politykę
wewnętrzną i zagraniczną państwa we wszystkich sprawach, które nie są zastrzeżone dla
innych organów państwowych, jednostek samorządu terytorialnego. Udział Rady Ministrów
w wykonywaniu funkcji państwa wobec państwa polega na:
● wyznacza kierunek rozwoju gospodarczego skali kraju poszczególnych sektorów;
● inicjowaniu programów społecznych i gospodarczych oraz uchwalaniu ich i
przedstawieniu parlamentowi, oraz zapewnieniu ich wykonania;
● uchwaleniu projektu ustawy budżetowej oraz wnoszeniu jej do sejmu;
● przygotowaniu i przyjmowaniu projektów ustaw dotyczących gospodarki oraz
wnoszeniu jej do sejmu w celu uchwalenia;
● zapewnieniu wykonania ustaw i wydania rozporządzeń z obszarów gospodarczych;
● przygotowaniu organizacyjnym wykonywania funkcji państwa przez administrację
rządową, wnosząc do sejmu projekty ustaw na mocy których przeprowadza się podział
zadań w oparciu o kryteria specjalizacji administracji gospodarczej i jej właściwości
terytorialnej;
● koordynowanie prac rządowej administracji gospodarczej, kierowaniu wykonania
budżetu państwa i zapewnieniu kontroli i nadzoru w gospodarce.
Szczegółowy zakres udziały Rady Ministrów wykonywaniu funkcji państwa w gospodarce
wskazują przepisy Konstytucji RP oraz ustaw. Natomiast sposób wykonania tych funkcji
określają akty normatywne odnoszące się do Rady Ministrów.

Wykonywanie funkcji państwa w gospodarce uczestnicy także władza sądownicza oraz


organy ochrony prawa. W stosunkach gospodarczych mogą występować również spory
między przedsiębiorcami, a także pomiędzy pracownikami i konsumentami. Do rozstrzygania
sporów przedsiębiorców będących równocześnie pracodawcami zatrudnionymi przez nich
pracownikami właściwe będą sądy pracy i ubezpieczeń społecznych. Odrębność tych sądów
jest uzasadniona zarówno ze względu na ochronę pracowników jak i interes przedsiębiorców
(pracowników). Natomiast do rozstrzygania sporów przedsiębiorców z innymi
przedsiębiorców z innymi przedsiębiorcami właściwe są sądy gospodarcze, które funkcjonują
jako wydziały sądów powszechnych (rejonowych i okręgowych), stosując odrębną procedurę
sądową. Przedsiębiorcy mogą również poddawać się rozstrzygnięciom sądów polubownych
(mediacja), gdyż szybciej wyznaczane są terminy rozpraw jak i rozstrzygnięć sporów.
Również przedsiębiorcy wpisywani do KRS są obsługiwani przez sądy w tym zakresie
właściwe.

Rozstrzyganie sporów pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami należą do sądów


powszechnych. Do takich spraw ma zastosowanie zwykła procedura sądowa właściwa do
postępowania cywilnego wyjątkowo również dla karnego, np. sprawy karne wytoczone z
oskarżenia prywatnego na podstawie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Działalności gospodarczej przedsiębiorców mogą wystąpić zachowania, które wymagają
regulacji ze strony państwa i jego właściwych organów. Dotyczy to przede wszystkim
czynów karalnych bądź takich, które godzą w ustrój gospodarki rynkowej, np. czyny
nieuczciwej konkurencji lub w inny sposób naruszają interes publiczny, w zakresie ochrony
życia i zdrowia ludzkiego, ochrony środowiska naturalnego, czy bezpieczeństwa publicznego.
W sprawach przedsiębiorców obowiązuje dwuinstancyjność postępowania. To jest możliwość
korzystania z apelacji lub też wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego. Dodatkowo mają
prawo do sądowej kontroli decyzji administracyjnych, która jest wykorzystywana w I-ej
instancji przez Wojewódzki Sąd Administracyjny, a w II-ej instancji przez Naczelny Sąd
Administracyjny. Dodatkowo przedsiębiorcy mogą korzystać z ochrony sądowej przed sądem
oraz Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie skarg wnoszonych przeciwko
państwu polskiemu ponoszącego odpowiedzialność za działanie albo zaniechanie jego
organów oraz ich funkcjonariuszy.

Do władzy sądowniczej należą również trybunały: Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Stanu.


Istotne znaczenie dl przedsiębiorców posiada Trybunał Konstytucyjny. Bada on
konstytucyjność ustaw oraz aktów wykonawczych, oraz rozpatruje skargi konstytucyjne.
Znaczący jest również dorobek orzecznicy Trybunału Konstytucyjnego, związany z ochroną
wartości konsumpcyjnych składających się na ustrój gospodarczy oraz dotyczący praw i
wolności, oraz obowiązków obywateli w tym przedsiębiorców, konsumentów, pracodawców i
pracowników.

Działalność władzy sądowniczej wspomagają również organy ochrony prawa. Jest to przede
wszystkim Rzecznik Praw Obywatelskich, a także Generalny Inspektor Danych Osobowych.
RPO stoi na straży wolności praw człowieka i obywatela, których istotna część odnosi się do
sfery aktywności gospodarczych. Jest on wyposażony poprzez ustawę w liczne możliwości
działania w interesie przedsiębiorców i konsumentów

Wykład 12.12.2016r.

Przedsiębiorstwa państwowe
Przedsiębiorstwa państwowe są samodzielnym, samorządnym i samofinansującym się
przedsiębiorcą posiadającą osobowość prawną. Organy takich przedsiębiorstw samodzielnie
podejmują decyzję oraz organizują działalność zgodnie z przepisami prawa i w celu
wykonywania zadań nałożonych na przedsiębiorstwo. Przedsiębiorstwa państwowe mogą być
utworzone jako: działające na zasadach ogólnych oraz użyteczności publicznej.
Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają na celu przede wszystkim bieżące i
nieprzerwalne zaspokajanie potrzeb ludności. Ich celem jest przede wszystkim produkcja lub
świadczenie usług w zakresie: inżynierii sanitarnej, komunikacji miejskiej, zapotrzebowania
ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną, zarządu państwowymi zasobami
lokalowymi, zarządu państwowymi zasobami lokalowymi, usług pogrzebowych i utrzymania
urządzeń stanów prawnych oraz usług kulturalnych. Organ założycielski w granicach
obowiązujących przepisów określa zakres i warunki na jakich przedsiębiorstwa użyteczności
publicznej zobowiązane są świadczyć usługi na rzecz ludności. Organ założycielski ma ponad
to obowiązek dotowania działalności przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, którego
działalność jest nierentowna, a konieczna ze względu na potrzebę zaspokajania potrzeb
ludności. Do utworzenia przedsiębiorstwa państwowego uprawnione są: naczelne i centralne
organy administracji publicznej, NBP i banki państwowe, wyżej wymienione podmioty są
organami założycielskimi. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa wskazuje jego nazwę, rodzaj,
siedzibę i przedmiot działania. Natomiast akt o utworzeniu przedsiębiorstwa użyteczności
publicznej może określać również zasady i powoływania zakładów, filii, wydziałów oraz
innych wewnętrznych jednostek organizacyjnych przedsiębiorstw. Utworzenie
przedsiębiorstwa państwowego poprzedza postępowanie przygotowawcze, które ma na celu
zweryfikować i oceniać potrzebę oraz warunki utworzenia przedsiębiorstwa. Organ, który
planuje utworzyć przedsiębiorstwo powołuje w tym celu zespół przygotowawczy, który
dokonuje niezbędnych ustaleń i przedstawia swoją opinię.

Strukturę organizacyjna przedsiębiorstwa oraz inne zagadnienia określa ​statut​. Uchwala go


zebranie pracowników na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa. Statuty wymagają
zatwierdzenia przez organ założycielski w następujących rodzajach działalności: użyteczności
publicznej, handlu zagranicznego, stacji telewizyjnych, transportu samochodowego,
budownictwa, łączności, a także państwowej komunikacji samochodowej (PKS) oraz
zakładów naprawczych taboru kolejowego.

W przedsiębiorstwie użyteczności publicznej dla którego organem założycielskim jest


wojewoda i którego działalność wykracza poza obszar województwa, statut zatwierdza
wojewoda w porozumieniu z ministrem właściwym za przedmiot działalności
przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa państwowe podlegają obowiązkowi wpisu do KRS i z tą
chwilą uzyskuje osobowość prawną. Przedsiębiorstwa państwowe mogą być łączone,
dzielone. O takiej potrzebie decyduje organ założycielski z własnej inicjatywy, decyzji rady
pracowniczej, bądź na jej wniosek lub wniosek kierownika zakładu poparty przez radę
pracowniczą lub 50% załogi zakładu. W zakresie lepszego wykorzystania środków produkcji
oraz poprawy aktywności gospodarki właściwy minister może podjąć decyzję w zakresie
podziału przedsiębiorstwa z własnej inicjatywy, na wniosek organu założycielskiego lub rady
pracowniczej, kierownika zakładu. Natomiast likwidacja przedsiębiorstwa państwowego
polegała na zadysponowaniu jego składników materialnych, a następnie wykreśleniu
przedsiębiorstwa z KRS po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli. Likwidacja
przedsiębiorstwa może nastąpić, jeżeli: prowadzi ono działalność ze stratą w ciągu kolejnych
6-ciu miesięcy, prawomocnym wyrokiem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną,
zakazano przedsiębiorstwu działania we wszystkich dziedzinach objętych swoim zakresem,
wnioskiem takim wystąpił zarząd komisaryczny lub też połowa aktywów przedsiębiorstwa w
spółkach lub obligacje oddadzą do używania innym osobą na podstawie umów
cywilnoprawnych. Decyzję o likwidacji podejmuje organ założycielski własną inicjatywą lub
na wniosek rady pracowniczej, o ile minister do spraw skarbu państwa nie zgłosi w terminie
dwóch tygodni.

Z chwilą postawienia przedsiębiorstwa państwowego w stan likwidacji:


1) organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa i wyznacza likwidatora;
2) ulegają rozwiązaniu organy samorządu załogi przedsiębiorstwa;
3) kompetencje rady pracowniczej celem zatwierdzenia roszczeń, sprawozdań
finansowych przedsiębiorstw państwowych wykonuje organ założycielski.
Wszelkie działania dotyczące zamiaru połączenia, podziału i likwidacji przedsiębiorstwa,
przedstawiane są w formie pisemnej ogólnemu zebraniu pracowników lub radzie
pracowniczej, a także związkom zawodowym funkcjonującym w zakładzie w celu uzyskania
opinii. Przed podjęciem decyzji o połączeniu, podziale lub likwidacji przeprowadzone jest
postępowanie przygotowawcze przez powołany do tego zespół przygotowawczy.

Przedsiębiorstwa państwowe może również być postawione w ​stan upadłości​. Z dniem


ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa, organ założycielski odwołuje dyrektora i wyznacza
reprezentanta upadłego. Ulegają rozwiązaniu z mocy prawa organy samorządów. Z dniem
ogłoszenia o wszczęciu postępowania upadłościowego wobec likwidowanego
przedsiębiorstwa, postępowanie likwidacyjne podlega zawieszeniu, a następnie z dniem
ogłoszenia upadłości umorzeniu z mocy prawa.

Tworzenie zakładów, a także innych jednostek organizacyjnych przedsiębiorstwa


państwowego, system kontroli wewnętrznej, stosunki prawne między tymi podmiotami
określa ​
statut​przedsiębiorstwa.

Dodatkowo ​regulamin organizacyjny przedsiębiorstwa określa zakres działania, podział


czynności i odpowiedzialności osób pełniących funkcje kierownicze i samodzielne
przedsiębiorstwa. Regulamin ustala dyrektor po zasięgnięciu opinii rady pracowniczej. Statut
może przewidywać również powołanie jak organów doradczych i opiniotwórczych dyrektora,
kolegium przedsiębiorstwa oraz rady techniczno-ekonomiczne. Członków tych powołuje
dyrektor.

Organami przedsiębiorstwa państwowego są:


● ogólne zebranie pracowników (delegatów);
● rada pracownicza;
● dyrektor przedsiębiorstwa.
Kompetencje delegatów i rady pracowniczej określa ustawa o samorządzie załogi
przedsiębiorstwa państwowego. Dyrektor ​zarządza przedsiębiorstwem i reprezentuje na
zewnątrz​. Dyrektor podejmuje decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialność.
Dyrektora powołuje rada pracownicza​. Przedsiębiorstwach nowo organizowanych pierwszego
dyrektora powołuje organ założycielski. Ponad to organ uprawniony do powołania dyrektora
może wyznaczyć tymczasowego kierownika na czas nie dłuższy niż 6 miesięcy, w
szczególności: odwołania dyrektora, rezygnacji przez niego ze stanowiska, wygaśnięcie
okresu na jaki został powołany, zawieszenia przez sąd postępowania upadłościowego,
zakończenia lub przerwania postępowania naprawczego, rozwiązania ze skutkiem
natychmiastowym umowy, zarządzenia przedsiębiorstwem lub z upływem terminu jego
wypowiedzenia, oczywista śmierć dyrektora. Dyrektor przedsiębiorstwa użyteczności
publicznej powołuje i odwołuje organ założycielski, np. województwa, dyrektora odwołuje
lub powołuje właściwy minister w porozumieniu z wojewodą.

Dyrektora powołuje się pośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. W skład


komisji wchodzą trzy osoby wskazane przez organ założycielski i dwie przez radę
pracowniczą.

Dyrektora powołuje się na okres 5 lat lub na czas nieokreślony. Rada pracownicza może
odwołać dyrektora za zgodą organu założycielskiego. Ponad to organ założycielski może
odwołać dyrektora, jeżeli: dyrektor dopuszcza się rażącego naruszenia prawa, wypowiedzenie
umowy wynika z przyczyn leżącej po stronie dyrektora (art. 52 i 53 KP), przedsiębiorstwo
państwowe przez co najmniej 3 miesiące nie wypełnia wobec Skarbu Państwa zobowiązań z
tytułu podatków. W przypadku odwołania dyrektorowi przysługuje odprawa w wysokości nie
wyższej niż 3-krotność wynagrodzenia miesięcznego. Odprawa nie przysługuje, jeżeli:
odwołanie nastąpiło na wniosek dyrektora z przyczyn ustalających rozwiązania stosunku
pracy bez wypowiedzenia w związku z likwidacją przedsiębiorstwa, podziałem lub
ogłoszeniem upadłości, w związku z przejściem na emeryturę i uzyskaniem prawa do
jednorazowej odprawy. Odprawa wypłacana jest w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Czynności prawne w zakresie stosunku pracy dyrektora wykonuje organ uprawniony do jego
powołania. Proponuje on warunki pracy i płacy osobom przystępującym do konkursu. Rada
pracownicza uprawniona jest do zawieszenia dyrektora w czynnościach na okres nie dłuższy
niż 6 miesięcy, jeżeli jego działalność zagraża interesom przedsiębiorstwa. W czasie
zawieszenia rada wyznacza tymczasowego kierownika przedsiębiorstwa. Od takiej decyzji
dyrektor może się sprzeciwić.

Następnie dyrektora oraz głównego księgowego powołuje i odwołuje dyrektor


przedsiębiorstwa za zgodą rady pracowniczej. Rada pracownicza może wystąpić do organu
założycielskiego z wnioskiem o odwołanie dyrektora przedsiębiorstwa jeżeli dyrektor swoją
działalnością narusza przepisy prawa oraz swoją nieuprawnioną pracą powołuje, że
przedsiębiorstwo nie osiągnie zadowalających wyników gospodarczych.

Wykład 19.12.2016 r.

Przedsiębiorstwa państwowe cd.


Organ założycielski przedsiębiorstwa może powierzyć jego zarządzanie osobie fizycznej lub
prawnej. Czynność ta może być powzięta z inicjatywy organu założycielskiego lub na
wniosek rady pracowniczej. Dodatkowo z taką inicjatywą może wystąpić również zarządca
komisaryczny. Taka umowa powinna określać: obowiązki zarządcy w zakresie zarządzania
oraz wszelkich zmian w administracji (?). Zasady wynagrodzenia zarządcy, kryteria oceny
aktywności zarządzania, sposób odpowiedzialności za powierzone przedsiębiorstwa. w
sytuacji, gdy zarządca jest osobą prawną, to wskazanie kto w jej imieniu będzie dokonywał
czynności zarządu. Z chwilą objęcia obowiązków przez zarządcę organ samorządu ulega
rozwiązaniu, organ założycielski odwołuje dyrektora. Zarządca przejmuje kompetencję
dyrektora z wyjątkiem prawa sprzeciwu wobec organu założycielskiego, przyjmowanie i
zatwierdzanie sprawozdania finansowego, dokonywanie podziału na fundusze
wygenerowanego zysku przez przedsiębiorstwo. Zarządzanie następuje w drodze umowy na
okres nie krótszy niż 3 lata i między Skarbem Państwa, który reprezentuje organ założycielski
a zarządcą. W przedsiębiorstwie państwowym w którym zarządca objął swoje obowiązki,
organ założycielski ma obowiązek ustanowić radę nadzorczą i powierzyć jej wykonywanie
stałego nadzoru.

Do kompetencji organu założycielskiego należy rozwiązanie umowy o zarządzanie ze


skutkiem natychmiastowym, jeśli: zarządza dopuszcza się rażącego naruszenia prawa,
przedsiębiorstwo państwowe przez co najmniej 3 kolejne miesiące nie wypełnia zobowiązań
podatkowych lub zarządca w sposób istotny naruszył postanowienia umowy zarządzanym
przedsiębiorstwem. Niezwłocznie po tym rada nadzorcza zarządza przeprowadzenie wybory
do organów samorządu załogi, chyba że została zawarta umowa na dalszy okres.

Obowiązkiem organu założycielskiego jest wyposażenie przedsiębiorstwa w środki niezbędne


do prowadzenia działalności gospodarczej określonej w akcie prawnym o jego utworzeniu.
Przedsiębiorstwo gospodarując powierzonym mieniem zapewnia jego ochronę, może
sprzedać mienie w drodze przetargu, a w przypadku likwidacji przedsiębiorstwa, sprzedaż
środków trwałych może być dokonana na podstawie oferty publicznej. Dodatkowo likwidator
na wniosek organu założycielskiego może przekazać gminie lub osobie prawnej mienie
przedsiębiorstwa publicznego. Przedsiębiorstwo zgłasza organowi założycielskiemu zamiar
czynności prawnej mającej za przedmiot inne przedsiębiorstwa polegające na: wniesieniu
rzeczy do spółki lub fundacji, dokonaniu darowizny, nieodpłatnym oddaniu do używana
innym podmiotom w drodze umów cywilno-prawnych.

Przedsiębiorstwo państwowe występuje w obrocie we własnym imieniu i na własny rachunek.


Z chwilą wykreślenia przedsiębiorstwa z rejestru, mienie pozostałe po tym przedsiębiorstwie
przejmuje wojewoda. Mienie po likwidacji przedsiębiorstwa państwowego, którego organem
założycielskim był Minister Obrony Narodowej podlega przekazaniu Agencji Mienia
Wojskowego.

Do dokonywania czynności prawnych samodzielnie do przedsiębiorstwa upoważniony jest


dyrektor. Natomiast zastępcy dyrektora oraz pełnomocnicy przedsiębiorstwa działają w
granicach umocowania. Jeżeli czynność prawna przewyższa 5 tys. zł lub czynność może
spowodować powstanie zobowiązań powyżej 5 tys. zł, to do skuteczności oświadczenia
wymagane jest współdziałanie co najmniej dwóch osób. Pełnomocników ustanawia i
odwołuje dyrektor. Udzielenie pełnomocników ustanawia i odwołuje dyrektor. Udzielenie
pełnomocnictwa wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Przedsiębiorstwa
ujawniane są w KRS.

Przedsiębiorstwo prowadzi działalność na zasadach racjonalnej gospodarki,


samofinansowania oraz rachunku ekonomicznego. Ma ono obowiązek prowadzić rzetelną
rachunkowość oraz sporządzać na tej podstawie bilans, który podlega weryfikacji przez
państwowe organy oraz kontroli. Przedsiębiorstwo może podjąć działalność, która
przewidziana jest w akcie o jej utworzeniu, jednak wymaga to ujawnienia w KRS.
Obowiązkiem dyrektora jest powiadomienie pisemne rady pracowniczej, banku finansującego
oraz organu założycielskiego, że przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą ze stratą.
Wówczas organ założycielski na wniosek rady pracowniczej lub własnej dyrektora powołuje
komisję w celu zbadania stanu gospodarczego przedsiębiorstwa.

Organ założycielski kontroluje i ocenia działalność przedsiębiorstwa oraz pracy dyrektora.


Ma on prawo władczego wkroczenia w sprawy przedsiębiorstwa, tylko w sytuacjach
określonych przepisami prawa. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa może przewidzieć, że
uprawnienia organu założycielskiego w zakresie nadzoru mogą być przekazane radzie
nadzorczej. Dodatkowo organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo
obowiązek wprowadzenia do swego planu zadania lub wyznaczyć mu zadanie poza planem w
sytuacji obrony kraju, klęski żywiołowej, czy też zadań międzynarodowych. Musi on jednak
zapewnić środki na realizację tych zadań. Jeżeli organ założycielski stwierdzi, że decyzja
dyrektora jest sprzeczna z prawem, wstrzymuje jej wykonanie oraz zobowiązuje dyrektora do
jej zmiany lub cofnięcia. Dyrektorowi oraz radzie pracowniczej przysługuje prawo wniesienia
sprzeciwu w stosunku do decyzji podjętych przez organ sprawujący nad nimi nadzór.
Sprzeciw wnoszony jest do organu w terminie 7 dni. Sprzeciw wstrzymuje wykonanie
decyzji. Jeśli organ podtrzymał decyzję, dyrektorowi przysługuje prawo wniesienia w ciągu 7
dni sprawy do sądu. Natomiast sąd w terminie 14 dni wyznacza rozprawę. W razie
wyrządzenia szkody z powodu wykonania decyzji organu, sprawujący nadzór
przedsiębiorstwa może od tego organu dochodzić odszkodowania. Wszelkie spory rozstrzyga
sąd. Z żądaniem może wystąpić dyrektor lub rada pracownicza.

W sytuacji, gdy przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą, organ założycielski w


porozumieniu z Ministrem Finansów, może wszcząć postępowanie naprawcze ustanawiając
nad przedsiębiorstwem ​zarząd komisaryczny​. Od takiej decyzji organu założycielskiego nie
przysługuje sprzeciw. Zarząd powołuje się na czas oznaczony, dodatkowo jest wpisany do
KRS. Organ założycielski wyznacza i odwołuje osobę sprawującą zarząd komisaryczny. Z
chwilą ustanowienia zarządu organy przedsiębiorstwa uległy rozwiązaniu, a organ
założycielski odwołuje dyrektora. Osoba wypełniająca zarząd komisaryczny przejmuje
kompetencję rady przedsiębiorstwa z wyłączeniem przyjmowania i zatwierdzania
sprawozdania finansowego, dokonywania podziału wygospodarowanego zysku. Powyższe
kompetencje realizuje organ założycielski. Osoba wyznaczona jako zarząd komisaryczny,
niezwłocznie po jego ustanowieniu ma obowiązek przedstawić organowi założycielskiemu do
zatwierdzenia program naprawczy przedsiębiorstwa. Ponad to osoba ta przedstawia co 3
miesiące organowi założycielskiemu sprawozdanie ze swojej działalności. Wszelkie zasady
sprawowania zarządu komisarycznego określa szczegółowo organ założycielski. W sytuacji,
gdy ustaną przyczyny ustanowienia zarządu komisarycznego, to jest wyprowadzenie
przedsiębiorstwa z prowadzenia działalności ze stratą, organ założycielski wydaje zarządzenie
o uchyleniu zarządu komisarycznego. Ponad to organ założycielski może w każdym czasie
uchylić zarząd komisaryczny i zarządzić likwidację przedsiębiorstwa. Jeżeli dalsze
wykonywanie naprawcze przedsiębiorstwa nie rokuje poprawy jego gospodarki. Wszelkie
koszty, które wynikają ze sprawowania zarządu komisarycznego stanowią wydatek
przedsiębiorstwa.

Wykład 09.01.2017 r.

Prawo spółdzielcze ​zagadnienia ogólne.


Spółdzielnia (def.) jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób o zmiennym
składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, który w interesie swoich członków
prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Ponad to spółdzielnia może prowadzić
działalność społeczną i oświatową kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska.

Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków. Podstawowym aktem


regulującym zasady funkcjonowania spółdzielni jest statut. Określa on:
1) oznaczenie, nazwę z dodatkiem spółdzielnia od spółdzielczych;
2) przedmiot działalności spółdzielni oraz czas trwania jeśli jest założona na czas
określony;
3) wysokość wpisowego oraz wysokość i ilość udziałów, które powinien zadeklarować
członek spółdzielni, termin wnoszenia zwrotu, a także skutki nie wnoszenia zwrotu, a
także skutki nie wniesienia udziałów w terminie;
4) prawa i obowiązki członka spółdzielni;
5) zasady i tryb przyjmowania członków, wypowiadania członkowstwa, wykreślenie i
wykluczenie członków;
6) zasady zwoływania walnych zgromadzeń, obradowania na nich, podejmowania uchwał;
7) zasady i tryb wyboru oraz odwoływania członków spółdzielni;
8) zasady podziału nadwyżki bilansowej z dochodu ogólnego oraz pokrycia strat
spółdzielni.
Dodatkowo statut może zawierać inne postanowienia wymagane przepisami prawa.

Podmioty zamierzające założyć spółdzielnie (założyciele) mają obowiązek uchwalić statut


spółdzielni, potwierdzić jego przyjęcie poprzez złożenie pod nim podpisów. Następnie
wykonanie wyboru spółdzielni. Czynność ta należy do kompetencji walnego zgromadzenia
lub komisji organizacyjnej w składzie co najmniej 3 osób. Liczba założycieli spółdzielni to co
najmniej 10 osób w przypadku osób fizycznych i 3 w sytuacji osób prawnych. W
spółdzielniach produkcji rolnej liczba założycieli w przypadku osób fizycznych nie może być
mniejsza niż 5.

Osoby fizyczne lub prawne prowadzące gospodarstwo rolne w zakresie działów specjalnej
produkcji rolnej w celu wspólnego organizowania się tworzą grupy producentów rolnych oraz
grup producentów owoców i warzyw. Do ich powstania jako spółdzielnia wymagalną liczbą
założycieli jest co najmniej 5.

Spółdzielnia podlega wpisowi do KRS. Nabywa ona osobowość prawną z chwilą wpisu do
rejestru. Za czynności dokonane w interesie spółdzielni przed zarejestrowaniem, osoby
działające do chwili zarejestrowania odpowiadają wobec osób trzecich solidarnie. Za
zobowiązania, które wynikają z tych czynności, spółdzielnia odpowiada po jej
zarejestrowaniu tak jak by były one zaciągnięte przez siebie. Zmiana statutu spółdzielni
wymaga uchwały walnego zgromadzenia podjętej większością 2/3 głosów. Obowiązkiem
zarządu jest zgłoszenie takiej zmiany statutu do Sądu Rejestrowego (w terminie 30 dni).
Ogłoszenia spółdzielcze publikowane są w "Monitorze Spółdzielczym", wydawanym przez
krajową radę spółdzielczą.

Członkiem spółdzielni może być każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności
prawnych. Spółdzielnia liczy co najmniej 10 członków, a spółdzielnia rolna czy grup
producentów co najmniej 5. Jednak statut może określać wyższe kryteria liczbowe. Jednakże
statut może określać dopuszczenie do członkowstwa w spółdzielni osób o ograniczonej
zdolności do czynności prawnych lub nie mających tej zdolności. Jednakże osoby takie nie
mogą być członkami organów spółdzielni. W organie walnego zgromadzenia biorą one udział
przez swoich przedstawicieli ustawowych. Członkowie spółdzielni mogą być również osoby
prawne.

Wykład 16.01.2017 r.

Prawo spółdzielcze ​regulacje cd.


Aby stać członkiem spółdzielni należy złożyć deklarację w formie pisemnej, wskazując dane
osobowe zainteresowanej osoby. Spadkobierca zmarłego członka spółdzielni dziedziczy jego
udziały. W sytuacji, gdy jest członkiem spółdzielni lub złożył deklarację wstąpienia do niej.
Również założyciele spółdzielni, którzy podpiszą statut stają się członkami spółdzielni w
momencie jej zarejestrowania. Prawa i obowiązki wynikające z członkowstwa bycia w
spółdzielni są dla wszystkich takie same. Do praw zasadniczych należy: uczestniczenie w
walnym zgromadzeniu lub zebraniu grupy członkowskiej, wybieranie lub bycie wybieranym
do organów spółdzielni, otrzymywania wszelkiej dokumentacji z działalności spółdzielni (np.
statutem, uchwał, sprawozdań finansowych), udziałów w nadwyżce finansowych
(bilansowych), a także uzyskaniem świadczeń z zakresu statutowej działalności spółdzielni.
Do obowiązków członka spółdzielni należy: przestrzeganie przepisów prawa, postanowień
statutu oraz regulaminów, dbanie o dobro spółdzielni i uczestniczenie w realizacji jej zadań
statutowych. Podstawowym obowiązkiem członka spółdzielni jest wniesienie wpisowego oraz
zadeklarowanie udziałów. Członek spółdzielni nie odpowiada wobec wierzycieli spółdzielni
za jego zobowiązania. Członek spółdzielni może wystąpić z niej za wcześniejszym
wypowiedzeniem złożonym w formie pisemnej. Dopuszcza się rozwiązanie stosunków
członkowstwa (w dwóch sytuacjach), poprzez: wykluczenie i wykreślenie. Wykluczenie może
nastąpić jeśli członek z winy umyślnej lub z rażącego niedbalstwa działa na szkodę
spółdzielni, a jego dalsze pozostawanie w nim nie da się pogodzić z postanowieniami statutu.
Natomiast wykreślenie może nastąpić w wypadku nie wykonywania obowiązków
statutowych. Czynności wykluczenia i wykreślenia realizują organy spółdzielni, to jest: rada
nadzorcza lub walne zgromadzenie. Organy te mają obowiązek powiadomić członka
spółdzielni o rozstrzygnięciu. Członka zmarłego spółdzielni wykreśla się z rejestru ze
skutkiem od dnia kiedy nastąpiła śmierć. Natomiast osobę prawną wykreśla się z dniem jej
ustania lub wykreślenia z listy przedsiębiorców. Po zmarłym członku spółdzielni jego prawa
przechodzą na spadkobiorę. Udział jego wypłacany jest na podstawie zatwierdzonego
sprawozdania finansowego za rok w którym członek przestał należeć do spółdzielni. Wszelkie
roszczenia dotyczące udziałów w nadwyżce finansowej, czy też zwrot wkładu udziałów
przedawnia się z upływem 3 lat. Do obowiązków zarządu należy prowadzenie rejestru
członków spółdzielni ze wskazaniem danych osobowych, wysokością deklarowanych
wniesionych udziałów, ich rodzajów, datę przyjęcia w poczet członków, datę wypowiedzenia
członkowstwa, czy ustania. Członek spółdzielni, jego małżonek i wierzyciele mogą
przeglądać powyższy rejestr. Dodatkowo zarząd ma obowiązek wydać każdemu członkowi
spółdzielni na jego wniosek czy żądanie odpis statusu oraz regulaminów.

Do organów spółdzielni zalicza się: walne zgromadzenie, radę nadzorczą, zarząd, w


spółdzielniach walne zgromadzenie zastąpiono przez zebranie przedstawicieli ​to ​zebranie
grup członkowskich​. Wybory do powyższych organów spółdzielni, dokonywane są w
głosowaniu tajnym, z pośród nieograniczonej liczby kandydatów. Również odwołanie
członka organu spółdzielni następuje w głosowaniu tajnym.

Walne zgromadzenie → jest najwyższym organem spółdzielni. Każdy członek spółdzielni ma


jeden głos bez względu na ilość posiadanych udziałów. Dopuszcza się uczestnictwo w
walnym zgromadzeniu przez pełnomocnika (osoby fizyczne). Natomiast osoby prawne
działają przez pełnomocników. Członek zarządu spółdzielni nie może być pełnomocnikiem na
walnym zgromadzeniu. Statut może przewidywać sytuację, gdy ilość członków przekroczy
liczbę w nim określoną, walne zgromadzenie członków spółdzielni zostaje zastąpione przez
zebranie przedstawicieli. O czasie, miejscu i porządku obrad, zebranie przedstawicieli
powiadamia się wszystkich członków spółdzielni według trybu określonego w statucie. Do
kompetencji walnego zgromadzenia należą:
●uchylanie kierunków rozwoju działalności gospodarczej oraz społecznej i kulturalnej;
●rozpatrywanie sprawozdań rady;
●zatwierdzenie sprawozdań rocznych i sprawozdań finansowych;
●podejmowanie uchwał wobec wniosków członków spółdzielni;
●udzielanie absolutorium członkom zarządu;
●rozpatrywanie wniosków wynikających z protokołu polustracyjnego;
●podejmowanie uchwał w sprawie podziału nadwyżki finansowej lub sposobu pokrycia
strat;
●podejmowanie uchwał w sprawie zbycia nieruchomości lub zakładu;
●podejmowanie uchwał do przystąpienia do innej organizacji gospodarczych lub
występowanie w nich;
●oznaczenie najwyższej sumy zobowiązań jaką spółdzielnia może zaciągnąć;
●podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia lub wystąpienia spółdzielni ze związku;
●wybór delegatów na zjazd związków z którym spółdzielnia jest szerzona.
Walne zgromadzenie zwołuje się co najmniej raz w roku, w ciągu 6 miesięcy po upływie roku
obrachunkowego. Zarząd zwołuje walne zgromadzenie także na żądanie rady lub
przynajmniej 1/10, nie mniej niż 3 członków. W spółdzielni w której walne zgromadzenie
zastąpiono zebraniem przedstawicieli, zarząd zwołuje je również na żądanie 1/3
przedstawicieli oraz 1/5 liczby członków spółdzielni w przypadku grup członkowskich.
Żądanie zebrania walnego zgromadzenia musi być wyrażone w formie pisemnej, z
jednoczesnym wskazaniem celu zwołania. O czasie, miejscu i porządku obrad walnego
zgromadzenia zawiadamia się członków spółdzielni, związek rewizyjny, krajową radę
spółdzielczą według trybu określonego w statucie. Co do zasady walne zgromadzenie może
podejmować uchwały jedynie w sprawach, które są objęte porządkiem obrad podanych do
wiadomości członków. Uchwały są podejmowane zwykłą większością głosów w obecności co
najmniej połowy uprawnionych do głosowania. Z obrad walnego zgromadzenia sporządza się
protokół, który powinien być podpisany przez przewodniczącego walnego zgromadzenia oraz
osoby wskazane w statucie. Protokoły są sporządzane (?) dla członków spółdzielni lub
uprawnionych organów. Protokoły przechowywane są przez zarząd przez co najmniej 10 lat.
Powzięte uchwały obowiązują wszystkich członków spółdzielni oraz jej organy. Uchwała,
która była by sprzeczna z ustawą jest nieważna i może być zaskarżona do sądu. Każdy
członek spółdzielni jak również zarząd, może wytoczyć powództwo o uchylenie uchwały.
Wnosi się go w terminie 6 tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia. Natomiast
powództwo wniesione przez członka nieobecnego na walnym zgromadzeniu w związku
wadliwym zwołaniem, wnoszone jest w terminie 6 tygodni od dnia powzięcia wiadomości
przez tego członka takiej uchwały, jednak nie później niż przed upływem roku od dnia
odbycia walnego zgromadzenia. Wydane orzeczenie sądu, które ustala nie istnienie albo
nieważność uchwały walnego zgromadzenia, bądź uchylając uchwałę ma moc prawną
względem wszystkich członków spółdzielni oraz organów.

Rada nadzorcza → sprawuję kontrolę i ​nadzór nad działalnością spółdzielni​. Rada składa się z
co najmniej 3 członków, wybranych stosownie do postanowień statutu przez walne
zgromadzenie, zebranie przedstawicieli lub zebranie grup członkowskich. Do tego organu
mogą być wybierani wyłącznie członkowie spółdzielni. Kadencja rady określa statut. Przed
upływem kadencji członek rady może być odwołany większością 2/3 głosów członków przez
organ który ich powołał. Do zakresu działania rady należy:
● uchwalanie planów gospodarczych spółdzielni;
● nadzór i kontrola działalności spółdzielni poprzez badanie okresowych sprawozdań
oraz sprawozdań finansowych;
● dokonywanie okresowych ocen;
● dokonanie przez spółdzielnię celów gospodarczych oraz przeprowadzenie kontroli
nad sposobem załatwiania przez zarząd wniosków organów spółdzielni i jej członków;
● podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia do organizacji społecznych oraz
występowania z nich;
● zatwierdzanie struktury organizacyjnej spółdzielni;
● rozpatrywanie skarg na działania zarządu;
● przedstawienie walnemu zgromadzeniu wyników kontroli oraz ocenę sprawozdań
finansowych.
Ponad to statut może zawierać inne uprawnienia przysługujące radzie. W spółdzielni rolnej,
gdy liczba członków nie przekracza 10, nie powołuje się rady.

Zarząd → do kompetencji zarządu należy kierowanie działalnością spółdzielni oraz


reprezentowanie jej na zewnątrz. Skład i liczbę członków określa statut. Może on
przewidywać zarząd jedno osobowy, którym jest prezes, skazując na wymaganie jakie ta
osoba powinna posiadać. Członków zarządu, prezesa i jego zastępców wybiera i odwołuje
rada lub walne zgromadzenie​. Członek zarządu może być zawieszony w czynnościach przez
radę w sytuacji, gdy jego działalność była by sprzeczna z przepisami prawa lub statutu.
Członkami zarządu, którzy są zatrudnieni w spółdzielni rada nawiązuje stosunek pracy na
podstawie umowy o pracę albo powołania. Oświadczenia woli ze spółdzielnią (?) składają
dwaj członkowie zarządu i jeden pełnomocnik.
Ustawa nie zezwala na bycie jednocześnie członkiem zarządu, przedstawicielem na zebrania
tej samej spółdzielni. Nie można być także jednocześnie członkiem rady i zarządu tej samej
spółdzielni. Członkowie zarządu i rady nie mogą głosować w sprawach ich dotyczących oraz
nie mogą zajmować się interesami operacyjnym (?) wobec spółdzielni. W przypadku
naruszenia powyższych zakazów, rada może podjąć uchwałę o zawieszeniu członka tego
organu w wykonywaniu zadań. Członek zarządu, członek rady oraz likwidator odpowiada za
szkodę wyrządzoną swoim działaniem, zaniechaniem sprzecznym z prawem lub
postanowieniami statutu spółdzielni.

Zebranie grup członkowskich → w spółdzielniach w których walne zgromadzenie jest


zastąpione przez zebranie przedstawicieli. Organami tych spółdzielni są również zebrania
grup członkowskich. Do uprawnień zebrań grup członkowskich, należy:
● wybieranie i odwoływanie przedstawicieli;
● wybieranie i odwoływanie członków rady spółdzielni;
● rozpatrywanie spraw, które mają być przedmiotem obrad najbliższego zebrania
przedstawicieli;
● rozpatrywanie okresowych sprawozdań rady i zarządu;
● wyrażanie opinii;
● zgłoszenie do właściwych organów wniosków w sprawach spółdzielni.
Ponad to statut może określić inne zadania i uprawnienia zebrań grup członkowskich.

Wykład 23.01.2017 r.

Prawo spółdzielcze ​mienie i gospodarka


Spółdzielnia realizuje działalność gospodarczą na zasadach rachunku ekonomicznego, przy
zapewnieniu korzyści (działań?) spółdzielczych. Za swoje zobowiązania odpowiada całym
majątkiem. Wypracowany zysk spółdzielni stanowi nadwyżkę finansową, która podlega
podziałowi na podstawie uchwały walnego zgromadzenia. 5% nadwyżki przeznaczone jest na
zwiększenie funduszu zasobowego. Szczegółowe zasady podziału nadwyżki pomiędzy
członkami spółdzielni określa statut. Głównymi funduszami tworzonymi w spółdzielni są:
1) fundusz udziałowy → który powstaje z wpłat udziałów członkowskich, odpisów na
udziały członkowskie, z podziału nadwyżki finansowej lub z innych źródeł;
2) fundusz zasobowy → który powstaje z wpłat od członków z wpisowego, części
nadwyżki bilansowej lub z innych źródeł.
Roczne sprawozdania finansowe spółdzielni podlegają badaniu pod względem rzetelności i
prawidłowości. Uchwałę w tym zakresie podejmuje rada nadzorcza.

Powyższe sprawozdania razem ze sprawozdaniem finansowym, działalności spółdzielni i


opinią biegłego rewidenta przekłada się w lokalu spółdzielni na 14 dni przed terminem
walnego zgromadzenia. Celem umożliwienia zapoznania się z nim zainteresowanych
członków spółdzielni.
Obowiązkiem każdej spółdzielni co najmniej raz na 3 lata, a będącej w stanie likwidacji co
rocznie poddanie się lustracyjnemu badaniu legalności, gospodarności i rzetelności całości jej
działania. W spółdzielniach mieszkaniowych w których budowane są lokale mieszkalne oraz
spółdzielnie będące w stanie likwidacji poddawane są lustracji co rocznie. Ponad to
spółdzielnia może występować w każdym czasie o przeprowadzenie lustracji w całości albo
części ich działalności, albo tylko określonych zagadnień. Może ono być przeprowadzone na
żądanie walnego zgromadzenia, rady lub 1/5 liczby członków spółdzielni. Celem lustracji
jest:
● sprawdzenie przeszczekania przez spółdzielnię przepisów prawa i postanowień
statutu;
● zbadanie przestrzegania przez spółdzielnię prowadzenia działalności w interesie
ogółu członków;
● kontrola gospodarności, celowości i rzetelności realizacji przez spółdzielnię jej
celów ekonomicznych, socjalnych oraz kulturalnych;
● wskazanie członkom na nieprawidłowości działalności organów spółdzielni;
● udzielanie organizacyjnej i instruktarzowej pomocy w usuwaniu stwierdzonej
nieprawidłowości oraz usprawnieniu działalności spółdzielni.
Podmiotami uprawnionymi do przeprowadzenia lustracji są właściwe związki rewizyjne w
spółdzielniach w nich zrzeszonych. Spółdzielnie które nie są zrzeszone zlecają odpłatnie
przeprowadzenie lustracji wybranemu związkowi rewizyjnemu lub Krajowej Radzie
Spółdzielczej. Lustratora wyznacza związek rewizyjny w którym spółdzielnia jest zrzeszona
lub Krajowa Rada Spółdzielcza. Obowiązkiem lustratora jest zawiadomienie rady i zarządu o
rozpoczęciu lustracji. Członkowie rady uprawnieni są do uczestniczenia w prowadzonej
lustracji. Do uprawnień lustratora należy przeglądanie ksiąg i wszelkich dokumentów
lustrowanej spółdzielni oraz do bezpośredniego sprawdzenia jej stanu majątkowego, a jej
organy i pracownicy zobowiązani są do udzielenia wszelkich wyjaśnień oraz pomocy. Z
czynności lustracyjnych sporządzany jest protokół, który składa radzie i zarządowy
prowadzący lustrator. Na podstawie protokołu opracowywane są wnioski po lustracyjne, a
następnie przekazywane zarządowi i radzie. Do obowiązków zarządu jest przekazanie
podmiotowe (spostrzeżenia ?) lustracji oraz walnemu zgromadzeniu informację o realizacji
wniosków lustracyjnych. Zarząd ma obowiązek udzielić członkom spółdzielni wglądu do
protokołu lustracji oraz przekazanie informacji o jej realizacji. Wnioski przeprowadzenia
lustracji powinny być przedstawione radzie nadzorczej na najbliższym walnym
zgromadzeniu.

Spółdzielnia może w każdym czasie połączyć z inną spółdzielnią na podstawie uchwał


walnych zgromadzeń łączących się spółdzielni powziętych większością głosów. Elementami
składowymi uchwały o połączeniu są: oznaczenie spółdzielni przyjmującej, przyjęcie statutu
określającego podstawę dalszej działalności oraz datę połączenia. W związku z połączeniem
majątek spółdzielni przejętej przechodzi na spółdzielnię przejmującą, a wierzyciele i dłużnicy
pierwszej stają się wierzycielami i dłużnikami drugiej. Niezwłocznie po podjęciu uchwał
połączenia zamiast zarządu i rady spółdzielni przejmowanej działa zarząd i rada spółdzielni
przyjmującej. Zarząd spółdzielni przyjmującej niezwłocznie zgłasza uchwałę o połączeniu do
KRS, następnie niezwłocznie dokonuje wyboru rady i zarządu.

Spółdzielnię można podzielić na podstawie uchwały walnego zgromadzenia, podjętej zwykłą


większością głosów s ten sposób, że z jej wydzielonej części powstaje nowo utworzona
spółdzielnia. Uchwała o podziale zawiera: oznaczenie dotychczasowej spółdzielni i
powstającej z wyniku podziału, liczbę członków przechodzących do powstałej spółdzielni,
zatwierdzenie stanu finansowego spółdzielni i planu podziału składników majątkowych, praw
i zobowiązań oraz datę podziału spółdzielni.

Spółdzielni przechodzi w stan likwidacji z upływem okresu na który została stworzona, w


skutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub ustawie, wskutek
zgodnych uchwał walnego zgromadzenia zapadłych większością 3/4głosów. W związku z
powyższym zarząd spółdzielni zgłasza do KRS o otwarciu likwidacji spółdzielni informując o
tym właściwy związek rewizyjny. Spółdzielnia w stanie likwidacji może się połączyć z inną
spółdzielnią. Likwidatorami mogą być członkowie ostatniego zarządu lub osoby wybrane
przez walne zgromadzenie. Spółdzielnia musi używać w firmie swojej nazwy z dodaniem
wyrazu "w likwidacji". Po zakończeniu likwidacji likwidator przedstawia walnemu
zgromadzeniu do zatwierdzenia sprawozdanie finansowe na dzień zakończenia likwidacji. Po
zatwierdzeniu sprawozdania likwidator zgłasza do KRS wniosek o wykreślenie z niej
spółdzielni.

Upadłość spółdzielni następuje w razie jej niewypłacalności. Z wnioskiem takim występuje


likwidator spółdzielni będącej w likwidacji, jeśli stwierdzi nie wypłacalność spółdzielni. Po
zakończeniu postępowania upadłościowego syndyk upadłościowy zgłasza do sądu
rejestrowego wniosek o wykreślenie spółdzielni z KRS.

Występują następujące rodzaje spółdzielni, zajmujące się przedmiotowo wybranym działem


gospodarczym:
● spółdzielnie produkcji rolnej;
● spółdzielnie kółek rolniczych;
● spółdzielnie pracy.

You might also like