You are on page 1of 52

S284U_D.

fm Page 1 Tuesday, October 3, 2006 10:41 AM

284
284
Serwis

Automatyczna skrzynia 6-biegowa 09E


w Audi A8‘03 część 2

Zeszyt do samodzielnego
kształcenia nr 284

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zmiany


zastrzeżone.
Copyright* 2002 AUDI AG, Ingolstadt
Dział I/VK-35
D-85045 Ingolstadt
Faks 0841 / 89 - 36367
000.2811.04.00
Stan techniczny 10 / 02
Printed in Polen

Tylko do użytku wewnętrznego


S284T_D.fm Page 2 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Treść

Część 1 Zeszyt do samodzielnego Strona


kształcenia nr 283
Informacje ogólne
Dane techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Krótki opis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Przekrój skrzyni biegów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Urządzenia peryferyjne skrzyni biegów


Mechanizm przełączania zakresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Prowadnica dźwigni przełączania zakresów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Kinematyka mechanizmu przełączania zakresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Kinematyka dźwigni przełączania zakresów / przyciski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Blokady dźwigni przełączania zakresów / odblokowanie awaryjne . . . . . . . . . . . 21
Kierownica z funkcjami Tiptronic. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Tryb Tiptronic / strategia przełączeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Wskaźnik położenia dźwigni zakresów i wskazanie zakresu w zestawie
wskaźników tablicy przyrządów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Blokada wyjęcia kluczyka zapłonu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Blokada rozrusznika / sterowanie rozrusznikiem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Podzespoły skrzyni biegów


Przekładnik momentu obrotowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Sprzęgło przekładnika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Przełączenia przekładnika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Układ zasilania olejem przekładnika momentu obrotowego . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Działanie sprzęgła przekładnika momentu obrotowego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Pompa płynu ATF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Układ chłodzenia płynu ATF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Układ chłodzenia płynu ATF z zaworem blokowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Układ obiegu oleju / smarowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Elementy przełączające . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Dynamiczne wyrównywanie ciśnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Przełączanie z przekryciem / sterowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Przekładnia planetarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Opis biegu / przebieg momentu obrotowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Matryca przełączeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Schemat hydrauliczny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Blokada postojowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Przebieg momentu obrotowego / napęd na cztery koła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Chłodzenie skrzyni rozdzielczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Pompa olejowa skrzyni rozdzielczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Zeszyt do samodzielnego kształcenia przedstawia budowę i Nowość! Uwaga!


zasadę działania układów i podzespołów. Wskazówka! Wskazówka!

Zeszyt do samodzielnego kształcenia nie jest instrukcją napraw!


Podawane tutaj wartości mają jedynie ułatwić zrozumienie
treści i dotyczą wersji programowych, aktualnych w chwili
opracowywania niniejszego zeszytu.

Obsługę techniczną oraz naprawy należy przeprowadzać


wyłącznie na podstawie aktualnej literatury serwisowej.

2
S284T_D.fm Page 3 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Część 2 Zeszyt do samodzielnego Strona


kształcenia nr 284
Sterowanie skrzyni biegów
Mechatronik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Wyładowanie elektrostatyczne (ESD) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Moduł hydrauliczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Opis zaworów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Moduł elektroniczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Sterownik -J217- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Kontrola temperatury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Kontrola układu temperatury oleju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Nowa generacja sterowników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Opis czujników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Czujnik liczby obrotów wejściowych skrzyni biegów -G182- . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Czujnik liczby obrotów wyjściowych skrzyni biegów -G195- . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Przełącznik Tiptronic -F189- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Czujnik włączonego zakresu jazdy -F125-. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Czujnik temperatury oleju przekładniowego -G93- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Opis ważnych informacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Informacja o naciśniętym hamulcu ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Informacja o kick-down ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Informacja o położeniu pedału przyspieszenia... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Informacja o momencie silnika ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Informacja o liczbie obrotów silnika ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Złącze / sygnały dodatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Schemat działania / schemat systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Wymiana informacji w magistrali CAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Działanie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Wysprzęglenie postojowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Wpływ na moment silnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Światła cofania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Programy jazdy awaryjnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Programy zastępcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Mechaniczny tryb awaryjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Kontrola biegów z przetwarzaniem objawów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Dynamiczny program jazdy DSP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Struktura działania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Ocena typu kierowcy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Wybór programu jazdy według stanu jazdy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Wybór biegu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Serwis
Diagnoza własna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Pamięć edycji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Aktualizacja oprogramowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Narzędzia specjalne, wyposażenie warsztatowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Holowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Wskazówka dotycząca naprawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Model w przekroju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

3
S284T_D.fm Page 4 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Układ Mechatronik
Nowością w skrzyni biegów 09E jest Tolerancje wykonania modułu hydraulicznego
niewątpliwie układ zwany „Mechatronik“. (zawory i regulator ciśnienia) jak również
Obejmuje on sterowanie hydrauliczne końcowego stopnia regulatora sterownika
(moduł hydrauliczny), elektroniczny sterownik elektronicznego są określone na stanowisku
i czujniki (moduł elektroniczny) kontrolnym i skompensowane za pomocą
zsynchronizowane ze sobą jako jednostka. bazowego oprogramowania sterownika
Układ Mechatronik zamontowany jest w elektronicznego.
skrzyni biegów, w obrębie miski olejowej.
Programowanie bazowe nie jest przewidziane
w serwisie, ponieważ układ Mechatronic
może być wymieniany tylko jako całość.

Widok z dołu

moduł moduł elektroniczny


hydrauliczny

284_007

Widok z góry moduł elektroniczny Układ Mechatronik:

Pod terminem 'Mechatronic' zestawione


razem są podzespoły, które rejestrują sygnały
wejściowe konieczne do sterowania skrzynią
biegów, przeprowadzają ocenę sygnałów
wejściowych, wykonują algorytmy sterowania
i regulacji, przejmują sterowanie elementów
wykonawczych, realizują połączenia
komunikacyjne z urządzeniami peryferyjnymi
i tworzą połączenia elektryczne
i mechaniczne do czujników sygnałów i do
elementów wykonawczych.

moduł hydrauliczny

284_112

4
S284T_D.fm Page 5 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Zalety układu Mechatronik:

niewielkie zapotrzebowanie przestrzeni dzięki Podwyższona niezawodność przez znaczne


jego zwartej budowie, zmniejszenie przekrojów (styków).
opłacalna produkcja dzięki zintegrowaniu
elementów i skompensowaniu tolerancji Układ Mechatronik może być jako jednostka
wykonania części hydraulicznych za pomoca zrównoważony i sprawdzony, co zapewnia
odpowiedniego oprogramowania niezmienną, prawie idealną jakość
elektronicznych sterowników po montażu. przełączeń.

Zmniejszenie ciężaru dzięki usunięciu


przewodów i elementów z obudowy.

element uszczelniający /
adapter (połączenie do
pompy olejowej) moduł elektroniczny

*płyta zaworów

*zawór zwrotny do
sprzęgieł

*tłumiki zaworów EDS

*zawór utrzymywania
ciśnienia w przekładniku
*obudowa zaworów

płyta oddzielająca
przyłącze po stronie
samochodu do
wiązki przewodów

przyłącze do
moduł
wiązka przewodów elektronicznego

*Elementy modułu 284_132

5
S284T_D.fm Page 6 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Rozładowanie elektrostatyczne ESD (Electro Statical Discharge)

Zastosowanie mikroelektroniki oraz Osłonę wtyczki E można wyjąć dopiero


częściowo otwartych złączy w module E bezpośrednio przed odłączeniem wiązki
wymaga szczególnej uwagi w zakresie ich przewodów samochodu (jest to sposób
zabezpieczania elektrostatycznego. zapobiegający przypadkowemu dotknięciu
styków).
Przed jakimikolwiek czynnościami przy
układzie Mechatronik (np. w magazynie, Magazynować i transportować jednostkę
podczas transportu lub naprawy Mechatronic tylko w oryginalnym opakowaniu
należy zwracać uwagę, że na skutek kontaktu części. Wyjąć jednostkę Mechatronic dopiero,
skóry z uziemionymi przedmiotami lub gdy nastąpiło przedtem rozładowanie
podczas prac przy samochodzie następuje elektrostatyczne na uziemionym przedmiocie
rozładowanie elektrostatyczne. (np. rura wodociągowa, podnośnik, itp. ... ).

Styków wtyczki E nie wolno w żadnym


wypadku dotykać rękami.
Ta sama zasada obowiązuje w odniesieniu do
styków przewodu diagnostycznego np.
podczas sprawdzania elektrycznego.

284_069

Wszędzie, gdzie umieszczone są te


oznaczenia, znajdują się w pobliżu
elementy lub podzespoły, które są
wrażliwe na ładunki elektrostatyczne.

Dlatego należy koniecznie zwracać


uwagę na podane obok zasady
bezpieczeństwa.

6
S284_7D.fm Page 12 Tuesday, October 3, 2006 10:28 AM

moduł hydrauliczny
sterownik hydrauliczny

Sterownik hydrauliczny składa się z obudowy zaworów i płyty zaworów.


HV Obejmuje on następujące elementy:
-D2

– zawory przełączające uruchamiane hydraulicznie


KV
-B – suwak wybierania uruchamiany mechanicznie
– 6 zaworów sterujących ciśnieniem przełączanych elektrycznie
– 1 przelączany elektryczne zawór elektromagnetyczny
KV
-D2

.V
hm
Sc
gniazdo KV
-D1
r. V
s.D
KV
-C WS Sy

V
WD

-E
HV

V
284_068 WK

-E
KV

-A
KV

V
SP

2
SV

-D1
HV

1
SV

71) .V obudowa
(N3 Red
S 6 Dr. -B
ED HV
18)
N2 -A
S4
( 17) HV
8) ED ( N2
3
(N8 ED
S
MV
1
33) 15)
(N2 ) ( N2
S 5 16 S1
ED ( N2 ED
S2
ED
284_067

7
S284T_D.fm Page 8 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Opis zaworów

Dr.Red.V Zawór obniżający Zawór obniżający ciśnienie reguluje ciśnienie


ciśnienie w układzie na poziomie ok. 5 bar. Ciśnienie to
(ciśnienie sterowania wstępnego) zasila elektrycznie
przełączane zawory elektromagnetyczne, ponieważ
potrzebują one, w celu precyzyjnego działania,
stałego ciśnienia do sterowania wstępnego.

HV-A Zawór utrzymywania Zawory utrzymywania ciśnienia przełączają zawory


HV-B ciśnienia - sprzęgło A sprzęgieł, tzn.: działanie regulacyjne (faza regulacji)
HV-D1 Zawór utrzymywania zaworu sprzęgła podczas przełączania zostaje
HV-D2 ciśnienia - sprzęgło B w odpowiednim punkcie odłączone przez zawór
HV-E Zawór utrzymywania utrzymywania ciśnienia, przez co ciśnienie sprzęgła
ciśnienia - hamulec D1 wzrasta do wartości ciśnienia w systemie. Obydwa
Zawór utrzymywania zawory (sprzęgła i utrzymywania ciśnienia) są
ciśnienia - hamulec D2 sterowane przez odpowiedni zawór sterowania
Zawór utrzymywania ciśnieniem.
ciśnienia - sprzęgło E

KV-A Zawór sprzęgła Zawory sprzęgieł są zmiennymi zaworami


sprzęgło A obniżającymi ciśnienie. Są one sterowane przez
KV-B Zawór sprzęgła odpowiedni elektroniczny zawór sterujący ciśnieniem
sprzęgło B i dostosowują ciśnienie sprzęgieł podczas
KV-C Zawór sprzęgła - przełączania.
hamulec C
KV-D1 Zawór sprzęgła -
hamulec D1
KV-D2 Zawór sprzęgła -
hamulec D2
KV-E Zawór sprzęgła
sprzęgło E

Schm.V Zawór Zawór smarowania obniża i zabezpiecza ciśnienie,


smarowania które jest konieczne do prawidłowego smarowania.
Ponadto ciśnienie jest ograniczane od góry.

284_079

8
S284T_D.fm Page 9 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

SV1 Zawór Zawór SV1 ma za zadanie, w przypadku zaniku zasilania


przełączający prądowego podczas jazdy, utrzymywanie aktualnie
1 włączonego biegu. Przy ponownym uruchamianiu i
mechanicznym biegu awaryjnym (zawory elektryczne w
stanie bezprądowych) zostaje włączony odpowiedni do tego
bieg.
Zawór SV1 posiada własne podtrzymywanie, które przy
ponownym uruchamianiu zostaje skasowane i jest
ponownie aktywnie włączane przez elektroniczny sterownik.

SV2 Zawór Zawór SV2 kieruje ciśnienie w układzie do odpowiednich


przełączający sterowników sprzęgieł / hamulców. Jest on sterowany
2 przez zawór elektromagnetyczny -N88-.

SPV Zawór Zawór SPV jest umieszczony równolegle do przewodu


zasobnika sterującego zaworu -N88-. Zawór -N88- jest tak zwanym
zaworem „ZAŁ - WYŁ“, który wprowadza szybko odpowiednie
stany przełaczeń. Zadaniem zaworu SPV jest tłumienie
spadku lub wzrostu ciśnienia sterującego i miękkie
realizowanie przełączeń.

Sys. Dr.V Zawór Zawór ciśnienia w układzie jest nastawczym zaworem


ciśnienia w ograniczania ciśnienia, regulującym ciśnienie oleju, które
układzie wytwarzane jest przez pomę oleju.
Jest on sterowany przez -N233-.

WDV Zawór Zawór ciśnienia w przekładniu zmniejsza ciśnienie w


ciśnienia w układzie i zapewnia jego wartość konieczną dla przepływu
przekładniku w przekładniku i dla sprzęgła przekładnika. Ponadto
ciśnienie w przekładniku jest ograniczane od góry w celu
uniknięcia efektu 'napompowania' przekładnika. Przy
odpowiednim sterowaniu za pomocą -N371- kanał olejowy
prowadzący do komory sprzęgła przekładnika zostaje
odpowietrzony.

WKV Zawór Zawór sprzęgła przekładnika sterowany jest razem z


sprzęgła zaworem ciśnienia w przekładniku za pomocą -N371-. W tej
przekładnika funkcji następuje odwrócenie kierunku przepływu oleju.
Podczas, gdy zawór ciśnienia w przekładniku (WDV)
odpowietrza komorę sprzęgła przekładnika, komora turbiny
jest napełniania poprzez zawór sprzęgła przekładnika (WKV)
ciśnieniem panującym w przekładniku.

WS Suwak Suwak wybierania jest uruchamiany mechanicznie cięgnem


wybierania dźwigni przełączania zakresów i steruje ciśnieniem oleju
wzrastająco i malejąco, przez co zapewnia położenie
neutralne.

284_080

9
S284T_D.fm Page 10 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Elektryczne zawory sterujące ciśnieniem EDS 1-6


(N215, N216, N217, N218, N233 i N371)

Elektryczne zawory sterujące ciśnieniem Zamontowane są dwa rodzaje:


przekształcają elektryczny prąd sterowania
w proporcjonalne, hydrauliczne ciśnienie Elektryczne zawory sterujące 1, 3 i 6 posiadają
charakterystyką rosnącą. Oznacza to, że wraz ze
sterowania. wzrostem prądu sterowania zwiększa się
ciśnienie sterujące.
Są one sterowane przez sterownik -J217- i Zawór w stanie bezprądowym - nie ma ciśnienia
uruchamiają zawory przynależne do sterującego (0 mA = 0 bar).
elementów przełączających.
Elektryczne zawory sterujące 2, 4 i 5 posiadają
charakterystykę malejącą. Oznacza to, że wraz
ze wzrostem prądu sterowania maleje ciśnienie
sterujące.
Stan bezprądowy - maksymalne ciśnienie
sterowania.
Elektryczne zawory sterujące o charakterystyce rosnącej.

284_130
N215 (EDS1) sprzęgło A P = ciśnienie
N217 (EDS3) hamulec C I = prąd
N371 (EDS6) sprzęgło przekładnika

Elektryczne zawory sterujące o charakterystyce malejącej.

284_131

N216 (EDS2) sprzęgło B P = ciśnienie


N218 (EDS4) hamulec D i sprzęgło E I = prąd
N233 (EDS5) ciśnienie w układzie

10
S284T_D.fm Page 11 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

zawór elektromagnetyczny MV1 (N88)

Zawór -N88- jest elektrycznym zaworem Sterowany jest przez sterownik -J217- i służy
przełączanym elektromagnetycznie. Jest to przy tym do odpowiedniego przełączania
tak zwany zawór 3/2 tzn. posiada 3 przyłącza i zaworów hydraulicznych.
2 przełączane położenia
(otwarty / zamknięty lub wlączony /
wyłączony).

284_129

11
S284T_D.fm Page 12 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Moduł elektroniczny (moduł E)


Moduł E stanowi integralne polączenie w nierozdzielną całość elektronicznego sterownika i
czujników.

-G195- czujnik
-J217- sterownik obrotów wyjściowych
skrzyni biegów

-G93- czujnik
temp. oleju przekładniowego

-G182- czujnik
liczby obrotów
wejściowych skrzyni
biegów
-F125- czujnik zakresu jazdy

284_139

Modułu E nie można wymieniać oddzielnie. W przypadku awarii jednego z elementów


należy wymienić cały układ Mechatronik.

-G182- czujnik
liczby obrotów wejściowych skrzyni biegów

złącze wtykowe
elektrycznych
zaworów
sterujących

-F125- czujnik zakresu jazdy

złącze wtykowe wiązki


przewodów
284_133

12
S284T_D.fm Page 13 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Rozładowanie elektrostatyczne ESD (Electro Statical Discharge)

Zastosowanie mikroelektroniki oraz


częściowo otwartych złączy w module E
wymaga szczególnej uwagi w zakresie ich
zabezpieczania elektrostatycznego.
Należy zwrócić tutaj uwagę na opis
i wskazówki na stronie 6.

284_069

Sterownik -J217-

Elektroniczny sterownik wykonany jest w Ekstremalnie zwarta konstrukcja sterownika


technice LTCC (low temperature cofiring umożliwia scalenie z układem Mechatronic
ceramic - niskotemperaturowa i zabudowę w skrzyni biegów.
współwypalana ceramika) i umieszczony jest
w hermetycznie uszczelnionionej metalowej
obudowie. Zdefiniowane odprowadzanie
ciepła z elektroniki następuje poprzez płyn
ATF.

Kontrola temperatury

Na skutek zintegrowania elektroniki w skrzyni W celu jak najdokładniejszego określenia


biegów (opłukiwana jest płynem ATF) kontrola temperatury mikroprocesora (główny
temperatury sterownika i w związku z tym komputer -J217-), w substracie elementów
również temperatury skrzyni biegów posiada półprzewodnikowych umieszczony jest tak
większe znaczenie, niż było to dotychczas. zwany czujnik temperatury substratu.

Wysokie temperatury mają decydujący wpływ Wyjaśnienie pojęć:


na żywotność i sprawność działania Za pomocą „substratu“ oznaczana jest
elementów elektronicznych. ceramika nośna elementów
półprzewodnikowych wzgl. mikroprocesorów.
Temperatury powyżej 120˚C wpływają Czujnik temperatury substratu znajduje się
niekorzystnie na żywotność elementów bezpośrednio w substracie, obok
elektronicznych mikroprocesora i rejestruje bezpośrednio
sterownika. Powyżej 150˚C uszkodzenia w tym miejscu jego temperaturę.
elementów, w więc również usterki w
działaniu całego systyemu, są już nie do
wykluczenia.

13
S284T_D.fm Page 14 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Jako zabezpieczenie przed przegrzaniem 3. Stopień > temperatura substratu 141˚C


zostały w przypadku przekroczenia (147˚C -G93-)
zdefiniowanych wartości progowych
wprowadzone środki zapobiegawcze Jako zabezpieczenie przed przegrzaniem
(tryb pracy gorącej). sterownika (usterki w działaniu, uszkodzenia
elementów) odłączone zostaje zasilanie
Tryb pracy gorącej podzielony jest na prądowe zaworów elektromagnetycznych.
3 stopnie: Skrzynia biegów przechodzi w awaryjny tryb
pracy (patrz strona 34).
1. Stopień > temperatura substratu 124˚C W pamięci usterek zostaje zapisana usterka
(126˚C -G93-) „17018 -odłączenie temperaturowe
sterownika-“
Za pomocą funkcji DSP punkty przełączeń
zostają przesunięte do wyższych liczb Obok dokładnej rejestracji temperatury
obrotowych. elementów, miernik temperatury substratu
Zakres pracy, w którym sprzęgło przekładnika służy do oceny diagnozy (wiarygodności)
jest zamknięte, jest rozszerzony. czujnika temperatury oleju przekładniowego
-G93- i jako wartość zastępcza w przypadku
Dalsze informacje znajdują się w rozdziale awarii czujnika -G93-.
DSP na stronie 36.
Wszystkie informacje dotyczące
2. Stopień > temperatura substratu 139˚C temperatur odnoszą się do
(141˚C -G93-) obowiązującej wersji oprogramowania
0050, aktualnej w chwili tworzenia
Moment obrotowy silnika zostaje w niniejszego zeszytu.
zależności od dalszego wzrostu temperatury
znacząco zmniejszony (statycznie do ok.
60 %).

Kontrola układu temperatury oleju

Sterownik -J217- sprawdza w regularnych Jeżeli układ temperatury oleju uzyska


odstępach czasu za pomocą czujnika -G93-, w zdefiniowany stan jego licznika, wówczas
jakim zakresie znajduje się aktualna zapisana zostanie usterka„18167
temperatura skrzyni biegów. Wartości te są -temperatura oleju w skrzyni biegów
zapisywane w pamięci. Na podstawie wielokrotnie przekroczona-“.
odpowiedniej oceny następuje rozpoznanie
termicznego obciążenia skrzyni biegów w Jeżeli usterka ta zostanie rozpoznana
dłuższym okresie czasu. w serwise, należy płyn ATF i filtr płynu ATF
wymienić.
Żywotność (zestarzenie się) płynu ATF’s jest Dokładne informacje uzyskać można
bardzo uzależnione od jego temperatur. w funkcji „Poszukiwanie usterek“ i
Wysokie, długotrwałe wzrosty temperatury w odpowiedniej instrukcji napraw.
płynu ATF zwiększają znacznie starzenie się
płynu ATF’s. Wyjaśnienie pojęć:
Za zespół uważana jest dowolnie duża ogólna
Awaryjności skrzyni biegów na skutek jednostka wartości pomiarów lub dane
przedwcześnie zestarzonego (zużytego) płynu z liczników, które przez ustalenie wartości
ATF można zapobiec przez wymianę płynu średnich i odpowiednią analizę umożliwiają
ATF. ocenę statyczną.

14
S284T_D.fm Page 15 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Nowa generacja sterowników

W ramach dalszego rozwoju w pierwszym W tych ramach rozszerzono również funkcje


kwartale 2003 roku wprowadzono sterownik oprogramowania, na przykład cyfrowego
o dużej wydajności. procesora dźwięku.

Prowadzi to do następującego rozszerzenia Obenie nie można jeszcze podać bliższych


zakresu funkcji: informacji dotyczących nowej generacji
sterowników, ponieważ dokładna definicja
– realizacja wzrostu momentu obrotowego działania do czasu opracowywania tego
silnika przy przełączeniach biegów w dół zeszytu nie była jeszcze zakończona.

– wprowadzenie kodu wersji

Opis czujników
Czujnik liczby obrotów i czujnik zakresu jazdy Czujniki -G93-, -G182-, -G195-, -F125- są
są wykonane jako czujniki Halla. częścią składową modułu E. Modułu E nie
Czujniki Halla pracują bez mechanicznego można wymieniać oddzielnie. uuuu W
zużywania się. Ich sygnał nie jest czuły na przypadku awarii jednego z elementów
wpływy elektromagnetyczne, co poprawia należy wymienić cały układ Mechatronik.
niezawodność działania. Bliższe informacje na temat sposobu
działania czujników liczby obrotów
z czujnikami Halla zawiera Zeszyt do
samodzielnego kształcenia nr 268 od
strony 34.

15
S284T_D.fm Page 16 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Czujnik liczby obrotów wejściowych skrzyni Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza


biegów -G182- w razie awarii:

Z powodu poślizgu przekładnika liczba – elektryczny program awaryjny 4. biegu


obrotów wejściowych skrzyni biegów nie – modulowane ciśnieniowo sterowane
odpowiada liczbie obrotów silnika włączanie biegu
(z wyjątkiem sytuacji całkowicie zamkniętego – dezaktywowane wysprzęglenie postojowe
sprzęgła przekładnika momentu obrotowego). – otwarcie sprzęgła przekładnika momentu
obrotowego
Elektroniczny układ sterowania potrzebuje – program sportowy „S“ jest
dokładnej liczby obrotów wejściowych skrzyni dezaktywowany
biegów, zwanych również obrotami turbiny – funkcja Tiptronic jest dezaktywowana
dla następujących funkcji:
Wskazanie zakłócenia: tak
– sterowania i kontrolowania przebiegu
zmiany biegów
– regulacji sprzęgła mostkującego Koło sygnałowe zewnętrznego kosza płytek
sprzegła A (połączone z jarzmem satelitów
przekładnika momentu obrotowego
PT1)
– regulacji wysprzęglenia postojowego
– diagnozowania elementów przełączających
oraz sprawdzania wiarygodności liczby
obrotów silnika i liczby obrotów
wyjściowych skrzyni biegów

Czujnik -G182- liczby obrotów wejściowych


skrzyni biegów rejestruje liczbę obrotów na
zewnętrznym koszu płytek sprzęgła A, który
jest połączony z jarzmem satelitów P1.

Jarzmo satelitów P1 obraca się zawsze w tym


samym stosunku do wałka turbiny (1 : 0,657).
Dzięki temu można z liczby obrotów jarzma
satelitów P1 obliczyć liczbę obrotów turbiny
(obroty wejściowe skrzyni biegów)

Koło sygnałowe zewnętrznego kosza płytek


sprzegła A (połączone z jarzmem satelitów PT1)

284_102

G182 - czujnik obrotów na


wejściu skrzyni biegów

284_103

16
S284T_D.fm Page 17 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Czujnik liczby obrotów wyjściowych skrzyni


biegów -G195- koło sygnałowe
(zespawane z
kołem
Jednym z najważniejszych sygnałów koronowym (H2)
elektronicznego sterowania skrzyni biegów
jest liczba obrotów wyjściowych skrzyni wyjście
biegów. przekładni
Liczba obrotów wyjściowych skrzyni biegów planetarnej (do
jest w stałym stosunku do prędkości jazdy i napędu
potrzebna jest dla następujących funkcji: pierwotnego)

koło koronowe
– wybór punktów przełączania H2, które jest
zazębione z
– funkcje DSP (np. analiza stanu jazdy) wyjściem
przekładni
– regulacja wysprzęglenia postojowego planetarnej
(patrz strona 30)
czujnik -G195-
– diagnozowania elementów liczby obrotów
przełączających oraz sprawdzania wyjściowych
wiarygodności liczby obrotów silnika i skrzyni biegów
liczby obrotów wejściowych skrzyni
biegów.

Czujnik -G195- liczby obrotów wyjściowych


skrzyni biegów rejestruje liczbę obrotów na
284_105
kole koronowym H2 wtórnego zespołu
planetarnego.
koło
sygnałowe
Koło koronowe jest połączone z wałkiem
(zespawane z
wyjściowym i jest przez to w zdefiniowanym kołem
stosunku do prędkości jazdy. koronowym
H2)
Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza w
razie awarii:

Utrzymywany jest bieg lub bieg docelowy.


Z prędkości wszystkich 4 kół wyprowadzane
są obroty wałka wyjściowego.
koło
Wskazanie zakłócenia: tak koronowe
H2

czujnik -G195-
liczby obrotów
wyjściowych
skrzyni biegów

284_104

17
S284T_D.fm Page 18 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Przełącznik -F189- Tiptronic

Przełącznik Tiptronic-F189- umieszczony jest To dodatkowe zabezpieczenie było


w płytce drukowanej prowadnicy dźwigni wymagane z powodu wyeliminowania
przełączania zakresów. Składa się z trzech położeń 4, 3, 2 dźwigni przełączania
czujników Halla, które są uruchamiane przez zakresów. Za pomocą nowej prowadnicy
stałe elektromagnesy na żaluzji. dźwigni przełączania zakresów należy
wybrać potrzebne położenie, które zapobiega
-F189- generuje sygnał prostokątny ze stałą włączaniu wyższych biegów przez funkcję
częstotliwością na stykach‘ 6, 7 i 8 Tiptronic, czyli przestawić dźwignię w linię
uruchomienia mechanizmu przełączania Tip.
biegów. Przy odpowiednim polożeniu
przełącznika poziom napięcia ulega zmianie W celu zapewnienia tej funkcji pokazywane
lub przełączany jest z potencjałem plus lub jest teraz kierowcy ewentualne zakłócenie
z minus. działania przełącznika -F189- również bez
wcześniejszego włączenia trybu Tiptronic.
Elektromagnes 2 służy do stałej diagnozy
przełącznika -F189- układu Tiptronic w
położeniu D i S dźwigni przełączania
zakresów.

-F189-
przełącznik
trybu Tiptronic
(3 czujniki Halla)

magnes 1

magnes 2

284_009

18
S284T_D.fm Page 19 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza Funkcja Tiptronic w kierownicy jest


w przypadku awarii: dezaktywowana obecnie również w
położeniu D / S. Wraz z zastosowaniem
– program sportowy „S“ jest dezaktywowany następnej generacji sterowników
– funkcja trybu Tiptronic jest (1. kwartał 2003) jest zaprojektowane w
dezaktywowana (patrz wskazówka) razie awarii przełącznika -F189-
podtrzymywanie w dalszym ciągu
Wskazanie zakłócenia: tak aktywnych funkcji trybu Tiptronic w
kierownicy.

Sygnały Tip+ lub Tip- lub rozpoznanie prowadnicy Tip styk 5 lub 4 lub 1 (przy skrzyni
biegów)
poziom napięcia Uakum Przebieg sygnału w
w położeniach dźwigni położeniach dźwigni
przełączania zakresów przełączania zakresów
P i P>R>N D, S i D>N>R

poziom napięcia Uok. 0,5 V Podłączenie oscyloskopu:


w położeniach dźwigni końcówka pomiarowa oscyloskopu 1
przełączania zakresów czerwona przy styku 5 / 4 / 1 (przy skrzyni biegów)
Tip+ (styk 5) lub Tip- (styk 4) końcówka pomiarowa oscyloskopu
lub prowadnica (styk 1) czerwona do styku 13 (przy skrzyni biegów)

Warunki: 284_084

19
S284T_D.fm Page 20 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Czujnik zakresów jazdy -F125-

Informacja położenia dźwigni przełączania Sygnały z czujników Halla interpretowane są


zakresów potrzebna jest do sterowania jak położenia przełączników mechanicznych.
następującymi funkcjami: Poziom high oznacza: przełącznik zamknięty
(1). Poziom low oznacza: przełącznik otwarty
– sterowanie blokadą rozrusznika (patrz (0).
częśćl 1 SSP 283 od strony 32). „Przełącznik“ (czujnik Halla) wytwarza dlatego
dwa sygnały 0 i 1. Za pomocą 4
– sterowanie światłami cofania (patrz od „przełączników “ można uzyskać 16 różnych
strony 32). kombinacji przełączania:

– sterowanie blokadą P / N (blokada dźwigni 5 kombinacji przełączania w celu rozpoznania


wybierania zakresów) (patrz część 1 położeń dźwigni przełączania zakresów P, R,
Program do samodzielnego kształcenia nr N, D i S.
283 od strony 22).
4 kombinacje przełączania, które zostają
– Informacja o stanie jazdy (w przód / w tył / rozpoznane jako położenia pośrednie (P-R,
polożenie neutralne) np. dla R-N, N-D, D-S).
wysprzęglenia postojowego i przez sieć 7 kombinacji przełączania, które są
magistrali danych, jako informacja dla zdiagnozowane jako uszkodzone.
innych sterowników.

Czujnik zakresu jazdy -F125- składa się z 4 Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza
czujników Halla, które przełączane są za w razie awarii:
pomocą magnesu trwałego. Magnes trwały
przemieszczany jest bezpośrednio suwakiem Mechaniczny tryb pracy awaryjnej (patrz od
wybierania hydraulicznego sterownika. strony 34

Wskazanie zakłócenia: tak

Czujnik zakresu jazdy -F125- przekazuje


położenie suwaka wybierania zakresu w
hydraulicznym sterowniku. Wynika z tego
położenie dźwigni przełączania zakresów.
Jeśli cięgno przełączania zakresów jest
nieprawidłowo ustawione względem
położenia dźwigni przełączania zakresów, to
nie odpowiada położeniu suwaka wybierania.
Wskazanie włączonego biegu w zestawie
wskaźników nie jest wtedy zgodne z
położeniem dźwigni przełączania zakresów.

W celu uniknięcia błędnej interpretacji


zadań przełącznika -F125-, jest on w tym
zeszycie określany nie jak dotychczas
jako przełącznik wielofunkcyjny, lecz jako
czujnik zakresu jazdy. W skrzyni biegów
09E nie realizuje on żadnych
bezpośrednich funkcji wielokrotnych.

20 284_008
S284T_D.fm Page 21 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Czujnik temperatury oleju przekładniowego


-G93-

Czujnik -G93- znajduje się w module


elektronicznym jednostki Mechatronik.

Temperatura płynu ATF potrzebna jest do


następujacych funkcji:

– W celu dopasowania ciśnienia przełączania


(ciśnienie w układzie) jak również
wytwarzania i obniżania ciśnienia podczas
cykli przełączania.

– W celu uaktywnienia lub dezaktywowania


funkcji zależnych od temperatury
(program jazdy z rozgrzanym silnikiem,
sprzęgło przekładnika momentu
obrotowego, wysprzęglenie postojowe
itd.).

– W celu określenia układu temperatury


oleju.

– Sygnał zastępczy dla substratu czujnika


temperatury w celu wprowadzenia
czynności dotyczących obniżenia
temperatury płynu ATF (patrz od
strony 13).

Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza w


razie awarii:

brak 284_010

Wskazanie zakłócenia: brak informacji

21
S284T_D.fm Page 22 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Opis istotnych informacji


Informacja o naciśniętym hamulcu ... Przełącznik testu hamowania -F47-
zasilany jest napięciem z zacisku 15NL.
... określana jest z przełączników -F- i
-F47- (patrz Schemat działania od strony 26). Zacisk 15NL uaktywniany jest ze
sterownika -J518- układu zezwolenia na
... otrzymuje ją -J217- poprzez wejście i uruchomienie. Włączenie
magistralę danych napędu ze sterownika następuje poprzez włączenie zapłonu
silnika -J623- (patrz Wymiana informacji ZAŁ (normalny zacisk 15) i pozostaje po
poprzez magistralę CAN od strony 28). wyłączeniu zapłonu WYŁ (zacisk 15 WYŁ)
tak długo aktywne, aż -J518- otrzyma z
... potrzebna jest dla blokady P / N i Gateway -J533- potwierdzenie dla
funkcji wysprzęglenia postojowego. napędu magistrali CAN lub upłynie
maksymalny czas trybu pracy po
wyłączeniu silnika (ok. 15 minut).
Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza
w razie awarii: Czujniki i elementy wykonawcze (np.
przełącznik świateł hamowania), które
Blokada P/ N zostaje dezaktywowana są podłączone do sterowników
Funkcja wysprzęglenia postojowego zostaje biorących udział w trybie pracy po
dezaktywowana wyłączeniu zapłonu, podłączone są do
zacisku 15NL. Funkcja zostaje przez to
zachowana, a nieprawidłowym
Wskazanie zakłócenia: brak interpretacjom zapobiega funkcja
'Diagnoza własna'.

Ocena diagnozy:

Stan sygnału Interpretacja


w sterowniku
Informacja -J217-
magistrali CAN
hamulec hamulec
nienaciśnięty nienaciśnięty
Położenie
przełącznika
niewiarygodne hamulec
naciśnięty

niewiarygodne hamulec naciśnięty

hamulec hamulec
naciśnięty naciśnięty
284_148

22
S284T_D.fm Page 23 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Informację z kick-down ...

... dostarcza odrębny przełącznik kick-down


-F8- od sterownika silnika -J623-.
Sterownik -J623- ocenia informację z
przełącznika -F8- i wysyła ją do magistrali
danych napędu (patrz Wymiana informacji
poprzez magistralę CAN od strony 28).
Przełącznik -F8- służy poza tym jako
ogranicznik krańcowy pedału moduł pedału
przyspieszenia, którego położenia dla przyspieszenia
pełnego obciążenia i kick-down muszą być z czujnikami
odpowiednio ustawione. położenia pedału
przyspieszenia
-G79- i -G185-
Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza w
razie awarii:

Diagnoza własna może zdiagnozować tylko


zwarcie z masą.

W przypadku zwarcia z masą zawsze -F8- przełącznik


kick-down
występuje sygnał kick-down. Przełączenie
kick-down następuje w zależności od
położenia pedału przyspieszenia według
zdefiniowanej charakterystyki przełączania
kick-down.
284_134

Wskazanie zakłócenia: brak

Informacja o położeniu pedału


przyspieszenia ...
Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza
... jest dostarczana z czujników położenia w razie awarii:
pedału przyspieszenia -G79- i -G185- do
sterownika silnika -J623-. Sterownik -J623- Funkcja wysprzęglenia postojowego zostaje
ocenia sygnały i wysyła położenie pedału dezaktywowana.
przyspieszenia jako informację do
magistrali danych napędu (patrz Wymiana Wskazanie zakłócenia:brak
informacji poprzez magistralę CAN od
strony 28).

... jest obok liczby obrotów skrzyni biegów


jedną z ważnych informacji dotyczących
wyboru punktu przełączania.

... służy funkcji DSP w celu oceny stanów


jazdy i analizy typu kierowcy (wskaźnik
cech sportowych) Bliższe informacje
dotyczące DSP znaleźć można od
strony 36.

23
S284T_D.fm Page 24 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Informacja o momencie silnika ...

... dociera do sterownika skrzyni biegów za Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza


pomocą magistrali CAN (napędu). w razie awarii:

... służy do sterowania ciśnieniem systemu, Elektryczny program awaryjny 4. biegu.


do regulacji sprzęgła przekładnika i do Modulowane ciśnieniem sterowane
obliczenia oporów jazdy w dynamicznym włączanie biegów.
programie przełączania (DSP). Rozłączanie sprzęgła przekładnika.

... służy do obliczenia wymaganego Wskazanie zakłócenia: tak


momentu obrotowego podczas cyklu
przełączania.

Informacja o liczbie obrotów silnika ...

... dociera do sterownika skrzyni biegów za Funkcja zabezpieczająca lub zastępcza


pomocą magistrali CAN. w razie awarii:

... służy do regulacji sprzęgła przekładnika. Elektryczny program awaryjny 4. biegu.


Modulowane ciśnieniem sterowane
... służy do regulacji wysprzęglenia włączanie biegów.
postojowego. Rozłączanie sprzęgła przekładnika.

Wskazanie zakłócenia: tak

24
S284T_D.fm Page 25 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Złącza / sygnały dodatkowe


Rozmieszczenie styków na złączu wtykowym do skrzyni biegów

Styk 1 sygnał prowadnicy trybu Tiptronic /


rozpoznawanie (patrz strona 18)
Styk 2 magistrala CAN-L napędu
Styk 3 przewód K diagnozy własnej
(patrz strona 44)
Styk 4 sygnał prowadnicy trybu Tiptronic,
przełączanie na niższy bieg (patrz
strona 18)
Styk 5 sygnał prowadnicy trybu Tiptronic,
przełączanie na wyższy bieg (patrz
strona 18)
Styk 6 magistrala CAN-H napędu
Styk 7 wolny
Styk 8 sterowanie zaworem blokowania
-N82- (patrz część 1 Zeszyt do
samodzielnego kształcenia nr 283 od
strony 44)
Styk 9 zacisk 15
Styk 10 sygnał P / N sterowanie
uruchamianiem (patrz część 1 Zeszyt
do samodzielnego kształcenia nr 283
od strony 32)
Styk 11 sterowanie P/N -N110-
Styk 12 wolny
Styk 13 masa
Styk 14 zacisk 30
Zacisk 30 będzie potrzebny, aby
podtrzymywać magistralę CAN
napędu tak długo, aż nadejdzie z
Gateway informacja (potwierdzenie)
przejścia na tryb uśpienia.
Styk 15 wolny
Styk 16 masa

284_158

25
S284T_D.fm Page 26 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Plan działania / zestawienie systemu


D1 Jednostka czytająca immobilisera J53 przekaźnik rozrusznika
J104 sterownik elektronicznego programu
E389 przełącznik trybu Tiptronic w stabilizującego EDS
kierownicy J197 sterownik regulacji poziomu
E408 przycisk układu zezwolenia na
zawieszenia
wejście i uruchomienie
E415 przełącznik układu zezwolenia na J217 sterownik automatycznej skrzyni
wejście i uruchomienie (elektroniczny biegów
przełącznik zapłonu) J285 sterownik z jednostką wskazań w
zestawie wskaźników tablicy
F przełącznik świateł hamowania przyrządów (wskazanie położenia
F8 przełącznik kick-down dźwigni przełączania zakresów FIS)
F47 przełącznik pedału hamulca J329 przekaźnik zasilania napięciowego
(przełącznik testowy) zacisku 15
F125 czujnik zakresu jazdy J428 sterownik układu regulacji odstępu
F189 przełącznik trybu Tiptronic od poprzednika
F305 przełącznik położenia P dźwigni J453 sterownik kierownicy wielofunkcyjnej
zakresów
J518 sterownik układu zezwolenia na
G85 czujnik kąta skrętu kierownicy wejście i uruchomienie
G93 czujnik temperatury oleju J527 sterownik elektroniki kolumny
przekładniowego kierownicy
G182 czujnik liczby obrotów wejściowych J533 interfejs diagnostyczny magistral
skrzyni biegów danych (Gateway)
G195 czujnik liczby obrotów wyjściowych J540 sterownik elektronicznego hamulca
skrzyni biegów postojowego i hamulca ręcznego
J623 sterownik silnika
N82 zawór blokowania płynu chłodzącego J694 przekaźnik zasilania napięciowego
N88 zawór elektromagnetyczny 1 zacisku 75x
N110 elektromagnes blokady dźwigni J695 przekaźnik -2- rozrusznika
przełączania zakresów
N215 elektryczny zawór sterowania
ciśnieniem -1-
N216 elektryczny zawór sterowania
ciśnieniem -2-
N217 elektryczny zawór sterowania
ciśnieniem -3- Wyjście
N218 elektryczny zawór sterowania
ciśnieniem -4-
Wejście
N233 elektryczny zawór sterowania
ciśnieniem -5- (ciśnienie w układzie)
N371 elektryczny zawór regulacji ciśnienia
-6-
(sprzęgło przekładnika)
-N376- elektromagnes blokady przed
wyjęciem kluczyka zapłonu (w E415)

Zaciski specjalne:

Zacisk 15NL = 15 tryb pracy po wyłączeniu silnika (patrz strona 22)

Zacisk 50R = 50 komunikat zwrotny służy do informacji zwrotnej sterowania rozrusznikiem

Zacisk 58PWM = Modulowane impulsowo przyciemnianie oświetlenia wskaźników

26
S284_27D.fm Page 12 Tuesday, October 3, 2006 10:35 AM

magistrala CAN
systemu Komfort
magistrala CAN napędu

sygnał
zacisk 50 ZAŁ

sygnał
elektroniczne
odblokowanie
uruchamiania

do rozrusznika,
zacisk 50

tylko silniki
magistrala CAN benzynowe V8 i W12
diagnozy
sygnał Tip +
magistrala
CAN napędu sygnał Tip -
mechanizm
przełączania
biegów
złącze diagnostyczne

Opis działania kierownicy z


przełącznikami Tiptronic
Opis działania sterowania świateł sygnał znajduje się w części 1
cofania znajduje się od strony 32 rozpozna-
wania Zeszytu do samodzielnego
prowadnicy kształcenia nr 283 od
trybu strony 23
Tiptronic
magistrala CAN Bliższe szczegóły
systemu Komfort dotyczące wymiany
magistrala CAN napędu informacji w magistrali
CAN znajdują się od
magistrala CAN zestawu wskaźników
strony 28

czujnik temperatury substratu

magistrala CAN napędu rozszerzona magistrala CAN diagnozy 284_022 27


S284T_D.fm Page 28 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Wymiana informacji w magistrali CAN

J217 sterownik automatycznej skrzyni


biegów

Stan systemu (wszystkie)


Wprowadzenie do pamięci usterek (10)
Moment strat przekładnika (1,10)
Przełączanie aktywne (1, 2, 10)
Kodowanie w sterowniku silnika (2)
Bieg w danym momencie lub bieg docelowy
(1, 2, 3, 10)
Położenie suwaka wybierania (1, 2, 3, 10)
Wskaźnik oporów jazdy (1)
informacja o trybie awaryjnym i diagnozie
własnej
Status OBD (1)
Status pamięci usterek (10)
Liczba obrotów biegu jałowego (1)
Ograniczanie momentu obrotowego (1)
(zabezpieczenie przekładnika skrzyni
biegów)

CAN układu napędowego


Zabezpieczenie przekładnika skrzyni biegów
(1)
Wskazanie biegu (9)
Wymagany moment obrotowy silnika -
zadziałanie skrzyni biegów (1)
Włączony zakres jazdy (10)
Wskazanie stanu uśpienia magistrali CAN
(10)
Stan sprzęgła przekładnika (1, 10)
Diagnoza własna / wartości pomiaru (12)

J428 sterownik
układu regulacji odstępu od magistrala CAN napędu, rozszerzona
poprzednika (8)

ACC aktywny
CAN
Stan systemu
Diagnoza
Przyspieszenie wymagane

J285 sterownik z jednostką wskazań w


zestawie wskaźników tablicy przyrządów (9) gniazdo diagnostyczne (12)

Obwód opon magistrala CAN zestawu


wskaźników

28
S284T_D.fm Page 29 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

J623 sterownik silnika (1) J104 sterownik systemu ESP (2)

Wartość z pedału przyspieszenia Przyspieszenie poprzeczne


Kick-down Zadziałanie ESP
Dane momentu silnika (wymagane / Wpływ ASR na zmianę biegu
rzeczywiste) Przyspieszenia kół PL, PP, TL, TP
Liczba obrotów silnika
Stan systemu
Moment obrotowy żądany przez kierowcę
Temperatura płynu chłodzącego
Przełącznik świateł hamowania / pedału
hamulca
Sterowanie układem klimatyzacji
Stan układu GRA J527 sterownik
Informacja o wysokości Elektroniki kolumny kierownicy (6)
Stan systemu
Kodowanie
Kodowanie sterownika skrzyni biegów Sterownik -J527- służy jako
Sterowanie układu klimatyzacji magistrala LIN sterownika -J453-

G85 czujnik skrętu kierownicy (4)

J540 sterownik elektrycznego hamulca Kąt skrętu kierownicy


postojowego i ręcznego (3) Prędkość kątowa skrętu
Status systemu
Stan systemu
Kąt pochylenia

magistrala
LIN
systemu Komfort

J453 sterownik
magistrala CAN

JJ533 Gateway (10)


Kierownica wielofunkcyjna (7)
Przebieg samochodu
Status tryb Tiptronic
Czas, data
Żądanie włączenia Tiptronic +
Wskazanie stanu uśpienia magistrali CAN
Żądanie włączenia Tiptronic -

J197 sterownik
J518 sterownik układu zezwolenia na regulacji poziomu samochodu (11)
wejście i uruchomienie (5)
Poziom przedniej i tylnej osi dotyczący
Status i rozpoznanie zacisku 15, korekty kąta pochylenia z (3)
zacisk 15NL, zacisk.P, zacisk S, zacisk X,

284_114

29
S284T_D.fm Page 30 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Funkcje
Wysprzęglenie postojowe Opis działania:

Szczególną cechą działania skrzyni 09E jest Regulacja wysprzęglenia postojowego odbywa się
wysprzęglenie postojowe. przez obliczenie momentu przekładnika na
podstawie liczby obrotów silnika i liczby obrotów
Podczas postoju samochodu (praca silnika na turbiny (różnica obrotów). Dalszymi czynnikami
biegu jałowym) i włączonym zakresie jazdy do obliczeń są temperatura płynu ATF i kąt
pochylenia samochodu.
przez przekładnik momentu obrotowego
przenoszony jest określony moment
Funkcja wysprzęglenia postojowego
obrotowy. Prowadzi to przy poluzowanym
nieaktywna:
hamulcu do rozpoczęcia „pełzania“
Stan postoju samochodu, silnik na obrotach biegu
samochodu. Przy nacisniętym pedale jałowego i wałek turbiny zatrzymany. Obroty
hamulca przenoszony moment obrotowy zróżnicowane lub poślizg wynosi 100 %.
ponosi pewną stratę, ponieważ na skutek
dopasowywania momentu obrotowego dla Funkcja wysprzęglenia postojowego
biegu jałowego (szersze otwarcie klapy aktywna:
przepustnicy) musi być zachowywana stała Stan postoju samochodu, silnik na obrotach biegu
liczba obrotów biegu jałowego. jałowego i wałek turbiny obraca się ze
zdefiniowaną różnicą liczby obrotów (ok. 120 /
Obok wynikającego z tego zużycia paliwa, min). Poślizg wynosi ok. 20 %.
długotrwałe uruchomienie hamulców (np. do
utrzymywania samochodu na postoju, musi W celu zapewnienia ruszania samochodu bez
być zastosowany określony nacisk na pedał) opóźnienia i częstych zmian obciążenia, siła
stanowi określone zmniejszenie komfortu. napędowa nie zostaje całkowicie przerwana.
Przekazywany jest zawsze mały moment z
przekładnika, przez co wyeliminowane zostają
Funkcja wysprzęglenia postojowego
luzy zazębienia i poprawione zostaje zachowanie
zmniejsza przekazywanie siły przekładnika się regulacyjne sprzęgła.
momentu obrotowego do przekładni
planetarnej podczas postoju samochodu i Gdy podczas wysprzęglenia postojowego
przy naciśniętym hamulcu (informacja o rozpoznana zostanie liczba obrotów wyjściowych
nacisniętym pedale hamulca z -F- i -F47-) skrzyni biegów (G195), wysprzęglenie postojowe
poprzez regulację sprzęgła A. zostaje natychmiast wyłączone. Przekazywanie
siły napędowej rozpocznie się, zanim kierowca
Oprócz tego funkcja wysprzęglenia naciśnie na pedał przyspieszenia. Zapobiega to w
postojowego powoduje poprawę akustyki znacznym stopniu toczeniu się samochodu w dół
podczas pracy silnika na jałowym biegu, na wzniesieniach.
ponieważ mniejsze jest obciążenie silnika.
Poluzowanie hamulca (informacja o
nienaciśniętym pedale hamulca) dezaktywuje
Podczas biegu wstecznym funkcja również wysprzęglenie postojowe, niezależnie od
wysprzęglenia postojowego nie jest innych parametrów.
uaktywniona.
Po przekroczeniu zdefiniowanej wartości z pedału
Funkcja wysprzęglenia postojowego przyspieszenia (przy naciśniętym hamulcu)
uaktywniona zostaje obecnie (aktualna wysprzęglenie postojowe nie jest już aktywne.
filozofia obliczeń) tylko w zakresie temperatur
między ok. 15˚C a 50˚C. Można w ten sposób prawdzić stałą liczbę
obrotów przy hamowaniu (test hamulca
postojowego).

30
S284T_D.fm Page 31 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Od kąta pochylenia ok. 5% nie następuje Zachowanie się samochodu na


uaktywnienie wysprzęglenia postojowego. wzniesieniach (ewentualne toczenie się
Kąt pochylenia określany jest przez czujnik przy poluzowaniu hamulca) nie zmienia
pochylenia elektrycznego hamulca się. Utrzymywanie zatrzymanego
postojowego (EPB). Znajduje się on samochodu bez hamulca jest w dalszym
w sterowniku elektrycznego hamulca ciągu zależne od momentu przekładnika
postojowego i ręcznego -J540-. na biegu jałowym, od kąta pochylenia
i ciężaru samochodu.
Informacja na temat kąta pochylenia
przekazywana jest magistralą CAN (patrz
wymiana informacji w magistrali CAN
od strony 28).

Sterownik -J540- znajduje się w tylnej ścianie


bocznej z prawej strony. Informacje
dotyczące sposobu postępowania znajdują
się w Zeszycie do samodzielnego kształcenia
nr 285 – Audi A8’03 'Podwozie'.

Wpływ na moment obrotowy silnika

Do dotychczasowego zmniejszenia momentu Ta funkcja nie była dostępna do chwili


silnika podczas przełączania biegów w górę uruchomienia produkcji seryjnej i powinna
(ujemna ingerencja momentu), w skrzyni być zastosowana wraz z zaplanowaną
biegów 09E występuje po raz pierwszy generacją sterowników GS1904 od 02 / 03 TK.
możliwość „dodatniej“ ingerencji momentu.
Dokładny opis nie powinien jeszcze
Aby bardziej komfortowo zaprogramować dotychczas mieć miejsca, ponieważ funkcje
cykl przełączania na niższe biegi, przy jeszcze nie są zdefiniowane.
przełączeniach biegów podczas hamowania
silnikiem moment silnika zostaje zwiększony.

31
S284T_D.fm Page 32 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Światła cofania

sterownik instalacji elektrycznej


samochodu
(ILM kierowcy)

magistrala danych
CAN systemu
Komfort (węzeł)

Gateway

CAN układu
napędowego
(węzeł)

sterownik
automatycznej skrzyni
biegów

czujnik zakresów jazdy

32
S284T_D.fm Page 33 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

U10 gniazdo wtykowe do


holowania przyczepy

światła cofania przyczepy


sterownik rozpoznawania przyczepy

jazda z przyczepą
rozpoznana
wyłączyć
czujniki
sygnalizacji przy
parkowaniu
sterownik sygnalizacji przy parkowaniu z tyłu
G203 - G206

-Y7-
automatycznie
sterownik elektroniki dachu przyciemniane
lusterko
wewnętrzne

składanie
lusterka
przyciemnianie
sterownik drzwi przedniego pasażera lusterka

składanie lusterka

przełącznik -E168-
przestawianie
lusterka z funkcją
sterownik drzwi kierowcy składania

przyciemniani
e lusterka

M16
centralny sterownik systemu Komfort
(ILM z tyłu) światła cofania
lewe i prawe

-M17-
284_135

33
S284T_D.fm Page 34 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Programy awaryjne
W przypadku zakłóceń w działaniu Jeżeli nie jest to możliwe lub nie można
sterownika skrzyni biegów -J217- istnieje zapewnić stanu gwarantowanego
mozliwość, za pomocą programów pracy użytkowania, skrzynia biegów pracuje w
awaryjnej, zapobieżenia dalszym mechanicznym trybie awaryjnym.
uszkodzeniom skrzyni biegów i utrzymania
mobilności samochodu. Oddziaływanie programu zastępczego na
zachowanie się samochodu podczas jazdy
Istnieją różnice pomiędzy programami jest bardzo różne w zależności od usterki
zastępczymi (programy awaryjne) a (patrz Opis czujników / informacji).
mechanicznym trybem awaryjnym.
Na skutek tego funkcje skrzyni biegów mogą
Programy zastępcze być ograniczone (np. brak przełączeń, brak
funkcji kick-down...) lub następują z
Jeżeli np. nie działa jeden czujnik w systemie, podawanymi stałymi wartościami
sterownik skrzyni biegów próbuje na znamionowymi (np. twarde przełączenia).
podstawie nadchodzących informacji z
innych czujników utworzyć sygnał zastępczy. W zależności od ważności następuje
Jeżeli można utworzyć sygnał zastępczy, wskazanie zakłócenia na wyświetlaczu
funkcje skrzyni biegów dzięki tzw. wskaźnika przełączania.
programom zastępczym pozostają w
znacznym stopniu zachowane.

Mechaniczny tryb awaryjny

Mechaniczny tryb awaryjny jest stanem


działania, który jest do dyspozycji, gdy
zawory elektromagnetyczne i zawory
sterowania ciśnieniem nie są sterowane.
Przekazywanie siły napędu sterowane jest
czysto hydraulicznie (w zależności od
położenia suwaka wybierania i zaworów
hydraulicznych) dlatego często mówi się o
hydraulicznym trybie awaryjnym.

Rozróżnia się dwa rodzaje mechanicznego


trybu awaryjnego:

A) sterownik jeszcze aktywny


Wskazanie zakłócenia
B) sterownik nieaktywny (totalna awaria) 284_117

Podczas mechanicznego trybu awaryjnego z


aktywnym sterownikiem następujące funkcje
pozostają w dalszym ciągu zdolne do
działania:

– Funkcja blokady Shiftlock


– Funkcje diagnozy
– Komunikacja z magistralą CAN

34
S284T_D.fm Page 35 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Opis działania mechanicznego trybu


awaryjnego
– Podczas występowania usterek / – Bieg wsteczny jest do dyspozycji
nieprawidłowego działania, które (bezpiecznik wstecznego biegu nie jest
powodują przejście w mechaniczny tryb aktywny).
awaryjny, zostaje podczas jazdy do 3.
biegu 3 zawsze włączony 3. bieg. Jeżeli – W układzie panuje maksymalne ciśnienie
skrzynia biegów pracuje już na 4 biegu lub i tym maksymalnym ciśnieniem są
wyższym, włączony zostaje bieg 5. załączane elementy przełączające.
Powoduje to twarde uderzenia podczas
– Bieg 5 pozostaje tak długo włączony, aż przełączania zakresów jazdy.
dźwignia przełączania zakresów zostanie
przełączona w położenie neutralne lub aż – Sprzęglo przekładnika momentu
silnik zostanie wyłączony. obrotowego pozostaje otwarte.

– W obu przypadkach na skutek spadku


ciśnienia hydraulicznego włącza się
mechaniczny zawór przełączający. Przy
ponownym ruszeniu / uruchomieniu
silnika zostaje włączony 3. bieg.

Kontrola biegów z analizą objawów

W przypadku zakłóceń występujących Cykl przełączania może być kilkakrotnie


krótkotrwale podczas cyklu przełączania powtarzany, zanim nastąpi wprowadzenie
należy unikać przejścia na awaryjny program do pamięci usterek, a przez to przejście
pracy. na program awaryjny.

Jeżeli podczas cyklu przełączania Możliwie największa funkcjonalność skrzyni


z określonych powodów (np. zabrudzenie biegów pozostaje utrzymana, a dla kierowcy
w sterowniku hydraulicznym) wystąpią usunięcie symptonu jest może być
nieprawidłowości wskazujące na błędne niezauważalne.
przełączenie, prowadzi to nie bezpośrednio
do przejścia w program awaryjny, lecz Usunięcie symptomu:
w zależności od sytuacji - albo następuje W ramach funkcji kontrolnych z usuwaniem
przeskoczenie biegu docelowego - albo symptomów jednokrotne stwierdzenie
utrzymanie aktualnego biegu. usterki nie prowadzi natychmiast do
wprowadzenia jej do pamięci usterek.
Usterka musi zostać stwierdzona
wielokrotnie.

Wyjaśnienie pojęcia:
Symptom „Przypadek, specyficzna sytuacja
przejściowa“

35
S284T_D.fm Page 36 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Dynamiczny program jazdy DSP


Program jazdy DSP został w ramach prac Jednocześnie ulepszono znacznie
rozwojowych zmieniony. przetwarzanie danych przez sterownik
skrzyni biegów. Oprócz poprawionego
Istotne parametry, wg których oceniany jest wybierania biegu i punktu przełączania,
stan jazdy i typ kierowcy, nie zmieniły się zrealizowane zostały dalsze funcje w
zasadniczo w stosunku do pierwszych sterowaniu skrzynią biegów.
generacji programu DSP.
Struktura działania DSP dzieli się najpierw
Coraz silniejsze powiązanie w sieć układu na trzy grupy funkcyjne:
sterowania skrzyni biegów z innymi
systemami samochodu, jak np. silnik lub ESP, – ocena typu kierowcy
pozwala pozyskiwać większą ilość danych,
które jeszcze lepiej opisują stan samochodu – wybór programu jazdy według stanu jazdy
i typ kierowcy.
– wybór biegu

36
S284T_D.fm Page 37 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Struktura działania

moment kick-down przyspieszenie przyspieszenie


ruszanie SESP obrotowy wzdłużne poprzeczne
silnika

ocena typu
kierowcy

praca sil-
rozpoznawanie rozpoznawanie niskiej nika w tem- wysoka
FGR temperatura
oporów jazdy wartości tarcia peraturze
roboczej

wybór programu jazdy ESP (FDR-ASC)

Mechanizm przełączania zakresów

dźwignia tryb jedno- rozpozna- rozpozna-


przełączani krotnego wanie wanie SVF
a zakresów naciskania Fast-Off- zakrętu

wybór biegu

284_150

37
S284T_D.fm Page 38 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Ocena typu kierowcy


System DSP ocenia stale aktualny Ruszanie
typ kierowcy za pomocą tzw. liczby cech
sportowych począwszy od ekonomicznej W ramach analizy ruszania oceniany jest
do sportowej. każdy cykl ruszania samochodu na podstawie
Następujące oceny wpływają na liczbę cech maksymalnego momentu silnika. Jeżeli
sportowych: kierowca rusza z dużym obciążeniem z
postoju, natychmiast przydzielany jest mu
przyspieszenie wzdłużne sportowy program jazdy.

Przyspieszenie wzdłużne wyraża, jak szybko kick-down


zmienia się prędkość chwilowa samochodu.
Uwzględnia się przyspieszenie dodatnie Jeżeli kierowca pozostaje permanentnie
(przyspieszanie) i ujemne (opóźnianie). w trybie kick-down, następuje cykliczny
wzrost liczby cech sportowych, a liczba
Przyspieszenie poprzeczne ta po opuszczeniu trybu kick-down pozostaje
jeszcze przez pewien czas aktywna
Przyspieszenie poprzeczne jest siłą, za (w zależności od dalszego sposobu jazdy).
pomocą której samochód na zakręcie
wypychany jest na zewnątrz. Wielkość tej siły Spontaniczne zwiększenie cech sportowych
jest zależna od prędkości jazdy i skręcenia kół
samochodu. Samochód musi przekroczyć Przy gwałtownie szybkim naciśnięciu pedału
zdefiniowaną wartość progową, aby funkcja przyspieszenia (wysoki dodatni gradient
oceny rozpoznała szybką jazdę na zakręcie pedału przyspieszenia) licznik cech kierowcy
i ją oceniła. Udział liczby cech sportowych bez przesunięcia w czasie nastawia się na
jest zależny od wartości maksymalnej, która najwyższą cechę sportową. Powoduje to
powstała podczas jazdy na zakrętach. przełączenie na niższy bieg. Wartość
maksymalna pozostaje tylko przez kilka
Analizy przyspieszenia wzdłużnego i sekund i powraca ponownie do swojej
poprzecznego odbywają się pracują w tle i są wartości wyjściowej. Wraz z cofnięciem
zawsze aktywne (patrz rozdział 'Wybór biegu' pedału przyspieszenia następuje ponownie
od strony 42). przełączenie na wyższy bieg.

Obecnie określanie liczby cech


sportowych kierowcy wykorzystywane
jest wyłącznie w programie jazdy „S“.

W ramach przechodzenia na nowe


sterowanie skrzyni biegów
projektowane jest wykorzystanie liczby
cech sportowych również w programie
jazdy „D“.

38
S284T_D.fm Page 39 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Wybór programu jazdy według stanu jazdy


Rozpoznawanie oporów jazdy

Podstawowa funkcja wyboru programu jazdy Za pomocą liczby cech sportowych i oporów
realizuje rozpoznawanie oporów jazdy. Ta jazdy następuje wybór jednego z 15
funkcja podstawowa rozpoczyna się już programów jazdy.
podczas zjeżdżania ze wzniesienia z
uwzględnieniem równowagi między siłą Odbiegające od tej matrycy stany jazdy (np.
napędzaną (moment silnika) a oporami jazdy praca silnika przy temperaturze roboczej,
na kołach napędowych (obserwacja prędkości tryb pracy gorącej) lub system samochodu
jazdy i jej zmiana). (np. czujnik prędkości jazdy GRA / ACC) mogą
być miarodajne dla wyboru specjalnego
Uwzględniane są następujące czynniki: programu jazdy.

– prędkość samochodu (i jego masa) 25 ESP1 teren płaski


– aerodynamika (opory powietrza) 26 ESP2 góry
– opory wjeżdżania na wzniesienie 27 tryb pracyTtiptronic
– opory toczenia się opon 28 tryb pracy gorącej - góry
29 tryb pracy gorącej - teren płaski
Wynikiem jest liczba oporów jazdy, 30 praca 1 silnika o temperaturze
która definiuje program jazdy pod górę, z roboczej
góry i na terenie płaskim. 31 praca 2 silnika o temperaturze
roboczej
34 - 38 jak program jazdy 4, 9, 14, 19, 24
39 jak program jazdy 28

Programy jazdy
Położenie dźwigni przełączania zakresów
jazdy Systemy samochodu
Liczba
oporu jazdy „S“ (w zależności od sposobu
„D“ ACC GRA
jazdy S1 lub S2)
cechy sportowe S0 S1 S2 S3 S4

bardzo pod górę 20 21 22 23 38 (24)

średnio pod górę 15 16 17 18 37 (19)

bardzo pod górę 10 11 12 13 36 (14)

teren płaski 5 6 7 8 35 (9)

w górę 0 1 2 3 34 (4)

284_153

Aktualny program jazdy może być Kolumna GRA:


odczytywany za pomocą testerów Ze względów technicznych wartości
diagnostycznych w bloku wartości pokazywane różnią się od rzeczywiście
mierzonych wskazanie 2.1. używanych programów jazdy (w klamrach).

39
S284T_D.fm Page 40 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Regulator prędkości jazdy układu GRA lub Program pracy silnika o temperaturze
ACC roboczej
(Programy jazdy - patrz matryca)
(programy jazdy 30 i 31)
Programy jazdy układu utrzymywania Celem programu pracy silnika o temperaturze
prędkości GRA i regulacji odstępu od roboczej jest zmniejszenie emisji substancji
poprzednika ACC ma za zadanie szkodliwych po uruchomieniu silnika na
utrzymywanie częstotliwości przełączeń w zimno i w fazie pracy silnika o temperaturze
danym trybie systemu na tak niskim roboczej.
poziomie, jak tylko jest to możliwe.
Program pracy silnika o temperaturze
W celu dalszej poprawy wyboru punktów roboczej zostaje uaktywniony poniżej 30˚C.
przełączania w trybie pracy układu GRA lub Jest on statycznym programem jazdy, tzn. nie
ACC, połączono wybór programu jazdy z są uwzględniane ani rozpoznawane opory
rozpoznawaniem oporów jazdy (patrz jazdy ani ocena typu kierowcy. Punkty
matryca). Dla każdego systemu jest do przełączenia biegów występują generalnie
dyspozycji 5 programów jazdy. przy wyższych obrotach silnika.

Dobrany punkt przełączania może być przez Silniki benzynowe:


to dokładniej zdefiniowany i wyeliminowane W silnikach benzynowych wyższy poziom
zostają przełączenia wahadłowe. obrotów powoduje szybkie rozgrzanie
katalizatorów, co wyraźniej skraca czas ich
zadziałania.

Program pracy silnika rozgrzanego do


temperaturze roboczej w silnikach V8 5V nie
jest potrzebny i nie jest wykonywany.

Silniki wysokoprężne:
Na skutek wyższego poziomu obrotów silnik
pracuje przy nieznacznym obciążeniu i
emitowanych jest mniej substancji
szkodliwych.
Oprócz tego poprawiona zostaje reakcja
silnika na jego sterowanie.

Obecnie program pracy silnika rozgrzanego


do temperatury roboczej przewidziany jest
tylko dla silników wysokoprężnych.

40
S284T_D.fm Page 41 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Program dla trybu pracy gorącej Rozpoznawanie niskiej wartości


(programy jazdy 28 i 29) współczynnika tarcia na jezdni
(obecnie nieaktywne)
Program dla trybu pracy gorącej uaktywniony
zostaje przy wyższych temperaturach skrzyni Elementarną funkcję systemu ESP stanowi
biegów. Jest to w zasadzie program bieżące ustalanie wartości współczynnika
chroniący skrzynię biegów, który powinien tarcia na jezdni. Ta informacja służy obecnie
pomóc w powróceniu skrzyni biegów również do sterowania skrzynią biegów.
z krytycznego zakresu temperatury.
Przy niskich współczynnikach tarcia na jezdni
Miarodajnym do wyboru punktu włączenia np. na lodzie / śniegu, w czasie deszczu lub
jest poziom temperatury i rozpoznawanie na luźnym podłożu wybierane są programy
oporów jazdy. jazdy, które na wyższych biegach lub przy
przedwczesnym przełączania biegów w górę
Charakterystyczne dla programu trybu pracy zmniejszają moment obrotowy na kołach
gorącej są punkty przełączeń przy wyższej napędowych. Unika się przez to w znacznym
liczbie obrotów silnika oraz wczesne stopniu przełączeń biegów w dół, które
zamykanie sprzęgła przekładnika. Na skutek mogłyby doprowadzić do poślizgu kół
połączonego z tym zmniejszenia poślizgu napędowych samochodu.
przekładnika zmniejszone zostaje
rozgrzewanie się płynu ATF. Wysoka liczba Program sportowy
obrotów silnika zapewnia wyższy przepływ (Programy jazdy - patrz matryca)
płynu chłodzącego w chłodnicy płynu ATF, a
przez to lepsze chłodzenie płynu ATF. W programie sportowym ocena typu
kierowcy jest decydująca dla wyboru
(Dalsze informacje znajdują się w rozdziale programu jazdy. W zależności od oceny typu
'Kontrola temperatury' na stronie 13.) kierowcy i oceny stanu jazdy jest do
dyspozycji 10 programów sportowych.
(Dalsze informacje na temat sportowego
Zadziałania regulacji dynamiki jazdy systemu programu jazdy znajdują się w części 1
ESP Zeszytu do samodzielnego kształcenia nr 283
(programy jazdy 25 i 26) od strony 16).

Aktywność różnych funkcji regulacji dynamiki Tryb Tiptronic


jazdy (ABS, ASR, ESP) wspierane są (program jazdy 27)
specjalnymi programami jazdy albo przez
uniemożliwienie przełączania biegów. Informacje znajdują się w części 1 Zeszytu do
Zapobiega to niedopuszczalnej liczbie samodzielnego kształcenia nr 283 od
obrotów silnika. strony 23.

41
S284T_D.fm Page 42 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Sterowanie skrzyni biegów

Wybór biegu
Aktualny program jazdy jest zasadniczo Rozpoznawanie zakrętu
decydujący dla przełączenia wymaganego
biegu. Odbiegając od takiego wyboru biegu, Jeżeli kierowca podczas jazdy na zakręcie nie
bezpośredni wpływ na wybór biegu ma ocena naciska pedału przyspieszenia, może
nagłych wydarzeń lub szczególnie przypuszczalnie, zgodnie z programem jazdy,
krótkotrwałych stanów w warunkach nastąpić przełączenie na wyższy bieg. Aby
otoczenia. następnie ponownie przyspieszyć z zakrętu,
należy ponownie przełączyć bieg w dół (dwa
Z reguły na skutek tej oceny tłumione są niepożądane / niepotrzebne cykle
niepożądane przełączenia biegów w górę lub przełączania).
w dół i eliminowane tzw przełączenia
wahadłowe. Rozpoznanie zakrętu wstrzymuje przy szybko
pokonywanym zakręcie te niepożądane
Rozpoznawanie stanu Fast-Off przełączania biegów w górę.
(szybkie zmniejszenie obciążenia)
Przyspieszenie poprzeczne, kąt skrętu
Ta ocena bazuje na analizie położenia i ruchu kierownicy i liczby obrotów kół są
pedału przyspieszenia (duży ujemny gradient parametrami stosowanymi dla tej funkcji
pedału) i wykrywa szybkie zmniejszenie oceny.
obciążenia przez kierowcę.
Jeżeli aktualne przyspieszenie poprzeczne
Czynnikiem wyzwalającym szybkie cofnięcie przewyższa wartość zdefiniowaną, zakręt
obciążęnia jest bardzo często niebezpieczna zostaje rozpoznany. Próg jest tak
sytuacja na drodze. Kierowca wtedy zdefiniowany, że uwzględniane są tylko
natychmiast przestaje naciskać pedał zakręty pokonywane w sposób sportowy lub
przyspieszenia (Fast-Off), aby tak szybka jak zakręty nieprawidłowo oceniane.
to możliwe uruchomić hamulce.

Jeżeli rozpoznano stan Fast-Off, przełączanie


w górę jest podtrzymywane tak długo, aż
kierowca ponownie naciśnie na pedał
przyspieszenia.

Funkcja Fast-Off w zakresie położeń


całkowitego naciśnięcia pedału przyspie-
szenia jest uwzględniana w każdym
przypadku. Przeciwnie do tego, funkcja
Fast-Off w zakresie częściowego naciśnięcia
pedału przyspieszenia nie powoduje
nieuchronnie zapobiegania włączaniu
wyższych biegów.

Rozpoznawanie stanu Fast-Off następuje


obecnie tylko w „programie S“.

42
S284T_D.fm Page 43 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Samoistne zwalnianie samochodu SVF

Samoistne zmniejszanie prędkości Funkcja samoistnego zwalniania SVF


samochodu rozpoznawane jest na podstawie następuje, gdy samochód pokonuje dłuższe
naciśnięcia pedału hamulca i odpowiedniego zjazdy. Potrzebne są tylko nieznaczne
opóźnienia (ujemne przyspieszenie naciśnięcia pedału hamulca w celu
wzdłużne). wykonania przełączeń biegów w dół.

Jeżeli tak jest (tylko przy znacznych Na skutek przesunięcia punktów przełączania
wartościach opóźnienia), punkty przełączania biegów w dół w programie jazdy z góry,
biegów zostają przesunięte tak, że skuteczność hamowania silnikiem jest lepiej
przełączanie to powodowane działaniem wykorzystywane.
hamulców następuje wcześniej.
Dopóki kierowca nadal jeszcze hamuje lub
Objawia się to wtedy, gdy przełączenia biegu samochód jedzie na biegu jałowym, aktywna
lub biegów w dół przy jałowym biegu silnika jest funkcja zapobiegania przełączaniu na
zostaną opóźnione i nastąpią jak zwykle, już wyższe biegi (HSV) Dopiero, gdy następi
przy większej prędkości. ponowne przyspieszenie, funkcja HSV zostaje
zniesiona i następuje normalne przełączanie
Zaletą tego jest, że przełączenia biegu lub na wyższe biegi, odpowiednio do aktualnego
biegów następują już w czasie, gdy kierowca programu jazdy.
jeszcze naciska pedał hamulca. Jeżeli chce on
następnie ponownie przyspieszyć, wymagany
bieg ma już włączony.

43
S284T_D.fm Page 44 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Serwis

Diagnoza własna Pamięć Snapshot

Komunikacja między sterownikiem -J217- W pamięci Snapshot zapisywane są różne


a testerem diagnostycznym odbywa się za wartości pomiaru (warunki otoczenia)
pomocą przewodu K lub za pomocą złącza sterownika skrzyni biegów do czasu
magistrali CAN. pierwszego zapisu w pamięci usterek.

W zależności od tego jaka generacja testerów Nowością jest możliwość odczytywania tych
diagnostycznych (V.A.G1551 lub VAS 5051) warunków otoczenia w bloku wartości
jest podłączona, następuje transfer danych za mierzonych 08 (MWB 40-48).
pomocą protokołu danych KWP 2000
przewodem K (np. V.A.G 1551) lub za pomocą Dzięku temu znacznie poprawione zostaje
protokołu transportu magistrali CAN TP 2.0 odtwarzanie usterek i poszukiwanie usterek,
wraz z protokołem danych KWP 2000 (VAS szczególnie przy usterkach sporadycznych
5051). (patrz „Poszukiwanie usterek“).

Transmisja danych diagnozy własnej za


pomocą magistrali CAN jest znacznie
szybsza, niż za pomocą tradycyjnego
przewodu K.

Nowe funkcje obejmujące system są do


dyspozycji tylko jeszcze za pomocą magistrali
CAN diagnozy.

Przewód K jest w dalszym ciągu


wymagany dla istotnych dla OBD
sterowników.

44
S284T_D.fm Page 45 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Aktualizacja
oprogramowania Funkcja Flash-EPROM może zostać na nowo
zaprogramowana w stanie zamontowanym.
W efekcie trwałego umieszczenia Czynność tę nazywa się „programowaniem
elektonicznego sterownika w skrzyni biegów Flash“ lub „progamowaniem Update“.
(Mechatronik) stworzono możliwość
uaktualniania jego oprogramowania bez Do programowania Flash wymagany jest
wymiany sterownika. tester diagnostyczny VAS 5051
z następującym oprogramowaniem:
Do obliczeń sygnałów wyjściowych sterownik
potrzebuje programów, charakterystyk i – płyta bazowa Basis CD V.02.00 lub wyższa
danych (oprogramowanie). Są one zapisane – płyty markowe CD od wersji V.02.22
na stałe w tak zwanej pamięci Flash-EPROM – aktualna płyta flash CD
(elektryczna pamięć kasowalna
i programowalna) i są dostępne zawsze dla Programowanie odbywa się w zależności od
sterownika. możliwości, poprzez złącze magistrali CAN
diagnozy (protokół transportowy magistrali
Montowane dotychczas pamięci EPROM nie CAN TP 2.0) lub za pomocą przewodu K.
mogły być w stanie zamontowanym ani
kasowane ani programowane. Wyjaśnienie:
Przy reklamacjach, które mogą zostać „In a flash“ oznacza w tłumaczeniu
usunięte na skutek zmian oprogramowania, „natychmiast“.
musiałby wtedy zostać wymieniony
sterownik. W odniesieniu do pojęcia „Programowanie
flash“ oznacza to tyle co „Szybkie
Sterownik układu Mechatronik 09E dysponuje programowanie“.
tzw. funkcją „Flash-EPROM“.
Poza tym słowo „flash“ ma zastosowanie
w wielu pojęciach mających związek
z programowaniem typu flash (np. płyta flash
CD).

„Update“ oznacza w tłumaczeniu


„doprowadzić do najnowszego stanu,
zaktualizować“.

Programowanie flash potrzebne jest


tylko, gdy mogą zostać usunięte
reklamacje na skutek zmiany
oprogramowania.

45
S284T_D.fm Page 46 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Serwis

Przebieg działania Diagnoza własna 02 - Elektronika skrzyni biegów


4E0910156
AG6 09E 4,2l5V pozostałe kraje świata 0050
Po umieszczeniu aktualnej płyty flash CD i Wybór funkcji diagnozy Kod 00001
Numer serwisu 12345
wejściu w funkcję diagnozy elektroniki
Funkcje wspierane
skrzyni biegów (słowo adresowe 02) tester 02 - Odczyt pamięci usterek
03 - Sprawdzanie działania elementów
VAS 5051 rozpoznaje na podstawie wykonawczych
04 - Nastawy podstawowe
identyfikacji sterownika, czy dany 05 - Kasowanie pamięci usterek
sterownik daje się zaprogramować. 06 - Zakończenie wykonywania
polecenia
07 - Kodowanie sterownika
Kodowanie podsystemu
Na podstawie danych z płyty flash CD 08 - Odczyt bloku wartości mierzonych
10 - Dopasowanie
tester VAS 5051 określa, czy do numeru 11 - Kodowanie II
16 - Uprawnienie dostępu
części zamiennej sterownika skrzyni Odczytanie Challenge immobilisera IV
Elektroniczne odblokowanie
biegów istnieje nowy stan immobilisera IV
oprogramowania.
Technika Przejście Drukuj Pomoc

Jeżeli tak jest, pojawia się w wyborze 284_142


funkcji diagnozy opcja „Aktualizacja
oprogramowanie“. Po wybraniu funkcji
diagnozy „Aktualizacja oprogramowanie“
czynność programowania zostaje
uruchomiona. Diagnoza własna samochodu 02 - Elektronika skrzyni biegów
4E0910156
Aktualizacja oprogramowania
AG6 09E 4,2l5V pozostałe kraje
Programowanie można świata 0050
wykonać Kod 00001

UWAGA!
Zapisana w sterowniku wersja programu zostaje skasowana.
Programowana jest nowa wersja xxxx.
Czas trwania czynności kasowania i programowania ok. 8 minut.

W identyfikacji sterownika może zmienić się numer części. Dane specyficzne dla
danego samochodu (kodowanie, dopasowanie itd.) mogą ulec utracie i muszą
ewentualnie po prawidłowym zaprogramowaniu zostać uaktualnione.

Po naciśnięciu przycisku 'Dalej' czynności nie można przerwać

Wyłączenie zapłonu lub odłączenie wtyczki diagnostycznej podczas programowania


może doprowadzić do konieczności wymiany sterownika!

Technika Przejście Drukuj Pomoc


pomiarowa

Jeżeli funkcja 'Aktualizacja 284_143


oprogramowanie' nie zostanie
pokazana, płyta flash CD albo nie
pasuje do samochodu lub wersja
oprogramowania w danym
momencie jest ta sama jak na
płycie flash CD.

46
S284T_D.fm Page 47 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Czynność programowania sterowana jest Diagnoza własna samochodu 02 - Elektronika skrzyni biegów
01J927156J
płytą flash CD i wykonywana jest Aktualizacja oprogramowania
V30 01J 2.8 l 5 V pozostałe kraje świata 1000
Programowanie trwa Kod 00001
automatycznie. Numer serwisu 12345

Przetransmitowane dane w %
Przebieg programowania pokazywany jest
na wyświetlaczu, informuje za pomocą
bieżących kroków i pokazuje wymagania
dotyczące wprowadzania. Czynność
programowania trwa około 5 do 10 minut.

284_144

Jeżeli czynność programowania jest Diagnoza własna samochodu 02 - Elektronika skrzyni biegów
4E0910156
Aktualizacja oprogramowania
zakończona, pokazuje się protokół AG6 09E 4,2l5V pozostałe kraje świata 0050
Protokół programowania Kod 00001
programowania. Numer serwisu 12345

Rozszerzona identyfikacja Rozszerzona identyfikacja


dotychczasowa nowa
4E0910156 4E0910156
AG6 09E 4,2l5V pozostałe kraje AG6 09E 4,2l5 V pozostałe kraje
świata 0050 świata 0051
Kod 00001 Kod 00001
Numer serwisu 12345 Numer serwisu 12345
Numer testera 128 Numer testera 128
Numer importera 111 Numer importera 111

Status programu
Status Brak usterki
Licznik prób programowania 1
Licznik skutecznych prób 1
Warunki wstępne spełnione
programowania

Technika Przejście Drukuj Pomoc


pomiarowa

284_145

Ponieważ podczas programowania zostaje Diagnoza własna 02 - Elektronika skrzyni biegów


4E0910156
przerwana wymiana danych w magistrali Aktualizacja oprogramowania
AG6 09E 4,2l5V pozostałe kraje świata 0050
Kasowanie pamięci usterek Kod 00001
CAN, dochodzi do wprowadzenia usterek Numer serwisu 12345
do pamięci sterowników objętych siecią
Na skutek programowania dochodzi do zapisów w pamięci usterek w sterownikach
magistrali CAN. nie biorących udziału. Pamięci usterek wszystkich sterowników zamontowanych w
samochodzie muszą zostać skasowane.

Po programowaniu pamięci usterek Za pomocą przycisku 'Dalej' pamięci usterek zostają skasowane automatycznie.

wszystkich sterowników muszą zostać Za pomocą przycisku 'Cofnij' pamięci usterek nie zostają skasowane

skasowane (ostatni rysunek).

Technika Przejście Drukuj Pomoc


pomiarowa

284_146

47
S284T_D.fm Page 48 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Serwis

Płyty flash CD

Na płycie flash CD znajdują się dane


i programy dla przebiegu programu i „wersje
aktualizacji“ nowych wersji oprogramowania.

Dla płyt flash CD następuje w pewnych


odstępach czasu aktualizacja
oprogramowania. Płyta flash CD zawiera
zarówno dane aktualizacji oprogramowania
dla innych programowalnych sterowników
(systemy przyszłościowe). Oznacza to, w
przyszłości tylko jedną płytę flash CD dla
wszystkich systemów (silnik, skrzynia biegów,
hamulce, układ klimatyzacji itd...).

284_147

Instalowane mogą być tylko nowe


wersje oprogramowania. „Ponowne
przeprogramowanie“ na wersję
dotychczasową nie jest możliwe.

Płyty flash CD dostarczane są tylko


wtedy, gdy do dyspozycji są nowe
wersje oprogramowania.

48
S284T_D.fm Page 49 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Narzędzia specjalne, wyposażenie Holowanie


warsztatowe
Podczas holowania nie jest uruchamiana
W serwisie potrzebne są następujące pompa olejowa, przez co odpada smarowanie
urządzenia i narzędzia specjalne: elementów wirujących.

element dociskowy WDR dźwigni przełączania W celu uniknięcia uszkodzenia skrzyni


zakresów biegów, należy przestrzegać koniecznie
T10135 następujących zasad:
element dociskowy WDR wałka kołnierzowego – Dźwignia przełączania zakresów musi być
napędu HA (2 częściowy) w położeniu „N“.
T10136 – Nie wolno holować z prędkością większą
niż 50 km/h.
element dociskowy WDR przekładnika / pompy
– Nie wolno holować na odcinku dłuższym
olejowej
niż 50 km.
T10137
– *Z powodu napędu na cztery koła (quattro)
element dociskowy wałka kołnierzowego samochodu nie należy holować z
mechanizmu różnicowego z prawej strony podniesioną przednią osią.
T10138
Uruchamiania silnika przez holowanie (np.
element dociskowy wałka kołnierzowego przy słabym akumulatorze) nie jest możliwe.
mechanizmu różnicowego z lewej strony
(wałek poprzeczny) Gdy akumulator jest odłączony lub
T10139 wyładowany, w celu wyłączenia dźwigni
przełączania zakresów z położenia „P“ do „N“
zaczep do holowania i mocowania wymagane jest awaryjne odblokowanie
3311 (UWAGA: używać nowej, dłuższej śruby dźwigni (patrz część 1 Zeszyt do
mocującej 3311/1) samodzielnego kształcenia 283 od strony 21).

adapter / przyłącze pomiarowe *Skrzynia rozdzielcza (z mechanizmem


VAG 1598/40 różnicowym typu Torsen) smarowana jest
przez pompę olejową skrzyni rozdzielczej.
urządzenie do napełniania płynem ATF Pompa olejowa napędzana jest z wałka
V.A.G 1924 bocznego do przedniej osi. Gdy przednia oś
stoi, napęd pompy olejowej nie następuje.
Niezbędne smarowanie skrzyni rozdzielczej
nie jest wtedy zagwarantowane. Skutkiem
tego jest uszkodzenie mechanizmu
różnicowego typu Torsen.

Wskazówka dotycząca naprawy

Tryb podnośnika

Z powodu zawieszenia pneumatycznego


samochód zanim zostanie podniesiony (koła
są odciążone) musi zostać wprowadzony w
tryb podnośnika.

Patrz instrukcja napraw.


284_159

49
S284T_D.fm Page 50 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

Model w przekroju

50
S284T_D.fm Page 51 Tuesday, October 3, 2006 11:36 AM

51
S284U_D.fm Page 1 Tuesday, October 3, 2006 10:41 AM

284
284
Serwis

Automatyczna skrzynia 6-biegowa 09E


w Audi A8‘03 część 2

Zeszyt do samodzielnego
kształcenia nr 284

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zmiany


zastrzeżone.
Copyright* 2002 AUDI AG, Ingolstadt
Dział I/VK-35
D-85045 Ingolstadt
Faks 0841 / 89 - 36367
000.2811.04.00
Stan techniczny 10 / 02
Printed in Polen

Tylko do użytku wewnętrznego

You might also like