Atrakcyjność Syzyfa?
MIESIĘCZNIK ANALIZ
POLSKIEGO RYNKU
KAPITAŁOWEGO
Wydawany we współpracy z
FUNDACJĄ UPOWSZECHNIANIA
AKCJONARIATU
RADA NAUKOWA
profesorowie: Maria Sierpińska,
Wanda Sułkowska, Jan Czekaj,
Leszek Dziawgo,
Waldemar Frąckowiak,
Marian Górski, Krzysztof
Jajuga, Stanisław Owsiak
Mieczysław Puławski, Andrzej
Sopoćko, Marek Wierzbowski
KOLEGIUM REDAKCYJNE
Tycjan Gołuński,
Mirosław Gruca, Andrzej Madej,
Marek Misiak, Artur Olender,
Paweł Orkisz
ADRES REDAKCJI
ul. Miodowa 41, 31–052 Kraków
fax (+48 12) 423 06 72
redakcja@rk.pl
http://www.rk.pl
REDAKCJA
Za-ca Redaktora Naczelnego
Sekretarz Redakcji
Tycjan Gołuński
(+48 12) 423 06 12
Zespół:
Paweł Orkisz,
Maja Rozkrut, Marek Skała,
Agnieszka Zawada
Prenumerata i reklama
Katarzyna Kierepka
(+48 12) 423 06 51
marketing@rk.pl
Współpraca:
Fiet van de Boel
(finanse samorządów),
Tomasz Kochanek
(corporate governance),
Tomasz Miziołek (fundusze
inwestycyjne i emerytalne),
Katarzyna Sobańska
i Piotr Sieradzan
(private equity/venture capital),
Produkcja
Michał Piwowarczyk
WYDAWCA
Agencja Informacyjna
Penetrator Sp. z o.o.
ul. Gołębia 6, 31–007 Kraków
tel. (+48 12) 421 73 15
Pełnomocnik Zarządu
Mirosław Gruca
Artykuły recenzowane
opatrzone są znakiem R .
Redakcja nie zwraca
materiałów nie zamówionych
i nie wypłaca honorariów
za ich publikację
Przedruki jedynie
za zgodą redakcji.
Redakcja nie ponosi
odpowiedzialności
za treść reklam.
Nakład nie wyższy niż 15 000 egz.
Jesteśmy krajem pomysłowych ludzi: pomysłowych polity-
ków, urzędników, biznesmenów. A pomysły prowokują dysku-
sje. Te z kolei utrzymują temperaturę naszego życia publiczne-
go (i prywatnego) w stanie podgorączkowym.
Chór, czyli społeczeństwo, jak w antycznej tragedii przygląda
się scenie publicznej, a od czasu do czasu zabiera głos, co
współcześnie nosi dość bezradną nazwę „sondaży”. Trafnie
jednak określa ona ograniczoną wiedzę o tajemniczym obsza-
rze, jakim jest dla „liderów” społeczeństwo. Szeroko komento-
wanym sondażem stał się Bilans 15 lat wolnej Polski („Rzeczpo-
spolita” 13 września 2004 r.), a zwłaszcza 77% wskazań na
największą porażkę transformacji ustrojowej – bezrobocie
(znamienne słowa Tadeusza Mazowieckiego: gdybym dzisiaj
był premierem, to wywiesiłbym sobie nad łóżkiem taką kar-
teczkę, która ciągle by mi przypominała o tym, jak wysokie jest bezrobocie). Wtórują temu da-
ne Eurostatu, wskazując nie tylko stopę bezrobocia, ale i najniższą w Unii tzw. stopę zatrud-
nienia, dla wielu ważniejszy zły sygnał gospodarczy, informujący na ile gospodarka wchłania
istniejący potencjał pracy. Nieznaczne zmniejszenie we wrześniu ilości zarejestrowanych
bezrobotnych poniżej dotychczasowych 3 mln to najwyżej dobry symptom. Wciąż zbyt kru-
chy argument (i, by tak rzec, zbyt wyborczy) do natychmiastowego oficjalnego optymizmu
i prognozowania radykalnej porawy rynku pracy w ciągu kilku lat.
W niniejszym wydaniu miesięcznika sporo piszemy o inwestycjach, ich pozyskiwaniu i ro-
li w budżecie. Zamieszczamy głosy krytyczne: na temat pomysłów wykorzystania oszczęd-
ności indywidualnych jako panaceum na braki kapitału w Polskiej gospodarce (P. Siera-
dzan), czy też rzekomo zbawiennej roli importu kapitału w postaci zagranicznych inwestycji
bezpośrednich (R. von Heusinger).
Jak na zawołanie, w ramach zmniejszania długu publicznego (zaliczenie przez Unię polskich
OFE do sektora finasów publicznych), padł kolejny pomysł – likwidacji dziedziczenia w ramach
II filaru reformy emerytalnej (zamiany na inną, tajemniczą gwarancję prawną...), wyrazu prywat-
nego prawa własności.
Jak widać, nasze reformy przypominają ruchome piaski. Skłonność burzenia ich
fundamentów rodzi chroniczną nieufność społeczną do długoterminowych form oszczędza-
nia i tą drogą – do tak zwanego inwestowania. „Tak zwanego”, bo mowa o naszych mniej niż
skromnych portfelach. Z kolei – niskie płace są jednym z atutów, jakimi przyciągamy zagranicz-
ne inwestycje. Bez tego nie będziemy mieli szans na dłuższy wzrost gospodarczy (Paweł
Jabłoński, „Nie przejeść szansy”, „Rzeczpospolita” 23 września 2004). I koło się zamyka.
Jak pisał dawno temu Bertrand Russell : Nie zarabiamy pieniędzy, by cieszyć się tym, co
można za nie kupić, lecz po to, by nasze wydatki umożliwiły zarabianie pieniędzy komuś inne-
mu, kto z kolei wyda je, by ktoś inny... Na końcu tego łańcuszka jest dom wariatów. Przestrze-
gał, że w takich realiach zwyczaj oszczędzania zaniknie i będziemy natychmiast wydawać
wszystkie dochody na przyjemności. Każdy będzie żył krotko i szczęśliwie, ale cywilizacja
zbankrutuje („Gdzie się podziały nasze oszczędności?”).
Niewiele trzeba, by uwierzyć, że przeciętny Polak z historyczną regularnością staje się
zakładnikiem polskiej gospodarki. Pokolenie za pokoleniem pcha i pcha pod górę swój
skromny dobytek, niewiele zarabia (i to nasza sztandarowa „atrakcyjność” dla inwestorów),
stara się zaufać, przekonać do myślenia długoterminowego. A potem... buch, zmiana reguł
i... figa z makiem.
Później widziałem Syzyfa. Ten srogie cierpiał katusze:
Oburącz głaz przegromny dźwigał i tak się trudując,
Rękami jako nogami podważał go, aby wtoczyć
I pchnąć na górę. I oto, już go zepchnąć ma na dół,
Na drugą stronę wierzchołka, gdy wtem ta bezwstydna opoka
Wraca skąd przyszła i nazad toczy się z głuchym łoskotem.
(Homer, Odyseja, tł. Józef Wittlin)
Doprawdy, czy to jest obraz atrakcyjny? A jeśli tak, to dla kogo?