~

II
[,
OBLICZENIA CHEMICZNE

Roztwór = jednorodna mieszanina dwóch lub więcej substancji

Składniki roztworu: rozpuszczalnik i substancja rozpuszczana
Rozpuszczalnik: substancja, która w układzie jest w przewadze
Uwaga! W roztworach wodnych - rozpuszczalnikiem jest zawsze woda; w roztworach, które powstają w wyniku zmie-
szania substancji stałej z ciekłą lub gazowej z ciekłą - rozpuszczalnikiem jest ciecz

Podział roztworów:
1) według właściwości substancji rozpuszczanej
a) roztwory nieelektrolitów - powstają w wyniku rozpuszczania substancji, których cząsteczki są niepolame. Do
roztworu przechodzą w formie cząsteczek. Powstałe roztwory nie przewodzą prądu elektrycznego.
b) roztwory elektrolitów - powstają w wyniku rozpuszczenia związków jonowych w polarnych rozpuszczal-
nikach. Powstają roztwory zawierające ruchome, naładowane elektrycznie jony - przewodzą prąd elektryczny.
2) według stanu skupienia
a) roztwory stałe (stopy metali)
b) roztwory ciekłe (substancja stała rozpuszczona w cieczy, roztwór dwóch cieczy, gaz rozpuszczony w cieczy)
c) roztwory gazowe (powietrze)

Roztwór nasycony - w danych warunkach nie ulega w nim rozpuszczeniu więcej substancji rozpuszczanej
Roztwór nienasycony - w danych warunkach rozpuszcza się w nim dalsza ilość substancji rozpuszczanej
RozpuszczalnoŚć substancji w danym rozpuszczalniku jest to masa (ilość) substancji, która w danych warunkach
(temperatura, ciśnienie) rozpuszcza się w określonej wagowej lub objętościowej ilości rozpuszczalnika, przy jedno-
czesnym powstaniu roztworu nasyconego.

(Sposób przedstawianiaskhldu roztworu J

1. Ułamek masowy (wagowy) WB substancji Bjestzdefrniowany jako iloraz masy mBsubstancji rozpuszczanej do masy
mr roztworu:

W wyniku przemnożenia ułamka masowego wB przez sto otrzymuje się procent masowy substancji B (stężenie
procentowe - wagowe).
Procent masowy substancji B = wb ·100

2. Objętościowy ułamek substancji B, 'PB jest zdefIniowany jako iloraz objętości VB substancji rozpuszczonej B
.,i I
w objętości roztworu V r:
V
,. 'PB = VB Vr = VB + VR VR - objętość rozpuszczalnika
r
i
I
[ W wyniku przemrlożenia ułalllka objętościowego substancji 'PB przez sto otrzymuje się procent objętościowy substancji B
Procent objętościowy substancji B = <Ps ·100

J
3. Ułamek molowy x B substancji B jest zdefmiowany jako iloraz liczby moli nB substancji rozpuszczonej i liczby moli
~ substancji wszystkich składników roztworu:
~
nB Suma ułamków molowych wszystkich składników roztworu musi być równa jedności: XB = 1L
B
x = Ln j W Wynikuprzemnożenia ułamka molowego xB przez sto uzyskamy procent molowy substancji B = xB. 100
:Stężenie mulowe c B substancji
---
B jest zdefinio\vane jako iloraz liczby moli n B substancji do objętości roztworu V:
nB
c =-
B V
3
Jednostką stężenia molowego jest molm-
W cheroii używa się jednostki mol·dm-3, której symbolem jest lVI.
1M = 10 mol·m-3 Dla stężenia wyrażonego w [mol x dm·3] użyvva się nazwy molovvość.

Stężenie masu'tve QB substancji:B jest zdefIniowane jako iloraz masy mB substancji rozpuszczonej B do objętości V
roztworu:
mB 3
QB =V Jednostką stężenia masowego jest kg·m-3, częściej jednak stosuje się g·dm- lub mg·cm-
3

ykład 1/1: Oblicz ułamek masowy i procent maso'''"y siarczanu VI żelaza II w siarczanie VI żelaza II siedmiowodnym
mpeso,

o podstawę obliczeń przyjmuje się masę jednego mola FeS04 7 HzO, który zawiera l mol FeS04· Otrzymujemy:

Mpeso• lSI,90g'mol-1 O
:so.' O wFeSO, = -----""----- wFeSO• = 0,55
1
MFeSO,.7~O 278,0Ig'mol-

MFeSO.7Hp = 278,01 g. mol -I

Ułamek masowy FeS04 w FeS04·7Hp wynosi 0,55.

cent masowy = W FeSO
•. 100
Procent masowy FeS04 w FeS04·7HzO wynosi 55%.
cent masowy = 0,55 ·100 = 55%

:ykład 1/2: Oblicz masę 15% roztworu siarczanu VI potasowego, który powstał przez rozpuszczenie 20 g KzS04·

wISSO• 0,15
fiK,SO. 20
fi =----" O fi = a
r W r 0,15 b
~SO.

W wyniku rozpuszczenia 20 g KzS04 uzyskuje się 133,33 g 15% roztworu.

:ykład 1/3: ile gramówNaOH należy użyć do przygotowania 350 g 10% roztworu wodnego NaOH?
WNaOH = 0,1
m • =? O firNaOH = 350g O mNaOH = wNaOH'firNaOH O fiNaOH = 0,1·3S0g0mNaQH
N OH
Do przygotowania 350 g 10% roztworu wodnego N aOH należy użyć 35 g NaOH ,
3 3
7kład 2/1: W temperaturze 25°C, pod ciśnieniem 101,5 kPa zostało zmieszane 10,0 dm Ne i 18,5 dm H2• Oblicz
ułamek objętościowy i procent objętościowy Hz i Ne w mieszaninie gazowej.
3 3
V = V + V O Vrniesz.= (10,0 ~ 18,5)dm O Vmiesz = 28,5dm
miesz Ne Ho

VNe 10dm
CPNe O CPNe
3
c> lpNe 0,35 - 35%
Vv 28,5clm3

VH1 18,5dm3
CPff:,= O lp~ = O lp~ = 0,65 - 65%
V miesz. 28,5dm3
Ułamek objętościowy Ne w mieszaninie gazowej wynosi 0,35 - co stanowi 35% objętości, Ułamek objętościowy
Hz w mieszaninie gazowej wynosi 0,65 - co stanowi 65% objętości.

cykład 2/2: Napój alkoholowy zawiera 40% objętościow-ych etanolu. Oblicz objętość czystego etanolu i wody
w 600 cm3 tego napoju.
lp = Ve'anolu
cPć,anolu = 0,4 etanolu V
r

Ve,aooiu= cPetanoluV r c> Ve,anoiu= 0,4 600 cm 3

 3
VH,o = ~>
V. -VH.O = (600 - 240)cm
Vo"",olu c> VH,o
3
Napój zawiera 240 cm czystego etanolu i 360 cm} H20.

Przykład 4/1: Jakie jest stężenie molowe roztworu, który zawiera 4,24 g Na2C03 w 200 cm3 roztworu?
ilNa,CO. mNa,Co}
= -_~_-' MNaro
- ~ . ~ = 105,99g-mo1,1
C
V
nNa,co; = .•.....

0,2dm 3
Roztwór ma stężenie molowe 0,2 mola/dm3
, )rzykład 4/2: Ile gramów dwuwodnego węglanu sodu należy użyć, aby przygotować 500 cm3 roztworu o stężeniu
O,Smol'dm'3?

V NI
b) Należy wypisać wielkości podane w treści zadania i obliczyć M:
MNa l 2
CO?H
:3 - 2
o = 142,02g·mo1'l

d) Obliczanie masy Na2C032Hp: m = n·M O m = 0,2Smol·142,02gmo1'1 O m = 35,5lg

W celu otrzymania 500 g roztworu N~C03 o stężeniu 0,5 mol· dm'>należy przygotować 35,51 g N~C03' 2~O.
rzykład 5/1: Roztwór w strzykawce o objętości 10,0 cm3 za1vierał 50,0 g substancji .aktywnej. Oblicz stężenie
masowe substancji akty-wnej w roztworze w mg·cm·3•
o = msubst.aktywnej O o = 22.mo-,cm'3 O
"slIbst.aktywnej V "subst.aktywnej 10 o ~?subst.aktywnej

Stężenie masowe substancji aktywnej w roztworze wynosi 5 mg·cm·3.

iii~~s'ifag,o:,~y.·-~ko·~t~d~afch:_:·:::prżYgQtJ)~~tii~;,i~j~il~skłąd~_i"~i~~_ią~!'~\r6ift~_(>,i6~{
w mieszaninach substancji można bilansować liczbę cząstek, ich masę, itd. Bilans wagowy - zastosowanie prawa
zachowania masy w stosunku do układu zamkniętego
w celu łatwiejszej orientacji w konkretnych problemach dotyczących omawianych zjawisk (rozpuszczanie, mieszanie)
przygotowano następujące schematy:
rzykład: Rozcieńczanie stężonego H2S04 przedstawia następujący schemat:
l

". I
~. zlewka
b postępowania przy zastosowaniu schematu bilansowego:
lOSÓ
Należy narysować układ (zlewka) 3. Po prawej stronie należy zapisać substancje, które otrzymuje się po

1--' i
zakończeniu całego procesu
-----~)i
r--l
I
:~----
1
i+ l

1 1

. 1

Po lewej stronie należy zapisać substancje 4. Należy oznaczyć masę substancji m1,m2, ... ,mr i dopasować do nich
użyte do reakcji wartości, które wynikają z poprzedniego zadania lub wartości, które
możemy obliczyć
 Z prawa zachowania masy otrzymujemy:
mi -;-m2 -;-... -;- mj = mi.;.l -;-mi02 -;- ... ~ n1j
mi
wl
ITI ...
2 111 W
1 1
-;-111 W
2 2
-;- ... + 111i Wi =111i.( Wio! -;-111j02 Wj02 ~ ... ~mj wj
\'1.
,-
m, To równanie można zapisać dla każdego układu.
\Vj

l. Przygotowanie roztworu składającego się z bezwodnej substancji i wody

Schemat bilansu:

Przykład: lie gramów NaOH i ile gramów HzO należy użyć, aby otrzymać 500 g 20% roztworu NaOH?
Rozwiązanie 1: Rozwiązanie 2:
li
Należy oprzeć się na definicji ułamka masowego
I im, = 500 g 111N•OH
I Iw, =0,2 wNaOH =
illrozt\voru
~

II1:J' w3
SOO·0,2g O fil = 100,Og
SOOg - 100g O l11z = 400g

Przykład: Jakie jest stężenie procentowe roztworu, który powstał podczas rozpuszczania 30 g NaOH w 150 g HzO?
Rozwiązanie 1: Rozwiązanie 2:
I
fil =30 g
wl= 1 I
Im,=m,+m,
Iw,=?
ID,=

w,=o
150 g
LJ ffirozrworu

30g
WN•OH
lSOg + 30g
mi + m
2 = fio
J
O fio
J
30g + lSOg O mo
J
180g
WN•OH 0,167 - 16,7%
mI IDo Wo
J J

mI 30g
Wo
J
O w,
J
O Wo
J
0,167 - 16,7%
mo
J
180g

II. Przygotowanie roztworu z krystalicznego wodzianu i wody

Schemat bilansu: krystaliczny wodzian m, 'i
(CuSO, . 5 HP) w. = NI CLI sa i; roztWór
, NI Cu sa, . 5 H,oi m~; kr)'s[alicznego
l :
>-:

W3 wodzianu
Hp m~, _
w,=O , ,
 P rzykiad; Ile gramów J'{a2C03 '10 E20 iUe gramów E20 należy wykorzystać do przy-gotOwania l dm310% roztworu
węglanu sodowego, którego gęstość Q = 1)24 g'cm-30?
ll1l;::: ?
Na, CO, . IOH,O
W.= M 0'3, CO,)
M (Na, CO,' 10ąO) m,=Q .y

;i w =0 ,-l
).

ąO m,=?
w,=O

m! + m2 = m,o (A)
.-"
m3 Q'Y O m,J 1,124 g cm -3 - 1000 cm 3 '-' m,
mlw1 = m,w,
o o
(B)

Należy wyliczyć wl:

105,99 g O
MN'd2 co 3 = 10S,99g·mol-1
l
2S6,14g

Podstawiamydo(B) mi 0,3704 = 1124gO,1 -:> mi = 303,45g

.fIl"'2 = m3 - m -:> m, = 1124g - 303,45g O ffi2 = 820,55g
3
W celu przygotowania l dm 10%) roZl\'Voru węg anu sodowego NazC03 należy wykorzystać 303,45 g
NazC03 . 10 Hp i 820,55 g Hp.

2. roztwór _m~o _
w,
3. roztwór _m~, _
\.V:; VI + Y2 ~ Y3 = V~
Vicj + YZc2 - V3c3 = Y~C4

Przykład: Jakie będzie stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku zmieszania 250 cm310% rozhvoru
(Q = 1,09 g'cm'3), 200 g 20% roztworu i 300 cm3 30% roztworu o gęstości Q = 1,30 g·cm'3•

l. roztwór m, = 1,09 ·250 m4 = mi "' ~ - m3

w,=O,1
m4 272,5 g ~ 200 g "' 390 g '::/ m4
. m.= 200 .0_m~,____ otrzymany roztwór
2. roztwor w:! = 0,2 m! w! + illzW2 ~ m,W3 = m4wJ.
Iw' 272,Sg-0,l ~ 2.00g0,2 + 390g·0,3
m,= 1,30·300 j
w,= 0,3 . I W4 = 0,2136 - 21,36%
L--J

Przykład: Zostały zmieszane dwa roztwory, z których każdy zawierał j edllocześnie KCL i NaCI. Masa 1. roztworu
vvynosiła 80 g, zawierała 15% NaCI i 8% KCl. Masa 2. roztworu wynosiła 120 g, zawierała 20% NaCI
i 10% KCl. Należy obliczyć ostateczny skład roztworu.

KCl w" = 0,08 m1w1' ~ illzWz' = rn,w3'

~aCI w",=0,15
80g'0,OS d20g0,l =200g' w3' 0 w3' =0,092 - 9,2%
w',=? (KCl)
, w",= ry (NaCI)

KCl w',= 0,1 80g0,15 ~ 120g0,2 = 200gw3" :> w3"=0,18-18%

~aCI w",=O,2
Otrzymany roztwór zal,viera 9,2% KCl i 18% NaC1.
I lo d, Jakie jest stężeni e m olowe 98% roztwo m H,S O" którego gęsto ść wyn osi Q ~ 1,8361 g·cm·' ~ 1836,1 g-dm·'·'

I l) Należy zapisać wzory: 2) Podstawiamy:

C = n mr = Vo g (objętość 98% roztworu P-'1S04 o objętości Vo) o

mH2S04
mH2S01
n MH,_so.. m~_so, WHO_SOl·mrwP__
.so.·g·Vo "':H_SO.·Q
MHSO C=-=---- •
2 :l
V V MH,so,'V MH2S04'y MR,so.· y ME2S01

WH2S0;g 098 1836 l

Po podstawieniu: - " , mol/dm 3 = 18 36 IDol-dm -3
MR,S04 98 '
98% roztwór H2S04 ma stężenie molowe 18,36 mol·dm·}

ład: Jakie jest stężenie procentowe H2S04,

którego stężenie molowe wynosi c = 18,36 mol-dm'3, a gęstość
molowa Q = 1,8361 g-cm'} = 3
1836,1 g-dm- ?

Vo - objętość x% roztworu H?SO"

V - objętość roztworu ~S04-0 stężeniu molowym c = 18,36 g·cm·}
Przyjmuje się, że: Vo = V = l dm}

n·MH 2
50
4
c· Y ·MH2S04
g'Yo ~o·Y o

C·MHoSO 1836·98
Podstawiamy: w = - 4 =' = 0,98 - 98%
g 1836,1
Roztwór o stężeniu molowym c = 18,36 mol·dm·} jest roztworem 18%.

ład: Ile cm3 8% roztworu octu (CH3COOH) Q = 1,0097 g'cm-3 jest potrzebne do przygotowania 100 cm3
CH3COOH o stężeniu molowym c = 0,1 mol-dm·3?

iązanie 1: Rozwiązanie 2:
JOR Skrócony sposób obliczenia, opierający się na wzorach:
1(> n=0,lmol·dm'3·0,ldm3 (> n=0,OlmoICH3COOH V ... objętość 0,1 M CH3COOH
VI'" objętość 8% roztworu CH3COOH
J,OI mol CH3COOH ma wartość c =-
n
y
MCHJCOOH
(> m =O,01mo1· 60gmol -l (> m =0,6g CH3COOH
IDCH}COOH
n = ----
MCH}cOOH
mr = g,V1

IDCH}COOH
W = ----
IDCH}COOH 0,6g (>
---- (> IDr
W 0,08

11 O Y = 7,5 g
g 1,0097g'cm-3
 l. Jakie jest stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku rozpuszczenia 525 g soli w 2,5 kg rozpuszczalnika?
[17,36%J
2. Oblicz:
a) w ilu g 6% roztworu NaCI znajduje się 12 g NaCI? [200gJ
b) w ilu cm' 6% roztworu NaCI znajduje się 12 g NaCI, jeżeli gęstość Q= 1,04 g·cm-'? [19:4,31cm 3J
3. Oblicz stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku rozpuszczenia 25 g fenolu w 100 cm' metanolu, którego
gęstość wynosi Q = 0,792 g·cm-3 [24%J
4 Ile g kwasu siarkowego zawiera l mI 44% roztworu tego kwasu, gdy Q = 1,3384 g·cm-'? [0,5889 g]
5. W wodzie rozpuszczono taką ilość amoniaku, która odpowiada dwunastokrotnej wartości j ego masy molowej. Otrzymano
1250 g roztworu. Oblicz stężenie tego roztworu w procentach. [16,35 %]
6. Jakie jest stężenie procentowe roztworu, który zawiera:
a) 30 g NaCI w 120 g wody? [20 %]
b) 70 g KN03 w 130 g wody? [35%J
c) 20 g KCl w 80 g wody? [20%J
d) 154 g KJ."T03w 2646 g wody? [5,5%]
7. Ile g NaOH należy użyć w celu przygotowania 3 litrów 10% roztworu, o gęstości Q= 1,115 g·cm-'? [334,5 g]
8. Ile g N~CO" ·lOH?O i ile cm' wody zostanie wykorzystane do przygotowania 0,5112% roztworu węglanu sodowego
o gęstoś~i QJ= 1,12-44g·cm-'? [182,lgNazC03 -10HzO; 380,1 cm 3HzO]
9. Ile g cukru należy rozpuścić w 4,5 l wody, aby uzyskać 15% roztwór? [794,1 gJ
10. W 1000 g wody w temperaturze 20°C rozpuszcza się 621 g FeS04· 7 HzO. Oblicz stężenie procentowe FeS04 w tym
roztworze. [20,93 %]
11. Ile cm3 wody należy dodać do 180 cm' 35% roztworu KEr o gęstości Q= 1,315g·cm-3, aby otrzymać 20% roztwór
o Q=1,1579 g·cm-3? Jaka będzie objętość powstałego roztworu? [177,5 cm JH20; 357,7cm J]
12. Jakie będzie stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku zmieszania l dm3 10% roztworu (Q= 1,09 g·cm-3),
2 kg 20% roztworu i 2 litrów 30% roztworu o gęstości Q = 1,3 g·cm-3. [22,65 %J
13. Ile g BaClz· 2H20 należy dodać do 800 g 10% roztworu BaClz' aby powstał 30% roztwór? [289,6gJ
14. 180 g 23,5% roztworu NaBr zostało w ·wyniku odparowania wody stężone do roztworu 40%. Oblicz masę powstałego
roztworu i objętość wody, która wyparowała z pierwotnego roztworu. [105,75 g; 74,25 cm 3]
15. Ile mI 96% HZS04 (Q= 1,8355 g·cm-3) i ile mi wody potrzebne jest do przygotowania l litra 20% roztworu HzS04
(Q= 1,1394 g·cm-3)? [129,3ml96% H2S04; 902mlH20J
16. 160 g 40% roztworu HN03 (Q=1,2463 g·cm-3) zostało w wyniku dodania 5% roztworu HN03 (Q=1,0256 g·cm-3)
rozcieńczone do 15%roztworu HN03. Oblicz,ile cm3 5% roztworu HN03 byłowykorzystane do rozcieńczenia? [390cm J]
17. Ile wody należy dodać do 200 mi 68% roztworu HN03 (Q= 1,4 g·cm-3), aby powstał roztwór 10%? [1624 g]
18. Jakie będzie stężenie procentowe roztworu, który powstał w wyniku dodania 50 mi wody do 100 mi 96% HZS04
(Q= 1,815 g·cm-3)? [70,56%]
19. Ile g 5,5% HCI należy dodać do 250 g 36% HCI, aby powstał roztwór 25%? [141gJ
20. Ile wody należy dodać do roztworu, który zawiera 250 g 65% roztworu HN03 i 90 g 15% HN03, aby powstał roztwór
25%? [364g]
21. Do jakiej objętości należy rozcieńczyć 500 mi 20% roztworu NaCI (Q = 1,152 g·cm-3), aby powstał roztwór 4,5%
(Q= 1,03 g·cm-3)? [2485,44mIJ
22. W jakiej objętości 50% HN03 (Q= 1,31 g·cm-3) znajduje się taka ilość HN03, która spowoduje neutralizację 100 cm3
20% roztworu NaOH, którego gęstość wynosi Q= 1,219 g·cm-3? [58,67ml]
23. Do jakiej objętości musi być rozcieńczone 5 mi 6% roztworu K2S04 (Q = 1,0477 g·cm-3), aby l mi powstałego rozt\voru
zawierał 5,0 mg potasu? [28,21 mI]
24. 200 g 14% roztworu NaCI otrzymano podczas zobojętnienia roztworu NaOH gazowym HCI. Oblicz stężenie
procentowe roztworu NaOH przed neutralizacją i ilość HCl w litrach, którą wykorzystano do procesu.
[10,5%; 10,74IHCI]
25. Jakie jest stężenie molowe (molowość) roZtworu, który zawiera:
a) 120 g NaOH w 1000 mI? [3mol-dm -3] f) 10 g NaOH w 250 mi? [lmoI-dm -3J
b) 21 g KOH .v 500 mi? [0,75mol-dm -3J g) 10 mg Ca(OH)2 w 100 mI? [O,00135moI-dm -3]
c) 71 g NCLzSO"
w 10 litrach? [0,05mol-dm -3] h) 2,12 g N~CO" w 100 mI? [0,2mol-dm-3]
d) 2,34 g NaCI w 200 mI? [0,2mol- dm -3J i) 8,165 ~ H~PO~w 250 mI? [0,33 mol- dm -3J
e) 126 ~ HNO_ w 500 j]1J') [4mol-dm -3] - .) ~
~ -'
 26. Ile gramów BaCl2 potrzeba do przygotowania:
a) l litra 0,25 M roztworu BaC12 ') [52,06 g] b) 0,5 litra l M roztworu BaCI2? [104,125 g]
27. Określ stężenie molo\ve roztworu, który zawiera 16,021 g CH}OH w 200 mI roztworu. [2,5 mol, dm -3]
28. W jakiej objętości 0,365:LvI roztworu FeC13 znajduje się l g Fe? [49,07ml]
29 Ile g CH3COOH za\viera 10 mI 10,633 M roztworu CH}COOH? [6,378 g]
30 Oblicz molovvość roztvioru, który powstał w wyniku zmieszania l litra l M roztworu z 2 litrami 2 NI roztworu
i z 4litran1j 0,15 M roztworu tego samego związku. [0,8mol'dm -3]
31. Ilemll,5 M roztworu należy dodać do 2 litrów 0,1 M roztworu tej samej substancji, aby otrzymać roztwór 0,2 M? [153,8 mI]
32. Oblicz stężenie molowe roztworu, którego 100 g zawiera 10 g NaCI, a jego gęstość wyńosi Q = 1,0707 g·cm'>'
[1,83 mol, dm -3]
33. Ile littów gazowego amoniaku wydzieli się po zagotowaniu 0,25 litra 2 M wodnego roztworu amoniaku? [11,207 litra]
34. Ile ml 0,125 M roztworu KOH można otrzymać z 3,5 g KOH? [499,2ml]
35. Uzupełnij współczynniki w poniższym równaniu i oblicz, ile gramów As203 zawierał roztwór, na którego zmiareczko-
wanie zużyto 15,8 mI 0,01 M roztworu KBrO}. As203 + KBr03 + HCI = Asps + HBr + KCl [0,0469 g]
36. 200 mI 2 M roztworu kwasu zostało rozcieńczone wodą do objętości 0,8 litra. Oblicz stężenie molowe powstałego
roztworu. [0,5 mol, dm -3]
37. Ileml 0,125 M roztworu H2S04 można przygotować w wyniku rozcieńczania 25 rnl4 M roztworu tego kwasu? [800 mI]
38. Ile ml 0,25 M roztworu H2S04 należy dodać do 10 rnl1 M roztworu BaClz, aby cały Ba wytrącił sięjako BaS04? [40 mI]
39. Oblicz stężenie molowe 12% roztworu H3P04 (Q = 1,0647 g·cm'3). [1,304mol' dm -3]
40. Wylicz stężenie molowe 36% roztworu HCI (Q = 1,1789 g·cm'3). [1l,64mol' dm -3]
41. Jakie jest stężenie molowe 20% HCI (Q = 1,2 g·cm'3)? [6,58mol'dm -3]
42. Jaka jest molowość:
a) 5% roztworu HCI (Q = 1,18 gcm·3)? [1,62mol'dm -3] c) 20% HZS04 (12= 1,14g·cm'3)? [2,326mol'dm -3]

b) 36,5%roztworuHCI(Q=1,18g·cm·3)? [11,8mol'dm-3}
43. Ile mI 96% roztworu HZS04 (Q = 1,8355 g·cm'3) jest potrzebne do przygotowania l litra 0,5 M roztworu tego kwasu?
[27,82ml]
44. Ile mI 50% roztworu NaOH (Q = 1,5253 g·cm'3) jest potrzebne do przygotowania 0,5 litra 0,5 M roztworu NaOH? [13,11 mI]
45. Ile mI 2% HCI (g = 1,00 g·cm·3) jest potrzebne do przygotowania 250 mI 0,5 M roztworu? [227ml]
3
46. obhcz procentowe stężenie 1,33 M roztworu K2C03 o gęstości Q = 1,1490 g·cm· . [16 %]
47. 10 g 34,89% roztworu ZnCIz zostało rozcieńczone wodą do objętości 200 mI. Oblicz stężenie molowe powstałego
roztworu. [0,128 mol, dm -3]
48. Określ stężenie molowe H2S04, przygotowanego w wyniku rozcieńczenia 12,963 g 96% HZS04 w 70 mI wody.
(Należy skorzystać z tabeli gęstości i stężeń roztworów HzS04)' [1,685mol' dm -3]
49. Jalde jest stężenie procentowe i stężenie molowe roztworu, który powstał w wyniku dodania 400 g wody do 100 mI 96% HzS 4 °
(Q = 1,84 g·cm'3), a jego gęstość wynosi Q = 1,225 g·cm·3? [30,25 %; 3,78mol' dm -3]
50. 10,0 g NaOH zobojętniono 5,15% roztworem HCl. Oblicz stężenie molowe powstałego roztworu NaCI, jeżeli gęstość
roztworu wynosi Q = 1,055 g·cm'>' [1,41mol'dm -3]
51. Ile ml 0,05 M roztworu kwasu szczawiowego (COOH)2 (kwas dwuzasadowy) zneutralizuje 10 ml1 % roztworu KOH
(Q = 1,0074 g·cm'3)? [17,96 mI]
52. Ile mI l, l M roztworu HCI należy wykorzystać do neutralizacji 50 mI roztworu, który zawiera w 100 mI 5,0 g NaOH?
[5ó,82ml]
53. Do zobojętnienia 0,2251 g kwasu zużyto 40,0 mI 0,125 M roztworu KOH. Oblicz masę molową kwasu, jeżeli wiadomo,
że kwas jest dwuzasadowy. [90,04 g 'mol -l]
54. W 0,250 litraroztworuznajdl~e się 5,023 g HCI04. W jakim stosunk.u należy zmieszać ten roztwór z IO%roztworem KOH
(Q = 1,0904 g·cm'3),
aby powstał roztwór obojętny? [9,72: 1]
55. Ile ml10% HzS04 (g = 1,07 g·cm·3) potrzebne jest do neutralizacji (zobojętnienia) roztworu, który zawiera 16 g NaOH?
[183,18ml]

Podstawą tego rodzaju obliczeńj est poprawnie napisane równanie chemiczne, określające stosunki wagowe lub molowe
substancji, vI' których substancje wzajemnie l:eagują.
Jeżeli w reakcji biorą udział gazy, z rÓVvTIaniawypikają również stosunki obj ętościowe (l mol jakiegokolwiek gazu ma
w warllil.kach normalnych objętość 22,414 dm")