Kayarian ng mga Salita

Carmela Dawn Micosa

Michie Lorenz Basco
Rikki James Laurente
Kayarian ng mga Salita

• Payak
• Maylapi
• Inuulit
• Tambalan
Payak

• Ito ay binubuo ng salitang-ugat lamang, walang

panlapi, hindi inuulit at walang katambal na
salita.

Halimbawa:
Alay Kahoy Bango Araw
Dasal Dahon Lakad Gabi
Maylapi

• Ito ay mga salitang binubuo ng salitang-ugat na

may kasamang isa o higit pang panlapi.

Halimbawa:
Usigin pagsumikapan
Katapangan sumpa-sumpaan
 Paglalapi
• Tumutukoy sa pagbuo ng salita sa papapagitan ng
pagsasama ng panlapi at salitang-ugat.

Nagkakaroon ng iba’t ibang anyo

at kahulugan sa pamamagitan ng
paglalagay ng iba’t ibang panlapi.

Halimbawa:
Panlapi + s.u  salitang maylapi

um- + ikot  umikot -um- + sama  sumama

-hin + sabi  sabihin
a. Mga uri ng panlapi

• Unlapi  ikinakabit sa unahan ng salitang ugat

• Gitlapi  isinisingit (unahang katinig at

kasunod na patinig)
 nagagamit lamang ito kung ang
salitang-ugat ay nagsisimula sa katinig

• Hulapi  ikinakabit sa hulihan ng salitang

ugat
Mga halimbawa:

• Unlapi • Gitlapi

Um + awit = umawit -um- + dalaw = dumalaw

Mag + sama = magsama -in- + sabi = sinabi

i- + sukat = isukat
 • Hulapi
-in at -an
hinuhulapi sa mga
salitang
-in + gamot = gamotin nagtatapos sa
katinig at impit na
tunog o tunog
glottal na
-an + kamay = kamayan itinuturing din na
isang pomenang
katinig
-hin + sabi = sabihin -hin at -han
hinuhulapi sa mga
salitang
nagtatapos sa
-han + sama = samahan patinig
b. Mga Paraan ng Paglalapi

(1) Pag-uunlapi
(2) Paggigitlapi
(3) Paghuhulapi
(4) Pag-uunlapi at paggigitlapi
(5) Pag-uunlapi at paghuhulapi o kabilaan
(6) Paggigitlapi at paghuhulapi
(7) Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi o
laguhan
Halimbawa:

1.) Pag-uulapi
Um- + alis  umalis
Ipa- + hakot  ipahakot

2.) Paggigitlapi
-um- + talikod  tumalikod
-in- + bati  binati
Halimbawa:

3.) Paghuhulapi
-in + walis  walisin
-hin + samba  sambahin

4.) Pag-uunlapi at paggigitlapi

Mag + um + sikap  magsumikap
Nag + um + mamo  nagsumamo
Halimbawa:

5.) Pag-uunlapi at paggigitlapi

Pag + tibay + -an  pagtibayan
In + awit + an  inawitan

6.) Paggigitlapi at paghuhulapi

-in + taas + -an  tinaasan
-in + wika + -an  winikaan
 Halimbawa:

7.) Pag-uunlapi, paggigitlapi, at paghuhulapi

Pag- + -um- + sikap + -an  pagsumikapan
Ipag- + -um- +sumpa + -an  ipagsumpaan
Inuulit

• Ang buong salita ay inuulit o kaya naman, ang

isa, o higit pang patinig ay inuulit.
• Mayroong dalawang uri:
a.) Pag-uulit na ganap
b.) Pag-uulit na di-ganap
a.) Pag-uulit na ganap

• Inuulit ang buong salitang-ugat

• May nababago ang diin kapag inuulit mayroon
namang nananatili ang diin.
Halimbawa: (walang pagbabago sa diin)

Salitang Ugat Pag-uulit

gabi  gabi – gabi
araw  araw - araw
b.) Pag-uulit na di-ganap

• Bahagi lamang ng salita ang inuulit

Halimbawa:
Salitang Ugat Pag-uulit
inom  iinom
sulat  susulat
usok  uusok
takbo  tatakbo
Halimbawa ng patinig na may kayariang Katinig
Patinig Katinig (KPK), ang inuulit ay unang
katinig at kasunod na patinig ng pantig.

Salitang Ugat Pag-uulit

lukso  lulukso
benta  bebenta
sipsip  sisipsip
Tambalan

• Tawag sa pagsasama ng dalawang salita.

• May dalawang uri:
a.) Mga tambalang ganap
b.) Mga tambalang di-ganap
a.) Mga tambalang ganap

• Nagkakaroon ng iba sa isinasaad ng mga

salitang pinagsama.
• ang dalawang salitang pinagtambal ay
nagkakaroon ng ikatlong kahulungang iba kaysa
isinasaad ng mga salitang pinagsama:

Halimbawa:
Bahag + hari  bahaghari
Patay + gutom  patay-gutom
b.) Mga tambalang di-ganap
• Pinagsamang dalawang salita na nananatili ang
kahulugan.
Halimbawa: Bahay-kubo
(ang ‘bahay’ ay tirahan ng tao at ang ‘kubo’ ay maliit na
bahay)

• May iba’t ibang uri ng tambalang salita batay sa

kahulugang idinaragdag ng ikalawang salita.
Halimbawa:
1. Naglalarawan 2. Pagtitimbangan
Burdang-Batangas Bantay-salakay
Hatid-sundo
Araw-gabi
Ginawa ni: Carmela Dawn S. Micosa
MMA-1