Tom LX Rok .

x xx1v
Hl 1402 Warszawa, 3 czerwca 1927 roku .N~ 22

GAZETA CUKROWNIC'.ZA
TYGODNIK POŚWIĘCONY· SPRAWOM PRZEMYSŁU · CUKROWNICZEG.~O
I POKREWNEJ GAŁĘZI ROLNICTW A

TREŚĆ:
W. 0.-S. Na widowni, str. 707. - Protokół Konferencji, odbytej w celu założenia Mię­
dzynarodowej Orga~izacji Statystyki Cukrowniczej w dniu 23 maja 1927 r. w Wiedniu
w malej sali posie~eń Giełdy, str. 709·. - · Prof. Oz. Grabowski. Zasady działania aku-
mulatorów pary oraz zakres zastosowania w cukrownictwie, str. 715. - J. Iw. Zanie-
dbanie własnej sprawy, str. 720. - Sprawozdanie tygodniowe z rynków cukrowych,
str. 721. - Wiadomości . urzędowe, str. 724. - Wiadomości bieżące, str. 724. - Konsumcja
cukru w Polsce, str. 730. - Kronika zagraniczna, str. 731. - Bilans Banku Angielsko.
Polskiego Sp. Akc. w Warszawie na dzień 31 grudnia 1926 r., str. 738.

NA WIDOWNI.
Utworzenie Międzynarodowego Biura Statystyki Cukrowniczej.

Actualites.
Fondation.. de l' Association IntPrnationale de Statistiq1,e l3ucriere.

Na terenie słabych dotąd nad wyraz wzajemnych stosunków zawodo-

wych w międzynarodowem cukrownictwie czy-niono już od zgórą roku próby
w kierunku nawiązania pewnej łączności celem utworzenia międzynarodo­
wego zrzeszenia statystyki cukrowniczej. Po rozbici~ przez wojnę światową
dawnej Association Internationale de Statistique Sucriere powstawała, w mia-
rę konsolidowania .się stosunków ogólnych w Europie oraz powolnego po.
wrotu cukrownictw europejskich do mniej lub więcej przedwojennej spraw-
n<:>ści, pewna próżnia pod względem szybkiej orjentacji w dziedzinie ogólno-
europejskiej plantacji i produkcji cukrowniczej, a tern samem podstawowych
konjunktur rynku cukrowego. Próżnię tę wypełniały prowizorycznie pry-
watne biura statystyki cukrowniczej, działające na podstawie niejako osobi-
stych stosunkó~ i często dowolnych szacowań, bez jakiejkolwiek gwarancji
co do pewności komunikowanych danych. ,
Z biegiem czasu poczęło się w kołach europejskiego cukrownictwa 1)
budzić coraz silniejsze przeświadczenie o konieczności ponownego powoła­
nia do życia mi~dzynarodowego biura statystyki cukrowniczej, informującego,
zapomocą stosownych ankiet, poszczególne przemysły cukrownicze o każdo~
razowym stanie plantacji i produkcji. Konkretna inicjatywa w tym kierunku
1
) W ąaszej „G~zecie .. Cukrow:ni~zej" sprawę tę poruszał już w r. 1922 ś. · p. Tadeusz
Fudakowski (por. N2 23/26 z r. 1922).
 - 708 -

wyszła .od kierownika węgierskiego związku cukrowniczego, Król. radcy

A. de Bosanyi, który spowodował znanego wiedeńskiego statystyka cukrowni-
czego Dr. Mikuscha~ mającego rozległe stosunki w cukrownictwie europej-
skiem, do podjęcia kroków w celu wysondowania opinji w poszczególnych
przemysłach. Dr. Mikusch odwiedził osobiście wszystkie ważniejsze cukro-
wnictwa w Europie, z dalej odległemi przeprowadził stosowną korespon-
dencję. W Polsce widzieliśmy Dr. Mikuscha jako miłego gościa na ostatnim
Zjeździe naszego przemysłu w ubiegłym roku w Toruniu.
Z wiosną r. b. rzecz była tak dalece dojrzała, że ·"'ykonawca projektu
mógł przystąpić do zwołania międzynarodowej konferencji, mającej ufundo-
wać wymienione biuro.
W dniu 23 maja w sali posiedzeń Giełdy Wiedeńskiej odbyła się konfe-
rencja, na którą stawili się przedstawiciele dziesięciu przemysłów cukrowni·
czych Europy, podczas kiedy pięć cukrownictw nadesłało uniewinnienia z ty-
tułu absencji swych przedstawicieli. Pierwsza ta po wojnie międzynarodowa
konferencja przemysłów cukrowniczych nabiera tern większego znaczenia,
jeżeli się zważy, że do konferencji brukselskiej zasiadały rządy odnośnych
krajów cukrowniczych, a przedwojenną statystyczną Association Internatio-
nale utworzyło i utrzymywało tylko 6 cukrownictw.
Pod przewodnictwem Prezydenta Czechosłowackiego Związku Cukrow-
niczego inż. Crona, następcy zmarłego niedawno, a tak bardzo znanego
ś. p. Hanusa Karlika, przedyskutowano obszernie wszelkie w grę wchodzące
kwestje i uzgodniono sposoby oraz tryb postępowania na przyszłość. Kie-
rownictwo biura powierzono doświadczonym rękom Dr. Mikuscha.
Dzięki sprawnemu przewodnictwu przebieg konferencji miał charakter
poważny, rzeczowy i miły. Obrady prowadzono w językach francuskim i nie-
mieckim. Z reprezentowanych na konferencji przemysłów cukrowniczych za-
deklarowanym członkiem nowej organizacji nie byłe tylko polskie cukrow-
nictwo; uczestnictwo belgijskiego cukrO\\,'nictwa wydaje się być tylko kwestją
formy. Z niereprezentowanych przemysłów Szwecja i_.Finlandja zgóry były
oświadczyły swe przystąpienie.
Wśród cukrownictw, które odniosły się odmownie do projektu nowej
organizacji, dominują takie, w których zrzeszenia lokalne nie obejmują zde-
cydowanej większości, jak np. Holandja, lub takie, które wogóle zrzeszeń
własnych nie posiadają, jak np. Anglja lub W. M. Gdańsk. Francuskie cu-
krownictwo, acz oficjalnie do organizacji nie przystępuje, jednak efektywnego
współdziałania nie odmawia.
Akt utworzenia międzynarodowej organizacji statystycznej złożono
w protokóle, który w tłumaczeniu na język polski poniżej podajemy. Do
ujęcia protokółu wyłoniono osobny Komitet Redakcyjny.
Uczestników konferencji .Podejmowali w południe śniadaniem przedsta-
wiciele austrjackiego przemysłu cukrowniczego, obiadem wieczornym organi-
zator konferencji Dr. Mikusch.
W. 0 .-S.
 - 709 -

TŁUMACZENIE.
PROTOKÓŁ
Konferencji, odbytej w celu założenia Międzynarodowej Organi-
zacji Statystyki Cukrowniczej_ w dniu 23 maja 1927 r. w Wiedniu
w małej sali posiedzeń Giełdy.
Początek godz. 10 przed poł.

OBECNI SĄ:

_za Rzeszę Niemiecką: Dr. Clemens Mayer z Verein der Deutschen Zucker-
industrie -- Abteilung der Rohzuckerfabriken,
za Czechosłowację: Prezydent Inż. Hermann Cron i Kierownik Dr. Gustav
Heidler z U stredni Spolek Ceskoslovenskeho Prumy-
sl u Cukrovarnickeho, ·
za Austrję: Radca Kameralny Feliks Strakosch, Robert v. Schoeller
i Dyrektor Karol Mikulaschek,
za Węgry: Dyrektor Główny Zygfryd Kauders z Magyar Cukor„
gyarosok Orszagos Egyesiilete,
za Polskę: Generalny Sekretarz Wiktor Osten-Sacken z Rady Na-
czelnej Polskiego Przemysłu Cukrowniczego, ·
za Belgję: Sekretarz J. Delacroix z Societe Generale des Fabricants
de Sucre de la Belgique, ·
za Włochy: Commendatore Dr. Ernesto Risso z Corisorzio Nazio-
nale Produttori Zucchero,
za Jugosławję: Pavle Rucinski z Savez Fabrika Secera Kraljevine
S. H. S..
za Rumunję: Generalny Sekretarz Zissu z Oficiul de Vanzare al
Zaharului, ·
za Irlandję: Dyrektor Hanns Schwarz w zastępstwie Irish Sugar
Manufactur Company.

U n i e w i n n i e n i a n a d e s ł a ł y:
z Francji Comite Central de~ Fabricants de Sucre de France,
z Szwecji Svenska Sockerfabriks Aktiebolaget,
z Anglji British Sugar Beet Society Limited,
z Finlandji Finska Socker Aktiebolaget,
z Łotwy I. Latvijas Cukura Fabrikas Akc. Sab.

Odmówiły narazie uczestnictwa:

Holandja Centrale Suikermaatschappij,
Danja Aktieselskabet de Danske Sukkerfabrikker,
Hiszpan ja Associacion General de Fabricantes de azucar de Espana,
Szwajcarja Zuckerfabrik & Raffinerie Aarberg A. G.,
Gdańsk Danziger Zuckerhandel G. m. b. H.
Żadnej odpowiedzi nje nadesłała Bułgarja.
 710 -

Przewodniczącym Konferencji wybrano jednogłośnie Prezydenta Cen-

tralnego Związku Czechosłowackiego Przemysłu Cukrowniczego Inż. Herma-
na Crona, za co tenże obecnym serdecznie dziękuje.

I. Założenie Międzynarodowej Organizacji Statystyki Cukrowniczej„

Określenie jej zadań.

Dr. Mikusch rozwija szerzej historję Międzynarodowej Organizacji Sta-

tystycznej.. Przed wojną istniała organizacja, utworzona przez Związki Cu-
krownicze Niemiec, Austro-Węgier, Francji, Belgji, Rosji i Szwecji, która
miała za cel rozpisywanie kilkakrotnie do roku ankiet, dotyczących plantacyj
buraków cukrowych i widoków na sprzęty i produkcję, oraz publikowanie re-·
zultatów. Wojna światowa położyła kres tej działalności. W roku ubiegłym
zwrócono się do mówcy z propozycją, by osobiste swe stosunki z cukrow-
nictwami przeróżnych krajów Europy zużył w celu ponownego powołania do
życia podobnej Międzynarodowej Organizacji, ujętej jednak na szerszych
podstawach.
Niestety, pierwszy inicjator myśli tej, Król. Radca de Bosanyi z Buda-
pesztu na skutek ciężkiego zachorzenia na konferencję dzisiejszą przybyć nie
mógł, wskutek czego mówca proponuje wysłanie mu depeszy następującej
treści:
,,Zebrani na dzisiejszej Konferencji w sprawie Międzynarodowej Orga-
nizacji Statystyki Cukrowniczej przedstawiciele 10 krajów cukrowniczych
przesyłają pierwszemu inicjatorowi myśli restytucji międzynarodowej organi·
zacji wyrazy szczerego poważania i najlepsze życzenia szybkiego powrotu do
zdrowia".
Powyższy projekt znajduje u obecnych szczery poklask.
Dr. Mikusch podjął inicjatywę i przeprowadził obszerną korespondencję
ze Związkami Cukrowniczemi przeróżnych krajów europejskich. Ponieważ
piśmienne rozbieranie wszelkich szczegółów natrafiało na trudności, przeto
postanowiono wkońcu odbyć w Wiedniu konferencję, w której wszelkie pod-
stawowe kwestje miały doznać ostatecznego załatwienia.
Generalny Sekretarz Osten-Sacken zapytuje, które kraje przystąpiły już
definitywnie do Międzynarodowej Organizacji. Dr. Mikusch komunikuje, że
dotąd zgłosiły współudział następujące kraje: Czechosłowacja, Austija, Wę­
gry, Niemcy, Belgja, Szwecja, Finlandja, Jugosławja, Rumunja i Bułgarja.
Sekretarz Delacroix oświadcza, że Belgja wita jak najgoręcej dążenia
Międzynarodowej Organizacji, że jednakże obowiązujące oświadczenie ze
strony belgijskiego cukrownictwa jeszcze nie nastąpiło.
Comm. Dr. Risso komunikuje, że Włochy w międzyczasie zdecydowały
się już na przystąpienie. ·
Gen. Sekr. Osten-Sacken wyraża Dr. Mikuschowi podziękowanie za
umożliwienie polskiemu cukrownictwu uczestniczenia w akcie założenia Mię­
dzynarodowej Organizacji, podkreśla jednak, że Polska dotąd zajmuje stano-
wisko wyczekujące. Mówca złoży swym władzom sprawozdanie z dzisiejszej
konferencji, poczem nastąpi decyzja, czy przemysł polski do organizacji przy-
stąpi czy nie.
Na zapytanie Gen. Sekr. Osten-Sackena o definitywne stanowisko Fran-
cji komunikuje Dr. Mikusch, że z okazji rozmów, które miał w lutym w, Pary-
żu, stwierdził poważne wątpliwości Francji co do oficjalnego przystapienia
do Międzynarodowej Organizacji. Jednakże cukrownictwo francuskie uczy-
niło następującą propozycję, która umożliwi współdziałanie Francji bez
 - 711 -

oficjalnego wiązania tego kraju. Miano.wicie na wypadek, że Międzynarodo­

wa Organizacja się zawiąże i że jej administrację obejmie Dr. Mikuscb, cu-
krownictwo ·francuskie wyraziło gotowość stawiania óo dyspozycji rezultatów
ankiet francuskich wzamian za otrzymywanie do wiadomości rezultatów ankiet
Międzynarodowej Organizacji. Przytem paryski Comite Central, mimo ofi-
cjalnego nienależenia·, byłby gotów uzgodnić z Dr. Mikuschem terminy ankiet,
aby ankiety francuskie mogły się odbywać w tym samym czasie, co ankiety
Organizacji Międzynarodowej. Dr. Mikusch dodaje, że uzgodnienie rów·
nych terminów ankiet nie będzie łatwe, gdyż cukrownictwo francuskie z po-
wodu warunków klimatu i uprawy buraków zazwyczaj dość późno zarzą­
dza ankiety. · Stwierd~enie to powoduje dyr. Kaudersa do oświadczenia, że
wogóle byłoby wskazanem zarządzać ankiety niezbyt wcześnie, ażeby można
osiągnąć pewność orjentacji o każdorazowych stosunkach.
Radca Kameralny Felix Strakosch zapytuje następnie o stanowisko
przemysłu angielskiego. Dr. Mikusch odpowiada, że narazie współpraca nie
jest możliwa, gdyż British Sugar Beet Society ·Limited nie przedstawia właści­
wego zrzeszenia angielskiego cukrownictwa, a obejmuje prócz cukrowni ele-
ment plantatorski, dalej polityków i ekonomistów, o celach propagandy
uprawy buraków. Gdyby natomiast utworzyło się w Anglji zrzeszenie czysto
cukrownicze, natenczas na przystąpienie jego_istnieją duże nadzieje. Przytem
zauważa dyr. Schwarz, że i od Irlandji należy jeszcze odczekać definitywnego
zgłoszenia.
Przewodniczący stwierdza, że tern samem utworzona jest Międzynaro­
dowa organizacja statystyki cukrowniczej.
Jednakże uczestnictwo w dzisiejszej konferencji nie stanowi dla tych
krajów,
. ·które -jeszcze nie zgłosiły przystąpienia, żadnego po temu zobowią •
zanta.
Człon~ami Organizacji są , w zasadzie Związki Cukrownicze poszcze-
gólnych krajów. Jeżeli w jakimkolwiek kraju związek nie istnieje, lub jeżeli
poważna ilość fabryk do istniejącej organizacji nie należy, natenczas zade-
cydowanem będzie od wypadku do wypadku, jak winna być rozwiązana
kwestja reprezentacji odnośnego kraju oraz ogólny do niego stosunek.
Gen. Sekr. Zissu zapytuje czy przewidywane jest nawiązanie stosunków
z Rosją, Stanami Zjednoczonemi Ameryki i Kanadą. . ·
Dr. Mikusch wyraża obawy, że nawiązanie stosunków z Rosją przed-
stawia duże trudności z powodu skomplikowanej organizacji rosyjskiego
cukrownictwa. Na wniosek dr. Mayera uchwala się zrezygnować narazie
z zabiegów o przyciągnięcie Rosji.
Również w odniesieniu do Stanów Zjednoczonych i Kanady przewiduje
dr. Mikusch trudności, jednakże chętnie podejmie się zadania ich przezwy-
ciężenia. Dr. Mayer oświadcza, że w jesieni udaje się do Stanów-Zjednoczo-
nych i wyraża gotowość pertraktowania tamże z miarodajnemi kołami o przy-
stąpienie do Międzynarodowej Organizacji. Inicjatywę tę zebrani z wdzięcz­
nością aprobują.
Gen. Sekr. Zissu zapytuje, dlaczego nie przewiduje się przystąpienia
również .w tym celu krajów produkcji trzcinowej. Dr. Mikusch i dr. Mayer
wyjaśniają trudności z tern związane z powodu przeprowadzania kampanji
w krajach trzcinowych w odmiennych terminach. .
Przewodniczący stwierdza uzgodnienie przez obecnych, że stosu~ki na-·
wiązane będą narazie tylko z krajami buraczanego cukrownictwa. Równo.
cześnie stwierdza się, że opracowanie osobnego statutu nowej organizacji.
jest zbyteczne, a że wystarczy złożenie uchwał tylko w protokóle konferencji •.
 - 712 -

II. Administracja.
Na wniosek dr. Mayera zlecają zebrani administrację Międzynarodowej
Organizacji dr. Mikuschowi, któremu jednocześnie wyrażają wdzięczność za
dotychczasowe starania w kierunku jej ufundowania. Dr. Mikusch dziękuje
za okazane mu zaufanie i zapewnia imieniem zarówno swojem jak i swych
współpracowników, że obowiązek najwyższy, t. j. zachowania tajemnicy,
skrupulatnie będzie przestrzegany. Dr. Mikusch zastrzega się jednakże, że
administrację Międzynarodowej Organizacji przejąć może tylko pod warun-
kiem dalszego prowadzenia swego biura statystycznego, publikacji swych
szacowań obszarów plantacyj, spożycia, zapasów i t. d. oraz dowolnego
kształtowania swej służby informacyjnej. Jako rzecz samo przez się zrozu-
miałą przyjmuje, że dane i komunikaty, które otrzymywać będzie z tytułu
prowadzenia Międzynarodowej Organizacji, będzie mógł zużywać, począwszy
od dnia, następującego po dniu oznaczonym dla komunikowania rezultatów
każdorazowej ankiety członkom Organizacji. Zebrani jednomyślnie wyrażają
na to swą zgodę.
III. S k ł a d k i.
W myśl poprzedniej korespondencji z poszczególnemi Związkami pro-
ponuje dr. Mayer, aby składka członkowska dla należących do Związku wy-
nosiła 50 dol. rocznie za każde 250 OOO tonn produkcji w wartości cukru su-
rowego, jednakże z zastrzeżeniem, iż od produkcji przekraczającej 1 500 OOO
tonn żadne dalsze składki pobierane nie będą, wobec czego 300 dol. rocznie
przedstawiają najwyższy udział.
Zmieniając pierwotne propozycje proponuje dr. Mayer, aby składka
założycielska bez względu na wysokość produkcji podniesiona została dla
wszystkich członków z 25 $ na 50 $. Wniosek ten uzyskuje ogólną apro-
batę. Miernikiem dla pobrania składek w październiku będzie wysokość pro-
dukcji poprzedniej kampanji, obliczona w tonnach metr. w wartości cukru su-
rowego. Składka członkowska na rok gospodarczy 1927/28 zostanie ustano-
wioną na zasadzie produkcji kampanji 1926/27 i t. d. Składki oddaje się do
dyspozycji dr. Mikuscha, który ponosi wszelkie koszty związane z prowadze-
niem Międzynarodowej Organizacji włącznie z opłatami pocztowemi i tele-
graficznemi.
Dr. Mikusch zastrzega sobie prawo zawierania specjalnych umów, do-
tyczących składek niższych, z krajami o małej produkcji o ile te kraje będa
sobie tego życzyły. Dr. Mikusch uzyskuje powyższe prawo z zastrzeżeniem,
aby podobne umowy specjalne nie stanowiły precedensu względem innych
krajów.
Dr. Mayer pragnąłby stwierdzenia, że Międzynarodowa Organizacja ma
charakter czysto prywatny bez dążności do przelania jej na jakąkolwiek
placówkę oficjalną. Na powyższe wszyscy zebrani wyrażają swą zgodę.

lV Głos o w a n ie.
W myśl propozycyj przedstawionych w swoim czasie poszczególnym
związkom postanawia się, iż każdy kraj bez względu na wyso~ość swej
składki ma prawo do jednego głosu. Na zapytanie Sekr. Gen. Zissu, jak po-
stępować w wypadku, kiedy pewien kraj jest reprezentowany przez kilka or-
ganizacyj, odpowiada dr. Mikusch, za aprobatą pozostałych członków kon-
ferencji, że w podobnym wypadku winno nastąpić specjalne porozumienie,
· i to zarówno w wypadku, gdy kraj ·posiada kilka organizacyj, jak również
wówczas, kiedy część fabryk do jednej istniejącej organizacji nie należy.
 - 713 -

V. Okres trwania Organizacji.

Dr. Mayer pragnie, aby członków Organizacji nie związywać odnośnie
trwania ich przynależności do Organizacji, uważa jednak za bezwzględnie
koniecznie, aby wystąpienie z Organizacji nie było możliwem pomiędzy
pierwszą a ostatnią ankietą danego roku, ponieważ wówczas ankiety nie mo„
głyby być odpowi.ednio porównywane między· sobą.
Dr. Heidler uważa, że nikogo nie można zmuszać do udzielania odpo-
wiedzi na .ankiety, można Co najwyżej wyrazić życzenie, iż wycofanie się
w wyżej wzmiankowanym przez ctr. Mayera okresie jest niepożądane.
Po dłuższej dyskusji, w której biorą udział dr. Mayer, Gen. Dyr. Kau-
ders i Sekr. Gen. Osten-Sacken postanowiono co następuje.
1) Rok operacyj ny Organizacji liczy się od pierwszego marca do
końca lutego roku następnego. Pierwszy rok operacyjny będzie się
liczył od rozpoczęcia działalności Organizacji aż do 28 lutego 1928 r.
2) Organizacja ustanawia się narazie na jeden rok operacyjny,
działalność jej automatycznie zostanie przedłużona na rok następriy,
o ile nie nas~ąpi jej rozwiązanie.
3) Jeżeli ktoś z Organizacji zechce wystąpić, winien swe wystą­
pienie zgłosić najpóźniej na 6 miesięcy przed upływem roku operacyj-
nego t. j. najpóźniej dnia 1 września. Rozumie się samo przez się, że
pomimo zgłoszenia zamiaru wystąpienia, ankiety w roku, w którym
zgłoszono wystąpienie, winny być załatwiane, aby umożliwić porówna-
nie rezultatów ankiet.

VI. Dostarczanie materjałów statystycznych.

W sprawie powyższej rozwija się dłuższa dyskusja, w której biorą
udział dr. Mayer, Sekr. Gen. Osten-Sacken, Prezydent Cron, dr. Heidler,
Gen. Dyr. Kauders, Robert v. Schoeller, Pavle Rucinski i dr. Mikusch.
Zasadniczy punkt widzenia Dr. Mayera, iż materjały dla Międzynarodo­
wej Organizacji winny być uzyskiwane drogą ankiet w cukrowniach uzyskuje
powszechną zgotlę. Pewna trudność powstaje tylko przez to, że np. w Jugo-
sławji na początku każdego miesiąca sporządza się ankietę o sytuacji staty-
stycznej, wobec czego fabryki tamtejsze powinnyby ponownie odpowiadać na
ankietę Międzynarodowej organizacji lub też Organizacja musiałaby korzystać
z ankiet, które nie były dla niej przeznaczone. Następnie odnośnie Polski
ankiety nie są zbierane przez Radę Naczelną Polskiego Przemysłu Cu-
krowniczego, lecz przez zrzeszone w niej związki, z których Rada Naczelna
P. P. C. zestawia dane dotyczące całej Polski. Członkowie konferencji co do
powyższego nie mają żadnych zastrzeżeń, gdyż centrala przyjmuje odpowie-
dzialność za ankiety i pozostawiają jej wolną rękę co do uzyskiwania materja-
łów czy bezpośrednio od fabryk czy też za pośrednictwem związków. W dal-
szym ciągu Dr. Mayer, na zasadzie długoletnich doświadczeń zwraca uwagę,
iż w Berlinie ankiety nigdy nie mogą być zakończone w piątek, ponieważ on
swoje dane może dostarczyć dopiero w sobotę> co byłoby za późno, wobec
czego Dr. Mayer prosi o upoważnienie rozsyłania w danym razie swoich · da-
nych nie drogą zwykłą za pośrednictwem Międzynarodowej Organizacji, lecz
bezpośrednią do wszystkich jej członków, przesyłając jednocześnie te dane do
wiadomości Zarządu Org~nizacji.
 - 714 -

· Postanowienia odnośnie zbierania materjałów brzmią jak następuje.

1) Dane dla poszczególnych krajów zbiera się w drodze ankiet. Spos.ób
przeprowadzenia ankiety pozostawia się poszczególnym krajom, jed-
nakże zainteresowana centrala przyjmuje odpowiedzialność za rze-
. czowe przeprowadzenie ankiety. .
2) Ankiety zamyka się w każdym . kraju co piątek. Rezultaty ankiety
· będą w piątek wieczór komunikowane, za pośrednictwem wy-
pracowanego w tym celu kodu, drogą telegraficzną, kierow-
nictwu Organizacji.· Rezultaty poszczególnych ankiet kierownictwo
Organizacji zestawia w sobotę rano i komunikuje je również telegra-
ficznie, za pośrednictwem kodu, każdemu z członków Międzynarodo·
wej Organizacji, przyczem podaje się dane każdego z poszczególnych
krajów i wynik ogólny.. .
3) Jeżeli w którymkolwiek z poszczególnych krajów okaże się niemożli­
wem zakomunikować kierownictwu Organizacji rezultaty ankiety w pią­
tek wieczór, wówczas odnośna centrala rezultat swojej ankiety prześle
drogą telegraficzną w sobotę rano wszystkim członkom organizacji
jak również jej kierownictwu. Oczywiście w podobnyn1 wypadku, dla
otrzymania ogólnego wyniku dla wszystkich krajów przynależnych do
Organizacji, należy dane otrzymane tą drogą dodać do danych zako-
munikowanych przez Organizację.
4) Zabrania się publikowania powyższych danych, zarówno kierownictwu
Organizacji jak i poszczególnym członkom, przed niedzielą .

VII. Termin sp~rządzania ankiet.

Również w tej sprawie odbywa się dłuższa dyskusja, w ~tórej biorą
udział wszyscy członkowie konferencji. Ostatecznie decyduje się co na-
stępuje: ·
I) Od zasady sporządzenia ·2-ch ankiet na wiosnę, z których jedna poda-
wałaby przypuszczalny, a druga ostateczny obszar plantacyj, odstępuje
· się, natomiast postanawia się, jak w czasach przedwojennych, spo-
rządzać jedną ankietę o plantacjach wiosennych. Jako czas sporzą­
dzania ankiety wyznacza się tydzień od 16 do 22 maja, jako dzień
piątek tegoż tygodnia; zebranie danych poszczególnych krajów i roze-
słanie ich do wszystkich członków Organizacji odbędzie się w sobotę
tegoż tygodnia, podanie do ogólnej wiadomości powyższych danych
nastąpi w niedzielę tegoż tygodnia. O ile w danym kraju zbiera się
kilka szacunków obszaru plantacyjnego i o ile przy jednym z później­
szych szacunków okaże się poważna różnica w porównaniu z oficjal-
nym szacunkiem wiosennym, wówczas należy zawic1domić o tern
kierownictwo Organizacji w celu powiadomienia o tern wszystkich
członków.
2) Pierwszą jesienną ankietę, dotyczącą
przypuszczalnego przerobu bu-
raków oraz przypuszczalnej produkcji cukru, wyznacza się na tydzień
od 1 do 7 października.
3) Dru~ą ankietę_je~ienną wyznacza się na ty~zi~ń od 15 do 21 listopada,
ankieta ta obeJmte poza przerobem burakow 1 produkcją cukru rów-
. nież ostateczne dane co do obszaru plantacyjnego.
4) Ostatnia ankieta będzie przeprowadzona między 7 i 13 stycznia.
W krajach, w których kampanja do tego czasu nie jest zakończoną,
będą o ile możności przeprowadzone późniejsze szacunki, dotyczące
 - 715 -

przerobu buraków i produkcji cukru, których rezultaty będą podane

do wiadomości Kierownictwu Organizacji, w celu dalszego . ich prze-
kazania wszystkim członkom Organizacji.
Zgodzono się, aby w razie niesprzyjających warunków atmosferycznych
w danym roku, odstąpić od .wyżej wspomnianych terminów. Kierownictwo
Organiz·acji zaproponuje nowy termin, o którym zadecyduje w głosowaniu
większość członków. ,
VIII. Głos o w a n ie.
Jak pustanowiono w punkcie 4 każdy z członków (każdy kraj) posiada
jeden głos. Głosowania odbywać się będą piśmiennie, a w nagłych wypad-
kach telegraficznie. Decyduje zwykła większość, jednakże należy mieć na-
dzieję, że do.głosowania tą drogą wogóle nie dojdzie i że, jak na dzisiejszej
konferencji, uda się zawsze uzyskać ogólną zgodę we wszystkich sprawach.

IX. Protokół ·k onferencji.

Przewodniczący i P.P.: Delacroix, Dr. Mayer, Sekr. Gen. Osten-Sacken
Dr.Risso i Ruciński powołani są do przejrzenia i ostatecznego zredagowania,
protokółu, poczem protokół zostanie rozesłany do aprobaty i podpisu wszyst-
kim członkom Konferencji. ·
X. Zamknięcie posiedzenia.
Przewodniczący dziękuje członkom Konferencji za ich wytrwałość
w obradach oraz za wzniosły nastrój, jaki panował podczas Konferencji.
W szczególności dziękuje austryjackim fabrykom za uprzejme zapro-
szenie na ·śniadanie. Poczem Dr. Mayer dziękuje przewodniczącemu za
świetne prowadzenie obrad, a P. Dr. Mikuschowi za trudy, poniesione przy
organizacji Międzynarodowej Konferencji.
O godz. 12,55 Konferencję zamknięto.

Prof. CZ. GRABOWSKI.

Zasady działania akumulatorów pary oraz zakres

zastosowania w cukrownictwie.
Principes d'accornmodation des accuniulateurs a vapeur d'eau
dans l'industrie sucriere.

I. Zasady działania cieplarek.

Cieplarką czyli akumulatorem pary nazywamy apa.rat, w którym rnaga-
zynujemy energję cieplną nadmiarów pary wodnej w chwilach, gdy z tych
·1ub innych powodów pary tej należycie zastosować nie mo_ż.emy~ Magazyno-
wanie takie będzie celowem jedynie o tyle, o ile następnie w odpowiedniej
 716

chwi-li mamy możność w sposób· racjonalny wykorzystać tę energję cieplną,

którą zebraliśmy w akumulatorze. · ·
W czasach obecnych zastosowanie znalazły akumulatory t. zw. mokre
systemu Ruths'a 1): są to kotły parowe o działaniu okresowem, ogrzewane
bezpośrednio owemi nadmiarami pary wodnej, a więc w zasadzie ogrzewane
zapomocą bełkotek (rys. 1). W cieplarce Ruths'a bełkotka składa się z sze-
regu dysz 2 ) (rys. 2): przypuszczam, że taka forma bełkotki ma na celu nie-
tylko szybkie wymieszanie . pary z wodą, lecz również i osłabienie energji
kinetycznej pary wlotowej, .a więc uniknięcie niebezpiecznych wstrząśnień
i uderzeń, znanych nam rlobrze z praktyki saturacyjnej. Nie sądzę, by kon-
strukcja Ruths'a była ostatniem słowem racjonalnego zasilania cieplarki
parą: przypuszczam, · że parę, która zasila cieplarkę, wprowadzać należy za.
pomocą licznych, ale cienkich rurek, sięgających prawie do dna kotła, by
jeszcze przed zetknięciem się z · wodą znaczna część pary została skondenso-
wana, a tern samem energja kinetyczna pary pozostałej była odpowiednio
osłabiona. Jak pokazuje rysunek 1, cieplarka posiadać powinna 2 wentyle
do pary· (zasilający i wylotowy) i 2 wentyle do wody (zasilający i spustowy),
szkło wodomiarowe (zabezpieczone w sposób stosowany przy kotłach paro·
wych), manometr, wreszcie specjalne urządzenie do osusz~nia pary (w formie
dzwonu parowego z tarczą oddzielającą kropelki wody i t. p.).

t~ PRRR
I

. l
li ,- I.I f , Ll,J .... , rL µ ... ,
\

-I

j
.
I

Rys. I. Rys . 2.

Zasilać cieplarkę, lub jak obecnie przyjęto mówić, ,,ładować akumula-

tor" możemy pa~ą żywą z kotła parowego lub parą odlotową. Obecnie kiedy
do silników sto·sujemy przeważnie kotły wodnorurkowe, posiadające małe
zapasy wody, w razie równoczesnego zatrzymania krajalnicy i wirówek nieraz
zachodzi potrzeba· zużytkowania nadmiarów pary „ maszynowej''. Parę taką
(o ile nie ucieka ona przez wentyle bezpieczeństwa) zwykle przepuszczan1y
4

na niskie ciśnienie; mogłaby ona być zakumulowana w cieplarce, a następnie

wykorzystana podczas czyszczenia rusztów lub w innych podobnych chwilach,
gdy mamy za · mało pary do gotowania.
1) Opis akumulatorów suchych (w formie zbiorników gazowych) czytelnik znajdzie
w dziele inż. J. Oelschlaegera: ,,Der Warn1eingenieur" (Lipsk wyd. Spamera r. 1925) str. 356.
Wzmiankę o tych akumulatorach podaje prof. Stefanowski na str. 351 „Termodynamiki".
Rysunek talerzowego akumulatora syst. Rateau (działającego na zasadzie skraplaczy natry-
skowych) czytelnik znajdzie na str. 358 wymienionego dzieła „ Oelschlaegera.
) Stefanowski. Termodynamika str. 352 .
2
 - 717 -

W wypadku m.:gazynowania w akumulatorze pary kotłowej para zasila.-

jąca posiada . ciśnienie mniej więcej stałe. W samej cieplarce podczas łado­
wania pary zarówno temperatura wody, jak ró·wnież i ilość tej wody stopniowo
wzrastają, o ile. zatem wentyle wylotowe są . zamknięte, to wzrasta również
i ciśni-enie. Tak więc podczas ładowania cieplarki parą żywą, różnica pomię­
dzy tiśnien-iem_ pary zasilającej i ciśnieniem w cieplarce stale maleje, a więc
do naturalnego kresu łijdowania dojdziemy wtedy; gdy różnicy tej nie wy.
starczy do zapewnienia normalnego przepływu pary z kotła do cieplarki.
,Rozumie się, ·że z początku, gdy różnica .wymienionych ciśnień jest znaczna,
.parę zasilającą redukujęmy, t. j. przymykamy wentyl zasi.lający - dławimy
przepływ pary, aby uniknąć niebezpiecznych uderzeń i wstrząśnień w cie-
plarce, para ta traci swą prężność, lecz nie traci swej . z.awartości · cieplnej 1).
.. W drugim wypadku, gdy cieplarkę zasilamy parą odlotową z silników,
zjawiska będą bardziej skomplikowa~e. Gdy ciśnienie w akumulatorze wzroś­
nie do normalnego ciśnienia pary odlotowej, nie będziemy jeszcze mieli
kresu ładoo/ania. W wielu wypadkach silnik pracować może pod ciśnieniem
.pary odlotowej wyższem od normalnego kosztem większego napełnienia cy-
lindra, . a zatem kosztem nadmiernego zużycia · pary żywej.: wtedy wraz
z wzrostem ciśnienia pary odlotowej ciśnienie w cieplarce stale wzrastać bę·
dzie, aż do kresu zateżnego od budowy i warunków pracy silnika. ·.
. Wzrost ciśnienia w cieplarce zależy · nietylko od ilości i od zawartości
cieplnej pary akumulowanej, lecz również i od ilości ·wody i temperatury
w cieplarce: im ,viększą . jest poj~mność cieplna cieplarki, · tern mn·iejszy opór
stawia ona pracy silnika, tetn wolniej ~zrastać będzie ciśnienie pary odloto-
wej, którą cieplarkę zasilamy~ . . · ·
. O ile cukrownia prowadzi racjonalną gospodarkę cieplną, wyparka
(nawet najracjonalniej zaprojektowana) nietylko zuży_wa całą ilość pary re-
turowej, lecz dobiera również znaczną ilość pary żywej z kotłów parowych.
Gdy dla jakichkolwiek powodów przerób zmniejszy się poniżej normy,. naj-
przód może okazać się zbyteczną do go.towania wyparki para żywa a nastt:p- ·
nie przy dalszem zwolnieniu przerobu - może okazać.się w nadmiarze nawet
i para returowa. Zamiast wypuszczać ją „na dach'', powinniśmy skierować
tę parę do cieplarki. Lecz przy zmniejszonym przerobie silniki parowe do
pewnego stopnia będą mniej obciążone; . będą one zużywały mniej pary ży· ·
w·ej - . będą dawały mniej pary odlotowej, a zatem, gdy ciśnienie pary
w cieplarce wzrośnie ponad normalne ciśnienie pary odlotowej, należy przy-
p~szcz~ć, że to wzmożone przeciwciśnienie silniki nasze jeszcze do pewnych
granic pok9nać będą mogły - rozumie się kosztem większej ilości pary,
zużytej na jednego .konia mechanicznego. · A zatem w wypadkach chwiloivego
zniniejszenia przerobu, akumulując nadmiary pary odlotowej, będziemy
mieli ·niepomierny wzrost ciśnienia tej pary. Równocześnie z akumulowa-
niem pary returowej, cukrownia powinna akumulować i pewne większe lub
mniejsze 2) ilości pary żywej z kotłów parowych.
Wykorzystanie energji cieplnej, zakumulowanej w cieplarce, nazywamy
„wyładowywaniem": polega ono na wytwarzaniu w cieplarce pary kosztem
ciepła, zawartego w wodzie, którą cieplarka została napełniona 3 ). Jeżeli

1) Para wilgotna osusza się, a para nasycona sucha, przegrzewa (patrz Gaz. Cukr.
r. 1921, N~ 27).
2) Zależne od t . .zw. ,. elastyczności kotłów parowych". ( Patrz „ Wykłady z zakresu

kotłów parowych" Lwów r. 1926. Prof. R. Witkiewicz „Elastyczność kotła a cieplarki") . .

3) Jak postaram s,ię wykazać niżej, ilość ciepła, zawartego w parze, znajdującej się

nad wodą w ćieplarc~, jest nieznaczna.

 - 718 -

c· ieplarkę połączymy z komorą parową grzejną odpowiedniego aparatu

(np. pierwszego działu wyparki), to z cieplarki .wydzieli się pewna ilość pary,
a ponieważ (po usunięciu pary znajdującej się nad wodą) parowanie odbywa
się ·kosztem ciepła wody, więc temperatura tej wody opadnie, a zatem opa-
dnie prężność pary, która z cieplarki się wydziela. Tak więc cieplarka wy-
twarza parę o prężności -stale malejącej: mamy tu zjawisko odwrotne do zja-
wiska, zachodzącego podczas zasilania ·cieplarki. Komora aparatu, ogrze-
wanego parą z cieplarki, będzie dla tej pary skraplaczem, a zatem woda
w cie.plarce będzie parowała dopóty, dopóki skraplacz będzie funkcjonował,
t. j. do chwili, gdy temperatura tej pary opadnie tak nisko, że ogrzewać apa-
rat nie będzie już zdolna.
Takim aparatem w cukrowni normalnie powinien być pierwszy dział
wyparki ogrzewany parą odlotową wraz z parą żywą, odpowiednio zreduko-
waną, lub też wraz z parą sokową z działu „zerowego". Widzimy zatem, że
w cukrowni minimalne ciśnienie w cieplarce wyładowanej odpowiada normal-
nemu ciśnieniu pary returowej; natomiast ciśnienie maksymalne przy zasila-
niu cieplarki jedynie parą odlotową z silników odpowiadałoby maksymal-
nemu ciśnieniu tej pary, jakie odpowiednio do warunków pracy silników,
w praktyce dopuszczać możemy. O ile jednak zachodziłaby potrzeba aku-
mulowania nadmiarów pary, wytwarzanej w kotłach (bez równoczesnego
akumulowania pary returowej), to maksymalne ciśnienie w cieplarce zbliżyło­
by się do odpowiedniego ciśnienia pary żywej.
Akumulowanie energji cieplnej, zawartej w parze wodnej, wymaga
znacznych ilości wody w stanie cieczy, ponieważ ciepło parowania w porów-
naniu z ciepłem właściwem wody ciekłej jest bardzo wielkie, a dla ciśnień
wyższych nieznaczny wzrost temperatury powoduje znaczny wzrost ciśnienia.
O charakterze zjawisk, z któremi mamy tu do czynienia, z łatwością możemy
wyrobić sobie pewne pojęcie na podstawie kilku liczb, wyj_ętych z tablic dla
pary wodnej 1): .

Woda wrząca
ciśnieniem ~!~ (absol.), t. j. pod ciśnieniem 0° atm.
pqd
techn. manom. posiada temperaturę 99, 1° C, zawartość cieplną (liczoną od
0° C.) 99,6 !(,kcal, ciepło parowania v = 539,7 ~cal; odpowiednie liczby dla
kg g ,ig · Kcal
5 - abs (4 atm manometrycznych) wynoszą 151,0° C. - 152,6 - k-
2
em Kcal kg g
i r = 505,5 ; dla 10 - 2 abs (9 atm. manometrycznycll) - 178,9 C.,
r7 l kg cm· K z
181,5 ..n.ca oraz r = 484 ,6 kca . A za t em 1 kg pary wo d neJ· o c1sn1en1u
·' · ·
kg
g atm. man., s k rap 1aJąc
· się . g 1arce ogrza łb y
. w ciep 484 6
, _' , = o k · 6 .k gr
99 1
181 5
wody o temp. 99,1° C. do 178,9° (t. j. do własnej temperatury).
Natomiast ilość pary wodnej, znajdującej się w cieplarce nad wodą, jest
znikomo mała, ponieważ 1 kg pary wodnej nasyconej pod ciśnieniem O atm.
manometrycznych (1 kg2 abs.) zajmuje objętość 1722 litr., pod ciśnieniem
cm .
4 atm. manom. - 382 litr., a pod ciśnieniem 9 atm. manom. - 199,3 litr.
A więc, gdyby po wyładowaniu do temp. 99,1° C (ciśn. abs. 1 kg/cm 2 )
para wodna zajmowała 50% całej pojemności cieplarki, to na 1 m 3 cieplarki

1) Np. umięszczonych w „Termodynamice" prof. Stefanowskiego str. 194.

 -- 71~ -

mielibyśmy 0,5 m 5 : 1,04'26 z:,tr

= 479,6 kg wody w stanie cieczy oraz
ms . cg .
0,5 m•: 1,722 kg = 0,29 kg pary wodnej, t. j. zaledwie 0,06% ogólnej zawar-
tości wody. Po naładowaniu objętość pary wodnej w cieplarce zwykle wynosi
około 10%, a więc
przy ciśnieni u w cieplarce 9 atm. manom. ( 10 kg2 t. j. wtem-
z·t cm -,
per. 178;9° C) mielibyśmy w cieplarce 0,9 m : 1,1246 kt r = 800l3 lcg wody
3
s . g
i O, L m 3 : O, 1993 ~ = 0,5 kg pary na 1 m 3, t. j. również 0,06% 1); czyli w 1 m 3
rg
cieplarki mielibyśmy przed wyładowaniem przeciętnie 800,8 kg wody+ pary.
Owe 0,9 ml wody pod ciśnieniem 9 atm. manom. zawierają 181,6. 800,3=
+
= 145,~34 Kcal, 0,1 rn 3 pary-(484,6 181,5).0·5=333 ra_zem 145667 Kcal,
a zatem,. gdybyśmy połączyli cieplarkę z komorą parową o ciśnieniu 1 kg2
cm
(t. j. prawie atmosferycznem), to x - ilość pary wodnej, Jaką wtedy otrzyma- ·
libyśmy. (t. j. pary o prężności 1 kg 2 ),
c1n
określimy z równania:
(99,6 +
539,7) x +
99,6 (800,8 + 0,5 - x) = 145 587, a więc x ==
= (145 587 - 99,6 .. 800,8): 539,7 = 122 kg. Otrzymalibyśmy zatem (z l m 8
pojemności cieplarki) 122 kg pary o prężności 1 ::,,2 abs., a w cieplarce po-
zostałoby w9dy 677,2 leg . . Poniewal 1 kg takiej wody zajmuje objętość (jak
podaliśmy wyżej) 1,0426 litr., więc na każdy 1 m 3 pojemności cieplarki mieli-
byśmy 0,706 m 8 wody w stanie aieczy i 0,294 m 1 pary, czyli w cieplarce pozo-

stałoby pary 294 litr.: 1722 z!: = O, 171 kg pary t. j. około 0,25'.t, a ilość
paryusuniętej z cieplarki równałoby się 122 - 0,17 121,83 kg. =
W rzeczywistości wytwarzanie pary w cieplarce jest zjawiskiem bardziej
skomplikowanem: ciśnienie w cie_plarce spada stopniowo, a zatem i para
w cieplarce wytworzona nie posiada stałej pręzności, a więc i zawartość ciepl-
na takiej pary (za którą przyjęliśmy rzeczywistą jej wartość końcową
99,6 +
539,7) nie jest wartością stałą, jak to przyjęliśmy w naszych oblicze-
niach, lecz stopn~owo maleje (w naszym przykładzie od 666,1 do 639.3 ~:;z}.
W wypadkach tego rodzaju technicy zwykle biorą średnią artmetyczną z war-
tości największej i najmniejszej 2). A więc w naszym przykładzie przyjęlibyś­
my, że średnia zawartość cieplna pary wytworzonej w cieplarce, równa się
(666, 1 + 638,3): 2 = 652,2 i doszlibyśmy do wniosku, że przeciętna prężność
tej pary byłaby około 3, 1 c';;,2 abs.
1) Objętości właściwe wody, wrzącej pod różnemi ciśnieniami, wzięte zostały z pod-
ręcznika termodynamiki technicznej prof. W. Schillego: ,,Leitfaden der technischen Warme
mechanik\6 Berlin r. 1925 wyd. 4 str. 288 i nast. Odpowiednią tablicę niżej podaję
2) Np. obliczając ilość ciepła, którą w zagrzewaczach para oddaje sokom ogrzew;inym,

bieżemy średnią arytmetyczną z temperatur soku wchodzącego i soku uchodzącego, co nie

jest słuszne, przyjmując bowiem, spółczynnik przrnoszenia ciepła jako stały (co także słu­
sznem jest jedynie z pewnem przybliżeniem), do określenia średniej różnicy pomiędzy tem-
peraturą pary i temperaturą soku (lub inaczej do określenia różnicy pomiędzy temperaturą
. pary T i średnią temperaturą soku tm) należy · stosować wzór ~ogarytmiczny:
T- tm :-== [(T- t 1 ) - (T- t 2)] : ln [(T- t1) : (T- t2)]
gdzie t 1 i t 2 tern pera tury soku wchodzącego i uchodzącego.
 720

Jak zobaczymy w rozd · II i 1_11 rezultaty obliczeń na założeniu powyższem

oparte ·nie zgadzają · się wcale z obliczeniami dokładnemi, opartem i na wyższej
analizie matematycznej. ·
( Ciąg dalszy nastqpi).

Zaniedbanie własnej sprawy.

Skutki uchwalonego przez nasze izby ustawodawcze prawa o reformie
rolnej mają łagodniej dotknąć takie gospodarstwa ziemiańskie wi~kszej wła­
sności, które bądź same posiadają zakłady przemysłu rolnego, bądź produ-
kują surowce dla innych warsztatów przetwórczych.
W związku z tą klauzulą Ministerstwo Rolnictwa opracowało i za po-
średnictwem właściwych organizacyj gospodarczych rozpowszechniło na po~
czątku roku bieżącego specjalny kwestjonarjusz w sprawie przemysłu bura-
czanego i ziemniaczanego, który w odniesieniu do plantatorów buraków
cukrowych zawierał następujące pytania:
l) Dokładny adres z oznaczeniem powiatu i województwa,
2) Nazwa majątku (nieruchomości ziemskiej), ·
3) Nazwisko i imię właściciela majątku, .
4) Obszar użytków rolnych (gruntów ornych, łąk i pastwisk) w ha,
5) Odległość od najbliższej stacji kolejowej, kolejkowej, lub przystani,
6) Ile wynosił w ha faktyczny obszar plantacyj buraczanych w latach
1914, 1923 i 1924, ·
7a) Czy dany majątek odstawiał buraki do cukrowni w latach 1914,
1923 i 1924 na zasadzie kontrak_ów,
7b) Jaka powierzchnia w ha buraków cukrowych była zakontraktowana
w latach 1914, 1923 i 1924,
7c) Odległość od najbliższej cukrowni,
11) Czy i gdzie właściciel posiada inną nieruchomość ziemską, na któ-
rej znajdowały się przed 1 stycznia 1925 r. plantacje buraczane.
Poza tern kwestjonarjusz powyższy zawierał 3 pytania (8, 9 i 1O), doty-
czące przemysłu ziemniaczanego.
Oczywistem jest, że dokładne wypełnienie i rychły zwrot tego kwestjo-
narjusza do właściwego urzędu, leżał w interesie samych ziemian, plantują­
cych buraki, to też zarówno Ministerstwo Rolnictwa, jak .i pośredniczące
w rozpowszechnianiu druków ankietowych organizacje przemysłu cukrowni-
czego sądziły, że potrzebne władzom rządo,vym materjały informacyjne będą
jak najrychlej dostarczone przez sfery zainteresowane.
Niestety, oczekiwania te nie zostały ziszczone, a mała stosunkowo liczba
odpowiedzi, otrzymanych przez Ministerstwo Rolnictwa dowodzi, że znaczny
odłam naszego ziemiaństwa widocznie nie docenia ważności przeprowadzonej
ankiety i _lekceważy ją z niewątpliwem niebezpieczeństwem dla dalszych lo-
sów swoich warsztatów rolnych.
A może to tylko specyficzna niechęć pewnej kategorji ziemian do pióra
i atramentu. Jakikolwiek jednak byłby powód omawianego zaniedbaniar
może ono fatalnie odbić się na interesach tych pp. plantatorów, którzy otrzy-
mane kwestjonarjusze pozostawią bez odpowiedzi.
J. Iw.
 - 721 -

Sprawozdanie tygodniowe z rynków cukrowych.

Compte-rendu hebdomadaire sur la situation du marche sucrier.

Poznań, dnia 28 maja 1927 r.

Panująca na Kubie już od miesięcy wyjątkowa susza zaczęła w ostatnim
tygodniu ustępować, w całym sz~regu bowiem rejonów wszystkich 6 prowincyj
t. j. od Pinar del Rio aż do Oriente spadły dość obfite deszcze, które, aczkolwiek
nierównomiernie rozd'z ielone i zaledwie wystarczające - jednak obudziły na-
dzieję, że t. zw. sucha po.re. roku niebawem dobiega końca, co zazwyczaj nastę­
puje w połow1e _ l)laja. -· W tym czasie odbywa się regularna zmiana 2 pór roku
na Kubie;.mi1\nowicie właściwej kampanji trzcinowej, czyli t. zw. suchej pory
ro.ku, trwającej od grudnia jednego do k,vietnia drugiego roku, i t. zw. mokrej
pory roku, czyli martwego sezonu od kwietnia do listopada.
Na Konferencji Gospodarczej w Genewie przedstawiciel Kuby złożył o-
świadczenie, że Prezydent reprezentowanego przeLeń kraju zamierza zwołać
,v najbliższym terminie do Hawany międzynarodową konferencję przedstawi-
cieli wszystkich krajów, produkujących cukier. N·a tej konferencji, poza szere-
giem różnych zagadnień, byłyby zbadane kwestje: w jaki sposób możnaby
,vpłynąć na zwiększenie konsumcji cukru oraz w jaki sposób zapomoc9t
wspólnych poczynań całego przemysłu cukrowniczego możnaby dojść do pe·
,vniejszych i ekonomiczniejszych metod podziału cukru, wreszcie w jaki- sposób
możnaby znieść, ,vzględnie zredukować v, poszczególnych krajach obciątenia
podatkowe, tamujące obecnie konsumcję cukru.
·Na wyspie pracuje jeszcze 9 ·Centrali wobec 34 w ty1n samym czasie w r. ub.
Według depeszy z Kuby podpisanie dekretu, ustalającego rozpoczęcie
przyszłej kampanji na Kubie nie wcześniej nit w dniu 1 stycznia 1928 r. - ma
nastąpić 1 czerwca b. r.

Ostatnia st~tystyka Willett'a & Gray'a podaje dla Kuby następujące dane:
1926/27 1925/26
przywieziono do portó,v od 15.V do 21.V . • 50110 76 922 tonn
od 1.I do 21.V . . . 3 153 999 3 467 315 ,,
,, " "
czynnych fabryk było . . . . . • 9 34
załadowano na okręty od 15.V do 21.V •
I • '"/ 2 2 7 4 7 2 880 ,,
,, ,, ,, od 1. I do 2 1. V . . . 1751440 1994646 ,,
ogólne za pasy w portach do 21. V . . . 1402 Ę,59 1472 670 ,,

Straty na plantacjach trzciny, wyrządzone przez powódź w Luizianie Wil-

lett & Gray określają na 70%.
Pogoda na kontynencie w ciągu tygodnia sprawozda,vczego była bardzo
zmienna. Rozwój buraków w dalszym ciągu opóźniony o 2 tygodnie i stan za-
sie,vów bardzo niejednolity i niezadawalający.
W Czechosłowacji niezmiernie potrzebowano deszczu i w końcu tygod~1ia
nastąpiły małe opady, które korzystnie wpłynęły na wegetację buraków.
Z Francji donoszą o niskim stanie temperatury i opadach, które jednakie
były niedostateczne dla wywarcia wpływu na wegetację buraka.
Wobec zwiększonych szacowań według ankiety cukrowni z Czechosłowacji
i Niemiec spodziewają się, że Licht na początku przyszłego tygodnia podda re•
 722

wizji liczby dotychczasowych . swych szaco,vań. Zanim się pojawią te liczby,

przytaczamy niektóre dane z innych źródeł: Szwedzki Trust telegrafuje pod da-
tą 20 maja, iż zasiewy ukończono 10 maja, a obszar plantacyj ma wynosić
+ _87 200 ha (według Licht'a.i Dr. l\iikusch'a 40 500 ha), ,v Danji obszar zasie-
wów 40 OOO ha (Licht 81 000, Mikusch 88 OOO ha), w Belgji 7 1 OOO ha (Lich.t
70 OOO, Dr. 1Ylikusch 67 OOO ha), Węgry 63 OOO ha (Licht 64 OOO, Dr. Mikusch
62 OOO ha), Holandja 66 OOO ha (Lieht i Dr. Mikusch 65 OOO ha).
Na ry·n kach cukrowych w tygodniu sprawozdawczym nie zaszło nic inte-
resującego i panowała nadal stagnacja.
Nabywcy cukru rafinowanego w dalszyn1 ciągu ograniczają swe operacje
do zakupu cukru na bezpośrednie potrzeby, i pomimo zbliżającego się sezonu
letniego, w którym-kónsumnja normalnie powinna się znacznie zwiększyć - nie-
ma wskaźników na to, by handel rozdzielczy zamierzał poczynić większe zapa-
sy na pokrycie letniego zapotrzebowania.
Jak długo potrwa taki stan rzeczy, oczy,viście trudno przewidzieć, jasnem
jest jednakże, że handel hurtowy, obecnie bardzo słabo zaopatrzony w zapasy,
nie będ~ie zapewne należycie przygotowany na zaspokojenie zwiększonej kon-
sumcji, która winna nastąpić w tym okresie roku i dlatego przewidują wkrótce
pewne oży,vienie rynku.
W Gdańsku w tygodniu sprawozdawczym chciano płacić za melas $ 10,-
(bez obrotów). Cenę tę należy rozumieć w cysternach kupu]ącego franko gra-
nica niemiecka za towar o pol. 47° tel quel na zwykłych warunkach.
Cena wysłodków suszonych "pro1npte Ware" $ 27,50 do $ 28,- za
1 tonnę luzem, franko granica.
Londyn, notowania rynku terminowego ,v sh . . za'"' cwt.
Maj Czerwiec Lipiec Sierpień
23.V żąd . . 16/101/2 17/- 17/2 1/4 17/2 1/,
płac. 16/B 16/9 3/ 4 17/0 3/ 4 17/11/2
24.V t. 16/93/4 17/- 17/1 1/2 17 /0 3/4
p. 16/81/4 16/9 3/4 17/- 1 r-1 / -
25.V ż. 16/71/2 16/9 17°/- 17 / -
p. 16/63/ 4 16/8 1/4 16/11 1/4 16/111/4
26. v1' ż. 16/9 16/9 17/- 17/-
p. 16/63/4 16/7 1/2 16/10 1/2 16/111/,
27.V ż. 16 / 9 1 e/9 s; 4 1 7 1.0 s/, 17 /0 3/,
p. 16/7 1/2 16/8 1 /, 16/11 1(! 17/-
28 V ż. 16 / 9 16 / 1o1/ 2 1 7/-- 17/-
p. 16/63 / 4 16/7 1/2 16/10 1/2 16/111;,

Wrzesień P~ ździernik Listopad

23.V żąd. 16/8 1/4 16/0 3/4 15/8 1/4
płac. 16/6 15/11 1/i 15/6
24.V ż. 16/0 3/4 15/7 1/2
p. 16/4 1/2 15/11 1/4 15/5 1/4
25.V ż. 16/6 1 /4 16/- 15/8 1/4
p. 16/4 1/2 15/11 1/4 15/6
26.V ż. 16/7 1/2 16/- 15/7 1/2
p. 16/4 1/2 15/11 1/4 15/6 3/4
27.V ż. 16/7 1/2 16/1 1/2 15/8 1/4
p. 16/6 16/- 15/6 3/4
28.V ż. 16/7 1/2 16/1 1,2
/ 15/7 1/2
p. 16/5 1/4 15/10 1/2 15/6
 - 723
Grudzień Styczeń 28 r. Marzec 28 r.
23.V żąd. ló/8 1/ 4 17/3 17/4 1/2
płac. 15/6 3/. 17/0 3/, 17/3
24.V ż. 15/7 1/2 17/3 17/3 3/,
p. 15/6 3/4 17/- 17/3
25.V ż. lb/8 1/ 4 lr/ /3 17 /4 1/2
p. 15/7 1/2 17 /0 3/ 4 . 17 /3
26 V ż. 15/8 1/, 1 7/2 1/ 4 1 7/4 1/2
p. 15/6?./4 17 /0 3/ 4 17/3 3/,
27.V ż. 15/71/2 · 17 /2 1/, . 17 /4 1/2'
. p. 15/6?./ 4 17/0 3/4 17/3'/,
28.V ż. 15/7 1/, 17/2 1/ 4 17/Jl/2
p. 15/6 3/. 17/- ' 17/3

wszystko za cwt. loco skład w porcie, notowania: na miesiące z roku 1927 za

kryształ typu „A "·i na miesiące 1928 roku za typ „B".

Nowy Jork, notowania rynku terminowego za 1 funt w centach.

Maj Lipiec Sierpień Wrzesień G-rudz. Stycz. 28 r. Marzec
23.V 2 ,96 3,07 3 .11 B 17 3,24 3,07 2 ,91
24.V 3,03 '
3,08 3 t' 13
. 3,21 3,06 2,89
25.V
26.V
- 3,02
3 03
3,07
3 09
3,12
3,14
3,21
3,23
3 ,05
3,08
2,89
2,90
27.V 3 '03 3 '08 3,13 3,07 3,07 2,89
28.V '
Sobota ' notowań niema!
Po,vyższe notowania należy rozumieć za cukier surowy 96° c. & f. !~ew-York

Ogólne kontrolowane zapasy w tonnach

(w wartości cukru sur.)
KraJe Dzień 1927 1926 1925 .
Niemcy • • • • 1.V 780 ooo 807 400 493 300
Czechosłowa·cj a • • 1.v 321 ooo 566 500 406 800
Anglja . • • . • 1.v 391400 520 500 315 800
Francja • . • • 1.V 354 900 274 500 . 291 300
Holandja • . • 1.V 127 300 162 70C 108 800
Belgja .. . . • 1.V 97 ooo 121100 135 900
Polska . • . • • 1.V 160 600 169 600 145 600
razem . • 2 232 200 2 622 300 . 1 897 500
4

Stany Zjednoczone . 11.V 392 600 475 400 317 700

Kuba Porty • • • 21.V 1402 600 . 14r/2 700 1 299 500
fabryki i w drodze 7.V 1292100 1185 300 91 7 100
"
za pasy płynące • • 20.V 245 ooo 240 ooo 220 ooo
razem . • 5 564 500 5 995 700 4 651 800

w ubiegłym tygodniu 5 628 700 6 007 400 4 G68 900

 - 724 -

Wiadomości urzędowe.

Documenls officiels.

Rozporządzenie Rady MinistróuJ z dnia 27 kwietnia 1927 r. w sprawie

trybu sprzedaży gospodarstw wzorowych, utworzonych przy parcelacji nieru-
chomości ziemskich, przeprowadzonej przez okręgowe urz~dy ziemskie (Dz. Ust.
N2 44, poz. 390).
Rozporządzenie ~finistra Poczt i Telegrafów z dnia 5 kwietnią 1927 r.
o warunkach przyjmowania druków do przewozu pocztą (Dz. Ust. N2 44,
poz. 392). .
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 10 maja 1927 roku
o prawie prasowem (Dz. Ust. M 45, poz. 398).
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 10 maja 1927 roku
zmieniająceniektóre postano,vienia ustaw karnych o rozpowszechnianiu nie-
prawdziwych wiadomości o zniewagach (Dz. Ust. M 45, poz . .399).

Wiadomości biBZące.

N_r>liJVelles du jour.

NAJBLIŻSZ.E ZEBRANIE Związku Kierowników Cukrowni Rze-

czypospolitej Polskiej odbędzie się w dniu 20 czerwca r. b. (poniedziałek)
o godz. 4 1/ 2 po południu w lokalu Związku, przy ul. Mazowieckiej 13 m. 7
w Warszawie. Na porządku referaty p. inż. Br. Nowakowskiego: 1) Zabarwie-
nie soku na wyparce. 2) Różnice temperatur występujące na różnych wyso-
kościach warnika w czasie goto,vania cukrzycy przy rozmaitych systemach
.
grzania.
· Zebranie Techników-Cukrowników odbędzie się w dniu 21 b. m. (wtorek)
o godz. 4 1/ 2 po południu, w lokalu Stowarzyszenia Techników w Warszawie.
Na porządku dziennym referaty p. prof. Smoleńskiego i p. M. Wetkenthin:
1) O napięciu powierzchniowem produktów cukrowniczych. 2) Napięcie po-
wierzchniowe, stężenie jonów wodorowych i zawartość popiołu w produktach
rafinerskich.

Wywóz nasjon buraczanych zagranicę

w ciągu miesiąca matca t 927 r. (j. f.)
Według obliczeń Głównego Urzędu Ste.tyśtycznego, oparty·c h na materjałach
dostarczonych przez urzędy celne, wywóz nasion buraka cukrowego zagranicę
w ciągu miesiąca marca 1927 roku (dla celów porównawczych podajemy równiet
i dane za okres dwóch poprzednich miesięcy), kształtował się następująco:
 ·- 72fi -

Wywóz nasion buraka cukrowego zagranicę

w 1 kwartale 1927 r.
- .
1927 r.
KraJ przeznaczenia Marzec Luty Styczeń

centn. metr.

Cze·chosłow~cja .. . • 458 204 396

Francja • . • . . 304 884 3 081
Holandja • • . • . 233 1833 606
Niemcy • • . . • 618 118 691.
Rumunja . · • • • • l 681 728 2 112
,vęgry. • • . .. • 766 1 303 1010
Włochy . • • • • - 589 2 303
.
Różne kraJe . 319 ' 497
3 2 340

Razem . • 4379 9 176 12 539

W ciągu
zatem pierwszych trzech miesięcy, t. j. · I kwartału bieżącego·
1927 roku wywieziono ogółem zagranicę 26 094 centn. metr. nasion buraka
cukrowego, a miano,Yicie:

do Czecbo~łowacji • • • • • • 1 058 centn. metr .

" Francji. • • . ,i 269 ,,
.

,, Holandji • • • • • • 2 692 '',,

Nięmiec . . "
• • • • 1427 ,,
" "
Rumunji . • • • • • 4 521 ,, ,,
"
Węgier. • . . • 3 0'"/ 9
" " "
". Włoch • • • . . . 2892 ,,
"
,, różnych krajów • • • . . .. 6 156 ,, ,,
Razem . . .
• 26 094 centn. metr.

W porównaniu zaś z wywozem nasion w miesiącu marcu oraz w ciągu ca-

łego I kwartału roku ubiegłego 1926, nasz eksport nasienny wykazuje zmiany
następujące:

Wywieziono nasion 1927 r. 1926 r.

w m. styczniu • • • 12 539 centn. metr . 6 449 centn. metr.
,, lutym . . • 9 l 76 „ 9 300 " ,,
,, . marcu • • • 4 379 " 1 582 . ,,
" " "
Razem w I k,vartale. • 26 094 centn. metr . 1 7 331 centn. metr.
 Wywóz zatem nasion b.u raczanych ,v I kwartale r. b. był o 8 763 centn.
· metr., czyli o 50% większy od naszego eksportu nasiennego w I kwartale ubieg-
·łego 1926 roku. ·
W art ość wy ,v o z u n as i o n bu raka c u kr o ,v ego wyniosła w mies.
marcu r. b. 707 OOO zł.; zaś wartośą eksport.u nasiennego w ciągu całego I kwat-
tału bieżącego 192 7 roku - ,vyniosła 3 405 OOO złotych. W m. marcu ubiegłe­
.go 1926 roku wywieźliśmy nasion buraka cukro,vego za 183 OOO złotych; wartość
zaś wywozu nasiennego ,v ciągu całego I kwartału ubiegłego 1926 roku wynio-
~ła 2 243 OOO złotych.

Wywóz . cu·kru z Polski w m. marcu 1927 roku w świetle statystyki

urzędowej (j. f.). Według danych cyfrowych zawartych w zeszycie III 1927 r.
,vydawnict" a Głównego U rzędu Statystycznego: Ha n de 1 z ag ran i cz ny
1

Rzeczypospolitej Polskiej, wywóz towarów cukrowych z Polski na

,r ynki zagraniczne ,v ciągu miesiąca marca r. b. daje się przedstawić w sposób
następujący:

W miesiącu marcu 1927 r. ,vywieziono na rynki obce 153 587 centn. metr.
-cukru różnych gatunków, wobec 372 900 centn. metr. wywiezionych w ciągu
poprzedniego miesiąca - lutego oraz wobec 185 035 centn. metr. wy,viezionych
w miesiącu marcu ubiegłego 1926 r. Eksport cukrowy Polski w miesiącu marcu
1927 r. zmniejszył się, w porównaniu z wywozem w ciągu m. lutego r. b.
,o 219 313 centn. metr., czyli prawie o 60%, zaś w porównaniu z wywozem
"\V miesiącu marcu ubiegłego 1926 r. - był ·mniejszy o 314.J.8 centn. metr.,
czyli wykazuje - 17% . .Całkowita ilośż eksporto,vanego ,v c~ągu m. marca r. b.
na rynki obce cukru polskiego, ,vedług głównych gatunków wywiezionych to-
warów, rozpadała się w sposób niżej wykazany: ·

·\Vy,vieziono ,v m. lutym
r. 1927 r 1926
centn. metr.

Cukier surowy • • 116 359 94743

Kryształ • • • • 27 207 76 213
Rafinada • • • • 273 125
Gatunki niewymienione . • 9 748 13 954

Razem. • • 153 587 185 035

Jak zatem widać, ,v porównaniu z miesiącem marcem 1926 r., wywóz

-cukru surowego wzrósł okrągło o 22%, natomiast wywóz kryształu zmniejszył
:Się o 64%; eksport rafinady wzrósł przeszło dwukrotnie, ale znowu wywóz cukru
niewymienionych bliżej gatunków skurczył się o 33% prawie .
. Według oddzielnych rynków zbytu cały wywóz cukru z Polski zagranicę,
1.·ozkładał się w m. marcu r. b. następująco:
 - 727 -

Wywieziono cukru różnych gatun1'óu;

io m. lutym 1927 r.

Kraj przeznaczenia
. centn. metr.

Anglja. . • • • • • . • 494
Belgja . . . . • • . • -
Danja • • • . • . . . . 2 500
O)
• l""'4 E3tonja . . • . • . . . 1895
~
00
Finlandja. . . . • . • • 2 001
• i--:,

O) Francja • • . . . . • • 6 547
~
Holandja • • . . . . . • 41 215
o
~
Litwa • . . . • • . • • 3 554
::::s
O) Łot,va • • • . • • .. • • 1 250
• 1""'4
Niemcy • . • • • • . • 4647
~
A Norwegja . • . . • . • • . 968
~
~ Rosja • • • • . .•. . • -
Szwecja • • • . . . . • 75 207
Włochy • . • • . . • -
Raze1n . . . . 140 278
-
C1)

.~ ......rn
~
St. Zjedn. Ameryki . . . . -
~
d
~o
J-4 Indje Angielskie • . • • 5 723
J-4 so:
N Razem . • • 5 723

Różne kraje . . . 7 586

-
Razem • • . 153 587

W miesiącu marcu r. b. eksport naszego cukru skierowany był, jak to-

widać, głównie do Szwecji, dokąd . wywieźliśmy okrągło 50t eksportowanych
zagranicę ilości cukru, a następnie do Holandji, dokąd sprzedaliśmy prawie-
27 %. Do dwóch tych krajów wy,vieźliśmy zatem w miesiącu marcu r. b. prze-
szło 8 / 4 ogólnego marcowego wolumenu wywozowego. Po za temi dwoma głó~
wnemi rynkami zbytu wywieźliśmy jeszcze drobniejsze ilości cukru na ryn·kf
nadbałtyckie, a dalej do Francji, Niemiec i Danji. Oprócz tego w miesiącu ·
marcu r. b. w dalszym ciagu przeprowadzone zostały operacje· wywozowe na ·
rynek zamorski - do Indyj Angielskich, ąle już w rozmiarach skroIJ1niejszych_
niż w dwóch poprzednich miesiącach roku bieżącego.
 - 728 -

Szczegółowa struktura wywozu cukru z Polski na rynki zagraniczne

w ciągu miesiąca marca 1927 r. przedstawia się następująco:

Wywóz cukru z Polski na rynki zagraniczne 10 m. l1,tym I 927 r. wedlitg

krajów przeznaczenia i głównych gatunlcó10 towarów cukrowych.

Cukier Gatunki
KRAJE Kryształ Rafinada nie wym ie-
surowy
PRZEZNACZENIA nione
ce n t n. metr.

Anglja . . . . . • . 494

Belgja . .
Danja . . . . . . . 2 500

Q)
Estonja . . . . • I 895

·-
~
Finlandja • . . . . 2 001

·-
V')
Francja . . . . . • . - 6 547
.QJ

o. Holandja . . . . 41 215

-= . . . . .
·O
Litwa . • 20 3 534

Q) Łotwa . • . . . . 150 1 100

-·-
..!:f:::
Niemcy . . . . . • . 837 1 672 3 2 135
C:
Norwegja . . . . . . 968
»
I,.,
Rosja • . • . . . .
Szwecja . . . 7..J 307 900

Włochy. . .
'

I---------- ----- ---------- -----

Razem . . . . . 116 359 15 082 173 8 664

·-Q)

..:::i:::
en
1-4
o
I St. Zjed n Amery ki . .
E
c,:,
Indje Angie lskie . . - 5 723
N I
·-
~
C:
>-,
Razem . . . . . - 5 723
I,.,

·-
Różne kraje . . • . . . . . - 6 402 100 1084
-
Razem . . . . . . • . 116 359 I 27 207 273 9 748

W ciągu zaś pierwszych trzech miesięcy: stycznia - marca włącznie,

bi~żącego 1927 r. ,vy" iezio110 ogółem cukru różnych gatunkó,v:
1
 - 729 -

Wywieziono zagranicę w mm. styczeń - marzec l927 r.

cukru różnych gatunków.

-
•
Kraj przeznaczenia centn. metr.

Anglja. • • • . . • . . 73780
Belgja . • . . • • • • . 2978
Danja • • . . • • . . • 3745
Egtonja . . • • • • • . 20090
]"inlandja . • • • • . • . 3-1547
Francja • . . . • . . . 12547
Holandja • • • . • • . 250 671
Lit,va • • • . • . . • • 9847
Łotwa • • . . . • . . . 170~8
Niemcy • . . .
.
• • . • 34: 012
Norwegja. . . . . . • 5790
Rosja • . . . • . • . 7332
Szwecja • . • . . . . . 283818
Włochy • . . . • . • -

Razem. . • • • • 756185
-
.'

St. Zjedn. Ameryki • . • . -

Indje Angielskie • . • . • 135010

.

Razem. . . . . . 135010
-
Różne kraje • • • . • . • 69867
-
Razem. • • • • . . • • 96706~

Wartość wywozu cukru w ciągu miesiąca marca 1927 r.,. w porów-

naniu z takim samym okresem roku poprzedniego. pom mo zmniejszenia ogól-
nego wolumenu eksporto" ego wzrosła poważnie: z 8 7Uf> ooo złotych~- w marcu
1

1926 r. do 10992000 złotych - w m. marcu 1927 r czyli wykazała _+ 27%.

 ~ 730 -

Wartość eksportu poszczególnych głównych gatunków cukru wyniosła:

Wartość wywozu ,v m. lutym

G A. TUNEK 1927 r. 1926 r.

z ł o t y C h

Cukier su rowy . . . • . 8 276 ooo 4018000

Kryształ • . . . • . . 1938 ooo 3 971 ooo
Rafinada • . • • . • • 20000 8000
. . .
Gatunki n1e,vy1n1en1one . • 758 ooo 708 ooo
Razem. . . . . I 10 992 ooo 8 705 ooo

Konsumcja cukru w Polsce.

Consommation du sucre en Pologne.

Według Referatu Statystycznego Rady Naczelnej Polskiego Przemysłu Cukrowniczego.

(w tonnach w wartości białego kryszta}u)r
- - ----- -- -- - -- ~ampa _n_j_a_ _ __
Miesiąc
1926/27 1925/26 19~4/25
'
Październik . • • • . . 20 983 18 763 18 781
Listopad . • • • . . . 34165 21400 21618
Grudzień. . . • • • . 21172 27 010 18 681
Styczeń . • . . • • • 29 742 20 776 . 19 165
Luty • • • • • • 17 4~6 15 399 19 495
Marzec • • • • • • • • 22 542 24 551 25 316
Kwiecień. • . • • • • • • • ~6 605 20040 17 085
Maj • • • . . • • • • • 26 417 18 766
Czerwiec . • • . • • • • 16 405 22 142
Lipiec • • • . • • • • 31742 31 292
Sierpień • • • • • • • 21228 17 252
Wrzesień. • . • • • • • • • I 23 524 22 486
I 267 255 252 079
 - 731 -

KRONIKA ZAGRANICZNA.

Chroniąue etrangere.

Szacunek Lamborn'a i Co wszechświatowej produkcji, spożycia i zapasów

cukru w bieżącym 1926/27 r. (f. f.). W jednym z ostatnich swych biuletynów,
znany w kołach cukrowniczych całego świa.ta nowo-jorski dom cukrowo-han.
dlowy Lamborn and Co podaje ciekawą statystykę wszechświatowej produk- .
cji cukru w bieżącym 1926/27 r. a takte równolegle przytacza szacunek spoży­
-0ia cukru oraz przypuszczalny stan zapasów · w końcu sierpnia 1927 r., a więc
.z końcem bieżącego roku cukrowniczego.
Wszechświatowa produkcJa cukru w roku bieżącym 1926/27 oraz wiel-
kość konsumcji a także stan zapasów z końcem bieżącego roku cukrowniczego
(dla celów porównawczych przytoczone są również dane, dotyczące konsumcji
i zapasów w roku poprzednim 1925/26), na podstawie szacunku Lamborn'a,
według oddzielnych części świata, przedstawiają się następująco:
'

1926/27 r. 1925/26 r.
Produkcja Spożycie
Zapas Zapas Spożycie
cukru cukru na d. 31/VIII nad. 31/VIII cukru
27 roku 26 roku
-
t o n n I t o n n

Euro pa . . ~ • 6 788 ooo 8 698 ooo 1236 ooo 1522 ooo 8 517 ooo
Azja . . . . . 6 993 ooo 6 678 ooo 2 045 ooo 2100 ooo 6 405 ooo
Afry ka . • . • 64~ ooo 560000 87000 97000 548 ooo
Arne ryka . . . .. 9 403 ooo 8 534 ooo 2 760 ooo 2 897 ooo 8 519 ooo
Australja . . . . 518 ooo 411 ooo 266 ooo 256 ooo 325 ooo

R azem . . . 24 347 ooo 24 881 ooo 7 265 000 1

) I 7 799 000 2)
-
24 314 ooo

Lamborn tedy oblicza tegoroczne wszechświatowe

cukru na spożycie
24 881 OOO tonn, czyli przyjmuje, że będzie ono o 567 tysięcy tonn większe od
spożycia wszechświatowego w roku poprzednim 1925/26. Stan zaś zapasów,
włącznie z zapasami w przewozie morzami, w końcu bieżącego 1926/27 roku,
oblicza Lamborn na 7 265 OOO tonn, czyli przyjmuje, że będą one o 534 tysiące
tonn mniejsze od zapasów w końcu ubiegłego 1925/26 roku.
Szacunek Lamborn' a dotyczący produkcji, spożycia i .s tanu zapasów
w poszczególnych krajach Europy, przedstawia się następująco:

1) w tern 871 OOO tonn w przewozie morzami.

2) w tern 927 OOO tonn w przewozie morzami.
 - 732 -

Szacunek produkcji, spożycia i zapasów cukru w krajach europejskich

w 1~926/27 roku.

I
Kr aj e Produkcja
cukru
1926/27 r.
Spożycie
cukru
Zapas I Zapas
1925;26
.
nad. 31/VIII nad. 31/VIII Spozycie
27 roku 26 roku cukru
t o n n I t o n n

Anglja . . . • • 150 ooo 1960 ooo 300 ooo 370 ooo 1917 ooo
Austrja . . . . 77000 200 ooo 4000 2000 195 ooo
l
Belgja . . • • • 224 ooo 195 ooo 25000 25000 189 ooo
Bulgarja . . . . 35000 35000 4000 4000 30000
Czechosłowacja . 1025 ooo 405000 ,72 ooo 102 ooo 893 ooo
Danja • . . • 148 ooo 176 ooo 25000 .25 ooo 170 ooo
Finlandja . • • . 4000 87 ooo ·- 87000
Francja . • . • 685 ooo 850 ooo 70000 89000 963 ooo
Gdańsk • . . . l i ooo 8000 8000
Hiszpanja . . • 256 500 240 ooo 130 ooo 114000 232000
Holandja • . . 278 ooo 225 ooo 134 ooo 169 ooo 218 ooo
Irlandja . • . . 14000 112 ooo 99000
Jugosławja • . • 78000 92000 25000 25000 90000
Niemcy . • . • 1625 ooo 1500 ooo 150 ooo 184 ooo 1434 ooo
Norwegja • . . - 78000 8000 8000 78000
Polska . . • . • 562 ooo 310 oco 40000 48000 292 ooo
Portugalja . . • - 60000 60000
Rosja . • . • . 960 ooo 850 ooo 154 ooo 214 ooo 790 ooo
Rumunja . . . • 152 ooo 112000 30000 26000 110 ooo
Szwajcarja . . • 7000 155 ooo 147 ooo
Szwecja . . . • 20000 210 ooo 25000 80000 184000
Węgry . • • 172 ooo 94000 10000 7000 90000
300 ooo
I 345 ooo 30 coo I 341 ooo
Włochy . . . • 30000
Inne kraje • . • - 400000 400 ooo

ooo I 8 698 ooo

--------------·
1236 ooo .1522 ooo 8517 ooo
Razem . • • 6 788 I

Jak więc widać Lamborn oblicza 11iedobór cukrowy Europy w bieżącym

1926/27 r. na 1910 tysięcy tonn i przewiduje, że z końcem bieżącego roku cu-
krowniczego stan zapasów będzie mniejszy o 286 tysięcy tonn od stanu zapa-
sów, wykazanego z końcem ubiegłego 1925/26 r.
Szacunek Lamborn'a, dotyczący produkcji, spożycia i stanu zapasó,v cu-
. kru w poszczególnych krajach Azji, przedstawja sję, jak niżej:
 - 733

Szacunek produkcji, - spożycia i zapasóu; cukru-w .krajach azjatycki.eh

w 1926127 roku. I

·-· -----
1926/27 r. 1925/26 r.
-
Produkcja Spożycie
Zapas Zapas
Spożycie
K r a j e cukru na d. 31/VIII na d. 31/VIII
cukru cukru
27 r. 26 r.
t o n n

Arabja . . . . . - 2 ooo - - ooo

3
Chiny. . . • . 300 ooo 875 ooo - - 875 ooo
. A \ cuk. kraj. 3 208 ooo 3 208 ooo 900 ooo 900 ooo 2 977 ooo
1ndJe ng. I
cuk.obcy - 800 ooo 75000 95000 801 ooo
Japonja ,
. . . 508 ooo 805 ooo 195 ooo 221 ooo 779 ooo
Formoza J
Jawa . . • . . . 2 212 ooo 205 ooo 730 ooo 743 ooo 198 ooo
Malaje. . - 110 ooo - - 110 ooo
Persja. . . - 105 ooo - - 100 ooo
Filipiny . . 720 ooo 250 ooo 135 ooo 131 ooo 247 -000
Siam • . . . 45 ooo 80000 10 ooo 10000 80000
Syrja ·
\ . . . - 38 ooo - - 35000
Palestyna f
Inne kraje . . . . - 200 ooo - - 200 ooo

Razem . . . 6 993 ooo 6 678 ooo 2 045 ooo 2 100 ooo 6 405 ooo

Szacunek produkcji, spożycia i zapasów cukru w krajach afrykańskich

w 1926/27 roku.
1926/27 r. 1925/26 r.
Produkcja Spożycie Zapa~ nad. Zaµas nad. Spoż.vcie
Kr aj e cukru 31,VIII 27 r. 31.VIII.26 r cukru
cukru
-
t o n n

Angola.
Algier
Marokko . .
I. . .

. .
9000

-
2000

215 ooo
-

-
-

-
2000

·210 aoo
Tunis
217 ooo 170 ooo 165 ooo
I
Afryka Poł.. . . 60000 70000
Egipt • • . . . . 100 003 105 ooo - - 105 ooo
Madera . . . 3000 4000 - - 4000
Mozambik . . 58000 5 roo 5000 5000 5000
Reunion . . . . 56000 8000 4000 4000 8000-·
Maoritius . . . I . 192 ooo 9 ooo 8000 8000 9000 ·
Inne kraje . I 10000 42000 10000 10000 40000
Razem . . . 645 ooo 560000 87000 97000 548 ooo
 ~ 734 -

Dla krajów azjatyckich oblicza Lamborn nieznaczny nadmiar cukru -

wielk.ości 315 tysięcy tonn i przewiduje, że zapas cukru w końcu bieżącego roku
cukrowniczego zmniejszy się nieznacznie, bo tylko o n5 tysięcy tonn.
Produkcję, spożycie i stan zapasów cukru w poszczególnych krajach afry-
kańskich szacuje Lamborn jak wykazano na tablicy na str. 733.
Również i dla krajów afrykańskich oblicza Lamborn stosunkowo spory
nadmiar cukru, wielkości około 85 tysięcy tonn i przewiduje w krajach konty-
nentu afrykańskiego, z końcem bieżącego 1926/2"1 roku nieco mniejszy -
o 10 iysięcy tonn zapas cukru, w porównaniu z rokiem 1925/26.
Szacunek Lamborna dotyczący produkcji, spożycia i stanu zapasów w od-
dzielnych krajach Ameryki, przedsta,via się ,v sposób następujący:

Szacunek produkcii, spożycia i zapasów cukru io krajach amerykańskich

w 1926/27 roku.
1926/27 r. 1925/26 r.
Produkcja Spożycie Zapas nad. Zapas nad. Spożycie
Kr aj e cukru 31.VJII.27 r. 31.Vlll.26 r. cukru
cukru

t o n n

St. Zj. Ameryki . . 951 ooo 6140 ooo 545 ooo 545 ooo 6140 ooo
Hawai . . . . . . 710 ooo 26000 144 ooo 140 ooo 24000
Portorico . . . . . 554 ooo 65000 50000 40000 62000
Wyspy Dziewicze 6000 5000 5000
Kuba . . . . . . 4 500 ooo 150 ooo 1400000 1616 ooo 150 ooo
Kanada . . . 34000 425 ooo 60000 65000 397 ooo
Antylle angiel.. . . 204 ooo 28000 27000 27000 28000
San Domingo . . . 379 ooo 10000 72000 7~000 10000
Haiti . . . . . . 14000 8000 aooo 3000 8000
Antylle francus~ . . 66 ooo 7000 4000 4000 7 ooo
Meksyk . . . . . 160 ooo 160000 26000 26000 165 ooo
Am ery ka Środk. . . 120 oco 90000 8000 3000 90000
Argentyna . . . . 420 ooo 350 ooo 384 ooo 314 ooo 340 ooo
Boliwja . . . . . 13 ooo 12 ooo
Brazylja . • • • • 800 ooo 785 ooo 11 ooo 11000 750000
Chile . . . . . . 110 ooo 100 ooo
Kolnmbja. . . 15000 17 ooo 15000
Curac;ao . . . . . 10000 10000
Demerara . . . . 102 ooo 10000 6000 6000 10000
Genador . . . . . 17000 20000 1000 1000 19000
Paragnay. . . . . 3000 3000 3000
Peru . . . . . . 320 ooo 45000 15000 15000 45000
Surinam . . . . . 10000 4000 4000
Uraguay . . . . . 42000 4000 4000 40000
Venezuela . . . . 18000 6000 6000
Inne kraje . . . . 10000 10000
Razem • • • 9 403 ooo 8 534 ooo 2 760 ooo 2 897 ooo 8 519 ooo
 - 735 -

Dla krajów, jak to widać, amerykańskich oblicza Lamborn dosyć duży,

w roku bieżącym, nadmiar cukru, wielkości 869 tysięcy tonn i przewiduje, że
stan zapasów z końcem bieżącego 1926/27 roku będzie nieco mniejszy -
o 137 tysięcy tonn - od stanu zapasów w końcu ubiegłego 1925/26 roku.
Szacunek zaś Lamborna, dotyczący produkcji, spożycia i stanu zapasów
w oddzielnych krajach Austrolazji, przedstawia się, jak niżej:

Szacunek produkcji, spożycia i zapasó-w cukru w krajach austrolizyjskich

w 1926127 roku.
I

1926/i 7 r. 1925/26 r.
Produkcja Spożycie Zapas na d. Zapas nad. Spożycie
Kr aj e 31.VIII.27 r. 31.Vlll.26 r. cukru
cukru cukru
t o n n
i
Australja . . . . 428 ooo 335 ooo 266000 256 ooo 325 ooo
Fiji . . . . . . . 90000 4000 4000
Nowa Zelandja . - 72000 70000
Razem . . . 518 ooo
- 411 ooo 266 ooo 256 ooo 399 ooo

Dla krajów Austrolazji przewiduje Lamborn ,v roku bieżącym 1926/27

nadmiar cukru wielkości przeszło 100 tysięcy tonn i stan zapasów z końcem
roku bieżącego szacuje na 10 tysięcy tonn wyżej od stanu zapasó,v w końcu
bieżącego 1925/26 roku.

Szacunek Lamborn'a a. Co. właśnie dlatego, że uwzględnia obok obli-

czeń produkcji również obliczenia spożycia i stanu zapasów z końcem bieżącego
roku cukrowniczego, należy do ciekawszych zestawień statystycznych, dotyczą­
cych wszechświątowego cukrownictwa, ogłoszonych w ostatnich czasach.

Kampanja 1926/27 r. w Stanach Zjednoczonych Ameryki (j. f.). Władze

statystyczn~ Unji Północno-An1erykańskiej ogłosiły ostatniemi czasy szczegó-
łowszy materjał cyfrowy, dotyczący ostatniej kampanji t. j. bieżącego 1926/27'
roku. Według otóż obliczeń urzędowych, w kampanji bieżącego roku cukrowni-
czego było czynnych 79 cukrowni, ktore przerobiwszy 6 793 361 krótkich tonn
(a 906 kg) buraków, sprzątniętych z obszaru plantacyjnego wielkości 688 572:
akrów, wyrQbiły 898104 tonny krótkie cukru surowego.
vVedług oddzielnych stanów produkcja cukrowa północna amerykańska„
,vedług obliczeń urzędowych rozpadała się (patrz str. 7 36).

Jak tedy widać ,v roku bieżącym - zresztą dało się to zaobserwować­

również i vv latach poprzedn1ch - przeciętny sprzęt buraków z 1 akra plan-
tacyj, wykazywał w różnych stanach znaczne wahania, tak samo wydatek cu-
kru mierzony ilością funtów (amer.) cukru, otrzymanego z 1 tonny buraków>
cechowała, w rozmaitych stanach, duża różnica.
 - 736 -

z I tonny
Produkcja Przeciętny
Obszar buraków
Czynnych cukru sprzęt z 1 akra
STANY plantacyjny surowego otrzymano
plantacji
cukrowni cukru
akrów tono,. krótkich tono krótkich funtów amer.
I
I
Colorado . • . • 17 212 017 374 414 13,88 271
Michigan . . . • 16 109 164 109 862 8,29 271
Nebraska . . . • 6 77544 103 604 12,45 231
California . . 5 46146 67048 7,95 369
Utah . . . . 10 48 660 54996 8,00 288
Montana . • 3 30436 43 461 11,25 278
Wyoming . . .. • 4 38 510 40 631 9,42 249
Ohio . . . . 5 33 437 26 321 8,54 225
lowa . . . 2 17 207 18 756 10,29 233
Idaho . . . . . 3 20 755 17 213 6,64 297
Wisconsin . . . . 3 21 455 12 816 7,47 224
Inne . . . . . 5 33 241 28 982 'ł
'
41 t
247
I
Razem . . . . . I 79
I
688 572
I

898 104
I
264
-

Wyniki przerobu buraków ,v cukro,vniach północno „ a mery'.-ańskich

w ciągu ostatnich dziesięciu lat, odr. 1917 /18 do 1926/27 włącznie, dają się
tabelarycznie ująć następująco: ·

Przeciętny
Obszar Sprzęt buraków Produkcja sprzęt z 1 a kra
Kampanja plantacyj ny cukrowych cukru surowego plantacji

akrów tonn krótkich tonn krótkich tonn krótkich

1917/18 664 797 5 625 545 765 207 9,00

1918/19 5~4 010 5 557 506 760 950 10,01
1919;20 692 455 5 887 557 726 451 9,27
1920/21 871 676 7 991 ooo 1 089 021 9,79
1921/22 814 988 7 414 ooo 1020489 9,55
1922/23 530 ooo 4 963 ooo 675 ooo 9,77
1923/24 657 ooo 6 565 ooo 8 ~0 598 10,66
1924/25 823 844 7 297 280 1 094 013 9,23
1925;26 653 914 6 989 380 899 844 11,40
1926/27 688 572 6 793 361 898 104 10,58

Pomimo ,vięc, że obszar plantacyjny ,v bieżącym 1926/27 roku zwiększył

,się o 70 tysięcy akró,v, czyli pra,vie o 12%, sprzęt burakó,v, na skutek nieprzy-
jaznych ,varunków atmosferycznych wzrósł tylko o 48 tysięcy tonn krótkich,
- c zy li o niespełna 1 %, co łącznie z gorszą cukro,vością buraka tegorocznego,
·wpłynęło na to, że produkcja cukru w roku bieżącym 1926/27, w porównaniu
 - 737 -

z produkcją ubiegłoroczn3t, zwiększyła się zaledwie o 4 257 tonn krótkich,

-0zyli o 0,6~~-
Przy tej sposobności, podajemy za Willett i Gray'em dane, zaczerpnięte
ze źródeł urzędowych północno.amerykańskich, obrazujące rozwój cukrownictwa
buraczanego północno-amerykańskiego od roku 1888/89, t.o jest od początków
powstania w Stanach Zjednoczonych cukrowni opartych na przerobie buraków.
W ciągu otóż tych 39 lat, cukrownict,vo buraczane północno•amerykańskie
-rozwijało się w tempie następującem:

Liczba Produkcja cukru Liczba Produkcja cukru

Kampanja czynnych tonn długich Kampanja czynnych tonn długich
cukrowni cukrowni
1888/89 • . 2 1861 1908/09 . • 63 384010
1889/90 • •
I
2 2203 1909/10 • • 66 450 695
1890/91 . • 3 3459 1910/11 • . 63 455220
1891/92 • • 6 5356 1911/12 • . 67 641101
1892/93 . . 6 12018 1~ 12/13 • . 73 624 064
1893/94 • . 6 19 550 1913/14 . . 71 655 298
1894/95 . • 5 20092 1914/16 . • 60 646 257
1895/96 . 6 29220 1915/16 • . 74 779 756
1896/97 • • 7 37 536 1916/17 . • 74 734 577
1897/98 • • 9 40399 1917/18 • . 91 682 867
1898/99 • . 15 32471 1918/19 • • 89 674892
1899/900 • . 31 72944 1919/20 . • 90 652 957
1900/01 • • 34 76859 1920/21 • 97 969 419
1901/02 . 39 163126 1921/22 . . 92 911190
1902/03 . • 44 195 463 1922/23 . . 81 · 615 936
1903/04 • • 53 208135 1923/24 89 787 217
1904/05 . • 51 209 722 1924/25 91 974185
1905/06 . . 53 283 717 1925/26 . . 88 804439
1906/07 . . 63 433 010 1926/27 . . 79 SOL 878
1907 /08 • • 63 440 200

Wydawca: Redaktor odpowiedzialny

Rada Nac2elna Polskiego Przemysłu
Zygmunt Przyrembel.
Cukrowniczego.
Drukarnia Techniczna, Sp. Akc., w Warszawie, ul. Czackiego 3-5.
 Bilans Banku Angielsko - Polskiego Sp. Akc. w Warszawie
na dzień 31 grudnia 1926 r.
- --
------------------ ---- -·-
-- --
-- --
-- --
----
-------------------------
Złote Złote
Gotowizna w kasie . . . . . . .. 196738,38 Kapitał Zakładowy . . . 1500 ooo -
Pozostałosć w B-ku Polskim i P. K. O. 828859,19 1025 597,57 Kapitał Zapasowy . . 79166,12
Waluty Zagraniczne . . . . . . . . 557 116,02 Kapitał zasobowy . . . . 31425,34
Papiery Wartościowe własne . . . . . 159 241,05 Wkłady terminowe . . . . . 2 871,59
Pupiery Wartość. ustawo w. kH pit. zapas. 56 959,8l Hałda Kredytowe Rów bieżących . 4 802 490,61
Weksle zdy 3kontowane . . . . . . . 15 713 739,49 Redyskonto W tksJi · . . . . . 10 144 085, 16
Weksle protesto~ane . . . . . . 10925- Banki Loro Zagraniczne 178 926,63
8alda Debetowe _·R-ów Bieżących 3 135174,50 Banki Nostro Zagraniczne . 10 911133,80
Banki Nostro I Krajow.e · · 487 236,43 Przekazy na Bank . . . . 88 674,30
\ Zagraniczne 6 801891,96 Sumy Przechodnie . . . . 103 786,89
Nieruchomości . . . . . . . . . 277 761,53 Dywidenda niepodnje~ioua . 234,71
Ruchomości . . . . 28 079,31 Straty i Zyski . . . . . . . . 452 775,73
Sumy przechodnie . . . . . . . . 41 848,21 28 295 570,88
28 295 570,88
Zobowiązania z tytułu udziel. gwarancyj 25 448 884 -
OdzielolłA Gwarancje . . . . 25448884 - '. . za 1. n k 9 SO
R OZill • • • • . . • . • . 315 614,80
Inkaso . . . . . . . . . . 315 614,80 54 060 069,68
54 060 069,68

Rachunek Strat i Zysków

na dzień 31 grudnia 1926 r.
------------------------------ - - --
- ------- · -
-
- -
·---··-- -
-- - ----
-·---- --- ------------- -·

Złote Złote

5% Amortyzacji Niernchorn<1sci . . 14 619,02 Z ys k pozos t a l y z r. 1995

"" . . . . . . 32 751,~~2
-
10% Amortyzacji Ruchomości . 3119,92 17 738,94 Sphano na amortyzacje
Koszty handlowe . . . . . . 1032823,66 Ruchomości i Nieruchomości z 1925 r. 17 918,11
Procenty wypłacone . . . . . 722 094,10 Pozostawało do przeniesienia na r. 1926 14 833,11
Prowizja wypłacona . 65 080,84 Procenty pobrane w roku operac. 1926 1143 361,84
Zyski . . . . . . . . . . . . . 4ó2 755,73 Prowizja ,. ,, ,, ,, 1132 318,32
2 290 513,27 2 290 513,27

Dyrektor: J. Bryce Clarke. Naczelny buchalter: ,Józef Tomaszewski.