Stale nierdzewne w konstrukcjach:

nowe normy dotyczące

projektowania

dr inż. Zbigniew Brytan

Politechnika Śląska w Gliwicach
Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych
www.imiib.polsl.pl

1
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Plan prezentacji

❑ Aktualizacja norm Eurokod dla stali nierdzewnych

❑ Od czego zależy odporność korozyjna stali nierdzewnych
❑ Dobór stali nierdzewnych do zastosowań konstrukcyjnych, wg
EUROKOD
❑ Dobór stali nierdzewnych do zastosowań architektonicznych -
dekoracyjnych

2
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

• Powiązania między Eurokodami

Bezpieczeństwo konstrukcji, użytkowalność i trwałość Eurokody są zintegrowanym

zestawem przepisów
Oddziaływania na konstrukcje projektowania konstrukcji
opisującym wszystkie
powszechne materiały
konstrukcyjne

Projektowanie i szczególne wymagania

Eurokode 3: Część 1 (EN 1993-1)

Projektowanie geotechniczne Projektowanie sejsmiczne

EN 1993-1-4 Reguły
uzupełniające dla konstrukcji
ze stali nierdzewnych.

3
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Eurokod 3: Część 1 (EN 1993-1)

EN 1993-1-1 Reguły ogólne i reguły dotyczące budynków.
EN 1993-1-2 Obliczanie konstrukcji z uwagi na warunki pożarowe.
EN 1993-1-3 Reguły uzupełniające dla konstrukcji z kształtowników i
blach profilowanych na zimno.
EN 1993-1-4 Reguły uzupełniające dla konstrukcji ze stali
nierdzewnych.
EN 1993-1-5 Blachownice.
EN 1993-1-6 Wytrzymałość i stateczność konstrukcji powłokowych.
EN 1993-1-7 Konstrukcje płytowe.
EN 1993-1-8 Projektowanie węzłów.
EN 1993-1-9 Zmęczenie.
EN 1993-1-10 Dobór stali ze względu na odporność na kruche pękanie
i ciągliwość międzywarstwową.
EN 1993-1-11 Konstrukcje cięgnowe.
EN 1993-1-12 Reguły dodatkowe rozszerzające zakres stosowania EN
1993 o gatunki stali wysokiej wytrzymałości do S 700 włącznie.

4
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Projektowanie elementów ze stali nierdzewnej - EUROKODY

• Postępować zgodnie z podstawowymi zasadami dla stali czarnych

• Stosować te same zasady jak dla stali czarnych dla elementów
naprężonych i belek utwierdzonych
• Pewne różnice w klasyfikacji przekrojów, lokalnej niestateczności
i krzywych wyboczenia, zwichrzenia elementów są stosowane z
powodu:
➢ nieliniowej krzywej naprężenie-odkształcenie
➢ występującego umocnienia zgniotem
➢ różnych poziomów naprężeń szczątkowych

5
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Charakterystyka naprężenie-odkształcenie – zakres niskiego odkształcenia

Stal węglowa
Wyraźnie określona
granica plastyczności
Stal nierdzewna typu Występuje plastyczne
duplex płynięcie stali -
Naprężenie s MPa

Rp0,2 „półka plastyczna”

(linia równoległa do
osi e na wykresie)
Stal węglowa S355

Rp0,2
Austenityczna stal Stal nierdzewna
nierdzewna Odkształcenie
plastyczne pojawia się
stopniowo. Wysoki
stopień umocnienia
zgniotem
Odkształcenie e (%)

6
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Nowa aktualizacja EUROKOD

• Eurokode 3: Projektowanie konstrukcji stalowych,
Część 1.4 Reguły uzupełniające dla stali nierdzewnych(EN 1993-1-4)
Typy elementów Gatunki
❑ Walcowane na gorąco i spawane ❑ 3 Ferrytyczne
❑ 16 Austenityczne
❑ Walcowane na zimno
❑ 2 Duplex
❑ Belki

Zakres Kolejna
EC3-1-4
❑ Elementy i połączenia aktualizacja
❑ Warunki pożarowe Ferrytyczne 3 3
(odniesienie do EN 1993-1-2) Austenityczne 16 16
❑ Zmęczenie Duplex 2 6
(odniesienie do EN 1993-1-9)

7
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

• Klasyfikacja przekrojów i lokalna utrata stateczności w EN 1993-1-4

▪ Niższe niż dla stali czarnych maksymalne stosunki szerokości do
grubości przekrojów
▪ Nieznacznie inna zależność do obliczenia szerokości współpracującej
przekrojów
Kolejna wersja EN 1993-1-4 będzie zawierać mniej konserwatywne
maksymalne stosunki wymiarowe przekrojów i zależności na
szerokości współpracujące przekrojów.

• Ten sam sposób sklasyfikowania w 4 klasach.

• Klasyfikacja przekrojów ze stali czarnych dla różnych przekrojów
standardowych jest podana w różnych źródłach.
• Brak tych danych dla stali nierdzewnych – brak jest standardowych grup
dla kształtów przekrojów.
• Oprogramowanie ułatwiające proces klasyfikacji przekrojów:
• http://www.steel-stainless.org/designmanual/pl/

8
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

• Wewnętrzne części ściskane

Klasyfikacja przekrojów i lokalna utrata stateczności w EN 1993-1-4

235 𝐸
𝜀=
𝑓𝑦 210000

EC3-1-1: Stal EC3-1-4: Stal EC3-1-4: Kolejna

węglowa nierdzewna aktualizacja
Klasa Część Część Część Część Część Część
zginana ściskana zginana ściskana zginana ściskana
1 c/t ≤ 72ε c/t ≤ 33ε c/t ≤ 56ε c/t ≤ 25,7ε c/t ≤ 72ε c/t ≤ 33ε
2 c/t ≤ 83ε c/t ≤ 38ε c/t ≤ 58,2ε c/t ≤ 26,7ε c/t ≤ 76ε c/t ≤ 35ε
3 c/t ≤ 124ε c/t ≤ 42ε c/t ≤ 74,8ε c/t ≤ 30,7ε c/t ≤ 90ε c/t ≤ 37ε

9
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Eurokod 3 Wyboczenie giętne – przykład

• Profilowany na zimno przekrój kwadratowy poddany osiowemu
ściskaniu
Stal Austenityczna stal
węglowa nierdzewna
Materiał S235 EN 1.4301
fy [N/mm²] 235 230
E [N/mm²] 210000 200000

EC 3-1-1: stal czarna EC 3-1-4: Austenityczna

S235 stal nierdzewna
fy [N/mm²] 235 230
1,0 1,1
1,0 1,1
Mc,Rd przekroju 351 313
Nośność na zwichrzenie 281 277
Mb,Rd

• W podanym przykładzie, stal węglowa i nierdzewna wykazują

zbliżoną nośność na wyboczenie giętne.
10
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Odporność na zwichrzenie
▪ Stosować te same zasady jak dla stali czarnych, ale korzystać z innych
współczynników imperfekcji i smukłości granicznej.
Ugięcia
▪ Nieliniowa charakterystyka krzywej naprężenie-odkształcenie
oznacza, że sztywność stali nierdzewnej  gdy naprężenia 
▪ Ugięcia są niewiele większe w porównaniu do stali węglowych
▪ Określając stany graniczne użytkowalności dla naprężeń w
elementach stosować sieczny moduł sprężystości
▪ W stalach duplex występuje bardzo
niewielkie obniżenie modułu sprężystości
Naprężenie
Poziom Sieczny moduł
naprężenia sprężystości, ES, % ugięcia
 Naprężenie dla
f /fy N/mm2
stanu granicznego
użytkowalności
- Sieczny
0,25 200 000 0 moduł
0,5 192 000 4 sprężystości
0,7 158 000 27
Odkształcenie, e
f = naprężenia w stanie użytkowalności
11
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Eurokod 3 Smukłość przy zwichrzeniu – przykład

• Porównanie
EC 3-1-1: stal EC 3-1-4: stal EC 3-1-4: przyszła
czarna S355 nierdzewna aktualizacja
duplex
fy [N/mm²] 355 450 450
1,0 1,1 1,1
1,0 1,1 1,1
Mc,Rd przekroju (sprężony 196 202 226
moment krytyczny)
Nośność na zwichrzenie 110 98 102
Mb,Rd

• Stal czarna i nierdzewna wykazują zbliżoną odporność na zwichrzenie

• Jakkolwiek: Ostatnie badania i publikacje wskazują, że podane wartości
powinny być bardziej dostosowane do warunków rzeczywistych
⇒ są zbyt konserwatywne.

12
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Oddziaływanie obciążeń sejsmicznych

▪ Wysoka plastyczność (austenityczne stale nierdzewne) + wytrzymanie
większej liczby cykli obciążenia
→ większa histereza rozpraszania energii pod wpływem obciążeń
cyklicznych
▪ Silne umocnienie zgniotem
→ wzmacnia powstawanie dużych i odkształcalnych stref plastycznych
▪ Większy wpływ szybkości odkształcania –
→ wyższa wytrzymałość przy dużej szybkości odkształcania

Obecnie nie jest ekonomiczne projektowanie konstrukcji, które będą

reagować w zakresie odkształceń sprężystych na obciążenia wywołane
trzęsieniem ziemi.
Powszechnie praktykuje się zastosowanie rozpraszania energii przez
odkształcenie następujące po odkształceniu sprężystym.

13
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Metody alternatywne
❖ Metoda (DSM) Direct strength method
• Część przepisów amerykańskich
• Dla profili cienkościennych
• Więcej informacji na: http://www.ce.jhu.edu/bschafer/
❖ Metoda (CSM) Continuous strength method
• Uwzględnia pozytywne oddziaływania umocnienia zgniotowego
• Metoda CSM bardziej dokładnie oddaje zachowania przekroju przy ściskaniu i zginaniu niż
EC3
❖ Metoda elementów skończonych
• Modelowanie charakterystyki naprężenie-odkształcenie materiału

3
1000 2 4 1 2 3 4 5
900
Całkowite obciążenie, kN

800
700 5
600
500 1
400
300
200
100
0
0 20 40 60 80
Dwuteownik poddany zginaniu ulega Przemieszczenie pionowe, mm
zwichrzeniu: można modelować
wszystkie występujące zjawiska
niestateczności
14
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Pomoc dla projektantów

• Podręcznik projektowania elementów konstrukcyjnych ze stali
nierdzewnej
▪ 4th edition of
Design Manual for Structural Stainless Steel
tłumaczenie na 9 języków

▪ Omówienie reguł uzupełniających projektowania

dla konstrukcji ze stali nierdzewnych EN 1993-1-4

▪ Przykłady projektowe
▪ Aplikacja do analizy przekrojów

▪ http://stalenierdzewne.pl/

▪ http://www.steel-stainless.org/designmanual/pl/

15
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Pomoc dla projektantów

• Podręcznik projektowania elementów konstrukcyjnych ze stali
nierdzewnej
▪ http://www.steel-stainless.org/designmanual/pl/

16
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Od czego zależy odporność korozyjna stali nierdzewnych

środowiskowe, równie istotne jak

klimatyczne, skład chemiczny
konstrukcyjne gatunku

Warunki Wykończenie
eksploatacji powierzchni

Okresowa Technologia
konserwacja przetwarzania

naturalna istotnie wpływa

lub wymuszona na zachowanie
pasywności

17
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

środowiskowe, • poziomu wilgotności,

klimatyczne, • narażenie na oblewanie przez deszcz
konstrukcyjne (lub ochrona przed opadem)
• stężenie cząstek w powietrzu,
Warunki rozprzestrzenianie soli
eksploatacji • strefa rozpryskiwania lub zanurzenia
w wodzie, itp.
• związki chemiczne i ich stężenia
(zastosowania przemysłowe)
• specyfika samej konstrukcji

• elementy konstrukcji powinny ułatwiać naturalne zmywanie

• nie tworzyć miejsc stagnacji medium
• szczeliny powinny być zabezpieczone przed gromadzeniem się w
nich zanieczyszczeń i wody

18
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

• wykończenie gładkie o niskiej równie istotne jak

skład chemiczny
chropowatości (np. polerowane) gatunku
zwiększy odporność korozyjną
• wykończenie chropowate Wykończenie
(szlifowane grubym ziarnem)
Warunki powierzchni
eksploatacji
przyspiesza osiadanie na
powierzchni zanieczyszczeń
i tym samym zjawiska korozji

19
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

• Zastosowane technologie przetwarzania mają istotny wpływ na

zachowanie stanu pasywnego powierzchni stali nierdzewnej
• Gięcie, skrawanie, spawanie,…

• po przetwarzaniu należy przywrócić odporność korozyjną stali do

stanu pierwotnego przez
• czyszczenie
• obróbkę mechaniczną
• chemiczną obróbkę powierzchni

Technologia
przetwarzania
istotnie wpływa
na zachowanie
pasywności

20
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

• Czyszczenie stali nierdzewnej, nawet naturalne zmywanie przez

deszcz elementów, może utrzymać lub poprawić początkowy wygląd i
pomóc w przedłużeniu żywotności konstrukcji.

• Elementy architektoniczne osłonięte od deszczu są bardziej narażone

na korozję, wymagają one również okresowego czyszczenia.

• Harmonogram czyszczenia (jakie środki i metody stosowań),

częstotliwość czyszczenia wzrasta z wymogami środowiska pracy

Okresowa
konserwacja
naturalna
lub wymuszona

21
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Od czego zależy odporność korozyjna stali nierdzewnych

środowiskowe, równie istotne jak

klimatyczne, skład chemiczny
konstrukcyjne gatunku

Warunki Wykończenie
eksploatacji powierzchni

Odporność korozyjna zapewniająca integralność konstrukcji

Okresowa Technologia
konserwacja wytwarzania

naturalna istotnie wpływa

lub wymuszona na zachowanie
pasywności

22
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Stan obecny, wg EUROKOD

• Dobór gatunku ze względu na środowisko atmosferyczne wg EN 1993-1-4
Morskie/
Gatunek stali Wiejskie Miejskie Przemysłowe
sól drogowa
…. L M H L M H L M H L M H
Ferrytyczne Cr
1.4016 ● ▼ ▼ ● x x x x x x x x
Austenityczne Cr-Ni
1.4301,1.4307, ● ● ● ● ● ▼ ▼ ▼ x ● ▼ x
1.4541,1.4318
Austenityczne Cr-Ni-Mo,
1.4401,1.4404, ■ ■ ■ ■ ● ● ● ● ▼ ● ● ▼
Duplex 1.4362,
Austenityczne Cr-Ni-Mo,
1.4439,1.4529,1.4439 ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ■ ● ■ ■ ●
Duplex 1.4462,
L – Najniższe zagrożenie korozyjne – niska wilgotność i niska temperatura
M – Typowe warunki dla danego obszaru
H – Srogie warunki, wysoka wilgotność, temperatura lub poziom zanieczyszczeń
■ - Gatunek przeszacowany pod względem odporności korozyjnej i kosztów
● - Optymalny wybór pod względem odporności korozyjnej i kosztów
▼ - Może być stosowany pod warunkiem zapewnienia gładkiej powierzchni i regularnego czyszczenia
x - Prawdopodobieństwo korozji

23
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Nowa procedura doboru stali – dla gatunków austenitycznych i duplex

Procedura przeznaczona dla elementów nośnych ze stali nierdzewnych

Normy projektowe Eurokod dla stali nierdzewnych przewidują
dobór gatunków tylko w zależności od środowiska eksploatacji.

Znajduje zastosowanie dla:

• elementów nośnych, zastosowań zewnętrznych,
• dla pH między 4 a 10,
• środowisk bez sporadycznego / ciągłego zanurzenia
w wodzie morskiej,
• braku ekspozycji na media występujących w
procesach chemicznych.

❖W innych przypadkach wymagana konsultacja ze specjalistą

24
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Nowa procedura
1. Ocena środowiska
• Współczynnik odporności korozyjnej (CRF) środowiska
❑ F1 - oddziaływanie chlorków (słona woda lub sól drogowa)
❑ F2 - oddziaływanie SO2
❑ F3 – czyszczenie, naturalne zmywanie przez deszcz

2. Klasyfikacja gatunków na klasy odporności korozyjnej (CRC) od I do V

3. Przyporządkowanie do środowisk korozyjnych (CRF)
klasy odporności korozyjnej gatunku (CRC).

25
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

F1 Ryzyko wystawienia na oddziaływanie chlorków pochodzących ze słonej wody lub

soli drogowej
M to odległość od morza a S to odległość od dróg, gdzie stosuje się sól drogową
1 Środowisko wewnętrzne budynków - kontrolowane

0 Niskie ryzyko oddziaływania M > 10 km lub S > 100 m

-3 Średnie ryzyko oddziaływania 1 km < M ≤ 10 km lub 10 m < S ≤ 100 m

-7 Wysokie ryzyko oddziaływania 0,25 km < M ≤ 1 km lub S ≤ 10 m

Bardzo wysokie ryzyko oddziaływania

-10 Tunele drogowe, gdzie stosuje się sól drogową lub gdzie pojazdy mogą
przewozić sól drogową przez tunele
Bardzo wysokie ryzyko oddziaływania M ≤ 0,25 km
-10 Wybrzeża Morza Północnego Niemiec
Wszystkie obszary nadbrzeżne morza Bałtyckiego
Bardzo wysokie ryzyko oddziaływania M ≤ 0,25 km
Linia wybrzeża Atlantyku Portugalii, Hiszpanii, Francji, kanał la Manche i wybrzeża
-15 Morza Północnego Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, południowej Szwecji
Wszystkie inne obszary nadbrzeżne Wielkiej Brytanii, Norwegii, Dani i Irlandii
Wybrzeża śródziemnomorskie

26
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

F2 Ryzyko na oddziaływanie dwutlenku siarki

Dla środowisk wewnątrz lądu zawartość dwutlenku siarki może być zarówno niska jak i
średnia. Obszary o wysokiej zawartości dwutlenku siarki są zwykle związane z obszarami
silnie uprzemysłowionymi lub specyficznym środowiskiem – np. tunele drogowe.
0 Niskie ryzyko oddziaływania Średnie stężenie <10 µg/m³

-5 Średnie ryzyko oddziaływania Średnie stężenie 10 – 90 µg/m³

-10 Wysokie ryzyko oddziaływania Średnie stężenie 90 – 250 µg/m³

40
35 SO2Dwutlenek siarki [µg/m3]
30
2016 2017 2018
25
20
15
10
5
0

Dane WIOŚ, Katowice, ul. Plebiscytowa/A4

27
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

F3 Wymogi okresowego czyszczenia lub naturalnego zmywania przez deszcz

(jeżeli F1 + F2 = 0, to F3 = 0)
0 Całkowicie wystawione na zmywanie przez deszcz

-2 Sprecyzowane wymogi okresowego czyszczenia

-7 Brak zmywania przez deszcz lub brak wymogów okresowego czyszczenia

• Wymogi inspekcji i czyszczenie musza być dokładnie sprecyzowane - w formie

pisemnej.
• Większa częstotliwość czyszczenia daje lepsze korzyści. Częstotliwość inspekcji nie
powinna być mniejsza, niż co 3 miesiące
• Wymogi czyszczenia powinny odnosić się do wszystkich elementów konstrukcji, nie
tylko do tych łatwo dostępnych i dobrze widocznych.

Współczynnik odporności korozyjnej

(CRF= F1+F2+F3)

28
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Nowa procedura
Określenie klasy odporności korozyjnej (CRC)
Współczynnik Klasy odporności korozyjnej CRC
Klasa odporności
odporności
korozyjnej gatunku I II III IV V
korozyjnej
(CRC)
środowiska (CRF) 1.4003 1.4301 1.4401 1.4439 1.4565
CRF = 1 I 1.4016 1.4307 1.4404 1.4462 1.4529
0 ≥ CRF > -7 II
1.4512 1.4311 1.4435 1.4539 1.4547
-7 ≥ CRF > -15 III
1.4541 1.4571 1.4410
-15 ≥ CRF ≥ -20 IV
1.4318 1.4429 1.4501
CRF < -20 V
1.4306 1.4432 1.4507
ferrytyczne
1.4567 1.4162
Austenityczne Cr-Ni 1.4482 1.4662
lean duplex 1.4362
1.4062
austenityczne Cr-Ni-Mo
1.4578
wysokostopowe austenityczne

duplex, superduplex
29
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Sól drogowa stanowi realne zagrożenie

Oddziaływanie soli drogowej ustaje > 1km

Lokalizacja <100m = od umiarkowanych
do srogich warunków morskich

Panele elewacyjne – 2 piętro budynku,

oddziaływanie soli drogowej, brak
czyszczenia, stal 304 (po lewej),
stal 316 (po prawej)
Słupek drogowy, stal 316, różne
wykończenia powierzchni
30
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Nowa procedura doboru stali – dla gatunków ferrytycznych

Odpowiednie do stosowania w środowiskach o umiarkowanym działaniu korozyjnym, z
ograniczoną ekspozycją na zanieczyszczenia atmosferyczne i chlorki.

Dla aplikacji o wysokich wymaganiach estetycznych

(brak tolerancji na widoczne przebarwienia powierzchni)

Kategoria korozyjności środowiska 1)

Gatunek
C1 C2 C3 C4 C5
1.4003 ✓ 𝗑 𝗑 Brak wskazówek ze
1.4509 ✓ 𝗑 𝗑 względu na brak
1.4621, 1.4521 ✓ ✓ 𝗑 danych korozyjnych
1)C1 - zakłada zastosowanie w środowisku wewnętrznym, nie narażonym na działanie
czynników atmosferycznych lub chlorków.
Klasyfikacja środowisk wg EN ISO 12944-2 nie uwzględnia oddziaływania soli drogowych

✓ - gatunek odpowiedni
𝗑 – gatunek nieodpowiedni

31
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Nowa procedura doboru stali – dla gatunków ferrytycznych

Dla aplikacji z tolerancją na kosmetyczne oznaki korozji

(dopuszczalne przebarwienia powierzchni i drobne ubytki w wyniku korozji
wżerowej, przy braku wpływu na integralność konstrukcji)

Kategoria korozyjności środowiska 1)

Gatunek
C1 C2 C3 C4 C5
1.4003 ✓ (✓) 𝗑 Brak wskazówek ze
1.4509 ✓ ✓ (✓) względu na brak
1.4621, 1.4521 ✓ ✓ ✓ danych korozyjnych

(✓) – Ryzyko przebarwień korozyjnych i korozji zlokalizowanej w spoinach

i mocowaniach. Ryzyko większe, gdy występuje stagnacja wody lub
zanieczyszczenia atmosferyczne (chlorki).

32
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Dobór stali do zastosowań architektonicznych - dekoracyjnych

• System oceny miejsca i projektu
Na podstawie: The Site and Design Evaluation System
– International Molybdenum Association
Punkty Część 1: Środowisko (wybrać odpowiednią wartość) Wynik

Wiejskie
0 Brak lub bardzo niskie zanieczyszczenia
Zanieczyszczenia miejskie (lekki przemysł, spaliny
samochodowe)
0 Niskie
2 Umiarkowane
3 Wysokie *
Zanieczyszczenia przemysłowe (agresywne gazy, tlenki żelaza,
chemikalia, itd.)
3 Niskie i umiarkowane
4 Wysokie *

* - miejsca o wysokiej korozyjności skonsultować z ekspertem ds. korozji

33
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Dobór stali do zastosowań architektonicznych - dekoracyjnych

Inne istotne czynniki:
Smog (pył zawieszony), kwaśne deszcze

Kwaśne deszcze w Europie (1998r.)

34
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Dobór stali do zastosowań architektonicznych - dekoracyjnych

Część 2: Obszary przybrzeżne lub miejsca stosowania soli drogowej
Punkty Wynik
(chlorki). (wybrać najwyższy występujący stopień)
Oddziaływanie stref przybrzeżnych lub morskich
1 Niskie (>1,6 – 16km od słonej wody) **
3 Umiarkowane (30m– 1,6km od słonej wody)
4 Wysokie (<30m od słonej wody)
5 Morskie (mgła solna lub sporadyczne spryskiwanie) *
8 Surowe morskie (ciągłe spryskiwanie) *
10 Surowe morskie (ciągłe zanurzenie) *
Oddziaływanie soli drogowej (odległość od drogi lub gruntu)
0 Brak soli w próbce pobranej z terenu – brak wpływu
Ruch drogowy zbyt niski, aby powodować unoszenie soli z podłoża lub zbyt słaby
0
wiatr, aby przenosić chlorki, na chodnikach nie stosuje się soli
1 Bardzo niskie (180m lub 12 pięter od źródła soli) **
2 Niskie (30-180m lub do 12 pięter od źródła soli) **
3 Umiarkowane (<30m lub 3 piętra od źródła soli) **
4 Wysokie (Bezpośredni kontakt z solą lub strefa spryskiwania)

* - miejsca o wysokiej korozyjności skonsultować z ekspertem ds. korozji

** - wymaga zbadania próbek z terenu na obecność chlorków
35
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Dobór stali do zastosowań architektonicznych - dekoracyjnych

Punkty Część 3: Lokalny charakter klimatu (wybrać jeden) Wynik

-1 Umiarkowany lub zimny klimat, regularne obfite opady

-1 Ciepły lub zimny klimat o typowej wilgotności poniżej 50%

0 Umiarkowany lub zimny klimat, sporadyczne silne opady deszczu

Tropikalny lub podzwrotnikowy, wilgotny, regularne lub sezonowe silne
0
opady deszczu
1 Umiarkowany klimat, rzadkie deszcze, wilgotność ponad 50%

1 Regularne bardzo lekkie deszcze lub częste mgły

2 Ciepły, wilgotność ponad 50%, bardzo słabe lub brak opadów deszczu ***

*** - jeżeli jednocześnie występuje sól lub zanieczyszczenia należy skonsultować

z ekspertem ds. korozji
36
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Dobór stali do zastosowań architektonicznych - dekoracyjnych

Punkty Część 4: Projekt konstrukcji (wybrać wszystkie występujące) Wynik
0 Powierzchnie swobodnie wystawione na łatwe zmywanie przez deszcz
0 Powierzchnie pionowe z pionowym kierunkiem lub bez wykończenia
Powierzchnia wytrawiona, elektropolerowana, lub o
-2
chropowatości Ra 0,3mm
-1 Chropowatość wykończenia powierzchni 0,3mm < Ra  0,5mm
1 Chropowatość wykończenia powierzchni 0,5mm < Ra  1mm
2 Chropowatość wykończenia powierzchni Ra > 1mm
1 Miejsca osłonięte lub otwarte szczeliny
1 Powierzchnie poziome
1 Powierzchnie poziome z kierunkowym wykończeniem

Punkty Część 5: Harmonogram konserwacji (wybrać jeden) Wynik

0 Brak czyszczenia
-1 Czyszczenie przynajmniej co rok
-2 Czyszczenie cztery lub więcej razy w roku
-3 Czyszczenie przynajmniej co miesiąc

37
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Dobór stali do zastosowań architektonicznych - dekoracyjnych

• System oceny miejsca i projektu – dobór materiału
Suma
Zalecane gatunki stali nierdzewnych
punktów
0-2 Gatunek 1.4301/1.4307 (304/304L) jest zwykle najbardziej opłacalny

3 Gatunek 1.4401/1.4404 (316/316L) jest zwykle najbardziej opłacalny

4 Zalecany gatunek 1.4438 (317L) lub o wyższej odporności korozyjnej

Wymagane gatunki o wyższej odporności korozyjnej takie jak:

1.4462 (2205), 1.4539 (904L), 1.4439 (317LN), sueprduplex, superferrytyczne,
5 superaustenityczne z 6%Mo.
Przy wyniku ponad 5 wymagana konsultacja z ekspertem ds. korozji z
doświadczeniem w zastosowaniach architektonicznych

* - miejsca o wysokiej korozyjności skonsultować z ekspertem ds. korozji

38
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Podsumowanie
Aktualizacja norm Eurokod
➢ Zwiększenie użycia stali duplex w konstrukcjach
➢ Metodyka doboru materiału na bazie oceny środowiska
➢ Gatunki jednoznacznie przypisane do klasy odporności korozyjnej
Dobór stali nierdzewnych
➢ Każda lokalizacja wymaga dokładnej analizy – zanieczyszczenia od
soli drogowej są krytyczne w lokalizacjach miejskich

➢ Sprecyzowanie wykończenia powierzchni (chropowatości)

jest tak samo istotne jak wybór samego gatunku stali

➢ Każda metoda przetwarzania wymaga adekwatnych metod

przywrócenia wrodzonej odporności korozyjnej powierzchni

➢ Konserwacja jest niezbędna - w sposób naturalny lub wymuszony

39
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Przykłady - negatywne

40
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Przykłady - negatywne

Sąsiedztwo autostrady

Druga strona obiektu

41
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Przykłady - pozytywne

42
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Przykłady - pozytywne

43
 Stale nierdzewne w konstrukcjach: nowe normy dotyczące projektowania

Przykłady - pozytywne

44
Dziękuję za uwagę

dr inż. Zbigniew Brytan

Politechnika Śląska w Gliwicach
Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych
www.imiib.polsl.pl

45