Professional Documents
Culture Documents
trwałymi.
Litery duże oznaczają wielkości stałe (wartości średnie, skuteczne, amplitudy, parametry
elementów itp.), literami małymi oznaczono wielkości zmienne, przeważnie zależne od
czasu. Symbole wypisane są w kolejności występowania w tekscie.
Ra La
Mb
E MR
Ua
Me
Na podstawie tego schematu można napisać równania opisujące funkcje silnika w tym
układzie. Równania napięciowe obwodu stojana:
ua = Ra i a + La di /dt + e (1.1)
e = ke ω (1.2)
równania ruchu
me = Mb + J dω/dt (1.3)
me = km ia (1.4)
Ułamek pierwszy w równaniach (1.8) i (1.8a) oznacza prędkość silnika bez obciążenia –
prędkość idealnego biegu jałowego
Ωbj = Ua / ke nbj = Ua / ke (1.9)
a ułamek drugi zmniejszenie prędkości silnika wywołane momentem obciążenia.
∆Ω = (Ra I a) / ke ∆n = (Ra I a) / ke (1.10)
Do pokonania tego momentu potrzebny jest przepływ prądu w tworniku silnika, który na
rezystancji wywołuje spadek napięcia i ogranicza wartość siły elektromotorycznej E, a więc i
prędkości wirnika.
nbj1
nN n1
nbj2
n2
nbj3
n3
nbj4
n4
nbj5
n5
I N
M
0 M N
nbj4
n4
C
nbj3
I
N n3
nbj2
n2
nbj1
n1
nbjn
I nN
B
I N
A M
0 M
N
n
-F C
-E
I B
Mbj
M n n M
4 3 2 1 M
D 5 A
0 6
M n n M
III
E IV
-B
F -C
Numery ćwiartek podane są cyframi rzymskimi: I, II, III, IV. Krzywa Mbj przedstawia
moment biegu jałowego w ćwiartce I układu. Strzałki przy symbolach n – prędkości i M –
momentu, pokazują kierunek prędkości i kierunek momentu wytwarzanego w silniku. Na
wybranej charakterystyce mechanicznej przechodzącej przez trzy ćwiartki zaznaczone są
charakterystyczne punkty pracy.
• punkt 1: kierunek wytworzonego momentu i kierunek prędkości zgodne – praca silnikowa
– silnik napędza maszynę roboczą,
• punkt 2: kierunek wytworzonego momentu i kierunek prędkości zgodne – praca silnikowa
– silnik pokonuje tylko opory biegu jałowego,
• punkt 3: silnik nie wytwarza momentu, prąd przez silnik nie płynie, silnik obraca się z
prędkością idealnego biegu jałowego, napędzany przez maszynę roboczą,
• punkt 4: silnik jest napędzany przez maszynę roboczą, siła elektromotoryczna
wytworzona w silniku ma większa wartość od napięcia zasilającego silnik, silnik pracuje
jako prądnica i wytwarza moment hamujący, stan taki nosi nazwę hamowania
prądnicowego,
• punkt 5: stan zwarcia, silnik jest zatrzymany, wytwarza moment za mały, aby napędzić
maszynę roboczą,
• punkt 6: prąd w silniku płynie pod wpływem sumy napięcia zasilania i siły
elektromotorycznej indukowanej w silniku, kierunek obrotów silnika jest przeciwny do
wytwarzanego w silniku momentu, stan taki nosi nazwę hamowania przeciwprądem.
a)
b)
W układzie sterowania silnik sygnałem sterującym można zadać np.: wartość napięcia
zasilającego silnik, prędkość silnika ustali się zgodnie z jego charakterystyką mechaniczną
odpowiadającą napięciu zasilającemu.
W układzie regulacji występują sygnały sprzężeń zwrotnych (na rysunku 5 – prądowego i
prędkościowego). Układ regulacyjny wykorzystuje te sygnały do takiego sterowania układu
zasilającego, aby np.: prędkość układu nie zależała od obciążenia, i prąd nie przekraczał
wartości dopuszczalnych.
Na rysunku 5 pokazano schematy blokowe układów, w których silnik jest zasilany z
przekształtnika półprzewodnikowego – tyrystorowego lub tranzystorowego. Aktualnie
znakomita większość układów napędowych ma taką konstrukcję.
a) b)
c)
a) b)
c)
d)
3.4.1. Układ z jedną polaryzacją napięcia i jednym kierunkiem prądu – silnik napędza
maszynę roboczą
a) b) c)
d)
3.4.2. Układ z jedną polaryzacją napięcia i jednym kierunkiem prądu – silnik hamuje maszynę
roboczą
a) b) c)
d)
Praca silnikowa wystąpi, gdy średnia wartość napięcia dostarczona do silnika przez
kluczowanie tranzystora T1 jest wieksza od siły elektromotorycznej indukowanej w silniku.
d) e) f)
g)
3.4.4. Układ z dodatnią i ujemną polaryzacją napięcia i prądem płynącym w jednym kierunku
b) d)
3.4.5. Układ z dodatnią i ujemną polaryzacją napięcia i prądem płynącym w obu kierunkach
b) d) f)
a) c) e)
b) d) f)
Rys. 15. Układ mostkowy; przepływ prądu ujemnego, możliwa polaryzacja dodatnia i
ujemna napięcia na odbiorniku.
a) c)
d
b)