Ambiya's Story (Nashihat)

ò ó
{kLkðtík LkçkeykuLkk rfMMkkyku

{kLkðtík LkçkeykuLkk rfMMkkyku ò ó
rfíkkçkLkwt Lkk{ : {kLkðtík Lkçkeyku (y÷ÞrnMMk÷kíkw ðMMk÷k{)Lkk

rfMMkkyku (LkMkeníkku-çkkuÄÃkkXku)
MktÃkkËf : ({ð.) Efçkk÷ {wnB{Ë xtfkhðe (Mkk.)
«fkþLk ð»ko : E.Mk. 2016, rn.Mk. 1437
«ík : 1000
{qÕÞ : Yk. 300
P rfíkkçk {u¤ððkLkwt MÚk¤ P

ËkY÷ W÷q { EM÷kr{GÞn yhrçkGÞn {kx÷eðk÷k
EËøkkn hkuz, ze.yuMk.Ãke. ykurVMk Mkk{u,
¼Y[-392 001 (økwshkík-ELzeÞk)
VkuLk : 02642-223505
ò ó {kLkðtík LkçkeykuLkk rfMMkkyku
ÊD lJUT 5[H G\P
MktÃkkËfeÞ
1 yfkEË ({kLÞíkkyku) nfkhkí{f Ë÷e÷ku ......................... 13
2 ynfk{ ............................................................. 14
3 WËknhýku-Ëk¾÷kyku ............................................... 15
4 WÃkfkhku - Lkuy{íkku .................................................. 16
5 VÍkou yLku yfeËkykuLkwt ðkhtðkh ðýoLk ............................. 16
6 Lkçkeyku yLku íku{Lke fki{Lkk rfMMkkyku ............................. 17
7 yGÞk{wÕ÷kn þwt Au ? ............................................... 18
8 {kLkðtík LkçkeykuLkk rfMMkkyku .............................. 22
9 rfMMkkykuLkwt ÃkwLkhkðíkoLk ............................................. 24
10 LkçkeykuLkk rfMMkk ðýoLk fhðkLkwt fkhý ykïkMkLk yLku çkkuÄÃkkX 24
11 nËe»k þheVLkwt {níð ............................................... 28
12 LkçkeykuLke Ëyðík yLku nk÷kíkLkwt ðýoLk ........................... 29
13 Lkçkeyku yÕ÷kn íkyk÷kÚke s {ktøku Au, yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke
LkçkeykuLke Ëwykyku fçkq÷ fhðe ................................... 32
14 yÕ÷kn íkyk÷kLke MkwÒkík «{kýu Auðxu LkçkeykuLku s ËwLÞðe
MkV¤íkk Ãký {¤u Au ................................................ 34
15 Ãknu÷ktLke fki{kuLkk yÍkçkLkk rfMMkkykuÚke Eçkúík ÷E fwhTykLk þheV
WÃkh y{÷ fhðku òuEyu .......................................... 34
16 LkçkeykuLku {kuf÷ðkLkk nuíkwyku ............................... 35
17 LkçkeykuLkwt yk¿kkÃkk÷Lk sYhe ...................................... 37
18 yÕ÷knÃkkfLkku MktËuþku Ãknkut[kzðku LkçkeykuLke sðkçkËkhe Au ..... 38
19 LkçkeykuLku Lk {kLkLkkhkLke Ë÷e÷ku .................................. 40
20 LkçkeykuLkk ELfkheykuLku sðkçk .................................... 42
21 ELfkheykuLke Mkò .................................................. 44
22 Mk½¤k LkçkeykuLke yuf s Ëyðík ................................. 48
ÊD lJUT 5[H G\P
23 çkÄk LkçkeykuLkku yuf s Ä{o (íkkineË) Au, ÷kufkuyu íku{kt rþfo {u¤ðe
ËeÄw .................................................................. 51
24 LkçkeykuLke ËyðíkLke rðrðÄ heíkku ........................ 52
25 nÍhík ykË{ y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................. 63
26 {kLkðeLkk yÂMíkíð (ðwsqË)Lke nfefík yLku Wí¢ktríkðkË .......... 63
27 SðMk]r»xLkk rðfkMkLkku yÇÞkMk zkŠðLkLkk Wí¢ktríkðkËLku MktÃkqýo
hË fhu Au ............................................................ 65
28 {kLkð «sLkLk (ÃkuËkEþ-rðfkMk) .................................. 66
29 fwhTykLk þheV{kt {kLkð «sLkLk ................................... 69
30 V¤ÿwÃkíkk ykÃkíkk «ðkneLkk íkíðku .................................. 71
31 øk¼koþÞ{kt çkesLkwt MÚkkrÃkík Úkðwt ................................... 74
32 ði¿kkrLkfkuLke {ÞkoËk-yòýíkk ...................................... 75
33 ¼kiríkf ({kÆe) Míkhu ¾wËkÃkkfLke þkuÄ ............................. 77
34 Vrh~íkkyku rðþu ..................................................... 81
35 rsÒkkík rðþu ......................................................... 83
36 ÃkkÃk (økwLkkn) ytøkuLkku ár»xfkuý .................................... 85
37 nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkuËkEþ ....................... 88
38 þÞíkkLkLkku Mkki«Úk{ økwLkkun : E»kko-nMkË ........................... 90
39 nÍhík ykË{ (y÷i.)Lke íkkiçkk fhðe ............................. 91
40 nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ yLku þÞíkkLkLkku rfMMkku .......... 92
41 çkkÌk íkÚkk yktíkrhf ÃkkuþkfLkk VkÞËkyku .......................... 94
42 þÞíkkLkLku {kun÷ík ykÃkðkLkwt hnMÞ ............................... 95
43 fkçke÷-nkçke÷ ...................................................... 96
44 EM÷k{{kt ¼Þ-ykíktf Vu÷kððku MkkiÚke {kuxku økwLkkun .............. 97
45 Vrh~íkkykuLkk MksËnTLke nfefík ................................... 99
46 LkçkeykuLkwt {yMkw{ (çkufMkwh) nkuðwt ................................ 104
47 íkkiçkk (økwLkknkuLke {kVe)Lke nfefík ................................ 108
48 Ëwyk Võík yÕ÷knÃkkfÚke s {ktøkðk{kt ykðu ..................... 109
49 nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkk rfMMkk{kt çkkuÄÃkkX ..................... 110
ÊD lJUT 5[H G\P
50 nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{ ................................. 112

51 nÍ. Lkqn (y÷i.)Lke çku[uLke yLku Mk{òððkLkku ÃÞkhku ytËks .... 113
52 nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{Lke Ëyðík ........................... 115
53 nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke ÃkkuíkkLke fki{ çkkçkíku ®[íkk ................ 129
54 Ëhuf MkðkheLkwt [k÷ðwt yLku Úkku¼ðwt {kºk yÕ÷kn íkçkkhf ð
íkyk÷kLke fwËhíkÚke s Au ........................................... 131
55 Ãk]Úðe-ykfkþLku MktçkkuÄLk íkÚkk Ëhuf ðMíkwLke íkMçken ÃkZðe ....... 133
56 s{eLk, ykMk{kLk yLku íku{kt WÃkÂMÚkík íku Mk{økú ðMíkwykuLke íkMçken
fhðkLkku ¼kðkÚko ..................................................... 134
57 nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX ............... 140
58 nÍhík EÿeMk y÷ÞTrnMMk÷k{ .............................. 142
59 nÍhík nqË y÷ÞTrnMMk÷k{ .................................. 144
60 nÍhík nqË y÷ÞrnMMk÷k{Lke Ëyðík yLku fki{Lkk sðkçkku .... 147
61 ykË fki{ Ãkh Wíkhu÷ ¾wËkE fkuÃk .................................. 151
62 nÍhík nqË (y÷i.)Lke ËyTðíkLke {wÏÞ çkkçkíkku ................... 153
63 ðyÍ yLku rþ¾k{ý íkÚkk ËeLkLke ËyðíkLkwt ð¤íkh .............. 153
64 nÍhík nqË y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX ............... 155
65 nÍhík Mkkr÷n y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................. 156
66 fki{u »k{qËLkku WÕ÷u¾ fwhTykLku fhe{{kt ............................ 157
67 nwf{ku yLku {My÷kyku ............................................. 164
68 ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko yLku fki{u »k{qË Ãkh ¾wËkE yÍkçk ........... 165
69 nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lke Ëyðík yLku fki{Lke çkhçkkËe ........ 168
70 nÍhík Mkkr÷n y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX ........... 169
71 nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞTrnMMk÷k{ .......................... 171
72 MkqÞoLku ÃkqðoLke søÞkyu Ãkrù{Úke Wøkkzðku yÕ÷kn íkyk÷kLke s
fwËhík Au ............................................................. 180
73 Íçknðk¤k nÍ. EM{kE÷ (y÷i.) Lk fu nÍ. EMnkf (y÷i.) .. 188
74 nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ËwykykuÚke «kó Úkíkk VkÞËkyku .... 209
ÊD lJUT 5[H G\P
75 nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ¾kMk rMkVík : {un{kLkLkðkÍe ...... 214

76 nÍhík EM{kE÷ y÷ÞTrnMMk÷k{ .......................... 219
77 MkwÄkhfLkwt fk{ Au fu íku MkwÄkhýkLkwt fkÞo ÃkkuíkkLkk ½hçkkhÚke þY 220
fhu 222
78 nÍhík ÷qík y÷ÞTrnMMk÷k{ ................................. 235
79 fki{u ÷qíkÚke Eçkúík ................................................... 237
80 nÍhík ÞqMkwV y÷ÞTrnMMk÷k{ .............................. 242
81 çkkEçk÷{kt rVhykiLk çkkçkíku yiríknkrMkf ¼q÷ ...................
82 yÍeÍu r{MkThLke ÃkíLke íkhVÚke økwLkkn íkhV ykfŠ»kík fhðk yLku 249
yÕ÷knÃkkf íkhVÚke çk[kð ........................................
83 økwLkknÚke çk[ðkLkku {sçkqík íkhefku Ãkkuíku yÕ÷kn íkyk÷kLke ÃkLkkn 250
(þhý) {ktøkðkLkku Au ................................................
84 nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) íkhVÚke økwLkknÚke çk[ðk su÷{kt sðkLku 252
ÃkMktËøke ykÃkðe ..................................................... 257
85 su÷Lkk MkkÚkeykuLkwt MðÃLk yLku íku{Lku ËeLkLke Ëyðík .............. 262
86 çkkËþknLkwt MðÃLk yLku íkuLke íkyçkeh íkÚkk íkËçkeh ................
87 su÷{ktÚke Aqxfkhk Ãknu÷k su÷{kt sðkLke [ku¾ðx yLku rLkËkou»kíkk 264
Mkkrçkík fhkððe ...................................................... 269
88 çkkËþkn íkhVÚke MktÃkqýo Mk¥kk ykÃkðe ¾wËkE {nkLk ELyk{ ....
89 ¼kEyku íkhVÚke {kVe {ktøkðe :
{¬kLkk {wr~hfkuLku {kŠ{f Eþkhku fu yuf rËðMk ík{khu Ãký 281
nÍhík {wnB{Ë (Mk÷.) ÃkkMku {kVe {ktøkðe Ãkzþu ................ 286
90 çkkËþkne{kt Ãký Vfehe, ÞqMkwV (y÷i.)Lke Ëwyk{kt ykSÍe .... 289
91 rfMMkkÚke {¬kLkk {wr~hfku íkÚkk Mk{økú {kLkðòíkLku çkkuÄÃkkX .... 290
92 LkçkeykuLkk rfMMkkyku Eçkúík {kxu nkuÞ Au .......................... 291
93 nÍhík þwyÞTçk y÷ÞTrnMMk÷k{ ........................... 293
94 nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)Lkku fki{ MkkÚkuLkku MktðkË ................... 304
95 nÍhík {qMkk y÷ÞTrnMMk÷k{ ................................ 306
ÊD lJUT 5[H G\P
96 Mkçkú yLku Lk{kÍLke {níðíkk ....................................... 326

97 nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku rfMMkku ........................... 328
98 nÍhík ykrMkÞk (hËe.)Lke nk÷ík íkÚkk çkeò yÍkçkku ............ 328
99 rVhykiLk yLku íkuLkk ÷~fh Ãkh ¾wËkE yÍkçk ..................... 330
100 rVhykiLkÚke Lkòík çkkË çkLke EMhkE÷Lkk nk÷kík ................
101 nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk «Míkwík rfMMkk îkhk «kó ÚkÞu÷ Ãkrhýk{ku 338
íkÚkk çkkuÄÃkkX yLku íkuLkk ÷k¼ku .....................................
102 rVhykiLkLke {q¾oíkkÃkqýo ÞkusLkk yLku yÕ÷kn íkçkkhf ð íkyk÷k 338
íkhVÚke ykùÞosLkf Ãkrhýk{ ......................................
103 nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ën WÃkh [{ífkrhf ELkk{ yLku 339
rVhykiLkLke ÞkusLkkLkku yuf yLÞ çkË÷ku ...........................
104 yþõíkkuLke {ËË íkÚkk {Ï÷qfLke Mkuðk ËeLk yLku ËwrLkÞk {kxu 339
VkÞËkfkhf yLku ÷k¼ËkÞf Au .....................................
105 çku ÃkÞøkBçkhku{kt yuf Mkuðf yLku çkeò Mkuðk ÷uLkkhLke ½xLkk, íkuLke 340
rnf{íkku yLku íkuLkk ykùÞosLkf ÷k¼ku ............................ 342
106 fkuELku fkuE nkuÆku yÚkðk Lkkufhe MkkutÃkðk {kxuLke W¥k{ heík ....... 342
107 òËqøkhku yLku ÃkÞøkBçkhkuLkk ÔÞðnkhku{kt W½kzku íkVkðík ......... 343
108 rVhykiLke òËqøkhkuLkk òËqLke nfefík .............................. 344
109 ÃkÞøkBçkhLke ËyðíkLkku yuf {níðLkku rMkØktík .................... 344
110 rVhykiLke òËqøkhkuLkwt {wMk÷{kLk ÚkELku rMksTËn{kt Ãkze sðwt .....
111 yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke ÞnqËeyku WÃkh fhu÷ rðrðÄ WÃkfkhkuLkwt 353
ðýoLk : {nkLk yíÞk[khe rVhykiLkÚke Aqxfkhku ................... 353
112 ðkAhzkLke Ãkqò fhðkLkku {nkLk økwLkkun ............................ 353
113 yÕ÷knÃkkfLku Mkøke ykt¾u òuðkLkku ykøkún yLku ¾wËkE Ãkfz ..... 353
114 ðkË¤kuLkku AktÞku yLku ¾kðk {kxu {Òkku MkÕðk ...................... 354
115 nwf{kuLkku yLkkËh fhðku íku{Lke ykËík níke ........................ 354
116 Ãkkýe {kxu Íhýk Vqxe rLkf¤ðk-nÍ. {qMkk (y÷i.)Lkku {kuyr- 354
sÍn 354
ÊD lJUT 5[H G\P
119 økkÞLkku rfMMkku yLku ÃkÚÚkh rË÷kuLkwt ðýoLk ........................... 355

120 ÞnqËe ykr÷{ku íkhVÚke íkðhkík (sqLkk fhkh){kt VuhVkh fhu÷
ðkíkkuLkk ðýoLkÚke Mkk{kLÞ ÞnwËeykuLku hkufðk ...................... 355
121 ÄLk-Ëki÷ík {kxu íkðhkík{kt VuhVkh fhðk ........................... 356
122 RM÷k{ Lk ÂMðfkhðk {kxu sqXe Ë÷e÷kuLkku Mknkhku ÷uðku ........... 356
123 rfíkkçk yLku LkçkeykuLke ðkík WÃkh y{÷ Lk fhðkLke Mkò{kt òËw
ÃkkA¤ ÷køke sðw .................................................... 356
124 ÞnqËeyku íkÚkk ykhçkku ({wÂM÷{ku) çkÒkuð nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)
Lke yð÷kË Au. Võík ÞnqËeyku s þk{u÷ LkÚke 357
........................
125 {¬k {wfho{n{kt yÕ÷kn íkyk÷kLkwt «Úk{ ½h nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) yLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)yu çkLkkÔÞw, ykhçkkuLkku 357
ðtþðu÷ku íku{LkkÚke s [kÕÞku ......................................... 358
126 ykÃk (Mk÷.)Lku çkÒkuð rfç÷kLkk Lkçke nkuðkLkku þVo ................ 358
127 nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk rfMMkkÚke LkMkeníkku-çkkuÄÃkkXku ............ 364
128 nÍhík r¾Íh y÷ÞTrnMMk÷k{ ..............................
129 nÍhík {qMkk (y÷i.) yLku nÍhík r¾Íh (y÷i.)Lkku rfMMkku :
yÕ÷knÃkkfLke ÔÞðMÚkkLkk yLkku¾k Ëk¾÷k-íkfËehLkk yfeËkLku 364
Ãkkfku fhðku ...........................................................
130 nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkwt nÍhík r¾Íh (y÷i.) fhíkkt ©u»X nkuðwt, 371
{qMkk (y÷i.)Lke ¾kMk fu¤ðýe yLku íku{Lkk {kuyrsÍk ...........
131 þheyíkLkk ykr÷{ (rðîkLk) {kxu òEÍ LkÚke fu, íku þheyík rðYØ 373
fkuE çkkçkík WÃkh Äehs Ëk¾ðu .....................................
132 nÍ. {qMkk (y÷i.)Lkk ¿kkLk yLku nÍ. r¾Íh (y÷i.)Lkk ¿kkLk{kt 375
yuf ÃkkÞkLkku íkVkðík yLku çktLku{kt ònuh rðhkuÄk¼kMkLkku n÷ ....
133 {kíkk-rÃkíkkLke LkufeLkku ÷k¼ yð÷kË yLku ÃkuZe Ëh ÃkuZe Ãký 379
Ãknkut[u Au ............................................................. 380
134 fkYLk ............................................................... 380
135 fkYLkLkku {k÷ çkkçkíku ½{tz ......................................... 381
ÊD lJUT 5[H G\P
136 fkYLkLkk ½{tzLkwt fYý Ãkrhýk{ çkeòyku {kxu çkkuÄÃkkX-Eçkúík .. 381

137 fkYLk íkÚkk íkuLke Ãkqhe fnkýe ........................................ 385
138 çk÷Ty{ çkkWhk .................................................. 388
139 nÍhík EÕÞkMk y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................ 388
140 ykøk{LkLkku Mk{Þfk¤ yLku MÚk¤ .................................. 389
141 fki{ MkkÚku Mkt½»ko ..................................................... 393
142 økÞYÕ÷kn MkkÚku MksoLkLke ¾krMkÞík òuzðe òEÍ LkÚke .......... 394
143 nÍhík y÷T-ÞMkyT y÷ÞTrnMMk÷k{ ...................... 395
144 nÍhík ËkðqË y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................... 399
145 íkk÷qík-ò÷qík yLku nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkku rfMMkku ...............
146 çkgh çkLkkððkLke fkheøkehe nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lku yÕ÷knÃkkf 401
íkhVÚke ykÃkðk{kt ykðe ............................................
147 yuðe fkheøkehe fu suLkkÚke ÷kufkuLku ÷k¼ Ãknkut[u EåALkeÞ Au yLku 402
ytrçkÞk (y÷i.)Lke «ð]r¥k Au .......................................
148 nÍ. ËkðqË (y÷i.) yLku nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) WÃkh yÕ÷kn 407
íkyk÷kLkk WÃkfkhku yLku íku{Lkku þw¢ yËk fhðku ................... 407
149 þw¢ (yÕ÷knLkku yk¼kh {kLkðk)Lke nfefík yLku íkuLkk nwf{ku ... 410
150 nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞTrnMMk÷k{ ......................... 412
151 nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke nwfq{ík ..............................
152 Ãkûkeyku Ãký íkkineË yLku rþfoLku Mk{su Au. fkþ ! fu {kLkðe yk 413
nfefíkLku Mk{su ! .................................................... 414
153 ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko yLku ÃkkA÷e WB{íkkuLke ËeLke nk÷ík ..........
154 nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) {kxu nðkLku íku{Lkk ðþ{kt fhðwt yLku 416
íkuLkkÚke MkçktrÄík {MkTy÷kyku ......................................
155 yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke rsÒkkíkku yLku þÞíkkLkku nÍhík 418
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk íkkçku níkk .................................... 420
156 nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk {kiíkLke ykùÞosLkf ½xLkk ........
157 Lkuf fkÞkouLke Mðef]rík Aíkkt sÒkík{kt «ðuþ yÕ÷kn íkyk÷kLke f]Ãkk 424
ÊD lJUT 5[H G\P
158 Mk¥kkÄkheyu ÃkkuíkkLke hGÞíkLke yLku {þkE¾u ÃkkuíkkLkk þkrøkËkou yLku

{wheËkuLke ¾çkh ÷uðe sYhe Au ..................................... 424
159 {níðLke çkkçkíkku{kt Mk÷kn-{~ðhku fhðku MkwÒkík Au, íku{kt çkeò-
ykuLke Mk÷knÚke VkÞËku Ãký «kó ÚkkÞ Au yLku ÷kufkuLkwt Mk{ÚkoLk
Ãký {¤u Au .......................................................... 427
160 nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk ÃkºkLkk sðkçk{kt {r÷fk rçkÂÕfMkLke
«ríkr¢Þk ............................................................. 428
161 rçkÂÕfMkLkk yu÷[eykuLke nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk Ëhçkkh{kt
nkshe ................................................................ 429
162 nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) íkhVÚke rçkÂÕfMkLke ¼ux Ãkhík fhðe .... 430
163 {kuyrsÍk yLku fhk{ík{kt íkVkðík ................................ 432
164 fki{u Mkçkk .......................................................... 435
165 fki{u Mkçkk yLku íku{Lkk WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kLkk ¾kMk ELkk{ku ... 435
166 fki{u MkçkkÚke Eçkúík : Vh{ktçkhËkhe WÃkh ELyk{ yLku LkkVh{kLke
WÃkh MkÍk ............................................................ 436
167 çktÄLkwt Ãkqh ‘MkÞ÷u yrh{’ yLku ‘MkÆu {yTrhçk’ {yTrhçkLkku çktÄ . 439
168 nÍhík yiÞqçk y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................. 447
169 nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke Ëwyk MkçkúLkk r¾÷kV LkÚke .............. 450
170 nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke Ëwyk ..................................... 452
171 nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke çke{kheLkwt MðYÃk ........................ 455
172 nÍhík yiÞwçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX ............ 456
173 nÍhík ÞqLkwMk y÷ÞTrnMMk÷k{ .............................. 458
174 nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke rðøkíkðkh ½xLkk ......................... 459
175 nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke Ëwyk Ëhuf ÔÞÂõík {kxu Ëhuf Þwøk{kt Ëhuf
nuíkw {kxu MðefkÞo Au ................................................. 470
176 nÍhík ÍwÂÕfVT÷ y÷ÞTrnMMk÷k{ .......................... 471
177 nÍhík ÍwÂÕfVT÷ Lkçke níkk fu ð÷e ? íku{Lkku ykùÞosLkf rfMMkku 471
ÊD lJUT 5[H G\P
178 nÍhík WÍih y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................... 475

179 nÍhík WÍih y÷ÞrnMMk÷k{Lku VheÚke Sðtík fhðk ............. 475
180 nÍhík ÍfrhGÞk y÷ÞTrnMMk÷k{ ......................... 479
181 ½zÃký íkÚkk ÃkíLkeLkk ðktÍ nkuðk Aíkkt yð÷kË ykÃkðe yÕ÷kn
íkyk÷kLke fwËhík .................................................... 485
182 nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lke Ëwyk yLku íkuLke rnf{ík ............. 485
183 nÍhík {hÞ{ y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................. 488
184 nÍhík {hÞ{ (hËe.)Lke ÃkiËkEþ (sL{)Lkwt rðøkíkðkh ðýoLk ... 488
185 nÍhík EMkk y÷ÞTrnMMk÷k{ ................................ 490
186 nÍhík EMkk (y÷i.)Lke ÃkiËkEþ (sL{)Lkwt ðýoLk ................. 490
187 nÍhík EMkk (y÷i.)Lkwt ÃkiËkEþ ÃkAe íkhík ðkík fhðw, ÃkkuíkkLkk
¾wËk nkuðkLkku ELfkh yLku ðkr÷ËnLke ÃkkfËk{LkeLku ònuh fhðe . 491
188 ÃkwY»k rðLkk {kºk †eÚke çkk¤f ÃkuËk ÚkE sðwt, íkfo yLku çkwÂæÄ
rðYØLke yþõÞ çkkçkík LkÚke ...................................... 494
189 nÍhík EMkk (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkk Ãkkt[ ðkÞËkyku ...... 504
190 EÍhkE÷Lke «ðíko{kLk MkhfkhLkk yÂMíkíðÚke WÃkhkuõík {kLÞíkk{kt
fkuE þtfk W¼e fhe þfkíke LkÚke .................................... 506
191 nÍhík EMkk (y÷i.) rðYØ ÞnqËeykuLkwt rLk»V¤ fkðºkw .......... 509
192 nÍhík EMkk (y÷i.)Lke rstËøke yLku nÍhík EMkk (y÷i.) Vheðkh
LkkrÍ÷ ÚkðkLkku {My÷ku ............................................ 511
193 ÞnqËeykuLke þhkhík íkÚkk nÍhík EMkk (y÷i.) rðþuLkk ¼ú{Lkwt
xqtf{kt ðýoLk ......................................................... 516
194 r¾úMíkeykuLke øk÷ík {kLÞíkkykuLkwt ¾tzLk ............................ 517
195 rfÞk{ík{kt nÍhík EMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lke økðkne ............. 518
196 Mkqhyu yk÷u E{úkLk WíkhðkLkwt fkhý ............................... 518
197 r¾úMíke zuÃÞwxuþLkLkk «&™Lkku yMkhfkhf WËknhrýÞ sðkçk ..... 520
198 nÍhík ÷wf{kLk y÷ÞTrnMMk÷k{ ........................... 521
199 nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lke LkMkeníkku ............................... 521
ÊD lJUT 5[H G\P
200 nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lku su ‘rnf{ík’ ykÃkðk{kt ykðe níke

íkuLkku þwt ¼kðkÚko Au ? ................................................ 522
201 {kíkk-rÃkíkkLkku yk¼kh {kLkðku íkÚkk íku{Lkwt yk¿kkÃkk÷Lk fhðwt VÍo
Au, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{ rðYØ fkuELkwt yk¿kkÃkk÷Lk
òEÍ LkÚke .......................................................... 523
202 nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lke çkeS ðrMkGÞík : yfeËkyku rðþu .... 525
203 ÷wf{kLk (y÷i.)Lke ºkeS ðrMkGÞík : y{÷Lke MkwÄkhýk çk- 525
kçkíku.. 526
204 [kuÚke ÷wf{kLke ðrMkGÞík : {Ï÷qfLke MkwÄkhýkLkk MktË¼o{kt ....... 526
205 Ãkkt[{e ÷wf{kLke ðrMkGÞík : Mkk{krsf rþ»xk[khLkk MktË¼o{kt ... 529
206 nÍhík ÍwÕfhLkiLk (hn.) ..................................... 530
207 ÍwÕfhLkiLk EríknkMkLke Lkshu ....................................... 536
208 Þksqs-{ksqs ....................................................
209 ÍwÕfhLkiLk yLku ÞyTsqs {yTsqsLkku rfMMkku : søkíkLke çkÄe s 536
ðMíkwykuLke {kLkðe MktÃkqýo òýfkhe {u¤ðe þõÞku LkÚke ........... 546
210 yMnkçku fnV .................................................... 549
211 fkir{Þík (Mk{ks) yLku Mkk{qrnfíkkLkku {q¤ ÃkkÞku .................
212 yMnkçku fnV ÷ktçke ô½Lkk Mk{Þøkk¤k{kt yuðe ÃkrhÂMÚkrík{kt 553
níkk fu òuLkkhku íku{Lku òøk]íkkðMÚkk{kt Mk{su ....................... 553
213 yMnkçku fnVLkku fqíkhku .............................................
214 Lkuf Mkkunçkík (MkÚkðkhk)Lke çkhfíkku fu íkuLkkÚke fqíkhkLkwt Ãký MkL{kLk 554
ðÄkhe ËeÄwt ...........................................................
215 yMnkçku fnVLku yÕ÷kn íkyk÷kyu yuðku Yykçk yLku s÷k÷ 554
yÃkoý fÞkou níkku fu, òuLkkh ¼ÞLkku {kÞkou LkkMke òÞ ..............
216 yMnkçku fnVLke nk÷íkLkwt hnMÞ þnuhðk¤kyku Mkk{u ònuh ÚkE 557
økÞwt ................................................................... 560
217 yMnkçku fnVLke ðVkík ÃkAe ÷kufkuLkk rðrðÄ yr¼«kÞku ......... 561
W
P MktÃkkËfeÞ P
fwhTykLk þheVLkk çkwLÞkËe rð»kÞkuLku W÷{kyu rfhk{u rðrðÄ ytËks{kt
hsq fÞko Au. y{qfLkk fÚkLk «{kýu íku {wÏÞíðu [kh rð»kÞku{kt ðnU[kÞu÷k
Au. fwhTykLk þheVLke Ëhuf ykÞík yk [kh rð»kÞku{ktÚke fkuE yuf
rð»kÞLkk yLkwMktÄkLk{kt ykðu Au. (1) yfkEË ({kLÞíkkyku), (h) ynfk{
(SðLkLkk çkÄk s ûkuºkkuLku ÷økíkk nwf{ku-fhðkLkk fk{ku, Lk fhðkLkk fk{ku),
(3) rfMMkkyku, (4) WËknhýku.
þkn ð÷eÞwÕ÷kn (hn.)Lkk ytËks «{kýu fw÷ Ãkkt[ rð»kÞku Au.
su{Lku “íkÍfeh” ÞkË yÃkkððkLkk MkwtËh Lkk{Úke ykÃku hsq fÞko Au. íku{kt
(1) yfeËk, (h) ynfk{, (3) yÕ÷knÃkkfLke Lkuy{íkkuLkwt ðýoLk, (4)
Lkçkeyku yLku íku{Lke fki{kuLkk rfMMkkykuLkwt ðýoLk, (Ãk) {]íÞw çkkËLkk SðLk
rðþu ÞkËe yÃkkððe, ðøkuhuLkku Mk{kðuþ ÚkkÞ Au.
(1) yfkEË ({kLÞíkkyku) nfkhkí{f Ë÷e÷ku :
S]VF"G[ 5FSGM lh6J85}J"S VeIF; SZJFDF\ VFJ[ TM H6FI
VFJX[ S[ T[DF\ lJRFZ TYF VFRFZ AþF[J lJX[ JFT SZJFDF\ VFJL
K[P
D]bItJ[ +6 lJRFZ S]VF"G XZLO ZH} SZ[ K[ o
s!f TF{CLN
sZf lZ;F,T
s#f 5FZ,F{lSS ÒJG sVFlBZTfGM lJRFZP

TF{CLNvV[S[`JZJFNGM VY" K[ o DFGJL S6S6G[ V[S V<,FC
TVF,FG]\ ;H"G ;DH[ VG[ V[SDF+ V<,FC5FSGL .AFNT SZ[4 T[G[
H RFC[4 T[GM H 0Z ZFB[4 T[GFYL H DF\U[ VG[ DGDF\ V[JM lJ`JF;
ZFB[ S[ AW]\ H T[GF CFYDF\ K[P T[GF l;JFI SM. SX]\ SZL XSJF ;DY"
GYLP
lZ;F,TGM DT,A V[ K[ S[ ChZT D]CdDN s;<,<,FC] V,IlC
J;<,DfG[ V\lTD GAL TYF VF5YL 5C[,F\ VFJ[,F TDFD 5IUdAZMG[
;FRF 5IUdAZ ;DH[P H[G[ T[VM ;tI SC[ K[4 T[G[ ;tI ;DH[ VG[
H[G[ T[ 5{UdAZM V;tI 9ZFJ[ K[4 T[G[ V;tI 9ZFJ[P
VFlBZTv5FZ,F{lSSGL Ò\NULGF[ DT,A V[ K[ S[ DF6; DIF"
5KL V[S V[JF ÒJGDF\ zwWF WZFJ[ H[ VG\T sC\D[XG]\f K[P VG[ tIF\
5|tI[S Xb;G[ T[GF SDM"GM AN,M R}SJJFDF\ VFJX[P T[ SDM" H[ T[6[
JT"DFG ÒJGDF\ SIF" K[P Ô[ T[6[ ;NŸSFIM" SIF" CX[4 TM T[ HgGTGL
SFIDL G[VDTMDF\ ZC[X[4 VG[ Ô[ T[6[ A}ZF SDM" SIF" CX[4 TM T[ GS"
sHCgGDfGL VFUDF\ C\D[X A/TM ZC[X[P
yfkEË (øk÷ík yfeËkykuLkku hË fhðku) :
nfkhkí{f Ë÷e÷ku MkkÚku fwhTykLk{kt Lkfkhkí{f yfeËkykuLkwt ¾tzLk
Ãký fhðk{kt ykÔÞwt Au. yLku øk÷ík yfeËk Ähkðíkk ðøkkouLku ½ýk Mkkhk
ytËks{kt Mk{òððk{kt ykÔÞw Au. yk «fkhLke ykÞíkku{kt [kh «fkhLkk
÷kufkuLke ¾kuxe {kLÞíkkykuLkwt ¾tzLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. (1) yLkufuïh-
ðkËeyku ({wr~hfku), (h) r¾úMíkeyku, (3) ÞnqËeyku, (4) {wLkkrVfku
(ònuh{kt RM÷k{ Mðefkh fhLkkh yLku rË÷Úke íkuLkku rðhkuÄ fhLkkh).
(2) ynfk{ :
fwhTykLk þheVLkku yuf {níðLkku rð»kÞ SðLk sYrhÞkíkLku ÷økíkk
çkÄk s ynfk{ku, rLkÞ{ku yLku fkÞËkykuLkwt ðýoLk Au. yk rLkÞ{kuLku ºký

«fkh{kt ðnU[e þfkÞ Au.
(1) íku rLkÞ{ku yLku ynfk{ su Võík yÕ÷knÃkkfLkk n¬kuÚke
MkçktrÄík Au. suLku xqtf{kt EçkkËíkku (WÃkkMkLkk) fnuðk{kt ykðu Au. íku{kt
Lk{kÍ, hkuÍk, Ífkík, nÍÍ yLku fwçkkoLke ðøkuhu þk{u÷ Au.
(h) íku fkÞËkyku su Võík çktËkykuLkk n¬kuÚke MkçktrÄík Au. suLku
ðnuðkh (ÔÞðnkh) fne þfkÞ Au. su{kt ðuÃkkh ðkrýßÞ, LÞkÞk÷Þ,
Mkkûkeyku, y{kLkík, økehku, ¾kðk-ÃkeðkLke ðMíkwykuLkku ðÃkhkþ, ðMkeGÞík
(rð÷) yLku ðkhMkk ðnU[ýe ðøkuhu þk{u÷ Au.
(3) íku rLkÞ{ku yLku fkÞËkyku su yuf ár»xyu EçkkËík Au yLku çkeS
ár»xyu ÔÞðnkh (ðnuðkh) fne þfkÞ Au. íku{kt rLkfkn (÷øLk), ík÷kf
(AqxkAuzk), rðrðÄ MkÍkyku (r¢r{Lk÷ ÷ku), MkkuøktË yLku ¼køkeËkheLkk
fkÞËkyku ðøkuhu Au.
(3) WËknhýku-Ëk¾÷kyku :
fwhTykLk{kt {kLkðòíkLku Mk{òððk {kxu ½ýk çkÄk «fkhLkk MkhMk
yLku W{Ëk WËknhýku ykÃkðk{kt ykÔÞk Au. yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au
fu, “n{kuyu ÷kufku {kxu yk fwhTykLk þheV{kt Ëhuf «fkhLkk Ëk¾÷kyku
(WËknhýku) ËþkoÔÞk Au. suÚke ÷kufku æÞkLkÚke LkMkeník Ãkfze þfu.”
yk WËknhýkuLkku yu s nuíkw Au fu, ÷kufku ðkíkLku sÕËeÚke Mkkhe heíku
Mk{S þfu. ðkík çkwÂæÄ{kt sÕËeÚke ykðe òÞ. fkuE {ík÷çk AqÃkku nkuÞ
íkku íku ònuh ÚkE òÞ. fkuE ðMíkwLke {kuxkE yLku {níðíkk Ëþkoððe nkuÞ fu
fkuE ðMíkwLke íkwåAíkk ðýoLk fhðe nkuÞ íkku íku Ãký Mkkhe heíku ÚkE òÞ.
yux÷k s {kxu íkwåA ðMíkwyku Ãký WËknhý{kt hsq fhe, suÚke su
ðMíkwLke íkwåAíkk Ëþkoððe nkuÞ, íku{Lke íkwåAíkk yLku f{Íkuhe MÃk»x ÚkE
òÞ. {åAh, {kt¾ yLku fhkurzÞk suðe LkkLke yLku f{Íkuh {Ï÷qfLkwt
WËknhý rþfo (¼køkeËkhe) suðe yíÞtík ¾hkçk ðMíkw {kxu ykÃkðk{kt

ykÔÞw, suÚke rþfoLke íkwåAíkk ÷kufku Mk{ûk ykðe òÞ.
{ík÷çk fu çkwÂæÄ{kLk ÔÞÂõík ßÞkhu yk WËknhýkuLku ðkt[u-Mkkt¼¤u Au,
yLku íku{kt ®[íkLk-{LkLk fhu Au, íkku íkuLke rnËkÞík yLku ÞfeLk{kt ðÄkhku
ÚkkÞ Au. yLku rðhkuÄfíkkoLku yk WËknhýkuÚke fkuE ÷k¼ Úkíkku LkÚke, çkÕfu
íkuLke økw{hkne{kt ðÄkhku ÚkkÞ Au.
(4) WÃkfkhku - Lkuy{íkku :
nfefík{kt yk yfeËk yLku íkkineËLke s yuf þk¾k Au. fkhý fu
yÕ÷knÃkkfLke Lkuy{íkku-ELkk{ku {khVíku íkuLke MktÃkqýo fwËhík, íkkfkík yLku
çktËkyku WÃkh fhu÷ WÃkfkhku ÞkË fhkðe ykr¾hík íkhV íku{Lkwt æÞkLk
furLÿík fhðkLkwt Au. yk Lkuy{íkku-WÃkfkhkuLkwt ðkhtðkh ðýoLk fhe çktËkykuLku
yunMkkMk fhkÔÞku fu, íku yÕ÷knÃkkfLkku þw¢ çkòðu (WÃkfkh {kLku). ßÞkhu
þw¢Lkku sÍçkku ÃkuËk Úkþu, íkku ÃkAe EçkkËíkLkku þki¾ ÃkuËk Úkþu. fwhTykLk
þheV (Mkqhyu çkfhn){kt ÞnwËeyku WÃkh fhu÷ yunMkkLkLkwt ðkhtðkh ðýoLk
ykÔÞwt Au. yu s «{kýu Mkqhyu yyThkV{kt Vh{kÔÞwt fu, ík{u yÕ÷knÃkkfLke
Lkuy{íkkuLku ÞkË fhku, suÚke ík{ku MkV¤íkk «kó fhku. çkeS søÞkyu
Vh{kÔÞwt fu, yÕ÷knÃkkfLke Lkuy{íkku ÞkË fhku yLku Ãk]Úðe WÃkh VMkkË
Lk {[kðku. yuf søÞkyu Vh{kÔÞwt fu, ík{ku yÕ÷knÃkkfLke Lkuy{íkkuLke
økýºke fhðk {ktøkku íkku økýºke Lknª fhe þfþku. yuf ykÞík{kt Vh{kÔÞwt
fu, ík{u LkÚke òuíkk fu, ykfkþ yLku Ãk]ÚðeLke çkÄe ðMíkwyku ík{khk íkkçku
fhe ËeÄe yLku ÃkkuíkkLke ònuhe íkÚkk çkkríkLke (økwó) Lkuy{íkku ík{khe WÃkh
ðnkðe ËeÄe. yk «{kýuLke ½ýe çkÄe ykÞíkku Au, su{kt yÕ÷knÃkkfLkk
WÃkfkhku, yunMkkLkku yLku fwËhíkLkwt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au.
VÍkou yLku yfeËkykuLkwt ðkhtðkh ðýoLk :
fwhTykLk þheV{kt ðÄw Ãkzíkw VÍo EçkkËíkku yLku yfeËkykuLkwt ðýoLk
ðkhtðkh ykÔÞw Au. fkhý fu yk çkÒkuð çkkçkíkku ½ýe s {níðLke yLku
RM÷k{Lke MÚkt¼ Mk{kLk Au. E{kLk, Lk{kÍ, Ífkík, íkkineË, yÕ÷knÃkkfLke

rMkVíkku, yÕ÷knÃkkfLkku rÍ¢, yÕ÷knÃkkfLke yÃkkh þÂõík yLku fwËhík,
rþfoLke çkwhkE, rfÞk{ík, rnMkkçk-rfíkkçk {kxu n~hLkk {uËkLk{kt s{k
Úkðw, Mkòyku, Mkkhk çkË÷kyku, {kiík, sÒkík, ËkuÍ¾, ËwLÞkLke {wnççkík
yLku ÷k÷MkkLke çkwhkE, Wå[ yÏ÷kf yLku Mkkhk y{÷ku ðøkuhuLkwt ðýoLk
ðkhtðkh fhðk{kt ykÔÞw Au.
íku{kt Ãký E{kLk, Lk{kÍ, íkkineË, rþfo (¼køkeËkhe)Lke çkwhkE,
sÒkík yLku ËkuÍ¾Lkwwt ðýoLk ðÄw «{ký{kt Au. su{kt íkkineËLke «Mktþk
yLku rþfo íkÚkk fw£Lkwt ðýoLk 3Ãk0 Úke Ãký ðÄkhu søÞkyu Au, ßÞkhu
E{kLkLkwt ðýoLk yLku íkuLkku nwf{ 300 søÞkyu Au. sÒkíkLkwt ðýoLk 19Ãk
søÞkyu Au, ËkuÍ¾Lkwt ðýoLk h00 søÞkyu yLku Lk{kÍLkwt ðýoLk íkÚkk
nwf{ MkkiÚke ðÄw Au.
nÍ. þkn ð÷eWÕ÷kn (hn.) Vh{kðu Au fu, fwhTykLk þheV{kt çku
«fkhLke çkkçkíkkuLkwt ðýoLk Au :
(1) íku çkkçkíkku su Võík fkLkqLke þhE nwf{ku Ähkðu Au. su{Lkku nuíkw
Võík ÷kufkuLku íkuLke òýfkhe çkíkkððkLkku Au. su{fu ík÷kf íkÚkk íkuLku ÷økíke
çkkçkíkku (¾w÷y, rÍnkh, E÷k), ðkhMkk ðnU[ýe, [kuheLke Mkò, ¾qLkLke
Mkò, økðkneyku yLku ÔÞr¼[khLke Mkò ðøkuhu çkkçkíkku.
(2) íku çkkçkíkku suLkku MkçktÄ yfeËkyku yLku y{÷kuÚke Au. su{Lkk
rðþu yÕ÷knÃkkf çktËkykuÚke yu{ [knu Au fu, íku {kýMkLke WÃkh AðkÞ
òÞ. {kýMk rçkÕfw÷ íkuLkk htøk{kt htøkkE òÞ, íkuLkku [wMíkeÚke ÃkkçktËe
fhLkkh çkLku yuðe çkkçkíkkuLku yÕ÷kn íkyk÷k ðkhtðkh Ëkunhkðu Au. suÚke
{kýMk íkuLkkÚke «¼krðík ÚkE íkuLkku ÃkkçktË çkLke òÞ. su{fu E{kLk, Lk{kÍ,
íkkineË, ¾wËkÃkkfLke ÞkËe (rÍ¢), rnMkkçk-rfíkkçk, Mkò, çkË÷ku ðøkuhuLkwt
ðkhtðkh ðýoLk WÃkhkuõík nuíkwMkh s Au.
(5) Lkçkeyku yLku íku{Lke fki{Lkk rfMMkkyku :
yk rð»kÞku{ktÚke {khku nuíkw yk rfíkkçk{kt þkn ð÷eÞwÕ÷kn (hn.)

Lkku ðýoLk fhu÷ [kuÚkku nuíkw “íkÍfeh rçkyGÞkr{Õ÷kn” Lkçkeyku íkÚkk
íku{Lke fki{kuLkk rfMMkkyku ðýoLk fhðkLkku Au.
yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku nwf{ ykÃÞku fu, ÃkkuíkkLke
fki{Lku “yGÞk{wÕ÷kn” (yÕ÷knÃkkfLkk rËðMkku) ÞkË yÃkkðku.
yGÞk{wÕ÷kn þwt Au ? :
“yGÞk{” yu “ÞðT{”Lkwt çknwð[Lk Au. suLkku yÚko “rËðMk” ÚkkÞ
Au. þçË “yGÞk{wÕ÷kn” çku yÚkkou {kxu çkku÷ðk{kt ykðu Au yLku íku
çktLku yºku ¼kðkÚko íkhefu nkuE þfu Au. «Úk{ íku ¾kMk rËðMkku su{kt fkuE
ÞwØ ÚkÞwt yÚkðk ¢ktrík ykðe. çkeswt, økÍTðyu çkÿ yÚkðk ynTÍkçk yLku
nwLkiLk ðøkuhuLke ½xLkkyku yÚkðk íkku ÃkkA÷e WB{íkku WÃkh yÍkçk LkkrÍ÷
ÚkðkLke ½xLkkyku Au. su{kt {kuxe-{kuxe fki{ku ík¤u-WÃkh yÚkðk LkuMíkku-LkkçkqË
fhe Lkkt¾ðk{kt ykðe. yk MðYÃk{kt “yGÞk{wÕ÷kn” (yÕ÷knÃkkfLkk
rËðMkku) ÞkË yÃkkððk{kt íku fki{kuLku fw£Lkk ¾hkçk Ãkrhýk{Úke zhkððkLkku
yLku íkuLkkÚke [uíkðýe ykÃkðkLkku nuíkw Au.
çkeòu yÚko yGÞk{wÕ÷knLkku yÕ÷knÃkkfLkk ELkk{ku yLku WÃkfkhkuLkku
Ãký ykðu Au, íkuLku ÞkË yÃkkððkLkku nuíkw yu nþu fu, zkÌkk {kýMkLku ßÞkhu
fkuELkk WÃkfkhLke ÞkË yÃkkððk{kt ykðu Au íÞkhu íku íkuLkku rðhkuÄ yLku
íkuLke yk¿kkLkku yLkkËh fhðkÚke þh{kE òÞ Au.
fwhTykLk {SËLke þi÷e yLku MkwÄkhýkLke ÃkØrík Mkk{kLÞ heíku yu Au
fu, ßÞkhu fkuE nwf{ ykÃkðk{kt ykðu Au íkku MkkÚku-MkkÚku yu nwf{ WÃkh
y{÷ fhðkLke Mkh¤íkk {kxu íkËTçkeh (ÞkusLkkyku yLku ÞwÂõíkyku) Ãký
çkíkkððk{kt ykðu Au. ynªÞkt «Úk{ ðkõÞ{kt nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku yu
nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kLke “ykÞkík” (rLkþkLke)
Mkt¼¤kðeLku yÚkðk {kuyrsÍkyku çkíkkðeLku ÃkkuíkkLke fki{Lku fw£Lkk ytÄfkhku-
{ktÚke fkZku yLku E{kLkLkk «fkþ{kt ÷kðku. íkuLke íkËTçkeh yk ðkõÞ{kt yu
EhþkË Vh{kðe fu, LkkVh{kLkkuLku MkeÄk {køko WÃkh ÷kððkLke çku ÞwÂõíkyku
Au. yuf íku{Lku MkòÚke zhkðku yLku çkeswt ELkk{ku yLku WÃkfkhkuLku ÞkË
yÃkkðeLku yk¿kkÃkk÷Lk íkhV yk{tºký ykÃkku. ðkõÞ “Ír¬hnw{ rçk-
yGÞkr{Õ÷kn”{kt yk çktLku ðMíkwyku ¼kðkÚko íkhefu nkuE þfu Au fu, ÃkkA÷e
WB{íkkuLke LkkVh{kLkeykuLkwt ¾hkçk Ãkrhýk{ íku{Lkk WÃkh ykðLkkh yÍkçk
yLku rsnkË{kt íku{Lkk MðsLkkuLkwt {kÞko sðwt yÚkðk yÃk{krLkík Úkðwt ðøkuhu
íku{Lku ÞkË yÃkkðku, suÚke íkuyku çkkuÄÃkkX økúný fheLku íkuLkkÚke çk[e òÞ.
yu s «{kýu yk fki{ WÃkh su yÕ÷kn íkyk÷kLke LkuyT{íkku rËðMk-hkík
ðhMkíke hnu Au yLku su ¾kMk-¾kMk LkuyT{íkku (ELkk{ku) Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt
íku{Lkk {kxu Wíkhíke hnu Au. Ëk.ík. “íken”Lke ¾eý{kt íku{Lkk {kÚkkyku
WÃkh ðkË¤Lkku AktÞzku, ¾kuhkf {kxu “{Òk” yLku “Mk÷ðk” Wíkkhðk,
ÃkkýeLke sYrhÞkík W¼e ÚkE íkku ÃkÚÚkh{ktÚke Íhýkt ðnkððk ðøkuhu íku{Lku
ÞkË yÃkkðeLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk yk¿kkÃkk÷Lk yLku íkuLke íkðneË íkhV
yk{tºký ykÃkðk{kt ykðu.
“EÒk Ve Íkr÷f ÷ykÞkrík÷ r÷fwÂÕ÷ MkççkkrhLk þfqh” íku{kt
“ykÞkík”Lkku ¼kðkÚko “rLkþkLkeyku” yLku “Ë÷e÷ku” Au. íkÚkk “Mkççkkh”
yu “Mkçkú”Úke çkLku÷ Au. suLkku yÚko “½ýku s Mkçkú fhLkkh” ÚkkÞ Au.
yk ðkõÞLkku ¼kðkÚko yu Au fu, yÕ÷knÃkkfLkk rËðMkku yux÷u fu yøkkWLke
½xLkkyku ¼÷uLku íku ELfkheykuLke Mkò yÚkðk yÍkçkLkk MktË¼o{kt nkuÞ
yÚkðk yÕ÷knÃkkfLkk ELkk{ku yLku WÃkfkhku rðþu nkuÞ, Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt
¼qíkfk¤Lke ½xLkkyku{kt yÕ÷kn íkyk÷kLke MktÃkqýo fwËhík yLku {nkLk
rnf{íkLke rLkþkLkeyku yLku Ë÷e÷ku WÃkÂMÚkík Au, Ëhuf íku ÔÞÂõík {kxu su
¾qçk ÄiÞo Ëk¾ðLkkh yLku ¾qçk yk¼kh {kLkLkkh nkuÞ Au.
yÚko yu Au fu, ¾wÕ÷e rLkþkLkeyku yLku Ë÷e÷ku òu fu Ëhuf rð[kh
fhLkkhLkk {køkoËþoLk {kxu nkuÞ Au. Ãkhtíkw çkËTLkMkeçk fkrVhku íku{kt ®[íkLk
fu {LkLk fhíkk s LkÚke yLku íkuLkkÚke fkuE ÷k¼ WXkðíkk LkÚke. ÷k¼ {kºk
íku ÷kufku s WXkðu Au, suyku {kuxk «{ký{kt Mkçkú yLku þw¢ fhu Au. íkuLkku
¼kðkÚko {wyr{Lk ÷kufku Au. fkhý fu çkÞnfeyu nÍhík yLkMk (hËe.)Lke
rhðkÞík Lkf÷ fhe Au fu, hMkq÷wÕ÷kn (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, E{kLkLkk
çku ¼køkku Au. yzÄku Mkçkú yLku yzÄku þw¢. ({Ínhe)
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, Mkçkú yzÄwt
E{kLk Au. yLku Mknen {wÂM÷{ íkÚkk {MLkËu yn{Ë{kt nÍhík Mkwniçk
(hËe.)Lke rhðkÞík{kt Au fu, hMkq÷wÕ÷kn (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu
Vh{kÔÞwt fu, {wyr{LkLke Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt ¾ÞTh s ¾ÞTh yLku ¼÷wt s
¼÷wt Au. yLku yk ðkík {wyr{Lk rMkðkÞ yLÞ fkuELku LkMkeçk LkÚke ÚkE.
fkhý fu {wyr{LkLku òu fkuE hkník, LkuyT{ík yÚkðk EÍÍík {¤u Au, íÞkhu
íku íkuLkk WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kLkku þw¢økwÍkh nkuÞ Au, su íkuLkk {kxu ËeLk
yLku ËwrLkÞk{kt ¾ÞTh yLku ¼÷kELkku Mkk{kLk çkLke òÞ Au. (ËwrLkÞk{kt
íkku yÕ÷kn íkyk÷kLkk ðkÞËk «{kýu Lkuy{ík ðÄkhe ykÃkðk{kt ykðu Au
yLku fkÞ{ hnu Au íkÚkk ykr¾hík{kt íkuLkk þw¢Lkku {nkLk çkË÷ku íkuLku {¤u
Au) yLku òu {wyr{LkLku fkuE íkf÷eV yÚkðk {wMkeçkík ykðe Ãkzu íkku íku
íkuLkk WÃkh ÄiÞo Ëk¾ðu Au, íkku íkuLkk MkçkúLkk fkhýu íku {wMkeçkík Ãký íkuLkk
{kxu Lkuy{ík yLku hkníkLkku Mkk{kLk çkLke òÞ Au. ËwrLkÞk{kt yu «{kýu fu
Mkçkú fhLkkhkykuLku yÕ÷knÃkkfLke rLkfxíkk «kó ÚkkÞ Au. fwhTykLku fhe{{kt
Au : “EÒkÕ÷kn {yMMkkrçkheLk” yLku yÕ÷kn íkyk÷k suLke MkkÚku
nkuÞ ytíku yk {wMkeçkík íkuLkk {kxu hkník{kt ÃkrhðŠíkík ÚkE òÞ Au yLku
ykr¾hík{kt yu s «{kýu MkçkúLkku {nkLk çkË÷ku yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku
çkurnMkkçk Au.
¾w÷kMkku yu Au fu, {wyr{Lk {kxu fkuE ÃkrhÂMÚkrík ¾hkçk LkÚke nkuíke.
çkÄwt MkkYt s MkkYt Au. íku Ãkzðk{kt Ãký W¼he ykðu Au yLku íkuLkk çkøkkz{kt
Ãký íkuLkwt ftE çkLkíkwt nkuÞ Au.
E{kLk íku Ëki÷ík Au, su {wMkeçkík yLku íkf÷eVLku Ãký hkník yLku
ELkk{{kt ÃkrhðŠíkík fhe Ëu Au. nÍhík yçkq ËhËkyT (hËe.)yu Vh{kÔÞwt

fu, {U hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) ÃkkMkuÚke Mkkt¼éÞwt Au
fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík EMkk (y÷i.)Lku Vh{kÔÞwt fu, nwt ík{khk ÃkAe
yuf WB{ík yuðe ÃkuËk fhðkLkku Awt fu, òu íku{Lkk {LkLke {whkË Ãkqhe ÚkkÞ
yLku íku{Lke EåAk «{kýu fkÞo ÚkE òÞ íkku íkuyku þw¢ yËk fhþu yLku
òu íku{Lke EåAk yLku {hS rðYØ yýøk{kÞwõík yLku LkkÃkMktË MðYÃkLke
ÃkrhÂMÚkrík Mkk{u ykðe Ãkzu íkku íkuyku íkuLku MkðkçkLkwt {kæÞ{ Mk{SLku Mkçkú
fhþu yLku yk Mk{sËkhe íkÚkk MknLkþe÷íkk íku{Lke ÃkkuíkkLke ÔÞÂõíkøkík
çkwrØ fu MknLkþe÷íkkLkwt Ãkrhýk{ LkÚke, çkÕfu y{u íku{Lku ÃkkuíkkLkk ¿kkLk
yLku MknLkþe÷íkkLkku yuf ¼køk yÃkoý fheþwt. ({Ínhe)
þw¢Lke nfefíkLkku ¾w÷kMkku yu Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu ykÃku÷e
Lkuy{íkkuLku íkuLke LkkVh{kLke yLku nhk{ fk{ku{kt ¾[o Lk fhu yLku S¼Úke
Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLkku þw¢ yËk fhu yLku ÃkkuíkkLkk yk[hý yLku «ð]
r¥kykuLku Ãký íkuLke {hS «{kýu çkLkkðu.
MkçkúLkku ¾w÷kMkku yu Au fu, Mð¼kð rðYØLkk nwf{kuÚke ÃkhuþkLk Lk
ÚkkÞ, ÃkkuíkkLkk rLkðuËLkku yLku f{kou{kt Lkkþw¢eÚke çk[u yLku yÕ÷knÃkkfLke
hn{íkLkku ËwrLkÞk{kt Ãký ykþkðkËe hnu yLku ykr¾hík{kt MkçkúLkk {nkLk
çkË÷kLkku rðïkMk hk¾u.
yk {wçkkhf yðMkhu rfíkkçkLkk yrík {níð yLku çkkusËkÞf fk{ «qV
hezªøk {kxu nt{uþLke su{ Ãkrh©{ fhLkkh yÍeÍ{ {ð÷kLkk hþeËyn{Ë
{Lkwçkhe MkknçkLkku ytík:fhýÚke yk¼kh ÔÞõík fYt Awt yLku Ëwyk økwÍkYt
Awt fu, yÕ÷knÃkkf yu{Lke ËeLke-ËwLÞðe çkÄe s sYhíkku Ãkqýo Vh{kðu,
yk{eLk.
MkkÚku fkuBÃÞwxh rð¼køkLkk MknkÞf sLkkçk yiÞwçk¼kE ¼kz¼qíkðk¤kLku
Ãký ¼q÷e þfíkku LkÚke fu, «qV yLku ÃkwMíkfLkk MktÃkkËLk{kt Lkðku W{uhku íkÚkk
¢{{kt Úkíkk VuhVkhLku íku{ýu ÔÞðÂMÚkík heíku økkuXðe rfíkkçkLke MkwtËhíkk{kt
W
P {kLkðtík LkçkeykuLkk rfMMkkyku P
fwhTykLk þheV{kt ðýoLk fhu÷ rfMMkkykuLku çku «fkhu ðnU[e þfkÞ
Au. (1) suLkku MkçktÄ ¼qíkfk¤Úke Au. (h) su ¼rð»ÞÚke MkçktrÄík Au.
¼qíkfk¤Lkk rfMMkkyku{kt ðÄw «{ký{kt nÍhkíku ytrçkÞkyu rfhk{Lkk
rfMMkkykuLkwt ðýoLk Au. íkÚkk y{qf Lkuf yLku ¾hkçk ÔÞÂõíkyku íkÚkk fki{kuLkwt
Ãký ðýoLk Au.
fwhTykLk þheV{kt fw÷ yêkðeMk Lkçkeyku (¾wËkE Ëqíkku)Lkk rfMMkkykuLkwt
ðýoLk Au. (1) nÍ. ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ (h) nÍ. Lkqn y÷Þrn-
MMk÷k{ (3) nÍ. ErÿMk y÷ÞrnMMk÷k{ (4) nÍ. nqË y÷ÞrnMMk÷k{
(Ãk) nÍ. Mkkr÷n y÷ÞrnMMk÷k{ (6) nÍ. Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{
(7) nÍ. EM{kE÷ y÷ÞrnMMk÷k{ (8) nÍ. EMnkf y÷ÞrnMMk÷k{
(9) nÍ. ÷qík y÷ÞrnMMk÷k{ (10) nÍ. Þyfqçk y÷ÞrnMMk÷k{
(11) nÍ. ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ (1h) nÍ. þwyiçk y÷ÞrnMMk÷k{
(13) nÍ. {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ (14) nÍ. nkYLk y÷ÞrnMMk÷k{
(1Ãk) nÍ. Þqþy y÷ÞrnMMk÷k{ (16) nÍ. rnÍfe÷ y÷ÞrnMMk÷k{
(17) nÍ. ÞqLkwMk y÷ÞrnMMk÷k{ (18) nÍ. EÕÞkMk y÷ÞrnMMk÷k{
(19) nÍ. yÕÞMkyT y÷ÞrnMMk÷k{ (h0) nÍ. þBðe÷ y÷Þrn-
MMk÷k{ (h1) nÍhík ËkðqË y÷ÞrnMMk÷k{ (hh) nÍhík Mkw÷Þ{kLk
y÷ÞrnMMk÷k{ (h3) nÍ. ÍwÂÕfV÷ y÷ÞrnMMk÷k{ (h4) nÍ. WÍih
y÷ÞrnMMk÷k{ (hÃk) nÍ. ÍfrhÞk y÷ÞrnMMk÷k{ (h6) nÍ. ÞÌkk
y÷ÞrnMMk÷k{ (h7) nÍ. EMkk y÷ÞrnMMk÷k{ (h8) nÍ. {wnB{Ë

MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{. (yk rfíkkçk{kt nÍhík {wnB{Ë Mk÷. rðþu
÷¾ðk{kt ykÔÞwt LkÚke, fkhý fu y{kuyu ykÃk Mk÷.Lke Mkehík rðþu yuf y÷økÚke
rfíkkçk AÃkkðe «rMkØ fhe Au. -MktÃkkËf)
yk{ktÚke nÍ. ÞqþyT, nÍ. þBðe÷, nÍ. rnÍfe÷ yLku nÍ. WÍih
(y÷i.)Lkwt Lkk{kuÚke ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt LkÚke. Ãkhtíkw {wVÂMMkhkuyu y{qf
rfMMkkyku{kt íku{Lkk Lkk{kuLkku WÕ÷u¾ fÞkou Au. yk MkkÚku su{Lkk Lkk{kuLkwt
ðýoLk Au íku{k Ãký y{qfLkk rfMMkkyku rðøkíkðkh ðýoLk fÞko Au. yLku
y{qfLkk Võík Lkk{kuLkku WÕ÷u¾ Au íkÚkk y{qfLkk rfMMkkyku íku{Lkk çk-
kÃkËkËkykuLkk rfMMkkykuLkk yLkwMktÄkLk{kt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞk Au. su{fu
nÍ. EMnkf, nÍ. Þyfqçk, nÍ. EM{kE÷, nÍ. nkYLk yLku nÍ.
ÞÌkk (y÷i.)Lkk rfMMkkyku{kt òuðk{kt ykðu Au.
yk rMkðkÞ y{qf ÔÞÂõíkyku yLku fki{kuLkwt Ãký ðýoLk Au.
(1) yMnkçkwÕsÒkn (çkkøkðk¤kyku) (h) yMnkçkwÕfhÞn (økk{-
ðkMkeyku) (3) nÍhík ÷wf{kLk hËe. (4) yMnkçkwMMkçík (þrLkðkhðk¤k)
(Ãk) yMnkçkwhhMk (6) nÍhík ÍwÕfhLkiLk hËe. (7) yMnkçkwÕfnV
(økwVkðkMkeyku) (8) fki{u Mkçkk (9) yMnkçkw÷ WÏËwË (¾kEðkMkeyku)
(10) yMnkçkwÕVe÷ (nkÚkeðk¤kyku).
yk rfMMkkyku ðýoLk fhðkLkku nuíkw Võík EríknkMk ðýoLk fhðkLkku LkÚke,
çkÕfu yk rfMMkkykuLke ÞkË yÃkkðe íkuLkkÚke Eçkúík (çkkuÄ) yLku LkMkeník
«kó fhðkLkku Au. {wÂM÷{kuLku nÍ. ytrçkÞkyu rfhk{Lkk Ä{o«[kh (Ëyðík)
yLku yzøkíkk (Mkçkú) ðøkuhuÚke Mkçkf ÷uðkLkku Au. íku MkkÚku ykÃk (Mk÷.)Lke
LkwçkqÔðíkLke Mkå[kE MÃk»x ÚkE hne Au fu, ykÃku Ãkkuíku fkuEÚke fkuEÃký
«fkhLke íky÷e{ (rþûkk) {u¤ðe LkÚke íkÚkk yk çkLkkðku ykÃkLkkÚke ½ýk
ËqhLkk «Ëuþku{kt çkLÞk Aíkkt íku{Lke ykx÷e çkÄe Mkk[e rðøkíkku ðýoLk
fhðe yu Ë÷e÷ Au fu, ykÃku Ãkkuíku yk ðýoLk LkÚke fÞwO, çkÕfu yÕ÷knÃkkf
íkhVÚke s ykÃkLku yk rfMMkkykuLke ðne fhðk{kt ykðe. yÚkkoíkT yu ykÃkLkw
f÷k{ yLku ðkýe LkÚke, çkÕfu yÕ÷knÃkkfLkwt s Ãkkf-Ãkrðºk f÷k{ Au.

yk rfMMkkyku{kt EÕ{ (¿kkLk) Mk{sËkhe íkÚkk znkÃkýLkk ½ýk
çkÄk Lk{qLkkyku Au. yLku yk rfMMkkyku ðýoLk fhíke ykÞíkku{kt {kLkðeÞ
SðLkLku ÷økíkk MkUfzku «&™kuLkk Mk[kux yLku ©u»X sðkçkku yLku {køkoËþoLk
Ãký {¤u Au.
rfMMkkykuLkwt ÃkwLkhkðíkoLk :
fwhTykLk þheV{kt su rfMMkkyku Au, íku çku «fkhLkk Au : (1) su{Lkwt
ðýoLk fwhTykLk þheV{kt ðkhtðkh ykÔÞw Au. (h) su{Lkwt ðýoLk yuf-çku
søÞkyu s ykðu÷wt Au.
su{Lkwt ðýoLk ðkhtðkh ykÔÞw Au, íku [kh Lkçkeyku y÷. Au. (1)
nÍ. ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ (h) nÍ. Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{ (3)
nÍ. {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ (4) nÍ. EMkk y÷ÞrnMMk÷k{.
fwhTykLk þheV{kt ðkhtðkh rfMMkkykuLkwt fkhý yu Au fu, {kýMkLke
«f]rík yLku Lku[h{kt yk ðkík Au fu, íku çkeòykuLkk rfMMkk yLku çkLkkðkuÚke
«¼krðík ÚkE çkkuÄ økúný fhu Au. yux÷k s {kxu fwhTykLk þheV íkÚkk
çkeò ykfkþe ÃkwMíkfku{kt rfMMkkykuLkwt ðýoLk ykÔÞw Au. suLkkÚke òýðkLkwt
{¤u fu yÕ÷knÃkkfLke LkkVh{kLk fki{ku WÃkh íkuLkku ¢kuÄ íkÚkk økwMMkku fuðe
heíku Wíkhu Au. yLku íkuLkk Ëw»kÃkrhýk{ku þwt ykðu Au ? yLku íkuLkkÚke rðÃkrhík
Vh{ktçkhËkh çktËkyku MkkÚku íkuLkku ÔÞðnkh fuðku nkuÞ Au ? íku{Lkk WÃkh fuðe
heíku hn{íkku yLku çkhfíkku Wíkhu Au, íkÚkk íku rMkÂæÄLkk MkkuÃkkLkku fuðe heíku
Mkh fhu Au ? ËwLÞkLke MkÕíkLkíkku íku{Lkk fçÍk{kt fuðe heíku ykðu Au. yLku
íku yÕ÷knÃkkfLkk çktËkyku MkkÚku fuðe heíku LÞkÞ yLku Mkrn»ýwíkkÚke ðíkuo
Au. ykðk rfMMkkykuLkk ðkhtðkh ðýoLkÚke {kýMk çkkuÄøkúný fhu Au.
LkçkeykuLkk rfMMkk ðýoLk fhðkLkwt fkhý ykïkMkLk yLku çk-
kuÄÃkkX
yLku hMkq÷kuLkk ynuðk÷{ktÚke yk Mk½¤wt ykÃkLke ykøk¤ y{u çkÞkLk
fheyu Aeyu fu suÚke íku ðzu ykÃkLkk rË÷Lku Äehs ykÃkeyu yLku yk rfMMkkyku{kt
ykÃkLke ÃkkMku MkíÞ ÃknkutåÞwt Au yLku E{kLkðk¤kyku {kxu çkkuÄ yLku rþ¾k{ý
Au. (1h0) yLku su ÷kufku (ykðe Ë÷e÷ku Aíkkt) E{kLk LkÚke ÷kðíkk íkuykuLku
Vh{kðe Ëku fu ík{u ÃkkuíkkLke ÂMÚkrík «{kýu fk{ fhíkk hnku. y{u Ãký (Ãk-
kuíkkLke heíku) fk{ fheyu Aeyu. (1h1) yLku ík{u (Ãkrhýk{Lke) hkn swyku,
y{u Ãký hkn òuEyu Aeyu. (1hh) yLku ykfkþku íkÚkk Ãk]ÚðeLke Mkðo økiçkLke
ðkíkkuLkwt EÕ{ yÕ÷knÃkkfLku s Au. ð¤e, Ëhuf fk{ íkuLke s íkhV hwsqy Úkþu.
{kxu íkuLke s çktËøke fhku yLku íkuLkk s WÃkh ¼hkuMkku hk¾ku yLku ík{u su ftE
fhku Aku íkuLkkÚke ykÃkLkku ÃkhðhrËøkkh çku¾çkh LkÚke. (1h3)
yuf fkhý yu Ãký Au fu, yk rfMMkkykuLku rðrðÄ þi÷e yLku íkuLkk
«fhýkuLku y÷øk-y÷øk heíku hsq fhðkÚke Ëhuf «fhýÚke yuf ¾kMk
«fkhLke çkkçkík Mk{òððkLke nkuÞ Au.
su{fu nÍ. {qMkk (y÷i.)Lkku rfMMkku ðkhtðkh y÷øk-y÷øk þi÷eÚke
hsq fhðk{kt ykÔÞku Au. Ëhuf søÞkyu íkuLkkÚke yuf Lkðk «fkhLkwt Ãkrhýk{
çkíkkððk{kt ykðu Au. fËe yÕ÷knÃkkfLke fwËhík, íkkfkík yLku MkðoþÂõík{kLk
ònuh fhðk {kxu ðýoLk ÚkkÞ Au, fËe ÞnqËeyku WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kLkk
WÃkfkhku çkíkkððkLkku nuíkw nkuÞ Au. fËe LkkVh{kLk fki{kuLku Mk{òððk yLku
yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk Lk fhðkLku ÷E rVhykiLk suðe nk÷kfe-çkhçkkËe ðýoLk
fhðkLkku nuíkw nkuÞ Au. fËe ÞnqËeykuLku ÃkkuíkkLku s ÃkkuíkkLkk ykøk÷k çkkÃk-
ËkËkLkku ¾hkçk ðíkoLkLkku Ëk¾÷ku ykÃke zhkððk{kt ykðu Au. fËe ÞnqËeykuLke
þhkhík, Lkkþw¢e yLku çkË{kþe Mkkrçkík fhðkLkku nuíkw nkuÞ Au. fËe yk
rfMMkk{kt nÍ. {qMkk (y÷.)Lkk Mkk[k Lkçke nkuðkLke Mkkrçkíke yLku sqXk
LkçkeykuLke Ãkku÷ ¾ku÷ðkLkku nuíkw nkuÞ Au. fËe yk rfMMkkLkwt MÃk»x ðýoLk
fhe ¾wË ykÃk (Mk÷.)Lke LkwçkqÔðíkLke Mkk[e Ë÷e÷ çkíkkððkLke nkuÞ Au fu,
ík{khk çkkÃk-ËkËkLkwt ykx÷w rðøkíkðkh Mkk[w ðýoLk Mkk[k Lkçke s fhe þfu
Au. yk heíku ÞnqËeykuLku E{kLk ÷kððkLke «uhýk ykÃkðkLke nkuÞ Au. fËe
rVhykiLkLkk ½{tz, fw£ yLku çkË{kþeLku ðýoLk fhðkLkku nuíkw nkuÞ Au.
yk «{kýu çkÄk s rfMMkkyku{kt fktELku fktE Lkðe ðkík hsq fhðkLkku

nuíkw nkuÞ Au.
nðu su [kh LkçkeykuLkk rfMMkkLkwt ðkhtðkh ðýoLk Au, íkuLkwt Ãký ¾kMk
fkhý Au. íku yu fu fwhTykLk þheV yMk÷{kt [kh «fkhLkk ÷kufkuLku Mktçk-
kuÄLk fhu Au. (1) Mkk{kLÞ heíku søkík¼hLkk çkÄk s {kLkðeyku yLku (h)
¾kMk fheLku yhçkMíkkLkLkk {wr~hfku, (3) ÞnqËeyku, (4) r¾úMíkeyku.
(1) Mkk{kLÞ {kýMkkuLku çkkuÄÃkkX {kxu nÍhík ykË{ y÷Þrn-
MMk÷k{Lkk rfMMkkLkwt ðýoLk, su{kt íku{Lkk çkkÃk nÍ. ykË{ (y÷i.)Lke
ÃkiËkEþ, sÒkík{kt sðwt, çkÄk ÃkkMku MksËku fhkðe {kLkðeLke EÍÍík yLku
MkL{kLk fhðw, þiíkkLkLkwt çknufkððwt yLku íkuLkk ÷E ËwrLkÞk{kt Wíkhðw, íÞkh
çkkË íkkiçkk fhe yÕ÷kn íkyk÷kLku hkÍe fhe ÷uðk, ðøkuhuLkwt ðýoLk fhe
íku{Lku Ãký íkkiçkk ðøkuhuLke «uhýk ykÃkðk{kt ykðe.
(2) yhçkMíkkLkLkk {wr~hfku ÃkkuíkkLku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk
yLkwÞkÞe {kLkíkk níkk. íkku íku{Lku nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)Lke íkkineË yLku
íkuLke rnVkÍík {kxu ðíkLk Akuze rnshík íkÚkk yÕ÷knÃkkfLkk çkÄk s
nwf{kuLkwt Ãkk÷Lk yLku fwhçkkLke ykÃkðk {kxu íkíÃkh hnuðwt, ðøkuhu ðýoLk
fhe çkíkkÔÞwt fu Võík sqXk Ëkðk fhðkÚke ík{u nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk
yLkwÞkÞe LkÚke ÚkE þfíkk, çkÕfu MknkçkkLke su{ íku{Lkk íkkineËLkk yfeËk
{wsçk [k÷ðkÚke s íku{LkkÚke ík{khku MkçktÄ çkkfe hnuþu.
(3) MkkÚku ÞnqËeyku yLku r¾úMíkeykuLku Ãký nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk
SðLk {wsçk [k÷ðkLkku ykËuþ ykÃkðk{kt ykÔÞku fu, ík{ku Ãký nÍhík
Eçkúkne{ y÷irnMMk÷k{Lkk ¾kLkËkLkÚke Aku. {kxu ÃkkuíkkLkk ËkËk nÍhík
Eçkúkne{ y÷irnMMk÷k{Lkk SðLkLku ÃkkuíkkLkk {kxu Lk{qLkkYÃk Mk{òu.
íku{Lku ÞnqËe fu r¾úMíke fnuðkÚke fkuE VkÞËku LkÚke. fkhýfu íku íkku [kuÏ¾e
íkkineË ÄhkðLkkh {wMk÷{kLk níkk.
(4) ÞnqËeykuLku nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku r¾úMíkeykuLku
nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk rfMMkkykuÚke «uhýk ykÃkðk {kxu yk rfMMkkykuLkwt

ðkhtðkh ðýoLk fÞwO. íkÚkk yk rfMMkkyku íkkihkík (swLkk fhkh) íkÚkk çkkEçk÷
(Lkðk fhkh){kt ík{u ÷kufkuyu çkË÷e LkktÏÞk Au. íkku fwhTykLk þheV {khVíku
ËqÄLkwt ËqÄ yLku ÃkkýeLkwt Ãkkýe çkÒkuð y÷øk íkkhðe ykÃÞk. yLku yk heíku
Mkk[k ÞnqËe yLku r¾úMíke Ä{o su nÍhík {wnB{Ë (Mk÷.) Ãknu÷k Mkk[k
Ä{kou níkk, íkuLkwt ðýoLk íkÚkk íku{Lkk yfeËkykuLkwt ðýoLk fhe çkíkkÔÞwt fu,
çkÄk s ykfkþe Ä{kou yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke íkkineËLke Ëyðíkðk¤k
níkk. ÷kufkuyu ÃkkuíkkLkk íkhVÚke íku{kt VuhVkhku fhe LkktÏÞk níkk.
ÞnqËeyku {ËeLkk þheV{kt Ãký hnuíkk níkk. {kxu íku{Lku Mk{òððk
{kxu nÍ. {qMkk (y÷i.)Lkku rfMMkku ðkhtðkh ðýoLk fhðk{kt ykÔÞku. íÞkhçkkË
nÍ. Eçkúkne{ yLku ÃkAe nÍ. EMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk Au.
yux÷k s {kxu nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 13Ãk ð¾íku
ykÔÞw Au. yLku yu{Lkk rfMMkkLkwt 7h søÞkyu ðýoLk Au. ßÞkhu nÍhík
Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 66 ð¾íku yLku nÍhík EMkk y÷Þrn-
MMk÷k{Lkwt ðýoLk h4 ð¾íku ykÔÞw Au.
rfMMkkykuLkk ðkhtðkh ðýoLk çkkçkíku yu Ãký òýðw sYhe Au fu,
fwhTykLk þheV h3 ð»koLkk ÷ktçkk økk¤k{kt Úkkuzw Úkkuzw rðrðÄ {kufkMkh WíkÞwO
Au. yLku íku ÷kufku {kxu WíkÞwo, su{Lku ÃkkuíkkLkk «khtr¼f EríknkMk{kt zøk÷uLku
Ãkøk÷u hkus hkus Lkðe-Lkðe {wMkeçkíkku, Ãkrhûkkyku yLku ½ýk Mkt½»kkouÚke ÃkMkkh
Úkðw ÃkzÞw níkwt. çkÕfu Ãkqhk h3 ð»koLkku Mk{økú økk¤ku yíÞtík ÃkhuþkLkeyku
yLku íkf÷eVku MkkÚku s ÃkMkkh ÚkÞku. yuðk {kufk WÃkh íku{Lku MkktíðLk yLku
íkMkÕ÷eLke ½ýe sYh níke. suÚke íku{Lke ®n{ík yLku þkiÞo çkkfe hnu.
{kxu yuðk fÃkhk Mk{Þu yu{Lku ykøk÷k Lkçkeyku yLku íku{Lku {kLkLkkhk
÷kufkuLke Mkçkú yLku yzøkíkkLkk rfMMkkyku Mkt¼¤kðeLku íkMkÕ÷e ykÃke fu,
nfLke hkn{kt rðrðÄ «fkhLke fwhçkkLkeyku ykÃkLkkh ík{ku yuf÷k LkÚke,
çkÕfu nfLke ËyðíkLkku Ëhuf ÔÞÂõík yLku Mk{ks yk hMíkkÚke ÃkMkkh ÚkÞku
Au. þYLke íkf÷eVku çkkË MkV¤íkkykuyu íku{Lkk fË{ [qBÞk Au. Ëw~{LkkuLku
nkh ðuXðe Ãkze Au. yÚkðk Ëw~{Lk ík{khe Äehs yLku yzøkíkk òuE
ÃkkuíkkLkk çkkrík÷ yfeËkÚke Ãkkuíku s zøk{øke økÞk Au, yLku n¬ fçkq÷
fhðk {sçkqh ÚkÞk Au.
yk s fkhýu fkuE yuf Lkçke y÷ÞrnMMk÷k{Lkku rfMMkku (nÍ.
ÞqMkwV y÷i. rMkðkÞ) fwhTykLk þheV{kt yuf søÞkyu Ãkqhku LkÚke nkuíkku,
çkÕfu íkuLkk Úkkuzk Úkkuzk ytþku rðrðÄ søÞkykuyu ðýoLk fhðk{kt ykðu Au.
su Mk{Þ-Mktòuøku su Lkçke y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkLkk su ¾kMk ytþkuLke
sYh Ãkze, íkuLku íku {kufkMkh WíkkÞkou.
çkeS ðkík yu Ãký Au fu, rfMMkkykuLkk ÃkwLkhkðíkoLkÚke yk çkkçkík Ãký
MÃk»x ÚkkÞ Au fu, fwhTykLku Ãkkf LkkLkk-LkkLkk {My÷k yLku ynfk{ ðýoLk
fhðk {kxu WíkÞwO LkÚke. íku Võík fkÞËkyku yLku rLkÞ{kuLkwwt ðýoLk fhu Au.
nËe»k þheVLkwt {níð :
fwhTykLk þheVLkku çkwLÞkËe nuíkw yfeËkykuLke MkwÄkhýk, LkMkeníkku
(çkkuÄÃkkX) yLku Wå[ yÏ÷kf íkÚkk MktMfkh ÃkehMkðkLkku Au. LkkLkk-LkkLkk
«&™ku yLku {My÷kLkwt ðýoLk íkku ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke
íky÷e{ yLku rþûký WÃkh Akuze Ëuðk{kt ykÔÞw Au. fwhTykLk þheVLke yk
«fkhLke rLkrík îkhk nËe»k þheVLkwt {níð Ãký ðýoLk fhðkLkwt Au. RM÷k{e
fkÞËk-fkLkqLk yLku {My÷kyku {kxu Võík fwhTykLk þheVLke Ë÷e÷ s
{kLÞ nkuík. nËe»k þheV Ë÷e÷ MðYÃku fwçkq÷ fhðk{kt Lk ykðíke nkuík
íkku fwhTykLk þheV{kt ðkhtðkh rfMMkkyku ðøkuhu ðýoLk fhðkLke søÞkyu
{My÷k yLku ynfk{Lkwt ðýoLk s ðÄkhu «{ký{kt nkuíku. Ãkhtíkw yk ðkíkLke
MÃk»xíkk sYhe níke fu, fwhTykLk þheV yfeËkyku yLku yÏ÷kfLku ËwYMík
fhðk {kxu WíkÞwO Au. {kxu íku Võík ynfk{Lkk fkÞËkykuLkwt s ðýoLk fhþu
yLku íku{kt Ãký su {My÷kLkku MkçktÄ ykÃkMk{kt çktËkykuLkk ËhBÞkLk LÞkÞ
yLku n¬ku çkòððk {kxu Au, su{fu Mkk{krsf íkÚkk ykŠÚkf çkkçkíkku,
íku{Lkwt rðøkíkðkh ðýoLk fÞwO. su{fu Ãkrík-ÃkíLkeLkk ykÃkMke MkçktÄku, n¬ku,

çkk¤fku «íÞu çkÒkuðLke sðkçkËkhe, ¾kÄk-¾kuhkfe yLku íky÷e{-íkhrçkÞík
(fu¤ðýe) ðøkuhu íkÚkk ðuÃkkh-ðkrýßÞLkk fkÞËkyku, ¾heËLkkh, ðuÃkkhe,
Ë÷k÷ku, rnMkkçk ÷¾Lkkhk íkÚkk økðknku ðøkuhuLke sðkçkËkheykuLkwt ðýoLk
fhe Mk{ks{kt LÞkÞLku «kuíMkknLk ykÃÞw.
rfMMkkykuLkk ÃkwLkhkðíkoLkLkwt yuf fkhý yu Ãký Au fu, íkuLkkÚke fwhTykLk
þheVLkku [{ífkh yLku {kuyrsÍn «rík Eþkhku Au fu, {kLkðeÞ {Lkkurð¿kkLk
yuf ðkíkLku ðkhtðkh Mkkt¼¤ðkÚke ftxk¤e òÞ Au. yLku çku-ºký ð¾ík
Mkkt¼éÞk çkkË íku{kt fkuE hMk íkÚkk rË÷[MÃke LkÚke hnuíke. Ãkhtíkw fwhTykLk
þheVLkku yuf s rfMMkku ðkhtðkh ÃkZâk-Mkkt¼éÞk çkkË Ãký íku{kt Ëhuf
ð¾íku Lkðe ÷ÍÍík yLku ySçk fiVeÞík {k÷q{ Ãkzu Au. yk ðkík {kýM-
kLku yu Ãkrhýk{ MkwÄe Ãknkut[kzu Au fu, yk fwhTykLk þheV fkuE {kLkðeÞ
rË{køkLke WÃks LkÚke.
LkçkeykuLke Ëyðík yLku nk÷kíkLkwt ðýoLk :
Mkqhyu ytrçkÞk{kt Lkçke (Mk÷.) yLku fwhiþLkk MkhËkhku ðå[uLkk ðkË-
rððkË ytøku [[ko fhðk{kt ykðe Au. íkuyku ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)Lkk hMkq÷ nkuðkLkk Ëkðk yLku ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{) îkhk íkkineË yLku ykr¾híkLke {kLÞíkkLkk yk{tºký ytøku su
þtfkyku yLku ðktÄk hsq fhíkk níkk, íkuLkku sðkçk ykÃkðk{kt ykÔÞku Au.
íkuyku ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkk rðhkuÄ{kt su ÞwÂõíkyku
ys{kðe hÌkk níkk, íku çkË÷ Mk{òððk{kt ykÔÞw Au. yLku yk f]íÞkuLkk
{kXk Ãkrhýk{ku ytøku [uíkðýe ykÃkðk{kt ykðe Au. íkuyku ykÃk (Mk÷.)Lkk
yk{tºkýLkku su økV÷ík yLku çkuËhfkheÚke ELfkh fhe hÌkk níkk, íku çkË÷
íku{Lku ¾çkhËkh fhðk{kt ykÔÞk Au. yLku ytíku íku{Lku yu ¼kLk fhkððk{kt
ykÔÞwt Au fu, su ÔÞÂõíkLku ík{u ÃkkuíkkLkk {kxu íkf÷eV yLku Yfkðx Mk{S
hÌkk Aku, íku nfefík{kt ík{khk {kxu f]Ãkk çkLkeLku ykðe Au.
Mkqhík{kt ¾kMk fheLku su çkkçkíkku [[oðk{kt ykðe Au, íku yk Au :

• {¬kLkk fkrVhkuLke yk økuhMk{s fu {kLkðe fËkÃke hMkq÷ LkÚke nkuE
þfíkku yLku yk s fkhýu Lkçke (Mk÷.)Lku hMkq÷ {kLkðkLkk íku{Lkk
ELfkhLkku rðøkíkðkh hrËÞku ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. yLku ykLkk
yLkwMktÄkLk{kt çkeò LkçkeykuLkk rfMMkk Ëþkoððk{kt ykÔÞk Au fu, íku
çkÄk s ELMkkLk níkk. yLku íku{ýu Ãký íku s Ëyðík íkÚkk Ëwykyku
{ktøke Au, su nÍhík {wnB{Ë (Mk÷.)Lkk yfeËk, «[khþi÷e yLku
Ëwykyku{kt Au. LkçkeykuLkk yk rfMMkkykuLkk nðk÷kÚke MkqhíkLkwt Lkk{
Ãký “ytrçkÞk” hk¾ðk{kt ykÔÞw Au.
• íku{Lkk îkhk ykÃk (Mk÷.) yLku fwhTykLk ytøku rðrðÄ yLku rðhkuÄk¼kMke
ðktÄkyku WXkððk yLku yuf ðkíkLku ð¤øke Lk hnuðk {kxu xqtf{kt ¾qçk
òuhËkh yLku yÚkoMk¼h heíku Ãkfz fhðk{kt ykðe Au.
• íku{Lkk yk ÏÞk÷Lku fu SðLk yuf ¾u÷ {kºk Au, su Úkkuzkf rËðMk
¾u÷kE yk{ s ¾ík{ ÚkE sþu. íkuLkwt fkuE Ãkrhýk{ ykððkLkwt
LkÚke, fkuE rnMkkçk-rfíkkçk, çkË÷ku yLku Mkò ÚkðkLkk LkÚke. íkuLkku
¾qçk s yMkhfkhf þi÷e{kt hrËÞku ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. fu{fu
íku{Lkku yk s ÏÞk÷ íku{Lke økV÷ík yLku WÃkuûkkLkwt fkhý níkwt, su
íkuyku Lkçke MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lkk yk{tºký «íÞu Ëk¾ðe
hÌkk níkk.
• rþfo WÃkh íku{Lkk ykøkún yLku íkkineË rðYØ íku{Lkk y¿kkLkíkkÃkqýo
ÃkqðoøkúnLke MkwÄkhýk {kxu rþfoLke rðYØ yLku íkkineËLkk Mk{ÚkoLk{kt
¾qçk s xqtfe Aíkkt yMkhfkhf ÓËÞøkBÞ Ë÷e÷ku ykÃkðk{kt ykðe
Au. fu{fu Lkçke (Mk÷.) yLku íku{Lke ðå[u rþfoLkku íku{Lkku ykøkún yLku
íkkineË rðYØ íku{Lkku y¿kkLkíkkÃkqýo Ãkqðoøkún s Í½zkLkk {q¤ níkk.
• íku{Lke yu økuhMk{sLkwt fu LkçkeLku ðkhtðkh ¾kuxk Xuhððk Aíkkt òu
íku{Lke WÃkh ykVík LkÚke ykðíke, íkku [ku¬MkÃkýu Lkçke s swêk Au.
yLku yÕ÷knÃkkfLke MkòykuLke su Ä{feyku hMkq÷ y{Lku Mkt¼¤kðu

Au, íku Ãkkuf¤ Ä{feyku s Au. íkuLke Ë÷e÷ yLku LkMkeník çkÒku îkhk
Mk{s ykÃkðk{kt ykðe.
Lkçkeyku (y÷i.)Lkk SðLkLkk {wÏÞ çkLkkðku{ktÚke fux÷kf WËknhýku
hsq fhðk{kt ykÔÞk Au. suLkku ykþÞ yu Mk{òððkLkku Au fu, {kLkð
EríknkMk{kt yÕ÷knÃkkf íkhVÚke ykðu÷k ík{k{ ÃkÞøkBçkhku {kLkðe níkk.
yLku LkwçkqÔðíkLkk rðrþ»x økwýLku çkkË fhíkkt çkeò økwýku{kt íkuyku ËwrLkÞkLkk
çkeò {kLkðeykuLke su{ s {kLkð níkk. íku{Lkk{kt yÕ÷knÃkkfLkk økwýku fu
¾wËkELkwt hs ¼kh Ãký r{©ý Lk níkwt, çkÕfu íkuyku ÃkkuíkkLke Ëhuf sYrhÞkík
{kxu ¾wË yÕ÷kn íkyk÷k Mk{ûk nkÚk Vu÷kðíkk níkk. yk Mkqhík{kt Lkçkeyku
îkhk fhðk{kt ykðu÷ Ëwykyku{kt yk s nfefík Ëþkoððk{kt ykðe Au.
íku{kt LkçkeykuLke fkf÷qËe yLku Lk{úíkk yu ðkíkLke Ë÷e÷ Au fu, íkuyku Ãk-
kuíkkLku yÕ÷knÃkkfLkk MktÃkqýo {kuníkks yLku sYhík{tË Mk{síkk níkk.
yk WÃkhktík yk s yiríknkrMkf WËknhýku îkhk çkeS çku ðkíkku Ãký
MÃk»x fhðk{kt ykðe Au. yuf yu fu, Lkçkeyku (y÷i.) WÃkh òíkòíkLke
{wMkeçkíkku ykðe Au, yLku íku{Lkk rðhkuÄeykuyu Ãký íku{Lku çkhçkkË fhðkLkk
«ÞíLkku fÞko Au, Ãkhtíkw Auðxu yÕ÷knÃkkf îkhk yMkkÄkhý heíku íku{Lke
{ËË Vh{kððk{kt ykðe Au. çkeswt yu fu, ík{k{ Lkçkeyku (y÷i.)Lkku ËeLk
yuf s níkku. yLku íku yu s ËeLk níkku, suLku nÍ. {wnB{Ë (Mk÷.) hsq
fhe hÌkk Au. {kLkðòíkLkku {q¤ Ä{o yk s Au. yLku ËwrLkÞk{kt çkkfeLkk
sux÷k Ä{o çkLÞk Au, íku Võík ÃkÚk¼ú»x {kLkðkuyu W¼k fhu÷k rð¼ksLkku
Au.
ytíku Ëþkoððk{kt ykÔÞwt Au fu, {kLkðeLke {wÂõíkLkku ykÄkh yk s
ËeLkLkwt yLkwMkhý yÃkLkkððk WÃkh Au. su ÷kufku íkuLku Mðefkhe ÷uþu, íkuyku
s yÕ÷kn íkyk÷kLke ytrík{ yËk÷ík{kt MkV¤ rLkðzþu. yLku s{eLkLkk
ðkhMk Úkþu. yLku su ÷kufku íkuLku Vøkkðe Ëuþu, íku{Lku ykr¾hík{kt MkkiÚke
¾hkçk Ãkrhýk{ ¼kuøkððk Ãkzþu. yÕ÷kn íkyk÷k [qfkËkLkk Mk{Þ fhíkkt
½ýk Ãknu÷kt ÃkkuíkkLkk Lkçke îkhk ÷kufkuLku yk nfefíkÚke ðkfuV fhe hÌkk
Au. yk íkuLke ½ýe {kuxe f]Ãkk Au. su ÷kufku LkçkeLkk ykøk{LkLku ÃkkuíkkLkk
{kxu f]ÃkkLku çkË÷u {wMkeçkík {kLke hÌkk Au, íkuyku {q¾o Au.
Lkçkeyku yÕ÷knÃkkfÚke s {ktøku Au, yÕ÷knÃkkf íkh-
VÚke LkçkeykuLke Ëwykyku fçkq÷ fhðe
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke Ëwyk :
Vhe ßÞkhu Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ykøk{kt LkkÏÞk (íÞkhu) y{u fÌkwt fu, nu
ykøk ! Eçkúkne{ (y÷i.) Ãkh Xtze yLku Eò rðLkkLke ÚkE ò. (69) yLku yu
÷kufkuyu íku{Lke MkkÚku çkwhkE fhðk [kÌkwt íkku y{u íkuykuLku s rLk»V¤ fhe ËeÄk.
(70) yLku y{u Eçkúkne{ (y÷i.)Lku íkÚkk (íku{Lkk ¼ºkeò) ÷qík (y÷i.)Lku yuðe
¼qr{ (þk{) íkhV {kuf÷eLku (fkrVhkuLkk yíÞk[khÚke) çk[kðe ÷eÄk fu su{kt
y{u søkíkðkMkeyku {kxu çkhfík {qfe Au. (71) yLku (rnshík ÃkAe) y{u íku
(Eçkúkne{ y÷i.)Lku EMnkf (y÷i.) (Ãkwºk) yÃkoý fÞko yLku Þyfqçk (y÷i.)
(Ãkkiºk) ðÄkhkLkk (ykÃÞk) yLku yu MkkiLku y{u (½ýk s) Lkufçkg çkLkkÔÞk.
(7h) yLku y{u íku MkkiLku MkhËkh çkLkkÔÞk fu y{khk nwf{Úke ({Ï÷qfLku) hkn
çkíkkðíkk níkk yLku y{u íku{Lkk íkhV Lkuf fk{ku fhðkLkku yLku (¾kMk fhe)
Lk{kÍ fkÞ{ hk¾ðk íkÚkk Ífkík ykÃkðkLkku nwf{ {kufÕÞku yLku íkuyku y{khe
çktËøke{kt ÷køku÷k níkk. (73)
nÍhík ÷qík (y÷i.)Lke Ëwyk :
yLku ÷qík (y÷i.)Lku y{u rnf{ík íkÚkk MkËTçkwrØ yÃkoý fhe yLku y{u
íku{Lku yuðe ðMíkeÚke Aqxfkhku ykÃÞku fu ßÞktLkk ÷kufku øktËk fk{ fhíkk níkk.
çkuþf, íkuyku yrík LkXkhk, LkkVh{kLk ÷kufku níkk. (74) yLku y{u íku (÷qík
y÷i.)Lku y{khe hn{ík{kt ÷E ÷eÄk; çkuþf, íku Lkufçkgku{ktÚke níkk. (7Ãk)
nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke Ëwyk :
yLku (nu Lkçke MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ !) Lkqn (y÷i.)Lkwt ðýoLk fhku
ßÞkhu íku{ýu yu (Eçkúkne{ y÷i.)Lkk Ãknu÷kt Ëwyk {ktøke íkku y{u íku{Lke Ëwyk
fçkq÷ fhe. ÃkAe íku{Lku íkÚkk íku{Lkk íkkçkuËkhkuLku {nkLk øk¼hkxÚke Aqxfkhku
ykÃÞku. (76) yLku y{u yuðk ÷kufkuÚke íku{Lkku çkË÷ku ÷eÄku, suykuyu y{khe
ykÞíkkuLku sqXe çkíkkðe níke. çkuþf, íku ÷kufku yrík LkXkhk níkk, íkuÚke y{u
íkuykuLku MkkiLku s zqçkkze ËeÄk. (77)
nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke Ëwyk :
yLku nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt ðýoLk fhku, ßÞkhu fu
íku{ýu (Mk¾ík {ktËøke{kt) ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLku ÃkwfkÞkou fu, {Lku Eò
Ãknkut[e hne Au yLku íkwt Mkki ËÞk¤wyku fhíkkt ðÄw ËÞk¤w Au. (83) Vhe
y{u íku{Lke Ëwyk fçkq÷ fhe ÷eÄe yLku íku{Lku su Ëw:¾ níkwt íku Ëqh fhe
ËeÄwt yLku y{u íku{Lku ({ktøÞk rðLkk s) íku{Lkwt fwxwtçk ykÃÞwt yLku íku{Lke
MkkÚku íkux÷k s çkeò (ykÃÞk.) y{khe ¾kMk hn{íkLkk fkhýu íkÚkk
çktËøke fhLkkhkyku {kxu ÞkËøkeheLkk fkhýu. (84) yLku nÍhík EM{kE÷
(y÷ÞrnMMk÷k{) íkÚkk nÍhík EËheMk (y÷ÞrnMMk÷k{) yLku nÍhík
Íw÷rfV÷ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt ðýoLk fhku, yu Mkki Mkçkh fhLkkhk níkk. (8Ãk)
yLku y{u íku{Lku y{khe (¾kMk) hn{ík{kt ÷E ÷eÄk níkk. çkuþf, íkuyku
Lkufçkgku{ktÚke níkk. (86)
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke Ëwyk :
yLku {kA÷eðk¤k (ÞqLkwMk y÷i.)Lkwt ðýoLk fhku, ßÞkhu íku økwMMku ÚkE
[kÕÞk økÞk yLku íku Äkhíkk níkk fu y{u íku{Lku yu ðkík Ãkh Ãkfzeþwt Lkrn.
ÃkAe íku{ýu ytÄfkhku{kt (yÕ÷knÃkkfLku) ÃkwfkÞko fu íkkhk rMkðkÞ fkuE {yTçkqË
LkÚke. íkwt (Mkki ¾k{eykuÚke) Ãkrðºk Au. çkuþf, nwt s fMkqhðkh Awt. (87) suÚke
y{u íku{Lke Ëwyk fçkq÷ fhe ÷eÄe yLku íku øk{Úke íku{Lku Aqxfkhku ykÃÞku yLku
yuðe s heíku y{u (çkeò) E{kLkðk¤kykuLku (Ãký) çk[kðe ÷Eyu Aeyu.
(88)
nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lke Ëwyk :
yLku ÍfrhGÞk (y÷i.)Lkwt ðýoLk fhku, ßÞkhu íku{ýu ÃkkuíkkLkk Ãkhðh-
rËøkkhLku ÃkwfkÞko fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {Lku yuf÷ku (Ãkwºk rðLkkLkku) hk¾eþ
Lkrn yLku íkwt íkku MkkiÚke çkuníkh ðkrhMk Au s. (89) Vhe y{u íku{Lke Ëwyk
Mkkt¼¤e ÷eÄe yLku íku{Lku ÞÌkk (Ãkwºk) ykÃÞku yLku íku{Lke (ðktÍ) ÃkíLkeLku
(MktíkkLkLkk) ÷kÞf fhe ËeÄe. çkuþf, íku Mkki Lkuf fk{ku{kt Ëkuzíkk níkk yLku
ykþk íkÚkk zh MkkÚku y{Lku Ãkwfkhíkk níkk yLku y{khe ykøk¤ ykrsÍe
fhLkkh níkk. (90)
¾wËkÃkkfLke MkwÒkík «{kýu Auðxu LkçkeykuLku s ËwLÞðe MkV¤íkk
Ãký {¤u Au :
yLku y{khk ¾kMk çktËk yux÷u hMkq÷ku {kxu y{khku (yk) nwf{ «Úk{Úke
ÚkE [qõÞku Au (171) fu, çkuþf, íku{Lku s {ËË ykÃkðk{kt ykðþu. (17h)
yLku çkuþf y{kY ÷~fh s rðsÞe hnuþu. (173) {kxu (nu Lkçke Mk÷. !) ykÃk
Úkkuze {wÆík MkwÄe íkuykuÚke nxe òyku. (174) yLku íkuykuLku òuÞk fhku, Úkkuzk
ykøk¤ síkkt íkuyku Ãký (Ãkrhýk{) òuE ÷uþu. (17Ãk) þwt y{khe rþûkkLku íkuyku
Wíkkð¤u {ktøku Au ? (176) Vhe ßÞkhu íku rþûkk íkuykuLkk yktøkýk{kt Wíkhe Ãkzþu
íÞkhu yu zhkððk{kt ykðu÷kykuLke Mkðkh çknw çkqhe Úkþu. (177) yLku ykÃk
yuf ([ku¬Mk) Mk{Þ MkwÄe íkuyku(Lke rðYØíkk)Lkku ÏÞk÷ Lk fhku. (178) yLku
òuíkk hnku fu ykøk¤ íkuyku Ãký ÃkkuíkkLkwt Ãkrhýk{ òuE ÷uþu; (179) (nu Lkçke
Mk÷. !) ykÃkLkku ÃkhðhrËøkkh {nkLk EÍÍíkðk¤ku Au. íku yuðe ðkíkkuÚke
Ãkrðºk Au, suLku íkuyku (fkrVhku) çkÞkLk fhu Au. (180) yLku Mkðou hMkq÷ku Ãkh
Mk÷k{ nkuòu. (181) yLku Mk½¤k ð¾ký yÕ÷knÃkkfLku s {kxu Au, su yk¾k
søkíkLkku Ãkk÷Lknkh (yLku {kr÷f) Au. (18h)
Ãknu÷ktLke fki{kuLkk yÍkçkLkk rfMMkkykuÚke Eçkúík ÷E fwhTykLk
þheV WÃkh y{÷ fhðku òuEyu :
yLku ½ýe ðMíkeyku (yuðe) níke, suykuyu ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLke íkÚkk
íkuLkk hMkq÷kuLke yk¿kkykuLkwt WÕ÷t½Lk fÞwO, suÚke y{u íkuykuLku Mk¾ík rnMkkçk{kt
ÃkfzÞk yLku íkuykuLkk WÃkh (ËwrLkÞk{kt Ãký) Mk¾ík rþûkkLke ykVík Lkk¾e.
(8) Vhe íkuykuyu ÃkkuíkkLke fhýeLke rþûkk [k¾e yLku íkuykuLkk fk{{kt yk¾hu
LkwfMkkLk s ykÔÞwt. (9) (ð¤e, ykr¾hík{kt) yÕ÷knÃkkfu íkuykuLkk {kxu
Mk¾ík yÍkçk íkiÞkh hkÏÞku Au. {kxu nu çkwrØþk¤eyku fu suyku E{kLk ÷kðe
[qõÞk Aku, ík{u yÕ÷knÃkkfÚke zhíkk hnku. çkuþf, yÕ÷knÃkkfu ík{khk íkhV
yuf çkkuÄ (fwhTykLk) {kufÕÞwt Au. (10) (suLkk ÷kðLkkh) hMkq÷ Au, su ík{Lku
yÕ÷knÃkkfLke MÃk»x ykÞíkku ÃkZe Mkt¼¤kðu Au; fu suÚke íku ÷kufkuLku fu suyku
yÕ÷knÃkkf Ãkh E{kLk ÷kðu yLku MkífkÞkou fhu íku{Lku (fw£ íkÚkk LkkËkLkeLkk)
ytÄfkhku{ktÚke (E{kLkLkk) «fkþ íkhV fkZe ÷kðu yLku su þÏMk yÕ÷knÃkkf
Ãkh E{kLk ÷kðþu yLku MkífkÞo fhþu, íkuLku yÕ÷kn íkyk÷k (sÒkíkLkk) yuðk
çkøke[kyku{kt Ëk¾÷ fhþu, su{Lke Lke[u Lknuhku ðnuíke nþu, su{kt íkuyku rLkhtíkh
MkËk hnuþu. y÷çk¥k, yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLku yrík W¥k{ hkuS ykÃke. (11)
yÕ÷kn íkyk÷k yuðku Au, suýu Mkkík ykfkþku çkLkkÔÞk yLku íkux÷e s (Mkkík)
s{eLkku Ãký; íku ËhufLkk ytËh ¾wËkE nwf{ WíkÞko fhu Au fu, suÚke ík{u òýe
÷ku fu yÕ÷kn íkyk÷k Ëhuf ðMíkw fhe þfu Au yLku Ëhuf ðMíkw yÕ÷knÃkkfLkk
¿kkLk{kt Mk{kÞu÷e Au. (1h)
P LkçkeykuLku {kuf÷ðkLkk nuíkwyku P

fwhTykLk þheVLke rðrðÄ ykÞíkku{kt yÕ÷knÃkkfu LkçkeykuLku {kuf÷-
ðkLkk nuíkwyku ËþkoÔÞk Au. su{ktÚke y{wf ykÞíkku hsw fYt Awt :
• “yk ík{k{ hMkq÷kuLku ¾wþ¾çkh ykÃkLkkhk yLku zhkðLkkhk çkLkkðeLku
{kuf÷ðk{kt ykÔÞk níkk, suÚke íku{Lku {kuf÷e ËeÄk ÃkAe ÷kufku ÃkkMku
yÕ÷kn íkyk÷k Mkk{u fkuE Ë÷e÷ çkkfe Lk hnu yLku yÕ÷knÃkkf
Ëhuf Mktòuøkku{kt «¼wíðþk¤e yLku rnf{íkðk¤k (íkíðËþeo) Au.
(÷kufku LkÚke {kLkíkk íkku Lk {kLku) Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkf Mkkûke ykÃku Au
fu, nu Lkçke ! su ftE íkuýu ík{khk WÃkh WíkkÞwO (LkkrÍ÷ fÞwO) Au,
ÃkkuíkkLkk ¿kkLk{ktÚke WíkkÞwO Au yLku íkuLkk Ãkh Vrh~íkkyku Ãký Mkkûke
Au, òu fu yÕ÷kn íkyk÷kLkwt Mkkûke nkuðwt s Ãkqhíkwt Au.”
(Mkqhn rLkMkkyT : 16Ãk-166)

• “y{u su hMkq÷ {kuf÷eyu Aeyu; yux÷k s {kxu íkku {kuf÷eyu Aeyu
fu íkuyku MkËk[khe ÷kufkuLku þw¼ Mk{k[kh ykÃkLkkhk yLku Ëwhk[kheykuLku
zhkðLkkhk nkuÞ.” (Mkqhn yLkTyk{ : 48)
• “(yLku yk ðkík yÕ÷knÃkkfu MksoLkLkk ykht¼{kt s MÃk»xÃkýu
Vh{kðe ËeÄe níke fu) nu ykË{Lkk MktíkkLk ! ÞkË hk¾ku, òu ík{khk
ÃkkMku MðÞt ík{khk{ktÚke s yuðk hMkq÷ku (EþËqíkku) ykðu, su ík{Lku
{khe ykÞíkku Mkt¼¤kðe hÌkk nkuÞ, íkku su fkuE yð¿kk (LkkVh{kLke)
Úke çk[þu yLku ÃkkuíkkLkwt ðíkoLk MkwÄkhe ÷uþu, íkuLkk {kxu fkuE ¼Þ yLku
Ëw:¾Lkwt fkhý LkÚke, yLku su ÷kufku y{khe ykÞíkkuLku ¾kuxe Xuhðþu
yLku íkuLkk Mkk{u rðÿkun fhþu, íkuyku s ËkuÍ¾e (LkfoðkMke) nþu,
ßÞkt íkuyku nt{uþk hnuþu.” (Mkqhn yyThkV : 3Ãk-36)
• “òu y{u íku (hMkq÷)Lkk ykøk{Lk Ãknu÷kt yk{Lku fkuE ÞkíkLkkÚke
Lk»x fhe ËeÄk nkuík íkku ÃkAe yk s ÷kufku fnuíkk fu nu y{khk
Ãkk÷Lknkh ! íkU y{khk ÃkkMku fkuE hMkq÷ (EþËqík) þk {kxu Lk {kufÕÞku
fu yÃk{krLkík yLku ríkhMf]ík Úkíkkt Ãknu÷kt s y{u íkkhe ykÞíkkuLkwt
yLkwMkhý yÃkLkkðe ÷uíkk ?” (Mkqhn íkk-nk : 134)
• “(nu ÃkÞøkBçkh ! yk{Lku íku rËðMkÚke [uíkðe Ëku) ßÞkhu y{u Ëhuf
WB{ík (Mk{wËkÞ){ktÚke MðÞt íku{Lkk{ktÚke s yuf Mkkûke W¼ku fheþwt,
su íku{Lkk Mkk{u Mkkûke ykÃkþu yLku yk ÷kufku Mkk{u Mkkûke ykÃkðk
y{u ík{Lku ÷kðeþwt, yLku (íku s MkkûkeLke íkiÞkhe Au fu) y{u yk økútÚk
(fwhTykLk þheV) ík{khk Ãkh WíkkÞkou Au, su Ëhuf ðMíkwLke MÃk»xÃkýu
Mk{sqíke ykÃkLkkhku Au. yLku {køkoËþoLk yLku f]Ãkk yLku ¾wþ¾çkhe
Au íku ÷kufku {kxu su{ýu yk¿kkÃkk÷Lk{kt {kÚkwt Íwfkðe ËeÄwt Au.”
(Mkqhn LknT÷ : 89)
LkçkeykuLkwt yk¿kkÃkk÷Lk sYhe :
• “fnku, yÕ÷kn íkyk÷kLkk yk¿kktrfík (Vh{ktçkhËkh) çkLkku yLku
hMkq÷Lkk yk¿kktrfík çkLkeLku hnku. Ãkhtíkw òu ík{u rð{w¾ Úkkyku Aku

íkku çkhkçkh Mk{S ÷ku fu, hMkq÷Lkk rþhu su fíkoÔÞLkku ¼kh {qfðk{kt
ykÔÞku Au, íkuLkku sðkçkËkh íku Au yLku ík{khk Ãkh fíkoÔÞLkku su ¼kh
{qfðk{kt ykÔÞku Au, íkuLkk sðkçkËkh ík{u. íkuLkwt yk¿kkÃkk÷Lk fhþku íkku
ík{u Ãkkuíku s {køkoËþoLk Ãkk{þku, Lknª íkku hMkq÷Lke sðkçkËkhe yuLkkÚke
rðþu»k Mknus Ãký LkÚke fu MÃk»xÃkýu ykËuþ Ãknkut[kze Ëu.”
(Mkqhn Lkqh : Ãk4)
• “ÃkAe nu ÃkÞøkBçkh ! ík{u yÕ÷knÃkkfLkk yðíkrhík fhu÷k fkLkqLk
{wsçk yk ÷kufkuLkk {k{÷kykuLkku VUMk÷ku fhku yLku íku{Lke EåAkykuLkwt
yLkwMkhý Lk fhku. MkkðÄkLk hnku fu yk ÷kufku ík{Lku ¼ú{{kt Lkkt¾eLku
íku {køkoËþoLkÚke íkMkw çkhkçkh Ãký [r÷ík fhðk Lk Ãkk{u, su yÕ÷kn
íkyk÷kyu ík{khk íkhV yðíkrhík fÞwO Au, ÃkAe òu íkuyku ykLkkÚke
rð{w¾ ÚkkÞ, íkku òýe ÷ku fu yÕ÷knÃkkfu íku{Lkk fux÷kf økwLkkykuLkk
çkË÷k{kt íku{Lku {wMkeçkík{kt Lkkt¾ðkLkku rLkÄkoh s fhe ÷eÄku Au yLku
yk nfefík Au fu, íku ÷kufku{ktÚke ½ýkt¾hk VkrMkf (yð¿kkfkhe)
Au. (òu yk ÷kufku yÕ÷knÃkkfLkk fkLkqLkÚke rð{w¾ çkLku Au) íkku þwt
ÃkAe òrnr÷GÞík (y¿kkLkíkk)Lkku VUMk÷ku EåAu Au ? òu fu su ÷kufku
yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh E{kLk hk¾u Au, íku{Lkk Mk{eÃk yÕ÷knÃkkfÚke
ðÄw Mkkhku rLkýoÞ fhLkkh çkeòu fkuý nkuE þfu Au ?”(Mkq.{kEËn :
49-Ãk0)
• “swyku, ík{khk ÃkkMku ík{khk hçk íkhVÚke çkwrØ{¥kkLkku «fkþ ykðe
økÞku Au, nðu su Mk{sËkheLkku WÃkÞkuøk fhþu, íku ÃkkuíkkLkwt s ¼÷wt
fhþu yLku su yktÄ¤ku çkLkþu, Ãkkuíku s LkwfMkkLk ¼kuøkðþu. nwt ík{khk
Ãkh fkuE rLkheûkf LkÚke.” (Mkqhn yLkTyk{ : 104)
• “÷kufku ! yk hMkq÷ ík{khe ÃkkMku ík{khk hçk íkhVÚke MkíÞT ÷ELku
ykðe økÞk Au, E{kLk ÷E ykðku, ík{khk s {kxu MkkYt Au. yLku
òu ELfkh fhku Aku, íkku òýe ÷ku fu ykfkþku yLku Ähíke{kt su ftE
Au, çkÄwt s yÕ÷knÃkkfLkwt Au yLku yÕ÷kn íkyk÷k Mkðo¿k òýfkh

Ãký Au yLku íkíðËþeo Ãký.” (Mkqhn rLkMkkyT : 170)
yÕ÷knÃkkfLkku MktËuþku Ãknkut[kzðku LkçkeykuLke sðkçkËkhe Au :
• “nu ÃkÞøkBçkh ! su ftE ík{khk hçk íkhVÚke ík{khk Ãkh yðíkrhík
fhðk{kt ykÔÞwt Au, íku ÷kufku MkwÄe Ãknkut[kze Ëku. òu ík{u yk{ Lk
fÞwO íkku íkuLkk íkhVÚke ÃkÞøkk{ Ãknkut[kzðkLkku n¬ yËk Lk fÞkou.”
(Mkqhn {kEËn : 67)
• “nu ÃkÞøkBçkh ! ík{Lku íkku y{u {kºk yuf ¾wþ¾çkh ykÃkLkkh yLku
Mk[uík fhLkkh çkLkkðeLku {kufÕÞk Au. yk ÷kufkuLku fne Ëku fu, “nwt
yk fk{ {kxu ík{khk ÃkkMku fkuE ð¤íkh LkÚke {ktøkíkku. {kYt ð¤íkh
fuð¤ yu s Au fu, suLke EåAk ÚkkÞ íku ÃkkuíkkLkk hçkLkku {køko yÃkLk-
kðe ÷u.”
(Mkqhn VwhfkLk : Ãk6-Ãk7)
• “nu ÃkÞøkBçkh ! fne Ëku fu, ÷kufku ! ík{khe ÃkkMku ík{khk hçk íkh-
VÚke MkíÞ ykðe økÞwt Au. nðu su MkL{køko yÃkLkkðu, íkuLkwt MkL{køko
WÃkh [k÷ðwt íkuLkk s {kxu ÷k¼ËkÞf Au yLku su ÃkÚk¼ú»x hnu íkuLke
ÃkÚk-¼ú»xíkk íkuLkk s {kxu rðLkkþfkhe Au. yLku nwt ík{khk Ãkh fkuE
h¾uðk¤ LkÚke. yLku nu Lkçke ! ík{u íku {køkoËþoLkLkwt yLkwMkhý fhíkk
hnku, su ík{khk íkhV ðne {khVíku {kuf÷ðk{kt ykðe hÌkwt Au yLku
ÄiÞo hk¾ku íÞkt MkwÄe fu yÕ÷kn íkyk÷k VUMk÷ku fhe Ëu, yLku íku s
MkkiÚke ©u»X VUMk÷ku fhLkkh Au.” (Mkqhn ÞqLkwMk : 108-109)
• “nu Lkçke ! ÄiÞo (®n{ík-Mkçkú)Úke fk{ fÞuo òyku yLku ík{kYt yk ÄiÞo
yÕ÷kn íkyk÷kLke s {ËË yLku íkuýu yÃkuo÷ MkËTçkwrØÚke Au. yk
÷kufkuLke nhfíkkuÚke Ëw:¾e Lk Úkkyku yLku Lk íkku íku{Lke [k÷çkkSykuÚke
ík{kYt ÓËÞ Ëw¼kÞ. yÕ÷knÃkkf íku ÷kufkuLkk MkkÚku Au, suyku (íkuLkku)
zh hk¾u Au yLku suyku W¥k{ heíku ðíkuo Au.” (Mkqhn LknT÷ : 1h7-
1h8)
• “hMkq÷ Ãkh íkku {kºk MktËuþ Ãknkut[kze ËuðkLke sðkçkËkhe Au. ykøk¤
ík{khe ònuh yLku AqÃke ík{k{ ÂMÚkríkLku òýðkðk¤ku yÕ÷knÃkkf
Au. nu ÃkÞøkBçkh ! íku{Lku fne Ëku fu, Ãkkf (rðþwØ) yLku LkkÃkkf
(yþwØ) fkuE Ãký Mktòuøkku{kt Mk{kLk LkÚke. [knu LkkÃkkfLke rðÃkw÷íkk
ík{Lku øk{u íkux÷e {wøÄ fhLkkhe nkuÞ. íkuÚke nu ÷kufku suyku çkwrØ
Ähkðku Aku, yÕ÷knÃkkfLke yð¿kkÚke çk[íkk hnku. ykþk Au fu ík{Lku
MkV¤íkk «kó Úkþu.” (Mkqhn {kEËn : 99-100)
• “nu ÃkÞøkBçkh ! fnku fu nwt íkku yuf {Lkw»Þ Awt ík{khk s suðku, {khk
íkhV ðne {kuf÷ðk{kt ykðu Au fu, ík{khku yÕ÷knÃkkf çkMk yuf
s yÕ÷kn Au. íkuÚke su fkuE ÃkkuíkkLkk hçkLke {w÷kfkíkLkku WB{eËðkh
nkuÞ íkuýu ¼÷kt fkÞkou fhðk òuEyu yLku çktËøke{kt ÃkkuíkkLkk hçk MkkÚku
fkuE çkeòLku ¼køkeËkh Lk çkLkkððku òuEyu.” (Mkqhn fnTV : 110)
• “nu {wnB{Ë ! fnku, nu {Lkw»Þku ! nwt ík{khk Mkki {kxu íku yÕ÷knLkku
ÃkÞøkBçkh Awt, su Ähíke yLku ykfkþkuLke çkkËþkneLkku {kr÷f Au. íkuLkk
rMkðkÞ fkuE WÃkkMÞ (EçkkËíkLku ÷kÞf) LkÚke, íku s SðLk «ËkLk
fhu Au yLku íku s {]íÞw ykÃku Au. ÃkAe E{kLk ÷kðku yÕ÷kn íkyk÷k
Ãkh yLku íkuLkk {kuf÷u÷k WB{e ÃkÞøkBçkh (nÍhík {wnB{Ë Mk÷.)
Ãkh su yÕ÷kn yLku íkuLkk ykËuþkuLku {kLku Au. yLku íkuLkwt yLkwMkhý
fhku, ykþk Au fu ík{u MkeÄku {køko Ãkk{e ÷uþku.”
(Mkqhn yyThkV : 1Ãk8)
• “þwt íkuLku AkuzeLku yk ÷kufkuyu çkeò WÃkkMÞku ({yTçkqË) çkLkkðe ÷eÄk
Au ? nu ÃkÞøkBçkh ! yk{Lku fnku fu, ÷kðku ÃkkuíkkLke Ë÷e÷, yk økútÚk
Ãký {kisqË Au, su{kt {khk s{kLkkLkk ÷kufku {kxu WÃkËuþ Au yLku íku
økútÚkku Ãký {kisqË Au, su{kt {khk Ãknu÷ktLkk ÷kufku {kxu WÃkËuþ níkku.
Ãkhtíkw yk{ktÚke {kuxk¼køkLkk ÷kufku ðkMíkrðõíkkÚke yòý Au, íkuÚke
rð{w¾ ÚkÞu÷k Au. y{u ík{khk Ãknu÷kt su hMkq÷ (MktËuþðknf) Ãký
{kufÕÞk Au, íku{Lku yk s ðne {kuf÷e Au fu, {khk rMkðkÞ fkuE

WÃkkMÞ (EçkkËíkLku ÷kÞf) LkÚke, ÃkAe ík{u ÷kufku {khe s WÃkkMkLkk
fhku.”(Mkqhn ytrçkÞk : h4-hÃk)
• “nu ÃkÞøkBçkh ! íku{Lku fnku, nwt ík{Lku yu{ LkÚke fnuíkku fu {khe ÃkkMku
yÕ÷knÃkkfLkk ¾òLkk Au, Lk nwt yá~ÞLkwt ¿kkLk Ähkðwt Awt yLku Lk íkku
yu{ fnwt Awt fu Vrh~íkku Awt. nwt íkku {kºk íku ðne (rËÔÞ «fkþLkk)Lkwt
yLkwMkhý fYt Awt, su {khk Ãkh yðíkrhík fhðk{kt ykðu Au. ÃkAe
yk{Lku ÃkqAku, þwt yktÄ¤ku yLku Ëu¾íkku çktLku Mk{kLk nkuE þfu Au
?”
(Mkqhn yLkTyk{ : Ãk0)
LkçkeykuLku Lk {kLkLkkhkLke Ë÷e÷ku :
• “y{u yk fwhTykLk{kt ÷kufkuLku swËe swËe heíku Mk{òÔÞk, Ãkhtíkw
{kuxk¼køkLkk ÷kufku ELfkh Ãkh s y¬z hÌkk yLku íku{ýu fÌkwt, y{u
íkkhe ðkík Lknª {kLkeyu, ßÞkt MkwÄe íkwt y{khk {kxu s{eLkLku VkzeLku
yuf Íhýwt Lk ðnuðzkðe Ëu yÚkðk íkkhk {kxu ¾sqh yLku ÿkûkLkku
yuf çkøke[ku ÃkuËk ÚkE òÞ yLku íkwt íku{kt Lknuhku ðnuðzkðe Ëu yÚkðk
íkwt ykfkþLkk xwfzu-xwfzk fheLku y{khk WÃkh Ãkkze Ëu, su{fu íkkhku
Ëkðku Au. yÚkðk yÕ÷kn yLku Vrh~íkkykuLku YçkY y{khk Mkk{u
÷E ykðu yÚkðk íkkhk {kxu MkkuLkkLkwt yuf ½h çkLke òÞ yÚkðk íkwt
ykfkþ{kt [Ze òÞ yLku íkkhk [ZðkLkku Ãký y{u rðïkMk Lknª
fheyu, ßÞkt MkwÄe íkwt y{khk Ãkh yuf yuðwt ÷¾ký Lk Wíkkhe ÷kðu,
su y{u ðkt[eyu. nu ÃkÞøkBçkh ! yk{Lku fnku, Ãkrðºk yLku {nkLk
Au {khku Ãkk÷Lknkh, þwt nwt yuf MktËuþku ÷kðLkkh {Lkw»Þ rMkðkÞ çkeswt
Ãký ftE Awt ? ÷kufku Mk{ûk ßÞkhu Ãký {køkoËþoLk ykÔÞwt íkku íkuLkk
WÃkh E{kLk ÷kðíkkt íku{Lku fkuE ðMíkwyu Lk hkuõÞk, Ãkhtíkw íku{Lkk yk
s fÚkLku fu ‘þwt yÕ÷knÃkkfu {Lkw»ÞLku ÃkÞøkBçkh çkLkkðeLku {kuf÷e
ËeÄk ?’ yu{Lku fnku, òu Ähíke Ãkh Vrh~íkkyku Mktíkku»kÚke [k÷e-Vhe
hÌkk nkuík íkku y{u [ku¬Mk ykfkþ{ktÚke fkuE Vrh~íkkLku s íku{Lkk

{kxu ÃkÞøkBçkh çkLkkðeLku {kuf÷íkk. nu Lkçke ! yk{Lku fne Ëku fu,
{khk yLku ík{khk ðå[u çkMk yuf yÕ÷knÃkkfLke s Mkkûke Ãkqhíke
Au. íku ÃkkuíkkLkk çktËk-ykuLke nk÷íkLke ¾çkh hk¾u Au yLku çkÄwt s
òuE hÌkku Au.”
(Mkqhn çkLke EMkhkE÷ : 89-96)
• “fnu Au, yk fuðk hMkq÷ (EþËqík) Au, su ¼kusLk ÷u Au yLku
çkòhku{kt nhu-Vhu Au ? þk {kxu íkuLkk ÃkkMku fkuE Vrh~íkku {kuf÷ðk{kt
Lk ykÔÞku, su íkuLkk MkkÚku hnuíkku yLku (Lk {kLkLkkhkykuLku) Ä{fkðíkku
? yÚkðk çkeswt ftE Lknª íkku íkuLkk {kxu fkuE ¾òLkku s Wíkkhe
Ëuðk{kt ykÔÞku nkuík yÚkðk íkuLkk ÃkkMku yuf çkkøk s nkuík, su{ktÚke
yk (rLk®ùíkíkkLke) hkuS «kó fhíkku. yLku yk òr÷{ku fnu Au, ík{u
÷kufku íkku yuf òËwLke yMkh Ãkk{u÷k {kýMkLke ÃkkA¤ ÷køke økÞk
Aku. swyku, fuðk fuðk íkfo yk ÷kufku ík{khk Mkk{u «Míkwík fhe hÌkk
Au. yuðk çknufe økÞk Au fu, íku{Lku fkuE MkeÄe ðkík MkqÍíke LkÚke.”
(Mkqhn VwhfkLk : 7-9)
• “ßÞkhu íku{Lku y{khe MÃk»x ðkíkku Mkt¼¤kððk{kt ykðu Au, íkku íku
÷kufku suyku y{khe {w÷kfkíkLke ykþk hk¾íkk LkÚke, fnu Au fu,
ykLkk çkË÷u fkuE çkeswt fwhTykLk ÷E ykðku yÚkðk yk{kt Úkkuzku
VuhVkh fhku. nu Lkçke ! íku{Lku fnku, {kYt yk fk{ LkÚke fu {khk
íkhVÚke yk{kt fkuE VuhVkh yLku VuhçkË÷ fhe ÷ô. nwt íkku {kºk íku
ðneLkwt yLkwMkhý fhLkkhku Awt, su {khe ÃkkMku {kuf÷ðk{kt ykðu Au.
òu nwt {khk hçkLke yð¿kk fYt (Lk {kLkwt) íkku {Lku yuf {kuxk ¼Þtfh
rËðMkLke MkòLkku zh Au.”(Mkqhn ÞqLkwMk : 1Ãk)
• “yLku ßÞkhu fkuE íku{Lku ÃkqAu Au fu, ík{khk hçku yk fE ðMíkw
yðíkrhík fhe Au, íkku fnu Au, yhu ! yu íkku yøkkWLkk Mk{ÞLke
Ãkwhkýe ðkíkkoyku Au. yk ðkíkku íkuyku yux÷k {kxu fhu Au fu, fÞk{ík
(ÃkwLkSoðLk)Lkk rËðMku íkuyku ÃkkuíkkLkk çkkus Ãký ÃkqhuÃkqhk WXkðu yLku

MkkÚku MkkÚku Úkkuzktf íku ÷kufkuLkk çkkus Ãký WXkðu, su{Lku yk ÷kufku
y¿kkLkíkkLkk fkhýu ÃkÚk¼ú»x (økw{hkn) fhe hÌkk Au. swyku ! fuðe
¼khu sðkçkËkhe Au, su yk ÷kufku ÃkkuíkkLkk {kÚku ÷E hÌkk Au.”
(Mkqhn LknT÷ : h4-hÃk)
• “yk ÷kufkuLku ßÞkhu y{khe MÃk»x ykÞíkku Mkt¼¤kððk{kt ykðu Au
yLku MkíÞ yk{Lke Mkk{u ykðe òÞ Au, íkku yk ELfkh fhLkkhk
íkuLkk rðþu fnu Au fu, yk íkku MÃk»x òËq Au. þwt íku{Lkwt fnuðwt yu Au
fu, hMkq÷u ykLku Ãkkuíku s ½ze fkZâwt Au ? yk{Lku fnku, òu {U ykLku
Ãkkuíku s ½ze fkZâwt Au, íkku ík{u {Lku yÕ÷knÃkkfLke Ãkfz{ktÚke Mknus
Ãký çk[kðe Lknª þfku. su ðkíkku ík{u çkLkkðku Aku yÕ÷knÃkkf íkuLku
Mkkhe heíku òýu Au, {khk yLku ík{khk ðå[u íku s Mkkûke ykÃkðk {kxu
Ãkqhíkku Au, yLku íku {kuxku ûk{kþe÷ yLku ËÞk¤w Au.” (Mkqhn ynTfkV :
7-8)
• “ÞnqËeyku yLku r¾úMíkeyku fnu Au fu, y{u yÕ÷kn íkyk÷kLkk Ãkwºkku
yLku íkuLkk ðnk÷kt Aeyu. íku{Lku ÃkqAku, ÃkAe íku ík{khk økwLkknku {kxu
ík{Lku fu{ Mkò ykÃku Au ? nfefík{kt ík{u Ãký yuðk s {Lkw»Þ Aku,
suðk çkeò {Lkw»Þku ¾wËkÃkkfu ÃkuËk fÞko Au. íku suLku [knu Au, {kV
fhu Au yLku suLku [knu Au, Mkò ykÃku Au. Ähíke yLku ykfkþku yLku
íku{kt {kisqË ík{k{ ðMíkwyku íkuLke {kr÷feLke Au yLku íkuLkk s íkhV
MkkiLku sðkLkwt Au.” (Mkqhn {kEËn : 18)
LkçkeykuLkk ELfkheykuLku sðkçk :
• “yLku nu ÃkÞøkBçkh ! ík{khk Ãknu÷kt Ãký y{u {Lkw»ÞkuLku s hMkq÷
çkLkkðeLku {kufÕÞk níkk, su{Lkk WÃkh y{u ðne (rËÔÞ «fkþLkk)
{kuf÷íkk níkk. ík{u ÷kufku òu ¿kkLk Ähkðíkk Lk nkuð íkku økútÚkðk¤kykuLku
ÃkqAe ÷ku. íku hMkq÷kuLku y{u fkuE yuðk þheh ykÃÞk Lk níkk fu íkuyku
¼kusLk Lk ÷uíkk nkuÞ yLku Lk íkuyku nt{uþkt Sðtík hnuLkkhk níkk. ÃkAe
òuE ÷ku fu ytíku y{u íku{Lkk MkkÚku ÃkkuíkkLkk ðkÞËk Ãkqhk fÞko yLku
íku{Lku íkÚkk suLku-suLku y{u EåAâwt, çk[kðe ÷eÄk yLku nËÚke ðÄe
sLkkhkykuLku Lk»x fhe ËeÄk.” (Mkqhn ytrçkÞk : 7-9)
• “yÕ÷knÃkkfLkk MkkuøktË, nu Lkçke ! ík{khk Ãknu÷kt Ãký ½ýe fki{ku{kt
y{u hMkq÷ku {kuf÷e [qõÞk Aeyu (yLku Ãknu÷kt Ãký yk s Úkíkwt hÌkwt
Au fu) þÞíkkLku íku{Lkk ¾hkçk fhíkqíkku íku{Lku MkwtËh çkLkkðeLku Ëu¾kzâk
(yLku MktËuþðknfkuLke ðkík íku{ýu {kLke s Lknª). íku s þÞíkkLk
yksu yk ÷kufkuLkku Ãký Mkthûkf çkLku÷ku Au. yLku yk ÷kufku Ëw:¾ËkÞe
MkòLku Ãkkºk çkLke hÌkk Au. y{u yk økútÚk ík{khk Ãkh yux÷k {kxu
yðíkrhík fÞkou Au fu, ík{u íku {ík¼uËkuLke MkíÞíkk íku{Lkk Mkk{u MÃk»x
fhe Ëku su{kt íkuyku økúMík Au. yk økútÚk {køkoËþoLk yLku f]Ãkk çkLkeLku
yðíkrhík ÚkÞku Au íku ÷kufku {kxu suyku yuLku {kLke ÷u.” (Mkqhn LknT÷
: 63-64)
• “yk ÷kufku fnu Au, òu fYýk{Þ yÕ÷knÃkkf EåAíkku (fu y{u
íku{Lke WÃkkMkLkk Lk fheyu) íkku y{u fËkrÃk íku{Lku Lk Ãkqsíkk. yk ÷kufku
yk {k{÷kLke ðkMíkrðõíkkLku íkÆLk òýíkk LkÚke, {kºk yxf¤ku fhu
Au. þwt y{u yk Ãknu÷kt fkuE økútÚk yk{Lku ykÃÞku níkku, suLke MkLkË
(ÃkkuíkkLke yk Vrh~íkk-Ãkqò {kxu) yk ÷kufku ÃkkuíkkLkk ÃkkMku Ähkðíkk
nkuÞ ? Lknª, çkÕfu yk ÷kufku fnu Au fu, y{u y{khk çkkÃk-ËkËkykuLku
yk ÃkØrík Ãkh òuÞk Au yLku y{u yu{Lkkt s ÃkËTr[öku Ãkh [k÷e
hÌkk Aeyu. ykðe s heíku ík{khk Ãknu÷kt su ðMíke{kt Ãký y{u
fkuE zhkðLkkh {kufÕÞku, íkku íkuLkk Mkw¾-MktÃkÒk ÷kufkuyu ykðwt s fÌkwt
fu, y{u y{khk çkkÃk-ËkËkykuLku yk s ÃkØrík Ãkh òuÞk Au yLku
y{u íku{Lkk s ÃkËTr[ökuLkwt yLkwMkhý fhe hÌkk Aeyu. Ëhuf ÃkÞøk-
Bçkhu íku{Lku ÃkqAâwt, þwt ík{u íku s ÃkøkËtze Ãkh [kÕÞk sþku, [knu
nwt ík{Lku yu hMíkk fhíkkt ðÄw Mkk[ku yLku Mkkhku {køko çkíkkðwt, suLkk
Ãkh ík{u ÃkkuíkkLkk çkkÃk-ËkËkykuLku òuÞk Au ? íku{ýu çkÄk hMkq÷kuLku
yk s sðkçk ykÃÞku fu, su ËeLk (Ä{o) íkhV çkku÷kððk {kxu ík{u
{kuf÷ðk{kt ykÔÞk Aku y{u íkuLkku ELfkh fhLkkhk Aeyu. Auðxu y{u
íku{Lke ¾çkh ÷E Lkk¾e yLku òuE ÷ku, ¾kuxwt XuhðLkkhkykuLkwt fuðwt
Ãkrhýk{ ykÔÞwt.” (Mkqhn Íw¾hwV : h0-hÃk)
• “y{u yk fwhTykLk{kt ÷kufkuLku rðrðÄ heíku Mk{òÔÞk Au. ík{u [knu
fkuE Ãký rLkþkLke ÷E ykðku, su ÷kufkuyu {kLkðkLkku ELfkh fhe
ËeÄku Au, íkuyku yu s fnuþu fu ík{u yMkíÞ Ãkh Aku. ykðe heíku
{nkuh {khe Ëu Au yÕ÷knÃkkf, íku ÷kufkuLkk ÓËÞku Ãkh suyku ¿kkLkneLk
(y¼ý) Au. íkku (nu Lkçke !) Mkçkú fhku (ÄiÞo hk¾ku), rLk:MktËun
yÕ÷kn íkyk÷kLkku ðkÞËku Mkk[ku Au, yLku fËkrÃk n¤ðk Lk Mk{su
ík{Lku, íku ÷kufku suyku rðïkMk fhíkk LkÚke.” (Mkqhn Y{ : Ãk8-60)
ELfkheykuLke Mkò :
• “su ÷kufku y{khk Mkk{u hsq ÚkðkLkku ¼Þ hk¾íkk LkÚke íkuyku fnu
Au, y{khk ÃkkMku Vrh~íkkyku fu{ Lk {kuf÷ðk{kt ykðu yÚkðk ÃkAe
y{u ÃkkuíkkLkk hçkLku òuEyu ? ¾qçk ½{tz ÷ELku çkuXk Au yk ÷kufku
ÃkkuíkkLkk {Lk{kt yLku nË ðxkðe økÞk yk ÷kufku ÃkkuíkkLkk rðÿkun{kt. su
rËðMku Vrh~íkkykuLku òuþu, íku yÃkhkÄeyku {kxu fkuE þw¼-Mkq[LkkLkku
rËðMk Lknª nkuÞ. [eMk Ãkkze WXþu fu, ¾wËkLke ÃkLkkn ! yLku su ftE
íku{Lkwt fÞwO-fhkÔÞwt Au íkuLku y{u Äq¤Lke su{ Wzkðe ËEþwt. {kºk íku s
÷kufku suyku sÒkík (Mðøko)Lkk n¬Ëkh Au íku rËðMku Mkkhe søÞkyu
hkufkþu yLku çkÃkkuh ÃkMkkh fhðk {kxu W¥k{ søÞk Ãkk{þu. ykfkþLku
[eheLku ykðíkwt yuf ðkË¤ íku rËðMku «økx Úkþu yLku Vrh~íkkykuLkk
Äkzkt Lku Äkzkt Wíkkhe Ëuðk{kt ykðþu. íku rËðMku ðkMíkrðf hkßÞ {kºk
hn{kLk (Ãkh{ ËÞk¤w)Lkwt nþu, yLku íku fkrVhku (ELfkh fhLkkhkyku)
{kxu ½ýku Mk¾ík rËðMk nþu. yíÞk[khe {Lkw»Þ ÃkkuíkkLkk nkÚk fhze
¾kþu yLku fnuþu, yVMkkuMk ! {U hMkq÷Lkku MkkÚk ykÃÞku nkuík. nkÞ hu
{kYt Ëw¼koøÞ ! fËk[ {U V÷kýk {kýMkLku {khku r{ºk Lk çkLkkÔÞku
nkuíku. íkuLkk çknufkððk{kt ykðe sELku {U íku rþ¾k{ý Lk Mðefkhe
su {khe ÃkkMku ykðe níke. þÞíkkLk {Lkw»Þ {kxu ½ýku s çkuðVk
Lkeðzâku. yLku hMkq÷ fnuþu, nu {khk hçk ! {khe fki{Lkk ÷kufkuyu
yk fwhTykLkLku {òfLkku rð»kÞ çkLkkðe ÷eÄwt níkwt. nu Lkçke ! y{u
íkku ykðe s heíku økwLkunøkkhkuLku Ëhuf Lkçke (ÃkÞøkBçkh)Lkk Ëw~{Lk
çkLkkÔÞk Au, yLku ík{khk {kxu ík{khku hçk s {køkoËþoLk yLku {ËË
fhðk {kxu Ãkqhíkku Au.” (Mkqhn VwhfkLk : h1-31)
• “yLku íku ÔÞÂõík fhíkkt {kuxku yíÞk[khe çkeòu fkuý nþu, su yÕ÷kn
íkyk÷k Ãkh sqXe íknku{ík {qfu yÚkðk fnu fu {khk Ãkh ðne ykðe
Au, òu fu íkuLkk Ãkh fkuE ðne Wíkkhðk{kt Lk ykðe nkuÞ yÚkðk su
yÕ÷kn íkyk÷kLke yðíkrhík fhu÷e ðMíkwLkk {wfkçk÷k{kt fnu fu nwt
Ãký ykðe ðMíkw WíkkheLku Ëu¾kze ËEþ. fËk[, ík{u íku yíÞk[kheykuLku
yu nk÷ík{kt òuE þfku ßÞkhu fu íkuyku {]íÞwLkk f»x{kt zqçkfeyku ¾kE
hÌkk nkuÞ Au yLku Vrh~íkkyku nkÚk ÷tçkkðe-÷tçkkðeLku fne hÌkk nkuÞ
Au fu, ÷kðku, fkZku ÃkkuíkkLkk «ký. yksu ík{Lku íku ðkíkkuLkk çkË÷k{kt
yÃk{kLksLkf ÞkíkLkk ykÃkðk{kt ykðþu, su ík{u yÕ÷knÃkkf Ãkh
sqX ½zeLku Lkknf çkfíkk níkk yLku íkuLke ykÞíkku rðYØ rðÿkun
fhíkk níkk. (yLku yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðþu) ÷ku, nðu ík{u yuðk
s yuf÷k y{khe Mkk{u nksh ÚkE økÞk, suðk y{u ík{Lku Ãknu÷e
ðkh yuf÷k ÃkuËk fÞko níkk. su ftE y{u ËwrLkÞk{kt ík{Lku ykÃÞwt
níkwt, íku çkÄwt ík{u ÃkkA¤ {qfe ykÔÞk Aku, yLku nðu y{u ík{khk
MkkÚku ík{khk íku ¼÷k{ýfíkkoykuLku Ãký òuíkk LkÚke, su{Lkk rðþu ík{u
Mk{síkk níkk fu ík{khk fk{ Ãkkh Ãkkzðk{kt íku{Lkku Ãký fkuE rnMMkku
Au, ík{khk ÃkhMÃkhLkk çkÄk MktÃkfkou íkqxe økÞk yLku íku Mkki ík{Lku Akuze
økÞk su{Lkku ík{u ¼hkuMkku fhíkk níkk.” (Mkqhn yLkTyk{ : 93-94)
• “yk ÷kufku suyku yk økútÚkLku yLku íku çkÄk økútÚkkuLku ¾kuxk Xuhðu Au, su
y{u ÃkkuíkkLkk hMkq÷kuLke MkkÚku {kufÕÞk níkk, xqtf{kt s yk{Lku sýkE
sþu, ßÞkhu íkkuf (ðsLkËkh çkuze) yu{Lkk øk¤kyku{kt nþu. yLku
Mkktf¤ku su{Lkk ðzu çkktÄeLku ¾U[ðk{kt ykðþu, íku{Lku Wf¤íkk Ãkkýe
íkhV yLku ÃkAe ËkuÍ¾Lke ykøk{kt Íkufe Ëuðk{kt ykðþu. ÃkAe yu{Lku
ÃkqAðk{kt ykðþu, nðu õÞkt Au yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞLkk íku çkeò
WÃkkMÞku, su{Lku ík{u ¼køkeËkh çkLkkðíkk níkk ? íkuyku sðkçk ykÃkþu,
çkÄk Akuze økÞk y{Lku, çkÕfu y{u yk Ãknu÷kt fkuE ðMíkwLku Ãkkufkhíkk
Lk níkk. ykðe heíku yÕ÷kn íkyk÷k fkrVhku (ELfkh fhLkkhkyku)
Lkk ÃkÚk¼ú»x nkuðkLku «{krýík fhe Ëuþu. íku{Lku fnuðk{kt ykðþu, yk
ík{kYt Ãkrhýk{ yux÷k {kxu ykÔÞwt fu, ík{u Ähíke WÃkh yMkíÞ{kt
{øLk níkk yLku ðÄw{kt íkuLkk WÃkh yr¼{kLk fhíkk níkk. nðu òyku,
snÒk{ -Lkk Ëhðkòyku{kt Ëk¾÷ ÚkE òyku, ík{khu nt{uþk íÞkt s
hnuðkLkwt Au, ½ýwt s ¾hkçk Xufkýwt Au yntfkheykuLkwt.” (Mkq.{wyr{Lk :
70-76)
• “íku{Lkk ÃkAe y{u yuf çkeò ÞwøkLke fki{ WXkðe. ÃkAe íku{Lkk{kt
MðÞt íku{Lke s fki{Lkku yuf hMkq÷ {kufÕÞku, (suýu íku{Lku yk{tºký
ykÃÞwt) fu yÕ÷knÃkkfLke çktËøke fhku, ík{khk {kxu íkuLkk rMkðkÞ yLÞ
fkuE WÃkkMÞ LkÚke. þwt ík{u zhíkk LkÚke ? íkuLke fki{Lkk su ykøkuðkLk-
kuyu {kLkðkLkku ELfkh fÞkou yLku ykr¾hík (Ãkh÷kuf){kt hsq ÚkðkLku
¾kuxwt XuhÔÞwt, su{Lku y{u ËwrLkÞkLkk SðLk{kt Mkw¾e-MktÃkÒk çkLkkÔÞk
níkk, íkuyku fnuðk ÷køÞk, yk {kýMk ftE LkÚke Ãký yuf {Lkw»Þ
Au ík{khk s suðku. su ftE ík{u ¾kyku Aku, íku s yk Ãký ¾kÞ Au
yLku su ftE ík{u Ãkeyku Aku, íku s yk Ãký Ãkeyu Au. nðu òu ík{u
ÃkkuíkkLkk s suðk yuf {Lkw»ÞLkwt yLkwMkhý Mðefkhe ÷eÄwt íkku ík{u

LkwfMkkLk{kt s hÌkk. yk ík{Lku çkíkkðu Au fu, ßÞkhu ík{u {heLku {kxe
ÚkE sþku yLku nkz®Ãksh çkLkeLku hne sþku, íku ð¾íku ík{u (fçkhku-
{ktÚke) fkZðk{kt ykðþku. yþõÞ, íkÆLk yþõÞ Au yk ðkÞËku su
ík{khe MkkÚku fhðk{kt ykðe hÌkku Au. SðLk ftE LkÚke, Ãký {kºk
yk ËwrLkÞkLkwt SðLk. ynª s y{khu {hðkLkwt yLku SððkLkwt Au yLku
y{u fËkrÃk WXkððk{kt ykðeþwt Lknª. yk {kýMk yÕ÷kn íkyk÷kLkk
Lkk{u {kºk sqX ½ze hÌkku Au yLku y{u fËkrÃk íkuLku {kLkðkLkk LkÚke.
hMkq÷u fÌkwt : Ãkk÷Lknkh ! yk ÷kufkuyu {Lku su heíku ¾kuxku XuhÔÞku Au,
íkuLkk {kxu nðu íkwt s {khe {ËË fh. sðkçk{kt fnuðk{kt ykÔÞwt, LkSf
Au íku Mk{Þ ßÞkhu yk ÷kufku ÃkkuíkkLke fhýe Ãkh ÃkMíkkðku fhþu. ytíku
çkhkçkh MkíÞÃkqðof yuf yku®[íkk {kuxk íkkuVkLku íku{Lku ÍzÃke ÷eÄk
yLku y{u íku{Lku f[hku çkLkkðeLku VUfe ËeÄk, Ëqh Úkk yíÞk[khe fki{
! íÞkh çkkË y{u íku{Lkk ÃkAe çkeS fki{ku WXkðe, fkuE Ãký fki{
ÃkkuíkkLkk Mk{Þ Ãknu÷kt Lk íkku Lkkþ Ãkk{e yLku Lk íÞkh ÃkAe hne
þfe. ÃkAe y{u rLkhtíkh ÃkkuíkkLkk hMkq÷ku {kufÕÞk. su fki{ ÃkkMku Ãký
íkuLkku hMkq÷ ykÔÞku, íkuýu íkuLku ¾kuxku XuhÔÞku yLku y{u yuf ÃkAe yuf
fki{Lku Lk»x fhíkk økÞk. íÞkt MkwÄe fu íku{Lku {kºk ËtíkfÚkk çkLkkðe
{qõÞk. rVxfkh yuðk ÷kufku WÃkh, suyku E{kLk LkÚke ÷kðíkk.”
(Mkqhn {wyTr{LkqLk : 31-44)
• “õÞkhuÞ yuðwt LkÚke çkLÞwt fu, y{u fkuE òrík{kt ÃkÞøkBçkh {kufÕÞku
nkuÞ yLku íku òríkLkk ÷kufkuLku Ãknu÷kt íktøke yLku {w~fu÷e{kt Lk LkktÏÞk
nkuÞ. yu rð[khÚke fu fËk[ íkuyku rðLk{úíkk yÃkLkkðu. ÃkAe y{u íku{Lke
ËwËoþkLku Mkw¾{kt çkË÷e ËeÄe. íÞkt MkwÄe fu íkuyku ¾qçk VwÕÞk-VkÕÞk
yLku fnuðk ÷køÞk fu, y{khk Ãkqðoòu WÃkh Ãký Mkkhk yLku ¾hkçk
rËðMkku ykðíkk s hÌkk Au. Auðxu y{u íku{Lku yku®[íkk s Ãkfze
÷eÄk yLku íku{Lku ¾çkh MkwØkt Lk Ãkze. òu ({¬kLke) ðMíkeðk¤k ÷kufku

E{kLk ÷kðíkk yLku íkfðkLkwt ð÷ý yÃkLkkðíkk, íkku y{u íku{Lkk WÃkh
ykfkþ yLku Ähíke{ktÚke çkhfíkku (rLkhtíkh Mk{]rØ)Lkk îkh ¾ku÷e Ëuíkk.
Ãkhtíkw íku{ýu íkku ¾kuxwt XuhÔÞwt. íkuÚke y{u íku ¾hkçk f{kýeLkk rnMkkçk{kt
íku{Lku Ãkfze ÷eÄk, su íkuyku yufrºkík fhe hÌkk níkk. ÃkAe þwt
ðMíkeðk¤kykuLkk ÷kufku nðu íkuLkkÚke rLk¼oÞ ÚkE økÞk Au fu, y{khe
Ãkfz õÞkhuf yku®[íke íku{Lkk WÃkh hkíkLkk Mk{Þu Lknª ykðe òÞ,
ßÞkhu íkuyku ô½íkk nkuÞ ? yÚkðk íkuyku rLk®ùík ÚkE økÞk Au fu,
y{khku {sçkqík nkÚk õÞkhuÞ íku{Lkk WÃkh rËðMkLkk Mk{Þu Lknª Ãkzu,
ßÞkhu íkuyku h{e hÌkk nkuÞ ? þwt yk ÷kufku yÕ÷kn íkyk÷kLke
[k÷Úke zhíkk LkÚke ? òu fu yÕ÷knÃkkfLke [k÷Úke íku s òrík zhíke
LkÚke, su Lkkþ Ãkk{ðkLke nkuÞ. yLku þwt íku ÷kufkuLku, suyku Ãknu÷ktLkk
ÄhíkeðkMkeyku ÃkAe ÄhíkeLkk ðkhMk ÚkkÞ Au, yk MkíÞyu fkuE ÃkkX
LkÚke rþ¾ðkzâku fu òu y{u EåAeyu íkku íku{Lkk yÃkhkÄku {kxu íku{Lku
Ãkfze þfeyu Aeyu ? (Ãkhtíkw íkuyku rþûkk«Ë nfefíkku íkhV çkuËhfkhe
Ëk¾ðu Au) yLku y{u íku{Lkk ÓËÞku WÃkh {nkuh {khe ËEyu Aeyu,
ÃkAe íkuyku fþwt s Mkkt¼¤íkk LkÚke. yk òríkyku su{Lkk ð]¥kktíkku y{u
ík{Lku Mkt¼¤kðe hÌkk Aeyu (ík{khk Mk{ûk á»xktíkYÃku {kisqË Au)
íku{Lkk ÃkÞøkBçkhku íku{Lkk ÃkkMku MÃk»x «{kýku ÷ELku ykÔÞk, Ãkhtíkw
su ðMíkwLku íkuyku yuf ð¾ík ¾kuxe Xuhðe [qõÞk níkk, ÃkAe íkuLku
íkuyku {kLkðkLkk Lk níkk. swyku, ykðe heíku y{u MkíÞLkku ELfkh fhLk-
khkykuLkk ÓËÞku WÃkh {nkuh {khe ËEyu Aeyu. y{u íku{Lkk-{ktÚke
½ýkt¾hkLku ð[LkLkwt Ãkk÷Lk fhíkk Lk òuÞk, çkÕfu {kuxk¼køkLkk-ykuLku
yð¿kkfkhe s òuÞk.” (Mkqhy yyThkV : 94-10h)
Mk½¤k LkçkeykuLke yuf s Ëyðík :
yÕ÷knÃkkfu yk ËwLÞkLku fMkkuxeLke søÞk çkLkkðe Au. {kxu çkÄk s
{Lkw»ÞkuLku sL{òík MkË{køkeo LkÚke çkLkkÔÞk yLku yk rðhkuÄ fhðkLke þÂõík

yux÷k {kxu hk¾e fu ÷kufku rð[khMkhýe yLku ÔÞðnkhLkk Ëhuf ¾kuxk-
¾hk {køkoLku òuE ÷u. sçkhËMíke LkÚke fhe. ykLkk fkhýu yk þõÞíkk
ÃkuËk ÚkE Au fu, {kLkðe yÕ÷knÃkkfLke yu rðrþ»x f]ÃkkLku Ãkk{e þfu su
yrÄfkh Lk Ähkðíke yLÞ {Ï÷qfku {kxu LkÚke çkÕfu {kºk yu yrÄfkh
Ähkðíke {Ï÷qf {kxu Au, su sL{òík Lknª Ãký Mk¼kLkíkkÃkqðof Ãkkuík-
kLke {hSÚke yÕ÷knÃkkfLku ÃkkuíkkLkk ðk÷e yLku {køkoËþof çkLkkðu. yk
ð÷ý su {Lkw»Þ y¾íÞkh fhu Au, íkuLku yÕ÷knÃkkf Mknkhku ykÃke, íkuLkwt
{køkoËþoLk fhe, íkuLku ¼÷k f{oLke «uhýk ykÃke, ÃkkuíkkLke rðrþ»x f]Ãkk{kt
Ëk¾÷ fhe Ëu Au. yLku su {Lkw»Þ ÃkkuíkkLkk y¾íÞkhLku ¾kuxe heíku ðkÃkhe
çkeò ÷kufkuLku ÃkkuíkkLkku {køkoËþof çkLkkðu Au, su nfefík{kt {køkoËþof LkÚke,
yLku nkuE þfíkk Ãký LkÚke, íkuyku yu f]ÃkkÚke ðtr[ík hne òÞ Au. ykLkk
yLkwMktÄkLk{kt yk Ãký çkíkkððk{kt ykÔÞw Au fu, {Lkw»ÞLkku yLku Mk{økú
{Ï÷qfLkku ðk÷e-Ãkk÷Lknkh yLku {køkoËþof nfefík{kt yÕ÷kn íkyk÷k
s Au. çkeòyku Lk nfefík{kt ðk÷e Au, Lk íkku íku{Lkk{kt yk þÂõík Au fu,
ðk÷eÃkýktLkku n¬ [qfðe þfu.
Mk]r»xLkk {kr÷f MkkÚku su rþfo ík{u fhe hÌkk Aku, íku yuðku {nkLk
økwLkku Au fu, ykfkþ íkuLke WÃkh íkqxe Ãkzu íkku Ãký yþõÞ LkÚke. ík{khe
yk çkwhkEÚke Vrh~íkkyku ykùÞo[rfík Au. íku{Lku Ëhuf ûkýu yu s ¼Þ
Au fu, õÞkhu ¾wËkÃkkfLkku «fkuÃk ík{khe WÃkh Wíkhe Ãkzu.
ÃkAe yu çkíkkððk{kt ykÔÞw Au fu, su ËeLk nÍ. {wnB{Ë (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{) hsq fhe hÌkk Au, íku nfefík{kt þwt Au ?
íkuLkku «Úk{ ÃkkÞku yk Au fu, yÕ÷knÃkkf Mk]r»x yLku {Lkw»ÞLkk Mksof,
{kr÷f yLku Mkk[k ðk÷e Au. íkuÚke íku s {Lkw»ÞLkk nkfu{ Ãký Au, yLku
yk íkuLkku s n¬ Au fu, íku {Lkw»ÞLku ËeLk yLku þheyík ({kLÞíkk yLku
ÔÞðnkhLke ÔÞðMÚkk) ykÃku yLku {Lkw»Þku ðå[uLkk {ík¼uËkuLkku VUMk÷ku fhe
çkíkkðu fu MkíÞ þwt Au yLku yMkíÞ þwt Au. çkeS fkuE nMíkeLku fkÞËku
ykÃkLkkh çkLkðkLkku Mk{q¤økku yrÄfkh s LkÚke. çkeò þçËku{kt «kf]ríkf
Mk¥kkÄeþ-ÃkýktLke su{ fkLkqLke Mk¥kkÄeþÃkýwt Ãký {kºk yÕ÷knÃkkf {kxu
s ¾kMk Au. yÕ÷knÃkkf rMkðkÞLke fkuE nMíke yk Mk¥kkÄeþÃkýwt Ähkðe
þfíke LkÚke.
yk s ykÄkh WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kyu ykht¼Úke {Lkw»Þ {kxu yuf
ËeLk XuhÔÞku Au. íku yuf s ËeLk níkku, su Ëhuf s{kLkk{kt Mkðo LkçkeykuLku
ykÃkðk{kt ykðíkku hÌkku. fkuE Ãký Lkçke ÃkkuíkkLkk fkuE y÷øk Ä{oLkk «Mík-
wíkfíkko Lk níkk. yu s yuf ËeLk «Úk{ rËðMkÚke {kLkððtþ {kxu yÕ÷kn
íkyk÷k íkhVÚke Xuhððk{kt ykðíkku hÌkku Au, yLku çkÄk s Lkçkeyku íkuLkk
s yLkwÞkÞe yLku íkuLke s íkhV çkku÷kðLkkhk hÌkk Au.
íku ËeLk õÞkhuÞ {kºk {kLke ÷ELku çkuMke hnuðk {kxu {kuf÷ðk{kt ykÔÞku
LkÚke, çkÕfu nt{uþkt yux÷k {kxu {kuf÷ðk{kt ykÔÞku fu, Ähíke WÃkh íku s
MÚkÃkkÞ, [k÷u yLku y{÷{kt {qfkÞ. yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk hkßÞ{kt
yÕ÷knÃkkfLkk ËeLk rMkðkÞ fkuE çkeòLkk ½ze fkZu÷k ËeLkLkwt hkßÞ Lk
[k÷u. Lkçkeyku (y÷Þrn{wMMk÷k{) yk ËeLkLkk {kºk «[kh {kxu s Lknª,
çkÕfu íkuLku ÔÞðnkh{kt MÚkkÃkðk {kxu Lke{ðk{kt ykÔÞk níkk.
{kLkðòíkLkku yMk÷ ËeLk yk s níkku, Ãkhtíkw Lkçkeyku ÃkAe nt{uþk
yu{ Úkíkw hÌkwt fu, MðkÚkeo ÷kufku íku{kt ykÃk{ík, {LkMðeÃkýwt yLku ÃkkuíkkLkk
rník MkkÄðk rð¼ksLk W¼k fhe Lkðk Lkðk Ä{o fkZíkk hÌkk. ËwrLkÞk{kt
sux÷k Ãký swËk swËk Ä{kou òuðk{kt ykðu Au, çkÄk yuf s ËeLkLku rðf]
ík çkLkkðeLku ÃkuËk fhðk{kt ykÔÞk Au.
nðu nÍ. {wnB{Ë (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku yux÷k {kxu
{kuf÷ðk{kt ykÔÞk Au fu, yk swËe swËe ÃkØríkyku, çkLkkðxe Ä{kou yLku
{kLkðMkŠsík ËeLkku-SðLkÃkØríkykuLke søÞkyu yu s yMk÷ ËeLk ík{khe
Mkk{u hsq fhu yLku ykLku s MÚkkÃkðkLkku «ÞíLk fhu.
ykðe heíku ËeLkLkwt yuf [kuÏ¾w yLku MkwMÃk»x r[ºk hsq fÞko ÃkAe
ík{Lku Mk{òðeLku MkeÄk {køkuo ÷kððk {kxu su Mkkhk{kt Mkkhe ÃkØrík þõÞ
níke, íkuLkku WÃkÞkuøk fhe Ëuðk{kt ykÔÞku. yuf íkhV yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLkku
økútÚk WíkkÞkou, su yíÞtík ÓËÞMÃkþeo ÃkØríkÚke ík{khe ÃkkuíkkLke ¼k»kk{kt
ík{Lku nfefík çkíkkðe hÌkku Au. yLku çkeS íkhV nÍ. {wnB{Ë (Mk÷.)
yLku yu{Lkk MknkçkeykuLkk SðLk ík{khe ykt¾ku Mkk{u {kisqË Au. suLku
òuELku ík{u òýe þfku Aku fu, yk økútÚkLkk {køkoËþoLk nuX¤ fuðk {Lkw»Þ
íkiÞkh ÚkkÞ Au. ykLkkÚke Ãký òu ík{u {køkoËþoLk Lknª {u¤ðku, íkku ÃkAe
ËwrLkÞk{kt fkuE ðMíkw ík{Lku MkeÄk {køko WÃkh ÷kðe þfíke LkÚke. ykLkwt
Ãkrhýk{ ÃkAe yk s Au fu, ík{Lku yu s økw{hkne{kt Ãkzâk hnuðk
Ëuðk{kt ykðu, su{kt ík{u MkËeykuÚke Ãkzu÷k Aku. yLku yu s ytò{u ík{Lku
Ãknkut[kzðk{kt ykðu, su ykðk økw{hkn ÷kufku {kxu yÕ÷kn íkyk÷kLku íÞkt
rLkrùík fhe Ëuðk{kt ykÔÞku Au.
çkÄk LkçkeykuLkku yuf s Ä{o (íkkineË) Au, ÷kufkuyu íku{kt rþfo
{u¤ðe ËeÄw :
“Mkqhyu þwhk”{kt ðýoLk Au : yÕ÷knÃkkfu ík{khk {kxu ËeLk{kt íku s {køko
hkÏÞku, suLkku Lkqn (y÷i.)Lku nwf{ fÞkou níkku yLku su (çkkçkík)Lkku y{u ykÃkLkk
íkhV nwf{ {kufÕÞku íku íkÚkk suLkku Eçkúkne{ (y÷i.) yLku {qMkk (y÷i.) íku{s
EMkk (y÷i.)Lku nwf{ fÞkou níkku, íku yu s Au fu, yk ËeLkLku fkÞ{ hk¾ku yLku
íku{kt VqxVkx Lk Lkk¾ku, (Aíkkt) {wr~hfku Ãkh (íkðneË) ¼khu ÷køku Au, suLkk
íkhV ykÃk íkuykuLku çkku÷kðku Aku, yÕ÷kn íkyk÷k [knu íkuLku ÃkkuíkkLkk íkhV [qtxe
÷u Au yLku su fkuE (íkuLkk íkhV) hsq ÚkkÞ íkuLku ÃkkuíkkLkk íkhV {køko Ëu¾kzu Au.
(13) yLku íku ÷kufkuLke ÃkkMku (MkíÞ) {krníke ykðe økÞk ÃkAe s ÃkhMÃkhLke
nXÄ{eoLkk fkhýu s íkuyku swËk (ÃktÚkku) Ãkzâk; Ãký òu Lk¬e ÚkÞu÷k ð¾ík
MkwÄe ({kun÷íkLke) yuf ðkík su ykÃkLkk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke Lkef¤e [qfe
Au, íku Lk nkuík íkku (n{ýkt s) íkuykuLke ðå[u VUMk÷ku ÚkE òÞ yLku çkuþf,
su ÷kufkuLku íkuykuLkk ÃkAe rfíkkçk {¤e Au, íkuyku yuLkk rðþu {qtsðLkkhe þtfk{kt
Au, (14) {kxu (nu hMkq÷ Mk÷. !) ykÃk íkuykuLku (yu fwhTykLk)Lke s íkhV
çkku÷kÔÞk fhku, yLku Ãkkuíku yuLkk WÃkh s fkÞ{ hnku, suðwt fu ykÃkLku Vh{kÔÞwt
Au yLku íkuykuLke {LkuåAkyku «{kýu Lk [k÷ku yLku ykÃk Vh{kðe Ëku fu nwt Ëhuf
rfíkkçk Ãkh E{kLk ÷kÔÞku Awwt, suLku yÕ÷kn íkyk÷kyu Wíkkhe Au, íku{s {Lku yu
nwf{ ÚkÞku Au fu, ík{khe ðå[u ELMkkV fYt; yÕ÷kn íkyk÷k y{khku {kr÷f
Au íku{s ík{khku Ãký; y{khk f{kou y{khk {kxu yLku ík{khk f{kou ík{khk {kxu
Au. y{khe yLku ík{khe ðå[u ftE íkfhkh LkÚke; yÕ÷kn íkyk÷k ykÃký Mk-
kiLku (rfÞk{ík{kt) yufXk fhþu yLku íkuLke s íkhV (MkðoLku) ÃkkAk VhðkLkwt Au.
(1Ãk)
P LkçkeykuLke ËyðíkLke rðrðÄ heíkku P
ËyTðík E÷Õ÷kn ðkMíkð{kt ytrçkÞk (y÷i.)Lkku nkuÆku Au. WB{íkLkk
W÷{k yk nkuÆk{kt íku{Lkk LkkÞçk nkuðkLke nurMkÞíkLkku WÃkÞkuøk fhu Au.
{kxu sYhe yu Au fu, íku{Lkk yËçkku yLku íkhefkyku Ãký íku{Lke ÃkkMkuÚke s
þe¾u. su ËyTðík íku ÃkØríkyku WÃkh Lk hnu, íku ËyTðíkLkk çkË÷u yËkðík
yLku Í½zk íkÚkk ðkË-rððkËLkwt fkhý çkLke òÞ Au.
ÃkÞøkBçkhe ËyTðíkLkk rMkØktíkku{kt su {køkoËþoLk fwhTykLku fhe{u
nÍhík {qMkk yLku nÍhík nkYLk (y÷i.) {kxu Lkf÷ fÞwO Au : “Vfq÷k
÷nq fðT÷Lk....” yux÷u fu, “rVhykiLkLke MkkÚku rðLk{úíkkÚke ðkík fhku,
fËk[ íkuyku Mk{S òÞ yÚkðk zhe òÞ.”(Mkq.íkknk : h0:44) yk çkkçkík
Ëhuf MkíÞLkk yk{tºký ykÃkLkkh {kxu Ëhuf Mk{Þu Mkk{u hk¾ðe sYhe Au
fu, rVhykiLk suðk yíÞk[khe fkrVh fu suLkwt {kiík Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLkk
¿kkLk{kt fw£ WÃkh s ÚkðkLkwt níkwt, íkuLkk íkhV Ãký ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷k
ÃkkuíkkLkk ËkELku {kuf÷u Au íkku rðLk{ú ðkík[eík fhðkLke Mkq[Lkk MkkÚku {kuf÷u
Au. yksu ykÃkýu su ÷kufkuLku ËyTðík ykÃkeyu Aeyu, íku rVhykiLkÚke ðÄkhu
økw{hkn LkÚke yLku ykÃkýk{ktÚke fkuE {qMkk yÚkðk nkYLk (y÷i.) Mk{kLk
rnËkÞík Ãkk{u÷ fu ËkE LkÚke íkku ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk çktLku
ÃkÞøkBçkhkuLku yuðe Aqx Lk ykÃke fu, fXkuh ¼k»kk{kt íku{Lke MkkÚku ðkík[eík
fhu, íkuLkk WÃkh fxkûk fhu fu Bnuýkt {khu, íkuLkwt yÃk{kLk fhu, íkku yk
yrÄfkh ykÃkýLku õÞktÚke «kó ÚkE økÞku ?
fwhTykLku fhe{ ytrçkÞk (y÷i.)Lkk yk{tºký yLku «[kh-«Mkkh íkÚkk
fkrVhkuLke MkkÚku çknMk ([[ko)Úke ¼ÞwO Ãkzâwt Au. íku{kt õÞktÞ yuðwt Lkshu
LkÚke Ãkzíkwt fu fkuE yÕ÷knÃkkfLkk hMkq÷u MkíÞLkk rðYØ íku{Lkk WÃkh fxkûk
fhLkkh ÷kufkuLkk sðkçk{kt fkuE fXkuh yÚkðk yýAksíke ðkík fne nkuÞ.
íkuLkk y{wf Ëk¾÷kyku òuE ÷Eyu :
Mkqhyu yyThkVLkk Mkkík{kt hwfqy{kt ykÞík Ãk9 Úke 67 MkwÄe çku
ÃkÞøkBçkhku nÍhík Lkqn (y÷i.) yLku nÍhík nqË (y÷i.) MkkÚku íku{Lke
fki{Lkk ðkË-rððkË yLku íku{Lkk Mkg ykûkuÃkkuLkk sðkçk{kt yk ðze÷kuyu
su þçËku fÌkk, íku yºku «Míkwík Au.
nÍhík Lkqn (y÷i.) yÕ÷kn íkyk÷kLkk íku Wå[ fûkkLkk ÃkÞøkBçkh
Au, su{Lke ÷ktçke ô{h ËwrLkÞk{kt {~nqh Au. Mkkzk LkðMkku ð»ko MkwÄe ÃkkuíkkLke
fki{{kt yk{tºký yLku «[kh-«Mkkh fhe íku{Lke MkwÄkhýk{kt rËðMk-hkík
{~økq÷ hÌkk. Ãkhtíkw yk çkËçkg fki{{ktÚke y{wf økÛÞk-økktXâk ÷kufku
rMkðkÞ fkuEyu íku{Lke ðkík Lk {kLke, yu íkku ¾Yt s ! Ãkkuíku íku{Lkku yuf Ãkwºk
yLku ÃkíLke Ãký fkrVhkuLke MkkÚku òuzkÞu÷k hÌkk. íku{Lke søÞkyu yksLkku
fkuE ËyTðík yLku MkwÄkhýkLkku ËkðuËkh nkuík íkku yk fki{Lke MkkÚku ykðku
rðLk{ú fuðe heíku nkuík ! ytËkòu ÷økkðku, íÞkh ÃkAe swyku. íku{Lke çkÄe
s n{ËËeo yLku íku{Lke ¼÷kE EåAðkLke ð]r¥k yLku ËyTðíkLkk sðkçk{kt
íku{Lku fki{u þwt fÌkwt ?
“y{u íkku ykÃkLku ¾wÕ÷e økw{hkne{kt òuE hÌkk Au.” (7:60)
yk çkksw yÕ÷knÃkkfLkk ÃkÞøkBçkh yk yíÞk[khe fki{Lke økw{hkne
yLku Ëw»f]íÞkuLkku ÃkzËku WXkðe Lkkt¾ðkLkk çkË÷u sðkçk{kt þwt Vh{kðu Au
!
“{khk ¼kEyku ! {khk{kt fkuE økw{hkne LkÚke, nwt íkku ík{k{ Ëwr-
LkÞkykuLkk ÃkhðhrËøkkhLkku hMkq÷ yLku MktËuþkðknf Awt (ík{khk ÷k¼Lke
ðkíkku çkíkkðwt Awt).” (7:61)
íÞkhçkkË ykðLkkh yÕ÷kn íkyk÷kLkk çkeò hMkq÷ nÍhík nqË
(y÷i.)yu íku{Lke fki{Lku {kuyTrsÍkyku çkíkkððk Aíkkt íkuykuyu Ëw~{Lkk-
ðx¼he heíku fÌkwt fu, ykÃku ÃkkuíkkLkk Ëkðk WÃkh fkuE Ë÷e÷ hsq LkÚke fhe
yLku y{u ykÃkLkk fnuðkÚke ÃkkuíkkLkk {yTçkqËku ({qŠíkyku)Lku AkuzðkLkk LkÚke.
y{u íkku yuðwt s fneyu Aeyu fu, ík{u su y{khk {yTçkqËkuLke þkLk{kt
yMkÇÞ ðíkoLk fhku Aku, íkuLkk fkhýu ík{u økktzÃký{kt MkÃkzkE [qõÞk Aku.
nÍhík nqË (y÷ÞrnMMk÷k{)yu yk çkÄwt Mkkt¼¤eLku sðkçk ykÃÞku :
“nwt íkku yÕ÷kn íkyk÷kLku økðkn çkLkkðwt Awt yLku ík{u Ãký økðkn hnku fu,
nwt íku {qŠíkykuÚke y¤økku yLku çkkfkík Awt fu suLku ík{u yÕ÷kn íkyk÷kLkk
¼køkeËkh {kLkku Aku.”(Mkqhyu nqË-Ãk4)
yLku Mkqhyu yyThkV{kt Au fu, íku{Lke fki{u íku{Lku fÌkwt : “y{u íkku
ík{Lku {q¾ko{e{kt MkÃkzkÞu÷k Mk{Syu Aeyu yLku y{kYt {kLkðwt yu Au
fu, ík{u sqXwt çkku÷Lkkhkyku{ktÚke Aku.” (7:66)
fki{Lkk yk {LkËw:¾ ÚkkÞ íkuðk rLkðuËLkkuLkk sðkçk{kt yÕ÷knÃkkfLkk
hMkq÷ nqË (y÷i.)yu íku{Lku Lk íkku fkuE çkwYt-¼÷wt fÌkwt yLku Lk s íku{Lku
fkuE íku{Lke økw{hkne WÃkh fu yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh íku{ýu fhu÷ ykûkuÃk-
çkkS fu sqXkýkt rðþu fxkûk fÞkou. çkÕfu sðkçk{kt {kºk yux÷wt s fÌkwt
: “nu {khk ¿kkrík¼kEyku ! {khk WÃkh fkuE {q¾ko{e fu f{çkwrØ LkÚke,
nwt íkku ík{k{ ËwrLkÞkykuLkk ÃkhðhrËøkkhLkku hMkq÷ Awt.” (7:67)
nÍhík ¾÷e÷wÕ÷kn (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu su Wå[ fûkkLkk
MÚkkLk yLku ©u»X økwý-÷ûkýkuÚke LkðkßÞk níkk, íku{Lkwt yk MktçkkuÄLk su
ÃkkuíkkLkk rÃkíkk Mkk{u ÚkE hÌkwt Au, íku Mð¼kðLke Mkk÷Mkíkk yLku MkL{kLkÃkqðof
ðze÷Lke ¼q÷Lku çkíkkððkLkku yuf Wå[ fûkkLkku ðkíkko÷kÃk Au fu, yuf çkksw
çkkÃkLku rþfoLke ¾wÕ÷e økw{hkne{kt òuE hÌkk Au, çkÕfu íkuLkk «[khf òuE
hÌkk Au. suLku r{xkððk {kxu s nÍhík ¾÷e÷wÕ÷kn (y÷i.)Lku ÃkuËk fhðk{kt
ykÔÞk Au. íkku çkeS çkksw çkkÃkLkku yËçk, MkL{kLk yLku {nkuççkík Au.
íku çktLku rðhkuÄk¼kMkkuLku nÍhík ¾÷e÷wÕ÷kn (y÷i.)yu fE heíku ¼uøkk
fÞko íku æÞkLk ykÃkðkÃkkºk Au. «Úk{ íkku “Þk yçkrík”Lkku þçË su rÃkík-
kLke {nkuççkík yLku MkL{kLkLkwt «ríkf Au, Ëhuf ðkõÞLke þYykík{kt yk
þçËÚke MktçkkuÄLk fÞwO. ÃkAe fkuE ðkõÞ{kt çkkÃk íkhV fkuE þçË yuðku LkÚke
òuzâku suLkkÚke íku{Lkwt yÃk{kLk ÚkkÞ yÚkðk íku{Lkwt {LkËw:¾ ÚkkÞ fu, íku{Lku
økw{hkn yÚkðk fkrVh fÌkk nkuÞ. çkÕfu ÃkÞøkBçkhe rnf{íkLke MkkÚku {kºk
íku{Lke {qŠíkykuLke ÷k[khe yLku rLk:MknkÞíkkLke ònuhkík fhe íkuykuLkwt ¾kuxe
ÃkØrík íkhV nkuðk rðþu íku{Lkwt æÞkLk Ëkuhðk{kt ykÔÞwt. çkeò ðkõÞ{kt Ãk-
kuíkkLke íku Lkuy{íkLke ònuhkík fhe, su yÕ÷knÃkkfu íku{Lku LkwçkqÔðíkLkk ¿kkLk
MðYÃku yÃkoý fhe níke. ºkeò yLku [kuÚkk ðkõÞ{kt íku ¾hkçk Ãkrhýk{Úke
zhkÔÞk, su yk rþfo yLku fw£Lkk Ãkrhýk{ MðYÃku ykððkLkwt níkwt. íkuLkk
WÃkh Ãký íku{Lkk rÃkíkkyu rð[kh yLku ®[íkLk fhðkLkk çkË÷u yÚkðk Ãk-
kuíkkLkk ÃkwºkLke rðLktíke WÃkh fkuE rðLk{úíkkLkwt ð÷ý yÃkLkkððkLkk çkË÷u
¾qçk fXkuhíkkÚke MktçkkuÄLk fÞwO. nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu íkku ÃkkuíkkLkk
MktçkkuÄLk{kt “Þk yçkrík”Lkku ÷køkýeMk¼h þçË WÃkÞkuøk fÞkou níkku,
Ãkhtíkw íkuLkk sðkçk{kt Mkk{kLÞ heíku «[r÷ík “Þk çkwLkGÞ”Lkku þçË nkuðku
òuEíkku níkku. Ãkhtíkw nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk çkkÃk ykÍhu íku{Lku Lkk{
÷ELku çkku÷kÔÞk yLku “Þk Eçkúkne{w”Úke MktçkkuÄLk fÞwO yLku íku{Lku MktøkMkkh
fhe (ÃkÚÚkh {kheLku {khe) Lkkt¾ðkLke Ä{fe ykÃke yLku ½h{ktÚke Lkef¤e
sðkLkku nwf{ ykÃÞku.
nÍ. þwyÞTçk (y÷i.)yu fki{Lku ytrçkÞk (y÷i.)Lkk [kÕÞk ykðíkk
rhðks «{kýu yÕ÷knÃkkf íkhV yk{tºký ykÃÞwt yLku íku{Lke fki{{kt
{kÃk-íkku÷{kt f{e fhðkLke su {kuxe çkwhkE níke íkuLkkÚke yxfe sðkLkwt

{køkoËþoLk ykÃÞwt íkku íku{Lke fki{u íku{Lke Xêk-{~fhe fhe yLku yÃk{kLk-
sLkf ðuý fÌkk : “nu þwyÞTçk ! þwt ík{Lku ík{khe Lk{kÍ yuðku nwf{
ykÃku Au fu, y{u ÃkkuíkkLkk çkkÃkËkËkLkk {yTçkqËkuLku Akuze ËEyu ? yLku yu
fu su {k÷Lkk y{u {kr÷f Au, íku{kt ÃkkuíkkLke {hS «{kýu su EåAeyu Lk
fheyu ? ¾hu¾h, ík{u s ({kºk) {kuxk ËeLk WÃkh [k÷Lkkhk çkwrØþk¤e
Aku !?” (11:87)
íku{ýu yuf íkku yu fxkûk fÞkou fu, ík{u su Lk{kÍ ÃkZku Aku, íku ík{Lku
{q¾ko{eLkk fkÞkou rþ¾ðkzu Au. çkeswt yu fu {k÷ y{khku Au, íkuLkk ¾heË-
ðu[kýLkk ÔÞðnkh{kt ík{khe fu yÕ÷kn íkyk÷kLke þwt Ë¾÷økehe ? y{u
su «{kýu EåAeyu, íku{kt ðkÃkhðkLkku yrÄfkh Ähkðeyu Aeyu. ºkeswt
ðkõÞ Xêk-{~fheLkwt yu fÌkwt fu, ík{u s {kuxk çkwrØþk¤e yLku ËeLk WÃkh
[k÷Lkkhk Aku !
òý ÚkE fu, yk çkuËeLk yLku ¼kiríkfíkkLkk Ãkqòheyku {kºk yksu s
ÃkuËk LkÚke ÚkÞk, çkÕfu íku{Lkk Ãký y{wf Ãkwhkuøkk{eyku Au, su{Lke rð[kh-
Mkhýe yu s níke, su yksLkk y{wf Lkk{Lkk fnuðkíkk {wMk÷{kLkku fhe
hÌkk Au fu, y{u {wMk÷{kLk Aeyu, RM÷k{Lku {kLkeyu Aeyu, Ãkhtíkw ykŠÚkf
ÔÞðnkh{kt y{u Mkku~Þkr÷Í{Lku yÃkLkkðeyu Aeyu. íku{kt RM÷k{Lke þwt
Ë¾÷økehe Au ? y÷çk¥k, yk òr÷{ fki{Lke yk Xêk yLku {~fheÞwõík
ðkík[eíkLkku sðkçk yÕ÷knÃkkfLkk hMkq÷u þwt ykÃÞku, swyku íkku ¾hk !
“nu {khe fki{ ! ðkYt yu íkku çkíkkðku fu, òu nwt {khk ÃkhðhrËøkkh
íkhVÚke Ë÷e÷ WÃkh fkÞ{ Awt yLku íkuýu {Lku ÃkkuíkkLkk íkhVÚke W¥k{ Ëki÷ík
yux÷u fu LkwçkqÔðík ykÃke nkuÞ íkku ÃkAe nwt fu{ íkuLke íkç÷eøk Lk fYt yLku
nwt Ãkkuíku Ãký íkku íkuLkk rðYØ fkuE y{÷ LkÚke fhíkku, su ík{u çkíkkðku Aku.
nwt íkku {kºk MkwÄkhýk EåAwt Awt. ßÞkt MkwÄe {khe þÂõík{kt Au yLku {Lku
su ftE MkwÄkhýk yLku y{÷Lke íkðVef ÚkkÞ Au, íku {kºk yÕ÷knÃkkfLke
s {ËËÚke Au. nwt íkuLkk s WÃkh ¼hkuMkku fYt Awt yLku çkÄe s «ð]r¥kykuLku
íkuLkk s íkhV YsqyT fYt Awt.” (11:88)
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku rVhykiLk íkhV {kuf÷íke ðu¤k su rðLk{úíkk-
Ãkqðof ðkík[eíkLke Mkq[Lkk yÕ÷knÃkkf íkhVÚke ykÃkðk{kt ykðe níke. íkuLkk
WÃkh MktÃkqýo y{÷ fÞko Aíkkt rVhykiLkLkwt MktçkkuÄLk nÍhík {qMkk (y÷i.)
MkkÚku yk «{kýu níkwt :
“rVhykiLk fnuðk ÷køÞku, (yåAk ík{u Aku !) þwt y{u ík{kYt
çkk¤Ãký{kt Ãkk÷Lk-Ãkku»ký LkÚke fÞwO ? yLku ík{u ô{hLkk íku ð»kkou y{khe
ÃkkMku hÌkk yLku ík{u Ãkkuíku íku nhfík Ãký fhe, su fhe níke (yux÷u fu
rfçíkeLke níÞk fhe Lkkt¾e níke) yLku ík{u ½ýk Lkkþw¢k Aku.” (h6:18-
19)
íku{kt nÍhík {qMkk (y÷i.) WÃkh ÃkkuíkkLkku WÃkfkh síkkÔÞku fu,
çkk¤Ãký{kt y{u s ík{kYt Ãkk÷Lk-Ãkku»ký fÞwO níkwt yLku yu ynuMkkLk
Ãký síkkÔÞwt fu, {kuxk ÚkÞk ÃkAe Ãký ík{u ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe y{khe Ãk-
kMku hÌkk. ÃkAe yu økwMMkku fÞkou fu, nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk nkÚku su yuf
rfçíke rðLkk EhkËu {kÞkou økÞku níkku, íkuLkk WÃkh ¢kuÄ yLku LkkhksøkeLke
ònuhkík fhe fu, ík{u fkrVhku (Lkkþw¢kyku){ktÚke ÚkE økÞk.
yºku fkrVhku{ktÚke ÚkE sðkLkku yu þkÂçËf yÚko Ãký nkuE þfu Au.
yux÷u fu, “Lkkþw¢e fhLkkhk” suLkku ¼kðkÚko yu Úkþu fu, y{u íkku ík{khk
WÃkh WÃkfkhku fÞko yLku ík{u y{khk yuf {kýMkLku {khe LkktÏÞku, su
y{khk WÃkfkhLke Lkkþw¢e níke yLku fkrVh Ãkkrh¼kr»kf ¼kðkÚko Ãký
nkuE þfu Au. fkhý fu rVhykiLk Ãkkuíku ¾wËkELkku ËkðuËkh níkku, íkku su
íkuLke ¾wËkELkku ELfkhe nkuÞ íku íkuLke ár»xyu fkrVh ÚkÞku.
nðu ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkku sðkçk Mkkt¼¤ku,
su ÃkÞøkBçkhe yÏ÷kfLkku þkLkËkh Lk{qLkku Au fu, íkuLke Mkk{u MkkiÚke Ãknu÷kt
íkku íku f{òuhe yLku fkuíkkneLkku Mðefkh fhe ÷eÄku, su íku{LkkÚke ÚkE økE
níke. yux÷u fu yuf EMhkE÷e (rfçíke) ÔÞÂõík MkkÚku ÷zLkkhLku Akuzkððk

{kxu yuf {q¬ku {kÞkou níkku, suLkkÚke íku {he økÞku. íkku òu fu yk níÞk
òýeçkqÍeLku EhkËk-ÃkqðofLke Lk níke, Ãkhtíkw fkuE ËeLke íkfkËku Ãký Lk
níkku, çkÕfu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke þheyík «{kýu Ãký íku ÔÞÂõík fík÷
ÚkðkÃkkºk Lk níkku. yux÷k {kxu «Úk{ yu Mðefkh fÞkou : “{U yk fk{ íku
Mk{Þu fÞwO níkwt, ßÞkhu fu nwt LkkðkfuV níkku.” (h6:h0)
¼kðkÚko yu Au fu, yk f]íÞ LkwçkqÔðík {¤íkkt Ãknu÷kt ÚkE økÞwt níkwt,
ßÞkhu fu íkuLkk rðþu {Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkku fkuE nwf{ ¾çkh Lk níkku
yLku íÞkh ÃkAe Vh{kÔÞwt : “ÃkAe {Lku zh ÷køÞku íkku nwt ík{khk íÞktÚke
Vhkh ÚkE økÞku, ÃkAe {Lku {khk ÃkhðhrËøkkhu Mk{sËkhe yÃkoý fhe
yLku {Lku ÃkkuíkkLkk ÃkÞøkBçkhku{kt Mkk{u÷ fhe ÷eÄku.” (h6:h1)
ÃkAe íkuLkk ynuMkkLk síkkððkLkku sðkçk yu ykÃÞku fu, ík{kYt yk
ynuMkkLk síkkððwt MkkYt LkÚke. fkhý fu {khk Ãkk÷Lk-Ãkku»kýLkku {k{÷ku
ík{khk s sw÷{ yLku yíÞk[khLkwt Ãkrhýk{ níkwt fu, ík{u çkLke EMhkE÷Lkk
çkk¤fkuLke níÞkLkku nwf{ ykÃÞku níkku, yux÷k {kxu {khe ðkr÷Ëkyu
{sçkqh ÚkELku {Lku LkËe{kt íkhíkku {qfe ËeÄku yLku ík{khk ½h MkwÄe
Ãknkut[ðkLke Lkkuçkík ykðe.
Vh{kÔÞwt : “(hne Ãkk÷Lk-Ãkku»ký fhðkLkk ynuMkkLk síkkððkLke ðkík)
çkMk, yk íku Lkuy{ík Au, suLkwt íkwt {khk WÃkh ynuMkkLk Ähkðu Au fu, íkU
çkLke EMhkE÷Lku Mk¾ík yÃk{kLk{kt hk¾e níke.” (h6:hh)
íÞkhçkkË rVhykiLku ßÞkhu «&™ fÞkou : “ð{k hççkw÷ yk÷{eLk”
yux÷u fu, ËwrLkÞkykuLkku ÃkhðhrËøkkh fkuý Au yLku þwt Au ? íkku sðkçk{kt
Vh{kÔÞwt fu, íku ykMk{kLkku yLku s{eLkku yLku su ftE íkuLke {æÞu Au,
íku MkkiLkku ÃkhðhrËøkkh Au. íkuLkk WÃkh rVhykiLku Xêku-{~fhe fhðk
ËhçkkheykuLku fÌkwt : “y÷k íkM{WLk” yux÷u fu, ík{u Mkkt¼¤e hÌkk
Aku ? yk fuðe çkwrØ rðLkkLke ðkík fne hÌkku Au ! íkuLkk WÃkh nÍhík
{qMkk (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt : “ík{khk yLku ík{khk çkkÃk-ËkËkykuLkku Ãký

íku s ÃkhðhrËøkkh Au.” (h6:h6)
yk ËyTðík WÃkh rVhykiLku r[zkELku fÌkwt : “yk ík{khk íkhV ¾wËk
íkyk÷kLkku hMkq÷ ÚkðkLkku su ËkðuËkh Au, íku økktzku Au.”
{sLkqLk yLku økktzku fne ËuðkLkk rLkðuËLk WÃkh Ãký nÍhík {qMkk
(y÷i.)yu íkuLkwt økktzÃký yLku ÃkkuíkkLke çkwrØ Mkkrçkík fhðkLkk çkË÷u íkuLkk
íkhV æÞkLk s Lk ykÃÞwt, çkÕfu yÕ÷knÃkkfLke yuf rMkVík ðýoLk fhe :
“íku ÃkhðhrËøkkh Au Ãkqðo yLku Ãkrù{Lkku yLku su ftE íkuLkk {æÞu Au. òu
ík{Lku ftE çkwrØ nkuÞ.” (h6:h8)
yk yuf ÷ktçke ðkík[eík Au, su rVhykiLkLkk Ëhçkkh{kt nÍhík {qMkk
(y÷i.) yLku rVhykiLk ðå[u ÚkE hne Au. su Mkqhyu þwyThkLkk ºký Yfqy{kt
ðýoLk ÚkE Au. yÕ÷knÃkkfLkk Mðef]ríkÃkkó hMkq÷ nÍ. {qMkk (y÷i.)Lke
yk ðkík[eíkLku «Úk{Úke ytík MkwÄe swyku, Lk íkku íku{kt õÞktÞ W~fuhkx fu
¼kðwfíkkLke ònuhkík Au yLku Lk s íkuLke fXkuh ðkík[eíkLkku fkuE fXkuh
sðkçk Au. çkÕfu Mkíkík yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnqLke rðrþ»x rMkVíkku yLku
÷ûkýkuLkwt ðýoLk Au yLku íkç÷eøkLkku ¢{ [k÷w hkÏÞku Au.
yk xqtfku Lk{qLkku Au ytrçkÞk (y÷i.)Lke çknMk ([[ko)Lkku, su Ãkkuík-
kLke rsÆe yLku nXÄ{eo fki{{kt fhðk{kt ykðe níke yLku çknMk ([[ko)
“rçkÕ÷íke rnÞ ynMkLkw” su fwhTykLkLke íky÷e{ Au, íkuLkku ÔÞðnkrhf
¾w÷kMkku Au.
çknMk ([[ko) WÃkhktík ËyTðík yLku íkç÷eøk{kt Ëhuf MktçkkuÄfu Ëhuf
ÃkrhÂMÚkrík yLkwMkkh ÞkuøÞ ðkík[eík fhðk{kt rnf{íkÃkqýo rMkØktíkku yLku
rð»kÞku íkÚkk ÔÞkÏÞkyku{kt rnf{ík yLku {ÂM÷níkLkwt æÞkLk yLku fk¤S
Ãký hk¾ðe òuEyu. yu «{kýu fu su heíku ytrçkÞk (y÷i.)yu yÃkLkkÔÞwt
níkwt yLku ËyTðík E÷Õ÷knLku Mðef]ík, yMkhfkhf yLku xfkW çkLkkððk
{kxu su þi÷e ytrçkÞk (y÷i.)yu yÃkLkkðe Au, íku s ËyTðíkLke yMk÷
Yn Au. íkuLke rðøkíkku íku çkÄk s Lkçkðe rþûký{kt Vu÷kÞu÷e Au. Lk{qLkk
MðYÃku yºku y{wf çkkçkíkku òuE ÷Eyu.
hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lke ËyTðík yLku íkç÷eøk íkÚkk rþ¾k{ý yLku
çkkuÄÃkkX{kt yu çkkçkíkLke ¾qçk fk¤S hk¾ðk{kt ykðíke níke fu, ©kuíkk
WÃkh ¼kh Lk Ãkzu. Mknkçkyu rfhk{ (hËe.) su «{kýu nwÍqh (Mk÷.) WÃkh
«ký LÞkuAkðh fhíkk níkk, fu íku{Lkk {kxu yu çkkçkíkLke shk Ãký Mkt¼kðLkk
fu MktËun Lk níkku fu, íkuyku nwÍqh (Mk÷.)Lke ðkíkku Mkkt¼¤eLku yf¤kE WXu.
íku{ Aíkkt íku{Lkk {kxu Ãký hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lke xuð yu s níke fu,
íkuyku rþ¾k{ý yLku çkkuÄÃkkX Ëhhkus Lknª, çkÕfu yXðkrzÞkLkk y{wf
rËðMkku{kt fhíkk níkk, suÚke ÷kufkuLku ÃkkuíkkLkk fkhkuçkkh yLku «ð]r¥kyku{kt
fkuE ðktÄku Lk ykðu yLku íku{Lkk Mð¼kð WÃkh íkuLkku ¼kh Lk Ãkzu.
Mknen çkw¾khe{kt nÍ. yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)Lke rhðkÞík
Au fu, ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) yuf yXðkrzÞk ÃkAe ðyÍ
fhíkk níkk. suÚke y{u ftxk¤e Lk sEyu yLku yLÞkuLku Ãký hMkq÷u fhe{
(Mk÷.) íkhVÚke yk s Mkq[Lkk yLku {køkoËþoLk níkwt.
nÍhík yLkMk (hËe.) Vh{kðu Au fu, hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu Vh{kÔÞwt fu, “÷kufku WÃkh ykMkkLke fhku, {w~fu÷e
ÃkuËk Lk fhku yLku íku{Lku yÕ÷knÃkkfLke hn{íkLke ¾wþ¾çkhe Mkt¼¤kðku,
íku{Lku níkkþk yLku ®[íkk{kt Lk Lkkt¾ku.” (Mknen çkw¾khe, rfíkkçkw÷ EÕ{)
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku yççkkMk (hËe.) Vh{kðu Au fu, ykÃkýu
hççkkLke þkMkfku, rðîkLk íkÚkk Vfen çkLkðwt òuEyu. Mknen çkw¾khe{kt yk
rLkðuËLk Lkf÷ fheLku þçË “hççkkLke”Lkwt yuðwt rððhý fhðk{kt ykÔÞwt Au
fu, su ÔÞÂõík ËyTðík yLku íkç÷eøk («[kh yLku «Mkkh) íkÚkk rþûký íkÚkk
fu¤ðýeLkk rMkØktíkkuLku MÚkkrÃkík fhíkkt Ãknu÷kt Mknu÷e-Mknu÷e ðkíkku çkíkkðu.
ßÞkhu ÷kufkuLku íkuLke xuð ÚkE òÞ íkku íku Mk{Þu çkeò nwf{ku çkíkkðu, su
þYykíkLkk íkçk¬k{kt {w~fu÷ Au. ykðwt fhLkkh “hççkkLke ykr÷{” Au.
yksfk÷ su ðyÍ yLku íkç÷eøkLke yMkh ½ýe s ykuAe ÚkkÞ Au, íkuLkwt
{kuxwt fkhý yu Au fu, ¾kMk fheLku íkuLkwt fk{ fhLkkhk yk rMkØktíkku yLku
yËçkkuLke fk¤S hk¾íkk LkÚke. ÷ktçkk-÷ktçkk ¼k»kýku, Mk{Þu-fMk{Þu çk-
kuÄÃkkX fhðk ÷køke sðwt, ©kuíkkLke ÃkrhÂMÚkrík òÛÞk rðLkk íkuLku fkuE fk{
fhðk {kxu {sçkqh fhðwt, yk íku ÷kufkuLke ykËík çkLke [qfe Au.
nwÍqh (Mk÷.)Lkk ËyTðík yLku MkwÄkhýkLkk fkÞo{kt yu çkkçkíkLke Ãký
¾qçk fk¤S hk¾ðk{kt ykðíke níke fu, ©kuíkkLku n÷fku Ãkkzðk{kt Lk ykðu
yÚkðk íkuLkwt yÃk{kLk Lk ÚkkÞ. yux÷k {kxu ßÞkhu fkuE ÔÞÂõíkLku òuíkk fu
íku ÔÞÂõík ¾kuxk yLku ¾hkçk fk{{kt MkÃkzkÞu÷ku Au, íkku íkuLku MkeÄu-MkeÄwt
MktçkkuÄLk fhðkLku çkË÷u ònuh Mk¼kLku MktçkkurÄík fheLku Vh{kðíkk níkk :
“÷kufkuLku þwt ÚkE økÞwt Au fu, V÷kýwt fk{ fhðk ÷køÞk Au ?”
yk ònuh MktçkkuÄLk{kt suLku Mkt¼¤kððkLkku {q¤ nuíkw hnuíkku níkku,
íku Ãký Mkkt¼¤e ÷uíkku níkku yLku rË÷{kt þh{kELku íkuLku Akuze ËuðkLke
rVfh{kt ÷køke síkku.
ytrçkÞk (y÷i.)Lke Mkk{kLÞ xuð yu s níke fu, ©kuíkkLku þh{{kt
Lkkt¾ðkÚke çk[íkk níkk. yux÷k {kxu y{wf Mk{Þu su fkÞo ©kuíkkÚke ÚkE
òÞ íkku íkuLkku ÃkkuíkkLkk íkhV MkçktÄ òuzeLku MkwÄkhýkLkku «ÞíLk fhíkk. Mkqhyu
ÞkMkeLk{kt Au : “ð{kr÷Þ ÷k yyTçkwËwÕ÷Íe VíkhLke” yux÷u fu, {Lku
þwt ÚkE økÞwt fu, nwt ÃkkuíkkLkk ÃkuËk fhLkkhkLke EçkkËík Lk fYt ?! Ëu¾eíkwt Au
fu yk ÃkÞøkBçkh íkku Ëhuf Mk{Þu EçkkËík{kt {~økq÷ níkk, Mkt¼¤kððwt
íkku íku{Lkk ©kuíkkLku níkwt, suyku EçkkËík{kt «ð]¥k LkÚke. Ãkhtíkw íku fkÞoLkku
ÃkkuíkkLke MkkÚku MkçktÄ òuzâku.
ËyTðíkLkku yÚko çkeòLku ÃkkuíkkLke ÃkkMku çkku÷kððwt ÚkkÞ Au. {kºk íkuLke
¾k{eyku ðýoLk fhðkLkku yÚko LkÚke yLku yk çkku÷kððwt yuðk s Mk{Þu
çkLke þfu Au, ßÞkhu fu MktçkkuÄLk fhLkkh yLku ©kuíkk{kt fkuE Mk{kLkíkk
nkuÞ. yux÷k {kxu fwhTykLk{kt ytrçkÞk (y÷i.)Lke ËyTðíkLkku rð»kÞ
{kuxk¼køku “Þk fðT{e” nu fki{ ! Úke þY ÚkkÞ Au. su{kt ÃkkuíkkLkk ¼kE
íkhefuLkk MkøkÃkýLke Mk{kLkíkkLku «Úk{ síkkðeLku ykøk¤ MkwÄkhýk {kxuLke
ðkík[eík fhðk{kt ykðu Au fu, ykÃkýu íkku yuf s ¿kkríkLkk {kýMkku Aeyu.
fkuE ÃkhMÃkh Mkqøk fu LkVhík Ãký Lk nkuðe òuEyu. yuðwt fneLku ÃkkuíkkLke
MkwÄkhýkLkk fkÞoLku þY fhu Au.
nwÍqh (Mk÷.)yu ËyTðíkLkku fkøk¤ su hku{Lkk çkkËþkn nhõÞw÷MkLkk
Lkk{Lkku {kufÕÞku, íku{kt «Úk{ hku{Lk fªøkLku “yÍe{whqo{”Lkk WÃkLkk{Úke
MktçkkuÄLk fÞwO. su{kt íkuLkwt ÞkuøÞ MkL{kLk yLku «rík»XkLke ònuhkík Au. fkhý
fu íku{kt íkuLkk {kuxk nkuðkLkku Mðefkh Ãký Au, Ãkhtíkw íku {kuxkE hku{Lkku {kxu
Au, ÃkkuíkkLkk {kxu LkÚke. íÞkhçkkË E{kLkLke ËyTðík yk rð»kÞ nuX¤
ykÃkðk{kt ykðe : “nu yn÷u rfíkkçk ! íku fr÷{n íkhV s÷Ëe ykðe
òyku, su y{khk yLku ík{khk Ëhr{ÞkLk yufMk{kLk Au. yux÷u yu fu,
ykÃkýu yÕ÷knÃkkf rMkðkÞ fkuELke EçkkËík fheþwt Lknª.”
(Mkqhyu ykr÷ E{úkLk : 3:64)
su{kt «Úk{ ÃkhMÃkh yufMk{kLk {wÆku yux÷u fu, “ðnTËík” (yuf {kºk
yÕ÷knÃkkfLke EçkkËík fhðk)Lkwt ðýoLk fÞwO yLku çkíkkÔÞwt fu, íkðneËLkku
yfeËn y{khk yLku ík{khk Ëhr{ÞkLk Mk{kLk Au. íÞkhçkkË EMkkEykuLku
ÃkkuíkkLke ¼q÷ WÃkh ykøkkn fÞko.
P nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk Ãkå[eMk
søÞkyu fhðk{kt ykÔÞwt Au.
{kLkðeLkk yÂMíkíð (ðwsqË)Lke nfefík yLku Wí¢ktríkðkË :
nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{) rðþu fwhTykLk þheV{kt su
nfefíkkuLkwt ðýoLk fÞwO Au, íkuLku rðøkíkðkh òýðk Ãknu÷kt yk ðkík MÃk»x
fhðe sYhe Au fu, {kLkðeLkk yÂMíkíð (ðwsqË) rðþu ÃkkA÷k ËkuZMkku
ð»kkouÚke yuf Lkðku ár»xfkuý Wí¢ktríkðkË (Evolution)Lkku ÃkuËk ÚkÞku Au.
yk ár»xfkuýLkk ykÄkhu {kýMk ÃkkuíkkLke «Úk{ ÃkuËkEþ (sL{)Úke s
{kLkðe íkhefu yÂMíkíð{kt ykÔÞku LkÚke, çkÕfu rðrðÄ íkçk¬k{ktÚke ÃkMkkh
ÚkE ðíko{kLk {kLkðeÞ þf÷{kt «økrík ÃkkBÞku Au. {ík÷çk fu, yk fkELkkík
(çkúñktz)Lkku fkuE ÃkuËk fhLkkh ¾wËkÃkkf LkÚke. ßÞkhu fwhTykLk þheV íkÚkk
çkÄk s ykfkþe ÃkwMíkfku{kt Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLke fwËhík yLku
EhkËkÚke «Úk{ nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku ÃkuËk fÞko. íÞkhçkkË
nÍhík nÔðk (hËe.)Lku ÃkuËk fhe {kLkð-SðLkLkku rMk÷rMk÷ku ykøk¤
ðÄkÞkou. yLku {kLkðeLku çkeS çkÄe s {Ï÷qf Vrh~íkk, rsÒkkík Mkrník
WÃkh ©u»Xíkk yÃkoý fhe. yLku søkíkLke çkÄe ðMíkwyku íkuLkk íkkçku fhe
íkuLku ÃkkuíkkLkku LkkÞçk çkLkkÔÞku. (Mkqhyu íkeLk, çkLke EMhkE÷, çkfhn, ynÍkçk)
yk søÞkyu {kLkðeLke ÃkuËkEþLkku «&™ {níðLkku LkÚke. yuLkkÚke
ðÄw {níðLkku Mkðk÷ íkuLkk ÃkuËk fhðkLkk nuíkw rðþu Au fu, ykx÷wt rðþk¤
ykfkþ, Ãk]Úðe, Mk{wÿku yLku Ãknkzku íkÚkk çkÄe s {kLkð sYrhÞkíkLke
ðMíkwyku çkLkkÔÞk çkkË {kLkðeLku fkuE s nuíkw ðøkh ÃkuËk fÞkou Au ? íkuLku
Mkðo©u»X çkLkkÔÞk çkkË íkuLkwt {níð Võík yux÷wt s Au fu, íkuLku ÃkuËk fhðkLkku
fkuE s nuíkw Lk nkuÞ ? fwhTykLk þ.Lke MktÏÞkçktÄ ykÞíkku íkuLke ©u»Xíkk,
fkELkkíkLke çkÄe s ðMíkwyku íkuLkk ÷k¼ {kxu ÃkuËk fhe Au, íku Ëþkoððk
MkkÚku íkuLku yÕ÷knÃkkfLkk ynfk{Lkk íkkçku çkLkkððkLkku WÕ÷u¾ fhu Au. yLku
yk s fkhýMkh fwhTykLk þheV {kLkðeLkk ykht¼, ÃkuËkEþ ðøkuhuLku xqtf{kt
ðýoLk fhe {]íÞw çkkËLkk SðLkLkk «&™kuLku ðÄkhu {níð ykÃku Au.
[kÕMko zkŠðLku rðrðÄ Ãkþwyku yLku òLkðhku ðå[u ònuhe Vfo nkuðk
Aíkkt Sðrð¿kkLkLke çkkçkík{kt ½ýw {¤íkkÃkýwt òuÞwt. suÚke íku{ýu yk
ár»xfkuý yÃkLkkÔÞku fu, {kLkðe yLku çkeò òLkðhku (Ãkþwyku) çkÒkuð yuf
s MktÞwõík LkMk÷Úke MkçktÄ hk¾u Au. Ãkþwyku yLku ðkLkh SðLk MkVhLke
«khtr¼f fzeyku Au. yLku ELMkkLk yk «økrík íkÚkk Wí¢ktríkðkËLke ykøk÷e
fze Au. yk ár»xfkuýu 100 ð»ko MkwÄe {kLkðrË{køk Ãkh fçÍku s{kÔÞku,
Ãkhtíkw íÞkh çkkËLkk rð¿kkLkLkk ðÄw rðfkMku yk ár»xfkuý WÃkh «&™kÚkor[Lnku
÷økkzâk Au. Ëk.ík. ði¿kkrLkfkuyu ykÄwrLkf þkuÄ¾ku¤Lku ÷E Ãk]ÚðeLke ô{h
{k÷q{ fhe ÷eÄe Au. ytËksu ÷øk¼øk h000 r{r÷ÞLk ð»ko Ãknu÷kt Ãk]
Úðe yÂMíkíð{kt ykðe Au. yk {wÆík zkŠðLkLkk ár»xfkuýLku Mknen Mkkrçkík
fhðk {kxu fkVe LkÚke.
fwhTykLku su Ëkðku 1400 ð»ko Ãknu÷kt fÞkou fu, Mk]r»xLkku yuf Mksof
Au, su ÃkkuíkkLkk EhkËkÚke íkuLku [÷kðu Au. íÞkh çkkË ði¿kkrLkfkuyu íkuLku hË
fhe fÌkwt fu, Mk]r»x Võík yuf ¼kiríkf {þeLkhe Au, su Ãkkuíku s nhfík fhu
Au. çkMkku ð»ko çkkË íku ‘Sir James Jeans’yu hË fÞkou yLku fÌkwt fu, Mk]
r»x ¼kiríkf LkÚke, çkÕfu ði[krhf Au. su.zçÕÞwLkk þçËku{kt Mk]r»xLkwt AuÕ÷w
MðYÃk nhfík fhLkkh Mksof Au.
÷tzLkÚke yuf ÃkwMíkf AÃkkÞwt Au, suLkwt Lkk{ “y¼ýíkk-y¿kkLkíkkLke
zeûkLkhe” Au. su{kt MkkEX «ÏÞkík ði¿kkrLkfkuyu rðr¼Òk þiûkrýf
þk¾kykuLkwt rð&÷u»ký fhíkkt çkíkkÔÞwt fu, {kLkðe fux÷e ðMíkwyku rðþu nsw
MkwÄe y¼ý Au. MkLzu xkEBMk ÷tzLk, 4 rzMkuBçkh 1977Lkk Ãkus-13
WÃkh rþ»kof ÷økkÔÞwt Au : “The Top Ten Secrets of Science.”
yðkor[Lk Þwøk{kt ÃkkýeLku Võík ÃÞkMk çkwòððkLkk MðYÃk{kt òuðkíkwt
níkwt. Ãkhtíkw ykuøkýeMk{e MkËe{kt ßÞkhu Mkwû{Ëþof Þtºk îkhk òuðk{kt
ykÔÞwt íkku Ãkkýe{kt yMktÏÞ çkuõxuheÞk Ëu¾kÞk. yu s «{kýu ykfkþ{kt
su íkkhkyku Ëu¾kíkk níkk, íkux÷kLkwt s yÂMíkíð Mk{sðk{kt ykðíkwt níkwt,
Ãkhtíkw ËqhçkeLkLke þkuÄ¾ku¤ ÃkAe íkuLke MktÏÞk ½ýe ðÄkhu ÷køke. yk s
«{kýu ½ýe ðMíkwyku Au, su Mk{Þ rðíkíkk {kLkðeLke Mk{s{kt ykðe.
yux÷k s {kxu ði¿kkrLkfkuyu Mðefkh fÞkou Au fu, ¿kkLk çku «fkhLkk
Au. yuf íkku ðMíkwykuLkwt ¿kkLk yLku çkeswt Mkå[kELkwt ¿kkLk. ðMíkwykuLku
íkku ykÃkýu zkÞhuf òuE hÌkk Au, Ãkhtíkw y{wf ðkMíkrðõíkk yLku Mkå[kEyku
Au, suLku ykÃkýu òuE þfíkk LkÚke, Ãkhtíkw {kLkðe Ãkzu Au. su{fu ysðk¤w
(Light), ykf»koý (Gravity), ÷kun[wtçkrfÞ þÂõík (Magnatism),
LÞwõ÷eÞh (Nuclear energy) ðøkuhu Mk]r»xLkk ÂMðfkÞo íkÚÞku Au. Ãkhtíkw
ykÃkýu íkuLku òuE þfíkk LkÚke. ykLkkÚke Mkkrçkík ÚkÞwt fu, Direct Argu-
ment sux÷w ðuÕÞw Ähkðu Au, íkux÷w s ðuÕÞw Inferential Argument
Ähkðu Au.
SðMk]r»xLkk rðfkMkLkku yÇÞkMk zkŠðLkLkk Wí¢ktríkðkËLku MktÃkqýo
hË fhu Au :
{kLkðe ÃkkuíkkLkk {ÞkorËík ¿kkLkÚke Mk{økú çkúñktzLku íkku þwt òýu ?
íku yuf ÷ktçke {wÆík MkwÄe ÃkkuíkkLke ÃkuËkEþLkk íkçk¬kyku yLku rðrðÄ
ðMíkwykuLkk {u¤{u¤kÃkÚke íkuLkku WËT¼ð yLku yÂMíkíð fuðe heíku ÚkÞwt íku
òýe þfíkku Lk níkku. fwhTykLk þheVu [kiËMkku ð»ko Ãknu÷kt íkuLke ÃkuËkEþLkk
WÃkh sýkðu÷ su ynuðk÷ ðýoLk fÞko íkuLkk WÃkh {kuzoLk rð¿kkLkLke
hkuþLke{kt rð[kh-rð{þo fhþu íkku íkuLku ÃkkuíkkLke y¿kkLkíkk, y¼ýíkk yLku
f{ÍkuheLkwt ¼kLk Úkþu. yLku zkŠðLkLkk ár»xfkuýLkwt sqXw íkÚkk çkwrØ ðøkhLkwt
nkuðkLkwt ¼kLk Úkþu.
£kLMkLkk «¾h ði¿kkrLkf zku. {kuheMk çkkufkE ÷¾u Au : ¾Yt fnku íkku
SðLk yLku íkuLkk MksoLk íkÚkk rðfkMkLkk [{ífkhku ytøku ðíko{kLk rð¿kkLku su
ftE {krníke ykÃke Au, íku Mk{sËkh {kýMkLku WÃkhkuõík rð¿kkLkeyu çkíkkðe
Au yuÚke WÕxe rËþk íkhV Ëkuhe sE þfu Au. SðMk]r»xLkk rðfkMkLkk yuf
ÃkAe yuf íkçk¬kLkku yÇÞkMk fhðk{kt ykðu íkku W¥khku¥kh ðÄw yxÃkxe
yLku yktxe½wtxe¼he fk{økehe òuðk {¤þu. {kýMk yuLke sux÷e ðÄkhu
rðøkíkku òýíkku sþu yux÷ku íku ðÄkhu ykùÞo{wøÄ Úkíkku hnuþu. SðLkLkk
MksoLk yLku rðfkMkLke yk yËT¼qík r¢Þk {kºk [kLMkÚke yux÷u ykfÂM{f
heíku yLku ykÃk{u¤u y{÷{kt ykðe økE nþu. yuðe íkuLke {kLÞíkk W¥khku¥kh
½xíke sELku MktÃkqýoÃkýu LkkçkqË ÚkE sþu. {kýMk ¿kkLkLkk ÃkÚk Ãkh su{
su{ ykøk¤ ðÄíkku sþu yLku ¾kMk fheLku yrík Mkwû{ yýw-Ãkh{kýwyku
íkhV ykðíkku sþu, íku{ íku{ íkuLkk {kLkMk{kt yuðe {kLÞíkk {¬{Ãkýu
MÚkkrÃkík Úkíke sþu fu, yk çkÄe Mk]r»xLkku sYh fkuE MksoLknkh nkuðku
òuEyu. ykðk «Mktøku {kýMk{kt yíÞtík rðLk{úíkk ykðe sðe òuEyu.
yuLkk çkË÷u fux÷kf {kýMkku{kt yr¼{kLk ÃkuËk ÚkkÞ Au. yuðk {kýMkku
¾wËkLku ÷økíke fkuE Ãký {kLÞíkkLke yuðe s heíku Xufze Wzkðu Au, suðe
heíku íkuyku íku{Lke {kus{ò yLku ykLktË rð÷kMkLke ykzu ykðíke fkuE Ãký
[esLku f[ze Lkk¾ðk íkiÞkh nkuÞ Au. Ãkrù{{kt yíÞkhu su ¼kiríkfðkËe
yux÷u ËwLÞkËkhe Mk{ksLkku rðfkMk ÚkE hÌkku Au, íkuLkwt yk «rík®çkçk Au.
{kLkð «sLkLk (ÃkuËkEþ-rðfkMk) :
{kLkðe nòhku ðhMkÚke ÷¾íkkt þeÏÞku Au. «k[eLk Mk{Þ{kt íkuýu
çkeò rð»kÞku MkkÚku «sLkLkLkk rð»kÞ WÃkh Ãký f÷{ [÷kðe níke. yu
çkÄk ÷¾kýku{kt íkuýu «sLkLk ytøku su Úkkuze-½ýe rðøkíkku ykÃke níke, yu
çkÄe s yrLkðkÞoÃkýu ¾kuxe níke. {æÞÞwøk{kt yLku Auf ðíko{kLk Mk{Þ{kt
Ãký «sLkLkLkku rð»kÞ yLkuf «fkhLke ËtíkfÚkkyku yLku ðnu{kuÚke ½uhkÞu÷ku

níkku. yk ðkík íkÆLk Mðk¼krðf níke. «sLkLkLke «r¢Þk yíÞtÞ yxÃkxe
Au. íkuLku ÞkuøÞ heíku òýðk yLku Mk{sðk {kxu MkkiÚke Ãknu÷kt íkku þheh
h[LkkLkwt ÞkuøÞ ¿kkLk nkuðwt sYhe Au. yu WÃkhktík yk rð»kÞLke ÞkuøÞ
Mk{sý {u¤ððk {kxu Mkwû{Ëþof Þtºk yux÷u fu {kE¢kuMfkuÃkLke þkuÄ Ãký
çkunË sYhe níke. yu WÃkhktík þheh rð¿kkLk (Phisology), ®Ãkz þk†
(Embryology) yLku øk¼oþk† (Obsterics) ðøkuhu rðãkykuLkk ðíko{kLk
rðfkMk íkhV Ëkuhe síke fux÷ef {q¤¼qík þkuÄ¾ku¤ku Ãký ykð~Þf níke.
yk çkÄe ðMíkwykuLke økuhnkshe{kt «k[eLk Mk{Þ{kt «sLkLk rðþu su ftE
÷¾kÞwt nkuÞ íku ¾kuxe rðøkíkkuÚke ¼hÃkqh nkuðwt Mðk¼krðf níkwt.
Ãkhtíkw fwhTykLk þheV ytøku ÃkrhÂMÚkíke íkÆLk y÷øk Au. fwhTykLk{kt
fux÷ef søÞkyu «sLkLkLke «r¢ÞkLke [kufMkkE¼he rðøkíkku Au yLku fux÷ef
søÞkyu «sLkLkLkk rðrðÄ íkçk¬kykuLkwt MÃk»x ðýoLk Au. yu rðøkíkku yLku
ðýoLkkuLke ykÞíkku{kt yuf Ãký yMkíÞ fu yMktøkík fÚkLk LkÚke. fwhTykLk
þheV{kt yk rð»kÞLku ÷økíke Ëhuf ðkík MkkËk þçËku{kt hsq fhðk{kt ykðe
Au. suLku {kýMkku Mkkhe heíku Mk{S þfu Au. yk çkÄe s rðøkíkku fwhTykLk
LkkrÍ÷ ÚkÞkLke MkËeyku ÃkAe ÚkÞu÷e ði¿kkrLkf þkuÄ¾ku¤ku MkkÚku MktÃkqýoÃkýu
MkwMktøkík Ãkwhðkh ÚkE Au.
fwhTykLk þheV{kt {kLkð «sLkLkLkku WÕ÷u¾ zÍLkçktÄ ykÞíkku{kt
swËk swËk MkçktÄku MkkÚku fhðk{kt ykÔÞku Au. yk Ãkqhk rð»kÞ ytøku fwhTykLk
þheV{kt Mk{økúÃkýu þwt fnuðk{kt ykÔÞwt Au, yu Mk{sðk {kxu fwhTykLk
þheVLke yk çkÄe ykÞíkkuLku ¼uøke fhðe yLku íku{Lkku {wÆkðkh yÇÞkMk
fhðku sYhe Au.
fux÷ef {q¤¼qík ðkíkku :
{kLkð «sLkLkLku ÷økíke fwhTykLke ykÞíkkuLkk yÇÞkMk Ãknu÷kt yk
rð»kÞLkk fux÷kf {q¤¼qík {wÆkyku Mk{S ÷uðk sYhe Au. yk ðkík Ãký
ÞkË hk¾ðkLke Au fu, fwhTykLk LkkrÍ÷ ÚkðkLkk Mk{Þu yLku ÃkAeLke fux÷ef
MkËeyku MkwÄe yk {wÆkykuÚke søkík yòý níkwt.
«kýesøkík{kt {kLkðe MíkLk Ähkðíkk «kýeykuLkk ðøko{kt ykðu Au.
yLku íkuLkk «sLkLkLke «r¢ÞkLkku ¢{ Ãký íkuLkk ðøkoLkk çkeò «kýeyku Mk-
kÚku {¤íkku ykðu Au. çkeòþÞ{ktÚke çknkh ykðu÷k çkes fu ytz V¤ÿwÃk
ÚkðkLke MkkÚku yk «r¢ÞkLkku ykht¼ ÚkkÞ Au. {krMkf Éíkw©kðLkk [¢Lke
{æÞ{kt Vu÷kuÃkeyLk Lk¤eykuLke yÄð[{kt çkesLku V¤ÿwÃkíkk «kó ÚkkÞ Au.
çkesLku V¤ÿwÃk fhLkkhe ðMíkw {kLkð ðeÞo Au. yuf s Mkwû{ stíkw çkesLku
V¤ÿwÃk çkLkkððk {kxu Ãkwhíkwt nkuÞ Au. ykðe heíku çkesLku V¤ÿwÃkíkk ykÃkðk
{kxu ðeÞoLkk «ðkneLkk yíÞtík LkSðk «{kýLke sYhík hnu Au. yu Lk-
Sðk sÚÚkk{kt Ãký y÷çk¥k fhkuzku ðeÞostíkwyku nkuÞ Au. yk «ðkneLkwt
WíÃkkËLk ð]»kýku (Testicies) {khVík ÚkkÞ Au. yLku íkuLku ntøkk{e heíku
yuðe søkkyku yLku Lk¤eyku{kt Mkt½he hk¾ðk{kt ykðu Au, su Auðx{kt
{qºk{køko{kt Ëkuhe òÞ Au. {qºk{køko Ãkh ykðu÷e çkeS økútrÚkyku íku{Lkk
ÃkkuíkkLkk hMkkuLkku fu †kðkuLkku yk ðeÞo{kt W{uhku fhu Au.
yk «r¢Þk {khVík V¤ÿwÃk ÚkÞu÷wt çkes †eLkk «sLkLkíktºk{kt yuf
[ku¬Mk MÚk¤u ÃkkuíkkLku MÚkkrÃkík fhu Au. V¤ÿwÃk çkes Vu÷kuÃkeyLk Lk¤e
{khVík øk¼koþÞ{kt Wíkhu Au. íÞkt íkuLkku rðfkMk ÚkkÞ Au yLku øk¼oLk¤e
(ykuh, Placent a) íkiÞkh ÚkkÞ Au. V¤ÿwÃk çkes yu øk¼oLk¤eLke MknkÞÚke
ÃkkuíkkLku øk¼koþÞLkk ½è «ðkne yLku MLkkÞw{kt {sçkqíkeÚke MÚkkrÃkík fhe Ëu
Au. yux÷u fu øk¼koþÞLke Ëeðk÷Lke ytËh søkk fheLku {sçkqíkeÚke [kutxe
òÞ Au. V¤ÿwÃk çkes øk¼koþÞ rMkðkÞ çkesu õÞktÞ, Ëk.ík. Vu÷kuÃkeyLk
Lk¤e{kt ÃkkuíkkLku MÚkkrÃkík fhu íkku øk¼oLkk rðfkMk{kt ¾÷÷ Ãkzþu yux÷u fu
øk¼oÃkkík ÚkE sþu.
V¤ÿwÃk çkesLku þYykíkLkk íkçk¬k{kt ®Ãkz fnuðk{kt ykðu Au. yk
V¤ÿwÃk çkesLkku Úkkuzk Mk{Þ ÃkAe yux÷ku rðfkMk ÚkkÞ Au fu, íkuLku Lkhe
ykt¾u òuE þfkÞ Au. yu Mk{Þu íkuLkku ykfkh {ktMkLkk yuf LkkLkfzk ÷ku[k
suðku nkuÞ Au. yLku yu{kt fkuE {kLkð MðYÃk òuE þfkíkwt LkÚke. yu ÃkAe
íkuLkku su íkçk¬kðkh rðfkMk ÚkkÞ Au, yuLke rðøkíkku yíÞkhu çknw òýeíke
Au. yu íkçk¬kyku{kt íkuLkk nkzÃkªsh, íkuLkk MLkkÞwyku, íkuLkk ¿kkLkíktíkwyku,
íkuLkk ÷kuneLkwt Ãkrh¼ú{ý yLku íkuLkk yktíkhzk ðøkuhuLke h[Lkk ÚkkÞ Au.
{kLkð «sLkLkLku ÷økíkk {q¤¼qík {wÆkykuLkku ykx÷ku Mkkh rð»kÞLku
÷økíke fwhTykLke ykÞíkku{kt su ðýoLkku yÃkkÞk Au yLku su þçËku ðÃkhkÞk
Au, íkuLku Mk{sðk{kt MknkÞ ykÃkþu.
fwhTykLk þheV{kt {kLkð «sLkLk :
{kLkð ®Ãkz {kíkkLkk øk¼koþÞ{kt ÃkkuíkkLkk MÚkkLk Ãkh Ãknkut[u Au yu
Ãknu÷kt íkuLkk{kt yuf ÃkAe yuf fuðk VuhVkhku ÚkkÞ Au, yuLkwt fwhTykLk þheV
yk {wsçk rLkËuoþ fhu Au :
“yÞ ELMkkLk ! íkLku fE ðMíkwyu íkkhk {nkLk ÃkhðhrËøkkhÚke

¼{kðe ËeÄku ? suýu íkkYt MksoLk fÞwO yLku íkkYt «{kýMkh ½zíkh fÞwO ?
yLku íkuLke EåAk {wsçkLkku íkLku ykfkh ykÃÞku ?”(82:6/8)
“(yÕ÷knÃkkfu) ík{kYt (swËk swËk) íkçk¬kyku{kt ½zíkh fÞwO.”

(71:14)
fwhTykLk þheVLke yk ykÞíkku «sLkLk ytøku MkðkOøkeÞ «fkhLkku rLkËuoþ
fhe òÞ Au. yu MkkÚku fwhTykLkLke çkeS ykÞíkku{kt «sLkLk ytøku Lke[u
{wsçkLkk {níðLkk {wÆkyku íkhV æÞkLk Ëkuhðk{kt ykÔÞwt Au :
• «ðkneLkk yíÞtík LkSðk sÚÚkk {khVík çkesLku V¤ÿwÃk çkLkkðe þfkÞ Au.
• V¤ÿwÃkíkk ykÃkíkk «ðkneLkk íkíðku.
• V¤ÿwÃk çkesLkwt øk¼koþÞ{kt MÚkkrÃkík fhðwt.

• ®ÃkzLkku rðfkMk.
• V¤ÿwÃkíkk {kxu òuEíkwt sws «ðkne.
çkesLku V¤ÿwÃk çkLkkððk {kxu «ðkneLkku yíÞtík LkSðku sÚÚkku sYhe
nkuðkLkku WÕ÷u¾ fwhTykLk þheV{kt yrøkÞkh MÚk¤u ykðu Au. yu Ëhuf MÚk¤u
yk {wsçkLkku ðkõÞ«Þkuøk òuðk {¤u Au :
“(yÕ÷knÃkkfu) {kLkðeLku (ðeÞoLkk) LkSðk sÚÚkk{ktÚke ÃkuËk fÞk-

ou.”
(16:4)
ynª yhçke þçË “LkwíVríkLk”Lkku yÚko “(ðeÞoLkku) LkSðku sÚÚkku”
fhðk{kt ykÔÞku Au. (yk þçËLkwt yufð[Lk “LkwíVn” Au. suLkku yÚko
®çkËw fu xeÃkwt ÚkkÞ Au. yk þçË su r¢ÞkÃkË ÃkhÚke ykÔÞku Au, íkuLkku yÚko
“xÃkfkððwt” ÚkkÞ Au. yk þçË fkuE zku÷ fu çkk÷Ëe ¾k÷e fÞko ÃkAe
íkuLkk ík¤eÞu su ftE hne òÞ Au, yuLkku WÕ÷u¾ fhðk {kxu ðÃkhkÞ Au.
ykÚke yk þçË «ðkneLkk íkÆLk LkSðk sÚÚkkLkku yÚko ykÃke òÞ Au.
ynª yu «ðkne ðeÞo Au. fkhý fu yk þçËLku yuf çkeS ykÞík{kt ðeÞo
þçË MkkÚku yk heíku òuzðk{kt ykÔÞku Au :
“þwt ({kLkðe) ðeÞoLkku yuf LkSðku sÚÚkku Lk níkku, suLku huzðk{kt

ykÔÞwt níkwt ?”
ynª yhçke þçË “{Lke” ðÃkhkÞku Au. suLkku yÚko ðeÞo ÚkkÞ Au.
yuf çkeS ykÞík yu{ çkíkkðe òÞ Au fu, «ðkneLkk {sfwh
LkkLkk sÚÚkkLku yuf {sçkqík MÚkkrÃkík hnuXký{kt (yhçke þçË ‘fhkh’)
Lkkt¾ðk{kt ykÔÞku Au. yk þçË«ÞkuøkLkku yÚko Ëu¾eíke heíku s òríkÞ
yðÞðku ÚkkÞ Au.
“ÃkAe y{u íkuLku ({kLkðeLku) (ðeÞoLkk) yuf LkSðk sÚÚkk íkhefu yuf
Mk÷k{ík yLku {sçkqík MÚkkrÃkík hnuXký{kt hkÏÞwt.”(23:13)
ynª yk ykÞík{kt “{sçkqík MÚkkrÃkík hnuXký” MkkÚku ðÃkhkÞu÷k
rðþu»ký “{feLk” íkhV æÞkLk Ëkuhðwt sYhe ÷køku Au. yk þçËLkku yÚko
fhðku {w~fu÷ Au. yu Aíkkt íku{kt yuf {ku¼kËkh, Wå[íkh yLku Mk÷k{ík
søkkLkku yÚko hnu÷ku Au. ðkík øk{u íku{ nkuÞ, Ãký ynª yu þçË yu søk-
kLkku WÕ÷u¾ fhe òÞ Au, ßÞkt {kLkðe {kíkkLkk þhehíktºk{kt rðfkMk Ãkk{u
Au.
ynª V¤ÿwÃkíkk {kxu «ðkneLkk íkÆLk LkSðk sÚÚkkLke sYhíkLkk
{níð Ãkh ¼kh {qfðku sYhe Au. fkhý fu yk ðkík ykÃkýu yk rð»kÞ
ytøku yíÞkhu su ftE òýeyu Aeyu yuLke MkkÚku MktÃkqýoÃkýu MkwMktøkík Au.
V¤ÿwÃkíkk ykÃkíkk «ðkneLkk íkíðku :
çkesLku V¤ÿwÃkíkk ykÃkíkk «ðkneLkwt fwhTykLk su rðrðÄ heíku ðýoLk
fhu Au, íkuLkku yÇÞkMk hMk«Ë Au :
• yk «ðkne {kxu “ðeÞo” ({Lke) þçË ðÃkhkÞku Au.
• yu {kxu “WA¤íkk Ãkkýe”Lkk þçËku ðÃkhkÞk Au.
“{kLkðeLku WA¤íkk Ãkkýe{ktÚke (ðeÞo{ktÚke) çkLkkððk{kt ykÔÞku.”

(75:37)
• ‘ríkhMf]ík’ fu ‘íkwåA «ðkne’Lkk þçË Ãký ðkÃkhðk{kt ykÔÞk Au.
“Vhe íkuLkk ({kLkðeLkk) ðtþLku Mkíðku (yÂMíkíð økwýku) MkkÚkuLkk íkwåA

ÃkkýeÚke çkLkkÔÞku.” (86:6)
“þwt y{u ík{Lku íkwåA ÃkkýeÚke LkÚke çkLkkÔÞk ?”(77-20)

ynª ðeÞo {kxu su yhçke rðþu»ký “{neLk”Lkku WÃkÞkuøk fhðk{kt
ykÔÞku Au, íkuLkku yÚko íkwåA fu ríkhMf]ík ÚkkÞ Au. yk rðþu»ký ¾wË «ðkneLkk
«fkhLku fkhýu ðÃkhkÞwt LkÚke, çkÕfu {wÏÞíðu yu fkhýÚke ðÃkhkÞwt Au fu,
ðeÞo Ãký {qºkLk¤eLkk yu s {w¾{ktÚke çknkh Lkef¤u Au, ßÞktÚke {wºk
çknkh Lkef¤íkwt nkuÞ Au.
• “r{©ý” yÚkðk “r{© «ðkne”Lkk þçËku Ãký WÃkÞkuøk{kt ÷uðkÞk
Au. yu {kxuLkku yhçke þçË “yBþks” Au.
“y{u {kLkðeLku r{© «ðkne{ktÚke ÃkuËk fÞkou....”(76:2)

ðeÞoLkk {wÏÞ ¼køkku õÞk Au ? yux÷u fu ðeÞo fE fE [eòuLkwt çkLku÷wt Au
?
ðeÞoLkwt «ðkne swËk swËk †kðkuLkwt fu hMkkuLkwt çkLku÷wt Au. su þhehLke
Lke[u {wsçkLke økútrÚkyku{ktÚke ykðu Au :
• ð]»kýku : ÃkwY»kLke yk òríkÞ økútrÚk ðeÞoLkk stíkwyku ÃkuËk fhu Au.
yk stíkwyku ÷ktçke ÃkwtAze Ähkðíkku fku»k nkuÞ Au. yk stíkwyku yuf
«fkhLkk «ðkneLke ytËh nkuÞ Au.
• Mkur{Lk÷ ðuMkefÕMk : ðeÞoLkk stíkwykuLkku yk{kt Mkt½hku ÚkkÞ Au. Mkt½hk
{kxuLkk yk yðÞðku «kuMxux økútrÚk ÃkkMku ykðu÷k nkuÞ Au. íku{ktÚke
çku «fkhLkku hMk ÃkuËk ÚkkÞ Au. Ãkhtíkw yu{kt V¤ÿwÃkíkk {kxu WÃkÞkuøke
fkuE íkíð nkuíkwt LkÚke.
• «kuMxux økútrÚk : yk økútrÚk{ktÚke ÃkuËk Úkíkku hMk ðeÞoLku íkuLke [efkMk
yLku íkuLke rðrþ»x øktÄ ykÃku Au.

• fwÃkh økútrÚk : yk økútrÚk {uhe økútrÚkyku íkhefu Ãký yku¤¾kÞ Au. {qºk
{køkoLke LkSf ykðu÷e yk økútrÚkyku yuf «fkhLkwt [efýwt «ðkne ÃkuËk
fhu Au. yu WÃkhktík ÷exhu økúkurÚkyku «ðkneLku ½xíkk ykÃku Au.
fwhTykLk þheV su r{© «ðkneLkku WÕ÷u¾ fhu Au, íku WÃkh {wsçkLke
[eòuLkwt çkLku÷wt Au.
yu Aíkkt yk rð»kÞ ytøku nS fux÷wtf ðÄw fnuðwt çkkfe Au. fwhTykLk
þheV ßÞkhu swËk swËk ¼køkkuLkk çkLku÷k V¤ÿwÃkíkk ykÃkíkk «ðknkuLke
ðkík fhu Au, íÞkhu MkkÚku MkkÚku íku yu{ Ãký fnu Au fu, {kLkðeLkk ðtþLku yu
[es{ktÚke çkLkkÔÞku, su Mkíðku MkkÚkuLkwt íkwåA Ãkkýe níkwt.
“Vhe íkuLkk ({kLkðeLkk) ðtþLku Mkíðku MkkÚkuLkk íkwåA ÃkkýeÚke çkLk-

kÔÞku.”
(32:8)
“Mkíð” {kxuLkku yhçke þçË “Mkw÷k÷k” Au. yu þçË yuðe [esLkku
yÚko ykÃke òÞ Au, suLku fkuE çkeS [es{ktÚke çknkh fkZðk{kt ykðe
nkuÞ. su fkuE [esLkku Mkðkou¥k{ ¼køk nkuÞ. su fkuE [esLkwt Mkíð nkuÞ.
“Mkw÷k÷k” þçËLkku øk{u yu heíku yÚko fkZðk{kt ykðu Ãký yuLkku yÚko
fkuE yuf [esLkk yuf ¼køk suðku s Úkþu.
çkesLke V¤ÿwÃkíkk yLku «sLkLk ðeÞoLkk stíkw {khVík ÚkkÞ Au. yk stíkw
÷ktçke ÃkwtAze yLku xwtfw {kÚkw Ähkðíkk fku»k nkuÞ Au. íku{Lke ÷tçkkE yuf
{e÷e{exhLkk ËMk nòh{kt ¼køkÚke Ãký ykuAe nkuÞ Au. Mkk{kLÞ Mktòuøkku{kt
ÃkwY»k yufe MkkÚku fhkuzku ðeÞo stíkwykuLkwt WíÃkkËLk fhu Au. rð¿kkLkeykuLkk
rLkheûký {khVík Ãkwhðkh ÚkÞwt Au fu, ÃkwY»k yuf s Mk{køk{{kt fux÷kf ½Lk
MkuLxe{exh sux÷wt ðeÞo çknkh Ãkkzu Au. yLku Ëhuf ½Lk MkuLxe{exh ðeÞo{kt
yZe fhkuz ðeÞo stíkwyku nkuÞ Au. yu{ktÚke {kºk yuf ðeÞo stíkw †eLkk
çkesLku ¼uËeLku íkuLku V¤ÿwÃk çkLkkðu Au. çkkfeLkk çkÄk ðeÞo stíkwyku ÃkkA¤
hne òÞ Au. yLku ÞkurLkÚke ÷ELku Vu÷kuÃkeyLk Lk¤eyku yLku øk¼koþÞLkk
{køkuo çkes MkwÄeLke ÷ktçke {wMkkVhe Ãkwhe fhe þfíkk LkÚke. yk fkhýÚke
çkesLku V¤ÿwÃk çkLkkððk {kxu yu «ðkneLkku yíÞtík Mkwû{ sÚÚkku Ãkwhíkku
Au. suLke h[Lkk yíÞtík yxÃkxe Au.
yk çkÄe Mk{eûkk ÃkAe ykÃkýu yk rð»kÞ ÃkhLkk fwhTykLk ÷¾kýku
yLku ðíko{kLk Mk{ÞLke ði¿kkrLkf {krníke ðå[uLke MktÃkqýo MkwMktøkíkíkkÚke
«¼krðík ÚkÞk ðøkh hnuíkk LkÚke.
øk¼koþÞ{kt çkesLkwt MÚkkrÃkík Úkðwt :
Vu÷kuÃkeyLk Lk¤e{kt çkes V¤ÿwÃk ÚkE økÞk ÃkAe íku øk¼koþÞLke
ytËh Wíkhe ykðu Au. yk r¢ÞkLku çkes MÚkkrÃkík ÚkðkLke r¢Þk fnuðk{kt
ykðu Au. V¤ÿwÃk ÚkÞu÷k çkesLkwt øk¼koþÞ{kt MÚkkrÃkík ÚkðkLkku WÕ÷u¾
fwhTykLk{kt yk {wsçk fhðk{kt ykÔÞku Au :
“....y{u su (ðeÞostíkw)Lku EåAeyu íkuLku øk¼o{kt yuf rLkrùík {wÆík

MkwÄe Xuhðe (hkufe) ËEyu Aeyu.”(22:5)
ðeÞostíkw {khVík çkes V¤ÿwÃk ÚkÞk ÃkAe íkuLkku rðfkMk ÚkkÞ Au. yLku
fkuE Akuz suðe heíku s{eLk{kt {qr¤ÞkVu÷kðe yu{ktÚke Ãkku»ký {u¤ðu Au
yuðe s heíku V¤ÿwÃk çkes Ãký øk¼koþÞLke òze Ëeðk÷{ktÚke Ãkku»ký
{u¤ððk ÷køku Au. yk «r¢ÞkLkwt Ãkrhýk{ yu ykðu Au fu, V¤ÿwÃk çkesLkku
rðfkMk Úkðk WÃkhktík íku øk¼koþÞLke òze Ëeðk÷Lku ð¤øke Ãkzu Au. yÚkðk
íkuLke MkkÚku [kutxe òÞ Au. V¤ÿwÃk çkesLkk rðfkMkLke yk çkÄe rðøkíkku ytøku
íkksuíkhLke þkuÄ¾ku¤ku {khVík òýðk {éÞwt Au.
V¤ÿwÃk çkesLkwt øk¼koþÞLke Ëeðk÷Lku ð¤øke ÃkzðkLkku WÕ÷u¾ fwhTykLk
þheV{kt Ãkkt[ y÷øk-y÷øk søÞkyu fhðk{kt ykÔÞku Au. yu{ktÚke yuf

WÕ÷u¾ Mkqhyu y÷fLke þYykík{kt yk {wsçk fhðk{kt ykÔÞku Au :
“íkkhk ÃkhðhrËøkkh, suýu íkkYt MksoLk fÞwO íkuLkk Lkk{Úke ðkt[ (ÃkZ).
suýu {kLkðLku yu [es{ktÚke çkLkkÔÞku, su ({sçkwíkeÚke) ð¤øke Ãkzu
Au.”
(69:1/2)
øk¼oþk†Lke yu s ykÄwrLkf ¼kðLkkLkku fwhTykLk þheV{kt ðÄw [kh
søÞk Ãkh WÕ÷u¾ fhðk{kt ykÔÞku Au. yu{kt ðeÞoLkk LkSðk sÚÚkkÚke
÷ELku ytrík{ Ãkrhýk{ MkwÄeLkk íkçk¬kðkh VuhVkhkuLkwt Ãký ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞwt Au.
“y{u ík{kYt MksoLk fÞwO yu [es{ktÚke su ð¤øke Ãkzu Au.”(22:5)
“yÕ÷knÃkkfu ík{Lku (ðeÞoLkk) LkSðk sÚÚkk{ktÚke, ÃkAe yu [es

su ð¤øke Ãkzu Au yu{ktÚke ÃkuËk fÞko....”(40:67)
“þwt {kLkðe ðeÞoLkku yu LkSðku sÚÚkku Lk níkku, suLku huzðk{kt ykÔÞku?

yu ÃkAe íku yuðe [es çkLke økÞku su ð¤øke Ãkzíke níke. ÃkAe yÕ÷kn
íkyk÷kyu yuLkwt «{kýMkh ½zíkh fÞwO (yðÞðku çkLkkÔÞk).” (75-
37/38)
†eLkk þheh{kt øk¼oLku Mkk[ðíkk yðÞð øk¼koþÞ {kxu fwykoLk{kt

yu þçË WÃkÞkuøk{kt ÷uðkÞku Au, su yhçke{kt yíÞkhu Ãký yhçke þçË
“yhnk{” ykÔÞku Au. suLkku yÚko øk¼koþÞku ÚkkÞ Au. fux÷ef søÞkyu yu
{kxu ‘{sçkqík MÚkkrÃkík hnuXký’ yux÷u ‘fhkh’ þçË ðkÃkhðk{kt ykÔÞku

Au.
ði¿kkrLkfkuLke {ÞkoËk-yòýíkk :
rð¿kkLku ykÃkýe Mk]r»xLkk sux÷k ÃkËkÚkoLke þkuÄLkku Ëkðku fÞkou Au, íku
ykÃkýe Mk]r»xLkk fw÷ ÃkËkÚkoLkku yuf xfkÚke Ãký ykuAku ¼køk Au. yux÷u
fu, 0.4% íkÚkk 3.6% ¼køk yktíkh {tËkrfLkeÞ økuMkLkku Au, ßÞkhu Mk]r»xLkku
96% ÃkËkÚko y¿kkík Au. suLku rLkMíkus ÃkËkÚko fu Wòo fnuðk{kt ykðu Au.
yk ÃkËkÚkoLku ËqhçkeLk ðzu òuðwt Ãký yþõÞ Au. fkhý fu íku ÃkËkÚko «fkþ
íkÚkk rðs[wtçkfeÞ rðrfhý (Electromagnatic Radiation)Lku Lk çknkh
VUfu Au, Lk ytËh þku»ku Au. yuLkk fkhýu yk ÃkËkÚko rð¿kkLkLke ÃkfzÚke çknkh
Au. yux÷u rð¿kkLk íkuLke Mkk[e nfefíkÚke rçkÕfw÷ Ëqh Au.
Mk]r»xLkk ÃkËkÚkkouÚke ykÃkýe y¿kkLkíkkLkku rMk÷rMk÷ku ynª s Ãkqhku LkÚke
Úkíkku, çkÕfu ykÃkýe Mk]r»x{kt yuf yLÞ «fkhLkku ÃkËkÚko yÂMíkíð Ähkðu
Au. suLke ðMíkwÂMÚkríkÚke Ãký rð¿kkLk MktÃkqýoÃkýu ðkfuV LkÚke. íku ÃkËkÚkoLku
‘«rík ÃkËkÚko’ fnuðk{kt ykðu Au. «rík ÃkËkÚkoLkk fýku Ãký yux÷k s ÿÔÞLkk
nkuÞ Au, suðe heíku Mkk{kLÞ ÃkËkÚkoLkk fýku nkuÞ Au. Ãkhtíkw «rík-ÃkËkÚkoLkk
fýku Mkk{kLÞ fýkuLke íkw÷Lkk{kt rðhkuÄe ðes¼kh Ähkðu Au. yu fkhýu
ÃkËkÚko íkÚkk «ríkÃkËkÚko yufçkeò{kt ¼¤e LkÚke þfíkk, çkÕfu ßÞkhu íkuyku
yufçkeòLke Mkk{u ykðu Au, íkku yk çkÒku ÃkËkÚko ûkýðkh{kt yufçkeòLku
¾ík{ fhe Lkkt¾u Au.
yux÷u ði¿kkrLkfkuLkwt {kLkðwt Au fu, ykÃkýe yk Mk]r»x{kt çknw Ëqh ykðu÷e
ykfkþøktøkkyku MktÃkqýoÃkýu «ríkÿÔÞLke çkLku÷e nkuÞ þfu Au. {kºk yux÷wt s
Lknª, çkÕfu ykÃkýe yk yk¾e Mk]r»xLke su{ yuf «rík ykfkþøktøkkyku,
«rík íkkhkyku yLku «ríkøkúnkuÚke çkLku÷e yuf swËe «rík-Mk]r»xLkwt yÂMíkíð
Ãký nkuÞ þfu Au. (yuLMkkÞõ÷kuÃkerzÞk rçkúxkrLkfk : 11/703, 1983)
yk ár»xfkuýÚke òuðk{kt ykðu íkku ¾çkh Lknª ykÃkýe yk Mk]r»x{kt

çkeò fux÷k «fkhLkk ÿÔÞku yuðk nþu, suLke ÂMÚkrík rðþu ykÃkýu òýíkk
LkÚke. yLku ykÃkýe yk Mk]r»xÚke Ãkh yLÞ fux÷k «fkhLkk ÿÔÞku, Mk]r»xyku
AqÃkkÞu÷e nþu, suLku ykÃkýu ¼kiríkf Míkhu ¼÷u þkuÄe LkÚke þfíkk, Ãkhtíkw
íku{Lkk Mkt¼rðík yÂMíkíðLku ykÄwrLkf økrýríkf (¼kiríkf) ÃkæÄríkykuÚke
òýe þfeyu Aeyu. yk ÂMÚkrík{kt ÿÔÞ íkÚkk Mk]r»x rðþu ykÃkýk ¿kkLk
fhíkkt y¿kkLkíkkLke fkuE Mke{k Lknª hnuþu. yux÷u ykÃkýe òýfkh íkÚkk
yòýðk¤e Mk]r»xLkk yk rðþk¤ Ãkrh«uûÞ{kt ykÃkýk ¿kkík íkwåA ÿÔÞ{kt
Lkðk þkuÄkÞu÷k WÃkyýw rnøMk çkkuMkkuLkLku “økkuz ÃkkŠxf÷” (¾wËkE fý)
Lkwt Lkk{ ykÃkðkLku ytÄkhk{kt çk[fk ¼hðk rMkðkÞ fþwt Lknª fnuðkþu.
ði¿kkrLkfku{kt ¾wËk rðþu yuf çkeòu ár»xfkuý Ãký Mkk{kLÞ Au. yk
rð[kh ‘¾wËkLkk ELfkh’Lkku rð[kh Au. yux÷u fux÷kf {kuxk ði¿kkrLkfku
LkkÂMíkf Au. rË÷[MÃk ðkík yu Au fu, rnøMk çkkuMkkuLk (fnuðkíkku økkuz
ÃkkŠxf÷)Lkku {wÏÞ MktþkuÄf «ku. Ãkexh rnøMk Ãký rLkheïhðkËe (LkkÂMíkf)
Au. Úkkuzkf rËðMkku yøkkW rðïLkk yuf xku[Lkk ði¿kkrLkf MxeVLk nku®føk,
su Mk]r»xLkk «kht¼ íkÚkk rðfkMk {kxu ÃkkuíkkLkk MktþkuÄLkku {kxu rðÏÞkík Au.
íku{ýu fÌkwt Au fu, {Lku yu ðkíkLkk [ku¬Mk Ãkwhkðk {éÞk Au fu, ¾wËkLkwt
yÂMíkíð LkÚke.
ykÃkýe yk Mk]r»x yLku íkuLkkÚke swËw yÂMíkíð Ähkðíke [eòu rðþu
ykÃkýk ¿kkLk yLku y¿kkLkLkk «{ký rðþu ykøk¤ su [[ko fhðk{kt
ykðe íkuLku ÷ûk{kt ÷uíkkt MxeVLk nkufªøkLkku yk Ëkðku yíÞtík nkMÞkMÃkË
sýkÞ Au. Ëu¾eíke ðkík Au fu, ßÞkhu Mk]r»xLke fw÷ yÂMíkíð Ähkðíke [eòu
rðþu ykÃkýe y¿kkLkíkkLke fkuE Mke{k LkÚke, íkku ÃkAe íku{kt fkuE [es fu
nMíkeLkwt yÂMíkíð Lk nkuðkLkku [qfkËku fuðe heíku ykÃke þfkÞ ? nkufªøkLkwt
yk rLkðuËLk [ku¬Mk s yuf {kuxk ði¿kkrLkf íkhVÚke ykÃkðk{kt ykðu÷
yuf yði¿kkrLkf rLkðuËLk Au, su ði¿kkrLkf MktþkuÄLkLkk rMkØktíkkuÚke rçkÕfw÷
rðYØ Au.
¼kiríkf ({kÆe) Míkhu ¾wËkÃkkfLke þkuÄ :
ynª yuf çkeòu «&™ ½ýku {níðÃkqýo Au. yLku íku yu fu, þwt {kLkðe
õÞkhuf ¾wËkÃkkfLku ¼kiríkf Míkhu þkuÄe þfþu ? yuLkku sðkçk ði¿kkrLkf
ár»xfkuýÚke ¼÷u fktE Ãký ykÃkðk{kt ykðu, Ãkhtíkw yk MktË¼uo RM÷k{Lkwt
{kLkðwt yu Au fu, yk fk{ {kLkðeLke ûk{íkkLke çknkh Au. fkhý fu ¾wËk
íkyk÷kyu {kLkðeLku yu þÂõík s LkÚke ykÃke íku{s {kLkðe Ãkh yk «fkhLkk
‘Mkkûkkífkh’Lke sðkçkËkhe Ãký Lkk¾e LkÚke. yux÷u fux÷eÞu nËe»kku{kt
yÕ÷knÃkkfLkk hMkq÷ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu ÷kufkuLku ¾wËk
íkyk÷k rðþu íkkÂíðf ({kÆe) [[ko fhðkLke s {LkkE Vh{kðe Au. íkuLkk
çkË÷u ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu Mk]r»x{kt ÔÞkó ¾wËkLkk
r[öku Ãkh ®[íkLk{LkLk fhðkLkku ykËuþ ykÃÞku Au. yuLkkÚke òýðk {¤u
Au fu, ¾wËkÃkkf fux÷k MkwtËh h[Lkkfkh Au íkÚkk íku fux÷k {nkLk Au. yuf
nËe»k{kt Au : “MksoLk{kt ®[íkLk{LkLk fhku, Mksof{kt ®[íkLk-{LkLk Lknª
fhku.” (Ëwhuo {L»kqh, MkwÞqíke : h/408) çkeS yuf nËe»k{kt Au fu, “yÕ÷kn
íkyk÷kLke Lkuy{íkku rðþu ®[íkLk{LkLk fhku, MðÞt yÕ÷kn íkyk÷kLke
çkkçkík{kt ®[íkLk{LkLk Lknª fhku.”(Ëwhuo {L»kqh : h/409)
Mkkhktþ fu, ykÄwrLkf ði¿kkrLkf MktþkuÄLkkuyu íku nfefík Mkkhe ÃkuXu MÃk»x
fhe ËeÄe Au fu, ¾wËkÃkkfLkku ELfkh suðe heíku yði¿kkrLkf çkkçkík Au,
yuðe s heíku ¾wËkÃkkfLkk yÂMíkíðLku ¼kiríkf Míkhu þkuÄðkLkku Ëkðku Ãký
yði¿kkrLkf ðkík Au. RM÷k{e rþûkkykuLkku Mkkhktþ Ãký yk s Au. çkeS
çkksw fwhTykLku ¾wËk íkyk÷kLke yku¤¾ {u¤ððk {kxu su heíku Ëþkoðe Au,
íku{ktÚke yuf heík yu Au fu, yÕ÷knÃkkfu Mksuo÷e yk Mk]r»x{kt íkuLke su
rLkþkLkeyku rð¾uhkÞu÷e Ãkze Au, íku{kt ®[íkLk{LkLk fhe ¾wËk íkyk÷kLkk
MksoLk-Mkt[k÷Lk{kt MkkitËÞo íkÚkk LÞkÞLkk ËþoLk fhku. çkeS heík yu Au fu,
fwhTykLk yLku rð¿kkLkLku yufçkeòLku yLkwYÃk Ãkqhðkh fhðk{kt ykðu Au,
suLkkÚke yu nfefík MkwÄe Ãknkut[e þfkÞ fu, fwhTykLk yLku Mk]r»x çkÒkuLkku
Mksof yuf s Au. fwhTykLk{kt Au : LkSfLkk ¼rð»Þ{kt y{u íkuykuLku
y{khe rLkþkLkeyku rûkríkòu{kt (ykfkþku yLku ÄhíkeLke ð[{kt) Ëu¾kzeþwt
yLku ¾wË íkuykuLke ytËh Ãký Ëu¾kzeþwt. íÞkt MkwÄe fu íku{Lke Mk{ûk MÃk»x
ÚkE òÞ fu íku (fwhTykLk fu RM÷k{) MkíÞ Au.
hkusçkhkusLke ði¿kkrLkf þkuÄku yLku fwhTykLkLkk ðýoLkku ðå[u su Mk{YÃkíkk
Ëu¾kE hne Au yu íku s fwhTykLke rð[khLku Mk{ÚkoLk ykÃke hne Au, yLku
¾wË rnøMk çkkuMkkuLkLke þkuÄ (økkuz ÃkkŠxf÷) su Mkk[k yÚko{kt ¾wËkE Mk-
soLkLkwt fkhLkk{wt Au, íkuLkkÚke Ãký fwhTykLke rð[khLku yLkw{kuËLk {¤u Au.
yÕ÷knÃkkfLke òík, íkuLke rMkVíkku yLku økwý-÷ûkýkuLke {q¤ ðk-
Míkrðõíkk MkwÄe {Lkw»ÞLke çkwrØ õÞkhuÞ LkÚke Ãknkut[e þfíke. yk çkÄe
çkkçkíkku {Lkw»ÞLke fÕÃkLkkÚke Ãký WÃkhðx Au. íku{kt ®[íkLk yLku {LkLk
fhðkÚke íkÚkk ôzku rð[kh fhðkÚke ykùÞo Ãkk{ðk rMkðkÞ fkuE Ãkrhýk{
{¤íkwt LkÚke. yux÷k {kxu yÕ÷knLke Ãkrðºk òík{kt rð[kh fhðk fhíkkt
íkuLke {Ï÷qf{kt íkuLke rLkþkLkeyku rðþu rð[kh fhðku òuEyu.
y{wf Mk{Þu yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnwLke òík yLku rMkVíkku{kt ðÄkhu
®[íkLk {kýMkLke yÄqhe çkwrØLkk fkhýu økw{hkne yLku {køko ¼xfðkLkwt
fkhý çkLke þfu Au. yux÷k {kxu yÕ÷knÃkkfLke {yTrhVík{kt Ãknkut[u÷k
÷kufkuyu ðrMkGÞík fhe Au fu, “yÕ÷kn íkyk÷kLke ÃkiËk fhu÷e rLkþkLkeyku-
{ktÚke ®[íkLk yLku {LkLk fhku, Ãkhtíkw Ãkkuíku yÕ÷knÃkkfLke òík yLku íkuLke
rMkVíkku{kt ®[íkLk yLku {LkLk Lk fhku” fu íku ík{khe Ãknkut[Úke çknkh Au.
MkqÞoLkk «fkþ{kt Ëhuf ÃkËkÚko òuE þfkÞ Au, Ãkhtíkw Ãkkuíku fkuE ÔÞÂõík
Lkhe ykt¾u íku MkqÞoLku òuðk EåAu íkku ykt¾ku ytòE òÞ Au. òík yLku
rMkVkíkLkk {MkTy÷k{kt {kuxk-{kuxk rLk»ýktík rV÷kuMkkuVhku yLku ËwrLkÞkykuLke
Mknu÷økkn fhLkkhk Ãknkut[u÷k ÷kufku Ãký Auðxu ykðe s rþ¾k{ý ykÃku
Au.
y÷çk¥k, ®[íkLk yLku {LkLk íkÚkk çkwrØLkku Mkkhku WÃkÞkuøk fhðkLkwt

{uËkLk yÕ÷kn íkyk÷kLke rLkþkLkeykuLke òýfkhe «kó fhðkLkwt Au. su{kt
Mkk[wt ®[íkLk-{LkLk fhðkLkwt [ku¬Mk yu Ãkrhýk{ nkuÞ Au fu, íkuLkk îkhk
yÕ÷kn íkçkkhf ð íkyk÷kLke {yTrhVík (Ãkrh[Þ) «kó ÚkkÞ Au. ykx÷wt
rðþk¤ yLku {nkLk ykMk{kLk íkÚkk íku{kt MkqÞo, [tÿ, íkkhkyku su òuLkkhLku
ÃkkuíkkLke søÞkyu ÂMÚkh Ëu¾kÞ Au. òu íku{kt fkuE økrík Au íkku íku økríkLkk
òýfkh ¾økku¤þk†eykuLku s íkuLke ¾çkh Ãkzu Au. yk s íkkhkyku{kt y{wf
økúnku Ãký Au. yk çkÄk yðfkþe ÃkËkÚkkou Mkkp÷kh rMkMx{Lkk yuf yuðk
ÔÞðMÚkkÃkLk yLku y[qf økríkykuLkk {sçkqík fkÞËkyku nuX¤ fkÞohíkT Au
fu, íku{kt yuf MkuftzLkk fhkuz{kt ¼køkLke Ãký [qf Úkíke LkÚke. Lk íkku íkuLke
{þeLkheLkku fkuE MÃkuhÃkkxo ½MkkÞ Au, Lk íkku íku íkqxu Au yLku Lk s õÞkhuÞ
íkuLku fkuE ðfoþkuÃk{kt heÃkuhªøk {kxu {kuf÷ðkLke sYh Ãkzu Au. Lk íkku yk
{þeLkheLku õÞkhuÞ htøk-hkuøkLkLke ykð~Þõíkk nkuÞ Au. nòhku-÷k¾ku ð»kkouÚke
Mkíkík yk yðfkþe ÔÞðMÚkkÃkLk íktºk yuf rLkrùík Mk{Þ MkkÚku fkÞohíkT
Au. su «{kýu Ãk]Úðe økún, íkuLkk WÃkhLke LkËeyku, Ãknkzku, {uËkLkku, støk÷ku
WÃkhktík òíkòíkLkwt MkSð-rLkSoð «kýe søkík, ðLkMÃkrík søkík WÃkhktík
Ãk]ÚðeLkk Ãkuxk¤{kt ÄhçkkÞu÷k ¾Lkeòu íkÚkk s{eLk yLku ykMk{kLk ðå[u
[k÷Lkkhe nðk, íku{kt ÃkiËk ÚkLkkhe ðes¤e-ðkË¤ku yLku ðhMkkË íkÚkk yk
çkÄe Mk]r»x {kxuLkwt yuf Mk{ðkÞe íktºk ÃkkuíkkLke [ku¬Mk ÔÞðMÚkk MkkÚku fkÞohíkT
Au. yk çkÄe s rLkþkLkeyku çkwrØþk¤e ÔÞÂõík {kxu íkÚkk Mk{sLkkh rð[khf
{kxu fkuE yuðe MktÃkqýo òíkLkku Ãkrh[Þ ykÃku Au, su ¿kkLk yLku rnf{ík
íkÚkk þÂõík yLku íkkfkík{kt MkkiÚke WÃkhðx Au. yLku íkuLkwt s Lkk{ {yTrh-
Víku E÷kne Au. yk{, yk ®[íkLk yLku {LkLk “{yTrhVíku E÷krnGÞn”
(yÕ÷knLkk Ãkrh[Þ) MkwÄe Ãknkut[ðkLkwt fkhý nkuðkLkk ÷eÄu yuf EçkkËík
Ãký Au. yux÷k {kxu nÍhík nMkLk çkMkhe (hn.)yu Vh{kÔÞwt : “yuf
ûký {kxu fwËhíkLke rLkþkLkeyku{kt ®[íkLk fhðwt Mk{økú hkíkLke EçkkËík
fhíkkt W¥k{ yLku ðÄkhu ÷k¼ËkÞf Au.” (EçLku f»keh)
nÍhík {wVíke þVey Mkk. (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Vh{kðu Au fu,

“{kLkðeyu rð[khðwt òuEyu fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu ykx÷w {kuxwt-Ãknku¤w
ykfkþ (fkuEÃký xufk fu Míkt¼-rÃk÷h ðøkh) çkLkkÔÞwt. yu{kt MkqÞo, [tÿ,
íkkh÷kyku yLku çkeò økúnku çkLkkÔÞk. su{Lke ¼ú{ý økrík yLku Mk{Þ{kt
yuf Ãk¤Lkku Ãký ðÄkhku-½xkzku LkÚke Úkíkku, Lk íkku yu{kt ¼ktøkVkuz ÚkkÞ
Au, Lk íkku yu{Lku õÞkhuÞ ðfoþkuÃk{kt {kuf÷ðkLke sYh Ãkzu Au, Lk íkku
økúeMk fu ykuE÷ ÷økkzðwt Ãkzu Au ! íkuyku nßòhku ð»kkouÚke ÃkkuíkkLke Ähe
WÃkh yufÄkhe heíku ¼ú{ý fhe hÌkk Au ! yu s «{kýu Ãk]ÚðeLkku økku¤ku,
yuLke ytËhLke LkËeyku, Mk{wÿku, Ãkðoíkku, ð]ûkku-støk÷ku, Ãkþw-Ãkûkeyku ðøkuhu,
ÄhíkeLkk Ãkuxk¤{kt ½hçkkyu÷k ¾Lkesíkíðku, Äkíkwyku, Ähíke yLku ykfkþ
ðå[u [k÷íke nðk, yu{kt ÃkuËk Úkíke rðs¤e yLku ð»kko, yuLkwt ÔÞðÂMÚkík
ykÞkusLk yu çkÄw s {kLkðeykuyu rð[khðk-yæÞÞLk fhðkLke çkkçkík
Au.” ({ykrhVw÷ fwhTykLk)
yÕ÷knÃkkfu {Lkw»ÞLku çkwÂæÄ suðe {nkLk Lkuy{ík yux÷k {kxu s
yÃkeo Au fu, yuLkk MkËTWÃkÞkuøkÚke yu ÃkkuíkkLkwt SðLk Mkw¾{Þ çkLkkðu yLku
çkeòykuLku Ãký ÷k¼ Ãknkut[kzu.
Vrh~íkkyku rðþu :
fwhTykLk þheV íkÚkk ykfkþe rfíkkçkku{kt {kLkðe MkkÚku Vrh~íkk yLku
rsÒkkík Lkk{Lke {Ï÷qfLkwt Ãký ðýoLk Au. y{qf ði¿kkrLkfku íkuLkku ELfkh
fhu Au. ßÞkhu fu WÃkh ði¿kkrLkfkuLke ½ýe çkÄe yòýíkk rðþuLke rðøkíkku
hsw fhe [qõÞku Awt. Lk òýðwt fkuE ðMíkwLke Lk nkuðkLke Ë÷e÷ ÚkE þfíke
LkÚke.
fwhTykLk þheV{kt Vrh~íkkykuLkwt ðýoLk 86 ykÞíkku{kt 88 ð¾íku
ykÔÞwt Au íkÚkk nËe»kku yLku çkkEçk÷ ðøkuhu ykfkþe ÃkwMíkfku{kt Ãký
Vrh~íkkykuLkwt ðýoLk ykÔÞwt Au.
• yk ËwrLkÞk{kt ykÃkýe rLkøkknku fu LkshkuÚke AqÃkkÞu÷e yuf yuðe {Ï÷qf
Ãký {kisqË Au, suLku yÕ÷knÃkkfu LkqhÚke çkLkkðe Au. yk {Ï÷qfLku

Vrh~íkk ({÷kEfn) fnuðk{kt ykðu Au.
• Vrh~íkkyku LkqhÚke MksoLk (ÃkuËk) fhðk{kt ykðu÷ {kMkq{ (rLkËkou»k)
íkkçkuËkhe fhLkkh çktËkyku Au.
yÕ÷kn íkyk÷k yu{Lke íkkçkuËkhe rðþu Vh{kðu Au fu, (yÕ÷kn
íkyk÷k) su ftE nwf{ íku{Lku ykÃku íku{kt íkuyku yÕ÷kn íkyk÷kLke
shk Ãký LkkVh{kLke fhíkk LkÚke yLku su ftE íku{Lku nwf{ ÚkkÞ Au íku
fk{ (íkhík) fhu Au. (Mkqhyu íknhe{ : 6)
• Vrh~íkkyku Ëhuf MðYÃk Äkhý fhe þfu Au. su{fu Lkçkeyu fhe{
MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ ÃkkMku nÍhík rsçkúE÷ y÷ÞrnMMk÷k{
fux÷ef ðkh {kLkð MðYÃk{kt Ãký ykðu÷k Au.
• Vrh~íkkyku {kLkðeÞ økwýku, ¢kuÄ, îu»k, yr¼{kLk ðøkuhuÚke Ãkkf Au.
su{fu fwhTykLk{kt Au : yLku su fktE ykfkþku{kt yLku su fktE Ãk]Úðe{kt
«kýeyku{ktÚke Au, íku Mkki íkÚkk Vrh~íkkyku Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLku s
rMksËku fhu Au. yLku íkuyku yr¼{kLk fhíkk LkÚke. (Mkqhyu Lkn÷ : 49)
• Vrh~íkkyku ¾kíkk-Ãkeíkk LkÚke, ô½íkk LkÚke, þkËe-rððkn fhíkk LkÚke.
íkuykuLku fkuE MktíkkLk LkÚke yLku íkuyku fkuELkk MktíkkLk LkÚke.
• Vrh~íkkykuLkku ¾kuhkf yÕ÷knÃkkfLke çktËøke yLku yuLke «MkÒkíkk
(¾w~LkqËe) Au. yLku yu{Lke íkhMk f÷k{u E÷kneLku Mkkt¼¤ðkLke WíftÚkk
Au. ßÞkt f÷k{u E÷kne (fwhTykLk þheV)Lke rík÷kðík ÚkkÞ Au, íÞkt
Vrh~íkkykuLkk ÍqtzLku Íqtz ykðe òÞ Au.
fwhTykLk þheV{kt Au : yLku hyË (Vrh~íkku) íkuLke ¾qçkeyku ðýoðu Au
íku{s Mk½¤k Vrh~íkk Ãký yÕ÷kn íkyk÷kÚke zhíkk íkMçken ÃkZu Au.
(Mkq.hyË : 13) yLku Vrh~íkk ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLkk ð¾ký Mkrník
íkuLke íkMçken ÃkZíkk hnu Au, íku{s Ãk]Úðeðk¤kyku {kxu çkÂÏþþ {ktøkíkk
hnu Au. (Mkq.þqhk : Ãk)

• Vrh~íkkykuLkwt yuf sqÚk sÒkíkLke ÔÞðMÚkk Ãkh rLkÞwõík Au yLku yuf
sqÚk ËkuÍ¾Lkk Mkwhûkf Au.
fwhTykLk þheV{kt Au : íku(snÒk{)Lkk WÃkh 19 Vrh~íkk [kufeËkh
Au. yLku y{u snÒk{Lkk Ãknuhkðk¤k Vrh~íkk s hkÏÞk Au. (Mkqhyu
{wÆÂMMkh : 30-31) íku (snÒk{)Lkk WÃkh fzf Mð¼kðLkk çk¤ðkLk
Vrh~íkk rLk{kÞu÷k Au fu (yÕ÷kn) su ftE íku{Lku nwf{ ykÃku íku{kt
íkuyku yÕ÷kn íkyk÷kLke shk Ãký LkkVh{kLke fhíkk LkÚke yLku su
ftE íku{Lku nwf{ ÚkkÞ íku fk{ (íkhík) fhu Au. (Mkq.íknhe{-6)
• ykX Vrh~íkkyku yþuo E÷kneLku WXkðLkkhk Au.
fwhTykLk þheV{kt Au : su Vrh~íkk yþoLku WXkðe hÌkk Au íkÚkk suyku
íku{Lke ykMkÃkkMk Au, íku Mkki ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLkk ð¾ký MkkÚku
Ãkrðºkíkk çkÞkLk fhu Au. (Mkq.{wyr{Lk : 7) yLku (íku ðu¤k) Vrh~íkk íkuLkk
rfLkkhkyku Ãkh ykðe sþu yLku ykÃkLkk ÃkhðhrËøkkhLkk yþoLku íku
rËðMku ykX Vrh~íkk ÃkkuíkkLkk WÃkh WXkðe hk¾þu. (Mkq.nk¬n- 17)
• fux÷kf Vrh~íkkyku {kLkðòíkLke rnVkÍík yLku Mkwhûkk {kxu rLkÞwfík
Au. fwhTykLk þheV{kt Au : yLku íku s (yÕ÷knÃkkf) ÃkkuíkkLkk çk-
tËkyku WÃkh økkr÷çk (ð[oMð Ähkðu) Au, yLku íku ík{khk WÃkh hûkfku
(Vrh~íkk) {kuf÷u Au. (Mkqhyu yLyk{ : 61)
• Vrh~íkkyku Ãkh E{kLk ÷kððwt sYhe Au, yLku yu{Lkku ELfkh (Lk
{kLkðwt) fw£ Au.
fwhTykLk þheV{kt Au : Ãkhtíkw {nkLk Lkufe yu Au fu, su fkuE yÕ÷knÃkkf
Ãkh yLku AuÕ÷k rËðMk (ykððk) Ãkh yLku Vrh~íkkykuLke nMíke Ãkh yLku
(Mkðo ykfkþe) rfíkkçkku yLku (Mk½¤k) ÃkÞøkBçkhku Ãkh E{kLk ÷kðu. (Mkq.
çkfhn-177) nu E{kLkðk¤kyku ! (sYhe yfeËkyku MkçktÄe Mkkt¼¤ku fu)
yÕ÷knÃkkf WÃkh yLku íkuLkk hMkq÷ (Mk÷.) WÃkh ÞfeLk hk¾ku íkÚkk su
rfíkkçk (fwhTykLku fhe{) ÃkkuíkkLkk hMkq÷ (Mk÷.) Ãkh Wíkkhe Au íkuLkk WÃkh
íkÚkk su rfíkkçk «Úk{ (çkeò Lkçkeyku Ãkh) Wíkkhe níke íkuLkk WÃkh (Ãký
ÞfeLk hk¾ku). yLku su þÏMk yÕ÷kn íkyk÷k Ãkh yLku íkuLkk Vrh~íkkyku
Ãkh íkÚkk íkuLke rfíkkçkku Ãkh íku{s íkuLkk hMkq÷ku Ãkh yLku rfÞk{íkLkk rËðMk
Ãkh ÞfeLk Lknª hk¾u, íkku íku þÏMk {køko (hMíkku) ¼q÷e çknw Ëqh sE
Ãkzâku.
(Mkqhyu rLkMkky : 136)
rsÒkkík rðþu :
rsÒkkík Ãký yuf y÷øk òrík Au. fwhTykLk þheVLke 31 ykÞíkku{kt
3h ð¾íku íku{Lkwt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. fwhTykLk þheVÚke Mkkrçkík
ÚkkÞ Au fu, íku Ãký {kLkðeLke su{ þheyíkLkk ynfk{Lkk {wfÕ÷V
(íkkçku) Au. íku{Lkk{kt Mkkhk-LkhMkk çkÒkuð «fkh Au. íku{Lkku ðtþeÞ rMk÷rMk÷ku
(þkËe-rððkn) Ãký [k÷w Au.
• yÕ÷knÃkkfu yuf {Ï÷qf ykøkÚke ÃkuËk fhe Au, yuLku rsÒk fnu Au.
yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au : íkuýu s RLMkkLk (ykË{ y÷i.)Lku Xefhk
{kVf ¾ý¾ýíke Mkqfe {kxeÚke çkLkkÔÞk yLku òÒk (rsÒkkíkLkk çkkÃk)
Lku ykøkLke sðk¤kÚke çkLkkÔÞku. (Mkq.hn{kLk : 14,1Ãk) yLku y{u RLMkkLk
(ykË{ y÷GkrnMMk÷k{)Lku Mkzu÷k fkËðÚke çkLku÷e ¾ý¾ýkxðk¤e
{kxeÚke ÃkuËk fÞko yLku y{u íkuLkk Ãknu÷kt økh{ nðk{ktLke ykøkÚke
òÒk (rsÒkkíkLkk çkkÃk)Lku çkLkkÔÞku níkku.(Mkq.rn@ : hÃk,h6)
• rsÒkkíkku{kt †e-ÃkwY»k, Mkkhk yLku ÷tÃkx (¾hkçk), ykr÷{ yLku òrn÷
(y¼ý) Ëhuf «fkhLkk nkuÞ Au.
fwhykLk þheV{kt Au : “yLku yu (÷kufkuyu fÌkwt) fu y{khk{kt «Úk{Úke
fkuE Lkuf Au yLku fkuE çkeò «fkhLkk (çkwhk) Ãký Au.” (Mkq.rsÒk :
11)
• fwhykLk þheV{kt su{Lku þÞkíkeLk fnuðk{kt ykÔÞk Au, íku Ãký rsÒkkík
Ãkife s þhkhík¾kuh ÷kufkuLkwt Lkk{ Au.
fwhykLk þheV{kt Vh{kÔÞwt : yLku (íku ð¾íkLku ÞkË fhku) ßÞkhu y{u
Vrh~íkkykuLku fÌkwt fu ykË{ (y÷i.)Lke Mkk{u MksËku fhku, íkku Rrç÷Mk
rMkðkÞ Mkkiyu MksËku fÞkuo. íku rsÒkkík{ktÚke níkku íkuÚke íkuýu ÃkkuíkkLkk
ÃkhðhrËøkkhLkk nwf{kuLkwt WÕ÷t½Lk fÞwO. (Mkqhyu fnV : Ãk0)
• þkr5ík yLku nzÄqík ÚkÞu÷ Rrç÷Mk (þÞíkkLk) SÒkkíkku{ktÚke s Au,
su{ fu WÃkh ykÞík{kt ðýoLk Au.
• Lkçkeyu yfh{ (Mk÷.) rsÒkkíkkuLkk Ãký ÃkÞøkBçkh Au.
• rsÒkkíkku Ãký ynfk{u R÷kne (yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{ku)Lkk Ãkk÷Lk
{kxu çktÄkÞu÷k Au.
yÕ÷kn Ãkkf Vh{kðu Au : “yLku {U rsÒkkík íkÚkk RLMkkLkLku yux÷k
{kxu s ÃkuËk fÞko Au fu, {khe çktËøke fÞko fhu.”(Mkqhyu ÍkrhÞkík :
Ãk6)
 rsÒkkík yLku Vrh~íkkykuLkwt yrMíkíð fwhTykLku fhe{ yLku MkwÒkíku LkçkðeLke
Lk¬h Ë÷e÷kuÚke Mkkrçkík ÚkkÞ Au, suLkku RLfkh (Lk {kLkðwt) fw£ Au.
ÃkkÃk (økwLkkn) ytøkuLkku ár»xfkuý :
{kLkðSðLkLku {qtÍðíkk {kuxk «&™ku ÃkifeLkku yuf ÃkkÃk yLku çkwhkELkku
«&™ Au. r¾úMíke Ä{o{kt yuðwt Mkk{kLÞÃkýu {kLkðk{kt ykðu Au fu, ÃkkÃkLke
WíÃkr¥k {Lkw»ÞLkk ykrË {kíkk-rÃkíkk nÍhík ykË{ yLku nÍhík nÔðk
(y÷i.) (Adam & Eve)Lkk sÒkík{ktLkk rLkðkMk ËhBÞkLk ÚkE níke. yu
«Mktøk {kLkðeLke ÃkzíkeLkku Mkçkçk çkLÞku. yLku íÞkhÚke yuýu {kLkðòrík
Ãkh yÃkhkÄ, f÷tf yLku øk¼hk{ýLke AkÃk {khe ËeÄe.
RM÷k{u yk yk¾k {wÆk çkkçkík yuðwt ð÷ý yÃkLkkÔÞwt Au fu, y{khe
òý{kt yLÞ fkuE Ä{uo yuðwt LkÚke yÃkLkkÔÞwt. fwhTykLk þheV fnu Au fu,
yÕ÷knÃkkfu nÍhík ykË{ yLku çkeçke nÔðkLku sÒkík (Mðøko){kt hnuðk

yLku íÞktLke ðMíkwykuLkku {Lkøk{íkku WÃkÞkuøk fhðkLke yk¿kk ykÃkðk WÃkhktík
rðÃkw÷ MkkÄLkku yLku MkøkðzkuLke ¾kíkhe ykÃke níke. Ãkhtíkw íkuykuLku yu rðþu»k
ð]ûkLke LkSf Lk sðkLke [uíkðýe yÃkkE níke. yu ÃkAe þÞíkkLku Ãkkuík-
kLkk «Ãkt[ ðzu íku çkÒkuLku ÷k÷[{kt Lkkt¾e íkuykuLkk Mkw¾e rLkðkMkMÚkkLk{ktÚke
nktfe fZkÔÞk. íkuykuLku Mðøko{ktÚke fkZe {qfðk{kt ykÔÞk yLku Ãk]Úðe Ãkh
Wíkkhe ËuðkÞk fu suÚke íÞkt ðMku, {hu yLku Auðxu ytrík{ [qfkËk fksu Vhe
WÃkkzðk{kt ykðu. ÃkkuíkkLkk f]íÞLke nfefík òýe íkuykuLku ÷ßò yLku ÃkkÃk
yLkw¼ðeLku ÃkMíkkðku (íkkiçkk) fÞkou. íkuykuyu yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku ËÞkLke
«kÚkoLkk fhe yLku íkuykuLku {kV fhe Ëuðk{kt ykÔÞk.
yk Mkktfuríkf «Mktøk yrík {níðÃkqýo heíku yÚkoMkq[f Au. íku yu nfefíkLkku
rLkËuoþ fhu Au fu, {kLkð yÂMíkíð MkËk yÃkqýo yLku y¼kððk¤wt Au.
ÃkAe íku Mðøko{kt Ãký fu{ Lk ðMkíkwt nkuÞ, Ãkhtíkw nÍhík ykË{ (y÷i.) yLku
nÍ. nÔðk (y÷i.)Úke ÚkE økE íkuðe ¼q÷Úke yuLke ykæÞkÂí{f MkwÄkhýk
yðhkuÄkE fu Lkiríkf WÒkrík yxfe LkÚke síke, çkÕfu yuÚke W÷xwt ELMk-
kLke nMíke{kt ÃkkuíkkLke ¼q÷ku íkÚkk ûkríkykuLku rÃkAkýðkLke Ãkqhíke ÞkuøÞíkk
Au. ð¤e yuÚke ðÄw {níðÃkqýo ðkík yu Au fu, yuLku yuðwt ¼kLk Ãký Au
fu, fE íkhV ð¤ðwt, yLku fkuLke ÃkkMkuÚke {køkoËþoLk {u¤ððwt òuEyu. yLku
yu çkÄkÚke Ãký ðÄeLku yøkíÞLkwt MkíÞ yu Au fu, E{kLkËkheÃkqðof {ËË
{ktøkLkkhk-ykuLke yÕ÷knÃkkf nhnt{uþ Ëwyk fçkq÷ fhu Au. yÕ÷knÃkkf
yux÷ku çkÄku ËÞk¤w yLku f]Ãkk¤w Au fu, yuLke ûk{k MkðoÔÞkÃke yLku yuLke
{nuh çkÄkLku ykðhe ÷u Au. (fwhTykLk : 7-1Ãk6) AuÕ÷u su nfefík «fkþ{kt
ykðu Au, íku yu fu òrík (Sex) fu ðtþLke rçkLkk Ãkh ykÄkrhík ÃkkÃkLke
Äkhýk RM÷k{e rþûkýLke rðYØ Au.
r¾úMíkeyku{kt yk {kLÞíkk Au fu, nÍhík ykË{ (y÷i.)Lke ¼q÷Lkk
f^Vkhk (çkË÷k) MðYÃku yÕ÷knÃkkfu LkWÍwrçkÕ÷kn ÃkkuíkkLkk Ãkwºk nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku Mkq¤e Ãkh [ZkÔÞk. yk {kLÞíkkyu r¾úMíkeyku{kt çku «fkhLkk
rðhkuÄk¼kMke rð[khku-ár»xfkuýkuLku sL{ ykÃÞku. y{qf ÷kufkuyu ykLkkÚke

yu{ Mk{ßÞwt fu, {kLkðe (nÍ. ykË{ y÷i.)Lke þYykík ÃkuËk Úkðk MkkÚku
økwLkknÚke ÚkE. íkuLku ÷ELku íku ÷kufku ÃkkuíkkLkk SðLk{kt {kÞwMke-LkkMkeÃkkMke
yLku f{®n{íke íkÚkk ÷½wíkkøkútÚke{kt rÃkzkÞk. yLku ÃkkuíkkLku nt{uþk økwLkunøkkh
Mk{sðk ÷køÞk. ßÞkhu çkeò y{qf r¾úMíkeyku yk {kLÞíkkLkk ykÄkhu
yu{ Mk{sðk ÷køÞk fu, ßÞkhu nÍhík EMkk (y÷i.) ykÃkýk çkÄkLkk
s økwLkknkuLkk çkË÷k{kt VktMkeyu ÷xfkððk{kt ykÔÞk Au. íkku nðu ykÃkýu
øk{u íkux÷k økwLkkn fheþwt, íkku Ãký fkuE Ãkfz fu Mkò ÚkðkLke LkÚke. fkhý
fu íkuLkku f^Vkhku yÃkkÞ økÞku Au.
çkeS íkhV yÕ÷kn íkyk÷kyu ELMkkLkLku yuLke çktËøke {kxu MksoÞku Au,
Lkrn fu yuLkku Mk{kuðzeÞku, nheV, yðíkkh. ykLkku yÚko yu ÚkÞku fu {kLkðe
øk{u íkux÷ku ¼÷ku yLku fkr{÷ çkLke òÞ, íkku Ãký MksoLk nkuðkLke rçkLkk
Ãkh yu ÃkkuíkkLkk MksofÚke yu økwýku{kt yð~Þ yíÞtík Wíkhíkku Au. Aíkkt yu
Ãký [ku¬Mk Au fu, ELMkkLk yu ¾qçkeykuÚke MkËtíkh ðtr[ík LkÚke, çkÕfu yu
økwýku {kýMkLke {ÞkorËík «f]rík, ûk{íkk íkÚkk sðkçkËkheLkk «{kýMkh Au.
ykLkkÚke {kLkðeLkk yÃkqýo íkÚkk ¼q÷Lku Ãkkºk nkuðkLkku ¾w÷kMkku ÚkkÞ Au.
RM÷k{Lkk Lkiríkf {qÕÞktfLk {wsçk yu økwLkku LkÚke fu, {kLkðe yÄqhku
yLku ¼q÷Lku Ãkkºk Au. yu íkku Ãkkuíku yuf yÕÃkSðe MksoLk nkuðkLke Yyu
yuLke «f]ríkLkk ¼køkYÃku Au. Ãkhtíkw yøkh yu MkçktrÄík MktÃkqýoíkk «kó fhðk
{kxuLke MkkÄLk-Mkk{økúe WÃk÷çÄ nkuðk Aíkkt yu {kxu «ÞkMk fhðkLkwt ÃkMktË Lk
fhu, íkku íku ÃkkÃk Au. yuðwt «íÞuf fkÞo, ®[íkLk fu ¾hkçk EhkËku økwLkku Au fu,
su (1) MðiÂåAf (EhkËkÃkqðof) nkuÞ, (h) yÕ÷knÃkkfLkk MÃk»x fkLkqLkLkwt
WÕ÷t½Lk fhíkku nkuÞ, (3) yÕ÷kn íkyk÷k fu ELMkkLkLkk nf Ãkh íkhkÃk
Mk{kLk nkuÞ, (4) ÷køk÷økkx fu ðkhtðkhLkwt nkuÞ, (Ãk) {Lk fu þhehLku
nkrLkfkhf nkuÞ yLku (6) MkkÄkhý heíku xk¤e þfkÞ íku{ nkuÞ.
yk ÃkkÃkLkk íku {q¤ íkíðku Au, su Lk íkku ðtþ ÃkhtÃkhkøkík Au fu, Lk íkku
Mðk¼krðf Au. yu Ãký ¾hwt Au fu, {kLkðe{kt çkqhkE yk[hðkLke yá~Þ

íkkfkík {kisqË Au, íku Aíkkt yu yu{kt hnu÷e Ãkrðºkíkk íkÚkk ¼÷kELke þÂõík
fhíkkt {kuxe LkÚke. yøkh yu ¼÷kELkk çk¤Lku çkË÷u çkwhkELke þÂõíkLku
y{÷e çkLkkððkLkwt ÃkMktË fhþu, íkku yu ÃkkuíkkLke þwØ «f]rík{kt çknkhLkk
yuf Lkðk íkíðLkku W{uhku fhþu. {kºk ykðk çknkhLkk ðÄkhkLkk íkíðLkk
W{uhk çkË÷ s {kLkðeyu sðkçk ykÃkðku Ãkzþu.
RM÷k{{kt økwLkkn LkkLkk yLku {kuxk çku «fkhLkk nkuÞ Au. fu{fu y{wf
yÃkhkÄ ¾wËkÃkkf Mkk{uLkk nkuÞ Au yLku y{wf ¾wËk yLku ELMkkLk çktLku
Mkk{uLkk. økwLkunøkkh yøkh E{kLkËkheÃkqðof {kVe {ktøku (íkkiçkk fhu) íkku
yÕ÷kn íkyk÷k yuLke Mkk{uLkk yuf ÃkkÃk rMkðkÞLkk çkÄk yÃkhkÄkuLku {kV
fhe Ëu Au. fwhTykLk þheV fnu Au fu, Mkk[u s yÕ÷kn íkyk÷k rþfo
(yLkufuïhðkË)Lku ûk{k LkÚke fhíkku, Ãkhtíkw íku yk rMkðkÞLkk økwLkknkuLku {kV
fhu Au. yLku EåAu íkuLku Lkòík, {wÂõík, {kuûk fu çkrûkMk yÚkðk {økrVhík
ykÃke Ëu Au. íku{ Aíkkt òu fkuE yLkufuïhðkËe fu LkkÂMíkf Ãký ¾wËkÃkkf
íkhV {LkÃkqðof ÃkkAku ð¤u Au, íkku íkuLkku økwLkku {kV fhe Ëuðkþu. {kýMk
Mkk{uLkku yÃkhkÄ {kºk íÞkhu s {kV ÚkE þfu Au fu, ßÞkhu íkuLkwt LkwfMkkLk
fhkÞwt íku Ãkkuíku økwLkunøkkhLku ûk{k fhu yÚkðk ÞkuøÞ çkË÷k yÚkðk MkòLku
y{÷e çkLkkððk{kt ykðu.
xqtfMkkh yu fu, ÃkkÃk {u¤ðkÞu÷e ðMíkw nkuÞ Au, Lknª fu sL{Úke
ð¤øku÷e. ykfÂM{f Au, Lknª fu «f]ríksLÞ (sL{òík). ¾k¤e þfkÞ
íku{ Au, Lknª fu yrLkðkÞo. yu yÕ÷kn íkyk÷kLkk søkònuh fkLkqLkLkwt
EhkËkÃkqðofLkwt WÕ÷t½Lk Au. yøkh fkuE {kýMkÚke fkuE yuðwt fkÞo ÚkE
òÞ Au fu, su ¾hu¾h «kf]ríkf Ãkrhçk¤kuLku ðþ ÚkELku fu hkufe Lk þfkÞ
íkuðk fkhýu ÚkÞwt nkuÞ íkku íku RM÷k{{kt ÃkkÃk LkÚke. Lknªíkh yÕ÷knÃkkfLkku
nuíkw s rLkYÆu~Þ (fkhý ðøkhLkku) çkLke sþu, yLku {Lkw»ÞLke sðkçkËkhe
ÔÞÚko økýkþu. yÕ÷kn íkyk÷k ELMkkLkLku íkux÷wt s fk{ MkkutÃku Au fu, su
{kLkðþÂõík yLku Ãknkut[Lke nË{kt nkuÞ.

nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{Lke ÃkuËkEþ :
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkwt Lkk{ fwhTykLk þheV{kt Ãkå[eMk ykÞíkku{kt
Ãkå[eMk ð¾ík ykðu÷wt Au. Mkki«Úk{ ykË{ (y÷i.)Lke ÃkuËkEþ yLku
¾÷eVn yux÷u LkkÞçk çkLkkððkLkku rfMMkku þY ÚkkÞ Au. su {Lkw»Þ òrík
Ãkh çknw ¼khu yunMkkLk Au. yÕ÷kn íkyk÷kyu «Úk{ s{eLk, ykMk{kLk,
Vrh~íkk, rsÒkkík ÃkuËk fÞko yLku rsÒkkuLku s{eLk Ãkh ðMkkÔÞk. ÷ktçkk fk¤
MkwÄe s{eLk Ãkh íkuykuLkku ðMkðkx hÌkku. ÃkAe Äe{u Äe{u íkuyku{kt E»kko
yLku yËu¾kE nË WÃkhktík ðÄe ÃkzðkÚke VMkkË yLku ¾qLkhuÍeyku (fí÷u
yk{) fhðk ÷køÞk íÞkhu yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke fux÷kf Vrh~íkkykuyu
Ãk]Úðe Ãkh ykðe ½ýk¾hkLku fí÷ fÞko, yLku çkkfeLkkykuLku {kheLku Ãknkzku
íkÚkk xkÃkwyku{kt nktfe fkZâk yLku íku Vrh~íkk Ãkkuíku rsÒkkíkkuLke søÞkyu
Ãk]Úðe Ãkh ðMÞk. Eç÷eMk su rsÒkkíkku{ktÚke níkku, Ãkhtíkw íku hze fhøkheLku
íkkiçkk fhðkÚke çk[e økÞku níkku, íku Ãký yk Vrh~íkkykuLke MkkÚku hnuðk
÷køÞku yLku ½ýe s EçkkËík fhíkku hÌkku. EÕ{Lkk fkhýu yuLku MkhËkhe
Ãký {¤e. Ãkrhýk{u íkuLkk ytËh {kuxkE yLku nwtÃkËLkku hkuøk ÃkuËk ÚkÞku,
íkuÚke Mk{ßÞku fu nwt yÕ÷knÃkkfLke LkSf íkuLke Mk½¤e {Ï÷qfÚke ©u»X Awt
íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu Eç÷eMk íku{s Mk½¤k Vrh~íkkyku Ãkh íku{Lkku
{ík òýðkLkk nuíkwÚke ÃkkuíkkLkk ¾÷eVnLku ÃkuËk fhðkLkku rð[kh ËþkoÔÞku.
Vrh~íkkykuyu íkku su su ðMíkwykuLkk r{©ýÚke nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku
çkLkkððkLkk níkk, íku ÷ûk{kt hk¾e íku{ktÚke {kºk yuf ðMíkw ykøkÚke ÃkuËk
ÚkÞu÷k rsÒkkík WÃkh Äkuhý çkktÄeLku yÚkðk ÷Ônu {nVqÍ{kt ELMkkLkkuLke
Mkkhe-LkhMke nk÷ík òuE ykùÞoíkkÚke ÃkqAâwt fu, y{khk suðk yk¿kktrfík
yLku MktÃkqýo heíku íkkçkuËkhe fhLkkhkyku nkuðk Aíkkt yuf yuðk çktËkLku, suLkk
ðtþòu{kt òu fu íkkçkuËkhku nþu ¾hk, Ãkhtíkw ½ýk¾hk ¾qLkhuÍe yLku VMkkË
fhþu, íkuðkLku ¾÷eVn («ríkrLkrÄ) çkLkkððk{kt þwt ¼uË Au ? {ík÷çk
fu Vrh~íkkykuLke ðkík Mkðk÷ íkhefu Au, yÕ÷kn íkyk÷k Ãkh xefk YÃku
LkÚke.
Mkkhktþ fu, yÕ÷knÃkkfu Ëhuf «fkhLke htøkçkuhtøke {kxeÚke nÍhík
ykË{ (y÷i.)Lkwt Ãkqík¤wt çkLkkðe rË÷{kt yLkuf «fkhLke þÂõíkyku {qfe
yLku ¾kMk Yn Lkkt¾e MkSðLk fÞko ÃkAe Ëhuf ÃkuËk fhu÷e ðMíkwykuLkkt
Lkk{, íku{Lke nfefík yLku økwýku íku{s íkuLkk LkVk-LkwfMkkLk Mkrník þe¾ðe
yk ¿kkLk íku{Lkk rË÷{kt WíkkÞwO, Ãký Vrh~íkkyku{kt yk ¿kkLk «kó fhðkLke
þÂõík s Lk nkuðkÚke íkuyku ftE òýe þõÞk s Lknª. ÃkAe Vrh~íkkykuLku
Mkðk÷ fÞkou fu ík{u Äkhku Aku íku «{kýu þwt ík{u r¾÷kVíkLkwt fk{ fhe þfku
Aku ? yLku òu yu ðkík{kt Mkk[k Aku, íkku yk ðMíkwykuLkkt Lkk{ yLku økwý
çkíkkðku. fu{fu r¾÷kVík {kxu yuLkk ¿kkLkLke sYh Au. íÞkhu yk ¿kkLk Lk®n
nkuðkÚke íkuykuyu ÃkkuíkkLke ¾k{e yLku ÷k[khe fçkq÷ fhe. Vhe nÍhík
ykË{ (y÷i.)yu íku ðMíkwykuLkkt Lkk{ku çkíkkÔÞk, íkku íkuyku Mkkt¼¤eLku
Ëtøk ÚkE økÞk yLku nÍhík ykË{ (y÷i.)Lke ©u»Xíkk {kLke ÷eÄe. yuÚke
sýkÞwt fu, ËeLke EÕ{ MkkiÚke ©u»X rMkVík Au. swyku, Vrh~íkk yux÷e
çkÄe EçkkËík fhu Au, Ãkhtíkw EÕ{{kt ELMkkLkÚke ÃkkA¤ nkuðkLkk fkhýu
r¾÷kVík ELMkkLkLku s {¤e yLku íku{ýu Ãký fçkq÷ fÞwO. yuÚke Mkkrçkík
ÚkÞwt fu, {Lkw»Þku{kt ¾kMk ¾kMk ÔÞÂõíkyku yux÷u ytrçkÞk (y÷i.)Lku Mk½¤k
s Vrh~íkkyku Ãkh VÍe÷ík Au yLku ¾kMk {wMk÷{kLkku suðk fu yðr÷Þk
Lkuf ÷kufkuLkwt Mkk{kLÞ Vrh~íkk-ykuÚke ©u»X nkuðwt nËeMkÚke Mkkrçkík Au.
þÞíkkLkLkku Mkki«Úk{ økwLkkun : E»kko-nMkË :
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lke r¾÷kVík yLku ©u»Xíkk Mkkrçkík ÚkE økÞk
ÃkAe Vrh~íkkykuLku suyku{kt Eç÷eMk Ãký þk{e÷ níkku, íku MkkiLku nÍhík
ykË{ (y÷i.)Lkk íkhV rMksËku fhðkLkku nwf{ fÞkou (su{fu nk÷ rfç÷n
íkhV rMksËku fhðkLkku nwf{ Au), íkku Eç÷eMk rMkðkÞ Mkkiyu rMksËku fÞkou.
{kºk Eç÷eMk ÃkkuíkkLke yríkþÞ EçkkËíkLkk fkhýu ÃkkuíkkLku MkkiÚke ©u»X
økýe r¾÷kVíkLke ÃkËðeLku ÷kÞf ÃkkuíkkLku s Mk{síkku níkku, íkuÚke ßÞkhu

r¾÷kVík nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku {¤e, íkku íkuLku yËu¾kE ykðe yLku
økðoÚke økwMMku ÚkE rMksËku fÞkou Lknª, suÚke {÷WLk çkLÞku. Ãkhtíkw yÕ÷kn
íkyk÷k «Úk{Úke s òýíkk níkk fu, íku fkrVhku (Lkkþw¢ku) Au. yk çkLkkðÚke
fux÷ef ðkíkku sýkE :
• E»kko MkkiÚke {kuxku økwLkkun Au fu yuýu s þÞíkkLkLkwt LkÏ¾kuË ðkéÞwt.
• yÕ÷kn íkyk÷kLke {hS Ãkh hkS hnuðwt òuEyu.
• ÃkkuíkkLkk EÕ{ yLku çktËøke Ãkh økðo Lk fhðku òuEyu. AuÕ÷e ½ze Ãkh
s Mk½¤ku ykÄkh Au. swyku, þÞíkkLkLkwt fuðwt {kXwt Ãkrhýk{ ykÔÞwt
?
• yÕ÷kn íkyk÷kLke çkkhøkkn{kt økwMíkk¾e fhðe Mk¾ík økwLkkun Au.
nÍhík ykË{ (y÷i.) yLku çkeçke nÔðk (y÷i.) sÒkík{kt hnuðk
÷køÞkt, Ãký þÞíkkLkLku íkuLke søÞkyuÚke fkZe {qfðk{kt ykÔÞku nkuðkÚke
íkuLke E»kko ðÄe yLku yu{Lku sÒkík{ktÚke fkZðkLke ®[íkk{kt Ãkzâku. yk¾hu
íku sÒkík{kt økÞku yLku yLkuf «fkhÚke W÷xwt-MkeÄwt Mk{òðeLku ¼q÷ÚkkÃk{kt
LkktÏÞk, íkku çkeçke nÔðkyu «Úk{ íku Íkz{ktÚke ¾kE ÷eÄwt yLku nÍhík
ykË{ (y÷i.)Lku Ãký ¾ðzkÔÞwt. yk ¼q÷Lke rþûkk{kt sÒkíkLke çknkh
Lkef¤eLku MkËkLku {kxu Lkne, çkÕfu y{wf {wÆík MkwÄe s{eLk Ãkh hnuðkLkku
nwf{ ÚkÞku. íkuLke MkkÚku s yð÷kË{kt Ëw~{LkkðxLke Ãký ¾çkh {¤e.
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lke íkkiçkk fhðe :
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkwt rË÷ ftE ÃkÚÚkhLkwt Lk níkwt fu, ykðku Mk¾ík
nwf{ Mkkt¼¤e ftE yMkh Lk ÚkkÞ ! çku[uLk ÚkE ÃkkuíkkLke ¼q÷ Ãkh çknw
ÃkMíkkÞk yLku yríkþÞ hzðk ÷køÞk. íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLke
hn{íkÚke íku{Lku íkkiçkk fhðkLke Mk{s ykÃke. Úkkuzkf þçËku çkíkkÔÞk íku
«{kýu Ëwyk {ktøkíkk íku{Lke íkkiçkk fçkq÷ ÚkE yLku yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLke f]
ÃkkÚke ¼q÷ {kV fhe. yu ËwykLkk þçËku ykX{kt MkeÃkkhk{kt ykÔÞk Au.
{ík÷çk fu íkkiçkk fçkq÷ fhe, Ãkhtíkw sÒkík{kt íkhík ÃkkAk sðkLke

ÃkhðkLkøke Lk {¤e, ËwrLkÞk{kt hnuðkLkku s nwf{ çknk÷ hÌkku. ð¤e,
¾÷eVn sÒkík {kxu Lknª, çkÕfu s{eLkLkk {kxu s nkuðkÚke ynª s hnuðwt
ÞkuøÞ níkwt. íku{s yÕ÷knÃkkfu Vh{kðe ËeÄwt Au fu, íkkçkuËkhkuLku ËwrLkÞk{kt
hnuðwt LkwfMkkLkfíkko LkÚke yLku LkkVh{kLkku {kxu ËkuÍ¾ Au. yu íkkçkuËkhe
yLku LkkVh{kLkeLke Ãkheûkk Ãký ËwrLkÞk{kt s ÚkE þfu Au.
yÕ÷knÃkkf “Mkqhyu çkfhn”{kt yk rfMMkkLku rðøkíkðkh ðýoLk fhíkkt
Vh{kðu Au : yLku (íku ð¾íkLku ÞkË fhku) ßÞkhu ykÃk (Mk÷.)Lkk Ãkhðh-rËøkkhu
Vrh~íkkykuLku fÌkwt fu, yð~Þ nwt s{eLk{kt yuf LkkÞçk çkLkkðeþ. Vrh~íkk çkkuÕÞk
fu, þwt ykÃk Ãk]Úðe Ãkh yuðk ÷kufkuLku ÃkuËk fhþku, suyku íku{kt VMkkË {[kðþu
íkÚkk ¾qLkhuÍeyku fhþu ? nk÷ktfu y{u ykÃkLkk ð¾kýLke íkMçken ÃkZíkk hneyu
Aeyu, íku{s ykÃkLke ÃkrðºkíkkLkwt ðýoLk fhíkk hneyu Aeyu. yÕ÷kn íkyk÷kyu
fÌkwt : çkuþf, (íkuLku çkLkkððk{kt) nwt su (rnf{íkku) òýwt Awt, íku ík{u òýíkk
LkÚke. (30) yLku ykË{ (y÷i.)Lku (çkLkkÔÞk ÃkAe íku{Lku) Mkðo ðMíkwykuLkkt Lkk{
þe¾ÔÞk. ÃkAe íku ðMíkwyku Vrh~íkkykuLke YçkY fhe ËeÄe. ÃkAe fÌkwt : òu
ík{u Mkk[k Aku, íkku {Lku yu{Lkkt Lkk{ çkíkkðku. (31) Vrh~íkkykuyu yhs fhe,
íkwt s (Mkki yiçkkuÚke) Ãkkf Au, y{u íkku yux÷wt s òýeyu Aeyu, sux÷wt fu íkU
y{Lku þe¾ÔÞwt Au. ¾hu¾h, íkwt s ½ýku òýfkh yLku rnf{íkðk¤ku Au. (3h)
yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt fu, nu ykË{ (y÷i.) ! yu{Lku yk Mkðo ðMíkwykuLkkt
Lkk{ çkíkkðe Ëku. ÃkAe ßÞkhu nÍhík ykË{ (y÷i.)yu íkuykuLku Mkki ðMíkwykuLkkt
Lkk{ çkíkkÔÞk, íÞkhu (yÕ÷knÃkkfu) Vh{kÔÞwt fu, þwt {U ík{Lku fÌkwt Lk níkwt fu, nwt
ykfkþku yLku Ãk]ÚðeLke Mkðo AqÃke ðkíkkuLku ¾qçk òýwt Awt. ð¤e, ík{u su (ðkík)
ònuh fhku Aku íku{s su (ðkík)Lku AwÃkkðku Aku, íkuLku Ãký ¾qçk òýwt Awt. (33)
yLku (ÞkË fhku) ßÞkhu y{u Vrh~íkkykuLku nwf{ fÞkou fu, ykË{ (y÷i.)Lke
Mkk{u rMksËk{kt Ãkze òyku, íÞkhu Eç÷eMk rMkðkÞ Mkki rMksËk{kt Ãkze økÞk;
Ãký íkuýu fÌkwt {kLÞwt Lkrn yLku økðo fÞkou yLku íku fkrVhku {ktnuLkku ÚkE økÞku.
(34) yLku y{u fÌkwt : nu ykË{ (y÷i.) ! ík{u íkÚkk ík{khk ÃkíLke sÒkík{kt
hÌkk fhku yLku íku{kt ßÞktÚke su [knku íku ík{u çkÒku ¾qçk ¾kyku. Ãký yk ÍkzLke
ÃkkMku Lk síkk, Lkrn íkku ík{u Ãký íku ÷kufku{kt þkr{÷ ÚkE sþku, suyku ÃkkuíkkLkwt
LkwfMkkLk fhLkkhkyku Au. (3Ãk) ÃkAe þÞíkkLku íku çkÒkuLku íku (Íkz)Úke ¼q÷ÚkkÃk
ykÃke, ÃkAe íkuyku su (y{Lk [{Lk){kt níkk, íku{ktÚke íku{Lku fZkÔÞk, yLku
y{u fÌkwt, ík{u Lke[u Ãk]Úðe Ãkh Wíkhku, fu ík{khk{ktÚke y{wf y{wfLkk Ëw~{Lk
hnuþku, yLku ík{khk {kxu Ãk]Úðe Ãkh y{wf {wÆík ({kiík) MkwÄe hnuXký yLku
÷k¼ WXkððkLkwt Au. (36) ÃkAe ykË{ (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhÚke
(íkkiçkkLkk) Úkkuzkf þçËku þe¾e ÷eÄk, íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkk WÃkh
hnu{Lke Lksh (yux÷u íkkiçkk fçkq÷) fhe. çkuþf, íku s ½ýku {kV fhLkkh
(yLku) {nk ËÞk¤w Au. (37) y{u nwf{ fÞkou fu, yk sÒkík{ktÚke ík{u çkÄk
Lke[u (Ãk]Úðe Ãkh) Wíkhku. ÃkAe òu {khk íkhVÚke (Lkçke {khVíku) ík{Lku fkuE
çkkuÄ Ãknkut[u íkku (íkuLkk Ãkh y{÷ fhòu). su fkuE {khk çkkuÄ Ãkh [k÷þu,
íkku íkuykuLku Lk ftE çkef nþu yLku Lk íkuyku rË÷økeh Úkþu. (38) Ãký su ÷kufku
ELfkh fhþu yLku y{khk nwf{kuLku sqXkzþu, íkuyku s ËkuÍ¾e Úkþu (yLku) íkuyku
íku{kt MkËk hnuþu. (39)
nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ yLku þÞíkkLkLkku rfMMkku :
“Mkqhyu yyThkV”{kt Vh{kÔÞwt : yLku y{u s ík{Lku «Úk{ ({kx-
eÚke) ÃkiËk fÞko, Vhe ík{Lku MðYÃk ykÃÞwt, ÃkAe y{u Vrh~íkkykuLku fÌkwt fu,
ykË{ (y÷i.)Lku rMksËku fhku, íkku Eç÷eMkLkk rMkðkÞ Mkkiyu rMksËku fÞkou.
íku rMksËku fhLkkhkyku{kt þkr{÷ Lk ÚkÞku. (11) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt fu,
ßÞkhu {U (Ãkkuíku) íkLku (rMksËkLkku) nwf{ fÞkou, íkku fE ðMíkwyu íkLku rMksËku
fhðkÚke yxfkÔÞku ? íku çkkuÕÞku fu nwt íku{LkkÚke ©u»X Awt, (fkhý fu) íkU {Lku
ykøkÚke çkLkkÔÞku Au yLku íku{Lku {kxeÚke çkLkkÔÞk Au. (1h) yÕ÷knÃkkfu
Vh{kÔÞwt fu, (ßÞkhu íkwt yuðku LkkVh{kLk Au) íÞkhu ykfkþÚke Wíkhe ò !
íkLku yk ÷kÞf LkÚke fu íkwt yºku økðo fhu. çkMk, íkwt (ynªÚke) Lkef¤e ò
! çkuþf, íkwt (yu økðoLkk fkhýu) íkwåA økýLkkhkyku{kt ÚkE økÞku. (13)
íkuýu yhs fhe : {Lku íku rËðMk MkwÄe {kun÷ík ykÃk, su rËðMku ÷kufkuLku
(fçkhkuÚke) WXkzðk{kt ykðþu, (14) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt : (ðkYt) íkLku
{kun÷ík ykÃkðk{kt ykðu Au. (1Ãk) (Vhe) íku çkkuÕÞku: íkU {Lku økw{hkn fÞkou
Au, íkuÚke nwt Ãký yð~Þ íkkhk MkeÄk {køko Ãkh íku{Lke íkkf{kt çkuMkeþ. (16)
ÃkAe íku{Lke WÃkh íku{Lke ykøk¤Úke íku{s ÃkkA¤Úke yLku s{ýe çkkswÚke íku{s
zkçke çkkswÚke nw{÷ku fheþ yLku íkwt íkuyku{ktLkk ½ýkLku þw¢økwÍkh Ãkk{eþ Lkrn.
(17) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt : ynªÚke çkwhk nk÷Úke {hËqË ÚkELku Lkef¤e ò,
(ÃkAe) íkuyku{ktÚke su fkuE íkkhu hMíku [k÷þu, íkku nwt (Ãký) sYh ík{khk MkkiÚke
snÒk{Lku ¼he ËEþ. (18) yLku (y{u fÌkwt) nu ykË{ (y÷i.) ! ík{u yLku
ík{khe çkeðe sÒkík{kt hnku yLku ßÞktÚke [knku íÞktÚke ¾kyku, Ãký yk Íkz
ÃkkMku Lk sþku; Lkrn íkku ík{u çkÒku økwLkunøkkh ÚkE sþku. (19) ÃkAe þÞíkkLku
çkÒkuLkk rË÷{kt ðMkðMkku LkkÏÞku fu suÚke íku{Lkk økwó ¼køkku, su yufçkeòÚke AqÃkk
níkk íku íku{Lkk {kxu ònuh fhe Ëu yLku íku fnuðk ÷køÞku fu, ík{khk ÃkhðhrËøkkhu
ík{Lku yk ÍkzÚke {kºk yux÷k {kxu hkuõÞk Au fu ík{u çkÒku (íku ¾kELku) Vrh~íkk
Lk ÚkE òyku Þk (sÒkík{kt) MkËkLkk hneþ Lk çkLke òyku. (h0) yLku íku
çkÒkuLku MkkuøktË ¾kE fÌkwt fu, nwt íkku ík{khk çkÒkuLkwt ¼÷wt [knLkkh s Awt. (h1)
ÃkAe íku çkÒkuLku Äkufku ykÃke (økwLkknLke íkhV) ¾U[e ÷eÄk. ÃkAe ßÞkhu íku{ýu íku
Íkz(Lkk V¤)Lku [kÏÞwt; íÞkhu íku{Lkk økwó ¼køk yuf-çkeòÚke YçkY ònuh ÚkE
økÞk yLku íkuyku sÒkíkLkk (ÍkzkuLkk) ÃkktËzkt ÃkkuíkkLkk WÃkh ð¤økkzðk (yux÷u
LkøLkíkk Zktfðk) ÷køÞk yLku íku{Lkk ÃkhðhrËøkkhu íku{Lku ÃkkufkheLku fÌkwt fu, þwt
{U ík{Lku yk (Íkz ÃkkMku sðk)Lke {LkkE fhe Lk níke yLku [uíkÔÞk Lk níkk? fu
[ku¬Mk þÞíkkLk ík{khk çkÒkuLkku ¾wÕ÷ku þºkw Au. (hh) çkÒku yhs fhðk ÷køÞk
fu, nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! y{u y{khe òLk Ãkh çknw ÍwÕ{ fÞkou yLku òu
íkwt y{Lku {kV Lkrn fhu yLku y{khk Ãkh ËÞk Lkrn fhu íkku y{u sYh íkçkkn
ÚkE sEþwt. (h3) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt : ík{u Mkki (Ãk]Úðe Ãkh) Wíkhe òyku,
(íÞkt) ík{u {ktnku{ktnu yufçkeòLkk Ëw~{Lk hnuþku yLku ík{khk {kxu y{wf ð¾ík
MkwÄe s{eLk Ãkh hnuðkLkwt Xufkýwt yLku (SðLkLkwt) MkkÄLk (çkLkkÔÞwt) Au. (h4)
(ð¤e) Vh{kÔÞwt fu, íku{kt s ík{u SðLk økk¤þku yLku íku{kt s {hþku íkÚkk
íku{ktÚke s (rfÞk{íkLkk rËLku) çknkh fkZðk{kt ykðþku. (hÃk)
çkkÌk íkÚkk yktíkrhf ÃkkuþkfLkk VkÞËkyku :
nu ykË{Lke yð÷kË ! y{u ík{khk {kxu Ãkkuþkf WíÃkÒk fÞkou fu, su
ík{khe LkøLkíkkLku Zktfu Au yLku (íku ík{khk þhehLkku) þýøkkh Ãký Au;
Ãkhtíkw (su) ÃkhnuÍøkkheLkku Ãkkuþkf (Au) íku MkkiÚke Mkkhku Au. yk (ÃkkuþkfLke
WíÃkr¥k Ãký) yÕ÷knÃkkfLke (fwËhíkLke) rLkþkLkeyku{ktÚke Au fu suÚke ÷kufku
rð[kh fhu. (h6)
þÞíkkLkÚke çk[ðkLke LkMkeník :
nu ykË{ (y÷i.)Lkk ðtþòu ! (òu òu) þÞíkkLk ík{Lku (¾wËk íkyk÷kLkk
{køkoÚke) çknufkðu Lkrn, su{fu ík{khk {kt-çkkÃkLku (çknufkðe) sLLkíkÚke çknkh
fZkÔÞk (yLku) íkuykuÚke íku{Lkk fÃkzkt Ãký WíkhkÔÞkt fu suÚke íku{Lku yuf-çkeòLke
LkøLkíkk Ëu¾kzu, íku yLku íkuLkwt ÷~fh ík{Lku yuðe heíku swyu Au fu, ík{u íkuykuLku
òuíkkt LkÚke. ¾hu¾h, y{u þÞíkkLkkuLku íku ÷kufkuLkk s ËkuMík Úkðk ËEyu Aeyu
fu suyku E{kLk ÷kðíkk LkÚke. (h7)
þÞíkkLkLku {kun÷ík ykÃkðkLkwt hnMÞ :
yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au fu, ßÞkhu íkU yu Ëh¾kMík fhe íkku íkwt Mk{S
÷u fu, yÕ÷knÃkkfLkk EÕ{{kt Ãký íkLku {kun÷ík ykÃkðkLkwt «Úk{ Lk¬e
ÚkÞu÷wt nkuðkÚke íkLku rfÞk{íkLkk rËðMk MkwÄe {kiíkÚke {kun÷ík ykÃkðk{kt
ykðu Au. þÞíkkLk rfÞk{ík MkwÄe Sðíkku hnuþu. rfÞk{ík ykðíkkt MkkiLkk
VLkk ÚkE sðk ÃkAe íku Ãký {hý Ãkk{þu yLku íku ÃkAe n~hLkk {uËkLk{kt
Mkðo {Ï÷qfLke {kVf Vhe MkSðLk ÚkE WXþu. yk «{kýu íkuLke {ktøkýe
{wsçk íkuLku {kun÷ík ykÃkðk{kt yu hnMÞ Au fu, ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu
ÃkkuíkkLke fkr{÷ rMkVíkku yLku çkkËþkneLke {n¥kk ònuh fhðk [kÌkwt íÞkhu
íkuýu søkíkLke h[Lkk fhe. yu Mkki h[Lkk yLku íkuLkk çktËkuçkMíkÚke yÕ÷kn
íkyk÷kLkku nuíkw yu s Au fu, ÷kufkuLku íkuLke MktÃkqýo fwËhík yLku íkuLkk yÃkkh
EÕ{ ðøkuhu økwýkuLke {krníke Úkíkkt íkuLke çktËøke fhu. íkku ðkík íkÆLk MÃk»x
Au fu, søkíkLke h[LkkÚke yk nuíkw MktÃkqýo heíku íÞkhu s Ãkqhku ÚkE þfu Au,
ßÞkhu fu {Ï÷qf{kt íkuLke Ëhuf «fkhLke rMkVíkku yLku f{k÷kuLke yMkh
òuðk{kt ykðu íkku yuLkk {kxu søkík{kt íkkçkuËkh, ðVkËkh íku{s LkkVh{kLk
yLku økwLkunøkkh Ëhuf «fkhLkk ÷kufku nkuðk òuEyu. íku WÃkhktík ¾wËkE
Ëw~{LkkuLku MktÃkqýo heíku çk¤ ys{kððk yLku Mðk¼krðf Mk½¤e þÂõíkyku
yLku íkuLkkt MkkÄLkkuLkkt WÃkÞkuøk fhðk {kxu AuÕ÷e ½ze MkwÄe {kun÷ík yLku
ykÍkËe Ãký {¤ðe òuEyu fu suLkkt Ãkrhýk{u yk¾hu ¾wËkE Mk¥kkLkk
MkirLkfku rðsuíkk çkLku yLku þºkwyku MktÃkqýo rþûkkLku Ãkkºk Xhu. íkku ¼÷kE
yLku çkwhkE íkÚkk íkuLkk {q¤Lku ÃkuËk fhðkLkku Ãký íku s nuíkw Au, su søkík
h[LkkLkku Au. íÞkhu yk ðkík sYhe ÚkE fu MkkiÚke {kuxk Ëw~{Lk Eç÷eMkLku
su çkwhkEykuLkk {q¤ YÃk Au, íkuLku Ãkqhíke {kun÷ík {¤ðe òuEyu fu suÚke
íku rfÞk{íkLkk fkÞ{ Úkíkkt MkwÄe ÃkkuíkkLke þÂõíkyku yLku MkkÄLkkuLkku Ãkux
¼heLku WÃkÞkuøk fhe ÷u, Ãkhtíkw yk {wfkçk÷ku Mkðo ÔÞkÃke íkÚkk MkðoþÂõík{kLk
yÕ÷kn íkyk÷k MkkÚku yMkt¼rðík nkuðkÚke yÕ÷kn íkyk÷kLkk LkkÞçk yLku
¾÷eVk íkhefu {Lkw»ÞLku {wfkçk÷k{kt {qõÞk fu suÚke íkuLku {Lkøk{íke heíku
÷zkELkku {kufku {¤e þfu yLku ßÞkt MkwÄe {kLkðe LkkÞçk yLku ¾÷eVn
íkhefuLke Vhòu çkòðíkku hnu íÞkt MkwÄe ¾kMk þkne Vkus yux÷u Vrh~íkkyku
ðzu íkuLke {ËË fhðk{kt ykðu yLku rLkçko¤íkk Aíkkt ¾wËkE f]ÃkkÚke þºkwyku
Ãkhkrsík ÚkkÞ. íkku ¾qçk Mk{S ÷ku fu, yk Ãk]Úðe Eç÷eMk yLku {kLkðòrík
{kxu ÞwØLkwt {uËkLk Au yLku çktLku çkkswÚke ÞwØ{kt òLkíkkuz fkurþþku Úkðk
{kxu çkÒku{kt nË WÃkhktík Ëw~{Lke nkuðe sYhe nkuðkÚke yk çkkçkíkku
çkLke økE fu, Eç÷eMku nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku rMksËku Lk
fÞkou, íkuÚke íkuLku {hËqË fhðk{kt ykÔÞku yLku çkeS çkksw nÍhík ykË{
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lku Eç÷eMkLkk ðMkðMkk yLku ÄkufkÚke sÒkík Akuzðe
Ãkze. yk «{kýu ËhufLkk rË÷{kt yufçkeòLke yËkðíkLkkt {q¤ ò{e ÷zkE
þY ÚkE økE.
fkçke÷-nkçke÷ :
yn÷u rfíkkçk (ÞnwËeyku) LkçkeykuLkk ðtþòu nkuðkÚke økðoÃkqðof Ãk-
kuíkkLku yÕ÷knÃkkfLkk ÃÞkhk økýíkk. íkuykuLkku ½{tz íkkuzðk yk rfMMkku Ãký
Mkt¼¤kÔÞku fu, swyku fkçke÷ nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkku Ãkwºk s níkku, Aíkkt
yËu¾kEÚke ÃkkuíkkLkk ¼kELkwt ¾qLk fÞwO íkku {hËqË ÚkÞku yLku LkçkeLkk Ãkwºk
nkuðwt íkuLku ÷k¼ËkÞe Lk ÚkÞwt, íkku ík{khk suðk ðtþòu þwt rðMkkík{kt ? {kxu
ykøk÷e ykÞík{kt ðýoLk Úkíke ík{khe LkçkeykuLkk Lkknf ¾qLk fhðkLke yLku
íkuykuLke rðYØíkkLke fwxuð {wsçk nÍhík {wnB{Ë (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)Lke Ãký E»kkoÚke rðYØíkk Lk fhku, Lknª íkku fkÞ{Lkk {hËqË
hnuþku.
nÍhík nÔðk (y÷i.)Lku «íÞuf n{÷{kt çku çkå[kt (Akufhku-Akufhe)
MkkÚku Úkíkkt. íku ð¾íku sYh nkuðkÚke ¼kE-çknuLkLkk rLkfkn ËwYMík níkk.
Aíkkt nÍhík ykË{ (y÷i.) yuf MkkÚku sL{u÷k ¼kE-çknuLk MkkÚku rLkfkn
Lk fhíkk níkk. íku {wsçk nÍhík ykË{ (y÷i.) su Ãkwºke nkçke÷Lku ykÃkðk
÷køÞk, íkuLke s {ktøkýe fkçke÷u Ãký fhe. nÍhík ykË{ (y÷i.)yu íkuLku
½ýku Mk{òÔÞku, Ãký {kLÞwt Lknª, íkku çkÒkuLkwt {Lk hk¾e íkuykuLku yÕ÷kn
íkyk÷kLke rLkÞkÍ fhðk fÌkwt. íku Mk{Þu ykøkLkwt rLkÞkÍLku çkk¤e Ëuðwt, yu
íkuLkk fçkq÷ ÚkðkLke rLkþkLke níke. nkçke÷ LkçkeLkk nwf{Mkh níkku, íkuÚke
íkuLke rLkÞkÍLku økiçkÚke ykøk ykðe çkk¤e økE yLku fkçke÷Lke rLkÞkÍLku
Ãkzíke {qfe. íku E»kkoÚke íkuýu nkçke÷Lkk «ký ÷uðkLkku rLkùÞ fÞkou yLku
yk¾hu {khe s LkktÏÞku. Ãkrhýk{u íku Ãký økktzku ÚkELku {Þkou yLku yks
MkwÄe sux÷kt Lkknf ¾qLk ÚkÞkt yLku nðu ÃkAe Úkþu, íku MkkiLkk økwLkkn íkuLkk
WÃkh ÷¾ðk{kt ykðu Au.
EM÷k{{kt ¼Þ-ykíktf Vu÷kððku MkkiÚke {kuxku økwLkkun :
“Mkqhyu {kEËn”{kt yk rfMMkkLku ðýoLk fhíkkt Vh{kðu Au : yLku (nu
Lkçke Mk÷. !) ykÃk íkuykuLku ykË{ (y÷i.)Lkk çku ÃkwºkkuLkku çkLkkð MkíÞíkk-Ãkqðof
Mkt¼¤kðku (yux÷u fu) ßÞkhu çkLLkuyu yuf-yuf rLkÞkÍ (yÕ÷kn íkyk÷kLkk

Lkk{ Ãkh) ¼ux [Zkðe, íÞkhu íku çkÒku{ktÚke yuf (nkçke÷)Lke fçkq÷ ÚkE økE
yLku çkeò (fkçke÷)Lke fçkq÷ ÚkE Lkrn; íÞkhu çkeòyu (økwMMku ÚkELku) fÌkwt
fu, nwt íkLku sYh {khe Lkk¾eþ. íku çkkuÕÞku (yu{kt {khku þwt ðktf ? rLkÞkÍ
íkku) yÕ÷knÃkkf ÃkhnuÍøkkhkuLke s fçkq÷ fhu Au. (h7) (Aíkkt) òu íkwt {Lku
fík÷ fhðk {kxu {khk WÃkh nkÚk [÷kðeþ, íkku Ãký nwt íkLku {khðk {kxu
íkkhk WÃkh nkÚk [÷kðeþ Lkrn, (fkhý fu) nwt fw÷ snkLkLkk ÃkhðhrËøkkh
yÕ÷kn íkyk÷kÚke zYt Awt. (h8) nwt yu [knwt Awt fu (íkkhk yíÞk[kh Aíkkt nwt
ÃkkÃk{kt Lk MkÃkzkô íkku) {khku økwLkkun íku{s íkkhk økwLkknLku íkwt s ÃkkuíkkLkk rþhu
÷E ÷u. ÃkAe íkwt ËkuÍ¾eyku{kt þkr{÷ ÚkE òÞ yLku yíÞk[kheykuLke rþûkk
yuðe s ÚkkÞ Au. (h9) ÃkAe íkku íkuLkwt {Lk (rLk¼oÞÃkýu) ÃkkuíkkLkk ¼kELkwt ¾qLk
fhðk Ãkh hkS ÚkE økÞwt, íkku íkuýu ¼kELku {khe s LkkÏÞku, suÚke íku LkwfMkkLk
WXkðLkkhkyku{kt þkr{÷ ÚkE økÞku. (30) ÃkAe (íkuLku ÷kþLke ÔÞðMÚkkLke MkqÍ Lk
Ãkze íkku) yÕ÷kn íkyk÷kyu yuf fkøkzku {kufÕÞku, su ([kt[ yLku Ãktòyku ðzu)
s{eLk ¾kuíkhíkku (yLku {hu÷k fkøkzkLku Ëkxíkku) níkku fu suÚke íkuLku Ëu¾kze ykÃku
fu ÃkkuíkkLkk ¼kELke ÷kþ fuðe heíku AwÃkkðu; (íÞkhu) íku çkkuÕÞku : nkÞ yVMkkuMk
! {khkÚke yux÷wt Lk çkLÞwt fu yk fkøkzkLke çkhkçkh Úkkík fu ÃkkuíkkLkk ¼kELke
÷kþLku AqÃkkðe þfík ! Vhe íku çknw ¾rMkÞkýku ÚkÞku. (31) yu s (çkLk-
kðLkk) fkhýÚke (MkkiLkk WÃkh ¾kMk fhe) çkLke EMhkE÷ (ÞnqËeyku)Lkk WÃkh
y{u ÷¾e ({wfhoh fhe) ËeÄwt fu, fkuEyu (Lkknf çkeòLkku) «ký íkuLkk çkË÷k
rðLkk ÷eÄku nkuÞ yÚkðk Ëuþ{kt íkuLkk VMkkË fÞko rðLkk s su {kýMk fkuELkku
«ký ÷u, íkku (y{wf heíku íkuLku yuðwt ÃkkÃk Úkþu fu) òýu íkuýu Mkki {kýMkkuLku
{khe LkkÏÞk yLku suýu yuf «kýLku çk[kðe ÷eÄku, íkku (yux÷ku Mkðkçk Úkþu
fu) òýu íkuýu Mkki {kýMkkuLku çk[kðe ÷eÄk yLku íkuyku (ÞnqËeyku)Lke ÃkkMku
(yk çkkçkík {wfhoh fÞko ÃkAe) y{khk ½ýk hMkq÷ku MÃk»x {wyrsÍk ÷E
ykðe [qõÞk Au, íku ÃkAe Ãký íkuyku{ktLkk ½ýk¾hk ÷kufku ËwrLkÞk{kt nËÚke
ðÄíkk s hÌkk. (3h)
yuf {wMk÷{kLk çkeò {wMk÷{kLkLku {khðk ÷køku íkku ÃkkuíkkLkk hûký

yÚkuo ÍwÕ{eLku {khðkLke Aqx Au. Aíkkt òu Mkçkh fhu íkku þnkËíkLkku Ëhòu
Au. su{fu nkçke÷u Ãkkuíku çk¤ðkLk nkuðk Aíkkt yÕ÷kn íkyk÷kÚke zheLku
{wfkçk÷ku fÞkou Lknª, Ãkhtíkw fkrVhku yÚkðk çkkøkeykuLkk {wfkçk÷k{kt çkË÷k
fu çk[kð yÚkuo þhE {ÂM÷ník yLku sYhík nkuÞ íÞkt nkÚk-Ãkøk òuze çkuMke
hnuðwt òEÍ LkÚke.
¼kELku {khðkLke ÞwÂõík Lknª MkqÍíkkt fkçke÷ rð{kMký{kt Ãkzâku íkku
þÞíkkLku yuf òLkðhLkwt {kÚkwt ÃkÚÚkh Ãkh {qfe çkeòu ÃkÚÚkh íkuLkk WÃkh {kÞkou.
yk òuE íkuýu Ãký íku{ fÞwO fu, ô½e hnu÷k nkçke÷Lkwt {kÚkwt ÃkÚÚkhÚke AqtËe
LkktÏÞwt. Ãkhtíkw yu s MkkiÚke Ãknu÷wt {hý nkuðkÚke ÷kþLku þwt fhðwt íkuLke MkqÍ
Lk Ãkze yLku fkçke÷ øk¼hkÞku fu yuLke ÷kþ Ãkze hnuþu, íkku íku òuE ÷kufku
{Lku Ãkfzþu. íkuÚke ÷kþLke økktMkze çkktÄe fux÷kf rËðMkku MkwÄe íku ÷E VÞko
fÞkou. ð¤e, {kíkk-rÃkíkk íku{s Mkki ¼kEykuLku ¾çkh Ãkzíkkt Mkki Lkkhks
ÚkÞk, suÚke íkuLkwt þheh fk¤wt Ãkze økÞwt. yk¾hu yÕ÷kn íkyk÷kyu yuf
fkøkzku {kufÕÞku. íkuýu [kt[ ðzu s{eLk ¾kuíkhe íku WÃkhÚke fkçke÷ Mk{ßÞku
fu yuLke ÷kþLku ËVLk fhðe òuEyu. rhðkÞík Au fu, yuf fkøkzkyu s{eLk
¾kuíkheLku çkeò {hu÷k fkøkzkLku ËVLk fÞkou íku íkuýu òuÞwt. ð¤e, yuf ÃkûkeLke
MðòríkLke çkeò Ãkûke «íÞu ykðe ÷køkýe òuE ÃkkuíkkLkk fwf{o Ãkh íkuLku
yu fkhýu ¾uË ÚkÞku fu, íkuLku Ãkezk ÚkE. Mkki fwxwtçkesLkku Ëw~{Lk ÚkE økÞk,
Ãkhtíkw yu ÃkMíkkðku fík÷Lkku økwLkkun fhðk Ãkh ÚkÞku Lk níkku fu íkkiçkk íkhefu
økýkE ÷k¼fkhf ÚkkÞ.
{kýMku ÃkkuíkkLke ÍªËøke{kt fkuE økwLkknLkwt {kæÞ{ Lk çkLkðw òuEyu
íkÚkk fkuE økwLkkun Lkðku þY fhe ÷kufkuLku íkuLke ykËík Lk Ãkkzðe òuEyu.
nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkk yuf Ãkwºku çkeò ÃkwºkLku fík÷ fhe Lkkt¾e
ykðLkkhe {kLkð LkMk÷ {kxu økwLkknLkku yuf Lk{qLkku hsq fÞkou. íkku rfÞk{ík
MkwÄe yufçkeòLku rLkËkou»k fík÷ fhLkkhkLkk økwLkkn{kt Ãký íku þhef ÚkE
økÞku. íkuLke çkwrØ Ãký {khe økE yLku íkuLku yu Mk{s Lk Ãkze fu ÃkkuíkkLkk
¼kE nkçke÷Lke ÷kþLkwt þwt fhu ? Auðxu yuf yuðk Ãkûke (fkøkzk) {khVíku
çkwrØ ykÃkðk{kt ykðe, su Ãkkuíku Ãký ÷wå[kE{kt «ÏÞkík Au. yLku fkçke÷u
Ãkkuíku fnuðw ÃkzÞw fu, yVMkkuMk ! nwt fkøkzk suðku Ãký Lk çkLke þõÞku, suýu
çkeò fkøkzkLku {khe Mkk{u [kt[Úke ¾kuze ËVLk fÞkou.
Ãk]Úðe Ãkh «Úk{ yk {nkLk økwLkkn ÚkÞk ÃkAe s íkuLkku rhðks Ãkzâku.
íkuÚke yu{ Vh{kððk{kt ykÔÞwt fu, Lkknf fkuE yufLkku «ký ÷uðku MkkiLku
{khðk Mk{kLk Au. fkhý fu yufLkwt òuE çkeòyku Ãký íkuðk «fkhLkk økwLkkn
Ãkh Lkezh çkLke òÞ Au. íkuLke Yyu ¾qLkLke Ãknu÷ fhe yþktríkLkk çkes
ðkðLkkh òýu MkkiLkk fík÷Lkku íku{s Mkk{kLÞ yþktríkLkku {køko {kuf¤ku
fhu Au. íkuÚke íku Ãknu÷ fhLkkh ÃkkA÷k MkkiLkk økwLkknku{kt þkr{÷ ÚkkÞ Au
yLku yufLku fkuE ÍwÕ{eLkk Ãktò{ktÚke Akuzkðe «ký çk[kðLkkh òýu MkkiLku
þktrík{Þ SðLkLkwt yk{tºký ykÃke çk[kðu Au.
Vrh~íkkykuLkk MksËnTLke nfefík :
Vrh~íkkykuLku nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku Au fu, nÍhík ykË{ (y÷i.)
Lku rMksËnT fhu yLku Mkqhyu ÞqMkwV{kt nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)Lkk {kíkk-rÃkíkk
yLku ¼kEykuLkwt r{Mkh Ãknkut[e ÞqMkwV (y÷i.)Lku rMksËnT fhðkLkwt ðýoLk
Au. Ëu¾eíkwt Au fu, íku rMksËnT EçkkËík {kxu LkÚke nkuE þfíkku. fkhý fu
yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞ fkuE yLÞLke EçkkËík fhðe fw£ yLku rþfo Au.
suÚke yºku EçkkËík {kxu rMksËn nkuðkLke fkuE yuðe þõÞíkk fu Mkt¼kðLkk
s LkÚke. fkuE Ãký Lkçke (y÷i.)Lke þheyík{kt yÕ÷knÃkkfLku AkuzeLku fkuE
yLÞLke EçkkËík fhðe òEÍ LkÚke. nk, yuðe þõÞíkk nkuE þfu Au fu,
«k[eLk ytrçkÞk (y÷i.)Lkk Þwøk{kt rMksËnTLkwt MðYÃk yLku nirMkÞík yuðe
nþu, su yksLkk Mk{Þ{kt Mk÷k{, nMíkÄqLkLk ({wMkkVnku fhðku), ¼uxðwt,
nkÚk [q{ðk yÚkðk EÍÍík ¾kíkh W¼k ÚkE sðwt ðøkuhu MðYÃku «[r÷ík
Au.
E{k{ sMMkkMk (hn.)yu ynfk{w÷ fwhTykLk{kt Vh{kÔÞwt Au fu,
yøkkWLkk LkçkeykuLke þheyík{kt {kuxkyku (ðze÷ku)Lke EÍÍík yLku

MkL{kLk {kxu rMksËku fhðku {wçkkn (òEÍ) níkku. nÍhík {wnB{Ë
(Mk÷.)Lke þheyík{kt íku hË ÚkE økÞwt yLku ðze÷kuLke EÍÍík ¾kíkh
Võík Mk÷k{ fu nkÚk {u¤ððkLke fu ¼uxðkLke ÃkhðkLkøke ykÃkðk{kt ykðe.
fkuELkk {kLk{kt hwfqy fhðku, rMksËnT fhðku fu Lk{kÍ{kt su heíku nkÚk
çkktÄe W¼k Úkðk{kt ykðu Au, íku{ fhðwt òEÍ LkÚke.
yuLkku ¾w÷kMkku yu Ãký Au fu, ðkMíkð{kt fw£, rþfo yLku yÕ÷knÃkkfLku
AkuzeLku yLÞLke EçkkËík fhðe E{kLkLkk {q¤ rMkØktíkku rðYØ Au. íku õÞkhuÞ
fkuE þheyík{kt òEÍ LkÚke nkuE þfíkwt. Ãkhtíkw y{wf «ð]r¥kyku yLku
y{÷ku yuðk níkk fu su Ãkkuíku fw£ fu rþfo LkÚke, Ãkhtíkw ÷kufkuLke y¿kkLkíkk
yLku økV÷íkLkk fkhýu íku f]íÞku rþfo yLku fw£ çkLke òÞ Au. ykðk f]íÞkuLku
yøkkWLkk LkçkeykuLke þheyíkku{kt MkËtíkh rLk»kuÄ (nhk{) fhðk{kt LkÚke
ykÔÞk, çkÕfu íkuLkk îkhk rþfo fhðkÚke hkufðk{kt ykÔÞwt. su{fu MkSðkuLkk
r[ºk Ëkuhðk yLku íkuLkku WÃkÞkuøk fhðku ÃkkuíkkLke òíku fw£ fu rþfo LkÚke,
Ãkhtíkw íku r[ºkkuLke Ãkqò fhðe fw£ yLku rþfo Au. yux÷k {kxu Ãknu÷ktLke
þheyíkku{kt r[ºk çkLkkððwt òEÍ níkwt, Ãkhtíkw “MkÆu ÍhkyuyT” yux÷u fu
fw£-rþfoLkk [kuh Ëhðkòyku çktÄ fhðk {kxu þheyíku {wnB{Ëe (Mk÷.)
{kt MkSðkuLkk r[ºk ËkuhðkLkku rLk»kuÄ fhðk{kt ykÔÞku Au.
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk rfMMkk{kt ðýoLk Au : “ÞyT{÷qLk ÷nq
{k ÞþkW r{{T {nkheçk ð ík{k»ke÷.” rsÒkkík yu{Lkk {kxu {kuxk
{unhkçkku yLku íkMðehku (r[ºkku) çkLkkÔÞk fhíkk níkk. (34:13)
yuðe s heíku Ãknu÷ktLke þheyíkku{kt fkuELkk {kLk-MkL{kLk ¾kíkh
rMksËnT fhðku òEÍ níkku, Ãkhtíkw ÷kufkuLke y¿kkLkíkkLkk fkhýu yk s
çkkçkík rþfo yLku {qŠíkÃkqòLkwt {kæÞ{ çkLke økE yLku íku ytrçkÞk (y÷i.)
Lke þheyíkku{kt VuhVkhLkwt fkhý çkLke økE yLku ÃkAe yk rhðksu yLÞ
ytrçkÞk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke þheyíkkuLku Lk»x fhe Lkkt¾e. nðu þheyíku
{wnB{Ëe (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) fkÞ{e yLku AuÕ÷e þheyík

Au. hMkq÷ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) WÃkh LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷ík
Ãkqýo ÚkE [qfe Au. ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lke þheyík
ytrík{ þheyík nkuðkLkk fkhýu íkuLkku Lkkþ ÚkðkÚke yÚkðk íku{kt VuhVkh
ÚkðkÚke çk[kððk {kxu «íÞuf íku Mkt¼kðLkkyku yLku þõÞíkkykuLku hË fhe
Lkkt¾ðk{kt ykðe, su {køkuo rþfo yLku {qŠíkÃkqò RM÷k{{kt Ëk¾÷ ÚkE
þfu Au. yk rMk÷rMk÷k{kt íku ík{k{ ðMíkwyku nhk{ Xhkððk{kt ykðe su
yøkkWLkk fkuEf Mk{Þu rþfo yLku {qŠíkÃkqòLkwt {kæÞ{ çkLke níke.
MkSðLkwt r[ºk Ëkuhðwt yLku íkuLkku WÃkÞkuøk fhðku yu s fkhýÚke nhk{
fhðk{kt ykÔÞwt. yu s heíku fkuELkk {kLk-MkL{kLk{kt Yfqy-rMksËnT fhðku
Ãký nhk{ fhðk{kt ykÔÞwt. çkÕfu yux÷u MkwÄe fu rËðMkLkk íku Mk{Þ{kt
Lk{kÍ ÃkZðe Ãký nhk{ fhðk{kt ykðe, su{kt {wr~hfku yLku fkrVhku Ãk-
kuíkkLke {qŠíkyku yLku {k’çkqËku (ykhkæÞ Ëuðku)Lke Ãkqò fhu Au, suÚke Ëu¾eíke
heíku EçkkËíkLkk Mk{ÞLke Mk{kLkíkkLkk fkhýu íku rþfo yLku {qŠíkÃkqòLkwt
{kæÞ{ Lk çkLkðk Ãkk{u.
Mknen {wÂM÷{{kt Au fu, ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu
{kr÷fkuLku nwf{ fÞkou fu, “ÃkkuíkkLkk økw÷k{kuLku ‘yçËe’ yux÷u fu ‘{khku çktËku’
fneLku Lk çkku÷kðu yLku økw÷k{kuLku yu nwf{ ykÃÞku fu, ÃkkuíkkLkk {kr÷fkuLku
hççke ‘{khku hçk’ Lk fnu.” nk÷ktfu þkÂçËf yÚkoLkk MktË¼o{kt çktËkLkku yÚko
økw÷k{ yLku hçkLkku yÚko Ãkk÷LkÃkku»ký fhLkkh ÚkkÞ Au. ykðk þçËkuLkk
WÃkÞkuøkLke {LkkE Võík yux÷k {kxu fhðk{kt ykðe fu yk þçËku rþfo
LkSf ÷E sLkkhk Au. fkuE Ãký Mk{Þu y¿kkLkíkkLkk fkhýu ykðk þçËku
{kr÷fkuLke ÃkqòLkku Ëhðkòu ¾ku÷e þfu Au. yux÷k {kxu ykðk þçËkuLkk
WÃkÞkuøkLke {LkkE fhðk{kt ykðe.
¾w÷kMkku yu Au fu, nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku Vrh~íkkykuLkku rMksËnT
yLku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku íku{Lkk {kíkk-rÃkíkk yLku ¼kEykuLkk rMksËnTLkku
fwhTykLk{kt su WÕ÷u¾ ÚkÞku Au, íku ‘rMksËyu íkk’Íe{e’ ({kLk-MkL{kLk

¾kíkh fhðk{kt ykðu÷ku rMksËnT) níkku, su íku{Lke þheyíkku{kt yksLke
þheyíkkuLke su{ Mk÷k{, nkÚk {u¤ððku, ¼uxðwt, nkÚk [q{ðku ðøkuhuLkku
Ëhßòu hk¾íkku níkku yLku òEÍ níkku. þheyíku {wnB{Ëe (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku fw£ yLku rþfoLke fkuE LkkLke Mkh¾e Mkt¼kðLkk yLku
þõÞíkkÚke Ãký Ãkkf hk¾ðk{kt ykðe Au. yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu
yk þheyík{kt {kºk yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞ yLÞ fkuELku Ãký {kLk-
MkL{kLk ¾kíkh rMksËnT fu hwfqy fhðkLke ÃkhðkLkøke ykÃke LkÚke.
y{wf W÷{kyu Vh{kÔÞwt Au fu, “Lk{kÍ su {q¤ þkherhf Eçk-
kËík Au, íku{kt [kh «{kýu þkherhf «r¢Þk fhðk{kt ykðu Au. W¼k
Úkðwt, çkuMkðwt, hwfqy fhðku, rMksËn fhðku. íku{kt Ãknu÷e çku «r¢Þk W¼k
Úkðwt yLku çkuMkðwt yuðe r¢Þkyku Au, su ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke hkuStËe þkherhf
n÷Lk-[÷LkLke ykð~ÞõíkkLkk fkhýu xuð «{kýu fhíkku s nkuÞ Au. yLku íku
r¢Þk Lk{kÍ{kt EçkkËík MðYÃku Ãký fhðk{kt ykðu Au. Ãkhtíkw hwfqy
yLku rMksËnT yuðe r¢Þkyku Au, suLke ÔÞÂõíkLku xuð nkuíke LkÚke, {kºk íku
Lk{kÍ{kt EçkkËík MðYÃku s ¾kMk heíku fhðk{kt ykðu Au. yux÷k {kxu
yk çktLku r¢ÞkykuLku þheyíku {wnB{Ëe (Mk÷.){kt EçkkËíkLkk s nwf{{kt
økýeLku yÕ÷knÃkkf rMkðkÞ fkuE yLÞLke Mkk{u hwfqy fu rMksËnT fhðkLke
{LkkE fhðk{kt ykðe Au.”
“Mkqhyu nßs”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : þwt ykÃku òuÞwt (òÛÞwt)
LkÚke fu, yÕ÷knÃkkfLku Mkki rMksËku fhu Au. su fkuE ykfkþku{kt Au yLku su fkuE
Ãk]Úðe{kt Au yLku MkqÞo íkÚkk [tÿ yLku íkkhk íkÚkk Ãkðoíkku yLku ð]ûkku íkÚkk Ãkþw-
yku yLku ½ýk ÷kufku Ãký yLku ½ýk¾hk (÷kufku) yuðk Au fu (íkkçkuËkhe Lkrn
fhðkÚke) íkuykuLkk WÃkh yÍkçk rLk{koý ÚkE [qõÞku Au yLku (MkíÞ yu Au fu)
yÕ÷knÃkkf suLku Í÷e÷ fhu íkuLku fkuE {kLk ykÃkLkkh LkÚke. çkuþf, yÕ÷knÃkkf
(rnf{ík yLkwMkkh) su [knu Au íku fhu Au. (18)
“Mkqhyu nk{e{ MksËn”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : yLku íku(Lke

fwËhík)Lke rLkþkLkeyku Ãkife hkík yLku rËðMk íkÚkk MkqÞo yLku [tÿ Au; ({kxu)
MkqÞoLku fu [tÿLku ík{u rMksËku Lk fhku, Ãký íku yÕ÷kn íkyk÷kLku s rMksËku fhku
fu suýu íku MkkiLku MksoÞk. òu ík{u íkuLku s Ãkqsíkk nku íkku. (37)
hMkq÷ (Mk÷.)Lke yMktÏÞ «ÏÞkík nËe»kkuÚke fkuE {Ï÷qfLkk {kLk-
MkL{kLk{kt rMksËnT fhðku nhk{ nkuðkLkwt Mkkrçkík ÚkÞu÷ Au. hMkq÷wÕ÷kn
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu Vh{kÔÞwt : “òu {U yÕ÷kn íkyk÷k
rMkðkÞ fkuE yLÞ {kxu ‘rMksËyu íkk’Íe{e’ ({kLk-MkL{kLk ¾kíkh fhðk{kt
ykðíkku rMksËnT) òEÍ nkuðkLkwt XhkÔÞwt nkuík, íkku {U ÃkíLkeykuLku nwf{
ykÃÞku nkuík fu íku ÃkkuíkkLkk ÃkríkykuLku rMksËn fhu !” (Ãkhtíkw þheyík{kt
rMksËyu íkk’Íe{e MkËtíkh nhk{ Au, {kxu fkuEyu Ãký fkuELkk {kxu
rMksËnT fhðku òEÍ LkÚke.)
çkkuÄ : rð[khðk ÞkuøÞ ðkík Au fu, Eç÷eMk (þÞíkkLk) ¿kkLk
yLku çkwrØ{kt íku Ëhßòu Ähkðíkku níkku fu, íkuLku ‘íkkWMkw÷ {÷kEfn’
(Vrh~íkkykuLkku MkhËkh) fnuðk{kt ykðíkku níkku. ÃkAe íkuLkk îkhk ykðe
rLk[÷e fûkkLke nhfík fE heíku ÚkE ? y{wf W÷{k fnu Au fu, “íkuLkk
íkfççkwh yLku yr¼{kLkLkk fkhýu yÕ÷knÃkkfu íkuLku ykÃku÷k ¿kkLk, çk-
wrØ yLku Mk{sËkheLke Ëki÷ík íkuLke ÃkkMkuÚke AeLkðe ÷eÄe níke, yux÷k
{kxu íku ykðe y¿kkLkíkkLkwt fk{ fhe çkuXku.” yLku y{wf W÷{kyu fÌkwt
Au fu, “ô[k nkuÆkLke ÷k÷[ yLku ¾wËÃkMktËeyu ðkMíkrðõíkkLkku òýfkh
nkuðk Aíkkt íkuLku yk {wMkeçkík{kt {qfe ËeÄku.” íkVMkeh Ynw÷ {ykLke{kt
yk søÞkyu yuf þu’h Lkf÷ fhðk{kt ykÔÞku Au, suLkku ¾w÷kMkku yu Au
fu, fux÷kf Mk{Þu fkuE økwLkknLkk ðçkk÷Lkk fkhýu fkuE Mkk[k yLku Lkuf
{kýMkÚke Ãký yÕ÷knÃkkfLkwt Mk{ÚkoLk-{ËË nxe òÞ Au, íkku íkuLke «íÞuf
fkurþþ yLku y{÷ íkuLku økw{hkne íkhV Äfu÷e Ëu Au.
Ynw÷ {ykLke{kt íkuLkkÚke yu Ãký Mkkrçkík fhðk{kt ykÔÞwt Au fu,
{kýMkLkwt E{kLk yu s ¼hkuMkkÃkkºk økýðk{kt ykðþu, su ô{hLke AuÕ÷e

½ze yLku ykr¾híkLke Ãknu÷e {trÍ÷ {kiík MkwÄe MkkÚku hnu. nk÷Lkwt E{kLk
yLku y{÷ íkÚkk ¿kkLk yLku {yTrhVík WÃkh {kýMkLku økðo Lk nkuðku òu-
Eyu.
LkçkeykuLkwt {yMkw{ (çkufMkwh) nkuðwt :
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku fkuE ¾kMk Íkz ¾kðkLke {LkkE fhðk{kt
ykðe níke yLku íkkfeË Ãký fhðk{kt ykðe níke fu, þÞíkkLk ík{khku
Ëw~{Lk Au. yuðwt Lk ÚkkÞ fu íku ík{Lku økwLkkn{kt MkÃkzkðe Ëu. yk{ Aíkkt
nÍhík ykË{ (y÷i.)yu íku Íkz ¾kE ÷eÄwt, su Ëu¾eíkku økwLkkun Au. nk÷ktfu
ytrçkÞk (y÷i.) økwLkknkuÚke {k’Mkq{ (Ëku»k{wõík) nkuÞ Au. nfefík yu Au
fu, ytrçkÞk (y÷i.)Lke çkÄk s økwLkknkuÚke EM{ík (ÃkkfeÍøke-Ãkrðºkíkk)
çkkirØf heíku yLku nËe»kLke Yyu Mkkrçkík Au. [khu E{k{ku yLku WB{íkLkku
EsT{ky (yuf{ík-MkðoMkt{rík) Au fu, ytrçkÞk (y÷i.) ík{k{ LkkLkk-{kuxk
økwLkknkuÚke {k’Mkq{ yLku Mkwhrûkík nkuÞ Au.
fkhý yu Au fu, ytrçkÞk (y÷i.)Lku ÷kufku {kxu ykËþo Lk{qLkk MðYÃku
yÕ÷knÃkkfLkk ¾÷eVk íkhefu {kuf÷ðk{kt ykðíkk níkk yLku òu íku{LkkÚke
Ãký fkuE fk{ yÕ÷knÃkkfLke {hS rðYØ økwLkknu fçkehk yÚkðk Mkøkehk
MðYÃku ÚkE þfíkwt nkuÞ íkku LkçkeykuLkk rLkðuËLkku yLku íku{Lkk f{kou ÃkhÚke
÷kufkuLkku ¼hkuMkku yLku rðïkMk ¾ík{ ÚkE sþu yLku íku{Lkk ykËþo
SðLkLku Lk{qLkku çkLkkððwt þõÞ Lknª çkLke þfu yLku ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt òu
Lkçkeyku WÃkh s ¼hkuMkku yLku Mktíkku»k Lknª hnu, íkku ËeLkLkwt þwt Xufkýwt yLku
nirMkÞík çkkfe hnuþu ?
òu fu fwhTykLku fhe{{kt ½ýe çkÄe ykÞíkku{kt yLkuf LkçkeykuLkk
yLkuf rfMMkkyku {kisqË Au. suLkkÚke ¾çkh Ãkzu Au fu, íku{LkkÚke ÷økÍeþ
(EsíkunkËe-¼q÷) ÚkE. yLku yÕ÷kn íkyk÷k íku{LkkÚke ûkrýf Lkkhks
Ãký ÚkÞk. nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkku yk rfMMkku Ãký íku{kt þkr{÷ Au.
ykðk rfMMkkyku çkkçkíku WB{ík MkðoMkt{ík Au fu, fkuE øk÷íkVn{e

(økuhMk{s) yÚkðk þhík[qfLkk fkhýu íku{LkkÚke fkuE ¼q÷[qf ÚkE òÞ
Au. fkuE ÃkÞøkBçkh òýeçkqÍeLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{ rðYØ fk{
LkÚke fhíkk. ¼q÷[qf, EsíkunkË (yÚko½xLk){kt nkuÞ Au íkÚkk ykðe ¼q÷
{kVe Ãkkºk nkuÞ Au, su þheyíkLke ÔÞkÏÞk{kt økwLkkun fne þfkÞ Lknª yLku
yk ¼q÷[qf yÚkðk øk÷íke íku{LkkÚke yuðk fk{ku{kt LkÚke ÚkE þfíke, suLkku
MkçktÄ RM÷k{Lke íkç÷eøk, rþûký yLku yÕ÷knÃkkfLkk ynfk{ku MkkÚku
nkuÞ. çkÕfu ÃkkuíkkLkk ÔÞÂõíkøkík SðLkLku ÷økíkk fkÞkou{kt ykðe ¼q÷[qf
ÚkE þfu Au. (íkVMkehu çknhw÷ {wneík)
Ãkhtíkw ykðe çkkçkíkkuLku Ãký ¼q÷ MðYÃku hsq fhðkLkwt fkhý yk Au
fu, yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku ytrçkÞk (y÷i.)Lkku Ëhßòu Wå[ fûkkLkku Au.
yLku òu {kuxkykuÚke LkkLke y{Úke ¼q÷ Ãký ÚkE òÞ íkku íkuLku ½ýe {kuxe
¼q÷ Mk{sðk{kt ykðu Au. yux÷k {kxu fwhTykLk þheV{kt yuðk rfMMk-
kykuLku økwLkkn yÚkðk ‘{yTrMkÞík’Lke ÔÞkÏÞk ykÃkðk{kt ykðe Au. yLku
íkuLkk WÃkh Lkkhksøke Ãký ÔÞõík fhðk{kt ykðe Au. ßÞkhu fu, ðkMíkð{kt
íku økwLkkun Au s Lknª.
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkk yk rfMMkk MktË¼uo íkVMkehLkk W÷{kyu
½ýk ¾w÷kMkkyku ÷ÏÞk Au, su{ktÚke y{wf yk «{kýu Au :
«Úk{ yu fu, su ð¾íku nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku {LkkE fhðk{kt
ykðe níke fu, ík{u yuf ¾kMk Íkz íkhV Lk sþku. íkuLkku nuíkw yu s níkku
fu, ¾kMk Íkz yux÷u fu yuf{kºk íku Íkz Lknª, Ãkhtíkw íku «fkhLkk çkÄk
s ÍkzkuLke «òrík ÃkkMku Lk sþku. suðe heíku nËe»k{kt Au fu, hMkq÷wÕ÷kn
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu yuf ð¾íku huþ{e fÃkzwt yLku nkÚk{kt
MkkuLkkLkku yuf xwfzku ÷ELku Vh{kÔÞwt fu, “{khe WB{íkLkk ÃkwY»kku {kxu yk
çktLku ðMíkwyku nhk{ Au.” Mðk¼krðf Au fu, nhk{ Võík íku fÃkzwt yLku íku
MkkuLkwt Lk níkwt, su ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkk nkÚk{kt níkwt,
Ãkhtíkw çkÄk s huþ{e fÃkzktyku yLku çkÄk s MkkuLkkLkku yk s nwf{ Au.

ynªÞkt yuðe þtfk Ãký WÃkS þfu Au fu, {LkkE Võík íku fÃkzktLke yLku
íku MkkuLkkLke MkkÚku ¾kMk níke, su íku ð¾íku ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)Lkk nkÚk{kt níkwt. yuðe s heíku nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku yu
rð[kh ykÔÞku nþu fu, su Íkz íkhV Eþkhku fheLku {LkkE fhðk{kt ykðe
níke, {LkkE Võík íku yuf Íkz {kxu ¾kMk Au. þÞíkkLku yk s ðMkðMkku
íku{Lkk rË÷{kt {sçkqík fhe ËeÄku nþu yLku fMk{ku ¾kELku ¼ku¤ðe LkktÏÞk
nþu fu, nwt ík{khku þw¼®[íkf (¾uhÏðkn) Awt, ík{Lku fkuE ¾kuxe çkkçkíkLkku
{þðhku (Mk÷kn) LkÚke ykÃke hÌkku fu, su ík{khk {kxu LkwfMkkLkfkhf yLku
«ríkçktrÄík nkuÞ. su ÍkzLke {LkkE fhðk{kt ykðe Au íku çkeswt Au, yk
ÍkzLke {LkkE fhðk{kt ykðe LkÚke.
yLku yu Ãký þõÞ Au fu, þÞíkkLku nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku ðMkðMkk{kt
Lkkt¾e ËeÄk nkuÞ fu íku ÍkzLke {LkkE Võík ík{khe ÃkiËkEþ ð¾íku ¾kMk
níke, su{fu LkkLkk çkk¤fLku þYykíkLke ô{h{kt Mk¾ík yLku ¼khu ¾kuhkf
¾kðkÚke hkufðk{kt ykðu Au yLku n÷fku «ðkne ¾kuhkf ykÃkðk{kt ykðu
Au yLku þÂõík ÃkiËk ÚkE økÞk ÃkAe Ëhuf «fkhLkk ¾kuhkfLke ÃkhðkLkøke
ykÃkðk{kt ykðu Au. íkku nðu ík{u þÂõíkþk¤e çkLke økÞk Aku yux÷k {kxu
nðu íkuLke {LkkE hne LkÚke.
yLku yuðwt Ãký þõÞ Au fu, nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku su ð¾íku þÞíkkLku
íku Íkz ¾kðkLkk VkÞËkyku çkíkkÔÞk fu, íku ¾kðkÚke nt{uþk-nt{uþLkk {kxu
sÒkíkLke LkuyT{íkku{kt hnuðkLkku Mktíkku»k yLku þktrík ÚkE sþu. íku ð¾íku íku
Íkz ¾kðk {kxuLkku {LkkE nwf{ ÞkË Lk hÌkku nkuÞ, su þYykík{kt yk
Íkz rðþu ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku. fwhTykLk {SËLke ykÞík “VLkrMkÞ
ð÷{ LkrsË ÷nq yÍ{Lk” “ykË{ (y÷i.) ¼q÷e økÞk yLku y{u
íku{Lkk{kt ÃkrhÃkõðíkk (Ãkkfk-{sçkqík EhkËkðk¤k) Lk òuE.” (h0:11Ãk)
yk çkkçkík íku s Mkt¼kðLkkLku xufku ykÃku Au.
y÷çk¥k, yMktÏÞ þõÞíkkyku yLku Mkt¼kðLkkyku nkuÞ þfu Au. íku

çkÄkLkku ¾w÷kMkku yu Au fu, òýeçkqSLku nÍ. ykË{ (y÷i.)yu LkkVh{kLke
Lk fhe níke. ¼qE ÚkE økE yÚkðk EsíkunkËe þhík[qf ÚkE, su ðkMíkð{kt
fkuE økwLkkun LkÚke, Ãkhtíkw nÍhík ykË{ (y÷i.)Lke LkwçkqÔðíkLke þkLk yLku
yÕ÷knÃkkfLke rLkfxíkkLkk ©u»X {híkçkkLkk MktË¼o{kt yk ¼q÷ Ãký ½ýe
{kuxe Mk{sðk{kt ykðe yLku fwhTykLk{kt íkuLku ‘{yTrMkÞík’Lkk þçË ðzu
yku¤¾kðe yLku nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku íkkiçkk íkÚkk ÃkMíkkðk ÃkAe íkuLku
{kV fhe ËuðkLkku WÕ÷u¾ Ãký fhðk{kt ykÔÞku.
nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{) ÃkkuíkkLke ¼q÷ Ãkh ÃkMíkkðku Lk fhu
yLku ÃkÚÚkhrË÷ çkLke òÞ yuðk Mð¼kðLkk Lk níkk. íkuyku çku[iLk ÚkE økÞk
yLku yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku íkhík s {kVeLke rðLktíke fhðk ÷køÞk. Ãkhtíkw
ÃkÞøkBçkhLke {yTrhVík yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk yíÞtík zhLkk fkhýu
fkuE ðkík {w¾uÚke Lkef¤íke Lk níke fu, {kVeLke rðLktíke Ãký fËk[ yÕ÷kn
íkyk÷kLke þkLkLkk r¾÷kV nkuE þfu Au, yuðwt Mk{SLku fu õÞktf ykðe
Þk[Lkk Ãký ðÄkhu ¢kuÄLkwt fkhý Lk çkLke òÞ, S¼ {kiLk níke ! yÕ÷kn
hççkw÷ EÍÍík rË÷kuLke ðkíkkuÚke ðkfuV Au yLku hne{ íkÚkk fhe{ Au.
nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ykðe nk÷ík òuELku yÕ÷knÃkkfu s
y{wf ðkõÞku {kVe {kxu þe¾ðkze ËeÄk. íkuLkwt ðýoLk yk ykÞík{kt Au fu,
“ÃkAe nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{)yu ÃkkuíkkLkk hçkÚke y{wf þçËku
þe¾e ÷eÄk, ÃkAe íkuýu íku{Lke íkkiçkk fçkq÷ fhe. rLk:þtf, íku íkkiçkk fçkq÷
fhLkkh, hn{ fhLkkh Au.” Ãkhtíkw Ãk]ÚðeLke MkÃkkxe WÃkh ykððk{kt çkeS
nòhku rnf{íkku yLku {ÂM÷níkku níke. Ëk.ík. íku{Lke LkMkT÷kuÚke Vrh~íkkyku
yLku rsÒkkíkkuÚke r¼Òk «fkhLke yuf {Ï÷qf {Lkw»ÞòríkLkwt yÂMíkíð{kt
ykððwt yLku íku{Lku þheyíkLkk nwf{ku yLku yrÄfkhku ykÃkeLku íkuLkk
sðkçkËkh çkLkkððk, ÃkAe íku{Lkk{kt r¾÷kVíku E÷krnGÞn fkÞ{ fhðe,
þheyíkLkk nwf{kuLkwt y{÷efhý fhkððwt, suÚke y{wf {Ï÷qf «økrík fhu
yLku íku ÂMÚkríkyu Ãknkut[e þfu, su MÚkkLk ½ýk Vrh~íkkykuLku Ãký «kó LkÚke.
yk nuíkwLkwt ðýoLk nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ÃkiËkEþ Ãknu÷kt s
fhe Ëuðk{kt ykÔÞwt níkwt.
íkkiçkk (økwLkknkuLke {kVe)Lke nfefík :
íkkiçkkLkku yMk÷ yÚko ÃkkAk Vhðwt, hwsqyT fhðku (þhýu Úkðwt) ÚkkÞ
Au yLku ßÞkhu íkkiçkkLkku MkçktÄ ÔÞÂõík íkhV fhðk{kt ykðu Au, íkku ºký
ðMíkwykuLkwt MktÞwõík r{©ý nkuÞ Au. yuf ÃkkuíkkLkk fhu÷k økwLkknkuLku økwLkkn
Mk{sðk yLku íkuLkk WÃkh þh®{Ëk ÚkE ÃkMíkkðku Úkðku. çkeswt, íku økwLkknkuLku
rçkÕfw÷ Akuze Ëuðk yLku ºkeswt nðu ÃkAe ykðLkkhk Mk{Þ{kt ykðk økwLkknku
Lk fhðkLkku Ãkkfku yLku {sçkqík EhkËku fhðku. yk ºký çkkçkíkku{ktÚke yufLke
Ãký f{e nþu, íkku íku íkkiçkk LkÚke. yuLkkÚke MÃk»x ÚkÞwt fu, Võík S¼Úke
“íkkiçkk yÕ÷kn, íkkiçkk yÕ÷kn” fhðkÚke Aqxfkhku ÚkðkLkku LkÚke. ßÞkt
MkwÄe fu yk ºkýu çkkçkíkku ¼uøke fhðk{kt Lk ykðu. yux÷u fu ÚkE økÞu÷k
økwLkknkuÚke LkËk{ík (yVMkkuMk) yLku ÃkMíkkðku íkÚkk ðíko{kLk{kt íkuLku Akuze
Ëuðk yLku ¼rð»Þ{kt íkuLku õÞkhuÞ Lk fhðkLkku Ãkkfku EhkËku fhðku. ynªÞkt
íkkiçkkLkku MkçktÄ yÕ÷kn íkyk÷k MkkÚku Au, yuLkku yÚko Au íkkiçkk fçkq÷
fhðe. y{wf Mk÷VÚke ÃkqAðk{kt ykÔÞwt fu, “fkuE ÔÞÂõíkÚke fkuE økwLkkun
ÚkE òÞ íkku íku þwt fhu ?” íkku fÌkwt fu, “íku s fk{ fhu, su íku{Lkk yøkkW
íku{Lkk çkkÃk nÍhík ykË{ (y÷i.) yLku {kt nÔðkyu fÞwO fu, ÃkkuíkkLke òík
WÃkh LkËk{ík, þh®{Ëøke yLku ÃkMíkkðku fhu íkÚkk ykðLkkh Mk{Þ{kt
yuðk Ãkkfk EhkËk MkkÚku yÕ÷kn íkyk÷kLku {kVeLke rðLktíke fhu “hççkLkk
Í÷BLkk yLVwMkLkk” yux÷u fu, “nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! y{u y{khe
òík WÃkh ÍwÕ{ (yíÞk[kh) fÞkou Au, òu íkwt y{khk WÃkh hn{ Lknª
fhu yLku {kV Lknª fhu, íkku y{u {kuxk LkwfMkkLk WXkðLkkhk çkLke sEþwt.”
(7:h3) yuðe s heíku nÍhík {qMkk (y÷i.)yu rðLktíke fhe fu, “hrççk
ELLke Í÷Bíkw LkVTMke VøkTrVh÷e” yux÷u fu “nu {khk Ãkk÷Lknkh hçk ! {U
{khe òík WÃkh yíÞk[kh fÞkou Au, íkku nðu ík{u s {khe {økrVhík
Vh{kðku.” (h8:16) yLku nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)yu ßÞkhu ¼q÷[qf fhe, íkku
rðLktíke fhe : “÷k E÷kn EÕ÷k yLík MkwçnkLkf EÒke fwLíkw r{LkÍT
Íkr÷{eLk.” yux÷u fu, “yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞ fkuE EçkkËíkLkk ÷kÞf
LkÚke, íkwt Ëhuf çkwhkEykuÚke Ãkkf Au, nwt yíÞk[khe çkLke økÞku Awt ({khk
WÃkh hn{ Vh{kð).” (h1:87)
Ëwyk Võík yÕ÷knÃkkfÚke s {ktøkðk{kt ykðu :
yk ykÞíkÚke yu Ãký MÃk»x ÚkE økÞwt fu, íkðçkk fçkq÷ fhðkLkku yLku
økwLkknLku {kV fhðkLkku yrÄfkh yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞ fkuELku LkÚke.
ÞnqËeyku yLku EMkkEyku yk fkÞËk rðþu y¿kkLkíkk{kt Ãkze {kuxk rVíLkk{kt
MkÃkzkE økÞk. íkuyku ÃkkËheyku íkÚkk Ãkehku ÃkkMku síkk yLku íku{Lku y{wf
¼uxMkkuøkkíkku ykÃkeLku ÃkkuíkkLkk økwLkknku {kV fhkðe ÷uíkk yLku Mk{síkk níkk
fu, íku{ýu {kV fhe ËeÄwt íkku yÕ÷knÃkkfu Ãký {kV fhe ËeÄwt. yksu Ãký
½ýk y¿kkLke {wMk÷{kLkku ykðe òíkLkk ¾kuxk yLku økw{hkne¼Þko yfeËk
({kLÞíkk)yku hk¾u Au, su MkËtíkh øk÷ík Au. fkuE ykr÷{ yÚkðk Ãkeh-
{whrþËLku økwLkknku {kV fhðkLkku yrÄfkh LkÚke. ðÄkhu{kt ðÄkhu íku Ëwyk
fhe þfu Au. Lkçkeykuyu Ãký ÃkkuíkkLke íkf÷eVku-{wMkeçkíkku{kt yÕ÷knÃkkfLku
s ÃkwfkÞko níkk.
“fwÕLknTrçkíkw r{Lnk s{eyk” sÒkík{ktÚke s{eLk WÃkh WíkhðkLkku
nwf{ yk yøkkWLke ykÞík{kt ykðe [qõÞku Au. yk MÚk¤u íkuLkwt ÃkwLkh-
kðíkoLk fhðk{kt ÷øk¼øk yu rnf{ík Au fu, Ãknu÷e ykÞík{kt s{eLk Ãkh
WíkkhðkLkwt ðýoLk ¢kuÄ yLku Mkò MðYÃku ykÔÞwt níkwt. yux÷k {kxu íkuLke
MkkÚku {Lkw»ÞLke ÃkhMÃkhLke yËkðík yLku Ëw~{LkeLkku Ãký WÕ÷u¾ fhðk{kt
ykÔÞku yLku ynªÞkt Ãk]Úðe Ãkh WíkkhðkLkku nwf{ yuf ¾kMk nuíkw yux÷u
fu r¾÷kVíku E÷krnGÞnLku Ãkqýo fhðk {kxu {kLkÃkqðof ykÃkðk{kt ykÔÞku,
yLku yux÷k s {kxu nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku rnËkÞík MkkÚku {kuf÷ðkLkwt
ðýoLk Au. su r¾÷kVíku E÷krnGÞnLkk nkuÆkLke Yyu sYhe Au. yk çk-
kçkíkÚke yu Ãký MÃk»x ÚkE økÞwt fu, Ãk]Úðe WÃkh WíkhðkLkku þYykíkLkku
nwf{ Lkkhksøke yLku Mkò MðYÃku níkku, Ãkhtíkw ÃkAeÚke ßÞkhu ¼q÷ {kV
fhðk{kt ykðe íkku yLÞ rnf{íkku yLku nuíkwykuLku æÞkLk{kt hk¾e Ãk]Úðe Ãkh
WíkhðkLkk nwf{Lkwt MðYÃk çkË÷e Lkkt¾ðk{kt ykÔÞwt. yLku nðu Ãk]Úðe Ãkh
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku ¾÷eVk MðYÃku Wíkkhðk{kt ykðe hÌkk níkk yLku
yk s íku rnf{ík Au fu, suLkku WÕ÷u¾ nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkk MksoLk
Mk{Þu Vrh~íkkykuLku fhðk{kt ykÔÞku níkku fu, Ãk]Úðe WÃkh yu{Lku ¾÷eVk
çkLkkððkLkk Au.
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkk rfMMkk{kt çkkuÄÃkkX :
• yÕ÷knÃkkfLke rnf{íkku, ¼uËku yLku {M÷uníkku çkuþw{kh Au. yk
ðkík yþõÞ Au fu, fkuEÃký {nkLk nMíke [knu íku Lkçkeyku nkuÞ
fu Vrh~íkkyku nkuÞ, yÕ÷knÃkkfLkk yk ¼uËkuLku òýe þfu. yux÷k
s {kxu Vrh~íkkyku MkkiÚke ðÄw LkSf nkuðk Aíkkt nÍhík ykË{
y÷ÞrnMMk÷k{Lku ¾÷eVk yLku LkkÞçk çkLkkððkLke rnf{ík yLku
¼uË Mk{S Lk þõÞk. yLku ßÞkt MkwÄe yk rfMMkkLke Mk{økú çkkçkíkku
íku{Lke Mk{ûk Lk ykðe, íÞkt MkwÄe y[tçkk{kt s hÌkk.
• yÕ÷kn íkyk÷kLke hn{ík-íkðÍÍwn fkuE ðMíkw WÃkh Ãkze òÞ
íkku íku {kuxku {híkçkku yLku Wå[ MÚkkLk «kó fhe ÷u Au. ELMkkLk
(nÍhík ykË{ y÷.)Lku s òuE ÷Eyu fu, yuf {wêe¼h {kxeLkwt
Ãkwík¤w, íkuLku yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLkku LkkÞçk (¾÷eVk) çkLkkÔÞku. yLku
íÞkh çkkË LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷íkLkku nkuÆku yÃkoý fÞkou. Ãkhtíkw yk
çkkçkíkku fkuE ykfÂM{f LkÚke çkLkíke, çkÕfu íku ðMíkwLke Mk÷krnGÞík
(÷kÞfkík) «{kýu ySçkkuøkheçk rnf{íkku yLku {M÷uníkkuLke yíÞtík
çkkhef ÔÞðMÚkkÚke Mktf¤kÞu÷ nkuÞ Au.
• ELMkkLkLku [knu øk{u íkux÷ku {kuxku {híkçkku-MÚkkLk «kó ÚkÞw, Ãkhtíkw
íkuLke sL{òík-«kf]ríkf f{òuhe ÃkkuíkkLke søÞkyu çkkfe hnu Au. suÚke
P nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkwt ðýoLk 43 søÞkyu (xqtfw
íkÚkk rðøkíkðkh) ykÔÞwt Au.
nÍ. ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkku rfMMkku «Úk{ ykðe økÞku, íku{Lkk
ÃkAe MkkiÚke {nkLk yLku «ÏÞkík hMkq÷ nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{) Au.
íkuÚke nðu íku{Lkk ðýoLkÚke þYykík fhe. nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)
nÍhík EÿeMk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ÃkkiºkLkk Ëefhk Au. nÍhík ykË{
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ðVkík ÃkAe yufMkku AÔðeMk ð»kuo ÃkuËk ÚkÞk yLku
Ãk[kMk ð»koLke ðÞu ÃkÞøkBçkhe {¤e. nÍhík ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{)
Lkk ÃkAe íku{Lkk ðtþòu y{wf {wÆík MkwÄe íkðneË Ãkh fkÞ{ hÌkk. ÃkAe
{qŠíkÃkqòLke þYykík nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)Lkk fÚkLk yLkwMkkh yk
«{kýu ÚkE fu fux÷kf Lkuf {nkLk ÃkwY»kkuLke ðVkík Úkíkkt ÷kufkuyu íkuykuLke
¼Âõík íkÚkk ykËþo ®sËøkeLke ÞkËøkkh íkhefu íkuykuLkk Vkuxk íkiÞkh fÞko.
Úkkuzef {wÆík ÃkAe íku{Lkk MðYÃk {wsçk Ãkqík¤kt çkLkkÔÞk. ÃkAe fux÷kf
Mk{Þ çkkË íkuLke Ãkqò Úkðk ÷køke. ßÞkhu yk {qŠíkÃkqòLkku [uÃke hkuøk çkÄu
«Mkhe økÞku íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku
{kufÕÞk. íku{ýu ÃkkuíkkLke fki{Lku íkqVkLk (s¤«÷Þ) ykððk yøkkW Mkkzk
LkðMkku ð»ko MkwÄe íkðneË yLku ÃkhnuÍøkkhe íkhV çkku÷kÔÞk yLku ËwrLkÞk
íku{s ykr¾híkLkk yÍkçkÚke zhkÔÞk, Aíkkt ÷kufkuyu íku{Lku LkkËkLk yLku
økw{hkn çkíkkðe fkuE ðkík Mkkt¼¤e Lknª, íkku ytíku íkqVkLkLkk yÍkçku MkkiLku
½uhe ÷eÄk yLku Mkki fkrVhku zqçke {Þko. yuf Ãký çk[ðk ÃkkBÞku Lknª. yk
s¤«÷Þ ÃkAe nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{) ºkýMkku ð»ko SÔÞk.
nÍ. Lkqn (y÷i.)Lke çku[uLke yLku Mk{òððkLkku ÃÞkhku ytËks :

“Mkqhyu Lkqn”{kt ðýoLk Au : çkuþf, y{u Lkqn (y÷i.)Lku íku{Lke
fki{ íkhV (yk nwf{ ykÃke) {kufÕÞk fu ÃkkuíkkLke fki{Lku yu Ãknu÷k zh-
kðu fu íkuykuLkk WÃkh Ëw:¾ËkÞf yÍkçk ykðe Ãknkut[u (1) íkku íku{ýu fÌkwt
fu nu {khe fki{ ! nwt ík{Lku ¾wÕ÷e heíku zhkðLkkh Awt. (h) (íkuÚke fnwt Awt)
fu ík{u yÕ÷knÃkkfLke s çktËøke fhku íkÚkk íkuLkku s zh hk¾ku yLku {khe
yk¿kk {kLkku. (3) íkku íku ík{khk fux÷kf økwLkkn {kV fhþu yLku rLk{koý
ÚkÞu÷e {wÆík ({kuík) MkwÄe ík{Lku {kun÷ík ykÃkþu. çkuþf, yÕ÷knÃkkfLke
rLk{koý fhu÷e {wÆík ßÞkhu ykðe Ãknkut[þu íkku íku{kt Ze÷ Úkþu Lkrn, òu
ík{u Mk{síkk nkuík ! (íkku Xef Úkkík) (4) (yk¾hu) Lkqn (y÷i.)yu yhs
fhe fu nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! nwt {khe fki{Lku hkík-rËðMk (E{kLk íkhV)
çkku÷kðíkku hÌkku, (Ãk) Ãký {khk çkku÷kððk Ãkh íkuyku (ËeLkÚke) ðÄkhu LkkMkðk
÷køÞk. (6) yLku {U ßÞkhu Ãký íkuykuLku (E{kLkLkwt) yk{tºký fÞwO fu suÚke
íkuykuLku íkwt {kV fhu, íkku íkuykuyu ÃkkuíkkLkk yktøk¤k ÃkkuíkkLkk fkLkku{kt Lkk¾e ËeÄk
yLku ÃkkuíkkLkk fÃkzkt ÃkkuíkkLkk WÃkh ÷Ãkuxe ÷eÄkt yLku íkuykuyu nX fhe íku{s nË
WÃkhktík yr¼{kLk fÞwO, (7) ÃkAe {U íkuykuLku ÃkwfkheLku çkku÷kÔÞk, (8) ÃkAe {U
íkuykuLku (¾kMk ZçkÚke) ònuh{kt fÌkwt íku{s AwÃke heíku ¾kLkøke{kt Ãký Mk{òÔÞk
(9) yLku {U (íkuykuLku Mk{òðíkkt) fÌkwt fu ÃkkuíkkLkk Ãkhðh-rËøkkhÚke (ÃkkÃkkuLke)
{kVe [knku. çkuþf, íku çknw çkÏþLkkh Au. (10) íkku íku ík{khk WÃkh ykfkþÚke
(ð»kkoLke) Äkhku Akuze {qfþu (11) íkÚkk ík{Lku MktÃkr¥k yLku yð÷kË{kt ð]
rØ ykÃkþu yLku ík{khk {kxu çkkøk çkLkkðe ykÃkþu íku{s ík{khk {kxu Lknuhku
(ðnuíke) fhe Lkk¾þu. (1h) ík{Lku þwt ÚkE økÞwwt Au fu, ík{u yÕ÷kn íkyk÷kLke
{n¥kkLke {kLÞíkk hk¾íkk LkÚke ? (13) ßÞkhu fu íkuýu s ík{Lku swËe swËe
ÂMÚkrík Ãkh çkLkkÔÞk. (14) þwt ík{Lku ¾çkh LkÚke fu yÕ÷kn íkyk÷kyu Mkkík
ykfkþkuLku yufLkk WÃkh yuf fuðe heíku MksoÞk ? (1Ãk) yLku íku ykfkþku{kt
[tÿLku «fkþ(Lke ðMíkw) çkLkkÔÞku yLku MkqÞoLku [¤fíkku Ëeðku çkLkkÔÞku. (16)
yLku yÕ÷knÃkkfu ík{Lku Ãk]ÚðeÚke ¾kMk «fkhu ÃkuËk fÞko. (17) Vhe ík{Lku ({]
íÞw ÃkAe) íku{kt s ÃkkAk ÷E sþu yLku (rfÞk{ík{kt íku{ktÚke s) ík{Lku çknkh
fkZþu. (18) yLku yÕ÷knÃkkfu ík{khk {kxu Ãk]ÚðeLku (òýu) ÃkkÚkhýwt çkLkkðe,
(19) fu suÚke ík{u íkuLkk Ãknku¤k hMíkkyku{kt [k÷ku. (h0) (Mkq.Lkqn)
“Mkqhyu ÞqLkwMk”{kt Vh{kÔÞwt : yLku ík{u íkuykuLku Lkqn (y÷i.)Lkku
rfMMkku Mkt¼¤kðku. ßÞkhu íku{ýu ÃkkuíkkLke fki{Lku fÌkwt : nu {khe fki{ !
òu ík{khk WÃkh {kYt hnuðwt yLku yÕ÷knÃkkfLke ykÞíkkuÚke çkkuÄ ykÃkðwt
¼khu ÚkE Ãkzâwt Au, íkku (¼÷u) {U íkku yÕ÷kn íkyk÷k Ãkh s ¼hkuMkku fÞkou
Au. íkuÚke nðu ík{u Mkki ÃkkuíkkLkk þhefku MkkÚku {¤e ÃkkuíkkLke ÞwÂõíkLkku rLkýoÞ fhe
÷ku. ÃkAe ík{Lku ÃkkuíkkLke ÞwÂõík{kt ftE þtfk (fu çkef suðwt) hnuðk Ãkk{u Lkrn.
ÃkAe {khe MkkÚku (su fhðwt nkuÞ íku) fhe Lkkt¾ku yLku {Lku (shk Ãký) {kun÷ík
Lk ykÃkku. (71) ÃkAe Ãký òu ík{u {kuZwt Vuhðe ÷ku íkku (ík{u òýku Aku fu) {U
ík{khe ÃkkMku ftE çkË÷ku {ktøÞku LkÚke, {khku çkË÷ku íkku yÕ÷kn íkyk÷kLkk s
rÍB{u Au. ð¤e, {Lku nwf{ ÚkÞku Au fu, nwt Vh{ktçkhËkh hnwt. (7h) Aíkkt íku
÷kufku íku{Lku sqXkzíkk hÌkk, suÚke y{u Lkqn (y÷i.)Lku íkÚkk íku{Lke MkkÚku suyku
ðnký{kt níkk íku{Lku çk[kðe ÷eÄk yLku íku{Lku (Ãk]Úðe Ãkh) ykçkkË fÞko yLku
su ÷kufku y{khe ykÞíkkuLku sqXkzíkk níkk íkuykuLku zqçkkze ËeÄk. íkku òuE ÷ku fu
su ÷kufkuLku (yÍkçkÚke) zhkððk{kt ykÔÞk níkk íkuykuLkwt fuðwt ({kXwt) Ãkrhýk{
ykÔÞwt ? (73)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : ykÃk (Mk÷.) {¬kðkMkeykuLku nÍhík Lkqn
(y÷i.) yLku íku{Lke fki{Lkku rfMMkku Mkt¼¤kðku fu suÚke íkuyku Mk{S òÞ fu
sqXkyku ¾he heíku MkV¤ ÚkE þfíkk LkÚke. Úkkuzkf rËðMkLkk {kusþku¾ ÃkAe
MkËk {kxu n÷kf-çkhçkkË ÚkkÞ Au. {kxu òu yu ÷kufku Ãký ykÃk (Mk÷.)Lke
rðYØíkkÚke yLku ykÃkLku sqXkzðkÚke yxfþu Lknª íkku yu ÷kufkuLkwt Ãkrhýk{
Ãký íku sqXkzLkkhkyku suðwt s ykðþu. ð¤e, yu{kt Lkçke (Mk÷.)Lku Äehs
ykÃke fu, {wr~hfkuLke þhkhík yLku Ëw~{LkeÚke ðÄw rË÷økeh Lk ÚkkÞ. fkhý
fu Ëhuf LkçkeLkk þºkwyku ytíku rðLkkþ ÃkkBÞk. Mkk{kLÞ ÷kufkuLku yuÚke {kLkðwt
Ãkzu Au fu, ykðe heíku ÃkkA÷e fki{kuLkku ¾hku ynuðk÷ yÕ÷kn íkyk÷kLkk
þe¾ÔÞk rðLkk WB{e Lkçke çkíkkðe þfíkk LkÚke, {kxu ykÃk Mkk[k Lkçke
Au.
nÍhík Lkqn (y÷i.) Mkifkyku MkwÄe ÃkkuíkkLke fki{Lku yÕ÷knÃkkfLke íkhV
çkku÷kðíkk hÌkk yLku fki{Lke çkunË Mkíkk{ýe MknLk fhíkk hÌkk, Ãký ßÞkhu
íkuykuLkku swÕ{ nËÚke ðÄe økÞku, íkku íku{ýu fÌkwt fu, {khk Mk{òððkÚke ¾kuxwt
÷økkzku Aku íkku {khe rðYØ su ftE fhðwt nkuÞ íku yufºk ÚkE ònuhe heíku
rË÷ ¾ku÷e fhe Lkkt¾ku. økwó fkðíkhkt fhðkLke sYh LkÚke. Mkkhktþ fu nwt
ík{khe yuðe ðkíkkuÚke zhíkku LkÚke, íkku íkç÷eøkÚke fËe Ãký yxfeþ Lknª.
ykøk¤ ÷k÷[Lkku ELfkh Au. {ík÷çk fu, ík{khkÚke LkÚke zhíkku fu LkÚke
÷k÷[ hk¾íkku. yk ðkíkkuÚke sýkÞwt fu, nÍhík Lkqn (y÷i.) íkð¬w÷{kt
çknw s ô[k {wfk{ Ãkh níkk yLku yÕ÷knÃkkfLke {ËËLkku çkunË ¼hkuMkku
hk¾íkk níkk yLku íkuyku yuðwt EåAíkk níkk fu, ÷kufku {khe ðkíkku WÃkh
ôzku rð[kh fhe íkkçkuËkhe fhðk íkhV ËkuhkÞ.
EçkúíkÚke ykt¾kuðk¤k òuE ÷u fu, sqXkzLkkhkykuLkwt Ãkrhýk{ fuðwt
ykÔÞwt ! yLkuf «fkhu Mkifkyku MkwÄe Mk{òððk Aíkkt ÷k¼ Lk ÚkÞku, çkÕfu
Ëw~{Lke ðÄíke s økE, íkku yufË{ ÃkkýeLkwt íkkuVkLk {kuf÷e MkðoLku zqçk-
kze ËeÄk. nÍhík Lkqn (y÷i.) ÃkkuíkkLkk MkkÚkeyku Mkrník çkåÞk. íkuyku s
zqçkkzLkkhkykuLke søÞkyu ykçkkË ÚkÞk.
nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{Lke Ëyðík :
“Mkqhyu nqË”{kt Vh{kÔÞwt : yLku y÷çk¥k, y{u Lkqn (y÷i.)Lku íku{Lke
fki{ íkhV (hMkq÷ çkLkkðe) {kufÕÞk. (íku{ýu íkuykuLku fÌkwt fu) çkuþf, nwt ík{Lku
yk ðkíkÚke ònuhe heíku zhkðLkkh Awt (hÃk) fu yÕ÷knÃkkfLkk rMkðkÞ fkuELke
EçkkËík Lk fhku (yLku yk ðkík Lkrn {kLkku íkku) nwt ík{khk Ãkh Ëw:¾ËkÞf rËðMkLkk
yÍkçkÚke zYt Awt. (h6) íkku íku{Lke fki{Lkk MkhËkhku su fkrVh níkk íku çkkuÕÞk
fu y{u íkku ík{Lku y{khk suðku s {kýMk òuEyu Aeyu yLku y{u òuEyu Aeyu
fu íku s ÷kufku ík{khk íkkçku ÚkÞk Au, su Ëu¾eíke heíku y{khk{kt Lke[ yÕÃk
çkwrØLkk Au yLku y{u y{khe WÃkh ík{khk MkkiLke ftE ©u»Xíkk òuíkk LkÚke; çkÕfu
y{u Äkheyu Aeyu fu ík{u Mkki sqXk Au. (h7) Lkqn (y÷i.)yu fÌkwt fu, nu {khe
fki{ ! MkkYt, yu íkku çkíkkðku fu òu nwt {khk ÃkhðhrËøkkhLkk íkhVÚke Ë÷e÷ Ãkh
nkuô yLku íkuýu {Lku ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke hn{ík (LkwçkqÔðík) yÃkoý fhe nkuÞ Aíkkt
íku ík{Lku Mkqsíke Lk nkuÞ íkku þwt y{u ík{Lku íkuLkk ({kLkðk) WÃkh {sçkqh fhe
þfeyu Aeyu, ßÞkhu fu ík{u íkuLkkÚke ríkhMfkh fhíkk hnku ? (h8) yLku nu {khe
fki{ ! (íkç÷eøk)Lkk WÃkh nwt ík{khkÚke ftE Ëki÷ík {ktøkíkku LkÚke. {khku çkË÷ku
íkku {kºk yÕ÷knÃkkfLkk rÍB{u Au yLku (ík{khe EåAkÚke) nwwt E{kLkðk¤kykuLku
fkZe {qfLkkh LkÚke, (fkhý fu) yu ÷kufku ÃkkuíkkLkk {kr÷fÚke (EÍÍík MkkÚku)
{¤Lkkh Au; Ãkhtíkw nwt òuô Awt fu ík{u ÷kufku LkkËkLke ðkÃkhku Aku (h9) yLku nu
fki{ ! òu nwt (fËk[) íku{Lku fkZe Ãký {qfwt íkku yÕ÷knÃkkfLke ÃkfzÚke {Lku
fkuý Akuzkðþu ? þwt ík{u yux÷wt Ãký Mk{síkk LkÚke ? (30) ð¤e, nwt ík{Lku
yu{ LkÚke fnuíkku fu {khe ÃkkMku yÕ÷knÃkkfLkk Mk½¤k ¾ÍkLkk Au yLku Lk (yu{
fneþ fu) nwt ík{k{ økiçkLke ðkíkku òýwt Awt yLku Lk yk fnwt Awt fu nwt Vrh~íkku Awt
yLku Lk yu{ fneþ fu suyku ík{khe Lkshku{kt Lke[ Au íku{Lku yÕ÷knÃkkf fËe
¼÷kE (Mkðkçk) Lkrn ykÃku. íkuykuLkk {Lk{kt su ftE Au, íkuLku yÕ÷knÃkkf ¾qçk
òýu Au. yuðe ðkík fnwt íÞkhu íkku nwt yLÞkÞe ÚkE òô. (31) (Mkqhyu nqË)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : nÍhík Lkqn (y÷i)Lke fki{ ðÆ, Mkwðky,
ÞøkqMk, ÞWf yLku LkMh Lkk{f {qŠíkyku suLkwt ðýoLk h9{k MkeÃkkhk{kt Au,
íkuLke Ãkqò fhíke níke. íku Akuze Ëuðk íkuykuLku fÌkwt.
Ëw:¾ËkÞf rËðMkÚke {ík÷çk íku rËðMk Au fu, su{kt Ëw:¾Ë çkLkkðku
çkLkðk Ãkk{u, su{fu rfÞk{íkLkku rËðMk yÚkðk íkuykuLku zqçkkzðk{kt ykÔÞk
íku rËðMk.
fkrVhkuLkk MkhËkhkuyu fÌkwt : ík{u Ãký y{khk suðk s Aku. ík{khk{kt
fE ðkíkLke rðþu»kíkk Au, suÚke ík{u yu ÃkËðeLku Ãkkºk ÚkÞk fu ík{Lku Lkçke
{kLke íkkçkuËkhe fheyu ? yLku su Úkkuzkf Lke[ ÷kufku ík{khu íkkçku ÚkÞk Au
íku{Lku «Úk{ íkku yux÷e çkwrØ s õÞktÚke nkuÞ ? íku WÃkhktík yu ÷kufku Ãký
ðøkh rð[kÞuo s íkkçku ÚkE økÞk Au. yux÷u íku ðkík ftE y{khk æÞkLk{kt
ykðíke LkÚke, fkhý fu yuðk ÷kufku ½ýwt fhe {k÷{íkk ðøkuhuLke ÷k÷[Úke
ËkuhðkE òÞ Au. íkku yuðk ÷kufkuLkk {kLke ÷uðk Ãkh ík{khe MkíÞíkkLkku ftE
ykÄkh LkÚke, çkÕfu ík{u Mkki íkÆLk sqXk Aku.
nÍhík Lkqn (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, {Lkw»ÞLku LkwçkqÔðík Lknª {¤e
þfðkLke ík{khe ÃkkMku fkuE Ë÷e÷ LkÚke, çkÕfu {khe ÃkkMku íkku {wyrsÍn
ðøkuhu ¾wËkE Lkqh yLku hn{íkLke Ë÷e÷ku {ðsqË Au. Aíkkt ík{Lku rË÷Lke
MkqÍ Lknª nkuðkÚke íkuLku òuðk-rð[khðkLke þÂõík LkÚke íkku þwt ík{Lku yýøk{ku
nkuðk Aíkkt y{u çk¤sçkhe fhe íkuLkku Efhkh fhkðeyu ?
yux÷u ftEf Ãký VkÞËk ¾kíkh {kýMk sqXwt çkku÷u Au. ßÞkhu {Lku
LkwçkqÔðíkLkk Ëkðk{kt ÄLkËki÷ík fu ËwrLkÞkLke fkuE ðMíkwLke Ëhfkh LkÚke.
nwt {kºk ykr¾hík{kt yÕ÷kn íkyk÷kÚke çkË÷ku [knwt Awt, íkku ÃkAe {Lku
sqXwt çkku÷ðkÚke þwt VkÞËku ? ¾w÷kMkku yu fu {khk ËkðkLke yMkíÞíkk Ãkh
fkuE Ë÷e÷ LkÚke, çkÕfu W÷xe MkíÞíkk Mkkrçkík ÚkkÞ Au, Aíkkt þtfk fhðe
{q¾koE Au. ð¤e, fkrVhkuLkk MkhËkhku Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku fnuíkk fu
E{kLk ÷kðu÷k Lke[ ÷kufkuLku ík{khe ÃkkMkuÚke Ëqh fhku íkku y{u ík{khe Ãk-
kMku çkuMkeyu. íkuLkk sðkçk{kt Vh{kÔÞwt fu, su E{kLkðk¤k ÷kufkuLku yÕ÷kn
íkyk÷kLke ÃkkMku {kLk {¤þu, íku{Lku nwt fuðe heíku Ëqh fhe þfwt ? ík{u
LkkËkLkeÚke íku{Lke fËh fhíkk LkÚke. n÷k÷ hkuS {u¤ððk ¾kíkh ÄtÄku
fhðkÚke {kýMk Lke[ økýðkLku Ãkkºk Úkíkku LkÚke.
yux÷u ík{u su ÷kufkuLku Lke[ yÚkðk ykÃk{ík÷çke fnku Aku íku{Lkk
rË÷Lke nfefík yÕ÷kn íkyk÷kLke {w÷kfkík ðu¤k sýkþu. yíÞkhu òu íku
yÕ÷knÃkkfLkk ¾kMk çktËkykuLku {khe ÃkkMkuÚke fkZe {qfwt íkku íkuLke ÃkfzÚke
{Lku fkuý çk[kðþu ? þwt ík{khk{kt þÂõík Au ? íkku ÃkAe yuðe yrð[khe
{ktøkýe þk {kxu fhku Aku ?
fkrVhku nÍhík Lkqn (y÷i.)Lku fnuíkk níkk fu, ík{khk{kt y{khkÚke

fkuE ðMíkw rðþu»k òuíkk LkÚke. íkuLkk sðkçk{kt nÍhík Lkqn (y÷i.)yu
Vh{kÔÞwt fu, nwt Vrh~íkku LkÚke. økiçkLke ðkíkku nwt òýíkku LkÚke. yÕ÷knÃkkfLkk
¾òLkk {khk nkÚk{kt LkÚke, Ãkhtíkw {khk WÃkh íkuýu su f]Ãkk fhe Au íku
ík{khe ykt¾kuÚke AqÃke Au. ð¤e, økheçk E{kLkËkhkuLku Mkðkçk Lknª {¤u
yu{ fne þfíkku LkÚke. òu yu{ fnwt íkku yLÞkÞe XYt, çkÕfu nwt íkku fnwt
Awt fu yÕ÷kn íkyk÷kyu ËwrLkÞk{kt ík{Lku su ftE ykÃÞwt Au íkuÚke çkuníkh
íku{Lkk {kxu ykr¾hík{kt íkiÞkh fÞwO Au.
nÍhík Lkqn (y÷i.) íkkuVkLkÚke Ãknu÷kt fkrVhku ËhBÞkLk Mkkzk LkðMkku
ð»ko hÌkk. Ëhuf ð¾íku íkuykuLku LkMkeník fhíkk, þtfkykuLkku sðkçk ykÃkíkk
íkuÚke ðkËrððkË [k÷w hnuíkku. íkuÚke íkuykuyu ftxk¤eLku yÍkçkLke {ktøkýe
fhe. íkuLkk sðkçk{kt nÍhík Lkqn (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, yÍkçk ÷kððwt
{khk yrÄfkh{kt LkÚke. yÕ÷kn íkyk÷k [knþu íÞkhu {kuf÷þu. íku ð¾íku
ík{u fkuE heíku yÕ÷knÃkkfLku ÷k[kh fhe ÃkkuíkkLkku çk[kð fhe þfþku
Lknª.
ík{khe nXÄ{eo WÃkhktík yríkþÞ rLkzhíkkÃkqðof yÍkçkLke {ktøkýe
òuíkkt sýkÞ Au fu, yÕ÷knÃkkf ík{Lku ík{khk fwf{kouLkk fkhýu økw{hkne{kt
s Ãkzâk hk¾ðk [knu Au, íkku {khku çkkuÄ ÷k¼ËkÞf ÚkE þfíkku LkÚke.
íku{s yÕ÷kn íkyk÷k ËhufLkku {kr÷f nkuðkÚke íku su ftE fhu íku{kt íkuLku
fkuE yxfkðe þfíkwt LkÚke. ð¤e, MkkiLku íkuLke s íkhV ÃkkAk sðkLkwt Au,
íkuÚke íku MkkiLke fhýeLkku ÞkuøÞ çkË÷ku ykÃkþu. ynª MkwÄe nÍhík Lkqn
(y÷i.)Lke fki{Lkk Mkðk÷kuLkk sðkçk níkk yLku sux÷k Mkðk÷ku nÍhík Lkqn
(y÷i.)Lke fki{Lkk níkk, íkux÷k s nwÍqh (Mk÷.)Lke fki{Lkk Ãký níkk. íkku
òýu yk çkÄk sðkçk íkuykuLku s {éÞk. íku WÃkhktík yk ÷kufkuLkku fwhTykLk
MkçktÄe yuf çkeòu Ëkðku níkku íkuLkku sðkçk ykøk÷e ykÞík{kt Au.
nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{) rfíkkçk ÷kÔÞk Lk níkk íkuÚke íku{Lke
fki{Lku yk ðkík fu, yu íkku yu{ýu Ãkkuíku s ½ze fkZe Au, yu{ fnuðkLkku
ð¾ík õÞktÚke ykðu ?
ßÞkhu fki{Lke Mkíkk{ýeLkku Ãkkh Lk hÌkku yLku Ãkkuíku yÍkçk {ktøkðk
÷køÞk, íÞkhu nÍhík Lkqn (y÷i.)yu Ëwyk {ktøke : ‘yLLke {ø÷qçkwLk
VLíkrMkh’ fu nwt yþõík Awt. nu yÕ÷knÃkkf ! íkwt yu ÷kufkuÚke çkË÷ku ÷u.
yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLkku sðkçk ykÃkíkkt Äehs ykÃke fu, ðÄw rË÷økeh
Lk Úkkyku, íkuykuLkk rðLkkþLkku ð¾ík ykðe økÞku Au.
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.) Vh{kðu Au fu, nÍhík Lkqn (y÷i.)
ðnkýLku fuðwt yLku fuðe heíku çkLkkððwt íku òýíkk Lk níkk, íkku ðne ykðe fu
{h½kLkk MkeLkk suðk ykfkhLkwt çkLkkðku. Vhe nÍhík Lkqn (y÷i.) støk÷{kt
ðnký çkLkkððk ÷køÞk, íkku fkrVh MkhËkhku {~fhe fhíkk fu, ðnký íkku
çkLkkðku Aku, Ãký Ãkkýe õÞkt Au ? ð¤e, fnuíkk fu Ãknu÷kt íkku Lkçke níkk,
nðu MkwÚkkh ÚkE økÞk ? {ík÷çk fu yuðe nk÷ík{kt íku{ýu ð»kkou{kt ½ýwt
÷ktçkw, Ãknku¤wt, ô[wt ðnký çkLkkÔÞwt yLku hkuøkLk ÷økkze ËeÄwt. íku ðnkýLkk
ºký Ëhò çkLkkÔÞk. Lke[÷ku ¼køk Ãkûkeyku {kxu, ð[÷ku ¼køk Ãkþwyku
íkÚkk ®nMkf «kýeyku {kxu yLku WÃk÷ku ¼køk {kýMkku {kxu ¾kðk-ÃkeðkLkk
MkhMkk{kLkLke òuøkðkE Mkrník níkku. ðnký{ktLkk {kýMkkuLke MktÏÞk 79
níke. nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke MkkÚku yutMke Ãkqhk ÚkkÞ Au.
fkrVhkuLku ÃkkýeLkwt íkkuVkLk ykðíkkt zqçke sðkLke [uíkðýe ykÃke yLku
Ãkkuíku ðnký çkLkkððk ÷køÞk, íkuÚke nMkíkk fu Mkqfe s{eLk{kt zqçkðkLkku
çk[kð fhu Au yLku E{kLkðk¤k íkuykuLkk WÃkh nMkíkk fu {kÚku {kiík ¼{e
hÌkwt Au Aíkkt nMku Au, fuðk {q¾ko Au.
su{Lkku ðtþ-ðu÷ku çkkfe hnuðku {wfÆh{kt níkku, íku Ëhuf WÃkÞkuøke
òLkðhLkwt yuf-yuf òuzwt ðnký{kt ÷E ÷eÄwt. ½hðk¤kyku{ktÚke suykuLkk
WÃkh yÍkçkLkku nwf{ ÚkÞku níkku íku yuf Akufhku “fLykLk” íkÚkk íkuLke
{kt yLku †e zqçke økÞk. nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke yuf {wMk÷{kLk †e íkÚkk
ºký Ãkwºkku íku{Lke ykihíkku Mkrník çkåÞk.

íkÒkqhÚke {ík÷çk Ãk]ÚðeLke MkÃkkxe Au yLku fux÷kfLkk fnuðk {wsçk
nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkk ½h{ktLkwt ËkËe nÔðk hkuxe Ãkfkðíkk níkk íku {ehkMk{kt
{¤u÷wt íkÒkqh ([q÷ku) Au. Mkkhktþ fu s{eLk{ktÚke yÚkðk íkÒkqh{ktÚke Ãkkýe
W¼hkíkkt yÍkçkLke þYykík Úkþu íÞkhu ðnký{kt Mkðkh ÚkE sòu, íkku
Ãkkýe LkeféÞk ÃkAe Mkki Mkðkh ÚkE økÞk. Vhe [k¤eMk hkík-rËðMk MkwÄe
s{eLk{ktÚke Ãkkýe W¼hkíkwt yLku ykfkþÚke òuþ¼uh ðhMkíkwt níkwt.
nËeMk þheV{kt Au fu, ßÞkhu ðnký [÷kððkLke íku{Lke EåAk Úkíke
íÞkhu ‘rçkÂM{Õ÷kn’ fnuíkk, íkuÚke íku [k÷w ÚkE síkwt íku{s Úkku¼kððk
[kníkk íkku Ãký ‘rçkÂM{Õ÷kn’ fnuðkÚke Úkku¼e síkwt. yu s fkhýÚke nÍhík
Lkqn (y÷i.)yu MkkiLku Mkðkh Úkíke ð¾íku yk ¾kMk ‘rçkÂM{Õ÷kn’ þe¾ðe
níke.
íku Akufhku fkrVh níkku íkuÚke íkuLku E{kLk ÷kðe ðnký Ãkh Mkðkh Úkðk
fÌkwt yÚkðk {wLkkrVf níkku íkuÚke nÍhík Lkqn (y÷i.)yu çkku÷kÔÞku fu, sÕËe
Mkðkh ÚkE ò, Lknª íkku fkrVhku MkkÚku zqçke sEþ. ðnký Ãkh Mkðkh ÚkÞk
ÃkAe Ãký ËefhkLku ðnký{kt ykððk Mk{òððkLke ðkík[eík Úkíke níke fu
íkkuVkLk ðÄe Ãkzâwt yLku çkÒku ðå[u yuf {kuxwt {kuswt ykðe ÃkzðkÚke íku zqçke
økÞku. íku rËðMku MkkiÚke ô[k ÃknkzLkk ô[k Íkzku Ãký zqçke økÞk níkk. Ãkûke
Mkh¾ktLkku Ãký çk[kð hÌkku Lk níkku.
Ãkkýe ykuAwt ÚkÞwt íÞkhu ô[k ÃknkzkuLkk rþ¾hku Ëu¾kÞk yLku sqËe Lkk{u
Ãknkz WÃkh ðnký Úkku¼e økÞwt. fk{ Ãkíke økÞwt, fkrVhku n÷kf ÚkÞk. íkkuVkLk
síkwt hÌkwt yLku E{kLkðk¤kykuLku Lkòík {¤e yLku fkrVhkuLkk hn{íkÚke Ëqh
nkuðkLkwt fne çk[u÷k {wÂM÷{kuLkk ðtþòuLku fw£Úke çk[ðk [uíkðýe ykÃke.
nÍhík Lkqn (y÷i.) ÃkkuíkkLkk MkkÚkeyku Mkrník {wnho{Lke ËMk{e íkkhe¾u
Ãknkz Ãkh ðnkýÚke çknkh LkeféÞk. íku rËðMku þw¢ çkòððk íkhefu íku{ýu
hkuÍku hkÏÞku. íkuÚke s yu rËðMkLkku hkuÍku hk¾ðku MkwÒkík ÚkÞku.
nÍhík Lkqn (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk Ãkwºk rfLykLkLkk çk[kð {kxu yu

ykþkyu Ëwyk fhe fu, fËk[ yÕ÷kn íkyk÷k íkuLku MkqÍ ykÃkþu. Ãký íku
fw£ WÃkh {hLkkh nkuðkÚke Ëwyk fçkq÷ ÚkE Lknª.
{kýMk su ðkík òýíkku Lk nkuÞ íku s ÃkqAu Au, Ãkhtíkw {hS òuE
ÃkqAðwt òuEyu. ðzkLke {hS rðYØ çkkçkík{kt íkuLku ÃkqAðwt LkkËkLkkuLkwt fk{
Au. {hS Lknª nkuðkLkwt fkhý yu fu, nÍhík Lkqn (y÷i.)Lku òr÷{ku Ãkife
fkuELkk Ãký {kxu Ëwyk {ktøkðkLke {LkkE níke, Ãkhtíkw íku MÃk»x Lk nkuðkÚke
nÍhík Lkqn (y÷i.)yu yk ËefhkLkwt íku {LkkE{kt þkr{÷ nkuðwt Mk{S
þõÞk Lknª. íkuÚke íkuLku økwLkunøkkh Lk fnuíkkt “LkkËkLkeLkwt fk{” çkíkkÔÞwt.
nÍhík Lkqn (y÷i.) ÄúwS WXâk yLku íkkiçkk fhe. Ãkhtíkw yu{ Lk fÌkwt
fu, nðu ÃkAe yuðe Ëh¾kMík Lknª fYt. fkhý fu yu{kt yuf «fkhLkku Ëkðku
Au. çktËkLku íkuLke íkkfkík õÞkt Au ? çkÕfu íkuLku íkku òuEyu fu, Vhe íku{ Lknª
fhðkLkk rLkùÞ MkkÚku yÕ÷kn íkyk÷kLke ÃkLkkn Ãký {ktøku fu fËk[ Vhe
íkuðwt Lk ÚkE òÞ.
sqËe Ãknkz Ãkh ðnkýLkk Úkku¼ðk çkkË Úkkuzk rËðMk ÃkAe íkÆLk Ãk-
kýe MkqfkE økÞwt íÞkhu yÕ÷knÃkkfu Ãkkuíku yÚkðk Vrh~íkk {khVíku Vh{kÔÞwt
fu, Mk÷k{íke yLku çkhfíkku MkkÚku s{eLk WÃkh Wíkhku. WÍÍz s{eLk
Vhe ykçkkË ÚkE sþu. yu Mk÷k{íke yLku çkhfíkku{kt rfÞk{ík MkwÄeLkk
{wMk÷{kLkku þkr{÷ Au. íku{s yu{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu rË÷kMkku ykÃÞku
fu, nðu ÃkAe Mk½¤e {Lkw»Þòrík Ãkh rfÞk{ík Ãknu÷kt fËe Ãký yuðe yk{
n÷kfe ykðþu Lknª, Ãkhtíkw fkrVhkuLkk Úkkuzkf s xku¤kt n÷kf Úkþu.
yux÷u nk÷ fkuE fkrVh LkÚke, Ãkhtíkw nðu ÃkAe fux÷kf fkrVhku Ãký
Úkþu, íkku íkuykuLku y{u {kºk ËwrLkÞk{kt s yiþ-ykhk{ ykÃkeþwt, Ãký
ykr¾hík{kt íkuykuLku Ëw:¾ WXkððwt Ãkzþu.
yux÷u yu çkkçkíkLku fkuE òýíkwt Lk níkwt íku{s òýðkLkk MkkÄLkku Ãký
Lk níkk, íkuÚke Mkkrçkík ÚkÞwt fu, yu ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)
Lku ðneÚke s sýkÞwt yLku yu s Lkçke nkuðkLke Mkkrçkíke Au. Aíkkt Ãký yu
÷kufku ykÃkLke rðYØíkk fhu Au, íkku íku{Lke Mkíkk{ýe Ãkh Mkçkú fhku. suðe
heíku nÍhík Lkqn (y÷i.)Lku sqXkzLkkh fkrVhkuLkwt çkqYt Ãkrhýk{ ykÔÞwt, íku
s «{kýu yk fkrVhkuLkwt Ãký Úkkuzk s rËðMk òuhþkuh Au, ÃkAe MkíÞ s
íkhþu. Äehs-MkçkúLkk V¤ {eXk s Au.
“Mkqhyu yyThkV”{kt Au : çkuþf, y{u Lkqn (ÃkÞøkBçkh)Lku íku{Lke
fki{ íkhV {kufÕÞk, íkku íku{ýu (íkuykuLku) fÌkwt fu, nu {khe fki{ ! ík{u
yÕ÷kn íkyk÷kLke s çktËøke fhku, íkuLkk rMkðkÞ ík{khku fkuE {yTçkqË
LkÚke, (Aíkkt ík{u {kLkíkk LkÚke íkku) {Lku ík{khk {kxu yuf {nkLk rËðMkLkk
yÍkçkLkku ¾íkhku Au. (Ãk9) íku{Lke fki{Lkk ykøkuðkLkku çkkuÕÞk fu ¾hu¾h,
y{u ík{Lku [kuÏ¾e ¼q÷{kt òuEyu Aeyu. (60) (Lkqn y÷i.yu) fÌkwt fu,
nu {khe fki{ ! nwt shkÞ ¼q÷{kt LkÚke, Ãkhtíkw Mk]r»x (fkÞLkkík)Lkk Ãkhðh-
rËøkkhLkku hMkq÷ Awt. (61) (íkuÚke) ík{Lku {khk ÃkhðhrËøkkhLkk MktËuþk
Ãknkut[kzwt Awt íku{s ík{khe ¼÷kE [knwt Awt yLku yÕ÷knÃkkfLkk íkhVÚke
su ðkíkku nwt òýwt Awt, íku ík{u òýíkk LkÚke. (6h) þwt ík{u yk ðkíkÚke y[hs
Ãkk{ku Aku fu ík{khe ÃkkMku ík{khk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke ík{khk {ktnuLkk yuf
{kýMkLke {khVíku çkkuÄ ykÔÞku, yux÷k {kxu fu íku ík{Lku zhkðu yLku yu {kxu
fu ík{u (LkkVh{kLkeÚke) çk[ku yLku yu {kxu fu fËk[Lku ík{khk WÃkh ËÞk ÚkkÞ.
(63) Aíkkt íku ÷kufku Lkqn (y÷i.)Lku swXkzíkk hÌkk íkku y{u íku{Lku íkÚkk íku{Lke
MkkÚku su ÷kufku ðnký{kt níkk íku{Lku çk[kÔÞk yLku su ÷kufku y{khe ykÞíkkuLku
sqXkzíkk níkk, íkuykuLku zqçkkze ËeÄk. çkuþf, íku ÷kufku (Aíke ykt¾u) yktÄ¤k
çkLÞk níkk. (64) (Mkq.yyThkV)
fwhTykLkLke ykÞík “ð÷fË yhMkÕLkk LkqnLkT E÷k fðTr{ne”Úke
Mkkrçkík ÚkkÞ Au fu, nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke çkyT»kík yLku LkwçkqÔðík Võík
ÃkkuíkkLke fki{ {kxu níke, Mk{økú ËwrLkÞk {kxu MkðoMkk{kLÞ Lk níke yLku
íku{Lke fki{ Ehkf{kt ðMkðkx fhíke níke. íku MktMf]rík yLku MkÇÞíkkLke
ár»xyu ykøk¤ Ãkzíke fki{ níke, Ãkhtíkw rþfo{kt MkÃkzkÞu÷e níke. nÍhík
Lkqn (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke fki{Lku su yk{tºký ykÃÞwt íku yk níkwt “Þk
fÂÔ{yT-çkwËwÕ÷kn {k ÷fw{ r{Lk E÷krnLk økÞTYn. EÒke y¾kVw
y÷Þfw{ yÍkçk ÞÂÔ{Lk yÍe{.” yux÷u fu, “nu {khe fki{ ! ík{u
yÕ÷knÃkkfLke EçkkËík fhku, íkuLkk rMkðkÞ fkuE ík{khku {yTçkqË LkÚke,
{Lku ík{khk WÃkh yuf {kuxk rËðMkLkk yÍkçkLkku ¼Þ Au.” yk ykÞíkLkk
«Úk{ ðkõÞ{kt yÕ÷kn íkyk÷kLke EçkkËík íkhV yk{tºký ykÃkðk{kt
ykÔÞwt Au, su {q¤ nuíkw Au. çkeò ðkõÞ{kt rþfo yLku fw£Úke çk[ðkLke ík-
kfeË fhðk{kt ykðe Au, su íku fki{{kt fkuE {nk{khe fu [uÃke hkuøkLke su{
Vu÷kE økE níke. ºkeò ðkõÞ{kt íku ¼Þtfh yÍkçkLkk ¼ÞLke [uíkðýe
ykÃkðk{kt ykðe Au fu, rðhkuÄ ðtxku¤Lkk fkhýu íku yÍkçk ykðe Ãkzþu.
yk ¼Þtfh yÍkçkLkku yÚko ykr¾híkLkku yÍkçk Ãký nkuE þfu Au yLku
ËwrLkÞk{kt s¤«÷ÞLkku yÍkçk Ãký ! (íkVMkehu fçkeh)
íku{Lke fki{u sðkçk{kt fÌkwt : “fk÷Õ{÷W r{Lk fðr{ne EÒkk
÷Lkhkf Ve Ë÷kr÷{T {wçkeLk” þçË ‘{÷W’ “fki{Lkk MkhËkhku yLku
¿kkríkLkk ykøkuðkLkku” {kxu çkku÷ðk{kt ykðu Au. ¼kðkÚko yu Au fu, nÍhík
Lkqn (y÷i.)Lke yk ËyðíkLkk sðkçk{kt fki{Lkk MkhËkhkuyu fÌkwt fu, “y{u
íkku yuðwt Mk{Syu Aeyu fu, ík{u ¾wÕ÷e økw{hkne{kt Ãkzâk Aku, y{khk
çkkÃk-ËkËkykuLkk Ä{o{ktÚke y{Lku fkZðk EåAku Aku yLku fÞk{ík{kt Ãk-
wLk: MkSðLk ÚkðkLkk íkÚkk çkË÷ku yLku MkòLkk rð[khku yk çkÄe ¼ú{ýk
Au.”
yk ÓËÞLku XuMk Ãknkut[kzu yuðe ðkík[eíkLkk sðkçk{kt nÍhík Lkqn
(y÷i.)yu ÃkkuíkkLke ÃkÞøkBçkhe þi÷e{kt su sðkçk ykÃÞku, íku «[khfku
({wçkÂÕ÷økku) yLku MkwÄkhfku {kxu yuf {níðLkwt rþûký yLku {køkoËþoLk
ÃkwYt Ãkkzu Au fu, W~fuhkx{kt ykðe sðkÞ yÚkðk ¢kurÄík ÚkE sðkÞ yuðe
ðkík WÃkh Ãký W~fuhkÞk rðLkk fu ¢kurÄík ÚkÞk rðLkk MkkËk þçËku{kt íku{Lke
þtfk Ëqh fhðkLkku «ÞíLk fhðk{kt ykðu.
“fk÷ ÞkfÂÔ{ ÷GMk çke Ë÷k÷íkwtð ð÷krfÒke hMkq÷w{T r{hoÂççk÷

yk÷{eLk. WçkÂÕ÷økwfw{ rhMkk÷krík hççke ðyLMknw ÷fw{ ðyyT÷{w
r{LkÕ÷krn {k÷k íkyT÷{qLk.” yux÷u fu, nu {khe fki{ ! {khk{kt fkuE
økw{hkne LkÚke, Ãkhtíkw ðkík yu Au fu, nwt ík{khe su{ çkkÃk-ËkËk yLku
ðzðkykuLkk fwrhðkòu yLku y¿kkLkíkkykuLkku yLkwÞkÞe LkÚke. çkÕfu nwt
ÃkhðhrËøkkhu yk÷{ íkhVÚke hMkq÷ Awt, su ftE fnwt Awt yÕ÷kn hççkw÷
EÍÍíkLkk {køkoËþoLk îkhk fnwt Awt. yLku yÕ÷kn íkyk÷kyku MktËuþ ík{Lku
Ãknkut[kzwt Awt, su{kt ík{kYt s ¼÷wt Au. Lk íkku íku{kt yÕ÷kn íkyk÷kLkku
fkuE ÷k¼ Au yLku Lk s {khku fkuE MðkÚko Au. íku{kt hççkw÷ yk÷{eLkLkku
þçË rþfoLkk yfeËn WÃkh fwXhk½kík Mk{kLk Au fu, íku{kt ®[íkLk-{LkLk
fhðk{kt ykðu íkku fkuE Ëuðe-Ëuðíkk yk rð[kh Mkk{u W¼k hne þfíkk
LkÚke. íÞkhçkkË Vh{kÔÞwt fu, ík{Lku fÞk{íkLkk yÍkçk{kt su þtfkyku Au,
íkuLkwt fkhý ík{khe y¿kkLkíkk yLku çku¾çkhe Au. {Lku yÕ÷knÃkkf íkhVÚke
íkuLkwt [ku¬Mk ¿kkLk ykÃkðk{kt ykÔÞwt Au.
íÞkhçkkË íku{Lke þtfkykuLkku sðkçk ykÃkðk{kt ykÔÞku Au, su Mkqhyu
{wyr{LkqLk{kt MÃk»xíkk MkkÚku «Míkwík Au : “{k nkÍk EÕ÷k çkþY{
r{M÷wfw{ ÞwheËw ytGÞíkVÆ÷ y÷Þfw{ ð÷ð þkyÕ÷knw ÷yLÍ÷
{÷kEfn.” yux÷u fu, íku{Lke fki{Lku nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke ËyTðík
WÃkh yuf þtfk yu Ãký níke fu, yk íkku y{khe s su{ yuf {Lkw»Þ yLku
ÃkwY»k Au, y{khe s su{ ¾kÞ-Ãkeyu Au, MkqE òÞ Au, òøku Au, íkuLku
y{u fuðe heíku ÃkkuíkkLkku ykøkuðkLk yLku yLkwMkhýLku ÷kÞf {kLke ÷Eyu
? òu yÕ÷kn íkyk÷kyu y{khk {kxu fkuE MktËuþ {kuf÷ðku níkku, íkku
íkuýu Vrh~íkkykuLku {kufÕÞk nkuík. su{Lke rðþu»kíkk yLku {kuxkE ykÃkýk
çkÄk WÃkh ònuh ÚkE òík. nðu yk íkku yuLkk rMkðkÞ fkuE çkkçkík LkÚke
fu y{khe s fki{Lkku yLku ¿kkríkLkku yuf ÔÞÂõík y{khk WÃkh ÃkkuíkkLke
©u»Xíkk yLku {kuxkE MÚkkrÃkík fhðk {ktøku Au.
íkuLkk sðkçk{kt Vh{kÔÞwt : “yð ySçíkw{ yLk òyfw{

rÍfThw{ r{hoÂççkfw{ y÷k hswr÷{T r{Lfw{ r÷ÞwÂLÍhfw{ ðr÷ík¥kfq
ð ÷yÕ÷fw{ íkwhn{qLk.” yux÷u fu, “þwt ík{Lku íkuLkk WÃkh ykùÞo Au
fu, ík{khk ÃkhðhrËøkkhLkku MktËuþ ík{khk íkhV yuf yuðk ÔÞÂõík {khVíku
ykÔÞku, su ík{khe s òríkLkku Au. suÚke íku ík{Lku zhkðu yLku suÚke ík{u
zhe òyku yLku suÚke ík{khk WÃkh hn{ (f]Ãkk) fhðk{kt ykðu.” yux÷u
fu íkuLkk zhkððkÚke ík{u [uíke òyku yLku rðhkuÄ-ðtxku¤ Akuze Ëku, suLkk
Ãkrhýk{u ík{khk WÃkh yÕ÷knÃkkfLke hn{ík LkkrÍ÷ ÚkkÞ.
{ík÷çk yu Au fu, yk fkuE ykùÞoLke ðkík LkÚke fu, {Lkw»ÞLku hMkq÷
çkLkkððk{kt ykðu. «Úk{ íkku yÕ÷kn íkyk÷k fw÷{wrgÞkh Au, suLku [knu
ÃkkuíkkLke LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷ík yÃkoý fhu. íku{kt fkuELku [wt-[k fhðkLkku
fkuE yrÄfkh fu {ò÷ LkÚke. íkËwÃkhktík ðkMíkrðf ½xLkk WÃkh rð[kh
fhðk{kt ykðu íkku MÃk»x ÚkE sþu fu, Mkk{kLÞ {Lkw»ÞLke su{ rhMkk÷ík
yLku LkwçkqÔðíkLkku nuíkw {Lkw»Þ îkhk s Ãkqhku ÚkE þfu Au, Vrh~íkkykuLkwt yu
fk{ LkÚke nkuE þfíkwt.
fkhý fu rhMkk÷íkLkku {wÏÞ WÆu~Þ yu Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kLke MktÃkqýo
íkkçkuËkhe yLku yk¿kkÃkk÷Lk WÃkh íkÚkk íkuLke EçkkËík WÃkh ÷kufkuLku fkÞ{
fhðk{kt ykðu yLku íku{Lkk nwf{kuLkku rðhkuÄ fhðkÚke çk[kððk{kt ykðu
yLku yuðwt íÞkhu s ÚkE þfu Au fu, íku{Lkk suðku fkuE {Lkw»Þ yuf {kLkðeÞ
Lk{qLkku yLku WËknhý çkLkeLku íku{Lku çkíkkðu fu, {Lkw»ÞLkk íkfkËkyku yLku
EåAkykuLke MkkÚku Ãký yÕ÷knÃkkfLkk nwf{ku yLku yk¿kkykuLkwt Ãkk÷Lk
fhe þfkÞ Au yLku íkuLke EçkkËík Ãký MkkÚku MkkÚku ¼uøke ÚkE þfu Au. òu
Vrh~íkk yk Ëyðík ÷ELku ykÔÞk nkuík yLku ÃkkuíkkLkk Ëk¾÷kyku ÷kufku
Mkk{u hsq fÞko nkuík íkku çkÄk ÷kufku yu Wsh (çknkLkw) ònuh fhe þfíkk
níkk fu, Vrh~íkk íkku {Lkw»ÞLke þkherhf ykð~ÞõíkkykuÚke Ãkkf Au, Lk
íkku íku{Lku ¼q¾ yLku íkhMk ÷køku Au, Lk ô½ ykðu Au, Lk s íkuyku Úkkfu
Au. íkku íku{Lkk suðk y{u fE heíku çkLke þfeyu Aeyu ? Ãkhtíkw ßÞkhu
ÃkkuíkkLkk{ktÚke s ÃkkuíkkLke s òríkLkku yuf {Lkw»Þ ÃkkuíkkLke çkÄe s {kLkð
íkhefuLke ykð~Þõíkkyku yLku rðþu»kíkkyku Ähkðíkku nkuÞ yLku íku Aíkkt
yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{kuLkwt yLku yk¿kkykuLkwt MktÃkqýo Ãkk÷Lk fheLku çkíkkðu,
íkku íku{Lkk {kxu fkuE çknkLkwt nkuE þfíkwt LkÚke.
yk s ðkíkLku yu íkhV Eþkhku fhðk {kxu Vh{kÔÞwt : ‘r÷ÞwÂLÍhfw{
ðr÷ík¥kfq’ {ík÷çk yu Au fu, suLkk zhkððkÚke «¼krðík ÚkELku ÷kufku zhe
òÞ íku yu s nkuÞ þfu Au, su íku{Lke s «òrík yLku íku{Lkk s suðe
{Lkw»ÞYÃke þkherhf rðþu»kíkkyku MkkÚku yÂMíkíð Ähkðíkku nkuÞ. yu þtfk
{kuxk¼køkLke WB{íkkuLkk fkrVhkuyu hsq fhe fu, fkuE {Lkw»Þ Lkçke yLku
hMkq÷ Lk nkuðku òuEyu. yk MktË¼uo fwhTykLku çkÄkLku yk s sðkçk ykÃÞku
Au. yVMkkuMk Au fu, fwhTykLkLke ykx÷e çkÄe MÃk»xíkkyku nkuðk Aíkkt yksu
Ãký ÷kufku hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lkk {Lkw»Þ nkuðkÚke ELfkh fhðkLke ®n{ík
fhe hÌkk Au. y¿kkLk {Lkw»Þ yu ðkMíkrðõíkk LkÚke Mk{síkku yLku íku fkuE
ÃkkuíkkLkk suðk s {Lkw»ÞLke ©u»XíkkLku Mðefkh fhðk {kxu íkiÞkh Úkíkku LkÚke.
yu s fkhý Au fu, ÃkkuíkkLkk Mk{fk÷eLk yðr÷Þk yLku W÷{kÚke Mkqøk yLku
LkVhík íkÚkk rLk[÷e fûkkLkku ðíkkoð nt{uþk y¿kkLk ÷kufkuLke xuð nkuÞ Au.
nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke fki{Lke ÓËÞLku XuMk Ãknkut[kzLkkhe ðkík[eíkLkk
sðkçk{kt nÍhík Lkqn (y÷i.)yu yk n{ËËeo¼ÞwO çkkuÄÃkkXÚke ¼hÃkqh
ð÷ý yÃkLkkÔÞwt. íku Aíkkt íku{Lke Ëw»x fki{ WÃkh íkuLkku fkuE «¼kð Lk
Ãkzâku, çkÕfu yktÄ¤k çkLkeLku sqXkzðk{kt s hk[u÷k hÌkk, íkku yÕ÷kn
íkyk÷kyu íku{Lkk WÃkh «÷ÞLkku yÍkçk {kuf÷e ykÃÞku.
EhþkË Vh{kÔÞku : “VfÍTÍçkqnw VyLsGLkknw ðÕ÷ÍeLk {ynq
rVÕVwÕfe ðyøkThfTLkÕ÷ÍeLk fÍTÍçkq rçkykÞkríkLkk EÒknw{ fkLkq
fðT{LkT y{eLk.” yux÷u fu, nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke òr÷{ fki{u íku{Lkk
çkkuÄÃkkX yLku ¼÷kELke fkuE Ãkhðk Lk fhe yLku íkuLku çkhkçkh sqXkzðkLke
Lkerík WÃkh yzøk hÌkk. suLkwt Ãkrhýk{ yu ykÔÞwt fu, y{u nÍhík Lkqn
(y÷i.) yLku íku{Lkk MkkÚkeykuLku yuf snkÍ{kt Mkðkh fheLku «÷ÞÚke
Aqxfkhku yÃkkÔÞku yLku su ÷kufkuyu y{khe ykÞíkkuLku sqXkze níke, íku{Lku
zqçkkze ËeÄk. çkuþf, yk ÷kufku yktÄ¤k ÚkE hÌkk níkk.
íkwåA ÷kufku :
íkuykuLkku ºkeòu ðktÄku yk níkku : “ð{k Lkhkf ¥kçkyf EÕ÷Õ÷ÍeLk
nw{ yhkrÍ÷wLkk çkkËeÞh hyTÞe.” yux÷u fu, y{u rLknk¤e hÌkk Au fu,
ík{khk WÃkh E{kLk ÷kðLkkhk çkÄk WÃkhAÕ÷e Lkshu íkwåA, yÃk{krLkík
yLku f{eLkk ÷kufku Au. fkuE þheV, «ríkr»Xík fu {kuxku ÔÞÂõík LkÚke. yk
ðktÄkLkk çku ÃkkMkkyku Au. yuf yu fu, òu ík{khe ðkík Mkk[e nkuík íkku
fki{Lkk {kuxk økýkíkk ÷kufkuyu íkuLkku Mðefkh fÞkou nkuík, íku sqXkyku yLku
Lke[ ÷kufkuLkwt ykÃkLke ðkík fçkq÷ fhðwt yu ðkíkLke rLkþkLke Au fu, ykÃkLke
Ëyðík (yk{tºký) Mðefkh fhðk Ãkkºk s LkÚke. çkeswt ÃkkMkwt yu Au fu,
y{khk {kxu ykÃkLke E{kLkLke Ëyðík Mðefkh fhðkÚke Yfkðx yu Au
fu, y{u E{kLk ÷E ykðeyu íkku {wMk÷{kLk nkuðkLke nurMkÞíkÚke y{u Ãký
íku Lke[ ÷kufku Mk{fûk Mk{sðk{kt ykðeþwt, Lk{kÍkuLke MkVku{kt yLku yLÞ
Mk¼kyku{kt y{khu íku{Lke MkkÚku íku{Lkk ¾¼u-¾¼k r{÷kðe çkuMkðwt Ãkzþu
yLku y{u yuðwt fhe þfíkk LkÚke.
ðkMíkrðõíkkÚke Ëqh yk y¿kkLkeykuyu økheçkku, VfehkuLku fu su{Lke
ÃkkMku {k÷ yLku ykŠÚkf AqxAkx LkÚke íkÚkk ËwLÞðe ònkus÷k÷e fu nkuÆku
LkÚke íku{Lku ‘yhkrÍ÷’ yux÷u fu ‘Lke[’ Xhkðe hkÏÞk níkk. ßÞkhu fu yu
Ãkkuíku s yuf y¿kkLkíkkÃkqýo rð[khMkhýe Au. MkL{kLk yLku yÃk{kLk, çkwrØ
íkÚkk Mk{sËkhe {k÷-Ëki÷ík WÃkh ykÄkrhík LkÚke, çkÕfu yLkw¼ð Mkkûke
Au fu, nkuÆku yÚkðk {k÷ yuf Lkþku nkuÞ Au, su {Lkw»ÞLku ½ýe çkÄe ÞkuøÞ
yLku Mkk[e ðkíkku Mk{sðk yLku Mðefkh fhðkÚke yxfkðe Ëu Au. yþõík
økheçk ÔÞÂõík Mkk{u yk yðhkuÄku nkuíkk LkÚke íkuÚke íku Mkk[e ðkíkLkku Mðefkh
fhðk{kt yøkúMÚkkLku hnu Au. yu s fkhý Au fu, «k[eLkfk¤Úke yÕ÷kn

íkyk÷kLke Ãkrðºk xuð (MkwÒkíkwÕ÷kn) yu s hne Au fu, ÃkÞøkBçkhku WÃkh
«Úk{ E{kLk ÷kðLkkhk økheçkku yLku Vfehku s nkuÞ Au. yøkkW LkkrÍ÷
ÚkE [qfu÷e ykMk{kLke rfíkkçkku{kt íkuLkk ¾w÷kMkkyku Ãký WÃkÂMÚkík Au.
yux÷k {kxu s ßÞkhu hkì{Lk Mk{úkx rnhf÷ (nhõÞw÷Mk) ÃkkMku hMkq÷u
fhe{ (Mk÷.)Lkk E{kLkLkk yk{tºkýLkku {wçkkhf Ãkºk ÃknkutåÞku yLku íkuLku
yuðe ®[íkk ÚkE fu, ½xLkkLke íknfef (rÍýðx¼he íkÃkkMk) fhðe òuEyu.
fkhý fu íkuýu íkðhkík yLku ELS÷{kt ytrçkÞk (y÷i.)Lke rLkþkLkeyku
ðkt[u÷e níke. íkuýu íku Mk{Þu yhçkLkk su ÷kufku yçkq MkwVÞkLk ðøkuhu rMkheÞk
ykÔÞk níkk íku{Lku ¼uøkk fheLku yk rLkþkLkeyku rðþu y{wf «&™ku fÞko.
íku «&™ku{ktÚke yuf «&™ yu Ãký níkku fu, hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkwt yLkwMkhý fhLkkhkyku{kt fki{Lkk f{òuh yLku
økheçk ÷kufku Au yÚkðk íkuyku fu suyku fki{Lkk {kuxkyku fnuðkÞ Au ? íku
÷kufkuyu çkíkkÔÞwt fu, f{òuh yLku økheçk ÷kufku Au ! yk Mkkt¼¤e rnhf÷u
yufhkh fÞkou fu, yk rLkþkLke íkku Mkk[k Lkçke nkuðkLke Au, fkhý fu ytrçkÞk
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt þYykík{kt yLkwMkhý fhLkkhk yk s f{òuh yLku
økheçk ÷kufku nkuÞ Au.
¾w÷kMkku yu Au fu, økheçkku yLku VfehkuLku Lke[ Mk{sðwt y¿kkLkíkk
níke. ðkMíkð{kt hÍe÷ ‘Lke[’ íkku íku Au, suyku ÃkkuíkkLkk ÃkuËk fhLkkh yLku
Ãkku»kLkkh {kr÷fLkku Ãkrh[Þ Lk {u¤ðu, íkuLkk nwf{ku yLku yk¿kkykuÚke {kuZwt
Vuhðu. íkuÚke MkwrVÞkLk »kkihe (hn.)Úke fkuEyu ÃkqAâwt fu, ‘f{eLkk’ yLku
‘hÍe÷’ (Ëw»x yLku Lke[) ÷kufku fkuý Au ? íkku Vh{kÔÞwt : “íku ÷kufku
suyku çkkËþknku yLku yrÄfkheykuLke ¾wþk{ík{kt «ð]¥k hnu.” EçLkw÷
yyThkçkeyu Vh{kÔÞwt fu, “f{eLkku íku ÔÞÂõík Au, su ÃkkuíkkLkku ËeLk ðu[eLku
ËwrLkÞk f{kÞ.” fkuEyu ÃkqAâwt fu, MkkiÚke ðÄkhu f{eLkku fkuý Au ? íkku
Vh{kÔÞwt fu, “íku ÔÞÂõík su ÃkkuíkkLkku ËeLk çkhçkkË fheLku yLÞLke ËwrLkÞk
þýøkkhu.” E{k{ {kr÷f (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, “f{eLkku íku ÔÞÂõík Au,
su Mknkçkyu rfhk{ (hËe.)Lku çkwYt fnu. fkhý fu íkuyku Mk{økú WB{íkLkk
MkkiÚke ðÄkhu WÃkfkhf Au. su{Lkk îkhk E{kLkLke Ëki÷ík yLku þheyík
Mkðoºk Ãknkut[e Au.”
y÷çk¥k, íku{Lke yk y¿kkLkíkkÃkqýo ÄkhýkykuLkku hrËÞku ºkeS
ykÞík{kt «Úk{ íkku yu heíku ykÃkðk{kt ykÔÞku Au fu, ÃkÞøkBçkhLke Lksh
fkuELkk {k÷ WÃkh LkÚke nkuíke, íku fkuELke ÃkkMkuÚke ÃkkuíkkLke Mkuðk yLku
n{ËËeoLkwt ð¤íkh LkÚke ÷uíkk. íku{Lkwt ð¤íkh íkku {kºk yÕ÷kn íkyk÷kLkk
rsB{u nkuÞ Au. yux÷k {kxu íku{Lke ár»x{kt {k÷Ëkh yLku økheçk Mk{kLk
nkuÞ Au. ík{u yu çkkçkíkÚke Lk zhku fu y{u {k÷Ëkh Au. òu {wMk÷{kLk
ÚkE sEþwt íkku y{khe ÃkkMku {k÷Lke {ktøkýe fhðk{kt ykðþu.
çkeswt yu çkíkkððk{kt ykÔÞwt fu, òu E{kLk Mðefkh fhðk {kxu yu
s þhík hsw fhku Aku fu, nwt økheçk ÷kufkuLku ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke fkZe {qfwt íkku
Mk{S ÷ku fu, nwt yuðwt fËkÃke fhe þfíkku LkÚke. fkhý fu yk ÷kufku òu fu
økheçk Au, Ãkhtíkw yÕ÷kn hççkw÷ EÍÍíkLke çkkhøkkn{kt íku{Lke Ãknkut[
yLku «rík»Xk Au. yuðk ÷kufkuLku fkZe {qfðk fkuE çkwrØLkwt fkÞo LkÚke.
yLku ‘{w÷kfq hÂççkrn{T’Lkku yu yÚko Ãký nkuÞ þfu Au fu, òu Äkhe
÷ku fu nwt íku{Lku fkZe {qfwt íkku rfÞk{íkLkk rËðMku ßÞkhu yk ÷kufku Ãkhðh-
rËøkkhLke Mkk{u sþu yLku VrhÞkË fhþu íkku {khe ÃkkMku þwt sðkçk nþu
? [kuÚke ykÞík{kt yk s rð»kÞ Au fu, òu nwt íku{Lku fkZe {qfwt íkku {Lku
yÕ÷kn íkyk÷kLkk yÍkçkÚke fkuý çk[kðþu ? ytíku Vh{kÔÞwt Au fu, yk
çkÄe ík{khe y¿kkLkíkk Au fu ík{u {kLkðòíkLku LkwçkqÔðíkLkk Ãkkºk Mk{síkk
LkÚke yÚkðk økheçk ÷kufkuLku fkZe {qfðkLke yk {ktøkýe fhku Aku.
nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke ÃkkuíkkLke fki{ çkkçkíku ®[íkk :
nÍhík Lkqn (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu ÷øk¼øk yuf nòh ð»koLke
÷ktçke ô{h yÃkoý fhe níke. yuLke MkkÚku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke Ëkðík
ykÃkðk yLku fki{Lke MkwÄkhýk fhðkLke ®[íkk íkÚkk ÃkÞøkBçkh íkhefuLkku

Mkt½»ko Ãký yu ËhßòLkku yÃkoý fÞkou níkku fu, íkuyku yk ÷ktçke ô{h{kt
Ãký nt{uþk ÃkkuíkkLke fki{Lku MkíÞ ËeLk yLku fr÷{yu íkðneËLke Ëyðík
ykÃkíkk hÌkk. fki{ íkhVÚke fXkuh yLku Mk¾ík ºkkMkLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzâku.
íku{Lke fki{ íku{Lkk WÃkh ÃkÚÚkhçkkS fhíke níke. yux÷u MkwÄe fu íkuyku
çkunkuþ ÚkE síkk, ÃkAe ßÞkhu nkuþ ykðíkku íkku Ëwyk fhíkk níkk fu, Þk
yÕ÷kn ! {khe fki{Lku {kV fhe ykÃk. yk {q¾o yLku y¿kkLk ÷kufku Au,
fþwt òýíkk LkÚke. fki{Lke yuf ÃkuZe ÃkAe çkeS ÃkuZeLku yLku çkeS ÃkAe
ºkeS ÃkuZeLku yk s ykþkyu yk{tºký ykÃkíkk hÌkk fu, fËk[ íkuyku
MkíÞLkku Mðefkh fhe ÷u.
ßÞkhu ykðe «ð]r¥k{kt s MkËeyku ÃkMkkh ÚkE [qfe íkku yÕ÷kn
hççkw÷ EÍÍíkLke Mkk{u ÃkkuíkkLke ÓËÞÿkðf ÃkrhÂMÚkríkLke VrhÞkË fhe,
su Mkqhyu Lkqn{kt WÃkÂMÚkík Au, “hrççk EÒke ËyTÔíkw fðT{e ÷G÷tð
ðLknkhk, V÷{ ÞrÍËTnw{ ËwykE EÕ÷k rVhkhk.” (71:Ãk-6) yLku
ykx÷e ÷ktçke íkf÷eVku ÃkAe íku yÕ÷knÃkkfLkk çktËkLke S¼ WÃkh yk
Ëwyk ykðe : “hrççkLMkwhLke rçk{k fÍTÍçkqLke.” nu {khk ÃkhðhrËøkkh
! íku{Lkk sqXkýkLkk {wfkçk÷k{kt {khe {ËË fh. (h3:h6 yLku 39) nÍhík
Lkqn (y÷i.)Lke fki{Lkku yíÞk[kh yLku çk¤sçkhe {ÞkoËk ðxkðe økÞk
ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík Lkqn (y÷i.)Lku yu ykÞíkku{kt MktçkkuÄLk
fÞwO, su WÃkh «Míkwík Au. (çkøkðe, {Ínhe)
yu{kt «Úk{ íkku nÍhík Lkqn (y÷i.)Lku yu çkíkkððk{kt ykÔÞwt fu,
ík{khe fki{{kt su{Lku E{kLk ÷kððkLkwt níkwt, íkuyku E{kLk ÷E ykÔÞk.
nðu fkuE Lkðku ÔÞÂõík E{kLk fçkq÷ fhþu Lknª. íku{Lkk rË÷ku WÃkh íku{Lke
nXÄ{eo yLku þhkhíkLkk fkhýu Mke÷ ðkøke [qõÞwt Au yLku yux÷k {kxu nðu
ík{u yk fki{Lkku øk{ Lk fhku. íkuykuLkk E{kLk Mðefkh Lk fhðkLkk fkhýu
rË÷økeh yLku ÃkhuþkLk Lk Úkkyku.
çkeS ðkík yu çkíkkððk{kt ykðe fu, nðu y{u yk fki{ WÃkh ÃkkýeLkk
íkkuVkLk (s¤«÷Þ)Lkku yÍkçk {kuf÷ðkLkk Au. yux÷k {kxu ík{u yuf ðnký
íkiÞkh fhku, su{kt ík{khk çkk¤-çkå[kt yLku sux÷k Ãký {wMk÷{kLkku Au,
ÃkkuíkkLke sYrhÞkíkLke ðMíkwyku MkkÚku Mk{kðe þfkÞ. suÚke íkkuVkLkLkk Mk{Þu
yk Mkki íku{kt Mkðkh ÚkELku Aqxfkhku Ãkk{e þfu. nÍhík Lkqn (y÷i.)yu
nwf{ «{kýu ðnký çkLkkÔÞwt, ÃkAe ßÞkhu íkkuVkLkLke þYykíkLke rLkþkLkeyku
WÃkÂMÚkík ÚkE økE fu s{eLk{ktÚke Ãkkýe W¼hkðk ÷køÞwt íkku nÍhík Lkqn
(y÷i.)Lku nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku fu, Ãkkuíku ÃkkuíkkLkk çkk¤-çkå[kt yLku íku
÷kufku fu suyku ík{khk WÃkh E{kLk ÷kÔÞk Au yk ðnký{kt Mkðkh ÚkE
òyku yLku {kLkð íkhefuLke sYrhÞkíkku su «kýeyku MkkÚku Mkt÷øLk Au,
su{fu økkÞ, çk¤Ë, çkfhe, ½kuzk, økÄuzk ðøkuhu íku{Lkwt Ãký yuf-yuf òuzwt
ðnký{kt Mkðkh fhe ÷ku. nÍhík Lkqn (y÷i.)yu nwf{ «{kýu çkÄkLku
ðnký{kt Mkðkh fhkðe ÷eÄk.
ytíku Vh{kÔÞwt fu, nÍhík Lkqn (y÷i.) WÃkh E{kLk ÷kðLkkh yLku
ðnký WÃkh Mkðkh ÚkLkkh {wMk÷{kLkkuLke MktÏÞk ½ýe ykuAe níke.
Ëhuf MkðkheLkwt [k÷ðwt yLku Úkku¼ðwt {kºk yÕ÷kn íkçkkhf ð
íkyk÷kLke fwËhíkÚke s Au :
{kLkðe òu Úkkuzk ®[íkLkÚke fk{ ÷u íkku íkuLku òý Úkþu fu, ðnký nkuÞ
yÚkðk s{eLk WÃkh fkuE [k÷Lkkh Mkðkhe, Lk íkku íkuLkwt WíÃkÒk fhðwt íkuLke
fwËhík{kt Au yLku Lk s [÷kððwt fu Úkku¼kððwt íkuLkk Mkk{ÚÞo{kt Au. {kLkðe
ÃkkuíkkLke WÃkhAÕ÷e LkshLkk fkhýu yuðwt Mk{S çkuMku Au fu, nwt s íkuLku
çkLkkðwt Awt yLku [÷kðwt Awt. ßÞkhu fu ðkMíkrðõíkk yu Au fu, Lk íkku íkuýu íku
÷ku¾tz, ÷kfzwt, rÃk¥k¤, yuÕÞwr{rLkÞ{ ðøkuhu ÃkuËk fÞwO Au, su yk çkÄe
MkðkheykuLkwt {q¤ ¼kiríkf íkíð Au yLku Lk s yu íkuLkk fkçkq{kt Au fu, yuf
økúk{ ÷ku¾tz yÚkðk yuf Vqx ÷kfzwt ÃkuËk fhe þfu. ÃkAe yk ¼kiríkf
íkíðkuÚke òíkòíkLkk Þtºkku çkLkkððkLke çkwrØ yLku Mk{s {kLkðeyu Ãkkuíku
ÃkuËk fhe ÷eÄe Au ? òu Ãkkuíku ÃkuËk fhe ÷uðwt {kLkðeLkk fkçkq{kt nkuík íkku
ËwrLkÞk{kt fkuE ÔÞÂõík {q¾o fu {tË çkwrØLkku Lk nkuík. Ëhuf ÔÞÂõík LÞwxLk
yLku ykELk MxkELk çkLkðkLkku «ÞíLk fhík ! õÞktLkwt ÷kfzwt, õÞktLkwt ÷kuZwt,
õÞktLkk Þtºkku yLku ykuòhkuLkku WÃkÞkuøk fheLku MkðkheLkku Zkt[ku Ãký çkLke
økÞku. nðu yk {ýçktÄeLku íkýçktÄe ¼khu ðsLkLku ÷ELku s{eLk WÃkh
Ëkuzðwt yÚkðk nðk{kt Wzðk {kxu su þÂõík (Ãkkðh)Lke ykð~Þõíkk Au íku
¼÷u ÃkuxÙku÷Úke «kó Úkíke nkuÞ yÚkðk nðk fu ÃkkýeLkk xfhkðÚke ðes¤e
MðYÃku «kó Úkíke nkuÞ, Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt rð[khðkLke ðkík yu Au fu,
íku{kt {kLkðeyu fE ðMíkwLku ÃkuËk fhe Au ? ÃkuxÙku÷ íkuýu ÃkuËk fÞwO yÚkðk
nðk ? Ãkkýe íkuýu çkLkkÔÞwt ? íku{kt ykìÂõMksLk-nkEzÙkusLkLke þÂõík íkuýu
WíÃkÒk fhe ?
òu {kLkðe Úkkuze çkwrØÚke fk{ ÷u íkku íkuLku rð¿kkLkLkk ykùÞosLkf
yLku íkuLke «økríkLkk rþ¾h WÃkh rçkhksíkk yk Þwøk{kt Ãký ÃkkuíkkLke
Ãkhðþíkk yLku ÷k[kheLke yLkw¼qrík Úkþu yLku yuLkku Mðefkh fÞko rðLkk
Lknª hne þfu fu Ëhuf MkðkheLkwt [k÷ðwt yLku Úkku¼ðwt çkÄwt Mk]r»xLkk MksoLknkh
nf íkyk÷kLkk s fçò{kt Au.
økkVu÷ {Lkw»Þ ÃkkuíkkLke çkkÌk òuz-íkkuzLke f¤kLku fu suLkwt Lkk{ ði¿kkrLkf
MktþkuÄLkku Au íkuLkk WÃkh økðo yLku r{ÚÞkr¼{kLkLkk Lkþk{kt yuðku {Mík
ÚkE òÞ Au fu, ðkMíkrðf nfefík ár»xÚke yá~Þ ÚkE òÞ Au. yÕ÷kn
íkyk÷k ÃkkuíkkLkk ÃkÞøkBçkhku îkhk yk økV÷íkLkk ÃkËzkLku Ëqh fhu Au yLku
“rçkÂM{Õ÷krn {sThunk ð {whMkknk”Lke {q¤ nfefík Mkk{u ÷kðe Ëu Au.
òuðk{kt íkku yk yuf-çku ðkõÞLkku xqtfku Vfhku Au, Ãkhtíkw rð[kh fhðk{kt
ykðu íkku yk yuf ËhðkòLke fqt[e yLku f¤ Au fu, su {Lkw»ÞLku ¼kiríkf
ËwrLkÞk{kt hnuðk Aíkkt ykæÞkÂí{f ËwrLkÞkLkku rLkðkMke çkLkkðu Au yLku íkuLku
Mk]r»xLkk yýwyu yýw{kt yÕ÷knÃkkfLke ykùÞosLkf f¤k-fkheøkeheLkk
yÂMíkíðLkku òík yLkw¼ð Úkðk ÷køku Au.
y®nÞktÚke s {wyr{LkLke ËwrLkÞk yLku fkrVhLke ËwrLkÞk{kt íkVkðík

Ãkze òÞ Au. Mkðkhe WÃkh çktLku Mkðkh ÚkkÞ Au, Ãkhtíkw {wyr{LkLkk fË{
su Mkðkhe WÃkh Ãkzu Au, íku íkuLkkÚke Võík s{eLkLke {wMkkVhe Ãkqýo LkÚke
fhíkku, çkÕfu íkuLkku WÃkhLke ËwrLkÞk MkkÚku Ãký MkçktÄ òuze ykÃku Au.
Ãk]Úðe-ykfkþLku MktçkkuÄLk íkÚkk Ëhuf ðMíkwLke íkMçken ÃkZðe :
[kuÚke ykÞík{kt s¤«÷Þ Ãkqýo ÚkðkLkku yLku ÃkrhÂMÚkrík Mkk{kLÞ ÚkðkLkku
WÕ÷u¾ yk «{kýu fhðk{kt ykÔÞku Au fu, nf íkyk÷kyu Ãk]ÚðeLku MktçkkuÄLk
fheLku nwf{ ykÃÞku : “nu Ãk]Úðe ! íkwt ÃkkuíkkLkwt Ãkkýe þku»ke ÷u.” ¼kðkÚko yu
níkku fu, su «{kýu Ãkkýe W¼ÞwO níkwt, yux÷k {kxu íkuLku nwf{ ykÃkðk{kt
ykÔÞku fu, Ãk]Úðe íkuLku Vheðkh ÃkkuíkkLke ytËh Wíkkhe ÷u. ykMk{kLkLku nwf{
ykÃkðk{kt ykÔÞku fu, nðu Ãkkýe ðhMkkððkLkwt çktÄ fhe ykÃku. íku s «{kýu
s{eLk{ktÚke Lkef¤u÷ Ãkkýe Vhe s{eLk{kt Mk{kE økÞwt yLku ykMk{kLkÚke
Ãkkýe ðhMkðkLkwt çktÄ ÚkE økÞwt. ykMk{kLkLkwt ðhMku÷wt sux÷wt Ãkkýe s{eLk
WÃkh níkwt, íkuLku fwËhíku ËrhÞkyku yLku LknuhkuLkwt MðYÃk ykÃke ËeÄwt, suÚke
{kLkðe ÷k¼ WXkðu. (íkVMkehu fwíkwoçke yLku {Ínhe)
yk ykÞík{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu ykMk{kLk yLku s{eLkLku MktçkkuÄLk
fheLku nwf{ku ykÃÞk Au, ßÞkhu fu ònuh ár»x{kt íku fkuE MkSð fu çkwrØ
ÄhkðLkkh ÃkËkÚkkou LkÚke. yux÷k {kxu y{wf ÷kufkuyu íkuLku y÷tfkrhf MðYÃku
ðýoLk ÚkÞkLkwt çkíkkÔÞwt Au. Ãkhtíkw ½xLkk yu{ Au fu, ykÃkýe ár»x yLku
ykÃkýk ErLÿÞ ¿kkLkLkk ykÄkhu ËwrLkÞkLkk sux÷k ÃkËkÚkkou {]ík, rLkSoð
yLku çkwrØneLk Au, ðkMíkð{kt íku Mkki ÃkkuíkÃkkuíkkLke heíku MkSð yLku Mk{s
Ähkðíkk ÃkËkÚkkou Au. y÷çk¥k, íku{Lke Mk{s yu fûkk{kt LkÚke fu su fûkk{kt
{Lkw»Þ ðøkuhu MkSðkuLku «kó Au, yux÷k {kxu íku{Lku Mk{s rðLkkLkk Xh-
kðeLku þheyíkLkk nwf{kuLkk sðkçkËkh çkLkkððk{kt ykÔÞk LkÚke. fwhTykLk
{SËLke ½ýe çkÄe ykÞíkku yu çkkçkíku Mkkûke Au. su{fu “ðE{T r{Lk
þÞTELk EÕ÷k ÞwMkÂççknw rçknÂBËne” yux÷u fu, “fkuE ðMíkw yuðe LkÚke
fu su yÕ÷kn íkyk÷kLkk ð¾ký yLku íkMçken ÃkZíke Lk nkuÞ. (17:44)

yLku yu Ëu¾eíkwt Au fu, yÕ÷knÃkkfLke íkyheV yLku ð¾ký íkuLkk
Ãkrh[Þ WÃkh yð÷trçkík Au yLku Ãkrh[Þ Mk{sËkhe yLku çkwrØ WÃkh.
ykÚke òý ÚkE fu Ëhuf ðMíkw WÃkh Mk{s fu çkwrØ ÃkkuíkÃkkuíkkLkk yÂMíkíð
yLkwMkkh WÃkÂMÚkík Au. (MkSð-rLkSoð ÔÞkÏÞkyku yLku rMkØktíkku
{kLkðMkŠsík Au.) íku ÃkkuíkkLke yk s çkwrØ yLku Mk{sËkheÚke ÃkkuíkkLkk
MksoLknkhLku yku¤¾u Au yLku su fk{ {kxu íkuLkk ÃkuËk fhLkkhkyu íkuLku
÷økkðe Au, íkuLkwt fk{ íku ¾qçk Mkkhe heíku Mk{su Au yLku íkuLke Ãkqýoíkk{kt
y[qf heíku {sçkqíkeÚke ÷køku÷ Au. fwhTykLku fhe{Lke ykÞík “yyTíkk
fwÕ÷ þÞTELk ¾Õfnw »kwB{ nËk.” (h0:Ãk0) Lkku yk s yÚko Au. yux÷k
{kxu yk ykÞík{kt òu ykMk{kLk yLku s{eLkLkk MktçkkuÄLkLku ðkMíkrðf
yÚko{kt MktçkkuÄLk Xhkððk{kt ykðu íkku fkuE ðktÄku LkÚke.
s{eLk, ykMk{kLk yLku íku{kt WÃkÂMÚkík íku Mk{økú ðMíkwykuLke ík-
Mçken fhðkLkku ¼kðkÚko :
yk ðMíkwyku{kt çkÄk s Vrh~íkkyku yLku {Lkw»Þku íkÚkk rsÒkkíkku su
{wyr{Lk Au, íku{Lkwt yÕ÷knÃkkfLke íkMçken fhðwt íkku Ëu¾eíkwt Au, çkÄk s
òýu Au. fkrVh {Lkw»Þ yLku LkkÂMíkf su Ëu¾eíke heíku íkMçken (Ãkrðºkíkk
ðýoLk) LkÚke fhíkk íkuyku Ãký, yu s «{kýu rðïLkk çkeò ÃkËkÚkkou suLkk
rðþu fnuðk{kt ykðu Au fu, íku{Lkk{kt çkwrØ fu Mk{sËkhe LkÚke íku{Lke ík-
Mçken ÃkZðkLkku yÚko þwt Au ? y{wf W÷{kyu Vh{kÔÞwt fu, íku{Lke íkMçken
fhðkLkku ¼kðkÚko “íkMçkenu nk÷” yux÷u fu íku{Lke ÃkrhÂMÚkríkLke økðkne
Au. fkhý fu yÕ÷knÃkkf rMkðkÞ Ëhuf ðMíkwLke Mk{økú ÃkrhÂMÚkrík çkíkkðe
hne Au fu, íku Lk íkku ÃkkuíkkLkk yÂMíkíð{kt Mðíktºk Au yLku Lk s ÃkkuíkkLkk
fkÞ{e xfe hnuðk{kt ykÍkË Au. çkÕfu íku fkuE ½ýe s {kuxe þÂõíkLkk
íkkçku [k÷e hne Au. yk s ÃkrhÂMÚkríkLke økðkne íkuLke íkMçken Au.
Ãkhtíkw yLÞ MktþkuÄLkfkhkuLkk rLkðuËLkku Au fu, yk íkMçken yux÷u
“íkMçkenu ErgÞkhe” (MðuåAkyu fhðk{kt ykðíkwt yÕ÷kn íkyk÷kLke

ÃkrðºkíkkLkwt ðýoLk) íkku {kºk Vrh~íkkyku yLku {wyr{Lk rsÒkkíkku yLku {Lkw»Þku
{kxu ¾kMk Au. Ãkhtíkw “íkfTðeLke” (yá~Þ nwf{kuLkk ykrÄLk nkuðkLkk) MðYÃku
yÕ÷kn íkyk÷kyu Mk{økú Mk]r»xLkk fýu-fýLku ÃkkuíkkLke íkMçken ÃkZLkkhku
çkLkkðe hkÏÞku Au. fkrVh Ãký «Úk{ íkku Mkk{kLÞ heíku yÕ÷kn íkyk÷kLku
s {kLku Au yLku íkuLke ©u»XíkkLkku Mðefkh Ãký fhu Au yLku su ¼kiríkfÃkhMík
LkkÂMíkfku yÚkðk ykÄwrLkf ÞwøkLkk fkuBÞwrLkMxku yÕ÷knÃkkfLkk yÂMíkíðLkku
s ELfkh fhu Au yLku Ëu¾eíke heíku yÕ÷knÃkkfLkk yÂMíkíðLku s LkÚke
{kLkíkk, Ãkhtíkw íku{Lkk yÂMíkíðLkwt Ëhuf yðÞð rðLkk EhkËu çk¤sçkheÃkqðof
yÕ÷kn íkyk÷kLke íkMçken fhe hÌkwt Au. su{fu ð]ûk yLku ÃkÚÚkh-{kxe
ðøkuhu çkÄe s ðMíkwyku yÕ÷kn íkyk÷kLke íkMçken{kt «ð]¥k Au. Ãkhtíkw
íku{Lke yk íkMçken su yá~Þ yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Lku ykrÄLk
Au, íkuLku Mkk{kLÞ ÷kufku Mkkt¼¤íkk LkÚke. fwhTykLku fhe{Lkku EhþkË Au :
“ð÷krfÕ÷k íkVfnqLk íkMçkennw{” (17:44) yk çkkçkíku Ë÷e÷ fhu Au
fu, yk Ëhuf fýu-fýLke íkMçken íkfðeLke yLku fkuE yuðe ðMíkw Au, suLku
Mkk{kLÞ {kýMk Mk{S þfíkku LkÚke. “íkMçkenu nk÷e” yu çkkçkík WÃkh
Ë÷e÷ fhu Au fu, yk Mk]r»xLkk fýu-fýLke íkMçken yá~Þ (íkõðeLke) MðYÃku
fkuE yuðe ðMíkw Au, suLku Mkk{kLÞ {Lkw»Þ Mk{S þfíkku LkÚke. “íkMçkenu
nk÷e”Lku Ëhuf çkwrØþk¤e yLku Mk{sËkh ÔÞÂõík Mk{S yLku òýe þfu
Au. ykÚke òý ÚkE fu, yk íkMçken {kºk “íkMçkenu nk÷e” LkÚke, çkÕfu
ðkMíkrðf Au. Ãkhtíkw ykÃkýe Mk{s yLku çkwrØÚke WÃkhðx Au.
nËe»k þheV{kt hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkku su yu
{kuyTrsÍku WÃkÂMÚkík Au fu, hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)
Lke {wêe{kt fktfheykuLke íkMçken fhðe Mknkçkyu rfhk{ (hËe.)Lkk fkLkkuyu
Mkkt¼éÞwt, íkuLkwt {kuyTrsÍku nkuðwt íkku Ëu¾eíkwt Au, Ãkhtíkw ¾MkkEMku fwçkhk{kt
þi¾ s÷k÷wÆeLk MkwÞqrík (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, fktfheykuLkwt íkMçken ÃkZðwt
hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkku {kuyTrsÍku LkÚke, íku íkku

ßÞkt ftE Ãký Au íkMçken ÃkZe hne Au, çkÕfu ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)Lkku {kuyTrsÍku íkku yu Au fu, íku ykÃk (Mk÷.)Lkk nkÚk {wçkkhf{kt
ykÔÞk ÃkAe íkuLke íku íkMçken fhðwt fkLkkuÚke Mkt¼¤kðk ÷køÞwt.
E{k{ fwíkwoçke (hn.)yu yk s MktþkuÄLkLku ðÄkhu ðsLkËkh XhkÔÞwt Au
yLku íkuLkk WÃkh fwhTykLk yLku MkwÒkíkLke ½ýe çkÄe Ë÷e÷ku ðýoLk fhe Au.
Ëk.ík. Mkqhyu ÞkMkeLk{kt nÍhík ËkðqË (y÷ÞrnMMk÷k{) rðþu EhþkË
Au : “EÒkk MkÏ¾hLk÷ rsçkk÷...” (yux÷u fu, y{u ÃknkzkuLku fk{u ÷øk-
kzâk fu íku nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lke MkkÚku Mkðkh yLku Mkkts íkMçken fhu
Au. (48:18) yLku Mkqhyu çkfhn{kt ÃknkzkuLkk ÃkÚÚkhku rðþu “EÒk r{Lnk
÷{k....” EhþkË Au. (ÃknkzLkk y{wf ÃkÚÚkh yÕ÷knÃkkfLkk zhÚke Lke[u
økçkze Ãkzu Au. (h:74) su{kt ÃkÚÚkhku{kt Ãký yuf «fkhLke çkkirØf ûk{íkk
íkÚkk yÕ÷knÃkkfLkku zh nkuðkLkwt Mkkrçkík ÚkkÞ Au, íkÚkk Mkqhyu {hÞ{{kt
LkMkkhkLkwt nÍhík EMkk (y÷i.)Lku yÕ÷knÃkkfLkk çkuxk fnuðkLkk hrËÞk{kt
“ðíkr¾hwo÷ rsçkk÷w...” Vh{kððk{kt ykÔÞwt. “yk ÷kufku yÕ÷knÃkkfLkk
{kxu çkuxku Xhkðu Au, íku{Lkk íku fw£Lkk fr÷{kÚke Ãknkzku WÃkh ¼Þ AðkÞ
òÞ Au yLku íku økçkzðk ÷køku Au.” (19:90-91) Ëu¾eíkwt Au fu, yk zh
íku{Lke Mk{sðkLke ûk{íkkLke òýfkhe ykÃku Au yLku Mk{sðkLke ûk{íkk
nkuðk ÃkAe íkMçken fhðwt fkuE yþõÞ çkkçkík LkÚke.
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, yuf Ãknkz
çkeò ÃknkzLku fnu Au fu, nu V÷kýk ! þwt íkkhk WÃkhÚke fkuE yuðku ÔÞÂõík
ÃkMkkh ÚkÞku Au, su yÕ÷kn íkyk÷kLku ÞkË fhLkkhku nkuÞ ? òu íku fnu fu,
nk ! íkku yk Ãknkz íkuLkkÚke ¾wþ ÚkkÞ Au. íkuLkk WÃkh Ë÷e÷ {kxu nÍhík
yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)yu yk ykÞík ÃkZe : “ðfk÷w ¥k¾ÍhT
hn{kLkw ð÷ËLk” (19:88) yLku ÃkAe Vh{kÔÞwt fu, ßÞkhu yk ykÞíkÚke
Mkkrçkík ÚkÞwt fu, Ãknkz fw£Lkku fr÷{ku Mkkt¼¤ðkÚke «¼krðík ÚkkÞ Au yLku
íkuLkk WÃkh ¼Þ AðkÞ òÞ Au, íkku þwt ík{khku yuðku rð[kh Au fu íku çk-
krík÷ rLkðuËLkkuLku Mkkt¼¤u Au yLku MkíÞ ðkík íkÚkk yÕ÷knÃkkfLkk rÍ¢Lku
LkÚke Mkkt¼¤íkk ? yLku íkuLkkÚke «¼krðík LkÚke Úkíkk ? (fwíkwoçke, çk nðk÷yu
hfkEf EçLku {wçkkhf) yLku hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu
Vh{kÔÞwt fu, “fkuE rsÒkkík yLku {Lkw»Þ yLku ð]ûk yLku ÃkÚÚkh íkÚkk ZuVwt
yuðwt LkÚke, su {wyÂÍÍLkLkku yðks Mkkt¼¤u Au yLku fÞk{íkLkk rËðMku
íku{Lkk E{kLk yLku Lkuf nkuðkLke økðkne Lk ykÃku.”
({wy¥kk E{k{ {kr÷f ð MkwLkLk EçLku {ksn, çk rhðkÞíku yçkq MkEË ¾wËhe)
E{k{ çkw¾khe (hn.)yu nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)

Lke rhðkÞíkÚke Lkf÷ fÞwO Au fu, y{u ¾kðkLke (ðkLkøkeLkku) íkMçkenLkku
yðks Mkkt¼éÞk fhíkk níkk, ßÞkhu fu íku (ðkLkøke) ¾kðk{kt ykðe hne
nkuÞ yLku yuf çkeS rhðkÞík{kt Au fu, y{u hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lke MkkÚku
¾kðwt ¾kíkk (s{ðk çkuMkíkk) íkku ¾kðkLke (ðkLkøkeLke) íkMçkenLkku yðks
Mkkt¼éÞk fhíkk níkk. Mknen {wÂM÷{{kt nÍhík òrçkh EçLku Mk{whn
(hËe.)Lke rhðkÞíkÚke Lkf÷ ÚkÞwt Au fu, hMkq÷wÕ÷kn (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)yu Vh{kÔÞwt fu, nwt {¬n {wfho{nLku yk ÃkÚÚkhÚke yku¤¾wt Awt
su çkyT»kík yLku LkçkqÔðík Ãknu÷kt {Lku Mk÷k{ fÞko fhíkku níkku yLku nwt
nsw Ãký íkuLku yku¤¾wt Awt. y{wf ÷kufkuyu fÌkwt fu, íkuLkkÚke Eþkhku “nsThu
yMðË” Au. ðÕ÷knw yyT÷{w.
E{k{ fwíkwoçke (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, nËe»k þheVLke rhðkÞíkku{kt yk
«{kýuLke ½xLkkyku ½ýe çkÄe Au. yLku “WMíkwðkLkyu nLLkkLkn” (yuf
Mkqfk ÍkzLkwt Úkz suLkku Mknkhku ÷E hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{) {ÂMsË{kt ¾wíçkku ykÃÞk fhíkk níkk)Lke rnfkÞík íkku ¾qçk
«[r÷ík yLku {wMk÷{kLkkuLke {w¾u h{íke hnu Au, suLkk hzðkLkku yðks
Mknkçkyu rfhk{ (hËe.)yu Mkkt¼éÞku níkku. ßÞkhu fu nwÍqh (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu ¾wíçkkLkk Mk{Þu íkuLku AkuzeLku r{Bçkh WÃkh ¾wíçkku
ykÃkðkLke þYykík fhe.
yk rhðkÞíkku ÃkAe íku þwt yMkt¼ð Au fu, s{eLk yLku ykMk{kLkLke

Ëhuf ðMíkw{kt íkuLke fûkk «{kýuLke çkkirØf ûk{íkk yLku Mk{sËkhe nkuÞ
yLku Ëhuf ðMíkw Mkk[e ÃkØríkÚke yÕ÷knÃkkfLke íkMçken fhu ! Eçkúkne{
(hn.)yu Vh{kÔÞwt Au fu, yk íkMçken MkSð yLku rLkSoð çktLku ðMíkwyku{kt
Mk{kLk Au. yux÷u MkwÄe fu ËhðkòLkk fð[ktLkk yðks{kt Ãký íkMçken
Au. E{k{ fwíkwoçke (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, òu íkMçkenLkku ¼kðkÚko “íkMçkenu
nk÷e” nkuík íkku «Míkwík ykÞík{kt nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lke fkuE rðrþ»xíkk
þwt hnu ? “íkMçkenu nk÷e” íkku Ëhuf {Lkw»Þ, Ëhuf MkSð yLku Ëhuf ðMíkw
rðþu òýe þfkÞ Au. yux÷k {kxu Ëu¾eíkwt yu s Au fu, yk “íkMçkenu
fð÷e” ({kir¾f íkMçken) níke yLku su{fu ¾MkkEMku fwçkhkLkk nðk÷kÚke
WÃkh Lkf÷ fhðk{kt ykÔÞwt Au fu, fktfheykuLkwt íkMçken fhðwt {kuyTrsÍku
LkÚke, íku íkku Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt yLku Ëhuf Mk{Þu MkðoMkk{kLÞ Au, íkuLkk rðþu
hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkku {kuyTrsÍku íkku yu níkku
fu, íku ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkk nkÚk {wçkkhf{kt ykÔÞk
ÃkAe íkuLke íkMçken yu «{kýuLke ÚkE økE fu, Mkk{kLÞ ÷kufkuLkk fkLkkuyu
Mkkt¼¤e. yu s «{kýu ÃknkzkuLke íkMçken Ãký nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkku
{kuyTrsÍku yu s MðYÃku Au fu íku{Lkk {kuyTrsÍk ðzu íku íkMçken fkLkkuLkk
Mkkt¼¤ðkÃkkºk çkLke økE. ðÕ÷knw yyT÷{w.
[kuÚke ykÞíkLkk ytíku Vh{kÔÞwt fu, Ãk]Úðe yLku ykMk{kLku yÕ÷kn
íkyk÷kLkk nwf{Lkwt Ãkk÷Lk fÞwO yLku s¤«÷ÞLkku rfMMkku Mk{kó ÚkÞku
íkÚkk nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkwt ðnký “sqËe” Ãknkz WÃkh Úkku¼e økÞwt yLku
yíÞk[kheykuLku nt{uþk {kxu “hn{íkÚke Ëqh” fnuðk{kt ykÔÞk.
‘sqËe’ Ãknkz yksu Ãký yk s Lkk{Úke fkÞ{ Au. íkuLkwt ÂMÚkríkMÚkkLk
nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkk {q¤ ðíkLk Ehkf {kiMkq÷Lkk W¥khu EçLku W{h xkÃkw
LkSf yk{uorLkÞkLke MkhnË LkSf Au. yk yuf Ãkðoík{k¤k Au, suLkk yuf
¼køkLkwt Lkk{ sqËe Au. íkuLkk s yuf ¼køkLku ‘yhkhík’ fnuðk{kt ykðu Au.
nk÷Lke íkðhkík{kt ðnký Úkku¼ðkLkk MÚk¤Lku ‘yhkhík’ çkíkkððk{kt ykÔÞwt

Au. íku çktLku rhðkÞíkku{kt fkuE yuðku {kuxku Vhf LkÚke, Ãkhtíkw «ÏÞkík «k[eLk
EríknkMk{kt Ãký Au fu, nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkwt ðnký ‘sqËe’ Ãknkz WÃkh
ykðeLku ÚkkuÇÞwt níkwt.
íkkuVkLk Úkku¼ðwt :
[kuÚke ykÞík{kt s¤«÷ÞLkk rfMMkkLkku ytík yu heíku ðýoLk fÞkou Au
fu, ßÞkhu íkkuVkLk Mk{kó ÚkE [qõÞwt yLku nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)
Lkwt ðnký ‘sqËe Ãknkz’ WÃkh Úkku¼e økÞwt íkÚkk Ãk]Úðe WÃkhLkwt Ãkkýe Ãk]Úðeyu
þku»ke ÷eÄwt íkÚkk ykMk{kLkLkwt çkkfe çk[u÷wt Ãkkýe Lknuhku yLku ËrhÞkyku
MðYÃku Mkwhrûkík ÚkE økÞwt. suLkk Ãkrhýk{u s{eLk {kLkð ðMkðkx {kxu
ÞkuøÞ çkLke økE íÞkhu nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku fnuðk{kt ykÔÞwt
fu, nðu ík{u Ãknkz WÃkhÚke s{eLk WÃkh Wíkhku yLku fkuE rVfh-®[íkk
Lk fhku. fkhý fu ík{khk WÃkh y{khk íkhVÚke Mk÷k{íke yLku çkhfíkku
Úkþu. yux÷u fu ykVíkku yLku {wMkeçkíkkuÚke Mk÷k{íke Úkþu yLku {k÷ íkÚkk
yki÷kË{kt ðÄkhku yLku çkhfík Úkþu.
yk EhþkË «{kýu íkkuVkLk ÃkAe ËwrLkÞk{kt Mk{økú {kLkð ðMkðkx
nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke yð÷kË Au. fwhTykLku çkeS søÞkyu
EhþkË Vh{kÔÞku Au : “ðsyÕLkk swŠhGÞíknq nw{wÕçkkfeLk.” (37:77)
yux÷u fu, yk ½xLkk ÃkAe ËwrLkÞk{kt çkkfe hnuLkkh çkÄe fki{ku {kºk nÍhík
Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkku s ðtþ yLku yð÷kË nþu. ykÚke nÍhík Lkqn
(y÷i.)Lku EríknkMkfkhkuyu “ykË{u »kkLke” (çkeò ykË{) fÌkk Au.
LkwçkqÔðíkLke Ë÷e÷ :
nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk «÷ÞLke yk rðøkík hMkq÷u fhe{
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku ðne îkhk òý fhkðeLku íku{Lke fki{Lku
Mkt¼¤kðe, íkku yk ½xLkk Ãkkuíku nwÍqh (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkk
MkíÞ Lkçke nkuðkLke yuf Mkkûke çkLke økE. íkuLkk WÃkh æÞkLk Ëkuhðk {kxu
Ãkkt[{e ykÞík{kt EhþkË ÚkÞku fu, nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{) yLku

íku{Lkk íkkuVkLkLke ½xLkk yk økiçkLke ¾çkhku Au, suLku Lk íkku ík{u «Úk{Úke
òýíkk níkk yLku Lk s ík{khe yhçk fki{ íkuLkkÚke ðkfuV níke. ykÃk
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu íku{Lku çkíkkÔÞwt íkku íkuLkku †kuík yuLkk
rMkðkÞ þwt nkuE þfu Au fu, íku {kºk yÕ÷kn íkyk÷kLke ðne îkhk ík{Lku
çkíkkððk{kt ykÔÞwt Au. fkhý fu òu ík{khe fki{Lkk ÷kufku ¼ýu÷k-økýu÷k
yLku rðïLkk EríknkMkLke òýfkhe hk¾Lkkhk nkuík íkku yu fÕÃkLkk Ãký fhe
þfkíke níke fu, ík{u íku ÷kufku ÃkkMkuÚke Mkkt¼¤eLku yk ½xLkkyku ðýoLk fhe
ykÃke Au. Ãkhtíkw ßÞkhu fu Mk{økú fki{ Ãký yk ½xLkkykuÚke yòý níke
yLku ík{u rþûký «kó fhðk {kxu õÞkhuÞ fkuE çkeò ËuþLkku «ðkMk fÞkou
LkÚke, íkku yk ¾çkhLkku yuf {kºk {køko yLku †kuík ðne nkuðkLkwt Mkkrçkík
ÚkE økÞwt, su Lkçke yLku ÃkÞøkBçkhu çkhnf (Mkk[k) nkuðkLke MÃk»x Ë÷e÷
Au.
ytrík{ ykÞík{kt hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku
íkMkÕ÷e yLku MkktíðLkk ykÃkðk {kxu Vh{kððk{kt ykÔÞwt fu, ík{khe LkwçkqÔðík
yLku rhMkk÷ík WÃkh MkqÞoÚke ðÄkhu «fkrþík Ë÷e÷ku Mkkrçkík ÚkE [qfe nkuðk
Aíkkt Ãký òu y{wf f{LkMkeçk çkËTçkg ÷kufku Lk {kLku yLku ík{khe MkkÚku
ðkË-rððkË fhíkk hnu, íkku ík{khu ík{khkÚke yøkkW ÚkE [qfu÷k ÃkÞøkBçkh
nÍhík Lkqn (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk SðLk[rhºkLku òuðwt òuEyu fu, íku{ýu
Mk{økú yuf nòh ð»kkouLke ÷ktçke ô{h íku{Lkk ºkkMk yLku Ãkezkyku ðuXðk{kt
ÃkMkkh fhe ËeÄe yLku Aíkkt su «{kýu íku{ýu ÄiÞo Ëk¾ÔÞwt, ík{u Ãký yuðk
s ÄiÞoÚke fk{ ÷ku. fkhý fu yu çkkçkík Lk¬e Au fu, ytíku MkV¤íkk {w¥kfe
(yÕ÷knÚke zhLkkh) ÷kufkuLku s {¤u Au.
nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX :
• Ëhuf {kýMk ÃkkuíkkLkk y{÷Lkku sðkçkËkh Au. yux÷k {kxu çkkÃkLke
çkwÍwøkeo-Lkufe çkuxkLkk økwLkknLkku f^Vkhku-E÷ks çkLke þfíke LkÚke. yu
s «{kýu çkuxkLke Lkufe çkkÃkLku fk{ ÷køke þfíke LkÚke. nÍhík Lkqn
y÷ÞrnMMk÷k{Lke LkwçkqÔðík ykÃkLkk çkuxk fLykLkLku fk{ Lk ÷køke
þfe. yLku nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lke LkwçkqÔðík ÃkkuíkkLkk
çkkÃk ykÍh {kxu AqxfkhkLkwt fkhý Lk çkLke þfe.
• {kýMk {kxu su{ Lkuf-Mkkhe ËkuMíke sYhe Au, íku{ çkqhk ÷kufkuLke
Mkkunçkík-MktøkÚke Ëqh hnuðw sYhe Au. nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{Lkk
VhÍtËLku çkqhe ËkuMíkeyu s LkwfMkkLk fÞwO.
• yÕ÷knÃkkf WÃkh Mknen ¼hkuMkk MkkÚku ònuhe yMçkkçk ({kæÞ{)
ðkÃkhðk íkð¬w÷Lkk rðYØ LkÚke, çkÕfu {kæÞ{Lkku ðÃkhkþ íkð¬w÷Lke
Mknen heík Au, yLku íku s fkhýu íkkuVkLkÚke çk[ðk yÕ÷knÃkkfu
nÍhík Lkqn (y÷i.)Lku MxeBçkh (f~íke) çkLkkððkLkku nwf{ fÞkou.
• yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke Mkkhk-¾hkçk f]íÞkuLke Mkò yMk÷ íkku
ykr¾hík{kt {¤þu. Ãkhtíkw y{qf ð¾íku ËwLÞk{kt Ãký yíÞk[kheykuLku
íku{Lkk y{÷Lke Mkò {¤e òÞ Au. su{fu íkqVkLku Lkqn (y÷Þrn-
MMk÷k{) íkÚkk ykË, »k{qË, rVhykiLk, Lk{YË ðøkuhuLku ËwLÞk{kt Ãký
MkÍk {¤e økE.
P nÍhík EÿeMk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík EÿeMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk Võík çku
“ðÍfwh rV÷ rfíkkrçk EÿeMk” nÍhík EÿeMk (y÷i.) nÍ. Lkqn
(y÷i.)Lkk yuf nòh ð»ko Ãknu÷kt nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkk ðzðkyku{ktÚke
Au. (Ynw÷ {ykLke çk nðk÷yu {wMíkËhf nkrf{) yLku íkuyku nÍhík ykË{
(y÷i.) ÃkAe «Úk{ Lkçke yLku hMkq÷ Au. su{Lkk WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kyu
ºkeMk MkneVk LkkrÍ÷ fÞko. (f{k Ve nËe»k yçkqÍh Í{¾þhe) yLku nÍhík
EÿeMk (y÷i.) MkkiÚke Ãknu÷k {kLkðe Au, su{Lku EÕ{u Lkwsq{ yLku rnMk-
kçk (¾økku¤þk† íkÚkk økrýíkþk†) {kuyTrsÍk MðYÃku yÃkoý fhðk{kt
ykÔÞwt. (çknhu {wneík) yLku MkkiÚke Ãknu÷k {Lkw»Þ Au, su{ýu f÷{Úke ÷¾ðkLke
yLku fÃkzkt MkeððkLke þkuÄ fhe. íku{Lkk ykðíkk Ãknu÷kt ÷kufku Mkk{kLÞ
heíku òLkðhkuLkk [k{zkLkku ÃkkuþkfLke søÞkyu WÃkÞkuøk fhíkk níkk. yLku
Mkki «Úk{ íkku÷-{kÃkLke ÃkØrík Ãký íku{ýu s þkuÄe níke íkÚkk nrÚkÞkhkuLkwt
MktþkuÄLk Ãký íku{LkkÚke s þY ÚkÞwt. íku{ýu nrÚkÞkhku þY fheLku çkLkq
fkrçk÷ MkkÚku rsnkË fÞkou. (çknhu {wneík, fwíkwoçke, {Ínhe, Yn)
“ðhVyTLkknw {fkLkLkT yr÷GÞk” yux÷u fu, y{u nÍhík EÿeMk
(y÷i.)Lku Wå[ MÚkkLk WÃkh WXkðe ÷eÄk. íkuLkku yÚko yu Au fu, íku{Lke
LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷ík íkÚkk yÕ÷kn íkyk÷kLke Mk{eÃkíkkLkwt ¾kMk MÚkkLk
yÃkoý fhðk{kt ykÔÞwt yLku y{wf rhðkÞíkku{kt su íku{Lku ykMk{kLk WÃkh
WXkðe ÷uðkLke çkkçkík Lkf÷ ÚkE Au, íkuLkk rðþu EçLku f»keh Vh{kðu Au
:
“yk fyTçk ynTçkkhLke EMhkE÷e rhðkÞík{ktÚke Au yLku íku{ktÚke
y{wf{kt ½ýwt çkÄwt Lkfkhkí{f yLku yÃkrhr[ík Au.”
fwhTykLku fhe{Lkk «Míkwík þçËku òu fu yu çkkçkíku MÃk»x LkÚke fu,
ynªÞkt Ëhßòyku ô[k fhðkLkku ¼kðkÚko Au yÚkðk ykMk{kLk{kt
Sðíkk WXkðe ÷uðkLkku ¼kðkÚko Au. yux÷k {kxu íku{Lku ykfkþ íkhV WXkðe
÷uðkLke çkkçkík [ku¬Mk LkÚke yLku fwhTykLk þheVLke íkVMkeh íkuLkk WÃkh
yð÷trçkík LkÚke. (çkÞkLkw÷ fwhTykLk)
P nÍhík nqË y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík nqË y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk Mkkík søÞkyu
fhðk{kt ykÔÞwt Au.
ykË fki{ nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkk Ãkkiºk Eh{Lke yð÷kË{ktÚke Au. íku
WÃkhÚke s yu fki{Lku ykËu Eh{ Ãký fnu Au. íkuyku ynfkV (Þ{Lk){kt
ðMkíkk níkk. nÍ. nqË (y÷ÞrnMMk÷k{) íku s fki{{ktÚke nkuðkLkk fkhýu
íkuykuLkk fki{e íku{s ðíkLke ¼kE (íÞktLkk {q¤ hneþ) ÚkE økÞk. íkuÚke
s íkuykuLkk ¼kE íkhefu Vh{kÔÞwt. íku ÷kufku{kt Ãký {qŠík Ãkqò çknw Vu÷kE
økE níke. hkuS ykÃkLkkh, ðhMkkË {kuf÷Lkkh, íktËwhMíke çkûkLkkh, ðøkuhu
«íÞuf nuíkw yLku nksík Ãkqýo fhLkkh swËk swËk Ëuðíkkyku çkLkkðe hkÏÞk
níkk yLku íkuykuLku Ãkqsíkk níkk. nÍ. nqË (y÷ÞrnMMk÷k{)yu íkuykuLku
yuLkkÚke yxfkÔÞk yLku yu {nkLk ÃkkÃkLke rþûkkÚke zhkÔÞk.
“Mkqhyu yyThkV”{kt Vh{kÔÞwt : yLku (yuðe s heíku) y{u ykË fki{Lke
íkhV íkuykuLkk ¼kE nqË (ÃkÞøkBçkh)Lku {kufÕÞk. íku{ýu fÌkwt fu, {khe fki{ !
ík{u yÕ÷kn íkyk÷kLke s çktËøke fhku, íkuLkk rMkðkÞ ík{khku fkuE {yTçkqË
LkÚke; íkku þwt ík{u (yÍkçkÚke) zhíkk LkÚke ? (6Ãk) íku{Lke fki{{ktLkk MkhËkhku
suyku fkrVh níkk íkuyku çkkuÕÞk : y{u íkku òuEyu Aeyu fu ík{u çkuðfqV Aku yLku
çkuþf, y{u ík{Lku sqXk ÷kufku {ktnuLkk Äkheyu Aeyu. (66) (nqË y÷i.yu) fÌkwt
fu, nu {khe fki{ ! {khk{kt shkÞ {q¾koE LkÚke, Ãkhtíkw nwt íkku Mk{økú snkLkLkk
ÃkhðhrËøkkhLkku ({kuf÷u÷ku) hMkq÷ Awt. (67) ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLkk MktËuþk
(yLku nwf{ku) ík{Lku Ãknkut[kzwt Awt yLku nwt ík{khku rðïkMkw þw¼uåAf Awt. (68)
þwt ík{u yk ðkíkÚke y[hs Ãkk{ku Aku fu, ík{khe ÃkkMku ík{khk ÃkhðhrËøkkh
íkhVÚke ík{khk {ktnuLkk yuf {kýMk {khVíku LkMkeník ykðe fu suÚke íku ík{Lku
zhkðu. ð¤e, (íku nk÷ík) ÞkË fhku, ßÞkhu (yÕ÷kn íkyk÷kyu) ík{Lku Lkqn
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lke fki{ ÃkAe (Ëuþ{kt) MkhËkh çkLkkÔÞk yLku ík{khk þhehLkku
Vu÷kðku ðÄkhe ËeÄku; {kxu ík{u yÕ÷kn íkyk÷kLkk WÃkfkhkuLku ÞkË fhku fu suÚke
ík{u MkV¤ Úkkyku. (69) íkuyku çkkuÕÞk, þwt y{khe ÃkkMku ykÃk yux÷k s {kxu
ykÔÞk Aku fu y{u yuf s yÕ÷kn íkyk÷kLke çktËøke fheyu yLku y{khk çk-
kÃkËkËk suykuLku Ãkqsíkk níkk íkuykuLku Akuze ËEyu ? çkMk, òu ykÃk Mkk[k Aku
íkku su yÍkçkÚke y{Lku zhkðku Aku, íku y{khe ÃkkMku ÷E ykðku. (70) íku{ýu
fÌkwt : ík{khk WÃkh ík{khk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke yÍkçk yLku fkuÃk ykððkLke
íkiÞkhe{kt s Au, (Aíkkt) þwt ík{u {khe MkkÚku yuðk Lkk{ku rðþu Í½zku fhku Aku
fu suLku ík{u íkÚkk ík{khk ðze÷kuyu (ÃkkuíkkLkk íkhVÚke) hk¾e ÷eÄkt Au ? (yLku
¾hwt òuíkkt) yÕ÷kn íkyk÷kyu íkku íkuykuLke (çktËøke {kxu) fkuE Ãký Ë÷e÷
Wíkkhe LkÚke, {kxu ík{u (yÍkçkLke) hkn swyku, nwt Ãký ík{khe MkkÚku hkn òuô
Awt. (71) Auðxu y{u nqË (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku íkÚkk íku{Lke MkkÚku su ÷kufku
níkk íku{Lku ÃkkuíkkLke f]ÃkkÚke çk[kÔÞk yLku íku ÷kufkuLkkt {q¤ MkwØkt fkÃke LkktÏÞk fu
suyku y{khe ykÞíkkuLku swXkzíkk níkk yLku íkuyku E{kLk ÷kðLkkh s Lk níkk.
(7h)
nÍhík nqË (y÷i.)Lkk sðkçk{kt íkuyku fnuðk ÷køÞk : ík{u LkÞko
{q¾o Aku fu ÃkkuíkkLkk ðze÷kuLkk ÃktÚkLku íÞS yk¾e fki{Úke Aqxk Ãkzku Aku
yLku Mkkð sqXk Ãký Aku fu, ÃkkuíkkLke ðkíkkuLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk íkhVLke
çkíkkðe yÍkçkÚke Lkknf y{Lku zhkðku Aku.
yuLkku sðkçk nÍhík nqË (y÷i.)yu yk «{kýu ykÃÞku : {khe fkuE
ðkík {q¾koELke LkÚke. yÕ÷knÃkkfLkk íkhVÚke su ÃkËðe (nwf{) {Lku {¤e
Au, íkuLkk nf yËk fYt Awt, çkÕfu yu{kt ík{khe s {q¾koE Au. fkhý fu
ÃkkuíkkLkk Mkk[k þw¼uåAf su{Lke «k{krýfíkk yLku MkíÞíkk «Úk{Úke s
Mkðo{kLÞ Au, íkuLku nðu çkwrØneLk yLku çkuðfqV çkLkkðe Ãkkuíku ÃkkuíkkLkwt LkwfMkkLk
fhe hÌkk Aku.

yux÷u nÍhík Lkqn (y÷i.)Lke fki{Lkk ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kyu
ík{khe Mk¥kk fkÞ{ fhe yLku íkuykuLke søÞkyu ík{Lku ykçkkË fÞko. ð¤e,
fËkðh nkuðk{kt íku{s þkherhf çk¤{kt MkkiÚke ðÄkhe ËeÄk. yk WÃkfkhku
ÞkË Ëuðkze [uíkðýe ykÃke fu, {qŠíkÃkqò yLku hMkq÷Lku sqXkzðkLkk fkhýu
íkuykuLke su Ëþk ÚkE íku ík{khe Lk Úkðk Ãkk{u, {kxu ðŠýík WÃkfkhku íku{s
íku rMkðkÞLkk yÕ÷kn íkyk÷kLkk yøkrýík WÃkfkhku ÞkË fheLku íkuLkk
þw¢økwÍkh yLku Vh{ktçkhËkh ÚkE òyku íkku ËwrLkÞk íku{s ykr¾hík{kt
MktÃkqýo MkV¤íkk {¤þu, Ãký òu Mkk[k WÃkfkhfíkkoLke rðYØíkk fhþku yLku
ÿkune çkLkþku íkku çkÒku søkík{kt LkwfMkkLk ¼kuøkððwt Ãkzþu.
ßÞkhu ík{khe þhkhík, çkuyËçke yLku çkuþh{e nË ðxkðe økE Au,
íkku nðu Mk{òu fu yÕ÷kn íkyk÷kLkku yÍkçk yLku fkuÃk ík{khk WÃkh
ykðe s ÃknkutåÞku, nðu ftE rð÷tçk ÚkLkkh LkÚke.
yux÷u {qŠíkykuLkkt y{wf Lkk{ku hk¾e y{wf y{wfLku ðhMkkË, hkuS,
yð÷kË ðøkuhu ykÃkLkkh çkíkkðku Aku. yu çkÄk ík{khk yLku ík{khk ðze÷kuLkkt
s økkuXðe fkZu÷k Lkk{ku Au, su{kt MkíÞíkk yLku ¾hkÃkýwt shkÞ LkÚke. yu
ÃkÚÚkhku{kt ¾wËkE økwýku õÞktÚke ykÔÞk ? íkku ÃkAe yuðe Lkk{Lke fÂÕÃkík
{qŠíkyku suLkk {yTçkqË nkuðk Ãkh fkuE «fkhLke ftE s Ë÷e÷ LkÚke, íkuLkk
MkçktÄe {khe MkkÚku íkðneËLkk Ëkðk{kt Í½zk yLku rððkË fhku Aku, íkku
yÕ÷kn íkyk÷k ík{khk Í½zkykuLkku VUMk÷ku fhu íkuLke hkn swyku, nwt Ãký
íku s VUMk÷kLke hkn òuô Awt.
íkuykuyu LkMkeník Lknª {kLkíkkt yÍkçkLke {ktøkýe fhe íkku ºký ð»ko
MkwÄe Ëwfk¤ Ãkzâku. íku Mk{Þu fkuE ykVík ykðíke íkku nk÷ su MÚk¤u
çkÞíkwÕ÷kn Au, íÞkt ykðe ÷kufkuLke fkf÷qËe yLku ykrsÍe fhðkÚke
ykVík x¤e síke. íku ð¾íku íÞkt ÷k÷ huíkeLkku xufhku níkku. íku ÷kufkuyu
Ãký íÞktLkku EhkËku fÞkou. íÞkt Ãknkut[eLku E{kLkðk¤kykuyu fÌkwt fu, ßÞkt
MkwÄe ík{u nÍhík nqË (y÷i.) Ãkh E{kLk Lknª ÷kðku, íÞkt MkwÄe ðhMkkË
Lknª ykðu. íkuÚke íku{Lku fuË fÞko yLku fkrVhkuyu sE Ëwyk {ktøke. íÞkh
ÃkAe íkuykuLku ðkË¤Lkk ºký xwfzk Ëu¾kÞk. MkVuË, fk¤ku yLku ÷k÷ yLku
økuçkÚke yðks ykÔÞku fu, suLku [knku íkuLku ÃkMktË fhku. íkuykuyu fk¤kLku
ÃkMktË fÞkou fu íku{ktÚke {wþ¤Äkh ðhMkkË Ãkzþu. ÃkAe ÃkkuíkkLkk MÚk¤u sE
çkeò ÷kufkuLku ðkË¤Lkk þw¼ Mk{k[kh ykÃÞk. íku Mkki ÷kufku òuðk çknkh
Ëkuze ykÔÞk. Ãkhtíkw íku{kt ðtxkur¤ÞkLkku yÍkçk níkku. íku nwf{ Úkíkkt [k÷w
ÚkÞku. yuf yXðkrzÞwt Mkíkík ÃkðLkLkwt yux÷wt òuh hÌkwt fu, íku{kt Mkki fkrVhku
yÚkzkE-¼xfkELku Lkkþ ÃkkBÞk. íku ÃkAe nÍhík nqË (y÷i.) Þ{Lk íkhV
[kÕÞk økÞk. Vhe nÍh{kuík E÷kfk{kt ykðe ðVkík ÃkkBÞk. íku{Lke fçkh
íÞkt s Au.
nÍhík nqË y÷ÞrnMMk÷k{Lke Ëyðík yLku fki{Lkk sðkçkku :
“Mkqhyu nqË”{kt Vh{kÔÞwt : yLku y{u ykË (fki{)Lkk íkhV íkuykuLkk
¼kE nqË (y÷i.)Lku {kufÕÞk. íku{ýu fÌkwt fu, nu {khe fki{ ! ({kºk)
yÕ÷kn íkyk÷kLke s çktËøke fhku. íkuLkk rMkðkÞ ík{khku fkuE {yTçkqË
LkÚke. ík{u Mkki (þhef Xuhððk{kt) sqXwt fnku Aku. (Ãk0) nu {khe fki{ !
nwt ík{khkÚke yuLkk WÃkh ftE s çkË÷ku {ktøkíkku LkÚke. {khe {sqhe íkuLkk
s WÃkh Au fu suýu {Lku ÃkuËk fÞkou. Aíkkt þwt ík{u Mk{síkk LkÚke ? (Ãk1) yLku nu
{khe fki{ ! ÃkkuíkkLkk {kr÷fÚke ÃkkuíkkLkk økwLkkn çkÏþkðku. Vhe (E{kLk ÷kðe)
íkuLkk íkhV hsq Úkkyku íkku íku ík{khk WÃkh ykMk{kLkÚke (ðhMkkËLke) Äkhku Akuze
Ëuþu yLku ík{Lku ðÄw þÂõík ykÃke (nk÷Lke) þÂõík{kt ð]rØ fhþu yLku ÃkkÃke
hne {kuZwt Lk Vuhðku. (Ãkh) íkuykuyu fÌkwt fu nqË (y÷i.) ! ykÃk y{khe ÃkkMku
ftE Ë÷e÷ ÷kÔÞk LkÚke yLku y{u ({kºk) ykÃkLkk fnuðkÚke y{khk ËuðíkkykuLku
AkuzLkkh LkÚke íku{s ykÃkLku fkuE heíku y{u {kLkLkkhk LkÚke. (Ãk3) y{u íkku
yu{ s fneyu Aeyu fu y{khk fkuE Ëuðíkkyu ykÃkLku çkqhe heíku Lkzíkh fhe
Au. nqË (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt : nwt yÕ÷knÃkkfLku Mkkûke hk¾wt Awt yLku ík{u Ãký
Mkkûke hnku fu su ðMíkwykuLku ík{u (yÕ÷knÃkkfLkk) þhef çkLkkðku Aku, íkuÚke nwt
çkuÍkh Awt. (Ãk4) íku yÕ÷knÃkkfLkk rMkðkÞ, íkuÚke ík{u Mk½¤k {¤e {khk nf{kt
Ëkð h[ku. Vhe {Lku (shk Ãký) {kun÷ík Lk ykÃkku. (ÃkÃk) {U íkku yÕ÷knÃkkf
Ãkh ¼hkuMkku fÞkou Au, su {khku yLku ík{khku Ãký {kr÷f Au. Ãk]Úðe Ãkh fkuE
[k÷Lkkh («kýe) LkÚke; Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLkk s fçò{kt íkuLke ÃkuþkLke
Au. çkuþf, {khku ÃkhðhrËøkkh MkeÄk {køko Ãkh ({¤u) Au. (Ãk6) Aíkkt òu ík{u
{kuZwt Vuhðþku íkku {khk îkhk su MktËuþku ík{khk íkhV {kuf÷ðk{kt ykÔÞku Au,
íku nwt ík{Lku Ãknkut[kze [qõÞku yLku {khku ÃkhðhrËøkkh ík{khk rMkðkÞ çkeò
÷kufkuLku ík{khe søÞkyu ykçkkË fhþu, Ãký yÕ÷knÃkkfLkwt ík{u ftE çkøkkze
þfþku Lkrn. [ku¬Mk {khku ÃkhðhrËøkkh Ëhuf ðMíkw Ãkh hûkf Au. (Ãk7) yLku
ßÞkhu y{khku nwf{ ÃknkutåÞku íÞkhu y{u nqË (y÷i.)Lku íkÚkk su ÷kufku íku{Lke
MkkÚku E{kLk ÷kÔÞk níkk, íku{Lku ÃkkuíkkLke f]ÃkkÚke çk[kðe ÷eÄk yLku íku{Lku
yrík Mk¾ík yÍkçkÚke Mkwhrûkík hkÏÞk (Ãk8) yLku yk (íku s) ykË fki{ Au
fu suykuyu ÃkkuíkkLkk {kr÷fLke ykÞíkkuLkku ELfkh fÞkou yLku íkuLkk hMkq÷kuLku {kLÞk
Lkrn, Ãký yuðkykuLkk nwf{Lku íkkçku ÚkÞk suyku çk¤sçkhe fhLkkh (yLku)
rðhkuÄe níkk (Ãk9) yLku (íkuÚke s) yk ËwrLkÞk{kt Ãký ÷yLkík íkuykuLke ÃkkA¤
÷køku÷e hne yLku rfÞk{íkLkk rËðMku Ãký (÷køku÷e hnuþu.) Mkkt¼¤e ÷ku !
ykËu ÃkkuíkkLkk {kr÷fLkku ELfkh fÞkou (yLku) Mkkt¼¤e ÷ku ! ykËLku rVxfkh Au
su nqË (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke fki{ níke. (60) yLku y{u »k{qËLke íkhV íkuykuLkk
(fki{e) ¼kE Mkkr÷n (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku {kufÕÞk. íku{ýu fÌkwt fu, nu fki{ !
yÕ÷knÃkkfLke çktËøke fhku. íkuLkk rMkðkÞ ík{khku fkuE s {yTçkqË LkÚke. íkuýu
s ík{Lku s{eLkÚke ÃkuËk fÞko yLku íku{kt ík{Lku ðMkkÔÞk. íkku íku yÕ÷kn íkyk÷k
ÃkkMku ÃkkuíkkLkk økwLkkn çkÏþkðku. Vhe (E{kLk ÷kðe) íkuLke íkhV hwsqy hnku.
çkuþf, {khku ÃkhðhrËøkkh LkSf nkuÞ (ËwykLkku) fçkq÷ fhLkkh Au. (61) íkuyku
çkkuÕÞk : nu Mkkr÷n (y÷ÞrnMMk÷k{) ! yk Ãknu÷kt y{u ykÃkLkkÚke (yLkuf
«fkhLke) ykþkyku hk¾íkk níkk, Ãký þwt ykÃk y{Lku íku ðMíkwykuLke ÃkqòÚke
hkufku Aku, suLku y{khk çkkÃk-ËkËk Ãkqsíkk níkk yLku su ËeLk íkhV ykÃk çkku÷kðku
Aku, íkuLkk rðþu y{u þtfk{kt Aeyu, suýu y{Lku {qtÍðý{kt LkkÏÞk Au. (6h)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : Ëhuf Lkçkeyu rçkLkMðkÚkeoÃkýwt çkíkkððk yk
ðkík fne Au. Mkkhktþ fu fkuE Ãký «fkhLkk MðkÚko rðLkk {kºk ÷køkýeÚke
s ík{khe ¼÷kELke ðkík fnuLkkhLku Ëw~{Lk fnku Aku. fuðk {q¾ko Aku ?
“ykMk{kLk{ktÚke Äkhku Akuze Ëuþu” yux÷u sYh {wsçk ¾qçk ðhMkkË
ðhMkkðþu. fkhý fu ËhufLku ðhMkkËLke [knLkk íkku MkËk nkuÞ Au s, Ãký
íku ÷kufkuLkk fw£Lkk fkhýu íkuykuLkk WÃkh ºký ð»koÚke Ëwfk¤ níkku íkuÚke ¾kMk
fhe Vh{kÔÞwt : ð¤e, þºkwykuLkk {wfkçk÷k{kt þkherhf çk¤, MktÏÞkçk¤
ðøkuhuLke ¾kMk sYh Ãkzu Au. íkuÚke Vh{kÔÞwt fu, ykŠÚkf íku{s þkherhf
heíku Mk{Úko fhe yð÷kË{kt Ãký çkhfík ykÃkþu.
íkuykuLke yk ðkík fu, “ykÃk ÃkkuíkkLke Mkå[kELke ftE Ë÷e÷ ÷kÔÞk
LkÚke” yu {kºk Ëw~{Lke yLku fÃkxÚke níke. Lknª íkku nÍhík nqË (y÷i.)
íkuykuLku {wyrsÍn Ëu¾kze [qõÞk níkk, Ãkhtíkw íkuykuLkk {Lkøk{íkk Lknª
nkuðkÚke íkuLkk íkhV ÷ûk Lknª ykÃkíkkt yu{ fne ËeÄwt.
fkrVhkuyu fÌkwt fu, nu nqË (y÷i.) ! ykÃk y{Lku y{khk {yçkqËkuLke
çktËøkeÚke hkufíkk níkk yLku íkuykuLku çkwYt-¼÷wt fnuíkk níkk, íkuÚke íku {yçkqËku
Ãkife fkuEyu ÃkkuíkkLke LkzíkhÚke ík{Lku økktzk çkLkkðe ËeÄk Au, íkuÚke ykðe
fZtøke ðkíkku fhku Aku yLku søkíkLku {q¾o çkLkkðe MkkiLku ÃkkuíkkLkk Ëw~{Lk
çkLkkðe hÌkk Aku.
íÞkhu nqË (y÷i.)yu sðkçk ykÃÞku : yíÞkhu ík{khe Ä{feLkk
sðkçk{kt Ãký yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞ ík{khk Mkki {yçkqËkuÚke yËkðík
yLku LkkhkS Ëþkoðwt Awt. íkku ík{u ík{khk Ëuðíkkyku MkkÚku {¤e çkLku íku ÞwÂõík
fhe ÷ku. Ãký ÞkË hk¾ku fu íkuyku ftE s fhe þfíkk LkÚke. ßÞkhu ík{khe
MknkÞ Aíkkt íkuyku ftE fhe þfíkk LkÚke íkku yuf÷k þwt Äq¤ fhe þfþu ?
yux÷u Ãk]Úðe{kt su ftE Au íku Mkki íkuLkk s fçkò{kt Au. íkuLkk nwf{
rMkðkÞ fkuE ftE fhe þfíkwt LkÚke, íkku nwt ík{khkÚke zhíkku LkÚke. yu{kt Ãký
yuf {wyrsÍku Au fu, nwt yuf÷ku yuðe {kuxe çk¤ðkLk, ÷kuneLke íkhMke
Ëw~{Lk fki{Lku Mkk{kLÞ [u÷uLs ykÃkwt Awt Aíkkt fkuE ftE fhe þfu íku{
LkÚke. yu s Lkðe Ë÷e÷ fkÞ{ ÚkE yLku ík{kYt yu{ fnuðwt fu, y{khe
Mkk{u Ë÷e÷ hsq fhe LkÚke íku ¾kuxwt XÞwO. ð¤e, Mkkrçkík ÚkÞwt fu, su fnwt Awt
íku s MkeÄku {køko Au yLku yÕ÷kn íkyk÷k MkeÄk {køko Ãkh Au. yux÷u fu
MkeÄk {køkuo [k÷LkkhLku yÕ÷knÃkkf {¤þu.
yÕ÷kn íkyk÷k MkkiLke fhýe òýu Au, íkku yÍkçkÚke fkrVhkuLku s
n÷kf fhþu yLku íkuÚke yÕ÷kn íkyk÷kLkwt fu hMkq÷ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)Lkwt ftE çkøkzðkLkwt LkÚke. ík{khe søÞkyu çkeòykuLku ðMkkðe ËuþLku
ykçkkË fhþu.
ykx÷wt rðøkíkðkh Mk{òððk Aíkkt íkuyku E{kLk Lk ÷kÔÞk íkku ËkuÍ¾Lke
økh{ nðkLkku yÍkçk ykÔÞku, su íkuykuLke Lkkf{kt ½wMke Lke[uÚke Lkef¤e
síke. íkuÚke íkuykuLkk MkktÄu MkktÄk Aqxe síkk. íku ¼Þtfh yÍkçkÚke nÍhík
nqË (y÷ÞrnMMk÷k{) íkÚkk íku{Lku {kLkLkkh [kh nòh {wMk÷{kLkkuLku
çk[kÔÞk. ð¤e, E{kLk yLku MkífkÞkouLkk «íkkÃku ykr¾híkLkk yÍkçkÚke
Ãký íku{Lku Lkòík ykÃke.
{ík÷çk fu íkuykuLkk ¾tzuhkuLku EçkúíkLke Lkshu swyku fu ykøkuðkLkkuyu
çkuÃkhðkEÚke ¾wËkE ðkíkkuLkku {wfkçk÷ku fÞkou, hMkq÷kuLku sqXkzâk yLku fki{u
ykøkuðkLkkuLkwt s fÌkwt {kLÞwt íkku Mkki n÷kf ÚkÞk. íku ÷kufkuyu nÍhík nqË
(y÷i.)Lku sqXkzâk. Aíkkt hMkq÷kuLku sqXkzðkLkwt yu fkhýÚke fÌkwt fu, yufLku
sqXkzðwt MkkiLku sqXkzðk Mk{kLk Au. fkhý fu íkðneË ðøkuhu {q¤ rMkØktíkku{kt
MkkiLkwt rþûký yuf s Au.
ËwrLkÞk{kt Ãký íkuyku Ãkh ¾wËkE ÷yLkík ÚkE yLku rfÞk{ík MkwÄe
íkuykuLkwt ðýoLk ÷yLkík MkkÚku s Úkþu íku{s rfÞk{ík ÃkAe Ãký MkËk {kxu
íkuyku Ãkh ÷yLkík hnuþu. fux÷kf {wVÂMMkhkuLkk {ík {wsçk rfÞk{íkLkk
rËðMku yk «{kýu Ãkwfkh Úkþu.
ykË fki{ Ãkh Wíkhu÷ ¾wËkE fkuÃk :

nÍhík nqË (y÷i.)yu fki{u ykËLku {qŠíkÃkqò AkuzeLku íkðneË yÃkLk-
kððk yLku sw÷{ íkÚkk çk¤sçkhe AkuzeLku LÞkÞ yLku ELMkkV yÃkLkkððkLke
íkkfeË fhe, Ãkhtíkw yk ÷kufku ÃkkuíkkLke Ëki÷ík yLku þÂõíkLkk Lkþk{kt [qh
níkk. íku{ýu ðkík Lk {kLke, suLkk Ãkrhýk{u íku{Lkk WÃkh «Úk{ yÍkçk yu
ykÔÞku fu, ºký ð»ko MkwÄe Mkíkík ðhMkkË çktÄ hÌkku. íku{Lke s{eLkku Mkq¬e¼ê
hý çkLke økE, çkøke[kyku ðuhkLk ÚkE økÞk, Aíkkt Ãký yk ÷kufkuyu rþfo
yLku {qŠíkÃkqò fhðkLkwt Akuzâwt Lknª, íkku ÃkAe ykX rËðMk yLku Mkkík hkíkku
MkwÄe íku{Lkk WÃkh Mk¾ík «fkhLke yktÄeLkku yÍkçk ykÔÞku. suýu íku{Lkk
çk[u÷k hÌkk-MkÌkk çkkøkku yLku {nu÷kuLku s{eLkËkuMík fhe LkktÏÞk yLku
{kýMkku íkÚkk «kýeyku nðk{kt WzeLku ôÄk {kutyu s{eLk WÃkh ykðeLku
Ãkzíkk níkk. yk s «{kýu yk fki{u ykËLkku MkðoLkkþ fhe Lkkt¾ðk{kt
ykÔÞku. «Míkwík ykÞík{kt su EhþkË Au : “ðfíkyTLkk ËkrçkhÕ÷ÍeLk
fÍTÍçkq” (yyThkV : 7h) yux÷u fu “y{u sqXkzLkkhkykuLke LkMkT÷ fkÃke
Lkkt¾e.” íkuLkku nuíkw y{wf ÷kufkuyu yk s XhkÔÞku Au fu, íku Mk{Þu su ÷kufku
nksh níkk íku çkÄkLkku s Lkkþ fhe Lkkt¾ðk{kt ykÔÞku yLku y{wf ÷kufkuyu
yk þçËLkku yu ¼kðkÚko XhkÔÞku Au fu, ykðLkkhk Mk{Þ {kxu ¼rð»Þ{kt
Ãký fki{u ykËLke ðtþLkku ¢{ yÕ÷kn íkyk÷kyu fkÃke LkktÏÞku.
nÍhík nqË (y÷i.)Lke ðkík Lk {kLkðk yLku fw£-rþfo{kt hk[u÷e
hnuíke íku{Lke fki{ WÃkh ßÞkhu yÍkçk ykÔÞku, íkku nÍhík nqË (y÷i.)
yLku íku{Lkk MkkÚkeykuyu yuf nÍehn ‘¾qtxk [kuzeLku ðkz suðk çkLkkððk{kt
ykðu÷ ¾wÕ÷k MÚk¤’{kt þhý ÷eÄwt. yu ykùÞoLke ðkík níke fu, yk
yktÄe-íkkuVkLk{kt {kuxk {kuxk {nu÷ku s{eLkËkuMík ÚkE hÌkk níkk, Ãkhtíkw
yk ðkz{kt nðk rçkÕfw÷ {æÞ{ fûkkLke yLku þktík ÚkELku «ðuþíke níke.
nÍhík nqË (y÷i.)Lkk çkÄk MkkÚkeËkhku yÍkçk LkkrÍ÷ Úkíkku níkku íku Mk{Þu
Ãký rçkÕfw÷ Mk÷k{ík heíku þktríkÚke çkuMke hÌkk. íku{Lku fkuE «fkhLke fkuE
íkf÷eV Lk Ãknkut[e. fki{Lkk MkðoLkkþ ÚkE økÞk ÃkAe íkuyku {¬k {wyÍÍ{n
MkeÄkðe økÞk yLku íÞkt s ðVkík ÃkkBÞk. (çknhu {wneík)
fki{u ykËLkku yÍkçk nðkLkk íkkuVkLkLkk MðYÃk{kt ykððku fwhTykLk
{SË{kt MÃk»x LkwMkqMk îkhk «Míkwík Au yLku Mkqhyu {wyTr{LkqLk{kt nÍhík
Lkqn (y÷i.)Lkk rfMMkkLkwt ðýoLk fÞko ÃkAe su EhþkË ÚkÞku Au : “»kwB{
yLþyTLkk r{BçkyTrËrn{ fhLkLk yk¾rhLk.” (h3:31) yux÷u fu,
“ÃkAe y{u íku{Lkk ÃkAe yuf yLÞ Mk{qn ÃkuËk fÞkou.” Ëu¾eíkwt yu Au
fu, yk Mk{qnLkku yÚko fki{u ykË Au, ÃkAe íku Mk{qnLkk y{÷ku yLku
ÃkrhÂMÚkríkyku ðýoLk fÞko çkkË EþkoË Vh{kÔÞku : “Vy¾Íínw{wMMkGníkw
rçkÕnr¬.” (h3:41) yux÷u fu, “Ãkfze ÷eÄk íku{Lku yuf ¼Þtfh yðksu.”
fwhTykLkLkk yk ðýoLkLke çkeLkk WÃkh y{wf rððhýfkh W÷{kyu Vh{kÔÞwt
fu, fki{u ykË WÃkh Mk¾ík «fkhLkk yrík ¼Þtfh yðksLkku yÍkçk ykÔÞku
níkku, Ãkhtíkw íku çktLku ðkíkku{kt fkuE rðhkuÄk¼kMk LkÚke. çkLke þfu Au fu ¼Þtfh
{kuxku yðks Ãký ykÔÞku nkuÞ yLku yktÄe-íkkuVkLk Ãký ykÔÞwt nkuÞ.
ytrík{ ykÞík{kt EhþkË Vh{kÔÞku fu, nÍhík nqË (y÷i.)Lkku MktÃkqýo
Mkt½»ko yLku fki{u ykËLke çk¤ðk¾kuheLkwt ytrík{ Ãkrhýk{ yu ykÔÞwt fu,
“y{u nÍhík nqË (y÷i.)Lku yLku íku ÷kufkuLku suyku íku{Lkk WÃkh E{kLk
÷kÔÞk níkk, yÍkçkÚke Mkwhrûkík hkÏÞk yLku sqXkzLkkhk ÷kufkuLkk {qr¤Þkt
fkÃke LkktÏÞk yLku íkuyku E{kLk ÷kðLkkhk Lk níkk.”
yk rfMMkk{kt økkVu÷ {kLkðku {kxu yÕ÷kn íkyk÷kLke ÞkË yLku
yk¿kkÃkk÷Lk{kt ÷køke sðkLkwt {køkoËþoLk yLku íkuLkku rðhkuÄ fhLkkhkyku
{kxu çkkuÄÃkkX yLku LkMkeníkLkku Mkk{kLk íkÚkk «[khfku yLku MkwÄkhfku {kxu
ÃkÞøkBçkh (y÷i.)Lke ÃkhtÃkhk íkÚkk MkwÄkhýk yLku «[khLkwt rþûký Au.
nÍhík nqË (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu fki{u ykË{kt {kufÕÞk
níkk. yk fki{ þÂõík íkÚkk çknkËqheLkk ykÄkhu Mk{økú ËwrLkÞk{kt rðrþ»x
fki{ Mk{sðk{kt ykðíke níke. nÍhík nqË (y÷i.) Ãký yk s fki{Lkk
MkÇÞ níkk. þçË ‘y¾knw{ nwËLk’{kt yu s çkkçkík íkhV Eþkhku fhðk{kt

ykÔÞku Au, Ãkhtíkw ykx÷e {sçkqík yLku çknkËqh fki{ yVMkkuMk fu çkwrØ
yLku Mk{sËkhe ¾kuE çkuXe níke yLku íku{ýu ÃkkuíkkLkk nkÚkkuÚke fkuíkhu÷e
ÃkÚÚkhkuLke {qŠíkykuLku ÃkkuíkkLkk hçk yLku {yTçkqË çkLkkðe hkÏÞk níkk.
nÍhík nqË (y÷i.)Lke ËyTðíkLke {wÏÞ çkkçkíkku :
nÍhík nqË (y÷i.)yu su ËeLkLke Ëyðík ÃkkuíkkLke fki{ Mkk{u hsq
fhe íkuLke ºký MkiØktríkf çkkçkíkkuLkku þYykíkLke ºký ykÞíkku{kt WÕ÷u¾
ÚkÞku Au. yuf, íkðneËLke Ëyðík yLku yk Ëyðík yux÷u fu, yÕ÷kn
íkyk÷k rMkðkÞ fkuELku EçkkËíkÃkkºk Mk{sðwt sqXwt yLku {kºk fÃkku¤fÂÕÃkík
ykûkuÃk-çkkS Au. çkeswt yu fu, nwt su yk íkðneËLke Ëyðík ÷ELku ykÔÞku
Awt yLku yux÷k {kxu ÃkkuíkkLke ®sËøkeLku {U yk fkÞo{kt ðfV fhe hk¾e Au,
ík{u yu íkku rð[khku yLku Mk{òu fu, þk {kxu {U yk {nuLkík yLku Mkt½»koLkwt
fkÞo yÃkLkkÔÞwt Au ? Lk íkku nwt ík{khe ÃkkMkuÚke yk MkuðkLkwt fkuE ð¤íkh
{ktøkwt Awt yLku Lk s {Lku ík{khk íkhVÚke fkuE ¼kiríkf ÷k¼ ÃknkutåÞku Au.
òu nwt íkuLku yÕ÷kn íkyk÷kLkwt Vh{kLk yLku MkíÞ Lk Mk{síkku nkuík íkku
ytíku ík{Lku yk Ëyðík ykÃkðkLke ykð~Þõíkk s þwt Au ? yLku þk {kxu
nwt ík{khe MkwÄkhýk fhðk{kt ykx÷e íkf÷eV yLku {nuLkík çkhËkMík fYt
!?
ðyÍ yLku rþ¾k{ý íkÚkk ËeLkLke ËyðíkLkwt ð¤íkh :
fwhTykLku fhe{u yk ðkík ÷øk¼øk çkÄk s ytrçkÞk (y÷i.)Lkk {w¾uÚke
Lkf÷ fhe Au fu, y{u ík{khe ÃkkMkuÚke ÃkkuíkkLke Ëyíkð yLku {nuLkíkLkwt fkuE
ð¤íkh {ktøkíkk LkÚke. íkuLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu, òu Ëyðík yLku íkç÷eøkLkwt
fkuE ð¤íkh ÷uðk{kt ykðu íkku yu Ëyðík «¼kðþk¤e yLku yMkhfkhf
hnuíke LkÚke. suLkk WÃkh yLkw¼ð Mkkûke Au fu, ðyÍ yLku çkkuÄÃkkXLkwt
ð¤íkh ÷uLkkhkykuLke ðkík ©kuíkkyku WÃkh yMkh fhíke LkÚke.
ºkeS ðkík yu Vh{kðe fu, ÃkkuíkkLke ÃkkA÷e ®sËøke{kt su fw£ yLku
økwLkkn ík{u fhe [qõÞk Aku, yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku íkuLku {kV fhkðku yLku
nðu ÃkAeLke ®sËøke{kt yk çkÄk økwLkknkuÚke íkðçkk fhku. yux÷u fu, yk
Ëw»f]íÞku Lk yk[hðkLkku Ãkkfku rLkÄkoh yLku fhkh fhku fu, nðu ÃkAe y{u
íku{Lke LkSf Ãký sEþwt Lknª. òu ík{u yk {kVe yLku íkðçkkLkwt fkÞo fhe
÷eÄwt, íkku íkuLkk Ãkrhýk{u ykr¾híkLke fkÞ{e MkV¤íkk íkku {¤þu s {¤þu,
ËwrLkÞk{kt Ãký íkuLkk ½ýk VkÞËkykuLkk «íÞûk yLkw¼ð fhþku. yuf yu
fu íkðçkk yLku çkÏþeþ fhkððkÚke ík{khk WÃkhÚke Ëw»fk¤ Ëqh ÚkE sþu
yLku Mk{Þ yLkwfq¤ ¼khu ðhMkkË Úkþu, suLkkÚke ík{khe hkuS{kt rðþk¤íkk
ÃkuËk Úkþu yLku çkeswt yu fu, ík{khe þÂõík yLku íkkfkík ¾qçk ðÄe sþu.
Mk{økú fki{Lkk {wfkçk÷k{kt yuf ÔÞÂõík (Lkçke) íkhVÚke ykðe ònuh-
kík yLku Ëkðku fheLku íku{Lkk Mð{kLkLku søkkzðwt yLku ÃkAe Mk{økú çknkËqh
fki{{ktÚke fkuELke {ò÷ Lk Úkðe fu, íku{Lkk {wfkçk÷k{kt fkuE nhfík fhu,
yk çkÄwt nÍhík nqË (y÷i.)Lkku yuf ykøkðku {kuyTrsÍku níkku, suLkkÚke
íku{Lke íku ðkíkLkku Ãký sðkçk ÚkE økÞku fu, ík{u y{Lku fkuE {kuyTrsÍku íkku
çkíkkÔÞku LkÚke yLku yu ðkíkLkku Ãký sðkçk ÚkE økÞku fu, y{khe {qŠíkykuyu
ykÃkLku {kLkrMkf çke{khe{kt MkÃkzkðe ËeÄk Au. fkhý fu òu {qŠíkyku{kt
yuðe íkkfkík nkuík, íkku íku Mk{Þu íku{Lku Sðíkk Akuzâk Lk nkuík.
fki{u ykËLke ½xLkk yLku yÍkçkLkwt ðýoLk fÞko ÃkAe yLÞku {kxu
çkkuÄËkÞf ðkíkku çkkuÄÃkkX «kó fhðkLke «uhýk MðYÃku ðýoLk ÚkE Au.
su{kt fki{u ykË su{ýu ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLke rLkþkLkeykuLku sqXkze
yLku ÃkkuíkkLkk hMkq÷kuLke LkkVh{kLke fhe íkÚkk yuðk ÷kufkuLkk fnuðk WÃkh
[k÷íkk hÌkk, suyku òr÷{ yLku rsÆe níkk. íkuLkwt Ãkrhýk{ yu ykÔÞwt fu,
ËwrLkÞk{kt Ãký íku{Lkk WÃkh ÷yLkík ÚkE, rVxfkh ðhMÞku, yux÷u fu f]
ÃkkÚke Ëqhe íku{Lke MkkÚku nt{uþk ÷køku÷e hne yLku fÞk{ík{kt Ãký yu s
«{kýu yk Ëqhe ÷køku÷e hnuþu.
nÍhík nqË y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX :
su {kýMk fki{u ykËLkku rfMMkku ÃkZu Au, íkuLke ykt¾ku Mk{ûk nÍhík
nqË y÷ÞrnMMk÷k{ suðe yuf yuðe ÔÞÂõíkLkku [nuhku Mkk{u ykðu Au, su
yíÞtík MknLkþe÷, ¾k{kuþ yLku MktÃkqýo Lkufe-íkfðkðk¤w SðLk SðLkkhe
ÔÞÂõík Au. su fktE çkku÷u Au, íku íkku÷eLku çkku÷u Au fu, ykLkwt Ãkrhýk{ þwt
ykðþu ? ÃkkuíkkLke fki{Lke Xêk {~fheLkku sðkçk yíÞtík þktíkr[¥ku Äeh-
sÚke ykÃku Au. EÏ÷kMk yLku rLkGÞíkLke ÃkkfeÍøke íku{Lke ÃkuþkLke WÃkhÚke
Í÷fíke Lksh ykðu Au.
yk Äehs ËeLkLke Ëyðík (íkç÷eøk) ykÃkLkkhkykuLku æÞkLk yÃkkðu
Au fu, ÷kufkuLke Xêk-{~fhe íku{Lke ËyðíkLkk Wå[ nuíkw{kt Yfkðx çkLkíke
LkÚke. yLku LkçkeykuLke yk MkwÒkík Au fu, íku çkwhkELkku çkË÷ku ¼÷kE yLku
MkgeLkku sðkçk {eXk þçËkuÚke s ykÃku Au.
P P P
P nÍhík Mkkr÷n y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík Mkkr÷n y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk ykX
ykøk¤ ykË fki{Lke yuf òríkLkwt ðýoLk ÚkÞwt, yºku íkuðe çkeS
òríkLkwt ðýoLk fÞwO. yu fki{ Lkqn (y÷i.)Lkk Ãkkiºk Eh{Lkk Ãkkiºk »k{qËLke
yð÷kË{kt nkuðkÚke íku{Lkwt Lkk{ ykËu »kkrLkÞn íkÚkk »k{qË Ãkzâwt. ykË
fki{Lkk n÷kf ÚkÞk çkkË Úkkuze s {wÆík ÃkAe yu ÷kufku yhçkMíkkLkLkk
Ãkqðo yLku W¥kh rð¼køk{kt Vu÷kÞk. íkuykuLke rnËkÞík {kxu íku{Lkk s
rÃkíkhkEyku{ktÚke nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lku Lkçke çkLkkðe {kufÕÞk, Ãký
»k{qË fki{u íkkçkuËkheLku çkË÷u íku{Lke MkkÚku Xêk-{~fhe yLku økuhðíkoýqtf
fhe, suÚke yÕ÷knÃkkfu íkuykuLkk WÃkh ÄhíkeftÃkLkku íku{s yuf fkh{e
[eMkLkku yÍkçk {kuf÷e íkuykuLku LkuMík LkkçkqË fÞko.
íku ÷kufkuyu ÃkkuíkkLke EåAk yLkwMkkh {wyrsÍn Ëu¾kzðk Ãkh E{kLk
÷kððkLkku ðkÞËku fÞkou níkku. íkuÚke íkuykuLkk fnuðk {wsçk íkuykuLke MkkÚku
íkuykuLke EËLkk rËðMku nÍhík Mkkr÷n (y÷i.) støk÷{kt økÞk. íÞkt íku
÷kufkuyu {wfkçk÷kLkk nuíkwÚke ÃkkuíkkLke {qŠíkyku ÃkkMku [{ífkh Ëu¾kzðkLke
{ktøkýe fhe, Ãký ftE ðéÞwt Lkrn íÞkhu ¾rMkÞkýk ÚkÞk yLku swLËqyT rçkLk
y{ú Lkk{Lkk MkhËkhu nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Úke {ktøkýe fhe fu, støk÷{kt
Ãkzu÷k MktøkeLk ÃkÚÚkh{ktÚke s yçk½ze yuf økk¼ý ôxýe fkZku íkku ík{khk
WÃkh E{kLk ÷kðeþwt, suÚke nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu ðwÍq fhe Lk{kÍ
ÃkZeLku Ëwyk {ktøke, íkku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke íkhík s ÃkÚÚkh nkÕÞku
yLku yðks ÚkE Vkxe økÞku. íku{ktÚke yuf ôxýe {ktøkýe {wsçk Lkef¤e
ykðe yLku íku s Ãk¤u íkuýu çkå[kLku sL{ ykÃÞku. íkhík s íku çkå[wt Ãký
íkuLkk suðzwt ÚkE økÞwt. yk yËT¼wík çkkçkík Mkkiyu «íÞûk rLknk¤e, Ãký íku
MkhËkh rMkðkÞ çkeswt fkuE E{kLk ÷kÔÞwt Lkrn.
íku ôxýe {kxu yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt fu, yÕ÷knÃkkfLke s{eLk{kt
[híke hnuþu yLku ðkheLkk rËðMku Ãkkýe Ãkeþu, Ãkhtíkw fkuEyu AuzAkz fhðe
Lkrn. yuLkku yu {ík÷çk LkÚke fu òuEyu íkuLkwt ¾uíkh ¾kE òÞ, çkÕfu ßÞkt
fkuELke {kr÷feLke s{eLk LkÚke, íÞkt [híkk fkuE íkuLku yxfkðu Lkrn.
fki{u »k{qËLkku WÕ÷u¾ fwhTykLku fhe{{kt :
“Mkqhyu yyThkV”{kt Vh{kÔÞwt : yLku y{u »k{qË fki{ íkhV íkuykuLkk
¼kE Mkkr÷n (ÃkÞøkBçkh y÷ÞrnMMk÷k{)Lku {kufÕÞk. íku{ýu fÌkwt fu, nu {khe
fki{ ! yÕ÷kn íkyk÷kLke s çktËøke fhku, íkuLkk rMkðkÞ ík{khku fkuE {yTçkqË
LkÚke; ík{khk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke ík{khe ÃkkMku yuf MÃk»x Ë÷e÷ Ãknkut[e økE
Au. (yux÷u) yÕ÷knÃkkfLke yk ôxýe ík{khk {kxu rLkþkLke Au, íkku íkuýeLku
(ykÍkË) Akuze Ëku, fu yÕ÷knÃkkfLke s{eLk{kt [híke Vhu yLku ík{u íkuýeLku
çkwhe rLkGÞíku nkÚk Ãký ÷økkzíkk Lkrn. (òu Auzþku íkku) Vhe ík{Lku Ëw:¾ËkÞf
yÍkçk Ãkfze ÷uþu. (73) yLku (íku nk÷íkLku) ÞkË fhku, ßÞkhu íkuýu ík{Lku ykË
(fki{Lkk) ÃkAe ykçkkË fÞko yLku ík{Lku s{eLk Ãkh (hnuðkLkwt MkhMk) Xufkýwt ykÃÞwt
fu Lkh{ s{eLk Ãkh {nu÷ çkktÄku Aku yLku ÃknkzkuLku fkuíkhe fkuíkheLku ½h çkLkkðku
Aku, íkku yÕ÷kn íkyk÷kLkk WÃkfkhku ÞkË fhku yLku Ëuþ{kt VMkkË Lk {[kðku.
(74) íkuLke fki{Lkk ykøkuðkLkku fu suyku ½{tze níkk, íkuykuyu ÃkkuíkkLkk{ktÚke su
økheçkku E{kLk ÷kÔÞk níkk, íku{Lku ÃkqAÞwt fu, þwt ík{Lku yk ðkíkLkwt ÞfeLk Au fu
Mkkr÷n (y÷ÞrnMMk÷k{) ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLkk {kuf÷u÷k (hMkq÷) Au ?
íkuykuyu fÌkwt fu, íku{Lku su ðMíkw ykÃke {kuf÷ðk{kt ykÔÞk Au, íkuLkk WÃkh y{Lku
íkku MktÃkqýo ÞfeLk Au. (7Ãk) (íkku) íku yr¼{kLke ÷kufku fnuðk ÷køÞk fu suLkk
WÃkh ík{u ÞfeLk ÷kÔÞk Aku íkuLku y{u {kLkíkk LkÚke. (76) ÃkAe íkuykuyu íku
ôxýeLku fkÃke Lkk¾e yLku ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLkk nwf{Lkwt WÕ÷t½Lk fÞwO yLku
fnuðk ÷køÞk fu, nu Mkkr÷n (y÷ÞrnMMk÷k{) ! òu ykÃk hMkq÷ Aku, íkku su
(yÍkçk)Úke ykÃk y{Lku zhkðíkk níkk, íku ÷E ykðku. (77) ÃkAe íkuykuLku
ÄhíkeftÃku Ãkfze ÷eÄk, suÚke íkuyku ÃkkuíkkLkk ½hku{kt ôÄk Ãkzu÷k s hne økÞk.
(78) Vhe Mkkr÷n (y÷ÞrnMMk÷k{)yu íkuykuÚke {kuZwt VuhÔÞwt yLku fÌkwt fu, nu
{khe fki{ ! {U ík{Lku {khk ÃkhðhrËøkkhLkku MktËuþku Ãknkut[kze ËeÄku yLku ík{kYt
¼÷wt [kÌkwt; Ãký ík{u (yuðk Aku fu) ÃkkuíkkLkk þw¼uåAfkuLku r{ºk hk¾íkk s LkÚke.
(79)
«Úk{ ykÞík{kt EhþkË Au : “ðE÷k »k{qË y¾knw{ Mkkr÷nLk”
íku{ktÚke «Úk{ fki{u ykËLkk WÕ÷u¾{kt ðýoLk ÚkE [qõÞwt Au fu, ykË yLku
»k{qË yuf s ËkËkLke yð÷kË{kt çku ÔÞÂõíkykuLkk Lkk{ku Au. íku{Lke yð÷kË
Ãký íku{Lkk Lkk{Úke s yku¤¾kE yLku çku fki{ku çkLke økE. yuf fki{
“fki{u ykË” yLku çkeS fki{ “fki{u »k{qË” fnuðkÞ Au. íkuyku yhçkLkk
W¥kh-Ãkrù{{kt ðMkíkk níkk yLku íku{Lkk {kuxk þnuhLkwt Lkk{ rnsTh níkwt,
suLku yksu {kuxu ¼køku “{ËkELku Mkkr÷n” (y÷i.)Lkk Lkk{u yku¤¾ðk{kt
ykðu Au. fki{u ykËLke su{ fki{u »k{qË Ãký {k÷Ëkh, þÂõíkþk¤e yLku
çknkËqh fki{ níke íkÚkk ÃkÚÚkhLke rþÕÃkf¤k{kt yLku MÚkkÃkíÞf¤k{kt rLk»ýkík
níke. ¾wÕ÷e s{eLk WÃkh {kuxk {kuxk {nu÷ku çkLkkðíkk níkk. íkËwÃkhktík
ÃknkzkuLku fkuíkhe fkuíkheLku íku{ktÚke yLkuf «fkhLke E{khíkku çkLkkðíkk níkk.
“yhsw÷ fwhTykLk”{kt {ð÷kLkk MkGÞË Mkw÷Þ{kLk Mkknuçku ÷ÏÞwt Au fu,
íku{Lkk MÚkkÃkíÞ yðþu»kku ËwrLkÞk{kt yksu Ãký òuðk {¤u Au. íkuLkk WÃkh
“Ehr{” yLku “»k{qËe” r÷Ãke{kt ÷¾kýku fkuíkhu÷k òuðk {¤u Au.
ËwrLkÞkLke Ëku÷ík yLku yGÞkþeykuLkwt Ãkrhýk{ {kuxu ¼køku yu s ykðíkwt
nkuÞ Au fu, yuðk ÷kufku yÕ÷knÃkkf yLku ykr¾híkÚke økkVu÷ ÚkELku ¾kuxk
{køkkou WÃkh ¾kuxk hðkzu [Ze òÞ Au. fki{u »k{qËLke Ãký yuðe s nk÷ík
ÚkE. y÷çk¥k, íku{LkkÚke yøkkWLke fki{ fki{u Lkqn (y÷i.)Lkk yÍkçkLkk
rfMMkkLkwt ðýoLk nsw MkwÄe ËwrLkÞk{kt [[koíkwt níkwt yLku íku WÃkhktík íku{Lkk
¼kE yuðe fki{u ykËLkk MkðoLkkþLkk rfMMkkyku íkku íkkò s níkk, Ãkhtíkw
Ëki÷ík yLku þÂõíkLkk LkþkLke {ËTnkuþeLke ¾krMkÞík yu s nkuÞ Au fu, nsw
yuf ÔÞÂõíkLkku ÃkkÞku s{eLkËkuMík ÚkkÞ Au fu, çkeòu íkuLke {kxeLkk Zøk÷k
WÃkh ÃkkuíkkLke E{khík W¼e fhe ÷u Au. yLku «Úk{ ½xe [qfu÷e ½xLkkLku
¼q÷e òÞ Au. fki{u ykËLke íkçkkne yLku MkðoLkkþ ÃkAe fki{u »k{qË
íku{Lkk {fkLkku yLku s{eLkkuLkk ðkhMkËkh çkLke økÞk yLku íku s MÚk¤ku
WÃkh ÃkkuíkkLke yGÞkþeykuLkk {nu÷ku íkk{eh fÞko. su{kt íku{Lkk ¼kEyku
n÷kf ÚkE [qõÞk níkk, yLku Xef íku s y{÷ku yLku «ð]r¥kyku þY fhe
ËeÄe, su fki{u ykËu fhe níke fu, yÕ÷knÃkkf yLku ykr¾híkÚke økkVu÷
ÚkELku rþfo yLku {qŠíkÃkqò{kt ÷køke økÞk. yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLke MkwÒkík
(yÕ÷knÃkkfLke xuðLkk MkkíkíÞ) «{kýu íku{Lke rnËkÞík {kxu nÍhík
Mkkr÷n (y÷i.)Lku hMkq÷ çkLkkðeLku {kufÕÞk. nÍ. Mkkr÷n (y÷i.) ðtþ
yLku ðíkLkLkk ykÄkhu fki{u »k{qËLkk s yuf ÔÞÂõík níkk. fkhý fu íkuyku
Ãký “Mkk{”Lke yð÷kË{ktÚke s níkk. ykÚke fwhTykLku fhe{{kt íku{Lku fki{u
»k{qËLkk ¼kE fÌkk Au. “y¾knw{ Mkkr÷nLk” nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)
yu ÃkkuíkkLke fki{Lku su yk{tºký ykÃÞwt íku yu s yk{tºký Au, su nÍhík
ykË{ (y÷i.)Úke ÷ELku çkÄk s ytrçkÞk (y÷i.) ykÃkíkk [kÕÞk ykðu
Au. su{fu fwhTykLk{kt Au : ð÷fË çky»Lkk fwÂÕ÷ WB{ríkLk hMkq÷{T...
yux÷u fu, “y{u Ëhuf WB{ík{kt yuf hMkq÷ {kufÕÞk fu íku yu {køkoËþoLk
ykÃku fu, yÕ÷kn íkyk÷kLke EçkkËík fhku yLku {qŠíkÃkqòÚke çk[ku.” Ëhuf
yøkkW ÚkE [qfu÷k ytrçkÞk y÷Þrn{wMMk÷k{Lke su{ s nÍhík Mkkr÷n
(y÷i.)yu Ãký ÃkkuíkkLke fki{Lku yu s fÌkwt fu, yÕ÷knÃkkfLku ÃkkuíkkLkku
Ãkk÷Lknkh, MksoLknkh yLku {kr÷f Mk{òu. íkuLkk rMkðkÞ fkuE {yTçkqË
çkLkkððkLkk Ãkkºk LkÚke. Vh{kÔÞwt : ÞkfÂÔ{yTçkwËw....
“Mkqhyu LkB÷”{kt Vh{kÔÞwt : (ytíku) Mkkr÷n (y÷i.)yu fÌkwt : nu {khe
fki{ ! ík{u Lkufe (E{kLk) Ãknu÷kt çkwhkE (yÍkçk)Lku fu{ Wíkkð¤u {ktøkku Aku ?
ík{u yÕ÷knÃkkf ÃkkMku fu{ økwLkkn çkÏþkðíkk LkÚke. suÚke fËk[Lku ík{khk WÃkh
ËÞk ÚkE òÞ. (46) íkuyku çkkuÕÞk fu, y{Lku íkku ík{khkÚke íku{s ík{khk
MkkÚkeykuÚke yÃkþwfLk ÚkÞk. Mkkr÷n (y÷i.)yu fÌkwt : ík{khk Ëw¼koøÞ (Lkwt
fkhý) íkku yÕ÷kn íkyk÷kLke òý{kt Au. (ík{khk Äkhðk {wsçk) ftE LkÚke,
çkÕfu ík{u yuðk ÷kufku Aku fu, su{Lke fMkkuxe fhðk{kt ykðu Au. (47) yLku íku
þnuh{kt Lkð {kýMkku (ykøkuðkLk) níkk, suyku Ëuþ{kt VMkkË fÞko fhíkk níkk
yLku (÷uþ{kºk) MkwÄkhku fhíkk Lk níkk. (48) íkuykuyu (yufçkeòLku) fÌkwt fu,
{ktnku{ktnu yÕ÷knÃkkfLkk MkkuøktË ¾kyku fu y÷çk¥k, ykÃkýu íku{Lku íkÚkk íku{Lkk
MkçktÄeykuLku hkºku sE {khe Lkkt¾eþwt. Vhe íku (¾qLk)Lkku Ëkðku fhðkðk¤kykuLku
fneþwt fu, (íkuLkk íkÚkk) íkuLkk MkçktÄeykuLkk {kÞko sðkLkk Mk{Þu y{u nksh
(Ãký) Lk níkk yLku y{u íkÆLk Mkk[k Aeyu. (49) yLku (yu nuíkwÚke) íkuykuyu
yuf Ëkð håÞku yLku y{u Ãký yuf ÞwÂõík fhe yLku íkuykuLku (íkuLke) òý
Ãký Lk ÚkE. (Ãk0) íkku òuE ÷ku, íkuykuLke [k÷çkkSLkwt Ãkrhýk{ fuðwt ykÔÞwt
fu, y{u íkuykuLku íku{s (ÃkkA¤Úke) íkuykuLke fki{Lku MkkiLku n÷kf fhe LkkÏÞk.
(Ãk1) íkku yk íkuykuLkk ½h íkuykuLkk swÕ{ (fw£)Lkk fkhýu WÍÍz Ãkzu÷kt Au.
y÷çk¥k, yu{kt íku ÷kufku {kxu (EçkúíkLke) rLkþkLke Au fu, suyku ¿kkLk Ähkðu
Au. (Ãkh) yLku su ÷kufku E{kLk ÷kÔÞk níkk yLku (rþfoÚke) çk[íkk hÌkk íku{Lku
y{u (yÍkçkÚke) çk[kðe ÷eÄk. (Ãk3)
“Mkqhyu þwyhkyT”{kt Vh{kÔÞwt : »k{qË fki{u Ãký hMkq÷kuLku sqXkzâk.
(141) ßÞkhu íkuykuLku íku{Lkk (fki{e) çktÄw Mkkr÷n (y÷i.)yu fÌkwt fu, þwt
ík{u (yÕ÷kn íkyk÷kÚke) zhíkk LkÚke ? (14h) nwt ík{khk {kxu «k{krýf
hMkq÷ Awt. (143) {kxu ík{u yÕ÷knÃkkfÚke zhku yLku {khe yk¿kk {kLkku.
(144) yLku yk (íkç÷eøk) WÃkh nwt ík{khkÚke ftE çkË÷ku {ktøkíkku LkÚke.
{khku çkË÷ku íkku {kºk ík{k{ søkíkLkk Ãkk÷Lknkh WÃkh s Au. (14Ãk)
þwt ík{Lku ynª (ËwrLkÞk)Lke ðMíkwyku{kt s Lk®[íkÃkýu Akuze Ëuðk{kt
ykðþu ? (146) yux÷u çkøke[kyku yLku Lknuhku{kt. (147) íkÚkk ¾uíkeyku{kt
yLku yuðe ¾swheyku{kt fu suLkk økk¼k Lkkswf nkuÞ Au. (148) yLku ík{u
(EíkhkS fhe) Ãknkzku{kt «rðýíkkÚke ½hku fkuíkhku Aku. (149) {kxu ík{u
yÕ÷knÃkkfÚke zhku yLku {khe yk¿kk {kLkku. (1Ãk0) yLku nË ðxkðLkkhkykuLkku
nwf{ Lk {kLkku. (1Ãk1) fu suyku Ëuþ{kt VMkkË fhíkk hnu Au yLku MkwÄkhku fhíkk
LkÚke. (1Ãkh) íkuyku çkkuÕÞk fu ykÃkLkk WÃkh íkku fkuEyu ¼khu òËq fÞkou Au.
(1Ãk3) ykÃk íkku y{khk suðk yuf MkkÄkhý {kýMk s Aku, suÚke yøkh ykÃk
Mkk[kyku {ktnuLkk Aku, íkku ftEf rLkþkLke ÷E ykðku. (1Ãk4)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : yuLke MkkÚku yk Ãký Vh{kÔÞwt fu, “fË
òyífw{...” yux÷u fu, nðu íkku ík{khk ÃkhðhrËøkkh ÃkkMkuÚke ¾wÕ÷e
rLkþkLke ík{khe ÃkkMku ykðe Ãknkut[e Au. íku rLkþkLkeLkku yÚko yuf ykùÞo-
sLkf ôxýe Au, suLkwt ðýoLk yk ykÞík{kt Ãký Au. yLku fwhTykLk þheVLke
rðrðÄ Mkqhíkku{kt íkuLke ðÄkhu rðøkík «Míkwík Au. íku ôxýeLke ½xLkk yu níke
fu, nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke ÞwðkLkeLkk fk¤{kt ÃkkuíkkLke fki{Lku
íkðneËLkwt yk{tºký ykÃkðkLkwt þY fÞwO yLku çkhkçkh íku{kt s {tze Ãkzâk.
yux÷u MkwÄe fu ð]ØkðMÚkkLke rLkþkLkeyku þY ÚkE økE. nÍhík Mkkr÷n
(y÷i.)Lkk ðkhtðkh ykøkún fhðkÚke íktøk ykðeLku íku{Lke fki{u yu XhkÔÞwt
fu, íku{Lke ÃkkMku fkuE yuðe {ktøkýe fhku, suLku íkuyku Ãkqhe Lk fhe þfu yLku
ykÃkýu íku{Lkku rðhkuÄ fhðk{kt Mðíktºk ÚkE sEyu. Xhkð {qsçk {ktøkýe
yu fhe fu, òu ík{u ðkMíkð{kt yÕ÷kn íkyk÷kLkk hMkq÷ Aku, íkku y{khk
V÷kýk Ãknkz (fu suLkwt Lkk{ “fkríkçkn” níkwt, íku)Lke ytËhÚke yuf yuðe
ôxýe fkZe ykÃkku, su ËMk {rnLkkLkku øk¼o Äkhý fhu÷ ÂMÚkrík{kt nkuÞ
yLku {sçkqík íkÚkk íktËwhMík Ãký nkuÞ.
nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu «Úk{ íku{Lke ÃkkMkuÚke ð[Lk ÷eÄwt fu, òu
nwt ík{khe yk {ktøkýe Ãkqhe fhe ykÃkwt, íkku ík{u çkÄk {khk WÃkh yLku
{khk yk{tºký WÃkh E{kLk ÷kðòu. ßÞkhu çkÄkyu fhkh fhe ÷eÄku íÞkhu
nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu çku hfyík Lk{kÍ ÃkZeLku yÕ÷kn íkyk÷kÚke
Ëwyk fhe fu, “nu ÃkhðhrËøkkh ! íkkhk {kxu íkku fkuE fk{ {w~fu÷ LkÚke,
íkwt íku{Lke {ktøkýe Mktíkku»ke Ëu.” Ëwyk fhíkktLke MkkÚku s ÃknkzLke ytËh
Äúwòhe WíÃkÒk ÚkE yLku íkuLke yuf {kuxe þe÷k Vkxe yLku íku{ktÚke yuf
ôxýe yu s «{kýu Lkef¤e ykðe, suLke {ktøkýe fhðk{kt ykðe níke.
nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lkku yk ¾wÕ÷ku yLku ykùÞosLkf {kuyrsÍku
òuELku íku{Lkk{ktÚke ½ýk ÷kufku íkku {wMk÷{kLk ÚkE økÞk yLku çkkfeLke
Mk{økú fki{u Ãký EhkËku fhe ÷eÄku fu, E{kLk ÷E ykðu. Ãkhtíkw fki{Lkk
y{wf MkhËkhku suyku {qŠíkykuLkk ¾kMk Ãkqòheyku yLku {qŠíkÃkqòLkk E{k{ku
níkk, íku{ýu íku{Lku çknufkðeLku RM÷k{ Mðefkh fhðkÚke yxfkðe ËeÄk.
nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu ßÞkhu òuÞwt fu, fki{u fhkh¼tøk fÞkou Au, íkku
íku{Lku ¼Þ ÷køÞku fu, nðu íku{Lkk WÃkh fkuE yÍkçk ykðe Ãkzþu. yk
¼Þu íku{ýu ÃkkuíkkLkk ÃkÞøkBçkh nkuðkLkk fkhýu ÷køkýe yLku íku{Lkk «íÞuLkk
nuíkLkk ÷eÄu íku{Lku LkMkeník fhe fu, yk ôxýeLke rnVkÍík fhòu, íkuLku
fkuE íkf÷eV Lknª Ãknkut[kzku íkku fËk[ ík{u yÍkçkÚke Mkwhrûkík hnuþku.
Lknªíkh íkkífkr÷f ík{khk WÃkh yÍkçk ykðe Ãkzþu.
yk s rð»kÞ «Míkwík ykÞíkLkk yk ðkõÞ{kt hsq ÚkÞku Au : nkrÍne
LkkfíkwÕ÷krn ÷fw{..... yux÷u fu, “yk yÕ÷knÃkkfLke ôxýe Au, su
ík{khk {kxu Ë÷e÷ Au. çkMk, íkuLku Akuze Ëku, íku yÕ÷knÃkkfLke s{eLk{kt
¾kíke ([híke) Vhu, íkuLku çkwhkELke MkkÚku nkÚk Lk ÷økkðku, Lkrníkh ík{Lku
ËËoLkkf yÍkçk Ãkfze ÷uþu.” yux÷k {kxu fnuðk{kt ykÔÞwt fu, yÕ÷kn
íkyk÷kLke MktÃkqýo fwËhíkLke rLkþkLke nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lkk {kuyrsÍk
MðYÃku ykùÞosLkf heíku WÃkÂMÚkík ÚkE níke.
“íkyTfw÷ Ve yŠËÕ÷kn”{kt yu íkhV Eþkhku Au fu, yk ôxýeLkk
¾kðk-Ãkeðk{kt ík{khe r{Õfík yLku ík{khk ½h{ktÚke ftE s ¾[o Úkíkku LkÚke,
s{eLk yÕ÷knÃkkfLke Au, íku{kt WíÃkÒk ÚkLkkh ðLkMÃkrík yLku ½kMk[khku
ðøkuhu ÃkuËk fhLkkh íku s yÕ÷knÃkkf Au, íkuLke ôxýeLku íkuLke s{eLk{kt
Mðíktºk Akuze Ëku fu, MkkðosrLkf økki[h{kt [híke hnu.
fki{u »k{qË su fqðkyku{ktÚke Ãkkýe Ãkeíkk yLku Ãkeðzkðíkk níkk, íku{ktÚke
s yk ôxýe Ãký Ãkkýe Ãkeíke níke, Ãkhtíkw yk ykùÞosLkf MksoLk yuðe

ôxýe ßÞkhu Ãkkýe Ãkeíke íkku yk¾k fqðkLkwt Ãkkýe Ãke síke níke. nÍhík
Mkkr÷n (y÷i.)yu yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke yu VUMk÷ku fÞkou níkku fu,
yuf rËðMku yk ôxýe Ãkkýe Ãkeþu yLku çkeò rËðMku fki{Lkk çkÄk ÷kufku
Ãkkýe ÷uþu yLku su rËðMku yk ôxýe Ãkkýe Ãkeþu íkku çkeòykuLku ÃkkýeLkk
çkË÷u yk ôxýeLkwt ËqÄ yux÷k s «{ký{kt {¤e síkwt níkwt fu, íku ÃkkuíkkLkk
çkÄk ðkMkýku íkuLkkÚke ¼he ÷uíkk níkk. fwhTykLku fhe{{kt çkesu Xufkýu íkuLke
ðnU[ýeLkwt ðýoLk yk heíku ykÔÞwt Au : ðLkÂççkyTnw{ yÒk.... (Ãk4:h8)
yux÷u fu, nÍ. Mkkr÷n (y÷i.) ÃkkuíkkLke fki{Lku çkíkkðe ykÃku fu, fqðkLkk
ÃkkýeLke íku{Lke yLku yÕ÷kn íkyk÷kLke ôxýe ðå[u ðnU[ýe Úkþu. yuf
rËðMk ôxýeLkku yLku çkeòu rËðMk Mk{økú fki{Lkku, yLku yk ðnU[ýe
WÃkh yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke Vrh~íkkykuLke Ëu¾hu¾ hnuþu fu, fkuE íkuLkku
¼tøk Lk fhe þfu yLku yuf çkeS ykÞík{kt Vh{kððk{kt ykÔÞwt Au fu,
nkrÍne Lkkfíkw Õ÷nk.... (h6:1ÃkÃk) yux÷u fu, “yk yÕ÷kn íkyk÷kLke
ôxýe Au. yuf rËðMku ÃkkýeLkku yrÄfkh íkuLkku yLku çkeò rËðMku Ãkkýe
ík{khk {kxu Lk¬e ÚkÞu÷ Au.”
çkeS ykÞík{kt yk ðkÞËku ¼q÷kðe çkuXu÷e çk¤ðk¾kuh fki{Lke ¼÷kE
EåAeLku íku{Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkk yÍkçkÚke çk[kððk {kxu Vhe íku{Lku
yÕ÷kn íkyk÷kLkk ELkk{ku yLku ynuMkkLkku ÞkË yÃkkÔÞk fu, nsw Ãký
yk ÷kufku ÃkkuíkkLke Ëw»xíkkÚke yxfe òÞ. yux÷k {kxu Vh{kÔÞwt : ðÍfwY
EÍ sy÷fw{.... íku{kt “¾w÷VkyT” yu “¾÷eVn”Lkwt çknwð[Lk Au.
suLkku yÚko “LkkÞçk” yÚkðk íkku “«ríkrLkrÄ” ÚkkÞ Au. yLku “fwMkqh” yu
“fMkTh”Lkwt çknwð[Lk Au. ô[e yk÷eþkLk E{khík yLku {nu÷Lku “fMkTh”
fnuðk{kt ykðu Au. “íkLkrníkqLk” yu “LknTík”Úke çkLku÷ þçË Au. suLkku
yÚko Au “ÃkÚÚkhLku fkuíkhðku” yÚkðk “rþÕÃkf¤k” yLku “rsçkk÷” yu
“sçk÷” (Ãknkz)Lkwt çknwð[Lk Au. ¼kðkÚko yu Au fu, “yÕ÷kn íkyk÷kLke
íku LkuyT{íkLku ÞkË fhku fu, íkuýu fki{u ykËLkku Lkkþ fheLku íkuLkk MÚk¤u
ík{Lku ðMkkÔÞk, íku{Lke s{eLkku yLku {fkLkku ík{khk fçò{kt ykÃke

ËeÄk yLku ík{Lku yuðe f¤k rþ¾ðkze fu, ¾wÕ÷e s{eLkku{kt {kuxk {kuxk
{nu÷ku çkLkkðe ÷ku Aku yLku ÃknkzkuLku fkuíkheLku íku{kt ykuhzkyku yLku
{fkLkku çkLkkðe ÷ku Aku.”
ytrík{ ykÞík{kt “VÍfwY yk÷kyÕ÷krn.... Vh{kÔÞwt. yux÷u fu
“yÕ÷kn íkyk÷kLke LkuyT{íkkuLku ÞkË fhku yLku íkuLkwt ynuMkkLk {kLkku, íkuLkwt
yk¿kkÃkk÷Lk fhku yLku s{eLk{kt VMkkË Lk Vu÷kðíkk Vhku.”
nwf{ku yLku {My÷kyku :
«Míkwík ykÞíkkuÚke y{wf ÃkkÞkLkk MkiØktríkf yLku Ãkuxk {My÷kykuLke
òý ÚkkÞ Au.
• ÃkkÞkLkk MkiØktríkf yfeËkyku{kt çkÄk s ytrçkÞk (y÷i.) Mkn{ík
Au yLku íku{Lke þheyíkku yuf{íku Au. çkÄk s ytrçkÞk (y÷i.)
íkðneËLkk yk{tºký MkkÚku yÕ÷knLke EçkkËík fhðkLkwt yknTðkLk fhu
Au yLku íkuLkku rðhkuÄ fhðkÚke ËwrLkÞk yLku ykr¾híkLkk yÍkçkÚke
zhkðu Au.
• çkÄe s ÃkkA÷e WB{íkku{kt yuðwt Úkíkwt hÌkwt Au fu, fki{kuLkk {kuxk {kuxk
Ëku÷ík{tË EÍÍíkËkh ÷kufkuyu íku{Lke ËyTðíkLkku yMðefkh fÞkou yLku
íkuLkk Ãkrhýk{u íkuyku ËwrLkÞk{kt Ãký n÷kf yLku çkhçkkË ÚkE økÞk
yLku ykr¾hík{kt Ãký yÍkçkLkk nfËkh çkLÞk.
• íkVMkehu fwíkwoçke{kt Au fu, yk ykÞíkÚke òý ÚkE fu, yÕ÷knÃkkfLke
LkuyT{íkku ËwrLkÞk{kt fkrVhku WÃkh Ãký Wíkhu Au. su{fu fki{u ykË
yLku »k{qË WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kyu Ëku÷ík yLku þÂõíkLkk Ëhðkò
¾ku÷e ykÃÞk níkk.
• íkVMkehu fwíkwoçke{kt Au fu, yk ykÞíkÚke òý ÚkE fu, {kuxk {kuxk
{nu÷ku yLku yk÷eþkLk {fkLkkuLkwt çkktÄfk{ Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLke
LkuyT{ík Au yLku íkuLku çkLkkððk òEÍ Au.

yu çkeS çkkçkík Au fu, ytrçkÞk yLku yðr÷Þk yÕ÷knu íkuLku yux÷k
{kxu ÃkMktË LkÚke fÞwO fu, ykðe ðMíkwyku {Lkw»ÞLku økV÷ík{kt Lkkt¾e ËuLkkhe
nkuÞ Au. hMkq÷u fhe{ (Mk÷.) îkhk su ô[e ô[e E{khíkku rðþu Vh{kLkku
Lkf÷ ÚkÞk Au, íku yk s nuíkwMkh Au.
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko yLku fki{u »k{qË Ãkh ¾wËkE yÍkçk :
ºkeS yLku [kuÚke ykÞík{kt íku ðkík[eík yLku MktðkËLkwt ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞwt Au, su fki{u »k{qËLkk çku sqÚkku ðå[u ÚkÞku. yuf íku sqÚk su nÍhík
Mkkr÷n (y÷i.) WÃkh E{kLk ÷E ykÔÞwt níkwt yLku çkeswt ELfkheyku yLku
fkrVhkuLkwt sqÚk. EhþkË ÚkÞku : fk÷÷ {÷WÕ÷ÍeLk.... yux÷u fu, “fÌkwt
fki{u Mkkr÷n (y÷i.){ktÚke íku ÷kufkuyu su{ýu yr¼{kLk fÞwO, íku ÷kufkuLku
fu suyku n÷fk yLku yþõík Mk{sðk{kt ykðíkk níkk. yux÷u fu suyku
E{kLk ÷E ykÔÞk níkk.”
íkVMkehu f~þkV{kt Au fu, fki{u »k{qËLkk {wyr{Lkkuyu fuðku Wå[ fûk-
kLkku sðkçk ykÃÞku Au fu, ík{u su [[ko{kt Ãkzâk Aku fu íkuyku hMkq÷ Au
yÚkðk Lknª ? yu ðkík íkku [[koLkku {wÆku s LkÚke. çkÕfu yu íkku [ku¬Mk yLku
yíÞtík rðïkMkÃkqðof Lk¬e çkkçkík Au yLku yu Ãký Lk¬e Au fu, íkuyku su
ftE Ãký Vh{kðu Au íku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke ÷kðu÷ku MktËuþ Au. ðkík
ftE nkuE þfu Au íkku íku yu fu, fkuý íku{Lkk WÃkh E{kLk ÷kðu Au yLku
fkuý LkÚke ÷kðíkwt ? çkMk, y{u íkku yÕnBËwr÷Õ÷kn íku{Lke ÷kðu÷e çkÄe
rnËkÞíkku WÃkh E{kLk hk¾eyu Aeyu.
Ãkhtíkw íku{Lkk yk Wå[ fûkkLkk sðkçk WÃkh Ãký fki{u íku s çk¤ðk¾kuh
ð÷ý yÃkLkkÔÞwt fu, “su ðMíkw WÃkh ík{u E{kLk ÷kðku Aku, y{u íkku íkuLkk
ELfkhe Aeyu.” ËwrLkÞkLke {nkuççkík, Ëku÷ík íkÚkk þÂõíkLkk LkþkÚke yÕ÷kn
íkyk÷k Mkwhrûkík hk¾u fu, íku {Lkw»ÞLke ykt¾kuLkku ÃkzËku çkLke òÞ Au yLku
{kLkðe ðkMíkrðf ðMíkwykuLkku Ãký ELfkh fhðk ÷køku Au.
fki{u »k{qË yk ôxýeLkk fkhýu yuf {wMkeçkík{kt MkÃkzkÞ økÞk níkk

yLku yuðwt EåAíkk níkk fu, fkuE Ãký heíku íku n÷kf ÚkE òÞ, Ãkhtíkw Ãk-
kuíku yuðe nhfík fhðkÚke zhíkk níkk fu, fËk[ yÕ÷knLkku yÍkçk ykðe
sþu.
þÞíkkLkLkku MkkiÚke {kuxku Äkufku su{kt MkÃkzkELku {Lkw»Þ ÃkkuíkkLke çkwrØ
yLku Mk{sËkhe ¾kuE çkuMku Au íku †eLkku rVíLkku Au. fki{Lke çku ¾qçkMkwhík
†eykuyu þhík ÷økkðe fu, su ÔÞÂõík yk ôxýeLku {khe Lkkt¾þu, íkuLkk {kxu
y{khe Akufheyku{ktÚke íku suLku EåAþu íku íkuLke Au. fki{Lkk çku LkðÞwðkLkku
r{MËyT yLku rfËkh yk Lkþk{kt {Ënkuþ ÚkELku yu ôxýeLku fík÷ fhðk
{kxu LkeféÞk yLku ôxýeLkk hMíkk{kt yuf ÃkÚÚkhLke þe÷k Lke[u MktíkkELku
çkuMke økÞk. ßÞkhu ôxýe Mkk{u ykðe íkku r{MËyu íkehÚke nw{÷ku fÞkou
yLku rfËkhu ík÷ðkhÚke íkuLkk Ãkøk fkÃke íkuLku fík÷ fhe Lkkt¾e.
fwhTykLku fhe{u íkuLku s fki{u »k{qËLkwt MkkiÚke {kuxwt Ä]ýkMÃkË f]íÞ yLku
çkËTLkMkeçke Xhkðe ËeÄe : “ErÍ{T çkyTþ y~fknk” (91:1h) “ßÞkhu
íku{Lkk{ktÚke yuf ¾qçk s þfe (çkËTLkMkeçk) ÔÞÂõíkLku (íkuLku {khe Lkkt¾ðk
{kxu) {kufÕÞku.” fkhý fu íkuLkk ÷eÄu Mk{økú fki{ yÍkçk{kt MkÃkzkE
økE.
nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu ôxýeLku {khe Lkkt¾ðkLke ½xLkkLke òý
ÚkÞk ÃkAe fki{Lku yÕ÷knÃkkfLkku nwf{ çkíkkÔÞku fu, nðu ík{khe ®sËøkeLkk
Võík ºký rËðMkku çkkfe Au. “Vík{¥kW Ve Ëkrhfw{....” yux÷u fu, ºký
rËðMk ÃkkuíkkLkk ½hku{kt ykhk{ fhe ÷ku (íÞkhçkkË yÍkçk ykððkLkku Au)
yLku yk ðkÞËku Mkk[ku Au, íkuLkkÚke W÷xwt ÚkðkLke fkuE þõÞíkk LkÚke. Ãkhtíkw
su fki{Lkku Mk{Þ ¾hkçk ÚkE òÞ Au, íkuLku fkuE Ãký çkkuÄÃkkX fu [uíkðýe
fk{ ÷køke þfíke LkÚke. nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lkk yk EhþkËLke Ãký
yk çkËTLkMkeçk ÷kufkuyu {òf Wzkððe þY fhe yLku fnuðk ÷køÞk fu,
yk yÍkçk fuðku yLku õÞktÚke ykðþu ? yLku íkuLke rLkþkLke þwt nþu ?
nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, ÷ku ! yÍkçkLke rLkþkLke Ãký

Mkkt¼¤e ÷ku. fk÷u sw{uhkíkLkk rËðMku ík{khk çkÄkLkk [nuhk Mk¾ík Ãke¤k
ÚkE sþu. ÃkwY»k yLku †e, çkk¤fku yLku ð]Øku fkuE íku{ktÚke çkkfkík Lknª
hnu yLku ÃkAe Ãkh{ rËðMku swBykLkk rËðMku çkÄkLkk [nuhk Mk¾ík ÷k÷
ÚkE sþu yLku íÞkh ÃkAe þrLkðkhLkk rËðMku MkkiLkk [nuhk Mk¾ík fk¤k
ÚkE sþu yLku yk rËðMk ík{khe ®sËøkeLkku ytrík{ rËðMk nþu.
çkËTLkMkeçk fki{u yuðwt Mkkt¼¤eLku íkuLkkÚke íkðçkk yLku EÂMíkøkVkh íkhV
æÞkLk ykÃkðkLkk çkË÷u yuðku rLkýoÞ fÞkou fu, nÍ. Mkkr÷n (y÷i.)Lke
níÞk fhe Lkkt¾ðk{kt ykðu. fkhý fu, òu yk Mkk[wt Au yLku ykÃkýk WÃkh
yÍkçk ykððkLkku s Au, íkku þk {kxu ykÃkýu íkuLkwt fk{ ík{k{ Lk fhðwt
òuEyu ? yLku òu íkuyku sqXk Au, íkku íkuyku ÃkkuíkkLkk sqXLke Mkò ¼kuøkðu.
fki{Lkku yk EhkËku fwhTykLk þheVLkk ðýoLk{kt çkeS søÞkyu rðøkík MkkÚku
{kisqË Au. fki{Lkk yk MkðoMkn{ík VUMk÷k «{kýu y{wf ÷kufku hkºku nÍ.
Mkkr÷n (y÷i.)Lkk {fkLk WÃkh íku{Lke níÞk fhðkLkk EhkËkÚke økÞk,
Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkfu {køko{kt s íku{Lkk WÃkh ÃkÚÚkh ðhMkkðeLku íku{Lku n÷kf
fhe LkktÏÞk. “ð {fY {fhtð...” (h7:Ãk0) yux÷u fu, “íku{ýu Ãký yuf
økwó ÞwÂõík fhe yLku y{u Ãký yuðe íkËTçkeh fhe fu, íku{Lku ¾çkh Ãký Lk
ÚkE.” ßÞkhu sw{uhkíkLke Mkðkh ÚkE íkku nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lkk fnuðk
«{kýu çkÄkLkk [nuhk yuðk Ãke¤k ÚkE økÞk, su{fu fkuEyu ½uhku Ãke¤ku
htøk [kuÃkze ËeÄku nkuÞ. yÍkçkLke «Úk{ rLkþkLke Mkk[e XÞko ÃkAe Ãký
òr÷{kuLkwt yu íkhV fkuE æÞkLk Lk økÞwt fu, yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh E{kLk
÷kðu yLku ÃkkuíkkLke Ëw»xíkk (çkwhkE)Úke yxfe òÞ. çkÕfu íku{Lkku økwMMkku
yLku ¢kuÄ nÍhík Mkkr÷n (y÷i.) WÃkh ðÄe økÞku yLku Mk{økú fki{ íku{Lke
níÞk fhðkLke rVfh{kt Vhðk ÷køke. yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk økwMMkkÚke
çk[kðu ! íkuLke Ãký rLkþkLkeyku nkuÞ Au fu, rË÷ yLku rË{køk yktÄ¤k
ÚkE òÞ Au, LkVkLku LkwfMkkLk yLku LkwfMkkLkLku LkVku, MkkhkLku ¾hkçk yLku
¾hkçkLku MkkYt Mk{sðk ÷køku Au.

ytíku çkeòu rËðMk ykÔÞku íkku ykøkkne «{kýu çkÄkLkk [nuhk ÷k÷
htøkLkk ÚkE økÞk yLku ºkeò rËðMku Mk¾ík fk¤k ÚkE økÞk. nðu íkku yu
çkÄk s ÃkkuíkkLke ®sËøkeÚke níkkþ ÚkELku hkn òuðk ÷køÞk fu, yÍkçk
fE çkkswÚke yLku fuðe heíku ykðu Au ?
yu s nk÷ík{kt s{eLk{kt yuf ¼Þtfh ÄhíkeftÃk ykÔÞku yLku WÃkhÚke
¼ÞkLkf yðks yLku Mk¾ík ½huhkxe Mkt¼¤kE, su{kt çkÄk s yufe MkkÚku
çkuXk çkuXk s ôÄk ÃkzeLku {he økÞk.
nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lke Ëyðík yLku fki{Lke çkhçkkËe :
“Mkqhyu nqË”{kt yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au : (Mkkr÷n y÷i.yu) fÌkwt
fu, nu {khe fki{ ! shk swyku íkku òu nwt ÃkkuíkkLkk {kr÷f íkhVÚke MÃk»x Ë÷e÷
Ãkh nkuô yLku íkuýu ÃkkuíkkLkk íkhVÚke {Lku hn{ík (LkwçkqÔðík) yÃkoý fhe nkuÞ
Aíkkt òu nwt íkuLke LkkVh{kLke fYt íkku Vhe {Lku íkuLkk (yÍkçk)Úke fkuý çk[kðþu
? ík{u íkku {khk {kxu LkwfMkkLk rMkðkÞ ftE s ðÄkhíkk LkÚke. (63) yLku nu {khe
fki{ ! yk yÕ÷kn íkyk÷kLke Ÿxýe ík{khk {kxu yuf rLkþkLke ({wyrsÍku)
Au. {kxu íkuLku Akuze {qfku fu yÕ÷knÃkkfLke s{eLk{kt (ßÞkt [knu) [híke Vhu
yLku íkuLku çkwhkEÚke fËe yzfðwt Ãký Lkrn. Lkrn íkku ík{Lku çknw sÕËe yÍkçk
ykðe Ãkfzþu. (64) Aíkkt íkuykuyu íkuLkk Ãkøk fkÃke LkkÏÞk íkku (Mkkr÷n y÷i.
yu) fÌkwt fu, ºký rËðMk ÃkkuíkkLkk ½hku{kt ÷k¼ WXkðe ÷ku. yk ðkÞËku yuðku
Au, su sqXku Lkrn ÚkkÞ. (6Ãk) ÃkAe ßÞkhu y{khku (yÍkçkLkku) nwf{ ykðe
ÃknkutåÞku, íÞkhu y{u Mkkr÷n (y÷i.)Lku íkÚkk su ÷kufku íku{Lke MkkÚku E{kLk
÷kÔÞk níkk íku{Lku ÃkkuíkkLke f]ÃkkÚke çk[kðe ÷eÄk yLku íku rËðMkLke n÷fkEÚke
Ãký (çk[kÔÞk.) çkuþf, ykÃkLkku ÃkhðhrËøkkh s çk¤ðkLk, ð[oMððk¤ku Au.
(66) yLku íku òr÷{kuLku yuf ¼Þtfh yðksu Ãkfze ÷eÄk, suÚke íkuyku Mkðkhu
ÃkkuíkkLkk ½hku{kt ôÄk Ãkzu÷k hne økÞk, (67) òýu íku ½hku{kt íkuyku fËe
ðMÞk s Lk níkk. Mkkt¼¤e ÷ku ! »k{qËu ÃkkuíkkLkk {kr÷fLkku ELfkh fÞkou. nk,
(íkuÚke s) »k{qËLku rVxfkh Au. (68) (Mkqhyu nqË)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : íku ÷kufkuyu ÃkkuíkkLke EåAk yLkwMkkh {wyr-

sÍn Ëu¾kzðk Ãkh E{kLk ÷kððkLkku ðkÞËku fÞkou níkku. íkuÚke íkuykuLkk
fnuðk {wsçk íkuykuLke MkkÚku íkuykuLke EËLkk rËðMku nÍ. Mkkr÷n (y÷i.)
støk÷{kt økÞk. íÞkt íku ÷kufkuyu {wfkçk÷kLkk nuíkwÚke ÃkkuíkkLke {qŠíkyku ÃkkMku
[{ífkh Ëu¾kzðkLke {ktøkýe fhe, Ãký ftE ðéÞwt Lkrn íÞkhu ¾rMkÞkýk
ÚkÞk yLku swLËqyT Lkk{Lkk MkhËkhu nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Úke {ktøkýe fhe
fu, støk÷{kt Ãkzu÷k MktøkeLk ÃkÚÚkh{ktÚke s yçk½ze yuf økk¼ý ôxýe
fkZku íkku ík{khk WÃkh E{kLk ÷kðeþwt, suÚke nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)yu
ðwÍq fhe Lk{kÍ ÃkZeLku Ëwyk {ktøke, íkku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke íkhík
s ÃkÚÚkh nkÕÞku yLku yðks ÚkE Vkxe økÞku. íku{ktÚke yuf ôxýe {ktøkýe
{wsçk Lkef¤e ykðe yLku íku s Ãk¤u íkuýu çkå[kLku sL{ ykÃÞku. íkhík
s íku çkå[wt Ãký íkuLkk suðzwt ÚkE økÞwt. yk yËT¼wík çkkçkík Mkkiyu «íÞûk
rLknk¤e, Ãký íku MkhËkh rMkðkÞ çkeswt fkuE E{kLk ÷kÔÞwt Lkrn. íku ôxýe
{kxu Vh{kÔÞwt fu, yÕ÷kn íkyk÷kLke s{eLk{kt [híke hnuþu yLku ðkheLkk
rËðMku Ãkkýe Ãkeþu, Ãkhtíkw fkuEyu AuzAkz fhðe Lkrn. yuLkku yu {ík÷çk
LkÚke fu òuEyu íkuLkwt ¾uíkh ¾kE òÞ, çkÕfu ßÞkt fkuELke {kr÷feLke s{eLk
LkÚke, íÞkt [híkk fkuE íkuLku yxfkðu Lkrn.
nÍhík Mkkr÷n y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX :
• Lkð {rnLkkLke økk¼ý ôxze ÃkuËk fhðe yÕ÷kn íkyk÷kLke yÃkkh
fwËhíkLke rLkþkLke yLku nÍhík Mkkr÷n (y÷i.)Lkku {kuyrsÍn
([{ífkh) íkÚkk fki{u »k{qË suýu yk [{ífkhLke {ktøkýe fhe níke,
íku{Lkk {kxu ykfhe Ãkheûkk yLku Auðxu çkhçkkË ÚkðkLkw fkhýYÃk
níke.
• yÕ÷knÃkkfLkku yk íkhefku hÌkku Au fu, sYhe LkÚke fu LkçkeLke ðkík Lk
{kLkLkkhk ÷kufkuLku n÷kf fhe ykÃku. Ãkhtíkw òu fkuE fki{ Mkk{u [k÷eLku
ÃkkuíkkLkk LkçkeÚke [{ífkhLke {ktøkýe fhu yLku íku [{ífkrhf ðMíkw
yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke çkíkkððk{kt ykðu, yLku Aíkkt íku E{kLk

Lk ÷kðu íkku íku fki{Lke çkhçkkËe [ku¬Mk fhðk{kt ykðu Au. íku{Lku
¾wËkÃkkf {kV fhíkk LkÚke. nk, òu íkðçkk-{kVe fhe ÷u íkku {kV fhu
Au.
• Ãkhtíkw yk ykËíkÚke ykÃk (Mk÷.)Lke ÷kðu÷ ËyðíkLkku yÃkðkË hÌkku
Au. yLku íku Ãký ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke ËwykykuLku
÷ELku s ÚkÞw Au. ykÃk hn{íku yk÷{ “rðï hn{ík” Au. {kxu
ykÃku Ãkkuíku s Ëwyk fhe níke. yLku yÕ÷knÃkkfu Ãký fçkq÷ Vh{kðe
fu, Lkçke MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke nÞkíke{kt íku{Lkk WÃkh
Mkk{kLÞ Mk{økú fki{Lku n÷kf fhLkkh yÍkçk Lknª ykÔÞku.
• yk {kLkðeLkku Äkufku Au fu, Võík {k÷Ëki÷ík yLku ði¼ðe SðLkLku
yÕ÷knÃkkfLke hò{tËeLkwt fkhý Mk{S ÷u. yÕ÷kn íkyk÷kLke
LkkhkÍøkeðk¤w SðLk øk{u íkux÷w ði¼ðe nkuÞ, yuf rËðMk íkku sYh
Ãkfz{kt ykðe sþu. yLku yÕ÷knÃkkfLke hkS¾wþeðk¤w SðLk øk{u
íkux÷wt f»xËkÞf nkuÞ, yuf rËðMk íkku (ËwLÞk Lknª íkku ykr¾hík{kt)
sYh MkV¤íkk ykÃkþu. yuLkkÚke yk Ãký {k÷q{ ÃkzÞw fu, nwfq{ík,
MkÕíkLkík Võík yÕ÷kn íkyk÷kLke ¾w~LkqËeLke rLkþkLke LkÚke, ßÞkt
MkwÄe íkuLke hÍk{tËeðk¤k y{÷ku Lk fhðk{kt ykðu.
P nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk Ãkå[eMk
MkqhíkkuLke 63 ykÞíkku{kt fhðk{kt ykÔÞwt Au.
ßÞkhu {kýMk yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhík WÃkh MktÃkqýo ÞfeLk fhe
íkuLkkuu yk¿kktrfík (Vh{ktçkhËkh) çktËku çkLke òÞ Au, íkku ÃkAe íkuLkk {kxu
Mk½¤e {wMkeçkíkku yLku íkf÷eVku ðuXðe ykMkkLk ÚkE òÞ Au. íku {wnççkík
yLku E~fLke çkÄe s Ãkheûkkyku{kt MkV¤ ÚkkÞ Au. ÃkAe íku ykøkLke MkÍk
Ãký ¾íkhk ðøkh ðuXe ÷u Au. Mk{wÿ{kt A÷ktøk ÷økkzðe Ãký íkuLkk {kxu
ykMkkLk ÚkE òÞ Au. yLku VktMkeLkk {kt[zu Ãký íku zh ðøkh [Ze òÞ
Au. nÍhík Eçkúkne{ y÷irnMMk÷k{, nÍhík {qMkk y÷irnMMk÷k{ yLku
çkeò Lkçkeyku (y÷Þrn{wMMk÷k{) íkÚkk Lkuf çktËkykuLkwt SðLk ykÃkýk
Mk{ûk íkuLkwt Sðtík WËknhý Au.
n¬Lkk rn{kÞíkeyu n¬Lku Mkkrçkík fhðk {kxu rðhkuÄeyku Mk{ûk
yuðe íkfoçkØ Ë÷e÷ku hsw fhðe òuEyu fu íku íku{Lkk ÓËÞ{kt Wíkhe òÞ.
yLku [knu íku n¬Lkku sçkkLkÚke Mðefkh Lk fhu, Ãkhtíkw íkuLkwt rË÷ n¬Lku
fçkq÷ fhe [qfÞw nkuÞ. íku n¬Lke rðYØ Lkh{ Ãkze òÞ, çkÕfu y{qf
Mktòuøkku{kt sçkkLkÚke íkuLkku Mðefkh Ãký fhe ÷u.
ytrçkÞkyu rfhk{ (y÷Þrn{wMMk÷k{)Lkku yk s íkhefku (ÃkØrík)
níkku. íku ðkË-rððkË yLku MktðkËLke ÷kursf Ë÷e÷ku yÃkLkkðíkk Lk níkk,
çk÷fu MkkËe, Mkh¤ yLku hkík-rËðMkLkk yLkw¼ð ykÄkrhík Ë÷e÷ku,
WËknhýku yLku rfMMkkyku xktfeLku Mk{òðíkk níkk. fkhý fu íku{Lkku nuíkw
÷kufkuLku rnËkÞíkLke hknLkwt {køkoËþoLk ykÃkðkLkku níkku. ÷kufkuLku íkfoçkØ

Ë÷e÷Úke ¾k{kuþ fhe ÃkkuíkkLkk ¿kkLkLkwt «ËþoLk fhðkLkku Lk níkku. nÍhík
Eçkúkne{ y÷irnMMk÷k{Lkku ÃkkuíkkLke fki{Úke MktðkË yLku íkkhkyku, [tÿ,
MkqÞo òuELku íku{Lkk yMík Úkðk Ãkh ¾wËk nkuðkLkku ELfkh íkÚkk Lk{YË çk-
kËþkn MkkÚku MkqÞoLku Ãkrù{Úke WøkkzðkLkwt [u÷uLs íkuLkk ¾wÕ÷k WËknhýku
Au. íku{Lke Ë÷e÷Lku [÷kðe ÷E íku s «{kýu «Úk{ íkkhkyku ÃkAe [tÿ
yLku AuÕ÷u MkqÞoLkk ¾wËk nkuðkLkku ELfkh yu Ãký yuf «fkhu íku{Lku ðkík
Mk{òððkLkku s «ÞkMk níkku. yux÷u s fki{ íkÚkk Lk{YË çkÒkuð íkuLkkÚke
÷ksðkçk ÚkE økÞk.
yu s «{kýu {kt-çkkÃk {wr~hf nkuðk Aíkkt íku{Lke MkkÚku ÃÞkh {wnççkík
yLku MLkunLkku ðíkkoð fhe íku{Lku Mk{òððkLkk AuÕ÷u MkwÄeLkk «ÞkMkku òhe
hkÏÞk. Ãkhtíkw íku{Lkku Ä{o øk÷ík nkuðkLku ÷E íkuLku Mðefkhe {nkLk WÃkfkhe
¾wËkÃkkfLku Lkkhks fÞko Lknª. su Ãkkf ÃkhðhrËøkkh yLku {Ï÷qf (Mk]r»x)
ðå[uLkku Vfo Ãký Ëþkoðu Au.
“Mkqhyu yLkTyk{”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : yLku (íku Mk{Þ Ãký
ÞkË fhðkLku Ãkkºk Au) ßÞkhu Eçkúkne{ (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk çkkÃk ykÍhLku fÌkwt
fu, þwt ík{u {qŠíkykuLku {yçkqË Xuhðku Aku ? çkuþf, nwt ík{Lku íkÚkk ík{khe fki{Lku
¾wÕ÷e økw{hkne{kt òuô Awt. (74) yLku yu s «{kýu y{u Eçkúkne{ (y÷i.)Lku
ykfkþku íkÚkk Ãk]ÚðeLke yòEçk [eòu ({yrhVíkLke ár»xyu) Ëu¾kzðk ÷køÞk
fu, suÚke íku MktÃkqýo ÞfeLk hk¾Lkkhkyku {ktnuLkk ÚkE òÞ. (7Ãk) ÃkAe ßÞkhu
íku{Lkk WÃkh hkrºkLkku ytÄfkh AðkE økÞku íÞkhu íku{ýu (ykfkþ{kt Íøk{økíkku)
yuf íkkhku òuÞku íkku (fki{Lku WÆuþe) çkkuÕÞk : (ík{khk Äkhðk {wsçk) yk {khku
hçk Au, ÃkAe ßÞkhu íku yMík ÚkÞku íÞkhu çkkuÕÞk fu, nwt yMík ÚkLkkhkykuLku ÃkMktË
fhíkku LkÚke. (76) ÃkAe ßÞkhu [tÿLku [¤fíkku òuÞku íÞkhu fÌkwt : (ík{khk
Äkhðk {wsçk) yk {khku hçk Au, ÃkAe ßÞkhu íku Ãký yMík ÚkÞku íÞkhu fÌkwt
fu, òu {khku ÃkhðhrËøkkh {Lku rnËkÞík Lknª ykÃku íkku çkuþf nwt (Ãký) økw{hkn
÷kufku{ktÚke ÚkE sEþ. (77) ÃkAe ßÞkhu MkqÞoLku «fkrþík òuÞku íÞkhu çkkuÕÞk
: (ík{khk Äkhðk {wsçk) yk {khku hçk Au (ð¤e) yu MkkiÚke {kuxku Au; ÃkAe
ßÞkhu íku (Ãký) yMík ÃkkBÞku íÞkhu (fki{Lku WÆuþe) çkkuÕÞk fu, nu {khe fki{
! nwt íku ðMíkwykuÚke Lkkhks Awt, su{Lku ík{u (yÕ÷kn íkyk÷kLke) þhef çkLkkðku
Aku. (78) suýu ykfkþku yLku s{eLk çkLkkðe, íkuLke s íkhV MkkiÚke y÷øk
ÚkE {U ÃkkuíkkLkwt {w¾ fhe ÷eÄwt Au yLku nwt rþfo fhLkkh LkÚke. (79) yLku íku{Lke
fki{ íku{Lke MkkÚku (yu rðþu) Í½zku fhðk ÷køke íÞkhu íku çkkuÕÞk fu, þwt ík{u
{khkÚke yÕ÷kn íkyk÷kLkk MkçktÄe Í½zku fhku Aku ? òu fu íku {Lku MkeÄku {køko
çkíkkðe [qõÞku Au yLku su ðMíkwykuLku ík{u íkuLke MkkÚku þhef çkLkkðku Aku íkuLkkÚke
nwt zhíkku LkÚke. Ãkhtíkw yu (swËe ðkík Au) fu, {khku ÃkhðhrËøkkh s ftE (Eò
Ãknkut[kzðk) [knu, {khk ÃkhðhrËøkkhu ÃkkuíkkLkk EÕ{{kt Mkki [eòuLku ½uhe ÷eÄe
Au; Vhe þwt ík{u rð[khíkk LkÚke ? (80) yLku su ðMíkwykuLku ík{u íkuLke þhef
çkLkkðe íkuLkkÚke nwt fuðe heíku zYt ? ßÞkhu fu ík{u yu ðkíkÚke LkÚke zhíkk fu
yÕ÷knÃkkfLke MkkÚku yuðe [eòuLku þhef çkLkkðe Au fu suLke yÕ÷knÃkkfu ík{khk
Ãkh fkuE Ë÷e÷ Wíkkhe LkÚke. nðu çkÒku Ãkûkku{ktÚke þktríkLkku ðÄw nfËkh fkuý
Au ? òu ík{u Mk{síkk nku, (íkku çkíkkðku.) (81) (ÕÞku, Mkkt¼¤ku !) su ÷kufku
E{kLk ÷kÔÞk yLku ÃkkuíkkLkk E{kLkLku rþfo MkkÚku ¼u¤Mku¤ fÞwO LkÚke, íkku yuðk
÷kufkuLku s {kxu (ykr¾hík{kt) Mk÷k{íke Au yLku íkuyku s (ËwrLkÞk{kt) MkeÄk
{køko Ãkh Au. (8h) yLku yk y{khe (yÃkoý fhu÷e) Ë÷e÷ níke, su y{u
Eçkúkne{ (y÷i.)Lku íku{Lke fki{Lkk {wfkçk÷k{kt ykÃke níke. y{u suLku [kneyu
Aeyu íkuLke ÃkËðe ðÄkheyu Aeyu. çkuþf, ykÃkLkku ÃkhðhrËøkkh rnf{íkðk¤ku
Mk½¤wt òýLkkh Au. (83) (Mkq.yLkTyk{)
“Mkqhyu nqË”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : yLku y÷çk¥k, y{khk
{kuf÷u÷k (Vrh~íkk) Eçkúkne{ (y÷i.) ÃkkMku ¾wþ¾çkh ÷ELku ykÔÞk íkku
íku{ýu Mk÷k{ fhe. íku{ýu Ãký (sðkçk{kt) Mk÷k{ fhe. ÃkAe rð÷tçk Lk
fhíkkt íku Eçkúkne{ (y÷i.) yuf ík¤u÷wt ðkAhzwt ÷E ykÔÞk. (69) ÃkAe
ßÞkhu Eçkúkne{ (y÷i.)yu òuÞwt fu, íku{Lkk nkÚk ¾kýk íkhV ðÄíkk LkÚke
íÞkhu íkuykuÚke øk¼hkÞk yLku íkuykuÚke rË÷{kt zÞko. Vrh~íkk çkkuÕÞk fu zhku
Lkrn, y{u íkku ÷qík (y÷i.)Lke fki{ íkhV (íku{Lkk rðLkkþ {kxu) {kuf÷ðk{kt
ykÔÞk Aeyu. (70) yLku íku{Lke ÃkíLke (ÃkzËk ÃkkA¤) W¼e níke, íkku íkuýe
nMke Ãkze. ÃkAe y{u íkuýeLku EMnkf (y÷i.) (Lkk ÃkuËk Úkðk)Lke yLku EMnkf
(y÷i.) ÃkAe Þkfqçk (y÷i.)Lke ¾wþ¾çkhe ykÃke. (71) íkuýe fnuðk ÷køke
: nkÞ ! nðu þwt Ëefhku sýeþ ? yLku nwt íkku ½hze Awt íku{s yk {khk Ãkrík
Ãký ð]Ø Au. ¾hu¾h, yu íkku íkyÍÍwçkLke ðkík Au. (7h) Vrh~íkk çkkuÕÞk : þwt
yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke ykÃk ykùÞo Ãkk{ku Aku ? ({wÏÞíðu) yÞ ½hðk¤kyku
! ík{khk WÃkh íkku yÕ÷knÃkkf MíkwíÞ (yLku) {rn{kðk¤ku Au. (73) (Mkqhyu
nqË)
“Mkqhyu {hÞ{”{kt ðýoLk Au : yLku (nu Lkçke Mk÷. !) yk rfíkkçk{kt
Eçkúkne{ (y÷i.)Lkwt ðýoLk fhku. çkuþf, íku {nk MkíÞðkËe Lkçke níkk. (41)
ßÞkhu fu íku{ýu ÃkkuíkkLkk çkkÃkÚke fÌkwt fu, nu {khk çkkÃk ! ík{u yuðe ðMíkwLku þk
{kxu Ãkqòu Aku, su ftE Mkkt¼¤íke LkÚke fu ftE Ëu¾íke LkÚke íku{s ík{khk ftE
Ãký fk{ ÷køke þfíke LkÚke. (4h) nu {hk çkkÃk ! {khe ÃkkMku (ðne îkhk)
yuðwt EÕ{ ykÔÞwt Au, su ík{khe ÃkkMku ykÔÞwt LkÚke. {kxu {khk fnuðk Ãkh [k÷ku,
nwt ík{Lku MkeÄku {køko çkíkkðe ykÃkeþ. (43) nu {khk çkkÃk ! ík{u þÞíkkLkLke
Ãkqò Lk fhku. çkuþf, þÞíkkLk íkku hn{kLkLkku LkkVh{kLk Au. (44) nu {khk
çkkÃk ! {Lku yk ðkíkLkku zh Au fu, ík{khk Ãkh hn{kLkLkk íkhVÚke fkuE ykVík
ykðe Ãkzu íkku ík{u þÞíkkLkLkk MkkÚke ÚkE òð. (4Ãk) çkkÃku fÌkwt fu, Eçkúkne{
(y÷i.) ! þwt {khk ËuðíkkykuÚke ykÃk Vhe økÞu÷k Aku ? òu ykÃk (yu ðkíkÚke)
yxfþku Lkrn íkku sYh nwt ík{Lku ÃkÚÚkhku {kheLku {khe Lkkt¾eþ yLku ykÃk nt{uþ
{kxu {khkÚke Ëqh ÚkE òyku. (46) Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt : ík{u Mk÷k{ík
hnku. nðu nwt ík{khk {kxu {khk ÃkhðhrËøkkhÚke çkÂÏþþ {ktøkeþ. çkuþf, íku
{khk WÃkh çknw {nuhçkkLk Au. (47) yLku nwt ík{Lku íkÚkk yÕ÷knÃkkfLkk rMkðkÞ
su fkuELku ík{u Ãkqòu Aku íku{Lku (MkkiLku) íÞS Ëô Awt yLku (ÃkAe rLkhktíku) {khk
ÃkhðhrËøkkhLke çktËøke fheþ. ykþk Au fu, nwt {khk ÃkhðhrËøkkhLke çktËøke
fheLku y¼køÞ hneþ Lkrn. (48) ÃkAe ßÞkhu Eçkúkne{ (y÷i.) íkuykuÚke íkÚkk
su fkuELku íku ÷kufku yÕ÷knÃkkfLkk rMkðkÞ Ãkqsíkk níkk íkuykuÚke swËk ÚkE økÞk
íÞkhu y{u íku{Lku EMnkf (y÷i.) (Ãkwºk) yLku Þkfqçk (y÷i.) (Ãkkiºk) yÃkoý
fÞko yLku íku ËhufLku y{u Lkçke çkLkkÔÞk. (49) yLku íku ËhufLku y{u y{khe
hn{ík{ktÚke (LkçkqÔðík íkÚkk ÄLkËki÷ík ðøkuhu ½ýwt) ykÃÞwt yLku (¼rð»ÞLke
«ò{kt) y{u íku{Lkwt LkufLkk{ ¾qçk çkw÷tË fÞwO. (Ãk0) (Mkq.{hÞ{)
“Mkqhyu ytrçkÞk”{kt ðýoLk Au : íku ð¾ík ÞkË fhðk ÷kÞf Au ßÞkhu
fu íku{ýu ÃkkuíkkLkk çkkÃkLku íkÚkk ÃkkuíkkLke fki{Lku fÌkwt fu, yk fuðe (íkwåA) {qŠíkyku
Au, suLkk (Ãkqsðk) Ãkh ík{u yze çkuXk Aku ? (Ãkh) íkuykuyu fÌkwt fu, y{u y{khk
ðze÷kuLku yu ({qŠíkyku)Lke s Ãkqò fhíkkt òuÞk Au. (Ãk3) Eçkúkne{ (y÷i.)
yu fÌkwt : y÷çk¥k, ík{u íkÚkk ík{khk ðze÷ku (yu MkçktÄe) ¾wÕ÷e økw{hkne{kt
Aku. (Ãk4) íkuykuyu (y[hs Ãkk{e) fÌkwt : þwt ykÃk y{khe ÃkkMku MkíÞ ðkík
÷kÔÞk Aku yÚkðk (yu{ s) rËÕ÷øke fhku Aku ? (ÃkÃk) íku{ýu fÌkwt : Lkrn
({~fhe LkÚke), çkÕfu ík{khku ÃkhðhrËøkkh íku s ykfkþku yLku Ãk]ÚðeLkku {kr÷f
Au, suýu íku MkkiLku çkLkkÔÞk yLku nwt yu (Ëkðk)Lkk WÃkh Ë÷e÷ Ãký hk¾wt Awt.
(Ãk6) yLku yÕ÷knÃkkfLkk MkkuøktË ! nwt ík{khe yk {qŠíkykuLke økík çkLkkðeþ
ßÞkhu fu ík{u (íkuykuLke ÃkkMkuÚke) [kÕÞk sþku. (Ãk7) Vhe íku{ýu íku {qŠíkykuLkk
xwfzu xwfzk fhe LkkÏÞk, Ãkhtíkw (íkuykuLke) yuf {nkLk {qŠíkLku (Ãkzíke {qfe) fu
suÚke (ÃkqAðk {kxu) íkuLkk íkhV íkuyku hsw ÚkkÞ. (Ãk8) (ÃkAe íkuyku ykðe Ëþk
òuE) fnuðk ÷køÞk : y{khk {yçkqËku MkkÚku yk (çkuyËçkeLkwt) fk{ fkuýu fÞwO.
çkuþf, íkuýu íkku çknw øksçk fÞkou. (Ãk9) fux÷kf çkkuÕÞk : y{u yuf Þwðf
suLku (nÍ.) Eçkúkne{ (y÷i.) fnuðk{kt ykðu Au íku{Lku Mkkt¼éÞk Au fu, íku
{qŠíkykuLku ftEf (çkwYt) fÌkk fhu Au. (60) íkuykuyu fÌkwt fu (òu yu ðkík Au)
íkku íku{Lku ÷kufkuLke YçkY nksh fhku fu suÚke íkuyku íku{Lku swyu. (61) íkuykuyu
fÌkwt fu, “nu Eçkúkne{ (y÷i.) ! y{khk {yçkqËku MkkÚku yk fk{ ykÃku fÞwO Au
?” (6h) íku{ýu fÌkwt : Lkrn, íkuykuLkk yk ðzkyu fÞwO Au. {kxu òu yu çkku÷íkku
nkuÞ íkku yu{Lku s ÃkqAe ÷ku. (63) ÃkAe íkuykuyu ÃkkuíkkLkk {Lk{kt rð[kÞwO,
Vhe (ykÃkMk{kt) fnuðk ÷køÞk fu çkuþf, ík{u s yLÞkÞe Aku. (64) Vhe
(¾rMkÞkýk ÚkELku) ÃkkuíkkLkk {kÚkkt Lk{kðe ÷eÄkt (yLku çkkuÕÞk) fu ykÃk òýku
íkku Aku suðwt fu yu {qŠíkyku çkku÷u Au. (6Ãk) nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt
: (yVMkkuMk !) íkku þwt ík{u yÕ÷kn íkyk÷kLkk rMkðkÞ yuðe ðMíkwLku Ãkqòu Aku
su ík{Lku Lk ftE ÷k¼ Ãknkut[kze þfu Au yLku Lk ftE LkwfMkkLk Ãknkut[kze þfu Au.
(66) ík{Lku íkÚkk yÕ÷knÃkkfLkk rMkðkÞ su ðMíkwykuLku ík{u Ãkqòu Aku íku MkkiLku
rÄ¬kh Au. þwt ík{u (yux÷wt Ãký) Mk{síkk LkÚke ? (67) íkuyku (hku»ku ¼hkELku
{ktnku{ktnu) fnuðk ÷køÞk fu yøkh ík{khu ftE fhðwt nkuÞ íkku yuLku çkk¤e Lkkt¾ku
yLku ÃkkuíkkLkk {yçkqËkuLkku çkË÷ku ðk¤ku. (68) Vhe ßÞkhu nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)Lku ykøk{kt LkkÏÞk (íÞkhu) y{u fÌkwt fu, nu ykøk ! Eçkúkne{ (y÷i.)
Ãkh Xtze yLku Eò rðLkkLke ÚkE ò. (69) yLku yu ÷kufkuyu íku{Lke MkkÚku çkwhkE
fhðk [kÌkwt íkku y{u íkuykuLku s rLk»V¤ fhe ËeÄk. (70) yLku y{u Eçkúkne{
(y÷i.)Lku íkÚkk (íku{Lkk ¼ºkeò) ÷qík (y÷i.)Lku yuðe ¼qr{ (þk{) íkhV
{kuf÷eLku (fkrVhkuLkk yíÞk[khÚke) çk[kðe ÷eÄk fu su{kt y{u søkíkðkMkeyku
{kxu çkhfík {qfe Au. (71) yLku (rnshík ÃkAe) y{u íku (Rçkúkne{ y÷T.)
Lku EMnkf (y÷i.) (Ãkwºk) yÃkoý fÞko yLku Þkfqçk (y÷i.) (Ãkkiºk) ðÄkhkLkk
(ykÃÞk) Lku yu MkkiLku y{u (½ýk s) Lkufçkg çkLkkÔÞk. (7h) yLku y{u íku
MkkiLku MkhËkh çkLkkÔÞk fu y{khk nwf{Úke ({Ï÷qfLku) hkn çkíkkðíkk níkk yLku
y{u íku{Lkk íkhV Lkuf fk{ku fhðkLkku yLku (¾kMk fhe) Lk{kÍ fkÞ{ hk¾ðk
íkÚkk Ífkík ykÃkðkLkku nwf{ {kufÕÞku yLku íkuyku y{khe çktËøke{kt ÷køku÷k
níkk. (73) (Mkqhyu ytrçkÞk)
{ík÷çk fu shk yuLke {q¤ nfefík íkku çkíkkðku ? Ãkkuíku ÃkÚÚkh fkuíkhe
çkLkkðu÷e {qŠík ¾wËk fuðe heíku çkLke økE ? íku fki{ çkuçke÷kuLk þnuhLke
hneþ níke, suLkku çkkËþkn Lk{YË níkku. íkuykuLke çkku¥kuh yÚkðk Lkuðwt
{qŠíkyku níke. íku{kt su MkkiÚke {kuxe níke íku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk
çkkÃk ykÍhLke çkLkkðu÷e níke.
fkrVhkuyu fÌkwt fu, fkuE Ë÷e÷ fu MkLkË LkÚke. {kºk ðze÷kuLkwt yLkwfhý
yu s yuLke MkíÞíkkLke Ë÷e÷ Au. íkku yu ðze÷kuLkk {køkoLku fuðe heíku Akuze
ËEyu ? íkuLkku sðkçk ykÃÞku fu yuÚke íkku ík{khe {kVf ík{khk íku ðze÷ku Ãký
økw{hkn yLku {q¾o XÞko, suykuLkk ytÄ yLkwfhý{kt ík{u íkçkkn Úkkyku Aku.
yk¾e fki{Lkk yfeËn rðYØ nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ykðe
Mk¾ík ðkík Mkkt¼¤e WnkÃkkun ÚkÞku, çku[uLke Vu÷kE yLku íkuyku fnuðk ÷køÞk fu,
þwt ¾hu¾h ík{khe yu s {kLÞíkk Au fu yu{ s ¾k÷e rËÕ÷øke fhku Aku ?
yk ðkík íku{ýu Mknus Äe{uÚke fne fu ßÞkhu ík{u íknuðkh {Lkkððk
þnuh çknkh [kÕÞk sþku íÞkhu íku{Lke økík çkLkkðeþ. yk ðkík y{wf
{kýMkkuyu Mkkt¼¤e, çkeò ½ýk {kýMkkuyu Lkrn. Mkkt¼¤Lkkhkykuyu yu{
Mk{S ftE Ãkhðk Lk fhe fu yuf {kýMk yk¾e fki{Lkk {yTçkqËkuLkwt þwt
çkøkkze þfþu ?
ßÞkhu íku ÷kufku þnuh çknkh [kÕÞk økÞk íÞkhu nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)yu Ëuð¤{kt sE fwnkzkÚke íku {qŠíkykuLkk xwfzk fhe LkkÏÞk. yux÷u
fkuELkk nkÚk íkku fkuELkk Ãkøk yLku fkuELke økhËLk Wzkðe ËeÄe, Ãkhtíkw
MkkiÚke {kuxe yux÷u ykf]rík{kt {kuxe yÚkðk {kLkLke árüyu {kuxe {qŠíkLku
Mk÷k{ík hnuðk ËeÄe yLku su fwnkzeÚke xwfzk fÞko níkk, íkuLku íku {wÏÞ
{qŠíkLkk øk¤k{kt ÷xfkðe ËeÄe. Vhe ÃkkuíkkLku ½uh sE çkuMke økÞk.
Mkktsu íkuykuyu {u¤k{ktÚke ÃkkAk Vhíkkt {qŠíkykuLkk ykðk çkwhk nk÷
òuÞk íkku nuhkLk ÚkE yk ðkík fne. yu fnuLkkhk ½ýwt fhe íku ÷kufku nþu,
suykuyu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ðkík Mkkt¼¤e Lk níke.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu MkkuøktË ¾kE {qŠíkykuLke økík çkLkkððk
rðþu su ftE fÌkwt níkwt íkuLku yuf {kýMku Mkkt¼¤e çkeòykuLke ykøk¤ ðkík
fhe níke íkuÚke íku ÷kufkuyu yk «{kýu fÌkwt.
ÃkAe íku{ýu çkkËþknLke ykøk¤ yu nuíkwÚke VrhÞkË fhe fu, çkkËþkn
MkkiLke YçkY sðkçk ÷E Mk¾ík rþûkk fhþu yLku íku ònuh heíku Úkþu íkku
Mkki ÷kufku òuE rË÷ Xtzk fhþu. yu s çkkçkíkLku ykÞík{kt ÷kufkuLke Mkk{u
÷kððk yLku íkuykuLkk òuðkÚke çkÞkLk fhe. yk íkku fkrVhkuLkku nuíkw níkku,
Ãký nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkku nuíkw yu nþu fu yu «{kýu ÷kufku Mk{ûk
{wr~hfkuLku rLkY¥kh fhu, suÚke MkíÞLkku øk÷çkku ònuh ÚkkÞ.
hkò Lk{YËLkk nwf{Úke nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku çkku÷kððk{kt
ykÔÞk yLku yk Mkðk÷ fhðk{kt ykÔÞku.
{ík÷çk fu yu{kt {Lku ÃkqAðkLke sYh LkÚke. {kLke ÷ku fu yk {nkËuð
su Mkne Mk÷k{ík Au, íkuýu s yu fk{ fÞwO nkuÞ. fkhý fu íkkuzðkLkwt MkkÄLk
Ãký yuLke s ÃkkMku Au. ÷ku nwt {wLkkÍhk-ðkËrððkËLke Zçku yuðku Ëkðku fYt
Awt fu, yu ðzk {nkËuðu MkkiLku íkkuze LkktÏÞk Au. íkku íku rðYØ íku{ Lk ÚkðkLke
ík{khe ÃkkMku þwt Ë÷e÷ Au ? þwt ËwrLkÞk{kt yuðwt LkÚke Úkíkwt fu {kuxk MkkÃk LkkLkk
MkkÃkkur÷ÞkLku yLku {kuxkt {kA÷kt LkkLke {kA÷eykuLku ¾kE síkkt LkÚke ? þwt
{kuxk çkkËþknku LkkLkk hkßÞkuLkku Lkkþ fhe Lkkt¾íkk LkÚke ? íkuÚke ykÃkýe
ðå[u VUMk÷kLke Mkðkou¥k{ heík yu s Au fu, ík{u ík{khe {qŠíkykuLku s ÃkqAku
fu yuðwt fkuýu fÞwO ? òu íkuykuLku ðk[k Au, íkku ykðk økt¼eh {k{÷k{kt
MÃk»x swçkkLke ykÃke Mkk[-sqXLkku VUMk÷ku fhe ykÃkþu.
Mkq[Lkk : nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke yk ðkík {q¤ rçkLkkÚke rðYØ
¾çkh ykÃkðk íkhefu Lk níke, çkÕfu íkuykuLke {q¾oíkk ònuh fhðk yLku íkuykuLku
EÕÍk{ ykÃke [qÃk fhðk ¾kíkh ËkðkLke ZçkÚke níke. su{fu {wLkkÍhk{kt
¾kMk fhe ÚkÞk fhu Au. íkuÚke yuLku sqX fne þfíkk LkÚke. {kºk ònuh{kt
sqX suðwt ÷køku Au. íkuÚke s y{wf nËeMkku{kt yuLkk {kxu ònuhe MkqhíkLke
Yyu ‘feÍTçk’Lkku þçË ðÃkhkÞku Au.
yux÷u ykðe ÷k[kh {qŠíkyku su {kçkqË çkLkðkÃkkºk LkÚke, íkuLke ÃkqòÚke
òr÷{ XÞko.
{ík÷çk fu ðkËrððkË{kt íkku y{u Vkðe þfeþwt Lkrn. {kxu nðu {kºk
yuf s WÃkkÞ Au fu, y{khe íku{s ÃkkuíkkLke {ËËÚke ÷k[kh {qŠíkykuLke
y{u {ËË fhe yu {qŠíkykuLkk þºkwLku rþûkk ykÃkeyu. òu yuðwt Lk fheyu
íkku y{u ftE s Lk fÞwO. suÚke MkðkoLkw{íku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku

çkk¤e Lkkt¾ðkLkku Xhkð ÃkkMk ÚkÞku. òýu {qŠíkykuLkk ¾tzLkÚke íkuykuLkwt rË÷
çkéÞwt, íkuLke rþûkk{kt þheh çkk¤ðk íkiÞkh ÚkÞk. ytíku íku òr÷{kuyu ½ýk
çktËkuçkMíkÚke ÷kfzkLke Mkª[u÷e yuf {nkLk ¼zfk {khíke ykøk{kt ½ýe
s rLkËoÞíkkÚke VUfe ËeÄk. ykðk Mk{Þu Ãký íku{ýu {kºk yÕ÷kn íkyk÷k
WÃkh s íkð¬w÷ hk¾e yLÞkuLke ykþk Akuze ËeÄe, íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lku çk[kðe ÷eÄk.
yk ¾wËkE nwf{Úke ykøk «fkrþík hnuðk Aíkkt økh{e íkÆLk LkkçkqË
ÚkELku yuðe {Lkøk{íke Xtzf ÚkE økE fu, Eò Úkðk Ãkk{u Lkrn. yk «{kýu
ykøkÚke íku{Lku shkÞ ykt[ ykðe Lkrn. íku ykøk{kt ykÃk Mkkík rËðMk
hÌkk. ykÃkLkk WÃkh ykøkLkwt Xtze ÚkE sðwt yu ykÃkLkku {wyrsÍn níkku.
{wyrsÍnLke nfefík yux÷e s Au fu, yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLke fwËhíkLkk
Mkk{kLÞ rLkÞ{ rðYØ fkuE Mkçkçk yLku íkuLkk Ãkrhýk{{kt swËkE fhe
Lkk¾u. su{fu yºku çkk¤ðkLkku Mkçkçk ykøk {kisqË nkuðk Aíkkt Ãkrhýk{
“çk¤ðwt” ònuh Lk ÚkÞwt.
òr÷{ku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkwt çkwYt [kníkk níkk, Ãký W÷xk
Ãkkuíku s rLk»V¤, ¾rMkÞkýk ÚkE LkwfMkkLk{kt Ãkzâk. nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)Lkk {kxu íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu ykøk{kt çkøke[ku çkLkkðe íku{kt
Xtzk yLku {eXk ÃkkýeLkku fwtz WíÃkÒk fÞkou. íku{Lke MkkÚku ðkík[eík fhðk yLku
yufktíkLke {qtÍðý Ëqh fhðk yuf Vrh~íkku Ãký {kufÕÞku, suÚke MkíÞíkkLke
MkV¤íkk ònuh ÚkE.
þk{ (rMkrhÞk)Lkwt yríkþÞ V¤ÿwÃk «Ëuþ nkuðwt ËwLÞðe çkhfík yLku
½ýk LkçkeykuLkwt ðíkLk nkuðwt ËeLke çkhfík Au. íkku {ík÷çk yu fu çkÒku Lkçkeyku
¾wËkE yk¿kk {wsçk rnshík fhe þk{{kt ÃknkutåÞk. {íkçk÷ fu íkuyku
Lkçke nkuðkÚke EÕ{e-y{÷e Ëhuf «fkhLkk f{k÷ku{kt MktÃkqýo níkk.
MkqÞoLku ÃkqðoLke søÞkyu Ãkrù{Úke Wøkkzðku yÕ÷kn íkyk÷kLke s
fwËhík Au :
(nu Lkçke Mk÷. !) þwt ykÃku íku {kýMkLku Lk òuÞku (yux÷u íkuLkku nk÷
òÛÞku LkÚke) fu suýu Eçkúkne{ (y÷i.)Lke MkkÚku íkuLkk ÃkhðhrËøkkh(Lke
nMíke) rðþu ðkËrððkË fÞkou níkku yu fkhýu fu yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLku
Mk¥kk ykÃke níke, (ßÞkhu fu íkuýu ÃkqAâwt fu, yÕ÷knÃkkf fuðku Au ?)
íkuLkk sðkçk{kt Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt, {khku ÃkhðhrËøkkh yuðku Au, su
rsðkzu Au yLku {khu Au; (íkku) íkuýu fÌkwt, nwt Ãký rsðkzwt Awt yLku {khwt Awt.
Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt, (ðkhwt) yÕ÷knÃkkf íkku MkqÞoLku (Ëhhkus) ÃkqðoÚke
fkZu Au, íkku íkwt ({kºk yuf s rËðMk) Ãkrù{Úke fkZe(Lku Ëu¾kze) ykÃk.
íÞkhu íku fkrVh MíkçÄ ÚkE økÞku; yLku yÕ÷knÃkkf yuðk yLÞkÞe ÷kufkuLku
MkeÄku {køko Ëu¾kzíkku LkÚke. (hÃk8)
nÍhík Eçkúkne{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ÞwøkLkk çkkËþkn Lk{YËu
ykÃkLku ÃkkuíkkLke Mkk{u Lk{ðkLkku (MksËku fhðkLkku) nwf{ fÞkou. ykÃku Vh{kÔÞwt
fu, nwt {khk Ãkk÷Lknkh yuf yÕ÷knÃkkf rMkðkÞ fkuELke Mkk{u Lk{ðkLkku
LkÚke. íkuýu fÌkwt fu, ík{khku Ãkk÷Lknkh fkuý Au ? ykÃku fÌkwt fu, {khku
Ãkk÷Lknkh íku MkðoþÂõík{kLk yÕ÷knÃkkf Au, su{Lkk fçÍk{kt SðLk yLku
{]íÞwLkku MktÃkqýo yrÄfkh Au.
Lk{YËu çkkËþkneLkk ½{tz{kt {w¾ko{e¼he ðkík fhe fu, nwt Ãký
SðLk-{]íÞwLkku yrÄfkh Ähkðw Awt. rLkËkou»kLku {khe Lkkt¾ðku yLku VktMkeLkk
økwLkunøkkhLku Akuze {qfðku yu {]íÞw yLku SðLk ykÃkðk Mk{kLk Mk{ßÞku.
yLku yk «{kýu rLkËkou»kLku {khe LkktÏÞku íkÚkk økwLkunøkkhLku Akuze {qfÞku.
nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{ Mk{S økÞk fu, yk {q¾o {]
íÞw-SðLk ykÃkðkLkku yÚko Mk{ßÞku LkÚke. {kxu ykÃku Ë÷e÷ çkË÷e yu{
fÌkwt fu, {khku Ãkk÷Lknkh Ëhhkus MkqÞoLku Ãkqðo rËþkÚke Wøkkzu Au. íkwt {kºk
yuf ð¾ík íkuLku Ãkrù{ rËþk{ktÚke Wøkkze çkíkkð ! rçk[khku Lk{YË ykLkku
sðkçk õÞktÚke ykÃke þfíkku níkku. {kxu íku MíkçÄ ÚkE økÞku yLku fkuE sðkçk
Lk ykÃke þõÞku. Aíkkt E{kLk Lk ÷kÔÞku. íkuLkk ½{tzLku íkkuzðk yÕ÷kn

íkyk÷kyu {åAh suðk yuf íkwåA stíkwLku íkuLkk Lkkf îkhk íkuLkk {øks{kt
½wMkkze ykÃÞku. suLke íkf÷eV-ðuËLkkÚke ÃkezkELku íku {hý ÃkkBÞku.
LkkutÄ : rfÞk{íkLke rLkþkLkeyku{ktÚke yuf rLkþkLke yu Au fu, yÕ÷kn
íkyk÷k MkqÞoLku ÃkqðoLke søÞkyu Ãkrù{Úke Wøkkzþu.
{wVÂMMkhku ÷¾u Au fu, yk rLkþkLkeLke yÕ÷kn íkyk÷kLku fkuE sYhík
LkÚke. Ãkhtíkw yux÷k {kxu MkqÞoLku Ãkrù{Úke Wøkkzþu fu, yÕ÷kn ÃkkfLkk ¾÷e÷
nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{u Mkk[k Ãkk÷Lknkh nkuðkLke yuf rLkþkLke
yu Ëþkoðe fu, íku Ãkrù{Úke Ãký MkqÞo Wøkkze þfu Au. yLku íku Lk{YË suðk
½{tzeÚke þõÞ Lk níkwt. íkku ÃkkuíkkLkk LkçkeLke yk ðkíkLku Mkk[e Ëþkoððk íkÚkk
ÃkkuíkkLkk MkðoþÂõík{kLk Ãkk÷Lknkh nkuðkLke MkkrçkíkeYÃku rfÞk{ík Ãknu÷kt
MkqÞoLku Ãkrù{Úke Wøkkze çkíkkðþu. MkwçnkLkÕ÷kn !
“Mkqhyu þwyThky”{kt yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au : yLku (nu Lkçke
Mk÷. !) ykÃk íku ({¬kðkMke)ykuLku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkku rfMM-
kku Mkt¼¤kðe Ëku. (69) ßÞkhu fu íku{ýu ÃkkuíkkLkk çkkÃk íkÚkk íku{Lke fki{Lku
fÌkwt fu ík{u fkuLku Ãkqòu Aku ? (70) íkuykuyu fÌkwt fu, y{u {qŠíkykuLku ÃkqSyu
Aeyu yLku MkËk íku{Lke ÃkkMku çkuMke hneyu Aeyu. (71) Eçkúkne{ (y÷i.)
yu fÌkwt fu, ßÞkhu ík{u íkuLku Ãkwfkhku Aku íÞkhu þwt íkuyku ík{khe ðkík Mkkt¼¤u
Au ? (7h) yÚkðk ík{Lku ftE ÷k¼ fu nkrLk Ãknkut[kzu Au ? (73) íkuyku çkkuÕÞk
: Lkrn, Ãký y{u y{khk ðze÷kuLku yu{ s fhíkkt òuÞk Au. (74) Eçkúkne{
(y÷i.)yu fÌkwt fu, þwt ík{u swyku Aku fu suLku ík{u Ãkqsíkk hnku Aku. (7Ãk) ík{u
yLku ík{khk ykøk÷k çkkÃkËkËkyku Ãký. (76) ¾hu¾h, íkuyku íkku {khk Ëw~{Lk
Au, Ãkhtíkw fw÷ snkLkLkku ÃkhðhrËøkkh ({khku ËkuMík Au,) (77) suýu {Lku ÃkuËk
fÞkou Au yLku íku s {Lku (MkeÄku) {køko Ëu¾kzu Au. (78) yLku su {Lku ¾ðzkðu
Au íkÚkk rÃkðzkðu Au. (79) yLku ßÞkhu nwt {ktËku Ãkzwt Awt íkku íku s {Lku Mkkòu
fhu Au. (80) yLku su {Lku (ð¾ík ykðu) {]íÞw ykÃkþu. Vhe (rfÞk{ík{kt) {Lku
MkSðLk fhþu. (81) yLku suLkkÚke {Lku ykþk Au fu, ELMkkVLkk rËðMku {khe
¼q÷ (fËk[ ÚkE nkuÞ íkku) {kV fhe Ëuþu. (8h) nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {Lku
¿kkLk-çkwrØ yÃkoý fh íku{s {Lku ({nkLk ËhßòLkk) MkËk[kheyku (Lkçkeyku)
{kt þkr{÷ fh. (83) yLku ÃkkA¤ ykðLkkhkyku{kt {khk {kxu ¼÷kELkwt ðýoLk
[k÷w hk¾. (84) yLku {Lku Lkuy{íkLkk çkøke[k (sÒkíkLkk ðkrhMkku) {ktnuLkku
fh. (8Ãk) yLku {khk çkkÃkLku {kV fh fu íku økw{hkne{kt Au. (86) yLku su
rËðMku Mkki MkSðLk ÚkE WXþu íku rËðMku {Lku hwMðk Lk fhòu. (87) su rËðMku
fu Lk Ëki÷ík fk{ ykðþu yLku Lk yki÷kË; (88) Ãkhtíkw su fkuE Ãkkf rË÷ ÷ELku
yÕ÷knÃkkfLke nwsqh{kt ykÔÞku nþu. (89) (Mkq.þwyhky)
“Mkqhyu Mkk^Vkík”{kt ðýoLk Au : Vhe íku (Eçkúkne{ y÷i.) íkuykuLke
{qŠíkyku{kt ½qMke økÞk yLku çkkuÕÞk fu ík{u (yk [Zkðk) ¾kíkk fu{ LkÚke ?
(91) ík{Lku þwt ÚkÞwt Au fu çkku÷íkk Ãký LkÚke ? (9h) ÃkAe íkuyku Ãkh ÄMk-
khku fhe swMMkkÃkqðof {khðk ÷køÞk. (93) ÃkAe íku ÷kufku íku{Lke ÃkkMku Ëkuzíkk
ykÔÞk. (94) Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt fu, su ðMíkwLku ík{u òíku ½zku Aku íkuLku
þk {kxu Ãkqòu Aku ? (9Ãk) òu fu ík{Lku íkÚkk ík{khe yu çkLkkðu÷e ðMíkwykuLku
yÕ÷kn íkyk÷kyu s WíÃkÒk fÞko Au. (96) íkuyku (rLkhw¥kh ÚkELku) fnuðk
÷køÞk fu yuLkk {kxu yuf (íkÒkqh suðe) E{khík çkktÄku, Vhe (íkuLku Mk¤økkðe)
yu{Lku ÄøkÄøkíke yÂøLk{kt Lkk¾ku. (97) Mkkhktþ fu íkuykuyu Eçkúkne{ (y÷i.)
MkkÚku ¾kuxku Ëkð [÷kððk [kÌkwt íkku y{u íkuykuLku s Lke[wt òuíkk fÞko. (98)
yLku (ytíku rLkhkþ ÚkE) Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt fu, nwt {khk ÃkhðhrËøkkh(Lkk
{køko{kt fkuE Ãký) íkhV [kÕÞku òô Awt, íku s {Lku {køko Ëu¾kzþu. (99) (ÃkAe
Ëwyk {ktøke) nu ÃkhðhrËøkkh ! {Lku yuf Lkuf Ãkwºk ykÃk. (100) suÚke y{u
íku{Lku yuf MknLkþe÷ ÃkwºkLke ¾wþ¾çkhe ykÃke. (101) Vhe ßÞkhu íku Ãkwºk
íku{Lke MkkÚku ËkuzeLku [k÷ðkLke ðÞu ÃknkutåÞku íÞkhu Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt
fu nu Ëefhk ! nwt MðÃLk{kt òuô Awt fu (yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke) nwt íkLku Íçkn
fhe hÌkku Au, suÚke íkwt Ãký rð[khe ÷u fu, íkkhku þwt {ík Au ? íku{ýu yhs
fhe fu, nu rÃkíkk ! ykÃkLku su nwf{ ÚkÞku Au íku fhe Lkkt¾ku. yÕ÷kn íkyk÷k
[knu íkku ykÃk {Lku Äehs ÄhLkkhkyku {ktnuLkku Ãkk{þku. (10h) Vhe ßÞkhu
çkÒku (¾wËkE yk¿kkLku) ykrÄLk ÚkÞk yLku rÃkíkkyu íku{Lku ÃkuþkLke WÃkh (ôÄk)
hkÏÞk, (103) yLku (íku ð¾íku) y{u íku{Lku ÃkwfkÞko fu, nu Eçkúkne{ (y÷i.)
! (ÄLÞ Au.) (104) y÷çk¥k, ykÃku MðÃLkwt Mkk[wt fhe Ëu¾kzâwt, y{u Lkufe
fhLkkhkykuLku yuðku s çkË÷ku ykÃkeyu Aeyu. (10Ãk) ¾hu¾h, yu íkku ¾wÕ÷e
({nkLk) fMkkuxe níke. (106) yLku y{u Íçkn fhðk {kxu yuf {kuxwt òLkðh
íkuLkk çkË÷u ykÃÞwt. (107) yLku y{u íku{Lkk {kxu ÃkkA¤ ykðLkkh ÷kufku{kt
yk ðkík hk¾e; (108) fu Eçkúkne{ (y÷i.) Ãkh Mk÷k{ Úkkyku. (109) Lkufe
fhLkkhkykuLku y{u yuðku s çkË÷ku ykÃkeyu Aeyu. (110) çkuþf, íku y{khk
E{kLkËkh çktËkyku {ktnuLkk níkk. (111) yLku y{u íku{Lku (çkeò Ãkwºk) EMnkf
(y÷i.)Lke ¾wþ¾çkhe ykÃke fu íku Lkufçkgku{kt ÚkE Lkçke çkLkþu; (11h) yLku
y{u Eçkúkne{ (y÷i.) íkÚkk EMnkf (y÷i.) Ãkh çkhfíkku Wíkkhe yLku íku çktLkuLkk
ðtþòu{kt (fux÷kf) Lkufeðk¤k Ãký Au, íku{s (fux÷kf) ÃkkuíkkLkk nf{kt ¾wÕ÷e
heíku çkqhwt fhLkkhk Ãký Au. (113) (Mkq.Mkk^Vkík)
fkrVhku þnuh çknkh {u¤k{kt sðk Ãknu÷kt íkuykuLke ykøk¤ [Zkðk
{qfe økÞk níkk, íkuÚke íkuykuLku WÆuþeLku fÌkwt fu, ík{u yk ¾kíkk fu{ LkÚke ?
çkku÷íkk fu{ LkÚke ? {kLkðeLkku ykfkh íkku çkLkkÔÞku, Ãký ykí{k LkÚke yLku
yVMkkuMk fu ykí{kðk¤k ELMkkLkku ykðe sz ðMíkwykuLku Ãkqsu Au ! yLku
íkuLkkÚke {ËË {ktøku Au ! yux÷u fwzkne ðøkuhuÚke òuþ¼uh {khe {qŠíkykuLkk
xwfzu xwfzk fhe LkktÏÞk.
{u¤k{ktÚke ÃkkAk Vhíkkt {qŠíkykuLke ykðe ËwËoþk ÚkðkLkwt òýe ykøk÷e
ðkíkku ÃkhÚke Mk{ßÞk fu Eçkúkne{ (y÷i.)yu s yuðwt fÞwO nþu. íkuÚke ¢kuÄ{kt
øk¼hkxÃkqðof çkÄk íku{Lkk íkhV Ëkuze ykÔÞk.
{ík÷çk fu øk{u íkuýu íkkuze, Ãkhtíkw ík{u ykðe {q¾koE fu{ fhku Aku ?
su {qŠíkyku ík{u òíku ½ze, íku þwt ÃkqòLku Ãkkºk ÚkE økE ? su yÕ÷knÃkkf
ík{khku, ík{khk «íÞuf fk{Lkku íku{s yk ÃkÚÚkhkuLkku Ãký WíÃkÒkfíkko Au,
íkuLke MkkÚku ftE s MkçktÄ Lk hnuíkkt yLÞkuLke Ãkqò ÚkkÞ ? yLku íku{kt Ãký
sz ðMíkwykuLke ! yu fuðku yLÞkÞ yLku ytÄuh !
ykøk{ktÚke çkåÞk ÃkAe Ãký íÞkt s hÌkk. yk¾hu ßÞkhu fki{Lkk
íkhVÚke íkÆLk rLkhkþ ÚkÞk íku{s çkkÃkLkk íkhVÚke Ãký çkkËþknLke ¾kíkh
Mkge Úkðk ÷køke, íkku íkuykuLku yk «{kýu yk¾he ðkík fne íÞktÚke rnshík
fhe økÞk yLku yÕ÷kn íkyk÷kyu rMkrhÞkLkku {køko MkqÍkzâku, íkku íÞkt
sE ðMÞk. {ík÷çk fu, ðíkLk íkÚkk fwxwtçkÚke rð¾qxku Ãkzâku Awt. {kxu {Lku
yuðe Lkuf yð÷kË yÃkoý fh, su ËeLke fkÞkou{kt MknkÞf Lkeðzu yLku yu
çkkçkíkLku fkÞ{ hk¾u.
yk íku s Ãkwºk Au, suLku Íçkn fhðk {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu rÃkíkkLkk
s nkÚku øk¤k Ãkh Ahe {qfkðe, íkku íku Ãký nMkíkk {w¾u ¾wþeÚke fçkq÷
fÞwO. yuÚke ðÄw fE MknLkþe÷íkk nkuE þfu !
yÕ÷kn íkyk÷kLku {tsqh níkwt fu, nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ÃkkuíkkLkk
¾kMk ðnk÷k çkLkkððk{kt ykðu. yux÷u íku{Lku Mk¾ík fMkkuxeyku{kt ÃkMkkh
fÞko. yk¾u yk¾e fki{ çkÕfu ÃkkuíkkLkk fwxwtçk ðøkuhu çkÄk s {qŠíkÃkqtò{kt
MkÃkzkÞu÷k níkk, çkÄkLkk yfeËk ({kLÞíkk)yku yLku rhðkòu rðrðÄ «fkhLkk
níkk. nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt yuf Ãkrðºk Ä{o
ykÃkðk{kt ykÔÞku yLku íkuLkku «[kh fhðkLkku íkÚkk yk Ä{o íkhV ÷kufkuLku
yk{tºký ykÃkðkLkku {kuxku ¼kh íku{Lkk WÃkh Lkkt¾ðk{kt ykÔÞku. íku{ýu
ÃkÞøkBçkheLke ®n{ík yLku íkkfkík çkíkkðeLku rLkzh ÚkELku, ¾íkhkyku yLku
¼ÞMÚkkLkkuÚke zÞko rMkðkÞ yÕ÷kn íkyk÷kLke íkðneË íkhV ÷kufkuLku
yk{tºký ykÃÞwt íkÚkk {qŠíkÃkqtòLke þ{oLkkf ¾hkçkeyku yLku íkuLkk rðrðÄ
LkwfMkkLkku ðýoÔÞk. «uÂõxf÷e {qŠíkyku rðYØ rsnkË fÞkou, yk¾e fki{
÷zkE {kxu íkiÞkh ÚkE økE. Mk{fk÷eLk hkò Lk{YË yLku íkuLke fki{u
Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ykøk{kt Lkkt¾e Sðíkk Mk¤økkððkLkku VUMk÷ku fhe
÷eÄku. yÕ÷knÃkkfLkk ðnk÷k ¾÷e÷wÕ÷kn (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke òíkLku
yÕ÷kn íkyk÷kLke ¾wþLkqËe yLku hò{tËe «kó fhðk ykøk{kt Lkkt¾e

Ëuðk {kxu hsq fhe ËeÄe. ßÞkhu yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLkk ¾÷e÷ (y÷i.)
Lku yk fMkkuxe{kt ¾hk Mkkrçkík Úkíkk òuÞk íkku ykøkLku nwf{ ykÃÞku fu,
“y{u nwf{ ykÃke ËeÄku fu, nu ykøk ! íkwt Eçkúkne{ (y÷i.) WÃkh Xtze
yLku Mk÷k{íkeðk¤e çkLke ò.” (h1:69)
su Mk{Þu Lk{YËLke ykøk rðþu yÕ÷kn íkyk÷kLkku nwf{ ykÔÞku
íkku nwf{Lkk þçËku Mkk{kLÞ níkk. fkuE ¾kMk ykøkLku Lk¬e fhe nwf{
ykÃkðk{kt ykÔÞku Lk níkku. yux÷k {kxu yk¾e ËwrLkÞk{kt su fkuE Ãký
søÞkyu ykøk {kisqË níke íku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{ ykðíkktLke MkkÚku s
ÃkkuíkÃkkuíkkLke søÞkyu Xtze ÚkE økE yLku Lk{YËLke ykøk Ãký yk nwf{Lkk
fkhýu Xtze Ãkze økE.
fwhTykLk{kt “çkhËLk” þçËLke MkkÚku “Mk÷k{k” (Mk÷k{íkeðk¤e)
Lkku ðÄkhku fhðk{kt ykÔÞku fu, fkuE ðMíkwLke Xtzf {ÞkoËkÚke ðÄe òÞ
íkku íku çkhVLke su{ íkf÷eVðk¤e yLku LkwfMkkLkfkhf çkLke òÞ Au. òu
“Mk÷k{k” þçË Lk ykÔÞku nkuík íkku þõÞ níkwt fu, ykøk çkhVLke su{
yuðe Xtze ÚkE økE nkuík fu, Ãkkuíku s yuf yÍkçk çkLke økE nkuík. su{fu
snÒk{{kt yuf yÍkçk “Í{nheh”Lkku Ãký Au !
yk Ãkheûkk ÃkAe çkeS fMkkuxe yu ÷uðk{kt ykðe fu, ÃkkuíkkLkk yMk÷e
ðíkLkLku AkuzeLku þk{ (MkerhÞk) íkhV rnshík fhðk{kt ykðu. nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.)yu yÕ÷knÃkkfLke ¾wþLkqËeLke [kník{kt ÃkkuíkkLke fki{
yLku ðíkLkLku Ãký yÕ÷kn nkrVÍ fne ËeÄwt yLku ÃkkuíkkLkk çkk¤-çkå[ktyku
Mkrník rnshík fhe þk{ (MkerhÞk) [kÕÞk ykÔÞk.
nðu ßÞkhu ÃkkuíkkLke fki{ yLku ðíkLkLku AkuzeLku þk{ «Ëuþ{kt rLkðkMk
fÞkou s níkku fu ð¤e ÃkkAku nwf{ {éÞku fu, çkeçke nkshk (hËe.) yLku
íku{Lkk ËqÄ Ãkeíkk çkk¤f nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lku MkkÚku ÷ELku ynªÞktÚke
Ãký fq[ fhku. (EçLku f»keh)
rsçkúE÷ y{eLk (y÷i.) ykÔÞk yLku çktLkuLku MkkÚku ÷ELku [kÕÞk.

hMíkk{kt su fkuE søÞkyu Ãký nrhÞk¤wt MÚk¤ ykðíkwt níkwt, nÍhík ¾÷e÷
(y÷i.) Vh{kðíkk níkk fu, íku{Lku ynªÞkt Úkku¼kðe Ëuðk{kt ykðu. nÍhík
rsçkúE÷ (y÷i.) fnuíkk fu, ynªÞktLkku nwf{ LkÚke, {trÍ÷ ykøk¤ Au.
ßÞkhu íkuyku [rxÞ÷ {iËkLk yuðk økh{ økh{ hý{kt ykðe økÞk, ßÞkt
ykøk¤ síkkt fkuE Mk{Þu çkÞíkwÕ÷kn þheVLkwt çkktÄfk{ yLku {¬k
þnuh ðMkkððkLkku nuíkw níkku, yk hý{kt ykÃkLku Wíkkhe Ëuðk{kt ykÔÞk.
yÕ÷kn íkyk÷kLkk ðnk÷k ¾÷e÷ (y÷i.) ÃkhðhrËøkkhLke {nkuççkíkLkk
fkhýu yíÞtík ¾wþe ¾wþe yk [rxÞ÷ {iËkLk yLku Ãkkýe íkÚkk nheÞk¤e
rðLkkLkk hý{kt çkeçke nkrshn (hËe.)Lku ÷ELku Úkku¼e økÞk. Ãkhtíkw yk
fMkkuxe yux÷uÚke Ãkqhe Lk ÚkE, çkÕfu nðu Eçkúkne{ (y÷i.)Lku nwf{ {¤u
Au fu, ÃkíLke yLku çkk¤fLku ynªÞkt Akuze Ëku yLku Ãkkuíku þk{ Ëuþ ÃkkAk
òyku. yÕ÷knÃkkfLkk ¾÷e÷ (y÷i.) nwf{ {¤íkktLke MkkÚku s íkuLku Ãkqhku
fhðk W¼k ÚkE òÞ Au yLku þk{ íkhV hðkLkk ÚkE òÞ Au. nwf{Lku
Ãkqhku fhðk{kt yux÷ku Mk{Þ Ãký ÃkMkkh LkÚke fhíkk fu ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLku
yÕ÷knÃkkfLkk yk nwf{Lke òý fhe ykÃku fu {Lku yÕ÷knÃkkfu ykðku
nwf{ ykÃÞku Au, suÚke nwt sE hÌkku Awt. nÍhík nkrshn (hËe.) ßÞkhu
íku{Lku síkk swyu Au, íkku íku{Lku çkq{ku Ãkkzu Au. Ãkhtíkw íkuyku sðkçk ykÃkíkk
LkÚke. íkuyku Vhe çkq{ Ãkkzu Au yLku fnu Au fu, “yk [rxÞ÷ ðuhkLk {uËkLk{kt
y{Lku AkuzeLku õÞkt sE hÌkk Aku ?” íkuLkku Ãký sðkçk LkÚke ykÃkíkk.
Ãkhtíkw íku Ãký ¾÷e÷wÕ÷kn (y÷i.)Lkk ÃkíLke níkk, Mk{S økÞk fu ðkík þwt
Au yLku fnuðk ÷køÞk fu, “þwt ík{Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkku nwf{ {éÞku Au
?” nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt : “nk.” nkrshn (hËe.)Lku ßÞkhu
yÕ÷kn íkyk÷kLkk yk nwf{Lke òý ÚkE íkku íku{ýu ¾qçk s Mktíkku»k Mk-
kÚku fÌkwt fu, “òyku ! {kr÷fu ykÃkLku [kÕÞk sðkLkku nwf{ ykÃÞku Au, íku
y{Lku Ãký çkhçkkË Lknª fhu.”
nðu nÍhík nkrshn (hËe.) ÃkkuíkkLkk ËqÄ Ãkeíkk çkk¤fLku MkkÚku ÷ELku
yk ðuhkLk hý{kt Mk{Þ ÃkMkkh fhðk ÷køku Au. íkhMkLke rþÆík Ãkkýe
þkuÄðk {sçkqh fhe Ëu Au. LkkLkk çkk¤fLku ¾wÕ÷k {uËkLk{kt AkuzeLku MkVk-
{hðnLke Ãknkzeyku WÃkh ðkhtðkh [Zu Au, Wíkhu Au fu õÞktf ÃkkýeLkk
r[öku Lkshu Ãkzu yÚkðk fkuE {kýMk Lkshu Ãkzu, suLkkÚke fkuE òýfkhe
«kó fhe þfkÞ. Mkkík ð¾íku ykðk [¬h fkÃkeLku yk¾hu Úkkfe-nkheLku
çkk¤f ÃkkMku ykðeLku çkuMke òÞ Au. MkVk-{hðn ðå[u Mkkík ð¾ík ËkuzðkLke
ÞkËøkehe MðYÃku fÞk{ík MkwÄe ykðLkkhe LkMkT÷ku {kxu nÍÍLkk nwf{{kt
MkVk-{hðnLke “MkE” (Ëkuzðwt)Lku Vhs fhe Ëuðk{kt ykÔÞwt. nÍhík
nkrshn (hËe.) ÃkkuíkkLke ËkuzÄqÃk Ãkqhe fheLku rLkhkþ ÚkÞk ÃkAe ßÞkhu
çkk¤f ÃkkMku ykðu Au, íkku yÕ÷kn íkyk÷kLke hn{ík òuþ{kt ykðu Au.
rsçkúE÷ y{eLk (y÷i.) ykðu Au yLku yk Mkqfk hý{kt s{eLk{ktÚke Ãk-
kýeLkwt yuf Íhýwt fkZe ykÃku Au, suLkwt Lkk{ yksu “Í{Í{” Au. ÃkkýeLku
òuELku Äehu Äehu «Úk{ «kýeyku yk rðMíkkh{kt ykððk ÷køku Au, ÃkAe
«kýeykuLku òuELku {Lkw»Þku ynªÞkt ðMkðkx fhðk ÷køku Au yLku {¬k
þnuhLkku ÃkkÞku Lkt¾kðkLke þYykík ÚkE òÞ Au.
íku LkkLkwt çkk¤f yksu nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) íkhefu ËwrLkÞk yku¤¾u
Au. ßÞkhu íkuyku {kuxk ÚkE òÞ Au, fk{ fhe þfu yuðk ÚkE òÞ Au
íÞkhu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke íÞkt ÃkkAk
íkþheV ÷kðu Au yLku çkk¤f íkÚkk ÃkíLkeLke ¾çkh-ytíkh ÃkqAe òÞ Au.
yk Mk{Þu Vhe yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk ¾÷e÷Lke ºkeS Ãkheûkk ÷u Au.
yk çkk¤f yuf ðtr[íkíkkLke Ëþk{kt çkkÃkLkk ykÄkh ðøkh {kuxwt ÚkÞwt yLku
Ëu¾eíkk fkuE Ãký «fkhLkk SðLk sYhe Mkk{kLk rMkðkÞ {kuxwt ÚkÞwt. nðu
yk çkk¤fLkk rÃkíkk nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkku nwf{
{¤u Au fu, yk çkk¤fLku ÃkkuíkkLkk nkÚku Íçkn (n÷k÷) fhe Ëku.
fwhTykLku fhe{{kt EþkoË Au fu, “ßÞkhu çkk¤f íku fkrçk÷ (ÞkuøÞ)
ÚkE økÞwt fu çkkÃkLke MkkÚku fk{fks{kt ftE {ËË fhe þfu, Eçkúkne{ (y÷i.)
yu íkuLku fÌkwt fu, nu çkuxk ! {U MðÃLk{kt òuÞwt Au fu, íkLku Íçkn (n÷k÷)
fhe hÌkku Awt. íkwt çkíkkð íkkhku þwt rð[kh Au ? Lkuf MktíkkLku fÌkwt fu, yççkk
nwÍqh ! ykÃkLku su nwf{ {éÞku Au íkuLku Ãkqhku fhku, ík{u {Lku Ãký íku Ãkqhku
fhðk{kt {sçkqík EhkËkðk¤ku Ãkk{þku.” (37:10h)
íÞkhçkkË yk ½xLkk Ëhuf {wMk÷{kLk òýu Au fu, nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) ÃkkuíkkLkk VhstËLku Íçkn fhðk {kxu r{LkkLkk støk÷{kt ÷E økÞk
yLku ÃkkuíkkLkk íkhVÚke yÕ÷knÃkkfLkku nwf{ Ãkqhku fhðk ÷køÞk, Ãkhtíkw ynªÞkt
nuíkw çkk¤fLku Íçkn fhðkLkku Lk níkku, Ãkhtíkw nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke
fMkkuxe fhðkLkku níkku. MðÃLkLkk þçËku{kt rð[kh fhðk{kt ykðu íkku yu{kt
yuðwt LkÚke òuÞwt fu, nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lku Íçkn fhe ËeÄk, çkÕfu
Íçkn fhðkLkku y{÷ fhíkk òuÞk. su nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu fhe
çkíkkÔÞku yLku íku y{÷ îkhk “ðneyu {Lkk{” çkíkkððkLke Ãký fËk[
yk s {ÂM÷ník nkuÞ fu MkeÄu MkeÄk þçËku îkhk Íçkn fhðwt {tsqh Lk
níkwt. íku fkhýu EhþkË ÚkÞku Au fu, MðÃLk{kt su ftE òuÞwt níkwt, íku{ýu ÃkqYt
fhe ËeÄwt. ßÞkhu íku{kt Ãkqhk WíkÞko íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu sÒkík{ktÚke íkuLkku
rVrËÞn LkkrÍ÷ Vh{kÔÞku yLku íkuLke fwhçkkLkeLkku nwf{ ykÃke ËeÄku. yLku
Eçkúkne{ (y÷i.)Lke yk MkwÒkík fkÞ{e Äkuhýu fÞk{ík MkwÄeLke MkwÒkík çkLke
økE.
Íçknðk¤k nÍ. EM{kE÷ (y÷i.) Lk fu nÍ. EMnkf (y÷i.) :
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu ÃkwºkLke Ëwyk {ktøke, íku fçkq÷ ÚkE yLku
íku s Ãkwºk fwhçkkLke {kxu hsq fhðk{kt ykÔÞku. nk÷Lke íkðhkík{kt Ãký
Au fu, nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ËwykÚke su Ãkwºk ÃkuËk ÚkÞk íku nÍhík
EM{kE÷ (y÷i.) Au yLku yu s fkhýÚke íku{Lkwt Lkk{ EM{kE÷ (y÷i.)
hk¾ðk{kt ykÔÞwt. fu{fu EçkhkLke ¼k»kk{kt yuLkku yÚko yu Au fu, yÕ÷kn
íkyk÷kyu (nÍhík Eçkúkne{ y÷i.Lke) yhs Mkkt¼¤e ÷eÄe. yuÚke
Mkkrçkík ÚkÞwt fu yk ykÞík{kt su ÃkwºkLkwt ðýoLk Au íku nÍhík EM{kE÷
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt Au, nÍhík EMnkf (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt LkÚke.
íkËwÃkhktík, Íçkn fhðkLkk rfMMkk ÃkAe nÍhík EMnkf (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke

¾wþ¾çkhLkwt sqËwt s ðýoLk Au. su{kt MkkÚku s íku{Lkk Lkçke Úkðk íkÚkk íku{Lku
Ãkwºk Þyfqçk (y÷ÞrnMMk÷k{) ÚkðkLke ¾wþ¾çkh Au. íkku ÃkAe EMnkf
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lku Íçkn fhðkLkk nwf{Lkku ftE s yÚko Úkíkku LkÚke.
{kxu {kLkðwt Ãkzþu fu ÍçkenwÕ÷kn nÍhík EM{kE÷ (y÷ÞrnMMk÷k{)
Au. íkuÚke s íku{Lke ÃkuËkEþLke ¾wþ¾çkh ð¾íku íku{Lku LkwçkqÔðík {¤ðk
fu íku{Lkku ðtþ [k÷ðk MkçktÄe ftE s ðkÞËku fu ðýoLk LkÚke. yLku yu s
fkhýÚke fwhçkkLkeLke ÞkËøkkh yLku íkuLku ÷økíke hMk{ku EM{kE÷ (y÷Þrn-
MMk÷k{)Lkk ðtþòu{kt s [k÷íke ykðe yLku yksu Ãký íku{Lkk s ykÂí{f
VhÍtËku ({wÂM÷{ku) íku Ãkrðºk ÞkËøkkhkuLku fkÞ{ hk¾Lkkh Au. yu çkÄe
çkkçkíkku WÃkhÚke yu s Mkkrçkík ÚkkÞ Au fu, ÍçkenwÕ÷kn nÍhík EM{kE÷
(y÷ÞrnMMk÷k{) s níkk, su {¬k{kt ðMÞk yLku íÞkt s íku{Lkk ðtþòu
Vu÷kÞk. íkËwÃkhktík, íkðhkík{kt yu{ Ãký Au fu, nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)
Lku ÃkkuíkkLkk yuf÷kiíkk yLku ðnk÷k ÃkwºkLkk Íçkn fhðkLkku nwf{ ÚkÞku níkku
yLku yk ðkík Mkki {kLÞ Au fu, nÍhík EM{kE÷ (y÷ÞrnMMk÷k{)
nÍhík EMnkf (y÷i.)Úke {kuxk Au. íkku ÃkAe nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)
Lke nÞkíke{kt nÍhík EMnkf (y÷i.) yuf÷kiíkk õÞkt hÌkk ?
yºku ¾wþ¾çkh{kt “økw÷k{wLk n÷e{” Vh{kÔÞwt Au, íkku yu ‘n÷e{’
þçË fwhTykLk{kt {kºk nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) íkÚkk nÍhík Rçkúkne{
(y÷i.) {kxu s ðÃkhkÞku Au. çkeò fkuE Lkçke {kxu ðÃkhkÞku LkÚke. ð¤e,
MkkrçkhLkku {ík÷çk n÷e{Lku {¤íkku s Au. íkuÚke s nÍhík EM{kE÷
(y÷i.)Lkk sðkçk{kt Mkkrçkh þçË ðkÃkÞkou Au. íku{s yÕ÷kn íkyk÷kyu
Ãký çkeS søÞkyu nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) {kxu Mkkrçkh Vh{kÔÞwt Au.
yuÚke Ãký yu{Lkwt s Íçken nkuðwt sýkÞ Au.
ßÞkhu nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) yux÷e ô{hu ÃknkutåÞk fu rÃkíkk Mk-
kÚku [k÷e þfu yLku íku{Lkk fk{ ÷køku, íÞkhu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu
ÃkkuíkkLkwt MðÃLkwt íku{Lku yk ðkík òýðk Mkt¼¤kÔÞwt fu, yk fk{ {kxu ¾wþeÚke
íkiÞkh ÚkkÞ Au yÚkðk çk¤sçkhe fhðe Ãkzþu. rhðkÞík{kt Au fu, ºký

hkík ÷køk÷økkx yk MðÃLkwt òuÞwt íÞkhu ºkeò rËðMku ÃkwºkLku ¾çkh ykÃke.
íkku íkhík s ¾wþeÚke fçkq÷ fhe ÷eÄwt yLku fÌkwt fu, yu{kt Mk÷kn ÷uðkLke
sYh LkÚke. ¾wËkE nwf{ çkòðe ÷kðku. nwt Ãký íku ð¾íku ELþkyÕ÷kn
Mkçkh yLku MknLkþe÷íkkLke ÞkËøkkh çkLke hneþ. yuðk rÃkíkk-Ãkwºk Ãkh
yÕ÷kn íkyk÷kLke nòhku-÷k¾ku hn{ík Úkkyku.
ôÄk Lkkt¾ðkLkwt fkhý yu Au fu, fku{¤ {w¾zwt Ëu¾kÞ Lkrn. Lknª íkku
fËk[ ÃkwºkLkku «u{ WAk¤ku {khíkkt yxfe òÞ. rhðkÞík{kt Au fu, yk
ÞwÂõík ÃkwºkLke s çkíkkðu÷e níke. Vhe ÃkwºkLkk øk¤u Ahe [÷kðíke ð¾íku þwt
çkLÞwt íku yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt LkÚke. yux÷u rÃkíkkLkk ÓËÞLke íkÚkk
Vrh~íkkykuLke ÚkÞu÷e ÂMÚkrík ðýoLk ÚkE þfu íku{ LkÚke.
çkMk, çkMk ! hnuðk Ëku. ík{u MðÃLkwt Mkk[wt fhe çkíkkÔÞwt. ÃkwºkLku Íçkn
fhðkLkku nuíkw LkÚke, {kºk Ãkheûkk ÷uðe níke. íkku íku{kt ík{u MktÃkqýo heíku
MkV¤ ÚkÞk.
{ík÷çk fu, yk {w~fu÷ nwf{ku ykÃke ys{kðeyu Aeyu. Vhe íku
yks{kEþ{kt Ãký íku{Lke {ËË fhe íku{Lku íku WÃkh yzøk hk¾eyu Aeyu.
íÞkh ÃkAe s {nkLk Ëhò ykÃkeyu Aeyu. yk yks{kEþ{kt çkkÃk-Ëefhku
çkÒku þkr{÷ níkk. íkku yuLkk çkË÷k{kt Ãký çkÒku þkr{÷ hnuþu.
yux÷u {nkLk Ëhßòu yuf Ëwtçkku sÒkíkÚke {kuf÷ðk{kt ykÔÞku níkku, íku
Íçkn ÚkÞku. íku Ëwtçkku ËwrLkÞk{kt ykðíkkt íku{kt Ãký ËwrLkÞkLke yMkh WíÃkÒk
ÚkE økE, suÚke Íçkn fhðk ÃkAe íkuLke Ãký Yn Lkef¤e økE.
yks MkwÄe ËwrLkÞk Mkk{kLÞ heíku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ¼÷kE
yLku {kLkÃkqðof ÞkË fhu Au yLku rfÞk{ík MkwÄe ÞkË fhíke hnuþu. y{khk
Lkçke íkÚkk íku{Lkk WÃkh ÷k¾ku ËwYË-Mk÷k{ LkkrÍ÷ Úkkyku.
{ík÷çk fu, y{khk Mkðo©u»X ÃktÂõíkLkk E{kLkËkh çktËkyku{ktÚke Au
fu, {nkLk ÃkËðeLkk hMkq÷ Au.
yk ðýoLkÚke sýkÞwt Au fu, ykøk÷e ¾wþ¾çkh nÍhík EM{kE÷

(y÷i.) rðþu s níke yLku íku{Lku s Íçkn fhðk nwf{ ÚkÞku. ÞnqËeyku
ÃkkuíkkLke ©u»Xíkk Mkkrçkík fhðk nÍhík EMnkf (y÷i.)Lkk Íçken nkuðkLkku
Ëkðku fhu Au. yÕ÷kn íkyk÷kLkku ðkÞËku MkíÞ nkuðkÚke nÍhík EMnkf
(y÷i.)Lkk Lkçke Úkðk íkÚkk íku{Lku Ãkwºk ÚkðkLke ¾wþ¾çkh {¤ðk ÃkAe ÷ktçkk
ykÞw»ÞLkwt ÞfeLk ÚkE òÞ Au. íkku ÃkAe íku{Lku Íçkn fhðkLkk nwf{{kt
yks{kEþ õÞkt hne ?
‘ÍwŠhGÞríkrn{k’Úke {whkË çkÒku Ëefhk Au, íkku çkÒkuÚke ¾qçk yð÷kË
ðÄe. nÍhík EMnkf (y÷i.)Lke yð÷kË{kt çkLke EMhkE÷Lkk Lkçkeyku
ÚkÞk yLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lke yð÷kË{kt yhçkku ÚkÞk, su{kt
y{khk nwÍqh (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) Mkki LkçkeykuLkk MkhËkh
Au. ykÞík{kt MÃk»x çkíkkÔÞwt fu, yu LkçkeykuLkk ðtþòu{kt Mkkhk Ãký Úkþu,
su ðze÷kuLkwt Lkk{ WÍÍð¤ fhþu yLku fux÷kf çkwhk Ãký Úkþu, su Ãkkuík-
kLkk fwf{kouLkk fkhýu fwxwtçkLku ÷ktALk ÷økkzþu. yuÚke sýkÞwt fu, çkuE{kLk
{kýMkLku çkkÃkËkËkLkwt Lkuf nkuðwt fk{ ÷køkíkwt LkÚke. yu{kt ÞnqËeykuLkk
yr¼{kLke ykr÷{kuLkku hË ÚkÞku. suyku fnuíkk níkk fu, y{khk çkkÃkËkËk
Lkçkeyku nkuðkÚke y{khe Ãkfz s Lkrn ÚkkÞ.
“Mkqhyu Eçkúkne{”{kt ðýoLk Au : yLku (íku Mk{ÞLku ÞkË fhku) ßÞkhu
Eçkúkne{ (y÷i.)yu Ëwyk fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! yk þnuh ({¬k)
Lku Mk÷k{íkeðk¤wt çkLkkð íku{s {Lku íkÚkk {khe yð÷kËLku {qŠíkykuLkk ÃkqsðkÚke
çk[kðe ÷u. (3Ãk) nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! yu {qŠíkykuyu ½ýkt ÷kufkuLku
økw{hkne{kt LkkÏÞk Au, íkku su fkuE {khe íkkçkuËkhe fhþu íkku íku {khku s Au,
Ãký su fkuE {khe LkkVh{kLke fhþu íkku çkuþf, íkwt ½ýku çkÏþLkkh, {nk ËÞk¤w
Au. (36) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! {U {khe y{wf yð÷kËLku yuðk støk÷{kt
su ¾uíkeLku ÷kÞf LkÚke, íkkhk EÍÍíkËkh ½hLke ÃkkMku ðMkkðe Au. nu y{khk
ÃkhðhrËøkkh! yux÷k {kxu (yu{ fÞwO) fu íkuyku Lk{kÍLku fkÞ{ hk¾u íkku fux÷kf
÷kufkuLkkt rË÷ yuðkt fhe Ëu fu íku{Lkk íkhV Íwfíkkt hnu yLku íku{Lku {uðkyku ¾ðkz
fu suÚke íkuyku íkkhku þw¢ fhu. (37) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! su ftE y{u
AqÃkkðeLku fheyu Aeyu yLku su ftE ònuh{kt fheyu Aeyu íkuLku çkuþf, íkwt òýu
Au yLku yÕ÷knÃkkfÚke fkuE Ãký ðMíkw Ãk]Úðe{kt íku{s ykfkþ{kt AqÃke LkÚke.
(38) yÕ÷knÃkkfLkku þw¢ Au, suýu {Lku ð]ØkðMÚkk{kt EM{kE÷ (y÷i.) yLku
EMnkf (y÷i.) (suðk MkÃkqíkku) ykÃÞk. çkuþf, {khku ÃkhðhrËøkkh ËwykLkku
Mkkt¼¤Lkkh Au. (39) nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {Lku Lk{kÍ fkÞ{ hk¾Lkkh
çkLkkð yLku {khe yð÷kË{ktÚke Ãký. nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! yLku {khe
Ëwyk fçkq÷ fh. (40) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! su rËðMku rnMkkçk fkÞ{
ÚkkÞ {Lku íku{s {khk {kt-çkkÃkLku íkÚkk Mkki E{kLkðk¤kykuLku çkÏþe Ëusu. (41)
(Mkq.Eçkúkne{)
fwhiþLkk Lkkþw¢k, {wþrhf MkhËkhkuLku Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ðkíkku ÞkË

yÃkkðe Mkq[Lkk ykÃke fu, ík{u su{Lkk ðtþòu nkuðkÚke fyçknLkk {wíkðÕ÷e
çkLÞk Aku, íku{ýu yu{Lkku ÃkkÞku {q¤ íkðneË Ãkh s håÞku níkku yLku íku{Lke
ËwykykuLkk s «íkkÃku ykx÷e çkÄe ònuhe yLku çkkríkLke Lkuy{íkku yufºk
ÚkE økE. íkuyku rþfoÚke çk[ðkLke Ëwyk yLku ðrMkGÞík fheLku s ËwrLkÞkÚke
[kÕÞk økÞk Aíkkt ík{u íku rðYØ fhku Aku íkku ík{khu þh{kðwt òuEyu.
{¬kLku y{Lk-þktríkðk¤w nh{ çkLkkððkLke Ëwyk {ktøke íku fçkq÷ Úkíkkt
{¬kLke ykswçkksw nh{Lke nË {wfhoh ÚkE. ð¤e, ÃkkuíkkLku íku{s ÃkkuíkkLkk
ÃkwºkkuLku MkËk {qŠíkÃkqòÚke çk[kððk yhs fhe íku Ëwyk Ãký fçkq÷ ÚkE, íkku
íkuyku {qŠíkÃkqòÚke Ëqh s hÌkk. Ãký òu yð÷kËÚke {ík÷çk ðtþòu nkuÞ íkku
Ëwyk y{wf {kxu s fçkq÷ ÚkE. Ëwyk{kt «Úk{ ÃkkuíkkLku, ÃkAe ËefheykuLku
þkr{÷ fheLku çkíkkÔÞwt fu, LkçkeykuLkwt {yMkq{ nkuðwt Ãký yÕ÷knÃkkfLkk
íkhVÚke íkuLke {ËË ðzu s Au. nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke yk Ëwykyku
{¬kLke ykçkkËe yLku fyçknLku çkLkkÔÞk çkkË ½ýe s {wÆík ÃkAeLke Au,
Ãkhtíkw Ãknu÷k MkeÃkkhkLke Auðx{kt ykðu÷e Ëwyk fyçkn þheV çkLkkðíke
ðu¤kLke Au.
{ík÷çk fu {qŠíkykuLkk fkhýu ½ýk økw{hkn ÚkÞk Au, íkku {kYt yLk-
wfhý fhLkkhkyku íkku {khe s{kyík{kt þkr{÷ nkuðkÚke íkuykuLku {kxu
ftE fnuðkLke sYh LkÚke, Ãkhtíkw su fkuE y{khe ðkík Lk {kLkíkk y{khku
{køko íÞS Ëu, íkuLku Ãký ÃkkuíkkLke f]Ãkk yLku çkÂÏþþ ðzu íkkiçkkLke íkðVef
ykÃkòu.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkwt ðíkLk þk{{kt níkwt. çku ÃkíLkeyku Ãkife
nÍhík nkrshn (hËe.)Úke nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) ÃkuËk ÚkÞk. ÃkAe
Úkkuzk s rËðMk{kt nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ÃkkuíkkLkk yk çkk¤fLku støk÷{kt
{qfe sðkLkku nwf{ ÚkÞku. íÞkt yksu {¬k Au. fkhý fu nks su søÞkyu
çkÞíkwÕ÷kn Au, íku s MÚk¤u nÍhík Lkqn (y÷i.)Lkk íkwVkLk Ãknu÷kt MkwÄe
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkk ð¾íkLkwt çkÞíkwÕ÷kn níkwt, íkuLku ykçkkË fhðwt
níkwt. íkuÚke s Ëwyk{kt Ãký Lk{kÍ fkÞ{ hk¾ðkLkk þçËku Au. Mkkhktþ fu
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) ¾wËkE nwf{ yLkwMkkh ËqÄ Ãkeíkk Ãkwºk íkÚkk ÃkíLkeLku
yk støk÷{kt {qfe økÞk. nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lke íkhMk yLku çkeçke
nkrshnLke çku[uLke òuE yÕ÷kn íkyk÷kyu íÞkt Vrh~íkkykuLku {kuf÷e
Í{Í{Lkwt Íhýwt ðnuíkwt fÞwO. íkuLke ÃkÚÚkhkuLke Ãkk¤ çkktÄe ÷uðkÚke fqðk suðwt
ÚkE økÞwt. fçke÷n swhn{Lkk ÷kufku íÞkt Ãkkýe òuE nÍhík nkrshn
(y÷i.)Lke ÃkhðkLkøkeÚke ðMke Ãkzâk. ÃkAe nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) {kuxk
ÚkÞk íkku íku s fçke÷n{kt íku{Lke þkËe ÚkE. rËLk-«ríkrËLk íÞktLke ðMíke
ðÄíkkt ðÄíkkt yksLkwt {¬k þnuh ykçkkË ÚkE økÞwt. nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) ð¾íkku-ð¾ík ¾çkh ÷uðk þk{Úke ykðíkk níkk íÞkhu yk þnuh
yLku yuLkk hnuðkMkeyku {kxu Ëwyk {ktøkíkk fu, “nu yÕ÷kn íkyk÷k ! {U
ÃkkuíkkLkk yuf ÃkwºkLku ¾uíke Lk ÚkE þfu íkuðe søÞk{kt íkkhk nwh{íkðk¤k
½h ÃkkMku yux÷k {kxu ðMkkÔÞku Au fu, íku íkÚkk íkuLkk ðtþòu íkkhk íkÚkk íkkhk
½hLkku nf yËk fhu yLku Lk{kÍ ÃkZíkk hnu. {kxu ÃkkuíkkLke f]ÃkkÚke fux÷kf
÷kufkuLkk rË÷Lkwt ð÷ý íkuyku «íÞu fhe Ëu fu íkuykuLkk ykððkÚke íkkhe Eçk-
kËík Úkðk WÃkhktík þnuhLke hkuLkf ðÄu íku{s íkuykuLke ®sËøkeLku sYrhÞkíkku
Ãkqhe Úkðk WÃkhktík Mkkhk V¤ku Ãký ¾ðzkð fu þktríkÃkqðof íkkhe EçkkËík
yLku þw¢økwÍkhe fhu. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke Mkki Ëwykyku fçkq÷ fhe.
yíÞkh MkwÄe «íÞuf ð»ko nòhku {kýMkku ¾U[kELku íÞkt òÞ Au. {¬k{kt
V¤Lkk Íkz Lkrn nkuðk Aíkkt LkSf{kt íkkEVÚke íku{s çknkhÚke ykðíkk
yux÷k çkÄk V¤-£wx {¤u Au fu òuLkkh y[hs Ãkk{u Au.
yux÷u ykfkþ-Ãk]ÚðeLke fkuE ðMíkw íkkhkÚke AqÃke LkÚke, íkku y{kYt
òrnh yLku çkkríkLk fuðe heíku AqÃkwt hne þfu ? nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)
yu fÌkwt : y{u su ftE AqÃkkðeyu yLku ònuh fheyu íkuLku íkwt òýu Au. íkuLkwt
fkhý yu níkwt fu ònuh{kt yk Ëwyk Mkki yð÷kË {kxu níke, Ãký rË÷{kt
yk¾h s{kLkk{kt Lkçke (Mk÷.) {kxu EhkËku níkku.
{ík÷çk fu, ð]ØkðMÚkk{kt {U suðe heíku Ãkwºk {kxu Ëwyk fhe níke yLku
íku íkU fçkq÷ fhe {Lku EM{kE÷ (y÷i.) yLku EMnkf (y÷i.) suðk MkÃkqíkku
yÃkoý fÞko, íkuðe s heíku yk Ëwykyku Ãký fçkq÷ fhe ÷usu.
{íkçk÷ fu, {khk ðtþòu{kt yuðk ÷kufku ÃkuËk fÞko fhsu fu íkuyku
Lk{kÍkuLku ¾he heíku ÃkkçktËe MkkÚku rLkÞr{ík ÃkZíkk hnu yLku {khe Mkki
Ëwykyku fçkq÷ fhsu.
yuf hwfqy Ãknu÷kt ½ýe {nkLk Lkuy{íkkuLkwt ðýoLk Vhe Vh{kÔÞwt níkwt
fu, {kýMk ½ýku yLÞkÞe yLku Lkkþw¢ku Au. íku ÃkAe nÍhík Eçkúkne{
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lkku rfMMkku Mkt¼¤kðe {¬kðkMke fkrVhkuLku fux÷ef
¾kMk Lkuy{íkku ÞkË yÃkkðe íkuykuLkk ÍwÕ{ yLku rþfoLkk ðÄw ¾hkçk nkuðk
íkhV Eþkhku fÞkou. Mkkhktþ fu Lkuy{íkku çkíkkðe íkuLkk þw¢Lke íkkfeË fhe.
Aíkkt fkuE Lkkþw¢e fhu íkku íkuLku [uíkðýe ykÃke fu ykðk òr÷{kuLku rþûkk
{¤ðk{kt ftEf {kuzwt ÚkkÞ íkku fkuEyu yu{ Lk Mk{sðwt fu yÕ÷knÃkkfLku
íkuykuLkk fwf{kouLke òý LkÚke. ÞkË hk¾ku, íkuykuLkwt fkuE Ãký LkkLkwt fu {kuxwt
fk{ yÕ÷kn íkyk÷kÚke AqÃkwt LkÚke, çkÕfu íkuLkku yuðku rLkÞ{ Au fu, ÃkkÃkeLku
íkhík rþûkk ykÃke íkçkkn Lk fhðku. íku {nk ÃkkÃke yLku òr÷{Lku Ãký
{kun÷ík ykÃku Au fu, fkt íkku íku ÃkkÃkkuÚke yxfe òÞ yÚkðk ÃkkÃkk[kh{kt
yux÷e nË Ãkh Ãknkut[e òÞ fu ÃkAe fkLkqLkLke Yyu íkÆLk [kuÏ¾e heíku
rþûkkLku Ãkkºk ÚkE òÞ.
yk Mk¾ík yLku f»xËkÞf Ãkheûkkyku níke, su{ktÚke nÍhík ¾÷e÷
(y÷i.)Lku ÃkMkkh Úkðwt Ãkzâwt. yk WÃkhktík ykÃkLkk WÃkh çkeò ½ýk çkÄk
nwf{ku yLku y{÷kuLke ÃkkçktËe Vhs fhðk{kt ykðe. su{kt íku LkiMkŠøkf
xuðku Ãký þkr{÷ Au, su þhehLke MkVkE yLku çkËLkLke Ãkkfe MkkÚku MkçktÄ
Ähkðu Au yLku yk xuðku ykðLkkhe çkÄe s WB{íkku {kxu yuf ykøkðku
nwf{ çkLke økE. ¾kík{wÒkrçkGÞeLk nÍhík {wnB{Ë (Mk÷.)yu ÃkkuíkkLke
WB{íkLku yk çkÄk s fk{ku {kxu íkkfeËLkku nwf{ Vh{kÔÞku Au.
EçLku f»keh{kt nÍhík yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk (hËe.) yuf
rhðkÞík{kt yk Ãký Lkf÷ fhu Au fu, “MktÃkqýo RM÷k{ ºkeMk rð¼køkkuLkk
ðíkwo¤ku{kt Au. su{kÚke ËMk Mkqhyu çkhkyík{kt «Míkwík Au yLku ËMk Mkqhyu
ynÍkçk{kt yLku ËMk Mkqhyu {wyr{LkqLk{kt.” nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)
yu yk çkÄe ðMíkwykuLkku MktÃkqýo n¬ yËk fÞkou yLku íku çkÄe Ãkheûkkyku{kt
¾hk WíkÞko yLku MkV¤ hÌkk.
Mkqhyu çkhkyík{kt {wyr{LkkuLke rMkVíkku ðýoðeLku {wMk÷{kLkkuLke {wÏÞ
rLkþkLkeyku yk heíku ðýoðe Au :
“íkuyku ({wyr{Lkku) yuðk Au, su íkkiçkk fhLkkhk, EçkkËík fhLkkhk,
(yÕ÷kn íkyk÷kLke) íkyheV (ð¾ký) fhLkkhk, hkuÍk hk¾Lkkhk, hwfqy
yLku rMksËn fhLkkhk, Lkuf ðkíkkuLkwt rþûký ykÃkLkkhk yLku çkqhe ðkík-
kuÚke hkufLkkhk yLku yÕ÷knÃkkfLke nËkuLkwt æÞkLk hk¾Lkkhk Au yLku yuðk
{wyr{LkkuLku ík{u ¾wþ¾çkhe Mkt¼¤kðe Ëku.” (9:11h)
Mkqhyu {wyr{LkqLk{kt WÕ÷u¾ ÚkÞu÷e {wyr{LkLke {wÏÞ ¾krMkÞíkku yk

«{kýu Au :
“[ku¬Mk íku {wMk÷{kLkkuyu MkV¤íkk «kó fhe, su ÃkkuíkkLke Lk{kÍ{kt
¾wþqy yLku ¾wÍqy (yufkøkú r[¥ku yÕ÷kn íkyk÷k «rík æÞkLk{øLk
Úkðwt) fhLkkhk Au, yLku su Lkfk{e ÔÞÚko ðkíkkuÚke Ëqh hnuLkkhk Au, yLku su
ÃkkuíkkLku Ãkkf fhLkkhk Au yLku su ÃkkuíkkLke þ{oøkknku (økwóktøkku)Lke rnVkÍík
fhLkkhk Au. Ãkhtíkw ÃkkuíkkLke ykihíkku yÚkðk ÃkkuíkkLke ËkMkeyku (økw÷k{zeyku)
{kxu íku{Lkk WÃkh fkuE ykûkuÃk LkÚke. nk, òu íkuLkk rMkðkÞ íkuyku EåAu íkku
ykðk ÷kufku {ÞkoËkLkwt WÕ÷t½Lk fhLkkhk Au yLku su ÃkkuíkkLke y{kLkíkku yLku
ÃkkuíkkLkk fhkhLkku ÏÞk÷ hk¾Lkkhk Au yLku su ÃkkuíkkLke Lk{kÍkuLke ÃkkçktËe
fhu Au, yuðk s ÷kufku ðkhMkËkh ÚkLkkhk Au, suyku sÒkíkLkk ðkhMkËkh
Úkþu yLku íku{kt nt{uþk hnuþu.” (h3:1 Úke 11)
yLku Mkqhyu ynÍkçk{kt {wyr{LkkuLke ¾krMkÞík yk «{kýu Au :
“çkuþf, RM÷k{Lkk fk{ fhLkkhk ÃkwY»kku yLku RM÷k{Lkwt fk{ fhLk-
khe †eyku yLku E{kLk ÷kðLkkhk ÃkwY»kku yLku E{kLk ÷kðLkkhe †eyku
yLku Vh{ktçkhËkhe fhLkkhk ÃkwY»kku yLku Vh{ktçkhËkhe fhLkkhe †eyku
yLku Mkk[k ÃkwY»kku yLku Mkk[e ykihíkku yLku Mkçkú fhLkkhk (MknLkþe÷)
ÃkwY»kku yLku Mkçkú fhLkkhe ykihíkku yLku ¾wþqyT fhLkkhk ÃkwY»kku yLku ¾wþqyT
fhLkkhe ykihíkku yLku ¾ihkík (ËkLk) fhLkkhk ÃkwY»kku yLku ¾ihkík fhLkkhe
ykihíkku yLku hkuÍk hk¾Lkkhk ÃkwY»kku yLku hkuÍk hk¾Lkkhe ykihíkku yLku
ÃkkuíkkLke þ{oøkknkuLke rnVkÍík fhLkkhk ÃkwY»kku yLku ÃkkuíkkLke þ{oøkknkuLke
rnVkÍík fhLkkhe ykihíkku yLku yÕ÷knÃkkfLku ¾qçk ÞkË fhLkkh ÃkwY»kku
yLku yÕ÷kn ÃkkfLku ¾qçk ÞkË fhLkkh ykihíkku yLku yk çkÄkLkk {kxu
yÕ÷knÃkkfu {økrVhík ({kVe) yLku ½ýku Mkkhku çkË÷ku íkiÞkh hkÏÞku
Au.” (33:3Ãk)
fwhTykLkLkk {wVÂMMkh nÍhík yçËwÕ÷kn rçkLk yççkkMk (hËe.)Lkk
yk EhþkËÚke òý ÚkE fu, {wMk÷{kLkku {kxu sux÷e EÕ{e yLku «uÂõxf÷

¾krMkÞíkku EÂåAík Au, íkuLku yk ºkýu MkqhíkkuLke y{wf ykÞíkku{kt ¼uøke
fhe Ëuðk{kt ykðe Au.
fwhTykLk þheV{kt yuf çkeS søÞkyu Ãký yk rð»kÞ ykðe heíku
ðýoLk ÚkÞku Au :
“y{u íku{Lku E{k{ yLku Ãkuïk çkLkkðe ËeÄk fu, íku y{khk nwf{Úke
÷kufkuLku rnËkÞík fhu. ßÞkhu íku{ýu ÃkkuíkkLkk LkVMkLku þheyíkLkk rðhkuÄÚke
hkuõÞku yLku y{khe yk ykÞíkku WÃkh ÞfeLk fhíkk níkk.” (3h:h4)
WÃkhkuõík ykÞík îkhk E{k{ík yLku ykøkuðkLke {kxu yk ºkeMk
rMkVíkkuLkku ¾w÷kMkku çku þçËku{kt fhe Ëuðk{kt ykÔÞku Au. yux÷u fu, Mkçkú
yLku ÞfeLk (MknLkþe÷íkk yLku rðïkMk-©Øk). ÞfeLk{kt yÕ÷kn íkyk÷k
WÃkh MktÃkqýo ©Øk yLku Mkçkú{kt ÃkkuíkkLke ðíkoýqtf{kt MknLkþe÷íkk yLku
ÄehsLke Ãkqýoíkk nkuðe òuEyu yLku yk ºkeMk sux÷e ¾krMkÞíkku, suLkwt
ðýoLk WÃkh ÚkE [qõÞwt íku çkÄe s ¾krMkÞíkkuLkku Mk{kðuþ yk {wÏÞ çku
«fkhLke rMkVíkku{kt ÚkE òÞ Au.
nÍhík {qVíke þVey Mkk. WM{kLke (hn.), nÍhík Eçkúkne{
yLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lkku rfMMkku rðrðÄ rnf{íkku-Ë÷e÷ku MkkÚku
rðøkíkðkh ðýoLk fhíkkt Vh{kðu Au fu, íkVMkeh EçLku f»keh{kt íkVMkehLkk
E{k{ nÍhík {wòrnË ðøkuhuyu WÕ÷u¾ fÞkou Au fu, nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) þk{ (MkerhÞk) Ëuþ{kt MÚkkÞe ÚkÞk yLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)
ËqÄ Ãkeíkk çkk¤f níkk íku Mk{Þu yÕ÷knÃkkfLkku yk nwf{ íku{Lku {éÞku fu,
y{u ¾kLk-yu-fyçknTLke søÞk ík{Lku çkíkkðeyu Aeyu, ík{u íkuLku Ãkkf-MkkV
fheLku íkðkV yLku Lk{kÍÚke ykçkkË hk¾ku. yk nwf{ Ãkqhku fhðk {kxu
rsçkúE÷ y{eLk (y÷i.) çkwhkf ÷ELku nksh ÚkÞk yLku nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) íkÚkk nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) yLku íku{Lke ðkr÷Ën nÍhík
nkrshn (hËe.) MkkÚku MkVh fÞkou. hMíkk{kt ßÞkhu fkuE ðMíke Lkshu Ãkzíke
íkku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) rsçkúE÷ (y÷i.)Lku ÃkqAíkk fu, “þwt y{Lku
ynªÞkt WíkhðkLkku nwf{ {éÞku Au ?” íkku nÍhík rsçkúE÷ (y÷i.) fnuíkk
fu, “Lkk ! ykÃkLke {trÍ÷ ykøk¤ Au.” ynªÞkt MkwÄe fu {¬k {wfho{nLke
søÞk ykðe, su{kt fktxk¤e Íkzeyku yLku çkkð¤Lkk Íkzku rMkðkÞ ftE
s Lk níkwt. s{eLkLkk yk rðMíkkhLke ykMkÃkkMk y{wf ÷kufku ðMkíkk níkk,
su{Lku “y{k÷eLk” fnuðk{kt ykðíkk níkk. çkÞíkwÕ÷kn íku Mk{Þu yuf
xufhe MðYÃku níkwt. nÍhík Eçkúkne{ (y÷ÞrnMMk÷k{)yu yk MÚk¤u
Ãknkut[eLku nÍhík rsçkúE÷ y{eLkLku ÃkqAâwt fu, “þwt y{khe {trÍ÷ yk
Au ?” íku{ýu fÌkwt : “nk.”
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) ÃkkuíkkLkk MkknçkòËk (Ãkqºk) yLku nÍhík
nkrshn (hËe.) Mkrník ynªÞkt Wíkhe økÞk yLku çkÞíkwÕ÷knLke ÃkkMku yuf
{k{q÷e ÍqtÃkze çkktÄeLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) yLku nÍhík nkrshn
(hËe.)Lku ynªÞkt Úkku¼kÔÞk. íku{Lke ÃkkMku yuf ¼kÚkwt níkwt. su{kt Úkkuze
¾sqhku yLku yuf ÃkkýeLkku {~feÍn (Ãkkýe ¼hu÷e [k{zkLke Úku÷e) níke.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku yk Mk{Þu ynªÞkt Úkku¼ðkLkku nwf{ Lk níkku.
íkuyku yk ËqÄ Ãkeíkk çkk¤f yLku íku{Lke ðkr÷ËnLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk
nðk÷u fheLku ÃkkAk Vhðk ÷køÞk. íku{Lke sðkLke íkiÞkhe òuELku nÍhík
nkrshn (hËe.)yu rðLktíke fhe fu, “y{Lku yk ðuhkLk [rxÞ÷ {uËkLk{kt
AkuzeLku ík{u õÞkt òyku Aku ? ßÞkt Lk íkku fkuE {ËËøkkh Au, Lk s fkuE
®sËøkeLke sYhíkku Ãkqhe ÚkE þfu íkuðku Mkk{kLk !”
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu fkuE sðkçk Lk ykÃÞku yLku [k÷ðk
÷køÞk. nÍhík nkrshn (hËe.) MkkÚku WXâk yLku íku{Lku ðkhtðkh yk s
Mkðk÷ fhíkk hÌkk. nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk íkhVÚke fkuE sðkçk Lk
{éÞku. ynªÞkt MkwÄe fu Ãkkuíku nÍhík nkrshn (hËe.)Lkk rË÷{kt yk ðkík
ykðe yLku fÌkwt fu, “þwt yÕ÷kn íkyk÷kyu ík{Lku ynªÞkt y{Lku AkuzeLku
[kÕÞk sðkLkku nwf{ ykÃÞku Au ?” íÞkhu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt
: “{Lku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke yk nwf{ {éÞku Au.” yk Mkkt¼¤eLku

nÍhík nkrshn (hËe.)yu Vh{kÔÞwt : “íÞkhu íkku ík{u ¾wþeÚke òyku !
suýu ík{Lku yk nwf{ ykÃÞku Au, íku y{Lku Ãký çkhçkkË Lknª fhu.” nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.) yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lku Ãkqhku fhðk íÞktÚke [k÷e LkeféÞk,
Ãkhtíkw Äkðýk çkk¤f yLku íku{Lke ðkr÷ËnLkku rð[kh rË÷{kt hnuíkku níkku.
ßÞkhu hMíkkLkk ð¤ktf WÃkh ÃknkutåÞk, ßÞktÚke nÍhík nkrshn (hËe.)
Ëu¾kíkk Lk níkk, íkku Úkku¼e økÞk yLku yÕ÷knÃkkfÚke Ëwyk fhe :
“nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! yk þnuhLku þktríkðk¤wt çkLkkðe ykÃk yLku
{Lku íkÚkk {khk VhstËLku {qŠíkykuLke EçkkËík fhðkÚke çk[kðe hk¾su.”
(14:3Ãk)
yLku ÃkAe Ëwyk{kt rðLktíke fhe :
“nu y{khk hçk ! nwt ÃkkuíkkLke yð÷kËLku ykÃkLkk {wníkh{ ½hLke
ÃkkMku yuf {uËkLk{kt su ¾uíkeLkk ÷kÞf LkÚke, ykçkkË fYt Awt. nu y{khk
hçk ! suÚke íkuyku Lk{kÍLkku yunrík{k{ (fk¤S) hk¾u, íkku ík{u y{wf
÷kufkuLkk rË÷ku íku{Lkk íkhV Vuhðe ykÃkku yLku íku{Lku ¾kðk {kxu V¤ku
ykÃkku, suÚke íku ÷kufku þw¢ fhu (yk¼kh {kLku).” (14:37)
yøkkWLkk nwf{ku fu suLkk fkhýu þk{Úke rnshík fhkðeLku nÍhík
EM{kE÷ (y÷i.) yLku íku{Lke ðkr÷ËnLku ynªÞkt ÷kððk{kt ykÔÞk níkk,
íku{kt yu EhþkË ÚkÞku níkku fu, “{khk ½hLku Ãkkf hk¾ku.” nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) òýíkk níkk fu, Ãkkf hk¾ðkLkku yÚko íkuLku çknkhLke LkkÃkkfe yLku
øktËfeÚke Ãký Ãkkf hk¾ðkLkku yLku ytËhLke (YnLke) øktËfe suðe heíku fu,
fw£ yLku rþfoÚke Ãký Ãkkf hk¾ðkLkku Au. yux÷k {kxu nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)yu ynªÞkt Úkku¼eLku su Ëwykyku fhe íku{kt «Úk{ íkku yk ðMíkeLku
Mkwhrûkík yLku þktríkÚke hnuðk ÷kÞf çkLkkððkLke Ëwyk fhe. ÃkAe yu Ëwyk
Ãký fhe fu, “{Lku yLku {khe yki÷kËLku rþfo yLku {qŠíkÃkqtòÚke çk[kðòu.”
fkhý fu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kLke ‘{yrhVík’
(yku¤¾)Lkku íku Ëhßòu «kó níkku, su{kt ÔÞÂõík ÃkkuíkkLkk yÂMíkíðLku s

¼q÷e òÞ Au, ÃkkuíkkLkk ík{k{ fkÞkou yLku y{÷ku íkÚkk EhkËkyku{kt yuðwt
{nuMkqMk fhðk ÷køku Au, òýu fu çkÄwt s yÕ÷kn íkyk÷k yLku íkuLke
fwËhíkLkk fçò{kt Au yLku íkuLke EåAk «{kýu s «íÞuf fk{ku ÚkkÞ Au.
yux÷k {kxu s fw£ yLku rþfoÚke çkÞíkwÕ÷knLku Ãkrðºk hk¾ðkLkku su nwf{
{éÞku níkku, íku{kt yÕ÷kn íkyk÷kÚke s {ËË «kó fhe. yk Ëwyk{kt
fw£ yLku rþfoÚke Mkwhrûkík hnuðkLke rðLktíke{kt yuf ¾kMk hnMÞ Ãký nkuE
þfu Au. ßÞkhu çkÞíkwÕ÷knLke EÍÍík yLku MkL{kLkLkku nwf{ ÚkÞku íkku yk
Mkt¼kðLkk Ãký níke fu, ykøk¤ WÃkh fkuE òr÷{ ÷kufku yk çkÞíkwÕ÷knLke
s EçkkËík Lk fhðk ÷køku yLku íkuLku s {yçkqË Lk çkLkkðe Ëu yLku yuðe
heíku rþfo{kt MkÃkzkE òÞ. yux÷k {kxu yuðe Ëwyk fhe fu, “{Lku yLku
{khe yki÷kËLku rþfoÚke Mkwhrûkík hk¾ðk{kt ykðu.”
íÞkhçkkË ËqÄ Ãkeíkk çkk¤f yLku íku{Lke ðkr÷ËnLke {nkuççkík{kt yk
Ëwyk fhe fu, “nu yÕ÷knÃkkf ! {U íkkhk nwf{ «{kýu íku{Lku íkkhk ½hLke
ÃkkMku Úkku¼kðe íkku ËeÄk Au, Ãkhtíkw yk søÞk WÍÍz Au, ßÞkt fkuE ÃkkuíkkLke
{nuLkíkÚke Ãký ®sËøkeLke sYhíkku Ãkqhe þfu yu{ LkÚke. yux÷k {kxu ík{u
s íku{Lku V¤kuLke hkuÍe yÃkoý fhòu.”
yk Ëwyk fheLku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) íkku ÃkkuíkkLkk ðíkLk þk{
íkhV hðkLkk ÚkE økÞk. yk çkksw nÍhík nkrshn (hËe.)Lkku Úkkuzku Mk{Þ
ÃkkuíkkLke ÃkkMkuLkk ¼kÚkk yLku ¾sqhku íkÚkk ÃkkýeÚke ðeíÞku, su nÍ. Eçkúkne{
(y÷i.) íku{Lke ÃkkMku Akuze ykÔÞk níkk. ßÞkhu Ãkkýe ÃkqYt ÚkE økÞwt íkku
çkeçke nkrshn (hËe.) Ãkkuíku Ãký íkhMkÚke çku[uLk ÚkE økÞk yLku íku{Lkwt
LkkLkwt çkk¤f Ãký ! yk Mk{Þu ÃkkýeLke þkuÄ{kt íku{Lkwt Lkef¤ðwt yLku fËe
“MkVk” Ãkðoík WÃkh íkku õÞkhuf “{hðn” Lkk{Lkk Ãkðoík WÃkh [Zðwt yLku
yu çktLku xufheyku ðå[u Ëkuze-ËkuzeLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lke Mkk{u
ykðe sðwt ðøkuhu çkkçkík Mkk{kLÞ {wMk÷{kLkku{kt Ãký {~nqh rfMMkku Au
yLku nÍÍLkk Mk{Þu MkVk yLku {hðn Ãkðoík ðå[uLke “MkE” fhðe yksu
Ãký íkuLke s ÞkËøkkh MðYÃku fkÞ{ Au.

yk rfMMkkLkk Auðxu nÍhík rsçkúE÷ (y÷i.) yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke
íÞkt ÃknkutåÞk yLku “Í{Í{”Lkwt Íhýwt fkZe ykÃÞwt. ÃkAe swhnw{ fçke÷kLkk
fux÷kf ÷kufku íÞkt ykðeLku MÚkkÞe ÚkE økÞk. nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lkk
ÞwðkLk ÚkÞk ÃkAe swhnw{ fçke÷kLke yuf ykihík MkkÚku íku{Lke þkËe ÚkE
økE. yk çkkçkík Mknen çkw¾kheLke rhðkÞík{kt ¾w÷kMkkðkh ðýoLk ÚkÞu÷
Au. nËe»kLke rhðkÞíkLkk Mkkh îkhk MÃk»x ÚkkÞ Au fu, Mkqhyu nÍÍLke
þYykíkLke ykÞík{kt çkÞíkwÕ÷knLku Ãkkf-MkkV hk¾ðkLkku su nwf{ nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.)Lku {éÞku níkku, íku Mk{Þu yux÷ku s y{÷ fhðkLkku nuíkw
níkku fu íku søÞkLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) yLku nÍhík nkrshn (hËe.)
îkhk ykçkkË fhe Ëuðk{kt ykðu. yk MktçkkuÄLk Võík nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) {kxu níkwt. fkhý fu íku Mk{Þu nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) LkkLkk
Äkðýk çkk¤f níkk. yux÷k {kxu çkÞíkwÕ÷knLkk çkktÄfk{ {kxu fkuE
nwf{ {éÞku Lk níkku. Mkqhyu çkfhnLke ykÞík “ðyneËLkk E÷k....”
su{kt nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke MkkÚku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lku Ãký
MktçkkuÄLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. yk nwf{ íku Mk{ÞLkku Au, ßÞkhu nÍhík
EM{kE÷ (y÷i.) swðkLk yLku ÃkrhÃkõð ÚkE økÞk níkk. íku Mk{Þu çktLkuLku
çkÞíkwÕ÷knLku ykçkkË fhðkLkku nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku.
Mknen çkw¾kheLke rhðkÞík{kt Au fu, yuf rËðMku nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) ÃkkuíkkLke xuð {wsçk nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lke {w÷kfkík {kxu
{¬k {wfho{n ÃknkutåÞk íkku òuÞwt fu, nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) yuf Íkz
Lke[u çkuXk çkuXk yuf íkeh çkLkkðe hÌkk Au. ðkr÷ËLku òuELku W¼k ÚkE
økÞk, {w÷kfkík ÃkAe nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu fÌkwt fu, “{Lku yÕ÷kn
íkyk÷kyu yuf nwf{ ykÃÞku Au, þwt ík{u íku{kt {Lku {ËË fhþku ?” Lkuf
VhÍtËu rðLktíke fhe : “Ëhuf nwf{ Mkh ykt¾ku WÃkh. ELþkyÕ÷kn nwt
[ku¬Mk íkuLku Ãkqhku fheþ.” íÞkh ÃkAe nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu íku{Lku
íku xufhe íkhV Eþkhku fÞkou, ßÞkt çkÞíkwÕ÷kn níkwt fu íÞkt {Lku çkktÄfk{Lkku
nwf{ ÚkÞku Au. yÕ÷kn íkyk÷kyu çkÞíkwÕ÷knLke çkktÄfk{Lke nË nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.)Lku çkíkkðe ËeÄe níke. çktLku çkwÍwøkkou yk fk{{kt ÷køke
økÞk íkku íÞkt çkÞíkwÕ÷knLkku «k[eLk Mk{ÞLkku ÃkkÞku Lkef¤e ykÔÞku. íku ÃkkÞk
WÃkh s çktLkuyu çkktÄfk{ þY fÞwO. ykøk÷e ykÞík{kt íkuLkwt s ðýoLk Au.
“ðEÍ ÞhTVW Eçkúkne{w...” íku{kt íku íkhV Eþkhku Au fu, çkÞíkwÕ÷knLkk
çkktÄfk{{kt {wÏÞ nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) Au yLku nÍhík EM{kE÷
(y÷i.) íku{Lkk MknkÞf MðYÃku íku{kt þkr{÷ Au.
yk çkÄe ykÞíkku WÃkh rð[kh fhðkÚke ðkMíkrðõíkk MÃk»x ÚkE òÞ
Au, su y{wf nËe»kLke rhðkÞíkku{kt yLku «k[eLk RM÷k{e EríknkMk{kt
Ãký ykðu÷ Au fu, çkÞíkwÕ÷kn Ãknu÷uÚke s ËwrLkÞk{kt {kisqË níkwt. fkhý
fu çkÄe s ykÞíkku{kt õÞktf çkÞíkwÕ÷knLke søÞk çkíkkððkLkwt ðýoLk Au,
íkku õÞktf íku søÞkLku Ãkkf-MkkV hk¾ðkLkku WÕ÷u¾ Au. õÞktÞ yuðwt LkÚke
fnuðk{kt ykÔÞwt fu, yksu Lkðk çkÞíkwÕ÷knLkwt çkktÄfk{ fhðkLkwt Au. íkuLkkÚke
MÃk»x ÚkkÞ Au fu, çkÞíkwÕ÷knLkwt yÂMíkíð yk ½xLkk Ãknu÷kt s {kisqË níkwt.
Lkqn (y÷i.)Lkk s¤«÷Þ Mk{Þu íku s{eLkËkuMík ÚkE økÞwt yÚkðk WXkðe
÷uðk{kt ykÔÞwt níkwt. Võík íkuLkk ÃkkÞkyku {kisqË níkk. nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) yLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) fkçkkLkk «Úk{ çkktÄfk{ fhLkkh
LkÚke, çkÕfu yøkkWLkk çkktÄfk{Lke WÃkh íku{ýu fkçkíkwÕ÷knLkwt çkktÄfk{
fÞwO Au.
yk ykÞíkku{kt nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke Ãkrðºk ®sËøkeLkku yuf
çkeòu {níðLkku «Mktøk ðýoLk fhðk{kt ykÔÞku Au. su{kt nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)yu yÕ÷knÃkkf {kxu ÃkkuíkkLkk yuf{kºk ÃkwºkLke fwhçkkLke hsq fhe.
½xLkk{kt ÃkkÞkLkk rð¼køkku íkVMkehLkk ¾w÷kMkkÚke MÃk»x ÚkE òÞ Au. y{wf
yiríknkrMkf rðøkíkku ykÞíkkuLke íkVMkeh MðYÃku yºku ÷¾ðk{kt ykðu Au.
“ðfk÷ EÒke ÍkrnçkwLk E÷k hççke.” (yLku Eçkúkne{ y÷i.
fnuðk ÷køÞk fu, nwt íkku ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkh íkhV [kÕÞku òô Awt.) yk
ðkík nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu íku Mk{Þu fne, ßÞkhu fu íkuyku ÃkkuíkkLkk
ðíkLkðk¤kykuÚke rçkÕfw÷ rLkhkþ ÚkE økÞk yLku íÞkt ÃkkuíkkLkk ¼kýus nÍhík
÷qík (y÷i.) rMkðkÞ fkuE íku{Lkk WÃkh E{kLk ÷kÔÞwt Lknª. “ÃkhðhrËøkkh
íkhV [kÕÞk sðk”Lkku ¼kðkÚko yu Au fu, nwt ËkY÷ fw£Lku AkuzeLku fkuE yuðk
MÚk¤u [kÕÞku sEþ, ßÞkt sðkLkku {Lku ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke nwf{
ÚkÞku Au yLku ßÞkt nwt ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLke EçkkËík fhe þfeþ. yux÷k
{kxu íkuyku ÃkkuíkkLke Ãkrðºk ÃkíLke nÍhík Mkkhn (hËe.) yLku nÍhík ÷qík
(y÷i.)Lku ÷ELku MkVh WÃkh hðkLkk ÚkÞk íkÚkk EhkfLkk rðrðÄ «Ëuþkuyu
ÚkELku ytíku rMkheÞk ÃknkutåÞk yLku yk Mk{økú {wÆík{kt nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)Lku fkuE MktíkkLk ÚkÞwt Lk níkwt. yux÷k {kxu íku{ýu íku Ëwyk fhe, suLkwt
ykøk÷e ykÞík{kt ðýoLk Au.
“hççke nç÷e r{LkMMkkr÷neLk” (nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {Lku yuf
Lkuf Ãkwºk yÃkoý fh) {kxu íku{Lke yk Ëwyk fçkq÷ ÚkE yLku yÕ÷knÃkkfu
íku{Lku yuf ÃkwºkLkk sL{Lke ¾wþ¾çkhe Mkt¼¤kðe.
“Vçk~þhLkknw rçkøkw÷kr{Lk n÷e{” (çkMk y{u íku{Lku yuf
MknLkþe÷ ÃkwºkLke ¾wþ¾çkhe ykÃke) fneLku Eþkhku fhðk{kt ykÔÞku fu,
íku Lkðòík þeþw ÃkkuíkkLke ®sËøke{kt yuðe Mkçkh yLku MknLkþe÷íkkLkwt
á»xktík hsq fhþu fu ËwrLkÞk íkuLkwt WËknhý hsq Lknª fhe þfu. yk ÃkwºkLkk
sL{Lke ½xLkk yu{ çkLke fu, ßÞkhu nÍhík Mkkhn (hËe.)yu òuÞwt fu {Lku
fkuE yð÷kË Úkíke LkÚke, íkku íkuyku Mk{ßÞk fu nwt ðktÍýe ÚkE [qfe Awt.
yk çkksw r{MkThLkk rVhykiLku nÍhík Mkkhn (hËe.)Lku ÃkkuíkkLke Ãkwºke
suLkwt Lkk{ nkrshn (hËe.) níkwt, Mkuðk {kxu ykÃke níke. nÍhík Mkkhn
(hËe.)yu yk s nkrshn (hËe.) nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku yÃkoý
fhe yLku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu íku{Lke MkkÚku rLkfkn fhe ÷eÄk. yk
s nkrshn (hËe.)Lkk Ãkuxu yk Ãkwºk ÃkuËk ÚkÞk yLku íku{Lkwt Lkk{ EM{kE÷
(y÷i.) hk¾ðk{kt ykÔÞwt.

“V÷B{k çk÷øk {ynw...” (çkMk ßÞkhu íku VhstË yuðe ðÞu
ÃknkutåÞk fu Eçkúkne{ y÷i. MkkÚku [k÷ðk-Vhðk ÷køÞk, íkku Eçkúkne{
y÷i.yu fÌkwt fu, çkuxk ! nwt MðÃLk{kt òuô Awt fu, ík{Lku Íçkn fhe hÌkku
Awt.)
y{wf rhðkÞíkku{kt Au fu, yk MðÃLk nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku
ºký ð¾íku Mkíkík çkíkkððk{kt ykÔÞwt. (fwíkwoçke) yLku yu ðkík rLkrùík Au fu,
ytrçkÞk (y÷i.)Lkk MðÃLkku ðne nkuÞ Au. yux÷k {kxu yk MðÃLkLkku yÚko
yu níkku fu, yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku nwf{
ÚkÞku Au fu, ÃkkuíkkLkk yuf{kºk ÃkwºkLku Íçkn fhku. yk nwf{ MkeÄu MkeÄku fkuE
Vrh~íkk îkhk Ãký LkkrÍ÷ fhe þfkíkku níkku. Ãkhtíkw MðÃLk{kt çkíkkððkLke
rnf{ík Ëu¾eíke heíku yu níke fu, nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkwt yk¿kkÃkk÷Lk
ÃkkuíkkLke Ãkhkfk»Xkyu ònuh ÚkkÞ. MðÃLk îkhk ykÃkðk{kt ykðu÷ nwf{{kt
{kLkð {nuåAkyku {kxu íkk’ðe÷ku yLku ¾w÷kMkkyku fhðkLke ½ýe çkÄe
Mkt¼kðLkkyku níke, Ãkhtíkw nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu íku íkk’ðe÷kuLkku
{køko yÃkLkkððkLkk çkË÷u yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{ Mkk{u ÃkkuíkkLkwt MktÃkqýo
ykí{-Mk{Ãkoý fhe ËeÄwt. (íkVMkehu fçkeh)
íkËwÃkhktík, ynªÞkt yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Lkku {q¤ nuíkw Lk íkku nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.)Lku Íçkn fhkððkLkku níkku yLku Lk s nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)Lku nwf{ ykÃkðkLkku níkku fu, íku{Lku Íçkn fhe s Lkkt¾ku. çkÕfu yk
nwf{ ykÃkðk ÃkkA¤Lkku nuíkw yu níkku fu, ÃkkuíkkLkk íkhVÚke íku{Lku Íçkn
fhðkLke Mk{økú íkiÞkhe fheLku íku{Lku Íçkn fhðkLke «ð]r¥k fhe [qfku. nðu
yk nwf{ òu {kir¾f ykÃkðk{kt ykÔÞku nkuík íkku íku{kt fMkkuxe Lk níke
yux÷k {kxu íku{Lku MðÃLk{kt çkíkkððk{kt ykÔÞwt fu, íkuyku rËfhkLku Íçkn
fhe hÌkk Au, íkuLkkÚke nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) yuðwt Mk{ßÞk fu, Íçkn
fhðkLkku nwf{ ÚkÞku Au yLku íku MktÃkqýo heíku Íçkn fhðk íkiÞkh ÚkE økÞk.
yk heíku fMkkuxe Ãký Ãkqhe ÚkE økE yLku MðÃLk Ãký Mkk[wt ÚkE økÞwt. yk
ðkík {kir¾f nwf{ îkhk ykðe nkuík íkku Þk íkku fMkkuxe Lk nkuík yÚkðk
nwf{ ÃkAe hË fhðku Ãkzâku nkuík. yk Ãkheûkk fux÷e fXkuh níke íkuLkk
íkhV Eþkhku fhðk {kxu ynªÞkt yÕ÷knÃkkfu “V÷B{k çk÷øk {ynwMk-
MkyTÞ”Lkk þçËku ðÄkÞko Au. yux÷u fu ¾qçk yh{kLkku, ykfktûkkykuÚke
{ktøku÷ íku ÃkwºkLku fwhçkkLk fhðkLkku nwf{ íku Mk{Þu ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku,
ßÞkhu fu yk Ãkwºk ÃkkuíkkLkk rÃkíkk MkkÚku [k÷ðk-Vhðk ÞkuøÞ çkLke økÞku níkku
yLku Ãkk÷LkÃkku»kýLke íkf÷eVku ðuXâk ÃkAe nðu Mk{Þ ykÔÞku níkku fu, íku
ÃkkuíkkLkk çkkðzktLkwt çk¤ yLku çkkÃkLkku Mknkhku Mkkrçkík ÚkkÞ. íkVMkehfkhkuyu
÷ÏÞwt Au fu, íku Mk{Þu nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lke ô{h 13 ð»koLke níke
yLku y{wf íkVMkehfkhkuyu fÌkwt Au fu, çkkr÷øk ÚkE [qõÞk níkk.
(íkVMkehu {Ínhe)
“VLkTÍwhT {kÍkíkhk” (çkMk, ík{u Ãký rð[khe ÷ku fu, ík{khku þwt
yr¼«kÞ Au ?) nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu yk ðkík nÍhík EM{kE÷
(y÷i.)Lku yux÷k {kxu ÃkqAe Lk níke fu, íku{Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{
WÃkh y{÷ fhðk{kt fkuE ¾[fkx níkku, çkÕfu yuf íkku íkuyku ÃkkuíkkLkk
ÃkwºkLke Ãkheûkk ÷uðk EåAíkk níkk fu, íku yk fMkkuxe{kt fux÷e nËu Ãkqhk
Wíkhu Au. çkeswt ytrçkÞk (y÷i.)Lke heík¼kík nt{uþk yu hne Au fu, íkuyku
yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Lkk yk¿kkÃkk÷Lk {kxu íkku nt{uþk íkiÞkh hnu Au,
Ãkhtíkw yk¿kkÃkk÷Lk {kxu nt{uþk {køko yuðku yÃkLkkðu Au, su rnf{ík yLku
þõÞ nkuÞ íÞkt MkwÄe Mknw÷ík WÃkh ykÄkrhík nkuÞ. òu nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.) Ãknu÷uÚke fþwt fÌkk rðLkk ÃkwºkLku Íçkn fhðk {ktzâk nkuík, íkku yk
½xLkk çktLku {kxu {w~fu÷eLkwt fkhý çkLke nkuík. nðu yk ðkík íku{ýu {~ðuhkLkk
ytËks{kt ÃkwºkLku yux÷k {kxu fne fu, rËfhkLku «Úk{Úke yÕ÷knÃkkfLkku
nwf{ òý ÚkE sþu, íkku íku Íçkn ÚkðkLke íkf÷eV ðuXðk {kxu «Úk{Úke
íkiÞkh ÚkE þfþu. ð¤e, òu ÃkwºkLkk rË÷{kt fkuE þtfk-fwþtfk ÚkkÞ, íkku Ãký
íkuLku Mk{òðe þfkþu. (Ynw÷ {ykLke yLku çkÞkLkw÷ fwhTykLk) Ãkhtíkw yk rËfhku
Ãký yÕ÷knÃkkfLkk ¾÷e÷ (y÷i.)Lkku rËfhku níkku yLku íku{Lku Ãkkuíku Ãký
rhMkk÷íkLkk nkuÆk WÃkh ykYZ ÚkðkLkwt níkwt yux÷k {kxu sðkçk{kt fÌkwt :
“Þk yçkíkeVTy÷ {k íkwyT{Y” (yççkkòLk ! su ðkíkLkku ík{Lku
nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku Au, íkuLku fhe Lkkt¾ku.) yk sðkçkÚke nÍhík
EM{kE÷ (y÷i.)Lkk çkr÷ËkLkLke ¼kðLkkLke Mkkûke íkku {¤u s Au,
íkËwÃkhktík yu Ãký òík ÚkkÞ Au fu, rfþkuhkðMÚkk{kt s yÕ÷knÃkkfu íku{Lku
fuðe Mk{s yLku fuðwt ¿kkLk yÃkoý fÞwO níkwt ! nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu
íku{Lke Mkk{u yÕ÷knÃkkfLkk fkuE nwf{Lkku nðk÷ku ykÃÞku Lk níkku, çkÕfu
yuf MðÃLkLkwt ðýoLk fÞwO níkwt, Ãkhtíkw nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) Mk{S
økÞk fu, ytrçkÞk (y÷i.)Lkk MðÃLk ðne nkuÞ Au yLku yk MðÃLk Ãký
ðkMíkð{kt yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lkwt yuf MðYÃk s nkuÞ Au. yux÷k {kxu
íku{ýu sðkçk{kt MðÃLkLkk çkË÷u yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lkwt ðýoLk fÞwO.
“MkíkrsËwLke ELþkyÕ÷knw r{LkMMkkrçkheLk” (ELþkyÕ÷kn ! ík{u
{Lku ÄiÞo-Mkçkú Ëk¾ðLkkhkyku{ktÚke Ãkk{þku.) yk ðkõÞ{kt nÍ. EM{kE÷
(y÷i.)Lke MkÇÞíkk, rþ»xk[kh yLku rðLk{úíkkLku swyku. yuf íkku “ELþk-
yÕ÷kn” fneLku {k{÷ku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nðk÷u fhe ËeÄku yLku íku
ðkÞËk{kt ËkðkLkwt su ònuh MðYÃk WÃkÂMÚkík ÚkE þfíkwt níkwt íkuLku ¾ík{ fhe
ËeÄwt. çkeswt íkuyku yuðwt Ãký fne þfíkk níkk fu, “ík{u ELþkyÕ÷kn {Lku
Mkçkú fhLkkhku Ãkk{þku.” Ãkhtíkw íkuLkk çkË÷u íku{ýu fÌkwt fu, “ík{u {Lku Mkçkú
fhLkkhkyku{ktÚke Ãkk{þku.” suLkkÚke yu ðkík íkhV Eþkhku fÞkou fu, yk ÄiÞo
yLku Äehs yuf{kºk {khe rðrþ»Xíkk LkÚke, çkÕfu ËwrLkÞk{kt yLÞ çkeò
Ãký ½ýk çkÄk Mkçkú fhLkkhk ÚkÞk Au. ELþkyÕ÷kn ! nwt Ãký íku{Lkk{kt
þk{u÷ ÚkE sEþ. yk heíku íku{ýu yk ðkõÞ{kt økðo, r{ÚÞkr¼{kLk fu
nwtÃkýk yLku çkzkELkk Ëhuf LkkLkk{kt LkkLkk MðYÃkLku Ãký Mk{kó fheLku
íku{kt ytrík{ fûkkLke rðLk{úíkk çkíkkðe. (Ynw÷ {ykLke) ykLkkÚke yu çkkuÄÃkkX
{¤u Au fu, {Lkw»Þyu fkuE {k{÷k{kt ÃkkuíkkLkk WÃkh ¼÷u øk{u yux÷ku
¼hkuMkku nkuÞ, Ãkhtíkw íkuLkk yuðk {kuxk {kuxk Ëkðk Lk fhðk òuEyu, suLkkÚke
½{tz yLku yr¼{kLk xÃkfíkwt nkuÞ. òu õÞktf fkuE yuðe ðkík fnuðkLke
ykð~Þõíkk W¼e ÚkkÞíkku þçËku{kt yuðe rðLk{úíkk nkuðe òuEyu fu, íku{kt
ÃkkuíkkLkk çkË÷u yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh ¼hkuMkkLke ònuhkík ÚkkÞ yLku su
{ÞkoËk MkwÄe þõÞ nkuÞ rðLk{úíkkLkk Ãkk÷ðLku Lk Akuzðku òuEyu.
“V÷B{k yM÷{k” (çkMk ßÞkhu íku çktLku Íwfe økÞk){kt þçË
‘yM÷{’Lkku yÚko “Íwfe sðwt, yk¿kkÃkk÷f çkLke sðwt, ykí{Mk{Ãkoý fhe
Ëuðwt” ÚkkÞ Au. ¼kðkÚko yu Au fu, ßÞkhu íkuyku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{ Mkk{u
Íwfe økÞk yux÷u fu çkkÃku ÃkwºkLku Íçkn fhðkLkku yLku Ãkwºkyu Íçkn ÚkE
sðkLkku EhkËku fhe ÷eÄku, ynªÞkt “÷B{k” (ßÞkhu)Lkku þçË WÃkÞkuøk
fhðk{kt ykÔÞku Au. Ãkhtíkw íkuLkku sðkçk WÃkÂMÚkík LkÚke, yux÷u fu ykøk¤
yuðwt LkÚke çkíkkððk{kt ykÔÞwt fu, ßÞkhu yk ½xLkkyku çkLke [qfe íkku þwt
ÚkÞwt ? ykÚke yu ðkík íkhV Eþkhku Au fu, çkkÃk-çkuxkLkwt yk çkr÷ËkLkLkwt
Ãkøk÷wt yux÷wt ykùÞosLkf níkwt fu þçËku íkuLkwt MktÃkqýo r[ºk ðýoLk fhe
þfíkk LkÚke.
y{wf yiríknkrMkf yLku íkVMkehe rhðkÞíkkuÚke òý ÚkkÞ Au fu, þÞíkkLku
ºký ð¾íku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku çknufkððkLkku «ÞíLk fÞkou. Ëhuf
ð¾íku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu íkuLku Mkkík fktfheyku {kheLku ¼økkze
{qõÞku. yks MkwÄe {eLkkLkk ºký s{hkík WÃkh yu s r«Þ y{÷Lke
ÞkËøkkh fktfheyku {kheLku {Lkkððk{kt ykðu Au. ytíku ßÞkhu çktLku çkkÃk-
çkuxk yk yLkku¾e EçkkËík Ãkqýo fhðk {kxu fwhçkkLkøkkn WÃkh ÃknkutåÞk
íkku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLku fÌkwt fu, yççkkòLk !
{Lku ¾qçk Mkkhe heíku çkktÄe Ëku, suÚke nwt ðÄkhu íkzÃke Lk þfwt yLku ÃkkuíkkLkk
fÃkzktÚke Ãký {Lku çk[kðòu. yuðwt Lk ÚkkÞ fu íkuLkk WÃkh {khk ÷kuneLkk Aktxk
Wzu íkku {khku Mkðkçk ½xe òÞ. íkËwÃkhktík {khe {kíkk íku ÷kune òuþu íkku
íku{Lku ðÄkhu øk{ Úkþu yLku ÃkkuíkkLke Ahe Ãký íkus fhe ÷ku yLku íkuLku {khe
økhËLk WÃkh shk Wíkkð¤u Wíkkð¤u Vuhðòu, suÚke Mkh¤íkkÚke {khk «ký
Lkef¤e þfu. fkhý fu {kiík ½ýe Mk¾ík ðMíkw Au yLku ßÞkhu ík{u {khe
ðkr÷Ën ÃkkMku òyku íkku íku{Lku {khk Mk÷k{ fnuòu yLku òu ík{u {kYt
¾{eMk ðkr÷ËnLke ÃkkMku ÷E sðk EåAku íkku ÷E òyku, fËk[ íkuLkkÚke
íku{Lku ftEf MkktíðLkk {¤u. yuf{kºk ÃkwºkLke S¼u yk þçËku Mkkt¼¤eLku yuf
çkkÃkLkk rË÷ WÃkh þwt økwÍhe þfu, Ãkhtíkw nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) ÄiÞoLkk
Ãknkz çkLkeLku sðkçk yuðku ykÃku Au fu, çkuxk ! ík{u yÕ÷kn íkyk÷kLkku
nwf{ Ãkqhku fhðk {kxu {khk fux÷k Mkkhk {ËËøkkh Aku ! yuðwt fneLku íku{ýu
ÃkwºkLku [wtçkLk fÞwO yLku ¼eLke ykt¾kuyu íku{Lku çkktæÞk. ({Ínhe)
“ðíkÕ÷nw r÷÷T sçkeLk” (íku{Lku {kÚkk¼uh ôÄk Mkwðkzâk.) nÍhík
EçLku yççkkMk (hËe.)Úke íkuLkku ¼kðkÚko yu Lkf÷ ÚkÞku Au fu, íku{Lku yu
heíku yuf ÃkkMkk WÃkh Mkwðkze ËeÄk fu fÃkk¤Lkku yuf rfLkkhku s{eLkLku
yzðk ÷køÞku. ({Ínhe) þçËfku»kLkk ykÄkhu yk íkVMkeh ðÄkhu «[r÷ík
Au. yux÷k {kxu fu “sçkeLk”Lkku yhçke ¼k»kk{kt yÚko fÃkk¤Lkk çktLku
÷{ýktykuLkku fhðk{kt ykðu Au yLku fÃkk¤Lkku ðå[uLkku ¼køk “sçnkn”
fnuðk{kt ykðu Au. yux÷k {kxu nfe{w÷ WB{ík nÍhík ÚkkLkðe (hn.)yu
íkuLkku yLkwðkË yuf ÃkkMkk WÃkh MkwðkzðkLkku fÞkou Au. Ãkhtíkw y{wf çkeò
{wVÂMMkhkuyu íkuLkku ¼kðkÚko yu çkíkkÔÞku Au fu, ôÄk {kuZu s{eLk WÃkh Mk-
wðkze ËeÄk. y÷çk¥k, yiríknkrMkf rhðkÞíkku{kt yu heíku MkwðkzðkLkwt fkhý
yu ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au fu, þYykík{kt nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu
íku{Lku MkeÄk Mkwðkzâk níkk, Ãkhtíkw ßÞkhu Ahe Vuhððk ÷køÞk íkku ðkhtðkh
[÷kððk Aíkkt øk¤wt fÃkkíkwt Lk níkwt. fkhý fu yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLke
fwËhíkÚke rÃk¥k¤Lkku yuf xwfzku ðå[u ykz fhe ËeÄku níkku. yk íkfu Ãkwºkyu
Ãkkuíku yu rðLktíke fhe fu, yççkkòLk ! {Lku ôÄk {kuZu yuf ÃkkMkk WÃkh
Mkwðzkðe Ëku. yux÷k {kxu fu ßÞkhu ík{Lku {khku [nuhku Ëu¾kÞ Au, íkku rÃkík]
÷køkýe ykðuþ{kt ykðe òÞ Au yLku øk¤wt fÃkkE þfíkwt LkÚke. íkËwÃkhktík
Ahe {Lku Ëu¾kÞ Au íkku {Lku Ãký øk¼hk{ý Úkðk ÷køku Au. yux÷k {kxu
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu íku{Lku yu s heíku Mkwðzkðe Ahe [÷kððkLkwt

þY fÞwO. ðÕ÷knw yyT÷{w. (íkVMkehu {Ínhe ðøkuhu)
“ðLkkËGLkknw...” (yLku y{u íku{Lku Ãkkufkh fÞkou fu, nu Eçkúkne{ !
ík{u MðÃLk Mkk[wt fhe Ëu¾kzâwt.) yux÷u fu yÕ÷kn íkyk÷kLkku nwf{ Ãkqýo
fhðk{kt su fk{ ík{khu fhðkLkwt níkwt íku{kt ík{u ÃkkuíkkLkk íkhVÚke fkuE fMkh
çkkfe hk¾e LkÚke. (MðÃLk{kt Ãký ÷øk¼øk {kºk ykx÷wt s çkíkkððk{kt
ykÔÞwt níkwt fu, nÍhík Eçkúkne{ y÷i. íku{Lku Íçkn fhðk {kxu Ahe
[÷kðe hÌkk Au.) nðu yk fMkkuxe Ãkqýo ÚkE [qfe yux÷k {kxu nðu íku{Lku
Akuze Ëku.
“EÒkk fÍkr÷f....” (y{u rLk¾k÷Mk ÷kufkuLku ykðku s çkË÷ku
ykÃkeyu Aeyu.) yux÷u fu ßÞkhu fkuE yÕ÷kn íkyk÷kLkku çktËku yÕ÷kn
íkyk÷kLkk nwf{ Mkk{u ykí{Mk{Ãkoý fheLku ÃkkuíkkLke çkÄe s ÷køkýeykuLku
fwhçkkLk fhðk íkiÞkh ÚkE òÞ Au, íkku y{u ytíku íkuLku ËwrLkÞkLke íkf÷eVÚke
Ãký çk[kðe ÷Eyu Aeyu yLku ykr¾híkLkku çkË÷ku yLku Mkðkçk Ãký íkuLkk
Lkk{-yu-yyT{k÷{kt ÷¾e ykÃkeyu Aeyu.
“ðVËGLkknw...” (yLku y{u yuf {kuxwt Íçkn ÚkLkkh íkuLkk çkË÷k{kt
ykÃÞwt.) rhðkÞíkku{kt Au fu, nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu yk ykfkþe
yðks Mkkt¼¤eLku WÃkh íkhV òuÞwt íkku nÍhík rsçkúE÷ (y÷i.) yuf
½uxwt ÷ELku W¼k níkk. y{wf rhðkÞíkkuÚke òý ÚkkÞ Au fu, yk íku s ½uxwt
níkwt suLke fwhçkkLke nÍhík ykË{ (y÷i.)Lkk Ãkwºk nkçke÷ (hËe.)yu hsq
fhe níke. ðÕ÷knw yyT÷{w.
{ík÷çk fu, yk sÒkíke ½uxwt nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku yÃkoý fÞwO
yLku íku{ýu yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku çkË÷u íkuLku fwhçk-
kLk fÞwO. yk Íçkn ÚkLkkhLku “yÍe{” ({nkLk) yux÷k {kxu fnuðk{kt
ykÔÞwt fu íku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke ykÔÞwt níkwt yLku íkuLke fwhçkkLke Mðef]
ík Úkðk{kt fkuE þtfk nkuE þfíke LkÚke. (íkVMkehu {Ínhe ðøkuhu)
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ËwykykuÚke «kó Úkíkk VkÞËkyku :

Ëwyk íkku Ëhuf {Lkw»Þ {ktøku Au, Ãkhtíkw {ktøkðkLke ÃkØrík ËhufLku nMíkøkík
LkÚke nkuíke. ytrçkÞk (y÷i.)Lke Ëwykyku çkkuÄÃkkXÞwõík nkuÞ Au, íkuLkkÚke
ytËkòu ÚkkÞ Au fu, fE ðMíkw {ktøkðkLke Au ? yk Ëwyk-yu-Eçkúkne{eLkk
çku rð¼køkku Au : yuf, {¬k þnuhLku ¼Þ yLku ¾íkhkÚke ykÍkË fheLku
þktríkðk¤w çkLkkðe Ëuðwt yLku çkeswt ÃkkuíkkLke yð÷kËLku {qŠíkÃkqòÚke nt{uþk
{kxu Aqxfkhku yÃkkððku.
rð[khÃkqðof òuðk{kt ykðu íkku {Lkw»ÞLke MkwÄkhýk yLku MkV¤íkkLkk
yk s çku {wÏÞ ÃkkÞk Au. fkhý fu {kLkðeLku òu ÃkkuíkkLkk hnuðk-MknuðkLkk
MÚk¤u ¾íkhku íkÚkk Ëw~{LkkuLkk yk¢{ýLkk fkhýu þktrík yLku Mk÷k{íke Lk
nkuÞ íkku Lk íkku ËwLÞðe ykÄkhu yLku Lk s ¼kiríkf ykÄkhu íku{Lkk SðLk{kt
¾wþeyku yLku ykLktË ykðe þfu Au yLku Lk s ËeLke yLku ykæÞkÂí{f
ykÄkhu. ËwrLkÞkLkk Mk½¤k fk{ku yLku hkníkkuLkku ykÄkh þktrík yLku Mk÷k{íke
WÃkh nkuðwt Ëu¾eíkwt Au, su ÔÞÂõík Ëw~{LkkuLkk ½uhk{kt yLku rðrðÄ «fkhLkk
¼ÞLkk ykuÚkkh nuX¤ ½uhkÞu÷ku nkuÞ íkuLke Mkk{u ËwrLkÞkLke {kuxk{kt {kuxe
Lkuy{íkku ¾kðk-Ãkeðk, Mkqðk-òøkðkLke W¥k{ hkníkku Wå[ fûkkLkk {nu÷ku
yLku çktøk÷k, {k÷-Ëki÷íkLkwt {kuxk «{ký{kt nkuðwt çkÄwt fzðwt çkLke òÞ
Au.
ËeLke ykÄkhu Ãký Ëhuf yk¿kkÃkk÷Lk yLku EçkkËík íkÚkk yÕ÷knÃkkfLkk
nwf{kuLkwt yLkwMkhý {Lkw»Þ íku s ð¾íku fhe þfu Au, ßÞkhu íkuLku ftE þktrík
yLku Mk÷k{íke íkÚkk Mktíkku»k «kó ÚkkÞ.
yux÷k {kxu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu «Úk{ Ëwyk{kt {kLkðeLke
MkV¤íkkLke çkÄe s sYrhÞkíkku ykŠÚkf yLku Mkk{krsf íkÚkk ËeLke yLku
ykr¾hík÷ûke çkÄwt s Mkk{u÷ fhe ËeÄwt. yk yuf ðkõÞÚke nÍhík
¾÷e÷wÕ÷kn (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke yð÷kË {kxu ËwrLkÞkLke Mk½¤e {níðLke
ðMíkwyku {ktøke ÷eÄe.
yk ËwykÚke yu Ãký òý ÚkE fu, yð÷kËLke n{ËËeo yLku íku{Lke

ykŠÚkf hkníkLke ÔÞðMÚkk fhðe Ãký ÃkkuíkkLke þÂõík «{kýu rÃkíkkLke
Vhòu{ktÚke Au. íkuLkku «ÞíLk fhðku yÕ÷kn íkyk÷kLkk {køko{kt ÍnTË yLku
ËwrLkÞkLkku {kun AkuzðkLkk rðYØ LkÚke.
çkeS Ëwyk Ãký ½ýe s XkuMk yLku {sçkqík Au. fkhý fu íku økwLkkn
su{kt {kVeLke fkuE þõÞíkk LkÚke, íku rþfo yLku {qŠíkÃkqò Au. íkuLkkÚke
Mkwhrûkík hnuðkLke Ëwyk fhe. íÞkhçkkË òu fkuE økwLkknLkwt yk[hý ÚkE
Ãký òÞ íkku íkuLkku f^Vkhku yLÞ f{kouÚke Ãký ÚkE þfu Au yLku fkuELke
rMkVkhMkÚke Ãký {kV ÚkE sE þfu Au.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu yuf çkksw íkku yÕ÷knÃkkfLkk ¾÷e÷
nkuðkLkk MÚkkLkLkku nf yËk fÞkou fu su Mk{Þu yLku su MÚk¤u íku{Lku yu nwf{
{éÞku fu, ík{u rMkheÞk ÃkkAk [kÕÞk òyku, nðu Ãkkýe rðLkkLkk WÍÍz
(÷fkuËf) {uËkLk{kt ÃkíLke yLku ËqÄ Ãkeíkk çkk¤fLku AkuzeLku [kÕÞk sðk{kt
yLku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lku Ãkqýo fhðk{kt shk Ãký ¾[fkx Lk yLkw¼ÔÞku.
yk nwf{Lku Ãkqýo fhðk{kt yux÷wt {kuzwt fhðwt Ãký ÃkMktË Lk fÞwO fu, ÃkkuíkkLke
ÃkíLkeLke ÃkkMku sELku íku{Lku íkMkÕ÷e ykÃku yLku fnu fu, {Lku yk nwf{
{éÞku Au, ík{u øk¼hkþku Lknª. çkÕfu su Mk{Þu, su MÚk¤u nwf{ {éÞku fu
íkhík s yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Lku Ãkqýo fhðk {kxu [k÷ðk {ktzâk.
çkeS çkksw ÃkkuíkkLkk çkk¤-çkå[ktLkk nfku yLku íku{Lke {nkuççkíkLkku
yu nf yËk fÞkou fu, ÃknkzeLke ÃkkA¤ íku{LkkÚke ykus÷ Úkíkkt s yÕ÷kn
íkyk÷kLke çkkhøkkn{kt íku{Lkk hûký yLku þktrík íkÚkk Mk÷k{íkeLke MkkÚku
hk¾ðkLke yk Ëwyk Vh{kðeLku íku{Lke hkníkLkku Mkk{kLk íkiÞkh fhe ËeÄku.
fkhý fu íkuyku ÃkkuíkkLke søÞkyu Mktíkkur»kík níkk fu, yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lku
Ãkqýo fhðkLke MkkÚku su Ëwyk fhðk{kt ykðþu, íku çkkhøkknu fhe{{kt fËkrÃk
hË fhðk{kt Lknª ykðu yLku yuðwt s ÚkÞwt fu, yk ÷k[kh yLku rLk:MknkÞ
†e yLku çkk¤f Lk s Ãkkuíku ykçkkË ÚkÞk, çkÕfu íku{Lkk «íkkÃku yuf þnuh
ðMke økÞwt yLku Lk s Võík yu fu íku{Lkk SðLkLke sYrhÞkíkku íku{Lku Mktíkku»k-

fkhf «kó ÚkE, çkÕfu íku{Lkk «íkkÃku yksrËLk MkwÄe {¬kLkk rLkðkMkeyku
WÃkh Ëhuf «fkhLke Lkuy{íkkuLkk Ëhðkò ¾wÕ÷k Au.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke yu nwf{
{éÞku fu, ËqÄ Ãkeíkk çkk¤f yLku íku{Lke {kíkkLku yk Mkw¬k {uËkLk{kt AkuzeLku
rMkheÞk «Ëuþ{kt [kÕÞk òyku, íkku yk nwf{Úke yux÷ku íkku rðïkMk ÚkE
[qõÞku níkku fu, yÕ÷kn íkyk÷k íku{Lku çkhçkkË fhþu Lknª, çkÕfu íku{Lkk
{kxu ÃkkýeLke sYh ÔÞðMÚkk fhðk{kt ykðþu. íkuÚke “rçkðkËeLkT økÞThe
Íe {ky” fÌkwt LkÚke, çkÕfu “økÞThe Íe ÍhTELk” Vh{kðeLku yu Ëh¾kMík
fhe fu, íku{Lku V¤ku yLku »k{hkík yÃkoý fh, ¼÷u fkuE çkeS søÞkyuÚke
÷kððk{kt ykðu. yk s fkhý Au fu, {¬k {wfho{n{kt yksrËLk MkwÄe
¾uíkeðkzeLke fkuE ¾kMk ÔÞðMÚkk LkÚke, Ãkhtíkw ËwrLkÞk¼hLkk V¤ku yLku Ëhuf
ðMíkwLkk WíÃkkËLkku íÞkt yux÷k {kuxk «{ký{kt Ãknkut[u Au fu, çkeò yLÞ
½ýk þnuhkuLku íkuLkwt {¤ðwt {w~fu÷ Au. (çknhu {wneík)
“r÷Þwfe{wMMk÷kík” nÍ. ¾÷e÷wÕ÷kn (y÷ÞrnMMk÷k{)yu Ëw-
ykLke þYykík{kt ÃkkuíkkLkk çkk¤f yLku íkuLke {kíkkLke ÷k[khe yLku Ërhÿ
nk÷íkLkwt ðýoLk fÞko ÃkAe Mkki «Úk{ su Ëwyk fhe íku yu Au fu, íku{Lku
Lk{kÍLkk ÃkkçktË çkLkkðe Ëu. fkhý fu Lk{kÍ ËwrLkÞk yLku ykr¾híkLke
çkÄe s ¼÷kEyku yLku çkhfík {kxu {nkLk ðMíkw Au. íkuLkkÚke òý ÚkE
fu, yð÷kËLkk nf{kt íkuLkkÚke {kuxe fkuE n{ËËeo yLku ¼÷kE LkÚke nkuE
þfíke fu, íku{Lku Lk{kÍLkk ÃkkçktË çkLkkððk{kt ykðu yLku òu fu íÞkt íku
Mk{Þu Võík yuf †e yLku çkk¤fLku Akuzâk níkk, Ãkhtíkw Ëwyk{kt çknwð[LkLkku
WÃkÞkuøk fheLku Vh{kÔÞwt. suLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu, nÍhík ¾÷e÷wÕ÷kn
(y÷i.)Lku òý ÚkE økE níke fu, ynªÞkt yuf þnuh ykçkkË Úkþu yLku
íku{Lkk çkk¤fLkku ðtþðu÷ku [k÷þu. yux÷k {kxu Ëwyk{kt íku çkÄkLku Mkk{u÷
fhe ÷eÄk.
“÷yÕ÷nw{T Þ~fwYLk”{kt Eþkhku fhðk{kt ykÔÞku fu, yð÷kË

{kxu ykŠÚkf hkník yLku þktríkLke Ëwyk Ãký yux÷k {kxu fhðk{kt ykðe
fu, íkuyku þw¢økwÍkh çkLkeLku íkuLkk WÃkh Ãký Mkðkçk «kó fhu. íku «{kýu
ËwykLke þYykík Lk{kÍLke ÃkkçktËeÚke ÚkE yLku ytík þw¢økwÍkhe WÃkh.
ðå[u ykŠÚkf hkník íkÚkk þktrík yLku Mk÷k{íkeLkwt ðýoLk ykÔÞwt. íku{kt yu
íky÷e{ Au fu, {wMk÷{kLku yuðwt s nkuðwt òuEyu fu íkuLkk yk[hý yLku
ÔÞðnkh íkuLke rð[khMkhýe yLku íkuLke «ð]r¥kyku WÃkh ykr¾híkLke MkV¤íkk
AðkÞu÷e nkuÞ yLku ËwrLkÞkLkk fkÞkou sYhík «{kýu nkuÞ.
“hççkLkk EÒkf íkyT÷{w...” yk ykÞík{kt ËwykLke Ãkqýoíkk yÕ÷kn
sÕ÷ þkLkwnqLkk Mkðoºk AðkÞu÷k ¿kkLkLkku nðk÷ku ykÃkeLku fhðk{kt ykðe
Au yLku þçË “hççkLkk” “nu y{khk ÃkhðhrËøkkh !” rðLk{úíkk yLku
rðLkðýe {kxu ðkhtðkh ÷kððk{kt ykÔÞku Au fu, íkwt y{khe Ëhuf nk÷íkÚke
ðkfuV Au, y{khe rË÷Lke økwó ÃkrhÂMÚkríkyku yLku ònuh nk÷íkÚke çkÄkÚke
Mkkhe ÃkuXu ðkfuV Au.
økwÃík ÃkrhÂMÚkríkykuLkku ¼kðkÚko íku hts yLku øk{ íkÚkk ®[íkk Au, su
ËqÄ Ãkeíkk rþþw yLku íkuLke {kíkkLku yuf ¾wÕ÷k {uËkLk{kt fkuE Ãký «fkhLkk
MkhMkk{kLk rðLkk VrhÞkË fhðk AkuzðkÚke yLku íku{Lke swËkEÚke Mðk¼krðf
heíku su ®[íkk ÚkkÞ Au, íku ÚkE hne níke yLku ònuh rðLktíke yLku yhs-
økwÍkheÚke nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke Ëwyk yLku nÍhík nkrshn (hËe.)
Lkk íku þçËku ¼kðkÚko íkhefu Au, su íku{ýu yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lke ¾çkh
Mkkt¼¤eLku fÌkk fu, ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu ík{Lku sðkLkku nwf{ ykÃÞku
Au, íkku íku y{khk {kxu Ãký Ãkqhíkku Au yLku íku y{Lku ÔÞÚko çkhçkkË Lknª
fhu.
ytrík{ ykÞík{kt yÕ÷knÃkkfLkk ¿kkLkLke yk s rðþk¤íkkLkwt rðþu»k
ðýoLk Au fu, y{kYt ònuh yLku y{kYt økwó íkku þwt Mk{økú s{eLk yLku
ykMk{kLk{kt fkuE ðMíkw yÕ÷kn íkyk÷k {kxu økwó LkÚke. “yÕnBËw-
r÷Õ÷krnÕ÷Íe ðnçk÷e...” yk ykÞíkLkku rð»kÞ Ãký yk ËwykLke Ãkqýoíkk
Au. fkhý fu ËwykLkk yËçkku{kt yu Ãký Au fu, ËwykLke MkkÚku yÕ÷kn

íkyk÷kLkk ð¾ký yLku íkuLke íkyheV fhðk{kt ykðu. nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)yu rðþu»k MðYÃku yÕ÷kn íkyk÷kLke íku Lkuy{íkLkku þw¢ yËk fÞkou
fu, ð]ØkðMÚkk{kt Ãký yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke Ëwyk fçkq÷ fheLku Lkuf
yð÷kË nÍhík EM{kE÷ yLku nÍhík EMnkf (y÷i.) yÃkoý fÞko.
yk Ëwyk yLku ð¾ký{kt íku íkhV Ãký Eþkhku Au fu, yk çkk¤f su
rLk:MknkÞ yLku [rxÞ÷ {uËkLk{kt Akuzðk{kt ykÔÞwt Au, yu íkU s yÃkoý
fhu÷ Au yLku íkwt s íkuLkwt hûký fhsu. ytíku ð¾ký yLku íkyheVLke Ãkqýoíkk
“EÒk hççke ÷Mk{eWËT Ëwyk” îkhk fhðk{kt ykðe. yux÷u fu, rLk:þtf,
{khku ÃkhðhrËøkkh ËwykykuLku Mkkt¼¤Lkkhku yLku MðefkhLkkhku Au.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ¾kMk rMkVík : {un{kLkLkðkÍe :
nÍhík ¾÷e÷wÕ÷kn Eçkúkne{ (y÷i.)Lkku yuf rfMMkku «Míkwík Au fu,
yÕ÷kn íkyk÷kyu y{wf Vrh~íkkykuLku íku{Lke ÃkkMku MktíkkLkLke ¾wþ¾çkhe
ykÃkðk {kxu {kufÕÞk. fkhý fu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ÃkíLke nÍhík
MkkhnÚke fkuE MktíkkLk Lk níkwt yLku íku{Lku yð÷kËLke ík{Òkk Ãký níke,
Ãkhtíkw çktLku WÃkh ½zÃký AðkE økÞwt níkwt. Ëu¾eíke heíku MktíkkLk«króLke
fkuE ykþk Lk níke. yÕ÷kn íkçkkhf ð íkyk÷kyu Vrh~íkkyku îkhk
¾wþ¾çkhe {kuf÷e yLku íku Ãký yuðe þkLkÚke fu MktíkkLk Ãkwºk nþu yLku
íkuLkwt Lkk{ Ãký EMnkf Lk¬e fhðk{kt ykÔÞwt yLku ÃkAe yu Ãký çkíkkÔÞwt fu
íku Sðtík hnuþu yLku íku Ãký yð÷kËðk¤k Úkþu yLku íku{Lkk ÃkwºkLkwt Lkk{
Þkfqçk nþu yLku çktLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk ÃkÞøkBçkh yLku hMkq÷ nþu.
yk Vrh~íkkyku {Lkw»ÞLke ðuþ¼q»kk{kt ykÔÞk níkk, yux÷k {kxu nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.)yu íku{Lku Mkk{kLÞ {nu{kLk Mk{SLku {nu{kLkLkðkÍe þY
fhe. ík¤u÷wt {ktMk Mkk{u ÷kðeLku {qõÞwt, Ãkhtíkw íku íkku ðkMíkð{kt Vrh~íkkyku
níkk, íkuyku ¾kðk-ÃkeðkLke ykð~ÞõíkkÚke WÃkhðx níkk. yux÷k {kxu
s{ðkLkwt Mkk{u nkuðk Aíkkt íkuLkk íkhV nkÚk Ãký ÷tçkkÔÞku Lknª. nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.) yu òuELku þtfk{kt Ãkzâk fu, yk ÷kufku {nu{kLkku LkÚke

÷køkíkk, þõÞ Au fu fkuE VMkkËLke rLkGÞíku ykÔÞk nkuÞ. Vrh~íkkykuyu
íku{Lkku yk MktËun yLku ¼Þ òýeLku ðkíkLku MÃk»x fhe ykÃke yLku çkík-
kÔÞwt fu, y{u yÕ÷kn íkyk÷kLkk Vrh~íkk Au yLku ík{khu øk¼hkðkLke
sYh LkÚke. y{u ykÃkLku MktíkkLk«króLke ¾wþ¾çkhe ykÃkðk WÃkhktík yuf
{níðLkk fk{ {kxu {kuf÷ðk{kt ykÔÞk Au fu, fki{u ÷qík (y÷i.) WÃkh
yÍkçk LkkrÍ÷ fheyu. nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ÃkíLke nÍhík Mk-
khn (y÷i.) ÃkzËk ÃkkA¤ W¼k W¼k yk ðkík[eík Mkkt¼¤e hÌkk níkk.
ßÞkhu íku{Lku òý ÚkE fu yk {kLkðku LkÚke, Vrh~íkkyku Au, íkku ÃkzËkLke
ykð~Þõíkk Lk hne. ½zÃký{kt MktíkkLk«króLke ¾wþ¾çkhe Mkkt¼¤eLku
nMke Ãkzâk yLku fnuðk ÷køÞk fu, þwt nwt ½zÃký{kt yð÷kË sýeþ ?
yLku yk {khk Ãkrík Ãký ½hzk Au. Vrh~íkkykuyu sðkçk ykÃÞku fu, ík{u
yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{ WÃkh ykùÞo fhku Aku ? suLke fwËhík{kt Mkðo
ftE Au !? ¾kMk fheLku ík{u LkwçkqÔðíkLkk ¾kLkËkLk{kt hneLku íkuLke fwËhíkLkk
yLkufðkh «íÞûk ËþoLk fhíkk hnku Aku yLku yk ¾kLkËkLk WÃkh yÕ÷kn
íkyk÷kLke yMkk{kLÞ hn{íkku yLku çkhfíkku LkkrÍ÷ Úkíke hnu Au, su {kuxk
¼køku ònuh fkÞofkhýLkk ¢{Úke WÃkhðx nkuÞ Au. íkku ÃkAe ½zÃký{kt
MktíkkLk«kró Úkðk{kt ykùÞoLke þwt ðkík Au ? yk íku ½xLkkLkku ¾w÷kMkku Au.
ykøk¤ «Míkwík ykÞíkkuLke MktÃkqýo rðøkík òuE ÷Eyu.
«Úk{ ykÞík{kt çkíkkððk{kt ykÔÞwt fu, yk Vrh~íkkyku nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.) ÃkkMku fkuE ¾wþ¾çkhe ÷ELku ykÔÞk níkk, íku ¾wþ¾çkheLkwt
ðýoLk ykøk¤ ºkeS ykÞík{kt ykðu Au. “Vçk~þhTLkknk rçkEMnkf”
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, yk ºký
Vrh~íkkyku nÍhík rsçkúE÷, nÍhík r{fkE÷ yLku nÍhík EMhkVe÷
(y÷i.) níkk. (fwíkwoçke) íku{ýu {kýMkLkk ðuþ{kt ykðeLku nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.)Lku Mk÷k{ fhe, nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu Mk÷k{Lkku sðkçk
ykÃÞku yLku íku{ýu {kýMk Mk{SLku {nu{kLkLkðkÍe þY fhe.

nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) «Úk{ íku {kLkðe Au, su{ýu ËwrLkÞk{kt
{nu{kLkLkðkÍeLkku rhðks þY fÞkou. (fwíkowçke) íku{Lkku yu rLkíÞ¢{ níkku fu
õÞkhuÞ yuf÷k ¼kusLk fhíkk Lk níkk. çkÕfu Ëhuf ¼kusLkLkk Mk{Þu þkuÄ¾ku¤
fhíkk níkk fu, fkuE {nu{kLk ykðe òÞ íkku íku{Lke MkkÚku ¼kusLk fhu.
fwíkwoçkeyu y{wf EMhkE÷e rhðkÞíkkuÚke Lkf÷ fÞwO Au fu, yuf rËðMku
¼kusLkLkk Mk{Þu nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)yu {nu{kLkLke þkuÄ¾ku¤ ykht¼e
íkku yuf yòÛÞku ÔÞÂõík {éÞku. ßÞkhu íkuyku ¾kðk çkuXk íkku nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, “rçkÂM{Õ÷kn” fnku. íkuýu fÌkwt fu, “nwt
òýíkku LkÚke fu yÕ÷kn fkuý Au yLku þwt Au ?” nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)
yu íkuLku ËMíkhÏðkLk WÃkhÚke WXkze {qõÞku, ßÞkhu íku çknkh [kÕÞku økÞku íkku
nÍhík rsçkúE÷ (y÷i.) ykÔÞk yLku fÌkwt : “yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu
Au fu, y{u íkku íkuLku íkuLkk fw£ Aíkkt yk¾e ®sËøke hkuS ykÃke yLku ík{u
yuf fkur¤Þku ykÃkðk{kt Ãký çk¾e÷kE fhe !” yk Mkkt¼¤eLku nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.) íkuLke ÃkkA¤ Ëkuzâk yLku íku ÔÞÂõíkLku ÃkkAku çkku÷kÔÞku.
íkuýu fÌkwt fu, ßÞkt MkwÄe ík{u yuLkwt fkhý Lknª çkíkkðku fu {Lku «Úk{ fu{
fkZe {qõÞku níkku yLku nðu ÃkkAk fu{ çkku÷kðe hÌkk Aku ? nwt íÞkt MkwÄe
ík{khe MkkÚku ykðeþ Lknª.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu ½xLkk fne çkíkkðe, íkku yk s ½xLkk
íkuLkk {wMk÷{kLk çkLkðkLkwt fkhý çkLke økE. íkuýu fÌkwt fu, íku ÃkhðhrËøkkh
fu suýu ykðku nwf{ {kufÕÞku Au, íku ½ýku s ËÞk¤w Au. nwt íkuLkk WÃkh
E{kLk ÷kðwt Awt. íÞkhçkkË nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke MkkÚku økÞku yLku
{wyr{Lk ÚkELku fkÞËuMkh “rçkÂM{Õ÷kn” ÃkZeLku ¼kusLk fÞwO.
íkuLkkÚke y{wf çkkçkíkku òý ÚkE, «Úk{ yu fu {nu{kLkLkðkÍeLkk
rþ»xk[kh{ktÚke yu Au fu, {nu{kLk ykðíkkt s su ftE ¾kðk-ÃkeðkLke
[esðMíkw nksh nkuÞ íku sÕËeÚke ÷kðeLku íku{Lke Mkk{u {qfðk{kt ykðu.
ÃkAe òu ykŠÚkf AqxAkxðk¤ku ÔÞÂõík nkuÞ íkku ðÄkhu {nu{kLkLkðkÍeLke

ÔÞðMÚkk ÃkkA¤Úke fhu.
çkeS ðkík yu òý ÚkE fu, {nu{kLk {kxu ðÄkhu ËkuzkËkuze Lk fhu,
çkÕfu su ftE Mkh¤íkkÚke Mkkhe ðMíkw «kó ÚkE òÞ íku {nu{kLkLke Mkuðk{kt
hsq fhu. nÍhík Eçkúkne{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk íÞkt økkÞ-çk¤Ë hnuíkk
níkk, yux÷k {kxu ðkAhzwt Íçkn fheLku íkkífkr÷f íkuLkwt {ktMk ík¤eLku Mkk{u
÷kðe {qfe ËeÄwt. (fwíkwoçke)
ºkeswt yu fu, ykðLkkh {nu{kLkkuLke {nu{kLkLkðkÍe fhðe RM÷k{Lkk
rþ»xk[kh yLku {Lkw»ÞLke Lkiríkf Vhs Au. ytrçkÞk (y÷i.) yLku Lkuf
÷kufkuLke nt{uþk yuðe s xuð hne Au. òu fu yu{kt rðîkLkkuLkku {ík¼uË Au
fu, {nu{kLkLkðkÍe fhðe ðkrsçk Au fu Lknª ? s{nqh W÷{k yuðku {ík
Ähkðu Au fu, {nu{kLkLkðkÍe ðkrsçk LkÚke MkwÒkík yLku MkËTf{o Au. y{wfu
Vh{kÔÞwt fu, økk{ðk¤kyku WÃkh ðkrsçk Au fu, su ÔÞÂõík íku{Lkk økk{{kt
Úkku¼u íkuLke {nu{kLke fhu. fkhý fu íÞkt ¾kðk-ÃkeðkLke çkeS ÔÞðMÚkk
nkuíke LkÚke yLku òu þnuh{kt nkuÞ íkku nkux÷ ðøkuhuÚke íkuLke ÔÞðMÚkk ÚkE
þfu Au. yux÷k {kxu þnuhðk¤kyku WÃkh ðkrsçk LkÚke. fwíkwoçkeyu ÃkkuíkkLke
íkVMkeh{kt yk «{kýuLkk rðrðÄ rLkðuËLkku Lkf÷ fÞko Au.
“V÷B{k hyk yGËeÞnw{...” yux÷u fu, “ßÞkhu òuÞwt Eçkúkne{
(y÷i.)yu fu íku{Lkk nkÚk ¼kusLk MkwÄe LkÚke Ãknkut[íkk íkku ¼Þ ÃkkBÞk.”
ykÚke òý ÚkE fu, {nu{kLk {kxu yËçkLkku rLkÞ{ yu Ãký Au fu,
{nu{kLkLke Mkk{u su ðMíkw {qfðk{kt ykðu íkuýu íku Mðefkhðwt òuEyu. ¾kðkLkwt
rË÷ Lk EåAu yÚkðk LkwfMkkLkfkhf Mk{su íkku {k{q÷e {Lk hk¾ðk {kxu
Ãký íkuLku ykhkuøku.
yk ðkõÞÚke çkeS çkkçkík yu òý ÚkE fu, {usçkkLku Võík ¾kýwt Mkk{u
{qfeLku Ãkhðkhe Lk sðwt òuEyu, çkÕfu yu çkkçkíkLkwt æÞkLk hk¾u fu {nu{kLk
¾kE hÌkku Au fu Lknª ? su{fu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu Vrh~íkkyku
¼kusLk ykhkuøke LkÚke hÌkk íkuLkwt æÞkLk hkÏÞwt.

Ãkhtíkw yk æÞkLk hk¾ðwt yu «{kýu nkuÞ fu {nu{kLkLku ¾kðk{kt þh{ Lk
ykðu, WÃkhAÕ÷e LkshÚke òuE ÷u. fkhý fu {nu{kLkLkk fkur¤Þkyku økýðk
ÃkhkuýkøkíkLkk rþ»xk[khLke rðYØ Au yLku {nu{kLk {kxu þh®{Ëk ÚkðkLkwt
fkhý çkLku Au. su{fu rnþk{ rçkLk yçËw÷ {r÷fLkk ËMíkhÏðkLk WÃkh
yuf rËðMku yuf økk{rzÞkLke yu ½xLkk çkLke fu, økk{rzÞkLkk fkur¤Þk{kt
ðk¤ níkku, y{eY÷ {wyr{LkeLk rnþk{u òuÞwt íkku çkíkkÔÞku. økk{rzÞku
íkhík s W¼ku ÚkE økÞku yLku fnuðk ÷køÞku fu, y{u yuðk ÔÞÂõíkLke ÃkkMku
¾kðkLkwt ¾kíkk LkÚke, su y{khk fkur¤ÞkykuLku òuíkku nkuÞ.
E{k{ íkçkheyu yk MÚk¤u ðýoLk fÞwO Au fu, «Úk{ ßÞkhu Vrh~íkk-
ykuyu ¼kusLkLkku ELfkh fÞkou íkku yuðwt fÌkwt níkwt fu, y{u {VíkLkwt ¾kíkk
LkÚke, òu ík{u ®f{ík ÷ku íkku ¾kEþwt. nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu sðkçk{kt
Vh{kÔÞwt fu, nk ! yk ¾kðkLke yuf ®f{ík Au íku yËk fhe ykÃkku. íku ®f{ík
yu Au fu, þYykík{kt yÕ÷knÃkkfLkwt Lkk{ ÷ku yLku ytíku íkuLkk ð¾ký fhku.
nÍhík rsçkúE÷ (y÷i.)yu yk Mkkt¼¤eLku ÃkkuíkkLkk MkkÚkeykuLku çkíkkÔÞwt
fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku su ¾÷e÷ çkLkkÔÞk Au, yk íkuLkk s nfËkh
Au.
yk ½xLkkÚke òý ÚkE fu, ¾kðkLke þYykík{kt “rçkÂM{Õ÷kn” yLku
P nÍhík EM{kE÷ y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík EM{kE÷ y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk çkkh
“Mkqhyu {hÞ{”{kt yÕ÷kn íkyk÷k Vh{kðu Au : yLku yk rfíkkçk{kt
EM{kE÷ (y÷i.)Lkwt Ãký ðýoLk fhku. çkuþf, íku ðkÞËkLkk Mkk[k níkk yLku íku
hMkq÷ (íkÚkk) Lkçke níkk (Ãk4) yLku íku ÃkkuíkkLkk ½hðk¤kykuLku Lk{kÍ íkÚkk
ÍfkíkLkku ({wÏÞíðu) nwf{ fÞko fhíkk níkk yLku ÃkkuíkkLkk Ãkhðh-rËøkkhLke LkSf
ÃkMktË ÚkÞu÷k (ÃÞkhk) níkk. (ÃkÃk)
“fkLk MkkrËf÷T ðyTrË” ðkÞËkLkwt Ãkk÷Lk fhðwt yuf yuðe Mkkhe
xuð Au fu, Ëhuf Mkkhk Mð¼kðLkk ÔÞÂõík íkuLku ykð~Þf Mk{su Au yLku
íkuLkkÚke rðÃkheík fhðkLku yuf Lke[ fûkkLkwt f]íÞ økýu Au. nËe»k{kt ðkÞËk
r¾÷kVe fhðe yu rLkVkf (Ëkuøk÷kÃkýk)Lke rLkþkLke çkíkkðe Au. yux÷k
{kxu yÕ÷kn íkyk÷kLkk fkuE Lkçke yÚkðk hMkq÷ yuðk LkÚke, su ðkÞËku
ðVk fhLkkhk Lk nkuÞ. Ãkhtíkw yk f÷k{Lkk ¢{{kt ¾kMk-¾kMk ytrçkÞk
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ðýoLkLke MkkÚku MkkÚku íku{Lkwt fkuE ¾kMk ÷ûký yLku
rMkVík Ãký ðýoLk fhðk{kt ykðe Au. íkuLkku yÚko yu LkÚke fu yk rMkVík
yLku ÷ûký yLÞku{kt LkÚke. çkÕfu Eþkhku yu ðkík íkhV Au fu, íku{Lkk{kt
yk ¾kMk ÷ûký yuf rðrþ»x MðYÃk Ähkðu Au. su{fu n{ýkt nÍhík
{qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ðýoLkLke MkkÚku íku{Lkk “{wÏ÷Mk” nkuðkLkku
WÕ÷u¾ fÞkou Au, ßÞkhu yu ÷ûký Ãký Mkk{kLÞ heíku çkÄk s ytrçkÞk
(y÷ÞrnMMk÷k{){kt nkuÞ Au. Ãkhtíkw nÍhík {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku
íku{kt yuf ¾kMk rðþu»kíkk «kó níke. ykÚke íkuLkk WÕ÷u¾{kt yu çkkçkíkLkwt
ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt.

nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) ðkÞËk{kt Mkk[k nkuðkLke rðþu»kíkk yu
çkeLkkyu Au fu, íku{ýu su ðMíkwLkku ðkÞËku yÕ÷knÃkkf yÚkðk fkuE çktËk
MkkÚku fÞkou, íkuLku ½ýe {sçkqíke yLku fk¤SÚke Ãkqhku fÞkou. íku{ýu yÕ÷kn
íkyk÷kLku ðkÞËku fÞkou níkku fu, ÃkkuíkkLke Íçkn fhðk {kxu hsw fheþ
yLku íkuLkk WÃkh Mkçkú fheþ, íku{kt ¾hk WíkÞko. yuf ÔÞÂõíkLku yuf MÚk¤u
{¤ðkLkku ðkÞËku fÞkou, íku Mk{Þ WÃkh Lk ykÔÞku íkku íkuLke hkn òuðk{kt
ºký rËðMk yLku y{wf rhðkÞíkku{kt yuf ð»ko ÃkMkkh fÞwO. ({Ínhe) yLku
ykÃkýk hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lke Ãký ríkhr{Íe{kt nÍhík yçËwÕ÷kn
EçLku WçkÞ y÷ ¾{MkkLke rhðkÞík{kt ykðe s heíku ðkÞËku fheLku ºký
rËðMk MkwÄe íku MÚk¤u hkn òuðkLke ½xLkk ðýoLk ÚkE Au. (fwíkwoçke)
MkwÄkhfLkwt fk{ Au fu íku MkwÄkhýkLkwt fkÞo ÃkkuíkkLkk ½hçkkhÚke
þY fhu :
“fkLk ÞyT{wY ynT÷nw rçkMMk÷kíke ðÍTÍfkík” nÍhík EM{kE÷
(y÷i.)Lke ¾kMk rMkVíkku{ktÚke yuf yu Ãký ðýoLk fhðk{kt ykðu Au
fu, íkuyku ÃkkuíkkLkk ½hðk¤kykuLku Lk{kÍ yLku ÍfkíkLkku nwf{ ykÃkíkk
níkk. ynªÞkt yu «&™ WÃkÂMÚkík ÚkkÞ Au fu, yk fkÞo íkku Ëhuf {wyr{Lk
{wMk÷{kLkLkk {kÚku ðkrsçk Au fu íku ÃkkuíkkLkk ½hðk¤kykuLku Lkuf fkÞkouLkwt
{køkoËþoLk yLku Mkq[Lkk ykÃkíkku hnu. fwhTykLku nfe{{kt Mkk{kLÞ {wMk÷-
{kLkkuLku MktçkkuÄLk Au : “fq yLVwMkfw{ ð yn÷eGfw{ Lkkhk” (66:6)
“ÃkkuíkkLku yLku ÃkkuíkkLkk ½hðk¤kykuLku ykøkÚke çk[kðku.” ÃkAe íku{kt nÍhík
EM{kE÷ (y÷i.)Lke þwt rðþu»kíkk Au ? ðkík yu{ Au fu, yk nwf{ òu
fu ònuh nwf{ Au yLku çkÄk s {wMk÷{kLkku WÃkh íku ÷køkw Ãkzu Au. Ãkhtíkw
nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) íkuLke fk¤S yLku ÔÞðMÚkk{kt rðrþ»x «fkhu
«ÞíLk fhíkk níkk. su{fu hMkq÷wÕ÷kn (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)
Lku Ãký yk ¾kMk rnËkÞík {¤e níke fu, “ðyLÍeh yþeGhíkf÷
yfThçkeLk” yux÷u fu ÃkkuíkkLkk ¾kLkËkLk yLku LkSfLkk Mkøkkt-ðnk÷ktykuLku

yÕ÷knÃkkfLkk yÍkçkÚke zhkðku. ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷)
yu íkuLkku y{÷ fhðk {kxu ÃkkuíkkLkk ¾kLkËkLkLkk ÷kufkuLku ¼uøkk fheLku yuf
¾kMk «fkhu MktçkkuÄLk fÞwO.
çkeS ðkík yºku rð[khÃkkºk Au fu, ytrçkÞk (y÷i.) Mk{økú fki{Lke
rnËkÞík {kxu {çkW»k ÚkkÞ Au yLku íkuyku MkkiLku MkíÞLkku MktËuþ Ãknkut[kzu
Au yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Lkk ÃkkçktË çkLkkðu Au. ½hðk¤kykuLke
¾krMkÞík{kt yºku rnf{íkLke ðkík yu Au fu, ÃkÞøkBçkhe ËyðíkLkk ¾kMk
rLkÞ{ku Au. íku{kt yu {níðLke çkkçkík Au fu, su rnËkÞík Mkk{kLÞ yÕ÷kn
íkyk÷kLke {Ï÷qfLku ykÃkðk{kt ykðu íkuLke «Úk{ ÃkkuíkkLkk ½huÚke þYykík
fhu. ÃkkuíkkLkk ½hðk¤kykuLku íkuLkwt {kLkðwt yLku {Lkkððwt ¾Yt òuíkkt Mkh¤
Ãký nkuÞ Au. íku{Lke Ëu¾hu¾ Ãký Ëhuf Mk{Þu hk¾e þfkÞ Au yLku íkuyku
ßÞkhu fkuE ¾kMk rð[khMkhýe yÃkLkkðe ÷u yLku íku{kt Ãkkfk ÚkE òÞ íkku
íkuLkkÚke yuf «fkhLkku ËeLke {knku÷ ÃkuËk ÚkELku ËyðíkLku yk{ fhðk{kt
yLku yLÞkuLke MkwÄkhýk fhðk{kt ½ýe þÂõík ÃkuËk ÚkE sþu. {Ï÷qfLke
MkwÄkhýk {kxu MkkiÚke ðÄkhu yMkhfkhf ðMíkw yuf Mkk[k ËeLke {knku÷
(ðkíkkðhý)Lkwt yÂMíkíð{kt ÷kððwt Au. yLkw¼ð Mkkûke Au fu, Ëhuf ¼÷kE
yÚkðk çkwhkE íky÷e{ íkÚkk rþûký yLku íkuLke Mk{sÚke ðÄkhu {knku÷
îkhk Vu÷kÞ Au yLku «Mkhu Au.
P nÍhík ÷qík y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík ÷qík y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk Mk¥kkðeMk
nÍhík ÷qík (y÷i.) nÍhík ¾÷e÷wÕ÷kn Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk ¼ºkeò
Au. çktLkuLkwt {q¤ ðíkLk Ãkrù{ Ehkf{kt çkMkhk LkSf çkìrçk÷kuLkLke ¼qr{Lkk
Lkk{Úke «ÏÞkík níkwt. íku{kt {qŠíkÃkqò «[r÷ík níke. nÍhík ¾÷e÷wÕ÷kn
(y÷i.)Lkwt fwxwtçk Ãkkuíku {qŠíkÃkqò{kt MkÃkzkÞu÷wt níkwt. yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lke rnËkÞík {kxu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku {kufÕÞk. fki{u rðhkuÄ
fÞkou, suLke Lkkuçkík Lk{YËLke ykøk MkwÄe Ãknkut[e. Ãkkuíku íku{Lkk rÃkíkkyu
½h{ktÚke fkZe {qfðkLke Ä{feyku ykÃke.
ÃkkuíkkLkk fwxwtçkesLkku{ktÚke Võík íku{Lke ÃkíLke nÍhík Mkkhkn yLku
¼ºkeò nÍhík ÷qík (y÷i.) {wMk÷{kLk ÚkÞk. “Vyk{Lk ÷nw ÷qík”
“ÃkAe ÷qík íku{Lkk WÃkh E{kLk ÷kÔÞk.” (h9:h6) ytíku íku çktLkuLku MkkÚku
÷ELku ðíkLkÚke rMkheÞk íkhV rnshík fhe. WËqoLk Lknuh WÃkh ÃknkutåÞk
ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) fLkTykLk{kt
sELku MÚkkÞe ÚkÞk, su çkÞíkw÷ {wfÆMkLke LkSf Au.
nÍhík ÷qík (y÷i.)Lku Ãký yÕ÷kn íkyk÷kyu LkwçkqÔðík yÃkoý fheLku
WËqoLk yLku çkÞíkw÷ {wfÆMkLke ðå[u MkËq{ (Mkkuzku{)Lkk ÷kufkuLke rnËkÞík
{kxu {kufÕÞk. yk rðMíkkh Ãkkt[ {kuxk þnuhku WÃkh ykÄkrhík níkku, su{Lkk
Lkk{ MkËq{, y{qhn, yz{n, Mkwçkqçke{, çkk÷e yÚkðk Mkð½h níkk.
íku{Lkk Mk{qnLku fwhTykLku fhe{{kt “{wyTíkrVfn” yLku “{wyTíkrVfkík”Lkk
þçËku{kt ½ýk Xufkýu ðýoLk fÞwO Au. MkËq{ yk þnuhkuLkwt ÃkkxLkøkh yLku
fuLÿ Mk{sðk{kt ykðíkwt níkwt. nÍhík ÷qík (y÷i.) íÞkt s MÚkkÞe ÚkÞk.
s{eLk V¤ÿwÃk yLku nrhÞk¤e níke. Ëhuf Xufkýu yLkks yLku V¤V¤krËLke
Aqx níke (yk yiríknkrMkf rðøkíkku çknhu {wneík, {Ínhe, EçLku f»keh
y÷ {Lkkh ðøkuhu{kt «Míkwík Au).
{Lkw»ÞLke Mkk{kLÞ «kf]ríkf xuð fwhTykLku fhe{u ðýoLk fhe Au.
Vh{kÔÞwt fu, “fÕ÷k EÒk÷ ELMkkLk...” yux÷u fu, {Lkw»Þ ßÞkhu ÃkkÃk
yk[hðk ÷køku Au yLku çk¤ðk¾kuh ð]r¥k yÃkLkkðu Au, ßÞkhu íku swyu Au
fu íku fkuELkku {kuníkks LkÚke hÌkku yLku yu s «{kýu yk ÷kufku WÃkh Ãký
yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLke Lkuy{íkkuLkk Ëhðkò ¾ku÷e ËeÄk níkk. Mkk{kLÞ
{kLkðeLke «f]rík yLku xuð «{kýu Ëku÷ík yLku ykŠÚkf ònkus÷k÷eLkk
Lkþk{kt {Ë{Mík çkLke yGÞkþeyku yLku hkníkku{kt ðkMkLkk yLku ÷ku÷wÃkíkkLkk
íku rfLkkhk WÃkh Ãknkut[e økÞk fu {kLkð Mð¼kðøkík ÷ßò, þh{, nÞk
yLku Mkkhk-LkhMkkLkku Mðk¼krðf ¼uË¼kð Ãký ¼q÷kðe çkuXk íkÚkk yuðe Mk]
r»x rðYØLke ðkMkLkkÃkqŠík{kt MkÃkzkE økÞk, su nhk{ yLku økwLkkun nkuðkLke
MkkÚku MkkÚku Mkk÷Mk yLku ¼÷ku Mð¼kð ÄhkðLkkh ÔÞÂõík {kxu LkVhík
WÃkòðu yuðwt f]íÞ Au fu, Mkk{kLÞ heíku Ãkþw-Ãkûkeyku Ãký ykðwt Mk]r»x
rðYØLkwt f]íÞ yk[híkk LkÚke.
íÞkhçkkË yu Vh{kÔÞwt fu, ykðe rLk÷oßsíkk yLku çkunÞkE ík{khkÚke
yøkkW ËwrLkÞk{kt fkuEyu LkÚke fhe. y{ú rçkLk ËeLkkh Vh{kðu Au fu,
yk fki{Úke Ãknu÷kt ËwrLkÞk{kt fkuEyu õÞkhuÞ ykðe «ð]r¥k òuE Lk níke.
({Ínhe) yLku Lk s MkËq{Lkk rLkðkMkeykuÚke yøkkW fkuE ¾hkçk{kt ¾hkçk
ÔÞÂõíkLke fÕÃkLkk{kt ykðe rLk÷oÍÍíkkLkwt f]íÞ yk[hðkLkku rð[kh ykÔÞku
níkku. W{ðe ¾÷eVk yçËw÷ {r÷fu fÌkwt fu, òu fwhTykLk{kt fki{u ÷qík
(y÷i.)Lke ½xLkkLkwt ðýoLk Lk ÚkÞwt nkuík íkku nwt õÞkhuÞ fÕÃke Lk þfíkku níkku
fu, fkuE {Lkw»Þ ykðwt fk{ Ãký fhe þfu Au ? (EçLku f»keh)
yu{kt íku{Lke çkunÞkE WÃkh çku MðYÃku íkkfeË fhðk{kt ykðe. «Úk{
íkku yu fu, ½ýk çkÄk økwLkknku{kt {Lkw»Þ ÃkkuíkkLkk {knku÷ yÚkðk ÃkkuíkkLkk
ÃkqðoòuLkk yLkwMkhýLkk fkhýu MkÃkzkÞ Au. ¼÷u íku Ãký fkuE þhE ár»xyu
ÞkuøÞ çknkLkwt LkÚke, Ãkhtíkw Mkk{kLÞ heíku íkuLku Ãký fkuELku fkuE fûkk{kt çknkLkwt
fne þfkÞ Au. Ãkhtíkw ykðk økwLkknku su yøkkW fkuEyu fÞko Lk nkuÞ yLku
Lk s íkuLke fkuE ykð~Þõíkk nkuÞ íÞkhu yu ðÄkhu ¼Þtfh, s½LÞ íkÚkk
swøkwÃMkk«uhf yÃkhkÄ Au. çkeswt yu MðYÃku fu fkuE ¾hkçk f]íÞ yÚkðk
fwrhðks su ÔÞÂõík [k÷w fhu Au, íkuLkk WÃkh ÃkkuíkkLkk f]íÞLkku økwLkkun yLku
yÍkçk íkku ÚkkÞ s Au, íkuLke MkkÚku MkkÚku íku Mk{økú ÷kufkuLkku yÍkçk yLku
ðçkk÷ Ãký íkuLkk {kÚku Ãkzu Au. suyku fÞk{ík MkwÄe yk f]íÞÚke «¼krðík
ÚkELku økwLkkn{kt MktzkuðkE òÞ Au.
çkeS ykÞík{kt íku{Lke yk rLk÷oÍÍíkkLku ðÄkhu MÃk»x þçËku{kt ðýoLk
fhðk{kt ykðe Au fu, “ík{u †eykuLku AkuzeLku ÃkwY»kku MkkÚku ðkMkLkkð]r¥k
fhku Aku ?” íku{kt Eþkhku ykÃkðk{kt ykÔÞku Au fu, {Lkw»ÞLke «f]rík yLku
Mðk¼krðf EåAkÃkqŠík {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu yuf n÷k÷ yLku òEÍ
ÃkæÄrík †eyku MkkÚku rLkfkn fheLku Lk¬e fhe ËeÄe Au, íkuLku AkuzeLku
y{kLkðeÞ Mk]r»x rðYØLkk rLk÷oÍÍ f]íÞku yk[hðk Lkhe øktËfe yLku
øktËe {kLkrMkfíkkLke Mkkrçkíke Au.
íku{Lkk WÃkh yuf Lkðk s «fkhLkku ðhMkkË ðhMkkððk{kt ykÔÞku
yLku Mkqhyu nqË{kt yk yÍkçkLkwt rðøkíkðkh MðYÃk yk ðýoLk ÚkÞwt Au :
“V÷B{k òy yBYLkk syÕLkk.....” (11:8h-83) yux÷u fu, “ßÞkhu
y{khku yÍkçk ykðe ÃknkutåÞku íkku y{u yu ðMíkeLku WÃkh-Lke[u fhe Lkkt¾e
yLku íku{Lkk WÃkh ÃkÚÚkhku, fktfhkykuLkk ÚkhLkk Úkh rLkþkLk fhu÷k íkkhk
Ãkhðh-rËøkkh ÃkkMkuÚke ðhMkkÔÞk yLku íku ðMíke íku yíÞk[kheykuÚke ftE
Ëqh LkÚke.”
ykÚke òý ÚkE fu, WÃkhÚke ÃkÚÚkhkuLkku ðhMkkË Ãký ðhMÞku yLku
Lke[uÚke s{eLkLkku Mk{økú ¼køk nÍhík rsçkúE÷ (y÷i.)yu WXkðeLku ôÄku

Ãk÷xe LkktÏÞku yLku su ÃkÚÚkhkuLkku ðhMkkË ÚkÞku, íku Úkh WÃkh Úkh níkk.
yux÷u fu yuðku Mkíkík ðhMkkË ÚkÞku fu, Úkh WÃkh Úkh ò{e økÞk yLku yk
ÃkÚÚkhku rLkþkLk fhu÷k níkk. y{wf {wVÂMMkhkuyu LkkutæÞwt Au fu, Ëhuf ÃkÚÚkh
WÃkh íku ÔÞÂõíkLkwt Lkk{ ÷ÏÞwt níkwt, suLku íkuLkku Lkkþ fhðk {kxu VUfðk{kt
ykÔÞku níkku. Mkqhyu rnsThLke ykÞíkku{kt yk yÍkçk yøkkW yk Ãký
ðýoLk ÚkÞwt Au : “Vy¾Íínw{w÷....” (1Ãk:37) yux÷u fu, “íku{Lku Ãkfze
÷eÄk (¼Þtfh) yðksu Mkqhs Lkef¤ðkLkk Mk{Þu.”
íkuLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu, «Úk{ ykMk{kLk{ktÚke ¼Þtfh yðksLkk
MðYÃk{kt fkuE [eMk Mkt¼¤kE (yÚkðk Äzkfku), íÞkhçkkË çkeòu yÍkçk
ykÔÞku. Ëu¾eíkk þçËkuÚke yu Mk{sðk{kt ykðu Au fu, [eMk (fu Äzkfk)
ÃkAe «Úk{ s{eLkLkk rð¼køkLku W÷xkðe Ëuðk{kt ykÔÞku, íkuLkk WÃkh íku{Lku
ðÄkhu yÃk{krLkík fhðk {kxu ÃkÚÚkh ðhMkkððk{kt ykÔÞk yLku yu Ãký
þõÞ Au fu, «Úk{ ÃkÚÚkhku ðhMkkððk{kt ykÔÞk nkuÞ, ÃkkA¤Úke s{eLkLkku
íkgku W÷xkðe Ëuðk{kt ykÔÞku nkuÞ. fkhý fu fwhTykLkLke ðýoLkþi÷e{kt
yu sYhe LkÚke fu, su ðMíkwLkwt ðýoLk «Úk{ ÚkÞwt nkuÞ íku ½xLkk¢{{kt Ãký
«Úk{ s nkuÞ.
fki{u ÷qík (y÷i.)Lkk ¼Þtfh yÍkçkku{ktÚke s{eLkLkku íkgku W÷xkðe
ËuðkLke Mkò íku{Lke rLk÷oÍÍíkkÃkqýo çkunÞkELkk f]íÞku MkkÚku ¾kMk MkçktÄ Ãký
Ähkðu Au fu, íku{ýu Mk]r»x rðYØLkwt yk s «fkhLkwt ôÄw fk{ fÞwO níkwt.
Mkqhyu nqËLke ykÞíkku{ktÚke ytrík{ ykÞíkku{kt fwhTykLku fhe{u yhçkLkk
rLkðkMkeykuLku ðÄkhu íkkfeË {kxu yu Ãký Vh{kÔÞwt : “ð{k neÞ r{LkÍ
Íkr÷{eLk rçkçkEË” yux÷u fu, “yk W÷xkðe Ëuðk{kt ykðu÷ ðMíkeyku
íku òr÷{kuÚke ftE Ëqh LkÚke, rMkheÞkLkk {wMkkVheLkk {køko{kt Ëhuf Mk{Þu
íku{Lke Lkshku Mkk{u ykðu Au, Ãkhtíkw ykùÞo Au fu, íkuyku íkuLkkÚke çkkuÄÃkkX
økúný fhíkk LkÚke.”
yLku yk á~Þ Võík fwhTykLk LkkrÍ÷ ÚkðkLkk Mk{ÞLkwt LkÚke, yksu

Ãký {kisqË Au. çkÞíkw÷ {wfÆMk yLku òuzoLk LkËe ðå[u yksu Ãký s{eLkLkku
yk rð¼køk ‘çknhu ÷qík’ yÚkðk ‘çknhu {ÂGÞík’ ({]ík Mkhkuðh)Lkk Lkk{Úke
yku¤¾kÞ Au. íkuLke Ãk]Úðe ÃkhLke MkÃkkxe Mk{tËhLke MkÃkkxe fhíkkt ðÄkhu
ôzkE{kt Au yLku íkuLkk yuf ¾kMk rð¼køk WÃkh yuf Mkhkuðh MðYÃku
ykùÞosLkf yuðk «fkhLkwt Ãkkýe WÃkÂMÚkík Au fu, su{kt fkuE MkSð
{kA÷e, Ëuzfk ðøkuhu Srðík LkÚke hne þfíkwt. yux÷k {kxu íkuLku ‘çknhu
{ÂGÞík’ fnuðk{kt ykðu Au. yk s MÚk¤ ‘MkËq{’ çkíkkððk{kt ykðu Au.
LkWÍw rçkÕ÷krn r{Lk yÍkrçkne ð økËrçkne, yk{eLk.
“Mkqhyu yyThkV”{kt ðýoLk Au : yLku (yuðe s) heíku ßÞkhu y{u ÷qík
(y÷i.)Lku ÃkÞøkBçkh çkLkkðe {kufÕÞk; íÞkhu íku{ýu ÃkkuíkkLke fki{Lku fÌkwt fu
ík{u yuðwt çkuþ{eoðk¤w fk{ þkLku fhku Aku fu søkík{kt yuLkk suðwt fk{ ík{khkÚke
Ãknu÷kt fkuEyu fÞwO LkÚke. (80) (yux÷u) ík{u íkku {Lkkufk{Lkk Ãkqhe fhðk †eykuLku
Akuze ÃkwY»kku íkhV Ëkuzku Aku; çkÕfu ík{u ({Lkw»ÞíkkLke) nËÚke ðÄLkkh ÷kufku Aku.
(81) yLku íku{Lke fki{u ftE sðkçk Lk ykÃÞku, Ãkhtíkw (ykÃkMk{kt) yu s fÌkwt
fu, yu{Lku ÃkkuíkkLkk þnuh{ktÚke fkZe {qfku, (fkhýfu) yu ÷kufku íkku çknw Ãkrðºk
hnuðk [knu Au. (8h) Vhe y{u (yÍkçk WíkkÞkou yLku) ÷qík (y÷i.)Lku íkÚkk
íku{Lkk ½hðk¤kykuLku çk[kðe ÷eÄk; Ãký íku{Lke ÃkíLke (Lk çk[e) fu íku ÃkkA¤
hne sLkkhkyku {ktnuLke níke. (83) yLku y{u íkuyku Ãkh yuf Lkðk «fkhLkku
(yux÷u ÃkÚÚkhkuLkku) ðhMkkË ðhMkkÔÞku, íkku òuE ÷ku fu ÃkkÃkeykuLkku ytík fuðku
ykÔÞku ? (84)
WÃkh ðýoLk fÞko «{kýu fËe fËe nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) òíku
Ãký sE çkkuÄ ykÃkíkk níkk. íku ÷kufku {qŠíkÃkqsf nkuðk WÃkhktík ¾wÕ÷uyk{
÷ðkíkík (fwËhík rðYØ)Lkwt fk{ fhíkk níkk. yu fwf{o MkkiÚke Ãknu÷kt íku{ýu
s fÞwO níkwt. ykuøkýºkeMk ð»ko MkwÄe íkuykuLku Mk{òðíkk hÌkk Ãký {kLÞwt
Lkrn, çkÕfu íkkiçkk fhðkLku çkË÷u íkuykuLke çkË{kþe rËLk-«ríkrËLk ðÄíke
økE, íkku ºký Vrh~íkk nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)Lku íÞkt AkufhkykuLke Mkqhík{kt
çkÃkkuhLkk Mk{Þu ÃkÄkÞko. nÍ. Eçkúkne{ (y÷ÞrnMMk÷k{)yu {nu{kLkkuLke
ÔÞðMÚkk fhe yLku ðkAhzkLkwt ¼qtsu÷wt økku~ík ÷kðe Mkk{u {qõÞwt, Ãký íku{ýu
¾kÄwt Lkrn yLku fÌkwt fu, y{u íkku Vrh~íkk Aeyu yLku MkËq{Lkku Lkkþ fhðk
ykÔÞk Aeyu. nÍhík Eçkúkne{ (y÷ÞrnMMk÷k{)yu fÌkwt : íÞkt íkku nÍhík
÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{) Ãký Au yLku çkeò Lkuf ÷kufku Ãký nþu. íkku íkuyku
çkkuÕÞk : nÍhík ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku çk[kðe ÷Eþwt yLku íÞkt Ãkkt[
sý Ãký Lkuf LkÚke, Lkrn íkku íkuLkku Lkkþ Lk fhík. Vhe íkuyku nÍhík ÷qík
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ÃkkMku MkËq{ ÃknkutåÞk yLku fÌkwt fu, hkºku y{u ík{khu
íÞkt {nu{kLk hneþwt. »k{qËðk¤kykuyu YÃkk¤k Akufhkyku òuE nÍhík
÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ½h Ãkh [ZkE fhe. íku{ýu ½ýe ykrsÍe
fhe yLku fÌkwt fu, ík{Lku {khe Akufheyku øk{íke nkuÞ íkku íkuýeyku MkkÚku
rLkfkn fhe ÷ku, Ãkhtíkw rLk÷oÍÍ çkLke {khk {nu{kLkkuLkwt yÃk{kLk Lk fhku.
Ãkhtíkw íkuykuyu {kLÞwt Lknª yLku çkkhýwt íkkuzðk ÷køÞk. Vrh~íkkykuyu nÍhík
÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku ytËh ¾U[e ÷eÄk yLku ÃkkuíkkLke Ãkkt¾ku VVzkðe,
suÚke íkuyku yktÄ¤k çkLke økÞk. ÃkAe nÍhík ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)
yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke þnuh Akuze [kÕÞk økÞk yLku íku{Lke fki{
Ãkh yÍkçk ykÔÞku.
{kºk yux÷wt s Lkrn fu ík{u økwLkkun fhe hÌkk Aku, çkÕfu yk fwËhík
rðYØLkwt fkÞo fhðwt yuLke Ë÷e÷ Au fu, ík{u {Lkw»ÞíkkLke nËÚke Ãký çknkh
Lkef¤e økÞk Aku.
yux÷u AuðxLke ðkík íkuykuLke yu s níke fu, ßÞkhu nÍhík ÷qík (y÷i.)
y{Lku LkkÃkkf yLku ÃkkuíkkLku Ãkkf Mk{su Au, íkku LkkÃkkf ÷kufku{kt yu{Lkwt þwt
fk{ ? {kxu yu{Lku Ëuþ rLkfk÷ fhðk òuEyu fu nt{uþLke íkfhkh {xe
òÞ. ¾ih, íku fkuÃkkÞ{kLkku íkku íku{Lku þwt fkZðkLkk níkk. y÷çk¥k, yÕ÷kn
íkyk÷kyu s nÍhík ÷qík (y÷i.) yLku íku{Lkk fwxwtçkesLkkuLku þnuh Akuze
[kÕÞk sðkLkwt Vh{kÔÞwt. íku{Lkwt þnuh Akuze çknkh Lkef¤ðwt níkwt fu íku ÷kufku
Ãkh yÍkçk ykðe ÷køÞku. nÍhík ÷qík (y÷i.)Lkk MkçktÄðk¤kyku{ktÚke
{kºk íku{Lke ÃkíLke y÷øk hne yLku çkeò ÃkkÃkeyku MkkÚku íkuLkku Ãký Lkkþ
ÚkÞku. fkhý fu íku †e AkLke heíku çkË{kþkuLke MknkÞf níke. nÍhík ÷qík
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lku íÞkt su {nu{kLkku ykðíkk íkuLke íkuykuLku ¾çkh fhíke
yLku çkËfkheLku W¥kusLk ykÃkíke níke. Mkkhktþ fu, su ÷kufku yk Lkkþðtík
çke{khe{kt MkÃkzkÞu÷kt níkk yLku LkçkeLkku Mk¾ík {wfkçk÷ku fhíkk íku{s
íku{Lku swXkzíkk yÚkðk su fw£ yLku çkËfkheLkk fk{{kt íkuykuLkk MknkÞf
níkk íku Mkki Ãkh yÍkçk ykÔÞku.
çkeò MÚk¤u ykÔÞwt Au fu, ðMíkeykuLku ôÄe {khe Ëuðk{kt ykðe yLku
ÃkÚÚkhkuLkku ðhMkkË {kuf÷ðk{kt ykÔÞku. fux÷kf E{k{kuLke LkSf yksu Ãký
÷ðkíkíkLke Mkò yu Au fu, fkuE Ãknkz ðøkuhu ô[e søÞkyuÚke íkuLku Lkkt¾e
Ëuðk{kt ykðu yLku WÃkhÚke ÃkÚÚkh {khðk{kt ykðu yLku ½ýe ËwøkOÄðk¤e
søÞk{kt fuË hk¾ðk{kt ykðu.
ÃkkÃk fhíke ð¾íku íkuLku çkwYt Ãkrhýk{ Mkk{u ykðíkwt LkÚke, suÚke
{Lkkufk{Lkk yLku {òLkk ykðuþ{kt yuðk fk{ku fhe Lkkt¾u Au, su çkwrØ
yLku {Lkw»ÞíkkLke rðYØ nkuÞ Au. Ãkhtíkw çkwrØþk¤eLku òuEyu fu çkeòykuLkk
çkLkkðku Mkkt¼¤e çkkuÄ ÷u yLku çkËeLkk ytò{Lku nt{uþ Lksh Mk{ûk
hk¾u.
“Mkqhyu nqË”{kt yk «{kýu ðýoLk Au : yLku ßÞkhu y{khk íku
Vrh~íkk nÍhík ÷qík (y÷i.)Lke ÃkkMku ÃknkutåÞk íÞkhu nÍhík ÷qík (y÷i.)
íku{Lkk (ykððk)Úke rË÷økeh ÚkÞk yLku rË÷{kt YtÄkÞk yLku fnuðk ÷køÞk
: yksLkku rËðMk çknw Mk¾ík Au. (77) yLku (íkuykuLke ¾çkh Mkkt¼¤ku)
íku{Lke fki{ íku{Lke ÃkkMku çkuÄzf Ëkuzíke ykðe yLku Ãknu÷ktÚke s íkuyku
çkËVu÷eyku fhíkk níkk. nÍhík ÷qík (y÷i.)yu fÌkwt : nu fki{ ! yk
{khe (fki{Lke) Ëefheyku {ðsqË Au. íkuýeyku ík{khk ({ík÷çk) {kxu ðÄw
Mkkhe Au, íkku yÕ÷kn íkyk÷kÚke zhku yLku {khk {nu{kLkku(Lkk MkçktÄ){kt {Lku
Vsuík Lk fhku. þwt ík{khk{kt fkuE Ãký ¼÷ku {kýMk (Mkkhk [÷ýLkku) LkÚke ?
(78) íkuyku çkkuÕÞk fu, ykÃk Mkkhe heíku òýku Aku fu y{Lku ykÃkLke (fki{Lke)
ËefheykuÚke ftE {ík÷çk LkÚke yLku su ftE y{u [kneyu Aeyu íku íkku ykÃk
òýku s Aku. (79) nÍhík ÷qík (y÷i.) ÷k[kh ÚkE fnuðk ÷køÞk : òu
{Lku ík{khk {wfkçk÷kLke þÂõík nkuík yÚkðk fkuE {sçkqík ÃkLkkn{kt sE çkuMkík
íkku fuðwt MkkYt Úkkík ! (80) (yk øk¼hkx òuE) {nu{kLkku çkkuÕÞk fu, nu ÷qík
(y÷i.) ! y{u ykÃkLkk hçkLkk {kuf÷u÷k (Vrh~íkk) Aeyu. (zhþku Lkrn) íkuyku
ykÃkLkk MkwÄe fËe Ãknkut[e þfþu Lkrn. {kxu ykÃk ÃkkuíkkLkk fwxwtçkLku ÷E hkºku
fkuE Ãký ð¾íku (ynªÚke) Lkef¤e òð yLku ík{khk{ktÚke fkuE Ãký ÃkkAwt Vhe
Lk swyu, Ãkhtíkw ykÃkLke †e. íkuýeLku Ãký íku s ykVík Ãknkut[þu, su yu ÷kufkuLku
Ãknkut[þu. íkuykuLkk ðkÞËk (yÍkçk)Lkku ð¾ík Mkðkh Au. þwt Mkðkh LkSf LkÚke
? (81) ÃkAe ßÞkhu y{khku (yÍkçkLkku) nwf{ ÃknkutåÞku íÞkhu y{u íku ðMíkeLku
WÃkh-Lke[u fhe Lkkt¾e yLku íkuLkk WÃkh y{u (¾tøkh suðk) {kxeLkk ÃkÚÚkhku
÷økkíkkh ðhMkkÔÞk; (8h) su ykÃkLkk ÃkhðhrËøkkhLke ÃkkMkuÚke rLkþkLke fhu÷k
níkk yLku íku ðMíkeyku yk swÕ{eykuÚke ftE Ëqh LkÚke. (83)
yk Vrh~íkk ¾qçkMkwhík, swðkLk AkufhkykuLkk MðYÃk{kt økÞk yLku
nÍhík ÷qík (y÷i.)yu «Úk{ íku{Lku yku¤ÏÞk Lkrn fu yu Vrh~íkk Au.
íkuÚke íku{Lku Mkk{kLÞ {nu{kLk Mk{S ÃkkuíkkLke fki{Lke fwxuð òýíkk nkuðkÚke
çknw rË÷økeh ÚkÞk fu, {nu{kLkkuLku çk[kððk fki{ MkkÚku ÷zðwt Ãkzþu. íku{Lkwt
øk¼hkðwt ðkMíkrðf níkwt, fkhý fu yu yuf÷k níkk.
Vrh~íkk nÍhík ÷qík (y÷i.)Lku ½uh WíkÞko íku òuE fki{ çkËËkLkíkÚke
Ëkuzíke ÄMke ykðe yLku nÍ. ÷qík (y÷i.) ÃkkMku sçkhËMíkeÚke {nu{kLkkuLke
{ktøkýe fhe, íkku {nu{kLkkuLke ykçkY çk[kððk ÃkkuíkkLke Ëefheyku Ãkhýkððk
íkiÞkh ÚkÞk fu su fkuE rLkfkn fhþu íku {khe {ËË fhe çkeòykuLku Mk{òðe
nxkððkLke fkurþþ fhþu. íkuÚke s íku{ýu fÌkwt : þwt ík{khk{kt yuf Ãký
¼÷ku-MkËk[khe {kýMk LkÚke ? Ãký íku fk{kðuþ ÷kufku {kLku íkuðk õÞkt
níkk? íku Mk{Þ{kt fkrVhÚke ÃkhýkððkLke {LkkE Lk níke yLku fux÷kfLkk
fnuðk {wsçk ËefheykuÚke {whkË íku ÷kufkuLke s ykuhíkku Au. fkhý fu Ëhuf
Lkçke ÃkkuíkkLke WB{íkLkku ÄkŠ{f çkkÃk økýkÞ Au. íkku yu {ík÷çk ÚkÞku fu su
ík{khe ykihíkku ík{khk ½hku{kt Au, íkuýeyku ík{khe {ík÷çk (fk{ðkMkLkk)
Ãkqhe fhðk {kxu çknuíkh Au.
{ík÷çk yu fu, òu {kYt fwxwtçk yLku Mkøkkt-ðnk÷kt nkuík íkku íku{Lkku
ykþhku ÷E íku{Lke {ËËÚke ík{khku {wfkçk÷ku fhík, Ãký íku{Lkwt fkuE Lk
níkwt. yÕ÷kn íkyk÷k Ãkh ¼hkuMkku nkuðk Aíkkt yríkþÞ øk¼hkx{kt ònuhe
MkkÄLkku íkhV Lksh fhíkkt yu{ fne ËeÄwt. íkuÚke s nËeMk{kt Au fu, nÍhík
÷qík (y÷i.)yu yÕ÷kn íkyk÷kLkku yk©Þ ÷eÄku íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lke {ËË fhe íku{Lku çk[kÔÞk. nËeMk{kt yu Ãký ykÔÞwt Au fu, nÍhík
÷qík (y÷i.)Lkk ÃkAe sux÷k Lkçkeyku ykÔÞk íku Mkki çknku¤k fwxwtçk yLku
¼khu sÚÚkkðk¤k níkk.
ßÞkhu {nu{kLkkuyu nÍhík ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkku çkunË øk¼hkx
òuÞk íÞkhu íku{ýu ÃkkuíkkLkwt Vrh~íkk nkuðwt ònuh fhe fÌkwt fu, ík{u nxe
òyku, y{u òuE ÷Eyu Aeyu. yu ík{Lku ftE Ãký LkwfMkkLk Ãknkut[kze
þfþu Lkrn. Vhe nÍhík rsçkúE÷ (y÷ÞrnMMk÷k{)yu ÃkkuíkkLke Ãkkt¾
(Ãk¤) íkuykuLkk [nuhkyku WÃkh Vuhðe íkuÚke Mkki yktÄ¤k ÚkE økÞk yLku
íÞktÚke yu{ fnuíkk LkkXk fu Ëkuzku Ëkuzku, ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk {nu{kLkku
òËqøkh Au. ÃkAe Vrh~íkkykuyu nÍhík ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku fÌkwt fu,
ík{khe ykihík fkrVh Au. íkuýeLkk rMkðkÞ Mkki ½hðk¤kykuLku ÷E hkíkkuhkík
ynªÚke Lkef¤e òyku. nÍhík ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{) çknw s nuhkLk
ÚkÞk. íkuÚke ÃkqAâwt fu, yu ÷kufku õÞkhu n÷kf Úkþu ? íkku fÌkwt fu, Mkðkh{kt
n÷kf Úkþu, øk¼hkyku Lkrn. Vhe «¼kík ð¾íku nÍhík ÷qík (y÷Þrn-
MMk÷k{)Lkk íÞktÚke Ëqh Lkef¤e sðk ÃkAe yÍkçk þY ÚkÞku. ykÃkýk
nwÍqh (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku Mkðkh Úkíkkt s {¬k Víkun ÚkÞwt

níkwt íkku fËk[ yk ykÞík{kt íku íkhV Eþkhku nkuðku òuEyu.
Ãkkt[ þnuhkuLku ykfkþ íkhV ô[fe ôÄk {kÞko íku WÃkhktík ÃkÚÚkhkuLkku
ðhMkkË Ãkzâku. íku ÃkÚÚkhku Ãkh yÍkçkLke rLkþkLke íkhefu ¾kMk htøk yLku
¾kMk «fkhLke Lkfþe níke. fux÷kfLkwt fnuðwt Au fu, ÃkÚÚkhku Ãkh Lkk{ ÷¾u÷kt
níkkt. suLkk Lkk{Lkku ÃkÚÚkh níkku, íku íkuLkk s WÃkh ykðe Ãkzíkku. yux÷u
íku{Lkk fnuðk {wsçk su ÷kufku þnuh{kt níkk íkuykuLku ôÄk {khe Ëuðk{kt
ykÔÞk yLku þnuh çknkhLkk ÷kufku WÃkh ÃkÚÚkh ðhMÞk.
þk{ síkkt {køko{kt íkuLkk ¾tzuhku ðøkuhu ykðíkk nkuðkÚke {¬kðkMke
fkrVhkuyu Eçkúík Ãkfzðe òuEyu.
“Mkqhyu rn@”{kt yk «{kýu Vh{kÔÞwt : íku{ýu (nÍ. Eçkúkne{ y÷i.)
fÌkwt fu, nu Vrh~íkkyku ! nðu ík{kYt (çkeswt) fk{ þwt Au ? (Ãk7) íku{ýu fÌkwt fu
y{u yuf ÃkkÃke fki{Lkk íkhV (rþûkk ykÃkðk) {kuf÷ðk{kt ykÔÞk Aeyu, (Ãk8)
Ãkhtíkw nÍhík ÷qík (y÷i.)Lkk ½hðk¤k fu y{u íku{Lku MkkiLku sYh çk[kðeþwt,
(Ãk9) Ãký íku{Lke †e MkçktÄe y{u rLkýoÞ fÞkou Au fu çkuþf, íku ÃkkA¤ hne
sLkkhkyku{ktÚke nþu. (60) ÃkAe ßÞkhu íku Vrh~íkk nÍ. ÷qík (y÷i.)Lkk
½uh ÃknkutåÞk (61) íkku nÍ. ÷qík (y÷i.)yu fÌkwt fu ¾hu¾h, ík{u yòÛÞk
÷kufku (÷køkku) Aku. (6h) íku{ýu fÌkwt fu Lkrn, çkÕfu y{u íkku ykÃkLke ÃkkMku
íku (yÍkçk) ÷kÔÞk Aeyu, su{kt íkuyku Í½zku fhíkk níkk (63) yLku y{u
ykÃkLke ÃkkMku Ãkkfe ðkík ÷ELku ykÔÞk Aeyu yLku y{u íkÆLk Mkk[k Aeyu.
(64) {kxu ÃkkuíkkLkk ½hðk¤kykuLku ÷E hkíkLkk fkuE Ãký ¼køk{kt (ynªÚke)
[kÕÞk sòu yLku ykÃk íku{Lke ÃkkA¤ [k÷òu yLku ík{khk{ktÚke fkuE Ãký ÃkkAwt
VheLku swyu Lkrn yLku ík{Lku ßÞkt (sðk)Lkku nwf{ ÚkÞku Au íÞkt [kÕÞk sòu
(6Ãk) yLku y{u nÍhík ÷qík (y÷i.)Lke ÃkkMku yk nwf{ {kufÕÞku fu, Mkðkh
Úkíkkt yu ÷kufkuLkk {q¤ íkÆLk fÃkkE sþu (66) yLku þnuhLkk ÷kufku ¾wþðõíke
fhíkk (Ëkuze) ykÔÞk. (67) nÍhík ÷qík (y÷i.)yu fÌkwt : çkuþf, yu ÷kufku
{khk {nu{kLk Au {kxu {Lku Vsuík Lk fhku (68) yLku yÕ÷knÃkkfÚke zhku íkÚkk
{Lku ({nu{kLkku Mkk{u) YMðk Lk fhku. (69) íkuykuyu fÌkwt fu, þwt y{u ík{Lku
yk¾e ËwrLkÞkLkk ÷kufku(Lke rn{kÞík)Úke {LkkE fhe Lk níke ? (70) nÍhík
÷qík (y÷i.)yu fÌkwt fu, òu ík{u {kYt fÌkwt fhku íkku yk {khe Ëefheyku nksh
Au; (yu{LkkÚke rLkfkn fhe ÷ku) (71) (nu hMkq÷ Mk÷. !) ykÃkLkk «kýLkk
MkkuøktË ! íkuyku ÃkkuíkkLke {Míke{kt çku¼kLk çkLÞk níkk. (7h) íkku Vhe íkuykuLku
MkqÞo Lkef¤íkkt yuf ¼Þtfh yðksu ykðe Ãkfzâk. (73) ÃkAe y{u íku ðMíkeLku
WÃkhík¤u fhe Lkkt¾e yLku íkuykuLkk WÃkh y{u {kxeLkk (Ãkfðu÷k ¾tøkh suðk)
ÃkÚÚkh ðhMkkÔÞk. (74) çkuþf, yk çkLkkð{kt ÷ûk ykÃkLkkhkyku {kxu fux÷ef
rLkþkLkeyku Au (7Ãk) yLku íku ðMíke yuf ykçkkË Mkzf Ãkh ykðu÷e Au. (76)
y÷çk¥k, yu{kt E{kLkðk¤kyku {kxu {nkLk Eçkúík Au (77) yLku çkuþf, ðLkLkk
hnuLkkhkyku (yux÷u fki{u þwyiçk) Ãký çkunË swÕ{e níkk, (78) suÚke y{u
íkuykuÚke Ãký çkË÷ku ÷eÄku yLku yk çkÒku (fki{kuLke) ðMíkeyku ¾wÕ÷k {køko Ãkh
Au. (79)
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu ðkík[eík ÃkAe rð[kÞwO fu, ¾wþ¾çkh
ykÃkðk {kxu yuf Vrh~íkku çkMk níkku, Ãký fËk[ çkeswt fk{ nþu íkuÚke
½ýk ykÔÞk Au, íkku ÃkqAâwt fu çkeò õÞk fk{ {kxu ÃkÄkÞko Aku ?
íku ykihík rË÷Úke {wLkkrVf níke, Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkf ònuhe økwLkkn
rMkðkÞ yÍkçk fhíkku LkÚke. suÚke yuf yuðku nwf{ {kufÕÞku, su íkuýeÚke
çkLke þõÞku Lkrn. íku nwf{ yu níkku fu, fkuEyu Ãký {kut Vuhðe ykðu÷k
yÍkçkLku òuðwt Lkrn, Ãký íkuýeyu ÃkkA¤ Vhe òuÞwt íkku íku økwLkkn Ãkh
yÍkçk{kt Ãkfze ÷eÄe.
Vrh~íkk nÍhík ÷qík (y÷i.)Lkk ½uh {kLkð MðYÃk{kt økÞk níkk.
íkuÚke íku{ýu zheLku fÌkwt fu, ík{u yòÛÞk {kýMk ÷køkku Aku. {ík÷çk fu,
ík{Lku ynªLkk hnuðkMkeykuLke fwxuðLke ¾çkh LkÚke. nðu íkuyku ík{khe Mk-
kÚku fuðe heíku ðíkuo Au íku òuðkLkwt hÌkwt yÚkðk yk ðkík íku ð¾íku fne nþu,
ßÞkhu ÷kufkuyu Vrh~íkkykuLku ¾qçkMkwhík Þwðfku Mk{S nÍ. ÷qík (y÷i.)Lkk

{fkLk Ãkh [ZkE fhe íÞkhu íku{ýu íku{Lkk çk[kðLke Ãkqhíke fkurþþ fhe.
ytíku ÚkkõÞk yLku yVMkkuMk fhðk ÷køÞk Aíkkt íkuykuyu ftE {ËË Lk fhe
íkku {nu{kLkkuLku MktçkkuÄe fÌkwt : ík{u ysçk «fkhLkk ÷kufku Aku fu, ík{khe
ykçkY çk[kððk «ÞíLkku fYt Awt, Ãký ík{u ftE s {ËË ykÃkíkk LkÚke ?
íÞkhu Vrh~íkkykuyu fÌkwt fu, ík{u øk¼hkþku Lkrn, y{u {kLkðe LkÚke. y{u
íkku ykfkþÚke íku yÍkçk ÷ELku ykÔÞk Aeyu, suLkk rðþu íkuyku ík{khe
MkkÚku Í½zku fhíkk níkk. yux÷u ík{u íkuykuLku yÍkçkLke Ä{fe ykÃkíkk níkk
yLku íkuyku ELfkh fhíkk níkk.
nðu Lk®[ík ÚkE òyku. yÍkçk ykððkLke çkkçkík íkÆLk Mkk[e yLku
yx¤ Au.
Úkkuze hkík çkkfe hnuíkkt ÃkkuíkkLkk fwxwtçkLku ÷E ðMíkeÚke çknkh Lkef¤e
sòu. ík{khu MkkiLke ÃkkA¤ hnuðwt fu fkuELkk hne sðk yÚkðk ÃkkAk
Vhe sðk çkkçkík ®[íkk Lk hnu. þktríkÃkqðof yÕ÷kn íkyk÷kLkk rÍ¢ íkÚkk
þw¢{kt ÷køku÷k hne MkkiLke Mkt¼k¤ Ãký ÚkkÞ. çkeswt, ykøk¤ [k÷Lkkhkyku
ykÃkLkk «¼kð yLku hkuçkÚke ÃkkA¤ VheLku òuE Lk þfíkkt ¼ÞLke søÞkÚke
çk[e òÞ. ð¤e, ík{Lku ÃkkuíkkLkk ònuhe heíku Mkt¼k¤ hk¾Lkkh Mk{su. yk
«{kýu þk{{kt yÚkðk yÕ÷kn íkyk÷kyu {wfhoh fhu÷k þktrík{Þ MÚk¤u
Ãknkut[e òyku. yk ðkík[eík íkuykuLke [ZkE ÃkAe níke, Ãkhtíkw yºku íkuLkwt
çkÞkLk «Úk{ fÞwO Au.
yux÷u Mkðkh Úkíkkt yÍkçk þY ÚkE sþu yLku Mknus rËðMk Wøkíkkt
çkÄku {k{÷ku Ãkíke sþu.
{nu{kLkkuLke ¾çkh Mkkt¼¤íkkt s ÷kufku nÍhík ÷qík (y÷i.)Lkk {fkLku
[Ze ykÔÞk.
íku{ýu sðkçk ykÃÞku fu, y{u «Úk{ [uíkðýe ykÃke [qõÞk Aeyu fu
fkuE yòÛÞk {kýMkLku ík{khu {nu{kLk çkLkkððku Lkrn, Aíkkt ík{u {nu{kLk
çkLkkÔÞk, íkku ík{khe Vsuíke ík{khk s nkÚku Úkþu. y{u þwt fheyu ?
íku ÷kufkuLkk sðkçkÚke sýkÞ Au fu, íkuyku MkËk ÃkhËuþeyku MkkÚku
çkËVu÷e fhíkk nþu yLku nÍhík ÷qík (y÷i.) ÃkkuíkkLke ÞÚkkþÂõík íku
rçk[khkykuLku çk[kðLke fkurþþ fhe yk Lkk÷kÞfkuLku çkqhk fk{Úke yxfkðíkk
nþu. yk ð¾íku Ãký íku{ Úkíkkt íkuykuyu Ä{fe ykÃke íkku nÍhík ÷qík
(y÷i.)yu fÌkwt fu, çkuþf ! ík{u {Lku yòÛÞk ÷kufkuLkk çk[kðÚke hkuõÞku,
Ãkhtíkw {khk hkufðkLkwt fkhý þwt Au ? {kºk yux÷wt s fu ík{u Mð¼krðf heíku
ðkMkLkk Ãkqýo fhðkLkk {køkoLku Akuze øktËw fk{ fhku Aku. íkku ík{u Ãkkuíku s
rð[khku fu ðkMkLkk Ãkqýo fhðk {kxu ík{khe Mkk{u ík{khe ÃkíLkeykuLkk n÷k÷
{køkkou nkuðk Aíkkt yuðwt çkunqËk nhk{ fk{ fhe þk {kxu ykVík{kt Ãkzku
Aku ? òu ík{u {khk fnuðk {wsçk [k÷e n÷k÷ yLku y¬÷ yLkwMkkh
{køkuo ðkMkLkk Ãkqhe fhku, íkku çkMk Au. yuðe n÷k÷ yLku Ãkrðºk ðMíkw Akuze
nhk{Lke øktËfe{kt þk {kxu Ãkzku Aku ?
yÕ÷knÃkkf nwÍqh (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku Vh{kðu Au fu,
ík{khk «kýLkk MkkuøktË ! íku ÷kufku ÃkkuíkkLke {Míke{kt yux÷k ½u÷k çkLÞk níkk
fu, nÍhík ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ðkík Mkkt¼¤íkk s Lk níkk. þÂõíkLkk
{Ë yLku ðkMkLkkLke ½u÷Akyu yuðk yktÄ¤k çkLkkÔÞk níkk fu, rLkhktíku
yÕ÷knLkk ÃkÞøkBçkh MkkÚku Í½zku fhe hÌkk níkk. yux÷wt Ãký òýíkk Lk
níkk fu, Mkðkhu þwt ÚkLkkh Au ! rðLkkþLke ½ze íkuykuLkk {kÚku ½w{íke níke,
Aíkkt íkuyku nÍhík ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ðkíkku Ãkh nMkíkk níkk, íkku
{kiík íkuykuLku òuE nkMÞ fhíkwt níkwt. nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.) Vh{kðu
Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu {wnB{Ë (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkk
«kýÚke ðÄw {kLkðtík yLku çkwÍwøkeoðk¤ku fkuE «ký ÃkuËk fÞkou LkÚke. fkhý
fu yÕ÷kn íkyk÷kyu nwÍqh (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkk «ký
rMkðkÞ çkeò fkuE «kýLkk MkkuøktË ¾kÄk LkÚke. þheyík{kt fkuELkk «ký
ðøkuhuLkk MkkuøktË ¾kðk {kýMkku {kxu òEÍ LkÚke.
{ík÷çk fu ÷ûk ykÃkLkkhkyku yLku ðMíkwÂMÚkrík òuE Ãkrhýk{ fk-

ZLkkhkyku {kxu nÍhík ÷qík (y÷i.)Lke fki{Lkk rfMMkk{kt EçkúíkLke yLkuf
rLkþkLkeyku Au. yuÚke {kýMk Mk{S þfu Au fu, çkwhkE yLku çkË{kþeLkwt
Ãkrhýk{ çkwYt s ykðu Au. yÕ÷kn íkyk÷kLke {nkLk fwËhík ykøk¤
Mk½¤e Mk¥kkyku yLku þÂõíkyku ÔÞÚko Au. íkuLke ÷kXe{kt yðks LkÚke. íkuLkk
íkhVÚke Ze÷Úke {økYh Lk Úkðwt òuEyu. Lkçkeyku yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk
¾kMk çktËkyku MkkÚku yËkðík yLku nX Lk hk¾ðe òuEyu. Lknª íkku çkwYt
Ãkrhýk{ ykðþu.
{¬kÚke rMkheÞk íkhV síkk íku ôÄe {khu÷e ðMíkeykuLkk ¾tzuhku
ðøkuhu rLkþkLkeyku Lkshu Ãkzu Au. íku rLkþkLkeyku òuðkÚke E{kLkðk¤kykuLku
¾kMk Eçkúík ÚkkÞ Au. fkhý fu íkuyku Mk{su Au fu, íku fki{Lke Ëw»xíkk yLku
çkË{kþeLke rþûkk{kt s íku ðMíkeyku ôÄe {khðk{kt ykðe. yLÞ ÷kufku
{kxu Mkt¼rðík Au fu, íkuyku íkuLku òuE yu{ fne Lkkt¾u fu yu íkku {kºk Mk-
tòuøkðMkkíkT y{wf ðkMíkrðf fkhýkuMkh ÚkÞwt nþu.
fki{u ÷qíkÚke Eçkúík :
nÍhík ÷qík (y÷i.)Lke ðMíkeyku fu suLkk ¼q ¼køkLku ík¤u-WÃkh fhe
Lkkt¾ðk{kt ykÔÞku níkku. fwhTykLku fhe{Lkk EhþkË «{kýu yhçkÚke þk{
sLkkhk {køko WÃkh òuzoLkLkk rðMíkkh{kt yksu Ãký Mk{wÿLke MkÃkkxeÚke
½ýe ôzkEyu yuf {kuxk hý rðMíkkh MðYÃku {kisqË Au. íkuLkk yuf ½ýk
{kuxk ¼køk WÃkh yuf ¾kMk «fkhLkwt Ãkkýe yLku ({]ík) Mkhkuðh MðYÃku
WÃkÂMÚkík Au, íku Ãkkýe{kt fkuE {kA÷e, Ëuzfkt ðøkuhu MkSðku Sðtík hne
þfíkk LkÚke. yux÷k {kxu yk MkhkuðhLku “çknhu {ÂGÞík” ({]ík Mkhkuðh)
fnuðk{kt ykðu Au yLku “çknhu ÷qík”Lkk Lkk{Úke Ãký yku¤¾ðk{kt ykðu
Au. MktþkuÄLkÚke òý ÚkE Au fu, ðkMíkð{kt íku{kt ÃkkýeLkwt «{ký ½ýwt ykuAwt
yLku íki÷e (ûkkhÞwõík) ÃkËkÚkkouLkwt «{ký ðÄkhu Au. yux÷k {kxu fkuE MkSð
yk Ãkkýe{kt Sðtík hne þfíkwt LkÚke.
yksfk÷ Ãkwhkíkíð ¾kíkkyu y{wf hnuXký {kxuLke E{khíkku yLku

nkux÷ku ðøkuhu Ãký íÞkt çkLkkÔÞk Au yLku ykr¾híkÚke økkVu÷ ¼kiríkfíkkLkk
Ãkqòhe ÷kufkuyu yksfk÷ íkuLku yuf ÃkÞoxLk MÚk¤ çkLkkðe ËeÄwt Au. ÷kufku
ík{kþk MðYÃku íkuLku òuðk ykðu Au. fwhTykLku fhe{u yk çkuËhfkhe yLku
økV÷ík WÃkh [uíkðýe {kxu ytíku Vh{kÔÞwt : “ELLk Ve Íkr÷f ÷ykÞík
rÕ÷÷T {wyTr{LkeLk” yux÷u fu, ðkMíkð{kt íkku yk ½xLkkyku yLku MÚk¤ku
Ëhuf çkwrØþk¤e yLku rË½oá»xk {kxu çkkuÄÃkkX økúný fhðkLkwt {kæÞ{ Au.
Ãkhtíkw íku çkkuÄÃkkXÚke ÷k¼ WXkðLkkh {kºk {wyTr{Lk s nkuÞ Au. yLÞ
÷kufku yk MÚk¤kuLku yuf ÃkÞoxf çkLke ík{kþk MðYÃku s òuELku hðkLkk ÚkE
òÞ Au.
P P P
P nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík ÞyTfqçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt Mkku¤ søÞkyu
yLku nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk Mk¥kkðeMk søÞkyu fhðk{kt
ykÔÞwt Au.
y{qf rhðkÞíkku{kt Au fu, ÞnqËeykuyu ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{Úke {¬kLkk {wr~hfku {khVíku Mkðk÷ fhkÔÞku níkku fu, nÍhík
ÞyfqçkLkk Ãkwºkku íkku Ãku÷uMxkELk{kt hnuíkk níkk, íku ESó (r{MkTh) sELku
fu{ ðMÞk ?
íku{Lkku ÏÞk÷ níkku fu, ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke ÃkkMku
ÞnqËeykuLkku EríknkMk òýðkLkku fkuE †kuík LkÚke. {kxu n{khk Mkðk÷Lkku
sðkçk ykÃke þfþu Lknª. yLku yu heíku ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{ rðYØ {wr~hfkuLku W~fuhðkLkku {kufku {¤e sþu, fu ykÃk Mkk[k
hMkq÷ LkÚke.
íkku yk Mkðk÷Lkk sðkçk{kt yÕ÷knÃkkfu Ãkqhe Mkqhík LkkrÍ÷ Vh{kðe.
su{kt MktÃkqýo rðøkík MkkÚku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkku rfMMkku ðýoLk fÞkou.
MkkÚku íkuLku fwhiþeykuLkk íku ðíkoLk MkkÚku Mkktf¤e ÷eÄku, su íku ÞqMkwV (y÷i.)
Lkk ¼kEykuLke su{ ykÃk MkkÚku fhe hÌkk níkk.
ðkík yu{ níke fu, nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lkwt Lkk{ EMhkE÷ níkwt.
íku{Lkk çkkh Ãkwºkku níkk. yu{Lke LkMk÷Úke ÞnqËeykuLkk çkkh fçke÷k ÚkÞk.
yk Mkqhík{kt çkíkkÔÞw fu, nÍ. Þyfqçk (y÷i.) ÃkkuíkkLkk çkkh Ãkwºkku MkkÚku
Ãku÷uMxkELk{kt hnuíkk níkk. su{kt ykÃkLkk VhÍtË nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)
yLku íku{Lkk ¼kE rçkLÞk{eLk Ãký þk{u÷ níkk. çkeò ¼kEykuLke {kt
y÷øk níke. íkku Mkkðfk ¼kEykuyu {~ðuhku fhe nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)
Lku yuf fqðk{kt Lkkt¾e ËeÄk. ßÞktÚke yuf fkV÷ku ÃkMkkh ÚkE hÌkku níkku,
íku{ýu ykÃkLku fqðk{ktÚke fkZe r{Mkh{kt yuf ðÍehLku ðu[e ËeÄk. íÞkt
ðÍehLke ÃkíLke ykÃkLke ¾qçkMkwhíkeÚke ytòE økE yLku ykÃkLku ¾hkçk f]
íÞ fhðk {sçkqh fhðk ÷køke. ykÃku yÕ÷knÃkkfÚke Ëwyk {ktøke fu, {Lku
yk økwLkkn fhíkkt su÷{kt sðw ðÄw ÃkMktË Au. yÕ÷knÃkkfu ònuhe yMçkkçk
yuðk ÃkuËk fÞko fu, ykÃkLku su÷ {kuf÷ðk{kt ykÔÞk.
yÕ÷knÃkkfLkwt yuðw fhðwt fu, r{MkhLkk hkòLku Ïðkçk (MðÃLk) ykÔÞw.
yLku íkuLke Mkk[e íkyçkeh çkíkkððkLku ÷E íkuýu ykÃkLku su÷Úke Aqxfkhku
ykÃÞku. nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{u su÷{kt sðkLke [ku¾ðx fhkðe.
íÞkh çkkË ykÃkLku r{MkThLkk Lkkýk{tºke çkLkkÔÞk. yLku ÃkAe MkhfkhLkk çkÄk
s Ãkkðhku (yrÄfkhku) ykÃkLku MkkutÃke ËeÄk. nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{
ÃkkuíkkLkk {kt-çkkÃk íkÚkk ¼kEykuLku r{Mkh çkku÷kðe ÷eÄk. yLku yk heíku
íku{Lke LkMk÷ (ÞnqËeyku) Ãku÷uMxkELkÚke r{Mkh Ãknkut[e økE.
Mkqhyu ÞqMkwVLke yk ¾qçke Au fu, íku{kt nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkku
Ãkqhku rfMMkku ÷økkíkkh rðøkíkðkh ðýoLk fhðk{kt ykÔÞku Au. yk rfMMkku
çkeS fkuE Mkqhík{kt ðýoLk ÚkÞku LkÚke. yk rfMMkkÚke ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lke LkwçkqÔðíkLkku Ãkwhkðku yLku íku Ãký rðhkuÄeykuLkku
{kut {ktøÞku Ãkwhkðku Ãkqhku Ãkkze íku{Lku ÷Ãkzkf ykÃke fu, yk ðkíkku suLku
yhçkMíkkLk{kt fkuE òýíkw Lk níkwwt. ykÃk (Mk÷.)yu íkuLku ÞnqËeykuLke
òýfkheÚke Ãký ðÄw rðøkík MkkÚku þkLkËkh þi÷e{kt Mkt¼¤kÔÞku. yu rfMMkku
su ykÃkLku ðne (¾wËkE ðkýe) {khVíku ¿kkLk {éÞw íkuLkk ykÄkhu fnuðk{kt
ykÔÞku Au. ykÃku Ãkkuíku LkÚke ½ze fkZÞku. ykÞík 102-103{kt yk çk-
kçkíkLke MÃk»xíkk fhðk{kt ykðe Au.
yk MkkÚku nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¼kEykuLkku rfMMkku ykÃk
MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lkk ¼kEyku (fwhiþ fçke÷k)Lku Mkt¼¤kðe

íku{Lku ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¼kEykuLke su{ Ãkrhýk{ ¼kuøkððk {kxu
Ãký [uíkðe ËeÄk fu, ¼kEykuyu yíÞtík rLkËoÞíkkÃkqðof fqðk{kt LkktÏÞk,
Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kyu Võík çk[kÔÞk s Lknª, çkÕfu r{MkhLke nwfq{íkLkk
{kr÷f çkLkkÔÞk. yu s heíku ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ Ãký
su{Lku ík{u {¬k {wfho{nÚke rnshík fhðk {sçkqh fÞko, íku{Lku fík÷
fhðk çkÄk {¬kðkMkeykuyu íku{Lkk ½hLkku ½uhku fÞkou, Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkfu
íku{Lku Mkne Mk÷k{ík {ËeLkk þheV Ãknkut[kze ykÃÞk.
yLku nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¼kEykuyu suðe heíku {sçkqh
ÚkE ¼e¾ {ktøkðk nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ Mk{ûk ykSÍe fhðe
Ãkze, íkuðe s heíku {¬kLkk Ëw»fk¤ ð¾íku fwhiþeykuyu íku Ëwfk¤ hkufðkLke
Ëwyk fhðk ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ Mk{ûk Ëh¾kMík fhðe
Ãkze. yLku su{ nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{ r{MkhLkk çkkËþkn çkLÞk
yLku ¼kEykuyu íku{Lke Mk{ûk {kVe {ktøke íku s heíku Vínu {¬kLkk rËðMku
ík{khu Ãký ykÃk (Mk÷.) Mk{ûk SðLkËkLk {ktøkðw Ãkzþu.
nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{u Lkçke nkuðkLku ÷E Wå[ yÏ÷kf
hk¾e ¼kEykuLku {kV fhe ËeÄk yLku Vh{kÔÞwt fu, “yksu ík{khe fkuE
Ãkfz ÚkðkLke LkÚke. yÕ÷knÃkkf ík{Lku {kV fhu, íku Mkki ËÞk¤wyku{kt Mk-
kiÚke ©u»X ËÞk¤w Au.” yuðe s heíku ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{u
Lkk{kuþe¼he nkh ¾kÄu÷k fwhiþeykuLku Vh{kÔÞwt fu, nwt Ãký ík{Lku íku s
sðkçk ykÃkwt Awt, su nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{u ÃkkuíkkLkk ¼kEykuLku
ykÃÞku níkku fu, yksu ík{khe fkuE Ãkfz ÚkðkLke LkÚke, òyku ! {U ík{Lku
{kV fÞko. yksLkku rËðMk hnu{ fhðkLkku rËðMk Au, fík÷ fhe (çkË÷ku
÷uðkLkku) LkÚke.
yk rfMMkk{kt yu Ãký Ëþkoððk{kt ykÔÞw Au fu, nÍhík Eçkúkne{
(y÷i.), nÍhík EMnkf (y÷i.), nÍhík Þyfqçk (y÷i.) yLku nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lkku ËeLk (Ä{o) íku s níkku, su nÍhík {wnB{Ë MkÕ÷Õ÷knw

y÷Þrn ðMkÕ÷{Lkku ËeLk (Ä{o) Au. nÍhík {wnB{Ë (Mk÷.) yksu su
íkkineË, rhMkk÷ík yLku ykr¾híkLke {kLÞíkkyku íkhV çkku÷kðu Au, íku s
{kLÞíkkyku íkhV yk çkÄk Lkçkeyku ÃkkuíkkLkk Mk{Þ{kt çkku÷kðíkk níkk.
fwhTykLk þheV yuf íkhV nÍhík Þyfqçk (y÷i.) yLku nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.)Lkk [krhºÞ yLku çkeS íkhV nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk ¼kEyku,
ðuÃkkhe fkV÷kðk¤k, r{MkhLkk ðÍeh yÍeÍ, íkuLke ÃkíLke, r{MkhLke çkuøk{ku
yLku r{MkhLkk Mk¥kkðk¤kLkk [krhºÞ yLku MktMfkh Ãký Ëþkoðu Au. yLku
ÃkkuíkkLke ðýoLkþi÷e {khVíku ðkt[fku Mk{ûk yk {qf «&™ hsq fhu Au fu,
swyku Ãknu÷k «fkhLkk Wå[ MktMfkhku yLku yÏ÷kfe [krhºÞ fÞk økwýkuÚke
ÃkuËk ÚkkÞ Au ? yÚkkoíkT íkkineË, rhMkk÷ík, rnMkkçk-rfíkkçk WÃkh MktÃkqýo
rðïkMk yLku yÕ÷knÃkkfLke çktËøkeðk¤k y{÷kuLkk «íkkÃku {kýMk yk
yÏ÷kfe ©u»Xíkk «kó fhu Au. ßÞkhu fw£, y¿kkLkíkk, ¼kiríkf SðLkLku s
Mk{økú SðLk Mk{sðw yLku ¾wËkÃkkf íkÚkk ykr¾híkÚke økV÷íkLku ÷E {kýMk
ÃkkuíkkLke Mkk{krsf yÏ÷kfe Ãkzíke yLku ÃkíkLkLkk {køkuo s Äfu÷kíkku òÞ
Au, íku {kýMk {xe støk÷e òLkðhÚke Ãký çkqhku çkLke òÞ Au. Mkk{kLÞ
heíku ÷kufku «u{-{wnççkíkLke fnkýe ½ýe rË÷[MÃkeÚke Mkkt¼¤u Au, Ãkhtíkw
íkuLkkÚke [krhºÞ-yÏ÷kf çkøkzu Au. ßÞkhu yk Ãkwhku rfMMkku {wnççkíkLke
ËkMíkkLk ðýoLk fhðk MkkÚku Wå[ yÏ÷kf-[krhºÞ yLku yÕ÷kn íkyk÷kLke
fwËhík, íkkfík, ¼uËku yLku nÍhík ÞqMkw÷ (y÷i.)Lke Äehs, {kVe ðøkuhu
©u»X yÏ÷kf Mkkrçkík fhu Au.
fwhTykLk þheVLkk çkÄk s rfMMkkyku{kt yLku rðþu»k fheLku Mkqhyu
ÞqMkwV{kt yÕ÷kn íkyk÷k {kLkðrË{køk{kt yk ðkík áZ ÞfeLk yLku rðïkMk
MkkÚku XMkkððk {ktøku Au fu, yÕ÷kn íkyk÷k su fk{ fhðk {ktøku Au, íku
fkuEÃký Mktòuøkku{kt MkV¤ ÚkELku hnu Au. {kýMk ÃkkuíkkLke {ÞkorËík ÞwÂõíkyku
{khVíku íkuLku hkufðk fkuEÃký heíku Mk{Úko yLku MkV¤ Úkíkku LkÚke.
nk, yuðw ½ýeðkh çkLku Au fu, {kLkðe yuf fk{ ÃkkuíkkLke ÞkusLkk
«{kýu fhðk {ktøku Au yLku íkuLkk çkkÌk íkÚkk yktíkrhf çkÄk s hMíkkyku
ErgÞkh fhu Au, Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkfLke {hS Lk nkuðkLku ÷E íku{kt fktELku
fktE Yfkðx íkÚkk rðæLkku ykðe òÞ Au. yLku {kLkðe íku{kt yMkV¤ hnu
Au.
¼kEyku nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lku fqðk{kt Lkkt¾íke ð¾íku yu{
Mk{ßÞk níkk fu, nðu y{khk {køkoLkk yk fktxkLku fkÞ{ {kxu Ëqh fhe
hÌkk Aeyu. Ãkhtíkw íku s ð¾íku nfefík{kt yÕ÷knÃkkf íku{Lku LkwçkqÔðíkLke
MkkiÚke Wå[ ÃkËðe yÃkoý fhðkLke çkþkhík ykÃke hÌkk Au. yLku Auðxu
¼kEykuyu Ãký ÃkkuíkkLkk økwLkknkuLkku Mðefkh fhe {kVe {ktøkðe Ãkze.
r{MkhLkk ðÍeh yÍeÍLke ÃkíLke nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku su÷{kt
Ãknkut[kze nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke ðkík Lk Mðefkh fhðkLke Mkò
ykÃke hne nkuðkLkku økðo yLku ½{tz yLkw¼ðe hne níke, Ãkhtíkw íkuLku ¾çkh
Lk níke fu, yk su÷ {khVíku s íku çkkËþknLkk Mð¡Lke íkyçkeh ðýoLk
fhe r{MkhLkk Lkkýkt«ÄkLk yLku Auðxu çkÄk s ¾kíkkykuLkk ðÍeh çkLkðkLkk
níkk. yLku yuf rËðMku yÍeÍLke ÃkíLkeyu Ãkkuíku s ÃkkuíkkLke r¾ÞkLkík-
y«{krýfíkkLke fçkq÷kík fhíkkt nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku çkkËþknLkk
¾[ku-¾[ ¼hu÷k Ëhçkkh{kt rLkËkou»k Mkkrçkík fhðkLke Vhs yËk fhðe
Ãkzþu.
yk «fkhLkk çkLkkðku yÕ÷knÃkkfLkk MkðoþÂõík{kLk nkuðk yLku
{kLkðeLkk ÷k[kh nkuðkLke Mkkrçkíkeyku Ãkqhe Ãkkze {kLkðeLku yÕ÷knÃkkfLkk
íkkçku hnuðkLke «uhýk ykÃku Au. yÕ÷kn íkyk÷k suLku çkw÷tËeLkk rþ¾hu
Ãknkut[kzðk {ktøku Au, íkuLku fkuE Lke[ku Ãkkze þfíkw LkÚke. yLku yÕ÷knÃkkf
suLku yÃk{krLkík fhðk {ktøku Au, íkuLku fkuE Mð{kLk ykÃke þfíkw LkÚke. yLku
yk çkÄkLkku MkçktÄ yÕ÷knÃkkfLke Vh{ktçkhËkhe (yk¿kk) yLku LkkVh{kLke
MkkÚku òuzðkÞu÷ku Au. Vh{ktçkhËkh (yk¿kktrfík) çktËkyku {kxu íku øk{u
íÞktÚke hMíkkyku fkZe ykÃku Au.

nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkku Ãkwhku rfMMkku E{kLke þÂõík, yzøkíkk,
Ïðkrnþ ({LkuåAkyku) Ãkh MktÃkqýo ftxÙku÷, Äehs, þw¢, ÃkkfËk{Lke (Wå[
[krhºÞ), «{krýfíkk, {kVe-Ëhøkwsh, yÕ÷kn íkyk÷kLkk ËeLkLke Ëyðík
Ãknkut[kzðkLkku Mkk[ku sÍçkku (su÷{kt Ãký), Mkk[k yLku ¾kuxk yfeËkyku
({kLÞíkk) ©Økyku ðå[u WËknhýku ykÃke Vfo fhðku yLku íku{kt yÕ÷kn
íkyk÷k MkkÚku rþfo fhðkLke çkwhkEykuLkwt ðýoLk; yu yÕ÷kn íkyk÷k MkkÚku
Mkk[k E~f yLku {wnççkíkLke Ë÷e÷ nkuðw íkÚkk Wå[ ÃkhnuÍøkkhe suðk
{nkLk yÏ÷kf (Lkiríkfíkk) yLku MktMfkh ðøkuhuLkk Lk{wLkk hsw fhu Au.
yk s Wå[ yÏ÷kfe fuhufxhLku ÷E ykÃkLkk {kxu yk Ãknkz íkqxe
Ãkzðk suðe {nkLk {wMkeçkíkku Ãký ykMkkLk ÚkE økE. su íkfðk, «{krýfíkk
yLku ÄehsLkk Mkkhk Ãkrhýk{ku ykðu Au íkuLkku áZ rðïkMk ykÃkýk rË÷ku{kt
sL{kðu Au. yLku nh nk÷{kt yÕ÷knÃkkfLku hkS hk¾ðkLkk {eXk V¤ku
çkíkkðu Au.
¼kEykuLke íkf÷eVku WÃkh Mkçkh, ykÍkË nkuðk Aíkkt økw÷k{ çkLk-
kððk çkÕfu ðu[kÞ sðk WÃkh Ãký Äehs, ðÍehLke ÃkíLkeLke ÷k÷[ku,
Ä{feyku, su÷Lke fkuxze ðøkuhu çkÄk s «Mktøkkuyu ykÃkLkku yÕ÷kn íkyk÷k
WÃkh MktÃkqýo rðïkMk yLku ÃkkuíkkLke Ëwykyku Võík yuf yÕ÷kn íkyk÷kÚke
{ktøkðe, ðøkuhu yÕ÷knÃkkfLke hÍk{tËeLke s Ë÷e÷ku Au.
nMkË, E»kko fhLkkhLku s Auðxu LkwfMkkLk ÚkkÞ Au. su{fu nÍ. ÞqMkwV
y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ¼kEykuLku íkÚkk {¬kLkk {wr~hfkuLku Vínu {¬kLkk Mk{Þu
{kVe {ktøkðe Ãkze.
çkkEçk÷{kt rVhykiLk çkkçkíku yiríknkrMkf ¼q÷ :
nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Mk{Þ{kt r{Mkh{kt su hkò níkk, íku
r{MkhLkk EríknkMk{kt “¼hðkz çkkËþknku” (Hyksos Kings)Lkk Lkk{Úke
yku¤¾kíkk níkk. yk ÷kufku rMkrhÞkLkk yhçkðtþ (y{kr÷f)Lkk níkk.
E.Mk. Ãkqðuo ÃktËh{e MkËe MkwÄe yk ÷kufkuLkwt hks níkwt. íÞkh çkkË r{Mkh{kt
yuf hk»xÙðkËe yktËku÷Lk AuzkÞw. yLku íku{kt yk yhçk “y{kr÷fku”Lke
Mk¥kk AeLkðe ÷E r{MkhLkk yMk÷ ðíkLkeykuLkku ËuþLke Mk¥kk WÃkh fçÍku
ÚkE økÞku. yLku nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ yk s r{Mkhe (rVhykiLk)
çkkËþknkuLkk Mk{Þ{kt ÃkuËk ÚkÞk.
nÍhík ÞqMkwV y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Þwøk{kt yhçk çkkËþkn níkk. ßÞkhu
nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Mk{Þ{kt rfçíke (r{Mkhe) hkò níkk.
£kLMkeMke rðîkLk zku. {kurhMk çkkufkE ÷¾u Au fu, fwhTykLk þheVLke
Mkå[kELke Ë÷e÷ Au fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk rfMMkk{kt íkuýu rVhykiLkLkku
þçË rçkÕfw÷ ðkÃkÞkou LkÚke, çkÕfu {r÷f (hkò)Lkku þçË ðkÃkÞkou Au. yLku
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk rfMMkk{kt fwhTykLku rVhykiLkLkku þçË ðkÃkhe çkÒkuð
çkkËþknku ðå[u Vfo fÞkou Au.
ßÞkhu çkkEçk÷Lkk MktÃkkËfku ({kLkðeÞ nMíkûkuÃkku) su{ýu çkkEçk÷{kt
½ýku VuhVkh fhe ykÃÞku Au. íku{ýu çkÒkuð rfMMkkyku{kt r{MkhLkk çk-
kËþknLku rVhykiLkLkk WÃkLkk{Úke MktçkkuæÞku Au. su íku{Lke yiríknkrMkf ½ýe
{kuxe ¼q÷ Au. yk ¾wËkE f÷k{Lke (LkWÍwrçkÕ÷kn) ¼q÷ LkÚke, çkÕfu
{kLkð¼q÷ Au. su {kLkð nMíkûkuÃkLku ÷E ÚkE. ßÞkhu fwhTykLk þheV{kt
{kLkð nMíkûkuÃkLke fkuE økwtòEþ Lk nkuðkLku ÷E íku yk yiríknkrMkf ¼q÷Úke
MktÃkqýo heíku Mkwhrûkík hÌkwt.
ykÞíkkuÚke yu Ãký òý ÚkE fu, su ÔÞÂõík rðþu yuðe þõÞíkk nkuÞ
fu íku y{khe ¾wþnk÷e yLku Lkuy{íkkuLkwt ðýoLk Mkkt¼¤þu, íkku íkuLku E»Þko
Úkþu yLku LkwfMkkLk Ãknkut[kzðkLkwt rð[khþu íkku íkuLke Mkk{u ÃkkuíkkLke Lkuy{ík,
Ëku÷ík yÚkðk EÍÍík ðøkuhuLkwt ðýoLk Lk fhu. hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lkku
EþkoË Au fu, “ÃkkuíkkLkk {fMkËLku MkV¤ çkLkkððk {kxu íkuLku økwó hk¾eLku
{ËË «kó fhku. fkhý fu ËwrLkÞk{kt Ëhuf Lkuy{íkðk¤k ÔÞÂõíkLke E»Þko
fhðk{kt ykðu Au.”
íkVMkehu fwíkwoçke{kt Au fu, þÆkË rçkLk y÷nkËu Vh{kÔÞwt fu, nÍhík

ÞqMkwV (y÷i.)Lkk yk MðÃLkLke íkkçkeh [k÷eMk ð»ko ÃkAe ònuh ÚkE. ykÚke
òý ÚkE fu íkkçkehLkwt íkhík s ònuh ÚkE sðwt sYhe LkÚke.
ºkeòu ðkÞËku “ðÞwríkB{w rLkyT{íknw y÷ÞTf” yux÷u fu, yÕ÷knÃkkf
hMkq÷u fhe{ (Mk÷.) WÃkh ÃkkuíkkLke Lkuy{ík Ãkqhe fhe ykÃkþu. íku{kt LkwçkqÔðík
ykÃkðk íkhV Eþkhku Au yLku íku s Eþkhku ÃkkA¤Lkk ðkõÞku{kt Au. “f{k
yíkB{nk y÷k yçkðGf r{Lk fç÷w Eçkúkne{ ð EMnkf” yux÷u fu,
su «{kýu y{u LkwçkqÔðíkLke Lkuy{ík ík{khk çkkÃk-ËkËk nÍhík Eçkúkne{
yLku nÍhík EMnkf (y÷i.) WÃkh ykÃkLkkÚke Ãknu÷kt Ãkqýo fhe [qõÞk
Au, íku{kt yu íkhV Ãký Eþkhku ÚkE økÞku fu, MðÃLkLke íkkçkehLkwt ¿kkLk su
«{kýu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku ykÃkðk{kt ykÔÞwt, yu s «{kýu nÍhík
Eçkúkne{ (y÷i.) yLku nÍhík EMnkf (y÷i.)Lku Ãký rþ¾ðkzðk{kt
ykÔÞwt níkwt.
ytrík{ ykÞík{kt Vh{kÔÞwt : “ELLk hççkf y÷e{wLk nfe{.”
yux÷u fu, ík{khku ÃkhðhrËøkkh Mk½¤wt òýLkkh yLku {nkLk rnf{íkðk¤ku
Au. yux÷k {kxu Lkrn fu fkuELku fkuE f¤k rþ¾ðkzðe {w~fu÷ Au yLku Lk
s rnf{íkLke Yyu yu fu íku f¤k Ëhuf ÔÞÂõíkLku s rþ¾ðkzu Au. çkÕfu
ÃkkuíkkLke rnf{ík nuX¤ [qtxe fkZeLku fkuE fkuELku yk Lkuy{ík yÃkoý fhe
ykÃku Au.
yk ½xLkk ÞnqËeykuyu yux÷k {kxu ÃkMktË fhe níke fu, Lk íkku yk
½xLkk íku ð¾íku yux÷e çkÄe «ÏÞkík níke yLku Lk s {¬k{kt fkuE yk
rfMMkkÚke ðkfuV níkwt yLku íku Mk{Þu {¬k{kt yn÷u rfíkkçk{ktÚke fkuE Ãký
Lk níkwt fu, suLke ÃkkMkuÚke íkðhkík yLku ELS÷Lkk MktË¼oÚke yk rfMMkkLkku
fkuE ¼køk òýe þfkÞ. íku{Lkk yk Mkðk÷ WÃkh s MktÃkqýo Mkqhyu ÞqMkwV
LkkrÍ÷ ÚkE. su{kt nÍhík Þyfqçk (y÷i.) yLku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)
Lkku MktÃkqýo rfMMkku WÃkÂMÚkík Au yLku yux÷e rðøkíku ykÔÞku Au fu, íkðhkík
yLku ELS÷{kt Ãký ykx÷k rðMíkkhÚke LkÚke ykÔÞku. yux÷k {kxu íkuLkwt
ðýoLk fhðwt hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lkku W½kzku {kuyTrsÍku níkku.
yk ykÞíkLkku yu ¼kðkÚko Ãký nkuE þfu Au fu, Mkðk÷Lku çkkswyu
hk¾eLku ÞnqËeyku {kxu yk ½xLkk yuðe çkkçkík WÃkh ykÄkrhík Au fu,
yu{kt yÕ÷kn íkyk÷kLke MktÃkqýo fwËhíkLke {kuxe rLkþkLkeyku yLku MktþkuÄLk
fhLkkhkyku {kxu {nkLk {køkoËþoLkku íkÚkk nwf{ku yLku {MkTy÷kyku {kisqË
Au fu, su çkk¤fLku ÃkkuíkkLkk ¼kEykuyu n÷kfíkLkk ytÄkhk ¾kzk{kt VUfe
ËeÄku níkku, yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhíku íkuLku õÞktÚke õÞkt Ãknkut[kze ËeÄku
yLku fuðe heíku íkuLke Mkwhûkk fhe yLku ÃkkuíkkLkk ¾kMk çktËkykuLku ÃkkuíkkLkk
nwf{kuLke ÃkkçktËeLkku fux÷ku ½è htøk yÃkoý fÞkou fu, ÞwðkLkeLkk fk¤{kt s
íku{Lku yGÞkþeLke yrík MkwtËh íkf {¤u Au, Ãkhtíkw íkuyku yÕ÷kn íkyk÷kLkk
zhÚke ÃkkuíkkLkk LkVMkLke {LkuåAkyku WÃkh fkçkq «kÃík fhu Au. yLku rçkÕfw÷
MkkV-MkwÚkhk ÚkELku yk çk÷kÚke Lkef¤e òÞ Au yLku su ÔÞÂõík Lkufe yLku
íkfðku yÃkLkkðu Au, yÕ÷knÃkkf íkuLku ÃkkuíkkLkk rðhkuÄeykuLkk {wfkçk÷k{kt fuðe
heíku EÍÍík çkÏþu Au yLku rðhkuÄeykuLku ÃkkuíkkLkk fË{ku{kt fuðe heíku ÷kðe
VUfu Au ! yk çkÄk çkkuÄÃkkX yLku LkMkeníkku yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhíkLke
{nkLk rLkþkLkeyku Au, suLke Ëhuf MktþkuÄLkfkh yLku ®[íkLk fhLkkhLku òý
ÚkE þfu Au. (fwíkwoçke yLku {Ínhe)
çkeS ykÞík{kt nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkku rfMMkku þY ÚkkÞ Au fu,
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk ¼kEykuyu nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lku ¾qçk
yMkk{kLÞ {nkuççkík fhíkk òuÞk yLku ykðku «u{ íku{Lkk {kuxk ¼kEykuLku
LkMkeçk ÚkÞku Lk níkku, yux÷k {kxu íku{Lku E»Þko ÚkE yLku yu Ãký þõÞ Au
fu, fkuE heíku íku{Lku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk MðÃLkLke Ãký fËk[ òý ÚkE
økE nkuÞ, su{kt íku{ýu yuðwt yLkw¼ÔÞwt nkuÞ fu íkuyku ½ýe {kuxe þkLkðk¤k
ÚkðkLkk Au yLku yux÷k {kxu E»Þko ÚkE nkuÞ yLku ÃkhMÃkh ðkík[eík fhe
fu ykÃkýu òuE hÌkk Aeyu fu, ykÃkýk ðkr÷Ë Mkknçk ykÃkýk fhíkkt
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) yLku íkuLkk Mkøkk ¼kE rçkLÞk{eLkLku ðÄkhu {nkuççkík
fhu Au. ßÞkhu fu ykÃkýu ËMk Au yLku íku{LkkÚke {kuxk Au. ½hLkk fk{fks
Mkt¼k¤ðkLke ykÃkýk{kt ðÄkhu þÂõík Au yLku yk çktLku LkkLkk çkk¤fku Au.
suyku ftE fk{ fhe þfíkk LkÚke. ykÃkýk rÃkíkkyu yk çkkçkíkLkku rð[kh
fhðku òuEyu yLku ykÃkýe MkkÚku ðÄkhu {nkuççkík hk¾ðe òuEyu. Ãkhtíkw
íkuyku W½kzku yLÞkÞ fhe hÌkk Au. yux÷k {kxu Þk íkku ykÃkýu ÞqMkwVLku
fík÷ fhe Lkkt¾ku yÚkðk fkuE Ëqh-MkwËqhLkk «Ëuþ{kt VUfe ykðeyu fu ßÞktÚke
íkuyku ÃkkAk Lk ykðe þfu.
yk ykÞík{kt nÍhík Þyfqçk (y÷i.) ÃkkMkuÚke h{ðk-Vhðk yLku
MðíktºkíkkÚke ¾kðk-ÃkeðkLke ÃkhðkLkøke {ktøkðk{kt ykðe Au. nÍ. Þyfqçk
(y÷i.)yu íkuLke fkuE {LkkE Lk fhe, Võík nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)Lku íku{Lke
MkkÚku {kuf÷ðk{kt Úkkuzk ¾[fkxLke yLkw¼qríkLke ònuhkík fhe, su ykøk÷e
ykÞík{kt ykðþu. yuLkkÚke òý ÚkE fu, Vhðk-h{ðk yLku fqËðkLke
òEÍ {ÞkoËkykuLke ytËh íku òEÍ yLku {wçkkn Au. Mknen nËe»kkuÚke
Ãký íku òEÍ nkuðkLke òý ÚkkÞ Au. Ãkhtíkw yu þhík Au fu, yk ¾u÷fqË{kt
þheyíkLke nËku yku¤tøkðk{kt Lk ykðu yLku fkuE LkkòEÍ f]íÞLke íku{kt
r{÷kðx Lk nkuÞ. (fwíkwoçke ðøkuhu)
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, r{Mkh
ÃknkutåÞk ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku ðne îkhk
yu ðkíkLke {LkkE fhe níke fu, íkuyku ÃkkuíkkLkk nk÷[k÷Lke ¾çkh Ãkkuík-
kLkk ½hðk¤kykuLku Ãknkut[kzu. (fwíkwoçke) yu s fkhý níkwt fu, nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.) suðk ÃkÞøkBçkhLku su÷{ktÚke Aqxfkhku yLku r{Mkh ËuþLke nwfq{ík
{éÞk ÃkAe Ãký fkuE yuðwt MðYÃk Lk fkZâwt, suLkk îkhk íkuyku ÃkkuíkkLkk ð]
Ø rÃkíkkLku Ãkkuíku Mkne-Mk÷k{ík nkuðkLke ¾çkh Ãknkut[kze íku{Lku Mktíkkur»kík
fhu.
yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnqLke rnf{íkkuLku fkuý òýe þfu Au, su yk
ÃkrhÂMÚkríkyku{kt økwó níke. fËk[ yu Ãký {tsqh nkuÞ fu, nÍhík Þyfqçk
(y÷i.)Lku økÞYÕ÷kn MkkÚku ykx÷e {nkuççkík LkkÃkMktË nkuðkLke òýfkhe
ykÃkðk{kt ykðe nkuÞ yLku yu fu ¼kEykuLku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) Mkk{u
sYrhÞkík{tË çkLkeLku hsw fhe íku{Lke yk «ð]r¥kLke yuf Mkò íku{Lku
ykÃkðkLkku nuíkw nkuÞ.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) ºký rËðMk fqðk{kt hÌkk. íku{Lkku ¼kE ÞnqËk
çkeò ¼kEykuÚke MktíkkELku Ëhhkus íku{Lke ÃkkMku ¾kðk-Ãkkýe ÷kðíkku yLku
zku÷ îkhk íku{Lku Ãknkut[kze Ëuíkku níkku.
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu fwhíkku Mkne-Mk÷k{ík nkuðkÚke nÍhík
ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ¼kEykuLkk sqXk nkuðkLke Ë÷e÷ fhe Au.
yuLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu, LÞkÞkÄeþ yÚkðk þkMkLkfíkkoyu ÃkûkfkhkuLkk Ëkðk
yLku Ë÷e÷kuLke MkkÚku MkkÚku ÃkrhÂMÚkrík yLku MkktÞkurøkf Ãkwhkðkyku WÃkh Ãký
ár»x hk¾ðe òuEyu. (fwíkwoçke)
{kðhze (hn.)yu fÌkwt Au fu, nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)Lkwt Ãknuhý (fwhíkku)
Ãký yuf yòÞçke Au. ºký {níðLke {nkLk ½xLkkyku yk Ãknuhý yux÷u
fu yk fwhíkk MkkÚku òuzkÞu÷ Au.
«Úk{ ½xLkk : rÃkíkkLku Äkufk{kt Lkkt¾ðk {kxu fwhíkku ÷kuneðk¤ku fhðku
yLku fwhíkkLke økðkneÚke ÞqMkwV (y÷i.)Lkk ¼kEykuLkwt sqXwt Mkkrçkík Úkðwt.
çkeS ½xLkk : Íw÷u¾ktLke Au, su{kt Ãký nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkku
fwhíkku s økðkne MðYÃku hsq ÚkÞku Au.
ºkeS ½xLkk : nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lke ykt¾kuLke hkuþLke ÃkkAe
ykððkLke çkLke Au. íku{kt Ãký íku{Lkk fwhíkkLku s yk «rík»Xk {¤e nkuðkLkwt
Mkkrçkík ÚkkÞ Au.
÷kufkuLke Lksh{kt yk yuf y[kLkf ½xu÷e ½xLkk níke fu, rMkheÞkLkku
fkV÷ku {køko ¼q÷eLku ynªÞkt ÃknkutåÞku yLku íku{Lku yðkðY fqðkÚke Ãkk÷ku
Ãkzâku. Ãkhtíkw Mk]r»xLkwt hnMÞ òýLkkh òýu Au fu, yk çkÄe ½xLkkyku yuf
Mk{ðkÞe yLku {sçkqík ÔÞðMÚkkÃkLkíktºkLke òuzkÞu÷e fzeyku Au. nÍhík

ÞqMkwV (y÷i.)Lku ÃkuËk fhLkkh yLku íkuLke Mkwhûkk fhLkkh s fkV÷kLku
{køkoÚke nxkðeLku ynªÞkt ÷kðu Au yLku íku{Lkk {kýMkkuLku yðkðY fqðk
WÃkh {kuf÷u Au. yk s nk÷ík Au íku ík{k{ ½xLkkyku yLku rfMMkkykuLke,
suLku Mkk{kLÞ {kýMk y[kLkf ½xu÷ ½xLkkyku Mk{su Au yLku rV÷MkqVe
znku¤Lkkhkyku íkuLku y[kLkf ½xu÷e ½xLkkyku fÌkk fhu Au. su ðkMíkð{kt
íkuykuLkk Mk]r»xLkk ÔÞðMÚkkÃkLkíktºkÚke yòý nkuðk WÃkh ykÄkrhík nkuðkLke
Ë÷e÷ Au. Lkrníkh “íkfTðerLkÞkík”Lkk rMk÷rMk÷k{kt fkuE y[kLkf fu
yLkkÞkMku Úkíke ½xLkkLku MÚkkLk LkÚke nkuíkwt. n¬ MkwçnkLknw ð íkyk÷kLke
þkLk “VyTyk÷w÷ r÷{k ÞwheË” (8Ãk:16) Au, su økwÃík rnf{íkku nuX¤
ykðe ÃkrhÂMÚkríkyku ÃkuËk fhe Ëu Au fu, ònuh ÃkrhÂMÚkríkyku ykÄkhu íkuLke
òuzkÞu÷ fzeyku Mk{s{kt LkÚke ykðíke. yux÷k {kxu {Lkw»Þ íkuLku y[kLkf
½xu÷ ½xLkkyku Xhkðu Au.
EçLku f»keh (hn.)yu Vh{kÔÞwt Au fu, yk ðkõÞ{kt hMkq÷u fhe{
(Mk÷.) {kxu Ãký yu {køkoËþoLk Au fu, ík{khe fki{ su ftE ík{khe MkkÚku
fhe hne Au yÚkðk fhþu, íku çkÄwt y{khk ¿kkLk yLku fkçkq çknkh LkÚke.
òu nwt EåAwt íkku yuf Ãk¤{kt çkÄwt çkË÷e Lkkt¾wt, Ãkhtíkw rnf{íkLkku íkfkËku
yu s Au fu, íku ÷kufku íku ð¾íku ¼÷u ÃkkuíkkLkwt òuh ys{kðe ÷u, ytíku ykÃk
(Mk÷.)Lku íku{Lkk WÃkh rðsÞe fheLku MkíÞLku rðsÞe çkLkkððk{kt ykðþu.
su{fu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) MkkÚku fhðk{kt ykÔÞwt.
fwhTykLkLkk yøkkWLkk EhþkËkuÚke òý ÚkE [qfe Au fu, yk çkÄwt ftE
fkuE y[kLkf ½xíke ½xLkkyku Lk níke, çkÕfu hççkw÷ EÍÍíkLke çkLkkðu÷
yuf {sçkqík ÞkusLkkLkk rð¼køkku níkk. r{MkTh{kt nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)
Lku ¾heËðk {kxu íku ËuþLkk {kuxk {kuxk EÍÍíkðk¤k ÷kufkuLku yÕ÷knÃkkfu
Lk¬e fhe hkÏÞk níkk. EçLku f»kehu Vh{kÔÞwt Au fu, íku ÔÞÂõík suýu
r{MkTh{kt nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku ¾heãk, íku r{MkThLkku Lkkýk{tºke níkku.
suLkwt Lkk{ rfíVeh yÚkðk EíVeh çkíkkððk{kt ykðu Au. yLku r{MkThLkku
hkò íku Þwøk{kt y{kr÷fk fki{Lkku yuf ÔÞÂõík hGÞkLk rçkLk WMkÞË níkku.
suýu ÃkkA¤Úke nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk nkÚku RM÷k{ MðefkÞkou yLku
{wMk÷{kLk ÚkELku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke nÞkíke{kt s ðVkík ÃkkBÞku.
({Ínhe) yLku yÍeÍu r{MkTh su{ýu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku ¾heãk
níkk, íku{Lke ÃkíLkeLkwt Lkk{ hkE÷ yÚkðk Íw÷u¾kt çkíkkððk{kt ykðu Au,
yÍeÍu r{MkTh rfíVehu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) rðþu ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLku yu
Mkq[Lkk ykÃke níke fu, íku{Lku hnuðk-MknuðkLkwt MkkYt Xufkýwt ykÃku, Mkk{kLÞ
økw÷k{kuLke su{ Lk hk¾u yLku íku{Lke sYrhÞkíkkuLke Mkkhe ÔÞðMÚkk fhu.
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, ËwrLkÞk{kt
ºký ÔÞÂõíkyku ¾qçk çkwrØþk¤e yLku Mk[kux yLkw{kLkþÂõíkðk¤k Mkkrçkík
ÚkÞk Au. «Úk{ yÍeÍu r{MkTh, suýu nÍhík ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)
Lkk íkusMðeÃkýktLku ÃkkuíkkLkk yLkw{kLkÚke òýeLku ÃkíLkeLku yk Mkq[Lkk ykÃke.
çkeò nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)Lke íku Ãkwºke, su{ýu nÍhík {qMkk (y÷i.)
rðþu ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLku fÌkwt : “Þk yçkríkMk íkyTShnw...” yux÷u fu,
“nu yççkkòLk ! íku{Lku Lkkufh íkhefu hk¾e ÷ku. yux÷k {kxu fu W¥k{ Lk-
kufh íku ÔÞÂõík Au, su {sçkqík Ãký nkuÞ yLku y{kLkíkËkh Ãký.” ºkeò
nÍhík rMkÆefu yfçkh (hËe.) Au, su{ýu ÃkkuíkkLkk ÃkAe nÍhík VkYfu
yyTÍ{ (hËe.)Lku r¾÷kVík {kxu [qtxe fkZâk. (EçLku f»keh)
“ðÕ÷knw økkr÷çkwLkT y÷k yr{úne” yux÷u fu, yÕ÷kn íkyk÷k
AðkÞu÷ku yLku MkðoþÂõík{kLk Au ÃkkuíkkLkk fkÞkou WÃkh, su íkuLkku EhkËku
nkuÞ Au rðïLkku çkÄku s ònuh Mkk{kLk íku «{kýu Úkíkku [kÕÞku òÞ Au.
su{fu yuf nËe»k þheV{kt Au fu, hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lkku EhþkË Au fu,
“ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷k fkuE fkÞoLkku EhkËku fhu Au, íkku ËwrLkÞkLkku çkÄku
s Mkk{kLk íkuLkk {kxu íkiÞkh fhe Ëu Au.” “ð÷k rfÒk yf»khÒkkrMk ÷k
ÞyT÷{qLk” “Ãkhtíkw {kuxk¼køkLkk ÷kufku yk nfefíkLku Mk{síkk LkÚke.”
yLku ònuh Mkk{kLkLku s çkÄwt ftE Mk{SLku íkuLke rVfh-®[íkk{kt ÷køke

òÞ Au. ßÞkhu fu “{wMkççkeçkw÷ yMçkkçk” yux÷u fu ík{k{ fkÞofkhýLkku
h[rÞíkk yLku MkðoþÂõík{kLk íkhV æÞkLk LkÚke ykÃkíkk.
yÍeÍu r{MkThLke ÃkíLke íkhVÚke økwLkkn íkhV ykfŠ»kík fhðk yLku
yÕ÷knÃkkf íkhVÚke çk[kð :
yLku su †eLkk ½h{kt íku hnuíkk níkk íku (íku{Lkk Ãkh {kurník ÚkE) íkuLkkÚke
ÃkkuíkkLke ðkMkLkk Ãkqýo fhðk íku{Lku ÷÷[kððk ÷køke yLku Mkki çkkhýkt çktÄ
fheLku fnuðk ÷køke fu (ÞqMkwV y÷i. !) sÕËe ykðku. íku{ýu fÌkwt : yÕ÷kn
íkyk÷kLke ÃkLkkn ! (ð¤e) íku {khku {whççke Au, íkuýu {Lku Mkkhe heíku hkÏÞku
Au. ({kxu {khkÚke yuðwt Lkrn çkLku.) çkuþf, Lkkþw¢kyku (fËe) MkV¤íkk Ãkk{íkk
LkÚke. (h3) yLku íku †eyu íku{Lke rVfh fhe yLku íku{ýu Ãký ykihíkLke rVfh
fhe. òu íku{ýu ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLke Ë÷e÷ òuE Lk nkuík (íkku çk[e þfík
Lkrn), yu s «{kýu y{u íku{Lku çkwhkE yLku rLk÷oßsíkkÚke Ëqh hk¾eyu. çkuþf, íku
y{khk [wLktËk çktËkyku {ktnuLkk níkk. (h4) yLku (íku ÃkAe) çkÒku ykøk¤-ÃkkA¤
Ëhðkò íkhV LkkXkt yLku íkuýeyu íku{Lkwt Ãknuhý ÃkkA¤Úke (¾U[e) Vkze LkkÏÞwt
yLku Ëhðkò ÃkkMku íkuýeLkk ÄýeÚke çkÒkuLkku ¼uxku ÚkE økÞku; (íkuÚke øk¼hkELku)
çkku÷e fu su {kýMk íkkhe ÃkíLke MkkÚku ¾kuxe ËkLkík fhu íkuLke yu rMkðkÞ çkeS
þe rþûkk (nkuÞ þfu) Au fu íkuLku fuË fhðk{kt ykðu Þk íkuLku Ëw:¾ËkÞf rþûkk
ykÃkðk{kt ykðu. (hÃk) ÞqMkwV (y÷i.)yu fÌkwt fu, yuýu s {Lku ÃkkuíkkLkk íkhV
ðk¤ðk EåAÞwt níkwt yLku íkuýeLkk fwxwtçk{ktÚke yuf Mkkûkeyu Ãkwhkðku ykÃÞku fu,
òu íku{Lkwt Ãknuhý ykøk¤Úke Vkxu÷wt nkuÞ íkku ykihík Mkk[e Au yLku íku sqXk Au
(h6) yLku òu íku{Lkwt Ãknuhý ÃkkA¤Úke Vkxu÷wt nkuÞ íkku ykuhík sqXe yLku íku
Mkk[k Au. (h7) ÃkAe ßÞkhu (yÍeÍu) íku{Lkwt Ãknuhý ÃkkA¤Úke Vkxu÷wt òuÞwt
íÞkhu (økwMMkkÚke) çkkuÕÞku fu çkuþf, yk (íkkhe ðkík) ík{ku †eykuLkwt Vhuçk Au.
¾hu¾h, ík{khk Vhuçk Ãký øksçkLkkt s nkuÞ Au. (h8) (yÍeÍu fÌkwt fu) nu
ÞqMkwV (y÷i.) ! yk ðkíkLku sðk Ëku yLku nu †e ! íkwt ÃkkuíkkLkk økwLkknLke {kVe
{ktøk. çkuþf, íkwt s fMkqhðkLk Au. (h9)

økwLkknÚke çk[ðkLkku {sçkqík íkhefku Ãkkuíku yÕ÷kn íkyk÷kLke ÃkLkkn
(þhý) {ktøkðkLkku Au :
íkuLkwt ònuh fkhý yu ÚkÞwt fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu ßÞkhu ÃkkuíkkLku
çkÄe heíku ½uhkÞu÷k òuÞk, íkku ÃkÞøkBçkhe ytËks{kt MkkiÚke Ãknu÷kt yÕ÷kn
íkyk÷kLke ÃkLkkn {ktøke “fk÷ {ykÍÕ÷kn” Võík ÃkkuíkkLkk EhkËk yLku
{sçkqík {Lkkuçk¤Lkku ¼hkuMkku Lk fÞkou yLku yu Ëu¾eíkwt Au fu, suLku yÕ÷kn
íkyk÷kLkwt þhý {¤e òÞ íkuLku fkuý MkeÄk {køkuoÚke ¼xfkðe þfu Au. íÞkh
çkkË ÃkkuíkkLke ÃkÞøkBçkhe rnf{ík yLku rþ¾k{ý MkkÚku Ãkkuíku Íw÷u¾ktLku yu
LkMkeník ykÃkðkLke þY fhe fu, íku Ãký yÕ÷knÃkkfÚke zhu yLku ÃkkuíkkLkk
EhkËkLku Akuze Ëu. Vh{kÔÞwt : “EÒknw hççke ynTMkLk...” “íku {khku
¼hýÃkku»ký fhLkkh Au, íkuýu {Lku ykhk{Lke søÞk ykÃke, Mkkhe heíku
Mk{S ÷ku fu, sw÷{ fhLkkh MkV¤íkk Ãkk{íkk LkÚke.”
yºku yk ðkík æÞkLkÃkkºk Au fu, çkwhkE yLku çkunÞkE (rLk÷oÍÍíkk)Lku
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Úke nxkðe ËuðkLkwt ðýoLk Vh{kððk{kt ykÔÞwt. nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lku çkwhkE yLku çkunÞkEÚke nxkððkLkwt LkÚke fÌkwt. su{kt Eþkhku
yu Au fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) íkku ÃkkuíkkLke LkwçkqÔðíkLke þkLkLkk fkhýu
yk økwLkknÚke Ãkkuíku s nxu÷k níkk, Ãkhtíkw çkwhkE yLku çkunÞkEyu íku{Lku
½uhe ÷eÄk níkk. “y{u íkuLkk ò¤Lku íkkuze LkktÏÞwt.” fwhTykLku fhe{Lkk yk
þçËku Ãký yu çkkçkíkLkk Mkkûke Au fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) fkuE {k{q÷e
økwLkkn{kt Ãký MkÃkzkÞk Lk níkk yLku íku{Lkk rË÷{kt su rð[kh ÃkuËk ÚkÞku
níkku, íku økwLkkn{kt Mkk{u÷ Lk níkku. Lkrníkh ynªÞkt íkuLku yk heíku ðýoLk
fhðk{kt ykÔÞku nkuík fu, “y{u ÞqMkwV (y÷i.)Lku økwLkknÚke çk[kðe ÷eÄk.”
yLku ykðwt Lk fÌkwt nkuík fu “y{u økwLkknLku íku{LkkÚke nxkðe ËeÄk.”
«Míkwík ykÞík{kt yu çkíkkððk{kt ykÔÞwt Au fu, nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)
yufktík{kt íku s yÕ÷knÃkkfLke Ë÷e÷ (çkwhnkLku hççke)Lkk «íÞûk ËþoLk

fhíkktLke MkkÚku s íÞktÚke LkkMkðk {ktzâk yLku çknkh Lkef¤ðk {kxu Ëhðkò
íkhV Ëkuzâk. yÍeÍLke ÃkíLke íku{Lku Ãkfzðk {kxu ÃkkA¤ Ëkuze yLku nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lkku fwhíkku Ãkfze íku{Lku çknkh sðkÚke hkufðk ÷køke. íkuyku
ÃkkuíkkLkk Ãkkfk rLkÄkoh «{kýu Lk hkufkÞk yLku yk ¾U[-íkký{kt fwhíkku
ÃkkA¤Úke Vkxe økÞku, Ãkhtíkw nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) ËhðkòLke çknkh
Lkef¤e ykÔÞk yLku íku{Lke ÃkkA¤ Íw÷u¾kt Ãký çknkh ykðe. yiríknkrMkf
rhðkÞíkku{kt WÕ÷u¾ Au fu, Ëhðkò WÃkh íkk¤wt {khe ËeÄwt níkwt, nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.) ßÞkhu ËkuzeLku Ëhðkò WÃkh ÃknkutåÞk íkku yk íkk¤wt ykÃkku-
ykÃk ¾w÷eLku Lke[u Ãkze økÞwt.
ßÞkhu íkuyku çktLku ËhðkòLke çknkh ykÔÞk íkku òuÞwt fu, yÍeÍu r{MkTh
Mkk{u W¼ku Au íkku íkuLke ÃkíLke ¼kutXe Ãkze økE yLku ðkík yuðe çkLkkðe fu
ykûkuÃk yLku íkkun{ík nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) WÃkh Lkkt¾ðk {kxu fÌkwt fu,
su ÔÞÂõík íkkhe ÃkíLke MkkÚku ¾hkçk fk{Lkku EhkËku fhu íkuLke Mkò íkuLkk
rMkðkÞ çkeS þwt nkuE þfu Au fu, íkuLku su÷{kt Lkkt¾ðk{kt ykðu yÚkðk
fkuE çkeS þkherhf Mk¾ík rþûkk ykÃkðk{kt ykðu.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) íkhVÚke økwLkknÚke çk[ðk su÷{kt sðkLku
ÃkMktËøke ykÃkðe :
ÞqMkwV (y÷i.)yu Ëwyk fhe fu, nu ÃkhðhrËøkkh ! su (Ëw»x) fk{ íkhV yu
†eyku {Lku çkku÷kðu Au, íkuLkk fhíkkt su÷ {Lku ðÄw øk{u Au yLku òu íkwt íkuýeykuLkk
«Ãkt[ (Ëkð)Lku {khkÚke Ëqh Lkrn fhu íkku nwt íkuýeyku íkhV Z¤e Ãkzeþ yLku
LkkËkLkku{kt ÚkE sEþ. (33) Vhe íku{Lkk ÃkhðhrËøkkhu íku{Lke Ëwyk fçkq÷
fhe ÷eÄe yLku íkuýeykuLkkt «Ãkt[Lku íku{LkkÚke Ëqh fÞkou. çkuþf, íku s (ËwykLkku)
Mkkt¼¤Lkkh (yLku nk÷íkLkku) òýLkkh Au. (34) ÃkAe íku ÷kufkuLku rLkþkLkeyku
òuðk çkkË yu{ (ÞkuøÞ) ÷køÞwt fu, ÞqMkwV (y÷i.)Lku yuf {wÆík MkwÄe fuË
hk¾eyu. (3Ãk)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : ½xLkk ½ýe Lkkswf níke yLku yÍeÍu r{MkTh

{kxu íkuLkku VUMk÷ku ½ýku {w~fu÷ níkku fu, yk çku{ktÚke fkuLku Mkk[wt Mk{sðk{kt
ykðu ? Mkkûkeyku yLku Mkkrçkíkeyku YÃku fkuE MÚk¤ WÃkh nksh Lk níkwt,
Ãkhtíkw yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnq su heíku ÃkkuíkkLkk çkhøkwÍeËn ([qtxe fkZu÷k)
çktËkykuLku økwLkknkuÚke çk[kðe ÷u Au yLku íku{Lku {kMkq{ yLku Mkwhrûkík hk¾u
Au. yu s «{kýu ËwrLkÞk{kt Ãký íku{Lku yÃk{kLkÚke çk[kððkLke ÔÞðMÚkk
{kuyTrsÍk MðYÃku fhe ykÃku Au yLku {kuxu¼køku ykðe íkfu yuðk LkkLkk
çkk¤fkuÚke fk{ ÷uðk{kt ykðu Au, su Mðk¼krðf heíku çkku÷ðk fu ðkík[eík
fhðkLkk Ãkkºk Ãký LkÚke nkuíkk, Ãkhtíkw {kuyTrsÍk MðYÃku íku{Lku çkku÷ðkLke
þÂõík yÃkoý fheLku ÃkkuíkkLkk {fçkq÷ çktËkykuLke rLkËkou»kíkkLku ònuh fhðk{kt
ykðu Au. su{fu nÍ. {hÞ{ (y÷i.) WÃkh ßÞkhu ÷kufku íkkun{ík ÷økkððk
{ktzâk íkku Võík yuf rËðMkLkk çkk¤f nÍhík EMkk (y÷i.)Lku yÕ÷kn
íkyk÷kyu çkku÷ðkLke þÂõík ykÃkeLku íku{Lkk {w¾uÚke íku{Lke ðkr÷ËnLke
ÃkrðºkíkkLke ònuhkík fhe ËeÄe yLku yÕ÷knÃkkfLke fwËhíkLkku yk yuf
¾kMk frh~{ku Mkk{u fhe ËeÄku. çkLke EMhkE÷Lkk yuf çkwÍwøko ÍwhiÍ
WÃkh yk s «{kýu yuf íkkun{ík yuf {kuxk »kzÞtºk nuX¤ ÷økkððk{kt
ykðe, íkku Lkðòík þeþwyu íku{Lke rLkËkou»kíkk {kxu økðkne ykÃke. nÍhík
{qMkk (y÷i.) WÃkh rVhykiLkLku þtfk økE íkku rVhykiLkLke ÃkíLkeLkk ðk¤
ykuZLkkhe †eLke LkkLke AkufheLku çkku÷ðkLke þÂõík yÃkoý fhe yLku íkuýu
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku çkk¤Ãký{kt rVhykiLkÚke çk[kÔÞk.
Xef yu s «{kýu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke ½xLkk{kt Ãký nÍhík
EçLku yççkkMk (hËe.) yLku nÍhík yçkq nwhÞhn (hËe.)Lke rhðkÞík
«{kýu yuf LkkLkk çkk¤fLku çkku÷ðkLke þÂõík yÃkoý fhe yLku íku Ãký
¾qçk çkwrØÃkqðof yLku rnf{ík¼Þko ytËks{kt. yk LkkLkwt çkk¤f íku ½hLkk
½kurzÞk{kt ytËh Ãkzâwt níkwt, fkuELku yu fÕÃkLkk Ãký ÚkE þfíke Lk níke fu,
íku íku{Lke nhfíkkuLku òuE fu Mk{S þfu Au yLku ÃkAe íkuýu fuðk ytËks{kt
ðýoLk fhe ! fkrËhu {wí÷f MkðoþÂõík{kLk yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLke
yk¿kkÃkk÷Lk{kt Mkt½»ko fhLkkhLke þkLk ònuh fhðk {kxu ËwrLkÞkLku çkíkkðu

Au fu, yk Mk]r»xLkku yýwyu yýw yLku fýu fý íkuLke økwó Ãkkì÷eMk Au, su
yÃkhkÄeLku Mkkhe heíku yku¤¾u Au yLku íkuLkk økwLkknkuLkku hufkuzo Ãký hk¾u Au
yLku ykð~Þõíkk «{kýu íkuLku ònuh Ãký fhu Au. {uËkLku n~h{kt rnMkkçk-
rfíkkçkLkk Mk{Þu {kLkðe ÃkkuíkkLke ËwrLkÞkLke sqLke ykËík «{kýu ßÞkhu
ÃkkuíkkLkk økwLkknkuLkku Mðefkh fhðkÚke ELfkh fhþu, íkku íkuLkk s nkÚk-Ãkøk
yLku [k{ze íkÚkk ¼ªíkku-Ëhðkò íkuLkk rðYØ økðkn çkLkeLku W¼k fhe
Ëuðk{kt ykðþu. íku íkuLke yuf-yuf «ð]r¥kLku {nþhLke {kuxe ¼ez Mkk{u
¾ku÷eLku {qfe Ëuþu. íku Mk{Þu {Lkw»ÞLku òý Úkþu fu, nkÚk yLku Ãkøk íkÚkk
½hLkk Ëhðkò yLku ¼ªíkku ðøkuhu {khe Mkwhûkk ÔÞðMÚkk{kt ÷køku÷k fkuE
Ãký {khk Lk níkk, çkÕfu yu çkÄk yÕ÷kn hççkw÷ EÍÍíkLkk ¾wVeÞk
fkheLËk (òMkqMk) níkk.
¾w÷kMkku yu Au fu, LkkLkwt çkk¤f su Ãkkhýk{kt Ëu¾eíke heíku ËwrLkÞkLke
Ëhuf ðMíkwÚke çku¾çkh yLku yòý Ãkzâwt níkwt, nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)Lkk
{kuyTrsÍk MðYÃku rçkÕfw÷ íku s Mk{Þu yu heíku çkku÷e WXâwt, ßÞkhu fu
yÍeÍu r{MkTh yk ½xLkkLke yMk{tsMk{kt Ãkze økÞku níkku.
ÃkAe yk çkk¤f òu Võík yux÷wt s çkkuÕÞwt nkuík fu, ÞqMkwV (y÷i.)
rLkËkou»k Au yLku Íw÷u¾kt fwMkqhðkh Au, íkku yk Ãký yuf {kuyTrsÍkLkk MðYÃku
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk nf{kt íku{Lkk rLkËkou»k nkuðkLke yuf {kuxe Mkkûke
økýkE nkuík, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkçkkhf ð íkyk÷kyu yk çkk¤fLke S¼
WÃkh yuf yíÞtík íkkŠff yLku çkwrØÃkqðofLke ðkík fnuðzkðe fu, nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lkk fwhíkkLku swyku, òu íku ykøk¤Úke Vkxu÷ku Au íÞkhu íkku
Íw÷u¾ktLkwt fnuðwt Mkk[wt Au yLku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) sqXk nkuE þfu Au,
yLku òu íku ÃkkA¤Úke Vkxu÷ku Au, íkku íku{kt yu rMkðkÞ fkuE çkeS þõÞíkk
s LkÚke fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) íÞktÚke LkkMke hÌkk níkk yLku Íw÷u¾kt
íku{Lku hkufe hk¾ðk EåAíke níke.
yk yuf yuðe ðkík níke fu, çkk¤fLku çkku÷ðkLke þÂõíkLke «rík»Xk

WÃkhktík íku ËhufLku Mk{s{kt ykðe þfu yuðe ðkík níke yLku ßÞkhu òuðk{kt
ykÔÞwt fu rLkþkLke «{kýu fwhíkku ÃkkA¤Úke Vkxu÷ku nkuðkLkwt Mkkrçkík ÚkE
økÞwt íÞkhu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) rLkËkou»k nkuðkLke ònuh rLkþkLke Ãký
Mkk{u ykðe økE.
“VMíkçkfÕçkkçk” ykÞíkÚke yu òý ÚkE fu, su MÚk¤u økwLkkn{kt
MktzkuðkE sðkLkku ¼Þ nkuÞ íku MÚk¤ s Akuze Ëuðwt òuEyu. su{fu nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.) íÞktÚke LkkMke Aqxâk níkk, yk íkuLke Mkkrçkíke Au.
yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{kuLkk yk¿kkÃkk÷Lk{kt {Lkw»Þ {kxu ykð~Þf
Au fu, ÃkkuíkkLkkÚke çkLkíke þÂõík ðzu «ÞíLkku{kt ºkwxe fu WýÃk Lk hk¾u. ¼÷u
íkuLkwt Ãkrhýk{ ònuh{kt ftE Ãký ykðíkwt Lkshu Lk Ãkzu. Ãkrhýk{ yÕ÷kn
íkyk÷kLkk nkÚk{kt nkuÞ Au. {Lkw»ÞLkwt fk{ ÃkkuíkkLke {nuLkík yLku þÂõíkLku
yÕ÷knÃkkfLkk {køko{kt ¾[o fhe ÃkkuíkkLke çktËøkeLke Mkkrçkíke ykÃkðkLke Au.
su{fu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu Ëhðkò çktÄ nkuðk Aíkkt yLku yiríknkrMkf
rhðkÞíkku «{kýu íkk¤wt ÷økkðe ËeÄu÷ nkuðk Aíkkt Ëhðkò íkhV Ëkuzðk{kt
ÃkkuíkkLke MktÃkqýo þÂõík ¾[eo níke. ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnq
íkhVÚke {ËË yLku MknkÞíkkLkku òík yLkw¼ð Úkíkku nkuÞ Au fu, çktËku ßÞkhu
ÃkkuíkkLkkÚke çkLkíkku MktÃkqýo «ÞíLk fhe ÷uíkku nkuÞ Au íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷k
MkV¤íkkLkk MkkÄLkku Ãký W¼k fhe Ëu Au.
ykÚke Mkkrçkík ÚkkÞ Au fu, fkuE ÔÞÂõík WÃkh fkuE ¾kuxe íkkun{ík fu
ykûkuÃk nkuÞ íkku ÃkkuíkkLke MkVkE hsw fhðe ytrçkÞk (y÷i.)Lke MkwÒkík Au.
yk fkuE íkð¬w÷ yÚkðk çkwÍwøkeo LkÚke fu íku Mk{Þu [qÃk hneLku ÃkkuíkkLke
òíkLku økwLkunøkkh Xhkðe ÷u.
«Míkwík ykÞíkku{ktÚke ytrík{ çku ykÞíkku{kt yu ðýoLk ÚkÞwt Au fu,
yÍeÍu r{MkTh çkk¤fLkk yk «{kýu çkku÷ðkÚke s Mk{S [qõÞku níkku fu,
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke rLkËkou»kíkk ònuh fhðk {kxu yk yMðk¼krðf
MðYÃk Mkk{u ykÔÞwt Au fu, LkkLkwt çkk¤f «f]rík rðYØ çkku÷e WXâwt. íÞkhçkkË
íkuLkk fnuðk «{kýu ßÞkhu yu òuÞwt fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkku fwhíkku Ãký
ÃkkA¤Úke Vkxu÷ku Au, íÞkhu íkuLku rðïkMk ÚkE økÞku fu, ðktf Íw÷u¾ktLkku Au
yLku nÍ. ÞqMkwV (y÷i.) rLkËkou»k Au. ÃkAe «Úk{ íkuýu Íw÷u¾ktLku MktçkkuÄeLku
fÌkwt : “EÒknq r{Lk fÂGË fwÒk” yux÷u fu, yk çkÄe ík{khe [k÷çkkSyku
Au fu, ÃkkuíkkLke ¼q÷ çkeòLkk {kÚku ÚkkuÃkðk {ktøkku Aku. ÃkAe fÌkwt fu, †e-
ykuLke [k÷çkkSyku ½ýe øksçkLke nkuÞ Au. íkuLku Mk{sðwt yLku íku{ktÚke
Lkef¤ðwt Mkh¤ LkÚke nkuíkwt. fkhý fu, íku{Lkwt ònuh ¾qçk Lk{ú yLku Lkkswf
íkÚkk f{òuh nkuÞ Au. òuLkkhLku íku{Lke ðkíkLkku rðïkMk sÕËe ykðe òÞ
Au, Ãkhtíkw y¬÷ yLku «{krýfíkkLke WýÃkLkk fkhýu ½ýk ð¾íku íku Vhuçk
yLku Äkufku nkuÞ Au. ({Ínhe)
yÕ÷knÃkkfu †eykuLkk VhuçkÚke çk[kððk {kxu yu Mkk{kLk íkiÞkh fÞkou
fu, yÍeÍu r{MkTh yLku íkuLkk r{ºkkuLku òu fu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke {kuxe
çkwÍwøkeo yLku íku{Lkk íkfðk íkÚkk ÃkrðºkíkkLke ¾wÕ÷e rLkþkLkeyku òuELku
íku{Lke ÃkrðºkíkkLkku rðïkMk ÚkE [qõÞku níkku, Ãkhtíkw þnuh{kt yk ½xLkkLke
[[ko Úkðk ÷køke. yux÷k {kxu íku {k{÷ku hVu-ËVu fhðk {kxu íkuLku íku{kt
s ¼÷kE Ëu¾kE fu y{wf {wÆík MkwÄe nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku su÷{kt
çktÄ fhe Ëuðk{kt ykðu, suÚke ÃkkuíkkLkk ½h{kt yu rðþu þtfkLke Ãký fkuE
íkf çkkfe Lk hnu yLku ÷kufkuLkk {w¾u Ãký yk [[ko çktÄ ÚkE òÞ. “»kwB{
çkËk÷nw{ r{{T...” yux÷u fu, Vhe yÍeÍ yLku íkuLkk Mk÷knfkhkuyu
yu{kt s ¼÷kE Mk{S fu, y{wf Mk{Þ {kxu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku
fuË{kt hk¾ðk{kt ykðu. yux÷k {kxu íku{Lku su÷¾kLkk{kt {kuf÷e ykÃkðk{kt
ykÔÞk.
«Míkwík ykÞíkku{kt nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk rfMMkkLke yuf {níðLke
½xLkk «Míkwík Au. yk ðkík ykÃkýu ðkhtðkh òýe [qõÞk Au fu, fwhTykLku
fhe{ Lk íkku fkuE EríknkMkLkwt ÃkwMíkf Au yLku Lk s fkuE rfMMkk-fnkýe-
ykuLkwt ÃkwMíkf Au. íku{kt su yiríknkrMkf ½xLkkyku yÚkðk rfMMkk-fnkýe-

ykuLkwt ðýoLk fhðk{kt ykðu Au, íkuLkku nuíkw {kºk {Lkw»ÞLku çkkuÄÃkkX yLku
rþ¾k{ý ykÃkðkLkku nkuÞ Au. íkÚkk íku{kt SðLkLkk rðrðÄ ûkuºkku {kxu
{níðLkwt {køkoËþoLk yLku Mkq[Lkkyku nkuÞ Au. Mk{økú fwhTykLk yLku yLkuf
ytrçkÞk (y÷i.)Lkk rfMMkkyku{kt {kºk yuf s rfMMkku nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.)Lkku yuðku Au, suLku fwhTykLku fhe{u MkkíkíÞ MkkÚku ¢{çkØ ðýoÔÞku
Au. Lknªíkh Ëhuf MÚk¤u ÞkuøÞ yiríknkrMkf ½xLkkykuLkk y{wf {níðLkk
rð¼køkLkwt ðýoLk fhðkLku Ãkqhíkwt Mk{sðk{kt ykÔÞwt Au.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk rfMMkkLku «Úk{Úke ytík MkwÄe òuEyu íkku
íku{kt MkUfzku çkkuÄÃkkX yLku LkMkeníkkuLke íkfku íkÚkk {Lkw»ÞLke ®sËøkeLkk
rðrðÄ íkçk¬kyku {kxu {níðLkk {køkoËþoLkku òuðk {¤u Au. yk ½xLkk
Ãký ½ýk çkÄk {køkoËþoLk ÃkkuíkkLkk Ãkk÷ð{kt Mk{uxeLku rþ¾k{ý {kxu
WÃk÷çÄ fhkðu Au.
½xLkk yu{ çkLke fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke Ãkrðºkíkk yLku íku{Lke
MðåAíkk rçkÕfw÷ MÃk»x ÚkE økE nkuðk Aíkkt yÍeÍu r{MkTh yLku íkuLke
ÃkíLkeyu çkËLkk{eLke [[ko þktík Ãkkzðk {kxu y{wf Mk{Þ {kxu nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lku su÷¾kLkk{kt {kuf÷e ykÃkðkLkku VUMk÷ku fÞkou, su ðkMíkð{kt
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke Ëwyk yLku íku{Lke ík{ÒkkLke Ãkqýoíkk níke. fkhý
fu, yÍeÍu r{MkThLkk ½h{kt hneLku EM{ík (Eßsík-ykçkY) çk[kððe
yuf Mk¾ík {w~fu÷ fk{ çkLke [qõÞwt níkwt.
su÷Lkk MkkÚkeykuLkwt MðÃLk yLku íku{Lku ËeLkLke Ëyðík :
yLku íku{Lke MkkÚku su÷{kt çkeò çku Þwðfku Ãký Ëk¾÷ ÚkÞk. íkuyku{ktÚke yufu
(nÍhík ÞqMkwV y÷i.Lku) fÌkwt fu, nwt (MðÃLkk{kt) òuô Awt fu þhkçk (çkLkkððk
ÿkûk) Lke[kuðe hÌkku Awwt yLku çkeòu çkkuÕÞku : nwt (MðÃLkk{kt) òuô Awt fu, ÃkkuíkkLkk
{kÚkk Ãkh hkux÷k WXkðe hÌkku Awt, su{ktÚke Ãkûkeyku ¾kE hÌkk Au (íkku) y{Lku
yuLke íkyçkeh çkíkkðku. y{u ykÃkLku Lkuf {kýMk òuEyu Aeyu. (36) ÞqMkwV
(y÷i.)yu fÌkwt fu, su ¾kuhkf ík{Lku Ëhhkus {¤u Au, íku ík{khe ÃkkMku (yksu)
ykðíkk Ãknu÷kt s nwt ík{Lku íkuLke nfefík çkíkkðe ykÃkeþ. yk (çkíkkððwt) íku
¿kkLkLkk «íkkÃku Au, su {khk ÃkhðhrËøkkhu {Lku þe¾ÔÞwt Au. (íkuÚke s fnwt Awt fu)
{U íku ÷kufkuLkku Ä{o («Úk{Úke s) Akuze ËeÄku Au, suyku yÕ÷knÃkkf Ãkh E{kLk
÷kðíkk LkÚke yLku íkuyku ykr¾híkLkku Ãký ELfkh fhu Au. (37) yLku {U {khk
çkkÃkËkËk Eçkúkne{ (y÷i.) íkÚkk EMnkf (y÷i.) yLku Þkfqçk (y÷i.)Lkku ËeLk
økúný fÞkou Au. íkuÚke y{Lku yu ÷kÞf LkÚke fu fkuE ðMíkwLku yÕ÷knÃkkfLke þhef
økýeyu. yk (ËeLk) y{khk WÃkh íku{s Mkki ÷kufku Ãkh yÕ÷knÃkkfLke f]Ãkk Au,
Ãkhtíkw ½ýk ÷kufku yk¼kh {kLkíkk LkÚke. (38) nu {khk su÷Lkk MkkÚkeyku !
þwt swËk swËk yLkuf {yTçkqËku çkuníkh Au yÚkðk yuf÷ku òuhkðh yÕ÷knÃkkf
? (39) ík{u ÷kufku íkuLku Akuze {kºk yuðk Lkk{kuLku s Ãkqòu Aku, suLku ík{u íkÚkk
ík{khk çkkÃk-ËkËkyu hk¾e ÷eÄkt Au. yÕ÷knÃkkfu íkku íkuykuLke (ÃkqòLke) fkuE
Ë÷e÷ Wíkkhe LkÚke (yLku) yÕ÷knÃkkf rMkðkÞ fkuE(Lku nwf{ fhðk)Lke Mk¥kk
LkÚke. íkuýu íkku yu s nwf{ ykÃÞku Au fu, íkuLkk rMkðkÞ fkuELke Ãkqò Lk fhku. yu
s MkeÄku {køko Au, Ãkhtíkw ½ýk¾hk ÷kufku òýíkk LkÚke. (40) nu {khk su÷Lkk
MkkÚkeyku ! ík{khk çkÒku{ktLkku yuf íkku ÃkkuíkkLkk {kr÷fLku þhkçk rÃkðzkðþu
yLku çkeòu su Au, íku þq¤eyu [Zþu. ÃkAe íkuLkk {kÚkk{ktÚke Ãkûkeyku (¼uswt)
¾kE sþu; su çkkçkík rðþu ík{u {Lku ÃkqAíkk níkk, íkuLkku VUMk÷ku ÚkE [qõÞku Au.
(41)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) su÷¾kLkk{kt ÃknkutåÞk,
íkku MkkÚku s çku ykhkuÃke fuËeyku Ãký su÷¾kLkk{kt «ðu~Þk. íku{Lkk{ktÚke
yuf hkòLku ËkY ÃkehMkLkkhku (Mkkfe) níkku yLku çkeòu hMkkuEÞku níkku.
EçLku f»kehu íkVMkehLkk E{k{kuLkk nðk÷kÚke ÷ÏÞwt Au fu, yk çktLku yu
ykhkuÃk nuX¤ Ãkfzðk{kt ykÔÞk níkk fu, íku{ýu hkòLku ¼kusLk ðøkuhu{kt
Íuh ykÃkðkLkku «ÞíLk fÞkou níkku. íku{Lkku {wfÆ{ku íkÃkkMk nuX¤ níkku yux÷k
{kxu íku çktLkuLku su÷¾kLkk{kt hk¾ðk{kt ykÔÞk níkk.
nÍ. ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{) su÷¾kLkk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk íkku ÃkkuíkkLke
ÃkÞøkBçkh íkhefuLke ðíkoýqtf, yÏ÷kf, ËÞk yLku ÷køkýeLkk fkhýu çkÄk

fuËeykuLke ¾çkhøkehe fhíkk níkk yLku íku{Lku nqtV ykÃÞk fhíkk níkk.
su çke{kh ÚkE økÞk nkuÞ íku{Lke çke{khÃkwhMke yLku Mkuðk fhíkk. suyku
rË÷økeh yLku ÃkhuþkLk ÚkE òÞ íku{Lku MkktíðLkk ykÃkíkk níkk. ÄiÞoLke «uhýk
yLku «kuíMkknLk ykÃkíkk íkÚkk AqxfkhkLke ykþkÚke íku{Lkk rË÷Lku nqtV yLku
Mktíkku»k ykÃkíkk níkk. Ãkkuíku íkf÷eV WXkðeLku yLÞkuLku ykhk{ ykÃkðkLke
®[íkk fhíkk yLku hkík¼h yÕ÷kn íkyk÷kLke EçkkËík{kt {~økq÷ hnuíkk
níkk. íku{Lke yk ÃkrhÂMÚkrík òuELku su÷Lkk çkÄk fuËeyku íku{Lke {kuxkE
yLku ykæÞkÂí{õíkk{kt rðïkMk Ähkðíkk ÚkE økÞk níkk. su÷Lkku su÷h
Ãký íku{LkkÚke «¼krðík níkku. íkuýu fÌkwt : òu {khk yrÄfkh{kt nkuík íkku
{U ík{Lku õÞkhLkkÞ Akuze {qõÞk nkuík, nðu nwt yux÷wt s fhe þfwt Awt fu,
ynªÞkt ykÃkLku fkuE íkf÷eV Lk Ãknkut[u.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku MðÃLkLke íkkçkeh ÃkqAðk{kt ykðu Au, Ãkhtíkw
íkuyku ÃkkuíkkLke ÃkÞøkBçkh íkhefuLke þi÷eÚke yk Mkðk÷Lkk sðkçk Ãknu÷kt
E{kLkLke íkç÷eøk yLku íkuLkk íkhV yk{tºkýLkwt fk{ þY fhu Au yLku
ËyðíkLkk rMkØktíkku nuX¤ rnf{ík íkÚkk Mk{sËkheÚke fk{ ÷ELku Mkki
«Úk{ íku ÷kufkuLkk rË÷ku{kt ÃkkuíkkLkku ¼hkuMkku ÃkuËk fhðk {kxu ÃkkuíkkLkk íku
{kuyTrsÍkLkwt ðýoLk fÞwO fu, ík{khk {kxu ík{khk ½uhÚke yÚkðk yLÞ fkuE
MÚk¤uÚke su ¾kðk ykðu Au, íkuLkk ykððkÚke Ãknu÷kt nwt ík{Lku çkíkkðe ykÃkwt
Awt fu, íku õÞk «fkhLkwt ¼kusLk Au ? fuðwt yLku fux÷wt Au ? yLku õÞk Mk{Þu
ykðþu ? yLku íku çkhkçkh íku s «{kýu ykðu Au. “Íkr÷fw{k r{B{k
yÕ÷{Lke hççke” yLku yk fkuE “h{÷” fu “sVh”Lke f¤k yÚkðk
fkuE ßÞkurík»kþk† ðøkuhuLkk «Ãkt[ku LkÚke, çkÕfu {khku ÃkhðhrËøkkh ðne
îkhk {Lku çkíkkðe ykÃku Au, yux÷k {kxu fu nwt ík{Lku çkíkkðe ykÃkwt. yk
yuf ¾wÕ÷ku {kuyTrsÍku níkku, su LkwçkqÔðíkLke Ë÷e÷ yLku ¼hkuMkku fhðk
{kxuLkwt MkkiÚke {kuxwt fkhý níkwt. íÞkhçkkË «Úk{ fw£Lke çkwhkE yLku fw£Lkk
yÃk{kLkÚke ÃkkuíkkLke çkuÍkhe yLku y÷økíkk ðýoLk fhe yLku ÃkAe yu Ãký
çkíkkÔÞwt fu, nwt LkwçkqÔðíkLkk ¾kLkËkLkLkku yuf ÔÞÂõík Awt yLku íku{Lkk s MkíÞ
Ä{oLkku ÃkkçktË Awt. {khk çkkÃk-ËkËkyku Eçkúkne{, EMnkf yLku Þyfqçk
(y÷i.) Au. yk ¾kLkËkLke «rík»Xk Ãký {Lkw»ÞLkk Mð¼kð{kt ¼hkuMkku
ÃkuËk fhðkLkwt {kæÞ{ nkuÞ Au. íÞkh ÃkAe Vh{kÔÞwt fu, y{khk {kxu yk
fkuE Ãký heíku òEÍ LkÚke fu, y{u yÕ÷kn íkyk÷kLke MkkÚku fkuELku Ãký
íkuLkk {yTçkqË nkuðk{kt ¼køkeËkh Xhkðeyu. ÃkAe Vh{kÔÞwt fu, yk ËeLku
nfLke íkðVef y{khk WÃkh yLku çkÄk ÷kufku WÃkh yÕ÷knÃkkfLke f]Ãkk
Au fu, íkuýu Mk{sËkhe yÃkoý fhe yLku MkíÞLku fçkq÷ fhðwt y{khk {kxu
Mkh¤ fhe ËeÄwt. Ãkhtíkw ½ýk ÷kufku nsw Ãký yk LkuyT{íkLke fËh yLku þw¢
LkÚke fhíkk. ÃkAe íku{ýu fuËeykuLku Mkðk÷ fÞkou fu, ðkY, ík{u s çkíkkðku
fu {Lkw»Þ {kxu ½ýk çkÄk ¾wËk yLku {yTçkqË nkuÞ íku MkkYt Au yÚkðk
íkku {kºk íku yuf yuðk yÕ÷kn íkyk÷kLkku çktËku çkLku fu su MkðoþÂõík{kLk
yLku Ëhuf ðMíkw WÃkh AðkÞu÷ku Au ?
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) ÃkkuíkkLke íkç÷eøk yLku Ëyðík ÃkAe íku ÷kufkuLkk
MðÃLkku íkhV furLÿík ÚkÞk yLku Vh{kÔÞwt fu, ík{khk{ktÚke yuf íkku Aqxe
sþu yLku ÃkAe ÃkkuíkkLke Lkkufhe WÃkh ÃkkAku rLk{ýqtf Ãkk{e hkòLku þhkçk
Ãkeðkzþu yLku çkeò WÃkh økwLkkun Mkkrçkík Úkþu yLku íkuLku Mkq¤eyu [Zkðe
Ëuðk{kt ykðþu íkÚkk òLkðh íkuLkk þhehLkwt {ktMk íkkuze-íkkuzeLku ¾kþu.
EçLku f»keh (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, òu fu yk çktLkuLkwt MðÃLk y÷øk-
y÷øk níkwt yLku ËhufLke íkkçkeh Lk¬e níke yLku yk Ãký Lk¬e níkwt fu,
þkne Mkkfe (ËkY ÃkehMkLkkhku) AqxeLku ÃkkuíkkLke Lkkufhe WÃkh Vhe rLk{ýqtf
Ãkk{þu yLku hMkkuEÞkLku Mkq¤eyu [Zkððk{kt ykðþu. Ãkhtíkw ÃkÞøkBçkh
íkhefuLke ÷køkýe yLku «u{Lkk fkhýu íku{ýu Lk¬e fheLku Lk çkíkkÔÞwt fu,
ík{khk{ktÚke V÷kýkLku Mkq¤eyu [Zkððk{kt ykðþu. suÚke íku íku s Mk{Þu
rË÷økeh Lk ÚkE òÞ, çkÕfu {ku½{ heíku yuðwt fÌkwt fu, ík{khk{ktÚke yuf
Aqxe sþu yLku çkeòLku Mkq¤eyu [Zkððk{kt ykðþu.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) su÷{kt {kuf÷ðk{kt ykÔÞk, su yÃkhkÄeyku

yLku çkË{kþkuLke ðMíke nkuÞ Au. Ãkhtíkw nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) íku{Lke Mk-
kÚku Ãký Mkkhe ðíkoýqtf yLku Mkkhk ÔÞðnkhÚke íku {k{÷ku fhíkk níkk fu,
suLkkÚke íku çkÄk íku{Lkwt {kLk hk¾íkk ÚkE økÞk. yuLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu,
MkwÄkhf {kxu sYhe Au fu, yÃkhkÄeyku yLku {wshe{ku MkkÚku Ãký n{ËËeo
yLku ¼÷kELkku {k{÷ku fheLku íku{Lku ÃkkuíkkLke íkhVuý{kt ykfŠ»kík fhe ÷u.
fkuE Ãký Ãkøk÷u LkVhíkLke ònuhkík Lk Úkðk Ëu.
yu Ãký òý ÚkE fu, MkíÞLkwt yk{tºký ykÃkLkkhk yLku {Ï÷qfLke
MkwÄkhýk yLku Mkuðk fhLkkhk ÷kufkuLke þi÷e yLku heík-¼kík yuðe nkuðe
òuEyu fu, «Úk{ ÃkkuíkkLke MkËTðíkoýqtf íkÚkk ¿kkLk yLku íkuLkk WÃkh y{÷Lke
rðþu»kíkkyku îkhk yÕ÷knÃkkfLke {Ï÷qf WÃkh ÃkkuíkkLkku rðïkMk MÚkkrÃkík
fhu. ¼÷u íku{kt íku{Lku ÃkkuíkkLke y{wf rðþu»kíkkykuLke ònuhkík Ãký fhðe
Ãkzu. su{fu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu yk íkfu ÃkkuíkkLkk {kuyTrsÍkLkwt Ãký
ðýoLk fÞwO yLku Ãkkuíku LkwçkqÔðíkLkk fwxwtçkLkk yuf ÔÞÂõík nkuðkLkwt Ãký ònuh
fÞwO. yk rðþu»kíkkLke ònuhkík òu {Ï÷qfLke MkwÄkhýkLke rLkGÞíkÚke nkuÞ
yLku íku{kt ÃkkuíkkLke ÔÞÂõíkøkík {kuxkE Mkkrçkík fhðk {kxu Lk nkuÞ íkku yk
íku “íkÍTrfGÞyu LkVTMk” (ÃkrðºkíkkLke ònuhkík) LkÚke, suLke {LkkE fwhTykLku
fhe{{kt ykðe Au. “V÷k íkwÍ¬q yLVwMkfw{” yux÷u fu, “ÃkkuíkkLkk
LkVMkLke ÃkrðºkíkkLke ònuhkík Lk fhku.” (íkVMkehu {Ínhe)
«[kh yLku íkç÷eøkLkku yuf {níðLkku rMkØktík yu Ãký çkíkkððk{kt
ykÔÞku Au fu, «[khf yLku MkwÄkhfLke {níðLke Vhs yu Au fu, Ëhuf
Mk{Þu, Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt ÃkkuíkkLkk «[khLkk fkÞoLku yLku íkç÷eøkLku çkÄk
fkÞkouÚke yøkúMÚkkLku hk¾u. fkuE íkuLke ÃkkMku fkuE yLÞ fk{ {kxu ykðu íÞkhu
Ãký íku ÃkkuíkkLkk yMk÷e fk{Lku Lk ¼q÷u. su{fu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke
ÃkkMku yk fuËeyku MðÃLkLke íkkçkeh ÃkqAðk {kxu ykÔÞk níkk íÞkhu nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)yu MðÃLkLke íkkçkehLkku sðkçk ykÃkíkk Ãknu÷kt Ëkðíkku íkç÷eøk
îkhk íku{Lku rnËkÞík yLku MkíÞLke ¼ux yÃkoý fhe. yuðwt Lk Mk{òu fu
Ëkðík yLku íkç÷eøk fkuE sÕMkk yÚkðk fkuE r{Bçkh yÚkðk fkuE Mxus
WÃkh s ÚkE þfu Au. çkÕfu ÔÞÂõíkøkík {w÷kfkíkku, ÔÞÂõíkøkík [[ko yLku
ðkík[eík îkhk yk fkÞo ðÄkhu yMkhfkhf yLku «¼kðe nkuÞ Au.
yk çkkçkík Ãký íku s MkwÄkhýk yLku Ëkuhðýe rðþu Au fu, rnf{íkLke
MkkÚku yuðe ðkík fnuðk{kt ykðu, su ©kuíkkLkk rË÷{kt ½h fhe òÞ. su{fu
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu íku{Lku yu çkíkkÔÞwt fu, {Lku su ftE rðþu»kíkk «kó
ÚkE íku yuLkwt s Ãkrhýk{ Au fu, {U fw£Lke r{Õ÷íkLku AkuzeLku RM÷k{ Ä{o
yÃkLkkÔÞku yLku fw£ yLku rþfoLke ¾hkçkeykuLku rË÷ WÃkh yMkh fhu yuðk
ytËks{kt ðýoLk fhe.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu su÷{ktÚke Aqxðk {kxu íku fuËeLku fÌkwt fu,
ßÞkhu hkò ÃkkMku òÞ íkku {kYt Ãký ðýoLk fhsu fu yuf rLkËkou»k su÷{kt
Au. íkuLkkÚke òý ÚkE fu fkuE {wMkeçkík{ktÚke Aqxfkhku {u¤ððk {kxu fkuE
ÔÞÂõíkLkk «ÞíLkLku {kæÞ{ çkLkkððwt íkð¬w÷Lke rðhkuÄe çkkçkík LkÚke.
yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnqLku ÃkkuíkkLkk [qtxe fkZu÷k ÃkÞøkBçkhku {kxu Ëhuf
òEÍ «ÞíLk Ãký ÃkMktË LkÚke fu fkuE ÔÞÂõíkLku íku{Lkk AqxfkhkLkwt {kæÞ{
çkLkkðu. íku{Lkk yLku yÕ÷kn íkyk÷k Ëhr{ÞkLk fkuE {kæÞ{ Lk nkuðwt s
ytrçkÞk (y÷i.)Lkwt ðkMíkrðf MÚkkLk Au. fËk[ yux÷k {kxu s yk fuËe
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkku MktËuþ fnuðkLkwt ¼q÷e økÞku yLku íku{Lku y{wf
ðÄkhu ð»kkou su÷{kt hnuðwt Ãkzâwt. yuf nËe»k{kt Ãký hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)
yu yk çkkçkík íkhV s Eþkhku fÞkou Au.
çkkËþknLkwt MðÃLk yLku íkuLke íkyçkeh íkÚkk íkËçkeh :
íkuýu su÷{kt sE yhs (fhe fu) nu ÞqMkwV (y÷i.) ! nu MkíÞðkËe
! y{Lku yk (MðÃLkk)Lkku sðkçk ykÃkku fu Mkkík íkkS ({kíku÷e) økkÞku Au
fu íku{Lku Mkkík Ëwçk¤e økkÞku ¾kE hne Au yLku Mkkík ftxeyku ÷e÷e yLku
çkeS Mkkík Mkqfe Au, fu suÚke nwt íku ({kuf÷Lkkh) ÷kufku ÃkkMku ÃkkAku òô
(yLku íkyçkeh fnwt) íkku fËk[ íkuykuLku (ík{khe fËh) sýkÞ. (46) íku{ýu
fÌkwt : ík{u Mkkík ð»ko (Mkíkík) ¾qçk {nuLkíkÚke ¾uíke fhòu. Vhe su VMk÷ fkÃkku
íkuLku íkuLke ftxe (yLku zwtzkt){kt s hnuðk Ëuòu, Ãkhtíkw ¾kðk Ãkqhíkwt Úkkuzwtf (fkZe
÷uòu.) (47) Vhe yuLkk ÃkAe Mkkík ð»ko yuðk Mk¾ík (Ëwfk¤Lkk) ykðþu, íkku
íku ð»kkou {kxu ík{u sux÷wt yufXwt fÞwO nþu íku ¾kE sþku, Ãkhtíkw Úkkuzwtf (çk[þu)
suLku ík{u (çke {kxu) hkufe hk¾þku. (48) Vhe yuLkk ÃkAe yuf ð»ko yuðwt
ykðþu, su{kt ÷kufku Ãkh ¾qçk ðhMkkË Ãkzþu yLku su{kt íkuyku (ÿkûkLkku) hMk
Ãký Lke[kuðþu. (49)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : íkVMkehu {Ínhe{kt Au fu, ½xLkkykuLkwt su
MðYÃk “yk÷{u r{»kk÷”{kt nkuÞ Au, íku s {Lkw»ÞLku MðÃLk{kt Ëu¾kÞ Au.
yk ËwrLkÞk{kt íku MðYÃkkuLkku ¾kMk yÚko nkuÞ Au. MðÃLkLke íkkçkeh f¤kLkku
çkÄku ykÄkh íkuLke òýfkhe WÃkh Au fu, V÷kýk r{»kk÷e MðYÃkÚke yk
ËwrLkÞk{kt þwt ¼kðkÚko nkuÞ Au. yÕ÷knÃkkfu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku yk
f¤k MktÃkqýo yÃkoý fhe níke. íku{ýu MðÃLk Mkkt¼¤eLku Mk{S ÷eÄwt fu, Mkkík
íkkS-{kS, Y»x-Ãkw»x økkÞku yLku Mkkík ÷e÷e ¼hu÷e zqtzeykuÚke ¼kðkÚko
yu Au fu, «Úk{ Mkkík ð»kkou{kt s{eLkLkwt WíÃkkËLk yLku Ãkkf Mðk¼krðf heíku
Ãkw»f¤ Úkþu. fkhý fu çk¤ËLku s{eLk ¾uzðk yLku yLkks Wøkkzðk{kt ¾kMk
Ë¾÷økehe Au. yu s «{kýu Mkkík Ëwçk¤e-Ãkkík¤e økkÞku yLku Mkkík Mkw¬e
zqtzeykuLkku ¼kðkÚko yu Au fu, «Úk{ Mkkík ð»kkou ÃkAe Mkíkík Mkkík ð»kkou MkwÄe
Mk¾ík Ëwfk¤ Ãkzþu yLku Mkkík f{òuh økkÞku îkhk Mkkík {kíku÷e økkÞkuLku
¾kE sðkLkku ¼kðkÚko yu Au fu, Mkkík ð»kkou{kt su ftE yLkksLkku Mktøkún
¼uøkku Úkþu íku çkÄku yk Ëw»fk¤Lkk ð»kkou{kt ¾[o ÚkE sþu. Ãkhtíkw rçkÞkhý
{kxu Úkkuzwt yLkks çk[e sþu.
çkkËþknLkk MðÃLk{kt íkku Ëu¾eíke heíku yu s òý ÚkE níke fu, Mkkík
ð»kkou MkkYt WíÃkkËLk Úkþu yLku Mkkík ð»kkou Ëw»fk¤ Ãkzþu. Ãkhtíkw nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.)yu yuf ðMíkw yk Ãký W{uheLku ðýoLk fhe fu, Ëw»fk¤Lkk Mkkík ð»kkou
ÃkAe yuf ð»ko ¾qçk ðhMkkË Ãkzþu yLku MkkYt WíÃkkËLk Úkþu. íkuLkwt ¿kkLk
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku Þk íkku yux÷u ÚkÞwt fu, ßÞkhu Ëwfk¤Lkk ð»ko fw÷
Mkkík s Au, íkku ykX{kt ð»kuo ðhMkkË yLku MkkYt WíÃkkËLk Úkþu. yLku nÍhík
fíkkËn (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu ðne îkhk nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lku yu çkkçkíkLke òýfkhe ykÃke ËeÄe níke, suÚke MðÃLkLke
íkkçkehÚke Ãký ftEf ðÄkhu ¾çkh íku{Lku Ãknkut[e. suLkkÚke nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.)Lke fwþ¤íkk yLku rðþu»kíkk ònuh ÚkE yLku íku íku{Lkk AqxfkhkLkwt
fkhý çkLÞwt. yuLkkÚke rðþu»k yu Ãký ÚkÞwt fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) Võík
íkkçkeh fneLku [qÃk Lk hÌkk, çkÕfu íkuLke MkkÚku yuf ¾qçk s rnf{ík¼he
yLku ÷køkýeMk¼h Mk÷kn Ãký ykÃke. íku yu fu «Úk{ Mkkík ð»kkou{kt su
ðÄkhu WíÃkkËLk ÚkkÞ íkuLku ½ôLke zqtzeyku{kt s Mkwhrûkík hk¾òu, suÚke ½ô
Mkze Lk òÞ. yk yLkw¼ðLke ðkík Au fu, ßÞkt MkwÄe yLkksLku zqtzeykuLke
ytËh hnuðk Ëuðk{kt ykðu íkku yLkks Mkzíkwt LkÚke.
yºku yu ðkík rð[kh {ktøke ÷u Au fu, íku ð¾íku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu
íku †eykLkwt ðýoLk fÞwO, su{ýu ÃkkuíkkLkk nkÚk fkÃke LkktÏÞk níkk. yÍeÍLkwt
ÃkíLkeLkwt Lkk{ Lk ÷eÄwt su {q¤ fkhý níkwt, íku{kt íku nfLke rhykÞík níke fu
su yÍeÍLkk ½h{kt Ãkk÷Lk-Ãkku»ký ÃkkBÞk níkk yLku Ëhuf þheV {Lkw»Þ
{kxu yk çkkçkík r÷nks fhðkÃkkºk nkuÞ Au. (fwíkwoçke)
su÷{ktÚke Aqxfkhk Ãknu÷k su÷{kt sðkLke [ku¾ðx yLku rLkËkou»kíkk
Mkkrçkík fhkððe :
yLku çkkËþknu (MðÃLkLke íkyçkeh-íkËçkeh Mkkt¼¤e) nwf{ fÞkou fu, ÞqMkwV
(y÷i.)Lku {khe ÃkkMku ÷kðku. ÃkAe ßÞkhu íku{Lke ÃkkMku fkrMkË (MktËuþ-ðknf)
ÃknkutåÞku, íÞkhu (ÞqMkwV y÷i.yu) fÌkwt fu, íkwt ÃkkuíkkLkk {kr÷f ÃkkMku ÃkkAku ò
yLku íkuLku ÃkqA fu íku †eykuLke þe Ëþk ÚkE, suýeykuyu ÃkkuíkkLkk nkÚk fkÃÞk
níkk ? çkuþf, {khku ÃkhðhrËøkkh íkuýeykuLkk «Ãkt[Lku ¾qçk òýu Au. (Ãk0)
çkkËþknu (†eykuLku) ÃkqAâwt : ík{khe þwt çkeLkk Au, ßÞkhu ík{u ÞqMkwV (y÷i.)
Lku ÃkkuíkkLkk íkhV ðk¤ðk [kÌkwt ? †eykuyu fÌkwt fu, yÕ÷knÃkkf {kxu s Mkki
Ãkkfe Au. y{u íku{Lkk{kt shk Ãký çkwhkE òuE LkÚke; (íÞkh ÃkAe) yÍeÍLke
ÃkíLke çkku÷e : nðu íkku MkíÞ W½ze s økÞwt. ({q¤ ðkík yu Au fu) {U s íku{Lku
ÃkkuíkkLkk íkhV ðk¤ðk [kÌkwt níkwt yLku íku íkku (yu çkkçkík{kt) íkÆLk Mkk[k Au.
(Ãk1) ÞqMkwV (y÷i.)yu (fÌkwt) : {U yu{ fÞwO yuLkwt fkhý yu fu yÍeÍ (Mk-
kiLke) YçkY òýe ÷u fu {U íkuLke ÃkeX ÃkkA¤ íkuLke (y{kLkík{kt) ¾ÞkLkík fhe
LkÚke yLku yu Ãký (òýe ÷u) fu, yÕ÷knÃkkf ËøkkçkkòuLkk «Ãkt[Lku [k÷ðk
Ëuíkku LkÚke. (Ãkh) yLku nwt {khk LkVMkLku Ãkkf çkíkkðíkku LkÚke. çkuþf, (ËhufLkku)
LkVMk íkku çkwhkE s þe¾ðu Au, Ãkhtíkw suLkk WÃkh {khk ÃkhðhrËøkkhu f]Ãkk fhe.
çkuþf, {khku Ãkhðh-rËøkkh ½ýku çkÏþLkkh (yLku) ËÞk¤w Au. (Ãk3)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)Lku ßÞkhu þkne MktËuþk-ðknf
AqxfkhkLkku MktËuþ ÷ELku çkku÷kððk {kxu ykÔÞku yLku íku{ýu ¾çkheLku yuðku
sðkçk ykÃÞku fu «Úk{ íku †eykuÚke {khk {k{÷kLke íknfef (ôze íkÃk-
kMk) fhku, su{ýu ÃkkuíkkLkk nkÚk fkÃke ÷eÄk níkk. íku{kt ½ýe çkÄe rnf{íkku
Mk{kÞu÷e níke. yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk ytrçkÞk (y÷i.)Lku su «{kýu
MktÃkqýo ËeLku fkr{÷ yÃkoý fhu Au yuðe s yu{Lke çkwrØ Ãký Ãkqýo fûkkLke
nkuÞ Au. yLku ÔÞðnkh yLku ÃkrhÂMÚkríkLke Mk{s Ãký MktÃkqýo yÃkoý fhu
Au. nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu þkne ÃkÞøkk{Úke yu ytËkòu fhe ÷eÄku fu
çkkËþknu r{MkTh {Lku fkuE «rík»Xk çkÏþþu. íku Mk{Þu yf÷{tËeLkku íkfkËku
yu s níkku fu, su ¾hkçk f]íÞLke {khk WÃkh íkkun{ík ÷økkððk{kt ykðe Au
yLku su fkhýu {Lku su÷{kt Lkkt¾ðk{kt ykÔÞku níkku, íkuLke nfefík çkkËþkn
yLku çkÄk s ÷kufku Mkk{u MktÃkqýo heíku ¾wÕ÷e yLku MÃk»x ÚkE òÞ yLku
nwt íku{kt rLkËkou»k Awt yuðe fkuELku þtfk Lk hnu. Lkrníkh íkuLkwt Ãkrhýk{ yu
ykðþu fu þkne «rík»XkÚke ÷kufkuLke S¼ íkku çktÄ ÚkE sþu, Ãkhtíkw íku{Lkk
rË÷ku{kt yu rð[khku ¾xfíkk hnuþu fu, yk íku s ÔÞÂõík Au fu suýu ÃkkuíkkLkk
{kr÷fLke ÃkíLke WÃkh nkÚk LkktÏÞku níkku yLku yuðe ÃkrhÂMÚkríkLkwt ÃkuËk ÚkE
sðwt Ãký þkne Ëhçkkh{kt fkuE {kuxe ðkík LkÚke fu fkuE Mk{Þu çkkËþkn
Ãký ÷kufkuLkk ykðk rð[khkuÚke «¼krðík ÚkE òÞ. yux÷k {kxu Aqxfkhk
Ãknu÷kt yk ½xLkkLke MkVkE yLku íknfef sYhe Mk{S yLku «Míkwík çku
ykÞíkku{ktÚke çkeS ykÞík{kt Ãkkuíku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke yk
«ð]r¥k îkhk Aqxfkhk{kt {kuzwt fhðkLke çku rnf{íkku ðýoðe Au.
«Úk{ yu fu, “Íkr÷f r÷ÞyT÷{ yÒke ÷{T y¾wLnw rçkÕøkGçk”
yux÷u fu, yk {kuzwt {U yux÷k {kxu fÞwO fu, yÍeÍu r{MkThLku rðïkMk ÚkE
òÞ fu {U íkuLke økuhnkshe{kt íkuLkk nf{kt fkuE ¾ÞkLkík LkÚke fhe.
yÍeÍu r{MkThLku rðïkMk yÃkkððkLke ðÄkhu ®[íkk yux÷k {kxu ÚkE
fu yu ½ýe s ¾hkçk ÃkrhÂMÚkrík nþu fu yÍeÍu r{MkThLkk rË÷{kt {khk
{kxu þtfk hnu yLku ÃkAe þkne «rík»XkLkk fkhýu íku fþwt çkku÷e Lk þfu íkku
íkuLku {khe «rík»Xk yLku EÍÍík Ãký Mk¾ík LkkÃkMktË Ãkzþu yLku íkuLkk WÃkh
ÃkkAwt {kiLk hnuðwt Ãkzu íkku íkuLkk fkhýu íku ðÄkhu íkf÷eV{kt hnuþu. íku fkhý
fu yuf Mk{Þ MkwÄe {kr÷f MðYÃku hne [qõÞku níkku yux÷k {kxu nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lkk Ãkrðºk Mð¼kðu íkuLku íkf÷eV Ãknkut[ðkLku Ãký ÃkMktË Lk
fÞwO. yu Ãký ònuh níkwt fu, ßÞkhu yÍeÍu r{MkThLku íkuyku rLkËkou»k nkuðkLkku
rðïkMk ÚkE sþu íkku yLÞ ÷kufkuLke S¼ ykÃkkuykÃk çktÄ ÚkE sþu.
çkeS rnf{ík yk EhþkË Vh{kðe : “ðyÒkÕ÷kn ÷k ÞnTËe
fGË÷T ¾kErLkLk” yux÷u fu, yk íkÃkkMk yux÷k {kxu fhkðe fu ÷kufkuLku
òý ÚkE òÞ fu, yÕ÷kn íkyk÷k ¾ÞkLkík fhLkkhkykuLkk «Ãkt[kuLku [k÷ðk
Ëuíkku LkÚke.
íkuLkk çku yÚko nkuE þfu Au. yuf yu fu, íkÃkkMk îkhk ¾ÞkLkík fhLk-
khLke ¾ÞkLkík ònuh ÚkkÞ yLku çkÄk ÷kufku íkuLke òýfkhe «kó fhe ÷u
yLku ¾ÞkLkík fhLkkhLkku ytò{ ytíku yÃk{kLk nkuÞ Au. suÚke nðu ÃkAe
¼rð»Þ{kt çkÄk ÷kufku ykðk f]íÞkuÚke çk[ðkLke fk¤S hk¾u. çkeòu yu
yÚko Ãký nkuE þfu Au fu, òu yk s þtfkLke ÃkrhÂMÚkrík{kt nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.)Lku þkne {kLk-{híkçkku {¤e òÞ íkku òuLkkhkykuLku yuðku rð[kh Ãký

ykðe þfíkku níkku fu, ykðk ¾ÞkLkík fhLkkhkykuLku {kuxk {kuxk nkuÆkyku
{¤e þfu Au yux÷k {kxu íku{Lke ykMÚkk yLku ©Øk{kt Ãký Vhf Ãkzâku
nkuík yLku ¾ÞkLkíkLke çkwhkE rË÷{ktÚke Lkef¤e økE nkuík. {ík÷çk fu
WÃkhkuõík rnf{íkkuLku Lksh Mk{ûk hk¾e nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu {wÂõíkLkku
MktËuþ {¤íkktLke MkkÚku íkhík s su÷{ktÚke çknkh ykððkLkwt ÃkMktË Lk fÞwO,
çkÕfu þkne ytËksÚke ½xLkkLke íkÃkkMkLke {ktøkýe fhe.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu íkÃkkMkLke çkkçkík{kt yÍeÍu r{MkThLke ÃkíLkeLkwt
Lkk{ ÷eÄwt Lk níkwt, Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkf ßÞkhu fkuELku EÍÍík yLku «rík»Xk
yÃkoý fhu Au, íkku ykÃk{u¤u ÷kufkuLkk {kuZk íkuLke Mkå[kE yLku MkVkE {kxu
¾q÷e òÞ Au. yk íkfu yÍeÍLke ÃkíLkeyu MkíÞLke ònuhkíkLkwt yu÷kLk Ãk-
kuíkkLke òíku fhe ËeÄwt. ynªÞkt MkwÄe fu su ÃkrhÂMÚkríkyku yLku ½xLkkyku
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) rðþu ík{u Mkkt¼¤e, íku{kt ½ýk çkÄk ÷k¼ku yLku
{MkTy÷kyku íkÚkk {kLkðSðLk {kxu {níðLkk {køkoËþoLk òuðk {¤u Au.
yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk ¾kMk yLku [qtxe fkZu÷k çktËkykuLkk nuíkwykuLku
Ãkqýo fhðk {kxu Ãkkuíku s yá»Þ ÞkusLkkyku ðzu ÔÞðMÚkk fhu Au. íku{Lku
fkuE {Ï÷qfLkk ynuMkkLk{tË çkLkkððk ÃkMktË fhíkk LkÚke. yu s fkhý Au
fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu su {wõík ÚkLkkh fuËeLku fÌkwt níkwt fu, çkkËþkn-
Lku {khku WÕ÷u¾ fhsu, íkku íkuýu íku ¼q÷kðe ËeÄwt níkwt yLku ÃkAe ßÞkhu
økiçkLkk ÃkzËk{ktÚke yuf ÞkusLkk yuðe çkLkkððk{kt ykðe, su{kt nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.) fkuELkk Ãký ynuMkkLk{tË Lk ÚkkÞ yLku MktÃkqýo EÍÍík yLku
þkLkLke MkkÚku su÷{ktÚke {wÂõíkLkku nuíkw Ãký Ãkqýo ÚkE òÞ.
íkuLkku Mkk{kLk yu fÞkou fu, r{MkThLkk hkòLku yuf ÃkhuþkLk fhe {qfLkkh
MðÃLk çkíkkÔÞwt, suLke íkkçkehÚke íkuLkk Ëhçkkheyku íkÚkk ¿kkLkeyku yLku
rð»kÞLkk rLk»ýktíkku ÷k[kh ÚkE økÞk. yLku ytíku sYhík{tË ÚkELku nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.) ÃkkMku sðwt Ãkzâwt. (EçLku f»keh)
íku{kt Lkuf yÏ÷kfLke íky÷e{ Au fu, {wõík ÚkLkkh fuËeyu nÍhík

ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt yux÷wt fk{ Ãký Lk fÞwO fu, hkò Mkk{u íku{Lkwt
ðýoLk fhu yLku íkuÚke íku{Lku ðÄkhu Mkkík ð»kkou fuËLke {wMkeçkík{kt ÃkMkkh
fhðk Ãkzâk. nðu Mkkík ð»kkou ÃkAe ßÞkhu íku fuËe ÃkkuíkkLkku MðkÚko yux÷u
fu MðÃLkLke íkkçkeh ÷uðk {kxu nksh ÚkÞku íkku Mkk{kLÞ {kLkð «f]ríkLkku
íkfkËku yu níkku fu, íkuLku çkwYt-¼÷wt fÌkwt nkuík, íkuLkk WÃkh økwMMku ÚkÞk nkuík
yÚkðk fÌkwt nkuík fu íkkhkÚke {kYt ykx÷wt fk{ Ãký Lk ÚkE þõÞwt !? Ãkhtíkw
nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke ÃkÞøkBçkh íkhefuLke MkËTðíkoýqtf ònuh fhe
fu íkuLke ®LkËk íkku þwt, yk ½xLkkLkku WÕ÷u¾ MkwØkt Lk fÞkou. (EçLku f»keh yLku
fwíkwoçke)
íku{kt ðkík yu{ Au fu, su «{kýu nÍ. ytrçkÞk (y÷i.) yLku WB{íkLkk
W÷{kLke yu Vhs Au fu, íkuyku ÷kufkuLke ykr¾hík ËwYMík fhðkLke ®[íkk
fhu yLku íku{Lku yuðk fk{kuÚke çk[kðu, su ykr¾hík{kt yÍkçk çkLkþu.
yu s «{kýu íku{ýu {wMk÷{kLkkuLke Mkk{krsf yLku ykŠÚkf ÂMÚkrík WÃkh
Ãký ár»x hk¾ðe òuEyu fu, íkuyku ÃkhuþkLk Lk ÚkkÞ. su{fu, nÍhík ÞqM-
kwV (y÷i.)yu yk íkfu {kºk MðÃLkLke íkkçkeh çkíkkðe ykÃkðkLku Ãkqhíkwt Lk
Mk{ßÞwt, çkÕfu rnf{ík¼Þko ytËks{kt ¼÷wt EåAeLku yuðe Mk÷kn Ãký
ykÃke fu, WíÃkkËLkLkk çkÄk s ½ôLku ftxeyku (zqtzeyku)Lke ytËh hnuðk
Ëuðk{kt ykðu yLku ¾Ãk «{kýu MkkV fhe yLkks fkZðk{kt ykðu. suÚke
Ëw»fk¤Lkk AuÕ÷k ð»ko MkwÄe íku ¾hkçk Lk ÚkkÞ.
su þkMkf yÚkðk su{Lkwt yLkwMkhý fhðk{kt ykðu Au íkuðk ‘{wõíkËk’
÷kufkuyu yuLke Ãký rVfh fhðe òuEyu fu, íkuLkk íkhVÚke ÷kufku{kt Ãkqðoøkún
(çkËøkw{kLke) ÃkuËk Lk ÚkkÞ. òu fu ¼÷u yk Ãkqðoøkún rçkÕfw÷ ¾kuxku fu{ Lk
nkuÞ, íkuLkkÚke Ãký çk[ðkLke ÞwÂõík fhðe òuEyu. fkhý fu Ãkqðoøkún ¼÷u
fkuE y¿kkLkíkk yÚkðk LkkËkLkeLkk fkhýu nkuÞ, ytíku íku ËeLke «[kh yLku
«MkkhLkk fk{{kt Ë¾÷økehe W¼e fhu Au. ÷kufku{kt íkuLke ðkíkLkwt ðsLk
LkÚke hnuíkwt. (fwíkwoçke)

MkËTðíkoýqtfLke íky÷e{ yu Au fu, su ÷kufkuLkk nkÚku Mkkík ð»kkou yÚkðk
çkkh ð»kkou su÷¾kLkkLke Ãkezk ðuXðe Ãkze níke, su÷{wÂõíkLkk Mk{Þu íku{LkkÚke
fkuE çkË÷ku ÷uðku íkku þwt, yux÷wt Ãký çkhËkMík Lk fÞwO fu íku{Lku fkuE {k{q÷e
íkf÷eV Ãknkut[u. su{fu ykÞík “r÷ÞyT÷{ yÒke ÷{T y¾wLnw rçk÷T
økGçk”{kt íkuLkku WÕ÷u¾ Au.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke {wÂõíkLke ònuhkíkLke MkkÚku s yu
ðkMíkrðõíkkLke ònuhkík fhe ËeÄe fu, {khwt ykðwt fnuðwt {khk íkfðk yLku
ÃkrðºkíkkLku síkkððk {kxu LkÚke, Ãkhtíkw nfefík yu Au fu, ßÞkhu {Lkw»ÞLkku
LkVTMk suLkku Zkt[ku ykøk, Ãkkýe yLku nðkÚke çkLÞku Au, íku íkku ÃkkuíkkLke
«f]ríkÚke Ëhuf ÔÞÂõíkLku ¾hkçk fk{ íkhV s ykfŠ»kík fhíkku hnu Au. íku
rMkðkÞ fu su{Lkk WÃkh {khku ÃkhðhrËøkkh ÃkkuíkkLke hn{ík Vh{kðu yLku
íkuLkk LkVTMkLku çkqhk íkfkËkykuÚke Ãkrðºk fhe ykÃku, su{fu ytrçkÞk (y÷i.)Lkku
LkVTMk nkuÞ Au. yLku yuðk s LkVTMkLku fwhTykLk{kt “LkVTMku {wí{EÒkn”Lkku
÷fçk ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. ¾w÷kMkku yu ÚkÞku fu, ykðe {nkLk fMkkuxeLkk
Mk{Þu {kYt çk[e sðwt yu fkuE {khe ÔÞÂõíkøkík rðþu»kíkk Lk níke, çkÕfu
yÕ÷kn íkyk÷kLke s hn{ík yLku íkuLke s MknkÞíkkLkwt Ãkrhýk{ níkwt.
òu íku {khk LkVTMk{ktÚke LkkÃkkf EåAkyku Lk fkZe Lkkt¾u íkku nwt Ãký yuðku s
ÚkE òô, su{fu Mkk{kLÞ {kLkðe nkuÞ Au fu suyku LkVTMkLke EåAkykuÚke
Ãkhkrsík yLku íkuLkk økw÷k{ ÚkE òÞ Au.
çkkËþkn íkhVÚke MktÃkqýo Mk¥kk ykÃkðe ¾wËkE {nkLk ELyk{ :
yLku (yk Mkkt¼¤e) çkkËþknu fÌkwt fu, íku{Lku {khe ÃkkMku ÷E ykðku. nwt
íku{Lku ¾kMk ÃkkuíkkLkk (fk{) {kxu hk¾eþ. ÃkAe ßÞkhu çkkËþknu íku{Lke MkkÚku
ðkík[eík fhe íÞkhu íku{Lku fÌkwt fu ¾hu¾h, yksÚke ykÃk y{khe ÃkkMku {kLkðtík
yLku rðïkMkÃkkºk Aku. (Ãk4) ÞqMkwV (y÷i.)yu fÌkwt fu, {Lku ËuþLkk ¾ÍkLkkyku
(Lkkýk {tºkk÷Þ) Ãkh {wfhoh fhku. nwt hûký fhLkkh, {krníkøkkh Awt. (ÃkÃk)
yLku yu heíku y{u ÞqMkwV (y÷i.)Lku íku Ëuþ{kt fkçkq ykÃÞku fu íku{kt [knu íÞkt
hne þfíkk níkk; y{u suLku [kneyu Aeyu íkuLku y{khe hn{ík Ãknkut[kzeyu
Aeyu yLku y{u Lkufe fhLkkhkykuLkku çkË÷ku ÔÞÚko fhíkk LkÚke. (Ãk6) yLku suyku
E{kLk ÷kÔÞk yLku ÃkhnuÍøkkh hÌkk íku{Lkk {kxu ykr¾híkLkku Mkðkçk çknw s
çkuníkh Au. (Ãk7)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : r{MkThLkk çkkËþknu Mk÷kn {ktøke fu, nðu
{khu þwt fhðwt òuEyu ? íÞkhu nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)yu {~ðhku ykÃÞku fu,
«Úk{ Mkkík ð»kkou su{kt ¾qçk ðhMkkË Úkþu, íku{kt ík{u ðÄkhuÚke ðÄkhu ¾uíke
fhkðeLku yLkks WøkkzðkLke ÔÞðMÚkk fhku yLku çkÄk ÷kufkuLku Mkq[Lkk ykÃkku
fu Ãkkuík-ÃkkuíkkLke s{eLkku{kt ðÄkhuÚke ðÄkhu ¾uíke fhu yLku sux÷wt yLkks
«kó ÚkkÞ íku{ktÚke Ãkkt[{ku ¼køk ÃkkuíkkLke ÃkkMku Mktøkún fhíkk hnu.
yu s «{kýu r{MkThLkk ÷kufku ÃkkMku Ëw»fk¤Lkk Mkkík ð»kkou {kxu Mktøkún
¼uøkku ÚkE sþu yLku ík{u íku{Lkk {kxu Lk®[ík ÚkE sþku. MkhfkhLku sux÷k
«{ký{kt Mkhfkhe yLkks {nuMkq÷ îkhk yÚkðk Mkhfkhe s{eLk îkhk
«kó ÚkkÞ íkuLku çknkhLkk ÷kufku {kxu ¼uøkwt fhe hk¾ku. fkhý fu yk Ëwfk¤
Ëqh-MkwËqh MkwÄe Vu÷kÞ sþu. çknkhLkk ÷kufku íku Mk{Þu ík{khk {kuníkks nþu
yuðk ð¾íku ík{u yLkks ykÃkeLku yÕ÷knLke {Ï÷qfLke {ËË fhòu yLku
LkSðe ®f{ík Ãký hk¾òu íkku Mkhfkhe ¾òLkk{kt yux÷ku {k÷ ¼uøkku ÚkE
sþu, su íkuLkk yøkkW õÞkhuÞ ¼uøkku ÚkÞku Lk níkku. r{MkThLkku çkkËþkn yk
Mk÷knÚke çkunË ¾wþ yLku Mktíkkur»kík ÚkE økÞku, Ãkhtíkw fnuðk ÷køÞku fu, yk
{nkLk ÞkusLkkLke ÔÞðMÚkk yLku ðneðx fuðe heíku Úkþu yLku fkuý fhþu ?
íÞkhu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt : “EsTyÕLke y÷k ¾ÍkErLk÷
yŠË EÒke nVeÍwLk y÷e{” yux÷u fu, ËuþLkk ¾òLkk (su{kt s{eLkLkk
ÃkkfLkwt WíÃkkËLk Ãký Mkk{u÷ Au) ík{u {Lku MkkutÃke Ëku, nwt íkuLke Mkwhûkk Ãký
MktÃkqýo heíku fhe þfwt Awt yLku ¾[o fhðkLke søÞkyku yLku ¾[o fhðkLkk
«{kýLkk ytËkòÚke Ãký MktÃkqýoÃkýu ðkfuV Awt. (fwíkwoçke yLku {Ínhe)
yk çku þçËku{kt nÍhík ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)yu íku çkÄe s

¾krMkÞíkku ¼uøke fhe ËeÄe, su yuf ðÍehu ¾òLkk (Lkkýkt-{nuMkq÷ {tºke)
{kt nkuðe òuEyu. fkhý fu, «Úk{ sYrhÞkík íkku ¾òLkkLkk y{kLkíkËkh
{kxu yu nkuÞ Au fu, íku Mkhfkhe {k÷Lku ÔÞÚko ðuzVkðk Lk Ëu, çkÕfu MktÃkqýo
rnVkÍíkÚke íkuLku ¼uøkku fhu. ÃkAe økuhnfËkh ÷kufku WÃkh yLku su ¾kuxk
¾[koyku ÚkE hÌkk Au, íkuLkk WÃkh ¾[o Lk Úkðk Ëu yLku çkeS sYrhÞkík
íkuLke yu Au fu, ßÞkt su «{kýu ¾[o fhðkLke ykð~Þõíkk Au, íÞkt fkuE
f{e fu WýÃk Lk hk¾u yLku sYrhÞkíkLkk «{ký fhíkkt ðÄkhu ¾[o Lk fhu.
þçË “nVeÍ” «Úk{ sYrhÞkík Ãkqhe fhðkLke ò{eLkøkehe Au yLku þçË
“y÷e{” çkeS sYrhÞkíkLke.
ßÞkhu fkuE ¾kMk nkuÆk rðþu yu òý nkuÞ fu, fkuE çkeòu ÔÞÂõík
íkuLkk fhíkkt Mkkhe ÔÞðMÚkk LkÚke fhe þfíkku yLku ÃkkuíkkLkk rðþu yu ytËkòu
nkuÞ fu nkuÆkLkwt fk{ Mkkhe heíku Ãkqýo fhe þfeþ yLku fkuE økwLkkn{kt Mktz-
kuðkðkLkku fkuE ¼Þ Lk nkuÞ íkku ykðk Mk{Þu nkuÆkLke Ãkkuíku {ktøkýe fhðe
Ãký òEÍ Au. yu þhíku fu nkuÆk yLku {k÷Lke {nkuççkík íkuLkwt fkhý Lk
nkuÞ, çkÕfu yÕ÷kn íkyk÷kLke {Ï÷qfLke Mkk[e Mkuðk yLku LÞkÞ MkkÚku
íku{Lkk nfku yku¤¾ðkLkku nuíkw nkuÞ. su{fu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) Mkk{u
Võík yk s nuíkw níkku yLku ßÞkt yk MðYÃk Lk nkuÞ íkku nËe»k þheV{kt
hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu nwfq{íkLkk fkuE nkuÆkLke
òíku {ktøkýe fhðkÚke hkuõÞk Au yLku suýu Ãkkuíku fkuE nkuÆkLke Ëh¾kMík
fhe íku{Lku nkuÆk fu ÃkË ykÃÞk LkÚke.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke nwfq{íkLkk Mk{Þfk¤{kt Mkk{kLÞ
sLkíkkLku hkník Ãknkut[kzðk {kxu íku fk{ku fÞko, suLkku Ëk¾÷ku {¤ðku {w~fu÷
Au. ßÞkhu MðÃLkLke íkkçkeh «{kýu Mkkík ð»kkou ¾wþnk÷e{kt ÃkMkkh ÚkE
økÞk yLku Ëw»fk¤ þY ÚkÞku, íkku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu Ãkux ¼heLku
¾kðkLkwt Ãký Akuze ËeÄwt. ÷kufkuyu fÌkwt fu, r{MkTh ËuþLkk çkÄk s ¾òLkk
ík{khk fçò{kt Au yLku ík{u ¼q¾k hnku Aku ? íkku Vh{kÔÞwt fu, nwt yk
yux÷k {kxu fYt Awt fu, suÚke Mkk{kLÞ ÷kufkuLke ¼q¾Lkku ynuMkkMk yLku
yLkw¼qrík {khk rË÷{ktÚke yá~Þ Lk ÚkE òÞ yLku þkne hMkkuEÞkykuLku
Ãký nwf{ ykÃÞku níkku fu, rËðMk{kt Võík yuf ð¾íku çkÃkkuhLkwt s{ðkLkwt
çkLkkðu. suÚke þkne {nu÷Lkk çkÄk s ÷kufku Ãký Mkk{kLÞ sLkíkkLke ¼q¾Lkku
y{wf rnMMkku yLkw¼ðe þfu.
su hkufz yÚkðk ½huýkt ðøkuhu ¼kEykuyu yLkksLke ®f{ík íkhefu
ykÃÞk níkk, íkuLkk rðþu ÃkkuíkkLkk MkuðfkuLku nwf{ ykÃke ËeÄku fu, íkuLku Mktík-
kzeLku íku{Lkk s Mkk{kLk{kt yu heíku çkktÄe ykÃkku fu, yíÞkhu íku{Lku íkuLke
¾çkh Lk ÚkkÞ, suÚke íku ÷kufku ßÞkhu ½hu Ãknkut[eLku Mkk{kLk ¾ku÷u íkku Ãk-
kuíkkLke hkufz yLku ½huýktLku sqyu fu íku{Lku ÃkkAk {éÞk Au, íkku þõÞ Au fu
íkuyku Vhe ðkh yLkks ÷uðk {kxu ykðe þfu Au.
EçLku f»kehu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk yk fkÞo{kt ½ýe çkÄe
Mkt¼kðLkkyku ðýoLk fhe Au. yuf yu fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku yk
rð[kh ykÔÞku fu, fËk[ íku{Lke ÃkkMku yk hkufz yLku ½huýkt rMkðkÞ
yLÞ ftE nþu s Lknª íkku çkeSðkh yLkks ÷uðk {kxu Lknª ykðe þfu.
çkeS yu þõÞíkk Au fu, ÃkkuíkkLkk rÃkíkk yLku ¼kEyku ÃkkMkuÚke yLkksLke
®f{ík ÷uðwt ÃkMktË Lk fÞwO yux÷k {kxu íku{ýu þkne ¾òLkk{kt yk ®f{ík
ÃkkuíkkLkk íkhVÚke s{k fhkðe ËeÄe yLku íku{Lke hf{ íku{Lku ÃkkAe ykÃke
ËeÄe, yLku yuf Mkt¼kðLkk yu Ãký Au fu, íkuyku òýíkk níkk fu, ßÞkhu
yk Mkk{kLk íku{Lke ÃkkMku ÃkkAku sþu yLku rÃkíkkLku íkuLke òý Úkþu íkku íkuyku
yÕ÷kn íkyk÷kLkk hMkq÷ Au, íkuyku yk ÃkkAk ykÃku÷ Mkk{kLkLku r{MkThLkk
nwfq{íkLkk ¾òLkkLke y{kLkík Mk{SLku íkuLku yð~Þ ÃkkAku {kuf÷kðþu.
yux÷k {kxu ¼kEykuLkwt çkeSðkh ykððwt ðÄkhu [ku¬Mk ÚkE sþu.
yÕ÷kn íkyk÷kyu ðne îkhk nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku yxfkðe
ËeÄk níkk fu, íkuyku ÃkkuíkkLkk ½hu ÃkkuíkkLkk rðþuLke fkuE ¾çkh Lk {kuf÷u.
yÕ÷kn íkyk÷kLke yk rnf{íkkuLku íku s òýu Au, {Lkw»Þ íkuLkku ík-

køk {u¤ðe þfíkku LkÚke. õÞkhuf fkuE ðMíkw fkuELke Mk{s{kt ykðe Ãký
òÞ Au. yºku ònuh MðYÃku yMk÷ rnf{ík íku fMkkuxeLke Ãkqýoíkk fhðkLke
÷køku Au, su nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lke ÷uðk{kt ykðe hne níke yLku
yu s fkhý níkwt fu, yk ½xLkkLke þYykík{kt s ßÞkhu nÍhík Þyfqçk
(y÷i.)Lku ytËkòu ÚkE økÞku níkku fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku ðYyu Vkze
LkÚke ¾kÄk, çkÕfu íku{Lkk ¼kEykuyu s fkuE þhkhík fhe Au. íÞkhu íkuLkku
Mðk¼krðf íkfkËku yu s níkku fu, íku s Mk{Þu MÚk¤ WÃkh Ãknkut[eLku íkuLke
íkÃkkMk fhe nkuík, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkwt æÞkLk íku íkhV sðk s
Lk ËeÄwt yLku íÞkhçkkË yuf ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe ¼kEykuLku yuðwt s fÌkwt fu,
“òyku ! ÞqMkwV yLku íkuLkk ¼kELku þkuÄe ÷kðku.” ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷k
fkuE fk{ fhðk EåAu Au, íkku íkuLkk çkÄk s fkhýku yLku Mkçkçkku yk «fkhu
yufXk fhe ykÃku Au.
yk ½xLkkÚke òý ÚkE fu, MktíkkLkkuÚke fkuE økwLkkun yÚkðk ¼q÷ ÚkE
òÞ íkku rÃkíkkyu íku{Lke fu¤ðýe fheLku íku ¼q÷ MkwÄkhðkLke ®[íkk fhðe
òuEyu yLku ßÞkt MkwÄe MkwÄhðkLke ykþk nkuÞ MkçktÄ fkÃkðku Lk òuEyu.
su{fu nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu yuðwt s fÞwO yLku ytíku yk çkÄk ÃkwºkkuLku
ÃkkuíkkLke ¼q÷ku WÃkh ÃkMíkkðku ÚkÞku yLku íku{ýu økwLkknkuÚke íkðçkk fhe.
nk ! òu MktíkkLkkuLkk MkwÄhðkÚke rçkÕfw÷ s rLkhkþk MkktÃkzu yLku íku{Lke
MkkÚku MkçktÄ fkÞ{ hk¾ðk{kt yLÞkuLkk ËeLk{kt Ãký LkwfMkkLk ÚkðkLkku ¼Þ
WÃkÂMÚkík ÚkkÞ íkku yuðk Mk{Þu MkçktÄ fkÃke Lkkt¾ðku ðÄw ÞkuøÞ Au.
[kuÚkwt {køkoËþoLk yu Au fu, fkuE {Lkw»Þyu fhu÷ rnVkÍík yLku Mkwhûk-
kLkk ðkÞËk WÃkh ðkMíkrðf heíku ¼hkuMkku fhðku ¼q÷ Au. yMk÷ ¼hkuMkku
íkku {kºk yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh s nkuðku òuEyu fu, íku s ðkMíkrðf
fkÞoMkkÄf yLku {wMkÂççkçkw÷ yMçkkçk (fkÞofkhýLkku {kr÷f) Au. fkhýku
WÃk÷çÄ fhkððk ÃkAe íku{kt yMkh ÃkuËk fhðe çkÄwt íkuLkk s fkçkq{kt Au.
yux÷k {kxu s nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt : “VÕ÷knw ¾GYLk

nkrVÍLkT”
fyTçk rçkLk ynTçkkhLkwt rLkðuËLk Au fu, yu ð¾íku nÍhík Þyfqçk
(y÷i.)yu Võík MktíkkLkkuLkk fnuðk WÃkh ¼hkuMkku Lk fÞkou, çkÕfu Mk{økú
{k{÷ku yÕ÷knÃkkfLku MkkutÃÞku. yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt
fu, fMk{ Au {khe EÍÍík yLku s÷k÷Lke ! fu nðu nwt ík{khk çktLku ÃkwºkkuLku
ík{khe ÃkkMku Ãkhík {kuf÷e ykÃkeþ.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk ¼kEykuLkwt LkkLkk¼kE rçkLkÞk{eLkLku MkkÚku
÷ELku çkeS ð¾íku r{MkThLke {wMkkVheyu hðkLkk ÚkðkLkwt ðýoLk Au. íku Mk{Þu
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu íku{Lku r{MkThLkk þnuh{kt Ëk¾÷ Úkðk {kxu yuf
¾kMk ðrMkGÞík yu fhe fu, nðu ík{u yrøkÞkh ¼kEyku íÞkt sE s hÌkk
Aku, íkku þnuhLkk yuf s ËhðksuÚke çkÄk «ðuþ Lk fhòu, çkÕfu þnuhLke
nË ÃkkMku Ãknkut[eLku rðrðÄ «ðuþîkhkuyuÚke þnuh{kt Ëk¾÷ Úkòu.
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu íku{Lku yk ðrMkGÞík «Úk{ ð¾íku LkÚke
fhe, yk çkeS {wMkkVheLkk Mk{Þu s fhe níke. íkuLkwt fkhý fËk[ yu Au
fu, «Úk{ ð¾íku íkku yk ÷kufku r{MkTh{kt {wMkkVh íkhefu yLku sYrhÞkík{tË
íkhefu «ðuþ ÃkkBÞk níkk. Lk íkku fkuE íku{Lku yku¤¾íkwt níkwt yLku Lk s íku{Lke
ÃkrhÂMÚkrík WÃkh fkuELkwt ðÄkhu æÞkLk ykÃkðkLkku ¼Þ níkku. Ãkhtíkw «Úk{
{wMkkVhe{kt s r{MkThLkk çkkËþknu íku{Lke yMkkÄkhý EÍÍík fhe, suLkkÚke
Mkk{kLÞ Ëhçkkheyku yLku þnuhLkk ÷kufku{kt íku{Lke yku¤¾ ÚkE økE, íkku
nðu yu ¼Þ {sçkqík çkLke økÞku fu, fkuELke Lksh ÷køke òÞ yLku çkÄkLku
yuf þÂõíkþk¤e Mk{qn Mk{SLku y{wf ÷kufku E»Þko fhðk ÷køku yLku
ð¤e yk ð¾íku rçkLkÞk{eLk LkkLkku¼kE MkkÚku nkuðwt Ãký rÃkíkk {kxu ðÄkhu
æÞkLk ËuðkLkwt fkhý çkLÞwt.
yuLkkÚke òý ÚkE fu, {Lkw»ÞLke Lksh ÷køke sðe yLku íkuLkkÚke fkuE
çkeò «kýe yÚkðk {kýMkLku íkf÷eV ÚkE sðe yÚkðk LkwfMkkLk Ãknkut[ðwt
MkíÞ nfefík Au. Võík y¿kkLkíkkÃkqýo ¼ú{, fÕÃkLkk fu ðnu{ LkÚke yux÷k
{kxu nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lku íkuLke ®[íkk ÚkE.
hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Ãký íkuLkwt Mk{ÚkoLk fÞwO Au. yuf nËe»k Au fu,
¾hkçk Lksh yuf {Lkw»ÞLku fçkh{kt yLku ôxLku nktze-ðkMký (íkktMkze){kt
Äfu÷e Ëu Au. yux÷k {kxu hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)
yu su ðMíkwykuÚke ÃkLkkn {ktøke yLku WB{íkLku ÃkLkkn {ktøkðkLke íkkfeË fhe
Au, íku{kt “r{Lk fwÂÕ÷ yÂGLkLk ÷kB{n” Ãký Au. yux÷u fu, “nwt ÃkLkkn
{ktøkwt Awt ¾hkçk LkshÚke.” (fwíkwoçke)
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu yuf çkksw ¾hkçk Lksh yÚkðk E»ÞkoLkk
¼Þu ÃkkuíkkLke yð÷kËLku yu ðrMkGÞík fhe fu, çkÄk {¤eLku yuf s Ëhðk-
suÚke þnuh{kt Ëk¾÷ Lk Úkòu. çkeS çkksw yuf ðkMíkrðõíkkLke ònuhkík
Ãký sYhe Mk{S suLkkÚke økV÷ík fhðkLkk fkhýu ykðe ½xLkkyku{kt ½ýk
çkÄk Mkk{kLÞ ÷kufku y¿kkLkíkkÃkqýo rð[khku yLku ðnu{kuLkku rþfkh çkLke òÞ
Au, íku yu fu ¾hkçk LkshLke yMkh fkuE ÔÞÂõíkLke òLk yLku {k÷{kt yuf
«fkhLkwt {uM{urhÍ{ Au yLku íku yuðwt Au, su{fu ¾hkçk Ëðk yÚkðk ¾hkçk
¾kuhkf {kýMkLku çke{kh fhe Ëu Au. økh{e-þhËeLke Mkge çke{kheyku
ÃkuËk fhu Au yu s «{kýu ¾hkçk Lksh yÚkðk {uM{urhÍ{Lkku ¾hkçk
«¼kð Ãký yk s Mðk¼krðf fkhýku{ktÚke Au fu, Lksh yÚkðk rð[khLke
þÂõíkÚke íku{kt yMkh ònuh ÚkE òÞ Au. íkuLke ÃkkuíkkLke fkuE Mkk[e yMkh
nkuíke LkÚke, çkÕfu yk çkÄwt ËwrLkÞkLkk Mðk¼krðf fkhýku yÕ÷kn sÕ÷
þkLkwnqLke MktÃkqýo fwËhík yLku íkuLke EåAk íkÚkk EhkËkLkk íkkçku Au. yÕ÷kn
íkyk÷kLke íkfËehLkk {wfkçk÷k{kt Lk íkku fkuE ðMíkw VkÞËkfkhf ÚkE þfu
Au yLku Lk s LkwfMkkLkfkhf ÞwÂõíkLke fkuE yMkh WÃkÂMÚkík ÚkE þfu Au.
yux÷k {kxu Vh{kÔÞwt : “ð{k WøLke yLfw{ r{LkÕ÷krn...” yux÷u fu,
¾hkçk LkshÚke çk[ðkLke su íkËTçkeh (ÞwÂõík) {U çkíkkðe Au, nwt òýwt Awt
fu, íku yÕ÷kn íkyk÷kLke EåAk yLku EhkËkLku xk¤e LkÚke þfíke. nwf{
íkku {kºk yÕ÷knÃkkfLkku s [k÷u Au. y÷çk¥k, {Lkw»ÞLku ònuh íkËçkeh

fhðkLkku nwf{ Au yux÷k {kxu yk ðrMkGÞík fhðk{kt ykðe. Ãkhtíkw {khku
¼hkuMkku yk íkËTçkeh WÃkh LkÚke, çkÕfu yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh s ¼hkuMkku
Au yLku Ëhuf ÔÞÂõík {kxu yu sYhe Au fu, íkuLkk s WÃkh ¼hkuMkku yLku
rðïkMk fhu, ¼kiríkf {kæÞ{ku yLku ÞwÂõíkyku WÃkh ¼hkuMkku Lk fhu.
¾w÷kMkku :
• ¾hkçk Lksh ÷køke sðe MkíÞ Au. íkuLkkÚke çk[ðkLke íkËTçkeh (ÞwÂõík)
fhðe yu s «{kýu þheyík{kt {kLÞ Au, suðe heíku fu ¾hkçk ¼kusLk
yLku ¾hkçk «ð]r¥kÚke çk[ðkLke íkËTçkeh fhðe {kLÞ Au.
• ÷kufkuLke E»ÞkoÚke çk[ðk {kxu ÃkkuíkkLke ¾kMk Lkuy{íkku yLku økwýkuLku
yLÞ ÷kufkuÚke AwÃkkððwt ËwYMík Au.
• ¾hkçk yMkhkuÚke çk[ðk {kxu ònuh yLku ¼kiríkf ÞkusLkkyku fhðe
íkð¬w÷ yLku LkçkeykuLke «rík»XkLke rðhkuÄe çkkçkík LkÚke.
• ßÞkhu yuf ÔÞÂõíkÚke yLÞ fkuE ÔÞÂõíkLku fkuE íkf÷eV Ãknkut[ðkLkku
¼Þ nkuÞ íkku W¥k{ yu s Au fu, íkuLkkÚke íkuLku [uíkðe ykÃku yLku íku
¼ÞÚke çk[ðkLke MktÃkqýo þõÞ yux÷e ÞkusLkk çkíkkðe Ëu, su{fu
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu fÞwO.
• ßÞkhu fkuE ÔÞÂõíkLku yLÞ fkuE ÔÞÂõíkLke rðþu»kíkk yÚkðk Lkuy{ík
ykùÞosLkf yLku LkðkE WÃkòðu yuðe ÷køku yLku ¼Þ nkuÞ fu íkuLku
¾hkçk Lksh ÷køke sþu, íkku íkuLkk WÃkh ðkrsçk Au fu, íkuLku òuELku
‘çkkhfÕ÷knw Þk {kþkyÕ÷kn’ fnu, suÚke yLÞkuLku íkf÷eV Lk
Ãknkut[u.
• ¾hkçk LkshÚke çk[ðk {kxu Ëhuf þõÞ ÞkusLkk fhðe òEÍ Au.
íku{kt yuf yu Ãký Au fu, fkuE Ëwyk yÚkðk íkkðeÍ ðøkuhuLkku E÷ks
Ãký fhðk{kt ykðu. su{fu hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu nÍhík syVh
rçkLk yçke íkk÷eçkLkk çku ÃkwºkkuLku yþõík yLku Ëwçko¤ òuELku íku{Lku
ÃkhðkLkøke ykÃke fu, íkkðeÍ ðøkuhu îkhk íku{Lkku E÷ks fhðk{kt
ykðu.
• çkwrØþk¤e {wMk÷{kLkLkwt fk{ yu Au fu, Ëhuf fkÞo{kt {q¤ ¼hkuMkku
íkku yÕ÷knÃkkf WÃkh s hk¾u, Ãkhtíkw ònuh yLku ¼kiríkf fkhýku
Ãký WÃkurûkík Lk fhu. su «{kýu òEÍ {kæÞ{ku ÃkkuíkkLkk {fMkË
(nuíkw)Lke «kró {kxu íkuLkk yrÄfkh{kt nkuÞ íkuýu íkuLku yÃkLkkððk{kt
WýÃk Lk hk¾ðe òuEyu. su{fu nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu fÞwO yLku
hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu Ãký íkuLke íky÷e{
ykÃke Au. hkì{Lkk yuf çkwrØþk¤eyu fÌkwt Au fu, yk s ÃkÞøkBçkhLke
ÃkØríkLkku yLku hMkq÷kuLke MkwÒkíkLkku ¼hkuMkku Au.
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : yk MÚk¤u nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lke nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.) MkkÚku ykðe yMkk{kLÞ yLku çkuÃkLkkn {nkuççkík íkÚkk íku{Lke
swËkELkk øk{ WÃkh ykx÷k yk½kík yLku íku{Lke swËkELkk Mk{økú Mk{Þ{kt
su y{wf rhðkÞíkkuLkk ykÄkhu [k÷eMk ð»ko yLku y{wf rhðkÞíkkuLkk ykÄkhu
yutMke ð»ko çkíkkððk{kt ykðu Au, fu{ Mkíkík hzíkk hÌkk. yux÷u MkwÄe fu,
íku{ýu ár»x Ãký økw{kðe ËeÄe ! Ëu¾eíke heíku yk çkkçkík íku{Lke ÃkÞøk-
Bçkh íkhefuLke þkLkLkk ÞkuøÞ LkÚke fu, yð÷kË MkkÚku ykx÷e {nkuççkík
fhu. ßÞkhu fu fwhTykLku fhe{u yð÷kËLku rVíLkku XhkÔÞku Au. EhþkË Au :
“EÒk{k yBðk÷wfw{ ð yÔ÷kËwfw{ rVíLkn” yux÷u fu, “ík{khku {k÷
yLku yð÷kË rVíLkku yLku fMkkuxe Au.” yLku ytrçkÞk (y÷i.)Lke þkLk
fwhTykLku fhe{u yk çkíkkðe Au fu, “EÒkk yÏ÷MLkknw{...” yux÷u fu,
“y{u ytrçkÞk (y÷i.)Lku yuf ¾kMk rMkVík MkkÚku ¾kMk fhe ÷eÄk Au. íku
rMkVík Au ykr¾híkLkk ½hLke ÞkË.” {kr÷f rçkLk ËeLkkh (hn.)yu íkuLkku
¼kðkÚko yu ðýoLk fÞkou Au fu, y{u íku{Lkk rË÷ku{ktÚke ËwrLkÞkLke {nkuççkík
fkZe Lkkt¾e yLku Võík ykr¾híkLke {nkuççkíkÚke íku{Lkk rË÷ku ¼he ËeÄk,
íku{Lke ytrík{ ár»x fkuE ðMíkwLkk ÷uðk yÚkðk Akuzðk{kt Võík ykr¾hík
nkuÞ Au.
yk çkÄe çkkçkíkkuÚke yk {sçkqík þtfk yu MðYÃku Mkk{u ykðe þfu
Au fu, nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lkwt yð÷kËLke {nkuççkík{kt ykx÷wt çkÄwt
ykuík-«kuík ÚkE sðwt fuðe heíku ÞkuøÞ Au ?
nÍhík fkÍe »kLkkWÕ÷kn (hn{íkwÕ÷krn y÷Þn)yu íkVMkehu
{Ínhe{kt yk þtfkLkwt ðýoLk fheLku nÍ. {wsrÆËu yÕVu »kkLke (hn{íkwÕ÷krn
y÷Þn)Lkk yuf ¾kMk MktþkuÄLkLkku nðk÷ku ykÃÞku Au. suLkku ¾w÷kMkku
yk «{kýu Au fu, rLk:þtf ! ËwrLkÞk yLku ËwrLkÞkLkk ÃkËkÚkkouLke {nkuççkík
xefkÃkkºk Au. fwhTykLk þheV yLku nËe»k þheVLke yLkuf LkwMkqMk (ykÞíkku)
yk çkkçkíku Mkkûke Au. Ãkhtíkw ËwrLkÞk{kt su ðMíkwyku ykr¾hík MkkÚku MkçktÄ
Ähkðu Au, íkuLkku «u{ ðkMíkð{kt ykr¾híkLke {nkuççkík{kt Mkk{u÷ Au.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke rðþu»kíkk yLku økwý {kºk ¾qçkMkwhíke Lk níke,
çkÕfu ÃkÞøkBçkh íkhefuLke Ãkrðºkíkk íkÚkk MkkYt [krhºk Ãký níkwt. yk çkÄe
rðþu»kíkkykuLkk fkhýu íku{Lke MkkÚkuLkku «u{ fkuE ËwLÞðe ðMíkwLkku «u{ Lk
níkku, çkÕfu ðkMíkð{kt ykr¾híkLke s {nkuççkík níke.
yºku yu ðkík Ãký æÞkLkÃkkºk Au fu, yk «u{ òu fu ðkMíkð{kt ËwrLkÞkLkku
«u{ Lk níkku, Ãkhtíkw íku{kt Ãký yuf «fkhLkwt ËwLÞðe MðYÃk Ëu¾kíkwt níkwt. yux÷k
{kxu yk {nkuççkík nÍhík Þyfqçk (y÷i.) {kxu fMkkuxe yLku yks{kEþLkwt
{kæÞ{ çkLke økÞwt yLku [k÷eMk ð»kkouLke swËkELkku yMkÌk yk½kík MknLk
fhðku Ãkzâku yLku yk ½xLkkLkk «Úk{Úke ytík MkwÄeLkk rð¼køkku yu çkkçkíkLke
Mkkûke ykÃku Au fu, yÕ÷knÃkkf íkhVÚke ftE yuðku ½xLkk¢{ çkLkíkku [kÕÞku
økÞku fu, yk½kík ÷ktçkkÚke ÷ktçkku Úkíkku økÞku. Lkrníkh ½xLkkLke þYykík{kt
ykx÷ku økkZ «u{ fhLkkh rÃkíkk {kxu yu þõÞ Lk níkwt fu, íkuyku ÃkwºkkuLke
ðkík Mkkt¼¤eLku ½h{kt çkuMke hÌkk nkuík. çkÕfu MÚk¤ WÃkh Ãknkut[eLku íkuLke
MÚk¤ íkÃkkMk yð~Þ fhe nkuík yLku íku Mk{Þu íku{Lku òý ÚkE økE nkuík.
Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke s ykðk MðYÃkku çkLkíkk [kÕÞk økÞk fu íku
Mk{Þu íku{Lku yu çkkçkíkLkwt æÞkLk Lk hÌkwt. íÞkhçkkË nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)

Lku ðne îkhk ÃkkuíkkLke nk÷íkLke rÃkíkkLku ¾çkh {kuf÷ðkÚke yxfkðe Ëuðk{kt
ykÔÞk. yux÷u MkwÄe fu r{MkThLke Mk¥kk yLku þkMkLk «kó ÚkÞk ÃkAe Ãký
íku{ýu fkuE yuðku «ÞíLk Lk fÞkou yLku íkuLkkÚke Ãký ðÄkhu ÄiÞoLke fMkkuxe
fhíke yu ½xLkkyku çkLke, su ðkhtðkh íku{Lkk ¼kEykuLkk r{Mkh sðk rðþu
WÃkÂMÚkík Úkíke hne. íku Mk{Þu Ãký íku{Lkk ¼kEyku Mkk{u Ãký yk çkkçkíkLke
ònuhkík Lk fhe yLku Lk s rÃkíkkLku ¾çkh Ãknkut[kzðkLkku «ÞíLk fÞkou.
çkÕfu çkeò ¼kELku Ãký ÃkkuíkkLke ÃkkMku yuf ÞwÂõík îkhk hkufeLku rÃkíkkLkk
yk½kíkLku çk{ýku fhe ËeÄku. yk çkÄe ðMíkwyku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)
suðk çkhøkwÍeËn ÃkÞøkBçkh îkhk íÞkt MkwÄe þõÞ Lk níke, ßÞkt MkwÄe fu
íku{Lku ðne îkhk ykðwt fhðkÚke yxfkðe Ëuðk{kt Lk ykÔÞk nkuÞ. yux÷k
s {kxu fwíkwoçke ðøkuhu íkVMkehfkhkuyu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke yk çkÄe
«ð]r¥kykuLku yÕ÷knÃkkfLke ðne îkhk nwf{ {éÞku nkuðkLkwt XhkÔÞwt Au yLku
“fÍkr÷f rfËTLkk r÷ÞqMkwV”Lkk fwhTykLkLkk EhþkË{kt Ãký yu s íkhV
Eþkhku òuðk {¤u Au. ðÕ÷knw yyT÷{w.
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu ykx÷e {wÆík ÃkAe ÃkkuíkkLkk rËfhkykuLku
nwf{ ykÃÞku fu, òyku ! ÞqMkwV yLku íkuLkk ¼kELku þkuÄku yLku íku{Lkk
{¤ðkÚke rLkhkþ Lk Úkkyku. ykLkkÚke Ãknu÷kt yk «{kýu íku{ýu õÞkhuÞ
nwf{ ykÃÞku Lk níkku. yk çkÄe çkkçkíkku yÕ÷knÃkkfLke íkfËehLkk íkkçkk
nuX¤ níke. ykLkkÚke Ãknu÷kt íku{Lke {w÷kfkík íku{Lkk LkMkeçk{kt Lk níke,
yux÷k {kxu yuðwt fkuE Ãký fk{ fhðk{kt Lk ykÔÞwt yLku nðu {w÷kfkíkLkku
Mk{Þ ykðe [qõÞku níkku yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLke ÞkuøÞ
íkËTçkeh rË÷{kt Lkkt¾e.
yLku çktLkuLku þkuÄðkLke rËþk r{MkThLku s Xhkððk{kt ykðe, su
rçkLkÞk{eLkLkk {kxu íkku [ku¬Mk yLku ÞkuøÞ níke, Ãkhtíkw nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.)Lku r{MkTh{kt þkuÄ¾ku¤ fhðkLkwt ònuh ÃkrhÂMÚkrík yLkwMkkh fkuE
ykir[íÞ (fkhý) Lk níkwt, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷k ßÞkhu fkuE fkÞoLkku
rLkÄkoh fhe ÷u Au, íkku íku fkÞoLkk ÞkuøÞ fkhýku yLku Mkk{kLk yufXku fhe
Ëu Au. yux÷k {kxu yk ð¾íku þkuÄ¾ku¤ {kxu ÃkwºkkuLku Vhe yufðkh r{MkTh
sðkLke Mkq[Lkk ykÃke. y{wf rðîkLkkuyu LkkutæÞwt Au fu, nÍhík Þyfqçk
(y÷i.)yu «Úk{ ð¾íku yÍeÍu r{MkThLkk íku ÔÞðnkhÚke fu íku{Lke ÃkwtS
Ãký íku{Lkk Mkk{kLk{kt ÃkkAe {qfe ËeÄe níke, yu rËþkyu yLkw{kLk ÚkE
økÞwt níkwt fu, yk Mk¥kkÄeþ fkuE ½ýku s þheV, ËÞk¤w Au. çkÕfu fËk[
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) s Au.
E{k{ fwíkowçke (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lke
½xLkkÚke Mkkrçkík ÚkÞwt fu, Ëhuf {wMk÷{kLk WÃkh ðkrsçk Au fu, ßÞkhu íkuLkk
WÃkh fkuE {wMkeçkík yÚkðk íkf÷eV ÃkkuíkkLke òík yÚkðk ÃkkuíkkLke yð÷kË
fu {k÷ rðþu WÃkÂMÚkík ÚkkÞ íkku íkuLkku E÷ks “Mkçkúu s{e÷” yLku yÕ÷kn
íkyk÷kLkk VUMk÷k WÃkh hkS ÚkELku fhu yLku nÍhík Þyfqçk (y÷i.)
íkÚkk yLÞ LkçkeykuLkwt yLkwMkhý fhu.
nÍhík nMkLk çkMkhe (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, yÕ÷kn íkyk÷k LkSf
{Lkw»Þ su «{kýu {wMkeçkíkLkk ½qtx Ãke òÞ Au, íku çkÄk{kt çku ½qtx ðÄkhu r«Þ
Au. yuf, {wMkeçkík WÃkh Mkçkh (ÄiÞo) yLku çkeòu økwMMkkLku Ãke sðku.
nËe»k{kt nÍhík yçkq nwhÞhn (hËe.)Úke rhðkÞík Au fu, Lkçkeyu
fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkku EhþkË Au : su ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke
{wMkeçkík MkkiLke Mkk{u ðýoLk fhíkku Vhu íkuýu Mkçkh LkÚke fhe.
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, “yÕ÷kn íkyk÷kyu
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lku yk Mkçkh WÃkh þneËkuLkku Mkðkçk yÃkoý fÞkou
yLku yk WB{ík{kt Ãký su ÔÞÂõík {wMkeçkík WÃkh Mkçkh fhþu íkuLku ykðku
s çkË÷ku {¤þu.”
E{k{ fwíkwoçke (hn.)yu nÍ. Þyfqçk (y÷i.)Lke yk fXkuh fMkkuxeLkwt
yuf fkhý yu Ãký ðýoLk fÞwO Au, su y{wf rhðkÞíkku{kt Ãký ykÔÞwt Au fu,
yuf rËðMku nÍhík Þyfqçk (y÷i.) íknÍÍwËLke Lk{kÍ ÃkZe hÌkk níkk
yLku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) íku{Lke Mkk{u MkqE hÌkk níkk. y[kLkf nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lkk LkMkfkuhk çkku÷kððk (¾hkoxk)Lkku yðks Lkef¤e økÞku.
ykÚke íku{Lkwt æÞkLk nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) íkhV [kÕÞwt økÞwt. ÃkAe çkeS
yLku ºkeS ð¾íku ykðwt s ÚkÞwt íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu Vrh~íkkykuLku
Vh{kÔÞwt : swyku ! yk {khku ËkuMík yLku r«Þ çktËku {Lku MktçkkuÄLk yLku
rðLktíke fhðkLke ðå[u {khk rMkðkÞ yLÞLke íkhV æÞkLk ykÃke hÌkku Au.
fMk{ Au {khe EÍÍík yLku s÷k÷Lke ! fu nwt íkuLke çktLku ykt¾ku fkZe
÷Eþ, suLkkÚke {khk rMkðkÞ çkeò íkhV æÞkLk ykÃÞwt Au yLku suLkk íkhV
æÞkLk ykÃÞwt Au íkuLku íkuLkkÚke yuf ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe swËk fhe ykÃkeþ.
íkVMkehu fwíkwoçke yLku {Ínhe{kt EçLku yççkkMk (hËe.)Úke rhðkÞík
Lkf÷ ÚkE Au fu, yk íkfu nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu yÍeÍu r{MkTh (nÍ.
ÞqMkwV y÷i.)Lkk Lkk{ yuf Ãkºk ÷ÏÞku níkku, suLkku rð»kÞ yk níkku :
“Þyfqçk MkVeÞwÕ÷kn EçLku EMnkf ÍçkenwÕ÷kn EçLku
Eçkúkne{ ¾÷e÷wÕ÷kn íkhVÚke yÍeÍu r{MkThLke Mkuðk{kt !
yB{k çkkË, y{kYt ÃkwYt fwxwtçk çk÷kyku yLku fMkkuxeyku{kt
«ÏÞkík Au. {khk ËkËk Eçkúkne{ ¾÷e÷wÕ÷knLke Lk{YËLke
ykøkÚke Ãkheûkk ÷uðk{kt ykðe, ÃkAe {khk rÃkíkk EMnkfLke
fXkuh fMkkuxe fhðk{kt ykðe, ÃkAe {khk yuf Ãkwºk îkhk {khe
Ãkheûkk ÷uðk{kt ykðe, su {Lku MkkiÚke ðÄkhu r«Þ níkku. yux÷u
MkwÄe fu íkuLke swËkE{kt {khe ár»x síke hne. íÞkhçkkË íkuLkku
yuf LkkLkku¼kE {khk øk{Lke MkktíðLkk (MkwfwLk)Lkku Mkk{kLk níkku,
suLku ík{u [kuheLkk ykhkuÃk{kt Ãkfze ÷eÄku yLku nwt çkíkkðwt Awt
fu, y{u ytrçkÞk (y÷i.)Lke yð÷kË Au, Lk íkku y{u õÞkhuÞ
[kuhe fhe Au yLku Lk s y{khe yð÷kË{kt fkuE [kuh ÃkuËk
ÚkÞku. ðMMk÷k{.”
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu ßÞkhu yk Ãkºk ðktåÞku íkku fktÃke WXâk
yLku yLkkÞkMku (çkufkçkq ÚkE) hzðk ÷køÞk yLku ÃkkuíkkLkk hnMÞLku ¾ku÷e
LkktÏÞwt. yk Ãkrh[Þ yLku yku¤¾ MðYÃku ¼kEykuLku yu Mkðk÷ fÞkou fu,
ík{Lku ftE yu Ãký ÞkË Au fu, ík{u ÞqMkwV yLku íkuLkk ¼kELke MkkÚku þwt-
þwt ðíkkoð fÞkou níkku, ßÞkhu fu íku ík{khe snk÷íkfk¤Lkku Mk{Þ níkku ?
ík{khk{kt Mkkhk-LkhMkkLke Mk{s Lk níke yLku íkuLkk Ãkrhýk{Úke økkVu÷
yLku çkuËhfkh níkk !
¼kEyku íkhVÚke {kVe {ktøkðe :
{¬kLkk {wr~hfkuLku {kŠ{f Eþkhku fu yuf rËðMk ík{khu Ãký nÍ.
{wnB{Ë (Mk÷.) ÃkkMku {kVe {ktøkðe Ãkzþu :
ÞqMkwV (y÷i.)yu fÌkwt : ftE ík{Lku ÞkË Au fu, ÞqMkwV (y÷i.) yLku íku{Lkk
¼kELke ßÞkhu ík{Lku Mk{sý Lk níke, þwt þwt fÞwO níkwt ? (89) íkuyku çkkuÕÞk
: ¾hu¾h, þwt ík{u s ÞqMkwV (y÷i.) Aku ? íku{ýu fÌkwt : nk, nwt s ÞqMkwV
(y÷i.) Awt. yLku yk (rçkLkÞk{eLk) {khku ¼kE Au. yÕ÷knÃkkfu y{khk WÃkh
½ýku WÃkfkh fÞkou. y÷çk¥k, su fkuE (økwLkknkuÚke) çk[u Au yLku ({wMkeçkík
Ãkh) Mkçkh fhu Au, íkku yÕ÷kn íkyk÷k yuðk Lkufe fhLkkhkykuLkk nfLku çk-
krík÷ fhíkku LkÚke. (90) íku{ýu fÌkwt : yÕ÷kn íkyk÷kLkk MkkuøktË ! y÷çk¥k,
yÕ÷knÃkkfu y{khk WÃkh ík{Lku ©u»Xíkk ykÃke yLku çkuþf, y{u fMkqhðkLk
níkk. (91) ÞqMkwV (y÷i.)yu fÌkwt : yksu ({khk íkhVÚke) ík{khk WÃkh ftE
Ãkfz LkÚke; ík{Lku yÕ÷knÃkkf {kV fhu yLku íku s Mkki ËÞk¤wykuLkku ËÞk¤w Au.
(9h)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk ¼kEykuyu ßÞkhu
yk Mkðk÷ Mkkt¼éÞku íkku [¬h ¾kE økÞk fu, yÍeÍu r{MkThLku ÞqMkwVLkk
rfMMkkÚke þwt ÷uðk-Ëuðk ? ÃkAe íku çkksw Ãký æÞkLk økÞwt fu, ÞqMkwVu su MðÃLk
çkk¤Ãký{kt òuÞwt níkwt, íkuLke íkkçkeh Ãký yk s níke fu, íku{Lku fkuE Wå[
nkuÆku «kÃík Úkþu yLku y{khu çkÄkLku íku{Lke Mkk{u Íqfðwt Ãkzþu. õÞktf yk
yÍeÍu r{MkTh Ãkkuíku s ÞqMkwV Lk nkuÞ ! ÃkAe ßÞkhu ðÄkhu rð[kh yLku
æÞkLk ykÃÞwt íkku y{wf rLkþkLkeykuÚke yku¤¾e ÷eÄk yLku ðÄkhu íknfef
yLku Ãkkfwt fhðk {kxu íku{Lku fÌkwt : “yEÒkf ÷yLík ÞqMkwV” þwt ¾hu¾h
ík{u s ÞqMkwV (y÷i.) Aku ? íÞkhu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu,
nk ! nwt s ÞqMkwV Awt yLku yk rçkLkÞk{eLk {khku Mkøkku ¼kE Au. ¼kELkku
WÕ÷u¾ yux÷k {kxu ðÄkhe ËeÄku fu, íku{Lku Mkkhe heíku Ãkkfku rðïkMk ÚkE
òÞ. ð¤e yux÷k {kxu Ãký fu íku{Lkk WÃkh íku Mk{Þu ÃkkuíkkLkk nuíkwLke MktÃkqýo
MkV¤íkk ònuh ÚkE òÞ fu, su çku ¼kEykuLku þkuÄðk ík{u LkeféÞk níkk,
íku çktLku yuf s MÚk¤u yuf s Mk{Þu ík{Lku {¤e økÞk.
ÃkAe Vh{kÔÞwt : “fËT {ÒkÕ÷knw y÷ÞLkk, EÒknw {tGÞ¥krf....”
yux÷u fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu y{khk WÃkh {kuxwt yunMkkLk yLku f]Ãkk fhe
fu, «Úk{ y{Lku çktLkuLku Mkçkú yLku íkfðkLkk çku økwý yÃkoý fÞko, su MktÃkqýo
MkV¤íkk yLku Ëhuf {wMkeçkíkLkwt Mkwhûkk fð[ Au. ÃkAe y{khe íkf÷eVLku
hkníkÚke, y{khe swËkELku r{÷LkÚke, {k÷ yLku nkuÆkLke ðtr[íkíkkLku íkuLke
AqxAkxÚke ÃkrhðŠíkík fhe ËeÄe. çkuþf, su ÔÞÂõík økwLkknkuÚke çk[u Au yLku
{wMkeçkík{kt Mkçkú fhu Au, íkku yÕ÷kn íkyk÷k yuðk Lkuf fk{ fhLkkhkykuLkk
Mkkhk çkË÷kLku ÔÞÚko sðk Ëuíkku LkÚke.
nðu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkk ¼kEyku ÃkkMku ÃkkuíkkLkk økwLkkn yLku
¼q÷Lkku yufhkh fhðk rMkðkÞ yLku nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lke ©u»Xíkk íkÚkk
íku{Lke çkwÍwøkeoLkku Mðefkh fhðk rMkðkÞ fkuE Aqxfku Lk níkku. Mkkiyu yufe
MkkÚku fÌkwt : “íkÕ÷krn ÷fËT yk»khfÕ÷knw y÷ÞLkk ðELkT fwLLkk
÷¾kríkELkT” ¾hu¾h, yÕ÷knÃkkfu ík{Lku y{khk çkÄk WÃkh ©u»Xíkk
yLku Wå[íkk yÃkeo Au yLku ík{u íkuLkk s nfËkh níkk yLku y{u su ftE
fÞwO, çkuþf ! y{u íku{kt ¾íkkðkh (¼q÷ WÃkh) níkk. yÕ÷kn íkyk÷kLkk
ðkMíku {kV fhe ykÃkku.
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu sðkçk{kt ÃkkuíkkLke ÃkÞøkBçkh íkhefuLke þkLk
«{kýu Vh{kÔÞwt : “÷k ík»heçk y÷Þfw{” yux÷u fu, {U ík{khe ÃkkMkuÚke
ík{khk yíÞk[khLkku çkË÷ku LkÚke ÷eÄku. yksu ík{khe fkuE LkªËk Ãký
LkÚke fhíkwt. yk heíku ÃkkuíkkLkk íkhVÚke {kVeLke ¾wþ¾çkhe Ãký Mkt¼¤kðe
ËeÄe yLku ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku Ëwyk fhe : “ÞÂøVYÕ÷knw ÷fw{
ðnwð yhTn{whkorn{eLk” yux÷u fu, yÕ÷kn íkyk÷k ík{khe ¼q÷kuLku {kV
fhu, íku çkÄk {nuhçkkLkkuÚke ðÄkhu {nuhçkkLk Au.
“fËT {ÒkÕ÷knw y÷ÞLkk”Úke Mkkrçkík ÚkÞwt fu, ßÞkhu {kLkðe fkuE
íkf÷eV yÚkðk {wMkeçkík{kt MkÃkzkÞ Au yLku yÕ÷kn íkyk÷k íkuLku íkuLkkÚke
Aqxfkhku ykÃke ÃkkuíkkLke Lkuy{íkÚke LkðkÍu, íkku nðu íkuýu ÃkkuíkkLke ÃkkA÷e
íkf÷eVkuLkwt ðýoLk fhðkLku çkË÷u yÕ÷kn íkyk÷kLkk íku ELkk{ yLku
ynuMkkLkLkwt s ðýoLk fhðwt òuEyu, su nðu íkuLku «kó ÚkÞwt Au. {wMkeçkíkÚke
Aqxfkhku yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk ELkk{ «kó fÞko ÃkAe Ãký ÃkkA÷e
íkf÷eVkuLkk yLku {wMkeçkíkkuLkk hkuËýk hzíkkt hnuðwt yu Lkkþw¢e Au. yk s
Lkkþw¢eLku fwhTykLku fhe{u “fLkqË” fÌkwt Au. “EÒk÷T ELMkkLk r÷hççkene
÷fLkqË” íku{kt ‘fLkqË’ íku ÔÞÂõíkLku fnu Au, su ynuMkkLk ÞkË Lk hk¾u, Võík
íkf÷eVku yLku {wMkeçkíkkuLku ÞkË hk¾u.
“EÒknw {tGÞ¥krf ðÞrMçkh”Úke òý ÚkE fu, íkfðk yux÷u fu, økwLk-
knkuÚke çk[ðwt yLku íkf÷eVku WÃkh Mkçkh yLku Äehs Ähðe íkÚkk {¬{
hnuðwt, yk çku ÷ûkýku yuðk Au, su {Lkw»ÞLku ík{k{ {wMkeçkíkkuÚke yLku
çk÷kykuÚke Aqxfkhku yÃkkðu Au. fwhTykLku fhe{u ½ýk çkÄk Xufkýu yk çku
÷ûkýku WÃkh {Lkw»ÞLke MkV¤íkk yLku fkr{ÞkçkeLkku ykÄkh hkÏÞku Au.
EhþkË Au : “ðELkT íkÂMçkY ðík¥kfq ÷k ÞËwhwofw{ fGËwnw{ þÞTyk”
yux÷u fu, òu ík{u Mkçkh yLku íkfðku yÃkLkkðe ÷ku, íkku Ëw~{LkkuLke rðhkuÄe
ÞwÂõíkyku ík{kYt fkuE LkwfMkkLk Ãknkut[kze þfþu Lknª. (3:1h0)
nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk ÃkwºkkuLke {kVeLke Ëh¾kMík yLku
{økrVhíkLke Ëwyk {kxu yuðwt fÌkwt fu, nwt ½ýku s sÕËe ík{khk {kxu {kVeLke
Ëwyk fheþ yLku íkhík Ëwyk Lk fhe.
yu {kuzwt fhðkLkwt yuf fkhý y{wf ÷kufkuyu yuðwt Ãký ðýoLk fÞwO Au
fu, íku{Lku {tsqh níkwt fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku {¤eLku «Úk{ yu íknfef
fhe ÷uðk{kt ykðu fu, íku{ýu íku{Lke ¼q÷ {kV fhe Au fu Lknª ? fkhý
fu ßÞkt MkwÄe {Í÷q{ {kVe Lk ykÃku, yÕ÷kn íkyk÷kLku íÞkt {kVe Úkíke
LkÚke. ykðe ÃkrhÂMÚkrík{kt {kVeLke Ëwyk fhðe ÞkuøÞ Lk níke.
yk ðkík ÃkkuíkkLke søÞkyu rçkÕfw÷ Mkk[e yLku MkiØktríkf Au fu, çk-
tËkykuLkk nfkuLke íkðçkk íkuLkk rðLkk LkÚke ÚkE þfíke, ßÞkt MkwÄe fu suLkku
nf Au íku ÃkkuíkkLkku nf ðMkq÷ Lk fhe ÷u yÚkðk {kV Lk fhe ykÃku. Võík
{kir¾f íkðçkk yLku EÂMíkøkVkh Ãkqhíkku LkÚke.
nÍhík MkwrVÞkLk »kkihe (hn.)Lke rhðkÞík Au fu, ßÞkhu ÞnqËk nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lkwt Ãknuhý ÷ELku ykÔÞk yLku nÍhík Þyfqçk (y÷i.)
Lkk [nuhk WÃkh LkktÏÞwt, íkku íku{ýu ÃkqAâwt fu, ÞqMkwV fuðk Au ? íkku íku{ýu
çkíkkÔÞwt fu, íkuyku r{MkThLkk çkkËþkn Au. nÍhík Þyfqçk (y÷i.)yu
ÃkqAâwt fu, nwt yu LkÚke ÃkqAíkku fu íkuyku çkkËþkn Au fu Vfeh ! nwt yu ÃkqAwt
Awt fu, íkuyku E{kLk yLku y{÷Lkk ykÄkhu fE ÃkrhÂMÚkrík{kt Au ? íÞkhu
íku{ýu íku{Lkk íkfðk yLku ÃkrðºkíkkLke ÃkrhÂMÚkrík çkíkkðe. yk Au ytrçkÞk
(y÷i.)Lke {nkuççkík yLku yð÷kË MkkÚkuLkku MkçktÄ ! þkherhf Mknq÷ík
yLku hkník fhíkkt ðÄkhu íku{Lke ykæÞkÂí{f ÃkrhÂMÚkríkLke rVfh fhu Au.
Ëhuf {wMk÷{kLkkuLku íku{Lkwt yLkwMkhý fhðwt òuEyu.
nÍhík nMkLk (hn.)Úke rhðkÞík Au fu, ßÞkhu ¾wþ¾çkhe ykÃkLkkh
nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkwt Ãknuhý ÷ELku ÃknkutåÞk íÞkhu nÍhík Þyfqçk
(y÷i.) yuðwt EåAíkk níkk fu, íkuLku ftEf ELkk{ ykÃku, Ãkhtíkw ÃkrhÂMÚkrík
yLkwfq¤ Lk níke yux÷k {kxu rË÷økehe ÔÞõík fhe fu, y{khk ½h{kt Mk-
kík rËðMkÚke hkuxe Ãkfkðe LkÚke. yux÷k {kxu nwt fkuE ¼kiríkf ELkk{ íkku
LkÚke ykÃke þfíkku, Ãkhtíkw yu Ëwyk ykÃkwt Awt fu, yÕ÷kn íkyk÷k ík{khk
WÃkh {kiíkLke MkfhkíkLku Mkh¤ fhu. fwíkwoçke (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, yk Ëwyk
íku{Lkk {kxu MkkiÚke W¥k{ ELkk{ níkwt.

nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lkk Ãkwºkku Mkk{u ßÞkhu ½xLkkLke ðkMíkrðõíkk
ònuh ÚkE økE íÞkh ÃkAe ÃkkuíkkLkk rÃkíkk yLku ¼kELke íku{ýu {kVe {ktøke.
íkuLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu, su ÔÞÂõíkLkk nkÚk yÚkðk S¼Úke fkuE ÔÞÂõíkLku
Ãkezk Ãknkut[e Au yÚkðk íkuLkku fkuE nf íkuLkk {kÚku çkkfe hne økÞku Au,
íkuLkk WÃkh sYhe Au fu íkhík íkuLkk nfLku yËk fhu yÚkðk íkuLku {kV fhkðe
÷u.
Mknen çkw¾khe{kt nÍhík yçkq nwhÞhn (hËe.)Lke rhðkÞíkÚke Lkf÷
ÚkÞwt Au fu, hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, su ÔÞÂõíkLku rsB{u fkuE
yLÞ ÔÞÂõíkLkku ykŠÚkf nf ðkrsçk nkuÞ yÚkðk íkuýu fkuE Eò nkÚk yÚkðk
S¼Úke Ãknkut[kze nkuÞ, íkuýu yksu s íkuLku yËk fhe Ëuðwt òuEyu yÚkðk
{kVe {ktøkeLku íkuLkkÚke {wÂõík «kó fhðe òuEyu, íku Ãknu÷kt fu fÞk{íkLkku
rËðMk ykðe òÞ, íÞkt fkuELke ÃkkMku fkuE {k÷ nf yËk fhðk {kxu Lk
nþu. yux÷k {kxu íkuLkk Lkuf fkÞkou {Í÷q{Lku ykÃke Ëuðk{kt ykðþu yLku íku
¾k÷e nkÚku hne sþu yLku òu íkuLkk Lkuf f{kou Ãký Lknª nkuÞ íkku nfËkhLkk
su økwLkkn Au, íku íkuLkk {kÚkk WÃkh Lkkt¾e Ëuðk{kt ykðþu.
íÞkhçkkË nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)yu {kíkk-rÃkíkk Mkk{u ÃkkuíkkLke ykÃk-
ðeíke ðýoLk fhðkLke þYykík fhe. ynªÞkt yuf ûký Úkku¼eLku rð[kh fhku
fu, yksu òu fkuELku ykx÷k Ëw:¾ku yLku ÃkezkLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzu, sux÷ku
fu nÍhík ÞqMkwV (y÷i.) WÃkh Ãkzâk, íkku {kíkk-rÃkíkkÚke ykx÷e ÷ktçke
swËkE yLku rLkhkþk ÃkAe r{÷LkLkku «Mktøk nkuÞ íÞkhu íku {kíkk-rÃkíkk Mkk{u
ykÃkðeíke þwt ðýoLk fhu ? çkÕfu fux÷ku hzþu, ff¤þu yLku hzkðþu yLku
fux÷kÞ rËðMk-hkík ÃkkuíkkLkk Ëw:¾zkykuLke ËkMíkkLkku Mkt¼¤kððk{kt ¾[o
fhþu. Ãkhtíkw ynªÞkt çktLku Ãkûku yÕ÷knÃkkfLkk hMkq÷ yLku ÃkÞøkBçkhku Au,
íku{Lke r{÷LkLke heík¼kík íkku swyku ! nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lkk swËk
ÚkÞu÷k yríkr«Þ Ãkwºk nòhku íkf÷eVku MknLk fÞko ÃkAe ßÞkhu rÃkíkkLku {¤u
Au íÞkhu þwt fnu Au ? “ðfËT ynTMkLk...” yux÷u fu, “yÕ÷kn íkyk÷kyu

{khk WÃkh ynuMkkLk fÞwO, ßÞkhu fu {Lku su÷¾kLkk{ktÚke fkZðk{kt ykÔÞku
yLku ykÃkLku çknkhøkk{Úke ynªÞkt ÷E ykÔÞku, íku ÃkAe fu þÞíkkLku {khk
yLku {khk ¼kEyku ðå[u VMkkË Lkt¾kðe ËeÄku níkku.”
nÍ. ÞqMkwV (y÷i.)Lkk Ëw:¾zkyku ¢{ðkh ºký çkkçkíkku{kt ðnU[kÞu÷k
Au : «Úk{, ¼kEykuLkku swÕ{ yLku sçkhËMíke. çkeswt, {kíkk-rÃkíkkÚke ÷ktçke
swËkE. ºkeswt, fuË¾kLkkLke íkf÷eVku. yÕ÷kn íkyk÷kLkk yk [qtxe fkZu÷k
ÃkÞøkBçkhu ÃkkuíkkLkk ðýoLk{kt «Úk{ íkku ½xLkk¢{ çkË÷eLku su÷¾kLkkLke
ðkíkÚke þYykík fhe yLku íku{kt fuË{kt Ëk¾÷ ÚkðkLke yÚkðk íÞktLke
íkf÷eVkuLkwt Lkk{ MkwØkt Lk ÷eÄwt, çkÕfu su÷¾kLkk{ktÚke Lkef¤ðkLkwt ðýoLk
yÕ÷kn íkyk÷kLkk þw¢ MkkÚku fÞwO. su÷¾kLkuÚke Aqxfkhku yLku íkuLkk WÃkh
yÕ÷kn íkyk÷kLkk þw¢Lkk MktË¼o{kt yu Ãký çkíkkÔÞwt fu, nwt fkuE Mk{Þu
su÷¾kLkk{kt Ãký hÌkku Awt.
çkkËþkne{kt Ãký Vfehe, ÞqMkwV (y÷i.)Lke Ëwyk{kt ykSÍe :
nu ÃkhðhrËøkkh ! íkU {Lku y{wf ËuþLke Mk¥kk ykÃke íku{s {Lku
MðÃLkkLke íkkçkeh þe¾ðe. nu ykfkþku yLku Ãk]ÚðeLkk h[Lkkh ! íkwt s Ëwr-
LkÞk yLku ykr¾hík{kt {khku fkÞoMkkÄf Au. íkwwt {Lku MktÃkqýo Vh{ktçkhËkheLke
s nk÷ík{kt {kiík ykÃk yLku {Lku Lkufçkgku MkkÚku {u¤ðe Ëu. (101) (nu
{wnB{Ë Mk÷. !) yk (rfMMkku Ãký) økiçkLke ¾çkhku Ãkife s Au, suLku
ykÃkLke ÃkkMku ðne îkhk {kuf÷eyu Aeyu yLku (yk MÃk»x Au fu) ßÞkhu íkuyku
(ÞqMkwV y÷i. rðþu) ÃkkuíkkLkku EhkËku {sçkqík fhðk ÷køÞk yLku (fqðk{kt Lkk¾ðk)
[k÷çkkS fhðk ÷køÞk íÞkhu ykÃk íku{Lke ÃkkMku Lk níkk. (10h) yLku ½ýk
÷kufku ¼÷uLku ykÃk øk{u íkux÷wt [knku, Ãký (fwhTykLk þheVLku) {kLkLkkh LkÚke.
(103) yLku ykÃk yuLkk WÃkh íkuykuÚke ftE çkË÷ku Ãký {ktøkíkk LkÚke. yk
(fwhTykLk) íkku Mkðo søkíksLkku {kxu {kºk yuf LkMkeník Au. (104)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : ßÞkhu {kíkk-rÃkíkk yLku ¼kEykuLkwt r{÷Lk

ÚkðkÚke yuf {níðLkku {fMkË Ãkqýo ÚkELku Mktíkku»k ÚkÞku íÞkhu yÕ÷kn
íkyk÷kLke çkkhøkkn{kt MkeÄu-MkeÄe íkyheV yLku ð¾ký MkkÚku yk Ëwyk{kt
{~økq÷ ÚkE økÞk yLku Vh{kÔÞwt fu, “hÂççk fË ykíkGíkLke r{Lk...”
“nu {khk ÃkhðhrËøkkh! íkU {Lku yuf «Ëuþ(Lkku Mk¥kkrÄfkh) yÃkoý fÞkou
yLku {Lku ðkíkkuLkwt Ãkrhýk{ fkZðkLkwt rþ¾ðkzâwt. nu ykMk{kLkku yLku Ãk]Úðe
ÃkuËk fhLkkh ! íkwt {khku ËwrLkÞk{kt yLku ykr¾hík{kt fkÞoMkkÄf Au, {Lku
RM÷k{ (Vh{ktçkhËkhe) WÃkh {kiík ykÃk yLku {Lku Ãkqýo Lkuf ÷kufku{kt
r{÷kðe Ëu.” MktÃkqýo (fkr{÷) Lkuf çktËkyku {kºk ytrçkÞk (y÷i.) s
nkuE þfu Au, suyku Ëhuf «fkhLkk økwLkknkuÚke {kMkw{ nkuÞ Au. ({Ínhe)
yk Ëwyk{kt Mkkhe {kiík-Mkkhk ytík rðþuLke Ëwyk æÞkLk ykÃkðkÃkkºk
Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kLkk Mðef]ík ({fçkq÷) çktËkykuLkku htøk yuðku nkuÞ
Au fu, íku{Lku ËwrLkÞk yLku ykr¾híkLkk fux÷kf ô[k Ëhßòyku «kó ÚkE
òÞ yLku fux÷kÞ {kuxk nkuÆkyku fu ÃkËku íku{Lkk fË{ku{kt ykðe Ãkzu,
íkuyku fkuE Ãký Mk{Þu íkuLkkÚke yr¼{kLk fhíkk LkÚke, çkÕfu Ëhuf Mk{Þu
íku{Lku yuðku ¼Þ Mkíkkðíkku hnu Au fu, õÞktf yk ÃkrhÂMÚkrík ykuAe yÚkðk
Mk{kó Lk ÚkE òÞ ! yux÷k {kxu íkuyku Ëwyk {ktøkíkk hnu Au fu, yÕ÷kn
íkyk÷kLke ykÃku÷e ònuh yLku økwó Lkuy{íkku {kiík MkwÄe ÞÚkkðíkT hnu,
çkÕfu íku{kt ðÄkhku Úkíkku hnu.
íkVMkehu fwíkwoçke{kt EríknkMkfkhkuLkk nðk÷kÚke WÕ÷u¾ Au fu, r{MkTh{kt
h4 ð»ko hÌkk ÃkAe nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lke ðVkík ÚkE yLku ðVkík
Ãknu÷kt nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lku yu ðrMkGÞík fhe níke fu, {khe {ÂGÞíkLku
{khk ðíkLk (÷E sE) {kuf÷e {khk rÃkíkk EMnkf (y÷i.)Lke ÃkkMku {Lku
ËVLk fhðk{kt ykðu.
MkEË rçkLk Íwçkih (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, nÍhík Þyfqçk (y÷i.)Lku
MkkøkLkk ÷kfzkLkk íkkçkqík{kt {qfeLku çkÞíkw÷ {wfÆMk íkhV hðkLkk fhðk{kt
ykÔÞwt. yu fkhýu Mkk{kLÞ ÞnqËeyku{kt yu rhðks [k÷e Ãkzâku fu, ÃkkuíkkLkk

{whËkykuLku Ëqh-ËqhÚke çkÞíkw÷ {wfÆMk ÷E sELku ËVLk fhu Au. nÍhík
Þyfqçk (y÷i.)Lke ô{h íku{Lke ðVkík Mk{Þu 147 ð»koLke níke.
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, nÍhík
Þyfqçk (y÷i.) ÃkkuíkkLke yð÷kË Mkrník ßÞkhu r{MkTh{kt Ëk¾÷ ÚkÞk
íkku íku{Lke MktÏÞk 93 ÃkwY»k yLku †eyku WÃkh ykÄkrhík níke yLku ßÞkhu
Þyfqçk (y÷i.)Lke yk yð÷kË yux÷u fu, çkLke EMhkE÷ nÍhík {qMkk
(y÷i.) MkkÚku r{MkThÚke LkeféÞk íÞkhu íku{Lke MktÏÞk A ÷k¾ rMk¥kuh nòh
níke. (fwíkwoçke ð EçLku f»keh)
EçLku EMnkfu nÍhík Whðn EçLku Íwçkih (hËe.)Úke rhðkÞík Lkf÷
fhe Au fu, ßÞkhu nÍhík {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku nwf{ ÚkÞku fu, çkLke
EMhkE÷Lku MkkÚku ÷ELku r{MkThÚke Lkef¤e òyku, íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu
ðne îkhk íku{Lku nwf{ ykÃÞku fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)
Lke ÷kþLku r{MkTh{kt Lk Akuzku, íkuLku ÃkkuíkkLke MkkÚku ÷ELku rMkheÞk [kÕÞk
òyku yLku íku{Lkk çkkÃk-ËkËkLke ÃkkMku ËVLk fhku. yk nwf{ «{kýu nÍhík
{qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)yu þkuÄ¾ku¤ fheLku íku{Lke fçkh þkuÄe fkZe, su
yuf Mktøku {h{hLkk íkkçkqík{kt níke. íkuLku ÃkkuíkkLke MkkÚku fLkTykLkLke ¼qr{
V÷ÂMíkLk{kt ÷E økÞk yLku nÍhík EMnkf yLku nÍ. Þyfqçk (y÷i.)
Lke MkkÚku ËVLk fÞko. ({Ínhe)
“Íkr÷f r{Lk yBçkkEÕøkÂGçk...” yux÷u fu, yk rfMMkku økÞTçkLke
íku ¾çkhku{ktÚke Au, su y{u ðne îkhk ík{Lku çkíkkðeyu Aeyu. ík{u nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lkk ¼kEyku ÃkkMku {kiswË Lk níkk, ßÞkhu fu íkuyku nÍhík
ÞqMkwV (y÷i.)Lku fqðk{kt Lkkt¾ðkLkwt Lk¬e fhe [qõÞk níkk yLku íkuLkk {kxu
ÞkusLkkyku ½ze hÌkk níkk.
yk ònuhkíkLkku yÚko yu Au fu, nÍhík ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk yk
rfMMkkLku MktÃkqýo rðøkík MkkÚku Mkk[u-Mkk[ku ðýoLk fhe ykÃkðku hMkq÷u fhe{
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lke LkwçkqÔðík yLku ðneLke MÃk»x Ë÷e÷

Au. fkhý fu, yk rfMMkku hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)
Lkk ÞwøkÚke nòhku ðÃko Ãknu÷ktLkku Au. Lk íkku nwÍqh (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{) íÞkt WÃkÂMÚkík níkk fu íkuLku òuELku íkuyku íkuLku ðýoLk fhu yLku Lk
s ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu fkuELke ÃkkMkuÚke íkuLkwt rþûký
«kó fÞwO níkwt, Þk íkku EríknkMkLke rfíkkçkku òuELku yÚkðk fkuELke ÃkkMkuÚke
Mkkt¼¤eLku ðýoLk fhe ÷eÄwt nkuÞ yuðwt Ãký LkÚke çkLÞwt. yux÷k {kxu yÕ÷kn
íkyk÷kLke ðne rMkðkÞ íkuLku òýðkLkku yLÞ fkuE {køko LkÚke.
rfMMkkÚke {¬kLkk {wr~hfku íkÚkk Mk{økú {kLkðòíkLku çkkuÄÃkkX :
yLku ykfkþku íkÚkk Ãk]Úðe{kt ½ýe rLkþkLkeyku Au, suLkk WÃkhÚke íkuyku
P nÍhík þwyÞTçk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍ. þwyÞTçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk yrøkÞkh
{wnB{Ë EçLku EMnkfLke rhðkÞík «{kýu nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk Ãkwºk {ËÞLkLke yð÷kË{ktÚke Au. yLku íkuyku
nÍhík ÷qík (y÷i.) MkkÚku Ãký MkøkkE-MkçktÄ Ähkðíkk níkk. {ËÞLk
nÍhík Eçkúkne{ ¾÷e÷wÕ÷kn (y÷i.)Lkk Ãkwºk Au íkÚkk íku{Lke ðtþ yLku
yð÷kË Ãký {ËÞLkLkk Lkk{Úke s «ÏÞkík ÚkE økE yLku su ðMíke{kt
íkuykuyu ðMkðkx fÞkou níkku, íku Ãký {ËÞLk fnuðkÞ Au. òu fu {ËÞLk yuf
fki{Lkwt Ãký Lkk{ Au yLku yuf þnuhLkwt Ãký Lkk{ Au. yk þnuh yksu Ãký
òuzoLkLkk ÃkqðoLkk çktËh “{ykLk”Lke LkSf {kisqË Au. fwhTykLku fhe{{kt
çkesu Xufkýu nÍhík {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk rfMMkk{kt ðýoLk Au :
“ð÷B{k ðhË {ky {ËÞLk” “yLku ßÞkhu íkuyku {ËÞLkLke Ãkkýeðk¤e
søÞkyu ykðe ÃknkutåÞk.”(h8:h3) íku{kt yk s ðMíkeLkwt ðýoLk Au. (EçLku
f»keh) nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)Lku íku{Lke ðkfTAxkLkk fkhýu “¾íkeçkw÷
ytrçkÞk” Ãký fnuðk{kt ykðíkk níkk. (EçLku f»keh, çknhu {wneík)
nÍhík þwyÞTçk (y÷i.) su fki{ íkhV {kuf÷ðk{kt ykÔÞk Au, fwhTykLku
fhe{u õÞkt íkku íku{Lku “yn÷u {ËÞLk” yLku “yMnkçku {ËÞLk“Lkk Lkk{Úke
WÕ÷u¾ fÞkou Au. yLku õÞktf “yMnkçku yÞfn”Lkk Lkk{Úke WÕ÷u¾ fÞkou
Au. “yÞfn”Lkku yÚko “støk÷” yÚkðk “ðLk” ÚkkÞ Au.
y{wf rððhýfkhkuyu LkkutæÞwt Au fu, çktLku fki{ku y÷øk-y÷øk níke.
çktLkuLke ðMíkeyku Ãký y÷øk-y÷øk níke. nÍ. þwyÞTçk (y÷i.) íku{Lkk-

{ktÚke «Úk{ yuf fki{ íkhV {kuf÷ðk{kt ykÔÞk níkk. íku{Lkk MkðoLkkþ
ÃkAe çkeS fki{ íkhV {kuf÷ðk{kt ykÔÞk. çktLku fki{ku íkhV su yÍkçk
ykÔÞku íkuLkk þçËku Ãký y÷øk-y÷øk Au. {ËÞLkðk¤kyku {kxu õÞktf íkku
“MkÞTnnT” (yðks-hkz-[eMk) yLku õÞktf “hsTVnT”Lkku WÕ÷u¾ Au. yLku
“yÞfn”{kt ÷kufku WÃkh ‘yÍkçku ÍwÕ÷n’Lkwt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au.
‘MkÞTnnT’Lkku yÚko ‘hkz-[eMk-¼Þtfh yðks’ ÚkkÞ Au yLku ‘hsTVnT’Lkku
yÚko ‘ÄhíkeftÃk’ Au yLku ‘ÍwÕ÷n’Lkku yÚko ‘½uhk ðkË¤ku’ Au. ‘yÞfn’Lkk
÷kufku WÃkh yÍkçkLkwt yk MðYÃk níkwt fu, «Úk{ rËðMku íku{Lke yk¾e
ðMíke{kt Mk¾ík økh{e Ãkze, suLkkÚke Mk{økú fki{ ºkkMke WXe. íÞkhçkkË
íku{Lkk WÃkh støk÷ ÃkkMku yuf ½uY ðkË¤ ykÔÞwt, suLkkÚke íku støk÷{kt
AktÞzku ÚkE økÞku yLku Xtze nðkyku [k÷ðk ÷køke. yu òuELku yk Mk{økú
ðMíke íku ðkË¤Lkk AktÞzk{kt ¼uøke ÚkE økE. yk çkksw yÕ÷kn íkyk÷kLkk
yk yÃkhkÄeyku ÃkkuíkkLkk Ãkøku [k÷eLku ÃkkuíkkLkk MkðoLkkþLkk MÚk¤u ykÃk{u¤u
Ãknkut[e økÞk. ßÞkhu çkÄk ¼uøkk ÚkE økÞk, íkku ðkË¤ku{ktÚke ykøk ðhMke
yLku s{eLk{kt Ãký ÄhíkeftÃk ykÔÞku, suLkkÚke íku MkkiLkku Lkkþ ÚkE økÞku.
y{wf rððhýfkhkuyu LkkutæÞwt Au fu, “{ËÞLk” yLku “yÞfn” yuf
s fki{Lkwt Lkk{ Au yLku yÍkçkLkk su ºký «fkhku n{ýkt ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞk Au, ºkýu yk fki{ WÃkh ¼uøkk ÚkE økÞk. «Úk{ ðkË¤{ktÚke yÂøLk
ð»kko ÚkE, íÞkhçkkË íkuLke MkkÚku ¼Þtfh økzøkzkxeLkk MðYÃk{kt yðks
ykÔÞku, ÃkAe s{eLk{kt ÄhíkeftÃk ykÔÞku. EçLku f»keh (hn.)yu yk s
yr¼«kÞ yÃkLkkÔÞku Au.
{ík÷çk fu, yk çktLku fki{ku y÷øk-y÷øk ÚkE yÚkðk íkku yk yuf
s fki{Lkk çku Lkk{ku Au. nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)yu su MkíÞLkku MktËuþ
íku{Lku ykÃÞku, íku «Úk{ yLku çkeS ykÞíkku{kt «Míkwík Au. yk MktËuþLke
íkVMkehÚke «Úk{ yu Mk{S ÷ku fu, RM÷k{ su ík{k{ ytrçkÞk (y÷i.)
Lke Mk{kLk Ëyðík Au íkuLkku ¾w÷kMkku nfkuLke yËkÞøke Au yLku yk nfku çku
«fkhLkk Au. yuf MkeÄu-MkeÄk yÕ÷kn íkyk÷kLkk nf suLku fhðk yÚkðk
AkuzðkÚke {Lkw»ÞLku fkuE Ëu¾eíkku LkVku fu LkwfMkkLk íkku ònuh Úkíkwt LkÚke.
su{fu EçkkËíkku, Lk{kÍ, hkuÍk ðøkuhu. yLku çkeò n¬ku nwfqfw÷ EçkkË
Au. suLkku MkçktÄ {Lkw»Þ MkkÚku Au yLku yk fki{ yu çktLku n¬kuÚke çku¾çkh
níke yLku çktLkuLkk rðYØ «ð]r¥k fhe hne níke. yk ÷kufku yÕ÷kn íkyk÷k
yLku íkuLkk hMkq÷ (y÷i.) WÃkh E{kLk Lk ÷kðeLku yÕ÷knÃkkfLkk nfkuLkku
rðhkuÄ fhe hÌkk níkk yLku íkuLke MkkÚku-MkkÚku ¾heË-ðu[ký{kt {kÃk-íkku÷
½xkzeLku ÷kufkuLkk nfkuLku nzÃk fhíkk níkk yLku íkuLkk WÃkh rðþu»k yÃkhkÄ
yu fu, {køkkou yLku MkzfkuLkk «ðuþîkh WÃkh çkuMke síkk yLku ykðLkkhk
ykøktíkwfkuLku zhkðe-Ä{fkðeLku ÃkkAk ðk¤e Ëuíkk níkk yLku nÍhík þwyÞTçk
(y÷i.) WÃkh E{kLk ÷kððkÚke hkufíkk níkk. yk «{kýu íkuyku s{eLk WÃkh
VMkkË yLku yhksfíkk Vu÷kðe hÌkk níkk. yk íku{Lkk s½LÞ yÃkhkÄku
níkk, suLke MkwÄkhýk {kxu nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)Lku {kuf÷ðk{kt ykÔÞk
níkk.
nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)Lkku fki{ MkkÚkuLkku MktðkË :
“Mkqhyu nqË”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : íku ÷kufkuyu fÌkwt fu, nu
þwyÞTçk (y÷i.) ! þwt ykÃkLke Lk{kÍ ykÃkLku yu þe¾ðu Au fu, su ðMíkw-
ykuLku y{khk çkkÃkËkËk Ãkqsíkk ykÔÞk íkuLku y{u Akuze ËEyu yÚkðk Ãkkuík-
kLkk {k÷{kt [kneyu íku{ fhðkLkwt Akuze ËEyu ? ykÃk s {kuxk çkwrØþk¤e,
MkËk[khe Aku. (87) íku{ýu fÌkwt : nu {khe fki{ ! swyku, òu {Lku {khk
{kr÷f íkhVÚke (MkíÞ {køkoLke) Mk{s ykðe økE nkuÞ yLku íkuýu {Lku ¼÷e
Ëki÷ík-LkwçkqÔðík yÃkoý fhe nkuÞ (íkku ÃkAe fu{ íkç÷eøk Lk fYt ?) yLku nwt
yuðwt LkÚke [kníkku fu su fk{Úke ík{Lku hkufwt Awt, íkuLku ÃkkA¤Úke Ãkkuíku s fhðk
÷køkwt. nwt íkku MkwÄkhku s fhðk [knwt Awt. sux÷k «{ký{kt {khkÚke çkLke þfu.
yLku {Lku su ftE íkðVef ÚkkÞ Au íku yÕ÷knÃkkfLke {ËËÚke s Au; íkuLke s
WÃkh {U ¼hkuMkku fÞkou yLku íkuLke s íkhV Ysqy (Ãkuþ) Úkkô Awt. (88) yLku
nu fki{ ! {khe rðYØíkk ík{khk {kxu yu ðkíkLkwt fkhý Lk çkLku fu ík{khk
WÃkh Ãký íkuðe s ykVík ykðe Ãkzu suðe fu Lkqn (y÷i.)Lke fki{ yÚkðk nqË
(y÷i.)Lke fki{ Þk Mkkr÷n (y÷i.)Lke fki{ Ãkh ykðe Ãkze níke. ð¤e, ÷qík
(y÷i.)Lke fki{ íkku ík{khkÚke Ëqh s LkÚke. (89) yLku ÃkkuíkkLkk {kr÷f ÃkkMku
ÃkkuíkkLkk økwLkkn çkÏþkðku yLku íkuLke íkhV Ysqy (æÞkLkÚke) hnku. çkuþf, {khku
ÃkhðhrËøkkh ½ýku ËÞk¤w (yLku) «u{ hk¾Lkkh Au. (90) íkuykuyu fÌkwt : nu
þwyiçk (y÷i.)! ykÃk fnku Aku íku{ktÚke ½ýe ðkíkku íkku y{u Mk{síkk s LkÚke
yLku y{u íkku ykÃkLku y{khk{kt yþõík òuEyu Aeyu. òu ykÃkLkwt fwxwtçk Lk
nkuík íkku sYh y{u ykÃkLku ÃkÚÚkhku ðzu {khe Lkk¾ík yLku y{khe Mk{ûk ík{kYt
ftE {kLk LkÚke. (91) íku{ýu fÌkwt fu, nu {khe fki{ ! yÕ÷knÃkkf fhíkkt {khk
Mkøkkðnk÷kLkku {ku¼ku ík{khk LkSf ðÄw Au ? yLku íku(Lkk nwf{)Lku ík{u ÃkkuíkkLke
ÃkeX ÃkkA¤ Lkk¾e ËeÄku. çkuþf, su ftE ík{u fhku Aku íku {khk ÃkhðhrËøkkhLkk
fkçkq{kt Au. (9h) yLku nu {khe fki{ ! ík{u ÃkkuíkkLke ÂMÚkrík «{kýu fk{ fhíkk
hnku. nwt Ãký (ÃkkuíkkLke heíku) fk{ fYt Awt. ykøk¤ ík{u òýe ÷uþku fu n÷fkE
(YMðkE) fhLkkhku yÍkçk fkuLkk WÃkh ykðu Au yLku yu (Ãký òýe ÷uþku)
fu sqXku fkuý Au yLku (yÍkçkLke) ík{u hkn òuíkk hnku. nwt Ãký ík{khe MkkÚku
hkn òuô Awt. (93) yLku ßÞkhu y{khku (yÍkçkLkku) nwf{ ykðe ÃknkutåÞku
íÞkhu y{u þwyiçk (y÷i.)Lku íkÚkk su ÷kufku íku{Lke MkkÚku E{kLk ÷kÔÞk níkk
íku{Lku ÃkkuíkkLke f]ÃkkÚke çk[kðe ÷eÄk yLku íku òr÷{kuLku yuf øksoLkkyu Ãkfze
÷eÄk, suÚke íkuyku ÃkkuíkkLkk ½hku{kt ôÄk Ãkzu÷k hne økÞk. (94) òýu íkuyku
íkku íku{kt fËe ðMÞk s Lk níkk. òýe ÷ku fu {ËÞLkLku rVxfkh ÚkE, suðe fu
»k{qËLku rVxfkh ÚkE níke. (9Ãk)
nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)yu ºký ðkíkku Vh{kðe : “Þk fðTr{yT
çkwËwÕ÷kn {k ÷fw{ r{Lk E÷krnLkT økÞYn” yux÷u fu, “nu {khe
fki{ ! ík{u yÕ÷kn íkyk÷kLke EçkkËík fhku, íkuLkk rMkðkÞ fkuE ík{khku
{yTçkqË çkLkðkÃkkºk s LkÚke.” yk íku s íkðneËLkwt yk{tºký Au, su çkÄk
s ytrçkÞk (y÷i.) ykÃkíkk ykÔÞk Au. yLku yk íkðneËLke {kLÞíkk

çkÄk s yfeËn yLku yk[hýLkku ykí{k Au. fkhý fu, yk fki{ Ãký
{Ï÷qf ÃkhMíke (yÕ÷kn íkyk÷kLke çkLkkðu÷e ðMíkwykuLke Ãkqò fhðk)
{kt MktzkuðkÞu÷e níke yLku yÕ÷kn íkyk÷kLke òík yLku íkuLke rMkVíkku,
¾krMkÞíkku yLku økwý-÷ûkýku íkÚkk íkuLkk nfkuÚke økkVu÷ níke. yux÷k {kxu
íku{Lku Ãký Mkki «Úk{ yk s MktËuþ ykÃkðk{kt ykÔÞku yLku Vh{kÔÞwt :
“fËT òyífw{T çkÂGÞLkíkw{T r{horççkfw{T” yux÷u fu, “ík{khe ÃkkMku
ík{khk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke MÃk»x Ë÷e÷ ykðe [qfe Au.” ynªÞkt
MÃk»x Ë÷e÷Lkku yÚko íku {kuyTrsÍkyku Au, su nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)
îkhk ònuh ÚkÞk. íkVMkehu çknhu {wneík{kt yk {kuyTrsÍkykuLkk rðrðÄ
MðYÃkkuLkwt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au.
çkeS ðkík yk Vh{kðe : “VyÔVwÕfÞT÷ ð÷T {eÍkLk...” íku{kt
“fÞT÷”Lkku yÚko “{kÃkðwt” yLku “{eÍkLk”Lkku yÚko “ðsLk íkku÷ðwt”
ÚkkÞ Au. yLku “çkÏMk”Lkku yÚko “fkuELku íkuLkk nf fhíkkt ykuAwt ykÃkeLku
LkwfMkkLk Ãknkut[kzðwt” ÚkkÞ Au. yk ykÞíkLkku ¼kðkÚko yu Au fu, “ík{u {kÃk-
íkku÷ ÃkqhuÃkwYt fÞko fhku yLku ÷kufkuLke ðMíkwykuLku ½xkzeLku íku{Lku LkwfMkkLk Lk
Ãknkut[kzâk fhku.”
íku{kt «Úk{ íkku yuf ¾kMk økwLkknLke {LkkE fhðk{kt ykðe, su
¾heË-ðu[kýLkk Mk{Þu {kÃk-íkku÷{kt ½xkzku fhðkLkk MðYÃk{kt fhðk{kt
ykðu Au. ÃkkA¤Úke “÷k íkç¾MkwÒkkMk y~Þkynw{” Vh{kðeLku Ëhuf
«fkhLkk nfku{kt ½xkzku, WýÃk íkÚkk ºkwxe Lk fhðkLkku nwf{ Mkk{kLÞ fhe
Ëuðk{kt ykÔÞku. ¼÷u, íku ykŠÚkf nfkuLkk MktË¼o{kt nkuÞ yÚkðk EÍÍík-
ykçkYLkk MktË¼o{kt yÚkðk fkuE yLÞ ðMíkwLkk MkçktÄ{kt ! (çknhu {wneík)
yuLkkÚke òý ÚkE fu, su «{kýu {kÃk-íkku÷{kt nfÚke ykuAwt ykÃkðwt
nhk{ Au, yu s «{kýu yLÞ {kLkðkuLkk nfku{kt f{e fhðe Ãký nhk{ Au.
fkuELke EÍÍík yLku ykçkY WÃkh nw{÷ku fhðku yÚkðk fkuELkk Ëhßò
yLku nkuÆk «{kýu íkuLkwt MkL{kLk Lk fhðwt, suLke-suLke yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk fhðwt
ðkrsçk Au íku{Lke yk¿kkLkku yLkkËh fhðku yÚkðk yk¤Mk fhðe yÚkðk
su ÔÞÂõíkLkwt MkL{kLk yLku EÍÍík fhðe ðkrsçk Au íku{kt ºkwxe hk¾ðe. yk
çkÄk fkÞkou yuðk yÃkhkÄ{kt Mkk{u÷ Au, su nÍhík þwyÞçk (y÷i.)Lke
fki{ fÞko fhíke níke. nÍÍíkw÷ ðËkyTLkk ¾wíçkk{kt hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)
yu ÷kufkuLke ykçkYLku íku{Lkk ¾qLk Mk{kLk MkL{kLkLkeÞ yLku MkwhûkkÃkkºk
Xhkðe ykÃke Au, yuLkku Ãký yk s yÚko Au.
fwhTykLku fhe{{kt ßÞkt “{wíkr^VVeLk” yLku “íkíkTVeV”Lkwt ðýoLk
ykÔÞwt Au, íku{kt yk çkÄe ðMíkwyku Mkk{u÷ Au. nÍhík VkYfu yyTÍ{
(hËe.)yu yuf ÔÞÂõíkLku Wíkkð¤u-Wíkkð¤u hwfqyT yLku rMksTËn fhíkk
òuÞku íkku Vh{kÔÞwt : “fË ík^Vík” yux÷u fu, “íkU {kÃk-íkku÷{kt ykuAwt
fÞwO.” ({wy¥kk E{k{ {kr÷f) íkuLkku ¼kðkÚko yk Au fu, Lk{kÍLkku su nf níkku
íkuLku íkU Ãkqhku Lk fÞkou. íku{kt Lk{kÍLkku nf yËk Lk fhðkLku ‘íkíkTVeV’Lkk
þçËÚke yku¤¾kððk{kt ykÔÞwt Au.
ykÃkýe Mkk{kLÞÃkýu yk ¼q÷ ÚkkÞ Au fu, ykÃkýu RM÷k{e SðLkLkk
{wÏÞ MÚkt¼ku{kt Võík EçkkËíkkuLku s {níðíkk ykÃke Au. íku rMkðkÞ Mkk{krsf
yLku ykŠÚkf ðnuðkrhf fkÞËkykuLku {níð ykÃÞw LkÚke. nÍhík þwyÞTçk
(y÷i.)Lke fki{Lkk rðþu fwhTykLk þheV ðkhtðkh {kÃkíkku÷Lke f{eLku ðýoLk
fhe Ëþkoðu Au fu, yÕ÷knÃkkfLkk yÍkçkLkwt yuf fkhý {kÃkíkku÷Lke f{e
Ãký ÚkE þfu Au. {kxu íku{kt Ãký Mkkð[uíke hk¾ðe sYhe Au.
nÍ. þwyÞTçk y÷ÞrnMMk÷k{Lke fki{Lkku çkeòu YnkLke (ykæÞkÂí{f)
hkuøk yíÞk[kh, ½{tz, ÷qtxVkx, fí÷ yLku ÔÞr¼[kh suðk økwLkknku Ãký
níkk. suLku fwhTykLk þheV{kt VMkkË Vu÷kððkÚke MktçkkuÄðk{kt ykÔÞk Au.
çkkrík÷ (øk÷ík) ÷kufkuLke {kLkrMkfíkk Au fu, íku Ãkkuíku n¬ fçkq÷ fhíkk
LkÚke yLku n¬Lke Ë÷e÷kuLku Ãký ðuXe þfíkk LkÚke. çkÄk s LkçkeykuLkk Ãkkf
SðLkÚke Mkkrçkík ÚkkÞ Au fu, íku{ýu n¬Lke Ë÷e÷ku MkkÚku yÕ÷knÃkkfLke
rLkþkLkeyku çkíkkðe ÃÞkh-{wnççkíkÚke Mk{òÔÞk. ÃkkuíkkLkk «[kh yLku

íkç÷eøk {kxu ÷kufkuLku ðkhtðkh Mktíkku»k yÃkkÔÞku. n{u ykLkk fkhýu fkuE
ykŠÚkf VkÞËku WXkððk {ktøkíkk LkÚke, Aíkkt çkkrík÷ ÃkhMíkku íkhVÚke
fËe Ëuþ rLkfk÷Lke Ä{feyku {¤u Au. fËe ÃkÚÚkhku ðzu {khe Lkkt¾ðkLke
Ä{feyku {¤u Au. Lkçkeyku rçk[khk yu{ fnu Au fu, ík{u n{khe ðkík Lk
{kLkðe nkuÞ íkku Lk {kLkku, Ãkhtíkw n{kuLku çkeò çktËkyku MkwÄe Ëyðík íkku
Ãknkut[kzðk Ëku. íkku íku Ãký çkhËkMík fhe þfíkk LkÚke.
n¬ yLku çkkrík÷Lkku yk AuÕ÷ku íkçk¬ku nkuÞ Au. íÞkh çkkË yÕ÷kn
íkyk÷k íkhVÚke ykðe ½{tze yLku yíÞk[khe fki{ WÃkh yÍkçk ykðu
Au. yLku ykðLkkh Lkðe ÃkuZeLku Eçkúík íkÚkk Mkçkf rþ¾ðkzðkLkku nkuÞ
Au.
yLku {ËÞLkðk¤k íkhV íkuykuLkk ¼kE nÍhík þwyÞTçk (y÷Þrn-
MMk÷k{)Lku (ÃkÞøkBçkh çkLkkðe) {kufÕÞk. íku{ýu fÌkwt fu, nu {khe fki{ ! ík{u
yÕ÷knÃkkfLke s çktËøke fhku, íkuLkk rMkðkÞ ík{khku fkuE {yTçkqË LkÚke. [ku¬Mk
ík{khk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke ík{khe ÃkkMku ({khk Lkçke nkuðkLke) MÃk»x Ë÷e÷
ykðe økE Au; {kxu ({kYt fÌkwt {kLke) {kÃk yLku íkku÷ ÃkqhuÃkqhkt fhku yLku ÷kufkuLku
íku{Lke [eòu ykuAe Lk ykÃkku yLku Ãk]Úðe Ãkh íkuLkk MkwÄkhk ÃkAe ¾hkçke Lk
Vu÷kðku. yk ðkík ík{khk {kxu (ËwrLkÞk ykr¾hík çkÒku{kt) çkuníkh Au, òu ík{u
E{kLk hk¾íkk nku. (8Ãk) yLku ík{u hMíkkyku Ãkh yu nuíkwyu Lk çkuMkku fu (÷kufkuLku)
zhkðku yLku yÕ÷knÃkkf Ãkh E{kLk ÷kðLkkhkykuLku íkuLkk {køkoÚke yxfkðku íkÚkk
íku (yÕ÷knÃkkf)Lke hkn{kt ¾k{e þkuÄku. yLku (íku nk÷íkLku) ÞkË fhku, ßÞkhu
fu ík{u Úkkuzk s níkk íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu ík{Lku ðÄkhe ËeÄk yLku swyku
fu VMkkË fhLkkhkykuLkwt fuðwt Ãkrhýk{ ykÔÞwt ? (86) yLku òu ík{khk{ktÚke
yuf sqÚk {khe {khVíku su (nwf{) {kuf÷ðk{kt ykÔÞku íkuLke WÃkh E{kLk ÷kÔÞwt
Au yLku yuf sqÚk E{kLk ÷kÔÞwt LkÚke íkku ykÃkýe ðå[u yÕ÷knÃkkf VUMk÷ku fhu
íÞkt MkwÄe ík{u Äehs Ãkfzku yLku íku MkkiÚke çkuníkh VUMk÷ku fhLkkh Au. (87)
íku{Lke fki{Lkk ½{tze MkhËkhku çkkuÕÞk : nu þwyÞTçk (y÷i.) ! ík{Lku íkÚkk

ík{khe MkkÚku su E{kLkðk¤k Au, íku{Lku y{u y{khk þnuh{ktÚke yð~Þ fkZe
{qfeþwt yÚkðk íkku ík{u y{khk Ä{o{kt ÃkkAk ykðe òyku. þwyiçk (y÷i.)yu
fÌkwt fu, þwt y{u (ík{khk Ä{oÚke) Lkkhks nkuEyu íkku Ãký ? (88) yÕ÷knÃkkfu
íku (sqXk Ä{o)Úke y{Lku çk[kÔÞk ÃkAe òu y{u ík{khk Ä{o{kt ÃkkAk ykðeyu
íkku çkuþf, y{u yÕ÷kn íkyk÷k Ãkh sqXwt íkkun{ík {qõÞwt (økýkÞ) yLku y{kYt
yu fk{ LkÚke fu ík{khk Ä{o{kt ÃkkAk ykðeyu; Ãkhtíkw yu (swËe ðkík Au) fu
y{khku ÃkhðhrËøkkh yÕ÷knÃkkf (yu{ s) [knu; y{khk ÃkhðhrËøkkhu Ëhuf
ðMíkwLku ÃkkuíkkLkk EÕ{{kt ½uhe ÷eÄe Au, yÕ÷kn íkyk÷kLkk s WÃkh y{u íkku
¼hkuMkku hk¾eyu Aeyu. nu y{khk {kr÷f ! y{khe yLku (y{khe yk) fki{
ðå[u LÞkÞÃkqðof VUMk÷ku fh yLku íkwt MkkiÚke çkuníkh VUMk÷ku fhLkkh Au. (89)
yLku íku{Lke fki{{ktLkk (íku s) fkrVh MkhËkhku (÷kufkuLku) fnuðk ÷køÞk : (çk-
tÄwyku !) òu ík{u þwyÞTçk (y÷i.)Lke íkkçkuËkhe fhþku íkku çkuþf, çknw LkwfMkkLk
WXkðþku. (90) Vhe íkuykuLku ÄhíkeftÃku ykðe Ãkfzâk íkku ÃkkuíkkLkk ½hku{kt ô½k
Ãkzu÷k s ({hu÷k) hne økÞk. (91) su ÷kufkuyu þwyÞTçk (y÷i.)Lku swXkzâk
níkk íkuykuLkku yu nk÷ ÚkÞku fu òýu íkuyku íÞkt (þnuh{kt) fËe ðMÞk s Lk
níkk; ({ík÷çk fu) su ÷kufkuyu þwyÞTçk (y÷i.)Lku swXkzâk íkuyku s LkwfMkkLk{kt
Ãkzâk. (9h) íku ð¾íku þwyÞTçk (y÷i.)yu íku ÷kufkuÚke {kut VuhÔÞwt yLku çkkuÕÞk
fu, nu {khe fki{ ! {U ík{Lku {khk ÃkhðhrËøkkhLkk nwf{ku Ãknkut[kzâk yLku
ík{khe ½ýe ¾uhÏðkne fhe, (Aíkkt ík{u Lk {kLÞwt íkku) nðu yuðk fkrVhku Ãkh
(yÍkçk WíkhðkÚke) nwt þk {kxu yVMkkuMk fYt ? (93)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : ytrík{ ykÞík{kt Vh{kÔÞwt : “÷k íkwVrM-
kËq Ve÷T yhrË...” yux÷u fu, “s{eLk{kt MkwÄkhk ÃkAe íku{kt VMkkË
(yhksfíkk-yÔÞðMÚkk) Lk Vu÷kðku.” yk ðkõÞ yk s Mkqhyu yyThkV{kt
yøkkW Ãký ykðe [qõÞwt Au. íÞkt íkuLkku yÚko rðMíkkhÃkqðof ðýoLk fhðk{kt
ykðe [qõÞku Au fu, Ãk]Úðe («Ëuþ)Lke Ëu¾eíke MkwÄkhýk Ëhuf ðMíkwLku íkuLkk
ÞkuøÞ MÚkkLku ¾[o fhðe yLku yÕ÷kn íkyk÷kLke {ÞkoËkykuLkwt Ãkk÷Lk

fhðwt íkÚkk LÞkÞ yLku ELMkkV MÚkkrÃkík hk¾ðk WÃkh yð÷trçkík Au yLku
ÔÞÂõíkLkk ytíkh{LkLke MkwÄkhýk yÕ÷kn íkyk÷k MkkÚkuLkku MkçktÄ yLku
yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{kuLkwt rLk»XkÃkqðof Ãkk÷Lk fhðk WÃkh ykÄkrhík
Au. yu s «{kýu s{eLk yÚkðk Ãk]ÚðeLke ònuh yLku YnkLke VMkkË íku
rMkØktíkku yLku fkÞËkykuLku Akuze ËuðkÚke WíÃkÒk ÚkkÞ Au, su rMkØktíkku yLku
fkÞËkyku nÍhík þwyÞçk (y÷i.)Lke fki{u Akuze ËeÄk níkk yLku WÃkurûkík
hkÏÞk níkk. suLkk fkhýu Ãk]Úðe WÃkh ònuh yLku YnkLke (ykæÞkÂí{f)
Ëhuf «fkhLke yhksfíkk-yÔÞðMÚkk Vu÷kE økE níke. yux÷k {kxu íku{Lku
yu çkkuÄÃkkX ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku fu, “ík{khe yk «ð]r¥kyku Mk{økú Ãk]
ÚðeLku ¾hkçk fhLkkhe Au, íkuLkkÚke çk[ku.”
ÃkAe Vh{kÔÞwt : “Íkr÷fw{ ¾ÞTYÕ÷fw{ ELkT fwLíkw{T {wyTr{LkeLk”
yux÷u fu, “yk s ðkík ík{khk {kxu ÷k¼ËkÞf Au, òu ík{u {khe ðkík
{kLkku.” {ík÷çk yu Au fu, òu ík{u ÃkkuíkkLke yk LkkòEÍ «ð]r¥kykuÚke
hkufkE òyku íkku íku{kt s ík{khe ËeLk yLku ËwrLkÞkLke MkV¤íkk yLku «økrík
Au. ËeLk yLku ykr¾híkLke fkr{Þkçke íkku Ëu¾eíkwt Au fu, yÕ÷knÃkkfLkk
nwf{kuLkk Ãkk÷Lk WÃkh yð÷trçkík Au yLku ËwrLkÞkLke MkV¤íkk yux÷k {kxu
fu ßÞkhu ÷kufkuLku òý ÚkE sþu fu, V÷kýku ÔÞÂõík {kÃk-íkku÷{kt yLku yLÞ
nfku{kt «{krýfíkkÚke fk{ fhu Au, íkku {kfuox{kt íkuLke þk¾ MÚkkrÃkík ÚkE
sþu yLku íkuLkk ðuÃkkhLkku rðfkMk Úkþu.
ºkeS ykÞík{kt su EhþkË Au fu, “ík{u ÷kufkuLku zhkððk-Ä{fkððk
{kxu yLku yÕ÷knÃkkfLkk hMíkkÚke hkufðk {kxu {køkkou yLku Mkzfku WÃkh
Lk çkuMÞk fhku.” íkuLkku ¼kðkÚko y{wf {wVÂMMkhkuyu yu XhkÔÞku Au fu, yk
çktLku ðkõÞkuÚke yuf s ¼kðkÚko Mk{òÞ Au fu, yk ÷kufku hMíkkyku WÃkh
çkuMkeLku nÍhík þwyÞçk (y÷i.)Lke ÃkkMku ykðLkkh ÷kufkuLku hkufíkk níkk
yLku zhkðíkk-Ä{fkðíkk níkk, íkuLke {LkkE fhðk{kt ykðe Au.
yLku y{wf ÷kufkuyu LkkutæÞwt Au fu, íku{Lkk yk çku y÷øk-y÷øk

yÃkhkÄku níkk. hMíkkyku yktíkheLku ÷qtxVkx Ãký fÞko fhíkk níkk yLku
nÍhík þwyÞçk (y÷i.) WÃkh E{kLk ÷kððkÚke hkufíkk Ãký níkk. «Úk{
ðkõÞ{kt «Úk{ rð»kÞ yLku çkeò ðkõÞ{kt çkeòu rð»kÞ ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞku Au. íkVMkehu çknhu {wneík ðøkuhu{kt yk s yr¼«kÞ yÃkLkkððk{kt
ykÔÞku Au yLku {køkkou WÃkh çkuMkeLku ÷qtxVkx fhðk{kt íkuLku Ãký Mkk{u÷
Xhkðe ËeÄwt Au, su þheyík rðYØ LkkòEÍ xuûk ðMkq÷ fhðk {kxu {køkkou
yLku Mkzfku WÃkh [kufeyku çkLkkððk{kt ykðu Au.
ytrík{ ykÞík{kt Vh{kÔÞwt : “ðíkçøkqLknk EðÍk” yux÷u fu,
“ík{u ÷kufku yÕ÷knÃkkfLkk {køko{kt WýÃkLke þkuÄ¾ku¤{kt ÷køku÷k hnku
Aku” fu õÞktf yktøk¤e {qfðkLke søÞk {¤e ykðu íkku ðktÄkyku yLku
þtfkykuLke ÃkkuÚke ([kuÃkzku) ¾ku÷e Lkkt¾eyu yLku ÷kufkuLku MkíÞ ËeLkÚke
çkuÍkh fhðkLkku «ÞíLk fheyu.
íÞkh ÃkAeLke ykÞík{kt þYÚke ykÞíkLkk ytíku EhþkË Vh{kÔÞwt
: “ðÍfwY EÍ fwLíkw{...” íku{kt íku ÷kufkuLku íkkfeË {kxu «uhýk yLku
Ä{fe çktLku ÃkkMkktykuLkku WÃkÞkuøk fhðk{kt ykÔÞku Au. «Úk{ íkku «uhýk {kxu
yÕ÷knÃkkfu yu Lkuy{ík ÞkË yÃkkðe fu, ík{u MktÏÞk{kt Úkkuzk níkk, yÕ÷kn
íkyk÷kyu ík{khku ðtþ ðÄkÞkou yLku yuf ½ýe {kuxe rðþk¤ fki{ çkLkkðe
ËeÄe yÚkðk íkku {k÷ yLku Mkk{kLkLkk ykÄkhu ykuAk níkk, yÕ÷knÃkkfu
ík{Lku ykŠÚkf MkØhíkk yÃkoý fheLku {k÷Ëkh çkLkkðe ËeÄk. íÞkhçkkË
Ä{fe ykÃkðk {kxu Vh{kÔÞwt fu, ÃkkuíkkLkkÚke yøkkWLke VMkkË Vu÷kðLkkhe
fki{kuLkk Ãkrhýk{ WÃkh ár»xÃkkík fhku fu, fki{u Lkqn, fki{u ykË, fki{u
»k{qË yLku fki{u ÷qík WÃkh fuðku-fuðku yÍkçk ykðe [qõÞku Au, suÚke ík{u
Mk{sËkheÚke fk{ ÷ku.
Ãkkt[{e ykÞík{kt yk fki{Lke yuf þtfkLkku sðkçk Au fu, nÍhík
þwyÞçk (y÷i.)Lkk E{kLkLkk yk{tºký ÃkAe yk fki{ çku rð¼køkku{kt
ðnU[kE økE. y{wf ÷kufku E{kLk ÷kÔÞk yLku y{wf ELfkhe ÚkÞk. Ãkhtíkw
ònuh MðYÃku yk çktLku{kt fkuE íkVkðík LkÚke. çktLku øk]Ãkku Mk{kLk heíku ykhk{
yLku hkník{kt Au. òu ELfkh fhðku fkuE yÃkhkÄ nkuík, íkku yÃkhkÄeLku
Mkò {¤e nkuík. íkuLkk sðkçk{kt Vh{kÔÞwt : “VMkTrçkY n¥kk ÞnTfw{Õ÷knw
çkÞTLkLkk” yux÷u fu, Wíkkð¤ Lk fhku, yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk rððuf
yLku f]ÃkkÚke yÃkhkÄeykuLku {nku÷ík ({wÆík) ykÃku Au. ßÞkhu íku rçkÕfw÷
s çkkøke çkLke sþu, íkku ÃkAe VUMk÷ku fhe ykÃkðk{kt ykðþu. ík{khku Ãký
íku s nk÷ Au, òu ík{u ík{khk ELfkh fhðkÚke ÃkkAk Lk VÞko íkku ½ýk s
rLkfx{kt ELfkheyku WÃkh rLkýkoÞf yÍkçk ykðe sþu.
fw£ yLku rþfo çkÄk økwLkknkuLke sz Au. su fki{ íku{kt MkÃkzkÞ Au
íku{Lku «Úk{ E{kLkLkwt yk{tºký ykÃkðk{kt ykðu Au. E{kLk Ãknu÷kt çkeò
ÔÞðnkhku yLku Lkiríkf yk[hýku WÃkh æÞkLk ykÃkðk{kt ykðíkwt LkÚke.
ËwrLkÞk{kt íku{Lkku Aqxfkhku yÚkðk yÍkçk Ãký yk s E{kLk yLku fw£Lkk
ykÄkh WÃkh ÚkkÞ Au. çkÄk s yøkkW ÚkE [qfu÷k ytrçkÞk (y÷i.) yLku
íku{Lke fki{kuLke ½xLkkyku su fwhTykLku fhe{{kt ðýoLk ÚkE Au, yk s
ÃkØríkLke økðkne ykÃku Au. Võík çku fki{ku yuðe Au, su{Lkk WÃkh yÍkçk
LkkrÍ÷ Úkðk{kt fw£Lke MkkÚku-MkkÚku íku{Lkk Ëw»x yk[hýkuLke Ãký Ë¾÷økehe
hne Au. yuf fki{u ÷qík (y÷i.) suLkwt ðýoLk ÚkE [qõÞwt fu, íku{Lkk WÃkh su
yÍkçk Mk{økú ðMíkeLku W÷xkðe ËuðkLkku ykÔÞku níkku, íkuLkwt fkhý íku{Lkk
Ëw»x MkòíkeÞ MkçktÄku (Mk{÷Irøkf Ëw»f{o) çkíkkððk{kt ykÔÞwt Au. çkeS
fki{ nÍhík þwyÞçk (y÷i.)Lke fki{ Au, su{Lkk yÍkçkLkwt fkhý fw£
yLku rþfo WÃkhktík {kÃk-íkku÷{kt f{e fhðkLku Ãký Xhkððk{kt ykÔÞwt Au.
ykÚke òý ÚkE fu, yk çktLku fk{ yÕ÷kn íkyk÷kLke LkSf ¾qçk
s s½LÞ yÃkhkÄku Au. Ëu¾eíke heíku íkuLkwt fkhý yu Au fu, yk çktLku fk{ku
yuðk Au fu, Mk{økú {kLkðòríkLku íkuLkkÚke Ãkkhkðkh LkwfMkkLk ÚkkÞ Au yLku
Mk{økú ËwrLkÞk{kt íkuLkkÚke {kuxe yhksfíkk Vu÷kE òÞ Au.
íÞkhçkkË Vh{kÔÞwt : nu {khe fki{ ! {Lku çkíkkðku fu, òu nwt ÃkkuíkkLkk

ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke MkíÞ nkuðkLke Ë÷e÷ yLku MktÃkqýo Mkkrçkíke Ähkðwt Awt
yLku yÕ÷knÃkkfu W¥k{ hkuS Ãký yÃkoý fhe Au fu ònuh hkuS suLkk
WÃkh hkuS-hkusøkkhLkku ykÄkh Au íku Ãký yÃkoý fÞwO yLku çkwrØ íkÚkk
Mk{sËkhe Ãký yÃkoý fhe. íkËwÃkhktík ðne yLku LkwçkqÔðíkLkwt {nk{q÷w
ELkk{ Ãký yÃkoý fÞwO. íkku ÃkAe þwt ík{khe Mk÷kn yu Au fu, nwt yk çkÄe
ðMíkwykuLkk nkuðk Aíkkt ík{khe su{ økw{hkn yLku sw÷{ yÃkLkkðe ÷ô
yLku MkíÞ ðkík ík{Lku Lk Ãknkut[kzwt ?
íÞkhçkkË Vh{kÔÞwt : “ð{k WheËw yLkT W¾kr÷Vfw{T E÷k {k
yLnkfw{T yLnw” yux÷u fu, yu Ãký Mk{S ÷ku fu, nwt su ðMíkwÚke ík{Lku
hkufwt Awt, nwt Ãkkuíku Ãký íkuLke ÃkkMku LkÚke síkku. òu nwt ík{Lku {LkkE fYt yLku
Ãkkuíku íkuLku fhíkku hnwt íkku ík{khk {kxu ftEf fnuðkLke Mkt¼kðLkk níke.
yuLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu, «[khf yLku ðkEÍ íkÚkk {wçkÂÕ÷økLkk
y{÷Lku íkuLke ðyÍ yLku LkMkeník{kt ½ýe {kuxe Ë¾÷økehe nkuÞ Au. su
ðMíkw WÃkh ðkEÍ (ðõíkk) Ãkkuíku y{÷ Lk fhíkku nkuÞ íkuLke ðkíkLkku yLÞku
WÃkh fkuE «¼kð Ãkzíkku LkÚke. ÃkAe Vh{kÔÞwt : “ELk WheËw EÕ÷k...”
yux÷u fu, {khku {fMkË yk Mk{økú Mkt½»ko yLku {nuLkíkLkku íkÚkk ík{Lku
ðkhtðkh rðLktíke fhe Mk{òððkLkku yu rMkðkÞ ftE LkÚke fu nwt ík{Lku {khe
þÂõík yLku ûk{íkkLke {ÞkoËk MkwÄe MkwÄkhðkLkku «ÞíLk fYt. yLku ÃkAe
Vh{kÔÞwt fu, yk «ÞíLk Ãký ðkMíkð{kt {khk yrÄfkhÚke LkÚke, çkÕfu
“ð{k íkðVefe EÕ÷k rçkÕ÷kn....” yux÷u fu, nwt su ftE fYt Awt, íku
çkÄwt yÕ÷kn íkyk÷kLke ykÃku÷e íkðVefÚke fYt Awt. Lknªíkh yu {khk
fkçkq{kt s Lk níkwt, {Lku íkuLkk s WÃkh ¼hkuMkku Au yLku nwt Ëhuf fkÞo{kt
íkuLkk s þhýu òô Awt.
yk rþ¾k{ý yLku LkMkeník ÃkAe íku{Lku yÕ÷knÃkkfLkk yÍkçkÚke
zhkÔÞk. “ð Þk fÂÔ{ ÷k Þsrh{LLkfw{...” yux÷u fu, ík{u rð[khku,
Mk{òu, yuðwt Lk ÚkkÞ fu {khku rðhkuÄ yLku Ëw~{Lkkðx ík{khk WÃkh fkuE
yuðku yÍkçk ÷kðe Ëu, su{fu ík{khkÚke yøkkWLke fki{u Lkqn (y÷i.) yÚkðk
fki{u nqË (y÷ÞrnMMk÷k{) yÚkðk fki{u Mkkr÷n (y÷ÞrnMMk÷k{)
WÃkh ykðe [qõÞku Au. yLku ÷qík (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke fki{ yLku íku{Lkk
EçkúíkLkkf çkkuÄËkÞf yÍkçk íkku ík{khkÚke ftE Ëqh Ãký LkÚke. yux÷u fu,
ytíkhLkk ykÄkhu fki{u ÷qíkLke W÷xkðe Ëuðk{kt ykðu÷ ðMíkeyku {ËTÞLkLke
LkSf s Au yLku Mk{Þfk¤Lkk ykÄkhu Ãký ík{khkÚke ½ýk LkSfLkk Mk{Þ
Ãknu÷kt íku{Lkk WÃkh yÍkçk ykÔÞku Au, íkuLkkÚke çkkuÄÃkkX økúný fhku yLku
ÃkkuíkkLke nXÄ{eo yLku SËÚke ÃkkAk ð¤ku.
íku{Lke fki{ yk Mkkt¼¤eLku ðÄkhu W~fuhkE økE yLku fnuðk ÷køke fu,
òu ík{khk fwxwtçkLkwt Mk{ÚkoLk ík{Lku «kó Lk nkuík íkku y{u ík{Lku ‘MktøkMkkh’
fhe (ÃkÚÚkhku ðzu {khe) LkktÏÞk nkuík. nÍhík þwyÞçk (y÷i.)yu yk ðkík
WÃkh Ãký íku{Lku rþ¾k{ý ykÃke fu ík{Lku {khk fwxwtçkLkku íkku zh ÷køÞku,
Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkfLkku ftE s zh LkÚke, suLkk fçò{kt Mk½¤wt fktE Au !
ytíku ßÞkhu fki{u fkuE ðkík Lk {kLke íÞkhu nÍhík þwyÞçk (y÷i.)yu
Vh{kÔÞwt : MkkYt ! nðu ík{u yÍkçkLke hkn swyku. íÞkhçkkË yÕ÷knÃkkfu
nÍhík þwyÞçk (y÷i.) yLku íku{Lkk WÃkh E{kLk ÷kðLkkhkykuLku fkÞËuMkh
ðMíkeyku{ktÚke çknkh fkZe ÷eÄk yLku çkkfe çkÄk nÍ. rsçkúE÷ (y÷i.)
Lkk yuf ¼Þtfh yðksLkk fkhýu yufeMkkÚku Mkk{qrnf Lkkþ ÃkkBÞk.
P P P
P nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍ. {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 136 søÞkyu
yLku nÍ. nkYLk y÷irnMMk÷k{Lkwt ðýoLk h0 søÞkyu fhðk{kt ykÔÞwt
Au.
nÍhík Eçkúkne{ y÷irnMMk÷k{Lkk çku MkknçkÍkËk (Ãkwºkku) nÍhík
EMnkf y÷ÞrnMMk÷k{ yLku nÍhík EM{kE÷ y÷ÞrnMMk÷k{ níkk.
su{kt nÍhík EM{kE÷ y÷ÞrnMMk÷k{ yLku íku{Lke ðkr÷Ën ({kíkk)
nÍhík nkshk (hËe.) rðþu yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke nÍhík Eçkúkne{
y÷ÞrnMMk÷k{Lku nwf{ ÚkÞku fu, íku{Lku yhçkMíkkLk ({¬k {wfho{n)Lkk
huíkeLkk hý«Ëuþ{kt ðMkðkx fhkðku. suÚke {khk «Úk{ ½h (çkÞíkwÕ÷kn)Lku
íku íkÚkk íku{Lke LkMk÷ ykçkkË fhu. {kxu nÍhík EM{kE÷ y÷ÞrnMMk÷k{
yLku nÍhík nkshk (hËe.) íÞkt s MÚkkÞe ÚkE økÞk. yLku íku{Lke yð÷kË
çkLke EM{kE÷Úke MktçkkuÄðk{kt ykðe. yk ÷kufku yhçk fnuðkÞk. yLku
íku{Lke s LkMk÷Úke sLkkçk Lkçkeyu yfh{ MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{
yÕ÷kn íkyk÷kLkk ytrík{ Lkçke íkhefu {kuf÷ðk{kt ykÔÞk.
ßÞkhu nÍhík EMnkf y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkkuíkkLkk ðkr÷Ë nÍhík
Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{ MkkÚku çkÞíkwÕ{wfÆMk (Ãku÷uMxkELk){kt s hÌkk.
yLku íku{Lke LkMk÷ íÞkt s ykçkkË hne. nÍhík EMnkf y÷ÞrnMMk÷k{Lke
ðVkík ÃkAe ykÃkLkk Ãkwºk nÍ. Þyfqçk y÷ÞrnMMk÷k{ Lkçke çkLkkððk{kt
ykÔÞk. ykÃkLkku ÷fçk EMhkE÷ níkku. suLkku yÚko EçkúkLke ¼k»kk{kt
“yÕ÷knLkk çktËk” ÚkkÞ Au. ykÃkLke yð÷kËLku “EMhkE÷Lkk Ãkwºkku”
(çkLke EMhkE÷ íkÚkk ÞnqËe) fnuðk{kt ykðu Au.

ÞnqËeykuLke rfíkkçkku{kt ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lkk rðþu
½ýe rðþu»k rLkþkLkeyku yLku ykÃkLkwt ytrík{ Lkçke nkuðkLkwt ðýoLk níkwt.
yLku nÍhík EMnkfÚke ÷E nÍhík EMkk y÷ÞrnMMk÷k{ MkwÄe [kh
nòh Lkçkeyku ÷økkíkkh ÞnqËeyku{kt s ÚkÞk. {kxu íku yuðw Mk{ßÞk fu,
ytrík{ Lkçke Ãký ÞnqËeyku{ktÚke s Úkþu. yLku íku rLkþkLkeyku{kt ¾sqhLkk
çkkøkkuðk¤e søÞkyu rnshík fhþu, yuðwt Ãký ðýoLk níkwt. {kxu ÞnqËeykuLkk
y{qf fçke÷kykuyu yk «fkhLke søÞkykuyu ðMkðkx fhðk {ktzÞku. íku{kt
s {ËeLkk {wLkÔðhn Ãký ¾sqhLkk çkkøkkuðk¤e søÞk nkuðkÚke íku{ýu íÞkt
Ãký ðMkðkx fÞkou níkku.
nðu ßÞkhu ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lku [k÷eMk ð»koLke
ô{hu Lkçke çkLkkððk{kt ykÔÞk yLku íku{Lke rfíkkçkku{kt Ëþkoðu÷ çkÄe s
rLkþkLkeyku ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{){kt {kiswË níke, íkku
íku{ýu ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ WÃkh E{kLk ÷kððw sYhe
níkwt. fkhýfu íku{Lke rfíkkçkku{kt íkÚkk íku{Lkk LkçkeykuLke ðMkeGÞíkku{kt Ãký
Lkçkeyu fhe{ MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ WÃkh E{kLk ÷kððkLke ík-
kfeË níke. yLku ÞnqËeyku-r¾úMíkeyku rðþu fwhTykLk þheV{kt ðýoLk Au
fu, íku rLkþkLkeykuLku ÷E ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku yuðe
heíku yku¤¾u Au, su{fu {kt-çkkÃk ÃkkuíkkLke yð÷kËLku yku¤¾u Au.
Ãkhtíkw yk Lkçke ‘çkLke EMhkE÷’Lke søÞkyu yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke
‘çkLke EM{kE÷’{kt {kuf÷ðk{kt ykÔÞk níkk. yLku íku Võík ÃkkuíkkLkk fwxwtçk
fu fki{ {kxu s Lknª, çkÕfu Mkðo søkík {kxu yLku rfÞk{ík MkwÄeLke çkÄe
s fki{ku {kxu {kuf÷ðk{kt ykÔÞk níkk. {kxu Võík nMkË yLku E»kkoLku
÷E ÞnqËeykuyu ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lkku rðhkuÄ fhðk
{ktzÞku.
íkku Mkqhyu çkfhn{kt ÞnqËeykuLku MktçkkuÄeLku rðøkíkðkh ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞw. fkhý fu ykhçkku íkku ËeLke (ÄkŠ{f) EÕ{Úke ðtr[ík ({nY{)

níkk. ßÞkhu ÞnqËeyku WÃkh yÕ÷knÃkkfLkk ËeLke íkÚkk ËwLÞðe yÃkkh
WÃkfkhku níkk. nÍhík Þyfqçk, ÞwMkqV, {qMkk, nkYLk, ËkðqË, Mkw÷Þ{kLk,
EMkk y÷Þrn{wMMk÷k{ ðøkuhu fw÷ [kh nòh LkçkeykuLke ËeLke íky÷e{
íku{Lke ÃkkMku níke. yuf ÷ktçkk økk¤k MkwÄe íku{Lkk fwxwtçk{kt LkwçkqÔðíkLke MkkÚku
Mk¥kk Ãký hne níke. yLku Mk{økú søkík{kt íku{Lkwt ykæÞkÂí{f íkÚkk þiûkrýf
{kLk-MkL{kLk níkwt. yLku íku{Lkk E{kLk ÷kððkÚke Mkk{kLÞ «òsLkku WÃkh
íkuLkku Mkkhku yMkh Ãkze þfu yu{ níkwt. {kxu íku{Lku ÃkkuíkkLkk WÃkfkhku ÞkË
fhkðe E{kLk ÷kððkLkwt yk{tºký ykÃÞw yLku ËþkoÔÞw fu, òu ík{ku ELfkh
fhþku íkku ík{khk fkhýu ELfkh fhLkkhk çkÄk s ÷kufkuLkku økwLkkun ík{Lku
Úkþu. fkhýfu òÛÞk Aíkkt ELfkh fhe ík{u zçk÷ økwLkunøkkh Úkþku.
ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lkk ykøk{Lk Ãknu÷kt ík{ku ykÃkLke
ykíkwhíkkÚke hkn òuE ÷kufku Mk{ûk ð¾ký fhíkk níkk. Ãkhtíkw ykÃkLkk
ykøk{Lk çkkË ÃkkuíkkLkwt ð[oMð ykuAwt ÚkE sðkLkk zhu ykÃkLkku rðhkuÄ fhðk
{ktzÞk. ÞnqËeykuLke økw{hkneLkk {wÏÞ fkhýku{kt ÄLkËki÷íkLke ÷k÷Mkk
íkÚkk ½{tze nkuðw níkwt. {kxu íku{Lku ÄLkËki÷ík yLku {LkuåAkyku WÃkh fkçkq
{u¤ððk MkçkúLke yLku ½{tz Ëqh fhðk {kxu Lk{kÍLke íkkfeË fhðk{kt
ykðe.
Mkçkú yLku Lk{kÍLke {níðíkk :
Mkçkú yLku Lk{kÍ yÕ÷knÃkkfLke ½ýe {kuxe EçkkËíkku Au. suLkkÚke
{kLkðeLkwt ònuhe íkÚkk ykæÞkÂí{f (YnkLke) ½zíkh ÚkkÞ Au. íku {kýMkLku
fÃk¤k Mktòuøkku{kt Ãký þktrík yÃkoý fhe Wå[ {Lkkuçk¤ ò¤ðe hk¾u Au.
yÕ÷knÃkkfLkk Lkuf çktËkyku{kt yk çkÒkuð økwýku ½ýk Mkkhe heíku nkuÞ Au.
{kxu fwhTykLk þheV{kt íku{Lkk {kxu Vh{kÔÞwt fu, íku{Lku fkuE øk{ yLku
zh nkuíkku LkÚke. íku{Lkk rË÷ku ykí{rðïkMk yLku yÕ÷knÃkkfLkk ðkÞËkyku
WÃkh E{kLkÚke ¼hu÷k nkuÞ Au. ßÞkhu ÷kufku Mkçkú yLku Äehs Akuze ykÃku
Au, íÞkhu yk çktËkyku yÕ÷knÃkkfLke yÃkkh þÂõíkykuLku ÞkË fhe ÷kufkuLku

MkktíðLk ykÃku Au. ÞnqËeyku ßÞkhu nÍ. {qMkk (y÷i.) MkkÚku ËrhÞk rfLkkhu
Ãknkut[e hÌkk níkk yLku ÃkkA¤ rVhykiLk (ESóLkku hkò)Lkwt ÷~fh íku{Lkku
ÃkeAku fhe hÌkw níkwt, íÞkhu ÞnqËeykuyu øk¼hkELku nÍ. {qMkk (y÷i.)Úke
fÌkwt fu, n{u íkku nðu sYh ÃkfzkE sEþwt. fkhýfu ykøk¤ ËrhÞku yLku
ÃkkA¤ rVhykiLkLkwt ÷~fh Au. çk[ðkLkku fkuE hMíkku LkÚke. íÞkhu Mkçkú yLku
Lk{kÍLke rMkVíkkuÚke ½zkÞu÷ yÕ÷knÃkkfLkk Lkçke nÍ. {qMkk (y÷i.)yu
½ýk s ykí{rðïkMkÚke Vh{kÔÞwt : “nhøkeÍ Lknª ! {khe MkkÚku {khku
Ãkk÷Lknkh Au. íku sYh sYh çk[kðLkku hMíkku fkZe ykÃkþu.” yk LkçkeLkwt
E{kLk yLku Mkçkú íkÚkk Lk{kÍLke çkhfíkku níke.
nÍhík Þyfqçk y÷ÞrnMMk÷k{ yLku íku{Lkk Ãkwºkku nÍhík ÞqMkwV
(y÷i.)Lkk Mk{Þ{kt r{MkTh (ESó){kt ykðeLku ðMÞk níkk. nÍhík {qMkk
(y÷i.)Lkk Mk{Þ{kt íku{Lke MktÏÞk ÷k¾kuLke ÚkE økE níke. suÚke r{MkThLkk
yMk÷ hnuðkðk¤kykuLku zh ÷køÞku fu, fËk[ yk ÷kufku r{MkTh WÃkh fçÍku
fhe ÷uþu. {kxu ÞnqËeyku WÃkh íku{ýu çknkLkk fkZe yíÞk[khku fhðkLkwt
þY fhe ËeÄw níkwt. yLku íkuðk{kt rVhykiLku yuf Ïðkçk (Mð¡) òuÞwt íkku
íkuLkk rðþu ßÞkurík»keykuyu fÌkwt fu, ÞnqËeyku{kt yuf çkk¤f ÃkuËk Úkþu.
suLkkÚke íkkhe MkÕíkLkík ¾ík{ Úkþu. íkku íkuýu nwf{ fÞkou fu, ÞnqËeyku{kt
sux÷k Akufhkyku ÃkuËk ÚkkÞ íku MkkiLku {khe Lkkt¾ðk{kt ykðu.
yÕ÷knÃkkfu nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lku íku s Mk{Þu ÃkuËk fhe
rVhykiLkLkk ½h{kt s ykÃkLkku WAuh Ãký fhkÔÞku. yLku Aíkkt íku ykÃkLkwt
fktE çkøkkze þõÞku Lknª. yLku Auðxu íkuýu yk nwf{ hË fÞkou. yk Mkg
MkòÚke ÞnqËeykuLku çk[kÔÞk, su yÕ÷knÃkkfLke {nkLk Lkuy{ík níke.
nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ Lkçke çkLÞk çkkË rVhykiLkLku Mk{òðíkk
hÌkk. Aíkkt íkuýu {kLÞwt Lknª yLku íÞkh çkkË yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke nÍhík
{qMkk (y÷i.) rMkrhÞk íkhV hðkLkk ÚkÞk. yLku WÃkh Ëþkoðu÷ rfMMkk «{kýu
Mk{wÿ{kt Ãkkýe [eheLku yÕ÷knÃkkfu Mkqfku hMíkku çkLkkðe ykÃÞku. nÍhík
{qMkk y÷Þrn-MMk÷k{ íkÚkk ÞnqËeyku Mk{wÿ Ãkkh fhe økÞk. rVhykiLk

íku{Lkku ÃkeAku fhíkk Mk{wÿLke {æÞ{kt yÕ÷knÃkkf íkhVÚke zwçkkze Ëuðk{kt
ykÔÞku. suLku ÞnqËe Mkk{uLkk rfLkkhuÚke òuE hÌkk níkk.
lOZVÁGGL ,FX lJQF[ lJUTJFZ J6"G SZTF 0F¶P DF[ZL; T[GL
V{lTCFl;STF VG[ S]VF"G XPGL VFITDF\ H[ J6"G K[4 T[DF\ ;DF-
GTF56] N[BF0[ K[P T[D6[ 5MT[ !)*&DF\ lD;ZL s.Ò%Tf dI]hLIDDF\
H. lOZVÁGGL DDL sXZLZfGF V,U V,U VJIJMGF OM8F ,LWFP
VG[ V\NFH[ +6 CÔZ JQF" U]HIF" AFN 56 T[DF\ SM. BF; 5lZJT"G
G CMJF 5Z 36]\ VFüI" VG[ VR\AM jIST SIM" K[P VF DDL YI[,
XZLZ !()(DF\ ZFÔVMGL JF0LDF\ DLP VMZL8[ XMWLP tIF\YL T[ DDLG[
S[ZM ,FJJFDF\ VFJL4 tIFZ AFN (Elliot Smith) V[,[8 :DLY[ (
H],F. !)_*DF\ T[GF XZLZ 5ZYL lU,FO pTFIF"P VF AWL 5|lÊIF
VG[ XZLZGL ;DL1FFG]\ 5MTFGF 5]:TS ——ZFÔVMGL DDLVM˜˜ (The
Royal Mummies) DF\ !)!ZDF\ J6"G SI]" K[P tIFZYL ,. !)*&
;]WL T[ 8}ZL:8M DF8[ S[ZMGF VÔIAL 3ZDF\ ;ÔJ[,L CTLP T[G]\ DFY]
VG[ U/FGM EFU B]<,M CTMP VG[ AFSLG]\ XZLZ S50FYL -F\S[,] CT]
P 0F¶P DMZL;GL ;,FC VG[ DxJ[ZFYL H]G !)(5DF\ V[GF XZLZGF
VJIJM p5Z lZ;R" SZJFDF\ VFjI]P H[DF\ 5|BZ VG]EJL 0F¶S8ZM 0F¶P
V[,P D[<Ò4 0F¶P D]:TOF DgIF,JL4 5|MP ;[SF<NL4 5|MP DUG] VG[ 0F¶P
0MZ[uJG XFD[, CTF4 tIFZ AFN 0F¶PDMZL;[ VFGF 5lZ6FDM lJX[GL
lJUTJFZ Ô6SFZL ËFg;DF\ tI\FGL 0F¶S8ZL V[S[NDLVMDF\ DCFlGA\W
~5[ ZH] SZLP VF 5lZ6FDMGL Ô6 YTF\ lD;ZL s.Ò%XIGf ;ZSFZ[
lOZVÁGGL DDL lZ;R" DF8[ ËFg; DMS,JFGM O[\;,M SIM" VG[ Z&
;%8[dAZGF VF DDL 5[ZL; DMS,JFDF\ VFJLP
0F¶P DMZL; VF lJQFI ;DF%T SZTF\ ,B[ K[ S[4 H[ ,MSM 5lJ+
VFSFXL 5]:TSMGL ;rRF. DF8[ DM0"G Ô6SFZLGL N,L,M XMW[ K[4 T[
lD;ŸZGF VÔIAL 3ZGF DDL :Y/MV[ H.G[ lOZVÁGGF XZLZ lJQF[

S]VF"GGL VFITMGF V[S EjI pNFCZ6G] 5|tI1F NX"G SZL XS[ K[P
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, (yuf rËðMku) rVhykiLk
yLku íkuLkk WXf-çkuXfðk¤kyku{kt yu ðkíkLkwt ðýoLk ykÔÞwt fu, yÕ÷knÃkkfu
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ðkÞËku fÞkou Au fu, íku{Lkk ðtþ{kt ytrçkÞk
(y÷i.) íkÚkk çkkËþknku ÃkuËk Vh{kðþu. {sr÷Mk{kt çkuXu÷k y{wf nksh-
sLkkuyu fÌkwt fu, nk ! çkLke EMhkE÷ íkku íkuLke hkn òuE hÌkk Au, su{kt
íku{Lku shk Ãký þtfk LkÚke fu íku{Lke ytËh fkuE Lkçke yÚkðk hMkq÷ ÃkuËk
Úkþu yLku Ãknu÷kt íku ÷kufkuLkku rð[kh níkku fu, íku Lkçke nÍhík ÞqMkwV rçkLk
Þyfqçk (y÷i.) Au. ßÞkhu íku{Lke ðVkík ÚkE økE íkku fnuðk ÷køÞk fu,
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) MkkÚku su ðkÞËku fhðk{kt ykÔÞku níkku íku íku{Lkk
{kxu Lk níkku. (fkuE yLÞ Lkçke yLku hMkq÷ ÃkuËk Úkþu, su yk ðkÞËkLku
Ãkqhku fhþu.) rVhykiLku yk Mkkt¼éÞwt íkku íkuLku ®[íkk Úkðk ÷køke fu, çkLke
EMhkE÷{kt fu su{Lku íkuýu økw÷k{ çkLkkðe hkÏÞk níkk, òu fkuE Lkçke
yÚkðk hMkq÷ ÃkuËk ÚkE økÞku íkku íku íku{Lku {khe ÃkkMkuÚke ykÍkË fhkðþu.
yux÷k {kxu {sr÷Mk{kt nkshsLkkuLku ÃkqAâwt fu, yk ykVíkÚke çk[ðkLkku
þwt {køko Au ? íku ÷kufku ÃkhMÃkh {~ðhku fhíkk hÌkk yLku ytíku çkÄk yu
yr¼«kÞ WÃkh Mkn{ík ÚkE økÞk fu, çkLke EMhkE÷{kt su Akufhku ÃkuËk
ÚkkÞ íkuLku fkÃke Lkkt¾ðk{kt ykðu yux÷k {kxu yuðk MkirLkfku Lk¬e fhðk{kt
ykÔÞk, su{Lkk nkÚkku{kt Aheyku níke yLku íku çkLke EMhkE÷Lkk yuf-yuf
½h{kt sELku òuíkk níkk. ßÞkt Ãký fkuE Akufhku Ëu¾kíkku, íkuLku íkuyku fkÃke
Lkkt¾íkk níkk.
y{wf Mk{Þ MkwÄe yk ¢{ [k÷íkku hÌkku. íÞkh ÃkAe íku{Lku yuðku
nkuþ ykÔÞku fu, y{khe çkÄe Mkuðk yLku {nuLkík {sqheLkwt fk{ íkku çkLke
EMhkE÷ s fhu Au. òu yk níÞkLkku ¢{ [k÷w hÌkku íkku íku{Lkk ½hzkyku
íkku ÃkkuíkkLke {kuíku {he sþu yLku çkk¤fku fík÷ Úkíkk hÌkk íkku ykðLkkhe
çkLke EMhkE÷Lke ÃkuZe{kt fkuE ÃkwY»k çkkfe hnuþu Lknª, su y{khe Mkuðk
fhe þfu. Ãkrhýk{ yu ykðþu fu, Mk{økú {nuLkík yLku {sqheLkwt fk{ ykÃkýu
Ãkkuíku fhðkLkku ðkhku ykðþu. yux÷k {kxu nðu yuðku rLkýoÞ ÷uðkÞku fu,
yuf ð»ko{kt ÃkuËk ÚkLkkhk AkufhkykuLku Akuze Ëuðk{kt ykðu yLku çkeò ð»kuo
ÃkuËk ÚkLkkhkykuLku fkÃke Lkkt¾ðk{kt ykðu. yu s «{kýu çkLke EMhkE÷{kt
y{wf sðkLk Ãký hnuþu, su ÃkkuíkkLkk ½hzkykuLkwt MÚkkLk ÷E þfu yLku
íku{Lke MktÏÞk yux÷e ðÄkhu Ãký Lknª nkuÞ, suLkkÚke rVhykiLkLke nwfq{íkLku
¼Þ W¼ku ÚkkÞ. yk ðkík MkkiLku ÃkMktË ykðe yLku yk s fkÞËku ÷køkw
Ãkkzðk{kt ykÔÞku.
(nðu yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhík yLku rnf{íkLke ònuhkík yu «{kýu
ÚkE fu) nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷ËnLku yuf øk¼o yuðk Mk{Þu hÌkku,
ßÞkhu fu çkk¤fkuLku Sðíkk Akuze ËuðkLkwt ð»ko níkwt. íku{kt nÍhík nkYLk
(y÷i.) ÃkuËk ÚkÞk. rVhykiLke fkLkqLkLke Yyu íku{Lkk {kxu fkuE ¼Þ níkku
Lknª. ykøk÷wt ð»ko fu su AkufhkykuLkwt fík÷ ÚkðkLkwt ð»ko níkwt. íku{kt nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lkku øk¼o hÌkku. ykÚke íku{Lke ðkr÷ËnLku øk{ yLku ®[íkk Úkðk
÷køke fu, nðu yk çkk¤f ÃkuËk Úkþu íkku íkuLku fík÷ fhe Lkkt¾ðk{kt ykðþu.
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu rfMMkkLku ynªÞkt MkwÄe Ãknkut[eLku Vh{kÔÞwt
fu, nu EçLku Íwçkih ! “VwíkqLk” yux÷u fu, yks{kEþLkku yk «Úk{ {kufku
níkku fu, nÍhík {qMkk (y÷i.) nsw ËwrLkÞk{kt ÃkuËk Ãký ÚkÞk Lk níkk fu,
íku{Lku fík÷ fhðkLke ÞkusLkk íkiÞkh níke. íku Mk{Þu yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lke ðkr÷ËnLku ðneyu EÕnk{ îkhk yu rË÷kMkku ykÃke ËeÄku fu, “÷k
ík¾kVe ð÷k íknTÍLke...” (h8:7) yux÷u fu, ík{u fkuE zh yÚkðk ®[íkk
Lk Mkuðku (y{u íkuLke rnVkÍík fheþwt yLku y{wf rËðMkku swËk ÚkÞk ÃkAe)
íku{Lku ík{khe ÃkkMku Ãkhík fhe ykÃkeþwt, ÃkAe íku{Lku ÃkkuíkkLkk hMkq÷ku{kt
Ëk¾÷ fhe ÷Eþwt. ßÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.) ÃkuËk ÚkE økÞk, íkku íku{Lke
ðkr÷ËnLku yÕ÷kn íkyk÷kyu nwf{ ykÃÞku fu, íku{Lku yuf Ãkuxe{kt {qfeLku
(LkkE÷) LkËe{kt ðnkðe Ëku. nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ëkyu yk nwf{
WÃkh y{÷ fÞkou. ßÞkhu íku Ãkuxe LkËeLku nðk÷u fhkE [qfe íÞkhu þÞíkkLku
íku{Lkk rË÷{kt yu ðMkðMkku LkktÏÞku fu, yk íkU fuðwt fk{ fÞwO ? òu çkk¤f
íkkhe ÃkkMku hnuþu yLku fËk[ fkÃke Ãký Lkkt¾ðk{kt ykðu íkku íkwt íkuLku Ãkkuík-
kLkk nkÚku fVLk-ËVLk fheLku ftEf íkku MkktíðLkk {u¤ðe þfe nkuík ? nðu íkku
LkËeLkk òLkðhku íkuLku ¾kE sþu. (nÍhík {qMkk y÷i.Lke ðkr÷Ën yu s
®[íkk yLku øk{{kt Ãkze økÞk níkk fu) LkËeLkk ðnuýu ÃkuxeLku yuf yuðk
ÃkÚÚkh WÃkh ÷kðeLku {qfe ËeÄe, ßÞkt rVhykiLkLke çkktËeyku yLku ËkMkeyku
Lnkðk-Äkuðk {kxu síke níke. íku{ýu yk Ãkuxe òuE íkku WXkðe ÷eÄe yLku
¾ku÷ðkLkku EhkËku fÞkou, íkku íku{Lkk{ktÚke fkuEyu fÌkwt fu, òu íku{kt fkuE
{k÷ nþu yLku ykÃkýu íkuLku ¾ku÷e Lkkt¾e íkku rVhykiLkLke ÃkíLke yuðwt
Äkhþu fu ykÃkýu íku{ktÚke AwÃkkðeLku y{wf y÷øk hk¾e {qõÞwt Au. ykÃkýu
ftE Ãký fneþwt íkuLku rðïkMk ykðþu Lknª. yux÷k {kxu MkkiLkku yr¼«kÞ
yu ykÔÞku fu, yk ÃkuxeLku ykðe s çktÄ WXkðeLku rVhykiLkLke ÃkíLke Mkk{u
hsw fhðk{kt ykðu.
rVhykiLkLke ÃkíLkeyu Ãkuxe ¾ku÷e íkku íku{kt yuf yuðku Akufhku òuÞku,
suLku òuíkkt s íku çkk¤f «íÞu íkuLku yux÷e {nkuççkík ÚkE økE, su íkuLkkÚke
Ãknu÷kt fkuE çkk¤f MkkÚku ÚkE Lk níke. (su ðkMíkð{kt yÕ÷kn íkyk÷kLkk
ÃkkuíkkLkk yk EhþkËLke s ònuhkík níke : “ðyÕfGíkw y÷Gf {nççkík{T
r{Òke”) çkeS çkksw nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ën þÞíkkLke ðMkðMk-
kLkk fkhýu yÕ÷knÃkkfLkk íku ðkÞËkLku ¼q÷e økÞk yLku ÃkrhÂMÚkrík ykðe
ÚkE økE fu, “ðyMçkn VwðkËw WÂB{ {qMkk” (h8:10) yux÷u fu, nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷ËnLkwt rË÷ Ëhuf ¾wþe yLku Ëhuf rð[khÚke ¾k÷e
ÚkE økÞwt. ({kºk nÍhík {qMkk y÷i.Lke ®[íkk Mkíkkððk ÷køke) yk çkksw
ßÞkhu AkufhkykuLke níÞk fhðk WÃkh rLk{ýqtf fhðk{kt ykðu÷ MkirLkfkuLku
rVhykuLkLkk ½h{kt yuf çkk¤f ykðe sðkLke ¾çkh {¤e íkku íku Aheyku
÷ELku íÞkt rVhykiLkLke ÃkíLke ÃkkMku Ãknkut[e økÞk fu, yk çkk¤f y{Lku
ykÃkku, suÚke y{u íkuLku fkÃke Lkkt¾eyu.
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu ynªÞkt Ãknkut[eLku ÃkAe nÍhík

EçLku Íwçkih (hn.)Lku MktçkkuÄLk fheLku fÌkwt : nu EçLku Íwçkih ! VwíkqLk yux÷u
fu yks{kEþLkku yk (çkeòu) «Mktøk Au.
rVhykiLkLke ÃkíLkeyu íku ÷~fhe ÷kufkuLku sðkçk ykÃÞku fu, n{ýkt
Úkku¼e òyku fu {kºk yk yuf çkk¤fÚke íkku çkLke EMhkE÷Lke þÂõík
LkÚke ðÄe sðkLke. nwt rVhykiLkLke ÃkkMku òô Awt yLku çkk¤fLkk «ký {kV
fhkðe ÷kô Awt. òu rVhykiLku íkuLku {kV fhe ËeÄwt íkku Xef Au, Lkrníkh nwt
ík{khk {k{÷k{kt Ë¾÷økehe Lknª fYt, yk çkk¤f ík{khk nðk÷u fhðk{kt
ykðþu. yuðwt fneLku íku rVhykiLkLke ÃkkMku økE yLku fÌkwt fu, yk çkk¤f
y{khk yLku ík{khk ykt¾kuLke Xtzf Au. rVhykiLku fÌkwt fu, nk ! ykt¾kuLke
Xtzf nkuðkLke íkku ¾çkh Au, Ãkhtíkw {khu íkuLke fkuE sYh LkÚke.
íÞkhçkkË nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, hMkq÷u
fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, fMk{ Au íku Ãkkf òíkLke, suLke fMk{ ¾kE
þfkÞ Au, òu rVhykiLku Ãký íku ð¾íku ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLke su{ {qMkk (y÷i.)
Lku “fwhoíkw÷ yiLk” ykt¾kuLke Xtzf nkuðkLkku Mðefkh fhe ÷eÄku nkuík, íkku
yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLku Ãký rnËkÞík ykÃke ËeÄe nkuík. su{fu íkuLke ÃkíLkeLku
E{kLkLke rnËkÞík yÃkoý fhe.
(¾ih, ÃkíLkeLkk fnuðkÚke rVhykiLku yk AkufhkLku fík÷ fhðkÚke {wõík
fhe ËeÄku.) nðu, rVhykiLkLke ÃkíLkeyu íkuLku ËqÄ Ãkeðzkððk {kxu ÃkkuíkkLke
ykMkÃkkMkLke †eykuLku çkku÷kðe. Mkkiyu EåAâwt fu, nÍhík {qMkk (y÷i.)
Lku ËqÄ ÃkeðkzðkLke Mkuðk ykÃku. Ãkhtíkw nÍhík {qMkk (y÷i.)yu fkuELkwt ËqÄ
ÃkeÄwt Lknª. (ðnho{Lkk y÷Þrn...) nðu, rVhykiLkLke ÃkíLkeLku yu ®[íkk
ÚkE fu òu íku fkuELkwt ËqÄ ÷uþu Lknª íkku fE heíku Sðíkku hnuþu ? yux÷k
{kxu ÃkkuíkkLke LkkufhkýeykuLku MkkutÃÞwt fu íkuLku çkòh yLku ÷kufku ¼uøkk ÚkÞk
nkuÞ íÞkt ÷E òÞ. fËk[ fkuE †eLkwt ËqÄ Mðefkhe ÷u.
yk çkksw nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ëkyu çku[uLk ÚkELku ÃkkuíkkLke
rËfheLku fÌkwt fu, shk çknkh sELku íkÃkkMk fhku yLku ÷kufkuLku ÃkqAku fu, íku
Ãkuxe yLku çkk¤fLkwt þwt ÚkÞwt ? íku Srðík Au yÚkðk LkËeLkk òLkðhkuLkku ¾kuhkf
çkLke [qõÞwt Au ? íku Mk{Þ MkwÄe íku{Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkku ðkÞËku ÞkË
ykÔÞku Lk níkku, su íku{Lku øk¼koðMÚkk Ëhr{ÞkLk nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke
Mkwhûkk yLku y{wf rËðMkLke swËkE ÃkAe ÃkkAku ykÃkðkLkku fhðk{kt ykÔÞku
níkku. nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke çknuLk çknkh LkeféÞk íkku (yÕ÷knÃkkfLke
fwËhíkLkku yu frh~{k òuÞku fu) rVhykiLkLke Lkkufhkýeyku yk çkk¤fLku
÷ELku ËqÄ ÃkeðkzLkkhe †eLke þkuÄ¾ku¤{kt Au, ßÞkhu íkuýu yk á~Þ òuÞwt
fu yk çkk¤f fkuE †eLkwt ËqÄ ÷uíkku LkÚke yLku yk Lkkufhkýeyku ÃkhuþkLk Au,
íkku íkuýu íku{Lku fÌkwt fu, nwt ík{Lku yuf yuðk ½hLkku Ãkíkku ykÃkwt Awt, ßÞkt yk
íku{Lkwt ËqÄ Ãký ÷uþu yLku íku{Lku ¼÷kE yLku {nkuççkík MkkÚku WAuhþu. yk
Mkkt¼¤e íku Lkkufhkýeyku íkuLkkÚke þtfk{kt MkÃkzkE økE fu, yk †e fËk[
yk çkk¤fLke {kt yÚkðk fkuE ¾kMk Mkøke Au, su ¾qçk rðïkMkÃkqðof ykðwt
fne hne Au fu, íku ½hðk¤k íkuLke ¼÷kELkk EåAwf yLku n{ËËo Au (íku
Mk{Þu yk çknuLk Ãký ÃkhuþkLk ÚkE økE).
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu yk MÚk¤u Ãknkut[eLku nÍhík
EçLku ÍwçkihLku MktçkkuÄLk fÞwO fu, yk (ºkeòu «Mktøk) “VwíkqLk” yux÷u fu
yks{kEþLkku Au. íku Mk{Þu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke çknuLku ðkík çkLk-
kðe yLku fÌkwt fu, {khku ¼kðkÚko íku ½hðk¤kykuLkk n{ËËo yLku ¼÷kELkk
EåAwf nkuðkLkku yu s níkku fu, rVhykiLke Ëhçkkh MkwÄe íku{Lke Ãknkut[ Úkþu.
íkuLkkÚke íku{Lku VkÞËku Ãknkut[ðkLke ykþk hnuþu yux÷k {kxu íku yk çkk¤f
MkkÚku {nkuççkík yLku n{ËËeo hk¾ðk{kt fkuE fMkh çkkfe hk¾þu Lknª. yk
Mkkt¼¤eLku Lkkufhkýeykuyu íku{Lku Akuze ËeÄk. íku ÃkkAk ÃkkuíkkLkk ½uh ÃknkutåÞk
yLku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷ËnLku yk ½xLkkLke ¾çkh ykÃke. íkuyku
íkuLke MkkÚku íku MÚk¤u ÃknkutåÞk, ßÞkt yk Lkkufhkýeyku ¼uøke ÚkE níke. Lk-
kufhkýeykuLkk fnuðkÚke íku{ýu Ãký çkk¤fLku ¾ku¤k{kt ÷E ÷eÄwt. nÍhík
{qMkk (y÷i.) íkhík íku{Lke AkíkeÚke ÷køkeLku ËqÄ Ãkeðk ÷køÞk. yux÷u MkwÄe
fu, íku{Lkwt Ãkux ¼hkE økÞwt. yk ¾wþ¾çkhe rVhykiLkLke ÃkíLkeLku {¤e fu,
yk çkk¤f {kxu ËqÄ ÃkeðkzLkkh {¤e økE Au. rVhykiLkLke ÃkíLkeyu nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷ËnLku çkku÷kÔÞk. íku{ýu ykðeLku ÃkrhÂMÚkrík òuE
yLku yuðwt yLkw¼ÔÞwt fu, rVhykiLkLke ÃkíLke {khe sYrhÞkík yLku nksíkLku
{nuMkqMk fhe hne Au, íkku shk ¾wÆkheÚke fk{ ÷ô. rVhykiLkLke ÃkíLkeyu
fÌkwt fu, ík{u ynªÞkt hneLku yk çkk¤fLku ËqÄ Ãkeðzkðku, fkhý fu {Lku yk
çkk¤f MkkÚku yux÷e {nkuççkík Au fu, nwt íkuLku {khe LkshkuyuÚke Ëqh hk¾e
þfíke LkÚke. nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ëkyu fÌkwt fu, nwt íkku ÃkkuíkkLkwt
½h AkuzeLku ynªÞkt hne þfíke LkÚke. fkhý fu {khk ¾ku¤k{kt Ãkkuíku yuf
çkk¤f Au, nwt íkuLku ËqÄ Ãkeðzkðwt Awt. nwt íkuLku fE heíku Akuze Ëô ? nk, òu
ík{u yu çkkçkíku hkS nkuÞ fu çkk¤f {Lku MkkutÃke Ëku, nwt íkuLku ÃkkuíkkLkk ½hu
hk¾eLku ËqÄ Ãkeðzkðeþ yLku yu ðkÞËku fYt Awt fu, yk çkk¤fLke Ëu¾hu¾
yLku rnVkÍík{kt shk Ãký WýÃk hk¾wt Lknª. nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke
ðkr÷ËnLku yÕ÷kn íkyk÷kLkku yu ðkÞËku Ãký ÞkË ykðe økÞku, su{kt
yu Vh{kÔÞwt níkwt fu, y{wf rËðMkLke swËkE ÃkAe y{u íkuLku Ãkhík {kuf÷e
ËEþwt. yux÷k {kxu íku ÃkkuíkkLke ðkík WÃkh {¬{ hÌkk. rVhykiLkLke ÃkíLkeyu
{sçkqh ÚkELku íku{Lke ðkík {kLke ÷eÄe yLku íkuyku íku s rËðMku nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lku ÷ELku ÃkkuíkkLkk ½hu ykðe økÞk íkÚkk yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lkku WAuh ¾kMk ÃkØríkÚke fÞkou.
ßÞkhu nÍ. {qMkk (y÷i.) shk þÂõíkðk¤k ÚkE økÞk íkku rVhykiLkLke
ÃkíLkeyu íku{Lke ðkr÷ËnLku fÌkwt fu, nðu yk çkk¤f {Lku ÷kðeLku çkíkkððk{kt
ykðu (fu nwt íkuLku òuðk {kxu çku[uLk Awt) íkÚkk rVhykiLkLke ÃkíLkeyu ÃkkuíkkLkk
çkÄk ËhçkkheykuLku nwf{ ykÃÞku fu, yk çkk¤f yksu y{khk ½h{kt
ykðe hÌkwt Au, ík{khk{ktÚke fkuE yuðwt Lk hnu, su íkuLkwt MkL{kLk Lk fhu
yLku fkuE nrËÞku (¼ux) hsw Lk fhu yLku nwt Ãkkuíku íkuLke Ëu¾hu¾ hk¾eþ
fu ík{u ÷kufku yk çkkçkík{kt þwt fhku Aku. íkuLke yuðe yMkh ÚkE fu, su
ð¾íku nÍhík {qMkk (y÷i.) ÃkkuíkkLke ðkr÷ËnLke MkkÚku ½huÚke LkeféÞk íku
s ð¾íkÚke íku{Lkk WÃkh ¼ux-MkkuøkkíkkuLkku ðhMkkË Úkðk ÷køÞku. yux÷u MkwÄe

fu rVhykiLkLke ÃkíLkeLke ÃkkMku ÃknkutåÞk íkku íkuýu ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke ¾kMk ¼ux
yLku Mkkuøkkíkku y÷økÚke hsw fÞko. rVhykiLkLke ÃkíLke íku{Lku òuELku ¾qçk
¾wþ ÚkE yLku yk çkÄe ¼ux nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷ËnLku ykÃke
ËeÄe. íÞkhçkkË rVhykiLkLke ÃkíLkeyu fÌkwt fu, nðu nwt íkuLku rVhykiLkLke ÃkkMku
÷E òô Awt, íku íku{Lku ELkk{ku yLku ¼ux-Mkkuøkkík ykÃkþu. ßÞkhu íku{Lku
÷ELku rVhykiLkLke ÃkkMku ÃknkutåÞk, íkku rVhykiLku íku{Lku ÃkkuíkkLkk ¾ku¤k{kt
÷E ÷eÄk. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu rVhykiLkLke ËkZe ÃkfzeLku s{eLk
íkhV Íwfkðe ËeÄk, íku Mk{Þu ËhçkkhLkk ÷kufkuyu fÌkwt fu, ík{u òuE ÷eÄwt
fu yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk Lkçke Eçkúkne{ (y÷i.)Lku su ðkÞËku fÞkou
níkku fu, çkLke EMhkE÷{kt yuf Lkçke ÃkuËk Úkþu, su ykÃkLkk «Ëuþ yLku
{k÷Lkku ðkhMk çkLkþu yLku ík{khk WÃkh rðsuíkk çkLkþu yLku ykÃkLku ÃkAkze
Ëuþu. yk ðkÞËku fE heíku Ãkqhku ÚkE hÌkku Au ?!
rVhykiLk [kufÒkku (MkkðÄkLk) ÚkE økÞku yLku íku s Mk{Þu AkufhkykuLku
fík÷ fhLkkh MkirLkfkuLku çkku÷kðe {tøkkÔÞk, suÚke íkuLku Íçkn fhe Lkkt¾u.
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu ynªÞkt Ãknkut[eLku Vhe EçLku ÍwçkihLku
MktçkkuÄLk fÞwO fu, yk ([kuÚkku) «Mktøk “VwíkqLk” yux÷u fu yks{kEþLkku
Au fu, Vhe ðkh {kiík {kÚkk WÃkh {tz¤kðk ÷køÞwt.
rVhykiLkLke ÃkíLkeyu yk òuÞwt íkku fÌkwt fu, ík{u íkku yk çkk¤f {Lku
ykÃke [qõÞk Aku, ÃkAe nðu yk þwt ÚkE hÌkwt Au ? rVhykiLku fÌkwt fu, ík{u
yk òuíkk LkÚke fu, yk Akufhku ÃkkuíkkLke «ð]r¥kÚke òýu fu yuðku Ëkðku fhe
hÌkku Au fu, íku {Lku s{eLk WÃkh ÃkAkzeLku {khk WÃkh rðsÞe Úkþu ?
rVhykiLkLke ÃkíLkeyu fÌkwt fu, ík{u yuf ðkíkLku ÃkkuíkkLkk yLku {khk Ëhr{ÞkLk
VUMk÷k {kxu {kLke ÷ku, suLkkÚke MkíÞ ðkík ònuh ÚkE sþu (fu çkk¤fu yk
«ð]r¥k çkk¤ÃkýLke yýMk{s{kt fhe Au yÚkðk òýeçkqÍeLku). ík{u çku
ytøkkhk yLku çku {kuíkeyku {tøkkðe ÷ku yLku çktLkuLku íku{Lke Mkk{u fhe Ëku.
òu íku {kuíkeyku íkhV nkÚk ÷tçkkðu yLku ykøkLkk ytøkkhkÚke çk[u, íkku ík{u
Mk{S ÷ku fu íkuýu yk «ð]r¥k çkwrØÃkqðof yLku òýeçkqÍeLku fhe Au yLku òu

íkuýu {kuíkeykuLkk çkË÷u ytøkkhk nkÚk{kt WXkðe ÷eÄk íkku yu rðïkMk ÚkE
sþu fu yk fkÞo fkuE çkwrØ yÚkðk Mk{sËkheÚke LkÚke fhðk{kt ykÔÞwt,
fkhý fu fkuE çkwrØðk¤ku {kLkðe ykøkLku nkÚk{kt LkÚke WXkðe þfíkku.
(rVhykiLku yk fMkkuxe fhðkLkwt {kLke ÷eÄwt). çku ytøkkhk yLku çku {kuíkeyku
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke Mkk{u {qfðk{kt ykÔÞk, íkku nÍhík {qMkk (y÷i.)yu
ytøkkhk WXkðe ÷eÄk (y{wf çkeS rhðkÞíkku{kt Au fu, nÍhík {qMkk y÷i.
{kuíkeyku íkhV nkÚk ÷tçkkððk EåAíkk níkk Ãkhtíkw nÍhík rsçkúE÷ y÷i.
yu íku{Lkku nkÚk ytøkkhkyku íkhV Vuhðe ËeÄku). rVhykiLku yk á~Þ òuÞwt
íkku íkhík íku{Lkk nkÚk{ktÚke ytøkkhk AeLkðe ÷eÄk fu íku{Lkku nkÚk Mk¤øke
Lk òÞ. (nðu íkku rVhykiLkLke ÃkíLkeLke ðkík çkLke økE.) íkuýu fÌkwt fu, ík{u
½xLkkLke ðkMíkrðõíkk òuE ÷eÄe Au. yu s «{kýu yÕ÷kn íkyk÷kyu
Vhe {kiíkLku nÍhík {qMkk (y÷i.) WÃkhÚke xk¤e ËeÄwt. fkhý fu yÕ÷kn
íkyk÷kLke fwËhíkLku íku{Lke ÃkkMkuÚke ykøk¤ fk{ ÷uðkLkwt níkwt.
nÍhík {qMkk y÷i. yu s «{kýu rVhykiLkLkk þkne MkL{kLk yLku
{kLk-{ÞkoËkÚke íkÚkk þkne ¾[koÚke ÃkkuíkkLke ðkr÷ËnLke Ëu¾hu¾{kt s WAuh
Ãkk{íkk hÌkk. yux÷u MkwÄe fu íkuyku ÞwðkLk ÚkE økÞk.
íku{Lkk þkne MkL{kLk yLku EÍÍíkLku òuELku rVhykiLkLkk ÷kufkuLku çkLke
EMhkE÷ WÃkh íku sw÷{ yLku sçkhËMíke íkÚkk yÃk{kLk yLku íku{Lke
{kLk-{ÞkoËk ¼tøk fhðkLke ®n{ík Lk hne, su ykÚke yøkkW rVhykiLkeyku
íkhVÚke nt{uþk çkLke EMhkE÷ WÃkh Úkíkwt hnuíkwt níkwt. yuf rËðMku nÍhík
{qMkk (y÷i.) þnuhLkk ¾qýk{kt [k÷e hÌkk níkk, íkku òuÞwt fu çku ÔÞÂõíkyku
ÃkhMÃkh ÷ze hÌkk Au. su{ktÚke yuf rVhykiLke Au yLku çkeòu EMhkE÷e Au.
EMhkE÷eyu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku òuELku {ËË {kxu çkku÷kÔÞk. nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lku rVhykiLke ÔÞÂõíkLke ®n{ík WÃkh ¾qçk økwMMkku ykÔÞku fu íkuýu
þkne Ëhçkkh{kt nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke EÍÍík yLku «rík»XkLku òýíkku
nkuðk Aíkkt yuf EMhkE÷eLku íku{Lke Mkk{u Ãkfze hkÏÞku Au. ßÞkhu fu íku
yu Ãký òýu Au fu, nÍhík {qMkk (y÷i.) EMhkE÷eykuLke rnVkÍík fhu

Au yLku ÷kufkuLku íkku {kºk yuðe s òý níke fu, íku{Lkku MkçktÄ EMhkE÷e
÷kufku MkkÚku ËqÄLkku MkçktÄ Au yLku ËqÄ ÃkeðkzðkLkk fkhýu s Au. nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lku þõÞ Au fu, íku{Lke ðkr÷Ën yÚkðk yLÞ fkuE {kæÞ{
îkhk yuðe ¾çkh ykÃke ËeÄe nkuÞ fu, yk ËqÄ ÃkeðkzLkkh †eLkk Ãkuxu s
ík{u ÃkuËk ÚkÞk Aku yLku ík{u EMhkE÷e Aku.
{ík÷çk fu nÍhík {qMkk (y÷i.)yu økwMMkk{kt ykðeLku íku rVhykiLkeLku
yuf {w¬ku {khe ËeÄku, suLku íku MknLk Lk fhe þõÞku yLku íÞkt s {he
økÞku. MktòuøkkuðMkkíkT íÞkt fkuE yLÞ ÔÞÂõík nÍhík {qMkk (y÷i.) yLku
íku çktLku ÷zLkkhkyku rMkðkÞ WÃkÂMÚkík níkku Lknª. rVhykiLke íkku fík÷ ÚkE
økÞku, EMhkE÷e ÃkkuíkkLkku ÔÞÂõík níkku, íkuLkkÚke íku{Lku ¼Þ Lk níkku fu íku
¼uË ¾ku÷e Ëuþu.
ßÞkhu yk rVhykiLke nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk nkÚku {kÞkou økÞku íÞkhu
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu fÌkwt : “nkÍk r{Lk y{r÷....” (h8:1Ãk) yk
fk{ þÞíkkLk íkhVÚke ÚkÞwt Au, íku ¾wÕ÷ku Ëw~{Lk yLku økw{hkn fhLkkhku
Au. (ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kLke çkkhøkkn{kt rðLktíke fhe) “Í÷Bíkw LkVMke
VøkTrVh÷e VøkVh÷nw” (h8:16) nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {U ÃkkuíkkLke òík
WÃkh sw÷{ fÞkou (fu ¼q÷Úke rVhykiLke {khk nkÚku {kÞkou økÞku), {Lku {kV
fhe ykÃk. yÕ÷kn íkyk÷kyu {kV fhe ËeÄwt. fkhý fu íku s {nkLk {kV
fhLkkhku y{ÞkoË hn{íkðk¤ku Au.
nÍhík {qMkk (y÷i.) yk ½xLkk ÃkAe zh yLku ¼ÞLkk {kÞko yuðe
¾çkh fkZíkk hnuíkk níkk (fu íkuLkk {kÞko sðkÚke rVhykiLkeykuLke «rík-
r¢Þk þwt ÚkE ? yLku rVhykiLkLkk Ëhçkkh MkwÄe yk {k{÷ku ÃknkutåÞku Au
yÚkðk Lknª ?)
òý ÚkE fu, yk {k{÷ku rVhykiLkLkk Ëhçkkh MkwÄe Ãknkut[e økÞku
Au yLku yu heíku ÃknkutåÞku Au fu, fkuE EMhkE÷eyu rVhykiLkeykuLkk yuf
ÔÞÂõíkLke níÞk fhe Lkkt¾e Au. yux÷k {kxu EMhkE÷eyku ÃkkMkuÚke íkuLkku
çkË÷ku ÷uðk{kt ykðu. yk ½xLkk{kt íku{Lke MkkÚku fkuE Lkh{kþ ðíkoðk{kt Lk
ykðu. rVhykiLku sðkçk ykÃÞku fu, íkuLkk níÞkhkLku Lk¬e fheLku økðkneyku
MkkÚku hsw fhku. fkhý fu çkkËþkn òu fu ík{khku s Au, Ãkhtíkw íkuLkk {kxu
yu fkuE ÞkuøÞ çkkçkík LkÚke fu økðkne yLku Mkkrçkíke rðLkk s fkuELke Ãký
ÃkkMkuÚke çkË÷ku ÷E ÷u. ík{u íkuLkk níÞkhkLku þkuÄku yLku Mkkrçkíke hsw fhku,
nwt yð~Þ ík{khku çkË÷ku rfMkkMk MðYÃku íku{Lke ÃkkMkuÚke ÷Eþ. rVhykiLke
÷kufku yk Mkkt¼¤eLku øk÷e-{nkuÕ÷k yLku çkòhku{kt ½w{ðk ÷køÞk fu, õÞktf
íkuLke níÞk fhLkkhLke ¼k¤ {¤e òÞ. Ãkhtíkw íku{Lku fkuE søÞkyuÚke Ãk¥kku
{¤e hÌkku Lk níkku. y[kLkf yu ½xLkk çkLke fu, çkeò rËðMku nÍhík
{qMkk (y÷i.) ½huÚke LkeféÞk íkku íku s EMhkE÷eLku òuÞku, íku fkuE çkeò
rVhykiLke ÔÞÂõík MkkÚku Í½zku fhe hÌkku Au yLku Vhe íku EMhkE÷eyu
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku {ËË {kxu ÃkkufkÞko. Ãkhtíkw nÍhík {qMkk (y÷i.)
økEfk÷Lke ½xLkk WÃkh s ÃkMíkkðku fhe hÌkk níkk yLku íku ð¾íku íku s
EMhkE÷eLku ÃkkAku ÷zíkku òuELku Lkkhks ÚkE økÞk (fu ¼q÷ yk ÔÞÂõíkLke
s ÷køku Au. fkhý fu yk ÔÞÂõík íkku Í½zk¾kuh ÷køku Au yLku ÷zíkku hnu
Au) Ãkhtíkw íku Aíkkt nÍhík {qMkk (y÷i.)yu EhkËku fÞkou fu, rVhykiLke
ÔÞÂõíkLku íkuLkk WÃkh nw{÷ku fhðkÚke hkufu, Ãkhtíkw EMhkE÷eLku Ãký [uíkðýe
MðYÃku fnuðk ÷køÞk fu, íkut fk÷u Ãký Í½zku fÞkou níkku, yksu Vhe ÷ze
hÌkku Au, íkwt s òr÷{ Au. EMhkE÷eyu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku òuÞk
fu íkuyku yksu Ãký yu s «{kýu økwMMkk{kt Au, suðk fk÷u níkk. íkku íkuLku
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk yk þçËku{kt þtfk økE fu, íkuyku yksu {Lku s
{khe Lkkt¾þu, íkku íkhík s çkku÷e WXâku fu þwt ík{u EåAku Aku fu ík{u {khe
níÞk fhe Lkkt¾ku, su{fu fk÷u ík{u yuf ÔÞÂõíkLku {khe LkktÏÞku níkku ?
yk ðkíkku ÚkÞk ÃkAe yk çktLku yufçkeòÚke y÷øk ÚkE økÞk, Ãkhtíkw
rVhykiLke ÔÞÂõíkyu yk÷u rVhykiLkLkk íku ÷kufkuLku fu suyku økEfk÷Úke
níÞkhkLke þkuÄ{kt níkk, sELku yk ¾çkh Ãknkut[kze ËeÄe fu Ãkkuíku
EMhkE÷eyu nÍ. {qMkk (y÷i.)Lku fÌkwt Au fu, ík{u økEfk÷u yuf ÔÞÂõíkLku
{khe LkktÏÞku Au. yk ¾çkh rVhykiLkLkk Ëhçkkh MkwÄe íkhík s Ãknkut[kze
Ëuðk{kt ykðe. rVhykiLku ÃkkuíkkLkk MkirLkfkuLku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku fík÷
fhðk {kxu {kuf÷e ËeÄk. yk MkirLkfku òýíkk níkk fu, íkuyku y{khkÚke
çk[eLku õÞkt sþu ? þktríkÚke þnuhLke {kuxe Mkzf WÃkh nÍ. {qMkk (y÷i.)
Lku þkuÄðk {kxu LkeféÞk. yk çkksw yuf ÔÞÂõíkLku nÍhík {qMkk (y÷i.)
Lkk yLkwÞkÞeyku{ktÚke su þnuhLkk fkuE ËqhLkk ¼køk{kt hnuíkku níkku, yk
çkkçkíkLke ¾çkh {¤e økE fu, rVhykiLke rMkÃkkne nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke
þkuÄ{kt íku{Lku fík÷ fhðk {kxu Lkef¤e [qõÞk Au, íkuýu fkuE øk÷efq[kLkk
LkkLkk {køkuoÚke ykøk¤ Ãknkut[eLku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku íkuLke ¾çkh ykÃke
ËeÄe.
yºku Ãknkut[eLku ÃkAe nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu EçLku ÍwçkihLku
MktçkkuÄLk fÞwO fu, nu EçLku Íwçkih ! yk (Ãkkt[{e) ½xLkk “VwíkqLk” yux÷u fu
yks{kEþLke Au fu {kiík {kÚkk WÃkh ykðe [qõÞwt níkwt yLku yÕ÷knÃkkfu
íkuLkkÚke AqxfkhkLkku Mkk{kLk íkiÞkh fhe ËeÄku.
nÍhík {qMkk (y÷i.) yk ¾çkh Mkkt¼¤eLku íkhík s þnuhÚke Lkef¤e
økÞk yLku {ËÞLkLke rËþkyu «Þký fÞwO. íkuyku yksrËLk MkwÄe þkne
XkX-{kX{kt Sðíkk níkk. fkuE {nuLkík-{sqheLkwt Lkk{ Ãký ykÔÞwt Lk níkwt.
r{MkThÚke Lkef¤e økÞk yLku fkuE søÞkLkk {køkoLke Ãký ¾çkh Lk níke,
Ãkhtíkw ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkh WÃkh ¼hkuMkku níkku. “yMkk hççke ytÞ
ÞnTrËÞLke MkðkyMMkçke÷” (h8:hh) ykþk Au fu, {khku ÃkhðhrËøkkh
{Lku {køko çkíkkðþu. ßÞkhu {ËÞLk þnuhLke LkSf ÃknkutåÞk íkku þnuhLke
çknkh yuf fqðk WÃkh ÷kufkuLku ¼uøkk ÚkÞu÷k òuÞk, su íku fqðk WÃkh Ãkkuík-
kLkk òLkðhkuLku Ãkkýe Ãkeðzkðe hÌkk níkk. yLku òuÞwt fu çku †eyku ÃkkuíkkLke
çkfheykuLku ½uheLku y÷øk W¼u÷e Au. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu íku †eykuLku
ÃkqAâwt fu, ík{u y÷øk fu{ W¼e Aku ? íku{ýu sðkçk ykÃÞku fu, y{khkÚke
yu LkÚke çkLke þfíkwt fu yk çkÄk ÷kufkuLke MkkÚku Ä¬k{w¬e yLku {wfkçk÷ku

fheyu. yux÷k {kxu y{u yu hkn òuE hÌkk Au fu, ßÞkhu çkÄk ÷kufku
Vkhuøk ÚkE òÞ íkku su ftE Ãkkýe çk[u÷wt nþu íkuLkkÚke y{u ÃkkuíkkLkwt fk{
fkZe ÷Eþwt.
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu íku{Lke þhkVík òuELku Ãkkuíku íku{Lkk {kxu
fqðk{ktÚke Ãkkýe fkZðkLkwt þY fhe ËeÄwt. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku þÂõík
yLku íkkfkík çkÏþe níke, ¾qçk sÕËe íku{Lke çkfheyku ÄhkE økE. yk
†eyku ÃkkuíkkLke çkfheykuLku ÷ELku ÃkkuíkkLkk ½hu økE yLku nÍhík {qMkk
(y÷i.) yuf ÍkzLkk AktÞzk{kt [kÕÞk økÞk íkÚkk yÕ÷kn íkçkkhf ð
íkyk÷k ÃkkMku Ëwyk fhe : “hÂççk EÒke r÷{k yLÍÕík E÷GÞ r{LkT
¾ÞTrhLk Vfeh” (h8:h4) yux÷u fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! nwt {kuníkks
Awt íku Lkuy{íkLkku, su íkwt {khk íkhV {kuf÷u. ({ík÷çk yu níkku fu, ¾kðkLkk
yLku hnuðkLkk XufkýkLke fkuE ÔÞðMÚkk ÚkE òÞ.) yk Akufheyku ßÞkhu
ËhhkusLkk Mk{ÞÚke Ãknu÷kt çkfheykuLku Ãkkýe ÃkeðzkðeLku ½hu Ãknkut[e,
íkku íku{Lkk rÃkíkkLku ykùÞo ÚkÞwt yLku Vh{kÔÞwt : yksu íkku fkuE Lkðe ðkík
Au ! Akufheykuyu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk Ãkkýe ¾U[ðkLkku yLku Ãkkýe
ÃkeðzkððkLkku rfMMkku ÃkkuíkkLkk ðkr÷ËLku Mkt¼¤kðe ËeÄku. íku{Lkk ðkr÷Ëu
íku{Lkk{ktÚke yufLku nwf{ ykÃÞku fu, su ÔÞÂõíkyu yk ynuMkkLk fÞwO Au, íkuLku
ynªÞkt çkku÷kðe ÷kðku. íku çkku÷kðe ÷kÔÞk. AkufheykuLkk rÃkíkkyu nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lke nk÷ík rðþu ÃkqAâwt yLku Vh{kÔÞwt : “÷k ík¾V LksÔík
r{Lk÷T fðTr{ÍT Ík÷er{Lk” yux÷u fu, nðu ík{u zh yLku ¼Þ ÃkkuíkkLkk
rË÷{ktÚke fkZe Lkkt¾ku. ík{u òr÷{kuLkk nkÚkÚke Aqxfkhku Ãkk{e [qõÞk Aku.
y{u Lk íkku rVhykiLkLkk hkßÞ{kt Au, yLku Lk s íkuLkku y{khk WÃkh fkuE
nwf{ [k÷e þfu Au.
nðu íku çktLku Akufheyku{ktÚke yufu ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLku fÌkwt : “Þk yçkrík
MíkyTrsnwo EÒk...” (h8:h6) yux÷u fu, nu yççkkòLk ! íku{Lku ík{u Lkkufh
íkhefu hk¾e ÷ku. fkhý fu Lkkufh íkhefu íkuyku W¥k{ ÔÞÂõík Au, su {sçkqík
Ãký Au yLku y{kLkíkËkh Ãký Au. rÃkíkkLku ÃkkuíkkLke rËfheLke yk ðkík

Mkkt¼¤eLku økÞhík (þh{ yLku ÷ßò) suðwt ÚkÞwt fu {khe rËfheLku yk fuðe
heíku òý ÚkE fu íku {sçkqík Ãký Au yLku y{kLkíkËkh Ãký ? yux÷k {kxu
íkuLku Mkðk÷ fÞkou fu, ík{Lku íkuLke þÂõíkLkku ytËkòu fuðe heíku ÚkÞku yLku ík{Lku
íkuLkk{kt y{kLkíkËkheLke fE ðkík òýe ? Akufheyu rðLktíke fhe fu íku{Lke
þÂõík íkku «íÞûk y{u fqðkLkk Ãkkýe ¾U[ðkLkk Mk{Þu òuE Au fu, çkÄk
økkuðkr¤ÞkykuÚke Ãknu÷kt íku{ýu ÃkkuíkkLkwt fk{ fhe ÷eÄwt. çkeòu fkuE íku{Lke
Mk{kLk ykðe þõÞku Lknª yLku «{krýfíkkLke yu heíku òý ÚkE fu ßÞkhu
nwt íku{Lku çkku÷kððk {kxu økE yLku «Úk{ ár»x{kt íku{Lku òuÞk fu, nwt yuf
ykihík Awt íkku íku{ýu íkhík s ÃkkuíkkLkwt {kÚkwt Lk{kðe ÷eÄwt yLku íÞkt MkwÄe {kÚkwt
WXkÔÞwt Lknª, ßÞkt MkwÄe fu {U ykÃkLkku MktËuþ Ãknkut[kze Lk ËeÄku. íÞkhçkkË
íku{ýu {Lku fÌkwt fu, ík{u ÃkkA¤-ÃkkA¤ [k÷ku. Ãkhtíkw {Lku ÃkkuíkkLkk ½hLkku
hMíkku ÃkkA¤Úke çkíkkðíkk hnku yLku yk ðkík {kºk íku s ÃkwY»k fhe þfu
Au, su «{krýf nkuÞ. rÃkíkkLku rËfheLke yk Mk{sËkheLke ðkíkÚke ¾wþe
ÚkE yLku íkuLkwt Mk{ÚkoLk fÞwO yLku ÃkkuíkkLku Ãký íku{Lke þÂõík yLku íku{Lke
«{krýfíkkLkku rðïkMk ÚkE økÞku, íku Mk{Þu AkufheykuLkk rÃkíkkyu (fu suyku
yÕ÷knÃkkfLkk hMkq÷ nÍhík þwyÞTçk y÷i. níkk) nÍhík {qMkk (y÷i.)
Lku yuðwt fÌkwt fu, ík{Lku {tsqh Au fu, nwt çktLku Akufheyku{ktÚke yufLkk rLkfkn
ík{khe MkkÚku fhkðe ykÃkwt ? suLke þhík yu nþu fu, ík{u ykX ð»kkou MkwÄe
y{khk íÞkt {sqhe fhku yLku òu ík{u ËMk ð»kkou Ãkqhk fhku íkku íku ÃkkuíkkLkk
yrÄfkhÚke MðiÂåAf heíku fhe Ëuðwt W¥k{ nþu. Ãkhtíkw y{u yu ÃkkçktËe
ík{khk WÃkh ÷økkðíkk LkÚke fu, suÚke ík{Lku ðÄkhu íkf÷eV Lk ÚkkÞ. nÍhík
{qMkk (y÷i.)yu íkuLku {tsqh fhe ÷eÄwt. suLke Yyu nÍhík {qMkk (y÷i.)
WÃkh ykX ð»kkouLke Mkuðk fhkh «{kýu sYhe ÚkE økE. çkkfe çku ð»kkouLkku
ðkÞËku íku{Lkku MðiÂåAf hÌkku. yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLkk ÃkÞøkBçkh nÍhík {qMkk
(y÷i.)Úke íku ðkÞËku Ãkqhku fhkðeLku ËMk ð»kkou Ãký Ãkqhk fhkðe ËeÄk.
(ËMk ð»kkouLke MkuðkLke {wÆík Ãkqhe fÞko ÃkAe ßÞkhu) nÍhík {qMkk
(y÷i.) ÃkkuíkkLke MkL{kLkLkeÞ ÃkíLkeLku MkkÚku ÷ELku nÍ. þwyÞTçk (y÷i.)Lkk

ðíkLkÚke {ËÞLk hðkLkk ÚkÞk, {køko{kt Mk¾ík Xtze, ytÄkhe hkík, yòÛÞku
{køko íkÚkk ÷k[khe yLku {sçkqheLke Ëþk{kt y[kLkf fkunu íkqh WÃkh ykøk
òuðkLkku, ÃkAe íÞkt sELku rðM{Þfkhe Lkòhku òuÞk ÃkAe “yMkk yLku ÞËu
çkÞËkt”Lkku {kuyTrsÍku yLku íkuLke MkkÚku LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷íkLkku nkuÆku
yÃkoý ÚkÞk ÃkAe (fu suLkku MktÃkqýo rfMMkku fwhTykLk{kt WÃkh ðýoLk ÚkE [qõÞku
Au) nÍ. {qMkk (y÷i.)Lku yu ®[íkk ÚkE fu, nwt rVhykiLkLkk ËhçkkhLkku yuf
Vhkh {wsrh{ Xhkððk{kt ykÔÞku Awt, {khk rðþu rfçkíkeLkk rfMkkMkLkk
çkË÷kLkku nwf{ íÞktÚke ÚkE [qõÞku Au, nðu {Lku íkuLke ÃkkMku rhMkk÷íkLke
Ëyðík ÷ELku sðkLkku nwf{ ÚkkÞ Au. ð¤e, ÃkkuíkkLke ÍwçkkLkLke íkkuíkzkÃkýktLke
¾k{e Ãký Mkk{u ykðe, íkku yÕ÷kn íkyk÷kLke çkkhøkkn{kt rðLktíke yLku
Ëwyk hsw fhe. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke Ëh¾kMík «{kýu íku{Lkk ¼kE
nÍhík nkYLk (y÷i.)Lku rhMkk÷íkLkk ¼køkeËkh çkLkkðeLku íku{Lke ÃkkMku
ðne {kuf÷e ykÃke yLku yu nwf{ ykÃÞku fu, íkuyku nÍhík {qMkk (y÷i.)
Lkwt r{MkThLke çknkh Mðkøkík fhu. yu heíku nÍhík {qMkk (y÷i.) Ãký íÞkt
ÃknkutåÞk, nkYLk (y÷i.)Lke {w÷kfkík ÚkE, çktLku ¼kEyku (nwf{ «{kýu)
rVhykiLkLku MkíÞLke Ëyðík ykÃkðk {kxu íkuLkk Ëhçkkh{kt ÃknkutåÞk. y{wf
Mk{Þ MkwÄe íkku íkuLkk Ëhçkkh{kt nksh ÚkðkLke íkf ykÃkðk{kt Lk ykðe,
íkuyku çktLku Ëhðkò WÃkh Úkku¼u÷k hÌkk, ÃkAe ½ýk çkÄk ÃkzËkyku{ktÚke
ÃkMkkh fheLku íku{Lku nksh ÚkðkLke ÃkhðkLkøke {¤e yLku çktLkuyu rVhykiLkLku
fÌkwt : “EÒkk hMkq÷k hÂççkf” yux÷u fu, y{u çktLku íkkhk ÃkhðhrËøkkh
íkhVÚke MktËuþðknf yLku ÃkÞøkBçkh Au. rVhykiLku ÃkqAâwt : “V{LkT
hççkwfw{k” (íkku çkíkkðku ík{khku ÃkhðhrËøkkh fkuý Au ?) nÍhík {qMkk
yLku nÍhík nkYLk (y÷i.)yu yu ðkík fne, suLkwt fwhTykLku Ãkkuíku ðýoLk
fÞwO Au. “hççkwLkÕ÷Íe yyTíkk fwÕ÷ þÞELkT ¾Õfnw »kwB{ nËk” íkuÚke
rVhykiLku ÃkqAâwt fu, ÃkAe ík{u çktLku þwt EåAku Aku ? yLku MkkÚku s rfçkíkeLke
níÞkLkwt ðýoLk fheLku nÍ. {qMkk (y÷i.)Lku yÃkhkÄe XhkÔÞk (yLku ÃkkuíkkLkk
½h{kt íku{Lkku WAuh fhðkLkwt ynuMkkLk síkkÔÞwt). nÍhík {qMkk (y÷i.)yu

çktLku ðkíkkuLkku íku sðkçk ykÃÞku, su fwhTykLku fhe{{kt {kisqË Au. (yux÷u
fu níÞkLkk {k{÷k{kt íkku ÃkkuíkkLke ¼q÷ yLku øk÷íkeLkku yufhkh fheLku
íkuLkkÚke yòý nkuðkLke çkkçkík ònuh fhe yLku ½h{kt WAuh Ãkk{ðkLkwt
ynuMkkLk síkkððkLkku sðkçk yu ykÃÞku fu, ík{u Mk{økú çkLke EMhkE÷Lke
fki{Lku ÃkkuíkkLkku økw÷k{ çkLkkðe hk¾e Au, íkuLkk WÃkh òíkòíkLkk sw÷{
fhe hÌkk Aku, íkuLkk s Ãkrhýk{u íkfËehLkk [¢ÔÞwnÚke nwt ík{khk ½h{kt
Ãknkut[kzðk{kt ykÔÞku yLku su ftE yÕ÷knÃkkfLku {tsqh níkwt íku ÚkE økÞwt.
íku{kt ík{kYt fkuE ynuMkkLk LkÚke. ÃkAe nÍhík {qMkk (y÷i.)yu rVhykiLkLku
MktçkkuÄLk fheLku ÃkqAâwt fu, þwt ík{u yuLkk WÃkh hkS Aku fu, yÕ÷kn íkyk÷k
WÃkh E{kLk ÷E ykðku yLku çkLke EMhkE÷Lku økw÷k{e{ktÚke {wõík fhe
Ëku ? rVhykiLku íkuLkku ELfkh fÞkou yLku fÌkwt fu, òu ík{khe ÃkkMku Ãkhðh-
rËøkkhLkk hMkq÷ nkuðkLke fkuE rLkþkLke Au, íkku çkíkkðku ? nÍhík {qMkk
(y÷i.)yu ÃkkuíkkLke ÷kXe s{eLk WÃkh Lkkt¾e ËeÄe, íkku íku {nkLk ysøkhLkk
MðYÃk{kt {kuZwt ¾ku÷eLku rVhykiLk íkhV ÷ÃkõÞku, rVhykiLk ¼Þ Ãkk{e
ÃkkuíkkLkk ®MknkMkLk Lke[u AwÃkkE økÞku yLku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ÃkkMku
þhý {ktøÞwt fu íkuLku hkufe ÷u. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu íkuLku Ãkfze ÷eÄku.
ÃkAe ÃkkuíkkLkk økhuçkkLk{kt nkÚk Lkkt¾eLku fkZâku íkku íku [{fðk ÷køÞku. yk
çkeòu {kuyTrsÍku rVhykiLkLke Mkk{u ykÔÞku. ÃkAe Vheðkh økhuçkkLk{kt
nkÚk LkktÏÞku íkku íku ÃkkuíkkLke {q¤ ÂMÚkrík WÃkh ykðe økÞku.
rVhykiLku ¼ÞLkk ykuÚkkh nuX¤ ÃkkuíkkLkk Ëhçkkheyku MkkÚku Mk÷kn-
{~ðhku fÞkou (fu ík{u òuE hÌkk Aku fu þwt çkLke hÌkwt Au yLku ykÃkýu þwt
fhðwt òuEyu ?). Ëhçkkheykuyu MkðoMkn{íkeÚke fÌkwt fu (®[íkkLke fkuE ðkík
LkÚke) yk çktLku òËqøkh Au, ÃkkuíkkLkk òËq îkhk ík{Lku ík{khk Ëuþ{ktÚke
fkZe {qfðk EåAu Au, ík{khk Mkkhk ËeLk yLku Ä{oLku (su íku{Lke ár»x{kt
rVhykiLkLke ÃkqòÃkkX fhðkLkku níkku) yk ÷kufku r{xkððk EåAu Au. ík{u
íku{Lke fkuE ðkík Lk {kLkku (yLku fkuE ®[íkk Lk fhku), fkhý fu ík{khk
hkßÞ{kt {kuxk {kuxk òËqøkhku Au. ík{u íku{Lku çkku÷kðe ÷ku, íkuyku ÃkkuíkkLkk
òËqÚke íku{Lkk òËq WÃkh rðsÞ «kó fhþu.
rVhykiLku ÃkkuíkkLkk hkßÞLkk çkÄk s þnuhku{kt nwf{ ykÃke ËeÄku fu,
sux÷k ÔÞÂõíkyku òËqøkhe{kt rLk»ýktík nkuÞ íku MkkiLku Ëhçkkh{kt nksh
fhðk{kt ykðu. hkßÞ¼h{ktÚke òËqøkhku ¼uøkk ÚkÞk, íkku íku{ýu rVhykiLkLku
ÃkqAâwt fu, su òËqøkhÚke ík{u y{khku {wfkçk÷ku fhkððk EåAku Aku íku þwt
«ð]r¥k fhu Au ? íkku íkuýu fÌkwt fu, íku ÃkkuíkkLke ÷kXeLkku MkkÃk çkLkkðe Ëu Au.
òËqøkhkuyu ½ýe çkurV¢eÚke fÌkwt fu, yk fkuE Lkðe ðkík LkÚke. ÷kXeyku
yLku ËkuhzkykuLkk MkkÃk çkLkkðe ËuðkLkku òËqLkku su f{k÷ y{Lku «kó Au,
íkuLkku fkuE {wfkçk÷ku fhe þfíkwt LkÚke. Ãkhtíkw yu Lk¬e fhe ykÃkku fu òu
y{u íkuLkk WÃkh rðsÞ «kó fheyu íkku y{Lku þwt {¤þu ?
rVhykiLku fÌkwt fu, ík{u rðsÞ «kó fhku íkku ík{u {khk fwxwtçkLkku ¼køk
íkÚkk ¾kMk MkçktÄeyku{kt Mkk{u÷ ÚkE sþku yLku ík{Lku íku çkÄwt s ftE
{¤þu, su ík{u EåAþku.
nðu, òËqøkhkuLkk {wfkçk÷kLkku ð¾ík yLku MÚk¤ nÍhík {qMkk (y÷i.)
MkkÚku [[ko fheLku ÃkkuíkkLke EËLkk rËðMku [kMíkLkku ð¾ík Lk¬e fhðk{kt
ykÔÞku. EçLku Íwçkih (hn.) Vh{kðu Au fu, EçLku yççkkMk (hËe.)yu
{Lku ðýoLk Vh{kÔÞwt fu, íku{Lkku (ÞÔ{wÍ ÍeLkn) EËLkku rËðMk ËMk{e
{wnho{ níke, su{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku rVhykiLk
yLku íkuLkk òËqøkhku WÃkh rðsÞ yÃkkÔÞku íku ykþqhn yux÷u fu {wnho{Lke
ËMk{e íkkhe¾ níke. ßÞkhu çkÄk ÷kufku yuf rðþk¤ {uËkLk{kt {wfkçk÷ku
òuðk {kxu ¼uøkk ÚkÞk, íÞkhu rVhykiLkLkk ÷kufku yufçkeòLku ÃkhMÃkh fnuðk
÷køÞk : “÷yÕ÷Lkk Lk¥krçkW....” (h6:40) yux÷u fu, ykÃkýu ynªÞkt
sYh hnuðwt òuEyu, suÚke yk òËqøkh yux÷u fu nÍhík {qMkk yLku nÍhík
nkYLk (y÷i.) rðsÞe ÚkE òÞ íkku ykÃkýu Ãký íkuLkk WÃkh E{kLk ÷E
ykðeyu, íku ÷kufkuLke yk ðkík[eík Xêk-{~fhe yLku {òf MðYÃku níke.

(íku{Lku rðïkMk níkku fu y{khk yk òËqøkhku WÃkh {qMkk y÷i. rðsÞ
«kó Lknª fhe þfu.)
{wfkçk÷kLkwt {uËkLk MktÃkqýo heíku þýøkkhðk{kt ykÔÞwt íÞkhu òËqøkhkuyu
{qMkk (y÷i.)Lku MktçkkuÄLk fÞwO fu, «Úk{ ykÃk ftEf Lkkt¾ku (yux÷u fu Ãk-
kuíkkLkku òËq çkíkkðku) yÚkðk ÃkAe y{u Lkkt¾eLku þYykík fheyu. nÍhík
{qMkk (y÷i.)yu íku{Lku fÌkwt fu, ík{u s Ãknu÷ fhku, ÃkkuíkkLkku òËq çkíkkðku. íku
÷kufkuyu ÃkkuíkkLke ÷kXeyku yLku y{wf Ëkuhzktyku s{eLk WÃkh yuðwt fneLku
LkktÏÞk “rçkEÍÍíke rVhyÔLk EÒkk ÷LknTLkw÷T økkr÷çkqLk” (h6:44)
rVhykiLkLkk «íkkÃku y{u s rðsÞe ÚkEþwt. (yk ÷kXeyku Lkshu òuðk{kt
MkkÃk çkLkeLku [k÷ðk {ktze) yk òuELku nÍhík {qMkk (y÷i.) WÃkh yuf
«fkhLkku ¼Þ AðkE økÞku.
yk ¼Þ Mðk¼krðf Ãký nkuE þfu Au, su {kLkð «f]ríkLkku íkfkËku
Au. ytrçkÞk (y÷i.) Ãký íkuLkkÚke çkkfkík LkÚke yLku yuðwt Ãký nkuE þfu
Au fu, yu ðkíkLkku zh nkuÞ fu nðu RM÷k{Lke Ëkðík suLku nwt ÷ELku ykÔÞku
Awt, íku{kt yðhkuÄ ÃkuËk ÚkE sþu.
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu ðne îkhk nwf{ ykÃÞku
fu, ÃkkuíkkLke ÷kXe Lkkt¾ku. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke ÷kXe Lkkt¾e íkku
yuf {kuxku ysøkh çkLke økE, suLkwt {kuZwt ¾w÷u÷wt níkwt yLku yk ysøkh íku
çkÄk s MkkÃkkuLku øk¤e økÞku fu su òËqøkhkuyu Ëkuhzktyku yLku ÷kXeykuLkk
çkLkkðu÷k níkk.
rVhykiLke òËqøkhku òËqLke f¤kLkk rLk»ýktík níkk. yk òuELku íku{Lku
rðïkMk ÚkE økÞku fu, nÍhík {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk yk yMkk (÷kXe)
Lkku yk ysøkh fkuE òËqÚke LkÚke, çkÕfu yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke Au,
yux÷k {kxu òËqøkhkuyu íku s ð¾íku yu÷kLk fhe ËeÄwt fu, y{u yÕ÷kn
íkyk÷k WÃkh yLku nÍhík {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ÷kðu÷k ËeLk WÃkh
E{kLk ÷E ykÔÞk yLku y{u ÃkkA÷e rð[khMkhýe yLku {kLÞíkkykuÚke

íkðçkk fheyu Aeyu. yu s «{kýu yÕ÷kn íkyk÷kyu rVhykiLk yLku
íkuLkk MkkÚkeykuLke fB{h íkkuze Lkkt¾e yLku íku{ýu su ò¤ Vu÷kðu÷e níke,
íku çkÄe çkufkh økE. rVhykiLk yLku íkuLkk MkkÚke Ãkhkrsík ÚkE økÞk íkÚkk
yÃk{krLkík ÚkELku {uËkLk{kt nkhe økÞk.
nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku rfMMkku :
“Mkq h yu yyT h kV”{kt yk rfMMkkLkwt ðýoLk fhíkkt yÕ÷knÃkkf
Vh{kðu Au fu, yk ðŠýík (WÃkh sýkðu÷) ðMíkeykuLkku Úkkuzku Úkkuzku ynuðk÷
y{u ykÃkLku Mkt¼¤kðeyu Aeyu yLku íku MkkiLke ÃkkMku íkuykuLkk hMkq÷ku {wyTr-
sÍn ÷ELku ykÔÞk níkk, Aíkkt su ðkíkLku íkuyku Ãknu÷k (yuf ð¾ík) swXkze
[qõÞk nkuÞ íkuLku {kLke ÷uðkLkwt fËe çkLÞwt LkÚke; yuðe s heíku yÕ÷knÃkkf
fkrVhkuLkk rË÷ku Ãkh {nkuh {khe Ëu Au. (101) yLku íkuyku{ktLkk ½ýkykuLku
y{u ð[Lk Ãkk¤íkkt Lk òuÞk yLku íkuyku{kt ½ýk ÷kufkuLku y{u LkkVh{kLk s
òuÞk. (10h) Vhe íkuyku ({sfqh Lkçkeyku)Lkk ÃkAe y{u {qMkk (y÷i.)
Lku y{khe rLkþkLkeyku ({wyTrsÍn) ykÃke rVhykiLk yLku íkuLkk MkhËkhku
ÃkkMku {kufÕÞk; Ãkhtíkw íkuykuyu íku ({wyTrsÍnLkku) íkÆLk ELfkh fÞkou; íkku swyku
yuðk VMkkËeykuLkwt fuðwt ({kXwt) Ãkrhýk{ ykÔÞwt ? (103) yLku {qMkk (y÷i.)yu
fÌkwt fu, nu rVhykiLk ! nwt ík{k{ søkíkkuLkk ÃkhðhrËøkkhLkku hMkq÷ Awt. (104)
yu ðkík Ãkh {¬{ Awt fu yÕ÷knÃkkfLkk íkhVÚke MkíÞ rMkðkÞ ftE Lk fnwt. nwt
íkkhe ÃkkMku {khk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke yuf {nkLk rLkþkLke Ãký ÷kÔÞku Awt, {kxu
({khe íkkçkuËkhe fh. ð¤e) çkLke EMhkE÷Lku {khe MkkÚku (ESóÚke rMkrhÞk)
sðkLke ÃkhðkLkøke ykÃk. (10Ãk) rVhykiLku fÌkwt fu, òu ykÃk (yÕ÷knÃkkf
íkhVLke) fkuE rLkþkLke ÷kÔÞk nku íkku íkuLku hsq fhku. òu ykÃk (yk Ëkðk{kt)
Mkk[k nku. (106) íÞkhu {qMkk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke ÷kfze (s{eLk Ãkh) Lkk¾e
ËeÄe íkku íkhík s íku yuf ònuhe ysøkh çkLke økE. (107) yLku (çkeò
{wyTrsÍn íkhefu) ÃkkuíkkLkku nkÚk (çkøk÷{kt {qfe) çknkh fkZÞku íkku íku s Ãk¤u
íku Mkki òuLkkhkykuLke YçkY ½ýku s [¤fíkku ÚkE økÞku. (108) íkku rVhykiLkLke
fki{Lkk MkhËkh çkkuÕÞk fu yk íkku fkuE yLkw¼ðe òËqøkh Au. (109) su

ík{Lku ík{khk (yk) Ëuþ{ktÚke fkZe {qfðk [knu Au, nðu ík{u þwt fnku Aku?
(110) íkuykuyu (rVhykiLkLku) fÌkwt : yu{Lku íkÚkk yu{Lkk ¼kELku {wÆík ykÃk
yLku Ãkhøkýkyku{kt yufXk fhLkkh {kýMkkuLku {kuf÷ (111) fu íkkhe ÃkkMku
Mk½¤k «ðeý òËqøkhkuLku ÷kðe nksh fhu. (11h) (íkku íkuðwt s fÞwO) yLku
òËqøkhku rVhykiLk ÃkkMku ykÔÞk (yLku) fnuðk ÷køÞk fu òu y{u ({qMkk y÷i.
Ãkh) rðsÞe çkLkeyu íkku y{Lku sYh ftE çkË÷ku {¤ðku òuEyu. (113)
íkuýu fÌkwt : nk, (½ýwt ELkk{ {¤þu) yLku ík{u {khk ¾kMk {kLkeíkk ÚkE sþku.
(114) òËqøkhkuyu fÌkwt fu, nu {qMkk (y÷i.) ! fkt íkku ykÃk (òËqLke [es)
Lkk¾ku yÚkðk y{u s («Úk{) Lkk¾eyu Aeyu. (11Ãk) {qMkk (y÷i.)yu (íkuykuLkku
nkutþ òuE) fÌkwt : ík{u s Lkk¾e ÕÞku, Vhe ßÞkhu íkuykuyu (òËqLke ðMíkwyku)
Lkk¾e íkku (òËq ðzu) ÷kufkuLke LkshçktËe fhe ËeÄe íku{s MkkiLku zhkðe ËeÄk
yLku yuf «fkhLkku {nkLk òËq Ëu¾kzâku. (116) yLku (íku ðu¤k) y{u {qMkk
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lku (ðneÚke) nwf{ {kufÕÞku fu ykÃk Ãký ÃkkuíkkLke ÷kfze
Lkk¾e Ëku, ÃkAe (Lkk¾íkkt s) íkuýu (ysøkh çkLke) òËqøkhkuLkk çkLkkðu÷k Mk-
kÃkkuLku øk¤e sðkLkwt þY fÞwO. (117) íÞkhu MkíÞ ònuh ÚkÞwt yLku íkuykuyu su
ftE çkíkkÔÞwt níkwt, íku ¾kuxwt XÞwO. (118) íkku íku ÷kufku íku {kufk Ãkh nkhe økÞk
yLku ¾qçk n÷fk Ãkzâk. (119) yLku òËqøkhku rMksËn{kt (fwËhíke heíku)
Ãkze økÞk. (1h0) (yLku ÃkwfkheLku) fnuðk ÷køÞk fu, y{u yk¾k søkíkLkk
{kr÷f Ãkh E{kLk ÷kÔÞk, (1h1) su {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{) yLku nkYLk
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lkku Ãký ÃkhðhrËøkkh Au. (1hh) rVhykiLk çkkuÕÞku : ík{u {khe
ÃkhðkLkøke ðøkh íku{Lkk WÃkh E{kLk ÷kÔÞk! ¾hu¾h, yu íkku yuf Ëkð s Au, su
ík{u Mkkiyu yk þnuh{kt yux÷k {kxu håÞku Au; fu ynª (r{Mkh)Úke íkuLkk hneþkuLku
fkZe {qfku, íkku (Xef) nðu ík{Lku ¾çkh Ãkzþu. (1h3)(yux÷u) sYh nwt ík{khk
(yuf íkhVLkk) nkÚk yLku çkeS íkhVLkk Ãkøk fkÃke Lkk¾eþ, ÃkAe ík{Lku MkkiLku
þq¤eyu [Zkðeþ. (1h4) íku{ýu (çkuÄzf) fÌkwt : y{u íkku ({heLku) y{khk
{kr÷f ÃkkMku s sLkkh Aeyu (íkku þk {kxu zheyu)? (1hÃk) Ãký íkLku y{khkÚke
yu s yËkðík Au fu y{khk ÃkhðhrËøkkhLke rLkþkLkeyku ßÞkhu y{khe ÃkkMku

ykðe íkku y{u íkuLku {kLke ÷eÄe; (Vhe Ëwyk {ktøke) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh !
íkwt y{khk Ãkh Äehs(Lke [kËh) Xk÷ðe Ëu yLku E{kLkLke nk÷ík{kt s y{Lku
{]íÞw ykÃk. (1h6)
nÍhík ykrMkÞk (hËe.)Lke nk÷ík íkÚkk çkeò yÍkçkku :
su Mk{Þu yk {wfkçk÷ku ÚkE hÌkku níkku, rVhykiLkLke ÃkíLke ykrMkÞk
Vkxu÷kt sqLkkt fÃkzkt ÃknuheLku yÕ÷knÃkkf ÃkkMku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke
{ËË {kxu Ëwyk fhe hÌkk níkk yLku rVhykiLke ÷kufku yuðwt Mk{S hÌkk
níkk fu, íku rVhykiLkLkk fkhýu ÃkhuþkLke{kt Au yux÷k {kxu Ëwyk {ktøke
hne Au. ßÞkhu fu íku{Lkku øk{ yLku ®[íkk çkÄwt s nÍhík {qMkk (y÷i.)
{kxu níkwt (yLku íkuýe nÍhík {qMkk y÷i.Lkk rðsÞe ÚkðkLke Ëwyk {ktøke
hne níke).
íÞkhçkkË nÍhík {qMkk (y÷i.) ßÞkhu fkuE {kuyTrsÍku çkíkkðíkk
yLku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke íkuLkk WÃkh fkuE Ë÷e÷ Ãkqýo ÚkE síke, íkku
íku s ð¾íku rVhykiLk ðkÞËku fhe ÷uíkku níkku fu, nwt nðu çkLke EMhkE÷Lku
ykÃkLke MkkÚku {kuf÷e ykÃkeþ, Ãkhtíkw ßÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ËwykÚke
íku yÍkçkLkku ¼Þ x¤e síkku, íkku ÃkkuíkkLkk ðkÞËkÚke Vhe síkku níkku.
yLku yuðwt fne Ëuíkk níkk fu, þwt ík{khku ÃkhðhrËøkkh fkuE yLÞ Ãký
rLkþkLke hk¾e þfu Au ? yk ¢{ [k÷íkku hÌkku. ytíku yÕ÷kn íkyk÷kyu
rVhykiLkLke fki{ WÃkh íkkuVkLk yLku íkezkuLkk xku¤kyku íkÚkk fÃkzk{kt sq yLku
ðkMkýku íkÚkk ¾kðk{kt Ëuzfkyku yLku ÷kune ðøkuhuLkku yÍkçk {kufÕÞku. suLkwt
fwhTykLkLke ykÞíkku{kt rðøkíkðkh rð»kÞ yLkwMkkh ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt
Au. yLku rVhykiLkLke nk÷ík yu níke fu, ßÞkhu íku{Lkk{kt fkuE yÍkçk
ykðíkku yLku íkuLkkÚke íkuyku ÷k[kh ÚkE síkk íÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)
Lku VrhÞkË fhíkk níkk fu, fkuE Ãký heíku yk yÍkçk nxkðe Ëu íkku y{u
ðkÞËku fheyu Aeyu fu, çkLke EMhkE÷Lku {wõík fhe ËEþwt. ÃkAe ßÞkhu
yÍkçk x¤e síkku, íkku Vhe ÃkkAk ðkÞËkLkku ¼tøk fhíkk.

rVhykiLk yLku íkuLkk ÷~fh Ãkh ¾wËkE yÍkçk :
ytík{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍ. {qMkk (y÷i.)Lku yu nwf{ ykÃke
ËeÄku fu, ÃkkuíkkLke fki{ çkLke EMhkE÷Lku MkkÚku ÷ELku r{MkThÚke Lkef¤e òÞ.
nÍhík {qMkk (y÷i.) íku{Lku MkkiLku ÷ELku hkíkLkk Mk{Þu þnuhÚke Lkef¤e
økÞk. rVhykiLku ßÞkhu Mkðkhu òuÞwt fu, yk çkÄk ÷kufku [kÕÞk økÞk Au,
íkku ÃkkuíkkLkk ÷~fhLku [khu çkkswÚke ¼uøkwt fheLku íku{Lkku ÃkeAku fhðk {ktzâk.
yk çkksw yÕ÷kn íkyk÷kyu íku ËrhÞkLku fu su nÍhík {qMkk (y÷i.)
yLku çkLke EMhkE÷Lkk {køko{kt níkku, yu nwf{ ykÃÞku fu, ßÞkhu nÍhík
{qMkk (y÷i.) íkkhk WÃkh ÷kXe {khu íkku ËrhÞk{kt çkkh {køkkou çkLke sðk
òuEyu, suLkkÚke çkLke EMhkE÷Lkk çkkh fçke÷kyku y÷øk-y÷øk ÃkMkkh
ÚkE þfu yLku ßÞkhu íkuyku ÃkMkkh ÚkE òÞ íkku íku{Lkku ÃkeAku fhðk {kxu
ykðe hnu÷ ÷kufku WÃkh yk çkkh ¼køk ¼uøkk {¤e sðk òuEyu.
nÍhík {qMkk (y÷i.) ßÞkhu ËrhÞkLke LkSf ÃknkutåÞk, íkku yu ÞkË
Lk hÌkwt fu, ÷kXe {khðkÚke ËrhÞk{kt {køko ÃkuËk ÚkE sþu yLku íku{Lke fki{u
íku{Lku VrhÞkË fhe : “EÒkk ÷{wËhfqLk” (h6:61) y{u íkku Ãkfze ÷uðk{kt
ykÔÞk (fkhý fu ÃkkA¤Úke rVhykiLkLke MkuLkkLku ykðíke òuE hÌkk níkk
yLku ykøk¤ yk ËrhÞku yðhkuÄ níkku). íku ð¾íku nÍhík {qMkk (y÷i.)
Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu yu ðkÞËku ÞkË yÃkkÔÞku fu, ËrhÞk WÃkh ÷kXe
{khðkÚke íku{kt {køkkou ÃkuËk ÚkE sþu yLku íkhík s ËrhÞk WÃkh íku{ýu
÷kXe {khe. yk íku ð¾ík níkku fu çkLke EMhkE÷Lkk ÃkkA÷k ¼køkku{kt
rVhykiLke VkiSykuLkku ykøk÷ku ¼køk ÷øk¼øk ¼uøkku ÚkE [qõÞku níkku,
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk {kuyTrsÍkÚke ËrhÞkLkk y÷øk-y÷øk rð¼køk
ÚkELku yÕ÷kn íkyk÷kLkk ðkÞËk «{kýu çkkh {køkkou çkLke økÞk yLku nÍhík
{qMkk (y÷i.) íkÚkk Mk{økú çkLke EMhkE÷ íku {køkkouyuÚke ÃkMkkh ÚkE økÞk.
rVhykiLke MkirLkfkuyu fu su íku{Lkku ÃkeAku fhe hÌkk níkk, íku{ýu ËrhÞk{kt
{køko òuELku íku{Lkku ÃkeAku fhðk {kxu ÃkkuíkkLkk ½kuzkyku yLku ÃkkÞË¤ íku{kt
Lkkt¾e ËeÄwt íkku ËrhÞkLkk yk rðrðÄ rð¼køkku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke
Vhe ÃkhMÃkh ¼uøkk {¤e økÞk. ßÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.) yLku çkLke
EMhkE÷ Mkk{uLkk rfLkkhk WÃkh Ãknkut[e økÞk íÞkhu íku{Lkk MkkÚkeykuyu
fÌkwt fu, y{Lku yu ¼Þ Au fu, rVhykiLk íku{Lke MkkÚku zqçke Lknª økÞku nkuÞ
yLku íkuýu ÃkkuíkkLku çk[kðe ÷eÄku nþu. íÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)yu Ëwyk
fhe fu, rVhykiLkLkwt Lkkþ Ãkk{ðwt y{khk WÃkh ònuh fhe Ëu. yÕ÷kn
íkyk÷kLke fwËhíku rVhykiLkLke {]ík ÷kþLku ËrhÞkLke çknkh VUfe ËeÄe yLku
Mkkiyu íkuLkk Lkkþ Ãkk{ðkLkku Lkòhku ÃkkuíkkLke ykt¾kuÚke òuE ÷eÄku.
rVhykiLkÚke Lkòík çkkË çkLke EMhkE÷Lkk nk÷kík :
íÞkhçkkË yk çkLke EMhkE÷ nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke MkkÚku ykøk¤
[kÕÞk, íkku {køko{kt íkuyku yuf fki{ ÃkkMkuÚke ÃkMkkh ÚkÞk, su ÃkkuíkkLke çkLkkðu÷e
{qŠíkykuLke çktËøke yLku Ãkqò fhe hÌkk níkk. íÞkhu yk çkLke EMhkE÷
fki{ nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku fnuðk ÷køke : “Þk {qMkk EsTy÷ ÷Lkk
E÷knLkT f{k ÷nw{...” (7:138) nu {qMkk (y÷i.) ! y{khk {kxu fkuE
ykðk s {yTçkqË çkLkkðe ykÃkku, su{fu íku{ýu ÃkkuíkkLkk {kxu ½ýk çkÄk
{yTçkqË çkLkkðe hkÏÞk Au. nÍ. {qMkk (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, ík{u ysçk
«fkhLke fki{ Aku fu, ykðe y¿kkLkíkk¼he ðkíkku fhku Aku. yk ÷kufku suyku
{qŠík-ykuLke EçkkËík{kt {~økq÷ Au, íku{Lkku ÃkqòÃkkX çkhçkkË ÚkðkLkku Au
(nÍhík {qMkk y÷i.yu Vh{kÔÞwt) fu, ík{u ík{khk ÃkhðhrËøkkhLkk ykx÷k
çkÄk {kuyTrsÍkyku yLku ÃkkuíkkLkk WÃkh ELkk{kuLku òuE [qõÞk Aku, íkku Ãký
ík{khe yk y¿kkLkíkkÃkqýo {kLÞíkk çkË÷íkk LkÚke ? yuðwt fneLku nÍhík
{qMkk (y÷i.) ÃkkuíkkLkk íku MkkÚkeyku Mkrník íÞktÚke ykøk¤ ðæÞk yLku yuf
MÚk¤ WÃkh Ãknkut[eLku íku{Lku Úkku¼kÔÞk. ÃkAe Vh{kÔÞwt : ík{u çkÄk ynªÞkt
Úkku¼ku, nwt ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLke ÃkkMku òô Awt. ºkeMk rËðMk ÃkAe ÃkkAku
ykðe sEþ yLku {khe ÃkkA¤ nÍhík nkYLk (y÷i.) {khk LkkÞçk yLku
¾÷eVk hnuþu. Ëhuf fk{{kt íku{Lke yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk fhòu.

nÍhík {qMkk (y÷i.) íÞktÚke hðkLkk ÚkELku íkqh Ãknkz WÃkh økÞk
yLku (yÕ÷knÃkkfLkk Eþkhk «{kýu) ºkeMk rËðMk-hkík{kt Mkíkík hkuÍk
hkÏÞk, suÚke íÞkh ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kLkk f÷k{Úke ÷k¼ WXkðe þfu.
Ãkhtíkw ºkeMk rËðMkLkk Mkíkík hkuÍkÚke su yuf «fkhLke ðkMk hkuÍuËkhLkk
{kuZk{ktÚke ykððk ÷køku Au, íkuLkkÚke yu ®[íkk ÚkE fu yk øktÄkíkk {kuZk
MkkÚku yÕ÷kn íkyk÷k MkkÚku ðkík[eík fhðe yÞkuøÞ Au. íkku Ãknkze ½kMk
îkhk Ëktíký fheLku {kuZwt MkkV fhe ÷eÄwt. ßÞkhu çkkhøkknu n¬{kt nksh
ÚkÞk, íkku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke EhþkË ÚkÞku fu, ík{u EVíkkh fu{ fhe
÷eÄku (yLku yÕ÷kn íkyk÷kLku ¾çkh níke fu, nÍhík {qMkk y÷i.yu ftE
s ¾kÄwt-ÃkeÄwt LkÚke, {kºk {kuZwt MkkV fhe ÷uðkLku ÃkÞøkBçkhe rðrþ»xíkkLkk
fkhýu EVíkkh fhe ÷uðkÚke yku¤¾kÔÞwt). nÍhík {qMkk (y÷i.)yu yu
nfefíkLku Mk{SLku rðLktíke fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {khku yuðku
rð[kh níkku fu, íkkhkÚke ðkík[eík fhðk {kxu {kuZkLke ðkMk Ëqh fheLku
MkkV fhe ÷ô. nwf{ ÚkÞku fu, {qMkk ! þwt ík{Lku ¾çkh LkÚke fu, hkuÍuËkhLkk
{kutLke ðkMk y{khk Mk{eÃk fMíkwhe ({w~f)Lke MkwøktÄÚke Ãký ðÄkhu r«Þ
Au ? nðu ík{u ÃkkAk òyku yLku ËMk rËðMkLkk ðÄkhu hkuÍk hk¾eLku ÃkAe
y{khe ÃkkMku ykðku. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk fÞwO.
yk çkksw ßÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke fki{ çkLke EMhkE÷u òuÞwt
fu, ºkeMk rËðMkLkku Lk¬e Mk{Þ ÃkMkkh ÚkE [qõÞku Au yLku nÍhík {qMkk
(y÷i.) ÃkkAk LkÚke ykÔÞk, íkku íku{Lku yu ðkík ÃkMktË Lk ykðe. yk çkksw
nÍhík nkYLk (y÷i.)yu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk hðkLkk ÚkÞk ÃkAe
ÃkkuíkkLke fki{{kt yuf «ð[Lk fÞwO fu, rVhykiLkLke fki{Lkk ÷kufkuLke ½ýe
çkÄe ðMíkwyku su ík{u ðkÃkhðk {kxu {ktøke hk¾e níke yÚkðk íku{ýu
ík{khe ÃkkMku y{kLkík íkhefu {qfe níke, íku çkÄe ík{u ÃkkuíkkLke MkkÚku ÷E
ykÔÞk Aku, òu fu ík{khe Ãký ½ýe çkÄe ðMíkwyku rVhykiLkLke fki{ ÃkkMku
ðkÃkhðk yLku y{kLkík íkhefu níke yLku ík{u ÷kufku yuðwt Mk{S hÌkk Aku
fu, íku{Lke yk ðMíkwyku y{khe ðMíkwykuLkk ð¤íkh MðYÃku y{u hk¾e ÷eÄe
Au. Ãkhtíkw nwt íkuLku n÷k÷ LkÚke Mk{síkku fu íku{Lke ðkÃkhðk ykÃku÷e ðMíkwyku
yÚkðk y{kLkíkLkku Mkk{kLk ík{u ÃkkuíkkLkk WÃkÞkuøk{kt ÷kðku yLku ykÃkýu
íkuLku Ãkhík Ãký LkÚke fhe þfíkk, yux÷k {kxu yuf ¾kzku ¾kuËkðeLku MkkiLku
nwf{ ykÃÞku fu, yk ðMíkwyku ¼÷u ½huýk nkuÞ yÚkðk çkeS ðÃkhkþLke
ðMíkwyku çkÄe yk ¾kzk{kt Lkkt¾e Ëku. (íku ÷kufkuyu yk nwf{Lkwt Ãkk÷Lk
fÞwO.) nÍhík nkYLk (y÷i.)yu yk çkÄk Mkk{kLkLke WÃkh ykøk Mk¤økkðe
ËeÄe. suLkkÚke yu çkÄku Mkk{kLk Mk¤øke økÞku yLku Vh{kÔÞwt fu, nðu Lk íkku
yu ykÃkýku hÌkku, yLku Lk s íku{Lkku.
íku{Lke MkkÚku yuf ÔÞÂõík Mkkr{he yuf yuðe fki{Lkku ÔÞÂõík níkku,
su økkÞLke Ãkqò fÞko fhíkku níkku. íku çkLke EMhkE÷{ktÚke Lk níkku, Ãkhtíkw
nÍhík {qMkk (y÷i.) yLku çkLke EMhkE÷ r{MkThÚke LkeféÞk, íkku íku Ãký
íku{Lke MkkÚku ÚkE økÞku. íkuLke MkkÚku yuf ykùÞosLkf MktÞkuøk çkLÞku níkku
fu, íkuýu (rsçkúE÷ y÷i.Lke) yuf yMkh òuE (yux÷u fu ßÞkt íku{Lkk fË{
Ãkzu Au, íku{kt SðLkLke rLkþkLkeyku ÃkuËk ÚkE síke níke). íkuýu yk MÚk¤uÚke
yuf {wêe {kxe WXkðe ÷eÄe yLku íkuLku nkÚk{kt ÷ELku ykðe hÌkku níkku fu,
nÍhík nkYLk (y÷i.)Úke {w÷kfkík ÚkE. nÍhík nkYLk (y÷i.)yu rð[kÞwO
fu, íkuLke {wêe{kt fkuE rVhykiLke ½huýwt ðøkuhu Au. íkuLku fÌkwt fu, su «{kýu
Mkkiyu yk ¾kzk{kt Lkkt¾e ËeÄwt Au, ík{u Ãký Lkkt¾eËku. íkuýu fÌkwt, yk íkku
íku hMkq÷ (nÍhík rsçkúE÷ y÷i.)Lkk Ãkøk÷ktLkk rLkþkLkLke {kxe Au, suýu
ík{Lku ËrhÞkÚke Ãkkh WíkhkÔÞk Au yLku nwt íkuLku fkuE Ãký heíku Lkkt¾eþ Lknª.
yu rMkðkÞ fu ík{u yu Ëwyk fhku fu, nwt su {fMkË {kxu Lkkt¾wt íku nuíkw Ãkqýo
ÚkE òÞ. nÍhík nkYLk (y÷i.)yu ËwykLkku ðkÞËku fhe ÷eÄku yLku íkuýu
íku {wêe {kxeLku íku ¾kzk{kt Lkkt¾e ËeÄe yLku ðkÞËk «{kýu nÍhík nkYLk
(y÷i.)yu Ëwyk fhe fu, Þk yÕ÷kn ! su ftE Mkkr{he EåAu Au, íku ÃkqYt
fhe ykÃk. ßÞkhu íkuyku Ëwyk fhe [qõÞk íkku Mkkr{heyu fÌkwt fu, nwt yuðwt
EåAwt Awt fu, yk MkkuLkwt-[ktËe, ÷kuZwt-rÃk¥k¤, su ftE yk ¾kzk{kt Lkkt¾ðk{kt
ykÔÞwt Au, yuf økkÞLkwt ðkAhzwt çkLke òÞ. nÍhík nkYLk (y÷i.) Ëwyk
fhe [qõÞk níkk yLku íku fçkq÷ ÚkE [qfe níke. su ftE Íðuhkík yLku íkktçkw-
rÃk¥k¤, ÷kuZwt ðøkuhu íku{kt Lkkt¾ðk{kt ykÔÞwt níkwt, çkÄwt s yuf ðkAhzwt çkLke
økÞwt. su{kt fkuE Yn íkku Lk níke, Ãkhtíkw økkÞLke su{ yðks fkZíkwt níkwt.
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu yk rhðkÞíkLku Lkf÷ fheLku Vh{kÔÞwt
fu, ðÕ÷kn ! íku fkuE Sðíkku yðks Lk níkku, çkÕfu nðk íkuLkk ÃkkA¤Lkk
hMíkuÚke Ëk¾÷ ÚkELku {kuZk{ktÚke Lkef¤íke níke íkuLkkÚke yuðku yðks
ÃkuËk Úkíkku níkku.
yk ykùÞosLkf rfMMkku òuELku çkLke EMhkE÷ fux÷kÞ rVhfkyku{kt
ðnU[kE økÞk. yuf rVhfkyu Mkkr{heLku ÃkqAâwt fu, yk þwt Au ? íkuýu fÌkwt
fu, yk s ík{khku ¾wËk Au. Ãkhtíkw {qMkk (y÷i.) {køko ¼q÷eLku çkeS çkksw
[kÕÞk økÞk. yuf rVhfkyu yuðwt fÌkwt fu, y{u Mkkr{heLke yk ðkíkLku íÞkt
MkwÄe sqXkze LkÚke þfíkk, ßÞkt MkwÄe nÍhík {qMkk (y÷i.) ðkMíkrðõíkk
Lk çkíkkðu. òu ðkMíkð{kt yk s y{khku ¾wËk Au, íkku y{u íkuLkku rðhkuÄ
fheLku økwLkunøkkh çkLkeþwt Lknª yLku yk ¾wËk LkÚke íkku y{u nÍhík {qMkk
(y÷i.)Lkk yr¼«kÞLke Ãkuhðe fheþwt.
yuf yLÞ rVhfkyu fÌkwt fu, yk çkÄku þÞíkkLke Äkufku Au. yk ykÃkýku
ÃkhðhrËøkkh nkuE s LkÚke þfíkku yLku Lk íkku ykÃkýu íkuLkk WÃkh E{kLk
÷kðe þfeyu Aeyu yLku Lk s íkuLkwt Mk{ÚkoLk fhe þfeyu Aeyu. yuf
yLÞ rVhfkLkk rË÷{kt Mkkr{heLke ðkík Wíkhe økE yLku íku{ýu Mkkr{heLkwt
Mk{ÚkoLk fheLku íkuLku ÃkkuíkkLkku ¾wËk {kLke ÷eÄku.
nÍhík nkYLk (y÷i.)yu yk {nkLk VMkkË òuE, íkku EhþkË Vh{kÔÞku
: “Þk fÂÔ{ EÒk{k...” (h0:90) nu {khe fki{ ! ík{u rVíLkk{kt Ãkze
økÞk Aku. çkuþf, ík{khku ÃkhðhrËøkkh yLku ¾wËk íkku hn{kLk Au. ík{u
{kYt yLkwMkhý fhku yLku {khku nwf{ {kLkku. íku{ýu fÌkwt fu, yu çkíkkðku
fu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku þwt ÚkÞwt fu y{Lku ºkeMk rËðMkLkku ðkÞËku fheLku
økÞk níkk yLku íku{ýu ðkÞËkLkku ¼tøk fÞkou. yux÷u MkwÄe fu nðu [k÷eMk
rËðMk Ãkqhk ÚkE hÌkk Au. íku{Lkk{ktLkk y{wf {q¾koykuyu fÌkwt fu, nÍhík
{qMkk (y÷i.) ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLku ¼q÷e økÞk yux÷u íku{Lke þkuÄ-
¾ku¤{kt Vhíkk nþu.
yk çkksw ßÞkhu [k÷eMk rËðMk Ãkqhk fÞko ÃkAe nÍ. {qMkk (y÷i.)
Lku ðkík[eíkLke «rík»Xk «kó ÚkE, íÞkhu yÕ÷knÃkkfu íku{Lku yk rVíLkkLke
¾çkh ykÃke, su{kt íku{Lke fki{ MktzkuðkE níke. nÍhík {qMkk (y÷Þrn-
MMk÷k{) íÞktÚke ¾qçk økwMMkk{kt yLku yVMkkuMkLke nk÷ík{kt Ãkhík ykÔÞk
yLku ¢kuÄ{kt ÃkkuíkkLkk ¼kE nkYLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku {kÚkkLkk çkk÷Úke
ÃkfzeLku ÃkkuíkkLkk íkhV ¾UåÞk yLku íkðhkíkLke íkgeyku fu su íkqh Ãknkz
WÃkhÚke MkkÚku ÷kÔÞk níkk nkÚk{ktÚke {qfe ËeÄe. ÃkAe ¢kuÄ þktík ÚkÞk ÃkAe
ÃkkuíkkLkk ¼kELkwt fkhý Mkk[wt sýkÞwt yLku íkuLkku Mðefkh fÞkou yLku íku{Lkk
{kxu yÕ÷kn íkyk÷kÚke {kVe {ktøke. ÃkAe Mkkr{he ÃkkMku økÞk yLku fÌkwt
fu, íkU yk nhfík fu{ fhe ? íkuýu sðkçk ykÃÞku : “fçkËTíkw fçËík{T
r{Lk yMkrhhoMkq÷” (h0:96) {U yÕ÷kn íkyk÷kLkk hMkq÷ (nÍhík
rsçkúE÷ y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk fË{kuLkk rLkþkLk{ktÚke {kxe WXkðe ÷eÄe
níke yLku {U Mk{S ÷eÄwt níkwt (fu su ðMíkw WÃkh íkuLku Lkkt¾ðk{kt ykðþu,
íku{kt SðLkLkk r[öku ÃkuËk ÚkE sþu), ÃkAe {U ík{khk ÷kufkuÚke íku ðkíkLku
AwÃkkðe hk¾e. yux÷u fu, {U yk {kxeLku (Íðuhkík ðøkuhuLkk Zøk÷k WÃkh
Lkkt¾e ËeÄe) {khk LkVTMkyu {khk {kxu yk fk{ þýøkkhu÷ MðYÃku çkíkkÔÞwt.
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu Mkkr{heLku çkíkkÔÞwt fu, ò ! nðu íkkhe Mkò yu Au
fu, íkwt ®sËøke¼h yuðwt fnuíkku Vhu fu {Lku fkuE MÃkþo Lk fhu (Lkrníkh íku
Ãký yÍkçk{kt MkÃkzkE sþu) yLku íkkhk {kxu íku Mk{Þ rLkrùík Au, suLkk
rðYØ ÚkðkLkwt LkÚke (fu ®sËøke¼h íkwt yk yÍkçk [k¾íkku hneþ) yLku
íkkhk íku {yTçkqËLku suLke íkU Ãkqò fhe Au, y{u íkuLku ykøk{kt Mk¤økkðeþwt
ÃkAe íkuLke ykøkLku ËrhÞk{kt ðnkðe ËEþwt. òu yu ¾wËk nkuík íkku y{Lku
ykðwt fhðkLke þÂõík «kó Lk ÚkE nkuík.
yu Mk{Þu çkLke EMhkE÷Lku rðïkMk ÚkE økÞku fu, y{u rVíLkk{kt

MkÃkzkE [qõÞk níkk yLku Mkki íku Mk{qn MkkÚku Mkn{ík ÚkÞk, su{Lkku yr¼«kÞ
nÍhík nkYLk (y÷i.) «{kýu níkku (yux÷u fu yk ðkAhzwt ykÃkýku ¾wËk
LkÚke nkuE þfíkwt). çkLke EMhkE÷ ÃkkuíkkLkk yk {nkLk økwLkkn WÃkh [uíke
økÞk íÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)yu fÌkwt fu, ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLke Ãk-
kMku Ëwyk fhku fu ík{khk {kxu íkðçkkLkku Ëhðkòu ¾ku÷e Ëu suLkkÚke ík{khk
økwLkknkuLkku f^Vkhku ÚkE òÞ.
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu yk fkÞo {kxu çkLke EMhkE÷{ktÚke rMk¥kuh
yuðk Lkuf yLku Mkkr÷n ÷kufkuLku [qtxe fkZâk, su Mk{økú fki{{kt Lkufe yLku
¼÷kE{kt ©u»X níkk yLku su íku{Lke òý «{kýu ðkAhzkLke ÃkqòÚke Ãký
y÷øk hÌkk níkk. yk [qtxe fkZðk{kt ½ýe AkLkçkeLkÚke fk{ ÷eÄwt yLku
rMk¥kuh [qtxe fkZu÷k Mkkhk ÷kufku çkLke EMhkE÷Lku MkkÚku ÷ELku fkunu íkqh
WÃkh [kÕÞk suÚke yÕ÷knÃkkf ÃkkMku íku{Lke íkðçkk fçkq÷ fhðk çkkçkíku
rðLktíke fhu. nÍhík {qMkk (y÷i.) fkunu íkqh WÃkh ÃknkutåÞk íÞkhu Ãk]Úðe
WÃkh ÄhíkeftÃk ykÔÞku, suLkkÚke nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku «ríkrLkrÄ{tz¤
Mkk{u ½ýe þh®{Ëøke ÚkE yLku fki{Lke Mkk{u Ãký ! yux÷k {kxu rðLktíke
fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! òu íkwt íku{Lku n÷kf s fhðk EåAíkku
níkku íkku yk ÷kufkuLkk ykðíkk Ãknu÷kt s n÷kf fhe ËeÄk nkuík yLku {Lku
Ãký íku{Lke MkkÚku n÷kf fhe ËeÄku nkuík. þwt íkwt y{Lku MkkiLku yux÷k {kxu
n÷kf fhu Au fu, y{khk{ktÚke y{wf {q¾koykuyu økwLkkun fÞkou Au yLku
ðkMíkð{kt yk ÄhíkeftÃkLkwt fkhý yu níkwt fu, yk «ríkrLkrÄ{tz¤{kt Ãký
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ¾qçk íknfef (ôze íkÃkkMk) yLku AkLkçkeLk ÃkAe
Ãký y{wf ÷kufku íku{kt Mkk{u÷ ÚkE økÞk níkk, suyku Ãknu÷kt ðkAhzkLke
Ãkqò fhe [qõÞk níkk yLku íku{Lkk rË÷ku{kt ðkAhzkLke «rík»Xk çkuMke økE
níke.
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke yk Ëwyk yLku VrhÞkËLkk sðkçk{kt EþkoË
ÚkÞku fu, {khe hn{ík íkku MkkiLku Mkk{u÷ Au yLku nwt ½ýku s sÕËe ÷¾e
÷Eþ ÃkkuíkkLke hn{íkLkku ÃkhðkLkku íku ÷kufkuLkk {kxu suyku íkfðku yÃkLkkðu
Au yLku Ífkík yËk fhu Au yLku su y{khe ykÞíkku WÃkh E{kLk hk¾u Au
yLku su yLkwMkhý fhu Au íku hMkq÷u WB{eLkwt suLkwt ðýoLk ÷¾u÷wt òuðk {¤u
Au ÃkkuíkkLke ÃkkMku íkðhkík yLku ELS÷{kt. yk Mkkt¼¤eLku nÍhík {qMkk
(y÷i.)yu rðLktíke fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {U ykÃkLke ÃkkMku {khe
fki{Lke íkðçkk rðþu rðLktíke fhe níke, íkU sðkçk{kt hn{ík yÃkoý fhðkLkku
{khe fki{ rMkðkÞ çkeS fki{Lkk {kxu EhþkË Vh{kÔÞku, íkku ÃkAe íkU {khe
ÃkuËkEþLku ÃkkA¤ fu{ Lk hk¾e fu {Lku Ãký íku Lkçkeyu WB{eLke WB{íku
{hnq{kLke ytËh ÃkuËk Vh{kðe ykÃÞku nkuík ! íkuLkk WÃkh yÕ÷kn íkyk÷k
íkhVÚke çkLke EMhkE÷Lke íkðçkk fçkq÷ ÚkðkLkku yuf íkhefku EhþkË ÚkÞku
fu íku{Lke íkðçkk fçkq÷ ÚkðkLkwt MðYÃk yu Au fu, íku{Lkk{kt Ëhuf ÔÞÂõík
ÃkkuíkkLkk Mkøkk{ktÚke çkkÃk yÚkðk çkuxku suLkkÚke {¤u íkuLku ík÷ðkhÚke fík÷
fhe Lkkt¾u íku s MÚk¤u, ßÞkt íku{ýu økkÞLke ÃkqòLkku økwLkkun fÞkou níkku.
íku Mk{Þu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk çku MkkÚkeyku su{Lke nk÷ík nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lku ¾çkh Lk níke yLku íku{Lku çkufwMkqh yLku Lkuf Mk{SLku MkkÚku
÷eÄk níkk, Ãkhtíkw ðkMíkð{kt íku{Lkk rË÷{kt ðkAhzkLke ÃkqòLke ¼kðLkk nsw
MkwÄe WÃkÂMÚkík níke, íku Ãký ÃkkuíkkLkk rË÷{kt ÃkMíkkðku fheLku íkðçkk fhLkkh
ÚkE økÞk yLku íku{ýu íku fXkuh nwf{ WÃkh y{÷ fÞkou, su íku{Lke íkðçkk
fçkq÷ fhðk {kxu f^Vkhk MðYÃku ÷køkw Ãkkzðk{kt ykÔÞku níkku. (yux÷u fu
ÃkkuíkkLkk Mkøkkt-MkçktÄeykuLku fík÷ fhðkLkk nwf{ WÃkh y{÷ fÞkou) yLku
ßÞkhu íku{ýu yk y{÷ fhe ÷eÄku íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu {khLkkh yLku
{hLkkh çktLkuLke ¼q÷ku {kV fhe ËeÄe. íÞkhçkkË nÍhík {qMkk (y÷i.)yu
íkðhkíkLke íkgeyku suLku økwMMkk{kt nkÚk{ktÚke {qfe ËeÄe WXkðeLku ÃkkuíkkLke
fki{Lku ÷ELku “yhsu {wfÆMkk” (Ãkrðºk ¼qr{-rMkheÞk) íkhV [k÷e Lke-
féÞk. íÞkt yuf yuðk þnuh WÃkh ÃknkutåÞk, suLkk WÃkh “sççkkheLk”Lkku
fçòu níkku. suyku fË, fkXe yLku þÂõík íkÚkk çkktÄk{kt ¼khu nuçkíkLkkf
níkk. íku{Lkk yíÞk[kh yLku sw÷{ íkÚkk íku{Lke þÂõík yLku ËçkËçkkLkk
ykùÞosLkf rfMMkkyku íku{Lku Mkt¼¤kððk{kt ykÔÞk. (nÍhík {qMkk y÷i.

yk þnuh{kt Ëk¾÷ Úkðk EåAíkk níkk, Ãkhtíkw çkLke EMhkE÷ WÃkh yk
sççkkheLkLke nk÷ík Mkkt¼¤eLku zh AðkE økÞku yLku) fnuðk ÷køÞk fu,
nu {qMkk (y÷i.) ! yk þnuh{kt íkku {kuxk sççkkh yLku òr÷{ ÷kufku Au,
su{Lkk {wfkçk÷kLke y{khk{kt þÂõík LkÚke yLku y{u íkku yk þnuh{kt íku
Mk{Þ MkwÄe Ëk¾÷ ÚkEþwt Lknª, ßÞkt MkwÄe yk sççkkheLk íÞkt {kisqË Au.
nk, íkuyku ynªÞktÚke Lkef¤e òÞ íkku ÃkAe y{u íku þnuh{kt Ëk¾÷ ÚkE
þfeyu Aeyu.
nÍhík {qMkk (y÷i.) ÃkkuíkkLke fki{ çkLke EMhkE÷ WÃkh yÕ÷kn
íkyk÷kLkk çkuþw{kh ELkk{kuLke MkkÚku Ëhuf zøk÷uLku Ãkøk÷u íku{Lke çk¤ðk¾kuhe
yLku ðkrnÞkíkÃkýkLkku yLkw¼ð fhíkk ykðe hÌkk níkk, Ãkhtíkw íku Ëhuf
ð¾íku Mkçkú yLku ÄehsÚke fk{ ÷uíkk hÌkk, õÞkhuÞ íku{Lkk {kxu çkËTËwyk
fhe Lknª, Ãkhtíkw íku ð¾íku íku{Lkk ykðk ðkrnÞkík sðkçkÚke ¾qçk rË÷økeh
yLku øk{økeLk ÚkE økÞk yLku íku{Lkk {kxu çkËTËwyk fhe. íku{Lkk nf{kt
“VkrMkfeLk”Lkk þçËLkku WÃkÞkuøk fÞkou. yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík {qMkk
(y÷i.)Lke Ëwyk fçkq÷ fhe ÷eÄe yLku íku{Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu Ãký
VkrMkfeLkLkwt Lkk{ ykÃke ËeÄwt yLku íku Ãkrðºk ¼qr{Úke íku ÷kufkuLku [k÷eMk
ð»kkou MkwÄe ðtr[ík fhe ËeÄk yLku yk ¾wÕ÷k {uËkLk{kt íku{Lku yuðk fuË
fhe ËeÄk fu MkðkhÚke Mkkts MkwÄe [k÷íkk hnuíkk níkk, Ãkhtíkw õÞktÞ sÃk Lk
níke (Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLkk hMkq÷ nÍhík {qMkk y÷i. Ãký íku{Lke MkkÚku
níkk yux÷u íku{Lke çkhfík yLku íku{Lkk «íkkÃku s yk VkrMkfeLk fki{ WÃkh
rþûkk Ëhr{ÞkLk Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLke ½ýe çkÄe Lkuy{íkku ðhMkíke hne
fu íku íkenLkk {uËkLk{kt íkuyku su çkkswyu [k÷íkk níkk, ðkË¤ íku{Lkk {kÚkk
WÃkh AktÞzku fhe Ëuíkwt níkwt. íku{Lkk ¾kðk {kxu {Òk yLku Mk÷ðk Wíkhíkk
níkk. íku{Lkk fÃkzkt {kuyTrsÍk MðYÃku Lk íkku {u÷k Úkíkk níkk yLku Lk s
Vkxíkkt níkkt yLku íku{Lku yuf [kuhMk ÃkÚÚkh ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku yLku
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku fu, ßÞkhu íku{Lku
ÃkkýeLke sYhík nkuÞ íkku yk ÃkÚÚkh WÃkh ÷kXe {khðkÚke íku{ktÚke çkkh
Íhýk ðnuíkkt ÚkE sþu. ykÚke ÃkÚÚkhLke Ëhuf çkkswyuÚke ºký-ºký Íhýkt
ðnuðk ÷køkíkk níkk yLku çkLke EMhkE÷Lkk çkkh fwxwtçkku{kt yk Íhýkyku
Lk¬e fheLku ðnU[ýe fhe Ëuðk{kt ykðíke níke, suÚke Í½zku Lk ÚkkÞ
yLku ßÞkhu Ãký yk ÷kufku fkuE MÚk¤uÚke {wMkkVhe fhíkk yLku ÃkAe õÞktf
Ãknkut[eLku Úkku¼íkk íkku yk ÃkÚÚkhLku íÞkt WÃkÂMÚkík òuíkk níkk. (fwíkwoçke)
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk «Míkwík rfMMkk îkhk «kó ÚkÞu÷ Ãkrhýk{ku
íkÚkk çkkuÄÃkkX yLku íkuLkk ÷k¼ku :
fwhTykLku fhe{{kt nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk rfMMkkLke yu «{kýu
Ëhfkh hk¾ðk{kt ykðe Au fu, {kuxk¼køkLke Mkqhíkku{kt íku{Lkwt ftELku ftE
ðýoLk ykðe s òÞ Au. fkhý yu Au fu, yk rfMMkkyku nòhku çk-
kuÄÃkkX yLku rnf{íkku WÃkh íkÚkk yÕ÷kn MkwçnkLknw ð íkyk÷kLke MktÃkqýo
fwËhíkLkk rðM{Þfkhe Mkkûkkífkhku WÃkh ykÄkrhík Au. suLkkÚke {Lkw»ÞLkwt
E{kLk ÃkrhÃkõð ÚkkÞ Au yLku íku{Lkk{kt y{÷e yLku Lkiríkf {køkoËþoLkku
Ãký çkuþw{kh Au. fkhý fu yk MÚk¤u yk rfMMkku MktÃkqýo rðøkík MkkÚku ykðe
økÞku Au íkku ÞkuøÞ yu s økýkÞ Au fu, íkuLkk MktË¼o{kt ykðu÷ LkMkeníkku,
çkkuÄÃkkX yLku {køkoËþoLkkuLkku y{wf rð¼køk Ãký ÷¾e Ëuðk{kt ykðu.
rVhykiLkLke {q¾oíkkÃkqýo ÞkusLkk yLku yÕ÷kn íkçkkhf ð íkyk÷k
íkhVÚke ykùÞosLkf Ãkrhýk{ :
rVhykiLkLku ßÞkhu yu òý ÚkE fu, çkLke EMhkE÷{kt fkuE Akufhku ÃkuËk
Úkþu, su rVhykiLkLke MkÕíkLkíkLke yÄkuøkríkLkwt fkhý çkLkþu íÞkhu EMhkE÷e
AkufhkykuLkku ðtþ çktÄ fhðk {kxu íkuýu Ãkwºkðtþ rLkftËLkLkku nwf{ ykÃÞku.
ÃkAe ÃkkuíkkLke hksfeÞ yLku ÔÞÂõíkøkík Ãkkì÷eMke «{kýu yuf ð»koLkk ÃkwºkkuLku
çkkfe hk¾ðk yLku çkeò ð»kuo ÃkuËk ÚkLkkh ÃkwºkkuLku fík÷ fhðkLkku fkÞËku
÷køkw Ãkkzâku. yÕ÷kn íkyk÷k yuðe fwËhík Ähkðíkku níkku fu, nÍhík {qMkk
(y÷i.)Lku íku s ð»kuo ÃkuËk fhðk{kt ykÔÞk nkuík fu su ð»kuo çkk¤fkuLku çkkfe
Akuze Ëuðk{kt ykðíkk níkk, Ãkhtíkw fwËhíkLku yu {tsqh níkwt fu, yk {q¾oLke
íku yíÞk[khe ÞkusLkkLku MktÃkqýo heíku íkuLkk WÃkh s W÷xkðe Ëuðk{kt ykðu
yLku íkuLku Mkkhe ÃkuXu {q¾o çkLkkððk{kt ykðu yux÷k {kxu nÍhík {qMkk
(y÷i.)Lku íku ð»ko{kt s ÃkuËk fÞko, su AkufhkykuLke níÞk fhðkLkwt ð»ko níkwt.
yLku ÃkkuíkkLke Wå[ fûkkLke rnf{íkÚke yuðwt MðYÃk WíÃkÒk fhðk{kt ykÔÞwt
fu, nÍhík {qMkk (y÷i.) Ãkkuíku íku sççkkh òr÷{Lkk ½h{kt WAuh Ãkk{u.
rVhykiLk yLku íkuLke ÃkíLkeyu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku þku¾ yLku WíMkknÚke
ÃkkuíkkLkk ½h{kt WAuÞko. Mk{økú þnuhLkk EMhkE÷e Akufhkyku nÍhík {qMkk
(y÷i.) nkuðkLke þtfk{kt fík÷ ÚkE hÌkk níkk yLku nÍhík {qMkk (y÷i.)
Ãkkuíku rVhykiLkLkk ½h{kt ykhk{, [iLk yLku EÍÍík íkÚkk {kLk-MkL{kLk
MkkÚku íkuLkk s ¾[uo Ãkk÷Lk-Ãkku»ký Ãkk{e hÌkk níkk.
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ën WÃkh [{ífkrhf ELkk{ yLku
rVhykiLkLke ÞkusLkkLkku yuf yLÞ çkË÷ku :
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu òu Mkk{kLÞ çkk¤fkuLke su{ fkuE ËkÞkLkwt
ËqÄ Mðefkhe ÷eÄwt nkuík íkku íkuLkwt Ãkk÷Lk-Ãkku»ký ÃkkuíkkLkk Ëw~{Lk rVhykiLkLkk
½h{kt Ãký ykhk{Úke ÚkÞwt nkuík, Ãkhtíkw nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ën
íku{Lke swËkEÚke ÃkhuþkLk hÌkk nkuík yLku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku Ãký
fkuE fkrVh †eLkwt ËqÄ {éÞwt nkuík. yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk ÃkÞøk-
BçkhLku fkrVh †eLkk ËqÄÚke çk[kðe ÷eÄk yLku íku{Lke ðkr÷ËnLku Ãký
swËkELke ÃkhuþkLkeÚke Aqxfkhku ykÃÞku yLku Aqxfkhku Ãký yu «{kýu fu
rVhykiLkLkk ½hLkk ÷kufku íku{Lkwt ynuMkkLk {kLke yk¼khe ÚkÞk. íku{Lkk
WÃkh ¼ux-MkkuøkkíkkuLkku ðhMkkË ÚkÞku yLku ÃkkuíkkLkk s r«Þ MktíkkLkLku ËqÄ
ÃkeðkzðkLkk çkË÷k{kt rVhykiLkLkk Ëhçkkh{ktÚke ð¤íkh Ãký {éÞwt yLku
Mkk{kLÞ MkuðfkuLke su{ rVhykiLkLkk ½h{kt Ãký hnuðwt Lk Ãkzâwt.
yþõíkkuLke {ËË íkÚkk {Ï÷qfLke Mkuðk ËeLk yLku ËwrLkÞk {kxu
VkÞËkfkhf yLku ÷k¼ËkÞf Au :
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu {ËÞLk þnuhLke çknkh fqðk WÃkh çku †eykuLku
òuE, su ÃkkuíkkLke f{òuheLkk fkhýu ÃkkuíkkLke çkfheykuLku Ãkkýe Ãkeðkze
þfíke Lk níke. yk †eyku rçkÕfw÷ ysLkçke yLku nÍhík {qMkk (y÷i.)
yuf {wMkkrVh níkk, Ãkhtíkw f{òuhku yLku yþõíkkuLke {ËË íkÚkk Mkuðk
rððufLkku íkfkËku yu yÕ÷knÃkkf Mk{eÃk r«Þ «ð]r¥k níke. yux÷k {kxu íku{ýu
íku{Lkk {kxu Ãkrh©{ fÞkou yLku íku{Lke çkfheykuLku Ãkkýe Ãkeðzkðe ËeÄwt. íkuLkku
Mkðkçk yLku çkË÷ku íkku yÕ÷kn íkyk÷kLke ÃkkMku {kuxku Au, ËwrLkÞk{kt Ãký
yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkk yk s y{÷Lku {wMkkrVh íkhefuLke ðtr[íkíkkLke
Ëþk{kt yuðku E÷ks çkLkkðe ËeÄku, su íku{Lke ykøk¤Lke ®sËøkeLke yuf
þkLk «{kýu þýøkkhLkwt {kæÞ{ çkLke økÞwt fu, nÍ. þwyÞTçk (y÷i.)Lke
Mkuðk fhðkLke yLku íku{Lkk s{kE çkLkðkLke «rík»Xk «kó ÚkE. ÞwðkLk
ÚkÞk ÃkAe su fkÞo íku{Lke ðkr÷Ëkyu fhðkLkwt níkwt, yÕ÷knÃkkfu økheçkeLke
ÃkrhÂMÚkrík{kt ÃkkuíkkLkk yuf LkçkeLkk nkÚku íkuLku Ãkqýo fhkÔÞwt.
çku ÃkÞøkBçkhku{kt yuf Mkuðf yLku çkeò Mkuðk ÷uLkkhLke ½xLkk,
íkuLke rnf{íkku yLku íkuLkk ykùÞosLkf ÷k¼ku :
nÍhík {qMkk (y÷i.) nÍ. þwyÞTçk (y÷i.)Lkk {fkLk WÃkh {nu{kLk
çkLkeLku rVhykiLke MkirLkfkuLkk zhÚke Mktíkkur»kík ÚkE økÞk íÞkhu nÍ. þwyÞTçk
(y÷i.)yu ÃkkuíkkLke rËfheykuLke Mk÷knÚke íku{Lku ÃkkuíkkLkk íÞkt Lkkufheyu
hk¾ðkLkku rð[kh ònuh fÞkou. íku{kt yÕ÷knÃkkfLke ½ýe çkÄe rnf{íkku
yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk MksoLk {kxu {nkLk {køkoËþoLk Au.
«Úk{ yu fu, nÍhík þwyÞTçk (y÷i.) yÕ÷kn íkyk÷kLkk Lkçke yLku
hMkq÷ níkk. yuf {wMkkVh ðíkLkÚke çkuðíkLk ÚkÞu÷kLke yux÷e {ËË fhðe
yu fkuE {kuxe ðkík Lk níke fu, y{wf Mk{Þ MkwÄe ÃkkuíkkLkk íÞkt fkuE Ãký
«fkhLke MkuðkLkk ð¤íkh rðLkk {nu{kLk çkLkkðeLku hk¾e ÷eÄk nkuík, Ãkhtíkw
÷øk¼øk íku{kt íku{Lke ÃkÞøkBçkh íkhefuLke rË½oár»x yLku Mk{sËkhe níke
yLku íku yu fu, nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkwt Wå[ «fkhLkwt Lkiríkf çk¤ yLku
íku{Lke ¾wÆkhe òýeLku yu Mk{S ÷eÄwt níkwt fu, íkuyku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe
{nu{kLkkuLku Mðefkhþu Lknª yLku fkuE yLÞ MÚk¤u [kÕÞk økÞk íkku íku{Lku
íkf÷eV Úkþu. yux÷k {kxu íku{ýu yuf yuðwt MðYÃk yÃkLkkÔÞwt fu, su{kt
yLÞkuLkk {kxu Ãký yk {køkoËþoLk Au fu, fkuELkk ½hu sELku ÃkkuíkkLkku ¼kh
íkuLkk WÃkh Lkkt¾ðku yu þhkVík yLku LkiríkfíkkÚke rðÃkheík Au.
çkeswt íku{kt yu rnf{ík Ãký níke fu, yÕ÷kn íkyk÷k nÍhík {qMkk
(y÷i.)Lku LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷íkÚke «ríkr»Xík fhðk EåAíkk níkk, suLkk
{kxu òu fu fkuE Mkt½»ko Lk íkku þhík Au yLku Lk s fkuE y{÷ yÚkðk Mkt½»ko
îkhk íkuLku «kó fhe þfkÞ Au. íku íkku {kºk yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke yÃkoý
ÚkÞu÷ ELkk{ nkuÞ Au, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLke xuð yu Au fu, íku ÃkkuíkkLkk
ÃkÞøkBçkhkuLku Ãký Mkt½»ko, {nuLkík yLku íkf÷eVLkk Ëkih{ktÚke ÃkMkkh fhu
Au, su yÏ÷kf {Lkw»ÞLke ÃkqýoíkkLkwt {kæÞ{ yLku yLÞku {kxu MkwÄkhýkLkwt
{kuxwt fkhý çkLku Au. nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ®sËøke íku Mk{Þ MkwÄe
þkne «rík»Xk yLku MkL{kLk{kt ÃkMkkh ÚkE níke, nðu ykøk¤ WÃkh íku{Lku
yÕ÷kn íkyk÷kLke {Ï÷qf {kxu nkËe ({køkoËþof) yLku hunçkh íkÚkk
íku{Lkk MkwÄkhf çkLkkððkLkk níkk, nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)Lke MkkÚku yk
{nuLkík-{sqheLkk fhkh{kt íku{Lkk yÏ÷kf yLku ðíkoýqtfLke fu¤ðýeLkwt
hnMÞ Ãký AwÃkkÞu÷wt níkwt.
ºkeswt yu fu, su Mkuðk íku{Lke ÃkkMkuÚke ÷uðk{kt ykðe íku çkfheyku
[hkððkLke níke. yu íkyÍÍwçkLke ðkík Au fu, yk fk{ {kuxk ¼køkLkk
ytrçkÞk (y÷i.) ÃkkMkuÚke ÷uðk{kt ykÔÞwt Au. fËk[ íku{kt yu hnMÞ nþu
fu çkfhe yuf yuðwt òLkðh Au, su ÃkkuíkkLkk xku¤k{ktÚke ¾MkeLku yLkks
(½kMk)Lke ykøk¤-ÃkkA¤ ËkuzðkLke xuð Ähkðu Au, suLkkÚke [hkðLkkhLku
ðkhtðkh økwMMkku ykðu Au. yk økwMMkkLkk Ãkrhýk{u òu íku ËkuzLkkhe çkfheyku
WÃkhÚke Lksh nxkðe ÷u íkku çkfhe nkÚk{ktÚke síke hnu Au yLku íku ðYLkku
fkur¤Þku çkLke òÞ Au yLku ÃkkuíkkLke {hSLkk íkkçku [÷kððk {kxu íkuLku
{khÃkex fhu íkku íku yux÷e yþõík yLku f{òuh Au fu, Úkkuzku Ãký {kh
ðkøkíkkt íkuLkku Ãkøk íkqxe òÞ Au. yux÷k {kxu økkuðk¤eÞkyu ¾qçk Äehs
yLku MknLkþe÷íkkÚke fk{ ÷uðwt Ãkzu Au. Mkk{kLÞ yÕ÷knÃkkfLke {Ï÷qfLkku
Ãký ytrçkÞk (y÷i.)Lke MkkÚku ykðku s ÔÞðnkh nkuÞ Au, su{kt ytrçkÞk
(y÷i.) Lk íkku íku{LkkÚke yr÷Ãík yLku çkuÃkhðk ÚkE þfu Au yLku Lk s
íku{Lke WÃkh ðÄkhu Mkge fheLku íku{Lku {køko WÃkh ÷kðe þfu Au, çkÕfu
íku{ýu Äehs yLku MknLkþe÷íkkLku s ÃkkuíkkLkwt nrÚkÞkh çkLkkððwt Ãkzu Au.
fkuELku fkuE nkuÆku yÚkðk Lkkufhe MkkutÃkðk {kxuLke W¥k{ heík :
yk rfMMkk{kt nÍhík þwyÞTçk (y÷i.)Lke rËfheyu ßÞkhu ÃkkuíkkLkk
rÃkíkkLku Mk÷kn ykÃke fu, {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku Lkkufh íkhefu hk¾e
÷uðk{kt ykðu. yk Mk÷knLke Ë÷e÷ yu ðýoLk fhe fu, W¥k{ Mkuðf íku s
ÔÞÂõík nkuE þfu Au, su þÂõíkþk¤e Ãký nkuÞ yLku «{krýf Ãký nkuÞ.
þÂõíkþk¤eLkku ¼kðkÚko íku MkkutÃku÷ fk{ fhðkLke þÂõík yLku ûk{íkkðk¤ku
nkuðwt yLku y{eLk («{krýf)Lkku ¼kðkÚko yu Au fu, íkuLkk ¼qíkfk¤Lke
®sËøkeLke nk÷íkku íkuLke y{kLkíkËkhe («{krýfíkk) yLku ËÞkLkíkËkhe
(rLk»Xk) WÃkh økðkn nkuÞ. yksfk÷ rðrðÄ Mkhfkhe yLku økuhMkhfkhe
Lkkufheyku yLku nkuÆkyku {kxu rLk{ýqtfLkku su rMkØktík hk¾ðk{kt ykðu Au,
íkuLkk {kxu yhsËkhku{kt su ¾krMkÞíkku yLku ÷ûkýku òuðk{kt ykðu Au,
òu rð[kh fheyu íkku çkÄwt s {kºk çku þçËku{kt ¼uøkwt ÚkkÞ Au. çkÕfu
íkuLke þhíkkuLke rðøkík{kt Ãký yk «fkhLkwt XkuMkÃkýwt nkuíkwt LkÚke. fkhý fu
«{krýfíkk yLku rLk»Xk íkku õÞktÞ ÷ûk{kt ÷uðk{kt s LkÚke ykðíke, {kºk
rzøkúeLke ÞkuøÞíkk {kÃkËtz nkuÞ Au. yksfk÷ ßÞkt ftE Ãký Mkhfkhe yÚkðk
økuhMkhfkhe MktMÚkkykuLke ÔÞðMÚkk{kt ¼ú»xk[kh òuðk {¤u Au, íku {kuxu¼køku
yk s ÔÞÂõík ßÞkhu «{krýfíkk yLku rLk»XkÚke fkuhku nkuÞ Au, íkku ÃkAe íku
fk{[kuhe yLku ÷kt[-hw~ðíkLkk Ãký yuðk-yuðk {køkkou þkuÄe fkZu Au fu,
fkuE fkÞËkLke Ãkfz{kt Ãký ykðíkk LkÚke. yk s çkkçkíku yksu ËwrLkÞkLke
{kuxk¼køkLke Mkhfkhe yLku økuhMkhfkhe MktMÚkkykuLku çkufkh yLku LkwfMkkLk-
fkhf çkLkkðe hk¾e Au. RM÷k{e ÔÞðMÚkk{kt yux÷k {kxu s yu çkkçkíkLku

½ýwt s {níð ykÃkðk{kt ykÔÞwt Au fu, suLke çkhfíkku ËwrLkÞkyu MkËeyku
MkwÄe òuE Au.
òËqøkhku yLku ÃkÞøkBçkhkuLkk ÔÞðnkhku{kt W½kzku íkVkðík :
rVhykiLku ßÞkhu òËqøkhkuLku ¼uøkk fÞko níkk yLku Mk{økú hkßÞ yLku
fki{Lkku ¼Þ íku{Lke Mkk{u {qfeLku fkÞo fhðkLkwt fÌkwt níkwt íkuLkku íkfkËku yu
níkku fu, Ãkkuíku ÃkkuíkkLkwt fkÞo Mk{SLku íku MkuðkLku rË÷kuòLkÚke ytò{ ykÃku,
Ãkhtíkw íÞkt ÚkÞwt yu fu r¾Ë{ík þY fhíkkt Ãknu÷kt s MkkuËkçkkS þY ÚkE
økE níke fu, òËqøkhkuyu Mkðk÷ fÞkou fu y{Lku þwt {¤þu ?
yuLkkÚke rðÃkheík çkÄk s ytrçkÞk (y÷i.)Lkwt ònuh yu÷kLk yk nkuÞ
Au, “ð{k yMkTy÷wfw{ y÷Þrn r{Lk ysThe” (h6:109) yux÷u fu, “nwt
ík{khe ÃkkMkuÚke ÃkkuíkkLke MkuðkLkwt fkuE ð¤íkh LkÚke {ktøkíkku.” yLku ytrçkÞk
(y÷Þrn{wMMk÷k{)Lke íkç÷eøk íkÚkk ËyðíkLkk yMkhfkhf nkuðk{kt
íku{Lke yk “røkLkk” (rË÷Lke {k÷Ëkhe)Lke rMkVíkLke ¼khu Ë¾÷økehe
Au. ßÞkhÚke ËeLkLkk W÷{k, {wVíkeyku, ¾íkeçkku yLku ðyTÍLke MkuðkLke
RM÷k{e ÔÞðMÚkk çkÞíkw÷{k÷ ðøkuhu Lk hne, íku{Lke íky÷e{, ðyTÍ íkÚkk
E{k{ík WÃkh Ãkøkkh ÷uðkLke {sçkqhe ykðe Ãkze, íkuLku òu fu ÃkkA¤Úke
ykðLkkh VwfnkLkk {íku {sçkqheLkk Ëhßò{kt òEÍ Xhkððk{kt ykÔÞwt
Au, Ãkhtíkw yu{kt þtfk LkÚke fu, yk ð¤íkh ÷uðkLke yMkh Ëyðíkku-íkç÷eøk
íkÚkk {Ï÷qfLke MkwÄkhýk WÃkh yíÞtík ¾hkçk ÚkE, suýu íku{Lkk «ÞíLkkuLkku
÷k¼ ½ýku s ykuAku fhe LkktÏÞku.
rVhykiLke òËqøkhkuLkk òËqLke nfefík :
íku ÷kufkuyu ÃkkuíkkLke ÷kXeyku yLku ËkuhzktykuLku Ëu¾kð{kt MkkÃk çkLk-
kðeLku çkíkkÔÞk níkk, þwt íku ¾hu¾h MkkÃk çkLke økÞk níkk ? yk çkkçkíku
fwhTykLku fhe{Lkk þçËku “Þw¾GÞ÷w E÷Þrn r{Lk...” (h0:66) Úke yu
òý ÚkkÞ Au fu, íku ðkMíkð{kt MkkÃk çkLÞk Lk níkk, çkÕfu íku yuf «fkhLkwt
{uM{urhÍ{ níkwt, suýu WÃkÂMÚkík ÷kufkuLkk rð[khku WÃkh fkçkq {u¤ðeLku yuf
«fkhLke LkshçktËe fhe ËeÄe níke, suÚke WÃkÂMÚkík ÷kufkuLku íku nhíkk-Vhíkk
MkkÃk Ëu¾kðk ÷køÞk níkk.
yuLkkÚke yu sYhe LkÚke Úkíkwt fu, fkuE òËqÚke fkuE ðMíkwLke ðkMíkrðõíkkLkwt
ÃkrhðíkoLk s LkÚke ÚkE þfíkwt ? yux÷e òý ÚkkÞ Au fu, yk òËqøkhkuLkku
òËq {q¤ ÃkËkÚkoLkwt ÃkrhðíkoLk fhðkLke fûkkLkku Lk níkku.
ÃkÞøkBçkhLke ËyðíkLkku yuf {níðLkku rMkØktík :
íku{kt yu ðkík ðýoLk ÚkE Au fu, rðhkuÄe Ãkûk fux÷kuÞ çkkøke yLku
øk{u íkuðk yfeËkyku yÚkðk {kLÞíkkyku Ähkðíkku nkuÞ, MkwÄkhýk yLku
rnËkÞíkLke Vhs yËk fhLkkhkyku {kxu sYhe Au fu, íku{Lke MkkÚku Ãký
n{ËËeo yLku ¼÷kELkk ytËksÚke rðLk{ú ðkík fhu. íkuLkwt Ãkrhýk{ yu
nkuE þfu Au fu, suLku MktçkkuÄLk fhðk{kt ykðu Au, íku ftEf rð[kh yLku
®[íkLk fhðk {sçkqh ÚkE òÞ yLku íkuLkk rË÷{kt yÕ÷knÃkkfLkku zh
çkuMke òÞ.
rVhykiLk su ¾wËkELkku ËkðuËkh sççkkh yLku òr÷{ Au, su ÃkkuíkkLke
òíkLke Mkwhûkk {kxu nòhku çkLke EMhkE÷Lkk çkk¤fkuLke níÞk fhðkLkku
yÃkhkÄe Au. íkuLkk íkhV Ãký yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk ¾kMk ÃkÞøkBçkhkuLku
{kuf÷u Au íÞkhu yu {køkoËþof rMkØktíkku ykÃkeLku {kuf÷u Au fu, íku{Lke MkkÚku
rðLk{ú ðkík fhku, suÚke íku{Lku ®[íkLk-{LkLkLkku {kufku {¤u yLku yk íkuLkk
WÃkh Au fu, ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kLke òý{kt níkwt fu, rVhykiLk ÃkkuíkkLke
çkøkkðíkÚke yLku økw{hkneÚke yxfðkLkku LkÚke. Ãkhtíkw ÃkkuíkkLkk ÃkÞøkBçkhkuLku
yu rMkØktíkLkk ÃkkçktË çkLkkððkLkk níkk, suLkk îkhk yÕ÷kn íkyk÷kLke
{Ï÷qf rð[khðk yLku Mk{sðk WÃkh {sçkqh ÚkELku yÕ÷kn íkyk÷kLkk
zh íkhV ykðe òÞ. rVhykiLkLke rnËkÞík ÚkkÞ fu Lk ÚkkÞ, Ãkhtíkw rMkØktík
yLku rLkÞ{ yu s nkuðku òuEyu, su rnËkÞík yLku MkwÄkhýkLkwt {kæÞ{

çkLke þfu.
yksfk÷ su ½ýk çkÄk rþrûkíkku ÃkkuíkkLkk {ík¼uËku{kt yufçkeòLkk
rðYØ çkku÷u Au íkÚkk ykûkuÃk-«ríkykûkuÃkLku RM÷k{Lke Mkuðk Mk{S çkuXk
Au íku{ýu yk çkkçkíku rð[kh fhðku òuEyu.
rVhykiLke òËqøkhkuLkwt {wMk÷{kLk ÚkELku rMksTËn{kt Ãkze sðwt :
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ÷kXe ßÞkhu ysøkh çkLkeLku {kºk Ëu¾kðLkk
MkkÃkkuLku øk¤e økE íkku yk ÷kufku òËqLkk rLk»ýktík níkk, íku{Lku rðïkMk ÚkE
økÞku fu, yk fk{ òËq îkhk ÚkE þfíkwt LkÚke, çkÕfu yk rLk:þtf {kuyTrsÍku
Au, su ¾kMk yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhíkÚke ònuh ÚkÞku Au. yux÷k {kxu
rMksTËn{kt Ãkze økÞk yLku ònuhkík fhe ËeÄe fu, y{u nÍhík {qMkk yLku
nÍhík nkYLk (y÷i.)Lkk ÃkhðhrËøkkh WÃkh E{kLk ÷E ykÔÞk. nËe»k
þheVLke y{wf rhðkÞíkku{kt Au fu, yk òËqøkhkuyu rMksTËn{ktÚke íÞkt
MkwÄe {kÚkwt Lk WXkÔÞwt, ßÞkt MkwÄe fu íku{Lku sÒkík yLku ËkuÍ¾Lkku Mkkûkkífkh
fwËhíku fhkðe Lk ËeÄku. (Ynw÷ {ykLke)
yk yÕ÷knÃkkfLkwt ELyk{ yLku {nkLk WÃkfkh níkku. Aíkkt Þn-
qËeykuyu nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lku íkqh Ãknkz WÃkh yÕ÷knÃkkf
íkhVÚke íkðhkík rfíkkçk ykÃkðk {kxu çkku÷kððkLkk Mk{Þøkk¤k{kt yuf
MkkuLkkLkku ðkAhzku çkLkkðe íkuLke Ãkqò fhðkLkwt þY fhe ËeÄw. yk {nkLk
økwLkku níkku. Aíkkt yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkku yk økwLkkun {kV fÞkou. yLku
su «{kýu rVhykiLk íkÚkk íkuLkk ÷~fhLkku Mkk{qrnf LkkMk fÞkou, íkuðku yÍkçk
ÞnqËeyku WÃkh WíkkÞkou Lknª, íkku yÕ÷kn íkyk÷kLkku þw¢ yLku yk¼kh
{kLkku.
nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ íkqh Ãknkz WÃkhÚke ßÞkhu ÃkkAk VÞko,
íkku Mkg økwMMku ÚkÞk. yLku su ÷kufkuyu ðkAhzkLke Ãkqò fhe níke, íku{Lku
yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke Mkò{kt yufçkeòLku fík÷ fhðkLkku nwf{ fhðk{kt

ykÔÞku. yk «{kýu ykÃkMk{kt ºký nòh {kýMkku fík÷ ÚkE økÞk. ÃkAe
nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lke Ëwyk yLku ykSÍeÚke yÕ÷knÃkkfu íkkiçkk
fçkq÷ fhe yLku {hLkkhLku (þnkËík) íkÚkk {khLkkhLkk økwLkkn {kV fÞko.
nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ íkkihkík ÷E ykÔÞk íkku fux÷kf þh-
khíke ÷kufkuyu fÌkwt fu, ßÞkt MkwÄe n{ku yÕ÷knÃkkfLku ÃkkuíkkLke Lksh Mkk{u
òuEyu Lknª, íÞkt MkwÄe ík{khe WÃkh E{kLk ÷kðeþwt Lknª. yÕ÷knÃkkfu
yk çkuyËçkeLku ÷E íku{Lkk WÃkh rðs¤e Ãkkze. suÚke íku Mkki {he økÞk.
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu Ëwyk fhe fu, yÕ÷kn íkyk÷k ! yk ÷kufku {Lku
çkËLkk{ fhþu, fu nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{u n{khk {kýMkkuLku {khe
LkktÏÞk. {kxu ykÃk {kVe ykÃke yu{Lku MkSðLk fhe ykÃkku. íkku yÕ÷knÃkkfu
íku{Lku Sðtík fhe ykÃÞk fu, fËk[ ík{ku WÃkfkh {kLkku.
yu s «{kýu rVhykiLkLkk zwçÞk çkkË ÞnqËeykuLku nwf{ fÞkou fu,
ík{khk yMk÷ ðíkLk rMkrhÞk sE íÞktLke “y{kr÷fk” fki{Úke rsnkË
fhku. Ãkhtíkw ÞnqËeykuyu íÞkhu Ãký çkËík{eÍeÚke sðkçk ykÃÞku fu, {qMkk
(y÷ÞrnMMk÷k{) ! n{ku rsnkË{kt sE þfíkk LkÚke. LkWÍwrçkÕ÷kn !
ík{ku yLku ík{khk ¾wËkÃkkf rsnkË fhðk òyku.
yk çkËík{eÍeLke Mkò{kt yÕ÷knÃkkfu íku{Lku [k÷eMk ð»ko MkwÄe
rMkLkkELkk hý{kt ¼xfíkk hkÏÞk. íÞkt Ãký íku{Lkk WÃkh ½ýk WÃkfkhku
fÞko. økh{eÚke çk[ðk {kxu ðkË¤kuLkku AktÞku fÞkou, ¾kðk {kxu {Òk yLku
MkÕðk WíkkÞko.
{Òk : MkkçkwËkýk suðzk MkVuË yLku {eXk Ëkýk hkºku Íkf¤{kt
ðhMkíkk níkk. yLku íku{Lkk ÷~fhLke ykswçkksw íkuLkk Zøk÷k ÚkE síkk
níkk. Ëhuf ÃkkuíkkLke sYhík {wsçk íkuLku ðeýe ÷kðíkku níkku.
MkÕðk : çkxuh Ãkûke ÷~fhLke ykswçkksw nßòhkuLke MktÏÞk{kt Wíkhe
síkk níkk. yLku ytÄkY Úkíkkt íkuLku Ãkfze ÷kðe ¾kíkk níkk. {wÆíkku MkwÄe
ÞnqËeyku yk çkÒkuð ðMíkw ¾kíkk hÌkk. sYhík Ãkwhíkw ÷uðkLke søÞkyu íkuLkku
Mktøkún fhe çkøkkzíkk hÌkk.
ÞnqËeyku støk÷{kt ¼xfíkk ¼xfíkk ÚkkõÞk íkÚkk yuf s «fkhLkk
¾kðkÚke yf¤kE økÞk, íkku íku{ýu nÍ. {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Úke þnuh{kt
ðMkðkLke Ëh¾kMík fhe. yÕ÷knÃkkfu íku{Lku yuf þnuh{kt Ëk¾÷ ÚkE íku
Víkn fhðkLke ¾wþ¾çkhe ykÃke. Vh{kÔÞwt fu, Ëk¾÷ Úkíke ð¾íku yÕ÷kn
íkyk÷kLkku yk¼kh {kLke MksËku fhþku, yLku ÃkkuíkkLkk økwLkknkuLke {kVe
{ktøkþku, íkku n{ku ík{khk økwLkkn {kV fhe ykÃkeþwt. Ãkhtíkw yk þnuh Víkun
ÚkÞk çkkË íkkiçkk fhðkLke søÞkyu çkeòu ¾kuxku yÚko ðøkhLkku çkfðkMk fhðk
{ktzÞk íkÚkk þnuh{kt sELku Ãký yÕ÷knÃkkfLke LkkVh{kLke yLku rþfo
fhðk ÷køÞk. íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu Ã÷uøkLkku yÍkçk Wíkkhe nòhkuLku
{kiíkLkk ½kx WíkkÞko.
yu s «{kýu ßÞkhu þnuh{kt Ëk¾÷ Úkíkk Ãknu÷kt støk÷{kt hÍ¤e
hÌkk níkk yLku íku{Lku ÃkkýeLke Mk¾ík sYhík níke, íkku yÕ÷knÃkkfu nÍ.
{qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {wyrsÍk {khVíku ÃkÚÚkh WÃkh ÷kfze {khðkÚke
ÃkkýeLkk çkkh Íhýkt ðnkÔÞk. suÚke Ëhuf fçke÷kLkk ÷kufku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk
ÍhýktÚke Ãkkýe Ãkeðk {ktzÞk. yk çkLkkð ½ýe ð¾íku çkLÞku. yLku yk
«{kýu A ÷k¾ ÞnqËeyku {kxu ÃkkýeLke ÔÞðMÚkk fhðk{kt ykðe.
yk «fkhLke MktÏÞkçktÄ Lkuy{íkku-WÃkfkhkuLku íku{ýu XwfhkÔÞk. òýe
òuELku nwf{kuLkku yLkkËh fÞkou, íkku ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke íku{Lke
ÃkkMkuÚke hkßÞ fkh¼kh ÷E ÷eÄku. íku{Lku EÍÍík yLku {kLk-MkL{kLkLke
søÞkyu y¼køÞ, {kuníkks çkLkkðe ËeÄk. yLku y¤¾k{ýk Úkíkkt íkuyku
yÕ÷knÃkkfLkk økwMMkkLku Ãkkºk ÚkE økÞk.
yk çkÄw ÚkðkLkk {níðLkk fkhýku{kt íku{Lkku ½{tz, yntfkh fhe
yÕ÷knÃkkfLkk nwf{kuLkku yLkkËh fhðku íkÚkk LkçkeykuLkwt yÃk{kLk fhðwt,
íku{Lku íkÚkk íku{Lkk yLkwÞkÞeykuLku íkwåA Mk{sðk çkÕfu íku{Lkk WÃkËuþku
yLku LkMkeníkku Lk {kLkðkLke MkkÚku íku{Lku (LkçkeykuLku) þneË fhe LkktÏÞk.

nÍhík ÍfrhGÞk, nÍhík ÞÌkk yLku nÍhík þyTÞk y÷Þrn{wMMk÷k{
yu{Lkk nkÚku þneË ÚkÞk. nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lku Ãký ½ýk Mkík-
kÔÞk. yu{Lkk WÃkh rðrðÄ «fkhLkk ykûkuÃkku ÷økkzÞk.
ÞnqËeykuLku nwf{ níkku fu, þrLkðkhu {kºk EçkkËík (WÃkkMkLkk) s fhðe.
çkeò fk{kuLke su{ {kA÷eLkk rþfkhÚke hkufðk{kt ykÔÞk. Aíkkt yu{ýu
ne÷k-ÞwÂõíkÚke Ãkkýe hkufe ÷eÄwt yLku Lkuf ÷kufkuLkk Mk{òððk Aíkkt ðkík
Lk {kLke, íkku yÕ÷knÃkkfu Lkkhks ÚkE íku{Lke ònuhe þf÷ ðktËhkykuLke
su{ fhe ËeÄe.
ÞnqËeyku{kt ykÃkMke fkixwtrçkf Í½zk{kt yuf Mkøkkyu çkeò MkøkkLku
{khe LkktÏÞku yLku ÃkAe Ãkkuíku s nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ ÃkkMku sE
¾qLkeLkku Ãk¥kku ÷økkze íkuLkkÚke çkË÷ku ÷uðkLke {ktøkýe fhe. ¾qLkeLkku Ãk¥kku
÷køkíkku Lk níkku, íkku nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{u yÕ÷kn íkyk÷kLke
ðneLke hkn òuE. yÕ÷knÃkkf íkhVÚke nwf{ ykÔÞku fu, yuf økkÞLkku ðÄ
(Íwçkn) fhe íkuLkku yuf xwfzku {]íÞw Ãkk{u÷ {kýMkLkk çkËLk MkkÚku ÷økkzku,
íku Sðtík ÚkE ÃkkuíkkLkk níÞkhkLku çkíkkðe ykÃkþu.
Ãkhtíkw ÞnqËeykuyu ÃkkuíkkLke ykËík «{kýu yk nwf{ {kLkðkLke søÞkyu
fÌkwt fu, ík{ku y{khe {~fhe fhku Aku ? yuLkkÚke {]íÞw Ãkk{u÷ {kýMk
fuðe heíku Sðtík ÚkE ÃkkuíkkLkk níÞkhkLkwt Lkk{ ykÃke Ëuþu ? nÍ. {qMkk
(y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, nwt yÕ÷knÃkkfLkku Lkçke Awt. n{kY fk{ ÷kufkuLke
rnËkÞík-{køkoËþoLkLkwt Au. {~fhe fhðe íkku çkuðfqVkuLkwt fk{ Au.
íÞkh çkkË økkÞ rðþu rðrðÄ «fkhLkk Mkðk÷ku fhíkk hÌkk. Auðxu
½ýe {kut½e økkÞ ¾heËðe Ãkze. íkuLku fkÃke {hLkkh ({]íkf)Lkk þheh MkkÚku
íkuLkku xwfzku ÷økkzÞku ({kÞkou), íkku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke íku Sðtík ÚkE
økÞku. yLku íkuýu ÃkkuíkkLkk níÞkhk íkhefu ¼ºkeòykuLkwt Lkk{ ÷eÄwt fu {k÷Lke
÷k÷[{kt íku{ýu {Lku {khe LkktÏÞku. ykx÷wt çkíkkðe Vhe íku {he økÞku. yu
s «{kýu yÕ÷knÃkkf {]íkfkuLku Sðtík fhþu. ÃkkuíkkLke yÃkkh þÂõík yLku

fwËhíkLkk ykðk ½ýk Lk{qLkk íku ÷kufkuLku çkíkkðu Au.
y{qf ÞnqËe {wLkkrVfku ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke
íkðhkík{kt ðýoLk fhu÷ rLkþkLkeyku fËe {wÂM÷{ku Mk{ûk fne ykÃkíkk
níkk, íkku çkeò ÞnqËe íku{Lku yk «{kýu fhðkÚke hkufíkk níkk fu, ík{khe
rfíkkçkLke yk «fkhLke MkLkËku ík{ku fu{ çkeòykuLku fne ykÃkýe rðYØ
økðkneyku çkíkkðku Aku ? ík{Lku ¾çkh LkÚke fu rfÞk{íkLkk rËðMku {wMk÷{kLk
yk Ë÷e÷ku ðzu yÕ÷knÃkkfLke Mk{ûk ykÃkýLku swêk Ãkkzþu.
yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au fu, yk LkkËkLk ÞnqËeykuLku yux÷e ¾çkh
LkÚke fu, yÕ÷knÃkkf íkku ¼uËLke íku çkÄe s ðMíkwyku òýu Au, su íku ÷kufku
AqÃkkðe hÌkk Au. íkÚkk su íku ÷kufku ònuh fhu Au. íkuLkk {kxu ykfkþ-
Ãkkíkk¤-fkÞLkkík (çkúñktz)Lke fkuE ðMíkw AqÃke LkÚke.
ÞnqËe ykr÷{kuLke yuf yÏ÷kfe f{Íkuhe níke fu, íku ÃkkuíkkLkk ykŠÚkf
÷k¼ {kxu y¼ý ÷kufkuLke EåAkLkwMkkh ¾kuxk {My÷k yLku sqXe ðkíkku
½zíkk níkk. y{qf ðMíkwykuLkku ÃkkuíkkLkk íkhVÚke ðÄkhku fhe íkuLku yÕ÷kn
íkyk÷kLkwt f÷k{ fnuíkk níkk. yLku y{qf ðMíkwyku AqÃkkðíkk níkk. su{fu
ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke LkwçkqÔðík çkkçkíku íkkihkíkLkk y{qf
÷¾kýkuLku AqÃkkðíkk níkk, íkku y{qf çkkçkíkku sqXe Ãký ÷¾e Lkkt¾íkk
níkk.
fwhTykLk þheV ÞnqËeykuLkk çkeò ykr÷{ku yLku ËwhðuþkuLkk ð¾ký
Ãký fhu Au fu, íkuyku nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lke þheyík «{kýu
y{÷ fhíkk níkk. yLku ßÞkhu ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke
LkwçkqÔðíkLke ¾çkh Ãkze íkku ÃkAe ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke
þheyík WÃkh E{kLk ÷kÔÞk. ÞnqËeykuyu nÍhík EMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lku
Ãký swXkzÞk yLku íku{Lkk WÃkh íkÚkk íku{Lke Ãkrðºk {kíkk nÍhík {hÞ{
(hËe.) rðYØ Ãký ¾kuxk ykûkuÃkku ½zÞk.
ÞnqËeykuLku ßÞkhu ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke þheyík

WÃkh E{kLk ÷kððkLkwt fnuðk{kt ykðíkw íÞkhu íku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke
þheyík WÃkh y{÷ fhðkLkwt çknkLkwt fkZíkk níkk. íkku yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt
fu, ßÞkhu {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ ík{Lku ¾wÕ÷k yLku MÃk»x {wyrsÍn
çkíkkðíkk níkk, íÞkhu íkku ík{u íkuLkku rðhkuÄ fhíkk níkk, ðkAhzkLke Ãkqò
ík{u þY fhe íÞkhu ík{kY nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh E{kLk
õÞkt økÞw níkwt ? {ík÷çk fu yk yuf ¾kuxw çknkLkwt Au.
ÞnqËeyku ÃkkuíkkLke rfíkkçk yLku þheyík Akuze òËw suðe Lkfk{e
ðMíkwyku íkhV ËkuhðkE økÞk níkk.
ÞnqËeyku{kt òËw Vu÷kðkLkk çku fkhýku níkk : (1) nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk s{kLkk{kt rsÒkkík yLku ELMkkLk MkkÚku hnuíkk
níkk. íkku fux÷kf Lkk÷kÞf rsÒkkík ÷kufkuLku Äkufku ykÃkíkk níkk fu, yk
òËw y{kuyu nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Úke s rþÏÞku Au. yLku
òËwÚke s íku{Lke nwfq{ík [k÷u Au. (LkWÍwrçkÕ÷kn) {kxu ÞnqËeyku Ãký
÷k÷[{kt ykðe rþ¾ðk {ktzÞk. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkku hÆ fÞkou fu,
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt yk fk{ s LkÚke, çkÕfu íku íkku
n{khk Lkuf çktËk Au. íku{Lku n{u Mk¥kk ykÃke yLku íku{ýu Ãký Ëwyk fhe
Au. íku{Lku yk nwfq{ík òËwLkk «íkkÃku LkÚke {¤e. òËw íkku fw£ Au, yLku
Lkçkeyku fw£ fhíkk LkÚke.
ÞnqËeyku{kt òËw Vu÷kðkLkwt çkesw fkhý yu níkwt fu, yuf s{kLkk{kt
Ehkf{kt òËwøkhkuLkwt òuh ðÄe økÞw níkwt. íkku òËw yLku {kuyrsÍnLkku Vfo
íkÚkk ¼uË ònuh fhðk {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu nkYík-{kYík Lkk{e çku
Vrh~íkkykuLku òËwLkwt ¿kkLk ykÃke {kLkð MðYÃku {kufÕÞk níkk. íku{ýu ÷kufkuLku
òËw íkÚkk {kuyrsÍnLkku Vfo çkíkkÔÞku. íkÚkk òËwLke çkwhkEyku ðýoLk fhe
íkuLkkÚke Ëqh hnuðkLke yk¿kk ykÃke. Aíkkt y{qf ÷kufku sqXe ðkíkku çkLkkðe
íku{Lke ÃkkMkuÚke òËw rþ¾íkk níkk. yk Vrh~íkkyku íku{LkkÚke yk òËw WÃkh
y{÷ Lk fhðkLkku fhkh ÷uíkk níkk. yk ÷kufku íÞkh çkkË fhkh¼tøk fhe
òËwLkku ¾kuxku WÃkÞkuøk fhíkk níkk. yk yÕ÷knÃkkf íkhVÚke yuf Ãkrhûkk
níke. LkVk-LkwfMkkLkLkku {kr÷f íkku yuf yÕ÷knÃkkf s Au. òËw fhLkkh
fkuELku LkVku fu LkwfMkkLk Ãknkut[kzðkLkku fkuE yrÄfkh Ähkðíkku LkÚke.
yk rfMMkk{kt Eçkúík Au fu, su fki{ yÕ÷knÃkkfLke rfíkkçk yLku íkuLkk
hMkq÷ MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lke íky÷e{ (rþûký)Lku Äkufku fhe
Akuze ykÃku Au, íkku yÕ÷kn íkyk÷k íku{Lku òËw suðe E{kLk ¾hkçk
fhLkkh rçkLksYhe çkkçkíkku{kt {~økw÷ fhe ykÃku Au. yLku íku Mkkhe
íky÷e{Úke ðtr[ík ÚkE sE ÃkkuíkkLkwt E{kLk ¾hkçk fhu Au. çkÕfu çkeò
÷kufkuLkk E{kLk çkøkkzðk{kt ¼køkeËkh ÚkE ÃkkuíkkLke ËwLÞk íkÚkk ykr¾hík
çkhçkkË fhu Au.
ÞnqËeyku nÍhík WÍih y÷ÞrnMMk÷k{Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkk Ãkwºk
{kLkíkk níkk. (LkWÍwrçkÕ÷kn) íkÚkk ÃkkuíkkLkk rMkðkÞ çkeò fkuELku sÒkíkLkk
nfËkh Mk{síkk Lk níkk.
ÞnqËe ÷kufku ÃkkuíkkLkku nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)Lke yð÷kË{ktÚke nkuðkLkku
Ëkðku fhe ½{tz fhíkk níkk fu, çkwÍwøkeo íkÚkk LkwçkqÔðíkLkku ðkÞËku Võík Þn-
qËeyku {kxu Au. íkku íkuLkk sðkçk{kt yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt fu, yk ðkÞËku
n{khk íkhVÚke nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)Lku ÚkÞku níkku. yÚkkoíkT ykÃkLkk çkÒkuð
ÃkwºkkuLke yð÷kË {kxu níkku. su{kt nÍhík EM{kE÷ y÷ÞrnMMk÷k{ yLku
íku{Lke yð÷kË (ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) Ãký þk{u÷ Au.
yLku yk ðkÞËku yuf þíko MkkÚku níkku fu, íku ÷kufku fw£, rþfo yLku
çkqhk f]íÞku fhe Íkr÷{ Lk çkLke økÞk nkuÞ. {kxu yíÞkh MkwÄe íku nÍhík
EMnkfLke yð÷kË{kt hne. Ãkhtíkw íku{ýu ÷økkíkkh ELyk{kuLke Lkkfÿe
fhe. yLku yuf ¾hkçk çkøkzu÷ fki{{kt su Ëwøkwoýku nkuÞ þfu Au, íku çkÄk
s ík{khk{kt ykðe økÞk Au. {kxu ík{ku rnËkÞíkLku ÷kÞf hÌkk LkÚke.
nðu n{khk íkhVÚke yk LkwçkqÔðíkLku nÍhík EM{kE÷ (y÷i.)Lkk ðtþ{kt
fhðk{kt ykðe. Ãkhtíkw RM÷k{ Ä{o íkku MkËk yuf hÌkku Au. Mk½¤k Lkçkeyku
yLku WB{íkku íkuLkk WÃkh s [k÷íke níke. nðu yu ËeLk nÍhík {wnB{Ë
MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ {khVíku (su nÍhík Eçkúkne{ y÷i.Lkk
ðtþ{ktÚke s Au) Mk{økú {kLkðsøkíkLku Ãknkut[kzðk{kt ykÔÞku Au. {kxu
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu fhu÷e Ëwyk fu, {khe yð÷kË{ktÚke Ãký
(y{wfLku LkwçkqÔðík ykÃkþku). íkku yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt fu, {khwt (yk)
ð[Lk swÕ{eykuLku Ãknkut[þu Lknª.
nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ðýoLk{kt fyTçkn þheVLkk
çkktÄfk{ ðøkuhuLke [[ko fhe fyTçknLke VÍe÷íkku Ëþkoðe ÞnqËeykuLku
òý fhðk{kt ykðe fu, çkÞíkwÕ{wfÆMk íkku ÃkkA¤Úke çkLÞw yLku fyTçkn-
Lkwt LkðrLk{koý nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkk nkÚku ÚkÞwwt. yk heíku
fyTçkn þheVLke ©u»Xíkk yLku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk {wçkkhf nkÚku
íkuLkwt çkktÄfk{ ÚkðkLku ÷E nÍhík {wnB{Ë MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{
òu çkÞíkwÕ{wfÆMk Akuze fyTçknLku ÃkkuíkkLkku VheÚke rfç÷ku çkLkkðu, íkku íku
ÃkkuíkkLkk ðkr÷Ë nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt s çkLkkðu÷ Au. yLku
íku{Lke s ËwykykuLkk V¤MðYÃku ytrík{ Lkçke fyTçknLke ÃkkMku ({¬k){kt
s ÃkuËk fhðk{kt ykÔÞk. su íku ½hLku ykçkkË fhkðu.
ÞnqËeykuLke rfíkkçkku{kt ytrík{ LkçkeLke yk Ãký rLkþkLke ÷¾e níke
fu, íku çkÒkuð rfç÷k (çkÞíkwÕ{wfÆMk-fyTçkn)Lkk Lkçke nþu. yLku {uyhk-
sLke hkrºkyu çkÄk s LkçkeykuLke E{k{ík çkÞíkwÕ{wfÆMk{kt fhkðe Ëþkoðe
ËeÄwt fu, nðu Ãkqðo-Ãkrù{ çkÄkLkk yk yuf s Lkçke hnuþu. {kxu rfç÷k
MkçktÄe ÞnqËeyku íkÚkk {¬kLkk {qŠíkÃkqsfkuyu fkuE ðktÄku WXkððkLke
ykð~Þfíkk LkÚke.
ykøk¤ ðýoLk fÞwO íku{ Mkqhyu çkfhnLkk AuÕ÷k çkkðeMk Yfqy{kt
{wÂM÷{kuLkk Mkk{krsf, hksfeÞ, ykŠÚkf yLku fkLkqLke ynfk{kuLkwt ðýoLk
fhðk{kt ykÔÞw Au. E{kLk, yfkEË ÃkAe Mkki«Úk{ fk{ Lkufeyku{kt ÃkkuíkkLke
þÂõík ÷økkzðkLkwt Au. yLku íku{kt Ãký {nkLk Lkufe {Ï÷qf (Mk]r»x) «íÞu
ËÞk-¼÷kE Ëk¾ððe Au. yux÷u fwhTykLk þheV{kt Vh{kÔÞwt fu, “{nkLk
Lkufe yu Au fu, su fkuE yÕ÷kn Ãkh yLku rfÞk{íkLkk rËðMk WÃkh yLku
Vrh~íkkyku(Lke nMíke) WÃkh yLku (Mkðo ykfkþe) rfíkkçkku yLku Mk½¤k
Lkçkeyku WÃkh E{kLk ÷kðu. yLku íku {kýMk yÕ÷knÃkkfLke {wnççkíkLku ÷E
nksík{tË Mkøkk-ðnk÷k yLku LkkËkh-Þíke{ku íkÚkk {kuníkkòuLku yLku MkkÄLk
ðøkhLkk {wMkkrVhku yLku ÷k[kheðþ Mkðk÷ fhLkkhkykuLku íkÚkk fuËeyku
yLku økw÷k{kuLke økhËLkku Akuzkððk{kt (ykÍkËe {kxu) {k÷ ykÃkíkku nkuÞ
yLku Lk{kÍ fkÞ{ hk¾íkku nkuÞ íku{s Ífkík Ãký ykÃkíkku nkuÞ yLku (íku
WÃkhktík) yu ÷kufku ßÞkhu fkuE fhkh fhu íkku ÃkkuíkkLkku fhkh Ãkqhku fhLkkhk
nkuÞ yLku økheçkkE íkÚkk Ëw:¾{kt íkÚkk hýMktøkúk{{kt Äehs hk¾Lkkhk nkuÞ.
yk ÷kufku s Mkk[k Au. yLku yk ÷kufku s ¾hk ÃkhnuÍøkkh (økýðkLku)
÷kÞf Au.”
yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke ÞnqËeyku WÃkh fhu÷ rðrðÄ WÃkfkhkuLkwt
ðýoLk : {nkLk yíÞk[khe rVhykiLkÚke Aqxfkhku :
yLku (íku ð¾íkLku) Ãký ÞkË fhku, ßÞkhu y{u ík{Lku (ík{khk ðze÷kuLku)
rVhykiLkLkk {kýMkkuÚke Aqxfkhku ykÃÞku, suyku ík{Lku Mk¾ík rþûkk fhíkk níkk,
ík{khk ÃkwºkkuLkk øk¤k fkÃkíkk yLku ík{khe †eyku (Ãkwºkeyku)Lku Sðíke hk¾íkk
níkk; yLku yu (çkLkkð){kt ík{khk ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke yuf {nkLk ys{kÞþ
níke. (49) yLku (íku WÃkfkh ÞkË fhku) ßÞkhu y{u ík{khk fkhýu Mk{wÿLku
[ehe LkktÏÞku, Vhe y{u ík{Lku zqçke sðkÚke çk[kÔÞk yLku rVhykiLkLkk {kýMkkuLku
zqçkkze ËeÄk, su ík{u òuE hÌkk níkk. (Ãk0)
ðkAhzkLke Ãkqò fhðkLkku {nkLk økwLkkun :
yLku (íku ð¾íkLku Ãký ÞkË fhku) ßÞkhu y{u nÍhík {qMkk (y÷i.)Úke
[k÷eMk hkíkkuLkku ðkÞËku fÞkou, ÃkAe ík{u (ík{khk çkkÃkËkËkyu) íku{Lke (nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lke) ÃkkA¤ ðkAhzkLku ({yçkqË) çkLkkÔÞku yLku ík{u ÍwÕ{ Ãkh fuz
çkktÄe hk¾e níke. (Ãk1) Vhe yk Aíkkt Ãký y{u ík{Lku {kV fÞko, fu fËk[
ík{u yk¼kh {kLkþku. (Ãkh)
yÕ÷knÃkkfLku Mkøke ykt¾u òuðkLkku ykøkún yLku ¾wËkE Ãkfz :
yLku (íku ð¾íkLku ÞkË fhku;) ßÞkhu ík{u (yu{) fÌkwt fu, nu {qMkk (y÷i.)
! y{u ík{khk WÃkh nhrøkÍ E{kLk ÷kðeþwt Lkrn, ßÞkt MkwÄe yÕ÷knÃkkfLku
y{u Mkk{u òuEyu Lkrn, íÞkhu ík{Lku ðes¤eyu Ãkfze ÷eÄk yLku ík{u (íkuLkwt
ykððwt) Lkshu òuE hÌkk níkk. (ÃkÃk) Vhe ík{khk {hý ÃkAe y{u ík{Lku
MkSðLk fhe WXkÔÞk fu fËk[ ík{u WÃkfkh {kLkku. (Ãk6)
ðkË¤kuLkku AktÞku yLku ¾kðk {kxu {Òkku MkÕðk :
yLku (yu Ãký WÃkfkh fÞkou fu) ík{khk WÃkh y{u ðkË¤kuLkku AktÞzku fÞkou
íku{s ík{khk WÃkh {Òk yLku MkÕðk WíkkÞko, (yLku fÌkwt) fu íku MkhMk ðMíkwyku
¾kyku, su y{u ík{Lku ykÃke Au, yLku íku{ýu (LkkVh{kLke fhe) y{khwt ftE
çkøkkzâwt Lkrn, çkÕfu ÃkkuíkkLkwt s LkwfMkkLk fhíkk hÌkk. (Ãk7)
nwf{kuLkku yLkkËh fhðku íku{Lke ykËík níke :
yLku (íku ð¾íkLku ÞkË fhku) ßÞkhu y{u (íkuykuLku) fÌkwt, yk þnuh{kt
Ëk¾÷ Úkkyku yLku íku{kt ßÞktÚke [knku AqxÚke ¾kyku, Ãký Ëhðkò{kt
(ykrsÍe MkkÚku) ÍqfeLku Ëk¾÷ Úkòu yLku rn¥kíkwLk (yux÷u çkÏþe Ëu yu{)
çkku÷íkk sòu, íkku y{u ík{khk yÃkhkÄku {kV fheþwt yLku Lkuf ÷kufkuLku
yuÚke Ãký ðÄw ykÃkeþwt. (Ãk8) ÃkAe íku swÕ{eykuyu su ðkík íkuykuLku fnuðk{kt
ykðe níke, íkuÚke W÷xe-rðYØ ðkík çkË÷e Lkk¾e, ÃkAe íku swÕ{eyku WÃkh
y{u ykfkþÚke yuf ykVík Wíkkhe, fkhý fu íkuyku nwf{kuLkku yLkkËh
fhíkk níkk. (Ãk9)
Ãkkýe {kxu Íhýk Vqxe rLkf¤ðk-nÍ. {qMkk (y÷i.)Lkku {kuyr-
sÍn:
yLku (íku ð¾íkLku ÞkË fhku) ßÞkhu {qMkk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLke fki{ {kxu
(yÕ÷knÃkkfÚke) Ãkkýe {ktøÞwt íÞkhu y{u fÌkwt fu, ÃkkuíkkLke ÷kfze ÃkÚÚkh WÃkh
{khku, Vhe (íku{ fhíkkt) íku{ktÚke çkkh Íhýkt Vqxe LkeféÞkt, (ÃkAe) Ëhuf xku¤kyu
ÃkkuíkÃkkuíkkLkku ½kx òýe ÷eÄku, (yLku íku{Lku fnuðk{kt ykÔÞw fu) yÕ÷knÃkkfLke
hkuS ¾kyku íkÚkk (Ãkkýe) Ãkeyku yLku Ãk]Úðe Ãkh VMkkË {[kðLkkh çkLke Vhþku
Lkrn. (60)
ÞnqËeykuLkk rfÞk{ík MkwÄe yÃk{krLkík ÚkðkLkk fkhýku :
íkuykuLkk WÃkh (íku{Lke Lkkþw¢eLkk fkhýu) rÍÕ÷ík yLku {kuníkkS Lkk¾ðk{kt
ykðe yLku íkuyku yÕ÷knÃkkfLkk økwMMkkLku Ãkkºk ÚkE økÞk; yuðwt yk fkhýÚke
ÚkÞwt fu, íkuyku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{kuLku {kLkíkk Lk níkk yLku ÃkÞøkBçkhkuLku Lkknf
fík÷ fhíkk níkk, (ð¤e) yuðwt yk fkhýu ÚkÞwt fu, íkuyku LkkVh{kLke fhíkk
níkk yLku nË{kt hnuíkk Lk níkk. (61)
yÕ÷knÃkkfLkk nwf{ku{kt rn÷k-ÞwÂõíkyku þkuÄðe :
yLku ík{u íku ÷kufkuLku Mkkhe heíku òýku Aku fu, su{ýu ík{khk{ktÚke þrLkðkhLkk
rËðMku (þheyíkLke) nË yku¤tøke níke, íkku y{u íkuykuLku fÌkwt fu, ík{u íkwåA
ðktËhk çkLke òyku. (6Ãk) Vhe y{u yk çkLkkðLku íku Mk{ÞLkk ÷kufku {kxu yLku
íku{Lkk ÃkkA¤ ykðLkkhkyku {kxu rþ¾k{ýYÃk çkLkkÔÞku; íku{s (yÕ÷knÃkkfÚke)
zhLkkhkyku {kxu çkkuÄYÃk çkLkkÔÞku. (66)
økkÞLkku rfMMkku yLku ÃkÚÚkh rË÷kuLkwt ðýoLk :
yLku (íku Mk{ÞLku Ãký ÞkË fhku) ßÞkhu fu ík{u yuf {kýMkLkwt ¾qLk fÞwO
níkwt. ÃkAe (ÃkkuíkÃkkuíkkLku rLkËkou»k ònuh fhðk {kxu) íkuLku yuf-çkeò Ãkh Lkk¾ðk
÷køÞk, Ãký ík{u su AwÃkkðíkk níkk, íku yÕ÷knÃkkfLku ònuh fhðwt {tsqh níkwt.
(7h) suÚke y{u nwf{ fÞkou fu, íku {whËk WÃkh íku økkÞLkku yuf xwfzku {qfe Ëku,
(yLku) yuðe s heíku yÕ÷kn íkyk÷k (rfÞk{ík{kt) {whËkykuLku MkSðLk fhþu
yLku yÕ÷knÃkkf ík{Lku ÃkkuíkkLke (fwËhíkLke) rLkþkLkeyku Ëu¾kzu Au fu suÚke ík{u
Mk{òu. (73) íku AíkktÞ ík{khkt rË÷ Mk¾ík s hÌkk, òýu fu íku ÃkÚÚkh Au;
çkÕfu íkuLkkÚke Ãký ðÄw Mk¾ík Au; yLku (ðÄw Mk¾ík yux÷k {kxu fu) fux÷kf
ÃkÚÚkhku yuðk Ãký nkuÞ Au, su{ktÚke ({kuxe {kuxe) Lknuhku Vqxe Lkef¤u Au, yLku
fux÷kf yuðk Ãký nkuÞ Au, su Vkxe òÞ Au, ÃkAe íku{ktÚke Ãkkýe Íhu Au, yLku
fux÷kf yuðk Ãký nkuÞ Au, su yÕ÷knÃkkfLkk zhÚke Lke[u økçkze Ãkzu Au; yLku
yÕ÷knÃkkf ík{khk f]íÞkuÚke yòý LkÚke. (74)
ÞnqËe ykr÷{ku íkhVÚke íkðhkík (sqLkk fhkh){kt VuhVkh fhu÷
ðkíkkuLkk ðýoLkÚke Mkk{kLÞ ÞnwËeykuLku hkufðk :
ð¤e, ßÞkhu (yk ÞnqËeyku) {wMk÷{kLkkuÚke {¤u Au, íÞkhu fnu Au fu,
y{u E{kLk ÷kÔÞk Aeyu, Ãký ßÞkhu yufçkeòÚke yufktík{kt {¤u Au, íÞkhu
fnu Au fu, yÕ÷knÃkkfu su ftE ðkík ík{khk WÃkh ònuh fhe Au, þwt íku ík{u
{wMk÷{kLkkuLku fnku Aku ? fu suÚke íku ÷kufku ík{khk ÃkhðhrËøkkhLke YçkY íku ðzu
ík{Lku sqXk Ãkkzu, þwt ík{u (ykðe MÃk»x ðkík Ãký) Mk{síkk LkÚke ? (76) þwt
íkuyku yux÷wt Ãký òýíkk LkÚke fu su ftE íkuyku AwÃkkðu Au yLku su ftE ònuh
fhu Au, íkuLke yÕ÷knÃkkfLku ¾çkh Au. (77)
ÄLk-Ëki÷ík {kxu íkðhkík{kt VuhVkh fhðk :
íku{Lke ¼khu ¾hkçke Au, suyku ÃkkuíkkLkk nkÚku rfíkkçk (íkðhkík){kt VuhVkh
fhe ÷¾u Au, ÃkAe fnu Au fu yk yÕ÷knÃkkfLkk íkhVÚke Au. (yu{ fhðkLkwt
fkhý yu) fu íkuLkk ðzu sws-LkSðe ®f{ík {u¤ðu; íkku rÄ¬kh Au íku{Lkk nkÚk-
kuLkk ÷¾ðk Ãkh yLku rÄ¬kh Au íku{Lke f{kE Ãkh. (79)
EM÷k{ Lk ÂMðfkhðk {kxu sqXe Ë÷e÷kuLkku Mknkhku ÷uðku :
yLku ßÞkhu íkuykuLku fnuðk{kt ykðu Au fu, yÕ÷knÃkkfu su ftE WíkkÞwO Au,
íkuLku {kLkku. íÞkhu fnu Au fu, y{khk Ãkh su ftE WíkÞwO Au, íkuLku s y{u {kLkeyu
Aeyu yLku íkuLkk rMkðkÞ su (fwhTykLk íkÚkk çkkEçk÷-Lkðku fhkh) Au íkuLku
{kLkíkk LkÚke, nk÷ktfu íku (fwhTykLk) íkku MkíÞ Au, (yLku) íkuykuLke ÃkkMkuðk¤e
rfíkkçkLku Ãký Mkk[e çkíkkðu Au; (nðu nu {wnB{Ë Mk÷. !) ykÃk ÃkqAku fu, òu
ík{u E{kLkËkh níkk, íkku ykøk÷k ð¾ík{kt yÕ÷knÃkkfLkk ÃkÞøkBçkhkuLku fu{
fík÷ fhíkk níkk ? (91) yLku ík{khe ÃkkMku {qMkk(y÷i.) MÃk»x Ë÷e÷ku ÷ELku
ykÔÞk, Vhe íku{Lkk (íkqh Ãkðoík Ãkh) økÞk ÃkAe ík{u ðkAhzkLku ÃkqßÞ çkLkkÔÞku
yLku (íkuÚke) ík{u Íw÷{økkh Aku. (9h)
rfíkkçk yLku LkçkeykuLke ðkík WÃkh y{÷ Lk fhðkLke Mkò{kt
òËw ÃkkA¤ ÷køke sðw :
yLku íku (ÞnqËe)yku yuðk (òËqLkk) ¿kkLkLke ÃkkA¤ Ãkzâk, suLku þÞíkkLkku
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk hkßÞ (y{÷){kt fhíkk níkk, yLku Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu
fËe LkkVh{kLke fhe Lk níke, Ãkhtíkw þÞíkkLkku s fw£ (yLku òËqLkk fk{) fhíkk
níkk, (íku{s) çkeò ÷kufkuLku Ãký òËq þe¾ðíkk níkk; ð¤e, íkuyku íku ¿kkLkLke
ÃkkA¤ Ãký Ãkzâk, su çkuçke÷kuLk (þnuh){kt nkYík yLku {kYík Vrh~íkk Ãkh
Wíkkhðk{kt ykÔÞw níkwt; Ãký íku çkÒku Vrh~íkk fkuELku (íku òËqLke ðkíkku) çkíkkðíkk
Lk níkk, ßÞkt MkwÄe íku çkÒku («Úk{) yuðwt fne Lk Ëuíkk fu y{u íkku ({kýMkku {kxu)
{kºk fMkkuxe s Aeyu, {kxu íkwt fkrVh ÚkEþ Lkrn; Aíkkt (fux÷kf) ÷kufku íkuykuÚke
yuðwt òËq þe¾íkk fu suLkk ðzu ÃkwY»k yLku íkuLke †e ðå[u swËkE Lkk¾u, Ãký íku
÷kufku íku (òËq) ðzu yÕ÷knÃkkfLkk (íkfËeh) nwf{ ðøkh fkuELku nkrLk Ãknkut[kze
þfíkk Lk níkk; yLku íku (ÞnqËe)yku yuðwt ({tºk) þe¾íkk, su íkuykuLku nkrLkfkhf
níkwt yLku ftE ÷k¼ËkÞe Lk níkwt. ð¤e, íkuyku yu Ãký òýíkk níkk fu, su fkuE
yuðe [eòu (yux÷u òËq, {tºk ðøkuhu)Lkku ¾heËkh çkLku, íkuLkk {kxu ykr¾hík{kt
ftE s rnMMkku LkÚke, yLku su (òËq íkÚkk fw£)Lkk çkË÷u íku{ýu ÃkkuíkkLke Íkík
ðu[e Lkk¾e, íku ½ýe s ¾hkçk ðMíkw Au, òu íkuyku (yuLku) òýíkk nkuík (íkku
MkkYt Úkkík !) (10h) yLku òu íkuyku E{kLk ÷kðík yLku (yÕ÷knÃkkf)Lkku zh
hk¾ík, íkku yÕ÷knÃkkfLku íÞkt ©u»X çkË÷ku {u¤ðík. fËk[ íkuykuLku (yux÷e)
Mk{s nkuík (íkku Xef Úkkík) ! (103)
ÞnqËeyku íkÚkk ykhçkku ({wÂM÷{ku) çkÒkuð nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)
Lke yð÷kË Au. Võík ÞnqËeyku s þk{u÷ LkÚke :
yLku nu Lkçke (Mk÷.) ! çkÞkLk (fhku fu) ßÞkhu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lku
íku{Lkk ÃkhðhrËøkkhu fux÷ef ðkíkku{kt ys{kÔÞk, íkku íkuLku MktÃkqýo heíku çkòðe
÷kÔÞk, (íÞkhu) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt fu, nwt ík{Lku (yuLkk çkË÷k{kt) ÷kufkuLkk
(ËeLke) MkhËkh çkLkkðeþ. íku{ýu yhs fhe fu, yLku {khe yð÷kË{ktÚke Ãký
(y{wfLku LkwçkwÔðík ykÃkþku, íkku) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt fu, {kYt (yk) ð[Lk
swÕ{eykuLku Ãknkut[þu Lkrn. (124)
{¬k {wfho{n{kt yÕ÷knÃkkfLkwt «Úk{ ½h nÍ. Eçkúkne{ (y÷i.)
yLku nÍ. EM{kE÷ (y÷i.)yu çkLkkÔÞw, ykhçkkuLkku ðtþðu÷ku
íku{LkkÚke s [kÕÞku :
ð¤e, (íku Mk{ÞLku Ãký ÞkË fhku) ßÞkhu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) yLku
nÍhík EM{kE÷ (y÷i.) fyTçknLke ¼ªíkku [ýe hÌkk níkk. (yLku yk Ëwyk
{ktøkíkk níkk fu) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! y{khk íkhVÚke (yk MkuðkLku)
Mðefkhe ÷u. ¾hu¾h, íkwt s (ËwykLkku) Mkkt¼¤Lkkh (yLku rLkGÞíkkuLkku) òýLkkh
Au. (1h7) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! ð¤e, (y{khe yu Ãký Ëwyk Au fu)
y{u çkÒkuLku íkkhk MktÃkqýo íkkçkuËkh çkLkkð yLku y{khk ðtþ{ktÚke Ãký yuf yuðk
Mk{qnLku ÃkuËk fh, su íkkhk íkkçkuËkh nkuÞ, íku{s y{Lku y{khk nßsLkk fkLkqLkku
Ãký çkíkkð yLku y{khk Ãkh f]Ãkkár»x fh. ¾hu¾h, íkwt s ûk{k fhLkkh ËÞk¤w
Au. (1h8) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! yLku (yk Ãký Ëwyk Au fu) íku Mk{qn{kt
íkuyku{ktÚke s yuf yuðk hMkq÷ Ãký ÃkuËk fh, su íkuykuLku íkkhe ykÞíkku ÃkZeLku
Mkt¼¤kðíkk hnu yLku íkuykuLku rfíkkçkLke íkÚkk yf÷{tËeLke ðkíkku þe¾ðíkk
hnu yLku íkuykuLku (rþfo ðøkuhuÚke) Ãkrðºk fhíkk hnu; ¾hu¾h, íkwt s fwËhíkðkLk
MktÃkqýo rnf{íkðk¤ku Au. (1h9)
ykÃk (Mk÷.)Lku çkÒkuð rfç÷kLkk Lkçke nkuðkLkku þVo (Mkki¼køÞ)
:
yLku (Vhe Ãký fnuðk{kt ykðu Au fu) ßÞktÚke Ãký ík{u ({wMkkVhe yÚkuo)
Lkef¤ku, íkku ÃkkuíkkLkwt {w¾ (Lk{kÍ{kt) {ÂMsËu nhk{ íkhV hk¾ku; yLku (yu s
«{kýu nu {wMk÷{kLkku !) ík{u ÷kufku Ãký øk{u íÞkt nku, ÃkkuíkkLkwt {w¾ (Lk{kÍ{kt)
íkuLke s íkhV hkÏÞk fhku, fu suÚke (yk rðYØíkk fhLkkhk) ÷kufkuLku ík{khe MkkÚku
ðkËrððkË(Lkku {kufku) Lk hnu; Ãkhtíkw íkuyku{ktÚke su ÷kufku (íkÆLk) çku ELMkkV
Au, íkku yuðk ÷kufkuÚke (shkÞ) zhku Lkrn, Ãký {khkÚke zhíkk hnku. yLku (yk
nwf{) yux÷k {kxu fu, nwt {khe Lkuy{íkLku ík{khk WÃkh Ãkqýo fhe Ëô. ð¤e, yu
{kxu ík{u MkeÄku {køko {u¤ðku. (1Ãk0) yk WÃkfkh Ãký íkuðku s Au, su{fu y{u
ík{khe ðå[u yuf ({nkLk) hMkq÷ ík{khk{ktÚke s {kufÕÞk, su ík{Lku y{khe
ykÞíkku (nwf{ku) ÃkZe Mkt¼¤kðu Au íku{s ík{Lku (økwLkknkuÚke) Ãkrðºk fhíkk hnu
Au yLku ík{Lku (¾wËkE) rfíkkçk íkÚkk íkuLkk hnMÞ þe¾ðu Au yLku ík{Lku yuðwt
(÷k¼fkhf) rþûký ykÃkíkk hnu Au, suLku ík{u òýíkk Ãký Lk níkk. (1Ãk1)
{kxu ík{u {Lku (çktËøkeÚke) ÞkË fhku íkku nwt Ãký ík{Lku (WÃkfkhÚke) ÞkË fheþ
yLku (yu WÃkfkh çkË÷) {khku þw¢ {kLkku yLku yÃkfkhe Lk çkLkku. (1Ãkh)
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk rfMMkkÚke LkMkeníkku-çkkuÄÃkkXku :
nÍhík {qMkk (y÷i.) çkLke EMhkE÷ (ÞnqËeyku) yLku rVhykiLkLkku
rfMMkku su fwhTykLk þheV{kt ðkhtðkh ðýoLk fhðk{kt ykÔÞku Au. íku{kt
Võík yiríknkrMkf çkLkkðkuLkwt s ðýoLk LkÚke, çkÕfu n¬ yLku çkkrík÷ (MkíÞ
yLku sqX), LÞkÞ yLku yíÞk[kh, ykÍkËe yLku økw÷k{eLke støk, {sçkqh
yLku f{Íkuh ÷kufkuLku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke nwfq{ík-çkkËþkník yÃkoý
fhe ÃkkuíkkLkk MkðoþÂõík{kLk nkuðkLke {kLÞíkk Ãkkfe fhkððe yLku Íkr÷{
yíÞk[khe ÷kufkuLku Mk{wÿ{kt zqçkkze íku{Lke rLk»V¤íkk yLku çkhçkkËe çkík-
kðe. su {k÷-Ëki÷ík yLku nwfq{ík WÃkh rVhykiLkeykuLku ¼hkuMkku níkku yLku
suLkk WÃkh ½{tz fhe íku nÍhík {qMkk (y÷i.) íkÚkk ykÃkLkk yLkwÞkÞeykuLku
Mkíkkðíkk níkk, íku {k÷ yLku nwfq{íkLke nfefík Ëþkoðe ËeÄe fu íku{ktÚke
fkuE Ãký yÕ÷knÃkkfLkk yÍkçk ð¾íku íku{Lkk fk{ Lk ykÔÞk. yLku íku
çkÄe s çkkøkku-çknkh yLku MkÕíkLkíkLkk {kr÷f ÞnqËeykuLku çkLkkððk{kt
ykÔÞk. ykfkþ yLku Ähíke{kt fkuE íku{Lkk {kxu hzðkðk¤w Lk hÌkw. íku
MkkÚku n¬Lke MkV¤íkk yLku çkkrík÷Lke rLk»V¤íkk, Äehs, Ãkrhûkk-fMkkuxe,
þw¢ yLku yunMkkLk-WÃkfkhLkk y{÷e á~Þku ðøkuhu MkUfzku çkkuÄÃkkX yLku
LkMkeníkku AqÃkkÞu÷e Au. su {kLkðeLku SðLkLkk Ëhuf ûkuºku {køkoËþoLk ykÃku

Au.
• Mkçkú yLku ÄehsLkwt V¤ {eXw nkuÞ Au. nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{
yLku çkeò Lkçkeyku y÷Þrn{wMMk÷k{ íkÚkk Lkuf ÷kufkuLke Mkehík yLku
y{÷e SðLk ykÃkýLku yk s {nkLk Mkçkf ykÃku Au.
• çktËku ßÞkhu ÃkkuíkkLkk fk{ku{kt Võík yÕ÷knÃkkf WÃkh s ¼hkuMkku fhu
Au, íkku yÕ÷knÃkkf sYhÚke íkuLke {wMkeçkík-ÃkhuþkLke Ëqh fhe ykÃku
Au. nÍhík {qMkk (y÷i.)Úke ¼q÷Úke rfçíke (ESÃþÞLk)Lku fík÷
fhe Ëuðku, ESóðkMkeykuLkku nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lku fík÷
fhðkLkku Mk÷kn-{~ðuhku fhðku yLku Ëw~{Lkku{ktÚke s yuf ÔÞÂõíkyu
ykÃkLku ykÃkLke rðYØ ÚkE hnu÷ {~ðuhkÚke ðkfuV fhðk yLku ykÃkLkwt
{ËÞLk «Ëuþ{kt [kÕÞk sðw, íÞkhçkkË yÕ÷knÃkkf íkhVÚke Lkçke
çkLkkðe ðne Wíkkhðe, yk çkÄe s çkkçkíkku yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh
¼hkuMkku hk¾ðkLke yLku íku{kt MkV¤íkk {¤ðkLke MÃk»x økðkneyku
Au.
• su çktËkLku n¬ Ëyðík MkkÚku E~f (rË÷Úke ÷økkð) yLku {wnççkík
ÚkE òÞ Au, íkuLkk {kxu çkkrík÷Lke {kuxeÚke {kuxe þÂõík yLku yíÞk[kh
Ãký fktE niMkeÞík hk¾íke LkÚke. íku ¾wËkÃkkfLke {nkLk þÂõík{kt s
ÃkhkuðkÞu÷ku yLku íkuLkk s økwý økkíkku nkuÞ Au. çkkrík÷ þÂõíkykuLkku zh
íkuLkk rË÷{ktÚke Lkef¤e òÞ Au. nÍhík {qMkk (y÷i.) rVhykiLkLke
¼kiríkf ({k÷e-÷~fhe) þÂõíkLkk {wfkçk÷k{kt rçkÕfw÷ {sçkqh níkk.
Ãkhtíkw rVhykiLkLkk Ëhçkkh{kt n¬ ðkík fnuðk{kt fkuE zh yLku
Mktfku[ yLkw¼ðíkk LkÚke. yLku yÕ÷knÃkkfLke íkkineË yLku ÃkkuíkkLke
rhMkk÷íkLke Ë÷e÷ku MÃk»x þçËku{kt hsw fhu Au. yLku ¾wËkE {ËË
Ãký nh fË{ íku{Lke MkkÚku hne.
• ßÞkhu fkuE {kýMk E{kLk-RM÷k{Lke r÷ßsík Ãkk{e ÷u Au, yLku
Mkå[kEÚke yk Lkuy{íkLku fçkq÷ fhe ÷u Au, íkku ÃkAe fkuE çkkrík÷

íkkfkík íkuLku hkufe þfíke LkÚke. rVhykiLkLkk òËwøkhku y{qf r{Lkexku
Ãknu÷kt rVhykiLkLkk ðVkËkh yLku íkuLkk Ëhçkkh{kt MÚkkLk Ãkk{ðk
ík÷ÃkkÃkz níkk, íku s òËwøkhku nÍ. {qMkk (y÷i.)Lkk {kuyrsÍnÚke
ytòÞ sE ykÃkLku Mkk[k Lkçke {kLkðk íkiÞkh ÚkE økÞk. yLku
rVhykiLkLke Mkg Ä{feyku Aíkkt nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{ WÃkh
E{kLk ÷kÔÞk.
• økw÷k{e yLku íkkçkuËkheðk¤k SðLkLkku MkkiÚke ¾hkçk yMkh yu nkuÞ
Au fu, {kýMkLke ®n{ík, þkiÞo yLku çkw÷tË ®n{íke hnuíke LkÚke. {kýMk
Äe{u Äe{u økw÷k{eðk¤k SðLkLku ÃkMktË fhe ÷u Au. ÞnwËeykuLkk ÷ktçkk
økw÷k{efk¤{kt yk s yÏ÷kfe f{Íkuheyku yLku çkwhkEykuyu sL{
÷eÄku. yLku ËwLÞðe ÷ßsíkku{kt håÞk-ÃkåÞk hnuðkLke íku{Lke ð]r¥kyu
s íku{Lku ðkhtðkh nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lke rðYØ çkøkkðíkku
fhðk íkiÞkh fÞko. Ëhuf çkkçkík{kt ðktÄk-ð[fkyku WXkððk yLku
LkçkeLke ðkíkku WÃkh y{÷ Lk fhðk ¾kuxk ¾kuxk ykûkuÃkku fhðk íkÚkk
çkkrík÷ þÂõíkyku (Mkk{heLkk ðkAhzkLke Ãkqò fhðkLkk y{÷)Lke
ðkíkku {kLke ÷E nÍhík {qMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk {wfkçk÷k{kt íku{Lke
MknkLkw¼qrík hk¾e íku{Lke {ËË fhðe. yLku SnkËLke ËyðíkLkk
sðkçk{kt yu{ fnuðwt fu, “nu {qMkk ! ykÃk yLku ykÃkLkk ÃkhðhrËøkkh
sELku Ëw~{LkkuÚke ÷zku. n{u íkku y®nÞk s hneþwt.”
• s{eLkLkk {kr÷f (nwfq{ík) çkLkðwt íku fki{Lkk rnMMkk{kt ykðu Au, su
ònuhe Mkk{kLk yLku ÷zkELke Mkk{økúe Lk nkuðk Aíkkt rLkzhíkk, ®n{ík
íkÚkk Ãkkfk EhkËkyku Ähkðe Ëhuf {w~fu÷e yLku YfkðxLkku {wfkçk÷ku
fhe yÕ÷knÃkkf WÃkh MktÃkqýo rðïkMk Ähkðu Au. yLku suLkwt Ãkkfw ÞfeLk
nkuÞ fu çkkrík÷ fËe MkV¤ Úkíkku LkÚke. yLku n¬ fËe rLk»V¤ Úkíkku
LkÚke.
• yÕ÷knÃkkfLke ykËík Au fu, Íkr÷{ yLku yíÞk[khe fki{ku su

fki{Lku Í÷e÷ yLku íkwåA Mk{su Au, yuf rËðMk yuðku ykðu Au fu,
yk íkwåA Mk{sðkðk¤e f{Íkuh fki{Lku íku ÃkkuíkkLke s{eLkLke {kr÷f
çkLkkðu Au. yLku Íkr÷{kuLkku ½{tz yLku MkÕíkLkík LkuMíkkuLkkçkwË ÚkE
òÞ Au. fk÷Lkk rnhku yksLkk Íehku (þwLÞ) ÚkE òÞ Au. nÍhík
{qMkk (y÷i.) yLku rVhykiLkLke MktÃkqýo ËkMíkkLk yuLkwt Sðtík WËknhý
Au.
• çkÄk s LkçkeykuLkku rðhkuÄ íku Mk{ÞLkk {k÷Ëkhku, Mk¥kkÄkheyku yLku
Mkhfkhe ÷kufkuyu fÞkou Au. Ãkhtíkw fki{kuLkku EríknkMk Mkkûke ykÃku Au fu,
nt{uþk n¬Lkk {wfkçk÷k{kt íku{Lke nkh ÚkE Au. yk fki{kuLke [zíke
yLku ÃkzíkeLkku MÃk»x fkLkqLk ðkhtðkh Ëkunhkððk{kt ykðu Au, su çkÄk
s {Lkw»Þku {kxu Eçkúík yLku {nkLk çkkuÄÃkkX Au.
• su {kýMk yÚkðk fki{ òýe òuELku n¬Lku Mk{ßÞk çkkË Ãký íkuLkku
rðhkuÄ fhu Au yLku yÕ÷knÃkkfLke rLkþkLkeykuLkku ELfkh fhu Au, íkku
yuðk ÷kufku {kxu ¾wËkE fkLkqLk Au fu, íku{Lkk rË÷ku-rË{køk{ktÚke n¬Lku
Mk{sðkLke yLku íkuLku {kLkðkLke ÷kÞfkík ¾ík{ fhe Ëu Au. yk íku{Lkk
çkwhk y{÷Lke MkÍk Au. yÕ÷knÃkkf íkku ÃkkuíkkLkk çktËkyku {kxu fw£Lku
rçkÕfw÷ ÃkMktË fhíkk LkÚke yLku yux÷k {kxu íkku LkçkeykuLkku rMk÷rMk÷ku
òhe Vh{kÔÞku. Ãkhtíkw n¬Lkku ELfkh {kLkðeLku yk Ãkrhýk{u ÷E
òÞ Au fu, n¬ Mk{sðkLke ÷kÞfkík çkkfe hnuíke LkÚke.
• yk Ãký ½ýe {kuxe økw{hkne (ÃkÚk¼ú»xíkk) Au fu, n¬ fçkq÷ fhðkLku
÷E MkV¤íkk {¤u, íÞkhçkkË yÕ÷knÃkkfLkku þw¢ çkòððkLke søÞkyu
{kýMk ¾wËkÃkkfLkk Ëw~{LkkuLke su{ økV÷ík, MkwMíke yLku LkkVh{kLke{kt
÷køku÷ku hnu. yVMkkuMk fu çkLke EMhkE÷Lke ËkMíkkLkLkku çkeòu rnM-
Mkku, su{kt íku{Lku rVhykiLkÚke Aqxfkhku {éÞku yLku r{MkThLkk {kr÷f
çkLkkððk{kt ykÔÞk. yk çkeò rnMMkk{kt íku{Lkk ytËh íku çkÄe s
çkwhkEykuyu sL{ ÷eÄku, su rVhykiLkeyku{kt {kisqË níke. (ðkhu

½zeyu LkçkeykuLku Mkíkkððk, íku{Lku f÷ík fhðk, ÔÞks ¾kðw, ykfkþe
rfíkkçk íkðhkík{kt þkÂçËf íkÚkk ¼kðkŠÚkf VuhVkhku fhðk, ¾wËkE
fhkhku íkkuzðk, íku{kt ne÷k-ÞwÂõík fhe rþfkh fhðku ðøkuhu) yLku suLku
÷E íku{Lkk WÃkh nt{uþkLke rÍÕ÷íkLke {nkuh ÷økkzðk{kt ykðe.
• n¬Lkk ËkE («[khfu)yu n¬Lkku «[kh nt{uþk fhðku òuEyu.
[knu Mkk{uðk¤k {kLku Þk Lk {kLku. su{fu þrLkðkhLkk rþfkhLke ne÷k-
ÞwÂõík{kt ÞnwËeykuLke yuf s{kyíku ÷kufkuLku hkuõÞk. íku{ýu Lk {kLÞwt.
Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkfLkk yÍkçkÚke «[khfku Mkwhrûkík hÌkk, su çkwhkEÚke
hkufðkLke çkhfík níke.
• fkuE fki{ WÃkh yíÞk[khe çkkËþkn-«ÄkLkLkwt rLkÞwõík Úkðw, íku ÷kufku
WÃkh yÍkçkLke þf÷ Au. Ãkhtíkw íku yíÞk[kheLke yÕ÷knÃkkfLku íÞkt
{fçkq÷ nkuðkLke Ë÷e÷ LkÚke.
• ßÞkhu fkuE fki{ yÕ÷kn íkyk÷kLke LkkVh{kLke fhu Au, íkku yÕ÷kn
íkyk÷k íku{Lku Lkçkeyku {khVíku rðrðÄ heíkkuÚke Mk{òðu Au. Aíkkt
Lk {kLkðkLku ÷E íkhík yÍkçk ykðíkku LkÚke, çkÕfu íku{Lku rð[khðk-
Mk{sðkLke {wÆík-{nuík÷ ykÃkðk{kt ykðu Au. ßÞkhu íku{Lke çkwhkE,
yíÞk[kh AuÕ÷k íkçk¬k{kt Ãknkut[e òÞ Au yLku MkwÄhðkLke fkuE
íkf çkkfe hnuíke LkÚke, íkku yÕ÷knÃkkfLkku yÍkçk ykðu Au.
• EÕ{ yu yÕ÷kn íkyk÷kLke {nkLk çkwÍwøkeoðk¤e rMkVík (økwý) Au.
{Ï÷qfLku su fktE EÕ{-¿kkLk {éÞw Au, íku yÕ÷knÃkkfLke Lkuy{ík
Au. EÕ{Lkku ðkMíkrðf (nfefe) MkçktÄ yÕ÷knÃkkf MkkÚku s Au. {kxu
fkuEyu Ãký EÕ{ nkuðk Aíkkt íkuLku ÃkkuíkkLkk íkhV MkçktrÄík nkuðkLkku
Ëkðku Lk fhðku òuEyu.
  
P nÍhík r¾Íh y÷ÞrnMMk÷k{ P

nÍhík {qMkk (y÷i.) yLku nÍhík r¾Íh (y÷i.)Lkku rfMMkku :
yÕ÷knÃkkfLke ÔÞðMÚkkLkk yLkku¾k Ëk¾÷k-íkfËehLkk yfeËkLku
Ãkkfku fhðku :
“Mkqhyu fnV”{kt ðýoLk Au : yLku (íku ð¾íkLku ÞkË fhku) ßÞkhu {qMkk
(y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk MkuðfLku fÌkwt fu, nwt (yk {wMkkVhe{kt) ÃkkAku Lkrn nxwt.
yux÷k MkwÄe fu çku Mk{wÿ {¤u Au íÞkt Ãknkut[e Lk òô yÚkðk yu{ s ÷ktçkk
Mk{Þ MkwÄe [k÷íkku hneþ. (60) Vhe ßÞkhu íkuyku çkÒku Mk{wÿLkk {u¤kÃkLke
søÞkyu ÃknkutåÞk íkku íkuyku ÃkkuíkkLke {kA÷eLku ¼q÷e økÞk yLku {kA÷eyu Mkwhtøk
çkLkkðe Mk{wÿ{kt ÃkkuíkkLkku hMíkku ÷eÄku. (61) ÃkAe ßÞkhu çkÒku ykøk¤ ðæÞk
íÞkhu {qMkk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk MkuðfLku fÌkwt fu, ykÃkýwt ¼kÚkw ÷kð; ykÃkýLku
(yksLke) yk {wMkkVhe{kt çknw Úkkf ÷køÞku Au. (6h) Mkuðfu fÌkwt : ÷ku swyku !
(ysçk ðkík ÚkE) ßÞkhu ykÃkýu íku ÃkÚÚkh ÃkkMku ÚkkuÇÞk níkk íÞkhu nwt {kA÷eLku
¼q÷e økÞku yLku þÞíkkLku s {Lku íkuLkwt ðýoLk fhðwt ¼q÷kðe ËeÄwt yLku íkuýu íkku
Mk{wÿ{kt ysçk heíku ÃkkuíkkLkku {køko çkLkkÔÞku. (63) {qMkk (y÷i.)yu fÌkwt :
yu s íkku íku (søÞk) Au, suLku ykÃkýu þkuÄeyu Aeyu. Vhe ÃkkuíkkLkk Ãkøk÷kt
yku¤¾íkk ÃkkAk VÞko. (64) Vhe (íÞkt Ãknkut[e) íku{Lku y{khk çktËkyku{ktLkku
yuf çktËku {éÞku, suLku y{u ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke hn{ík ykÃke níke yLku íkuLku y{u
ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke yuf ¾kMk heíkLkwt EÕ{ þe¾ÔÞwt níkwt. (6Ãk) {qMkk (y÷i.)
yu íku{Lku (Mk÷k{ fhe) fÌkwt : þwt nwt ykÃkLke MkkÚku yu þhíku hne þfwt Awt fu,
su ftE ÷k¼ËkÞf ¿kkLk (yÕ÷knÃkkf íkhVÚke) ykÃkLku þe¾ððk{kt ykÔÞwt
Au, íku{ktÚke ftEf {Lku Ãký þe¾ðe Ëku ? (66) r¾Íh (y÷i.)yu fÌkwt :
ykÃk {khe MkkÚku (hne) Äehs hk¾e þfþku Lkrn. (67) yLku su ðMík-
wLkwt Mk{sðwt ykÃkLkk fkçkq{kt LkÚke íkuLku òuE ykÃk fuðe heíku Äehs hk¾e
þfþku ? (68) {qMkk (y÷i.)yu fÌkwt fu, yøkh yÕ÷knÃkkfu [kÌkwt íkku ykÃk
{Lku Äehs hk¾Lkkh òuþku yLku nwt ykÃkLkk fkuE nwf{Lku xk¤eþ Lk®n. (69)
r¾Íh (y÷i.)yu fÌkwt : òu ykÃk {khe MkkÚku hnuðk [knku Aku íkku {khkÚke
fkuE ðMíkw rðþu ÃkqAþku Lkrn, ßÞkt MkwÄe fu nwt Ãkkuíku s íku rðþu ík{khe ykøk¤
ðýoLk þY Lk fYt. (70) Vhe çkÒku (yuf íkhV) [kÕÞk, yux÷u MkwÄe fu ßÞkhu
çkÒku nkuze{kt Mkðkh ÚkÞk íkku r¾Íh (y÷i.)yu íku{kt fkýwt Ãkkze ËeÄwt. {qMkk
(y÷i.)yu fÌkwt : þwt ykÃku yuLkk MkðkhkuLku zqçkkððk {kxu yu{kt fkýwt Ãkkzâwt ?
¾hu¾h, yk íkku ykÃku yuf økt¼eh fk{ fhe LkkÏÞwt. (71) r¾Íh (y÷i.)
yu fÌkwt : þwt {U ík{Lku fÌkwt Lk níkwt fu, ík{u {khe MkkÚku Äehs hk¾e Lkrn þfku
? (7h) {qMkk (y÷i.)yu fÌkwt fu, {khe (¼q÷ ÚkE). ¼q÷ Ãkh {Lku Ãkfzku
Lkrn yLku {khk yk {k{÷k{kt {khk WÃkh {w~fu÷e Lkkt¾ku Lkrn. (73) Vhe
çkÒku (ykøk¤) [kÕÞk, yux÷u MkwÄe fu (hMíkk{kt) yuf Akufhku {éÞku, íkku
r¾Íh (y÷i.)yu íkuLku {khe LkkÏÞku. {qMkk (y÷i.) (øk¼hkELku) çkku÷e WXâk
fu ykÃku yuf rLkËkou»k òLkLku fkuEÃký SðLkk çkË÷k rðLkk s {khe LkkÏÞku ?
çkuþf, ykÃku yuf çknw økuhðksçke fk{ fhe LkkÏÞwt. (74) íku{ýu (r¾Íh
y÷i.yu) fÌkwt : {U ík{Lku fÌkwt Lk níkwt fu, ykÃk {khe MkkÚku Úkku¼e Lkrn þfku
? (7Ãk) {qMkk (y÷i.)yu fÌkwt : (ykx÷e ð¾ík sðk Ëku) òu nðu ÃkAe fkuE
ðMíkw rðþu ík{khkÚke ÃkqAwt íkku {Lku MkkÚku Lk hk¾òu. çkuþf, {khk íkhVÚke ík{u
sðkçkËkheLku Wíkkhe [qõÞk. (76) Vhe çkÒku (ykøk¤) [kÕÞk. ynª MkwÄe
fu ßÞkhu yuf økk{Lkk ÷kufku ÃkkMku ÃknkutåÞk yLku íÞktLkk hneþku ÃkkMku ({nu{kLk
íkhefu) ¾kðkLkwt {ktøÞwt íkku íkuykuyu íku çkÒkuLke {nu{kLke fhðkÚke ELfkh fÞkou.
yux÷k{kt íÞkt íku{Lku yuf Ëeðk÷ {¤e (òuE) fu su Ãkze sðkLke íkiÞkhe{kt
níke, íkku r¾Íh (y÷i.)yu íku{Lkk (nkÚkLkk EþkhkÚke) MkeÄe fhe ËeÄe.
{qMkk (y÷i.)yu fÌkwt fu yøkh ykÃk Äkhík íkku yuLkk WÃkh ftEf {nuLkíkkýwt s
÷E ÷uík. (77) r¾Íh (y÷i.)yu fÌkwt fu, yk Mk{Þ {khe yLku ík{khe ðå[u
swËkELkku Au. nðu nwt ík{Lku íku ðkíkkuLke nfefík çkíkkðe Ëô Awt, suLkk WÃkh ík{u
Úkku¼e þõÞk Lkrn, (78) Ãku÷e su nkuze níke, íku fux÷kf økheçk {kýMkkuLke
níke, suyku (íkuLkk ðzu) ËrhÞk{kt {nuLkík-{sqhe fhíkk níkk, íkuÚke {U [kÌkwt fu
íku{kt yuçk (LkwfMkkLk) Lkk¾e Ëô yLku (íkuLkwt fkhý yu fu) íku{Lke ykøk¤ yuf
(yíÞk[khe) hkò níkku fu su Ëhuf (Mkkhe) nkuzeLku ¾qt[ðe ÷uíkku níkku. (79)
yLku Ãku÷ku su Akufhku níkku, íkuLkk {kt-çkkÃk çkÒku E{kLkðk¤k níkk, íkku y{Lku
{krníke ÚkE fu yu çkË{kþe yLku fw£ fheLku íku{Lku ÷k[kh fhe Ëuþu. (80)
íkku y{u [kÌkwt fu, íku{Lku íkuykuLkk ÃkhðhrËøkkh yuLkk çkË÷u yuðe yð÷kË
ykÃku fu su Ãkrðºkíkk (ËeLk){kt yuLkkÚke çkuníkh yLku ({kt-çkkÃk MkkÚku {kÞk)
ËÞk hk¾ðk{kt Ãký ðÄkhu nkuÞ, (81) yLku íku su Ëeðk÷ níke íkku íku yk
þnuh{kt çku Þíke{ çkk¤fkuLke níke, yLku íkuLke Lke[u íku{Lkku ftEf {k÷ (íku{Lkk
çkkÃku) Ëkxu÷ku níkku yLku íku{Lkku çkkÃk yuf Lkuf {kýMk níkku, suÚke ykÃkLkk
ÃkhðhrËøkkhu [kÌkwt fu íku çkÒku ÃkkuíkkLke swðkLkeyu Ãknkut[u yLku ÃkkuíkkLkku ËxkÞu÷ku
{k÷ ykÃkLkk ÃkhðhrËøkkhLke f]ÃkkÚke fkZe ÷u. yLku (yu{ktÚke) fkuE fk{ {U
ÃkkuíkkLke {hSÚke fÞwO LkÚke. yk Au íku ðkíkkuLke nfefík suLkk WÃkh ykÃk Äehs
hk¾e þõÞk Lk®n. (8h)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : yk ½xLkkLke Mkk[e rðøkík çkw¾khe yLku
{wÂM÷{{kt nÍhík WçkÞ EçLku fyTçkLke rhðkÞík «{kýu yu ykðe Au fu,
hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, yuf ð¾íku nÍ. {qMkk (y÷i.) Ãkkuík-
kLke fki{ çkLke EMhkE÷{kt ¾wíçkku ykÃkðk {kxu W¼k ÚkÞk íÞkhu ÷kufkuyu
íku{Lku yu «&™ fÞkou fu, Mk{økú {Lkw»Þòrík{kt MkkiÚke ðÄkhu rðîkLk ÔÞÂõík
fkuý Au ? (nÍhík {qMkk y÷i.Lke òý{kt ÃkkuíkkLkkÚke ðÄkhu fkuE ¿kkLke
níkku Lknª yux÷k {kxu) Vh{kÔÞwt fu, “nwt MkkiÚke ðÄkhu ¿kkLkðk¤ku Awt.”
(yÕ÷knÃkkf ÃkkuíkkLkk rLkfxðíkeo ytrçkÞk y÷i.Lku ¾kMk fu¤ðýe ykÃku Au
yux÷k {kxu yu ðkík ÃkMktË fhðk{kt Lk ykðe, çkÕfu yËçkLkku íkfkËku yu
níkku fu, íkuLku yÕ÷knÃkkfLkk ¿kkLkLkk nðk÷u fhe ykÃÞwt nkuík, yux÷u fu yu{
fne ykÃÞwt nkuík fu yÕ÷kn íkyk÷k s MkkiÚke çknuíkh òýu Au fu, Mk{økú
{Ï÷qf{kt MkkiÚke ðÄkhu ¿kkLke fkuý Au ?) nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkku yk sðkçk

yÕ÷knÃkkfLku LkkÃkMktË Ãkzâku yLku íku{Lkk WÃkh ðne ykðe fu, y{khku
yuf çktËku çku Mk{wÿkuLkk Mktøk{ MÚkkLk WÃkh Au, íku ík{khk fhíkkt ðÄkhu ¿kkLke
Au. (nÍhík {qMkk y÷i.Lku òý ÚkE íkku yÕ÷kn íkyk÷kLku Ëh¾kMík fhe
fu, ßÞkhu íku {khkÚke ðÄkhu ¿kkLke Au, íkku {khu íku{LkkÚke ÷k¼ «kó fhðk
{kxu {wMkkVhe fhðe òuEyu) yux÷k {kxu rðLktíke fhe fu, Þk yÕ÷knÃkkf
! {Lku íku{Lkwt Xufkýwt yLku rLkþkLke çkíkkðe ykÃk. yÕ÷kn íkyk÷kyu
Vh{kÔÞwt fu, yuf {kA÷e ÃkkuíkkLkk Úku÷k{kt hk¾e ÷ku yLku çku Mk{wÿkuLkk
Mktøk{ MÚkkLk íkhV «ðkMk ¾uzku. su MÚk¤u Ãknkut[eLku yk {kA÷e økw{ ÚkE
òÞ íku søÞk y{khk çktËkLku {¤ðkLke Au. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu nwf{
«{kýu yuf {kA÷e Úku÷k{kt hk¾e ÷eÄe yLku [k÷e Ãkzâk. íku{Lke MkkÚku
íku{Lkk Mkuðf nÍhík ÞqþyT rçkLk LkqLk Ãký níkk. {wMkkVhe Ëhr{ÞkLk yuf
ÃkÚÚkh ÃkkMku Ãknkut[eLku íkuLkk WÃkh {kÚkw xufðe MkqE økÞk. ynªÞkt y[kLkf
yk {kA÷e nhfík{kt ykðe økE yLku Úku÷k{ktÚke Lkef¤eLku Mk{wÿ{kt [k÷e
økE yLku ({kA÷eLkk nhfík{kt ykðe Mk{wÿ{kt [kÕÞk sðkLke MkkÚku yuf
çkeòu {kuyrsÍku yu WÃkÂMÚkík ÚkÞku fu) su {køkuoÚke {kA÷e Mk{wÿ{kt økE,
yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkýeLkwt ðnuý yxfkðe ËeÄwt. suLkkÚke Mk{wÿ{kt Mkwhtøk
suðwt çkLke økÞwt. (nÍ. ÞqþyT rçkLk LkqLk y÷i.yk ykùÞosLkf ½xLkkLku
òuE hÌkk níkk, ßÞkhu fu nÍ. {qMkk y÷i. MkqE hÌkk níkk) ßÞkhu òøÞk
íkku nÍhík ÞqþyT rçkLk LkqLk (y÷i.) {kA÷eLke yk ykùÞosLkf ½xLkk
íku{Lku çkíkkððkLkwt ¼q÷e økÞk yLku yu MÚk¤uÚke Vhe hðkLkk ÚkE økÞk.
yk¾ku yuf rËðMk yLku yuf hkíkLke ðÄkhu {wMkkVhe fhe. ßÞkhu çkeò
rËðMku Mkðkh ÚkE økE íÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk MkkÚkeLku fÌkwt
fu, ykÃkýku LkkMíkku ÷kðku, fkhý fu yk {wMkkVheÚke ½ýku Úkkfe [qõÞku Awt.
hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, (yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke) nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lku íkuLkkÚke Ãknu÷kt õÞkhuÞ Úkkf ÷køÞku Lk níkku. yux÷u MkwÄe
fu su MÚk¤u Ãknkut[ðkLkwt níkwt, íkuLkkÚke Ãký ykøk¤ Lkef¤e økÞk. ßÞkhu
nÍ. {qMkk (y÷i.)yu LkkMíkku {ktøÞku íkku nÍ. ÞqþyT rçkLk LkqLk (y÷i.)Lku
{kA÷eLke ½xLkk ÞkË ykðe yLku ÃkkuíkkLkk ¼q÷e sðkLke {kVe {ktøke fu,
þÞíkkLku {Lku ¼q÷ðe ËeÄwt níkwt fu íku Mk{Þu ykÃkLku íku ½xLkkLke òýfkhe
Lk ykÃke yLku ÃkAe çkíkkÔÞwt fu íku {]ík {kA÷e MkSðLk ÚkELku ËrhÞk{kt
ykùÞosLkf heíku [k÷e økE. ykÚke nÍhík {qMkk (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt
fu íku s ykÃkýku {fMkË níkku. (yux÷u fu ykÃkýe EÂåAík {trÍ÷ íku s
níke ßÞkt {kA÷e MkSðLk ÚkELku økq{ ÚkE økE.)
ykÚke íkhík s ÃkkAk hðkLkk ÚkE økÞk yLku Xef íku s {køkuo ÃkkAk
ykÔÞk suLkk WÃkh Ãknu÷k [kÕÞk níkk, suÚke íku MÚk¤ ÃkkAw {¤e òÞ. nðu
ßÞkhu ynªÞkt ÃkÚÚkhLke ÃkkMku sELku òuÞwt íkku yuf ÔÞÂõík yk ÃkÚÚkh ÃkkMku
{kÚkkÚke Ãkøk MkwÄe [kËh ÷ÃkuxeLku MkqE hÌkku Au, nÍhík {qMkk (y÷i.)yu
(yu s nk÷ík{kt) Mk÷k{ fhe íkku nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu fÌkwt fu, yk
(rLksoLk) støk÷{kt Mk÷k{ õÞktÚke ykðe ? ykÚke nÍhík {qMkk (y÷i.)
yu fÌkwt fu, nwt {qMkk Awt. íÞkhu nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu Mkðk÷ fÞkou fu,
{qMkk çkLke EMhkE÷ ? íku{ýu sðkçk ykÃÞku fu, nk ! nwt {qMkk çkLke
EMhkE÷ Awt. yux÷k {kxu ykÔÞku Awt fu ík{u {Lku íku ¾kMk ¿kkLk rþ¾ðkzku,
su yÕ÷kn íkyk÷kyu ík{Lku ykÃÞwt Au.
nÍhík r¾Íh (y÷ÞrnMMk÷k{)yu fÌkwt fu, ík{u {khe MkkÚku Mkçkú
fhe þfþku Lknª. nu {qMkk ! {khe ÃkkMku yuf ¿kkLk Au, su yÕ÷knÃkkfu {Lku
ykÃÞwt Au, íku ykÃkLke ÃkkMku LkÚke. yLku yuf ¿kkLk ík{Lku ykÃÞwt Au, su nwt
LkÚke òýíkku. nÍ. {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)yu Vh{kÔÞwt fu, ELþkyÕ÷knw
íkyk÷k ík{u {Lku ÄiÞo (Mkçkú) Ëk¾ðLkkhku Ãkk{þku yLku nwt fkuE fkÞo{kt
ík{khku rðhkuÄ Lknª fYt.
nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, òu ík{u {khe MkkÚku [k÷ðk
{kxu íkiÞkh s Aku íkku fkuE ½xLkk rðþu {Lku ftEÃký ÃkqAðwt Lknª, ßÞkt
MkwÄe fu nwt Ãkkuíku ík{Lku íkuLke nfefík Lk çkíkkðwt.
yuðwt fneLku íkuyku Mk{wÿLkk rfLkkhu-rfLkkhu [k÷ðk ÷køÞk. y[kLkf yuf

Lkkifk ykðe íkku LkkifkLkk ÷kufkuÚke íkuLkk WÃkh Mkðkh ÚkðkLke ðkík[eík fhe.
íku ÷kufkuyu nÍhík r¾Íh (y÷i.)Lku yku¤¾e ÷eÄk yLku íku Mkki ÷kufkuyu
fkuE Ãký «fkhLkwt ¼kzw fu çkË÷ku {ktøÞk rðLkk íku{Lku Lkkifk{kt Mkðkh fhe
÷eÄk. Lkkð{kt Mkðkh Úkíkkt s nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu yuf fwnkzeÚke
LkkðLkwt yuf ÃkkrxÞwt fkZe LkktÏÞwt. nÍhík {qMkk (y÷i.)Úke hnuðkÞwt Lknª,
fnuðk ÷køÞk fu yk ÷kufkuyu fkuE òíkLkwt ð¤íkh ÷eÄk rðLkk ykÃkýLku
Lkkð{kt Mkðkh fhe ÷eÄk, ík{u íkuLkku yk çkË÷ku ykÃÞku !? íku{Lke Lkkð
íkkuze Lkkt¾e fu yk çkÄk zqçke òÞ !? yk íkku ík{u ½ýwt s ¾hkçk fk{
fÞwO. nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu fÌkwt fu, {U ík{Lku Ãknu÷uÚke s fÌkwt níkwt fu,
ík{u {khe MkkÚku Mkçkú Lknª hk¾e þfku. íkuLkk WÃkh nÍhík {qMkk (y÷i.)
yu {kVe {ktøke fu, nwt {khku ðkÞËku ¼q÷e økÞku níkku, yu ¼q÷Lke Ãkfz Lk
fhku.
hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu yk rfMMkku Lkf÷
fheLku Vh{kÔÞwt fu, nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkku nÍhík r¾Íh (y÷i.) WÃkh
«Úk{ ðktÄku WXkððku ¼q÷Úke çkLÞwt níkwt yLku çkeòu þhík «{kýu yLku
ºkeòu òýeçkqÍeLku. (yk Ëhr{ÞkLk) yuf Ãkûke ykÔÞwt yLku LkkifkLkk rfLk-
khk (Úkku¼) WÃkh çkuMke økÞwt. íkuýu ËrhÞk{ktÚke [kt[ ¼heLku Ãkkýe ÷eÄwt.
r¾Íh (y÷i.)yu nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku MktçkkuÄeLku fÌkwt fu, {kYt EÕ{
yLku ík{kYt EÕ{ çktLku {¤eLku Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLkk EÕ{Lkk {wfkçk÷k{kt
ykx÷e nurMkÞík Ãký Ähkðíkk LkÚke, sux÷e yk ÃkûkeLkk [kt[{ktLkk ÃkkýeLkku
({wfkçk÷ku) yk Mk{tËhLkk Ãkkýe MkkÚku Au.
ÃkAe Lkkð{ktÚke WíkheLku Mk{wÿLkk rfLkkhk WÃkh [k÷ðk ÷køÞk. y[kLkf
r¾Íh (y÷i.)yu yuf AkufhkLku òuÞku fu çkeò Akufhkyku MkkÚku h{e hÌkku
Au. nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk nkÚkÚke íku AkufhkLkwt {kÚkw íkuLkk ÄzÚke
y÷øk fhe ËeÄwt. Akufhku {]íÞw ÃkkBÞku. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu fÌkwt fu,
ík{u yuf rLkËkou»k SðLke rðLkk fkuE yÃkhkÄu níÞk fhe Lkkt¾e. yk íkku ík{u
½ýku s {kuxku økwLkkun fÞkou. nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu fÌkwt fu, {U ík{Lku
«Úk{Úke s Lknkuíkwt fÌkwt fu ík{u {khe MkkÚku Äehs Lknª hk¾e þfku ? nÍhík
{qMkk (y÷i.)yu òuÞwt fu yk {k{÷ku «Úk{ {k{÷k fhíkkt ðÄkhu Mk¾ík
Au, yux÷k {kxu fÌkwt fu, òu nðu ÃkAe nwt ík{Lku fkuE ðkík ÃkqAwt íkku ík{u
{Lku ÃkkuíkkLke MkkÚkuÚke y÷øk fhe ykÃkòu. ík{u {khk íkhVÚke Wsh
(þhík¼tøk)Lke nË MkwÄe Ãknkut[e [qõÞk Aku.
íÞkhçkkË Vhe [k÷ðkLkwt þY fÞwO, yux÷u MkwÄe fu yuf økk{ WÃkhÚke
ÃkMkkh ÚkÞk. íku{ýu økk{ðk¤kykuLku Ëh¾kMík fhe fu, y{Lku ynªÞkt
{nu{kLk hk¾e ÷ku. íku{ýu ELfkh fÞkou. íku ðMíke{kt íku{ýu yuf Ëeðk÷
òuE fu íku Ãkzwt-Ãkzwt ÚkE hne níke. nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu íkuLku ÃkkuíkkLkk
nkÚkkuÚke MkeÄe W¼e fhe ËeÄe. nÍhík {qMkk (y÷i.)yu ykùÞoÚke fÌkwt
fu, ykÃkýu yk ÷kufku ÃkkMku {nu{kLk hnuðk EåAâwt íÞkhu íku{ýu ELfkh
fhe ËeÄku yLku ík{u ykx÷wt {kuxwt fk{ fhe ËeÄwt !? òu ík{u EåAâwt nkuík
íkku yk fk{Lkwt ð¤íkh íku{Lke ÃkkMkuÚke ÷E þõÞk nkuík. r¾Íh (y÷i.)yu
fÌkwt : “nkÍk rVhkfw çkGLke ð çkÂGLkf” (yux÷u fu nðu þhík Ãkqhe ÚkE
[qfe, ykÚke {khk yLku ík{khk Aqxk ÃkzðkLkku ð¾ík ykðe økÞku Au.)
íÞkhçkkË nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu ºkýu ½xLkkykuLke nfefík nÍhík
{qMkk (y÷i.)Lku çkíkkðeLku fÌkwt : “Íkr÷f íkyTðe÷w {k÷{ íkÂMíkyT
y÷Þrn Mkçkúk” yux÷u fu, yk Au nfefík íku ½xLkkykuLke suLkk WÃkh
ík{u Äehs Lk hk¾e þõÞk. hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu yk MktÃkqýo ½xLkkLkwt
ðýoLk fÞko ÃkAe Vh{kÔÞwt fu, {Lk EåAu Au fu nÍhík {qMkk (y÷i.)yu
nsw Úkkuzeðkh Mkçkú fhe ÷eÄe nkuík íkku íku çktLkuLke ftE Úkkuze ðÄkhu ¾çkhku
òý ÚkE økE nkuík.
Mknen çkw¾khe yLku {wÂM÷{{kt yk ÷ktçke nËe»k yk «{kýu ykðe
Au, su{kt nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku {qMkk rçkLk EMhkE÷ yLku LkðÞwðkLk
MkkÚkeLkwt Lkk{ ÞqþyT rçkLk LkqLk nkuðwt yLku su çktËk íkhV nÍhík {qMkk
(y÷i.)Lku çku Mk{wÿkuLkk Mktøk{ MÚkkLk íkhV {kuf÷ðk{kt ykÔÞk níkk, íku{Lkwt
Lkk{ r¾Íh nkuðwt MÃk»x heíku «Míkwík Au.
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkwt nÍhík r¾Íh (y÷i.) fhíkkt ©u»X nkuðwt,
{qMkk (y÷i.)Lke ¾kMk fu¤ðýe yLku íku{Lkk {kuyrsÍk :
“V÷B{k çk÷økk {s{y çkÂGLkrn{k...” fwhTykLku fhe{ yLku
MkwÒkíkLkk ¾w÷kMkkykuÚke MÃk»x Au fu, nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku ytrçkÞk (y÷i.)
Lkk ðøko{kt Ãký yuf rðrþ»x MÚkkLk «kó ÚkÞu÷ Au. yÕ÷knÃkkfLke MkkÚku
ðkík[eík fhðkLke ¾kMk «rík»Xk íku{Lke rðrþ»x «fkhLke ©u»Xíkk Au íkÚkk
nÍhík r¾Íh (y÷i.)Lke LkwçkqÔðík{kt íkku {ík¼uË Ãký Au yLku òu íku{Lke
LkwçkqÔðíkLkku Mðefkh fhðk{kt ykðu íkku íku{Lku rhMkk÷íkLkwt MÚkkLk «kó LkÚke
ÚkÞwt, Lk íkku íku{Lke fkuE rfíkkçk Au yLku Lk s íku{Lke fkuE Mkk¾ WB{íkLkku
WÕ÷u¾ Au. yux÷k {kxu nÍhík {qMkk (y÷i.) nÍhík r¾Íh (y÷i.)
Úke Ëhuf heíku ©u»X yLku yVÍ÷ Au. Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkf ÃkkuíkkLkk r«Þ
çktËkykuLke LkkLke Mkh¾e ºkwxe yLku WýÃkLke Ãký MkwÄkhýk fhu Au. íku{Lke
fu¤ðýe {kxu LkkLke Mkh¾e ºkwxe fu WýÃk WÃkh Ãký Mk¾ík Ãkfz ÚkkÞ
Au yLku íkuLke MkwÄkhýk Ãký yu s «fkhu fhðk{kt ykðu Au. yk Mk{økú
rfMMkku yuf ¾kMk fu¤ðýe yLku MkwÄkhýkLkwt íkká»Þ á»xktík Au. íku{Lkk
{w¾uÚke yu ðkõÞ Mkhe Ãkzâwt fu, nwt ËwrLkÞk{kt MkkiÚke ðÄkhu {kuxku ¿kkLke Awt,
yÕ÷kn íkyk÷kLku yu ÃkMktË Lk ykÔÞwt íkku íku{Lku [uíkðýe {kxu ÃkkuíkkLkk
yuf ¾kMk çktËkLkwt MkhLkk{wt ykÃÞwt, suLke ÃkkMku yÕ÷knÃkkfLkwt ykÃku÷wt yuf
¾kMk «fkhLkwt ¿kkLk níkwt, su nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ÃkkMku Lk níkwt. òu fu
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkwt ¿kkLk íku ¿kkLkLkk ËhßòÚke ¾qçk ykøk¤ ðÄu÷wt níkwt,
Ãkhtíkw r¾Íh (y÷i.)Lku ykÃkðk{kt ykðu÷wt ¿kkLk nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke
ÃkkMku Lk níkwt. yk çkksw nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu EÕ{
«kó fhðkLke yuðe WíftXk yLku ¼kðLkk yÃkoý fhe níke fu, ßÞkhu yuðe
òý ÚkE fu fkuE yLÞ MÚk¤u yuðwt ¿kkLk Au, su {Lku {éÞwt LkÚke íkku íku ¿kkLk
«kó fhðk {kxuLke {wMkkVhe fhðk íkiÞkh ÚkE økÞk yLku yÕ÷kn íkyk÷k
ÃkkMkuÚke s íku çktËk (nÍhík r¾Íh y÷i.)Lkwt MkhLkk{wt ÃkqAâwt. nðu yºku yu
çkkçkík æÞkLkÃkkºk Au fu, òu yÕ÷kn íkyk÷kyu EåAâwt nkuík íkku nÍhík
r¾Íh (y÷i.) yLku {qMkk (y÷i.)Lke {w÷kfkík ynªÞkt s Mkh¤íkkÚke
fhkðe ykÃke nkuík yÚkðk {qMkk (y÷i.)Lku òu rðãkÚkeo çkLkkðeLku {wMkkVhe
fhkððkLke níke íkku íku çktËkLkwt MkhLkk{wt [kuÏ¾u-[kuÏ¾wt çkíkkððk{kt ykÔÞwt
nkuík, ßÞkt Ãknkut[ðk{kt fkuE {w~fu÷e Lk Ãkzu. Ãkhtíkw ÚkÞwt yuðwt fu, MkhLkk{wt
yuðwt MktrËøÄ yLku {ku½{ heíku çkíkkððk{kt ykÔÞwt fu, su MÚk¤u Ãknkut[eLku {]
ík {kA÷e MkSðLk ÚkELku økw{ ÚkE òÞ, íku MÚk¤u y{khku çktËku {¤þu.
Mknen çkw¾kheLke nËe»kÚke yk {kA÷e rðþu yux÷wt Mkkrçkík ÚkÞwt fu,
yÕ÷kn íkyk÷k s íkhVÚke yu nwf{ ÚkÞku níkku fu, yuf {kA÷e Ãkkuík-
kLkk Ítçke÷{kt hk¾e ÷ku yLku íkuLkkÚke ðÄkhu yuLke ftE s ¾çkh LkÚke fu
yk {kA÷e ¾kðk {kxu MkkÚku hk¾ðkLkku nwf{ ÚkÞku níkku yÚkðk ÃkkuíkkLkk
¼kÚkk fhíkkt yuf y÷øk heíku, çktLku Mkt¼kðLkkyku Au.
{ík÷çk fu, nÍhík r¾Íh (y÷i.)Lkwt MkhLkk{wt yuðwt MktrËøÄ yLku
{ku½{ ykÃkðk{kt ykÔÞwt níkwt fu, Mkh¤íkkÚke íku MÚk¤ Lk¬e Lk ÚkkÞ. Ëu¾eíkwt
yu Au fu, yk Ãký nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke fMkkuxe yLku ÄiÞoLke Ãkheûkk s
níke. WÃkhÚke rðþu»k ÃkheûkkLkwt MðYÃk yu heíku WÃkÂMÚkík fhðk{kt ykÔÞwt
fu, ßÞkhu [ku¬Mk MÚk¤u yk ÷kufku Ãknkut[e økÞk íkku {kA÷eLku ¼q÷e økÞk.
fwhTykLkLke ykÞík{kt yk ¼q÷Lke nÍhík {qMkk (y÷i.) yLku íku{Lkk r{ºk
çktLku íkhV rLkMçkík fhðk{kt ykðe Au. “LkrMkÞk nqíknw{k” Ãkhtíkw çkw¾kheLke
nËe»kÚke su rfMMkku Mkkrçkík ÚkÞku Au, íkuLkkÚke òý ÚkkÞ Au fu, su ð¾íku
{kA÷eLkk MkSðLk ÚkELku Mk{wÿ{kt sðkLkku Mk{Þ ykÔÞku íÞkhu nÍhík
{qMkk (y÷i.) Mkqíkk níkk, {kºk nÍhík ÞqþyT rçkLk LkqLku yk ykùÞosLkf
½xLkk òuE níke yLku yuðku EhkËku fÞkou níkku fu, nÍhík {qMkk (y÷i.)
òøkþu íkku íku{Lku çkíkkðeþ, Ãkhtíkw íku{Lkk òøÞk ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lkk WÃkh ¼q÷fýkÃkýwt Mkðkh fhe ËeÄwt yLku íkuyku ¼q÷e økÞk, íkku yºku
çktLku íkhV ¼q÷kðkLke rLkMçkík yuðe ÚkE økE, su{fu fwhTykLk {SË{kt
“ÞÏYsw r{Lnw{ Õ÷wÔ÷wW ðÕ{hTòLk” (ÃkÃk:hh) {kt {eXk yLku ¾khk
Mk{wÿ çktLku{ktÚke {kuíke yLku {hòLk Lkef¤ðkLkwt ðýoLk ykÔÞwt Au. ßÞkhu
fu {kuíke yLku {hòLk {kºk ¾khk ÃkkýeLkk Mk{wÿ{ktÚke s Lkef¤u Au. Ãkhtíkw
YrZ«Þkuøk{kt yk «{kýuLke þi÷e yÃkLkkððkLkwt MkðoMkk{kLÞ Au yLku yuðwt
Ãký çkLke þfu Au fu, yk MÚk¤uÚke ykøk¤ {wMkkVhe fhðkLkk Mk{Þu íkku
{kA÷eLku MkkÚku ÷uðe çktLku çkwÍwøkkou ¼q÷e økÞk níkk yux÷k {kxu çktLku íkhV
yk ¼q÷ðkLkku MkçktÄ òuzðk{kt ykÔÞku.
y÷çk¥k, yk yuf çkeS yks{kÞþ níke fu, EÂåAík {trÍ÷ WÃkh
Ãknkut[eLku {kA÷eLkk MkSðLk ÚkELku Ãkkýe{kt økw{ ÚkE sðkÚke nfefík
¾q÷e òÞ Au yLku rLkrùík MÚk¤ Lk¬e ÚkE òÞ Au, Ãkhtíkw nsw Ãký yk
MkíÞLkk ík÷çkøkkhkuLke ftEf ðÄkhu fMkkuxeyku ÷uðkLke çkkfe níke yux÷k
{kxu çktLku WÃkh ¼q÷fýkÃkýwt AðkE økÞwt yLku yuf yk¾ku rËðMk yLku
hkrºkLke ðÄkhu {wMkkVhe fÞko ÃkAe ¼q¾ yLku ÚkfkðxLkku yLkw¼ð Úkðk
÷køÞku, yk ºkeS fMkkuxe níke. fkhý fu Mðk¼krðf Úkfkðx yLku ¼q¾Lkku
yLkw¼ð íku yøkkW s ÚkE sðku òuEíkku níkku, íÞkt s {kA÷e ÞkË ykðe
økE nkuík íkku ykx÷e ÷ktçke {wMkkVheLke ðÄkhu íkf÷eV Lk ¼kuøkððe Ãkze
nkuík. Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLku yu s {tsqh níkwt fu, ftEf ðÄkhu íkf÷eV
WXkðu. ykx÷e ÷ktçke {wMkkVhe fÞko ÃkAe ¼q¾-íkhMkLkku ynuMkkMk ÚkÞku
yLku íÞkt {kA÷e ÞkË ykðe yLku yu òý ÚkE fu, ykÃkýu EÂåAík MÚkkLk
fhíkkt ½ýk ykøk¤ Lkef¤e ykÔÞk Au. yux÷k {kxu Vhe íku s ÃkkuíkkLkk
Ãkøk÷ktykuLkk rLkþkLkku òuELku ÃkkAk VÞko.
þheyíkLkk ykr÷{ (rðîkLk) {kxu òEÍ LkÚke fu, íku þheyík
rðYØ fkuE çkkçkík WÃkh Äehs Ëk¾ðu :
“EÒkf ÷Lk íkMíkíkey {EÞ Mkçkúk...” nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku fÌkwt fu, ík{u {khe MkkÚku Äehs Lknª hk¾e þfku
yLku fuðe heíku Mkçkú fhþku, ßÞkhu fu ík{Lku ½xLkkLke nfefíkLke òýfkhe
Lk nkuÞ !? {ík÷çk yu níkku fu, {Lku su EÕ{ yÃkoý fhðk{kt ykÔÞwt Au,
íkuLkwt MðYÃk yLku «fkh ykÃkLkk ¿kkLk fhíkkt y÷øk «fkhLkku Au. yux÷k
{kxu ík{Lku {khk fkÞkou ðktÄksLkf ÷køkþu, ßÞkt MkwÄe fu nwt ík{Lku íkuLke
nfefíkLke òýfkhe Lk ykÃkwt. ík{u ÃkkuíkkLkk LkwçkqÔðíkLkk nkuÆkLke VhsLke
Yyu íkuLkk WÃkh ðktÄku WXkðþku.
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku Ãkkuíku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke íku{Lke ÃkkMku
sðkLkku yLku íku{Lke ÃkkMkuÚke ¿kkLk rþ¾ðkLkku nwf{ ÚkÞku níkku yux÷k {kxu
yu Mktíkku»k níkku fu, íku{Lkwt fkuEÃký fkÞo ðkMíkð{kt þheyík rðYØ nþu
Lknª. ¼÷u ònuh{kt íku Mk{s{kt Lk ykðu, íkuÚke Mkçkh fhðkLkku ðkÞËku fhe
÷eÄku. Lkrníkh ykðku ðkÞËku fhðku Ãký fkuE ËeLkLkk rðîkLk (ykr÷{)
{kxu òEÍ LkÚke, Ãkhtíkw ÃkAe þheyík rðþu ËeLke økÞhíkLke ¼kðLkkLkk
fkhýu íkuyku yk ðkÞËku ¼q÷e økÞk.
«Úk{ ½xLkk íkku ðÄkhu MktøkeLk Lk níke, {kºk Lkkððk¤kykuLkwt ykŠÚkf
LkwfMkkLk níkwt fu, íku Lkkð zqçke sðkLkku {kºk ¼Þ níkku, su ÃkkA¤Úke Ëqh
ÚkE økÞku. Ãkhtíkw íÞkh ÃkAeLke ½xLkkyku{kt nÍhík {qMkk (y÷i.)yu yu
ðkÞËku Ãký Lk fÞkou fu nwt ðktÄku WXkðeþ Lknª yLku ßÞkhu AkufhkLke níÞkLke
½xLkk òuE íkku ¾qçk Mk¾ík heíku ðktÄku WXkÔÞku yLku ÃkkuíkkLkk rðhkuÄ {kxu
fkuE ûk{k fu {kVe Ãký Lk {ktøke. {kºk yux÷wt fÌkwt fu, nðu ÃkAe òu rðhkuÄ
fYt íkku ík{Lku yrÄfkh Au fu {Lku MkkÚku Lk hk¾òu. fkhý fu fkuE Lkçke
yLku ÃkÞøkBçkhÚke yu MknLk s LkÚke ÚkE þfíkwt fu, þheyík rðYØ fkuE
fkÞo Úkíkwt swyu yLku Äehs Ëk¾ðu. y÷çk¥k, fkhý fu Mkk{u Ãkûku Ãký
ÃkÞøkBçkh s níkk yux÷k {kxu ytíku nfefíkLkku ¾w÷kMkku yu «{kýu ÚkÞku
fu, yk ½xLkkyku nÍhík r¾Íh (y÷i.) {kxu økkiý MðYÃku þheyíkLkk
Mkk{kLÞ rLkÞ{ku{kt yÃkðkË MðYÃk Xhkððk{kt ykðe níke. íku{ýu su ftE
fÞwO yÕ÷knÃkkfLke ðne «{kýu fÞwO. ({Ínhe)
nÍ. {qMkk (y÷i.)Lkk ¿kkLk yLku nÍ. r¾Íh (y÷i.)Lkk ¿kkLk{kt
yuf ÃkkÞkLkku íkVkðík yLku çktLku{kt ònuh rðhkuÄk¼kMkLkku n÷ :

yºku Mðk¼krðf heíku yuf «&™ WÃkÂMÚkík ÚkkÞ Au fu, nÍhík r¾Íh
(y÷i.)Lkk ¾w÷kMkk «{kýu íku{Lku su ¿kkLk ykÃkðk{kt ykÔÞwt níkwt, íkuLkwt
MðYÃk nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk ¿kkLk fhíkkt r¼Òk «fkhLkwt níkwt, Ãkhtíkw
ßÞkhu yk çktLku ¿kkLk yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke s yÃkoý ÚkÞwt níkwt íkku
íku çktLkuLkk nwf{ku{kt rðhkuÄk¼kMk yLku {ík¼uË fu{ ÚkÞku ? íkuLke íknfef
íkVMkehu {Ínhe{kt nÍhík fkÍe »kLkkWÕ÷kn ÃkkLkeÃkíke (hn.)yu ÷¾e
Au íku ½ýe Mktíkku»kÃkqðofLke yLku rË÷Lku yMkh fhLkkhe Au. íku{Lke [[koLkku
nuíkw su nwt Mk{ßÞku Awt íkuLkku ¾w÷kMkku yk «{kýu Au :
yÕ÷kn íkyk÷k su ÷kufkuLku ÃkkuíkkLke ðne yLku LkwçkqÔðíkÚke «ríkr»Xík
fhu Au, íkuyku Mkk{kLÞ heíku íkku íku s ÷kufku nkuÞ Au, su{Lku {Ï÷qfLke
MkwÄkhýkLke Mkuðk fhðkLke nkuÞ Au. íku{Lkk WÃkh rfíkkçk yLku þheyík
LkkrÍ÷ fhðk{kt ykðu Au, su{kt yÕ÷knÃkkfLke {Ï÷qf {kxu MkwÄkhýkLkk
rMkØktíkku yLku fkÞËk-fkLkqLk nkuÞ Au. sux÷k ytrçkÞk (y÷i.)Lkwt ðýoLk
fwhTykLku fhe{{kt LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷íkLkk ¾w÷kMkk MkkÚku ykÔÞwt Au,
íku çkÄk yuðk s níkk, su{Lku þheyíkLke yLku MkwÄkhýkLke Mkuðkyku
MkkutÃkðk{kt ykðe níke. íku{Lkk WÃkh su ðne ykðíke níke, íku Ãký çkÄe
yk s MktË¼o{kt níke. Ãkhtíkw çkeS çkksw y{wf íkõðeLke (yÕ÷knÃkkf
íkhVÚke rðïLke hnMÞÃkqýo ÔÞðMÚkkLkk yá»Þ íktºk rðþuLke) Mkuðkyku Ãký
Au, suLkk {kxu Mkk{kLÞ heíku yÕ÷knÃkkfu Vrh~íkkyku Lk¬e fÞko Au. Ãkhtíkw
ytrçkÞk (y÷i.)Lkk Mk{qn{ktÚke Ãký yÕ÷kn íkyk÷kyu y{wfLku yk
íkõðeLke Mkuðkyku {kxu ¾kMk fhe ÷eÄk Au. nÍhík r¾Íh (y÷i.) yk s
rð¼køk-{ktÚke Au. íkõðeLke Mkuðkyku yá»Þ ½xLkkyku MkkÚku MkçktÄ Ähkðu
Au fu, V÷kýk zqçkLkkhk ÔÞÂõíkLku çk[kðe ÷uðk{kt ykðu yÚkðk V÷kýkLku
n÷kf fhðk{kt ykðu, V÷kýkLku «økrík ykÃkðk{kt ykðu yÚkðk V÷kýkLku
suh fhðk{kt ykðu. yk òýfkheykuLkku Lk íkku Mkk{kLÞ ÷kufku MkkÚku fkuE
MkçktÄ nkuÞ Au yLku Lk s íkuLkk nwf{ku sLkMk{qnÚke Mkt÷øLk nkuÞ Au.

ykðe yrík ykð~Þf ½xLkkyku{kt y{wf yuðk MðYÃkku Ãký Mkk{u ykðu
Au fu, yuf ÔÞÂõíkLku n÷kf fhðku þheyíkLkk fkÞËk rðYØ nkuÞ Au, Ãkhtíkw
íkõðeLke fkÞËk «{kýu yk ¾kMk ½xLkkLku Mkk{kLÞ þheyíkLkk fkÞËkyku
fhíkkt yÃkðkË MðYÃku fheLku íku ÔÞÂõík {kxu òEÍ Xhkððk{kt ykðu Au.
suLku yk íkõðeLke Mkuðkyku WÃkh Lk¬e fhðk{kt ykÔÞku nkuÞ Au. ykðe
ÃkrhÂMÚkrík{kt þhE fkÞËkykuLkk rðîkLkku yk yÃkðkË MðYÃk nwf{Úke
ðkfuV LkÚke nkuíkk yLku íkuyku íkuLku nhk{ fnuðk {kxu {sçkqh nkuÞ Au yLku
su ÔÞÂõíkLku íkõðeLke MðYÃku yk fkÞËkÚke çkkfkík fhðk{kt ykÔÞku nkuÞ
Au, íku ÃkkuíkkLke søÞkyu nf yLku Mkå[kE WÃkh nkuÞ Au.
¾w÷kMkku yu Au fu, ßÞkt ykðku rðhkuÄk¼kMk Lkshu Ãkzu Au, íku ðkMíkð{kt
fkuE rðhkuÄk¼kMk LkÚke nkuíkku. y{wf yríkykð~Þf ½xLkkyku þheyíkLkk
Mkk{kLÞ fkLkqLkku{ktÚke çkkfkík nkuÞ Au. yçkq nGÞkLku çknhu {wneík{kt
Vh{kÔÞwt fu, “s{nqhLkku {ík yu Au fu, r¾Íh (y÷i.) Lkçke níkk yLku
yÕ÷knÃkkfu yu{Lku EÕ{u çkkríkLke (yá~Þ ¿kkLk)Lke Mk{s ðne {khVíku
þe¾ðkze níke yLku nÍhík {qMkk (y÷i.)Lku òrnhe nwf{ku yLku Víkðkyku
rþ¾ðkzâk.” yux÷k {kxu yu Ãký sYhe Au fu, yk yÃkðkËku LkwçkqÔðíkLke
ðne îkhk nkuÞ, fkuE ð÷eLkku f~V yÚkðk EÕnk{ ykðk yÃkðkË {kxu
fËkrÃk Ãkqhíkku LkÚke. yux÷k {kxu nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu AkufhkLke su
níÞk fhe íku ònuh þheyíkLke Yyu nhk{ níkwt, Ãkhtíkw nÍhík r¾Íh
(y÷i.)Lku íkõðeLke MðYÃku yk fkÞËkÚke çkkfkík hk¾eLku yk Mkuðk {kxu Lk¬e
fhðk{kt ykÔÞk níkk. íkuLkk WÃkh fkuE økuhLkçkeLkk f~V yÚkðk EÕnk{Lku
yLkw{krLkík fheLku nhk{Lku n÷k÷ Mk{sðwt su{fu y{wf òrn÷ MkqVeyku{kt
{~nqh Au, rçkÕfw÷ çkuËeLke yLku RM÷k{Úke çk¤ðk Mk{kLk Au.
EçLku yçke þÞçkkyu EçLku yççkkMk (hËe.)Lke yk ½xLkk Lkf÷
fhe Au fu, LksËk nYhe (¾khS)yu EçLku yççkkMk (hËe.)Lku Ãkºk ÷ÏÞku
fu, nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu Lkkçkkr÷øk AkufhkLku fE heíku fík÷ fhe

LkktÏÞku, ßÞkhu fu Lkçkeyu fhe{ (Mk÷.)yu Lkkçkkr÷økLku fík÷ fhðkLke
{LkkE fhe Au. nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu sðkçk{kt ÷ÏÞwt Au fu,
òu fkuE çkk¤f rðþu yuðwt ¿kkLk «kó ÚkE òÞ, su nÍhík {qMkk (y÷i.)
Lkk WMíkkË (yux÷u fu nÍhík r¾Íh y÷i.)Lku «kó ÚkÞwt níkwt, íkku ík{khk
{kxu Ãký Lkkçkkr÷økLku fík÷ fhðwt òEÍ ÚkE sþu. {ík÷çk yu níkku fu,
r¾Íh (y÷i.)Lku íkku LkwçkqÔðíkLke ðne îkhk íkuLkku EÕ{ ykÃÞku níkku, íku nðu
fkuELkkÚke LkÚke ÚkE þfíkwt. fkhý fu LkwçkqÔðík Mk{kó ÚkE [qfe Au. hMkq÷u
fhe{ (Mk÷.) ÃkAe fkuE Lkçke LkÚke fu ðne îkhk yk «fkhLke ½xLkkyku
rðþu fkuE yÕ÷kn íkyk÷kLkku nwf{ fkuE ¾kMk ÔÞÂõíkLku yÃkðkË MðYÃk
ykÃkðk{kt ykðu. ({Ínhe) yk ½xLkkÚke Ãký yu nfefík MÃk»x ÚkE økE
fu, fkuE ÔÞÂõíkLku fkuE þheyíkLkk nwf{{kt çkkfkík XhkððkLkku Lkçke yÚkðk
ðne rMkðkÞ fkuELku nf LkÚke.
çkøkðe (hn.)yu nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)Úke rhðkÞík Lkf÷
fhe Au fu, yk Lkkð su rËþk{kt sE hne níke, íÞkt yuf òr÷{ hkò
níkku, su íÞktÚke ÃkMkkh ÚkLkkhk ðnkýkuLku çk¤sçkheÚke Íqtxðe ÷uíkku níkku.
nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu yu {ÂM÷ník nuX¤ LkkðLkwt yuf ÃkkrxÞwt W¾uze
LkktÏÞwt fu, íku òr÷{ çkkËþkn yk ðnkýLku íkqxu÷wt òuELku Akuze Ëu yLku
yk økheçkku yu {wMkeçkíkÚke çk[e òÞ.
“ðyB{÷T økw÷k{w” íku Akufhku suLku nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu {khe
LkktÏÞku, íkuLke nfefík yuðe ðýoLk fhe Au fu, yk AkufhkLkk Mð¼kð{kt
fw£ yLku {kíkk-rÃkíkk rðYØ çk¤ðk¾kuhe níke. íkuLkk {kíkk-rÃkíkk Lkuf yLku
¼÷k níkk. nÍhík r¾Íh (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, y{Lku ¼Þ níkku fu,
yk Akufhku {kuxku ÚkELku yk Lkuf yLku ¼÷k {kt-çkkÃkLku Mkíkkðþu íkÚkk
íkf÷eV Ãknkut[kzþu yLku íku{Lku fw£{kt MktzkuðeLku {kt-çkkÃk {kxu Ãký yuf
rVíLkku çkLkþu yLku íkuLke {nkuççkík{kt {kt-çkkÃkLkwt E{kLk Ãký ¾íkhk{kt Ãkze
sþu.
“VyhËTLkk ytGÞwÂçË ÷nw{k...” yux÷k {kxu y{u EhkËku fÞkou
fu, yÕ÷kn íkyk÷k íku Lkuf {kt-çkkÃkLku yk AkufhkLkk çkË÷k{kt íkuLkkÚke
W¥k{ yð÷kË ykÃku, su y{÷ yLku yÏ÷kf{kt Ãkrðºk Ãký nkuÞ yLku
{kt-çkkÃkLkk n¬ku Ãký Ãkqhk fhu.
EçLku yçke þÞçkk, EçLkw÷ {wtrÍh yLku EçLku yçke nkrík{u yrík-
GÞnLke rhðkÞík Lkf÷ fhe Au fu, {kÞko økÞu÷ AkufhkLkk {kíkk-rÃkíkkLku
yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLkk çkË÷u yuf Ãkwºke ykÃke, suLkk ÃkuxÚke yuf Lkçke
ÃkuËk ÚkÞk yLku nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)Lke yuf rhðkÞík{kt Au fu,
íku{Lkk ÃkuxÚke çku Lkçke ÃkuËk ÚkÞk. y{wf rhðkÞík{kt Au fu, íku{Lkk ÃkuxÚke
ÃkuËk ÚkLkkh Lkçke îkhk yÕ÷knÃkkfu yuf {kuxe WB{íkLku rnËkÞík ykÃke.
“ðíknTíknw fLÍwÕ÷nw{k” yk ¾òLkku su Þíke{ çkk¤fku {kxu Ëeðk÷
Lke[u ËxkÞu÷ku níkku íkuLkk rðþu nÍhík yçkq ËhËky (hËe.)yu hMkq÷u fhe{
(Mk÷.)Úke yk rhðkÞík fhe Au fu, íku MkkuLkk yLku [ktËeLkku sÚÚkku níkku.
(hðknw÷ ríkhr{Íe ð÷ nkrf{ ð MknennT ys {Ínhe)
EçLku yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, MkkuLkkLke yuf íkge níke,
suLkk WÃkh Lke[u «{kýuLke rþ¾k{ýLkk þçËku ÷¾ðk{kt ykÔÞk níkk. yk
rhðkÞík nÍhík W»{kLk rçkLk yVTVkLk (hËe.)Úke hkðeykuLkk ¢{ îkhk
hMkq÷wÕ÷kn (Mk÷.)Úke Lkf÷ fhe Au. (fwíkwoçke)
• rçkÂM{Õ÷krnhon{krLkhone{.
• íkkÍÍwçk Au íku ÔÞÂõík WÃkh, su íkfËeh WÃkh E{kLk Ähkðu Au, ÃkAe
øk{økeLk þk {kxu ÚkkÞ Au ?
• íkkÍÍwçk Au íku ÔÞÂõík WÃkh, su yuðwt E{kLk Ähkðu Au fu, hkuSLkku
sðkçkËkh yÕ÷kn íkyk÷k Au, ÃkAe sYhíkÚke ðÄkhu íkf÷eV WXkðe
ÔÞÚko «fkhLkk «ÞíLkku{kt fu{ ÷køku Au ?
• íkkÍÍwçk Au íku ÔÞÂõík WÃkh fu, su {kiík WÃkh E{kLk Ähkðu Au, ÃkAe
fE heíku ¾wþeyku {Lkkðu Au ?
• íkkÍÍwçk Au íku ÔÞÂõík WÃkh, su ykr¾híkLkk rnMkkçk WÃkh E{kLk
Ähkðu Au, ÃkAe økV÷íkÚke fE heíku ðíkuo Au ?
• íkkÍÍwçk Au íku ÔÞÂõík WÃkh, su ËwrLkÞkLku yLku íkuLkk ÃkrhðíkoLkkuLku òýu
Au, ÃkAe fE heíku íkuLkk WÃkh Mktíkku»k Ãkk{eLku çkuMku Au ?
• ÷k E÷kn EÕ÷Õ÷kn {wnB{ËwhoMkq÷wÕ÷kn (Mk÷.)
{kíkk-rÃkíkkLke LkufeLkku ÷k¼ yð÷kË yLku ÃkuZe Ëh ÃkuZe Ãký
Ãknkut[u Au :
“ðfkLk yçkqnw{k Mkkr÷nLk” íku{kt Eþkhku Au fu, Þíke{ çkk¤fku {kxu
ËxkÞu÷k ¾òLkkLke hûkýLke ÔÞðMÚkk nÍhík r¾Íh (y÷i.) îkhk yux÷k
{kxu fhðk{kt ykðe níke fu, íku Þíke{ çkk¤fkuLkku rÃkíkk fkuE yÕ÷knÃkkfLkku
Lkuf yLku Mðef]rík«kó çktËku níkku. yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLke
ík{Òkk Ãkqhe fhðk íkuLke yð÷kËLku ÷k¼ Ãknkut[kzðk {kxu ykðe ÔÞðMÚkk
fhe. {wnB{Ë rçkLk {wLfrËh (hn.) Vh{kðu Au fu, yÕ÷kn íkyk÷k yuf
çktËkLke Lkufe yLku íkuLke ykðzíkLkk fkhýu íkuLke yð÷kË yLku yð÷kËLke
yð÷kË yLku íkuLkk fwxwtçkLke yLku íkuLke ykMkÃkkMkLkk {fkLkkuLke rnVkÍík
fhu Au. ({Ínhe)
P P P
P fkYLk P
fkYLkLkku {k÷ çkkçkíku ½{tz :
yÕ÷knÃkkf “Mkqhyu fMkMk”{kt Vh{kðu Au : çkuþf, fkYLk {qMkk (y÷i.)
Lke fki{{ktÚke níkku. Vhe ÃkkuíkkLke fki{ rðYØ íku økðo fhðk ÷køÞku yLku y{u
íkuLku yux÷k ¾òLkk ykÃÞk níkk fu, íkuLke [kðeyku (WXkððe) fux÷kf çk¤ðkLk
{kýMkku Ãkh ¼khu ÚkE Ãkzíke. ßÞkhu íkuLke fki{u íkuLku fÌkwt fu, íkwt EíkhkS (½{tz)
Lk fh. ¾hu¾h, yÕ÷kn íkyk÷kLku EíkhkSðk¤k øk{íkk LkÚke. (76) yLku
yÕ÷knÃkkfu su ftE íkLku ykÃÞwt Au, íkuLkkÚke íkwt ykr¾híkLkwt ½h f{kE ÷u yLku
ËwrLkÞkÚke (ykr¾hík{kt ÷E sðkLkku) ÃkkuíkkLkku {køko ¼q÷e Lk ò yLku (çktËkyku
MkkÚku) ¼÷kE fh, suðe heíku fu yÕ÷knÃkkfu íkkhe MkkÚku ¼÷kE fhe Au. yLku
Ëuþ{kt íkkhkS Vu÷kðkLke EåAk Lk fh. çkuþf, yÕ÷knÃkkfLku VMkkË Vu÷kðLkkh
øk{íkk LkÚke. (77) fkYLk çkkuÕÞku fu, yu {k÷ íkku {Lku yuf yuðk nwÒkh ðzu
«kó ÚkÞku Au, su {khe ÃkkMku Au. þwt íkuýu yux÷wtÞ Lk òÛÞwt fu, yÕ÷knÃkkf
íkuLkk Ãknu÷kt yuðk ½ýk Mk{qnkuLkku Lkkþ fhe [qõÞku Au, su yuLkk fhíkkt rðþu»k
çk¤ðkLk níkk yLku sÚÚkk{kt Ãký yrÄf níkk yLku økwLkunøkkhkuLku økwLkknku rðþu
ÃkqAðk{kt Lkrn ykðu. (78) Vhe (yuf ðkh) íku ÃkkuíkkLke fki{Lke Mkk{u ÃkkuíkkLkk
XkXÚke LkeféÞku (íÞkhu íkuLkk ¼ktzwyku{kt) su ÷kufku ËwrLkÞkLke ®ÍËøkeLkk [knfku
níkk íku fnuðk ÷køÞk : yVMkkuMk ! fkYLkLku su ftE {éÞwt Au íkuLkk suðwt y{Lku
Ãký {éÞwt nkuík (íkku Xef Úkkík !) çkuþf, íku {nk ¼køÞþk¤e Au. (79)
yLku su{Lku (ËeLkLke) Mk{s {¤e níke íku çkkuÕÞk fu, ík{khe ¾hkçke ÚkkÞ !
yÕ÷knÃkkfLkku ykÃku÷ku Mkðkçk íku ÷kufku {kxu ½ýku s çknuíkh Au suyku E{kLk
÷kÔÞk yLku ¼÷kt fk{ fÞko yLku yk ðkík íkuykuLkk s ½x ({Lk){kt Wíkhu Au,
su MknLk fhLkkhk Au. (80)

fkYLkLkk ½{tzLkwt fYý Ãkrhýk{ çkeòyku {kxu çkkuÄÃkkX-Eçkúík
:
ÃkAe y{u fkYLkLku íkÚkk íkuLkk {nu÷Lku Ähíke{kt ÄMkkðe ËeÄku. Vhe
íkuLkk {kxu fkuE sqÚk yuðwt Lk ÚkÞwt, su yÕ÷kn íkyk÷k(Lkk yÍkçk)Úke
íkuLkku çk[kð fhe þfu. yLku Lk íku Ãkkuíku ÃkkuíkkLku çk[kðe þõÞku. (81) yLku su
÷kufku fk÷u Mkktsu íkuLkk suðk ÚkðkLke EåAk fhíkk níkk, íku yksu fnuðk ÷køÞk
: nkÞ hu ! yu íkku (çkkçkík s swËe Au.) yÕ÷knÃkkf ÃkkuíkkLkk çktËkyku{ktÚke
[knu íkuLkk {kxu hkuS çknku¤e fhe Ëu Au yLku ([knu íkuLke) íktøk fhe Ëu Au. òu
yÕ÷kn íkyk÷k y{khk WÃkh WÃkfkh Lk fhík, íkku y{Lku Ãký ÄMkkðe Ëuík.
yhu ! yu íkku sýkÞwt fu, fkrVhku MkV¤íkk Ãkk{íkk LkÚke. (8h) yk ykr¾híkLkwt
½h y{u íku s ÷kufku {kxu ¾kMk fheyu Aeyu suyku ËwrLkÞk{kt ykÃkðzkE [kníkk
LkÚke yLku Lk çkøkkzku fhðk ([knu Au) yLku MkkYt Ãkrhýk{ (yÕ÷knÃkkfÚke)
zhLkkhkyku {kxu s Au. (83)
fkYLk íkÚkk íkuLke Ãkqhe fnkýe :
fkYLk nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkku rÃkíkhkE ¼kE níkku. Íkr÷{ fki{Lkku
rLkÞ{ Au fu, su fki{Lkwt ÷kune [qMkðk [knu íku{ktLkk s y{wf {kýMkkuLku
nrÚkÞkh çkLkkðe ÷u Au. íkuðe s heíku rVhykiLku yuLku [qtxe ÷eÄku níkku,
suÚke íkuLku íÞkt nkuÆku ¼kuøkðíkku níkku. çkLke EMhkE÷Lku {sqheLkwt fk{fks
yuLke s {khVíku {¤íkwt yLku {sqheLkk ÃkiMkk Ãký yu s [qfðíkku níkku.
yu{kt íku yux÷ku çkÄku ÄLkðkLk çkLke økÞku fu íkuLkk ¾òLkkLke [kðeyku yLkuf
çk¤ðkLk {kýMkku Ãký WXkðe þfíkk Lk níkk. ßÞkhu rVhykiLk zqçke økÞku
yLku çkLke EMhkE÷ nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk fçò{kt ykÔÞk íkku íkuLke
f{kýe çktÄ ÚkE yLku MkhËkhe síke hne. íkuÚke íku {wLkkrVf çkLke nÍ.
{qMkk (y÷i.)Úke rË÷{kt yËkðík fhðk ÷køÞku yLku E»kkoÚke çkËøkkuE
fhíkku hÌkku. yuf ð¾ík nÍhík {qMkk (y÷i.)yu íkuLku Ífkík fkZðkLkku nwf{
fÞkou, íkku ÷kufkuLku fnuðk ÷køÞku fu, yíÞkh MkwÄe íkku ík{u {qMkk (y÷i.)
Lkk ÷kðu÷k nwf{ku ðuXâk, Ãkhtíkw þwt nðu ík{ku yu Ãký MknLk fhþku fu íku
y{khe ÃkkMkuÚke y{kYt ÄLk Ãký ÷E ÷u ! y{wf ÷kufkuyu íkuLke ðkík MkkÚku
Mkn{ík ÚkE fÌkwt fu, y{u yu çkkçkík MknLk fhe þfíkk LkÚke. yk¾hu íkuýu
nÍhík {qMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku çkËLkk{ fhðk øktËku «ÞkMk fÞkou. yuf
rËðMku yuf †eLku çknw {k÷ ykÃkðkLkku ðkÞËku fhe ÔÞr¼[khLke íkkun{ík
{qfðkLkwt þe¾ðkze MkkiLke YçkY íku ðkík fnuðk {kxu ÷kÔÞku yLku íkuýeyu
fne Ãký LkktÏÞwt íÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)yu íkuýeLku yÕ÷knÃkkfLkk Mkg
MkkuøktËku ykÃke yÕ÷knÃkkfLkk økÍçkÚke ¾qçk zhkðeLku fÌkwt fu, íkÆLk Mkk[wt
fne Ëu, suÚke íkuýeyu yÕ÷kn íkyk÷kÚke zheLku Mkk[wt fne ËeÄwt fu, fkYLku
{Lku þe¾ÔÞwt níkwt. íÞkhu nÍhík {qMkk (y÷i.)yu íkuLkk {kxu çkËTËwyk fhe
íkku yÕ÷knÃkkfu nwf{ {kufÕÞku fu, ÄhíkeLku {U ík{khk íkkçku fhe ËeÄe.
nÍhík {qMkk (y÷i.)yu Ãk]ÚðeLku nwf{ fÞkou fu yuLku øk¤e ò. íkku fkYLkLku
Ãk]Úðeyu Ãkfze ÷eÄku yLku íku ¾ÍkLkkyku Mkrník s{eLk{kt ÄMke økÞku yLku
rfÞk{ík MkwÄe ÄMkíkku s hnuþu.
{ík÷çk fu yk rðLkkþe Ëki÷ík su yÕ÷kn íkyk÷kLkk LkSf yuf
{åAhLkk Ãkz sux÷e Ãký ®f{ík Ähkðíke LkÚke, íkuLkk WÃkh þwt EíkhkÞ
Au ? ÞkË hk¾ ! yÕ÷knÃkkfLku EíkhkSðk¤k økŠð»Xku øk{íkk LkÚke yLku
su ðMíkw íku {q¤ {kr÷fLku øk{u Lkrn, íkuLkwt Ãkrhýk{ çkhçkkËe yLku rðLkkþ
s Au.
yÕ÷kn íkyk÷kLke ykÃku÷e Ëki÷ík ðzu ykr¾híkLkwt ¼kÚkwt íkiÞkh
fh, økV÷íkLkk Lkþk{kt [qh ÚkE økðo Lk fh. ð¤e, ÃkkuíkkLkk ¼køÞ {wsçk
¾kE-Ãke yLku Ãknuhe-ykuZe ÷u yLku ðÄkhkLkku {k÷ ¾ihkík fhe ykr¾híkLke
f{kýe fhe {Ï÷qf MkkÚku ¼÷kE fh, Lkrn íkku {híke ðu¤k þwt MkkÚku ÷E
sEþ.
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke E»kko yLku yËkðík Lk fh. ¾wËkE ¼qr{ Ãkh
MkËk[hýe çkLke MkeÄe heíku SðLk rðíkkð. Lkfk{ku Ëuþ{kt VMkkË søkkzðku
yLku ¾hkçkeyku Lkkt¾ðe Xef LkÚke.
yk LkMkeník yLku Mk{òðx çkkË Ãký íku yu{ fnuíkku fu, nwt çkknkuþ
nwÒkhðk¤ku Awt. ËwrLkÞk f{kðkLke ÞwÂõíkyku Mkkhe heíku òýwt Awt, íkuÚke {khe
÷kÞfkík yux÷u ¾kMk ¿kkLkLkk «íkkÃku {Lku yk Ëki÷ík {¤e Au, ftE {nuLkík
ðøkh {Vík LkÚke {¤e. yu{kt fkuELkku fu yÕ÷kn íkyk÷kLkku þwt WÃkfkh ?
{khe Ëki÷ík Ãkh nwt økðo Ãký fYt íkku y½rxík LkÚke. ð¤e, {qMkk (y÷i.)
Lkk fnuðk yLku ík{khe Mk÷knÚke yÕ÷kn íkyk÷kLkk Lkk{ Ãkh Ëki÷ík þk
{kxu ðuzVe Lkkt¾wt.
yuf ðkh fkYLk ÃkkuíkkLkk MktÃkqýo XkX{kXÚke Lkkufh-[kfhkuLku ÷E ¼khu
ËçkËçkkÚke Vhðk LkeféÞku. íku òuE ËwrLkÞkLkk [knfkuLke ykt¾ Xhe økE
yLku fnuðk ÷køÞk fu, y{Lku Ãký yuðe [zíke «kó ÚkE nkuík íkku fuðwt
MkkYt Úkkík ! yk yr¼÷k»kk ÷ku¼Lkk fkhýu s níke. suðe heíku fu yksu
Ãký fux÷kf {kýMkku {wMk÷{kLk nkuðk Aíkkt çkeS fki{Lkk rð÷kMke SðLk
Ãkh hkík-rËðMk ÷÷[kÞ Au yLku íkuLke ®[íkk{kt ÷køku÷k hnu Au.
yux÷u ËwrLkÞkÚke ykr¾híkLku íku s ÷kufku çknuíkh økýu Au, suykuÚke
f»x ðuXkÞ Au. Ãkhtíkw yÄehk ÷kufku íkku ÷k÷[Lkk {kÞko ËwrLkÞkLke ykhsw
Ãkh Ãkzu Au. ËwLÞkËkhLkk ònuhe yiþ-ykhk{Lku òuE LkkËkLk {kýMk Mk{su
Au fu, yu çknw ¼køÞþk¤e Au. Ãký íkuLke ËwLÞkLke hkík-rËðMkLke ®[íkk,
¾xÃkx yLku {kÚkkÍªfLku íkÚkk ykr¾híkLke YMðkELku íku{s íkuLkk Mkki Xufkýu
¾wþk{Ë fhðkLku òuíkku LkÚke yLku íku Ãký òuíkku LkÚke fu, ËwrLkÞk{kt ykhk{
Au íkku ËMk-ðeMk ð»ko, Ãkhtíkw {Þko ÃkAe íkku nÍkhku ð»ko fkÃkðkLkk Au.
fkYLkLkk Ãk]Úðe{kt ÄMke síkkt fux÷kf {q¾koykuyu fÌkwt fu, yuLkk ¾ÍkLkk
÷uðk {kxu s {qMkk (y÷i.)yu yuLku n÷kf fÞkou íÞkhu {qMkk (y÷i.)Lkk
nwf{Úke íkuLke nðu÷e Ãký ¾ÍkLkkyku Mkrník Ãk]Úðe{kt ÄMke økE.
yk ¾wËkE fkuÃk Mk{Þu çkeòu fkuE Ãký íkuLke {ËËu Ãknkut[e þõÞku
Lkrn, Lk íkku íku fkuELku çkku÷kðe þõÞku. ÃkkuíkkLkwt MkkÄLkçk¤ ftE fk{ Lk
÷køÞwt. Lk íkku çkeòykuLke þÂõík íkuLku fk{ ÷køke.
íkuyku Mk{ßÞk fu, y{u ¼q÷{kt níkk. yu íkku çkkçkík s swËe Au. ÄLk-
Ëki÷ík yLku {kLk-{íkoçkku yÕ÷kn íkyk÷kLku íÞkt {fçkq÷ nkuðkLke Ë÷e÷
LkÚke, çkÕfu yuðe Ëki÷ík yuf ¾qçkMkqhík MkktÃk Mk{kLk Au, su{kt Íuh nkuÞ
Au yLku ½ýe ð¾ík yuLkwt Ãkrhýk{ çkhçkkËe yLku MkËkLke ¾hkçke YÃku
ònuh ÚkkÞ Au.
fkYLkLkku fYý ytò{ òuELku ÷kufku fne WXâk fu, yÕ÷knÃkkfLkku
WÃkfkh Au fu, íkuýu y{Lku fkYLkLkk suðk Lk çkLkkÔÞk. Lk®n íkku y{khe Ãký
yu s Ëþk Úkkík ! ð¤e, y{khe ÷ku¼ð]r¥k Ãkh rþûkk Lk fhíkkt fkYLkLkwt
Ãkrhýk{ Ëu¾kze òøk]ík fhe ËeÄk.
yux÷u fkYLkLke Ëki÷ík Ãkh LkkËkLkkuyu fÌkwt níkwt fu, yu s {nkLk
¼køÞþk¤e Au. Ãkhtíkw yMk÷{kt ¾he LkMkeçkËkhe yu LkÚke. ykr¾híkLke
MkV¤íkk yu {kuxwt ¼køÞ Au. íkku yu MkV¤íkk yuðk ÷kufku {kxu s Au, suyku
ËwrLkÞk{kt ykÃkðzkE yLku {kuxkE ÷uðk íku{s þhkhík fhe ¾hkçke Lkkt¾ðk
[kníkk LkÚke. ÃkkuíkkLku MkkiLkk ðzk çkLkkððkLke fkurþþ{kt hnuíkk LkÚke, çkÕfu
íkðkÍwy yLku Lk{úíkkÃkqðof ÃkhnuÍøkkheLkk {køkuo [k÷u Au. íkuykuLkk «ÞkMk
ÃkkuíkkLkk ÔÞÂõíkíðLku ðÄkhðk Lkrn, çkÕfu ÃkkuíkkLkk ËeLkLku çkw÷tË fhðk ¾kíkh
s nkuÞ Au. yÕ÷knÃkkfLke çkku÷çkk÷k fhðk yLku {wÂM÷{ fki{Lku ykøk¤
ðÄkhðk{kt s ®n{ík ¾[o fhu Au. ËwrLkÞkLkk ÷k÷[w Lk nkuE ykr¾híkLkk
s ykrþf nkuÞ Au, suÚke ËwrLkÞk Ãkkuíku íku{Lkk Ãkøkku{kt Ãkzu Au. íkku nðu
rð[khku fu, ËwrLkÞk Ãkkuíku s suLkk Ãkøku Ãkzu, íku ËwrLkÞkLke ÃkkA¤ ÃkzLkkh
fhíkkt Mkkhku LkÚke ? Mkkhktþ fu, {wyr{LkLkku {q¤ nuíkw ykr¾hík Au. íkuÚke
ËwrLkÞkLkku su ¼køk yk nuíkwLke MkV¤íkkLkwt fkhý yLku MknkÞf çkLku íku s
{wçkkhf Au, Lkrn íkku ÔÞÚko Au.
P çk÷Ty{ çkkWhk P
“Mkqhyu yyThkV”{kt ðýoLk Au : yLku íkuykuLku íku {kýMkLkku nk÷
Mkt¼¤kðku fu suLku y{u y{khe ykÞíkku (nwf{kuLke {krníke) ykÃke níke, ÃkAe
íku ykÞíkkuÚke íku íkÆLk Lkef¤e økÞku. Vhe þÞíkkLk íkuLke ÃkkA¤ ÷køÞku, suÚke
íku økw{hknku {ktnuLkku ÚkE økÞku. (17Ãk) yLku òu y{u [kník íkku íku (yLkwMkkh
[k÷ðk)Lke çkhfíkÚke íkuLkku Yíçkku ðÄkhe Ëuík, Ãkhtíkw íku íkku ËwrLkÞkLke íkhV s
Íqfe Ãkzâku yLku ÃkkuíkkLke {LkuåAkLku ðþ ÚkE økÞku, íkku íkuLkku nk÷ fqíkhkLkk
suðku ÚkE økÞku fu òu íkwt íkuLkk Ãkh nw{÷ku fhu (yLku nktfe fkZu) íkku nktVu yLku
(íkuLke ÂMÚkrík Ãkh) Akuze Ëu íkku Ãký nkt^Þk fhu. yk WËknhý íku ÷kufkuLkwt Au fu,
suykuyu y{khe ykÞíkkuLku swXkze, {kxu ykÃk (íkuykuLku) yk Mk{k[kh Mkt¼¤kðe
Ëku fu suÚke íkuyku ftE ÷ûk ykÃku. (176) su ÷kufkuyu y{khe ykÞíkkuLku sqXkze,
íkuykuLke (Ãký yuðe s) çkwhe r{Mkk÷ Au yLku yuÚke íkuyku ÃkkuíkkLkwt s LkwfMkkLk
fhe hÌkk Au. (177)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : su ð¾íku nÍhík {qMkk (y÷i.)yu rfLkykLke
fkrVhkuLkk çkkËþkn Ãkh [ZkE fhe, íkku íku ÷kufku{kt çk÷Ty{ rçkLk çkkWh
Lkk{Lkku yuf Ëwhðuþ níkku, su nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lkk MkneVk ÃkZu÷ku
níkku yLku EM{u ykÍ{ òýíkku nkuðkÚke íkuLke Ëhuf Ëwyk fçkq÷ Úkíke
níke. íkuÚke çkkËþknu íkuLke ÃkkMku {ËË {ktøke fÌkwt fu, {qMkk (y÷i.) yLku
íkuLke fki{ Ãkh çkËTËwyk fh. «Úk{ íkuýu ELfkh fÞkou, íÞkhu çkkËþknu íkuLke
†eLku {k÷-Ëki÷íkÚke ÷÷[kðe. ytíku íkuýeyu íkuLku hkS fÞkou. íkku ÷kt[ ÷E
çkËTËwyk fhðk ÷køÞku. «Úk{ íkuLku çkËTËwyk {kxu {LkkE fhðk{kt ykðe,
Ãký Ëki÷íkLke ¾kíkh íkuÚke yxõÞku Lkrn íku{s ßÞkhu hðkLkk ÚkÞku íkku su
økÄuzk Ãkh Mkðkh níkku, íkuýu fÌkwt fu yu hMíkkÚke Vhe ò, Aíkkt íkuýu {kLÞwt
Lknª. yk¾hu hMíkk{kt yuf ¾wÕ÷e ík÷ðkh MkkÚku yuf Vrh~íkku {éÞku íkku
íkuLku ÃkqAâwt : òu nwf{ Lk nkuÞ íkku nwt Lk òô. íkuýu fÌkwt : ò, Ãký çkËTËwyk
fheþ Lknª. íku ÃkAe çkkËþkn ÃkkMku sE çkËTËwyk fhðk ÷køÞku, íkku EM{u
ykÍ{ ¼q÷e økÞku yLku {kuZuÚke ÃkkuíkkLke òíku çkËTËwykLku çkË÷u ¼÷e Ëwyk
Lkef¤ðk ÷køke. ßÞkhu íkuýu òuÞwt fu, {khku y{÷ [k÷íkku LkÚke, íkku ÷k[kh
ÚkE çkkËþknLku ÞwÂõík çkíkkðe fu, {qMkk (y÷i.)Lkk ÷~fh{kt ÔÞr¼[khe
†eyku {kuf÷u, íkku ÷kufku çkËVu÷e (Ëw»f{o){kt MkÃkzkE sþu. suÚke íku{Lkk
WÃkh rÍÕ÷ík ykðe Ãkzþu. Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkfu nÍ. {qMkk (y÷i.)Lke çkh-
fíkÚke íku ÞwÂõík Ãký [k÷ðk ËeÄe Lknª yLku þe¾ðLkkh çkuE{kLk {hËqË
ÚkE økÞku yLku fqíkhkLke {kVf øk¼hkx{kt Ãkze sE íkuLke S¼ Akíke MkwÄe
÷xfe Ãkze. ð¤e, fux÷kfLkk fnuðk {wsçk íkuLku yu yÍkçk ykr¾hík{kt
Úkþu. yÕ÷knÃkkfu yk çkLkkð ÞnqËeykuLku Mkt¼¤kðe ònuh fÞwO fu, øk{u
íkux÷ku EÕ{ Ähkðíkku nkuÞ, Ãký VkÞËku íÞkhu s ykÃkþu, ßÞkhu Ãkkuíku
íkuLku ykrÄLk ÚkkÞ. Ãkhtíkw {LkuåAkLku íkkçku nkuÞ yLku [knu fu EÕ{ {khk
fk{ ÷køku íkku yuðe ÂMÚkrík{kt ftE ð¤ðkLkwt LkÚke. {kxu íkuykuLku òuEyu fu
LkMkeník Ãkfzu. fkhý fu íkuykuLkku nk÷ Ãký ÷kt[ ÷uðk{kt {sfqh {kýMk
suðku s Au.
yÕ÷kn íkyk÷kyu suLku sux÷ku EÕ{ ykÃÞku Au, íkuLkk Ãkh RÕ{Lkk
«{ký{kt Ãkqhíkku y{÷ Lknª fhLkkhkykuLke r{Mkk÷ su WÃkh çkÞkLk fhe íku
yuðe ¾hkçk Au fu, fkuE Ãký MkËTÃkwY»k ÞÚkkþÂõík íkuLku ÃkkuíkkLkk WÃkh ÷køkw
Ãkkzðk ËE þfíkku LkÚke. yk rðþu EÕ{ðk¤kykuyu rð[khðwt òuEyu.
çkkuÄÃkkX yLku LkMkeníkku : yk ½xLkk{kt ®[íkLk fhLkkhk ÷kufku {kxu
½ýk çkÄk ÷k¼ku yLku çkkuÄÃkkX íkÚkk rþ¾k{ýku Au.
«Úk{ yu fu, fkuE ÔÞÂõíkyu ÃkkuíkkLkk ¿kkLk, ykðzík, {nuLkík yLku
EçkkËík WÃkh LkkÍ (økðo) Lk fhðku òuEyu. nk÷ík çkË÷íkkt yLku çkøkzíkkt
ðkh LkÚke ÷køkíke. çk÷Ty{ rçkLk çkkWhkLkwt su Ãkrhýk{ ykÔÞwt íku MkkiLke
Mkk{u Au. yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kLke Eíkkyík (yk¿kkÃkk÷Lk) yLku
EçkkËíkLke MkkÚku-MkkÚku íkuLkku yk¼kh {kLke Ëwyk fhðe òuEyu yLku yÕ÷kn
íkyk÷k WÃkh s Ëhuf {Lkw»Þyu ¼hkuMkku fhðku òuEyu.
çkeswt yu fu, yk «fkhLke ÃkrhÂMÚkríkyku yLku íkuLkk fkhýkuÚke Ãký
ÔÞÂõíkyu çk[ðwt òuEyu. ßÞkt Ãký íkuLku ÃkkuíkkLkk ËeLk{kt ¾hkçke ÚkðkLke
þtfk nkuÞ, ¾kMk fheLku {k÷ yLku MktíkkLkkuLkk «u{{kt, su{fu yk ½xLkk{kt
ðýoðu÷ ¾hkçk Ãkrhýk{Lku nt{uþk Lksh Mk{ûk hk¾ðwt òuEyu.
ºkeswt yu fu, VMkkË¾kuh yLku {køko ¼xfu÷ ÷kufku MkkÚku MkçktÄ hk¾ðku
yÚkðk íku{Lke ¼ux-Mkkuøkkíkku yÚkðk Ëyðík ðøkuhuLkku Mðefkh fhðkÚke Ãký
çk[ðwt òuEyu. çk÷Ty{ yk {wMkeçkík{kt íku{Lke ¼ux MðefkhðkLkk fkhýu
MkÃkzkE økÞku níkku.
[kuÚkwt yu fu, rLk÷oÍÍíkk yLku ÔÞr¼[kh Mk{økú fki{Lke íkçkkne
yLku rðLkkþ {kxu Ãkqhíkku Au. su fki{ ÃkkuíkkLku çk÷kyku, ykVíkku yLku
{wMkeçkíkkuÚke Mkwhrûkík hk¾ðk EåAíke nkuÞ íkku íkuLkk {kxu sYhe Au fu, íku
fki{u rLk÷oÍÍíkk yLku çkunÞkELkk fkÞkouÚke MktÃkqýo çk[ðwt òuEyu yLku íkuLku
hkufðkLke MktÃkqýo fk¤S hk¾ðe òuEyu. Lknªíkh Ëw»f]íÞku yÕ÷knÃkkfLkku
yÍkçk Lkkutíkhþu.
Ãkkt[{wt yu fu, yÕ÷kn íkyk÷kLke ykÞíkkuLkku rðhkuÄ fhðku Ãkkuíku Ãký
yuf yÍkçk s Au yLku íkuLkk fkhýu þÞíkkLk yuðk ÔÞÂõík WÃkh fkçkq
«kó fheLku íkuLku nòhku «fkhLkk Ëw»f]íÞku{kt Mktzkuðe Ëu Au. yux÷k {kxu
su ÔÞÂõíkLku yÕ÷kn íkyk÷kyu ËeLkLkwt ¿kkLk yÃkoý fÞwO nkuÞ íkuLke fËh
fhðe òuEyu yLku ÃkkuíkkLkk y{÷Lke MkwÄkhýkÚke çkurVfh yLku Lk®[ík
ÚkELku Lk çkuMke sðwt òuEyu.
P nÍhík EÕÞkMk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLku fhe{{kt nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lkwt ðýoLk {kºk çku MÚk¤u
ykðu÷wt Au. yuf “Mkqhyu yLkTyk{”{kt yLku çkeswt “Mkqhyu Mkk^Vkík”Lke
ykÞíkku{kt. Mkqhyu yLkTyk{{kt íkku {kºk ytrçkÞk (y÷i.)Lke ÞkËe{kt íku{Lkwt
Lkk{ økýðk{kt ykÔÞwt Au yLku fkuE ½xLkk WÃkÂMÚkík LkÚke. y÷çk¥k, ynªÞkt
¾qçk xqtfe heíku íku{Lke Ëyðík yLku íkç÷eøkLke ½xLkk ðýoLk fhðk{kt ykðe
Au. fkhý fu fwhTykLku fhe{{kt nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lke nk÷ík rðøkík-
Ãkqðof ðýoLk LkÚke ÚkE yLku Lk s «{ký¼qík nËe»kku{kt íku{Lke nk÷ík
rðþu ðýoLk ykÔÞwt Au. yux÷k {kxu íku{Lkk rðþu íkVMkehLke rfíkkçkku{kt
rðrðÄ rLkðuËLkku yLku rðrðÄ rhðkÞíkku {¤u Au. su{ktÚke {kuxk¼køkLke
çkLke EMhkE÷Lke rhðkÞíkku{ktÚke LkkutÄðk{kt ykðe Au.
ykøk{LkLkku Mk{Þfk¤ yLku MÚk¤ :
fwhTykLk yLku nËe»kÚke yu Ãký ¾çkh LkÚke Ãkzíke fu, nÍhík EÕÞkMk
(y÷i.)Lkwt õÞkhu yLku õÞkt ykøk{Lk ÚkÞwt níkwt ? Ãkhtíkw yiríknkrMkf yLku
EMhkE÷e rhðkÞíkku yu ðkík WÃkh ÷øk¼øk Mkn{ík Au fu íkuyku nÍhík
rnÍfe÷ (y÷i.) ÃkAe yLku nÍhík ÞþyT (y÷i.)Úke Ãknu÷k çkLke
EMhkE÷ íkhV {kuf÷ðk{kt ykÔÞk níkk. yk íku Mk{Þfk¤ níkku, ßÞkhu
fu nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk yLkwøkk{eykuLke Ëw»xíkkLkk fkhýu çkLke
EMhkE÷Lkwt hkßÞ çku rð¼køkku{kt ðnU[kE økÞwt níkwt. yuf rð¼køk ÞnqËk
yÚkðk ÞnqrËGÞn (swËkn) fnuðkíkku níkku yLku íkuLkwt fuLÿ çkÞíkw÷ {wfÆMk
(suYMk÷u{) níkwt yLku çkeòu rð¼køk EMhkE÷ fnuðkíkku níkku yLku íkuLkwt
ÃkkxLkøkh Mkk{hkn (nk÷Lkwt Lkçk÷wMk) níkwt. nÍ. EÕÞkMk (y÷i.) òuzoLkLkk

s÷ykË «Ëuþ{kt ÃkuËk ÚkÞk níkk. íku Mk{Þu EMhkE÷Lkk «Ëuþ{kt su hkò
þkMkLk fhíkku níkku íkuLkwt Lkk{ çkkEçk÷{kt ynkçk yLku yhçke EríknkMk
íkÚkk íkVMkehku{kt yrsçk yÚkðk y¾eçk nkuðkLkwt ðýoðkÞwt Au. íkuLke ÃkíLke
EÍkçku÷ çkyT÷ Lkk{Lke {qŠíkLke Ãkqò fhíke níke yLku íkuýu s EMhkE÷{kt
çkyT÷Lkk Lkk{u yuf {kuxwt çk÷eMÚk¤ çktÄkðeLku çkÄk s çkLke EMhkE÷Lku
{qŠíkÃkqòLkk {køkuo ÷økkðe ËeÄk níkk. nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lku yÕ÷kn
íkyk÷k íkhVÚke nwf{ ÚkÞku fu, íkuyku yk «Ëuþ{kt sELku íkðneËLke íkk÷e{
ykÃku yLku EMhkE÷eykuLku {qŠíkÃkqòÚke yxfkðu. (swyku íkVMkeh EçLku sheh
: Ãkus-Ãk3, rsÕË-h3, EçLku f»keh : Ãkus-19, rsÕË-4, íkVMkehu {Ínhe : Ãkus-34,
rsÕË-8 yLku çkkEçk÷Lkwt ÃkwMíkf «Úk{ ®føk : 3, h9 Úke 33 yLku 1 Úke 17)
fki{ MkkÚku Mkt½»ko :
çkeò ytrçkÞk (y÷i.)Lku Ãký ÃkkuíkkLke fki{ MkkÚku Mk¾ík Mkt½»ko{kt
Wíkhðwt Ãkzâwt níkwt. fwhTykLku fhe{ fkhý fu fkuE EríknkMkLkwt ÃkwMíkf LkÚke
yux÷k {kxu íkuýu yk Mkt½»koLkwt rðøkíkðkh ðýoLk fhðkLkk çkË÷u {kºk yux÷e
ðkík fne Au, su çkkuÄÃkkX yLku rþ¾k{ý «kó fhðk {kxu ykð~Þf níke
yux÷u yu fu íku{Lke fki{u íku{Lku sqXkzâk yLku y{wf rLk¾k÷Mk ÷kufku rM-
kðkÞ fkuEyu nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lke ðkík Lk {kLke. yux÷k {kxu yu
fki{Lku ykr¾hík{kt ¼Þtfh Ãkrhýk{ ¼kuøkððwt Ãkzþu.
y{wf íkVMkehfkhkuyu ynªÞkt yu Mkt½»koLkwt rðøkíkðkh ðýoLk fÞwO Au.
WÃkhkuõík íkVMkehku{kt nÍ. EÕÞkMk (y÷i.)Lkwt MkkiÚke Mk[kux ðýoLk íkVMkehu
{Ínhe{kt yÕ÷k{n çkøkðe (hn.)Lkk nðk÷kÚke fhðk{kt ykÔÞwt Au.
íku{kt su ½xLkkyku WÃkÂMÚkík Au, íku ÷øk¼øk çkÄe s çkkEçk÷ ykÄkrhík
Au. çkeS íkVMkehku{kt Ãký yk ½xLkkykuLkk y{wf rð¼køkku nÍhík ðnçk
rçkLk {wLkççkn yLku fyTçk rçkLk ynTçkkh (hn.) ðøkuhuLkk nðk÷kÚke ðýoLk
ÚkE Au, su {kuxu ¼køku EMhkE÷e rhðkÞíkku Lkf÷ fhu Au.
yk çkÄe s rhðkÞíkkuLkk ¾w÷kMkk MðYÃku sux÷e Mk{kLk çkkçkíkku Au,
íku yu Au fu, nÍhík EÕÞkMk (y÷ÞrnMMk÷k{)yu EMhkE÷Lkk hkò

yr¾Þçk (ynçk) yLku íkuLke hGÞíkLku çkyT÷ Lkk{Lke {qŠíkLke ÃkqòÚke
yxfkðeLku íkðneËLkwt yk{tºký ykÃÞwt, Ãkhtíkw y{wf LÞkÞr«Þ ÷kufku rM-
kðkÞ fkuEyu íku{Lke ðkík {kLke Lknª, çkÕfu íku{Lku yLkuf «fkhu ÃkhuþkLk
fhðkLkk «ÞíLkku fÞko. yux÷u MkwÄe fu yr¾Þçk yLku íkuLke ÃkíLke EÍkçku÷u
íku{Lku þneË fhðkLke ÞkusLkk çkLkkðe. nÍhík EÕÞkMk (y÷ÞrnMMk÷k{)
yu yuf ËqhLke økwVk{kt þhý ÷eÄwt yLku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe íÞkt s MÚkkÞe
hÌkk. íÞkhçkkË íku{ýu Ëwyk fhe fu, EMhkE÷Lkk ÷kufku Ëw»fk¤Lkku ¼kuøk
çkLku suÚke yk Ëw»fk¤ Ëqh fhðk {kxu íkuyku íku{Lku {kuyrsÍkyku çkíkkðu,
íkku fËk[ íkuyku E{kLk ÷E ykðu. yux÷k {kxu íku{Lku Mk¾ík Ëw»fk¤{kt
MkÃkzkðe Ëuðk{kt ykÔÞk.
íÞkhçkkË nÍ. EÕÞkMk (y÷i.) yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke yr¾ÞçkLku
{éÞk yLku íkuLku fÌkwt fu, yk yÍkçk yÕ÷kn íkyk÷kLke LkkVh{kLkeLkk
fkhýu Au yLku òu ík{u nsw Ãký yxfe òyku yLku ÃkkAk Vhku íkku yk
yÍkçk Ëqh ÚkE þfu Au. {khe Mkå[kELke ÃkheûkkLke Ãký yk W¥k{ íkf
Au. ík{u fnku Aku fu EMhkE÷{kt ík{khk {yTçkqË çkyT÷Lkk Mkkzk [khMkku
Lkçke Au, ík{u yuf rËðMk íku{Lku {khe Mkk{u ¼uøkk fhku. íku çkyT÷Lkk Lkk{u
çk÷e hsw fhu yLku nwt yÕ÷knÃkkfLkk Lkk{ WÃkh fwhçkkLke fheþ. suLke
fwhçkkLkeLku ykMk{kLkLke ykøk ykðeLku çkk¤e Lkkt¾þu, íkuLkku ËeLk Mkk[ku
økýkþu. çkÄkyu yk íksðeÍLku ¾wþeÚke {kLke ÷eÄe.
yux÷k {kxu fh{÷ Ãknkz (Mount Carmel) WÃkh íkuyku ¼uøkk
ÚkÞk. çkyT÷Lkk sqXk Lkçkeykuyu ÃkkuíkkLke çk÷eyku hsw fhe yLku MkðkhÚke
çkÃkkuh MkwÄe çkyT÷Lku rðLkðýe fhíkk hÌkk, Ãkhtíkw fkuE sðkçk Lk ykÔÞku.
íÞkhçkkË nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)yu yÕ÷kn íkyk÷kLkk Lkk{ WÃkh
ÃkkuíkkLke fwhçkkLke hsw fhe. íkuLkk WÃkh ykMk{kLkÚke ykøk LkkrÍ÷ ÚkE
yLku íkuýu nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lke fwhçkkLkeLku çkk¤e hk¾ fhe {qfe.
yk òuELku ½ýk ÷kufku rMksTËn{kt Ãkze økÞk yLku íku{Lkk WÃkh MkíÞ
ònuh ÚkE økÞwt. Ãkhtíkw çkyT÷Lkk sqXk Lkçke íkku Ãký Lk {kLÞk yux÷k {kxu
nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)yu íku{Lku feMkqLkLke ¾eý (Valley of Kishon)
{kt fík÷ fhkðe LkktÏÞk.
yk ½xLkk ÃkAe {qþ¤Äkh ðhMkkË Ãký ÚkÞku yLku Mk{økú «Ëuþ
ÃkkýeÚke ¼hÃkqh ÚkE økÞku, Ãkhtíkw yr¾ÞçkLke ÃkíLke EÍkçku÷Lke nsw
Ãký ykt¾ Lk ¾w÷e. íku nÍhík EÕÞkMk (y÷i.) WÃkh E{kLk ÷kððkLkk
çkË÷u W÷xe íku{Lke Ëw~{Lk çkLke økE yLku íkuýu íku{Lke níÞk fhkððkLke
íkiÞkheyku þY fhe ËeÄe. nÍhík EÕÞkMk (y÷i.) yk Mkkt¼¤eLku Vhe
Mkk{rhÞn{kt ¼qøk¼o{kt síkk hÌkk yLku y{wf Mk{Þ ÃkAe çkLke EMhkE÷Lkk
çkeò «Ëuþ ÞnqrËGÞn{kt íkç÷eøk þY fhe. fkhý fu Äe{u Äe{u çkyT÷Lke
ÃkqòLkku ðçkk÷ íÞkt Ãký Vu÷kE [qõÞku níkku. íÞktLkk hkò “Þnqhk{u” Ãký
íku{Lke ðkík Lk Mkkt¼¤e. yux÷u MkwÄe fu íku nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lke
ykøkkneyku «{kýu íkçkkn çkhçkkË ÚkE økÞku. y{wf ð»kkou ÃkAe íkuyku
Vheðkh EMhkE÷{kt ykÔÞk yLku íÞkt Vhe yr¾Þçk (ynçk) yLku
íkuLkk Ãkwºk ynkrÍÞn (y¾Íçkkn)Lku MkeÄk {køko WÃkh ÷kððkLkku «ÞíLk
fhíkk hÌkk. Ãkhtíkw íkuyku yu s «{kýu ÃkkuíkkLke Ëw»xíkk{kt ykuík«kuík hÌkk.
yux÷u MkwÄe fu íku{Lku çkkÌk yk¢{ýku yLku ¼Þtfh çke{kheykuLkku ¼kuøk
çkLkkðe Ëuðk{kt ykÔÞk. íÞkhçkkË yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLkk LkçkeLku ÃkkAk
çkku÷kðe ÷eÄk.
“Mkqhyu Mkk^Vkík”{kt ðýoLk Au : yLku çkuþf, EÕÞkMk (y÷i.) Ãký
Lkçkeyku {ktnuLkk níkk. (1h3) ßÞkhu íku{ýu ÃkkuíkkLke fki{Lku fÌkwt fu, ík{u
(yÕ÷knÃkkfÚke) zhíkk LkÚke ? (1h4) þwt ík{u çky÷ ({qŠík)Lku Ãkwfkhku
(íkÚkk Ãkqòu) Aku yLku MkkiÚke çknuíkh MksoLknkhLku íÞS Ëku Aku ? (1hÃk)
fu su yÕ÷knÃkkf Au íku ík{khku Ãkk÷Lknkh íkÚkk ík{k{ ykøk÷k ðze÷kuLkku Ãký
Ãkk÷Lknkh Au. (1h6) Aíkkt íkuykuyu íku{Lku sqXkzâk, íkuÚke íkuyku (rfÞk{ík{kt)
ÃkfzkELku ykðþu. (1h7) Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLkk ¾kMk [wLktËk çktËk (yuÚke
{wõík Au). (1h8) yLku y{u EÕÞkMk (y÷Þrn-MMk÷k{) {kxu ÃkkA¤ ykðLkkh
÷kufku{kt yk ðkík hk¾e, (1h9) fu Mk÷k{ nkuòu EÕÞkMkeLk Ãkh. (130)

çkuþf, Lkufe fhLkkhkykuLku y{u yuðku s çkË÷ku ykÃkeyu Aeyu. (131) çkuþf,
íku y{khk (fkr{÷) E{kLkËkh çktËkyku {ktnuLkk níkk. (13h)
nÍhík EÕÞkMk (y÷i.) nÍhík nkYLk (y÷i.)Lke yki÷kË Au.
íkðhkík{kt íku{Lkwt Lkk{ EÕÞkn ykÔÞwt Au. yÕ÷knÃkkfu íku{Lku rMkrhÞk{kt
çky÷çkf þnuh íkhV Lkçke çkLkkðe {kufÕÞk níkk. ÷kufku ‘çky÷’ Lkk{f
{qŠíkLku Ãkqsíkk níkk. yu s fkhýÚke þnuhLkwt Lkk{ Ãký çky÷çkf Ãkzâwt.
nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)yu íkuykuLku {qŠíkÃkqòLkk çkwhk Ãkrhýk{ yLku ¾wËkE
fkuÃkÚke zhkÔÞk yLku íku s MkkiLkku Ãkk÷Lknkh Ãký Au, Aíkkt íkuLku Ãkzíkku {qfe
‘çky÷’ suðe íkÆLk ÷k[kh sz ðMíkwLke Ãkqò fhðe yLku íkuLke ÃkkMku {ËË
{ktøkðe yu fuðe heíku ðkMíkrðf økýkÞ ! yux÷u ¾kMk çktËkykuyu íku{Lku
sqXkzâk Lkrn, íkuyku rþûkkÚke {wõík hnuþu.
EÕÞkMk yLku EÕÞkMkeLk yuf s Lkk{ Au. su{fu íkqhu MkeLkk íkÚkk
MkeLkeLk yuf s Lkk{ Au.
“yíkËTWLk çkyT÷Lk” (þwt ík{u çkyT÷Lku Ãkqòu Aku ?) “çkyT÷”Lkku
þkÂçËf yÚko “Ãkrík yÚkðk {kr÷f” ðøkuhu ÚkkÞ Au. Ãkhtíkw yk yuf {qŠíkLkwt
Lkk{ níkwt, suLku nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lke fki{u ÃkkuíkkLkku {yTçkqË çkLkkÔÞku
níkku. çkyT÷Lke ÃkqòLkku EríknkMk ½ýku «k[eLk Au. rMkheÞkLkk «Ëuþ{kt
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk Mk{Þ{kt íkuLke Ãkqò Úkíke níke yLku íku íku{Lkku MkkiÚke
Mðef]ík Ëuðíkk níkku. rMkheÞkLkk {þnwh þnuh çkky÷çkf (Baalbek or
ancient Heliopolis in present Lebanon) Ãký íkuLkk s Lkk{Úke
Ãkzu÷ Lkk{ Au yLku y{wf ÷kufkuLke {kLÞíkk Au fu, snkÍðk¤kykuLke {þnqh
{qŠík nwçk÷ Ãký yk s çkyT÷ Au. (fMkMkw÷ fwhTykLk : Ãkus-h8, rsÕË-h)
“ðíkÍYLk ynTMkLk÷ ¾kr÷feLk” (yLku íkuLku Akuze çkuXk Aku, su
MkkiÚke W¥k{ MksoLknkh Au ?) íkuLkku ¼kðkÚko yÕ÷kn íkyk÷k Au yLku
“ynTMkLkw÷ ¾kr÷feLk” “MkkiÚke W¥k{ MksoLknkh”Lkku yÚko yu LkÚke fu
LkWÍwrçkÕ÷kn fkuE çkeòu Ãký MksoLknkh nkuE þfu Au. çkÕfu yÚko yu Au
fu, su sqXk {yTçkqËkuLku ík{u MksoLknkh XhkÔÞk Au, íkku yÕ÷kn íkyk÷k
íku MkkiÚke Ÿ[e þkLkðk¤ku Au. (fwíkwoçke) yLku y{wf íkVMkehfkhkuyu fÌkwt Au
fu ynªÞkt “¾kr÷f” yu “MkkrLkyT” “çkLkkðLkkh”Lkk yÚko{kt WÃkÞkuøk
ÚkÞku Au. yux÷u fu íku Mkki çkLkkðLkkhkykuÚke ðÄeLku Au. yux÷k {kxu fu çkeò
Mksofku {kºk yux÷wt s fhe þfu Au fu, rðrðÄ ðMíkwykuLku òuzeLku fkuE ðMíkw
íkiÞkh fhu. fkuE ðMíkwLku Lk nkuðk{ktÚke yÂMíkíð{kt ÷kððe íku{Lkk çkMkLke
ðkík LkÚke yLku yÕ÷kn íkyk÷k Lk nkuðk{ktÚke Ãký ðMíkwykuLkwt ykÃkðk
{kxu þÂõík yLku fkçkq Ähkðu Au. (çkÞkLkw÷ fwhTykLk)
økÞYÕ÷kn MkkÚku MksoLkLke ¾krMkÞík òuzðe òEÍ LkÚke :
yºku yk ðkík ÞkË hk¾ðe òuEyu fu, “¾Õf”Lkku yÚko “ÃkuËk
fhðk”Lkku ÚkkÞ Au. suLkku ¼kðkÚko Au fu, “fkuE ðMíkwLku Lk nkuðk{ktÚke {kºk
ÃkkuíkkLke ÔÞÂõíkøkík fwËhík (þÂõík)Lkk çk¤u yÂMíkíð{kt ÷kððwt.” yux÷k
{kxu yk rMkVík yLku ¾krMkÞík rðrþ»x MðYÃku {kºk yÕ÷kn íkyk÷kLke s
Au. fkuE yLÞ MkkÚku íkuLkku MkçktÄ òuzðku òEÍ LkÚke. yux÷k {kxu ðíko{kLk
Mk{Þ{kt su rhðks [k÷e Ãkzâku Au fu, ÷u¾fkuLkk ÷u¾ku, þkÞhkuLke þu’hku
yLku r[ºkfkhkuLkk r[ºkkuLku íku{Lkwt “MksoLk” fnuðk{kt ykðu Au, íku rçkÕfw÷
òEÍ LkÚke yLku Lk s ÷u¾fkuLku íku{Lkk ÷u¾kuLkk Mksof fnuðk Xef Au.
MksoLknkh yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞ fkuE LkÚke nkuE þfíkku. yux÷k {kxu
íku{Lke f÷{Úke Lkef¤u÷ þçËkuLku «ÞíLkku yÚkðk rð»kÞku, ÷u¾ku ðøkuhu fnuðwt
òuEyu, MksoLk Lknª.
“VfÍTÍçkwnw VELLknw{w÷ {wnTËYLk” (çkMk íku ÷kufkuyu íku{Lku
sqXkzâk, çkMk íkuyku Ãkfzðk{kt ykðþu.) {ík÷çk yu Au fu, íku{ýu yÕ÷kn
ÃkkfLkk Mkk[k hMkq÷Lku sqXkzðkLke {ò [k¾ðe Ãkzþu. íkuLkkÚke ykr¾híkLkku
yÍkçk Ãký ¼kðkÚko nkuE þfu Au yLku ËwrLkÞkLkku ¾hkçk ytò{ Ãký.
yøkkW ÃkMkkh ÚkE [qõÞwt Au fu, nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lku sqXkzðkLkk
Ãkrhýk{u ÞnqËk yLku EMhkE÷ çktLku «ËuþkuLkk þkMkfkuLku íkçkkneLkku
Mkk{Lkku fhðku Ãkzâku. yk íkçkkneLke rðøkík íkVMkehu {Ínhe yLku çk-

kEçk÷ ®føMk : 1, «fhý-hh, ®føMk-h, «fhý-1 yLku ¢kurLkf÷-h,
«fhý-h1{kt òuE þfkÞ Au.
“EÕ÷k EçkkËÕ÷krn÷ {wÏ÷MkeLk” ynªÞkt “{wÏ÷MkeLk” (ynªÞkt
÷k{ WÃkh sçkh Au)Lkk þçËLkku WÃkÞkuøk ÚkÞku Au. suLkku yÚko “¾kr÷Mk
fhðk{kt ykðu÷k ÷kufku” ([wLktËk ÷kufku) yux÷u fu yuðk ÷kufku fu su{Lku
yÕ÷knÃkkfu ÃkkuíkkLkk yk¿kkÃkk÷Lk yLku Mkðkçk íkÚkk çkË÷k {kxu ¾kMk fhe
hkÏÞk nkuÞ. yux÷k {kxu íkuLkku yLkwðkË {wÂÏ÷Mk (rLk¾k÷Mk)Lkk çkË÷u
çkhøkwÍeËn fhðk{kt ykðu ([qtxe fkZðk{kt ykðu÷ ÷kufku) ðÄw ÞkuøÞ
Au.
“Mk÷k{wLk y÷k EÕÞkMkeLk” þçË “EÕÞkMkeLk” yk Ãký nÍhík
EÕÞkMk (y÷i.)Lkwt yuf Lkk{ Au. yhçkLkk ÷kufku {kuxk ¼køkLkk rçkLky-
hçke Lkk{Lke MkkÚku “Þk” yÚkðk “LkwLk” ðÄkhe Ëu Au. su{fu “MkeLkk”Úke
“rMkLkeLk”. yk s heíku ynªÞkt Ãký çku þçËku ðÄkhðk{kt ykÔÞk Au.
P nÍhík y÷T-ÞMkyT y÷ÞrnMMk÷k{ P

nÍhík y÷-ÞMkyT (y÷i.) çkLke EMhkE÷Lkk ytrçkÞk (y÷i.){ktÚke
Au yLku fwhTykLku fhe{{kt íku{Lkwt ðýoLk {kºk çku MÚk¤kuyu ykÔÞwt Au. yuf
Mkqhyu yLkTyk{{kt yLku çkeswt Mkqhyu MkkìË{kt. çktLku{ktÚke fkuE Ãký MÚk¤u
íku{Lke rðøkíkðkhLke ÃkrhÂMÚkríkykuLkwt ðýoLk WÃkÂMÚkík LkÚke. çkÕfu ytrçkÞk
(y÷i.)Lke ÞkËe{kt {kºk íku{Lkwt Lkk{ økýðk{kt ykÔÞwt Au.
EríknkMkLke rfíkkçkku{kt ðýoLk ÚkÞwt Au fu, y÷-ÞMkyT (y÷i.) nÍhík
EÕÞkMk (y÷i.)Lkk rÃkºkkE ¼kE Au yLku nÍhík EÕÞkMk (y÷i.)Lkk
LkkÞçk yLku ¾÷eVk níkk. íku{Lke s MkkÚku hnuíkk níkk. íÞkhçkkË íku{Lku
LkwçkqÔðík ykÃkðk{kt ykðe. çkkEçk÷Lke rfíkkçk ®føk-1, «fhý-19 yLku
®føk-h, «fhý-h ðøkuhu{kt íku{Lke rðøkíkðkhLke ÃkrhÂMÚkríkykuLkwt ðýoLk
P nÍhík ËkðqË y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík ËkðqË y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 16
nÍhík ËkðqË y÷ÞrnMMk÷k{, nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞrnMMk÷k{
yLku MkçkkLke fki{Lkk rfMMkk yu ykþÞÚke ðýoððk{kt ykÔÞk Au fu, ík{khe
Mkk{u EríknkMkLkk yk çku á»xktíkku {kisqË Au. yuf íkhV nÍ. ËkðqË y÷Þrn-
MMk÷k{ yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞrnMMk÷k{ Au, su{Lku yÕ÷knÃkkfu
¾qçk {nkLk rðþk¤ MkÕíkLkík MkkÚku þÂõíkyku yLku íku þkLk-þkifík ELkkÞík
fhe, su yøkkW ¼køÞu s fkuELku {¤e Au. Ãkhtíkw yk çkÄwt {u¤ðeLku Ãký
íkuyku ½{tz yLku økðo{kt Ãkzâk Lknª, çkÕfu ÃkkuíkkLkk hçk rðYØ rðÿkun
fhðkLku çkË÷u íkuLkk ¾qçk s yk¼khe (þw¢økwÍkh) çktËk çkLkeLku s hÌkk,
yLku ËwLÞk-ykr¾híkLke MkV¤íkk ÃkkBÞk.
yLku çkeS íkhV MkçkkLke fki{ Au, suLku yÕ÷knÃkkfu ßÞkhu ÃkkuíkkLke
Lkuy{íkkuÚke LkðkS, íkku íku Vw÷kE økE, íkuýu Lkkþw¢e fhe yLku Auðxu yuðe
Lkkþ Ãkk{e fu, yksu íkuLke fnkýeyku s ËwrLkÞk{kt çkkfe hne økE Au. yk
çkÒku á»xktíkkuLku Lksh Mk{ûk hk¾e òíku s rð[khku fu íkkineË yLku ykr¾hík
WÃkh rðïkMk yLku Lkuy{íkku çkË÷ yk¼khLke ¼kðLkkÚke su SðLk çkLku
Au, íku çkuníkh Au fu íku SðLk su fw£ yLku rþfo íkÚkk ykr¾híkLkk ELfkh
yLku ËwrLkÞk ÃkhMíkeLkk ykÄkh WÃkh h[kÞ Au ? çkÒkuð «fkhLkk rfMMkkyku
ðýoLk fhe {¬k þheVLkk ÷kufkuLku økðo-½{tz fhðkÚke hkuõÞk, su ½{tz
yu{Lku ykÃk (Mk÷.)Lke Ëyðík fçkq÷ fhðkÚke hkufe hÌkku níkku.
ßÞkhu yÕ÷knÃkkf fkuE ÔÞÂõíkLku {nkLk Ëhßòu ykÃkðk {ktøku

Au, íkku íku{Lku ½ýk çkÄk MkËTøkwýku yLku rðþu»k ÷kÞfkíkku yÃkoý fhu Au.
nÍhík ËkðqË y÷ÞrnMMk÷k{Lku ÃkkuíkkLkk ÃÞkhk hMkq÷ çkLkkðíkk Ãknu÷kt s
íku Mk{ÞLkk {nkLk yíÞk[khe hkò ò÷qíkLku ykÃkLkk nkÚku fík÷ fhkðe
ykÃkLke çknkËwhe ÷kufku{kt {~nqh fhkðe ËeÄe. nÍhík íkk÷qík (hn.)Lke
Vkis{kt hne nÍhík ËkðqË (y÷i.)yu yk fkhLkk{kLku ytò{ ykÃÞw.
yLku íÞkhÚke s ÞnwËeykuLkk rË÷{kt ykÃkLke {wnççkík yLku {fçkqr÷Þík
(÷kuf[knLkk) «Mkhe økE.
nt{uþk yÕ÷kn íkyk÷kLkk ¾÷eVk LkufrË÷ çkkËþknku yLku Íkr÷{
Mk¥kkrÄþku ËhBÞkLk yk Vfo hÌkku Au fu, yk ¾÷eVkyku Ëhuf «fkhLke
Mk¥kk yLku þÂõíkyku Aíkkt Lk{úíkk yLku ÷kufkuLke Mkuðk{kt yøkúuMkh hnuíkk
nkuÞ Au. ßÞkhu Íkr÷{ Mk¥kkrÄþku nt{uþk ½{tz, yíÞk[kh yLku ÷kufkuLku
Mkíkkððk{kt s ykøk¤ hnu Au.
yÕ÷knÃkkfLkku fkLkqLk Au fu, su ÔÞÂõík Wå[ nkuÆk WÃkh rçkhks{kLk
ÚkE sux÷ku íkuLkku þw¢-WÃkfkh ÔÞõík fhu Au, íkux÷ku ðÄkhu íkuLku Lkuy{íkkuÚke
LkðkÍu Au. nÍhík ËkðqË (y÷i.) yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke
®ÍËøke íkuLkku y{÷e Lk{qLkku Au.
ËeLk yLku Ä{oLkku MkçktÄ ðÄw Ãkzíkku YnkrLkGÞík (ykæÞkÂí{fíkk)
MkkÚku Au. Ãkhtíkw ònuhe ¼kiríkf þÂõíkyku (¾÷eVk-çkkËþkn) Ãký íku{kt
½ýe {ËË Ãkqhe Ãkkzu Au. yÚkkoíkT Ä{o {kLkðeLke yktíkrhf MkwÄkhýk fhu
Au, yLku r¾÷kVík-çkkËþkník Ä{oyu çkíkkðu÷ LÞkrÞf ÔÞðMÚkkLke hûkk
fhu Au. yux÷k s {kxu nÍhík WM{kLk (hËe.) Vh{kðu Au fu, “yÕ÷kn
íkyk÷k ¾÷eVk {khVíku ËeLkLkk çk[kðLkwt íku fk{ ÷u Au, su y{qf Mktòuøkku{kt
ònuhe ÄkŠ{f rfíkkçkkuÚke ÃkwY ÚkE þfíkw LkÚke.”
yÕ÷knÃkkfu çkkËþkník yLku nwfq{ík rðþu ½ýe søÞkyu ðýoLk
Vh{kÔÞw fu, yÕ÷knÃkkf fwËhík yLku íkkfíkðk¤ku Au. íku su fki{ fu ÔÞÂõíkLku
nwfq{ík Ëuðk [knu íkuLku nwfq{ík ykÃku Au. yLku suLke MkÕíkLkík ¾ík{ fhðk
{ktøku Au, íkuLku ½ze¼h{kt ¾ík{ fhu Au.
¾wËkE fkLkqLk yu Au fu, fki{ku yLku ÃkkxeoykuLku nwfq{ík çku «fkhu «kó
ÚkkÞ Au. yuf “¾wËkE rðhkMkík” {kæÞ{u yLku çkeS “¼kiríkf MkkÄLk
†kuíkku”Lkk ykÄkhu. Ãknu÷e Mkqhík{kt ßÞkhu fkuE fki{Lku nwfq{ík {¤u Au, íkku
íkuLkk yfeËkyku yLku EçkkËíkku (fkÞkou){kt MktÃkqýo heíku “¾wËkE rðhkMkík”
fk{ fhu Au. yux÷u fu íkuLkk yfeËk ({kLÞíkkyku) Mknen nkuÞ, yLku íku
ÔÞÂõíkøkík íkÚkk Mkk{qrnf f]íÞku-y{÷ku{kt Ãký ¼÷kE yLku MkËTfkÞkouLku s
«kÚkr{fíkk ykÃkíke nkuÞ. suLku fwhTykLke ¼k»kk{kt “Mkkr÷neLk” fnuðk{kt
ykðu Au. yk fki{Lku nwfq{ík-MkÕíkLkík ykÃkðk{kt ðkÞËku fhðk{kt ykÔÞku Au.
ËwLÞðe MkkÄLk-Mkk{økúe ykuAe nkuðk Aíkkt íku{Lku MkV¤íkk {¤u Au. íku{Lkk
{wfkçk÷k{kt ykðu÷ þºkwLke VkiS MkkÄLk-Mkk{økúe íkÚkk ònuhe-çkkÌk çkÄe
s íkkfíkku {nkLk nkuðk Aíkkt íku {nkík ÚkE òÞ Au. yk yÕ÷knÃkkfLkk
ðkÞËkyku Ãkqýo fhðkLkku yuf ÷ktçkku EríknkMk Au. su Ëhuf Þwøk{kt ÃkrhÃkqýo
ÚkÞku Au. suLku nÍhík ËkðqË y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkk{kt ðýoLk fÞkou
Au.
yLku òu fkuE fki{ yÚkðk s{kyík{kt yk ÷kÞfkíkku LkÚke nkuíke, íku
yk “¾wËkE rðhkMkík”Lke nfËkh çkLkíke LkÚke. yLku Lk íku{Lkk {kxu ykðk
fkuE ðkÞËk fhðk{kt ykÔÞk Au. Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLke rnf{ík-¼uË
yLku {{kouLku ykÄkrhík y{qf ð¾íku Ãk]ÚðeLke ÔÞðMÚkk-Mkt[k÷Lk {kxu y{qf
fki{kuLku ÃkMktË fhðk{kt ykðu Au, su WÃkhkuõík rMkVkík (økwýku) Ähkðíke
nkuíke LkÚke.
yk MkÕíkLkík Ëuðk yLku AeLkðk{kt ¾wËkÃkkfLkku fwËhíke fkLkqLk yuðe
heíku fk{ fhu Au, suðe heíku Ãk]ÚðeLke ÔÞðMÚkk{kt ònuhe {kæÞ{ku îkhk
fk{ ÷uðk{kt ykðu Au.
yk Mktòuøkku{kt {wMk÷{kLkku {kxu çkkuÄÃkkX Au fu, íku{Lke ÷kÞfkík
fwhTykLke þíkkou «{kýu Lk nkuðkLku ÷E nwfq{ík íku{Lke ÃkkMkuÚke ÷E ÷uðk{kt

ykðu Au. íku{Lkk {kxu sYhe Au fu, íku fwhTykLke rMkVkík ÃkuËk fhu. suÚke
çkeS fki{Lkk íkkçku Lk fhðk{kt ykðu.
yLku òu fki{Lku WÃkhkuõík økwýku Lk nkuðk Aíkkt fw£ MkkÚku Ãký MkÕíkLkík
ykÃkðk{kt ykðu Au, íku{Lkk {kxu Ãký çkkuÄÃkkX Au fu, ík{Lku nwfq{ík yux÷k
{kxu ykÃkðk{kt ykðe Au fu, íkuLkk Mkk[k ðkhMkËkhku (Lkuf ÷kufku) ÃkkuíkkLkk
¾hkçk f]íÞkuLku ÷E ÃkkuíkkLkk n¬Úke ðtr[ík ({nY{) ÚkE økÞk Au. yLku
nðu Ãk]ÚðeLke ònuhe {M÷uníkLku ÷E ÔÞðMÚkk [÷kððk {kxu {wÂM÷{-
{wr~hfLke þíko sYhe LkÚke.
nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu ½ýe çkÄe rðþu»kíkkyku-
{ktÚke yuf rðþu»kíkk {Äwh ftX (yðks) MðYÃk Ãký ykÃke níke. ßÞkhu
íkuyku Íçkqh ÃkZíkk níkk íkku Ãkûkeyku nðk{kt Úkku¼ðk ÷køkíkk níkk yLku
íku{Lke MkkÚku íkMçken fhðk ÷køkíkk níkk. yu s «{kýu Ãknkz yLku Ëhuf
ð]ûkku Ãký íkMçkenLkk yðks fkZðk ÷køkíkk níkk. íku{Lkk Mkw{Äwh yðksLke
rðrþ»xíkk íkku ònuh rðþu»kíkkyku{ktÚke níke íkÚkk ÃkûkeykuLkwt yLku ÃknkzkuLkwt
íkMçken{kt Mkk{u÷ ÚkE sðwt yÕ÷knÃkkfu íku{Lku yÃkuo÷ {kuyrsÍk{ktÚke
níkwt. yk {kuyrsÍk {kxu yu Ãký sYhe LkÚke fu, Ãkûkeyku yLku Ãknkzku{kt
®sËøke yÚkðk {kLkð suðe Mk¼kLkíkk nkuÞ, çkÕfu {kuyrsÍk MðYÃku Ëhuf
rLkSoð ÃkËkÚko{kt Ãký Mk¼kLkíkk ÃkuËk ÚkE þfu Au. íkËwÃkhktík íkuLke nfefík
yu Au fu, Ãknkzku yLku ÃkÚÚkhku{kt Ãký ®sËøke yLku Mk¼kLkíkk íku{Lke
nurMkÞík «{kýu {kisqË Au. Mknkçkyu rfhk{ (hËe.){ktÚke nÍhík yçkq
{qMkk yþTyhe (hËe.) ½ýku s Mkw{Äwh yðks Ähkðíkk níkk. yuf rËðMku
fwhTykLk þheV ÃkZe hÌkk níkk, hMkq÷u fhe{ MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{
íku íkhVÚke ÃkMkkh ÚkÞk íkku ykÃk (Mk÷.) íku{Lke rík÷kðík Mkkt¼¤ðk {kxu
Úkku¼e økÞk yLku Mkkt¼¤íkk hÌkk. ÃkAe Vh{kÔÞwt fu, íku{Lku yÕ÷knÃkkfu
Mkw{Äwh ftX nÍhík ËkðqË (y÷i.) suðku yÃkoý fÞkou Au. ßÞkhu nÍhík
yçkq {qMkk yþTyhe (hËe.)Lku òý ÚkE fu, ykÃk (Mk÷.) íku{Lke rík÷kðík
Mkkt¼¤e hÌkk níkk, íkku rðLktíke fhe fu òu {Lku ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{Lkk Mkkt¼¤ðkLke ¾çkh ÚkE økE nkuík, íkku {U íkuLku ykih ðÄkhu
Mkkhe heíku ÃkZðkLkku «ÞíLk fÞkou nkuík. (EçLku f»keh)
¾w÷kMkku : ykÚke òý ÚkE fu, fwhTykLk þheVLke rík÷kðík{kt Mkw{Äwh
yðks yLku Mkkhe ÷Zý fu suLkkÚke ykf»koý ÃkuËk ÚkkÞ yuf Ëhßò{kt
EåALkeÞ yLku ÃkMktË fhðk{kt ykðu÷ çkkçkík Au. yu þhíku fu yksfk÷Lkk
y{wf fkheykuLke su{ íku{kt økw÷q (yríkþÞkuÂõík) fhðk{kt Lk ykðu fu,
{kºk yðksLku s þýøkkhðk{kt ykðu Au yLku íkuLku þýøkkhðkLke íkÚkk
÷kufkuLku ¾wþ fhðkLke rVfh {kºk hne òÞ Au, suLkkÚke rík÷kðíkLkku {q¤
nuíkw s økkÞçk ÚkE òÞ Au. ðÕ÷knw yyT÷{w.
íkk÷qík-ò÷qík yLku nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkku rfMMkku :
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk Mk{Þ ÃkAe {wÆík MkwÄe çkLke EMhkE÷Lkwt
fk{ Xef hÌkwt, ÃkAe ßÞkhu «Úk{Lke xuð «{kýu Ëwhk[khe çkLÞk íÞkhu
yuf ò÷qík Lkk{Lkk yLÞkÞe fkrVh hkòyu [ZkE fhe fçkòu ÷E ÷eÄku
yLku íkuykuLku ÷qtxe ÷E þnuhÚke fkZe {qõÞk. íkuykuLke yð÷kËLku Ãkfze
økw÷k{ çkLkkðe ytíku íkuyku LkkMkeLku çkÞíkw÷ {wfÆMk{kt ¼uøkk ÚkÞk íku ð¾íku
nÍhík þ{ðE÷ (y÷i.) ÃkÞøkBçkh níkk. Mkkiyu íku{Lku yhs fhe fu,
y{khku yuf çkkËþkn Lke{ku íkku íkuLku íkkçku ÚkE y{u yÕ÷knLke hkn{kt
rsnkË fheyu.
íkk÷qík hksðtþe Lk níkk, çkÕfu økheçk fwxwtçkLkk ©{Sðe {kýMk
níkk, íkuÚke ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke ÃkÞøkBçkhu íku{Lku çkkËþkn
LkeBÞk, íkku ÷kufku íku{Lku Lkk÷kÞf økýe ÃkkuíkkLke Ëki÷íkLkk fkhýu ÃkkuíkkLku ðÄw
nfËkh ònuh fhðk ÷køÞk. ÃkÞøkBçkhu Mk{òÔÞk fu, yu ftE ÄLkðkLkLkku
nf LkÚke, çkÕfu hkßÞLke ÷kÞfkíkLkku MktÃkqýo ykÄkh çkwrØþk¤e yLku
çk¤ðkLk fËkðh nkuðk WÃkh Au fu, ònuh{kt Ãký «¼kð Ãkzu íkku íku çkkçkíkku{kt
íkk÷qík ík{khkÚke ðÄw Au. íÞkhu íkuykuyu fÌkwt, y{Lku yu rðþu íkÆLk þtfk
Lk hnu íku {kxu yu{Lke çkkËþkneLke yLÞ fkuE rLkþkLke çkíkkðku. íÞkhu
LkçkeLke ËwykÚke yÕ÷kn íkyk÷kyu rLkþkLke çkíkkðe.
çkLke EMhkE÷ ÃkkMku yuf Ãkuxe níke, su{kt nÍhík {qMkk (y÷i.)
ðøkuhu LkçkeykuLke çkhfíke [eòu níke. íkuyku ÷zkE{kt íkuLku {ku¾hu hk¾íkk.
íkuLke çkhfíkÚke yÕ÷kn íkyk÷k íkuykuLku rðsÞ ykÃkíkku. ßÞkhu ò÷qíku
çkLke EMhkE÷ Ãkh rðsÞ {u¤ÔÞku íkku íkuýu yk Ãkuxe Ãký ¾qt[ðe ÷eÄe.
ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kyu íku Ãkuxe çkLke EMhkE÷ ÃkkMku ÃkkAe {kuf÷ðk
[kÌkwt íÞkhu yu{ fÞwO fu, fkrVhku ÃkuxeLku ßÞkt {qfíkk íÞkt s fku÷uhk ðøkuhu
ykVíkku ykðíke. yu «{kýu íkuykuLkk Ãkkt[ þnuh Wßsz ÚkE økÞk. íÞkhu
íkuykuyu ÚkkfeLku çk¤Ëøkkze Ãkh Ãkuxe {qfeLku çk¤Ë nktfe fkZâk. Vrh~íkk
çk¤ËkuLku nktfe íkk÷qíkLkk Ëhðkò Ãkh ÷kÔÞk. çkLke EMhkE÷ yk rLkþkLke
òuE y[hs ÃkkBÞk yLku íkk÷qíkLke çkkËþkne {kLke ÷eÄe.
íkk÷qík þºkw Ãkh [ZkE fhðk {kxu Mk¾ík økh{eLke {kuMk{{kt LkeféÞk
íkku Mkki íkiÞkh ÚkÞk. ÃkAe íku{ýu çk¤ðkLk Lk®[ík ÞwðfkuLku s Aqx ykÃke,
Aíkkt yutMke nòhLke MktÏÞk ÚkE. {køko{kt yuðe yks{kEþ ÚkE fu, yuf
{trÍ÷{kt íkÆLk Ãkkýe Lk {éÞwt yLku çkeò {wfk{u Lknuh {¤e íÞkhu nwf{
ÚkÞku fu, yuf ¾kuçkkÚke ðÄw Ãkkýe ÃkeLkkh y{khe MkkÚku ykðu Lkrn. 313
{kýMkkuyu yu s yk¿kkLkwMkkh fÞwO íkku íkuykuLke íkhMk {xe økE. Ãký çkeò
çkÄk ðÄkhu Ãkkýe ÃkeðkÚke ðÄw íkhMÞk ÚkÞk yLku ykøk¤ sE þõÞk
Lknª.
ò÷qík Mkk{u ÷zðk Lkef¤Lkkh ºkýMkku íkuh {kýMkku níkk. su{kt nÍhík
ËkðqË (y÷i.), íku{Lkk rÃkíkk yLku ¼kEyku Ãký níkk. nÍhík ËkðqË (y÷i.)
Lku {køko{kt ºký ÃkÚÚkh Ëu¾kÞk. yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke ÃkÚÚkhku çkkuÕÞk
fu, y{Lku ô[fe ÷ku fu y{u ò÷qíkLku n÷kf fhðk{kt MknkÞf Lkeðzeþwt.
íkuÚke íku{ýu ô[fe ÷eÄk. {wfkçk÷kLkk Mk{Þu ò÷qíku Ãkkuíku {uËkLk{kt Lkef¤e
fÌkwt fu, nwt yuf÷ku s ík{Lku çkMk Awt. yuf ÃkAe yuf {khe Mkk{u ykðíkk
òyku. nÍhík þ{ðE÷ (y÷i.)yu nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkk rÃkíkkLku
çkku÷kðe ÃkkuíkkLkk Ãkwºkku Ëu¾kzðk fÌkwt, íkku íku{ýu ÃkkuíkkLkk fËkðh A ÃkwºkkuLku
Ëu¾kzâk. Ãký nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lku LkkLkk fËLkk yLku Ëwçko¤ nkuðkÚke
Ëu¾kzâk Lkrn. ÃkÞøkBçkhu íku{Lku s çkku÷kðe ò÷qíkLku {khðk rðþu ÃkqAâwt,
íkku W¥kh ykÃÞku : nk, nwt {kheþ. yux÷wt fne ò÷qíkLku Mkk{u sE Ãku÷k
ÃkÚÚkhkuLku økkuVý{kt {qfe rçkÂM{Õ÷kn fne {kÞko, íkku íkuLkwt yk¾wt þheh
fÃkk¤ rMkðkÞ ÷ku¾tz{kt økhfkð níkwt. Ãký ºkýu ÃkÚÚkh íkuLke ÃkuþkLke{kt
s ðkøkeLku Ãkkh Lkef¤e økÞk, íkku íku økçkze Ãkzâku. yk òuE íkuLkwt ÷~fh
LkkXwt yLku {wMk÷{kLkku rðsuíkk ÚkÞk. íku ÃkAe ò÷qíku nÍhík ËkðqË (y÷i.)
Lke MkkÚku ÃkkuíkkLke Ëefhe Ãkhýkðe, suÚke íkuLkk ÃkAe íku{Lku çkkËþkne {¤e
íku{s yÕ÷kn íkyk÷kyu LkwçkqÔðík ykÃke. fux÷kf {q¾koyku hMkq÷wÕ÷kn
MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ Ãkh xefk fhu Au fu, LkçkeLku rsnkË fhðwt
þku¼íkwt LkÚke. íkku yk çkLkkðÚke sýkÞwt fu, RM÷k{{kt rsnkËLkku nwf{ ftE
Lkðku LkÚke, çkÕfu yu nwf{ íkku «Úk{Úke s [k÷w Au. fkhý fu Ëwhk[khku yLku
çkË{kþkuLku rþûkk ykÃkðkLke MkËk sYh hnu Au, íkku rsnkË{kt yÕ÷kn
íkyk÷kLke {nkLk hn{ík yLku yíÞtík WÃkfkh Au. Lkrn íkku Ëw»x ÃkkÃkeyku
ËwrLkÞk{kt fËe fkuELku [uLk ÷uðk Ëuík Lknª.
çkgh çkLkkððkLke fkheøkehe nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lku yÕ÷knÃkkf
íkhVÚke ykÃkðk{kt ykðe :
“ðyÕ÷BLkknw MkLkTyík ÷çkqMkeÕ÷fw{”{kt “÷çkqMk” þçËfku»kLkk
ykÄkhu þ†-Mkhtò{{ktÚke Ëhuf íku ðMíkwLku fnuðk{kt ykðu Au, su {Lkw»Þ
ykuZeLku yÚkðk øk¤k{kt Lkkt¾eLku WÃkÞkuøk fhu. ¼kðkÚko yk MÚk¤u ÷ku¾tzLkwt
çkgh Au, su ÞwØ{kt Mkwhûkk {kxu Ãknuhðk{kt ykðu Au. çkeS ykÞík{kt
“ðy÷Òkk ÷nw÷ nËeË” (34:10) Au, y{u íku{Lkk {kxu ÷kuZkLku Lkh{
fhe ËeÄwt níkwt, ¼÷u yu heíku fu ÷kuZwt íku{Lkk nkÚk{kt ykðeLku ykÃk{u¤u Lkh{
ÚkE síkwt nkuÞ fu íkuLku suðe heíku ðk¤ðwt nkuÞ ð¤e òÞ yLku çkkhef íkÚkk
òzwt fhðwt nkuÞ íkku yuðwt ÚkE òÞ, su{fu {eý nkuÞ Au yÚkðk yu «{kýu
fu íkuLku ykøk{kt Ãkeøk¤kðeLku Lkh{ fhðkLke ÞwÂõík çkíkkðe ËeÄe, su çkÄk
÷ku¾tzLkk fkh¾kLkkyku{kt yksu Ãký WÃkÞkuøk fhðk{kt ykðu Au.
yuðe fkheøkehe fu suLkkÚke ÷kufkuLku ÷k¼ Ãknkut[u EåALkeÞ Au yLku
ytrçkÞk (y÷i.)Lke «ð]r¥k Au :
yk ykÞík{kt çkgh çkLkkððkLke f¤k nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lku
rþ¾ðkzðkLkk ðýoLkLke MkkÚku íkuLke rnf{ík Ãký yu çkíkkðe fu, “r÷íkwnT-
rMkLkfw{ r{{T çkyTrMkfw{” yux÷u fu, suÚke yk çkgh ík{Lku ÞwØLkk Mk{Þu
íkus ík÷ðkhLkk ¼ÞÚke Mkwhrûkík hk¾e þfu. yk yuf yuðe ykð~Þõíkk
Au fu suLkkÚke ËeLkðk¤k yLku ËwrLkÞkðk¤k MkkiLku fk{ Ãkzu Au. yux÷k {kxu
yk f¤kLku rþ¾ðkzðkLku yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkwt yuf ELkk{ XhkÔÞwt
Au. íkuLkkÚke òý ÚkE fu, su Wãkuøk îkhk ÷kufkuLke sYrhÞkíkku Ãkqhe ÚkkÞ,
íkuLku þe¾ðwt yLku rþ¾ðkzðwt Mkðkçk{kt Mkk{u÷ Au. yu þhíku fu rLkGÞík
{Ï÷qfLke MkuðkLke nkuÞ, {kºk f{kððkLkku nuíkw Lk nkuÞ. ytrçkÞk (y÷i.)
îkhk rðrðÄ «fkhLke f¤kykuLkku y{÷ fhðkLkwt Lkf÷ ÚkÞwt Au. nÍhík
ykË{ (y÷i.)yu ¾uíke ðkððk yLku ÷ýðkLkwt fkÞo fÞwO. hMkq÷u fhe{
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu EhþkË Vh{kÔÞku Au fu, su fkheøkh
ÃkkuíkkLke fkheøkehe{kt Lkuf rLkGÞík yLku {Ï÷qfLke MkuðkLke hk¾u íkuLkwt WËknhý
nÍhík {qMkk (y÷i.)Lke ðkr÷Ën suðwt ÚkE òÞ Au fu, íku{ýu ÃkkuíkkLkk s
çkk¤fLku ËqÄ ÃkeðzkÔÞwt yLku ð¤íkh rVhykiLk íkhVÚke {Vík{kt {éÞwt. yu
s «{kýu {Ï÷qfLke MkuðkLke rLkGÞíkÚke fkheøkehe fhLkkhkykuLku {Ï÷qfLke
Mkuðk fhðkLkku ÃkkuíkkLkku {fMkË «kó Úkþu s, MkkÚku s ËwrLkÞkLkku ÷k¼ rðþu»k
MðYÃku íkuLku {¤þu. yk nËe»k þheV nÍhík {qMkk (y÷i.)Lkk rfMMkk{kt
Mkqhyu íkk-nk{kt ÃkMkkh ÚkE [qfe Au.
“ð÷fË ykíkGLkk ËkðqË r{Òkk VËT÷k” yux÷u fu, y{u nÍhík
ËkðqË (y÷i.)Lku ÃkkuíkkLkku VÍ÷ yÃkoý fÞkou. “VÍ÷”Lkku þkÂçËf yÚko

“ðÄkhk”Lkku ÚkkÞ Au. ¼kðkÚko íku ¾kMk ÷ûkýku Au, su çkeòykuÚke ðÄkhu
yÃkoý fhðk{kt ykðu Au. yÕ÷kn íkyk÷kLkk Ëhuf Lkçke yLku ÃkÞøk-
Bçkh (y÷i.)Lku ¾kMk rðþu»k ÷ûkýku yÃkoý fhðk{kt ykÔÞk Au, su
íku{Lke ¾kMk VÍe÷ík (rðþu»kíkk) Mk{sðk{kt ykðu Au. nÍhík ËkðqË
(y÷Þrn-MMk÷k{)Lke ¾kMk rMkVíkku yu níke fu, íku{Lku ÃkkuíkkLke LkwçkqÔðík
yLku rhMkk÷íkLke MkkÚku s Mk{økú ËwrLkÞkLke çkkËþkník yLku nwfq{ík Ãký
ykÃkðk{kt ykðe níke yLku íku{Lku Mkw{Äwh yðksLke yuðe rMkVík yÃkoý
fhðk{kt ykðe níke fu, ßÞkhu íkuyku yÕ÷kn íkyk÷kLkku rÍ¢ yÚkðk
ÍçkqhLke rík÷kðík{kt {~økq÷ ÚkE síkk, íkku Ãkûkeyku nðk{kt Wzíkk Wzíkk
Mkkt¼¤ðk {kxu yufXk ÚkE síkk níkk. yu s «{kýu çkeò yLkuf ¾kMk
{kuyrsÍkyku ykÃkðk{kt ykÔÞk níkk, suLkwt ðýoLk ykøk¤ ykðu Au. “Þk
rsçkk÷w yÂÔðçke”{kt “yÂÔðçke” yu “íkyTðeçk”Úke çkLku÷ þçË Au.
suLkku yÚko ÃkwLkhkðíkoLk fhðkLkku yLku ÃkkAk ykÃkðkLkku ÚkkÞ Au. ¼kðkÚko yu
Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃknkzkuLku nwf{ ykÃÞku níkku fu, ßÞkhu nÍhík
ËkðqË (y÷ÞrnMMk÷k{) yÕ÷knÃkkfLkku rÍ¢ yLku íkMçken fhu íkku Ãknkz
Ãký íku þçËku ÃkZeLku ÃkkAk ykðu.
yu s «{kýu nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu “yÂÔðçke”Lke íkVMkeh
“MkÂççkne” fhe Au. (EçLku f»keh) yk ÃknkzkuLke íkMçken su nÍhík ËkðqË
(y÷i.)Lke MkkÚku íkuyku fhíkk níkk, íku Mkk{kLÞ íkMçken WÃkhktíkLke Au,
su{kt Mk{økú {Ï÷qf Mkk{u÷ Au yLku íku Ëhuf søÞkyu, Ëhuf Mk{Þu, Ëhuf
Þwøk{kt [k÷w Au. su{fu fwhTykLku fhe{{kt Au : “ðE{T r{Lk þÞELk.....”
yux÷u fu ËwrLkÞkLke fkuE ðMíkw yuðe LkÚke, su yÕ÷knÃkkfLke íkkheV yLku
ð¾kýLke íkMçken Lk ÃkZíke nkuÞ, Ãkhtíkw ík{u íku{Lke íkMçkenLku Mk{síkk
LkÚke. ynªÞkt su íkMçkenLkwt ðýoLk Au, yu nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkk {kuyr-
sÍkykuLkwt MðYÃk Ähkðu Au. yux÷k {kxu yu Ëu¾eíkwt Au fu, yk íkMçkenLku
Mkk{kLÞ Mkkt¼¤Lkkhk Ãký Mkkt¼¤íkk yLku Mk{síkk nþu, Lkrníkh ÃkAe
yu {kuyrsÍku s Lk nkuík.
ykÚke s yu òý ÚkE fu, nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkk yðksLke MkkÚku
MkkÚku ÃknkzkuLkku yðks ¼¤e sðku yLku íkMçkenLkwt ÃkwLkhkðíkoLk fhðwt yu
yk yðksLkk Ãkz½k MðYÃku Lk níkwt, su Mkk{kLÞ heíku økwtçkòu yÚkðk
fqðkyku ðøkuhu{kt yðks ykÃkðkÚke íkuLkk Ãkz½k MðYÃku Mkkt¼¤ðk{kt ykðu
Au. fkhý fu fwhTykLku fhe{u íkuLku nÍhík ËkðqË (y÷ÞrnMMk÷k{) WÃkh
ÃkkuíkkLke ¾kMk f]Ãkk yLku ELkk{ MðYÃku nkuðkLkwt ðýoLk fÞwO Au. su Ãkz½kLkk
yðksLkku fkuE ¾kMk VÍe÷ík fu rðrþ»xíkk MkkÚku fkuE MkçktÄ LkÚke, íku íkku
Ëhuf ÔÞÂõík ¼÷u íku fkrVh s fu{ Lk nkuÞ, Ãkz½kLkk MÚk¤kuyu ÃkkuíkkLkku
s yðks ÃkkAku Mkkt¼¤u Au.
“ðy÷Òkk ÷nw÷ nËeË...” yk çkeòu {kuyrsÍku Au fu, íku{Lkk
{kxu ÷ku¾tzLku Lkh{ fhe ËeÄwt níkwt. nÍhík nMkLk çkMkhe (hn.), fíkkËn
(hËe.) yLku yyT{þ (hn.) ðøkuhu íkVMkehLkk E{k{kuyu Vh{kÔÞwt fu,
yÕ÷kn íkyk÷kyu {kuyrsÍk MðYÃku ÷ku¾tzLku íku{Lkk {kxu {eý suðwt Lkh{
fhe ËeÄwt níkwt fu íkuLkkÚke fkuEÃký ðMíkw çkLkkððk{kt Lk íkku íku{Lku ykøkLke
sYh Ãkzíke níke yLku Lk s fkuE nÚkkuzk fu çkeò ykuòhkuLke ykð~Þõíkk
níke. ykøk¤ ykÞík{kt yuLkwt s ðýoLk Au fu, ÷ku¾tzLku íku{Lkk {kxu yux÷k
{kxu Lkh{ çkLkkððk{kt ykÔÞwt níkwt fu, íku ÷kuZkLkk çkgh Mkh¤íkkÚke çkLkkðe
þfu yLku yuf çkeS ykÞík{kt yu Ãký «Míkwík Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu
çkgh çkLkkððkLke fkheøkhe íku{Lku Ãkkuíku þe¾ðkze níke. “ðyÕ÷{Lkknw
MkLkTyík ÷çkqrMkÕ÷fw{” yux÷u y{u íku{Lku çkgh çkLkkððkLke fkheøkehe
þe¾ðkze. (h1:80) yLku yk ykÞík{kt Ãký ykøk¤ su “frÆh rVMMkËeo”
ykÔÞwt Au. yu Ãký íku fkheøkhe þe¾ðkzðkLke Ãkqýoíkk Au. þçË “frÆh”
yu “íkfËeh”Úke çkLku Au. suLkku yÚko “yuf ytËkò WÃkh çkLkkððkLkku”
ÚkkÞ Au yLku “MkËo”Lkku þkÂçËf yÚko “økqtÚkðwt” ÚkkÞ Au. ¼kðkÚko yu Au
fu, çkgh çkLkkððk{kt íkuLke fzeykuLku ÞkuøÞ heíku «{kýMkh çkLkkððe fu
fkuE LkkLke, fkuE {kuxe Lk nkuÞ, suÚke íku {sçkqík çkLku yLku òuðk{kt Ãký
Mkkhe ÷køkíke nkuÞ. “frÆh rVMMkËeo”Lke yk íkVMkeh nÍhík yçËwÕ÷kn

EçLku yççkkMk (hËe.)Úke Lkf÷ ÚkE Au. (EçLku f»keh)
¾w÷kMkku : ykÚke yu Ãký òý ÚkE fu, f¤k-fkheøkehe{kt çkkÌk Ëu¾kð
Ãký ÃkMktË fhðk{kt ykðu÷ çkkçkík Au fu, íkuLkk {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu
¾kMk Mkq[Lkk ykÃke.
íkVMkeh EçLku f»keh{kt E{k{u nËe»k nÍhík nkrVÍ EçLku yMkkrfh
(hn.)Lke rhðkÞík Lkf÷ fhðk{kt ykðe Au. nÍhík ËkðqË (y÷i.) ÃkkuíkkLke
r¾÷kVík yLku MkÕíkLkíkLkk Mk{Þ{kt ðuþ çkË÷eLku çkòhku ðøkuhu{kt síkk
yLku rðrðÄ «Ëuþku{ktÚke ykðLkkh ÷kufkuLku ÃkqAâk fhíkk níkk fu, ËkðqË
fuðku ÔÞÂõík Au ? fkhý fu nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lke çkkËþkník{kt LÞkÞ
yLku ELMkkV níkku yLku çkÄk {Lkw»Þku ykhk{ fhíkk níkk yLku Mkw¾e SðLk
økk¤íkk níkk. fkuELku nwfq{íkÚke fkuE VrhÞkË Lk níke. yux÷k {kxu suLku
Ãký «&™ fhíkk, íku nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkk ð¾ký yLku íkkheV fhíkk.
íku{Lkk LÞkÞ yLku ELMkkV WÃkh yk¼kh ÔÞõík fhíkk.
yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke íky÷e{ {kxu ÃkkuíkkLkk yuf Vrh~íkkLku
{kLkð MðYÃku {kuf÷e ykÃÞku. ßÞkhu ËkðqË (y÷i.) yk fk{ {kxu Lke-
féÞk íkku yk Vrh~íkku íku{Lku {éÞku. íku s «{kýu íkuLku Ãký íku s «&™
fÞkou. Vrh~íkkyu sðkçk ykÃÞku fu, ËkðqË ½ýku Mkkhku ÔÞÂõík Au yLku çkÄk
{kLkðku{ktÚke íku ÃkkuíkkLke òík {kxu Ãký yLku ÃkkuíkkLke WB{ík yLku hGÞík
{kxu Ãký çknuíkh Au. Ãkhtíkw íku{kt yuf xuð yuðe Au fu, íku Lk nkuík íkku íkuyku
rçkÕfw÷ MktÃkqýo nkuík. nÍhík ËkðqË (y÷i.)yu ÃkqAâwt : yu xuð fE Au ?
Vrh~íkkyu fÌkwt fu, íku ÃkkuíkkLkwt ¼kusLk, Ãkkýe yLku ÃkkuíkkLkk çkk¤-çkå[kLkwt
¼hýÃkku»ký {wMk÷{kLkkuLkk {k÷ yux÷u fu çkÞíkw÷{k÷{ktÚke ÷u Au.
yk ðkík Mkkt¼¤eLku nÍhík ËkðqË (y÷i.)yu yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnq
íkhV fkf÷qËe yLku Ëwyk fhe fu, {Lku fkuE yuðwt fk{ þe¾ðkze ykÃkku, su
nwt ÃkkuíkkLkk nkÚkLke {sqheÚke ÃkqYt fYt yLku íkuLkk ð¤íkhÚke ÃkkuíkkLkk çkk¤-
çkå[ktLkwt økwshkLk [÷kðwt yLku {wMk÷{kLkkuLke Mkuðk yLku hksfkh¼khLkk

çkÄk s fk{ku ð¤íkh ÷eÄk rðLkk s fYt. íku{Lke ËwykLku yÕ÷knÃkkfu fçkq÷
fhe yLku íku{Lku çkgh çkLkkððkLke f¤k þe¾ðkze yLku íku{Lku ÃkÞøkBçkhe
«rík»Xk yuðe ykÃke fu ÷ku¾tzLku íku{Lkk nkÚku {eý suðwt Lkh{ çkLkkðe
Ëuðk{kt ykÔÞwt. suÚke yk f¤k ½ýe Mkh¤ ÚkE òÞ yLku Úkkuzk Mk{Þ{kt
ÃkkuíkkLkwt økwshkLk WíÃkÒk fheLku çkkfe Mk{Þ EçkkËík yLku hksfkh¼khLkk
fkÞo{kt ÷økkðe þfu.
{MkTy÷ku : íkífk÷eLk ¾÷eVk yÚkðk MkwÕíkkLk su ÃkkuíkkLkku MktÃkqýo
Mk{Þ hksfkh¼khLku Ãkqýo fhðk{kt ¾[o fhíkku nkuÞ, þhE heíku yu òEÍ
Au fu ÃkkuíkkLkwt {æÞ{ fûkkLkwt ¼hýÃkku»ký çkÞíkw÷{k÷{ktÚke ÷E ÷u. Ãkhtíkw
¼hýÃkku»kýLkwt fkuE çkeswt MðYÃk nkuE þfu íkku íku ðÄkhu ÃkMktË fhðk{kt
ykðu÷ çkkçkík Au. nÍhík ËkðqË (y÷i.) WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kyu Mk{økú
ËwrLkÞkLkk ¾òLkkyku ¾ku÷e ËeÄk níkk yLku nehk Íðuhkík íkÚkk çkÄe s
sYhíkLke ðMíkwykuLke ¾qçk AqxAkx níke yLku yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke
íku{Lku çkÞíkw÷{k÷{kt EåAk {wsçk Ëhuf «fkhLkku ¾[o fhðkLke ÃkhðkLkøke
Ãký ykÃkðk{kt ykðe níke. ykÞík “V{TLkwLk yð yÂBMkf rçkøkÞhe
rnMkkçk” (38:39) {kt yu Ãký Mktíkku»k ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku fu, ík{u
su «{kýu EåAku ¾[o fhku. ík{khk {kÚku rnMkkçk ykÃkðkLkku LkÚke. Ãkhtíkw
ytrçkÞk (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷k yrík Wå[ MÚkkLk WÃkh hk¾ðk EåAu
Au íkku yu íkfkËkÚke ½xLkk Mkk{u ykðe yLku íÞkhçkkË nÍ. ËkðqË (y÷i.)
ykx÷e {kuxe MkÕíkLkík nkuðk Aíkkt ÃkkuíkkLke {sqheÚke s ÃkkuíkkLkwt økwshkLk
WíÃkÒk fhíkk yLku íkuLkk WÃkh fhfMkh fhíkk níkk.
W÷{k su íky÷e{ yLku íkç÷eøkLke Mkuðk {Vík ykÃkíkk nkuÞ yLku
LÞkÞkÄeþ yLku {wVíke su ÷kufkuLkk fk{{kt ÃkkuíkkLkku Mk{Þ ¾[o fhíkk
nkuÞ íku{Lkku Ãký yk s nwf{ Au fu, çkÞíkw÷{k÷ (RM÷k{e MkhfkhLke
ríkòuhe){ktÚke ÃkkuíkkLkku ¾[o ÷E þfu Au. Ãkhtíkw ¼hýÃkku»kýLkwt çkeswt
fkuE MðYÃk WÃkÂMÚkík nkuÞ, su ËeLke Mkuðk{kt Ë¾÷økehe Ãký fhíkwt Lk

nkuÞ íkku yu W¥k{ Au.
nÍ. ËkðqË (y÷i.) yLku nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) WÃkh yÕ÷kn
íkyk÷kLkk WÃkfkhku yLku íku{Lkku þw¢ yËk fhðku :
yLku ¾hu¾h y{u ËkðqË (y÷i.)Lku ÃkkuíkkLkk íkhVÚke ©u»Xíkk ykÃke (yLku
nwf{ fÞkou fu) nu Ãkðoíkku ! íku (ËkðqË y÷i.)Lke MkkÚku ðkhtðkh íkMçken ÃkZku
íkÚkk ÃkûkeykuLku Ãký (yu s nwf{ fÞkou). ð¤e, y{u íku{Lkk {kxu ÷ku¾tzLku Lkh{
fhe ËeÄwt (10) (yLku fÌkwt) fu ¾w÷kMkkðk¤w çkgh çkLkkðku yLku (fzeyku)
òuzðk{kt (ÞkuøÞ) {kÃk hk¾ku yLku (yu WÃkfkhkuLkk fkhýu) ík{u Mkki Lkuf fk{
fhku. çkuþf, ík{khe fhýeykuLku nwt òuô Awwt. (11) yLku Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
{kxu nðkLku íkkçku fhe ËeÄe, íkku íku{Lke MkðkhLke {trÍ÷ yuf {neLkkLke (hkn)
yLku MkktsLke {trÍ÷ yuf {neLkkLke (hknLke) Úkíke níke yLku íku{Lkk {kxu y{u
yuf Ãkeøk¤u÷k íkktçkkLkku Íhku ðnuíkku fÞkou níkku yLku (çkeS Lkuy{ík yk ykÃke
fu) rsÒkkík{ktÚke fux÷kf yuðk (ykrÄLk) níkk, su íku{Lkk ÃkhðhrËøkkhLkk
nwf{Úke íku{Lke YçkY fk{ fhíkk níkk yLku íkuyku{ktÚke su fkuE y{khk nwf{Úke
Vhe sþu, íkuLku y{u ykøkLkku yÍkçk [¾kzeþwt. (1h) íku (Mkw÷Þ{kLk y÷i.)
[knu íku ðMíkw rsÒkkík íku{Lkk {kxu çkLkkðíkk níkk. ¼ÔÞ rfÕ÷kyku yLku ykf]
ríkyku íkÚkk nkiÍ suðk ({kuxk) ÷økLkku yLku yuf s MÚk¤u økkuXðkÞu÷e hnu íkuðe
({kuxe) Ëuøkku (çkLkkðíkk). nu ËkðqË (y÷i.)Lkk fwxwtçkesLkku ! WÃkfkh {kLkeLku ík{u
Lkuf fk{ fhku yLku {khk çktËkyku{kt WÃkfkh {kLkLkkhk Úkkuzkf s Au. (13)
þw¢ (yÕ÷knLkku yk¼kh {kLkðk)Lke nfefík yLku íkuLkk nwf{ku
:
“EyT{÷q yk÷ ËkðqË þw¢k....” nÍhík ËkðqË (y÷ÞrnMMk÷k{)
yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk
¾kMk VÍ÷Úke LkðkÍTÞk yLku ¾kMk ELkk{ku yÃkoý fÞko. íku{Lkwt ðýoLk fÞko
ÃkAe íku{Lku ÃkkuíkkLkk çkk¤-çkå[ktyku, ½hðk¤kyku Mkrník þw¢økwÍkheLkku
nwf{ yk ykÞík{kt ykÃkðk{kt ykÔÞku Au.

fwíkwoçkeyu Vh{kÔÞwt fu, þw¢Lke ðkMíkrðõíkk yu Au fu, yu çkkçkíkLkku
Mðefkh fhu fu, yk Lkuy{ík V÷kýk Lkuy{ík ykÃkLkkhu ykÃke Au. yLku
ÃkAe íku Lkuy{íkLku íkuLke yk¿kk yLku {hS «{kýu WÃkÞkuøk fhu yLku
fkuELke ykÃku÷e Lkuy{íkLku íkuLke {hS rðYØ WÃkÞkuøk fhðku Lkkþw¢e
yLku Lkuy{íkLke Lkkfÿe Au. ykÚke òý ÚkE fu, þw¢ su heíku S¼Úke
nkuÞ Au, yu s «{kýu y{÷Úke Ãký þw¢ nkuÞ Au. yLku y{÷e þw¢ íku
Lkuy{íkLkk ykÃkLkkhLke yk¿kk yLku {hS «{kýuLkku WÃkÞkuøk Au. yLku
yçkq yçËwhon{kLk yM÷{e (hn.)yu Vh{kÔÞwt fu, Lk{kÍ þw¢ Au, hkuÍk
þw¢ Au, Ëhuf Lkuf fkÞo þw¢ Au. {wnB{Ë EçLku fyTçk fhÍe (hn.)yu
Vh{kÔÞwt fu, þw¢ íkfðku yLku Lkuf y{÷kuLkwt Lkk{ Au. (EçLku f»keh)
«Míkwík ykÞík{kt fwhTykLku nfe{u þw¢Lkk nwf{ {kxu xqtfku þçË
“W~fwYLke”Lkk çkË÷u “EyT{÷q þw¢k” yÃkLkkðeLku fËk[ íku íkhV Ãký
Eþkhku fÞkou fu, nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lke yð÷kËÚke y{÷e þw¢ EåAðk{kt
ykðe hÌkku Au. yux÷k {kxu yk nwf{Lkku y{÷ nÍhík ËkðqË (y÷i.)
yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) yLku íku{Lkk fwxwtçku fÚkLke yLku fhýe
çktLkuÚke yu «{kýu fÞkou fu, íku{Lkk ½h{kt fkuE Mk{Þ yuðku ÃkMkkh Lk Úkíkku
níkku fu, íku{Lkk ½hLkku fkuE ÔÞÂõík yÕ÷knÃkkfLke EçkkËík{kt ÷køku÷ku Lk
nkuÞ. fwxwtçkLkk MkÇÞku WÃkh Mk{ÞLke ðnU[ýe fhe Ëuðk{kt ykðe níke.
yu s «{kýu nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkku {wMkÕ÷ku fkuE Ãký Mk{Þu Lk{kÍ
ÃkZLkkhÚke ¾k÷e hnuíkku Lk níkku. (EçLku f»keh)
çkw¾khe yLku {wÂM÷{{kt nËe»k Au fu, hMkq÷u fhe{ MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{u Vh{kÔÞwt fu, Lk{kÍeyku{kt yÕ÷kn íkyk÷k Mk{eÃk ¾qçk r«Þ
Lk{kÍ nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lke Au. íku yzÄe hkíku Mkqíkk níkk, ÃkAe ºkeò
ÃknkuhLke hkºku EçkkËík{kt W¼k hnuíkk níkk. ÃkAe ytrík{ Aêk ¼køk{kt
Mkqíkk níkk yLku çkÄk hkuÍkyku{kt yríkr«Þ hkuÍku yÕ÷kn íkyk÷k Mk{eÃk
nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkku Au fu, íku yuf rËðMk hkuÍku hk¾íkk yLku yuf
rËðMk EVíkkh fhíkk níkk. (EçLku f»keh)
nÍhík VwÍi÷ (hËe.)Úke Lkf÷ ÚkÞwt Au fu, ßÞkhu nÍhík ËkðqË (y÷i.)
WÃkh yk þw¢Lkku nwf{ ÷køkw ÚkÞku íkku íku{ýu yÕ÷kn íkyk÷kÚke rðLktíke
fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! nwt íkkhku yk þwr¢Þn fE heíku Ãkqýo fhe
þfwt Awt, ßÞkhu fu {khku þw¢ {kir¾f nkuÞ yÚkðk y{÷e. íku Ãký íkkhe
s ykÃku÷e Lkuy{ík Au, íkuLkk WÃkh Ãký ykøkðku þw¢ yËk fhðku ðkrsçk
Au. yÕ÷kn íkyk÷kyu EhþkË Vh{kÔÞku : “y÷TykLk þfíkoLke Þk
ËkðqË” yux÷u fu, nu ËkðqË (y÷i.) ! nðu ík{u þw¢ yËk fhe ËeÄku. fkhý
fu þw¢Lkku nf yËk fhðkÚke ÃkkuíkkLku ykrsÍ yLku ÷k[kh Mk{S ÷eÄku
íkÚkk íkuLkku Mðefkh fhe ÷eÄku.
nfe{ ríkhr{Íe yLku E{k{ yçkqçk¢ sMMkkMk (hn.)yu nÍhík yík-
kyT rçkLk ÞMkkh (hËe.)Úke rhðkÞík fhe Au fu, ßÞkhu yk ykÞík LkkrÍ÷
ÚkE “EyT{÷q yk÷ ËkðqË þw¢k” íkku hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{) r{Bçkh WÃkh íkþheV ÷kÔÞk yLku yk ykÞíkLku rík÷kðík fhe.
ÃkAe EhþkË Vh{kÔÞku fu, ºký fk{ yuðk Au fu, su ÔÞÂõík íkuLku Ãkqýo fhe
÷u, íkku su ©u»Xíkk ËkðqË (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke yð÷kËLku yÃkoý fhðk{kt
ykðe níke, íku íkuLku Ãký {¤e sþu. Mknkçkyu rfhk{ (hËe.)yu rðLktíke fhe
fu, íku ºký fkÞkou õÞk Au ? hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)
yu Vh{kÔÞwt fu, ¾wþe yLku ¢kuÄ çktLku ÃkrhÂMÚkríkyku{kt LÞkÞ WÃkh fkÞ{
hnuðwt yLku røkLkk (ykŠÚkf AqxAkx) íkÚkk økheçke çktLku ÃkrhÂMÚkríkyku{kt
{æÞ{ {køko yLku Mk{íkku÷Ãkýwt yÃkLkkððwt íkÚkk økwó yLku ònuh çktLku
ÃkrhÂMÚkríkyku{kt yÕ÷kn íkyk÷kÚke zhðwt.
(fwíkwoçke, ynfk{w÷ fwhTykLk, sMMkkMk)
“ðf÷e÷w{ r{Lk EçkkrËÞ~þfqh” þw¢Lkk nwf{kuLke íkkfeË ÃkAe
yu çkkçkíkLke Ãký ònuhkík fhe fu, {khk çktËkyku{kt þw¢økwÍkh ykuAk s
P nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 17
fwhTykLkLkk {køkoËþoLkLkku VkÞËku {kºk yu s ÷kufku WXkðe þfu Au
yLku yk ¾wþ¾çkheykuLkk n¬Ëkh Ãký {kºk íkuyku s Au, su íku nfefík-
kuLku Mðefkhu suLku fwhTykLk þheV yk Mk]r»xLke ÃkkÞkLke nfefíkku íkhefu hsq
fhu Au. yLku yk MðefkÞko ÃkAe ÃkkuíkkLkk SðLkÔÞðnkh{kt Ãký yk¿kktrfík
yLku yLkwÞkÞe çkLku. Ãkhtíkw yk {køko WÃkh ykððk yLku [k÷ðk{kt su ðMíkw
MkkiÚke ðÄw ykzu ykðu Au, íku ykr¾híkLkku ELfkh Au. fkhýfu íku {kýMkLku
çkusðkçkËkh, EåAkykuLkku økw÷k{ yLku ËwrLkÞkLkk SðLkLku [knðkðk¤ku
çkLkkðe Ëu Au. íÞkh ÃkAe {kýMk {kxu yÕ÷kn íkyk÷k Mkk{u ÍqfðkLkwt
yLku ÃkkuíkkLkk {LkLke EåAkyku WÃkh fkçkq fhðkLkwt yþõÞ çkLke òÞ Au.
yk ðýoLk ÃkAe ºký «fkhLkk [krhºÞLkk Lk{qLkk hsq fhðk{kt ykÔÞk Au
:
yuf Lk{qLkku rVhykiLk yLku »k{qËLke fki{Lkk MkhËkhku íkÚkk nÍhík
÷qík y÷ÞrnMMk÷k{Lke fki{Lkk rðÿkuneykuLkku Au. su{Lkk [krhºÞ
ykr¾híkLkk ÏÞk÷Úke ÷kÃkhðk ÚkE ÃkkuíkkLke EåAkykuLkk yLkwMkhý WÃkh
h[kÞk níkk. yk ÷kufku fkuE rLkþkLke òuELku Ãký E{kLk ÷kððk íkiÞkh
Lk ÚkÞk. W÷xkLkwt íkuyku yu ÷kufkuLkk Ëw~{Lk çkLke økÞk, su{ýu íku{Lku yk
¼÷kE yLku MkwÄkhýk íkhV çkku÷kÔÞk. íku{ýu ÃkkuíkkLkk yu fwf{kou {kxu Ãký
ÃkqhuÃkqhku ykøkún hkÏÞku, suLkk «íÞu Ëhuf çkwrØþk¤e ÔÞÂõíkLku Mkqøk nkuÞ
Au. yÕ÷knÃkkfLke ykÃkr¥k{kt MkÃkzkððkLkk yuf ûký yøkkW Ãký íku{Lku

íkuLkwt ¼kLk Lk ykÔÞwt.
çkeòu Lk{qLkku nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞrnMMk÷k{Lkku Au. su{Lku ¾wËk
íkyk÷kyu ÄLk, hkßÞ yLku þkLkku-þkifík ðzu yux÷e nËu LkðkßÞk níkk fu
{¬kLkk fkrVhkuLkk MkhËkh yuLke fÕÃkLkk MkwØkt fhe þfíkk Lk níkk. yk{
Aíkkt íkuyku ÃkkuíkkLku ¾wËkÃkkfLke Mkk{u sðkçkËkh Mk{síkk níkk. yLku íku{Lku
ynuMkkMk níkku fu yu{Lku su ftE Ãký {¤u÷wt Au, íku ¾wËkÃkkfLkk íkhVÚke Au.
íkuÚke íku{Lkwt {kÚkw nt{uþk yÕ÷knÃkkfLke ykøk¤ Íqfu÷wt hnuíkw níkwt. yLku
÷økkíkkh þw¢økwÍkhe fhíkk níkk.
ºkeòu Lk{qLkku fki{u MkçkkLke hkýeLkku Au, su ykhçk EríknkMkLke
yíÞtík ÄLkðkLk fki{ WÃkh hks fhíke níke. íkuLke ÃkkMku yu çkÄe ðMíkwyku
{kisqË níke, su fkuE {kýMkLku ½{tz{kt MkÃkzkðe þfu Au. su ðMíkwykuLkk
òuhu fkuE {kýMk ½{tz fhe þfu Au, yuðe ðMíkwyku fwhiþLkk MkhËkhkuLke
Mkh¾k{ýe{kt íkuLke ÃkkMku ÷k¾kuøkýe níke. ÃkAe íku yuf {wr~hf fki{Lke
níke. çkkÃkËkËkLkk yLkwMkhýLkk fkhýu Ãký yLku ÃkkuíkkLke fki{{kt ÃkkuíkkLke
Lkuíkkøkehe xfkðe hk¾ðk {kxu Ãký íkuLkk {kxu {wr~hf Ä{oLkku íÞkøk fhe
íkkineËLkku Ä{o ytøkefkh fhðku yuf Mkk{kLÞ {wr~hf fhíkkt ðÄw {w~fu÷
níkwt. Ãkhtíkw ßÞkhu íkuLke Mkk{u MkíÞ MÃk»x ÚkE økÞwt íkku fkuE ðMíkw íkuLku MkíÞ
MðefkhðkÚke hkufe þfe Lknª. fu{fu íkuLke økw{hkneLkwt fkhý {kºk {wr~hf
ðkíkkðhý{kt ÃkuËk ÚkÞw níkwt. {LkuåAkykuLkk yLkwMkhý yLku økw÷k{eLkku hkuøk
íkuLku ÷køku÷ku Lk níkku. ¾wËkÃkkfLke Mkk{u sðkçk ykÃkðkLkk yunMkkMkÚke íkuLkwt
ytíkh ¾k÷e Lk níkwt.
Mk]r»xLke fux÷ef ¾qçk s MÃk»x nfefíkku íkhV rLkËuoþ fhe {¬kLkk
fkrVhkuLku yuf ÃkAe yuf Mkðk÷ ÃkqAðk{kt ykÔÞk Au fu, çkíkkðku, yk
nfefíkku rþfoLke Mkkûke ykÃke hne Au fu, ÃkAe yu íkkineËLke, suLkwt yk{tºký
fwhTykLku fhe{{kt ík{Lku ðkhtðkh ykÃkðk{kt ykðe hÌkwt Au ? íÞkh ÃkAe
fkrVhkuLkku yMk÷ hkuøk çkíkkððk{kt ykÔÞku Au fu, su ðMíkwyu íku{Lku yktÄ¤k

çkLkkðe ËeÄk Au, suLkk fkhýu íkuyku çkÄw s òuÞk ÃkAe Ãký ftE Ãký òuíkk
LkÚke. yLku çkÄw s Mkkt¼éÞk Aíkkt ftE Mkkt¼¤íkk LkÚke. íku nfefík{kt
ykr¾híkLkku ELfkh Au. yk s ðMíkwyu íku{Lkk {kxu SðLkLke fkuEÃký
çkkçkík{kt økt¼ehíkk hnuðk ËeÄe Lk níke. fu{fu ßÞkhu íku{Lke {kLÞíkk
«{kýu Auðxu çkÄwt s {kxe ÚkE sðkLkwt Au. yLku ËwrLkÞkLkk SðLkLke yk
ËkuzÄk{Lkwt fkuE s Ãkrhýk{ ykððkLkwt LkÚke, íkku ÃkAe {kýMk {kxu MkíÞ
yLku yMkíÞ çkÒku Mkh¾kt Au. íkuLkk {kxu yk Mkðk÷ rçkLk{níðLkku çkLke òÞ
Au fu, íkuLke SðLkÔÞðMÚkk MkíÞ WÃkh ykÄkrhík Au fu yMkíÞ WÃkh?
ykðk ô½íkk ÷kufkuLku n÷kðeLku WXkzðk {kxu Mkqhyu LkB÷Lkk Aêk
yLku Mkkík{k Yfqy{kt yuf ÃkAe yuf yuðe ðkíkku Vh{kððk{kt ykðe
Au, su ÷kufkuLke ytËh ykr¾híkLke ¼kðLkk ÃkuËk fhu, yuLkkÚke ÷kÃkhðk
hnuðkLkk Ãkrhýk{kuÚke [uíkðu yLku yuLkk ykøk{Lk rðþu yuðe heíku ¾kºke
ykÃku, suðe heíku fkuE ÃkkuíkkLke Lkshu rLknk¤u÷e ðMíkwLke ¾kºke yu ÔÞÂõíkLku
ykÃku Au suýu íkuLku òuE LkÚke.
MkqhíkLkk Auðx{kt fwhTykLk þheVLke {q¤ Ëyðík yÚkkoíkT yuf ¾wËk
íkyk÷kLke EçkkËík yíÞtík xqtf{kt Ãkhtíkw ¾qçk s yMkhfkhf þi÷e{kt hsq
fhe ÷kufkuLku [uíkððk{kt ykÔÞk Au fu, ykLkku Mðefkh ík{khk ÃkkuíkkLkk {kxu
VkÞËkfkhf yLku ELfkh ík{khk ÃkkuíkkLkk {kxu LkwfMkkLkfkhf Au. ykLku
{kLkðk {kxu òu ¾wËkÃkkfLke yu rLkþkLkeykuLke hkn òuþku, suLkk ykÔÞk
ÃkAe {kLÞk ðøkh Aqxfku Lknª hnu, íkku ÞkË hk¾ku fu íku VUMk÷kLkku rËðMk
nþu. íku ð¾íku {kLkðkÚke ftE {¤þu Lknª.
Mkqhík{kt nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkku fezeyku MkkÚkuLkku rfMMkku ðýoLk
fÞkou Au. {kxu MkqhíkLkwt Lkk{ LkB÷ (feze) hk¾ðk{kt ykÔÞw Au.
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke nwfq{ík :
yLku Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) ËkðqË (y÷i.) (Lkk ÃkAe íku)Lkk ðkrhMk ÚkÞk
yLku íku{ýu fÌkwt fu, nu ÷kufku ! y{Lku Ãkûkeyku (ðøkuhu)Lke çkku÷e (Mk{sðkLkwt)
¿kkLk ykÃkðk{kt ykÔÞwt Au. yLku Ëhuf ðMíkw{ktÚke (hkßÞLke sYh {wsçk)
y{Lku ykÃkðk{kt ykÔÞwt Au. çkuþf, yu s ònuhe ©u»Xíkk Au. (16)
yLku Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke ÃkkMku íku{Lkk MkiLÞku rsÒkkíkku yLku {Lkw»Þku íkÚkk
Ãkûkeyku{ktÚke yufºk fhðk{kt ykÔÞk níkk. Vhe íkuykuLku ðøkoðkh Úkku¼kð-
ðk{kt ykðíkk níkk. (17) yux÷u MkwÄe fu (yuf {wMkkVhe{kt) ßÞkhu
íkuyku fezeykuLke yuf ¾eý{kt ÃknkutåÞk, íÞkhu yuf fezeyu fÌkwt fu, nu fezeyku
! ÃkkuíkÃkkuíkkLkk ½hku{kt ½qMke òyku fu, ík{Lku Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) yLku íku{Lkk
MkiLÞku yòýÃkýu f[ze Lk Lkk¾u. (18) íkku Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu íkuLke ðkík
Ãkh ÂM{ík (nkMÞ) fÞwO yLku fÌkwt fu, nu {khk {kr÷f ! {Lku fkÞ{Lke íkðVef
ykÃk fu íkkhk íku WÃkfkhLkku þw¢ fÞko fYt, suLku íkU {khk WÃkh íkÚkk {khk {kt-
çkkÃk WÃkh fÞkou Au. yLku yu (íkkiVef) Ãký ykÃk fu yuðk Lkuf fk{ fhíkku
hnwt, suLkkÚke íkwt ¾wþ ÚkkÞ yLku ÃkkuíkkLke f]ÃkkÚke íkkhk (¾kMk) Lkuf çktËkyku{kt
þkr{÷ hk¾. (19)
Ãkûkeyku Ãký íkkineË yLku rþfoLku Mk{su Au. fkþ ! fu {kLkðe
yk nfefíkLku Mk{su !
yLku Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu yuf ð¾ík ÃkûkeykuLke nkshe ÷eÄe íÞkhu fÌkwt
fu, nwt nwËnwËLku fu{ òuíkku LkÚke, fkt íkku íku økuhnksh Au. (h0) (økuh nkshe
Mkkrçkík Úkíkkt fÌkwt) fu nwt sYh íkuLku Mk¾ík rþûkk ykÃkeþ yÚkðk Íçkn fhe
Lkk¾eþ Þk íkku íku (økuhnksheLkku) {khe ÃkkMku fkuE MÃk»x Ãkwhkðku hsw fhu. (h1)
ÃkAe íku Úkkuzef s ðkh{kt ykðe økÞwt yLku fnuðk ÷køÞwt fu ¾hu¾h, nwt yuf
yuðe ðMíkw òýeLku ykÔÞku Awt, suLku ykÃk (nS) òýíkk LkÚke yLku (íku yu fu)
ykÃkLke ÃkkMku Mkçkk fki{Lke yuf Ãkkfe ¾çkh ÷kÔÞku Awt. (hh) çkuþf, {U yuf
†eLku (íÞkt yuðe) òuE, suýe íku ÷kufku Ãkh hkßÞ [÷kðu Au yLku (hkßÞLku
÷økíke) Ëhuf ðMíkw íkuýeLku {¤u÷e Au. yLku íkuýeLkwt yuf {kuxwt (y{qÕÞ) rMk-
tnkMkLk Au. (h3) {U íkuýeLku íkÚkk íkuýeLke fki{Lku òuE fu yÕ÷knÃkkfLku Akuze
MkqÞoLku rMksËku fhu Au yLku þÞíkkLku íkuykuLku íkuykuLkk (yk fw£Lkk) fk{ ¼÷k
Ëu¾kze hkÏÞk Au. yLku íkuýu íkuykuLku (MkeÄk) {køkoÚke hkufe ÷eÄk Au, suÚke
íkuyku (MkíÞ) {køkuo [k÷íkk LkÚke. (h4) yÚkkoíkT yuðk yÕ÷knÃkkfLku rMksËku
fhíkk LkÚke, su ykfkþku yLku Ãk]Úðe{ktLke yá~Þ ðMíkwLku çknkh fkZu Au íkÚkk
ík{u su ftE (ytíkh{kt) AwÃkkðku Aku íku{s su ftE ònuh fhku Aku, íku çkÄkLku
òýu Au. (hÃk) (íkku) yÕ÷knÃkkf yuðku Au fu, íkuLkk rMkðkÞ fkuE çktËøkeLku
Ãkkºk s LkÚke (yLku) íku {nkLk yþoLkku {kr÷f Au. (h6)
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko yLku ÃkkA÷e WB{íkkuLke ËeLke nk÷ík :
ÃkkA÷e WB{íkkuyu ÃkkuíkkLke {LkuåAkyku Ãkqhe fhðk {kxu yÕ÷kn
íkyk÷kLkk ËeLk-Ä{o{kt ½ýk çkÄk VuhVkhku yLku yË÷k-çkË÷eyku fhe
Lkkt¾e níke. íku{ktÚke yuf ¾íkhLkkf yLku ¼ÞkLkf VuhVkh yÕ÷knÃkkfLkk
Mkk[k, rLk»XkðkLk Lkçkeyku yLku hMkq÷ku WÃkh swXk ykûkuÃkku yLku øk÷ík
ðkíkku MkçktrÄík fhðk çkkçkíku níkk.
yk çkkçkíku ÞnqËeyku MkkiÚke ykøk¤ níkk. íku yuf íkhV yk LkçkeykuLku
¾wËkE Ëqík yLku hMkq÷ Mk{síkk níkk, yLku çkeS íkhV íku{Lkk WÃkh
øk÷ík {Lk½zík ykûkuÃkku ÷økkzðk{kt Ãký ÃkkA¤ Lk níkk. su{fu nÍhík
÷qík y÷ÞrnMMk÷k{ yLku íku{Lke çkuxeyku çkkçkíku (çkkEçk÷ ÃkiËkEþ : ¼køk-
19, ykÞík : 30-38) íkÚkk nÍhík ËkðqË (y÷i.) yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.) çkkçkíku Ãký ½ýe sqXe ðkíkku [÷kðe níke.
fwhTykLk þheV yLku ËeLk çkkçkíku Mkå[kE yLku ÞnqËeyku ðøkuhuLke
øk÷ík {kLÞíkkykuLku hË fhe Mkk[e ðkíkku ÷kufku Mk{ûk Ãkuþ fhe. yu s
«{kýu Lkçkeyku WÃkh ÷økkzu÷ øk÷ík ykûkuÃkkuLku Ãký hË fhe Mkk[e nfefík
÷kufku Mk{ûk hsw fhe.
ykÃk (Mk÷.)yu ÃkkuíkkLke WB{íkLku Ãký ÞnqËeykuLkk ÃkkuíkkLkk ÃkwMíkf{kt
fhu÷ VuhVkhku íkÚkk yu{Lkk Mkk{krsf ÄkŠ{f ðíkwo¤ku{kt «[r÷ík øk÷ík
rfMMkkykuLku swXk-Mkk[kLke Ãkh¾ fÞko ðøkh hsq fhðkÚke {Lkk fÞko. Ãkhtíkw
yVMkkuMk Au fu, y{qf íkVMkehLke rfíkkçkku{kt íkuLke Ãkh¾ fÞko ðøkh yk
«{kýuLkk rfMMkkyku ðýoLk fhðk{kt ykÔÞk Au, su ykøk¤ síkkt RM÷k{
Ëw~{Lk þÂõíkyku {kxu ÃkkuíkkLke øk÷ík {kLÞíkkyku Vu÷kððk{kt {ËËYÃk ÚkÞk
Au. ßÞkhu fu, fwhTykLk þ. yLku RM÷k{ MkkÚku íkuLkku fkuE MkçktÄ LkÚke.
nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞrnMMk÷k{Lku ELMkkLkku, rsÒkkík, Ãkûkeyku yLku
nðk WÃkh fkçkq ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku. ykÃkLkk Ãknu÷k yLku ykÃkLkk çkkË
fkuELku yk «{kýu nwfq{ík ykÃkðk{kt ykðe LkÚke. Aíkkt ykÃk Lk{úíkk, rðLkÞ,
Ërhÿíkk, ÷kufMkuðk, Äehs yLku ¾wËkÃkkfLkk þw¢ ynuMkkLk çkòððk{kt fËe
ÃkkA¤ hÌkk LkÚke. ykÃkLke Ëwykyku{kt Ãký íku s Lk{úíkk yLku çktËøkeLke
Í÷f Lksh ykðu Au, su çkeò LkçkeykuLke Ëwykyku{kt Ëu¾kÞ Au. yu{Lke
¾wþe, LkkhkÍøke yLku økwMMkku Ãký yÕ÷knÃkkfLkk {kxu s nkuÞ Au. LÞkÞ,
«u{, n{ËËeo ðøkuhu çkÄe s Wå[ yÏ÷kfe MkÇÞíkkyku ykÃkLke Mk{økú
nwfq{ík yLku çkkËþkne Þwøk{kt zøk÷uLku Ãkøk÷u Lksh ykðu Au. fki{u MkçkkLke
hkýe rçkÕfeMk MkkÚkuLkk ykÃkLkk rfMMkk{kt yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lkku ykËh
yLku íkuLke íkç÷eøk {kxuLke fkurþþkuÚke ykÃkLke çkkËþkne þkLkkuþkifík MkkÚku
VfeheLke Í÷f Ãký Lksh ykðu Au.
su ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke òíkLku yÕ÷knÃkkf {kxu ¾kMk fhe Ëu Au, íkku
yÕ÷knÃkkf fkÞLkkíkLke çkÄe s ðMíkwykuLku íkuLkk íkkçku fhe Ëu Au. nÍhík Lkqn
(y÷i.)Lke f~íke, nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.) {kxu ykøkLkwt çkkøk çkLke sðw,
nÍhík Mkk÷un (y÷i.)Lke ôxze, nÍhík ÞqMkwV (y÷i.)Lkku Mk{økú rfMMkku,
nÍhík {qMkk (y÷i.) {kxu ÷kfzeLkwt MkkÃk çkLke sðwt, Mk{wÿLkk ÃkkýeLkku
hMíkku fhe ykÃkðku, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) {kxu SÒkkík, nðk yLku
ÃkûkeykuLkwt íkkçku Úkðw, yMnkçku fnV {kxu MkqÞoLkk rfhýkuLkwt ykøk¤-ÃkkA¤
Úkðw, íku{Lkk MkwðkLke søÞkyu fkuELkwt Lk Ãknkut[ðw, nÍhík EMkk (y÷i.)
Lku Sðtík ykM{kLk WÃkh çkku÷kðe ÷uðk yLku ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{ {kxu fçkqíkheLkwt #zk {qfðw íkÚkk fhkur¤ÞkLke ò¤ rçkAkððe ðøkuhu
MktÏÞkçktÄ Ëk¾÷kyku Au. su yÕ÷knÃkkfLke yÃkkh fwËhík yLku þÂõíkLkwt

«ËþoLk fhu Au.
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) {kxu nðkLku íku{Lkk ðþ{kt fhðwt yLku
íkuLkkÚke MkçktrÄík {MkTy÷kyku :
nÍhík nMkLk çkMkhe (hn.)Úke Lkf÷ ÚkÞwt Au fu, ßÞkhu nÍhík
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke yu ½xLkk çkLke fu, ÷~fhLkk ½kuzkykuLkwt rLkheûký
fhðk{kt íkuykuLkk «ð]¥k ÚkðkÚke íku{Lke yMkhLke Lk{kÍ Aqxe økE, íÞkhu
ÃkkuíkkLke yk økV÷ík WÃkh yVMkkuMk ÚkÞku yLku ½kuzkyku fu su yk rLk»fk¤SLkwt
fkhý çkLÞk níkk íku{Lku Aqxk {qfe ËeÄk. íku{Lke yk «ð]r¥k ¾kMk yÕ÷kn
íkyk÷kLke ¾qþe {kxu s níke. yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu Ãký íku{Lku
½kuzkykuÚke ðÄkhu íkus økríkðk¤e Mkðkhe nðkLkk MðYÃk{kt yÃkoý fhe.
ðr÷Mkw÷Þ{kLk hhen ykrMkVíkLk yk ÃkkA÷k ðkõÞ ‘MkÏ¾hLkk
{y ËkðqË’ WÃkh ‘yíV’ Au. yux÷u fu, su{fu yÕ÷kn íkyk÷kyu
nÍhík ËkðqË (y÷i.) {kxu Ãknkzku yLku ÃkûkeykuLku íku{Lkk ðþ{kt fhe ËeÄk
níkk suLkk WÃkh Mkðkh ÚkELku íkuyku ßÞkt EåAíkk níkk, ½ýk s sÕËe
Mkh¤íkkÚke Ãknkut[e síkk níkk. yk MÚk¤u yu çkkçkík rð[khðkÃkkºk Au fu,
nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lku ðþ{kt ykÃku÷ çkkçkíkku {kxu íkku þçË “{-y”
WÃkÞkuøk fhðk{kt ykÔÞku Au. íkuLke MkkÚku Ãknkzku, ÃkûkeykuLku ðþ{kt fhe
ËeÄk níkk yLku ynªÞkt þçË “÷k{”Lke MkkÚku Vh{kÔÞwt fu, nðkLku nÍhík
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) {kxu “{wMkÏ¾h” (íkkçku) fhe ËeÄe níke. íku{kt hMk«Ë
Eþkhku yu ðkík íkhV Au fu, çktLku “íkM¾eh” (íkkçkk nuX¤ fhðk){kt Vhf
níkku. nÍhík ËkðqË (y÷i.) ßÞkhu rík÷kðík fhíkk níkk, íkku Ãknkzku yLku
Ãkûkeyku ykÃk{u¤u íkMçken fhðk ÷køkíkk níkk. íku{Lkk nwf{Lke hkn òuíkk
Lk níkk yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) {kxu nðkLku íku{Lkk nwf{Lkk íkkçku
çkLkkðe Ëuðk{kt ykðe fu, ßÞkhu EåAu, su ð¾íku EåAu, su heíku EåAu
nðkLku nwf{ ykÃke Ëuðk{kt ykÔÞku, íkku íkuýu íku{Lku Ãknkut[kze ËeÄk yLku
ßÞkhu ßÞkt Wíkhðk EåAâwt Wíkkhe ËeÄk, ÃkAe ßÞkhu Ãkhík [k÷ðkLkku
nwf{ ykÃÞku íkku Ãkhík Ãknkut[kze ËeÄk. (Yn yrLk÷ çkÞÍkðe)
íkVMkeh EçLku f»kehu “íkgu Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)” fu su nðk WÃkh økrík
fhíkku níkku, íkuLkwt MðYÃk yu ðýoLk fÞwO Au fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu
÷kfzkLkku yuf ½ýku Ãknku¤ku íkg (Ã÷uxVku{o) çkLkkÔÞku níkku, suLkk WÃkh
Ãkkuíku yLku ÃkkuíkkLkk hkßÞLkk yrÄfkheyku, ÷~fh þ†-Mkhtò{ MkkÚku çkÄk
s Mkðkh ÚkE síkk, ÃkAe nðkLku nwf{ ykÃkíkk níkk. suÚke nðk yk {nkLk
yLku rðþk¤ íkgLku ÃkkuíkkLkk ¾¼k WÃkh WXkðeLku ßÞktLkku nwf{ Úkíkku, íÞkt
sELku Wíkkhe Ëuíke níke. yk nðkE íkg MkðkhÚke çkÃkkuh MkwÄe yuf {rnLkk
ÃkøkÃkk¤k [k÷ðkLke {wMkkVhe sux÷wt ytíkh fkÃkíke níke yLku çkÃkkuhÚke
Mkkts MkwÄe yuf {rnLkkLke {wMkkVheLkwt ytíkh fkÃkíke níke, yux÷u fu yuf
rËðMk{kt çku {rnLkkykuLke {wMkkVheLkwt ytíkh nðk îkhk fkÃkðk{kt ykðíkwt
níkwt. EçLku yçke nkrík{u nÍhík MkEË rçkLk Íwçkih (hËe.)Úke Lkf÷ fÞwO Au
fu, yk íkgu Mkw÷Þ{kLke WÃkh A ÷k¾ ¾whþeyku {qfðk{kt ykðíke níke.
su{kt nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke MkkÚku E{kLk-ðk¤k ÷kufku
Mkðkh Úkíkk níkk yLku íku{Lke ÃkkA¤ E{kLkðk¤k rsÒkkíkku çkuMkíkk níkk.
ÃkAe Vrh~íkkykuLku nwf{ Úkíkku suÚke íkuyku yk Mk{økú íkg WÃkh AktÞzku
fhe Ëuíkk níkk fu, MkqÞoLkk íkzfkÚke íkf÷eV Lk Ãknkut[u. ÃkAe nðkLku nwf{
ykÃkðk{kt ykðíkku níkku, íku yk {nkLk Mk{qnLku WXkðeLku ßÞktLkku nwf{
Úkíkku íÞkt Ãknkut[kze Ëuíke níke. y{wf rhðkÞíkku{kt Au fu, yk nðkE {wMk-
kVheLkk Mk{Þu MktÃkqýo {køko{kt nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{) {kÚkwt
ÍwfkðeLku yÕ÷knÃkkfLkk rÍ¢ yLku þw¢{kt {~økw÷ hnuíkk níkk. zkçku-s{ýu
ftE s òuíkk Lk níkk yLku ÃkkuíkkLkk y{÷Úke rðLk{úíkkÚke ònuhkík fhíkk
níkk. (EçLku f»keh)
‘ykrMkVíkLk’ “henLkT ykrMkVn”Lkku þkÂçËf yÚko “Mk¾ík íkus
økríkðk¤e nðk” ÚkkÞ Au. fwhTykLku fhe{Lke çkeS ykÞíkku{kt yk nðkLkwt
÷ûký “hw¾kyT” ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. suLkku yÚko “Lkh{ nðk”
Au. suLkkÚke Lk íkku Äq¤ Wzu yLku Lk s ðkíkkðhý{kt ðkðkÍkuzwt ÃkuËk ÚkkÞ.
Ëu¾eíke heíku yk çku rðhkuÄk¼kMke ÷ûkýku Au. Ãkhtíkw çktLku ÷ûkýkuLkwt r{©ý
nkuðwt yu heíku þõÞ Au fu, yk nðk ÃkkuíkkLkk yÂMíkíð{kt ½ýe Mk¾ík
yLku íkus økríkðk¤e nkuÞ, suLkk fkhýu y{wf f÷kfku{kt fwËhíku íkuLku yuðe
çkLkkðe ËeÄe nkuÞ fu íkuLkkÚke ðkíkkðhý{kt ðkðkÍkuzwt ÃkuËk Lk ÚkkÞ yux÷k
{kxu íkuLke yuðe ÃkrhÂMÚkrík ðýoLk fhðk{kt ykðe Au fu, su ðkíkkðhý{kt
yk íkg ÃkMkkh Úkíkku níkku íÞkt fkuE ÃkûkeLku Ãký fkuE LkwfMkkLk Ãknkut[íkwt Lk
níkwt.
yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke rsÒkkíkku yLku þÞíkkLkku nÍhík
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk íkkçku níkk :
“ðr{Lk~þÞkíkeLke...” yux÷u fu, y{u nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
{kxu þÞíkkLk rsÒkkíkku{ktÚke yuðk ÷kufkuLku su ËrhÞkyku{kt zqçkfe ÷økkðeLku
nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷ÞrnMMk÷k{ {kxu Íðuhkík ({kuíkeyku) fkZe ÷kðíkk
níkk, íku{Lku íkkçku fhe ÷eÄk yLku íku WÃkhktík yLÞ fk{ku Ãký íkuyku fhíkk
níkk su{ktÚke y{wfLkwt ðýoLk yLÞ ykÞíkku{kt ykÔÞwt Au.
“ÞyT{÷qLk ÷nq...” (34:13) yux÷u fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
{kxu {unhkçkku yLku þkLkËkh {fkLkku íkÚkk Ãkqík¤kt yLku ÃkÚÚkhLkk (yuðk)
{kuxk-{kuxk ÃÞk÷k (çkLkkðíkk níkk) su nkuÍ suðwt fk{ ykÃkíkk níkk, íku{Lke
ÃkkMkuÚke nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) ½ýe {nuLkíkLkwt fk{ Ãký ÷uíkk níkk
yLku ykùÞosLkf fkheøkehe Ãký, yLku y{u s íku{Lkk hûkf níkk.
“þÞkíkeLk” íku ykøkLkk çkLku÷k y÷kirff þhehku Au, su çkwrØ yLku
Mk{sËkhe Ãký Ähkðu Au yLku {Lkw»ÞkuLke su{ íku{Lkk WÃkh þheyíkLkk
nwf{ku Ãký ÷køkw Ãkzu Au. yk «òrík {kxu yMk÷ þçË “rsÒk” yÚkðk
“rsÒkkík” WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. íku{kt suyku E{kLkLkku Mðefkh Lk fhu, íku fkrVh
Au. íku{Lku þÞkíkeLk fnuðk{kt ykðu Au. Ëu¾eíkwt yu Au fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.) {kxu íkkçku íkku çkÄk s rsÒkkíkku níkk, ¼÷u íku {wyr{Lk nkuÞ
yÚkðk fkrVh. Ãkhtíkw {wyr{LkkuLku ðþ{kt fÞko rðLkk s nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.)Lkk nwf{ku WÃkh ÄkŠ{f VhsLkk MðYÃku y{÷ fhíkk níkk, íku{Lkk
{kxu íkkçku fhðkLkku WÕ÷u¾ fhðkLke fkuE ykð~Þõíkk LkÚke. yux÷k {kxu
íkkçku fhðk {kxu {kºk fkrVh rsÒkkíkkuLkwt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt fu íkuyku
ÃkkuíkkLkk fw£ yLku çk¤ðk¾kuhe Aíkkt fËk[ yux÷k {kxu s ykÞíkLkk ytíku
yu ðkõÞ ðÄkhðk{kt ykÔÞwt fu, y{u íku{Lkk hûkf níkk, Lkrníkh fkrVh
rsÒkkíkkuÚke íku{Lku Ëhuf Mk{Þu ¼Þ níkku fu, íku{Lku fkuE LkwfMkkLk Ãknkut[kzu.
Ãkhtíkw yÕ÷knÃkkfLke rnVkÍíkLkku Ãknuhku íku{Lkk WÃkh ÷køku÷ku níkku yux÷k
{kxu íku{Lku fkuE LkwfMkkLk Ãknkut[e þfíkwt Lk níkwt.
nÍhík ËkðqË (y÷i.) {kxu íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu MkkiÚke ðÄkhu fXý
yLku {sçkqík ÃkËkÚkkouLku íkkçkk nuX¤ fÞko, fu su{kt Ãknkzku yLku ÷kuZk suðe
fXý ðMíkwyku Mkk{u÷ Au. yuÚke rðYØ nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk {kxu
yuðk Lkh{ ÃkËkÚkkou íkkçkk{kt fÞko fu, su Lkshu Ãkze Ãký Lk þfu. su{fu
nðk yLku rsÒkkík. íku{kt yÕ÷kn íkyk÷kLke MktÃkqýo fwËhík Ëhuf «fkhLke
{Ï÷qf WÃkh AðkÞu÷e nkuðkLkwt MÃk»x fhðk{kt ykÔÞwt Au. (íkVMkehu fçkeh)
“ðr÷Mkw÷G{kLk hhen...” nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lke rðrþ»x ©i»Xíkk
yLku ELkk{kuLkk ðýoLk ÃkAe nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkwt ðýoLk fÞwO yLku
yuðwt fnuðk{kt ykÔÞwt fu, su «{kýu nÍhík ËkðqË (y÷i.) {kxu yÕ÷kn
íkyk÷kyu Ãknkzku yLku ÃkûkeykuLku fk{u ÷økkze ËeÄk níkk, yu s «{kýu
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) {kxu nðkLku {wMkÏ¾h fhe (fk{u ÷økkze)
ËeÄe níke yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk íkgLku suLkk WÃkh íkuyku
ÃkkuíkkLkk {tºke{tz¤ yLku ËhçkkheykuLke {kuxe MktÏÞk MkkÚku Mkðkh Úkíkk níkk
yLku nðk íku{Lkk nwf{Lkk íkkçku hneLku íkuyku ßÞkt EåAíkk íÞkt ÷E síke
níke.
“ðyMkÕLkk ÷nq yGLk÷ rfºke” yux÷u fu y{u Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
{kxu íkktçkkLkwt Íhýwt ðnkðe ËeÄwt. yux÷u fu íkktçkk suðe fXý ÄkíkwLku yÕ÷kn
íkyk÷kyu Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) {kxu ÃkkýeLke su{ ðnuLkkhe «ðkne çkLkkðe

ËeÄe, su ÃkkýeLkk ÍhýktLke su{ ðnuíke níke yLku økh{ Ãký Lk níke.
suÚke Mkh¤íkkÚke íkuLkk ðkMkýku yLku çkeS sYrhÞkíkLke ðMíkwyku çkLkkðe
þfu.
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, yk Íhýwt yux÷wt
Ëqh MkwÄe ðnuíkwt níkwt, suLke ÷tçkkE ºký rËðMk ºký hkíkLke {wMkkVheÚke
Ãkqýo ÚkE þfu yLku yu Þ{LkLke ¼qr{{kt níkwt íkÚkk {wòrnË (hn.)Lke
rhðkÞík{kt Au fu, yk Íhýwt MkLkyk Þ{LkÚke þY ÚkE ºký rËðMk yLku
ºký hkíkLke {wMkkVhe MkwÄe ÃkkýeLkk ÍhýktLke su{ ðnuíkwt hÌkwt. ¾÷e÷
LknTðe (hn.)yu Vh{kÔÞwt Au fu, þçË “rfºk” su yk ykÞík{kt ykÔÞku
Au, íkuLkku ¼kðkÚko “Ãkeøk¤u÷wt íkktçkwt” ÚkkÞ Au. (fwíkwoçke)
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk {kiíkLke ykùÞosLkf ½xLkk :
“V÷B{k fËGLkk y÷Þrn÷ {Ôík...” ykÞík{kt þçË “r{Lk
Mkyn’ yu ‘yMkk’ yLku ÷kXe {khðkLkk yÚko{kt Au. y{wf ÷kufkuyu
Vh{kÔÞwt fu, yk nçkþe ¼k»kkLkku þçË Au. suLkku yÚko “÷kXe” ÚkkÞ Au.
yLku y{wfu Vh{kÔÞwt fu, yk yhçke ¼k»kkLkku þçË Au. “LkMkk”Lkku yÚko
“nxkððwt” yÚkðk “ÃkkA÷k ¢{u fhðwt” ÚkkÞ Au. ÷kXe îkhk {Lkw»Þ
LkwfMkkLkfkhf ðMíkwykuLku nxkðu Au íkuÚke íkuLku “r{LkTMkyn” fnuðk{kt
ykÔÞwt. yux÷u fu, “nxkððkLkwt MkkÄLk”. yk ykÞík{kt nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.)Lke {kiíkLke ykùÞosLkf ½xLkk ðýoLk fheLku ½ýk çkkuÄÃkkX yLku
{køkoËþoLkLkk Ëhðkò ¾ku÷ðk{kt ykÔÞk.
yk ½xLkk{kt ½ýk çkÄk {køkoËþoLkku Au. «Úk{ yu fu, nÍ. Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.) fu su{Lku ykðe yòuz Mk¥kk yLku hkßÞþkMkLk «kó ÚkÞwt níkwt fu,
Mk{økú ËwrLkÞk WÃkh s Lknª, çkÕfu rsÒkkík yLku Ãkûkeyku yLku nðkyku
WÃkh Ãký íku{Lke nwfq{ík níke. Ãkhtíkw çkÄk MkhMkk{kLk nkuðk Aíkkt {kiíkÚke
íku{Lku Ãký Aqxfkhku Lk {éÞku níkku. yLku yu fu {kiík íkku rLkrùík Mk{Þ Ãkh
ykððkLke s níke. çkÞíkw÷ {wfÆMkLkwt çkktÄfk{ su nÍhík ËkðqË (y÷i.)yu

þY fÞwO, ÃkAe nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu íkuLke Ãkqýoíkk fhe. íku{kt y{wf
çkktÄfk{ çkkfe níkwt yLku yk çkktÄfk{ rsÒkkíkkuLku MkkutÃkðk{kt ykÔÞwt níkwt,
su{Lkk Mð¼kð{kt çk¤ðkLkwt òuh níkwt. íkuyku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
Lkk zhÚke fkÞo fhíkk níkk. òu íku{Lke ðVkíkLke rsÒkkíkkuLku òý ÚkE òÞ
íkku íkuyku íkhík s fk{ Akuze Ëuþu yLku çkktÄfk{ yÄqYt hne òÞ. íkuLke
ÔÞðMÚkk nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke yu fhe fu,
ßÞkhu {kiíkLkku Mk{Þ ykÔÞku íkku {kiíkLke íkiÞkhe fheLku ÃkkuíkkLkk r{nhkçk{kt
Ëk¾÷ ÚkÞk, su MðåA ÃkkhËþof fk[Úke çkLku÷ níkku. çknkhÚke ytËhLke
çkÄe ðMíkwyku Ëu¾kíke níke yLku ÃkkuíkkLkk rLkíÞ¢{ «{kýu EçkkËík {kxu
yuf xufku ÷ELku W¼k ÚkE økÞk fu Yn Lkef¤e økÞk ÃkAe Ãký þheh yk
÷kXeLkk Mknkhu ÃkkuíkkLkk MÚk¤u ÂMÚkh hnu. nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke Yn
rLkrùík Mk{Þu fçsu fhe ÷uðk{kt ykðe, Ãkhtíkw íkuyku ÃkkuíkkLkk ÷kXeLkk Mknkhu
ÃkkuíkkLke søÞkyu ÂMÚkh W¼u÷k yuðk Ëu¾kíkk níkk fu, òýu EçkkËík{kt
{~økq÷ Au. rsÒkkíkkuLke yuðe {ò÷ fu ®n{ík Lk níke fu, ÃkkMku ykðeLku
òuE þfu. nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lku Srðík Mk{SLku fk{{kt «ð]¥k
hÌkk. yux÷u MkwÄe fu, yuf ð»ko ÃkMkkh ÚkE økÞwt yLku çkÞíkw÷ {wfÆMkLkk
çkktÄfk{Lkwt çkkfe fk{ Ãkqýo ÚkE økÞwt íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu WÄELkk
fezkLku fu suLku VkhMke{kt “Ëeðf” yLku WËqo{kt “Ëe{f” fnuðk{kt ykðu
Au. yLku fwhTykLku fhe{u íkuLku “Ëkççkíkw÷ yËeo”Lkk Lkk{Úke yku¤¾kÔÞwt Au.
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke ÷kXe WÃkh ÚkkuÃke ËeÄwt. WÄEyu íku ÷kXeLku
ytËhÚke ¾kELku f{òuh fhe Lkkt¾e. ÷kXeLkku Mknkhku Mk{kó ÚkÞku íkku nÍ.
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) Ãkze økÞk, íku Mk{Þu rsÒkkíkkuLku íku{Lkk {kiíkLke ¾çkh
Ãkze.
rsÒkkíkkuLku yÕ÷kn íkyk÷kyu ÷ktçkk ytíkhLke {wMkkVhe y{wf ûkýku{kt
Ãkqýo fhðkLke þÂõík yÃkoý fhe Au. íku ½ýe çkÄe yuðe ÃkrhÂMÚkríkyku
yLku ½xLkkykuÚke ðkfuV Úkíkk níkk, suLku {kLkðe òýíkk LkÚke nkuíkk. ßÞkhu
íku {kLkðkuLku yk ½xLkkykuLke ¾çkhku ykÃkíkk, íkku {Lkw»Þ yuðwt Mk{síkku

níkku fu, yk økiçkLke ¾çkh Au yLku rsÒkkíkkuLku Ãký økiçkLkwt EÕ{ «kó Au.
Ãkkuíku rsÒkkíkkuLkku Ãký EÕ{u økiçk òýðkLkku Ëkðku nkuÞ íkku íku ËqhLke ðkík
LkÚke. {kiíkLke ykùÞosLkf ½xLkkyu íkuLke ðkMíkrðõíkk ¾ku÷e Lkkt¾e fu,
Ãkkuíku rsÒkkíkkuLku Ãký ¾çkh Ãkze økE yLku çkÄk {kLkðkuLku Ãký fu, rsÒkkík
ykr÷{w÷ økiçk LkÚke. fkhý fu òu íku{Lku økiçkLkwt EÕ{ nkuík íkku nÍhík
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk {kiíkLke yuf ð»ko Ãknu÷kt s ¾çkh Ãkze [qfe nkuík
yLku yk yk¾k ð»koLke {nuLkík yLku íkf÷eV su íku{Lku Srðík Mk{SLku
ðuXíkk hÌkk íkuLkkÚke çk[e økÞk nkuík. ykÞíkLkk ytrík{ ðkõÞ{kt íkuLkwt s
ðýoLk Au. “V÷B{k ¾ho íkçkGÞLkrík÷ SLLkw....” (yÍkrçkLk {wneLk)Úke
¼kðkÚko íku {nuLkík yLku íkf÷eVLkk fk{ Au, suLkk WÃkh çkÞíkw÷ {wfÆMkLkk
çkktÄfk{Lke Ãkqýoíkk {kxu nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu íku{Lku fk{u ÷øk-
kzâk níkk. nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke {kiíkLke yk ykùÞosLkf ½xLkk
y{wf íkku Ãkkuíku fwhTykLku fhe{Lke yk ykÞíkÚke WÃkÂMÚkík Au, çkkfe rðøkík
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.) ðøkuhu íkVMkehLkk E{k{kuÚke Lkf÷ ÚkE Au,
su EçLku f»keh ðøkuhu íkVMkehku{kt Lkf÷ fhðk{kt ykðe Au.
yk ykùÞosLkf ½xLkkÚke yu Eçkúík Ãký «kó ÚkE fu, {kiíkÚke fkuELkku
Aqxfkhku LkÚke yLku yu Ãký fu, yÕ÷kn íkyk÷kLku su fk{ ÷uðkLkwt nkuÞ
Au íkuLke su «{kýu EåAu ÔÞðMÚkk fhe þfu Au. su{fu yk ½xLkk{kt çkLÞwt
fu {kiík ÚkÞwt Aíkkt nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lku yuf ð»ko MkwÄe ÃkkuíkkLkk
MÚk¤u fkÞ{ hk¾eLku rsÒkkíkku ÃkkMku fk{ Ãkqýo fhkðe ÷eÄwt yLku yu Ãký fu
ËwrLkÞkLkku çkÄku Mkk{kLk yLku Þtºkku íku Mk{Þ MkwÄe s fkÞo fhu Au, ßÞkt MkwÄe
yÕ÷knÃkkfLku {tsqh nkuÞ Au. ßÞkhu íkuLku {tsqh LkÚke nkuíkwt íkku Þtºkku yLku
Mkk{kLk sðkçk ykÃke Ëu Au. su{fu ynªÞkt ÷kXeLkku Mknkhku WÄE îkhk
¾ík{ fhe Ëuðk{kt ykÔÞku yLku yu Ãký fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke
ðVkík ÃkAe yu ¼Þ níkku fu, ÷kufku rsÒkkíkLkk ykùÞosLkf fk{ku yLku
fkhLkk{kyku yLku økiçkLke ðkíkkuÚke Ëu¾eíke heíku íkuyku òýfkh nkuðk ðøkuhuLkk
ykùÞosLkf y{÷kuLku òuELku õÞktf íku{Lku s ÃkkuíkkLkk {yTçkqË (ÃkqßÞ)
Lk çkLkkðe çkuMku, yk ¼ÞLku Ãký yk {kiíkLke ½xLkkyu Mk{kó fhe ËeÄku.
MkkiLku rsÒkkíkkuLke çku¾çkhe yLku ÷k[kheLke òý ÚkE økE.
«Míkwík [[koÚke yu Ãký òý ÚkE fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu
{kiíkLkk Mk{ÞLku yuf ¾kMk ÃkØríkÚke çku fkhýkuyu yÃkLkkÔÞku níkku. «Úk{
yu fu, çkÞíkw÷ {wfÆMkLkk çkktÄfk{Lkwt çkkfe hnu÷ fkÞo Ãkqýo ÚkE òÞ, çkeswt
yu fu yk ÷kufku WÃkh rsÒkkíkkuLke çku¾çkhe yLku ÷k[khe ònuh ÚkE òÞ,
suÚke íku{Lke EçkkËík ÚkðkLkku ¼Þ Lk hnu. (fwíkwoçke)
“ð÷fËT ykíkGLkk ËkðqË ð Mkw÷Þ{kLk EÕ{k” Ëu¾eíkwt Au fu,
íkuLkku ¼kðkÚko ytrçkÞk (y÷i.)Lkwt ¿kkLk Au, su LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷ík rðþu
nkuÞ Au. íkuLkk Mkk{kLÞÃkýk{kt çkeò ¿kkLk yLku f¤k Ãký Mkk{u÷ nkuÞ
íkku íku yþõÞ LkÚke. su{fu nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lku çkgh çkLkkððkLke
f¤k rþ¾ðkzðk{kt ykðe níke. nÍhík ËkðqË (y÷i.) yLku nÍhík
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) ytrçkÞk (y÷i.)Lkk ðøko{kt yuf ¾kMk rðrþ»xíkk yu
Ähkðu Au fu íku{Lku LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷íkLke MkkÚku MkkÚku hkßÞMk¥kk Ãký
ykÃkðk{kt ykðe níke yLku Mk¥kk Ãký yuðe yòuz fu, {kºk {Lkw»Þku WÃkh
Lknª, çkÕfu rsÒkkíkku yLku «kýeyku WÃkh Ãký íku{Lke Mk¥kk níke. yk çkÄe
{nkLk Lkuy{íkkuÚke Ãknu÷kt yÕ÷kn íkyk÷kLkk ¿kkLkLke Lkuy{íkLkwt ðýoLk
fhðkÚke yu íkhV Eþkhku ÚkÞku fu, EÕ{ (¿kkLk)Lke Lkuy{ík çkeS çkÄe
s Lkuy{íkkuÚke ©u»X yLku Wå[ Au. (fwíkwoçke)
“ðyLkT yyT{÷ Mkkr÷nLkT íkhËk” yºku “hÍk” yu MðefkhLkk
yÚko{kt Au. ¼kðkÚko yu Au fu, Þk yÕ÷knÃkkf ! {Lku yuðk Lkuf f{kouLke
íkðVef ykÃk, su íkkhe Mk{eÃk Mðef]ík nkuÞ. Ynw÷ {ykLke{kt yuLkkÚke
yu çkkçkík WÃkh Ë÷e÷ fhe Au fu, Lkuf fkÞkou {kxu Mðef]rík sYhe LkÚke,
çkÕfu Mðef]rík y{wf þhíkku WÃkh yð÷trçkík nkuÞ Au. yLku Vh{kÔÞwt fu,
Lkuf fkÞkou Mðef]ík Úkðk{kt Lk íkku çkwrØ ykzu ykðu Au yLku Lk s þheyík.
yux÷k {kxu ytrçkÞk (y÷i.)Lke MkwÒkík Au fu, ÃkkuíkkLkk Lkuf f{kou fçkq÷ ÚkðkLke
Ãký Ëwyk fhíkk níkk. su{fu nÍhík Eçkúkne{ yLku nÍhík EM{kE÷
(y÷i.)yu çkÞíkwÕ÷knLkk çkktÄfk{ Mk{Þu Ëwyk fhe : “hççkLkk íkfççk÷
r{Òkk” (nu y{khk {kr÷f ! y{khkÚke Mðefkh fh.) (h:1h7) yuLkkÚke òý
ÚkE fu, su y{÷ku Lkuf Au, {kºk íkuLku fheLku Lk®[ík Lk ÚkE sðwt òuEyu.
yÕ÷kn íkyk÷kÚke yu Ãký Ëwyk fhu fu íku yuLkku Mðefkh fhu.
Lkuf fkÞkouLke Mðef]rík Aíkkt sÒkík{kt «ðuþ yÕ÷kn íkyk÷kLke f]
Ãkk rðLkk Úkþu Lknª :
“ðyËT r¾ÕLke rçkhnT{ríkf Ve EçkkrËfMMkkr÷neLk” Lkuf fkÞkou
yLku íkuLkku Mðefkh Úkðk Aíkkt sÒkík{kt «ðuþ yÕ÷kn íkyk÷kLke f]Ãkk yLku
ËÞkÚke s Úkþu. hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu Vh{kÔÞwt
fu, fkuE ÔÞÂõík ÃkkuíkkLkk f{kouLkk ¼hkuMkk WÃkh sÒkík{kt «ðuþ Ãkk{þu
Lknª. Mknkçkk (hËe.)yu rðLktíke fhe fu, Þk hMkq÷Õ÷kn (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{) ! ík{u Ãký ! íkku hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)yu Vh{kÔÞwt fu, nk. nwt Ãký ! Ãkhtíkw {Lku {khk yÕ÷kn íkyk÷kLke
hn{ík yLku íkuLke f]Ãkkyu ½uhe hk¾u÷ Au. (Ynw÷ {ykLke)
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) Ãký yk ðkõÞku{kt sÒkík{kt «ðuþ {kxu
yÕ÷knÃkkfLke f]ÃkkLke Ëwyk fhu Au. yux÷u fu, nu yÕ÷knÃkkf ! {Lku íku
f]Ãkk Ãký yÃkoý fh, suLkkÚke sÒkíkLkku nfËkh çkLke òô.
Mk¥kkÄkheyu ÃkkuíkkLke hGÞíkLke yLku {þkE¾u ÃkkuíkkLkk þkrøkËkou
yLku {wheËkuLke ¾çkh ÷uðe sYhe Au :
«Míkwík ykÞíkÚke Mkkrçkík ÚkÞwt fu, nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)
ÃkkuíkkLke hGÞíkLkk Ëhuf ðøko WÃkh Ëu¾hu¾ hk¾íkk níkk yLku íku{Lke nk÷íkkuLke
yux÷e òýfkhe hk¾íkk níkk fu, nwËnwË su Ãkûkeyku{kt LkkLkwt yLku yþõík
nkuÞ Au yLku íkuLke MktÏÞk Ãký ËwrLkÞk{kt çkeò Ãkûkeyku fhíkkt ykuAe Au,
íku Ãký nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke LkshkuÚke ykus÷ (æÞkLk

çknkh) Lk ÚkÞwt, çkÕfu ¾kMk nwËnwË rðþu íku{ýu su «&™ fÞkou, íkuLkwt yuf
fkhý yu Ãký nkuE þfu Au fu, íku ÃkûkeykuLkk Mk{qn{kt ykuAe MktÏÞk{kt
yLku f{òuh nkuÞ Au yux÷k {kxu ÃkkuíkkLkk hGÞíkLkk yþõík ðøko WÃkh
Lksh hk¾ðkLke ðÄkhu fk¤S hk¾e. Mknkçkyu rfhk{ (hËeÞÕ÷knw íkyk÷k
y÷Þrn{ ys{ELk){ktÚke nÍhík VkYfu yk’Í{ (hËe.)yu ÃkkuíkkLkk
r¾÷kVíkLkk Mk{Þfk¤{kt ytrçkÞk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke yk MkwÒkíkLku
MktÃkqýo heíku [k÷w hk¾e. hkºku {ËeLkk {wLkÔðhnLke øk÷eyku{kt Vhíkk níkk
fu, çkÄk ÷kufkuLke ÃkrhÂMÚkríkykuÚke òýfkh hnu. su ÔÞÂõíkLku fkuE {wMkeçkík
yÚkðk íkf÷eV{kt MkÃkzkÞu÷ku swyu, íkku íkuLke {ËË fhíkk níkk. íkuLkk ½ýk
rfMMkkyku íku{Lkk SðLk[rhºk{kt WÃkÂMÚkík Auu. íkuyku Vh{kÔÞk fhíkk níkk
fu, òu Vwhkík LkËeLkk rfLkkhk WÃkh fkuE ðYyu fkuE çkfheLkk çkå[kLku Vkze
¾kÄwt íkku íkuLkku Ãký W{hLku Mkðk÷ Úkþu. (fwíkwoçke)
yk níkku íku rMkØktík fu ßÞkt Mk¥kk yLku hkßÞþkMkLk su ytrçkÞk
(y÷i.)yu ÷kufkuLku rþ¾ðkzâwt yLku íkuLku Mknkçkyu rfhk{ (hËe.)yu
«kÞkurøkf MðYÃku fheLku çkíkkÔÞwt yLku suLkk Ãkrhýk{u MktÃkqýo {wÂM÷{ yLku
økuh{wÂM÷{ hGÞík þktrík yLku Mk÷k{íkeLke MkkÚku ®sËøke ÃkMkkh fhíke níke,
yLku íku{Lkk ÃkAe s{eLk yLku ykMk{kLku yuðk LÞkÞ yLku ELMkkV íkÚkk
Mkk{kLÞ ËwrLkÞkyu þktrík yLku Mk÷k{íkeLkk íku á~Þku òuÞk LkÚke.
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku yççkkMk (hËe.)Lku «&™ fhðk{kt ykÔÞku
fu, çkÄk s Ãkûkeyku{kt nwËnwËLke íkÃkkMk fhðk {kxuLkwt þwt fkhý çkLÞwt ? íkku
íku{ýu fÌkwt fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu fkuE yuðk MÚk¤u Ãkzkð LkktÏÞku
níkku, ßÞkt Ãkkýe Lk níkwt yLku yÕ÷kn íkyk÷kyu nwËnwËLku yu ¾krMkÞík
yÃkoý fhe níke fu, íku s{eLkLke ytËhLke ðMíkwykuLku yLku s{eLkLke ytËh
ðnuLkkhk ÍhýkykuLku òuE ÷u Au. nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkku nuíkw yu
níkku fu, nwËnwË ÃkkMkuÚke yk òý fheyu fu, yk {uËkLk{kt Ãkkýe fux÷e
ôzkEyu Au ? yLku õÞk MÚk¤u s{eLk ¾kuËðkÚke Ãkqhíkwt Ãkkýe {¤e þfu
Au ? nwËnwË îkhk íku søÞk rLkrùík ÚkÞk ÃkAe íkuyku rsÒkkíkLku nwf{
ykÃkíkk níkk fu, íku s{eLkLku ¾kuËeLku Ãkkýe fkZe ÷u. íkuyku ½ýk sÕËe
¾kuËeLku Ãkkýe fkZe ÷uíkk níkk. nwËnwË ÃkkuíkkLke íkus Lksh yLku Mk{sËkhe
Aíkkt rþfkheLkk ò¤{kt VMkkE òÞ Au yuLkk WÃkh nÍhík EçLku yççk-
kMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt : “òýfkhku yk nfefíkLku yku¤¾ku fu, nwËnwË
s{eLkLke ôzkELke ðMíkwykuLku òuE ÷u Au, Ãkhtíkw s{eLkLke WÃkh Vu÷kÞu÷e
ò¤ íkuLke LkshÚke ykus÷ ÚkE òÞ Au, su{kt íku VMkkE òÞ Au.”
nuíkw yu Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu su çkkçkík íkf÷eV yÚkðk hkníkLke
fkuELkk {kxu rLkrùík fhe ykÃke Au, íkku yÕ÷knÃkkfLke íkfËeh ÷køkw ÚkELku
hnu Au. fkuE ÔÞÂõík ÃkkuíkkLke çkwrØ, Mk{sËkhe îkhk yÚkðk òuhkðh Ãk-
kuíkkLke íkkfkík îkhk çk[e LkÚke þfíkku.
nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk fwhTykLk{kt ðýoðu÷ ÃkºkÚke yu Mkkrçkík ÚkÞwt
fu, ËeLkLkk «[kh yLku RM÷k{Lkk yk{tºký {kxu {wr~hfku yLku fkrVhkuLku
Ãkºkku ÷¾ðk òEÍ Au. Lkçkeyu fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)
îkhk Ãký yLkuf fkrVhkuLku Ãkºkku {kuf÷ðkLkwt nËe»kkuÚke Mkkrçkík ÚkÞu÷ Au.
“VyÕfenT E÷Þrn{ »kwB{ íkðÕ÷ yLnw{” nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.)yu nwËnwËLku Ãkºk Ãknkut[kzðkLkwt fk{ MkkutÃÞwt íkku íkuLku {sr÷MkLke
MkÇÞíkk Ãký þe¾ðkze fu, Ãkºk MkçkkLke {r÷fkLku Ãknkut[kze íÞkt íku{Lkk
{kÚkk WÃkh Mkðkh ÚkÞu÷ Lk hnu, çkÕfu íÞktÚke shk nxe òÞ su Mkk{kLÞ
þkne Mk¼kykuLkku íkhefku Au. íku{kt Mkk{krsf rþMík yLku MkÇÞíkk íkÚkk
{kLkðíkkÃkqýo yÏ÷kfÚke Mkk{kLÞ {Ï÷qfku MkkÚku ðíkoðwt EåALkeÞ çkkçkík
nkuðkLke òý ÚkkÞ Au.
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk yk «Míkwík ÃkºkLku swyku íkku
y{wf ÷exeyku{kt çkÄk s yøkíÞLkk yLku sYhe rð»kÞku ¼uøkk fhe ËeÄk
yLku rð»kÞðMíkwLke MÃk»xíkkLkwt Wå[ «{ký Ãký MÚkkrÃkík fÞwO Au. fkrVhLkk
{wfkçk÷k{kt ÃkkuíkkLkk þkne ËçkËçkkLke ònuhkík Ãký Au. íkuLke MkkÚku yÕ÷kn
íkyk÷kLke rðrþ»x rMkVíkkuLkwt ðýoLk yLku RM÷k{ íkhV yk{tºký Ãký Au
íkÚkk {kuxkE yLku yr¼{kLkLke xefk Ãký Au. ðkMíkð{kt yk Ãkºk Ãký
fwhTykLku fhe{Lke ©u»XíkkLkku yuf Lk{qLkku Au. nÍ. fíkkËn (hËe.) Vh{kðu
Au fu, Ãkºk ÷¾ðk{kt çkÄk s ytrçkÞk (y÷Þrn{wMMk÷k{)Lke MkwÒkík Ãký
yu s Au fu, ÷¾ký{kt ÷tçkký Lk nkuÞ Ãkhtíkw fkuE sYhe rð»kÞ Aqxu Ãký
Lknª. (Ynw÷ {ykLke)
{níðLke çkkçkíkku{kt Mk÷kn-{~ðhku fhðku MkwÒkík Au, íku{kt çkeò-
ykuLke Mk÷knÚke VkÞËku Ãký «kó ÚkkÞ Au yLku ÷kufkuLkwt Mk{ÚkoLk
Ãký {¤u Au :
“fk÷íkT ÞkyGÞwn÷ {÷W...”{kt þçË “yVTíkqLke” yu “Víðk”Úke
çkLku Au. suLkku yÚko Au fkuE ¾kMk çkkçkíkLkku sðkçk ykÃkðku. yºku Mk÷kn
ykÃkðe yLku ÃkkuíkkLkk yr¼«kÞLku ònuh fhðku ¼kðkÚko íkhefu Au. {r÷fk
rçkÂÕfMkLku ßÞkhu nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkku Ãkºk {éÞku, íkku íkuýu
ÃkkuíkkLkk hkßÞLkk yrÄfkheykuLku ¼uøkk fheLku yk ½xLkkLke ònuhkík fhe
yLku íku{Lke ÃkkMkuÚke Mk÷kn {ktøke fu, {khu þwt fhðwt òuEyu ? íkuýu íkuLke
Mk÷kn ÃkqAíkk Ãknu÷kt íku{Lkwt Mk{ÚkoLk «kó fhðk yLku íku{Lke ®n{ík ðÄkhðk
{kxu yu Ãký fÌkwt fu, nwt fkuE çkkçkíkLkku VUMk÷ku ík{khk rðLkk LkÚke fhíke.
yuLkwt Ãkrhýk{ yu níkwt fu, MkiLÞ yLku «ÄkLkkuyu íkuLkk sðkçk{kt ÃkkuíkkLke
íkiÞkhe MkkÚku nwf{Lkk y{÷ {kxu Ëhuf «fkhLke fwçkkoLke hsw fhe ËeÄe.
“LknTLkw W÷w fwÔðríkð ð W÷q....” nÍhík fíkkËn (hËe.)yu Vh{kÔÞwt
fu, y{Lku yk ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au fu, rçkÂÕfMkLkk Mk÷knfkh Mkr{íkeLkk
MkÇÞku 313 níkk yLku íku{ktÚke Ëhuf ÔÞÂõík ËMk nòh ÷kufkuLkku y{eh
yLku «ríkrLkrÄ níkku. (fwíkwoçke)
yuLkkÚke òý ÚkE fu, {níðLke çkkçkíkku{kt Mk÷kn ÷uðkLkku rhðks
«k[eLk Mk{ÞÚke Au. RM÷k{u Mk÷kn-{~ðhkLku ¾kMk {níð yLku hkßÞ
fkh¼kh [÷kðLkkhkykuLku Mk÷kn-{~ðhkLkk ÃkkçktË fÞko. yux÷u MkwÄe fu

Ãkkuíku hMkq÷u fhe{ (Mk÷.) su yÕ÷knÃkkfLke ðneLkk Mktðknf níkk yLku
ykMk{kLke rnËkÞíkku íku{Lku {¤íke níke, yu fkhýu hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lku
fkuE Mk÷kn-{~ðhkLke ðkMíkrðf ykð~Þfíkk Ãký Lk níke, Ãkhtíkw WB{ík {kxu
MkwÒkík fkÞ{ fhðk nuíkw ykÃk (Mk÷.)Lku Ãký nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku fu,
“ðþkrðhnw{ rV÷T y{úe” yux÷u fu, ík{u {níðLke çkkçkíkku{kt Mknkçkyu
rfhk{ (hËe.) MkkÚku Mk÷kn-{~ðhku fhku. íku{kt Mknkçkyu rfhk{ (hËe.)
Lkwt Mk{ÚkoLk íkÚkk íku{Lkwt MkL{kLk yLku Lkiríkf çk¤ ðÄkhðwt Ãký Au. yLku
¼rð»Þ{kt ykðLkkh hkßÞLkk yrÄfkheykuLku yu çkkçkíkLke íkkfeË Ãký Au
fu, íkuyku Mk÷kn-{~ðhkÚke fkh¼kh [÷kðu.
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk ÃkºkLkk sðkçk{kt {r÷fk rçkÂÕfMkLke
«ríkr¢Þk :
hkßÞLkk «ÄkLkku ðøkuhuLku Mk÷kn-{~ðhk{kt ¼uøkk fheLku íku{Lkwt Mk{ÚkoLk
«kó fÞko ÃkAe hkýe rçkÂÕfMku Ãkkuíku s yuf yr¼«kÞ Lk¬e fÞkou, suLkku
¾w÷kMkku yu níkku fu, íku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke Ãkheûkk yLku íknfef
fhu fu íku ðkMíkð{kt yÕ÷knÃkkfLkk hMkq÷ yLku Lkçke Au yLku su ftE nwf{
ykÃke hÌkk Au, íku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{kuLkwt Ãkk÷Lk Au yÚkðk íku yuf «Ëuþ
rðMíkkhðkLkk EåAwf çkkËþkn Au. yk fMkkuxeÚke íkuLkku {fMkË yu níkku fu,
òu ðkMíkð{kt íku Lkçke yLku hMkq÷ Au, íkku íku{Lkk nwf{Lkwt Ãkk÷Lk fhðk{kt
ykðu yLku rðhkuÄ fhðkLkwt fkuE MðYÃk yÃkLkkððk{kt Lk ykðu yLku òu
çkkËþkn Au íkÚkk «ËuþLkk ¼qÏÞk Au yLku ykÃkýLku økw÷k{ çkLkkððk EåAu
Au, íkku ÃkAe rð[kh fhðk{kt ykðþu fu, íku{Lkku {wfkçk÷ku fE heíku fhðk{kt
ykðu ? yk fMkkuxeLke ÃkØrík íkuýu yuðe Lk¬e fhe fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.)Lke ÃkkMku y{wf ¼ux-Mkkuøkkíkku {kuf÷e. òu íku ¼ux-Mkkuøkkíkku ÷ELku
hkS ÚkE òÞ íkku íku yu çkkçkíkLke rLkþkLke nþu fu, íkuyku çkkËþkn s Au
yLku òu íku Lkçke yLku hMkq÷ Au, íkku ðkMíkð{kt íkuyku RM÷k{ yLku E{kLk
rðLkk fkuE çkkçkík WÃkh hkS Úkþu Lknª. yk rð»kÞ EçLku shehu rðrðÄ
MkLkËku MkkÚku nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.), {wòrnË yLku swhÞTs íkÚkk
EçLku ðnçkÚke Lkf÷ fÞkou Au. íkuLkwt s ðýoLk yk ykÞík{kt Au.
“ðEÒke {whrMk÷íkwLkT E÷Þrn{T rçknrËGÞríkLkT...” yux÷u fu, nwt
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) yLku íku{Lkk Ëhçkkheyku ÃkkMku yuf ¼ux {kuf÷wt
Awwt. ÃkAe òuEþ fu su yu÷[e yk ¼ux ÷ELku sþu íku Ãkhík ykðeLku þwt
ÃkrhÂMÚkrík ðýoLk fhu Au.
rçkÂÕfMkLkk yu÷[eykuLke nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk
Ëhçkkh{kt nkshe :
EMhkE÷e yiríknkrMkf rhðkÞíkku{kt rçkÂÕfMk íkhVÚke ykðLkkh
yu÷[eyku yLku ¼ux-MkkuøkkíkkuLke ÷ktçke rðøkíkku WÃkÂMÚkík Au. yux÷e
ðkík WÃkh çkÄe rhðkÞíkku Mkn{ík Au fu, ¼ux{kt y{wf MkkuLkkLke #xku
níke, y{wf Íðuhkík yLku yufMkku økw÷k{ íkÚkk yufMkku fLkeÍ níke. Ãkhtíkw
fLkeÍku ÃkwY»kLkk Ãkku»kkf{kt yLku økw÷k{ku †eykuLkk Ãkku»kkf{kt {kuf÷ðk{kt
ykÔÞk níkk yLku MkkÚku s rçkÂÕfMkLkku yuf Ãkºk Ãký níkku, su{kt nÍhík
Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke fMkkuxe {kxu y{wf «&™ku Ãký níkk. ¼ux-MkkuøkkíkkuLku
[qtxe fkZðk{kt Ãký íku{Lke Ãkheûkk ÷uðkLkku nuíkw níkku. nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu yk ¼ux-MkkuøkkíkkuLke rðøkík íÞkt Ãknkut[íkkt
Ãknu÷kt s çkíkkðe ykÃke níke. nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu rsÒkkíkkuLku
nwf{ ykÃÞku fu, ËhçkkhÚke Lkð VhMk¾ ÷øk¼øk ºkeMk {kE÷Lke {wMk-
kVheLkk ytíkh MkwÄe MkkuLkk-[ktËeLke #xkuLkku VMko rçkAkðe Ëuðk{kt ykðu
yLku {køko{kt çktLku çkksw ykùÞosLkf «kýeykuLku W¼k fhðk{kt ykðu,
su{Lkwt Aký {qºk Ãký MkkuLkk-[ktËeLkk VMko WÃkh nkuÞ. yu s heíku Ãkkuík-
kLkk ËhçkkhLku ¾kMk fk¤SÃkqðof þýøkkÞkou. zkçku-s{ýu [kh [kh nòh
MkkuLkkLke ¾whþeyku, yuf çkksw rðîkLkku {kxu, çkeS çkksw «ÄkLkku yLku
hkßÞLkk yrÄfkheyku {kxu rçkAkððk{kt ykðe. ÍðuhkíkÚke MktÃkqýo nku÷
þýøkkhðk{kt ykÔÞku. rçkÕfeMkLkk yu÷[eykuyu ßÞkhu MkkuLkkLke #xku WÃkh

«kýeykuLku W¼u÷k òuÞk íkku ÃkkuíkkLke ¼ux-MkkuøkkíkkuÚke þh{kE økÞk. y{wf
rhðkÞíkku{kt Au fu, ÃkkuíkkLke MkkuLkkLke #xku íÞkt s Lkkt¾e ËeÄe. ÃkAe su{
su{ ykøk¤ ðÄíkk økÞk, çktLku çkksw «kýeyku yLku ÃkûkeykuLke nkh òuE.
ÃkAe rsÒkkíkLke MkVku òuE íkku yíÞtík «¼krðík ÚkE økÞk. Ãkhtíkw ßÞkhu
Ëhçkkh MkwÄe ÃknkutåÞk yLku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke Mkk{u nksh ÚkÞk
íkku ÃkkuíkkLkk ÂM{ík MkkÚku hsw ÚkÞk. íku{Lke {nu{kLke MkL{kLkÃkqðof fhðk{kt
ykðe, Ãkhtíkw íku{Lke ¼ux ÃkkAe ykÃkðk{kt ykðe yLku rçkÂÕfMkLkk çkÄk
«&™kuLkk sðkçkku ykÃkðk{kt ykÔÞk. (íkVMkehu fwíkwoçke{ktÚke xqtf{kt)
nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) íkhVÚke rçkÂÕfMkLke ¼ux Ãkhík fhðe :
“fk÷ yíkwr{ËËwLkLke rçk{k÷...” yux÷u fu, ßÞkhu rçkÂÕfMkLkk
yu÷[e íku{Lkk nrËÞk yLku ¼ux-Mkkuøkkíkku ÷ELku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
Lke ÃkkMku ÃknkutåÞk, íkku íku{ýu yu÷[eykuLku fÌkwt fu, þwt ík{u {k÷Úke {khe
{ËË fhðk EåAku Aku ? {Lku yÕ÷knÃkkfu su {k÷ yLku Ëki÷ík ykÃke
Au, íku ík{khk {k÷ yLku Mkk{kLkÚke ½ýe ðÄkhu W¥k{ Au. yux÷k {kxu
nwt yk {k÷Lkku Mðefkh LkÚke fhíkku, íkuLku Ãkhík ÷E òyku yLku ÃkkuíkkLke
¼ux WÃkh ík{u s ¾wþ hnku.
yLku rçkÂÕfMku ¼ux hË ÚkðkLku LkçkeLke rLkþkLke Xhkðe. íkuLkwt fkhý yu
Lk níkwt fu, Lkçke {kxu {wr~hfLkku nrËÞku Mðefkh fhðku òEÍ LkÚke, çkÕfu
fkhý yu níkwt fu, íkuýu ÃkkuíkkLke ¼ux ðkMíkð{kt yuf ÷kt[ MðYÃku {kuf÷e
níke fu íkuLkk îkhk íku nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk yk¢{ýÚke Mkwhrûkík
hnu.
“Þk yGÞwn÷T {÷W yGÞwfw{...” nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lku
yu ¾çkh {¤e økE níke fu, rçkÂÕfMk íku{Lkk yk{tºkýÚke «¼krðík ÚkELku
yk¿kkÃkk÷f çkLkeLku ykðe hne Au, íkku EhkËku fÞkou fu íku þkne þÂõík
yLku ËçkËçkkLke MkkÚku yuf ÃkÞøkBçkhe {kuyrsÍku Ãký òuE ÷u íkku íkuLkk
E{kLk ÷kððk {kxu íku ðÄkhu {ËËøkkh çkLkþu. nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu rsÒkkíkkuÚke fk{ ÷uðkLkku ònuhe {kuyrsÍku yÃkoý
fÞkou níkku, fËk[ yÕ÷kn íkyk÷kÚke Eþkhku {u¤ðeLku yu EhkËku fÞkou fu
fkuE heíku rçkÂÕfMkLkku þkne íkg íkuLkk ynªÞkt ykðíkk Ãknu÷kt nksh ÚkE
òÞ. yux÷k {kxu nkshsLkku su{kt rsÒkkíkku Ãký níkk, MktçkkuÄLk fheLku yk
íkg ÷kððk {kxu nwf{ ykÃÞku yLku íku{Lkk çkÄk s {k÷ yLku Ëku÷ík{kt
þkne íkgLke ðhýe Ãký fËk[ yux÷k {kxu fhðk{kt ykðe fu, íku íkuLke
MkkiÚke ðÄkhu Mkwhrûkík ðMíkw níke, suLku Mkkík þkne Mkwhûkk fð[Lke ðå[uÚke
yuf Mkwhrûkík {nu÷Lke ytËh çktÄ fheLku {qõÞku níkku. yux÷k {kxu Ãkkuík-
kLkk {kýMkkuLke Ãký íÞkt MkwÄe Ãknkut[ Lk níke. íkuLku Ëhðkòu yÚkðk íkk¤wt
íkkuzâk rðLkk íÞktÚke WXkðe ÷kððwt yLku ykx÷e ÷ktçke {wMkkVheLkk ytíkhu
Ãknkut[ðwt yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnqLke MktÃkqýo þÂõík îkhk s nkuE þfu Au. yk
íkuLkk yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnqLke {nkLk þÂõík WÃkh rðïkMk fhðkLkwt MkkiÚke
{kuxwt {kæÞ{ çkLke þfíkwt níkwt yLku íkuLke MkkÚku MkkÚku yu çkkçkík WÃkh Ãký
rðïkMk ykððku sYhe níkku fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lku yÕ÷kn
sÕ÷ þkLkwnq íkhVÚke fkuE ¾kMk nkuÆku «kó Au fu, íku{Lkk nkÚku ykðe «f]
ríkLkk rLkÞ{ku rðYØLke çkkçkíkku ònuh ÚkkÞ Au.
“fç÷ ytÞTÞyTíkqLke {wÂM÷{eLk”{kt þçË “{wÂM÷{eLk” yu
“{wÂM÷{”Lkwt çknwð[Lk Au. suLkku þkÂçËf yÚko “yk¿kkÃkk÷f yÚkðk
Vh{ktçkhËkh” ÚkkÞ Au. þheyíkLke Ãkrh¼k»kk{kt {wyr{LkLku {wÂM÷{
fnuðk{kt ykðu Au. ynªÞkt nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)Lkk rLkðuËLk
«{kýu íkuLkku þkÂçËf yÚko ¼kðkÚko íkhefu Au. yux÷u fu, “yk¿kkÃkk÷f
yLku Vh{ktçkhËkh” fkhý fu rçkÂÕfMkLkwt íku Mk{Þu E{kLk ÷kððwt Mkkrçkík
LkÚke, çkÕfu nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke ÃkkMku nksh ÚkÞk ÃkAe yLku
ftEf ðkík[eík fÞko ÃkAe {wMk÷{kLk ÚkE Au. su{fu fwhTykLku fhe{{kt
ykðu÷k þçËkuÚke Mkkrçkík ÚkkÞ Au.
“fk÷Õ÷Íe ELËnw EÕ{w{T r{Lk÷T rfíkkçk” yux÷u fu, íku ÔÞÂõíkyu

fÌkwt suLke ÃkkMku rfíkkçkLkwt EÕ{ (¿kkLk) níkwt, yk fkuý ÔÞÂõík níkku ? íkuLkk
rðþu yuf Mkt¼kðLkk íkku yu Au, su WÃkh íkVMkehLkk ¾w÷kMkk{kt ÷¾ðk{kt
ykðe Au fu, Ãkkuíku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.) ¼kðkÚko íkhefu nkuE þfu
Au. fkhý fu yÕ÷knÃkkfLke rfíkkçkLkwt MkkiÚke ðÄkhu ¿kkLk íku{Lku s «kó
níkwt. ykðk MðYÃk{kt yk Mk{økú ½xLkk {kuyrsÍk MðYÃku ÚkE yLku nuíkw
Ãký yu s níkku fu, rçkÂÕfMkLku ÃkÞøkBçkhe ©u»XíkkLkku Mkkûkkífkh ÚkE òÞ
yLku fkuE þtfk yu çkkçkíku çkkfe Lk hnu. Ãkhtíkw ½ýk íkVMkehLkk E{k{ku
fíkkËn ðøkuhuÚke EçLku sheh (hn.)yu Lkf÷ fÞwO Au yLku fwíkwoçkeyu íkuLku
s s{nqhLkwt rLkðuËLk XhkÔÞwt Au fu, yk fkuE ÔÞÂõík nÍhík Mkw÷Þ{kLk
(y÷i.)Lkk MkkÚkeËkhku{ktÚke níkku, EçLku EMnkf (hn.)yu íkuLkwt Lkk{ ykrMkV
rçkLk çkhr¾Þk çkíkkÔÞwt Au yLku yu fu íkuyku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lkk
r{ºk níkk yLku y{wf rhðkÞíkkuLkk ykÄkhu íku{Lkk {rMkÞkE ¼kE Ãký
níkk su{Lku “EM{u ykÍ{”Lkwt ¿kkLk níkwt. suLke ¾krMkÞík yu Au fu, íkuLke
MkkÚku yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMkuÚke su Ãký Ëwyk fhðk{kt ykðu Au, íku fçkq÷
ÚkkÞ Au. yLku su ftE {ktøkðk{kt ykðu, yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke yÃkoý
ÚkkÞ Au. yuLkkÚke yu sYhe LkÚke çkLkíkwt fu, nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
Lku EM{u ykÍ{Lkwt ¿kkLk Lk níkwt. fkhý fu íku ftE yMkt¼ð ðkík LkÚke fu,
nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu {ÂM÷ník íku{kt òuE nkuÞ fu yk {nkLk
fkhLkk{wt íku{Lke WB{íkLkk fkuE ÔÞÂõík îkhk ònuh ÚkkÞ, suLkkÚke rçkÂÕfMk
WÃkh ðÄkhu «¼kð Ãkzu. yux÷k {kxu Ãkkuíku yk fkÞo fhðkLkk çkË÷u Ãkkuík-
kLkk {kýMkkuLku MktçkkuÄLk fÞwO. “yGÞwfw{ ÞyTíkeLke” yk MðYÃk{kt yk
½xLkk ykrMkV rçkLk çkhr¾ÞkLke fhk{ík økýkÞ.
{kuyrsÍk yLku fhk{ík{kt íkVkðík :
nfefík yu Au fu, {kuyrsÍk{kt su heíku Mðk¼krðf yLku «kf]ríkf
fkÞofkhýLkk ¼kiríkf MkçktÄkuLke fkuE Ë¾÷økehe LkÚke nkuíke, çkÕfu íku MkeÄu
MkeÄe yÕ÷kn íkyk÷kLke «ð]r¥k nkuÞ Au. su{fu fwhTykLku fhe{u Vh{kÔÞwt
Au : “ð{k h{Gík EÍT h{Gík ð÷krfLLkÕ÷kn h{k” yu s «{kýu
fhk{ík{kt Ãký Mðk¼krðf ¼kiríkf çkkçkíkkuLke fkuE Ë¾÷økehe nkuíke LkÚke,
MkeÄu MkeÄwt yÕ÷knÃkkf íkhVÚke fkuE fkÞo ÚkE òÞ Au yLku {kuyrsÍku
íkÚkk fhk{ík çktLku Ãkkuíku {kuyrsÍku yLku fhk{ík ònuh fhLkkh ÔÞÂõíkLkk
yrÄfkh{kt LkÚke nkuíkk. íku çktLku{kt íkVkðík {kºk yux÷ku Au fu, ykðwt fkuE
Mðk¼krðf fu «kf]ríkf rLkÞ{kuÚke rðYØ fkÞo fkuE Mkkrnçku ðne (Lkçke
y÷i.)Lkk nkÚku nkuÞ íkku íku {kuyrsÍku fnuðkÞ Au, yLku Lkçke rMkðkÞ
fkuELkk nkÚku íku ònuh ÚkkÞ Au, íkku íkuLku fhk{ík fnuðk{kt ykðu Au. yk
½xLkk{kt òu yk rhðkÞík Mkk[e Au fu, yk fkÞo nÍ. Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)
Lkk MkkÚkeËkhku{ktÚke ykrMkV rçkLk çkhr¾Þk îkhk ÚkÞwt íkku yk íku{Lke
fhk{ík fnuðkþu, yLku Ëhuf ð÷eLke rðrþ»xíkk fkhý fu íku{Lkk hMkq÷
yLku ÃkÞøkBçkhLke rðþu»kíkkLkku Lk{qLkku yLku «ríkf]rík nkuÞ Au yLku íkuLk-
kÚke s «urhík nkuÞ Au yux÷k {kxu WB{íkLkk yðr÷ÞkykuLkk nkÚku sux÷e
fhk{íkku ònuh Úkíke hnu Au yu çkÄe hMkq÷ (y÷i.)Lkk {kuyrsÍkyku{kt
økýkÞ Au.
(nÍ. Mkw÷Þ{kLk y÷i.yu çkÄku Mkk{kLk fhe hkÏÞku níkku yLku ÃkAe
rçkÂÕfMk ykðe Ãknkut[e) çkMk, ßÞkhu rçkÂÕfMk ykðe íkku íkuLku (íkg çkík-
kðeLku) fnuðk{kt ykÔÞwt, (òu fu Mkw÷Þ{kLk y÷i.yu Ãkkuíku fÌkwt nkuÞ yÚkðk
fkuE yLÞ îkhk fnuzkÔÞwt nkuÞ) fu þwt ík{khku íkg ykðku s Au ? íku fnuðk
÷køke fu, nk Au íkku ykðku s ! (rçkÂÕfMkLku yk heíku «&™ yux÷k {kxu
fhðk{kt ykÔÞku níkku fu, íkgLkwt MðYÃk íkku çkË÷e Lkkt¾ðk{kt ykÔÞwt níkwt. {q¤
íkku íku s íkg níkku, Ãkhtíkw íkuLkwt YÃk-htøk íku hÌkku Lk níkku yux÷k {kxu yuðwt
fÌkwt Lknª fu yk s ík{khku íkg Au. ? çkÕfu fÌkwt fu, þwt ykðku s ík{khku
íkg Au ? yLku rçkÂÕfMk íkuLku yku¤¾e økE yLku íkuLku çkË÷e Lkkt¾ðkLkwt Ãký
Mk{S økE yux÷k {kxu sðkçk Ãký Mkðk÷ «{kýu s ykÃÞku) yLku (yu
Ãký fÌkwt fu) y{Lku ÷kufkuLku íkku yk ½xLkkÚke Ãknu÷kt s (ík{khe LkwçkqÔðíkLke)
íknfef ÚkE [qfe Au yLku y{u (íku s Mk{Þu rË÷Úke) yk¿kkÃkk÷f ÚkE
[qõÞk Aeyu (ßÞkhu yu÷[e ÃkkMkuÚke ík{khe rðrþ»xíkkykuLke òý ÚkE níke
íkku yk y{wf {kuyrsÍkykuLke ykð~Þõíkk Lk níke) yLku (fkhý fu yk
{kuyrsÍk Ãknu÷kt s Mk{ÚkoLk yLku rðïkMk fhe ÷uðku íkeðú çkwrØLke Ë÷e÷
Au. yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷k íkuLkk çkwrØþk¤e nkuðkLke [[ko fhu Au
fu, ðkMíkð{kt íku Mk{sËkh níke, Ãkhtíkw y{wf rËðMkku su E{kLk Lk ÷kðe
íkku íkuLkwt fkhý yu Au fu) íkuLku (E{kLk ÷kððkÚke) økÞYÕ÷knLke Ãkqòyu
(fu suLke íkuLku xuð níke) yxfkðe hk¾e níke (yLku íku xuð yux÷k {kxu
Ãkze økE níke fu) íku fkrVh fki{{ktÚke níke. (çkMk íku çkÄkyu òuÞwt íku Ãkkuíku
Ãký fhðk ÷køke yLku fki{Lke ykËíkku yLku rhðkòu {kuxu ¼køku {Lkw»ÞLkk
rð[khðk yLku Mk{sðk{kt yðhkuÄ çkLke òÞ Au, Ãkhtíkw fkhý fu íku
çkwrØþk¤e níke yux÷k {kxu ßÞkhu [uíkðýe {¤e økE íkku Mk{S økE.
íÞkh çkkË nÍhík Mkw÷Þ{kLk y÷i.yu EåAâwt fu, LkwçkqÔðíkLke þkLk yLku
ËçkËçkk WÃkhktík íkuLku çkkËþkníkLke ònkus÷k÷e Ãký çkíkkððk{kt ykðu,
suÚke ÃkkuíkkLku ËwrLkÞkLkk ykÄkhu Ãký {nkLk Mk{su yux÷k {kxu yuf
“þeþ {nu÷” çkLkkðeLku íkuLkk ðhtzk{kt nkus çkLkkÔÞku yLku íku{kt Ãkkýe
yLku {kA÷eyku ¼heLku íkuLku fk[Úke Zktfe ËeÄku yLku fk[ yuðk [kuÏ¾k
níkk fu, Ëu¾eíke Lkshu Ëu¾kíkk Lk níkk yLku íku nkus yuðk MÚk¤u níkku fu íku
{nu÷{kt sLkkhLku íku yð~Þ Ãkkh fhðku Ãkzíkku níkku. yux÷k {kxu yk çkÄe
ÃkrhÂMÚkríkyku ÃkAe) rçkÂÕfMkLku fnuðk{kt ykÔÞwt fu, yk {nu÷{kt «ðuþ
fhku (þõÞ Au fu yk s {nu÷ Úkku¼ðk {kxu Lk¬e fhðk{kt ykÔÞku nkuÞ.
{ík÷çk fu íku [k÷e yLku {køko{kt nkus ykÔÞku) íkku ßÞkhu íkuLke MknuLk
òuE fu íku Ãkkýe(Úke ¼hu÷ nkuðkLkwt) Mk{S (fkhý fu yLkw{kLkÚke Ãkkýe
Äkhe ÷eÄwt, yux÷k {kxu íkuLkk ytËhÚke ÃkMkkh Úkðk {kxu fÃkzkt ô[k fÞko
yLku) ÃkkuíkkLke çktLku ®Ãkzeyku ¾ku÷e Lkkt¾e (íku ð¾íku) Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)yu
fÌkwt fu, yk íkku {nu÷ Au, su (Mk½¤ku MknuLk MkkÚku s) fk[Úke çkLkkððk{kt
P fki{u Mkçkk P
fwhTykLk þheV{kt fki{u MkçkkLkwt ðýoLk 3 søÞkyu fhðk{kt ykÔÞwt
Au.
fki{u Mkçkk yLku íku{Lkk WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kLkk ¾kMk ELkk{ku
:
yÕ÷knÃkkfu fwhTykLk þheV{kt LkMkeník-çkkuÄÃkkX {kxu ½ýe heíkku
ðýoLk fhe Au :
• yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk çktËkyku WÃkh su Lkuy{íkkuLke ð»kko
ðhMkkðe, íkuLku ÞkË fhe yÕ÷knÃkkfLkk nwf{ku {kLkðk {kxu æÞkLk
Ëkuhððw. su{fu Mkqhyu yyhkV{kt Vh{kÔÞwt fu, ík{u yÕ÷knÃkkfLke
Lkuy{íkkuLku ÞkË fhku, suÚke ík{u MkV¤íkk «kó fhku. yÕ÷knÃkkfLke
Lkuy{íkku ÞkË fhku yLku Ãk]Úðe WÃkh VMkkË Lk {[kðku.
• ÃkkA÷e fki{kuLkk nk÷-nðk÷ ðýoLk fhe LkMkeník yLku Eçkúík økúný
fhkððe. su{ýu yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk fÞwO yLku MkV¤íkk «kó fhe yÚkðk
su{ýu LkkVh{kLke fhe rLk»V¤ ÚkÞk. Mkqhyu Eçkúkne{{kt Vh{kÔÞwt fu,
nu Lkçke ! (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) ÷kufkuLku fki{kuLke [zíke-
ÃkzíkeLkku EríknkMk ðýoLk fhe LkMkeník fhku.
• fkÞLkkík{kt yÕ÷knÃkkfLke Vu÷kÞu÷e rðrðÄ fwËhíke rLkþkLkeyku íkhV
æÞkLk ËkuhðeLku RM÷k{Lke Ëyðík ykÃkku. Mkq.ÞqMkwV{kt Vh{kÔÞwt :
ykfkþ yLku Ãk]Úðe{kt yÕ÷knÃkkfLke ½ýe çkÄe rLkþkLkeyku Au, suLkk
ÃkkMkuÚke yk ÷kufku æÞkLk-Ãkhðk fÞko ðøkh ÃkMkkh ÚkE òÞ Au.

• {]íÞw ÃkAeLke nk÷íkku yLku rfÞk{íkLkk á~ÞkuLkwt íkÚkk nk÷íkkuLkwt ðýoLk
fhe çkkuÄÃkkX rþ¾ððku. su{fu Mkq.fkV{kt Vh{kÔÞwt : yÚkkoíkT fwhTykLk
îkhk ykÃk yuðk ÷kufkuLku LkMkeník fhku, su n{khe Ä{feyku ({]íÞw
çkkËLke)Úke zhu Au.
fki{u MkçkkLkku rfMMkku çkeò Lktçkh (íkÍfeh rçk yGÞkr{Õ÷kn)Lkku
Au. su{kt ÃkkA÷e fki{kuLkk ykhk{-ði¼ðLkwt ðýoLk fÞwO. yLku ßÞkhu íku
fki{ LkkVh{kLke yLku Lkkþw¢e fhðk {ktze, íkku ÃkAe íku{Lkk WÃkh ykðu÷k
ÃkkýeLkk yÍkçk íkÚkk ¾uíkeðkze MktÃkqýo rLk»V¤ ÚkE sðkLkku rfMMkku ðýoLk
fhe ykÃkýLku çkkuÄÃkkX ykÃÞku fu, ík{ku Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLke yÃkoý
fhu÷ Lkuy{íkkuLku íkuLke Vh{ktçkhËkh (yk¿kkyku {kLkðk){kt ðkÃkhþku. íkuLkk
nwf{ku çkòðþku íkku yk Lkuy{íkku{kt ðÄkhku Úkþu yLku òu økwLkkn yLku
çk¤ðk¾kuhe{kt ÷køku÷k hnuþku, íkku yk Lkuy{íkkuLke søÞkyu íkf÷eVku,
{wMkeçkíkku yLku ÃkhuþkLkeyku{kt ½uhkÞ sþku.
fki{u MkçkkÚke Eçkúík : Vh{ktçkhËkhe WÃkh ELyk{ yLku LkkVh{kLke
WÃkh MkÍk :
y÷çk¥k, Mkçkk (fki{) {kxu íkuykuLkk hnuXký{kt {nkLk rLkþkLke níke,
(yux÷u) çkkøkkuLke çku nkhku (MkzfLke) s{ýe íkÚkk zkçke çkksw níke, (Lkçkeykuyu
íku fki{Lku fÌkwt fu) ík{khk ÃkhðhrËøkkhLke ykÃku÷e hkuS ¾kyku yLku íkuLkku
þw¢ fhku; (fu{ fu hnuðk {kxu) W{Ëk þnuh Au yLku Ãkk÷Lknkh (yÕ÷knÃkkf)
çkÏþLkkh Au, (1Ãk) Aíkkt íkuykuyu ÷ûk ykÃÞwt Lkrn, íÞkhu y{u íkuykuLkk WÃkh
yrík ¼Þtfh hu÷Lkwt Ãkqh {kufÕÞwt yLku íkuykuLkk çkÒku íkhVLkk çkkøkkuLku çkË÷u
y{u íkuykuLku çkeò çku çkøke[k yuðk ykÃÞk, su{kt fzðkt fMke÷kt V¤ yLku
Aeýe íkÚkk Úkkuzk çkkuhzeLkk Íkz hne økÞk. (16) y{u íkuykuLku yk çkË÷ku
yu fkhýÚke ykÃÞku fu íkuykuyu Lkkþw¢e fhe yLku y{u yuðku çkË÷ku íkuLku s
ykÃkeyu Aeyu, su yrík Lkkþw¢ku (yÃkfkhe) nkuÞ. (17) yLku íkuykuLke íkÚkk
íku ðMíkeyku fu su{kt y{u çkhfík {qfe Au, íku{Lke ðå[u y{u yuðk økk{ku
ðMkkÔÞk níkk, su hMíkk Ãkh Ëu¾kíkk níkk yLku íku økk{ku ðå[u y{u ykððk-
sðkLke {trÍ÷ku Xuhðe níke fu íku{kt Lk®[íkÃkýu (øk{u íkku) hkíkLkk ð¾íkku{kt
yLku øk{u íkku rËðMkku{kt {wMkkVhe fhku. (18) Aíkkt íkuyku fnuðk ÷køÞk fu, nu
y{khk ÃkhðhrËøkkh ! y{khe {wMkkVhe{kt ÷ktçkw ytíkh fhe Ëu yLku (íkuÚke)
íkuykuyu ÃkkuíkkLkk WÃkh swÕ{ fÞkou, suÚke y{u íkuykuLku ðkíkkoYÃke çkLkkðe ËeÄk
yLku y{u íkuykuLku ðuhrð¾uh fhe LkkÏÞk. çkuþf, yk (çkLkkð){kt Ëhuf Mkçkh
fhLkkh (yLku) þw¢ fhLkkh ({wyr{Lk) {kxu ½ýk EçkúíkLkk ÃkkXku Au. (19)
yLku ¾hu¾h, Eç÷eMku íkuykuLkk MkçktÄe ÃkkuíkkLke ÄkhýkLku Mkk[e fhe Ëu¾kze
fu E{kLk-ËkhkuLkk yuf Mk{qn rMkðkÞ íku (÷kufku) Mk½¤k íkuLkk s ÃktÚku [kÕÞk.
(h0) yLku íku Eç÷eMkLke íkuykuLkk WÃkh ftE Mk¥kk Lk níke; Ãkhtíkw (çknufkððkLkku
fkçkq) yux÷k {kxu Au fu, su fkuE ykr¾hík Ãkh ÞfeLk hk¾u Au, íkuLku y{u
(ònuh{kt) yuðk {kýMkÚke sqËku Ãkkze, òýe ÷Eyu, su ykr¾hík rðþu
þtfk{kt Au yLku ykÃkLkku ÃkhðhrËøkkh Ëhuf ðMíkw Ãkh hûkf Au. (h1) (nu
hMkq÷ Mk÷. !) ykÃk Vh{kðe Ëku fu, su ðMíkwykuLku ík{u yÕ÷knÃkkfLkk
rMkðkÞ ({yTçkqË) Äkhku Aku, íkuykuLku (MknkÞíkk {kxu) Ãkwfkhku, íkku íku
ykfkþku{kt fu Ãk]Úðe{kt shk Mkh¾kLke Ãký yrÄfkhe LkÚke; yLku yu çkÒku(Lke
h[Lkk){kt íkuykuLkku ftE s ¼køk LkÚke íku{s íkuyku{ktÚke fkuE (ftE s
fk{{kt) yÕ÷knÃkkfLkku MknkÞf Ãký LkÚke. (hh) yLku íkuLke nwsqh{kt (fkuE-
Lke) ¼÷k{ý fk{ ÷køkíke LkÚke; Ãkhtíkw suLkk {kxu íku ÃkhðkLkøke ykÃku, (¼÷u
Vrh~íkk fu{ Lk nkuÞ, fkhý fu nwf{ Wíkhíke ð¾íku íkuyku Ãký øk¼hkÞ òÞ
Au.) yux÷u MkwÄe fu, ßÞkhu íku{Lkk (Vrh~íkkykuLkk) rË÷Úke øk¼hknx Ëqh ÚkE
òÞ Au, íÞkhu (ykÃkMk{kt) ÃkqAu Au : ík{khk ÃkhðhrËøkkhu þwt Vh{kÔÞwt ? íkuyku
fnu Au : (V÷kýku) ðksçke nwf{ Vh{kÔÞku yLku íku MkðkouÃkhe, {nkLk Au. (h3)
ykÃk ÃkqAku fu (ðkY çkíkkðku) ík{Lku ykfkþku yLku Ãk]Úðe{ktÚke fkuý hkuS ykÃku
Au ? ykÃk s Vh{kðe Ëku fu yÕ÷knÃkkf (ykÃku Au,) yLku çkuþf, (íkðneËLke
{kLÞíkk{kt) y{u Þk ík{u sYh rnËkÞík Ãkh yÚkðk [kuÏ¾e økw{hkne{kt Aeyu.
(h4) ykÃk Vh{kðe Ëku fu, y{u su økwLkkn fÞko íkuLkk rðþu ík{Lku ÃkqAÃkhA Lkrn
ÚkkÞ, íku{s ík{u su ftE fhku Aku, íkuLke y{Lku ÃkqAÃkhA Lkrn ÚkkÞ. (hÃk) ykÃk
Vh{kðe Ëku fu, ykÃkýku ÃkhðhrËøkkh ykÃkýLku MkkiLku yufXk fhþu. Vhe ykÃkýe
ðå[u LÞkÞÃkqðof VUMk÷ku fhþu yLku íku s ¾hku LÞkÞkÄeþ, Mk½¤w òýLkkh Au.
(h6) ykÃk Vh{kðe Ëku fu, su ÔÞÂõíkykuLku ík{u þhef Xuhðe yÕ÷knÃkkfLke
MkkÚku {u¤ðku Aku, íkuykuLku {Lku íkku Ëu¾kzku. (nwt fnwt Awt íkuLkku þhef) fkuE Au s
Lkrn, çkÕfu íku s (yuf÷ku) yÕ÷knÃkkf sçkhËMík, rnf{íkðk¤ku Au. (h7)
yLku (nu hMkq÷ Mk÷. !) ykÃkLku íkku y{u ík{k{ ÷kufku {kxu ¾wþe íkÚkk zh
Mkt¼¤kððk {kxu Lkçke çkLkkðe {kufÕÞk Au, Ãkhtíkw ½ýk¾hk ÷kufku Mk{síkk
LkÚke. (h8) yLku íkuyku yu{ fnu Au : òu ík{u Mkk[k Aku íkku (çkíkkðku) yk
ðkÞËku õÞkhu Ãkqhku Úkþu ? (h9) ykÃk Vh{kðe Ëku fu, ík{khk {kxu yuf rËðMk
({kiík)Lkku ðkÞËku (Lk¬e) Au fu, suLkkÚke ík{u yuf ½ze Lk ÃkkA¤ hne þfþku
yLku Lk ykøk¤ ðÄe þfþku. (30)
EçLku f»kehu Vh{kÔÞwt fu, Mkçkk Þ{LkLkk çkkËþknku yLku íku {wÕfLkk
LkkøkrhfkuLkku ÷fçk (WÃkLkk{) Au “íkçkkrçkyn” su íku ËuþLkku ykøkuðkLk
yLku þkMkf níkku íku Ãký yk fki{u Mkçkk{ktÚke s níkku yLku hkýe rçkÕfeMk
suLkku rfMMkku nÍhík Mkw÷Þ{kLk (y÷i.)Lke MkkÚku Mkqhyu LkB÷{kt ykðe
[qõÞku Au, íku Ãký yk s fki{{ktÚke níke. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkk WÃkh
hkuSLkk Ëhðkò ¾ku÷e LkktÏÞk níkk yLku íku{Lku þnuh{kt ykhk{ íkÚkk
hkníkLkku çkÄku s Mkk{kLk WÃk÷çÄ fhkðe ËeÄku níkku yLku ÃkkuíkkLkk ytrçkÞk
(y÷i.) îkhk íku{Lku yÕ÷knÃkkfLke íkðneË yLku íkuLkk nwf{kuLkk yk¿kkÃkk÷Lk
îkhk Lkuy{íkkuLkku þw¢ yËk fhðkLkku nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku níkku. yuf
Mk{Þ MkwÄe íku ÷kufku yk nk÷ík WÃkh fkÞ{ hÌkk yLku Ëhuf «fkhLke
hkník yLku ykLktËÚke {k÷k{k÷ hÌkk. ÃkAe íku{ýu yGÞkþe yLku ykLktË
«{kuË{kt hk[e {q¾oíkkÃkqýo heíku yÕ÷knÃkkfÚke økV÷ík ðíkeo, çkÕfu yÕ÷kn
ÃkkfLkk ELfkh MkwÄe Lkkuçkík Ãknkut[e økE íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku
[uíkððk {kxu ÃkkuíkkLkk 13 ytrçkÞk (y÷i.) {kufÕÞk. su{ýu íku{Lku MkwÄkhðk
yLku MkeÄk {køko WÃkh ÷kððk ¼hÃkqh «ÞíLkku fÞko. Ãkhtíkw yk ÷kufku Ãk-
kuíkkLke økV÷íkLke çkunkuþeÚke ÃkkAk Lk VÞko, íkku íku{Lkk WÃkh yuf ÃkqhLkku
yÍkçk {kuf÷ðk{kt ykÔÞku, suýu íku{Lkk þnuh yLku çkøke[kyku çkÄk s
ðuhkLk yLku çkhçkkË fhe ËeÄk. (hðknw {wnB{Ë EçLku EMnkf, EçLku f»keh)
çktÄLkwt Ãkqh ‘MkÞ÷u yrh{’ yLku ‘MkÆu {yTrhçk’ {yTrhçkLkku
çktÄ :
“VyoMkÕLkk y÷Þrn{T MkG÷÷ yrh{e” þçË “yrh{” yu
yhçke ¼k»kkLkk ykÄkhu fux÷kÞ yÚkkou Ähkðu Au yLku rððhýfkh rðîkLkkuyu
Ëhuf yÚkoLkk ykÄkhu yk ykÞíkLke íkVMkeh fhe Au. Ãkhtíkw íku{kt fwhTykLku
fhe{Lke þi÷e «{kýu íku ¼kðkÚko Au, su fk{w»k yLku rMknknT Íðnhe
ðøkuhu þçËfku»kLke rfíkkçkku{kt Au fu, “yrh{’Lkku yÚko “MkÆ” yux÷u fu
“çktÄ” ÚkkÞ Au, su Ãkkýe hkufðk {kxu çkktÄðk{kt ykðu Au, su ðíko{kLk
Mk{Þ{kt “zu{”Lkk Lkk{Úke «ÏÞkík Au. nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)yu
Ãký “yrh{”Lkku yÚko MkÆ yux÷u fu çktÄ nkuðkLkwt ðýoLk fÞwO Au. (fwíkwoçke)
yk çktÄ yÚkðk zu{Lke ½xLkk EçLku f»kehLkk ðýoLk «{kýu yu Au fu,
Þ{Lk Ëuþ{kt íkuLkk ÃkkxLkøkh MkLkykÚke ºký {trÍ÷Lkk ytíkhu yuf þnuh
{k’rhçk níkwt. íku{kt fki{u MkçkkLkku ðMkðkx níkku. çku Ãknkzku ðå[uLke ¾eý{kt
þnuh ðMku÷wt níkwt. çktLku Ãknkzku ðå[uÚke yLku ÃknkzkuLke WÃkhÚke ðhMkkËLkwt
Ãkqh ykðíkwt níkwt. yk þnuh nt{uþk íku ÃkqhLkk ykuÚkkh{kt hnuíkwt níkwt. yk
þnuhLkk hkòykuyu (su{kt {r÷fk rçkÕfeMkLkwt Lkk{ rðrþ»x MðYÃku ðýoLk
fhðk{kt ykðu Au) yk çktLku Ãknkzku ðå[u yuf çktÄ (zu{) ¾qçk {sçkqík
yLku xfkW çkktæÞku, su{kt Ãkkýe yMkh Lk fhe þfu. yk çktÄu Ãknkzku
ðå[uÚke ykðLkkh ÃkqhLku hkufeLku ÃkkýeLkwt yuf ¾qçk {kuxwt Mkhkuðh çkLkkðe
ËeÄwt. ÃknkzkuLkk ðhMkkËLkwt Ãkkýe Ãký íku{kt yufXwt Úkðk ÷køÞwt yLku çktÄLke
WÃkh-Lke[u Ãkkýe fkZðk {kxu ºký Ëhðkò {qfðk{kt ykÔÞk, suÚke ÃkkýeLkk
yk MktøkúnLke ÔÞðMÚkk MkkÚku þnuhLkk ÷kufkuLku Ãkkýe {¤u yLku íku{Lke s{eLkku
íkÚkk çkøke[kykuLke ®Mk[kE ÚkE þfu. «Úk{ WÃkhLkk Ëhðkò ¾ku÷eLku

íÞktÚke Ãkkýe Ëuðk{kt ykðíkwt níkwt, ßÞkhu WÃkhLkwt Ãkkýe ÃkqYt ÚkE síkwt íkku
íkuLke Lke[uLkwt yLku íÞkh çkkË MkkiÚke Lke[uLkku ºkeòu Ëhðkòu ¾ku÷ðk{kt
ykðíkku níkku. yux÷u MkwÄe fu çkeò ð»koLkk ðhMkkËLkku Mk{Þ ykðe síkku
yLku Vhe ðkh Ãkkýe WÃkh MkwÄe ¼hkE síkwt. çktÄLke Lke[u yuf ½ýwt s
{kuxwt Mkhkuðh çkktÄðk{kt ykÔÞwt níkwt, su{kt ÃkkýeLkk çkkh {køkkou çkLkkðeLku
çkkh Lknuhku þnuhLkk rðrðÄ rðMíkkhku{kt Ãknkut[kzðk{kt ykðe níke yLku çkÄe
s Lknuhku{kt Ãkkýe yuf Mk{kLk heíku ðnuíkwt níkwt yLku þnuhLke sYhíkku{kt
fk{ ykðíkwt níkwt. ({Ínhe)
þnuhLkk zkçku-s{ýu su çku Ãknkz níkk, íkuLkk rfLkkhk WÃkh çkøke[kyku
çkLkkððk{kt ykÔÞk níkk, su{kt ÃkkýeLke Lknuh ðnuíke níke. yk çkøke[kyku
yufçkeòÚke òuzkÞu÷k Mk{ktíkh heíku çktLku íkhVu ÃknkzkuLkk rfLkkhkyku WÃkh
níkk. yk çkøke[kyku òu fu ½ýe {kuxe MktÏÞk{kt níkk, Ãkhtíkw fwhTykLku
fhe{u íkuLku “sÒkíkkLk” yux÷u fu, “çku çkøke[kyku”Lkk þçËÚke yux÷k
{kxu yku¤¾kÔÞk fu, yuf rËþkLkk çkÄk s çkøke[kyku íku Mk{ktíkh nkuðkÚke
yuf çkøke[ku yLku çkeS çkkswLkk çkøke[kyku {kxu çkeòu çkøke[ku. yk heíku
çku çkøke[kyku Xhkððk{kt ykÔÞk.
yk çkøke[kyku{kt Ëhuf «fkhLkk ð]ûkku yLku Ëhuf «fkhLkk V¤ku yuðk
¼hÃkqh «{ký{kt ÃkuËk Úkíkk níkk fu, yEB{yu Mk÷V nÍhík fíkkËn
(hn.) ðøkuhuLkk çkÞkLk «{kýu yk çkøke[kyku{kt yuf †e ÃkkuíkkLkk {kÚkk
WÃkh ¾k÷e xkuÃk÷ku ÷ELku [k÷íke, íkku ð]ûkkuyuÚke íkqxeLku ÃkzLkkh V¤kuÚke
íku ykÃkkuykÃk ¼hkE síkku níkku, íkuLku nkÚk ÷økkððkLke Ãký sYhík Ãkzíke
Lk níke. (EçLku f»keh)
“fw÷q r{ŠhÍTrf hÂççkfw{...” yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk ytrçkÞk
(y÷i.) îkhk íku{Lku yu nwf{ ykÃÞku níkku fu, ík{u yÕ÷knÃkkfLke yÃkoý
fhu÷ íku rðþk¤ hkuSLkku WÃkÞkuøk fhku yLku íkuLke þw¢økwÍkhe íkÚkk Lkuf
y{÷ku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{kuLkk yk¿kkÃkk÷Lk MkkÚku fhíkk hnku fu,

yÕ÷kn íkyk÷kyu ík{khk yk þnuhLku “çkÕËyu íkÂGÞçkn” Ãkrðºk
þnuh çkLkkÔÞwt Au. su{kt Xtze yLku økh{eLkwt ðkíkkðhý Ãký Mk{½kík níkwt
yLku ykçkkunðk Ãký yuðe MÚkkMÚÞ«Ë yLku ¾w~Lkq{k níke fu, íku{Lkk Mk{økú
þnuh{kt {åAh, {kt¾e, [kt[z, MkkÃk, ðªAe suðk Sðstíkwyku yLku Íuhe
MkheMk]ÃkkuLkwt Lkk{ MkwØkt Lk níkwt, çkÕfu çknkhÚke ykðLkkh {wMkkVh ßÞkhu yk
þnuh{kt Ãknkut[íkk íkku òu íku{Lkk fÃkzkt{kt sq yÚkðk çkeò LkwfMkkLkfkhf
Sðkýwyku fu fexkýwyku nkuÞ íkku íku íÞkt Ãknkut[eLku ykÃkkuykÃk ¾ík{ ÚkE
síkk níkk. (EçLku f»keh)
“çkÕËyu íkÂGÞçkn”Lke MkkÚku “hççku økVqh” Vh{kðeLku ÃkkuíkkLke
Lkuy{íkLku yu «{kýu Ãkqýo fhe ËeÄe fu, yk ykLktË yLku hkník {kºk Ëwr-
LkÞkLke ®sËøke MkwÄe Lknª, çkÕfu òu ík{u þw¢økwÍkhe WÃkh fkÞ{ hÌkk íkku
ykr¾hík{kt íkuLkkÚke {kuxe yLku fkÞ{e Lkuy{íkkuLkku Ãký ðkÞËku Au. fkhý fu
çkÄe s Lkuy{íkkuLkku MksoLknkh yLku {kr÷f yLku ík{khku Ãkk÷Lknkh økVqh
({kV fhLkkh) Au fu, òu õÞkhuf MktòuøkðMkkíkT ík{khe þw¢økwÍkhe{kt fkuE
f{e yÚkðk fkuE økV÷ík yÚkðk fkuE WýÃk Ãký hne økE íkku yÕ÷kn
íkyk÷k íkuLku {kV fhe Ëuþu.
“VyyThËw VyoMkÕLkk y÷Þrn{ MkG÷÷T yrh{e” yux÷u fu,
yÕ÷kn íkyk÷kLke ykðe rðþk¤ Lkuy{íkku yLku ytrçkÞk (y÷i.)Lke
Mkq[Lkkyku Aíkkt ßÞkhu fki{u MkçkkLkk ÷kufkuyu yÕ÷knÃkkfLkk nwf{kuÚke
çk¤ðk¾kuhe fhe yLku [nuhku VuhÔÞku íkku y{u íku{Lkk WÃkh “MkÞ÷u
yrh{” Akuze ËeÄwt. “Eh{”Lkku yÚko WÃkh ÃkMkkh ÚkE [qõÞku Au. Eh{
çktÄLku fnu Au. yk ÃkqhLku çktÄ MkkÚku òuzðk{kt ykÔÞku fu, su çktÄ íku{Lkwt
hûký yLku íku{Lke ¾wþnk÷eLkwt {kæÞ{ níkwt, íkuLku s yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lkk {kxu ykVík yLku {wMkeçkík çkLkkðe ËeÄwt. íkuLke ½xLkk nÍhík EçLku
yççkkMk (hËe.), ðnçk rçkLk {wLkççkn, fíkkËn, ÍnTnkf (hn.) ðøkuhu
íkVMkehLkk E{k{kuyu yu ðýoLk fhe Au fu, ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu yk
fki{Lku Mkò ykÃkðk {kxu “MkÆu {k’rhçk” yux÷u fu çktÄLku íkkuzeLku ÃkqhÚke
íkçkkn fhðkLkku EhkËku fÞkou íkku íku ÃkkýeLkk {nkLk çktÄ WÃkh yktÄ¤k
ôËh Akuze ËeÄk. su{ýu íkuLkk ÃkkÞkykuLku ¾ku¾hk yLku f{òuh fhe Lk-
ktÏÞk. ßÞkhu ðhMkkË yLku ÃkqhLkku Mk{Þ ykÔÞku, íkku ÃkkýeLkk ËçkkýÚke
yk f{òuh ÚkÞu÷k ÃkkÞkyku íkqxeLku íku{kt ríkhkzku Ãkze økE yLku ytíku yk
çktÄ{kt MktøkúnkÞu÷wt Ãkkýe yk MktÃkqýo ¾eý{kt «Mkhe økÞwt, su{kt yk þnuh
{k’rhçk ðMkíkwt níkwt. çkÄk s {fkLkku s{eLkËkuMík ÚkE økÞk yLku ð]ûkku
Lkkþ ÃkkBÞk yLku çktLku íkhVLkk Ãknkzku WÃkh ßÞkt çkøke[kyku níkk, íkuLkwt
Ãkkýe MkqfkE økÞwt.
ðnçk rçkLk {wLkççknLke rhðkÞík{kt Au fu, yk ÷kufkuLke rfíkkçkku{kt yu
ðkík Ãký ÷¾u÷e [k÷e ykðíke níke fu, yk çktÄLke ¾hkçke yLku íkçkkne
ôËhku îkhk ÚkE nþu, ßÞkhu ÷kufkuyu yk çktÄLke ÃkkMku ôËhku òuÞk íkku
¼Þ W¼ku ÚkÞku, íkuLke ÞwÂõík yu fhðk{kt ykðe fu, çktÄLke Lke[u ½ýe çkÄe
rçk÷kzeyku Ãkk¤ðk{kt ykðe, su ôËhkuLku çktÄLke ÃkkMku ykððk Lk Ëu, Ãkhtíkw
ßÞkhu yÕ÷knÃkkfLke íkfËeh ÷køkw Ãkze økE, íkku yk ôËhku rçk÷kzeyku
WÃkh AðkE økÞk yLku çktÄLkk ÃkkÞkyku{kt «ðuþe økÞk. (EçLku f»keh)
yiríknkrMkf rhðkÞíkku{kt yu Ãký Au fu, y{wf nkurþÞkh yLku ËwhtËuþ
÷kufkuyu ôËhkuLku òuíkkt s yk MÚk¤ AkuzeLku fkuE çkeS íkhV hðkLkk ÚkE
sðkLkku EhkËku fhe ÷eÄku yLku íkuLke Äehu Äehu ÔÞðMÚkk fheLku Lkef¤e økÞk,
çkkfe ÷kufku íÞkt hÌkk. Ãkhtíkw ßÞkhu Ãkqh þY ÚkÞwt íku Mk{Þu íÞktÚke yLÞºk
[kÕÞk økÞk yLku ½ýk ÷kufku yk ÃkqhLke ¼ux [Ze økÞk. {ík÷çk yu fu,
Mk{økú þnuh íkçkkn yLku çkhçkkË ÚkE økÞwt. þnuhLkk y{wf rLkðkMkeyku
su çkeò ËuþkuLkk þnuhku íkhV [kÕÞk økÞk íku{Lke y{wf rðøkík {wMLkËu
yn{ËLke nËe»k{kt su WÃkh ðýoLk ÚkE [qfe Au yu «{kýu íku{Lkk A
fçke÷kyku Þ{Lk{kt rð¾hkE økÞk yLku [kh rMkheÞk{kt. {ËeLkk þheV-
Lke ðMíke Ãký yk s fçke÷kLkk y{wf ÷kufkuÚke þY ÚkE, suLke rðøkík
EríknkMkLke rfíkkçkku{kt WÃkÂMÚkík Au. Ãkqh ykÔÞk ÃkAe yLku þnuh íkçkkn
ÚkÞk ÃkAe çktLku íkhVLkk çkøke[kykuLke su nk÷ík ÚkE Au, íku ykøk¤ yk
«{kýu ðýoLk fhe Au :
“ð çkÆÕLkknw{ rçksÒkíkÂGn{...” yux÷u fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lkk ®f{íke V¤ku yLku {uðkykuLkk ð]ûkkuLkk çkË÷u yuðk ð]ûkku Wøk-
kzâk, suLkk V¤ MðkË rðLkkLkk yLku ¾hkçk níkk. þçË “¾Bík”Lkku yÚko
{kuxk ¼køkLkk íkVMkehfkhkuyu “yhkf” (hý{kt Úkíkwt yuf fktxk¤w ð]ûk)
ðýoÔÞku Au. yLku Íðnheyu þçËfku»k{kt ÷ÏÞwt Au fu, “yhkf” ð]ûkkuLkku
yuf yuðku «fkh Ãký Au, suLkk WÃkh y{wf V¤ku Ãký ÚkkÞ Au yLku suLku
¾kðk{kt Ãký ykðu Au, Ãkhtíkw yk ð]ûkLkk V¤ku Ãký ¾hkçk MðkËLkk níkk.
yLku nÍhík yçkq WçkÞËn (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, ¾Bík Ëhuf yuðk ð]
ûkLku fnuðk{kt ykðu Au, su fktxkðk¤wt Ãký nkuÞ yLku fzðwt Ãký nkuÞ íkÚkk
þçË “yr»÷Lk” s{nqh íkVMkehfkhku Mk{eÃk “yuf «fkhLkwt çkktxðwt” Au.
íkuLkk WÃkh ÷køkíkk fkuE V¤ ¾kðk ÞkuøÞ nkuíkk LkÚke yLku y{wf ÷kufkuyu
fÌkwt Au fu, “y»÷” yu “Mk{ú” yux÷u fu fktxk yÚkðk çkkðr¤Þk yÚkðk
fefkh (su yhçkLkk hý«Ëuþ{kt òuðk {¤u Au)Lkk fktxkðk¤k Íkz Au, su
çkfheykuLku ¾ðzkððk{kt ykðu Au.
“rMkËTh”Lkku yÚko “çkkuhze” ÚkkÞ Au. yk çku «fkhLke nkuÞ Au.
yuf su çkøke[kyku{kt fk¤SÃkqðof WAuhðk{kt ykðu Au yLku íkuLkk V¤
{eXk íkÚkk MðkrË»x nkuÞ Au. íkuLkk ð]ûk{kt fktxk ykuAk yLku V¤ku ðÄkhu
nkuÞ Au. çkkuhzeLkku çkeò «fkh støk÷e çkkuhze nkuÞ Au, su støk÷ku{kt
ykÃk{u¤u Wøke òÞ Au yLku fktxkðk¤e Íkzeyku MðYÃku nkuÞ Au. íku{kt
fktxk ðÄkhu yLku V¤ku ykuAk nkuÞ Au yLku V¤ Ãký ¾kxk nkuÞ Au. «Míkwík
ykÞík{kt “rMkËTh”Lke MkkÚku “fr÷÷”Lkk þçËÚke ÷øk¼øk Eþkhku yk
íkhV Au fu, íku çkkuhzeyku Ãký støk÷e níke, suLkk WÃkh V¤ku ykuAk yLku
¾kxkt nkuÞ Au. (ðÕ÷knw yyT÷{w)
“Íkr÷f sÍGLkknw{ rçk{k fVY” yux÷u fu, yk Mkò y{u íku{Lku
yux÷k {kxu ykÃke fu, íku{ýu fw£ fÞwO. fw£Lkku yÚko Lkkþw¢eLkku Ãký ykðu
Au yLku ËeLku n¬Úke ELfkhLkku Ãký ykðu Au. ynªÞkt çktLku yÚko nkuE þfu
Au. fkhý fu íku{ýu Lkkþw¢e Ãký fhe yLku su íkuh ytrçkÞk (y÷i.) íku{Lkk
íkhV {kuf÷ðk{kt ykÔÞk níkk, íku{Lku Ãký sqXkzâk.
“ðsyÕLkk çkGLknw{ ð çkGLk....” yk ykÞík{kt ðýoLk Au fu, Mkçk-
kLkk rLkðkMkeykuyu yÕ÷kn íkyk÷kLke yk Lkuy{íkLku çkË÷eLku fXýkELke
Ëwyk íkÚkk ík{Òkk fhe. “yÕfwhÕ÷íke çkkhfLkk”Lkku ¼kðkÚko Ëu¾eíke heíku
rMkheÞk ËuþLkk økk{zktyku Au. fkhý fu yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke LkkrÍ÷
ÚkÞu÷ hn{íkLkwt ðýoLk yLkuf ykÞíkku{kt þk{ Ëuþ {kxu s ykðu Au yLku
ykÞíkLkku ¼kðkÚko yu Au fu, su ðMíkeykuLku yÕ÷kn íkyk÷kyu çkhfíkðk¤e
çkLkkðe níke. yux÷u fu þk{ ËuþLke ðMíkeyku yLku íÞktLkk ÷kufkuLku Ãkkuík-
kLkk ðuÃkkh ðøkuhu {kxu þk{ ËuþLkku MkVh {kuxu ¼køku fhðku Ãkzíkku níkku.
Mkk{kLÞ ËwrLkÞkLke ÃkrhÂMÚkríkyku «{kýu {k’rhçk þnuhÚke rMkheÞkLkwt ÷ktçkwt
ytíkh Au yLku {køko Mk{Úk¤ LkÚke. yÕ÷kn íkyk÷kyu fki{u Mkçkk WÃkh
yu ELkk{ fÞwO fu, íku{Lke {ykrhçk þnuhÚke ÷ELku rMkheÞk MkwÄe Úkkuzk
Úkkuzk ytíkhu ðMíkeyku çkLkkðe ËeÄe níke. ðMíkeyku MkzfLke ykMkÃkkMk níke
yux÷k {kxu íku {køko WÃkhÚke Lkshu Ãkzíke níke yLku yk yufÄkhe {køko
WÃkhLke ðMíkeykuLkku ÷k¼ yu Úkíkku níkku fu, íku{Lkku {wMkkVh ½huÚke Lkef¤eLku
çkÃkkuhu ykhk{ fhðk yÚkðk ¼kusLk fhðk EåAíkku, íkku Mkh¤íkkÚke fkuE
ðMíke{kt Ãknkut[eLku rLkíÞ¢{ «{kýu ¼kusLk fheLku ykhk{ fhe þfíkku
níkku. ÃkAe yu s heíku ÍwnTh ÃkAe hðkLkk ÚkELku MkqÞoLkk ykÚk{ðk MkwÄe
ykøk¤Lke ðMíke{kt Ãknkut[eLku hkíkðkMkku fhe þfíkku níkku. “fÆhLkk Venk
MkGh...”Lkku yk s ¼kðkÚko ÚkkÞ Au fu, yk ðMíkeyku yuðe Mk{kLk ytíkhu
yLku Mkh¾e heíku çkLkkððk{kt ykðe níke fu, yuf rLkrùík Mk{ÞLke ytËh
yuf ðMíkeÚke çkeS ðMíke MkwÄe Ãknkut[e síkk.
“MkeY Venk ÷Þkr÷Þ ð yGÞk{Lk ykr{LkeLk” yk yuf çkeS
Lkuy{íkLkwt ðýoLk Au, su fki{u Mkçkk WÃkh LkkrÍ÷ ÚkÞwt níkwt fu, íku{Lke
ðMíkeyku yuðk Mk{kLk yLku Mkh¾k ytíkh WÃkh níke fu, {wMkkVheLkk
hkufký{kt fkuE ðÄkhku-½xkzku Úkíkku Lk níkku yLku çkÄk {køkkou Mk÷k{ík níkk,
fkuE [kuh-zkfqLkku íÞkt ¼Þ Lk níkku. hkík-rËðMk{kt øk{u íÞkhu Lk®[ík ÚkELku
{wMkkVhe fhe þfkíke níke.
“Vfk÷q hççkLkk çkkEË çkGLk...” yux÷u fu, yk òr÷{kuyu
yÕ÷kn íkyk÷kLke {wMkkVheLke íkf÷eV s Lk hnu yu Lkuy{íkLke Lk-
kfËhe yLku Lkkþw¢e fheLku Ãkkuíku yuðe Ëwyk {ktøke fu, y{khe {wMkkVhe{kt
÷tçkký ÃkuËk fhðk{kt ykðu yLku økk{ku LkSf LkSf Lk hnu. støk÷ yLku
ðuhkLk «Ëuþ ykðu, su{kt Úkkuze {nuLkík yLku íkf÷eV Ãký WXkððe Ãkzu.
íkuLkwt WËknhý íku s Au, su çkLke EMhkE÷Lkwt níkwt fu, rðLkk {nuLkíku W¥k{
hkuS {Òk yLku Mk÷ðk íku{Lku {¤íke níke. íkuykuyu íkuLkkÚke ÄhkE sELku
yÕ÷knÃkkfÚke yu {ktøkýe fhe fu, y{Lku ykLkk çkË÷u ÷e÷kuíkhe yLku
þkf¼kS ykÃkðk{kt ykðu. yÕ÷kn íkyk÷kyu fki{u MkçkkLke LkkfËhe yLku
Lkuy{íkLke Lkkþw¢eLke yu rþûkk ykÃke fu, su WÃkhkuõík yrh{ çktÄLkk ÃkqhLkk
rð»kÞ nuX¤ ykðe [qõÞwt Au. íkuLkwt s ytrík{ Ãkrhýk{ yk ykÞík{kt yu
ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt fu, íku{Lku yuðk íkçkkn çkhçkkË fÞko fu, ËwrLkÞk{kt
íku{Lkku ykLktË «{kuË yLku Ëki÷ík íkÚkk Lkuy{íkLke {kºk ðkíkkoyku s hne
økE yLku yk ÷kufku EríknkMk çkLke økÞk.
“{ÍTÍfLkknw{” yu “íkBÍef”Úke çkLku Au. suLkku yÚko xqfzu xqfzk
fhðkLkku íkÚkk ûkík-rðûkík fhðkLkku ÚkkÞ Au. ¼kðkÚko yu Au fu, yk MÚk¤
yux÷u fu {k’rhçk þnuhLkk ðMkLkkhk y{wf yuðk ðuhrð¾uh ÚkE økÞk fu
íku{Lkk Mk{qnku rðrðÄ Ëuþku{kt Vu÷kE økÞk. yhçk{kt fki{u MkçkkLke íkçk-
kne yLku íku{Lkwt rð¾hkE sðwt yuf WËknhý çkLke økÞwt. ykðe ½xLkkyku
{kxu yhçkLkku YrZ«Þkuøk Au. “íkVhofq yÞkËeÞ Mkçkk” yux÷u fu, yk
÷kufku yuðk rð¾hkE økÞk su{fu fki{u MkçkkLke Lkuy{ík WÃkh íku ÷kufku
rð¾hkE økÞk níkk.
EçLku f»keh{kt ÷ktçkk rfMMkk ÃkAe ÷kufkuLkk rðrðÄ MÚk¤ku{kt

rð¾hkE sðkLke yk s rðøkík MkEË yLk fíkkËn yrLk~þwyTçkeÚke
Lkf÷ fheLku LkkutÄðk{kt ykÔÞwt Au fu, yk heíku fki{u Mkçkk xqfzu xqfzk ÚkE
økE, suLkwt ðýoLk “{ÍTÍfLkknw{ fwÕ÷ {w{ÍTÍf”{kt ykÔÞwt Au. “EÒk
Ve Íkr÷f ÷ykÞkrík...” yux÷u fu, fki{u MkçkkLkk Wíkkh-[Zkð yLku
íku{Lke ÃkrhÂMÚkríkykuLkk ÃkrhðíkoLk{kt {kuxe rLkþkLkeyku yLku çkkuÄÃkkX Au íku
ÔÞÂõík {kxu su ½ýku Mkçkú fhLkkh yLku ½ýku þw¢ fhLkkh nkuÞ. yux÷u fu
fkuE {wMkeçkík yLku íkf÷eV Ãkzu íkku íkuLkk WÃkh Mkçkú fhu yLku fkuE Lkuy{ík
yLku hkník «kó ÚkkÞ íkku íkuLkk WÃkh yÕ÷kn íkyk÷kLkku þw¢ fhu. yu s
«{kýu íku ®sËøkeLke Ëhuf ÃkrhÂMÚkrík{kt ÷k¼ s ÷k¼ f{kE Au. su{fu
MkneniLk{kt nÍ. yçkq nwhihn (hËe.)Lke nËe»k Au fu, hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)
yu Vh{kÔÞwt fu, {wyr{LkLke ÃkrhÂMÚkrík ykùÞosLkf Au fu íkuLkk rðþu
yÕ÷kn íkyk÷k su ftE Ãký íkfËehe nwf{ ÷køkw Ãkkzu Au, çkÄku ÷k¼ s
÷k¼ yLku LkVku s LkVku nkuÞ Au fu, òu íku{Lku fkuE Lkuy{ík, hkník yLku
íku{Lke ¾wþeLke ðMíkw «kó ÚkkÞ Au, íkku íku yÕ÷knÃkkfLkku þw¢ yËk fhu
Au yLku íku íkuLke ykr¾hík {kxu ÷k¼ yLku LkVku çkLke òÞ Au. yLku òu
fkuE íkf÷eV yLku {wMkeçkík ykðu Au, íkku íkuLkk WÃkh Mkçkú fhu Au. suLkku
íkuLku ½ýku {kuxku çkË÷ku yLku Mkðkçk {¤u Au. yu s «{kýu yk {wMkeçkík
Ãký íkuLkk {kxu ÷k¼ yLku LkVku çkLke òÞ Au. (EçLku f»keh)
P nÍhík yiÞqçk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík yiÞqçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 4 ([kh)
nÍhík yiÞwçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk rfMMkk{kt EMhkE÷e rhðkÞíkku
½ýe ÷ktçke Au. íku{ktÚke su{Lku nËe»kðu¥kkykuyu yiríknkrMkf Ëhßò{kt
¼hkuMkkÃkkºk Mk{S Au, yºku íku Lkf÷ fhðk{kt ykðu Au. fwhTykLku fhe{Úke
íkku {kºk yux÷e ðkík Mkkrçkík ÚkkÞ Au fu, íku{Lku fkuE Mk¾ík çke{khe ÚkE
níke, suLkk WÃkh íkuyku Mkçkú fhíkk hÌkk. ytíku yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku Ëwyk
fhe, íkku íkuLkkÚke Aqxfkhku {éÞku yLku yu fu íku çke{kheLkk Mk{Þ{kt íku{Lke
yð÷kË yLku r«ÞsLkku çkÄk íku{Lku Akuze økÞk. fËk[ {]íÞwLkk fkhýu nkuÞ
yÚkðk fkuE çkeò fkhýu. ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku íktËwhMíke yLku
hkník ykÃke yLku sux÷e yð÷kË níke íku çkÄe íku{Lku ykÃke ËeÄe. çkÕfu
yux÷e s yLÞ Ãký ðÄkhu ykÃke ËeÄe. çkkfe rfMMkkLkk rð¼køkku y{wf
íkku «{krýík nËe»kku{kt {kisqË Au.
yiríknkrMkf rhðkÞíkku{kt nkrVÍ EçLku f»kehu yk rfMMkkLke rðøkík
yk {wsçk ÷¾e Au fu, nÍhík yiÞwçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku yÕ÷knÃkkfu
þYykík{kt {k÷-Ëki÷ík, r{Õfík, þkLkËkh {fkLkku, Mkðkheyku, yð÷kË
yLku ònkus÷k÷e ½ýwt çkÄwt yÃkoý fÞwO níkwt. ÃkAe yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku{Lku ÃkÞøkBçkhe yks{kÞþ{kt Lkkt¾e ËeÄk. yk çkÄe ðMíkwyku íku{Lkk
nkÚk{ktÚke Lkef¤e økE yLku çkËLk{kt Ãký yuðe Mk¾ík çke{khe ÷køke økE,
su{fu hõíkrÃk¥k nkuÞ Au fu þheh{kt fkuE ¼køk S¼ yLku ÓËÞ rMkðkÞ
yk çke{kheÚke Lk çkåÞku yLku íku yuðe nk÷ík{kt rË÷ yLku S¼Lku yÕ÷kn
íkyk÷kLke ÞkË{kt {~økq÷ hk¾íkk yLku þw¢ yËk fhíkk hnuíkk níkk. yk
Mk¾ík çke{kheLkk fkhýu ½ýk Mkøkkt-ðnk÷kt, ËkuMíkku yLku Ãkkzkuþeykuyu íku{Lku
y÷øk fheLku ðMíkeLke çknkh yuf f[hku Lkkt¾ðkLkk MÚk¤u Lkkt¾e ËeÄk.
fkuE íku{Lke ÃkkMku síkwt Lk níkwt. Võík íku{Lke ÃkíLke íku{Lke Mkk¤-Mkt¼k¤
hk¾íkk níkk. suyku nÍhík ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke Ãkwºke yÚkðk Ãkkiºke
níkk. su{Lkwt Lkk{ ÷GÞk rçkLíku rLkþkyT EçLku ÞqMkwV (y÷i.) çkíkkððk{kt
ykðu Au. (EçLku f»keh) {k÷ yLku r{Õfík íkku çkÄe Mk{kó ÚkE [qfe níke,
íku{Lke ÃkíLke {kuníkh{kt {nuLkík-{sqhe fheLku ÃkkuíkkLkk {kxu íkÚkk íku{Lkk
{kxu hkuS yLku sYrhÞkíkLkku Mkk{kLk Ãkqhku Ãkkzíkk níkk yLku íku{Lke Mkuðk
fhíkk níkk. nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke yk fMkkuxe yLku Ãkheûkk
fkuE ykùÞo yÚkðk íkkÍÍwçkLke ðkík LkÚke. Lkçkeyu fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkku EhþkË Au : “yþËTËwÒkkMke çk÷kyLkT y÷T
ytrçkÞk »kwB{.....” yux÷u fu, MkkiÚke ðÄkhu çk÷kyku yLku yks{kÞþku
ytrçkÞk (y÷i.) WÃkh ykðe Au. íÞkh ÃkAe çkeò Mkkr÷neLkLku Ëhßò
«{kýu. yLku yuf rhðkÞík{kt Au fu, Ëhuf {Lkw»ÞLkwt Ëw:¾ yLku yks{kÞþ
íkuLke ËeLke Mk{s yLku {sçkqíkeLkk ytËkò WÃkh nkuÞ Au. suLke ËeLk{kt
sux÷e Mk{s yLku {sçkqíke nkuÞ Au, íkuLke íkux÷e s yks{kÞþ yLku
{wMkeçkík ðÄkhu nkuÞ Au. (suÚke íku s «{kýu íkuLkk Ëhßòyku yÕ÷knÃkkf
LkSf Ÿ[k ÚkkÞ.) nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku yÕ÷knÃkkfu
ytrçkÞk (y÷i.)Lkk Mk{qn{kt ËeLke {sçkqíke yLku MkçkúLkwt yuf rðþu»k MÚkkLk
yÃkoý fÞwO níkwt. (su{fu nÍhík ËkðqË y÷ÞrnMMk÷k{Lkk ÷~fhLku yuðe
s rðþu»kíkk yÃkoý fhðk{kt ykðe níke.) Ëw:¾-ËËkou yLku fXýkEyku
WÃkh Mkçkú fhðk{kt nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{) WËknhý MðYÃk
níkk. ÞÍeË rçkLk {ÞMkhn Vh{kðu Au fu, ßÞkhu yÕ÷knÃkkfu yiÞqçk
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lku {k÷ yLku Ëki÷ík ðøkuhu ËwrLkÞkLke çkÄe s Lkuy{íkkuÚke
¾k÷e fheLku yks{kÞþ fhe, íkku íku{ýu Vkhuøk ÚkELku yÕ÷kn íkyk÷kLke
ÞkË yLku EçkkËík{kt ykuh ðÄkhu {nuLkík þY fhe ËeÄe yLku yÕ÷kn
íkyk÷kLku rðLktíke fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! nwt íkkhku þw¢ yËk fYt
Awt fu, íkU {Lku {k÷-r{Õfík íkÚkk ËwrLkÞkLke Ëki÷ík yLku yð÷kË yÃkoý
fhe, suLke {nkuççkík {khk rË÷Lkk yuf-yuf ytþ WÃkh AðkE økE. ÃkAe
íkuLkk WÃkh Ãký þw¢ yËk fYt Awt fu, íkU {Lku íku çkÄe ðMíkwykuÚke Vkhuøk yLku
¾k÷e fhe ËeÄku yLku nðu {khk yLku íkkhk Ëhr{ÞkLk yz[ý çkLkLkkhe
fkuE ðMíkw çkkfe Lk hne.
nkrVÍ EçLku f»keh «Míkwík rhðkÞík Lkf÷ fÞko ÃkAe ÷¾u Au fu,
ðnçk rçkLk {wLkççknÚke yk rfMMkkLke ½ýe ÷ktçke rhðkÞíkku Lkf÷ ÚkE
Au, su{kt “økhkçkík” (LkðkE Ãk{kzu yuðe ðkíkku) òuðk {¤u Au yLku
÷ktçke Au, íkuÚke y{u Akuze ËeÄe Au.
{ki÷kLkk y.hne{ MkkrËf (hn.) ÷¾u Au fu, nÍhík yiÞqçk (y÷i.)
Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu ËwrLkÞk{kt Ëhuf «fkhu ÄLk-Ëki÷ík, s{eLk-òøkehÚke
½ýkt s ¾wþnk÷ çkLkkÔÞk níkk. çknku¤e ¾uíkeðkze yLku Ëhuf «fkhLkk
yMktÏÞ òLkðhku níkk. MkUfzku f{kW ÷kutze-økw÷k{ níkk. Lkuf yð÷kË{kt
½ýk Ãkwºkku íku{s Ãkwºkeyku níke. ð¤e, {hS {kVf ÃkÂíLk Ãký çknw íkkçkuËkh
níkk, íku{Lkwt Lkk{ hne{k níkwt, su ÞqMkwV (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk Ãkkiºke níkk.
nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{) ½ýk s þw¢økwÍkh níkk, Ãkhtíkw yÕ÷kn
íkyk÷kyu íku{Lku yks{kÞþ{kt LkktÏÞk. ¾uíkhku çk¤e økÞk, ôx, çkfhkt
ðøkuhu òLkðhku {he økÞk. Mk½¤e yð÷kË yufMkk{xe {fkLk Lke[u ËçkkE
{he. Ãkkuíku VkuÕ÷kykuLke çke{khe{kt MkÃkzkÞk yLku íkuÚke þheh{kt fezk Ãkze
ËwøkOÄ {khðk ÷køÞwt. ËkuMík-rçkhkËhku swËk ÚkE økÞk. yk¾hu Ëw~{Lkkuyu
þnuhÚke çknkh fkZe {qõÞk. {kºk yuf÷kt ÃkíLke s MkkÚku hÌkk. ytíku íku
Ãký øk¼hkðk ÷køÞk. Aíkkt suðe heíku Lkuy{íkLke nk÷ík{kt nÍhík yiÞqçk
(y÷ÞrnMMk÷k{) þw¢ fhíkk níkk, íkuðe s heíku Ãkerzík nk÷ík{kt Mkçkú
fhíkk hÌkk. EçLku yççkkMk (hËe.)Lke rhðkÞík {wsçk yZkh ð»ko ÃkAe
íktËwhMíkeLke Ëwyk {ktøke íkku hn{íkLkku ËrhÞku òuþ{kt ykÔÞku yLku yÕ÷kn
íkyk÷kyu s{eLk{ktÚke yuf Íhku fkZâku. íkuLkk ÃkkýeÚke LnkÞk yLku çkeò
ÍhkLkwt Ãkkýe ÃkeÄwt. suÚke íkÆLk íktËwhMík ÚkE økÞk íku{s yÕ÷kn íkyk÷kyu
{hu÷e yð÷kË fhíkkt çkeS çk{ýe yð÷kË ykÃke. ð¤e, íku{Lku íÞkt
MkkuLkkLkkt íkez ðhMkkÔÞkt, íkuÚke ¾qçk {k÷Ëkh ÚkE økÞk. Mkkhktþ fu Ëhuf
«fkhu Mkkhe nk÷ík{kt fhe ËeÄk. íktËwhMíkeLke Ëwyk {ktøkðk{kt yLkuf
fkhýku çkíkkððk{kt ykÔÞk Au. yuf rhðkÞík{kt Au fu, y{wf ËkuMíkkuyu
yu Ãký fÌkwt fu, yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)yu fkuE {nkLk ÃkkÃk fÞwO Au,
íkuÚke s ykx÷k ð»kkouÚke Ãkezkðk Aíkkt nS {kV Úkíkwt LkÚke. íkku yk ðkík
MknLk Lknª fhe þfðkÚke Ëwyk {ktøke. çkeS rhðkÞík{kt Au fu, ßÞkhu
fezk yk¾k þhehLkwt {ktMk ¾kE økÞk yLku ytíku rË÷ íkÚkk S¼ ¾kðkLkku
ð¾ík ykÔÞku íÞkhu Ëwyk {ktøke fu, Þk E÷kne ! rË÷ íkkhk «u{Lkwt MÚkkLk
yLku S¼ íkkhe ÞkËLkwt MkkÄLk Au. yuLku yk¤ Lk ykððe òuEyu {kxu
íktËwhMíke ykÃk. yu rMkðkÞ çkeS Ãký rhðkÞíkku Au. Mkkhktþ fu, Mkki ðkíkku
yufºk ÚkðkÚke ¾kMk Ëw~{LkkuLke çkunË EíkhkS (½{tz, yr¼{kLk) òuELku
çknw ykrsÍeÃkqðof Ëwyk fhe.
{ík÷çk fu, yu{kt nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{) Ãkh íkku yk f]Ãkk
ÚkE yLku Mk½¤k EçkkËík fhLkkhkyku {kxu yuf çkkuÄÃkkX yLku ÞkËøkkh
çkLke økE fu, ßÞkhu Ãký fkuE Lkuf çktËk Ãkh ËwrLkÞk{kt Ëw:¾ ykðu íkku
nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke {kVf yzøkíkkÚke Mkçkú fhe {kºk
yÕ÷knÃkkfLke s Mk{ûk Þk[Lkk fhu fu íkuÚke yÕ÷kn íkyk÷k íkuLkk WÃkh
f]Ãkkár»x fhu. çkeswt yuðe yks{kEþ Úkíke ÔÞÂõík {kxu yu{ Lk Mk{su
fu yÕ÷kn íkyk÷k íkuLkkÚke LkkhkÍ Au.
nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke Ëwyk MkçkúLkk r¾÷kV LkÚke :
nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{) yk Mk¾ík çk÷k{kt fu çkÄe s
{k÷-òÞËkË yLku ËwrLkÞkLke Ëki÷íkÚke y÷øk ÚkELku yuðe þkherhf
çke{khe{kt MkÃkzkE økÞk fu, ÷kufku ÃkkMku ykðíkkt Ãký øk¼hkðk {ktzâk.
ðMíkeLke çknkh yuf f[hku-Ãkqtòu Lkkt¾ðkLke søÞkyu Mkkík ð»kkou yLku y{wf
{rnLkk Ãkzâk hÌkk. õÞkhuÞ nkÞðkðu÷k, rð÷kÃk fu rþfkÞíkLkwt fkuE ðkõÞ
S¼ WÃkh ykÔÞwt Lknª. Lkuf ÃkíLke ÷GÞk {kuníkh{kyu rðLktíke Ãký fhe
fu, ík{khe íkf÷eV ½ýe ðÄe økE Au, yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku Ëwyk fhku
fu, yk íkf÷eV Ëqh ÚkE òÞ ! íkku Vh{kÔÞwt fu, {U rMk¥kuh ð»kkou rçkÕfw÷
íktËwhMík yÕ÷kn íkyk÷kLke yøkrýík Lkuy{íkku yLku Ëku÷ík{kt ÃkMkkh
fÞko. þwt íkuLkk {wfkçk÷k{kt Mkkík ð»kkou {wMkeçkík{kt økwÍkhðk {w~fu÷ Au ?
ÃkÞøkBçkhe áZ rLkùÞ, Mkçkú, MknLkþe÷íkk yLku {sçkqíkeLke yu ÃkrhÂMÚkrík
níke fu, Ëwyk fhðkLke Ãký ®n{ík fhíkk Lk níkk fu, õÞktf íku Mkçkú rðYØ
Lk ÚkE òÞ. (ßÞkhu fu yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku Ëwyk fhðe yLku ÃkkuíkkLke
{ktøkýe yLku íkf÷eV hsq fhðe çkuMkçkúe{kt Mkk{u÷ LkÚke.) ytíku yuðwt fkhý
çkLÞwt fu, suýu íku{Lku Ëwyk fhðk {kxu {sçkqh fhe ËeÄk yLku su{fu WÃkh
÷¾ðk{kt ykÔÞwt Au fu, yk Ëwyk {kºk Ëwyk s níke, fkuE çkuMkçkúe Lk níke.
yÕ÷knÃkkfu íku{Lke MkçkúLke rðþu»kíkk WÃkh ÃkkuíkkLkk f÷k{{kt {tsqheLke
{nkuh {khe ËeÄe Au. Vh{kÔÞwt fu, “EÒkk ðsËTLkknw MkkrçkhLk” (38:44)
íku fkhýLkk ðýoLk{kt ½ýe çkÄe rhðkÞíkku rðrðÄ «fkhLke yLku ÷tçkký{kt
Au. ykÚke yºku íkuLkku WÕ÷u¾ Akuze Ëuðk{kt ykðu Au.
EçLku yçke nkrík{u nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku yççkkMk (hËe.)Úke
rhðkÞík fhe Au fu, (ßÞkhu nÍhík yiÞqçk y÷i.Lke Ëwyk fçkq÷ ÚkE yLku
íku{Lku nwf{ ÚkÞku fu s{eLk WÃkh yuze {khku, íÞktÚke MðåA ÃkkýeLkwt Íhýwt
Vqxþu, íkuLkkÚke økwMk÷-MLkkLk fhku yLku íkuLkwt Ãkkýe Ãkeyku íkku yk Mk½¤ku
hkuøk íkuLkkÚke Ëqh ÚkE sþu. nÍhík yiÞqçk y÷i.yu íku «{kýu fÞwO. Mk{økú
þheh su sÏ{kuÚke [qh níkwt yLku nkzfktyku rMkðkÞ ftE hÌkwt Lk níkwt, íku
ÍhýktLkk ÃkkýeÚke MLkkLk fhíkkt s Mk{økú þheh, [k{ze yLku ðk¤ yufkyuf
ÃkkuíkkLke {q¤ ÃkrhÂMÚkrík WÃkh ykðe økÞk) yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkk
{kxu sÒkíkLkk ð†ku {kuf÷e ËeÄk, íku ÃkrhÄkLk fÞko yLku íku f[hk-ÃkqtòÚke
y÷øk ÚkELku yuf ¾qýk{kt çkuMke økÞk. ÃkíLke {kuníkh{k xuð «{kýu
íku{Lke Ëu¾hu¾ hk¾ðk {kxu ykÔÞk, íkku íku{Lku ÃkkuíkkLkk MÚk¤u Lk òuELku
hzðk ÷køÞk. nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{) suyku yuf ¾qýk{kt
çkuXk níkk, íku{Lke ÃkíLkeyu íku{Lku yku¤ÏÞk Lknª. fkhý fu íku{Lke nk÷ík
çkË÷kE økE níke. íku{ýu ÃkqAâwt fu, nu ¾wËkLkk çktËk ! þwt ík{Lku ¾çkh Au
fu, íku çke{khe{kt MkÃkzkÞu÷ ÔÞÂõík su ynªÞkt Ãkzâk hnuíkk níkk, íku õÞkt
[kÕÞk økÞk ? þwt fqíkhk yÚkðk ðYyu Vkze ¾kÄk ? yLku y{wf Mk{Þ
MkwÄe íku çkkçkíku íku{LkkÚke ðkík[eík fhíkk hÌkk. yk çkÄwt Mkkt¼¤eLku yiÞqçk
(y÷Þrn-MMk÷k{)yu çkíkkÔÞwt fu, nwt s yiÞqçk Awt. Ãkhtíkw ÃkíLkeyu nsw
MkwÄe Ãký yku¤ÏÞk Lknª. fnuðk ÷køÞk fu, nu yÕ÷knÃkkfLkk çktËk ! þwt
ík{u {khe MkkÚku {Íkf fhku Aku ? íÞkhu Vhe yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)
yu Vh{kÔÞwt fu, rð[kh fhku, nwt s yiÞqçk Awt. yÕ÷knÃkkfu {khe Ëwyk
fçkq÷ fhe {kYt þheh íktËwhMík fhe ËeÄwt. nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)
Vh{kðu Au fu, íÞkhçkkË yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke {k÷ yLku Ëki÷ík Ãký
íku{Lku Ãkhík ykÃke ËeÄe yLku yð÷kË Ãký yLku yð÷kËLke MktÏÞk Mk{kLk
ðÄkhu yð÷kË Ãký ykÃke ËeÄe. (EçLku f»keh)
nÍ. EçLku {MkTWË (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lkk
Mkkík Ãkwºkku yLku Mkkík Ãkwºkeyku níke. yk {wMkeçkíkLkk Mk{Þ{kt íku çkÄk {]
íÞw ÃkkBÞk níkk. ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku hkník ykÃke, íkku íku{Lku
Ãký Vheðkh MkSðLk fhe ËeÄk yLku íku{Lke ÃkíLkeLku çkeS yð÷kË Ãký
yux÷e ðÄkhu ÃkuËk ÚkE. suLku fwhTykLk{kt “ðr{»÷nw{ {ynw{” ðzu
Vh{kððk{kt ykÔÞwt Au. yÕ÷k{k »kyT÷çkeyu Vh{kÔÞwt Au fu, yk rLkðuËLk
ònuh fwhTykLkLke ykÞík MkkÚku ðÄkhu rLkfx Au. (fwíkwoçke)
nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke Ëwyk :
yLku yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt ðýoLk fhku, ßÞkhu fu íku{ýu (Mk¾ík
{ktËøke{kt) ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLku ÃkwfkÞkou fu, {Lku Eò Ãknkut[e hne Au yLku
íkwt Mkki ËÞk¤wyku fhíkkt ðÄw ËÞk¤w Au. (83) Vhe y{u íku{Lke Ëwyk fçkq÷
fhe ÷eÄe yLku íku{Lku su Ëw:¾ níkwt íku Ëqh fhe ËeÄwt yLku y{u íku{Lku ({ktøÞk
rðLkk s) íku{Lkwt fwxwtçk ykÃÞwt yLku íku{Lke MkkÚku íkux÷k s çkeò (ykÃÞk.)
y{khe ¾kMk hn{íkLkk fkhýu íkÚkk çktËøke fhLkkhkyku {kxu ÞkËøkeheLkk
fkhýu. (84) yLku nÍhík EM{kE÷ (y÷ÞrnMMk÷k{) íkÚkk nÍ. EËheMk
(y÷ÞrnMMk÷k{) yLku Íw÷rfV÷ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkwt ðýoLk fhku, yu Mkki
Mkçkh fhLkkhk níkk. (8Ãk) yLku y{u íku{Lku y{khe (¾kMk) hn{ík{kt ÷E
÷eÄk níkk. çkuþf, íkuyku Lkufçkgku{ktÚke níkk. (86)
yLku ík{u y{khk çktËk nÍ. yiÞqçk (y÷i.)Lku ÞkË fhku, ßÞkhu fu
íku{ýu ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLku ÃkkufkÞko fu, þÞíkkLku {Lku hts yLku íkf÷eV
Ãknkut[kze Au (yLku yk hts yLku íkf÷eV y{wf íkVMkehfkhkuLkk {ík «{kýu
yu Au, su E{k{ yn{Ë hn.yu ‘rfíkkçkwÍTÍwnTË’{kt nÍ. EçLku yççkkMk
hËe.Úke rhðkÞík fhe Au fu, nÍ. yiÞqçk y÷i.Lke çke{kheLkk Mk{Þøkk¤k{kt
yuf ð¾íku þÞíkkLk yuf nfe{ MðYÃku nÍhík yiÞqçk y÷i.Lke ÃkíLkeLku
{éÞku níkku, íku{ýu íkuLku nfe{ Mk{SLku E÷ksLke Ëh¾kMík fhe, íkuýu
fÌkwt, yk þhík Au fu, òu íku{Lku MkkYt ÚkE òÞ íkku yuðwt fne ykÃksu fu
{U íku{Lku íktËwhMíke ykÃke yLku nwt ftE ¼ux Mkkuøkkík EåAíkku LkÚke. ÃkíLkeyu
yiÞqçk y÷i.Lku yk çkkçkíkLkwt ðýoLk fÞwO. íku{ýu fÌkwt fu, ¼÷e ykihík ! íku
íkku þÞíkkLk níkku. nwt ð[Lk ÷ô Awt fu, òu yÕ÷kn íkyk÷k {Lku íktËwhMíke
ykÃkþu íkku nwt íkLku Mkku ÷kfzeyku {kheþ. çkMk, yiÞqçk y÷i.Lku Mk¾ík hts
ÃknkutåÞku yu çkkçkíku fu {khe çke{kheLkk fkhýu þÞíkkLkLkku yux÷u MkwÄe
nkuMk÷ku ðÄe økÞku fu, ¾kMk {khe ÃkíLke ÃkkMku ykðk þçËku fnuzkððk EåAu
Au, su Ëu¾eíke heíku rþfoLkwt fkhý Au. ¼÷u íkk’ðe÷ fhðkÚke {wr~hf Lk
ÚkkÞ, òu fu nÍhík yiÞqçk y÷i. ÃkkuíkkLke çke{khe Mkkhe Úkðk {kxu yøkkW
Ãký Ëwyk fhe [qõÞk níkk, Ãkhtíkw yk ½xLkkÚke ðÄkhu Ëw:¾e ÚkÞk yLku
Mkkhk ÚkðkLke Ëwyk {ktøke. çkMk, y{u íku{Lke Ëwyk fçkq÷ fhe yLku nwf{
ykÃÞku fu) ÃkkuíkkLkk Ãkøk (s{eLk WÃkh) {khku. (yux÷k {kxu s{eLk WÃkh
Ãkøk {kÞko íkku íÞktÚke yuf Íhýwt Vqxe LkeféÞwt. -hðknw yn{Ë hn.)
(çkMk, y{u íku{Lku fÌkwt fu, yk ík{khk {kxu) LnkðkLkwt Xtzw Ãkkýe Au
yLku ÃkeðkLkwt (yux÷u fu íku{kt MLkkLk fhku yLku Ãkeyku Ãký. yux÷k {kxu
MLkkLk fÞwO yLku ÃkeÄwt Ãký yLku rçkÕfw÷ MkkòMk{k ÚkE økÞk) yLku y{u
íku{Lku íku{Lkwt fwxwtçk yÃkoý fÞwO yLku íku{Lke MkkÚku (økýíkhe{kt) íku{Lkk
çkhkçkh yLÞ Ãký (ykÃÞk) ÃkkuíkkLke ¾kMk hn{íkLkk fkhýu yLku çkwrØ-
þk¤eyku {kxu ÞkËøkehe hnuðkLkk fkhýu yux÷u fu çkwrØþk¤eyku ÞkË
hk¾u fu yÕ÷kn íkyk÷k Mkçkú fhLkkhkykuLku fuðku çkË÷ku ykÃku Au yLku
nðu yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)yu ÃkkuíkkLke fMk{ Ãkqhe fhðkLkku EhkËku
fÞkou, Ãkhtíkw fkhý fu íku{ýu yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ½ýe Mkuðk fhe
níke yLku íku{LkkÚke fkuE økwLkkun Ãký ÚkÞku Lk níkku yux÷k {kxu yÕ÷kn
íkyk÷kyu ÃkkuíkkLke hn{íkÚke íku{Lkk {kxu ½xkzku fÞkou) yLku (fÌkwt fu,
nu yiÞqçk y÷i.) ík{u ÃkkuíkkLkk nkÚk{kt yuf Mk¤eykuLkku Íqzku ÷ku (su{kt
÷kfzkLke Ãkkík¤e Mkku Mk¤eyku nkuÞ) yLku (ÃkkuíkkLke ÃkíLkeLku) íkuLkkÚke {khe
÷ku yLku (ÃkkuíkkLke) fMk{ Lk íkkuzku (yux÷k {kxu yuðwt s ÚkÞwt. ykøk¤
yiÞqçk y÷i.Lkk ð¾ký fhðk{kt ykÔÞk Au fu) çkuþf ! y{u íku{Lku (½ýk)
Mkçkú fhLkkhk ÃkkBÞk. Mkkhk çktËk níkk fu, (yÕ÷kn íkyk÷k íkhV) ½ýk
hwsqyT Úkíkk níkk.
{MkTy÷k yLku çkkuÄÃkkX :
nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke ½xLkk ynªÞkt hMkq÷u fhe{
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku ÄiÞo Ëk¾ððkLke «uhýk ykÃkðk {kxu
÷kððk{kt ykðe Au.
“{MMkrLkÞ~þÞíkkLkw rçkLkwMçkªð ðyÍkçk” (þÞíkkLku {Lku hts yLku
Ãkezk Ãknkut[kze Au) y{wf ÷kufkuyu þÞíkkLkLkk hts yLku Ãkezk Ãknkut[kzðkLke
rðøkík yu ðýoLk fhe Au fu, nÍ. yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{) su çke{khe{kt
MkÃkzkÞk, íku þÞíkkLkLkk «¼kðLkk fkhýu ykðe níke yLku çkLÞwt yu{ níkwt
fu, yuf ð¾íku Vrh~íkkykuyu nÍhík yiÞqçk (y÷Þrn-MMk÷k{)Lkk ½ýk

ð¾ký fÞko. suLkkÚke þÞíkkLkLku ¾qçk E»Þko ÚkE yLku íkuýu yÕ÷knÃkkfLku
Ëwyk fhe fu, {Lku íku{Lkk þheh, {k÷ íkÚkk yð÷kË WÃkh yuðku «¼kð
yÃkoý fh fu su{kt nwt íku{Lke MkkÚku su EåAwt íku fYt. yÕ÷kn íkyk÷kLku
Ãký nÍhík yiÞqçk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke fMkkuxe fhðe níke yux÷k {kxu
þÞíkkLkLku yu yrÄfkh ykÃkðk{kt ykÔÞku yLku íkuýu ykÃk (y÷ÞrnMMk÷k{)
Lku yk çke{khe{kt MkÃkzkðe ËeÄk.
Ãkhtíkw MktþkuÄf íkVMkehfkhkuyu yk ½xLkkLkku hrËÞku ykÃke fÌkwt Au
fu, fwhTykLku fhe{Lkk ¾w÷kMkk «{kýu ytrçkÞk (y÷ÞrnMMk÷k{) WÃkh
þÞíkkLkLku «¼kð «kó ÚkE þfíkku LkÚke. yux÷k {kxu yu þõÞ LkÚke fu
íkuýu ykÃk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku çke{khe{kt LkktÏÞk nkuÞ.
nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke çke{kheLkwt MðYÃk :
fwhTykLku fhe{{kt yux÷wt íkku çkíkkððk{kt ykÔÞwt Au fu, nÍhík yiÞqçk
(y÷i.)Lku yuf Mk¾ík çke{khe ÷køkw Ãkze níke. Ãkhtíkw íku çke{kheLkwt MðYÃk
çkíkkððk{kt ykÔÞwt LkÚke. nËe»kku{kt Ãký íkuLke fkuE rðøkík hMkq÷u fhe{
(Mk÷.)Úke Lkf÷ ÚkE LkÚke. y÷çk¥k, y{wf rLkþkLkeykuÚke yu òý ÚkkÞ
Au fu, íku{Lkk þhehLkk Ëhuf ¼køk WÃkh VkuÕ÷kyku Lkef¤e ykÔÞk níkk.
ynªÞkt MkwÄe fu ÷kufkuLke MkqøkLkk fkhýu íku{Lku yuf f[hkðk¤e søÞkyu
Lkkt¾e Ëuðk{kt ykÔÞk níkk. Ãkhtíkw y{wf MktþkuÄf íkVMkehfkhkuyu yk
rLkþkLkeykuLku Mkk[e MðefkhðkÚke ELfkh fÞkou Au. íku{Lkwt fnuðwt Au fu,
ytrçkÞk (y÷i.) WÃkh çke{kheyku íkku ykðe þfu Au, Ãkhtíkw íku{Lku yuðe
çke{kheyku{kt MkÃkzkððk{kt ykðíkk LkÚke, suLkkÚke ÷kufku Mkqøk fhðk ÷køku.
nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lke çke{khe Ãký yuðe LkÚke nkuE þfíke, çkÕfu íku
fkuE Mkk{kLÞ «fkhLke çke{khe níke yux÷k {kxu íku rLkþkLkeyku su{kt
nÍhík yiÞqçk (y÷i.) íkhV VkuÕ÷eykuLkku MkçktÄ òuzðk{kt ykÔÞku Au
yÚkðk su{kt fnuðk{kt ykÔÞwt Au fu, ykÃk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku f[hkðk¤e
søÞkyu Lkkt¾e Ëuðk{kt ykÔÞk níkk, rhðkÞíkLke ár»xyu yLku íkkŠff heíku
Ãký ¼hkuMkkÃkkºk LkÚke. (Ynw÷ {ykLke yLku ynfk{w÷ fwhTykLk{ktÚke xqtfkðeLku)
nÍhík yiÞwçk y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkkÚke çkkuÄÃkkX :
• yÕ÷kn íkyk÷kLkk su çktËkykuLku íkuLke MkkÚku su «{kýu E~f-{wnççkíkLkku
MkçktÄ nkuÞ Au, íku{Lke fMkkuxe yLku Ãkheûkk íku s «{kýu ðÄwÚke ðÄw
ÚkkÞ Au. yLku íku ßÞkhu Äehs, MknLkrþ÷íkk yLku yzøkíkk MkkÚku
Mkkrçkík hnu Au, íkku yk s fMkkuxeyku yLku íkf÷eVku íku{Lkk Ëhßò
çkw÷tË fhðkLkwt rLkr{¥k çkLku Au. ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{u
íkuLku yk þçËku{kt ðýoLk fÞwO Au fu, ÷kufku{kt MkkiÚke ðÄw Mkg Ãkheûkk
LkçkeykuLke ÚkkÞ Au. íÞkh çkkË Lkuf ÷kufkuLke yLku íÞkh çkkË su
íku{LkkÚke Wíkhíke fûkkLkk nkuÞ íku{Lke ÚkkÞ Au. çkeS nËe»k þheVLkku
¼kðkÚko Ãký yu Au fu, {kýMkLke íkuLkk ËeLkLke {sçkqíke «{kýu fMkkuxe
÷uðk{kt ykðu Au. òu íku ËeLk WÃkh {ÍçkqíkeÚke ÷køku÷ku Au, íkku íkuLke
Ãkheûkk Ãký çkeò ÷kufkuÚke ðÄkhu ÚkkÞ Au.
• EÍÍík, {kLk-{íkoçkk yLku ði¼ððk¤e ÍªËøke{kt {kýMk {kxu yÕ÷kn
íkyk÷kLkku þw¢ yËk fhðku {w~fu÷ LkÚke. òu {kýMk{kt ½{tz yLku
íkfççkwh Lk nkuÞ íkku WÃkfkh {kLkðku ½ýku ykMkkLk Au. Ãkhtíkw {wMkeçkík,
hts, øk{ yLku íktøkËMíke, çke{khe íkÚkk økheçke{kt yÕ÷knÃkkfLkk
VUMk÷kÚke hkÍe hnuðwt yLku ÍwçkkLk WÃkh fkuE rþfkÞík Lk ÷kððe
½ýwt s {w~fu÷ fk{ Au. {kxu ßÞkhu yÕ÷knÃkkfLkku fkuE çktËku ykðe
ÃkhuþkLke{kt yzøkíkk yLku MknLkrþ÷íkk MkkÚku Äehs yLku þw¢ yËk
fhu Au, íkku ÃkAe yÕ÷knÃkkfLke hn{ík Ãký òuþ{kt ykðu Au. ÃkAe
íkuLku ËeLk-ËwLÞk çkÒkuð{kt MkV¤íkk ykÃku Au. nÍhík yiÞwçk (y÷i.)
Lkwt WËknhý yuLkku Sðtík Ëk¾÷ku Au. (Mkq.ytrçkÞk : Yfqy-6)
• {kýMku fkuEÃký nk÷ík{kt yÕ÷knÃkkfLke hn{íkÚke LkkWB{eË Lk Úkðw
òuEyu. fkhýfu LkkWB{eËe fw£ Au. yLku yk{ Lk Mk{sðw òuEyu
fu, {wMkeçkík-çk÷k Võík økwLkknkuLku fkhýu s ykðu Au, çkÕfu Lkuf çk-
tËkykuLke Ãký Mkçkú yLku þw¢Lke fMkkuxe íku{Lkk Ëhßò ðÄkhðk {kxu
ÚkkÞ Au.
• 5rík-ÃkíLkeLkk MkçktÄku{kt ðVkËkhe yLku Äehs MkkÚku yzøk hnuðw MkkiÚke
ÃkMktË ðMíkw Mk{sðk{kt ykðu Au. yux÷k s {kxu þÞíkkLkLkwt MkkiÚke
ÃÞkY fk{ çkÒkuð ðå[u swËkE fhkððkLkwt Au. ÞnqËeyku nkYík-{kYík
Lkk{e Vrh~íkkyku ÃkkMku Ãký su òËwLkk fk{ku {kxu síkk níkk, íku{kt
Ãký Ãkrík-ÃkíLke ðå[u swËkE Ãkzkððk {kxu s ðÄw síkk níkk.
nÍhík yiÞwçk (y÷.)Lke ÃkíLkeyu yuf ðVkËkh, yk¿kktrfík, n{ËËo
yLku øk{Ïðkh ÃkíLke íkhefu ykÃkLke çke{khe{kt ykÃkLku MktÃkqýo MkkÚk-Mknfkh
P nÍhík ÞqLkwMk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík ÞqLkwMk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 7 (Mkkík)
fki{kuLke rnËkÞík-{køkoËþoLk rðþu yÕ÷knÃkkfLke MkwÒkík Au fu, ßÞkhu íku
fki{ LkçkeLke ËyðíkLkku ÷økkíkkh ELfkh fhðk ÷køku yLku ÍwÕ{-yíÞk[khLku
ÃkkuíkkLkku SðLkæÞuÞ çkLkkðe ÷u, yLku Lkçke íku ÷kufku {kxu yÍkçkLke ykøk-
kne ykÃke Ëu, íkku ÃkAe íku fki{ {kxu Võík çku hMíkkyku çkkfe hnu Au. (1)
yÍkçk ykÔÞk Ãknu÷k E{kLk ÷E ykðu yLku yÍkçkÚke Mkwhrûkík ÚkE òÞ
yÚkðk (h) yÍkçkÚke n÷kf-çkhçkkË ÚkE òÞ. yLku yk yþõÞ Au fu,
LkçkeLke yÍkçkLke ¾çkh ykÃÞk çkkË íku ÷kufku yÍkçk Ãknu÷k E{kLk Lk
÷kðu yLku Aíkkt yÍkçkÚke çk[e òÞ.
nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{, nÍ. Mkkr÷n y÷ÞrnMMk÷k{, nÍ.
÷qík y÷ÞrnMMk÷k{, nÍ. nqË y÷ÞrnMMk÷k{ ðøkuhuLke fki{ku WÃkh
yÍkçkLke ¾çkh çkkË Ãký E{kLk Lk ÷kððkLku ÷E yÍkçkku ykÔÞk yLku
íku ÷kufku n÷kf ÚkE økÞk. Võík nÍ. ÞqLkwMk y÷ÞrnMMk÷k{Lke fki{Lkku
Ëk¾÷ku yuðku Au fu, íku{ýu yÍkçk ykÔÞk Ãknu÷k íkkiçkk fhe ÷eÄe yLku
yÕ÷knÃkkfu íku{Lke íkkiçkk fçkq÷ fhe íku{Lku yÍkçkÚke çk[kðe ÷eÄk.
ytrçkÞkyu rfhk{ MkkÚku yÕ÷knÃkkfLkku {k{÷ku ½ýku s LkkÍwf nkuÞ
Au. íku{Lku ðneLkk {køkoËþoLk nuX¤ çkÄk fk{ku fhðkLkk nkuÞ Au. ðneLke
hkn òuÞk ðøkh LkkLkw Mkh¾w fk{ Ãký íku fhe þfíkk LkÚke. íku{kt shk Ãký
ykøk¤-ÃkkA¤ ÚkE sðkÚke yÕ÷knÃkkf íkhVÚke Mkg fMkkuxe fhðk{kt ykðu
Au. Ãkhtíkw MkkÚku {wnççkík yLku {ËË Ãký þk{u÷ hnu Au. yLku íku Lkçke Ãký
ÃkkuíkkLke yu LkkLke Mkh¾e ¼q÷ Úkðk WÃkh {kVe yLku íkkiçkk-EÂMíkøkVkh
fhðk {ktzu Au. nÍhík ykË{ (y÷i.), nÍhík Lkqn (y÷i.) yLku nÍhík
ÞqLkwMk (y÷i.) ÃkkuíkkLke ¼q÷kuLku ÷E íkhík s {kVe {ktøkðk {ktzu Au. yLku
yÕ÷knÃkkf íku {kV fhe ÃkkuíkkLkk ¾kMk çktËkyku íkhefu íku{Lkwt ðýoLk Ãký
fhu Au. su ÷kufku fwhTykLk þheVLke yk ðýoLkþi÷eÚke ðkfuV LkÚke nkuíkk,
íku yk{kt Äkufku ¾kÞ òÞ Au, yLku Lkçkeyku rðþu yu÷Vu÷ çkfðkMk fhe
Ëu Au. yÕ÷kn íkyk÷k íkku íku{Lku {kV fhe {wÂÏ÷Mk çktËk íkhefu MktçkkuÄu
Au, yLku çktËkyku íku{Lke rðþu ÷¾ðk{kt ytfwþ hk¾íkk LkÚke.
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke rðøkíkðkh ½xLkk :
yLku {kA÷eðk¤k (ÞqLkwMk y÷i.)Lkwt ðýoLk fhku, ßÞkhu íku økwMMku ÚkE
[kÕÞk økÞk yLku íku Äkhíkk níkk fu, y{u íku{Lku yu ðkík Ãkh Ãkfzeþwt Lkrn.
ÃkAe íku{ýu ytÄfkhku{kt (yÕ÷knÃkkfLku) ÃkwfkÞko fu íkkhk rMkðkÞ fkuE {yTçkqË
LkÚke. íkwt (Mkki ¾k{eykuÚke) Ãkrðºk Au. çkuþf, nwt s fMkqhðkLk Awt, (87) suÚke
y{u íku{Lke Ëwyk fçkq÷ fhe ÷eÄe yLku íku øk{Úke íku{Lku Aqxfkhku ykÃÞku yLku
yuðe s heíku y{u (çkeò) E{kLkðk¤kykuLku (Ãký) çk[kðe ÷Eyu Aeyu.
(88)
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) rnÍfe÷ çkkËþknLkk Mk{Þ{kt níkk. yufktík-
ðkMk{kt EçkkËíkLkk ½ýk WíMkkne níkk. yÕ÷kn íkyk÷kyu yu{Lku {wrMk÷
rsÕ÷kLkk LkuLkðk þnuh{kt {wþrhfkuLke rnËkÞík {kxu {kufÕÞk, íkku íkuykuLku
{qŠíkÃkqòÚke hkufe MkíÞ {køko íkhV çkku÷kÔÞk. Ãkhtíkw íkuykuyu {kLÞwt Lkrn,
WÕxk {~fheyku fhðk ÷køÞk yLku rËLk-«ríkrËLk íkuykuLke þhkhík yLku
yËkðík{kt ð]rØ Úkíkkt íkuykuÚke Lkkhks ÚkE yÍkçk {kxu çkËTËwyk fhe yLku
ºký rËðMk{kt yÍkçk ykððkLkku ðkÞËku fhe Ãkkuíku íÞktÚke økwMMkk{kt Lkef¤e
økÞk yLku íku MkçktÄe ¾wËkE nwf{ {¤ðkLke hkn Lk òuE. íku ÃkAe ºkesu
rËðMku ÷kufkuyu yÍkçkLkk r[öku òuÞk, íkuÚke íkuykuLku yÍkçkLke ¾kíkhe ÚkE
økE íkku øk¼hkELku çkk¤fku, Ãkþwyku MkwØktLku MkkÚku ÷E støk÷{kt LkeféÞk.

Mkki hzðk ÷køÞk yLku Mkk[e íkkiçkk fhe, {qŠíkyku ¼ktøke Lkkt¾e LkçkeLke ík-
kçkuËkhe fhðkLkku fhkh fÞkou yLku nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lku þkuÄðk ÷køÞk.
íkuÚke ykðLkkh yÍkçk x¤e økÞku. yk çkksw nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lku ¾çkh
{¤e fu íku ÷kufku WÃkh yÍkçk ykÔÞku LkÚke, íkuÚke ÃkkuíkkLkk sqXk XhðkLke
çkefÚke ¾wËkE nwf{ rðLkk s ðÄw ykøk¤ fq[ fhíkk ËrhÞk rfLkkhu Ãknkut[e
ðnký{kt çkuXk íkku íku yÄðå[u zqçkðkLke yýe Ãkh ykÔÞwt. suÚke ÷kufkuyu
yuf {kýMkLku ËrhÞk{kt Lkkt¾e Ëuðk rð[kÞwO. fux÷kfu fÌkwt : ðnký{kt fkuE
økw÷k{ ÃkkuíkkLkk {kr÷fÚke LkkMke Aqxu÷ku Au, suÚke ËrhÞk{kt Lkk¾ðk {kxu
{kýMk Lk¬e fhðk ðkhtðkh r[êe Lkk¾íkkt nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lkwt s
Lkk{ LkeféÞwt, íkku ykÃk Ãkkuíku s ËrhÞk{kt fqËe Ãkzâk íkku yuf {kuxe Ônu÷
{kA÷e øk¤e økE. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku {kA÷eLku nwf{ ykÃÞku fu, yu
íkkhku ¾kuhkf LkÚke, {kxu yuLku Ãkux{kt Mkt¼k¤e hk¾. shk ykt[ ykððk
Ãkk{u Lknª. íkkYt Ãkux {kºk yu{Lkwt su÷¾kLkwt Au. Ônu÷ {kA÷eLkk Ãkux{kt
[k÷eMk rËðMk hÌkk. íÞkt ytÄfkhku Ëhr{ÞkLk yux÷u hkíkLkk Mk{wÿLkk
íkÚkk {kA÷eLkk ÃkuxLkk ytÄfkhku{kt íkkiçkk {kxu yÕ÷kn íkyk÷kLku Ãkwfkhe
ÃkkuíkkLke ¼q÷ fçkq÷ fhe fu, çkuþf íkkhk MÃk»x nwf{ rðLkk nwt íÞktÚke fq[
fhe økÞku. òu fu ÞqLkwMk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke yk ¼q÷ EsríknkËe ¼q÷
níke. WB{íkeyku {kxu yuðe ¼q÷ku {kV Au, Ãkhtíkw LkçkeykuLkku Ëhòu çkw÷tË
Au. íkuÚke yk {k{÷k{kt ðne ykððkLkku Mkt¼ð Aíkkt íkuLke hkn Lk òuíkkt
[k÷e Lkef¤ðwt LkçkeLke þkLkLku ½xíkwt Lk níkwt. íkuÚke Ãkfz þY ÚkE. yk¾hu
íkkiçkk ÃkAe Lkòík {¤e fu {kA÷eyu rfLkkhu ykðe çknkh fkZe LkkÏÞk,
ÃkAe íÞktÚke íku s þnuh íkhV ÃkkAk økÞk.
{ík÷çk fu yk çkkçkík ftE nÍhík ÞqLkwMk (y÷ÞrnMMk÷k{) MkkÚku
¾kMk LkÚke. su fkuE E{kLkËkh y{Lku yuðe s heíku Ãkwfkhþu, íku ËhufLku
y{u {wMkeçkíkku{ktÚke Lkòík ykÃkeþwt. nËeMkku{kt yk ËwykLke ½ýe VÍe÷ík
ykðe Au yLku WB{íku {wnB{Ëe (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) Ëw:¾ku,
Mktfxku{kt MkËk yu ËwykLku ys{kðe ÷k¼ WXkðíke hne Au.

nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke ½xLkk suLkku y{wf ¼køk íkku Ãkkuíku fwhTykLku
fhe{{kt «Míkwík Au yLku y{wf nËe»kku íkÚkk EríknkMkLke rhðkÞíkkuÚke Mk-
krçkík Au íku yu{ Au fu, nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke fki{ Ehkf{kt {kiMkq÷Lkk
«ÏÞkík MÚk¤ “LkiLkðk”{kt rLkðkMk fhíke níke. íku{Lke MktÏÞk fwhTykLku
fhe{{kt yuf ÷k¾Úke ðÄkhu çkíkkððk{kt ykðe Au. íku{Lke rnËkÞík
{kxu yÕ÷kn íkçkkhf ð íkyk÷kyu nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lku {kufÕÞk íkku
íku{ýu E{kLk ÷kððkÚke ELfkh fÞkou. nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lku yÕ÷kn
íkyk÷kyu nwf{ ykÃÞku fu íku ÷kufkuLku [uíkðýe ykÃke Ëku fu, ºký rËðM-
kLke ytËh-ytËh yÍkçk ykððkLkku Au. nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)yu fki{{kt
íkuLke ònuhkík fhe ËeÄe. nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke fki{u ÃkhMÃkh {~ðhku
fÞkou íkku yu çkkçkík WÃkh çkÄk Mkn{ík ÚkÞk fu, ykÃkýu õÞkhuÞ ÞqLkwMk
(y÷i.)Lku sqXwt çkku÷íkk òuÞk LkÚke. yux÷k {kxu íku{Lke ðkík LkshytËks
fhðkÃkkºk LkÚke. Mk÷kn-{~ðhk{kt yu Lk¬e ÚkÞwt fu, yuðwt òuðk{kt ykðu
fu, nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) hkºku ykÃkýe ytËh ÃkkuíkkLkk MÚk¤u MÚkkÞe
hnu Au, íkku Mk{S ÷ku fu ftE Úkþu Lknª yLku òu íkuyku ynªÞktÚke õÞktf
[kÕÞk òÞ íkku rðïkMk fhe ÷ku fu Mkðkh{kt ykÃkýk WÃkh yÍkçk ykðe
sþu. nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) yÕ÷kn íkyk÷kLkk EhþkË «{kýu hkºku íku
ðMíke{ktÚke Lkef¤e økÞk. Mkðkh ÚkE íkku yÕ÷knÃkkfLkk yÍkçkLkku yuf
fk¤ku Äq{kzku ðkË¤Lkk MðYÃk{kt íku{Lkk {kÚkkyku WÃkh {tzhkðk ÷køÞku yLku
ykMk{kLkLke ô[kEyuÚke Lke[uLke íkhV ykððk ÷køÞku íkku íku{Lku rðïkMk
ÚkE økÞku fu, nðu ykÃkýu çkÄk n÷kf ÚkE sðkLkk Au. yu òuELku íku{ýu
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke þkuÄ¾ku¤ fhe fu íku{Lkk nkÚk WÃkh E{kLk ÷E
ykðeyu yLku yøkkW su ELfkh fhíkk níkk íkuLkkÚke íkðçkk fhe ÷Eyu.
Ãkhtíkw nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) íku{Lku Lk {éÞk íkku Ãkkuíku s ¾kr÷Mk rLkGÞíkÚke
íkðçkk yLku EÂMíkøkVkh{kt ÷køke økÞk. ðMíkeLkk yuf {uËkLk{kt Lkef¤e
ykÔÞk. †eyku, çkk¤fku yLku òLkðhkuLku íku {uËkLk{kt yufXk fhe Ëuðk{kt
ykÔÞk. ftíkkLkLkk fÃkzkt ÃknuheLku fkf÷qËeLke MkkÚku yk {uËkLk{kt íkðçkk fheLku

yÍkçkÚke ÃkLkkn {ktøkðk{kt yuðk {~økq÷ ÚkE økÞk fu, MktÃkqýo {uËkLk ykn
yLku hzðkLke rMkMkfkheykuÚke økqtsðk ÷køÞwt. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke
íkðçkk Mðefkhe ÷eÄe yLku yÍkçk íku{Lkk WÃkhÚke nxkðe Ëuðk{kt ykÔÞku,
su{fu ykÞík{kt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt Au. rhðkÞíkku{kt Au fu, yk rËðMk
ykþqhkLkku yux÷u fu ËMk{e {wnho{Lkku níkku.
yk çkksw nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) ðMíkeLke çknkh yu ELíkuÍkh{kt
níkk fu, nðu çkMk yk fki{ WÃkh yÍkçk LkkrÍ÷ Úkþu, íku{Lku íkðçkk yLku
EÂMíkøkVkhLke òý Lk níke. ßÞkhu yÍkçk x¤e økÞku íkku íku{Lku ®[íkk
ÚkE fu, {Lku sqXku Xhkððk{kt ykðþu. fkhý fu {U yu÷kLk fÞwO níkwt fu,
ºký rËðMkLke ytËh yÍkçk ykðe sþu. yk fki{Lkku fkLkqLk yu níkku fu,
su ÔÞÂõík sqXku økýkÞ yLku íku ÃkkuíkkLkk rLkðuËLkLkk Mk{ÚkoLk{kt fkuE økðkne
hsq Lk fhu íkku íkuLku fík÷ fhe Ëuðk{kt ykðíkku níkku. íkuÚke nÍhík ÞqLkwMk
(y÷i.)Lku ®[íkk ÚkE fu, {Lku sqXku Xhkðe fík÷ fhe Lkkt¾ðk{kt ykðþu.
ytrçkÞk (y÷i.) Ëhuf økwLkknkuÚke yLku Ëhuf «fkhLkk ÃkkÃkkuÚke {kMkq{
nkuÞ Au. Ãkhtíkw {Lkw»ÞLkk Mð¼kð yLku «f]ríkÚke íkuyku Ãký r¼Òk LkÚke. íku
Mk{Þu nÍ. ÞqLkwMk (y÷i.)Lku Mðk¼krðf heíku yu Ëw:¾ ÚkÞwt fu, {U yÕ÷kn
íkyk÷kLkk nwf{Úke yu÷kLk fÞwO níkwt yLku nðu nwt íku ònuhkíkLkk fkhýu
sqXku Xhkððk{kt ykðeþ. nðu ÃkkuíkkLkk MÚk¤u ÃkkAku òô íkku õÞk {kuZu
òô ? yLku fki{Lkk rLkÞ{ «{kýu níÞkLkku ¼kuøk çkLkwt ! yk hts-øk{
yLku ÃkhuþkLkeLke nk÷ík{kt íku þnuhÚke Lkef¤e sðkLkku EhkËku fheLku [k÷e
LkeféÞk. yux÷u MkwÄe fu ¼q{æÞ Mk{wÿLkk rfLkkhk WÃkh Ãknkut[e økÞk.
íÞkt yuf ðnký òuÞwt, su{kt ÷kufku Mkðkh ÚkE hÌkk níkk. nÍhík ÞqLkwMk
(y÷i.)Lku íku ÷kufkuyu yku¤¾e ÷eÄk yLku ¼kzk rðLkk s íku{Lku Mkðkh
fhe ÷eÄk. ðnký hðkLkk ÚkELku ßÞkhu ËrhÞkLke ðå[u ÃknkutåÞwt íkku íku
y[kLkf hkufkE økÞwt. Lk íkku ykøk¤ ðÄu Au yLku Lk s ÃkkA¤ òÞ Au.
ðnkýðk¤kykuyu Ãkkufkh fÞkou fu, y{khk yk ðnkýLke yÕ÷kn íkyk÷k
íkhVÚke yu s þkLk Au fu, ßÞkhu íku{kt fkuE òr÷{ økwLkunøkkh yÚkðk

¼køkuzw økw÷k{ Mkðkh ÚkE òÞ Au, íkku yk ðnký ykÃk{u¤u hkufkE òÞ
Au. íku ÔÞÂõíkLku ònuh fhe Ëuðku òuEyu, suÚke yuf ÔÞÂõíkLkk fkhýu çkÄk
WÃkh {wMkeçkík Lk ykðu.
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) çkku÷e WXâk fu íku ¼køkuzw økw÷k{ yLku øk-
wLkunøkkh nwt Awt. fkhý fu ÃkkuíkkLkk þnuhÚke økkÞçk ÚkELku ðnký{kt Mkðkh
Úkðwt yuf Mðk¼krðf zhLkk fkhýu níkwt, yÕ÷knÃkkfLke {hSÚke Lk níkwt.
íkuLke {hS rðLkk yk heíku ykððwt nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke ÃkÞøkBçkh
íkhefuLke þkLk {wsçk íku{ýu yuf økwLkkun Xhkðe ËeÄku fu, ÃkÞøkBçkhLkwt fkuE
Ãký n÷Lk-[÷Lk yÕ÷knÃkkfLke {hS rðYØ Lk nkuðwt òuEíkwt níkwt. yux÷k
{kxu Vh{kÔÞwt fu, {Lku ËrhÞk{kt Lkkt¾e Ëku íkku ík{u çkÄk yk yÍkçkÚke
çk[e sþku. ðnkýðk¤k íkuLkk WÃkh íkiÞkh Lk ÚkÞk çkÕfu íku{ýu r[êeyku
Lkkt¾e, suÚke r[êe{kt su ÔÞÂõíkLkwt Lkk{ ykðu íkuLku ËrhÞk{kt Lkkt¾e Ëuðk{kt
ykðu. y[kLkf r[êe{kt nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lkwt s Lkk{ Lkef¤e ykÔÞwt.
íkku íku ÷kufkuLku íkuLkk WÃkh ½ýwt ykùÞo ÚkÞwt. íkuÚke ½ýeðkh r[êeyku Lkkt¾e
yLku íku{kt nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lkwt s Lkk{ Lkef¤ðkLkwt ðýoLk WÃkÂMÚkík
Au. “VMkkn{ VfkLk r{Lk÷ {wËnÍeLk.” (37:141)
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke MkkÚku yÕ÷kn íkyk÷kLkku yk ÔÞðnkh
íku{Lkk ¾kMk ÃkÞøkBçkh íkhefuLke þkLkLkk fkhýu s níkku. òu fu íku{ýu
yÕ÷kn íkyk÷kLkk fkuE nwf{Lkku rðhkuÄ fÞkou Lk níkku, suLku økwLkkn yÚkðk
“{yrMkÞík” fnuðk{kt ykðu Au yLku fkuE ÃkÞøkBçkhÚke yuðwt ÚkðkLke
þõÞíkk Ãký LkÚke. fkhý fu íkuyku {kMkq{ (økwLkknkuÚke Ãkrðºk) nkuÞ Au.
Ãkhtíkw ÃkÞøkBçkh íkhefuLkk Wå[ MÚkkLk «{kýu yu ÞkuøÞ Lk níkwt. ynªÞkt
{kºk Mðk¼krðf zhLkk fkhýu fkuE MÚk¤uÚke yÕ÷knÃkkfLkk Eþkhk rðLkk
Lkef¤e sðkLke ½xLkk çkLke níke yLku yu çkkçkík ÃkÞøkBçkh íkhefuLke
þkLkLkk rðYØ nkuðkLkk fkhýu íku{Lke MkkÚku EíkkçkLkku ÔÞðnkh ÚkÞku.
yk çkksw r[êe{kt Lkk{ Lkef¤ðkÚke ËrhÞk{kt Lkkt¾ðkLkku Mkk{kLk íkiÞkh

ÚkE hÌkku níkku yLku çkeS çkksw ½ýe s {kuxe {kA÷e yÕ÷knÃkkfLkk
nwf{Úke {kuZwt Vu÷kððk ÷køke níke fu, íkuyku ËrhÞk{kt ykðu íkku íkuLkk Ãkux{kt
søÞk ykÃku suLku yÕ÷kn íkyk÷kyu «Úk{Úke nwf{ ykÃke hkÏÞku fu,
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lkwt þheh su íkkhk ÃkuxLke ytËh {qfðk{kt ykðþu, íku
íkkhku ¾kuhkf LkÚke çkÕfu y{u íkkhk ÃkuxLku íku{Lkk Úkku¼ðkLkwt MÚk¤ çkLkkÔÞwt
Au. nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) ËrhÞk{kt økÞk íkku íkhík s íku {kA÷eyu íku{Lku
{kuZk{kt ÷E ÷eÄk. íku íku{Lku ËrhÞkLkk íkr¤Þk MkwÄe ÷E síke yLku Ëqh-
Ëqh Vuhðíke hne. y{wf ÷kufkuyu Mkkík rËðMk, y{wf ÷kufkuyu Ãkkt[ rËðMk
íkku y{wfu yuf rËðMkLkk y{wf f÷kfku {kA÷eLkk Ãkux{kt hnuðkLkku Mk{Þ
÷ÏÞku Au. ({Ínhe) ½xLkkLke ðkMíkrðõíkk yÕ÷kn íkyk÷kLku ¾çkh Au. yk
nk÷ík{kt nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)yu yk Ëwyk fhe : “÷k E÷kn EÕ÷k
yLík MkwçnkLkf EÒke fwLíkw r{LkÍT Íkr÷{eLk” (h1:87) yÕ÷knÃkkfu
yu ËwykLku fçkq÷ fhe ÷eÄe yLku rçkÕfw÷ Mkne-Mk÷k{ík nÍhík ÞqLkwMk
(y÷i.)Lku ËrhÞkLkk rfLkkhk WÃkh Lkkt¾e ËeÄk. {kA÷eLkk ÃkuxLke økh{eÚke
íku{Lkk þheh WÃkh fkuE ðk¤ hÌkku Lk níkku. yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke
ÃkkMku ËqÄeLkku yuf ðu÷ku ÷økkðe ËeÄku, suLkk ÃkktËzkykuLkku AktÞzku Ãký nÍ.
ÞqLkwMk (y÷i.) {kxu yuf hkník çkLke økÞku yLku yuf støk÷e çkfheLku
yÕ÷kn íkyk÷kyu Eþkhku fÞkou fu, íku Mkðkhu yLku Mkktsu íku{Lke ÃkkMku
ykðeLku W¼e ÚkE síke níke yLku íkuyku íkuLkwt ËqÄ Ãke ÷uíkk níkk.
yk «{kýu nÍ. ÞqLkwMk (y÷i.)Lke yuf ÷økrÍþ ([qf) WÃkh íkBçken
(íkkfeË) Ãký ÚkE økE yLku ÃkkA¤Úke íku{Lke fki{Lke MktÃkqýo nk÷ík Ãký
íku{Lku òý ÚkE økE.
yk ½xLkkLkk sux÷k rð¼køkku fwhTykLku Ãkkf{kt WÃkÂMÚkík Au yÚkðk
«{ký¼qík nËe»kLke rhðkÞíkkuÚke Mkkrçkík Au íku íkku [ku¬Mk rðïkMkÃkkºk
Au s, çkkfeLkk rð¼køkku yiríknkrMkf rhðkÞíkku Au suLkk WÃkh þheyíkLkk
fkuE {MkTy÷kLkku fkuE ykÄkh {qfe þfkÞ Lknª.

yk MÚk¤u y{wf ÷kufkuÚke yuf ¼Þtfh ¼q÷ ÚkE Au fu, nÍhík ÞqLkwMk
(y÷i.) íkhV rhMkk÷íkLkk Vhòu yËk fhðk{kt WýÃkku hne økÞkLkku MkçktÄ
òuze ËeÄku yLku fki{ WÃkhÚke yÍkçk nxkðe ËuðkLkwt fkhý ÃkÞøkBçkhLke
WýÃk-yk¤MkLku Xhkðe ËeÄwt yLku yu s WýÃk-yk¤MkLku (yÕ÷knÃkkfLkk)
¢kuÄLkwt fkhý çkíkkÔÞwt. suLkwt ðýoLk “Mkqhyu ytrçkÞk” yLku “Mkqhyu
Mkk^Vkík”{kt ykÔÞwt Au. íku Mk{fk÷eLk ÷kufkuLkk ¼q÷ ¼hu÷k ðkõÞku Lke[u
{wsçk Au :
ytrçkÞk (y÷i.)Lkwt økwLkknkuÚke {kMkq{ nkuðwt yuf Mkðoøkúkne yfeËn
Au, suLkk WÃkh Mk{økú WB{íkLkku EsT{kyT Au. íkuLke rðøkíkku{kt y{wf øk-
kiý {ík¼uË Ãký nkuE þfu Au fu, yk Ãkrðºkíkk Ëhuf «fkhLkk LkkLkk-{kuxk
økwLkknkuÚke (yÕ÷knÃkkfLke rnVkÍík) Au yÚkðk Võík {kuxk økwLkknkuÚke
(fçkehn) ? yLku yu fu yk Ãkrðºkíkk{kt LkwçkqÔðík Ãknu÷ktLkku Mk{Þ Mkk{u÷
Au yÚkðk Lknª ? Ãkhtíkw íku{kt fkuE rVhfku yÚkðk fkuE ÔÞÂõíkLkku rðhkuÄ
LkÚke fu çkÄk s ytrçkÞk (y÷i.) Mk{økú rhMkk÷íkLke Vhs yËk fhðk{kt
õÞkhuÞ fkuíkkne fu WýÃk fhe þfíkk LkÚke. fkhý fu ytrçkÞk (y÷i.) {kxu
yuLkkÚke {kuxku fkuE økwLkkun nkuE s LkÚke þfíkku fu, su nkuÆk {kxu yÕ÷kn
íkyk÷kyu íku{Lke rLk{ýqtf fhe Au, íkuyku Ãkkuíku s íku{kt fkuíkkne fhe çkuMku.
yk íkku ÃkkuíkkLkk nkuÆkLke Vhs{kt W½kze ¾ÞkLkík (y«{krýfíkk) Au. suLke
Mkk{kLÞ zkÌkk {kLkðkuÚke Ãký ykþk hk¾e þfkíke LkÚke. yk WýÃkÚke
òu ÃkÞøkBçkhku Ãký {kMkq{ (rLkËkou»k) Lk nkuÞ íkku ÃkAe çkeò økwLkknkuÚke
Ãkrðºkíkk (rnVkÍík) ÷k¼hrník Au.
fwhTykLk yLku MkwÒkíkLkk {sçkqík rMkØktík yLku yfeËn yux÷u fu
ytrçkÞk (y÷i.)Lke Ãkrðºkíkk rðYØ Ëu¾eíke heíku fkuE MÚk¤u fwhTykLk þheV
yÚkðk nËe»k þheV{kt Ãký fkuE çkkçkík Lkshu Ãkzíke, íkku XkuMk Mkðo{kLÞ
rMkØktíkLke Yyu sYhe níkwt fu, íkuLke íkVMkeh yLku rððhýLkk yÚko {kxu
yuðku ¾w÷kMkku þkuÄðku òuEyu fu su fwhTykLk yLku nËe»kLkk fíkE (y[¤)
rMkØktíkkuLke MkkrçkíkeykuÚke rðÃkheík yLku rðhkuÄk¼kMke Lk hnu.

Ãkhtíkw yºku íkku ykùÞosLkf ðkík yu Au fu, «Míkwík ÷u¾fu su ðkíkLku
fwhTykLkLkk Eþkhkyku yLku MkneVyu ÞqLkwMk (y÷i.)Lke rðøkíkkuÚke hsq
fÞko Au, íku MkneVyu ÞqLkwMk (y÷i.){kt nkuÞ íkku nkuÞ ! suLkku RM÷k{Lkk
yLkwÞkÞeyku{kt fkuE ykÄkh LkÚke. yuLkk rðþu fwhTykLkLkku Eþkhku íkku
yuf Ãký LkÚke, çkÕfu ÚkÞwt yu{ Au fu fux÷kÞ {wfÆ{kyku òuzeLku yk
Ãkrhýk{ sçkhËMíkeÚke fkZðk{kt ykÔÞwt Au. «Úk{ íkku yuðwt Äkhe ÷uðk{kt
ykÔÞwt fu nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke fki{Úke yÍkçkLkwt x¤e sðwt yÕ÷kn
íkyk÷kLkk rLkÞ{Lke rðYØ çkLÞwt. su Ãkkuíku yk s ykÞíkLke ðýoLkþi÷eÚke
Ãký rçkÕfw÷ rðYØ Au yLku MktþkuÄLkfkh íkVMkehLkk E{k{kuLkk ¾w÷kMkkykuÚke
Ãký rðYØ Au. íkuLke MkkÚku yuðwt Ãký Äkhe ÷uðk{kt ykÔÞwt fu, yÕ÷kn
íkyk÷kLkk fkÞËkLku yk MÚk¤u yux÷k {kxu íkkuzðk{kt ykÔÞku níkku fu, Ãk-
kuíku ÃkÞøkBçkhÚke rhMkk÷íkLkk VhsLku yËk fhðk{kt fkuíkkneyku ÚkE økE
níke, íkuLke MkkÚku yuðwt Ãký Äkhe ÷uðk{kt ykÔÞwt fu, ÃkÞøkBçkh {kxu yÕ÷kn
íkyk÷k íkhVÚke fkuE ¾kMk Mk{Þ Lkef¤ðk {kxuLkku Lk¬e fhðk{kt ykÔÞku
níkku íku Lk¬e Mk{Þ Ãknu÷kt s ËyTðíkLke VhsLku AkuzeLku nÍhík ÞqLkwMk
(y÷i.) ¼køke Aqxâk.
òu shk Ãký rð[kh yLku LÞkÞÚke fk{ ÷uðk{kt ykðu íkku Mkkrçkík
ÚkE sþu fu, fwhTykLk yLku nËe»kLkku fkuE Ãký Eþkhku yk MðfÂÕÃkík
{wfÆ{kyku íkhV òuðk {¤íkku LkÚke.
Ãkkuíku fwhTykLkLke yk ykÞík Ãknu÷kt ðýoðu÷e çkkçkík WÃkh rð[kh
fhku íkku yu ykÞíkLkk þçËku yk «{kýu Au : “V÷Ô÷k fkLkík....”
suLkku ¼kðkÚko MÃk»x Au fu, ËwrLkÞkLke Mkk{kLÞ ðMíkeðk¤kyku rðþu
yVMkkuMk ònuh fhðkLkk MðYÃku yu Eþkhku Au fu, íkuyku fu{ yuðk Lk ÚkE
økÞk fu, yuðk Mk{Þu E{kLk ÷E ykÔÞk nkuík, su Mk{Þ MkwÄe E{kLk
MðefkÞo yLku ÷k¼ËkÞf nkuÞ Au. yux÷u fu yÍkçk{kt yÚkðk íkku {kuík{kt
MkÃkzkðkÚke Ãknu÷kt-Ãknu÷kt E{kLk ÷E ykÔÞk nkuík íkku íku{Lkwt E{kLk MðefkÞo

ÚkE økÞwt nkuík. Ãkhtíkw nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke fki{ íkuLkkÚke çkkfkík Au
fu íkuyku yÍkçkLke rLkþkLkeyku òuELku yÍkçk{kt MkÃkzkðkÚke Ãknu÷kt s
E{kLk ÷E ykðe íkku íku{Lkwt E{kLk yLku íkðçkk Mðef]ík ÚkE økE.
ykÞíkLkku yk MÃk»x ¼kðkÚko íkku Ãkkuíku çkíkkðe hÌkku Au fu, yºku fkuE
yÕ÷knÃkkfLkku fkLkqLk íkkuzðk{kt LkÚke ykÔÞku, çkÕfu rçkÕfw÷ yÕ÷knÃkkfLkk
fkLkqLk «{kýu s íku{Lkwt E{kLk yLku íkðçkk Mðefkhe ÷uðk{kt ykðe Au.
{kuxk¼køkLkk rððhýfkhku çknhu {wneík, fwíkwoçke, Í{¾þhe, {Ínhe,
Ynw÷ {ykLke ðøkuhuyu ykÞíkLkku yk s ¼kðkÚko ÷ÏÞku Au. su{kt nÍhík
ÞqLkwMk (y÷i.)Lke fki{Lke íkðçkkLkwt MðefkÞo Úkðwt Mkk{kLÞ yÕ÷knÃkkfLkk
fkLkqLk nuX¤ s ÚkÞwt Au.
íkçkhe ðøkuhu rððhýfkhku suyku yk ½xLkkLku nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)
Lke rðþu»kíkk çkíkkðu Au. íku{Lkk{ktÚke Ãký fkuEyu yuðwt fÌkwt LkÚke fu, yk
rðþu»kíkkLkwt fkhý nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke ¼q÷ku níke. çkÕfu íku{Lke fki{Lkwt
Mkk[k rË÷Úke íkðçkk fhðwt yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk ¿kkLk{kt íku fki{Lkwt
rLk¾k÷Mk nkuðwt ðøkuhu fkhýku ÷ÏÞk Au.
ßÞkhu yu òý ÚkE økE fu, nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke fki{ WÃkhÚke
yÍkçk x¤e sðku Mkk{kLÞ fwËhíkLkk fkLkqLk rðYØ níkwt s Lknª, çkÕfu
rçkÕfw÷ íkuLkk «{kýu s níkwt, íkku yu ðkíkLkku ÃkkÞku s Mk{kó ÚkE økÞku.
yu s «{kýu fkuE Ãký fwhTykLke EþkhkÚke yu ðkík Mkkrçkík LkÚke ÚkE
fu, yÍkçkLke [uíkðýe Mkt¼¤kÔÞk ÃkAe nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) yÕ÷kn
íkyk÷kLke {hS rðYØ ÃkkuíkkLke fki{Úke y÷øk ÚkE økÞk, çkÕfu MkkV
ykÞíkku yLku íkVMkehLke rhðkÞíkkuÚke yu s òý ÚkkÞ Au fu, su{ ÃkkA÷e
WB{íkkuLke MkkÚku çkLkíkwt níkwt fu ßÞkhu íku{Lke WB{ík WÃkh yÍkçk ykððkLkku
VUMk÷ku fhe ÷uðk{kt ykðíkku níkku, íkku yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk hMkq÷ yLku
íku{Lkk MkkÚkeykuLku íÞktÚke Lkef¤e sðkLkku nwf{ ykÃke Ëuíkk níkk. su{fu
nÍhík ÷qík (y÷i.)Lke ½xLkkLkk fwhTykLkLkk ðýoLk{kt «Míkwík Au fu, ºký

rËðMk ÃkAe yÍkçk ykðþu, íkku nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lkwt yk MÚk¤uÚke
Lkef¤e sðwt Ëu¾eíkwt Au fu, íku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke s ÚkÞwt Au.
y÷çk¥k, nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Úke fu suyku ÃkÞøkBçkhLkk nkuÆkLke
þkLkLkk ykÄkhu yuf ÷økrÍþ ÚkE yLku íku{kt Ãký Mkqhyu ytrçkÞk yLku
Mkqhyu Mkk^VkíkLke ykÞíkku{kt “Eíkkçk”Lkk þçËku ykÔÞk yLku íkuLkk
Ãkrhýk{u {kA÷eLkk Ãkux{kt hnuðkLke ½xLkk çkLke, íku yuðwt LkÚke fu íku{ýu
rhMkk÷íkLkk Vhs{kt fkuíkkne fhe níke, çkÕfu ½xLkk yu{ Au su WÃkh
«{krýík íkVMkehkuLkk nðk÷kÚke ÷¾ðk{kt ykðe Au fu, ßÞkhu nÍhík ÞqLkwMk
(y÷i.)yu ÃkkuíkkLke fki{Lku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{ «{kýu ºký rËðMk ÃkAe
yÍkçk ykððkLke [uíkðýe Mkt¼¤kðe yLku ÃkAe yÕ÷knÃkkfLke {hSÚke
ÃkkuíkkLkwt MÚk¤ AkuzeLku çknkh [kÕÞk økÞk yLku ÃkkA¤Úke yuðwt Mkkrçkík
ÚkÞwt fu, yÍkçk Lk ykÔÞku. íkku nðu nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lku yuðe ®[íkk
Úkðk ÷køke fu, nwt ÃkkuíkkLke fki{{kt ÃkkAku sEþ íkku {Lku sqXku Xhkð-ðk{kt
ykðþu yLku íku fki{Lkku yuðku rhðks níkku fu, su sqXku Mkkrçkík ÚkE òÞ
íkuLku fík÷ fhe Lkkt¾ðk{kt ykðu. íkku nðu ÃkkuíkkLke fki{ íkhV ÃkkAk ð¤eLku
sðk{kt SðLkku Ãký zh ÚkÞku. yuðk Mk{Þu yuLkk rMkðkÞ yLÞ fkuE {køko Lk
níkku fu, nðu íku ðíkLkÚke rnshík fhðk{kt ykðu. Ãkhtíkw ytrçkÞk (y÷i.)Lke
MkwÒkík yu Au fu, ßÞkt MkwÄe yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke rnshíkLke ÃkhðkLkøke
Lk ykðe òÞ {kºk ÃkkuíkkLkk yr¼«kÞÚke ytrçkÞk (y÷i.) rnshík
LkÚke fhíkk. íkku nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke ÷økrÍþ yu níke fu, yÕ÷kn
íkyk÷kLke ÃkhðkLkøke ykðíkk Ãknu÷kt rnshíkLkku EhkËku fheLku ðnký WÃkh
Mkðkh ÚkE økÞk. su òu fu ÃkkuíkkLke òík{kt fkuE økwLkkun Lk níkku, Ãkhtíkw
ytrçkÞk (y÷i.)Lke MkwÒkíkÚke rðhkuÄk¼kMke níkwt. òu fwhTykLkLke ykÞíkkuLkk
þçËku{kt ®[íkLk fheyu íkku nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke ÷økrÍþ rhMkk÷íkLke
yËkÞøke{kt fkuE fkuíkkne LkÚke, çkÕfu fki{Lkk swÕ{ yLku yíÞk[khÚke
çk[ðk {kxu ÃkhðkLkøke Ãknu÷kt rnshík rMkðkÞ yLÞ ftE Mkkrçkík Lknª
ÚkkÞ. Mkqhyu Mkk^VkíkLke ykÞík yk s rð»kÞ {kxu ÷øk¼øk MÃk»x Au.

su{kt Vh{kÔÞwt Au : “EÍ yçkf E÷÷T VwÂÕfÕ{~nqLk” (37:140) íku{kt
rnshíkLkk EhkËu ðnký WÃkh Mkðkh ÚkðkLku ‘yçkf’Lkk þçËÚke EíkkçkLkk
MðYÃku Ãkrh¼kr»kík fhðk{kt ykÔÞwt Au. suLkku yÚko “fkuE økw÷k{Lkwt ÃkkuíkkLkk
{kr÷fLke ÃkhðkLkøke rðLkk ¼køke sðwt” Au. Mkqhyu ytrçkÞkLke ykÞík{kt
Au : “ðsLLkqrLk EÍTÍnçk {wøkkrËçkLk...” (81:87) su{kt Mðk¼krðf
zhLke çkeLkkyu fki{Úke Sð çk[kðeLku rnshík fhðkLku Eíkkçk MðYÃku yk
Mk¾ík rð»kÞ îkhk ðýoLk Vh{kÔÞwt Au yLku yk çkÄe rhMkk÷íkLke VhòuLke
MktÃkqýo yËkÞøke ÃkAe íku Mk{Þu çkLÞwt níkwt. ßÞkhu fu ÃkkuíkkLke fki{{kt Ãkhík
sðkÚke SðLkku ¼Þ WÃkÂMÚkík ÚkE økÞku.
íkuLkkÚke MÃk»x ÚkE økÞwt fu, rhMkk÷íkLke ËyTðík{kt fkuE fkuíkkneLkk
fkhýu Eíkkçk Lk níkku, çkÕfu EòÍík Ãknu÷kt rnshík fhðkLkk fkhýu Eík-
kçk ÚkÞku Au, su ÃkkuíkkLke heíku fkuE økwLkkun Lk níkku, Ãkhtíkw ytrçkÞk (y÷i.)
Lke MkwÒkíkLkk rðYØ nkuðkLkk fkhýu íkuLkk WÃkh Eíkkçk ykÔÞku Au. «Míkwík
÷u¾f ({wykrMkhu {ðMkqV)Lku y{wf W÷{kyu yk ¼q÷Úke ykøkkn fÞko
íkku Mkqhyu Mkk^VkíkLke íkVMkeh{kt íku{ýu ÃkkuíkkLkk yr¼«kÞLkwt Mk{ÚkoLk
yLku rn{kÞík{kt ½ýk çkÄk {wVÂMMkhkuLkk rLkðuËLkku Ãký Lkf÷ fÞko Au.
su{kt ðnçk rçkLk {wLkÂççkn ðøkuhuLke y{wf EMhkE÷e rhðkÞíkku rMkðkÞ
fkuELkkÚke íku{Lkku yk yr¼«kÞ Mkk[ku Mkkrçkík Úkíkku LkÚke fu, nÍhík
ÞqLkwMk (y÷i.)Úke LkWÍwrçkÕ÷kn ! rhMkk÷íkLkku Vhs yËk fhðk{kt fkuík-
kneyku ÚkE økE níke yLku yu ðkík ¿kkLk ÄhkðLkkh ÷kufkuÚke AqÃke LkÚke
fu, Mkk{kLÞ heíku {wVÂMMkhku ÃkkuíkkLke íkVMkehku{kt EMhkE÷e rhðkÞíkku Ãký
Lkf÷ fhe ykÃku Au, suLkk rðþu íku{Lkk MkkiLkku yu yr¼«kÞ Au fu, yk
rhðkÞíkku ykÄkh¼qík fu rðïkMkÃkkºk LkÚke. þheyíkLkk fkuE nwf{Lkku íkuLkk
WÃkh ykÄkh hk¾e þfkÞ Lknª. EMhkE÷e rhðkÞíkku ¼÷u RM÷k{Lkk
{wVÂMMkhkuLke rfíkkçkku{ktÚke nkuÞ yÚkðk MkneVyu ÞqLkwMk (y÷i.){kt, Võík
íku rhðkÞíkkuLkk Mknkhu s nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.) WÃkh yk {kuxwt çkkuníkkLk
({kuxku ykûkuÃk) ÷økkððk{kt ykðe hÌkwt Au fu, íku{LkkÚke rhMkk÷íkLkk Vhòu

yËk fhðk{kt fkuíkkneyku ÚkE økE níke yLku íkuLku fkuE Ãký RM÷k{Lkk
{wVÂMMkhkuyu MðefkÞwO LkÚke.
nÍhík ÞqLkwMk (y÷i.)Lke Ëwyk Ëhuf ÔÞÂõík {kxu Ëhuf Þwøk{kt
Ëhuf nuíkw {kxu MðefkÞo Au :
“ðfÍkr÷f LkwLS÷T {wyTr{LkeLk” yux÷u fu, su «{kýu y{u ÞqLkwMk
(y÷i.)Lku øk{ yLku {wMkeçkíkÚke Aqxfkhku ykÃÞku, yu s «{kýu y{u
çkÄk {wyr{LkkuLke MkkÚku Ãký yuðku s ÔÞðnkh fheyu Aeyu. ßÞkhu fu íku
Mkå[kE yLku EÏ÷kMkLke MkkÚku y{khk íkhV æÞkLk Ähu Au yLku y{kYt
þhý {ktøku Au. nËe»k þheV{kt Au fu, hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt
fu, ÍÒkqLkLke íku Ëwyk, su íku{ýu {kA÷eLkk ÃkuxLke ytËh fhe níke, yux÷u
fu “÷k E÷kn EÕ÷k yLík MkwçnkLkf EÒke fwLíkw r{LkÍ Íkr÷{eLk”
òu {wMk÷{kLk ÃkkuíkkLkk fkuE nuíkw {kxu yk þçËkuLke MkkÚku Ëwyk fhþu, íkku
yÕ÷kn íkyk÷k íkuLku fçkq÷ Vh{kðþu.
P nÍhík ÍwÂÕfVT÷ y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍhík ÍwÂÕfVT÷ y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk çku
nÍhík ÍwÂÕfVT÷ Lkçke níkk fu ð÷e ? íku{Lkku ykùÞosLkf rfM-
Mkku :
nÍhík EM{kE÷ yLku nÍhík EÿeMk (y÷i.)Lkwt Lkçke nkuðwt fwhTykLku
fhe{Lke ½ýe çkÄe ykÞíkku{kt ykÔÞwt Au yLku íku{Lkwt ðýoLk Ãký fwhTykLku
fhe{{kt yLkuf Xufkýu ykÔÞwt Au. ºkeò ÔÞÂõík ÍwÂÕfVT÷ Au. EçLku f»kehu
Vh{kÔÞwt fu, íku{Lkwt Lkk{ yk çktLku ÃkÞøkBçkhku MkkÚku Mkk{u÷ fhðkÚke Ëu¾eíkwt
yu s Au fu, íkuyku Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLkk fkuE Lkçke yLku ÃkÞøkBçkh
níkk. Ãkhtíkw y{wf çkeS rhðkÞíkkuÚke òý ÚkkÞ Au fu, íkuyku ytrçkÞk
(y÷i.)Lkk Mk{qn{ktÚke Lk níkk, çkÕfu yuf Lkuf ÔÞÂõík yLku yÕ÷knÃkkfLkk
ð÷eyku{ktÚke níkk. íkVMkehLkk E{k{ EçLku sheh (hn.)yu ÃkkuíkkLke
MkLkËLke MkkÚku {wòrnË (hn.)Úke Lkf÷ fÞwO Au fu, nÍhík ÞwþyT (su{Lkwt
Lkçke yLku ÃkÞøkBçkh nkuðwt fwhTykLku fhe{{kt ðýoLk fhu÷ Au) ßÞkhu íkuyku
ð]Ø yLku f{òuh ÚkE økÞk íkku EhkËku fÞkou fu, fkuELku ÃkkuíkkLkk ¾÷eVk
(LkkÞçk) çkLkkðe Ëu su íku{Lkk SðLk{kt çkÄk fkÞkou íku{Lkk íkhVÚke fhu,
su LkçkeLke Vhòu{kt Mkk{u÷ Au.
yk nuíkw {kxu nÍhík ÞwþyT (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk MknkçkkykuLku ¼uøkk
fÞko fu, nwt ÃkkuíkkLkku ¾÷eVk çkLkkððk EåAwt Awt. suLkk {kxu ºký þhíkku Au.
su ÔÞÂõík yk þhíkku{kt ÃkkðhÄku nkuÞ íkuLku ¾÷eVk çkLkkðeþ. íku ºký þhíkku
yu Au fu, íku nt{uþk hkuÍk hk¾íkku nkuÞ, hkºku EçkkËík{kt òøkíkku hnuíkku
nkuÞ yLku õÞkhuÞ økwMMkku Lk fhíkku nkuÞ. yufXk ÚkÞu÷k ÷kufku{ktÚke yuf
yuðku ytòý ÔÞÂõík W¼ku ÚkÞku, suLku ÷kufku Í÷e÷ yLku íkwåA Mk{síkk
níkk. íkuýu fÌkwt fu, nwt yk Mkuðk {kxu nksh Awt. nÍhík ÞwþyT (y÷i.)
yu ÃkqAâwt fu, þwt ík{u nt{uþk hkuÍk hk¾ku Aku yLku nt{uþk òøkku (EçkkËík
fhku) Aku yLku õÞkhuÞ økwMMkku LkÚke fhíkk ? íku ÔÞÂõíkyu rðLktíke fhe fu,
çkuþf ! nwt yk ºkýu ðMíkwyku WÃkh y{÷ fYt Awt. nÍhík ÞwþyT (y÷i.)
Lku fËk[ íkuLkk rLkðuËLk WÃkh ftEf ¼hkuMkku Lk ÚkÞku yux÷k {kxu íku rËðMku
íku{Lku hË fhe LkktÏÞk. ÃkAe fkuE çkeò rËðMku yu s «{kýu yufXk ÚkÞu÷
÷kufkuLku MktçkkuÄLk fÞwO yLku çkÄk nkshsLkku {kiLk hÌkk yLku yu s ÔÞÂõík
Vhe W¼ku ÚkE økÞku. íku Mk{Þu nÍhík ÞwþyT (y÷i.)yu íku{Lku ÃkkuíkkLkk
¾÷eVk íkhefu Lke{e ÷eÄk. þÞíkkLku yk òuÞwt fu, ÍwÂÕfVT÷ íku{kt MkV¤
ÚkE økÞku, íkku ÃkkuíkkLkk þÞíkkLk MkkÚkeykuLku fÌkwt fu, òyku ! fkuE Ãký heíku
yk ÔÞÂõík WÃkh «¼kð Ãkkzku fu íku fkuE yuðwt fk{ fhe çkuMku, suLkkÚke
íkuLkku yk nkuÆku AeLkðkE òÞ. þÞíkkLkLkk MkkÚkeykuyu çknkLkwt fkZâwt fu,
íku y{khk fkçkq{kt ykððkLkku LkÚke. þÞíkkLk Eç÷eMku fÌkwt fu, MkkYt ! ík{u
íkuLku {khk WÃkh Akuze Ëku. (nwt íkuLku òuE ÷Eþ.) íkuyku ÃkkuíkkLkk yufhkh
«{kýu rËðMk¼h hkuÍk hk¾íkk yLku hkík¼h òøkíkk níkk. {kºk çkÃkkuhu
“fÞ÷wÕ÷kn” (çkÃkkuhLke ®LkÿkLku fnu Au) fhíkk níkk. þÞíkkLk rçkÕfw÷
çkÃkkuhu íku{Lkk fÞ÷wÕ÷knLkk Mk{Þu ykÔÞku yLku Ëhðkò WÃkh xfkuhk fÞko.
íkuyku òøke økÞk yLku ÃkqAâwt fu fkuý Au ? fÌkwt fu nwt ð]Ø {Í÷q{ Awt.
íku{ýu Ëhðkòu ¾ku÷e ËeÄku. íkuýu ytËh Ãknkut[eLku yuf ðkíkko fnuðkLkwt þY
fÞwO fu, {khe rçkhkËheyu {khe MkkÚku Í½zku fÞkou Au. íku{ýu {khk WÃkh
yk sw÷{ fÞkou, íku sw÷{ fÞkou ðøkuhu ÷ktçke ËkMíkkLk þY fhe ËeÄe. yux÷u
MkwÄe fu íku çkÃkkuhLkku MkqðkLkku Mk{Þ Ãkqhku ÚkE økÞku. nÍhík ÍwÂÕfVT÷yu
fÌkwt fu, nwt ßÞkhu çknkh ykðwt íÞkhu ík{u {khe ÃkkMku ykðòu, nwt ík{Lku
ík{khku nf yÃkkðeþ.
nÍhík ÍwÂÕfVT÷ (y÷ÞrnMMk÷k{) çknkh ykÔÞk yLku ÃkkuíkkLke

yËk÷íkLke {sr÷Mk{kt íkuLke hkn òuíkk hÌkk, Ãkhtíkw íku ykÔÞku Lknª. çkeò
rËðMku ßÞkhu Vhe íku yËk÷ík{kt {wfÆ{kykuLkk VUMk÷k {kxu çkuXk íkku
íku ½hzk ÔÞÂõíkLke hkn òuíkk hÌkk Ãký íku Lk ykÔÞku. ßÞkhu Vhe çkÃkkuhu
“fÞ÷wÕ÷kn” {kxu økÞk íkku íku ÔÞÂõík Vhe ykÔÞku yLku xfkuhk {khðk
÷køÞku. íku{ýu Vhe ÃkqAâwt : fkuý Au ? sðkçk ykÃÞku fu, yuf ð]Ø {s÷q{
Awt. íku{ýu Vhe Ëhðkòu ¾ku÷e LkktÏÞku yLku Vh{kÔÞwt fu, þwt {U ík{Lku fk÷u
fÌkwt Lk níkwt fu, ßÞkhu nwt ÃkkuíkkLke {sr÷Mk{kt çkuMkwt íkku ík{u ykðòu ? (ík{u
Lk íkku fk÷u ykÔÞk yLku Lk s yksu Mkðkhu ykÔÞk) íkuýu fÌkwt : nÍhík !
{khk rðhkuÄeyku ¼khu LkkÃkkf ÷kufku Au. ßÞkhu íku{ýu òuÞwt fu ík{u ÃkkuíkkLke
{sr÷Mk{kt çkuXk Aku yLku nwt nksh nkuô íkku ík{u {khku nf yÃkkððk WÃkh
íku{Lku {sçkqh fhþku, íkku íku{ýu íku Mk{Þu Mðefkh fhe ÷eÄku fu, y{u íkkhku
nf ykÃkeyu Aeyu. ÃkAe ßÞkhu ík{u {sr÷Mk{ktÚke WXe økÞk íkku íku{ýu
ELfkh fhe ËeÄku. íku{ýu Vhe íkuLku íku s fÌkwt fu, nðu òyku. ßÞkhu nwt
{sr÷Mk{kt çkuMkwt íkku {khe ÃkkMku ykðòu. yk s ðkík[eík{kt yksu çkÃkkuhLkku
MkqðkLkku Mk{Þ Ãký ÃkMkkh ÚkE økÞku yLku íku çknkh {sr÷Mk{kt [kÕÞk
økÞk yLku íku ð]ØLke hkn òuíkk hÌkk. çkeò rËðMku Ãký çkÃkkuh MkwÄe hkn
òuE, íku Lk ykÔÞku. ÃkAe ßÞkhu ºkeò rËðMku çkÃkkuhLkku Mk{Þ ÚkÞku yLku
MkqðkLkku ºkeòu rËðMk ÚkE økÞku níkku. ô½Lkwt òuh níkwt íkku ½hðk¤kykuLku yu
rðþu Lk¬e fÞko fu, fkuE ÔÞÂõík Ëhðkò WÃkh xfkuhk Lk ykÃke þfu. yk
½hzku ÔÞÂõík Vhe ºkeò rËðMku Ëhðkò WÃkh xfkuhk {khðk EåAâwt íkku
÷kufkuyu {LkkE fhe, íkku yuf hkuþLkËkLk-çkkheLkk {køkoÚke ½h{kt Ëk¾÷
ÚkE økÞku yLku ytËh Ãknkut[e økÞku yLku Ëhðkòu ¾¾zkððkLkwt þY fÞwO.
íkuyku Vhe ô½{ktÚke òøke WXâk yLku òuÞwt fu yk ÔÞÂõík ½hLke ytËh
Au yLku Ëhðkòu íkku fkÞËuMkh çktÄ Au. íkuLku ÃkqAâwt fu, íkwt õÞktÚke ytËh
ykÔÞku ? íku Mk{Þu ÍwÂÕfVT÷yu íkuLku yku¤¾e ÷eÄku fu yk þÞíkkLk Au
yLku Vh{kÔÞwt fu, þwt íkwt ¾wËkÃkkfLkku Ëw~{Lk Eç÷eMk Au ? íkuýu Mðefkh
fhe ÷eÄku fu, nk ! yLku fnuðk ÷køÞku fu, íkU {Lku {khe Ëhuf ÞwÂõík{kt
Úkfkðe ËeÄku yLku {khe ò¤{kt Lk VMkkÞku. nðu {U íku «ÞíLk fÞkou fu, íkLku
fkuE Ãký heíku økwMMku fYt, suÚke íkwt ÃkkuíkkLkk Efhkh{kt sqXku Mkkrçkík ÚkE
òÞ, su Efhkh íkU nÍhík ÞþyT (y÷i.) Mkk{u fÞkou Au. yux÷k {kxu {U
yk çkÄe nhfíkku fhe. yk ½xLkk níke suLkk fkhýu íku{Lku “ÍwÂÕfVT÷”Lkku
r¾íkkçk ykÃkðk{kt ykÔÞku. fkhý fu “ÍwÂÕfVT÷”Lkku yÚko Au, su ÃkkuíkkLkk
ð[Lk yLku sðkçkËkheLku Ãkqhe fhu. nÍhík ÍwÂÕfVT÷ ÃkkuíkkLkk yk ðkÞËk
yLku ð[Lk WÃkh ¾hk WíkÞko. (EçLku f»keh)
¾w÷kMkku yu Au fu, ÍwÂÕfVT÷ yÕ÷knÃkkfLkk Lkçke nÍhík ÞMkyT
(y÷i.)Lkk ¾÷eVk, LkkÞçk íkÚkk Lkuf Mkkr÷n ÔÞÂõík níkk. çkLke þfu Au fu
íku{Lkk ¾kMk Mkkhk y{÷Lke çkeLkkyu íku{Lkwt ðýoLk yk ykÞík{kt ytrçkÞk
(y÷i.)Lkk Mk{qn{kt fhðk{kt ykÔÞwt yLku yu Ãký fkuE yMkt¼ð sýkíkwt
LkÚke fu, þYykík{kt íkuyku nÍhík ÞwþyT (y÷i.)Lkk ¾÷eVk s nkuÞ,
ÃkAe yÕ÷knÃkkfu íku{Lku LkwçkqÔðíkLkku nkuÆku yÃkoý fÞkou nkuÞ. ðÕ÷knw
yyT÷{w.
P nÍhík WÍih y÷ÞrnMMk÷k{ P

nÍhík WÍih y÷ÞrnMMk÷k{Lku VheÚke Sðtík fhðk :
yÕ÷kn íkyk÷kLkk Lkçke nÍhík WÍih y÷ÞrnMMk÷k{ yuf Wßsz
yLku ¾tzuh þnuh{ktÚke ÃkMkkh ÚkÞk. ÄhíkeftÃk ðøkuhuLku ÷E íÞktLkk ÷kufku
{fkLkku Lke[u ËçkkE økÞk níkk. ykÃkLkk rË÷{kt rð[kh ykÔÞku fu, yÕ÷kn
íkyk÷k yk {]íkfkuLku rfÞk{íkLkk rËðMku ÃkkuíkkLke MkðoþÂõíkÚke Sðtík íkku fhþu
s, Ãkhtíkw íku õÞk «fkhu Sðtík fhþu, íku rðþu ykÃkLku rð[kh ykÔÞku.
íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku y{÷eYÃku s çkíkkðe ykÃÞw. suÚke íku{Lkk
ÞfeLk{kt ðÄkhku ÚkkÞ yLku ÷kufkuLku rnËkÞík {¤u. yLku íkuLkk {kxu íku{Lke
s Yn fçÍu fhe ÷eÄe íkÚkk íku{Lke MkðkheLkwt økÄuzw Ãký {he økÞwt. yLku
Mkku ð»ko MkwÄe íku s nk÷ík{kt hÌkk. Mkku ð»ko ÃkAe íku{Lku Sðtík fhðk{kt
ykÔÞk. yLku ÃkqAðk{kt ykÔÞwt fu, ík{ku fux÷k rËðMkku {]íÞwLke nk÷ík{kt
hÌkk. íkku ykÃku fÌkwt fu, yuf rËðMk yÚkðk rËðMkLkk y{qf f÷kfku. (fkhýfu
MkðkhLkk xkE{u ykÃk {]íÞw ÃkkBÞk níkk yLku ßÞkhu Sðtík fhðk{kt ykÔÞk
íÞkhu MkktsLkku Mk{Þ níkku.) ykx÷e ÷ktçke {wÆík ykÃkLke ¾kðk-ÃkeðkLke
ðMíkwyku suðe níke íkuðe s hne. (su sÕËe çkøkze òÞ Au.) yLku ykÃkLke
MkðkheLkk økÄuzkLkk Võík MkqfkE økÞu÷k nkzfk s ÃkzÞk níkk. yLku ÃkAe
økÄuzkLku ykÃkLke Mkk{u s Sðtík fhðk{kt ykÔÞw.
yÕ÷knÃkkf Mkqhyu çkfhn{kt Vh{kðu Au fu, þwt ík{u íku ½xLkk
òýe LkÚke ? yuf ÔÞÂõík níkku, íku ([k÷íkkt-[k÷íkkt) yuf ðMíke ÃkkMkuÚke
yuðe nk÷ík{kt ÃkMkkh ÚkÞku fu, íkuLkk {fkLk ÃkkuíkkLkk AkÃkhktyku WÃkh Ãkze
økÞk níkk (yux÷u fu «Úk{ AkÃkhkt Ãkze økÞk ÃkAe íkuLkk WÃkh Ëeðk÷ku
Ãkze økE. íkuLkku yÚko yu Au fu, ðMíke fkuE Ëw½oxLkkLkk fkhýu ðuhkLk ÚkE
økE níke yLku çkÄk rLkðkMkeyku {]íÞw ÃkkBÞk níkk. yk ÔÞÂõík ykðe
ÃkrhÂMÚkrík òuELku ykùÞoÚke) fnuðk ÷køÞku fu, (¾çkh Lkrn) yÕ÷kn
íkyk÷k yk ðMíke (yux÷u fu íkuLkk {]íÞw Ãkk{u÷k ÷kufkuLku) íku{Lkk {Þko
ÃkAe fuðe nk÷ík{kt (fÞk{ík{kt) MkSðLk fhþu ? (yu íkku rðïkMk níkku
fu, yÕ÷kn íkyk÷k fÞk{ík{kt {whËkykuLku MkSðLk fhþu, Ãkhtíkw íku Mk{Þu
SðkzðkLkku su rð[kh {Lk{kt ykÔÞku íkku yuLkkÚke rðM{Þfkhe nkuðkLke
yuf firVÞík rË÷ WÃkh AðkE økE yLku fkhý fu yÕ÷kn íkyk÷k
yuf fk{Lku yLkuf «fkhu fhe þfu Au yux÷k {kxu íku{Lku yuðku rð[kh
ykÔÞku fu, yÕ÷kn íkyk÷k yk MkSðLk fhðkLkwt fkÞo õÞk MðYÃku fhþu
? yÕ÷kn íkyk÷kLku {tsqh níkwt fu, yk ½xLkk ËwrLkÞk{kt s çkíkkðe
Ëuðk{kt ykðu. suÚke yuf Ëk¾÷ku Ãký ÚkE òÞ yLku ÷kufku íkuLkk îkhk ðÄw
rnËkÞík «kó fhu) çkMk, (yux÷k {kxu) yÕ÷knÃkkfu íku ÔÞÂõík(Lkku Sð
fçsu fhe íkuLku) Mkku ð»ko MkwÄe {hu÷e nk÷ík{kt hkÏÞku, ÃkAe (Mkku ð»ko
ÃkAe) íkuLku MkSðLk fÞkou ! (yLku íÞkhçkkË íkuLku) ÃkqAâwt, íkwt fux÷e {wÆík
ykðe nk÷ík{kt hÌkku ? íku ÔÞÂõíkyu sðkçk ykÃÞku, yuf rËðMk hÌkku
nkuEþ yÚkðk yuf rËðMkÚke Ãký ykuAwt ! (fnuðkLkku yÚko níkku fu, ¾qçk
ykuAk Mk{Þ ykðe nk÷ík{kt hÌkku nkuEþ.) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt fu,
Lknª ! çkÕfu íkwt (ykðe nk÷ík{kt) Mkku ð»ko MkwÄe hÌkku (yLku òu ÃkkuíkkLkk
þheh{kt fkuE VuhVkh Lk ÚkðkÚke fkuE ykùÞo Úkíkwt nkuÞ íkku) íkwt ÃkkuíkkLkk
¾kðk-ÃkeðkLke [es-ðMíkwyku íkhV òuE ÷u fu, (÷uþ{kºk) Mkze LkÚke (yuf
fwËhík íkku y{khe yk «fkhLke Au) yLku (çkeS fwËhík òuðk {kxu) Ãk-
kuíkkLke (MkðkheLkk) økÄuzk íkhV Lksh fh (fu Mkze-øk¤eLku fuðe nk÷ík
ÚkE økE Au ! y{u ½ýkt s sÕËe íkuLku íkkhe Mkk{u MkSðLk fhe ykÃkeyu
Aeyu) yLku (y{u íkLku yux÷k {kxu {kheLku Sðíkku fÞkou Au) suÚke y{u
íkLku ÷kufku {kxu (ÃkkuíkkLke fwËhíkLke) yuf rLkþkLke çkLkkðe ykÃkeyu (fu
yk Ëk¾÷kÚke Ãký fÞk{íkLkk rËðMku Sðtík ÚkðkLke Ë÷e÷ fhe þfkÞ)

yLku (nðu yk økÄuzkLkk) nkzfktyku íkhV Lksh fh fu y{u íkuLku fuðe heíku
òuzeyu Aeyu, ÃkAe íkuLkk WÃkh {ktMk [Zkðeyu Aeyu ? (ÃkAe y{u íku{kt
Sð Lkkt¾eyu Aeyu. {ík÷çk fu yk çkÄk fkÞkou yu s «{kýu fhðk{kt
ykÔÞk) ÃkAe ßÞkhu yk çkÄe ½xLkk yk ÔÞÂõík WÃkh ònuh ÚkE økE
íkku (WíMkkn{kt ykðe) fnuðk ÷køÞku fu, nwt (rË÷Úke) ÞfeLk hk¾wt Awt fu,
rLk:þtf ! yÕ÷kn íkyk÷k Ëhuf ðMíkw WÃkh þÂõík Ähkðu Au.
nÍhík WÍih y÷ÞrnMMk÷k{Lkk rfMMkk{kt ¾kMk yk ðkíkLkku sðkçk
níkku fu, rfÞk{íkLkk rËðMku {]íkfLku Sðtík fhðk{kt Ãkkt[ çkkçkíkku {níðLke
Au : (1) Mkki «Úk{ MkSðLk fhðw, (h) ÷ktçke {wÆík ÃkAe Ãký MkSðLk
fhðw, (3) rðrðÄ «fkhu MkSðLk fhðw, (4) ykx÷e {wÆík MkwÄe YnLkwt
çkkfe hnuðw, (Ãk) Sðtík ÚkÞk çkkË {]íkf nkuðkLke {wÆíkLkwt òýðw.
yk çkÄe s Ë÷e÷ku yk rfMMkk{kt ykðe økE. «Úk{ çkkçkík íku{Lku
yLku íku{Lkk økÄuzkLku Sðtík fhðk{kt Mkkrçkík ÚkE økE. çkeS çkkçkík {kxu
çkÒkuLku Mkku ð»ko {kiík ykÃÞw. íÞkh çkkË íku{Lke YçkY{kt økÄuzkLku Sðtík
fhe ºkeS çkkçkík Mkkrçkík ÚkE. yLku [kuÚke ðkíkLkk Ãkwhkðk {kxu íku{Lkwt
þheh íkÚkk ¾kðk-ÃkeðkLke ðMíkwyku su ½ýe sÕËe çkøkze òÞ Au, Aíkkt
íkuLku ÔÞðÂMÚkík ò¤ðe hk¾ðw. Ãkkt[{e çkkçkíkLke Mkkrçkíke yu fu, ykÃk
Ãkkuíku {]íkf nkuðkLke Mkk[e {wÆík Lk çkíkkðe þõÞk, íkku íku Ãký çkíkkððk{kt
ykðe.
yk çkLkkð{kt yÕ÷knÃkkfLkwt MkðoþÂõík{kLk nkuðw, SðLk-{]íÞw MktÃkqýo
íkuLkk fçÍk{kt nkuðw íkÚkk {]íkfLkw Sðtík Úkðw (su Mkk{kLÞ Mktòuøkku{kt LkÚke
Úkíkwt) ðøkuhu çkÄe s çkkçkíkkuLku MÃk»x heíku Ëþkoðe íkuLke yÃkkh fwËhíkLkk
ËþoLk fhkðe ykÃkýk E{kLk{kt ð]ÂæÄ fhkðe.
yk s «{kýuLkku rfMMkku nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{Lkk Mk{Þ{kt
Ãký ÚkÞku. ykÃku Ãký ËhÏðkMík fhe fu, yÕ÷knÃkkf ykÃk {hu÷kykuLku
rfÞk{íkLkk rËðMku fuðe heíku Sðtík fhþku ? íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt
fu, þwt ykÃkLku ¾kíkhe LkÚke ? nÍhík Eçkúkne{ y÷ÞrnMMk÷k{u Vh{kÔÞwt
fu, fu{ Lknª ? (sYhÚke Ãkkfw ÞfeLk Au.) Ãkhtíkw {khk rË÷Lku ðÄw Mktíkku»k
{kxu ËhÏðkMík fYt Awt. íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt fu, íkku ÃkAe [kh
Ãkûke ({kuh, {h½ku, fçkqíkh yLku fkøkzku) ÷kðe íku{Lku Ãkk¤ku yLku ÃkkuíkkLke
MkkÚku n¤e{¤e òÞ íku{ íku{Lke Mkuðk[kfhe fhku. suÚke ykÃkLkk çkku÷kððkÚke
ykÃkLke ÃkkMku ykðe òÞ. íÞkh çkkË yk [khuðLku Íçkn (ðÄ) fhe [khuðLkk
{ktMkLku yufçkeò{kt ¼u¤Mku¤ fhe ykÃkku. yLku yk ¼u¤Mku¤ fhu÷ økku~íkLkk
Úkkuzk Úkkuzk xwfzk y÷øk-y÷øk Ãknkzku WÃkh {qfe ykðku. nÍhík Eçkúkne{
y÷ÞrnMMk÷k{u yÕ÷knÃkkfLkk ykËuþ {wsçk íku «{kýu fÞwO. íÞkh çkkË
yk ÃknkzkuLke ðå[u W¼k hne «Úk{ yuf ÃkûkeLku çkku÷kÔÞwt, íkku íkuLkwt {kÚkw
ßÞkt {qfÞw níkwt íÞktÚke íku yæÄh ô[w ÷xfÞw. ÃkAe rðrðÄ Ãknkzeyku
WÃkhÚke íku{Lkk þhehLkk y÷øk-y÷øk xwfzkyku su {ktMkLkk MðYÃku níkk,
íku òuzðkE økÞk. ÃkAe ÃkªAk yLku Ãkøk òuzkÞk yLku ytíku íku Sðíkw Ãkûke
çkLke ykÃkLke íkhV Ëkuzíkw [kÕÞw ykÔÞw. yk «{kýu yuf ÃkAe yuf yu{
[khuð Ãkûkeyku MkSð ÚkE ykÃkLke íkhV Ëkuzíkk ykÔÞk.
yk rfMMkk{kt Ãký ykÃkýLku çkÄkLku yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au fu, ík{ku
[knu Ãkkýe{kt zqçke sE {]íÞw Ãkk{ku fu yfM{kríkf ykøk{kt çk¤eLku ¾kf
ÚkE òðku fu EhkËkÃkqðof çkk¤ðk{kt ykðu fu fkuE yfM{kík{kt ík{kY
þheh rAÒkr¼Òk ÚkE òÞ yLku ík{khk þhehLkk y{qf xwfzkLkwt rçkÕfw÷
yÂMíkíð s çkkfe Lk hnu, íkku Ãký rfÞk{íkLkk rËðMku íku çkÄkLku n{u Mk-
SðLk fhðkLke þÂõík Ähkðeyu Aeyu.
çkÕfu nËe»k þheV{kt Au fu, ykÃkýe yktøk¤eykuLkk Ãkkuhðk yLku
Lk¾Lke MkkÚku su yíÞtík çkkhef LkkLke yLku nÕfe [k{ze nkuÞ Au, suLku
ykÃkýu íkkuzeLku VUfe ËEyu Aeyu, íkuLku Ãký yÕ÷knÃkkf VheÚke ¼uøke
fhðk Mkûk{ yLku fwËhík Ähkðu Au. (yÕnBËwr÷Õ÷kn)
P nÍhík ÍfrhGÞk y÷ÞrnMMk÷k{ P

fwhTykLk þheV{kt nÍ. ÍfrhGÞk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 7
søÞkyu yLku nÍ. ÞÌkk y÷ÞrnMMk÷k{Lkwt ðýoLk 5 søÞkyu fhðk{kt
ykÔÞwt Au.
Mkqhyu {hÞ{{kt nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lkk ðýoLk{kt Au fu, yk
ykÃkLkk ÃkhðhrËøkkhLke {nuhçkkLke fhðkLkwt ðýoLk Au ÃkkuíkkLkk (Mðef]ík)
çktËk nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lke nk÷ík WÃkh, ßÞkhu fu íku{ýu ÃkkuíkkLkk
ÃkhðhrËøkkhLku Äe{e yðksÚke ÃkkufkÞko (su{kt yu) rðLktíke fhe fu, nu
{khk ÃkhðhrËøkkh ! {khk nkzfkt (ð]ØkðMÚkkLku fkhýu) f{òuh ÚkE økÞk
Au yLku ({khk) {kÚkkLkk ðk¤kuLke MkVuËe Vu÷kE Ãkze Au (yux÷u fu çkÄk
s ðk¤ MkVuË ÚkE økÞk Au yLku yk nk÷íkLkku íkfkËku yu Au fu nwt ykðe
nk÷ík{kt yð÷kËLke Ëh¾kMík Lk fYt, Ãkhtíkw fkhý fu íkkhe fwËhík yLku
hn{ík ½ýe rðþk¤ yLku MktÃkqýo Au) yLku (nwt yk fwËhík yLku hn{íkLke
ònuhkíkLkku nt{uþk òík yLkw¼ð fhíkku hÌkku Awt yux÷k {kxu ykLkkÚke
Ãknu÷kt õÞkhuÞ) íkkhe ÃkkMku (fkuE ðMíkw) {ktøkðk{kt nu {khk ÃkhðhrËøkkh!
nwt rLk»V¤ LkÚke hÌkku. (yu çkeLkkyu yk fkuE yMkt¼ð ðkík LkÚke fu nwt
«Míkwík {ktøkýe fYt yLku íku{kt fkuE ðktÄku LkÚke) yLku (yk {ktøkýeLkwt ¾kMk
fkhý yu Au fu) nwt {khk ({Þko) ÃkAe ({khk) Mkøkkt-ðnk÷kt (íkhV)Úke
(yu) ytËuþku hk¾wt Awt (fu {khe {hS «{kýu þheyík yLku ËeLkLke Mkuðk
fhþu Lknª, yu s fkhýu nwt yð÷kË {ktøkwt Awt. su{kt ¾kMk ¾kMk rMkVíkku
yLku ¾krMkÞíkku nkuÞ, suLke ËeLkLke Mkuðk fhðk{kt ¾kMk Ë¾÷økehe nkuÞ)
yLku (fkhý fu {khe ð]ØkðMÚkkLke MkkÚku MkkÚku) {khe ÃkíLke (Ãký) ðktÍ
Au (suLku õÞkhuÞ Mkkhe Lkhðe nkuðk Aíkkt yð÷kË LkÚke ÚkE yux÷k {kxu
ònuh Mkçkçkku Ãký yð÷kË Úkðk {kxu yLkwfq¤ LkÚke) çkMk, (ykðk
MðYÃk{kt) íkwt {Lku ¾kMk ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke (yux÷u fu «íÞûk fkuE ònuh
Mkçkçk rðLkk) yuf yuðku ðkrhMk (yux÷u fu Ãkwºk) yÃkoý fh fu íku ({khk
¾kMk EÕ{{kt) {khku ðkrhMk çkLku yLku ({khk çkkÃk) ÞyTfqçk (y÷i.)Lkk
fwxwtçk(Lkk ¿kkLkLkk ðkhMkk{kt íkuyku)Lkku ðkrhMk çkLku (yux÷u fu ÃkkA÷k ¿kkLkLkku
rnMMkku Ãký íkuLku «kó ÚkÞku nkuÞ) yLku (çkky{÷ nkuðkLkk fkhýu) íkuLku
nu {khk ÃkhðhrËøkkh (ÃkkuíkkLkku) ÃkMktË fhu÷ (yLku Mðef]ík) çkLkkðe ÷u.
(yux÷u fu ykr÷{ Ãký nkuÞ yLku y{÷ fhLkkh Ãký nkuÞ. yÕ÷knÃkkfu
Vrh~íkk îkhk EhþkË Vh{kÔÞku fu) nu ÍfrhGÞk ! y{u ík{Lku yuf ÃkwºkLke
¾wþ¾çkhe ykÃkeyu Aeyu fu, suLkwt Lkk{ ÞÌkk nþu, fu íkuLkkÚke Ãknu÷kt
(¾kMk rMkVíkku{kt) y{u fkuELku íkuLkk Mk{kLk rMkVíkðk¤ku LkÚke çkLkkÔÞku
(yux÷u fu su ¿kkLk yLku y{÷Lke ík{u Ëwyk fhku Aku, íku ¾krMkÞíkku yk
ÃkwºkLku sYh ykÃkðk{kt ykðþu yLku rðþu»k yu fu y{wf ¾kMk ÷ûkýku
Ãký yÃkoý fhðk{kt ykðþu. Ëk¾÷k íkhefu yÕ÷knÃkkfLkk zhLkku yuðku
¾kMk Ëhßòu yLku rË÷Lke íku Ãkrðºk ÃkrhÂMÚkrík ðøkuhu. fkhý fu ßÞkhu
Ëwyk {ktøkðk{kt ykðe íkku Ãkwºk ÃkuËk ÚkðkLkwt fkuE ¾kMk ÷ûký {ktøkðk{kt
ykÔÞwt Lk níkwt yux÷k {kxu) ÍfrhGÞk (y÷ÞrnMMk÷k{)yu rðLktíke fhe
fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {Lku yð÷kË fE heíku Úkþu, ßÞkhu fu {khe
ÃkíLke ðktÍ Au yLku (yk çkksw) nwt ð]ØkðMÚkkLke ytrík{ fûkkyu Ãknkut[e
[qõÞku Awt (çkMk, ¾çkh Lknª fu y{u Vhe sðkLk ÚkEþwt yÚkðk {khu çkeò
rLkfkn fhðk Ãkzþu yÚkðk ykðe s ÃkrhÂMÚkrík hnuþu yLku yð÷kË Úkþu
?) EhþkË ÚkÞku fu (yk s «{kýuLke) ÃkrhÂMÚkrík ÞÚkkðíkT hnuþu (yLku
ÃkAe yð÷kË Úkþu. nu ÍfrhGÞk !) ík{khk ÃkhðhrËøkkhLkwt fnuðwt Au fu, yk
(fkÞo fhðwt) {khk {kxu ½ýwt Mknu÷wt Au yLku (ykLkkÚke {kuxwt fk{ nwt fhe
[qõÞku Awt. Ëk¾÷k íkhefu) {U ík{Lku (Ãký) ÃkuËk fÞko Au, ßÞkhu fu (ÃkuËk
Úkíkk Ãknu÷kt) ík{u Ãký ftE Lk níkk (yu s «{kýu fkÞofkhýLkk MkçktÄku
Ãký fkuE ðMíkw Lk níke. ßÞkhu Lk nkuðk{ktÚke yÂMíkíð{kt ÷kððwt Mkh¤

Au, íkku {khk {kxu yuf WÃkÂMÚkík ðMíkw{ktÚke çkeS ðMíkw WíÃkÒk fhðe fkuE
{w~fu÷ fk{ LkÚke. yk çkÄku EhþkË ÃkkuíkkLke fwËhíkLkku Ãkh[ku çkíkkððk
{kxu níkku, Lk fu þtfk Ëqh fhðk {kxu. fkhý fu ÍfrhGÞk y÷i.Lku yÕ÷kn
íkyk÷kLke þÂõík{kt fkuE þtfk Lk níke, ßÞkhu) ÍfrhGÞk (y÷i.)Lku Ãkkfe
WB{eË ÚkE økE, íkku íkuykuyu rðLktíke fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh !
ðkÞËk WÃkh íkku Mktíkku»k ÚkE økÞku, Ãkhtíkw nðu yk ðkÞËkLkk Ãkqýo ÚkðkLke
(yux÷u fu øk¼o Äkhý fhðkLke) fkuE rLkþkLke Ãký {khk {kxu Lk¬e fhe
ykÃk (suÚke ðÄkhu þw¢ yËk fYt). EhþkË ÚkÞku fu, ík{khe (íku) rLkþkLke
yu Au fu, ík{u ºký hkík (yLku ºký rËðMk MkwÄe) ÷kufku MkkÚku ðkík[eík fhe
þfþku Lknª. ßÞkhu fu íktËwhMík nþku (fkuE çke{khe ðøkuhu Ãký Lknª nkuÞ
yLku yu s fkhýu yÕ÷kn íkyk÷kLkk rÍ¢ {kxu çkku÷ðkLke þÂõík hnuþu
yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke nÍhík ÍfrhGÞk y÷i.Lke ÃkíLke
øk¼oðíke çkLke yLku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{ «{kýu nÍhík ÍfrhGÞk y÷i.Lke
ík{Òkk Ãkqýo ÚkE) ÃkAe r{nhkçk{ktÚke ÃkkuíkkLke fki{Lke ÃkkMku Lkef¤eLku íku{Lku
EþkhkÚke Vh{kÔÞwt (fkhý fu S¼Úke çkku÷e þfíkk Lk níkk yux÷k {kxu
EþkhkÚke Vh{kÔÞwt) fu ík{u ÷kufku Mkðkh yLku Mkkts yÕ÷kn íkyk÷kLke
Ãkrðºkíkk ðýoLk fÞko fhku (yk ð¾ký fhðk yLku yÕ÷kn íkyk÷kLke
íkkheV fhðe íkku nt{uþkLkku rLkíÞ¢{ níkku fu suLke íkuyku íkuLke {kir¾f heíku
Mkq[Lkk ykÃÞk fhíkk níkk, Ãkhtíkw yksu EþkhkÚke fÌkwt yÚkðk íku Ãkwºk
yðíkhðkLke Lkðe Lkuy{ík {¤ðkLkk þw¢{kt Ãkkuíku Ãký íkMçken{kt ðÄkhku
fÞkou yLku yLÞkuLku Ãký yu s «{kýu fhðkLkwt fÌkwt. {ík÷çk fu, ÃkAe
ÞÌkk (y÷i.) ÃkuËk ÚkÞk yLku Mk{sýk ÚkÞk íkku íku{Lku nwf{ ÚkÞku fu, nu
ÞÌkk ! rfíkkçkLku (yux÷u fu íkðhkíkLku fu íku s íku Mk{Þu þheyíkLke rfíkkçk
níke yLku ELS÷ íkku íÞkh ÃkAe LkkrÍ÷ ÚkE níke) {sçkqíkeÚke Ãkfze
÷ku (yux÷u fu ¾kMk fkurþþ fhe y{÷ fhku) yLku y{u íku{Lku (íku{Lkk)
çkk¤Ãký{kt s (ËeLkLke) Mk{sËkhe yLku ¾kMk ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke “rh¬íku
fÕçk” (Lke rMkVík) yLku (yÏ÷kfLke) Ãkrðºkíkk yÃkoý fhe níke. (nwf{{kt
EÕ{ íkhV íkÚkk ¼÷kE yLku Mk{sËkhe{kt yÏ÷kf íkhV Eþkhku ÚkE
økÞku) yLku (ykøk¤ ònuh y{÷ku íkhV Eþkhku fhðk{kt ykÔÞku Au fu)
íku ½ýk ÃkhnuÍøkkh yLku ÃkkuíkkLkk {kt-çkkÃkLkk r¾Ë{íkøkwÍkh níkk (íku{kt
yÕ÷knÃkkfLkk nfku yLku çktËkLkk nfku çktLku íkhV Eþkhku ÚkE økÞku) yLku
íku (yÕ÷knÃkkfLke {Ï÷qf MkkÚku) yíÞk[kh fhLkkhk (yÚkðk yÕ÷kn
íkyk÷kLke) LkkVh{kLke fhLkkhk Lk níkk yLku (yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku
yuðk {fçkq÷ yLku Mðef]ík níkk fu íku{Lkk {kxu yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke
yu EhþkË ÚkkÞ Au fu) íku{Lku (yÕ÷kn íkyk÷kLkk) Mk÷k{ Ãknkut[u su
rËðMku íkuyku ÃkuËk ÚkÞk yLku su rËðMku íkuyku ELíkufk÷ fhþu yLku su rËðMku
(fÞk{ík{kt) Sðeík ÚkELku WXkzðk{kt ykðþu.
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : yk MÚk¤u ËwykÚke Ãknu÷kt nÍhík ÍfrhGÞk
(y÷i.)yu ÃkkuíkkLke f{òuhe yLku ½zÃkýLkwt ðýoLk fÞwO. íkuLkwt yuf fkhý
íkku yu s Au fu, íku{Lke nk÷íkLkku íkfkËku yu níkku fu íkuyku MktíkkLk«króLke
EåAk Lk fhu. yuf çkeswt fkhý E{k{ fwíkwoçkeyu ÃkkuíkkLke íkVMkeh{kt
yu Ãký ðýoLk fÞwO Au fu, Ëwyk {ktøkðkLkk Mk{Þu ÃkkuíkkLke çkËTnk÷e yLku
sYrhÞkík íkÚkk f{òuheLkwt ðýoLk fhðwt ËwykLke Mðef]íke {kxu ðÄkhu ÃkMktË
fhðk{kt ykðu÷ Au. yux÷k {kxu W÷{kyu Vh{kÔÞwt fu, {kýMku Ëwyk
fhíkk Ãknu÷kt yÕ÷knÃkkfLke Lkuy{íkku yLku ÃkkuíkkLke sYrhÞkíkkuLkwt ðýoLk
fhðwt òuEyu.
yøkkW ÚkE økÞu÷k ytrçkÞk (y÷i.)Lke þheyík{kt EçkkËíkLke yuf
heík yu Ãký níke fu, ÃkkuíkkLkk MktíkkLkku{ktÚke fkuELku yÕ÷kn íkyk÷k {kxu
Lk¬e fhe Ëuíkk níkk yLku MktíkkLk ÃkkMkuÚke ËwrLkÞkLke fkuE Mkuðk ÷uíkk Lk
níkk. nÍhík {hÞ{ (y÷i.)Lke {kíkkyu yk s fkÞËk nuX¤ ÃkkuíkkLkk
øk¼o{kt hnu÷ MktíkkLk rðþu yuðe {Òkík {kLke níke fu, íkuLku nwt ¾kMk çkÞíkw÷
{wfÆMkLke Mkuðk {kxu hk¾e ÷Eþ yLku ËwrLkÞkLkwt fkuE fk{ íkuLke ÃkkMku Lkrn
fhkðwt. Ãkhtíkw ßÞkhu íku{ýu çkk¤feLku sL{ ykÃÞku, íkku yuðwt rð[kheLku
yVMkkuMk fhðk ÷køÞk fu, Ãkwºke íkku çkÞíkw÷ {wfÆMkLke MkuðkLkwt fk{ fhe
þfíke LkÚke, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke rLk¾k÷MkíkkLke çkhfíkÚke íku
AkufheLku Mkuðk {kxu Mðefkhe ÷eÄe yLku íkuLkk {híkçkkLku Mk{økú ËwrLkÞkLke
Ãkwºkeyku fhíkkt Wå[ fûkkLkku çkLkkðe ËeÄku.
ykÚke MÃk»x ÚkkÞ Au fu, {kíkkLku ÃkkuíkkLkk MktíkkLkkuLkk rþûký yLku
fu¤ðýe çkkçkíku yuf «fkhu ðk÷eÃkýktLkku nf ðÄkhu «kó Au. fkhý fu òu
{kíkkLku ðk÷eÃkýktLkku yrÄfkh Lk {éÞku nkuík íkku íkuykuyu nÍhík {hÞ{
(y÷i.)Lke {Òkík {kLke Lk nkuík ! yLku yu s «{kýu yu Ãký Mkkrçkík ÚkÞwt
fu, {kíkkLku ÃkkuíkkLkk çkk¤fLkwt Lkk{ hk¾ðkLkku yrÄfkh Ãký {¤u÷ Au.
nÍhík {hÞ{ (y÷i.)Lke ðkr÷Ën íku{Lku ÷ELku {ÂMsËu çkÞíkw÷
{wfÆMk{kt ÃknkutåÞk yLku íÞktLkk {wòðhku (ÔÞðMÚkkÃkfku) yLku çktËøke
fhLkkhkyku{ktÚke nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.) Ãký níkk. nÍhík {hÞ{
(y÷i.)Lke ðkr÷Ënyu nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lku fÌkwt fu, yk AkufheLku
{U ¾kMk yÕ÷kn íkyk÷k {kxu {Òkík {kLke Au. yux÷k {kxu nwt íkuLku {khe
ÃkkMku LkÚke hk¾e þfíke. çkMk, nwt íkuLku ynªÞkt ÷kðe Awt, ík{u ÷kufku íkuLku
ík{khe ÃkkMku hk¾ku !
nÍhík E{hkLk (y÷i.) yk {ÂMsËLkk E{k{ níkk yLku ÃkíLkeLkk
øk¼koðMÚkkLkk Mk{Þøkk¤k{kt s íku{Lkku ELíkufk÷ ÚkE økÞku níkku. Lkrníkh
MkkiÚke ðÄkhu yk ÃkwºkeLku ÷uðkLkku íku{Lku nf níkku. fkhý fu íkuyku yk ÃkwºkeLkk
rÃkíkk Ãký níkk yLku {ÂMsËu çkÞíkw÷ {wfÆMkLkk E{k{ Ãký níkk. yux÷k
{kxu çkÞíkw÷ {wfÆMkLkk {wòðhku yLku ykrçkËku{ktÚke Ëhuf ÔÞÂõík íkuLku
÷uðkLke yLku {u¤ððkLke EåAk hk¾íkk níkk. nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)yu
ÃkkuíkkLkk ËkðkLku yrøkú{íkk ykÃkðkLkwt fkhý yu ðýoLk fÞwO fu, {khk ½h{kt
íku{Lke {kMke Au yLku íku {kíkk su{ s nkuÞ Au. yux÷k {kxu {kíkk ÃkAe
íkuLku s hk¾ðkLkku ðÄkhu yrÄfkh Au. Ãkhtíkw yLÞ ÷kufku yk Ë÷e÷ WÃkh
hkS ÚkE Mkn{ík Lk ÚkÞk. ytíku r[êeyku Lkkt¾ðk{kt ykðe yLku r[êeyku
Lkkt¾ðkLke ½xLkk Ãký ykùÞosLkf heíku yMðk¼krðf çkLke. íku{kt Ãký

nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.) MkV¤ ÚkÞk.
yux÷k {kxu nÍhík {hÞ{ (y÷i.) íku{Lku MkkutÃkðk{kt ykÔÞk yLku
íku{ýu y{wf rhðkÞíkku «{kýu yuf ykÞkLku hk¾e ËqÄ ÃkeðzkÔÞwt yLku
y{wf rhðkÞíkku{kt Au fu, nÍhík {hÞ{ (y÷i.)Lku ËqÄ ÃkeðkLke sYhík
s WÃkÂMÚkík Lk ÚkE. {ík÷çk fu, íkuyku Ãkkuíku WXðk-çkuMkðk ÷køÞk yLku
íku{Lku {ÂMsËLke MkkÚku s yuf W¥k{ fûkkLkk {fkLk{kt ÷kðeLku hk¾ðk{kt
ykÔÞk. nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.) ßÞkt Ãký síkk, íkk¤wt {kheLku síkk yLku
ykðeLku ßÞkhu íkk¤wt ¾ku÷íkk yLku su òuíkk íku s rfMMkku ynªÞkt xqtf{kt
ðýoLk fhðk{kt ykÔÞku Au.
Mkqhyu ykr÷ E{hkLk{kt Au : çkMk, íku ({hÞ{ y÷i.)Lku íkuLkk
ÃkhðhrËøkkhu ¼ux íkhefu MðefkheLku íkuLkku Mkkhe heíku WAuh fÞkou yLku
(nÍ.) ÍfrhGÞk (y÷i.)Lku íku{Lkk MkhÃkhMík çkLkkÔÞk. ßÞkhu (nÍ.)
ÍfrhGÞk (y÷i.) íku{Lke ÃkkMku (íku s) W¥k{ fûkkLkk {fkLk (r{nhkçk){kt
(su{kt nÍhík {hÞ{ y÷i.Lku hk¾ðk{kt ykÔÞk níkk) íkþheV ÷kðíkk íkku
íku{Lke ÃkkMku y{wf ¾kðk-ÃkeðkLke ðMíkwyku òuíkk (yLku) yuðwt ÃkqAíkk fu,
nu {hÞ{ ! yk ðMíkwyku ík{khk {kxu õÞktÚke ykðe ? (ßÞkhu fu {fkLkLku
íkku íkk¤wt {kÞwO níkwt fu suÚke çknkhÚke fkuE ðMíkw ytËh ykððkLke þõÞíkk
Lk níke.) íku fnuíkk fu, yÕ÷kn íkyk÷kLkk (økiçkLkk ¾òLkkyku Au) íÞktÚke
ykÔÞwt. çkuþf ! yÕ÷kn íkyk÷k suLku [knu Au çkurnMkkçk hkuS yÃkoý
fhu Au (su{fu yk MÚk¤u Võík ÃkkuíkkLkk VÍ÷Úke fkuEÃký «fkhLke {nuLkík
rðLkk hkuS yÃkoý fhðk{kt ykðe).
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko :
“nwLkkr÷f Ëyk ÍfrhGÞk” (yux÷k {kxu ÍfrhGÞk y÷i.yu Ãkkuík-
kLkk ÃkhðhrËøkkh ÃkkMku Ëwyk {ktøke) nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lku íku Mk{Þ
MkwÄe yki÷kË Lk níke yLku íkuyku ½hzk ÚkE [qõÞk níkk. ð]ØkðMÚkk{kt
Mðk¼krðf heíku yki÷kË Úkíke LkÚke. òu fu íku{Lku yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhík

WÃkh MktÃkqýo ¼hkuMkku níkku fu íku yk ð]ØkðMÚkk{kt Ãký yki÷kË ykÃke þfu
Au. Ãkhtíkw íku{ýu õÞkhuÞ yÕ÷kn íkyk÷kLke yuðe ykËíkLkku òík yLkw¼ð
fÞkou Lk níkku fu, íku rðLkk fkhýu, rðLkk {kuMk{u fkuE ðMíkw yÃkoý fhu Au.
yux÷k {kxu íkuyku ÃkkuíkkLkk {kxu yki÷kË «króLke Ëwyk fhðkLke ®n{ík fhe
þfíkk Lk níkk. Ãkhtíkw nðu ßÞkhu íku{ýu Ãkkuíku Lkshu òuE ÷eÄwt fu, yÕ÷kn
íkyk÷kyu nÍhík {hÞ{ (y÷i.)Lku Éíkw rðLkk V¤ku ykÃÞk Au, íkku ÃkkuíkkLkk
{kxu Ãký Mkðk÷ fhðkLke rnt{ík ÚkE fu, su MkðoþÂõík{kLk yÕ÷knÃkkf
rðLkk Éíkwyku V¤ku ykÃke þfu Au, íku yÕ÷knÃkkf ð]ØkðMÚkk{kt yki÷kË
Ãký ykÃke þfu Au.
“fk÷ hrççk nç÷e r{Õ÷ËwLf ÍwŠhGÞíkLk íkÂGÞçkn” (íkuýu
fÌkwt, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! íkkhe ÃkkMkuÚke {Lku Ãkrðºk yki÷kË yÃkoý
fh) yk ykÞíkÚke MÃk»x ÚkkÞ Au fu, yki÷kË {kxu Ëwyk fhðe ytrçkÞk
(y÷i.) yLku Lkuf ÷kufkuLke MkwÒkík Au.
½zÃký íkÚkk ÃkíLkeLkk ðktÍ nkuðk Aíkkt yð÷kË ykÃkðe yÕ÷kn
íkyk÷kLke fwËhík :
“Mkqhyu {hÞ{”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : nu ÍfrhGÞk (y÷i.)
! [ku¬Mk y{u ykÃkLku yuf yuðk ÃkwºkLke ¾wþ¾çkhe ykÃkeyu Aeyu,
suLkwwt Lkk{ ‘ÞÌkk’ nþu. yu Ãknu÷kt fkuELku y{u yu Lkk{Lkku çkLkkÔÞku LkÚke. (7)
ÍfrhGÞk (y÷i.)yu yhs fhe : nu ÃkhðhrËøkkh ! {khu íÞkt Ãkwºk fuðe heíku
Úkþu ? ßÞkhu fu {khe ÃkíLke ðktÍýe Au yLku nwt ð]ØkðMÚkkLkk AuÕ÷u ËhÍÍu
Ãknkut[e økÞku Awt. (8) (Vrh~íkkyu) fÌkwt fu, yuðe s ÂMÚkrík{kt Úkþu. ykÃkLkk
ÃkhðhrËøkkhu fÌkwt Au fu, yk {khk {kxu íkÆLk Mknu÷wt Au yLku «Úk{ ykÃkLku Ãký
nwt ÃkuËk fhe [qõÞku Awt ßÞkhu fu ykÃk ftE s ðMíkw Lk níkk. (9)
nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lke Ëwyk yLku íkuLke rnf{ík :
“yÒkk ÞfqLkw÷e økw÷k{” yÕ÷kn íkyk÷k “fwËhíku fkr{÷k”
(MktÃkqýo fwËhík-þÂõík) ÄhkðLkkh Au. nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.) yuðku

yfeËku hk¾íkk níkk yLku íkuyku íkuLkwt yð÷kufLk Ãký ÃkkuíkkLke Mkøke ykt¾kuyu
fhe [qõÞk níkk, yLku Ãkkuíku s MktíkkLk {kxu Ëh¾kMík fhe níke yLku íkuLkku
Mðefkh ÚkðkLke òý Ãký ÚkE økE níke, íku Aíkkt yuðwt fnuðkLkku þwt yÚko
Au fu, “{Lku Ãkwºk fuðe heíku Úkþu ?” ðkMíkð{kt ðkík yu{ Au fu, nÍhík
ÍfrhGÞk (y÷i.)Lkku ykðku Mkðk÷ fhðku yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhík{kt
þtfk fhðkLku fkhýu Lk níkku, Ãkhtíkw Mkðk÷Lkku nuíkw yu ÃkrhÂMÚkrík òýðkLkku
níkku fu, ßÞkhu y{u çktLku Ãkrík-ÃkíLke ð]ØkðMÚkkLke ÃkrhÂMÚkrík{kt Ãknkut[e
[qõÞk Au, íkku þwt MktíkkLk«kró {kxu ykðe s nk÷ík hnuþu fu ÃkAe íku{kt
fkuE VuhVkh Úkþu ? yÕ÷kn íkyk÷kyu sðkçk{kt Vh{kÔÞwt, Lknª ! ík{u
½hzk s hnuþku yLku ykðe s nk÷ík{kt ík{Lku yki÷kË Úkþu. íkku nðu íku{kt
þtfkLku fkuE MÚkkLk Lk hÌkwt. (çkÞkLkw÷ fwhTykLk)
“fk÷ ykÞíkwf yÕ÷k íkwfÂÕ÷{ÒkkMk »k÷k»kík yGÞkr{Lk EÕ÷k
hBÍk” nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lkku rLkþkLke òýðkLkku nuíkw yu níkku fu,
y{Lku s÷Ëe ¾wþe «kó ÚkkÞ yLku çkk¤f ÃkuËk Úkíkkt Ãknu÷kt s yÕ÷kn
íkyk÷kLkk þw¢{kt «ð]¥k ÚkE sEyu. yux÷k {kxu yÕ÷kn íkyk÷kyu
yu{Lku íku rLkþkLke Ãký çkíkkðe ËeÄe fu, íkuyku ºký rËðMk MkwÄe ÷kufku
MkkÚku ðkík Lkrn fhe þfu, {kºk EþkhkÚke s fk{ [÷kðe þfþu.
yk rLkþkLke{kt hMk«Ë ðkík yu Au fu, rLkþkLkeLke Ëh¾kMík fhðkLkku
yu{Lkku nuíkw yu níkku fu, yÕ÷kn íkyk÷kLkku þw¢ yËk fhu. yux÷k {kxu
rLkþkLke yuðe Xhkððk{kt ykðe fu, íkuyku yu rËðMkku{kt íku{Lkk nuíkw rMkðkÞ
(yux÷u fu yÕ÷kn íkyk÷kLkk rÍ¢ rMkðkÞ) yLÞ fkuE fk{Lkk s hnuþu
Lknª. Mkku rLkþkLkeykuLke yuf rLkþkLke ÚkE økE ! yLku íku{Lkku ÃkkuíkkLkku
þw¢ fhðkLkku nuíkw Ãký «kó ÚkE økÞku.
yk ½xLkk (su WÃkh «Míkwík ÚkE Au, íkuLku òýðk {kxuLkwt hMkq÷wÕ÷kn
MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{ ÃkkMku fkuE Ëu¾eíkwt {kæÞ{ níkwt Lkrn. íku
yÕ÷knÃkkf íkhVÚke) økiçkLke ¾çkhku{ktÚke Au. suLke ðne ík{khe ÃkkMku

{kuf÷eyu Aeyu (suLkk îkhk ík{u yk ¾çkhku òýeLku ÷kufkuLku çkíkkðku
Aku) yLku (Ëu¾eíkwt Au fu, su ÷kufku {hÞ{ y÷i.Lku Ãkhðrhþ {kxu hk¾ðk
ÃkhMÃkh ðkË-rððkË fhe hÌkk níkk, suLkku VUMk÷ku Auðxu “fwhko ytËkS-
r[êeyku Lkkt¾e” fhðkLkwt Lk¬e ÚkÞwt íku Mk{Þu) ík{u íku ÷kufku ÃkkMku nksh
Lk níkk, ßÞkhu íkuyku (fwhko ytËkS {kxu) ÃkkuíkÃkkuíkkLke f÷{ku (Ãkkýe{kt)
Lkkt¾e hÌkk níkk (yLku fwhko ytËkS fhðkLkwt MðYÃk yuðwt Lk¬e fhðk{kt
ykÔÞwt níkwt fu, suLke f÷{ ÃkkýeLkk ðnuýÚke W÷xe rËþk{kt ðne òÞ
íkuLku nÍhík {hÞ{ y÷i.Lkk ¼hýÃkku»kýLkku yrÄfkh {¤þu. çkMk, fwhko
{kxu yk s ÃkØrík yÃkLkkððk{kt ykðe níke) fu íku çkÄk{ktÚke nÍhík
{hÞ{ (y÷i.)Lke Ãkhðrhþ fkuý fhþu ? yLku íku Mk{Þu ík{u íku MÚk¤u
íku{Lke ÃkkMku nksh Lk níkk, ßÞkhu íku ÷kufku (fwhko ytËkS fhíke ð¾íku)
ÃkhMÃkh ðkË-rððkË fhe hÌkk níkk. (íku ðkË-rððkËLkku VUMk÷ku fhðk {kxu
yk fwhko ytËkS fhðkLkwt Lk¬e fhðk{kt ykÔÞwt yLku yk ½xLkk çkkçkíku
òýðk {kxuLkwt çkeswt fkuE {kæÞ{ Ãký ík{khe ÃkkMku {kisqË LkÚke. yk økwó
¾çkhku [ku¬Mk ðneLkk {kæÞ{Úke ík{khk MkwÄe Ãknkut[e hne Au, su ykÃk
(Mk÷.)Lke LkwçkqÔðíkLke MÃk»x Ë÷e÷ Au).
P nÍhík {hÞ{ y÷ÞrnMMk÷k{ P

nÍhík {hÞ{ (hËe.)Lke ÃkiËkEþ (sL{)Lkwt rðøkíkðkh ðýoLk :
“Mkqhyu yk÷u E{úkLk”{kt ðýoLk Au : (ð¤e, íku ð¾íkLku ÞkË fhku)
ßÞkhu E{hkLk (y÷i.)Lke †eyu yhs fhe fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {khk
Ãkux{kt su çkå[wt Au, íkuLku Mkki (fk{ku)Úke ykÍkË hk¾e {U íkLku (Ä{o {kxu) ¼ux
ykÃÞwt. {kxu íkwt {khk íkhVÚke (íkuLku) Mðefkhe ÷u. çkuþf, íkwt s (yhsLku)
Mkkt¼¤Lkkh (rLkGÞíkkuLku) òýLkkh Au. (3Ãk) ÃkAe ßÞkhu íkuýeyu Akufhe sýe
íkku (rLkhkþkÚke) çkku÷e, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {U íkku Ãkwºke sýe. (yÕ÷knÃkkf
Vh{kðu Au) òu fu íkuýeyu su (þkLkðk¤e Ãkwºke) sýe íkuLku yÕ÷knÃkkf ðÄw
òýu Au. ð¤e, íku Ãkwºk (suLke EåAk fhe) níke íku yk ÃkwºkeLke çkhkçkh LkÚke.
yLku (íkuýeyu fÌkwt), {U íkuýeLkwt Lkk{ {hÞ{ hkÏÞwt yLku nwt íkuýeLku íku{s
íkuýeLke yð÷kËLku (ßÞkhu Ãký ÚkkÞ) Äqíkfkhu÷ þÞíkkLkÚke íkkhe ÃkLkkn{kt
ykÃkwt Awt. (36) ÃkAe íkuýeLkk ÃkhðhrËøkkhu íkuýeLku çknw Mkkhe heíku fçkq÷ fhe
íku{s W¥k{ «fkhu íkuýeLku WAuhe {kuxe fhe, yLku nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)Lku
íkuýeLkk sðkçkËkh çkLkkÔÞk, (íkku) ßÞkhu Ãký nÍ. ÍfrhGÞk (y÷i.) íkuýe
({hÞ{ y÷i.) ÃkkMku {unhkçk{kt síkk íÞkhu íkuýe ÃkkMku ftEf ¾kðkLke ðMíkw
òuíkk, (íkuÚke ykùÞo Ãkk{e) ÃkqAÞwt fu, nu {hÞ{ (y÷i.) ! yk ¾kýwt ík{khe
ÃkkMku õÞktÚke ykðu Au ? íkuýeyu (sðkçk{kt) fÌkwt fu, yÕ÷knÃkkfLke ÃkkMkuÚke
ykðu Au. çkuþf, yÕ÷knÃkkf [knu íkuLku yÃkkh hkuS ykÃku Au. (37) íku ð¾íku
nÍhík ÍfrhGÞk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLku yhs fhe (yLku) fÌkwt
fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! íkwt {Lku ÃkkuíkkLke ÃkkMkuÚke fkuE Ãkrðºk yð÷kË
ykÃk. çkuþf, íkwt ËwykLku ½ýku Mkkt¼¤Lkkh (fçkq÷ fhLkkh) Au. (38) Vhe
ßÞkhu íku (ÍfrhGÞk y÷i.) {unhkçk{kt W¼k hne Lk{kÍ ÃkZíkk níkk, íÞkhu
Vrh~íkkykuyu íku{Lku ÃkwfkheLku fÌkwt fu, yÕ÷kn íkyk÷k ík{Lku ÞÌkk (y÷i.)Lke
¾wþ¾çkh ykÃku Au, su yÕ÷knÃkkfLkk yuf nwf{ (yux÷u nÍhík EMkk (y÷i.)
Lke LkwçkwÔðík)Lke Mkkûke ykÃkþu. ð¤e, íku (ËeLke) MkhËkh Úkþu íku{s †e Ãk-
kMku sþu Lkrn. yLku Lkuf ÷kufku{ktÚke nkuE Lkçke (Ãký) Úkþu. (39) nÍhík
ÍfrhGÞk (y÷i.)yu yhs fhe fu, nu ÃkhðhrËøkkh ! {Lku ð]ØkðMÚkk ykðe
økE yLku {khe †e (ð]Ø nkuðk WÃkhktík) ðktÍýe Au (Aíkkt) {Lku Ãkwºk fuðe heíku
Úkþu ! yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt fu, yuðe s ÂMÚkrík{kt (Ãkwºk Úkþu, fkhý
fu) yÕ÷kn íkyk÷k [knu íku fhu Au. (40) ÍfrhGÞk (y÷i.)yu yhs fhe
fu, nu {khk ÃkhðhrËøkkh! {khk {kxu (yuLke) fkuE rLkþkLke {wfhoh fhe ykÃk.
yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt : ykÃkLkk {kxu rLkþkLke yk Au fu, ykÃk ÷kufkuÚke ºký
rËðMk MkwÄe Eþkhk rMkðkÞ ðkíkku fhe þfþku Lkrn; Ãký (íku ð¾íku) ÃkkuíkkLkk
ÃkhðhrËøkkhLku (rË÷Úke) ½ýku ÞkË fhòu íku{s Mkktsu yLku Mkðkhu ({kuZuÚke
Ãký) íkMçken (ÃkrðºkíkkLkwt ðýoLk) fhòu. (41)
P P P
P nÍhík EMkk y÷ÞrnMMk÷k{ P
fwhTykLk þheV{kt nÍhík EMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk Lkk{Úke hÃk

ð¾ík, {Mken þçËÚke 11 ð¾ík yLku EçLku {hÞ{Úke h3 ð¾ík ðýoLk
fhðk{kt ykÔÞwt Au.
nÍhík EMkk (y÷i.)Lke ÃkiËkEþ (sL{)Lkwt ðýoLk :
(íku Mk{ÞLku ÞkË fhku) ßÞkhu Vrh~íkkykuyu fÌkwt : nu {hÞ{ (y÷i.)!
çkuþf, yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk yuf nwf{Lke ík{Lku ¾wþ¾çkh ykÃku Au, suLkwt
Lkk{ (yLku ÷fçk) {Mken EMkk rçkLk {hÞn nþu, su ËwrLkÞk yLku ykr¾hík{kt
{híkçkkðk¤k yLku (yÕ÷knÃkkfLkk) ¾kMk çktËkyku {ktnuLkk Úkþu. (4Ãk) yLku
÷kufkuLke MkkÚku ðkíkku fhþu, ßÞkhu {ktLkk ¾ku¤k{kt nþu, íku{s ßÞkhu Ãkwg
ðÞLkk Úkþu. ð¤e, (íku) Lkuf ÷kufku{ktÚke nþu. {hÞ{ (y÷i.)yu yhs fhe
fu nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {Lku Ãkwºk fuðe heíku Úkþu, òu fu {Lku íkku fkuE ÃkwY»ku
nkÚk Ãký ÷økkzâku LkÚke ? Vh{kÔÞwt fu, yu{ s ({hË rðLkk) Úkþu (fkhý
fu) yÕ÷knÃkkf [knu Au íku ÃkuËk fhe Ëu Au; ßÞkhu íku fkuE ðMíkwLku Ãkqhe fhðk
[knu Au, íÞkhu {kºk íkuLku yux÷wt s fnu Au fu, “ÚkE ò” íkku íku ðMíkw ÚkE òÞ
Au. (47) yLku (nu {hÞ{ y÷i.!) yÕ÷knÃkkf íku{Lku (ykfkþe) rfíkkçkku
íku{s ¿kkLkLke ðkíkku yLku (¾kMk fhe) íkðhkík (çkkÞçk÷Lkku swLkku fhkh) íkÚkk
ELS÷ (çkkÞçk÷Lkku Lkðku fhkh) þe¾ðþu. (48) yLku íku{Lku çkLke EMhkE÷
íkhV (Lkçke çkLkkðe) {kuf÷þu, (íkku íku fnuþu) fu çkuþf, nwt ík{khe ÃkkMku ík{khk
ÃkhðhrËøkkh íkhVÚke ({khk Lkçke nkuðkLke) MÃk»x rLkþkLke ÷ELku ykÔÞku Awt fu nwt
ík{khe (¾kíkhe) {kxu ({kxeLkk) økkhkÚke ÃkûkeLkk Ãkqík¤kt suðwt çkLkkðe ykÃkwt Awt.
ÃkAe íku{kt Vqtf {kYt Awt, suÚke íku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke (MkSð) Wzíkwt
Ãkûke ÚkE òÞ Au. ð¤e, nwt sL{Úke yktÄ¤kLku íku{s fkuZðk¤kLku Mkkòu fYt
Awt yLku nwt yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke {whËkykuLku Ãký MkSðLk fYt Awt yLku
ík{u su ftE ÃkkuíkkLkk ½hku{kt ¾kELku ykðku Aku íkuLku íkÚkk su ftE (½hku{kt) {qfe
ykðku Aku, íkuLku çkíkkðe ykÃkwt Awt; òu ík{u E{kLk ÷kððk [knku íkku ¾hu¾h,
yu{kt ({khk Lkçke nkuðkLke) ík{khk {kxu {nkLk rLkþkLke Au. (49)
nÍhík EMkk (y÷i.)Lkwt ÃkiËkEþ ÃkAe íkhík ðkík fhðw, ÃkkuíkkLkk
¾wËk nkuðkLkku ELfkh yLku ðkr÷ËnLke ÃkkfËk{LkeLku ònuh fhðe :
ÃkAe íkuýe íkuLku ¾ku¤k{kt ÷E ÃkkuíkkLke fki{ ÃkkMku ykÔÞk íkku ÷kufkuyu
fÌkwt, nu {hÞ{ (y÷i.) ! ykÃk íkku yuf çknw s çkwhe ðMíkw ÷kÔÞk. (h7) nu
nkYLk (y÷i.)Lke çknuLk ! ykÃkLkku çkkÃk çkwhku {kýMk Lk níkku yLku Lk ykÃkLke
{kt ¾hkçk [k÷Lke níke. (h8) íkku {hÞ{ (y÷i.)yu (sðkçk Lk ykÃkíkkt)
nkÚkÚke íku çkk¤f íkhV Eþkhku fÞkou. íkuykuyu fÌkwt fu, su fkuE ¾ku¤k{kt çkk¤f
nkuÞ íkuLkkÚke y{u fuðe heíku ðkík fheyu ? (h9) yux÷k{kt (Ãkkuíku s) íku
çkk¤f çkku÷e WXâku fu, nwt yÕ÷knÃkkfLkku (¾kMk) çktËku Awt. íkuýu {Lku rfíkkçk
(ELS÷) ykÃke Au yLku {Lku Lkçke çkLkkÔÞku Au. (30) yLku nwt øk{u íÞkt hnwt,
íkuýu {Lku çkhfíkðk¤ku çkLkkÔÞku yLku íkuýu {Lku Lk{kÍ íkÚkk ÍfkíkLke íkkfeË
fhe Au, ßÞkt MkwÄe fu nwt (ËwrLkÞk{kt) Sðíkku hnwt. (31) yLku {Lku ÃkkuíkkLke
{kíkkLkku ¾hku Mkuðf çkLkkÔÞku yLku íkuýu {Lku yíÞk[khe-f{¼køÞ çkLkkÔÞku
LkÚke. (3h) yLku {khk WÃkh (yÕ÷knÃkkfLkk íkhVÚke) Mk÷k{ Au, su rËðMku
fu nwt ÃkuËk ÚkÞku yLku su rËðMku nwt {]íÞw Ãkk{eþ íkÚkk su rËðMku MkSðLk fhe
(ÃkkAku) WXkzðk{kt ykðeþ. (33) yk Au {hÞ{ (y÷i.)Lkk Ãkwºk EMkk
(y÷i.) (yLku yk) íkÆLk MkíÞ çkeLkk Au, su{kt íkuyku Í½zku fhu Au. (34)
yÕ÷knÃkkf yuðku LkÚke fu íku yð÷kË hk¾u. íku íkku Ãkkf Íkík Au. (íkuLke þkLk
yuðe Au fu) ßÞkhu íku fkuE fk{ fhðk [knu Au, íkku íkuLku yux÷wt s fnu Au fu,
“ÚkE ò” íkku íku ÚkE òÞ Au. (3Ãk) yLku (nu Lkçke Mk÷. !) ÷kufkuLku Vh{kðe
Ëku fu çkuþf, yÕ÷knÃkkf {khku ÃkhðhrËøkkh íku{s ík{khku Ãký ÃkhðhrËøkkh
Au. íkuÚke íkuLke s çktËøke fhku. yu s (ËeLkLkku) MkeÄku {køko Au. (36) Aíkkt
íku ÷kufku{ktÚke fux÷kf Mk{qnu ytËh-ytËh {ík¼uË fÞkou, suÚke yu {wÂLfhku {kxu
yuf {nkLk rËðMkLkk ykððkÚke çknw ¾hkçke (ÚkLkkh) Au. (37) su rËðMku
(rfÞk{ík{kt) yu ÷kufku y{khe ÃkkMku ykðþu, íkku fux÷k çkÄk Mkkt¼¤íkk yLku
Ëu¾íkk ÚkE sþu, Ãkhtíkw yu swÕ{eyku yksu (ËwrLkÞk{kt) MÃk»x økw{hkne{kt Au.
(38) yLku yu ÷kufkuLku ÃkMíkkðkLkk rËðMkÚke zhkðku, ßÞkhu fk{Lkku ytrík{
VUMk÷ku fhe Ëuðk{kt ykðþu, Ãký yu ÷kufku (yksu) ¼q÷{kt (Ãkzu÷k) Au. yLku
E{kLk ÷kðíkk LkÚke. (39) (Ãkhtíkw íkuykuLkk {]íÞw ÃkAe) y{u s Ãk]Úðe íkÚkk
íkuLkk WÃkh ðMkLkkhkykuLkk ðkrhMk (AuÕ÷k {kr÷f) ÚkEþwt yLku íkuyku y{khe
s íkhV ÃkkAk ÷kððk{kt ykðþu. (40)
yk ykÞík{kt nÍ. EMkk (y÷i.)Lke yuf ¾krMkÞíkLkwt ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞwt Au fu, íkuyku çkk¤Ãký{kt Ãkkhýk{kt fu su ô{h{kt çkk¤fku ðkík[eík
fhðkLke ûk{íkk Ähkðíkk LkÚke nkuíkk, yuðk Mk{Þu Ãký ðkík[eík fhþu.
su{fu çkeS ykÞík{kt WÕ÷u¾ ÚkÞku Au. y{wf ÷kufkuyu þYykík{kt nÍhík
EMkk (y÷i.)Lkk sL{ ÃkAe nÍhík {hÞ{ (y÷i.) WÃkh íkkun{ík ÷øk-
kðeLku íku{Lku {nuýkt-xkuýkt {khðk ÷køÞk, íku Mk{Þu sL{òík þeþw nÍhík
EMkk (y÷i.) çkku÷e WXâk : “EÒke yçËwÕ÷kn” (nwt yÕ÷knLkku çktËku
Awt.) yLku MkkÚku MkkÚku yk ykÞík{kt yu Ãký fnuðk{kt ykÔÞwt Au fu, íkuyku
ßÞkhu ykÄuz ô{hLkk Úkþu, íkku Ãký ÷kufku MkkÚku ðkík[eík fhþu. yºku yu
ðkík rð[khðk ÞkuøÞ Au fu, çkk¤ÃkýLke nk÷ík{kt ðkík[eík fhðe yuf
{kuyrsÍku yLku rLkþkLke níke yuLkwt ðýoLk fhðwt yºku ÞkuøÞ sýkÞ Au,
Ãkhtíkw ykÄuz ô{h{kt ÷kufku MkkÚku ðkík[eík fhðe íkku Mkk{kLÞ çkkçkík Au.
íku Ëhuf ÔÞÂõík {wyr{Lk, fkrVh, ykr÷{, òrn÷ çkÄk s fhe þfu Au.
íkku ÃkAe yk ykÞík{kt íkuLku nÍhík EMkk (y÷i.)Lkku yuf ¾kMk økwý yLku
rðþu»k ¾krMkÞík çkíkkððkLkku þwt yÚko Au ?!
yk Mkðk÷Lkku yuf sðkçk yu Au, su çkÞkLkw÷ fwhTykLkLke íkVMkehÚke
Mk{s{kt ykðu Au fu, yMk÷ nuíkw çkk¤Ãký{kt ðkík[eík fhþu yuðwt ònuh
fhðkLkku s Au. yuLke MkkÚku MkkÚku yk ykÞík{kt {kuxe ô{h{kt ðkík[eík

fhðkLkku WÕ÷u¾ yux÷k {kxu fhðk{kt ykÔÞku fu, íku{Lke çkk¤ÃkýLke ðkík[eík
yuðe Lkrn nkuÞ su{fu Mkk{kLÞ heíku LkkLkk çkk¤fku ðkík[eík fhíkk nkuÞ
Au. çkÕfu yíÞtík çkwrØÃkqðofLke ¿kkLkMk¼h, MkqÍçkqÍÞwõík Wå[ fûkkLke
ðkík[eík nþu. su{fu fkuE ÃkwgðÞLkku ÔÞÂõík ðkík[eík fhu Au. yLku òu
nÍhík EMkk (y÷i.)Lke ½xLkk yLku íku{Lkk EríknkMk Ãkh rð[kh fhðk{kt
ykðu íkku yk MÚk¤u Ãkwg ðÞ{kt ðkík[eík fhðkLkku WÕ÷u¾ fhðk{kt yuf
ykøkðwt ykùÞosLkf hnMÞ Au yLku íku yk Au fu, RM÷k{ yLku fwhTykLke
yfeËn ({kLÞíkk) «{kýu nÍhík EMkk (y÷i.)Lku MkËunu Sðíkk s
ykMk{kLk Ãkh WXkðe ÷uðk{kt ykÔÞk Au. rhðkÞíkkuÚke yuðwt Mkkrçkík ÚkkÞ
Au fu, nÍhík EMkk (y÷i.)Lku ykMk{kLk Ãkh WXkðe ÷uðk{kt ykÔÞk íÞkhu
íku{Lke ô{h 30-3Ãk ð»koLke níke, su ¼hÃkqh ÞwðkLkeLkku Mk{Þfk¤ nkuÞ
Au. “ykÄuz ô{h” suLku yhçke{kt “fn÷Lk” fnuðk{kt ykðu Au, íku
ô{h íkku yk ËwrLkÞk{kt íku{Lke ÚkE s Lk níke. {kxu ykÄuz ô{h{kt ÷kufku
MkkÚku ðkík[eík íÞkhu s ÚkE þfu Au, ßÞkhu fu íkuyku yk ËwrLkÞk{kt ÃkkAk
ykððkLkk nkuÞ ! yux÷k {kxu suðe heíku íku{Lke þeþw yðMÚkk (çkk¤Ãký)
Lke ðkík[eík yuf {kuyrsÍku níkku, yu s «{kýu íku{Lke ykÄuz ô{hLke
ðkík[eík Ãký yuf {kuyrsÍku s nþu !
íkuyku (nÍhík {hÞ{ y÷i.) çkkuÕÞk, nu {khk ÃkhðhrËøkkh ! {Lku
fuðe heíku çkk¤f ÃkiËk Úkþu ? ßÞkhu fu {Lku fkuE ÃkwY»ku (MknþÞík MðYÃku)
nkÚk Ãký ÷økkÔÞku LkÚke, (yLku fkuE çkk¤f òEÍ ÃkØríkÚke Mðk¼krðf
heíku ÃkwY»k rðLkk sL{ LkÚke ÷E þfíkwt, íkku ¾çkh LkÚke yk{ s Võík
yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke çkk¤f ÃkiËk Úkþu yÚkðk íkku {Lku rLkfkn fhðkLkku
nwf{ fhðk{kt ykðþu ?) yÕ÷kn íkyk÷kyu (sðkçk{kt Vrh~íkk îkhk)
Vh{kÔÞwt, ykðe s heíku (rðLkk ÃkwY»ku çkk¤f) Úkþu. (fkhý fu) yÕ÷kn
íkyk÷k su EåAu Au ÃkiËk fhe Ëu Au (yux÷u fu fkuE ðMíkwLku ÃkiËk Úkðk
{kxu Võík yÕ÷knÃkkfLkku EhkËku fhðku Ãkqhíkku Au, fkuE {kæÞ{ yÚkðk
¾kMk fkhýLke íkuLku ykð~Þõíkk LkÚke yLku íkuLkku EhkËku fhðkLke heík yu
Au fu,) ßÞkhu fkuE ðMíkw Ãkqhe fhðk EåAu Au, íkku íkuLku fne ykÃku Au fu,
(nksh) ÚkE ò ! çkMk, íku ðMíkw (nksh) ÚkE òÞ Au. (çkMk, su ðMíkwLku
{kæÞ{ rðLkk yLku fkuE †kuík rðLkk nksh ÚkðkLkwt fne ykÃku Au, íkku yu
yu{ s nksh ÚkE òÞ Au.)
ÃkwY»k rðLkk {kºk †eÚke çkk¤f ÃkuËk ÚkE sðwt íkfo yLku çkwrØ
rðYØLke yþõÞ çkkçkík LkÚke :
øk¼o yLku çkk¤fLkku sL{ fkuE ÃkwY»kLkk {kæÞ{ rðLkk «kf]ríkf
rLkÞ{kuÚke rðYØ {kuyrsÍk MðYÃku Au yLku {kuyrsÍku yuf Ëw÷o¼
½xLkk nkuÞ Au. Ãkhtíkw íku yÕ÷knÃkkfLke fkçkq çknkhLke ðkík LkÚke, çkÕfu
ykðe Ëw÷o¼ ½xLkkyku yÕ÷knÃkkfLke þÂõíkLkku Ãkh[ku ðÄkhu ònuh fhu
Au yLku yk çkkçkíkLku MktÃkqýo yþõÞ çkkçkík fne þfkÞ Lknª. fkhý fu
{urzf÷ MkkÞLMk «{kýu †eLkk sLkLk yðÞðku{kt su «ðkne nkuÞ Au, íku
çkk¤fLkk sLk{ {kxu {kºk rLkr»¢Þ íkíð LkÚke, çkÕfu íku Mkr¢Þ Au yLku
íkuLkk{kt yuðe ûk{íkk Au fu, íku fkuE ÃkwY»kLkk MÃkþo rðLkk Ãký ykÃk{u¤u
øk¼o Äkhý fhe þfu Au. (EçLku MkeLkk) «ÏÞkík {urzf÷ MkkÞLxeMxu íkuLkk
ÃkwMíkf “y÷ fkLkqLk”{kt ÷ÏÞwt Au fu, y{wf ¾kMk «fkhLkk hkuøk{kt suLku
“hò” fnuðk{kt ykðu Au, íku{kt yÄqhku øk¼o †eLkk øk¼koþÞ{kt fkuE
ÃkwY»kLkk {kæÞ{ rðLkk s ykfkh Ãkk{u Au. çkMk íkku ßÞkt MkwÄe þõÞíkkLke
ðkík Au, ÃkwY»kLkk {kæÞ{ rðLkk Võík †eÚke çkk¤f ÃkuËk Úkðwt íkÆLk yþõÞ
çkkçkík LkÚke. fkhý fu y{wf yMkk{kLÞ fkhýku yk þõÞíkkLku ðÄkhu Au.
(çkÞkLkw÷ fwhTykLk)
yk ykÞík{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík {hÞ{ (y÷i.)Lku ¾sqhLkwt

Íkz n÷kððkLkku nwf{ ykÃÞku. ßÞkhu fu íkuLke fwËhík{kt yu Ãký níkwt fu,
íkuLku n÷kÔÞk rðLkk Ãkkuíku s ¾sqhku íku{Lkk ¾ku¤k{kt ykðe òÞ, Ãkhtíkw
rnf{ík yu Au fu, íku{kt hkuS «kó fhðk {kxu «ÞíLk fhðkLkku ÃkkX {¤u
Au yLku yu Ãký çkíkkÔÞwt Au fu, hkuS «kó fhðk{kt fkurþþ yLku {nuLkík
fhðwt íkð¬w÷ (yÕ÷kn WÃkhLkk ¼hkuMkk)Lke rðhkuÄe çkkçkík LkÚke. (Ynw÷
{ykLke)
“VyíkíkT rçkne fðT{nk íknTr{÷wnT” yk þçËkuÚke Ëu¾eíkwt yu s
Au fu, nÍhík {hÞ{ (y÷i.)Lku ßÞkhu økiçke ¾wþ¾çkheyku îkhk Mktíkku»k
ÚkE økÞku fu, yÕ÷kn íkyk÷k {Lku çkËLkk{e yLku yÃk{kLkÚke çk[kðþu,
íkku Ãkkuíku s ÃkkuíkkLkk Lkðòík rþþwLku ÷ELku ÃkkuíkkLkk ½hu ÃkkAk ykðe økÞk.
ÃkAe yk ÃkkAk ykððkLke ½xLkk ÃkuËkEþLkk fux÷kÞ rËðMkku ÃkAe çkLke.
yuLkk rðþu EçLku yMkkfehLke rhðkÞík nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)Úke
yu Au fu, sL{Lkk [k÷eMk rËðMk ÃkAe ßÞkhu rLkVkMkÚke Vkrhøk ÚkELku
Ãkrðºk ÚkE [qõÞk íÞkhu íkuyku ÃkkuíkkLkk fwxwtçkesLkku ÃkkMku ykÔÞk.
“EÒke yçËwÕ÷kn” yuf rhðkÞík{kt Au fu, su ð¾íku fwxwtçkLkk
÷kufkuyu nÍhík {hÞ{ (y÷i.)Lke ®LkËk fhðkLkwt þY fÞwO íÞkhu nÍ.
EMkk (y÷i.) ËqÄ Ãke hÌkk níkk, ßÞkhu íku{ýu íku ÷kufkuLke ®LkËk Mkkt¼¤e
íkku ËqÄ ÃkeðkLkwt Akuze ËeÄwt yLku ÃkkuíkkLke zkçke fhðxLkku Mknkhku ÷ELku
íku{Lkk íkhV æÞkLk furLÿík fÞwO yLku þnkËíkLke yktøk¤eÚke Eþkhku fheLku
yk þçËku fÌkk : “EÒke yçËwÕ÷kn” nwt yÕ÷knÃkkfLkku çktËku Awt. yk
«Úk{ þçË{kt s nÍhík EMkk (y÷i.)yu íku økuhMk{sLkku hrËÞku ykÃke
ËeÄku fu, òu fu {khe ÃkuËkEþ {kuyrsÍk MðYÃku ÚkE Au, Ãkhtíkw nwt ¾wËk
LkÚke, nwt yÕ÷knÃkkfLkku çktËku Awt. suÚke ÷kufku {khe Ãkqò{kt MkÃkzkE Lk
òÞ.
“ykíkkrLkÞ÷ rfíkkçk ðsy÷Lke LkrçkGÞk” yk þçËku{kt nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku ÃkkuíkkLke ËqÄ ÃkeðkLke ô{h{kt yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke
LkwçkqÔðík yLku rfíkkçk {¤ðkLke ¾çkh ykÃke. ßÞkhu fu fkuE ÃkÞøkBçkhLku
[k÷eMk ð»koLke ô{h Ãknu÷kt LkwçkqÔðík yLku rfíkkçk LkÚke {¤íke. yux÷k
{kxu íkuLkku ¼kðkÚko yu Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu Lk¬e fhe ÷eÄwt Au fu,
{Lku Mk{Þ ykÔÞu LkwçkqÔðík yLku rfíkkçk ykÃkþu yLku yu rçkÕfw÷ yuðwt s
Au, su{fu hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt, {Lku LkwçkqÔðík íku Mk{Þu yÃkoý
fhe Ëuðk{kt ykðe níke ßÞkhu fu nÍhík ykË{ (y÷i.) ÃkuËk Ãký ÚkÞk
Lk níkk. íku{Lkwt ¾{eh (økk¤ku) íkiÞkh ÚkE hÌkwt níkwt yLku Ëu¾eíkwt Au fu,
íkuLkku ¼kðkÚko yu rMkðkÞ LkÚke fu LkwçkqÔðík yÃkoý fhðkLkku ðkÞËku nÍhík
{wnB{Ë {wMíkVk (Mk÷.) {kxu rLkrùík yLku ÞfeLke níkku. ynªÞk Ãký yk
s LkwçkqÔðík yíkk fhðkLkwt ÞfeLk yLku rðïkMk ¼qíkfk¤Lkk þçË îkhk ðýoLk
fhðk{kt ykÔÞwt Au. LkwçkqÔðík yíkk fhðkLke ònuhkík fhðkÚke íku ÷kufkuLke
çkËTøkw{kLke Ëqh fhe Ëuðk{kt ykðe fu, {khe ðkr÷Ën WÃkh ÔÞr¼[khLkku
ykûkuÃk ÷økkððku rçkÕfw÷ ¾kuxwt Au. fkhý fu {kYt Lkçke nkuðwt yLku {Lku
rhMkk÷ík {¤ðe yu çkkçkíkLke Ë÷e÷ Au fu, {khe ÃkuËkEþ{kt fkuE økwLk-
knLke Ë¾÷økehe LkÚke.
“yðT»kkLke rçkMMk÷kíke ðÍTÍfkíke” fkuE ðMíkwLkku nwf{ ßÞkhu
ðÄkhu íkkfeË MkkÚku fhðk{kt ykðu íkku íkuLku “ðrMkGÞík”Lkk þçËÚke WÕ÷u¾
fhðk{kt ykðu Au. nÍhík EMkk (y÷i.)yu yk MÚk¤u Vh{kÔÞwt fu, yÕ÷kn
íkyk÷kyu {Lku Lk{kÍ yLku ÍfkíkLke ðrMkGÞík Vh{kðe Au. íkuLkku ¼kðkÚko
yu s Au fu, ½ýe íkkfeË MkkÚku yk çktLku ðMíkwykuLkku {Lku nwf{ fhðk{kt
ykÔÞku Au.
Lk{kÍ yLku Ífkík yuðe EçkkËíkku Au fu, nÍ. ykË{ (y÷i.)Úke
÷ELku ¾kík{w÷ ytrçkÞk (y÷i.) MkwÄe Ëhuf Lkçke yLku hMkq÷Lke þheyík{kt
íku Vhs hÌkwt Au. y÷çk¥k, rðrðÄ þheyíkku{kt yLkuf ¾w÷kMkkyku yLku
økkiý çkkçkíkku rðrðÄ «fkhLke hne Au. nÍhík EMkk (y÷i.)Lke þheyík{kt
Ãký Lk{kÍ yLku Ífkík VÍo níke. hne ðkík yu fu, nÍhík EMkk (y÷i.)
íkku õÞkhuÞ {k÷Ëkh ÚkÞk s LkÚke, Lk íkku íku{ýu ½h çkLkkÔÞwt yLku Lk s
ftE ¼uøkwt fÞwO, ÃkAe íku{Lku ÍfkíkLkku nwf{ ykÃkðku fE çkeLkkyu Au ?
íkku íkuLkku nuíkw MÃk»x Au fu, íku{Lke þheyík{kt yu fkLkqLk çkLkkðe Ëuðk{kt
ykÔÞku níkku fu, su ÔÞÂõíkLke ÃkkMku {k÷ nkuÞ íkuLkk WÃkh Ífkík VÍo Au.
nÍhík EMkk (y÷ÞrnMMk÷k{) Ãký íku nwf{ nuX¤ ykðu Au fu, ßÞkhu
Ãký íku{Lke ÃkkMku ÍfkíkLkk rLkMkkçk («{ký) «{kýu {k÷ ¼uøkku ÚkE òÞ
íkku Ífkík yËk fhu, ÃkAe òu ®sËøke¼h {k÷ ¼uøkku Lk ÚkkÞ íkku yuLkkÚke
yk çkkçkíkLkku Lkfkh Úkíkku LkÚke. (Ynw÷ {ykLke)
“{k ËwBíkw nGÞk” yux÷u fu, Lk{kÍ yLku ÍfkíkLkku nwf{ {khk {kxu
fkÞ{e Au, ßÞkt MkwÄe Srðík hnwt. Ëu¾eíkwt Au fu, íkuLkku ¼kðkÚko íku ®sËøke
Au, su yk ËwrLkÞk{kt Ãk]Úðe WÃkh Au. fkhý fu yk y{÷ku yk s Ãk]Úðe
WÃkh ÚkE þfu Au yLku ynªÞktÚke s MkçktrÄík Au. ykMk{kLk WÃkh WXkðe
÷eÄk ÃkAe LkkrÍ÷ ÚkðkLkk Mk{Þ MkwÄe YÏMkík (Aqx)Lkku Mk{Þøkk¤ku
Au.
“çkho{ rçkðkr÷Ëíke” yk MÚk¤u {kºk ðkr÷Ën ({kíkk)Lkwt ðýoLk
fÞwO, ðkr÷ËiLkLkwt (yux÷u fu {kíkk-rÃkíkk)Lkwt Lknª. yu{kt yu Eþkhku fhðk{kt
ykÔÞku Au fu, {khe ÃkuËkEþ {kuyrsÍk MðYÃku rðLkk çkkÃku ÚkE Au yLku
çkk¤Ãký{kt yk [{ífkrhf ðkík[eík fhðe íkuLke Ãkqhíke økðkne yLku Ë÷e÷
Au.
“Íkr÷f EMkçLkw {hÞ{” nÍhík EMkk (y÷i.) rðþu ÞnqËeyku
yLku LkMkkhk çkunqËk yLku ðkrnÞkík {kLÞíkkyku{kt EVhkík yLku íkVheík
({ÞkoËkÚke ykøk¤ ðÄkhðk yLku {ÞkoËkÚke ½xkzðk){kt yu fûkkyu ÃknkutåÞk
níkk fu, LkMkkhkyu íkku MkL{kLk{kt yux÷ku ðÄkhku fÞkou fu, íku{Lku ¾wËkLkk
çkuxk çkLkkðe ËeÄk yLku ÞnqËeyku íkku íku{Lkwt yÃk{kLk fhðk{kt yu nËu
Ãknkut[e økÞk fu íku{Lku ÞqMkwV LkßòhLke LkkòEÍ yð÷kË fne ËeÄk,
LkWÍwrçkÕ÷kn ! yÕ÷kn íkyk÷kyu íku çktLku sqXkykuLke ¼q÷ çkíkkðeLku
Mkk[e ÃkrhÂMÚkrík yk ykÞík{kt MÃk»x fhe Au. (fwíkwoçke)
“ÞðT{w÷T nMhrík” íku rËðMkLku ‘Þð{w÷ nMhík’ yux÷k {kxu fnuðk{kt
ykÔÞku Au fu, snÒk{ðk¤kykuLku íkku yu ÃkMíkkðku Úkðku Ëu¾eíkku Au fu, òu íkuyku
{wyr{Lk Mkkr÷n nkuík íkku íku{Lku sLLkík {¤e nkuík, Ãkhtíkw nðu snÒk{Lkk
yÍkçk{kt MkÃkzkÞk Au yLku yuf ¾kMk «fkhLkku ÃkMíkkðku sÒkíkðk¤kykuLku

Ãký Úkþu. su{fu íkçkhkLke yLku yçkq ÞyT÷kyu nÍhík {ykÍLke nËe»kÚke
rhðkÞík fhe Au fu, hMkq÷ fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, sÒkíkðk¤kykuLku
fkuE ðMíkwLkku ÃkMíkkðku nþu Lknª, yu rMkðkÞ fu su Mk{Þ yÕ÷knÃkkfLke
ÞkË rðLkk ÃkMkkh fÞkou nkuÞ yLku çkøkðe (hn.)yu yçkq nwhihn (hËe.)Lke
rhðkÞíkÚke ðýoLk fÞwO Au fu, hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, Ëhuf {]
íÞw Ãkk{LkkhLku yVMkkuMk yLku ÃkMíkkðkÚke ðkMíkku Ãkzþu. Mknkçkyu rfhk{
(hËe.)yu «&™ fÞkou fu, yk yVMkkuMk yLku ÃkMíkkðku fE çkkçkík WÃkh Úkþu
? íkku ykÃk (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, Lkuf y{÷ fhLkkhLku yu çkkçkík WÃkh
ÃkMíkkðku Úkþu fu, nsw ðÄkhu Lkuf y{÷ku fu{ Lk fhe ÷kÔÞku fu sÒkíkLkk
Ëhßòyku ykih ðÄkhu {éÞk nkuík yLku Ëw»x ÔÞÂõíkLku yu çkkçkík WÃkh
ÃkMíkkðku Úkþu fu íku ÃkkuíkkLke çkËTfkhe (Ëw»xíkk)Úke ÃkkAku fu{ Lk ðéÞku ?
({Ínhe)
(yLku nu {hÞ{ ! yk Lkðòík þeþwLke yu VÍe÷íkku nþu fu) yÕ÷kn
íkyk÷k íkuLku (ykMk{kLke) rfíkkçkku yLku Mk{sýLke ðkíkku þe¾ðkzþu yLku
¾kMk fhe íkðhkík yLku ELS÷Lkwt rþûký ykÃkþu. çkÄk s çkLke EMhkE÷
{kxu (ÃkÞøkBçkh çkLkkðeLku rLkþkLkeyku ykÃkeLku) {kuf÷þu fu, nwt ík{khe
ÃkkMku ({khe LkwçkqÔðík rðþu) su Ë÷e÷ku ÷ELku ykÔÞku Awt, íku yu Au fu, nwt
ík{khk (rðïkMk) {kxu ({kxeLkk) økkhk{ktÚke yuf yuðku ykfkh çkLkkðwt
Awt, su{fu ÃkûkeLkku ykfkh nkuÞ Au. ÃkAe íku{kt Vqtf {kYt Awt, suLkkÚke íku
yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke (MkSð) Ãkûke çkLke òÞ Au. (yuf {kuyrsÍku
íkku yk ÚkÞku) yLku nwt sL{òík yktÄ¤kyku yLku fkuZ (MkVuË zk½)Lke
çke{kheðk¤kykuLku Mkkò fhe ykÃkwt Awt yLku {hu÷kLku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke
Sðíkk fhe ykÃkwt Awt (yk çkeòu yLku ºkeòu {kuyrsÍku ÚkÞku) yLku nwt
ík{Lku (íku çkÄwt) çkíkkðe ykÃkwt Awt fu, ík{u su ftE ík{khk ½hku{kt ¾kyku
Aku yLku su (½hku{kt) Mktøkúnku Aku (yk [kuÚkku {kuyrsÍku ÚkÞku), rLk:þtf
yk («Míkwík {kuyrsÍkyku){kt ({khk Lkçke nkuðkLke) Ãkqhíke Ë÷e÷ku Au,
òu ík{u ÷kufku E{kLk ÷kððk EåAku íkku ! yLku nwt yuðe heíku ykÔÞku Awt
fu, {khkÚke yøkkWLke rfíkkçk (su LkkrÍ÷ ÚkE níke, yux÷u fu) íkðhkíkLkwt
Mk{ÚkoLk fYt Awt yLku yux÷k {kxu ykÔÞku Awt fu, ík{khk {kxu y{wf yuðe
ðMíkwyku (yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Úke) n÷k÷ fhe ykÃkwt, su ík{khk WÃkh
({qMkk y÷i.Lke þheyík{kt) nhk{ fhðk{kt ykðe níke. çkMk, (íkuLkku
«ríkçktÄ {khe þheyík{kt hË Úkþu) yLku ({khku yk hË fhðkLkku Ëkðku
Ë÷e÷ rðLkk LkÚke, çkÕfu nwt Mkkrçkík fhe [qõÞku Awt fu) nwt ík{khe ÃkkMku
(LkwçkqÔðíkLke) Ë÷e÷ku ÷ELku ykÔÞku Awt (yLku LkçkeLkku fki÷ yLku Ëkðku
yøkkWLkk nwf{ku hË fhðk {kxu Ë÷e÷ Au). {ík÷çk yu fu, (ßÞkhu {kYt
Lkçke nkuðwt Ë÷e÷kuÚke Mkkrçkík ÚkE [qõÞwt íkku {khk rþûký «{kýu) ík{u
÷kufku yÕ÷kn íkyk÷k(Lkk nwf{ rðYØ sðk)Úke zhku yLku (ËeLk rðþu)
{kYt fÌkwt {kLkku (yLku {khk ËeLke rþûkýLkku ¾w÷kMkku yu Au fu) çkuþf,
yÕ÷knÃkkf {khku Ãký ÃkhðhrËøkkh Au yLku ík{khku Ãký ! çkMk ík{u íkuLke
çktËøke fhku yLku yk s MkeÄku {køko Au (yux÷u fu yk s íku Mkk[ku ËeLk
Au, su{kt yfeËn yLku y{÷ku çktLku MktÃkqýo Au íkÚkk yk s AqxfkhkLkku
yuf{kºk yÕ÷knÃkkf íkhVÚke ykðu÷ {køko Au).
{My÷ku : ÃkûkeykuLke þf÷ çkLkkððe yuf r[ºk ({kuz÷) níkwt, íku
íku{Lke þheyík{kt òEÍ níkwt, ykÃkýe þheyík{kt íku òEÍ nkuðwt {LMkq¾
(hË) ÚkE økÞwt.
{ík÷çk fu, ¾wþ¾çkhe «{kýu nÍhík EMkk (y÷i.) yu s heíku
Wå[ fûkkLkk {híkçkk MkkÚku ÃkiËk ÚkÞk yLku çkLke EMhkE÷ MkkÚku WÃkhkuõík
«{kýu ðkík[eík ÚkE íkÚkk íku{Lku {kuyrsÍkyku çkíkkÔÞk, Ãkhtíkw çkLke
EMhkE÷u nÍhík EMkk (y÷i.)Lke LkwçkqÔðíkLkku ELfkh fÞkou.
çkMk, ßÞkhu nÍhík EMkk (y÷i.)yu íku{Lkku Lkfkh òuÞku (yLku
ELfkhLke MkkÚku MkkÚku ºkkMk ykÃkðk {kxu íkiÞkh ÚkE økÞk, íkku MktòuøkkuðMkkíkT
y{wf ÷kufku íku{Lku yuðk {éÞk, su nðkrhÂGÞLk fnuðkíkk níkk) íkku (íku
nðkrhÂGÞLkLku) íku{ýu fÌkwt, fkuE yuðku ÔÞÂõík Ãký Au, su (yÕ÷knÃkkfLkk

ËeLk{kt rðhkuÄeyku yLku ELfkheykuLkk {wfkçk÷k{kt) yÕ÷kn íkyk÷k {kxu
{khk {ËËøkkh çkLku ? (suLkk fkhýu ËeLkLke Ëyðík{kt {Lku fkuE ºkkMk
Lk Ãknkut[kzu) nðkrhÂGÞLk çkku÷e WXâk fu, yÕ÷knÃkkfLkk (ËeLkLkk) y{u
{ËËøkkh Aeyu. y{u yÕ÷kn íkyk÷k WÃkh (ík{khe Ëyðík «{kýu)
E{kLk ÷kÔÞk yLku ík{u yk (ðkík)Lkk økðkn hnuòu fu, y{u (yÕ÷kn
íkyk÷kLkk yLku ík{khk) Vh{ktçkhËkh Au. (ÃkAe yÕ÷knÃkkfLkku þw¢ yËk
fhðk {kxu yÕ÷knÃkkf ÃkkMku Ëwyk fhe fu) nu y{khk ÃkhðhrËøkkh !
y{u E{kLk ÷kÔÞk íku ðMíkwyku (yLku nwf{ku) WÃkh, su íkU LkkrÍ÷ Vh{kÔÞwt
yLku y{u íkkçkuËkhe (Ãkihðe) fheyu Aeyu (íku) hMkq÷Lke. çkMk, (y{kYt
E{kLk MðefkheLku) y{Lku íku ÷kufku MkkÚku ÷¾e ÷u, suyku («Míkwík rð»kÞLkwt)
Mk{ÚkoLk fhu Au (yux÷u fu MktÃkqýo {wyr{LkkuLkk sqÚk{kt y{kYt Lkk{ ÷¾e
÷u).
{My÷k yLku çkkuÄÃkkX :
“fk÷÷T nðkrhGÞwLk” þçË ‘nðkhe’ “nðTh”Úke LkeféÞku Au. suLkku
yÚko þkÂçËf ¼k»kk{kt “MkVuËe” ÚkkÞ Au. yk ÔÞkÏÞk «{kýu nÍhík EMkk
(y÷i.)Lkk rLk¾k÷Mk MkkÚkeËkhkuLku íku{Lkk EÏ÷kMk íkÚkk íku{Lkk ÓËÞLke þwØ
¼kðLkkLkk fkhýu yÚkðk íkku íku{Lkk MkVuË ÃknuhðuþLkk fkhýu ‘nðkhe’Lkku
÷fçk ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. su{fu hMkq÷wÕ÷kn (Mk÷.)Lkk MkkÚkeËkhkuLku
“Mknkçke”Lkku ÷fçk ykÃkðk{kt ykÔÞku Au.
y{wf {wVÂMMkhkuyu nðkrhGÞeLkLke MktÏÞk 1h çkíkkðe Au. õÞkhuf
þçË “nðkhe” Võík “{ËËøkkh”Lkk yÚko{kt Ãký çkku÷ðk{kt ykðu Au.
yu s ykÄkhu yuf nËe»k{kt EhþkË Au fu, “Ëhuf LkçkeLkku fkuE nðkhe
(yux÷u fu rLk¾k÷Mk MkkÚkeËkh) nkuÞ Au, {khku nðkhe Íwçkih Au.” (íkVMkehu
fwíkwoçke)
çkkuÄÃkkX :
yk ykÞík{kt Vh{kððk{kt ykÔÞwt Au fu, EMkk (y÷i.)Lku ßÞkhu ÷kufkuLkk

(yux÷u fu çkLke EMhkE÷Lkk) fw£ yLku íku{Lkk rðhkuÄLkku yLkw¼ð ÚkÞku
íÞkhu íkuyku ÃkkuíkkLkk {ËËøkkhkuLku þkuÄðk ÷køÞk yLku íku{ýu Vh{kÔÞwt fu,
“{Lk yLMkkhe” þYykík{kt LkwçkqÔðíkLkk nkuÆkLke Yyu ËyðíkLkk fk{{kt
Ëyðík þY fhíke ð¾íku yÕ÷knÃkkfLkk nwf{Lku Ãkqhku fhðk {kxu yuf÷k
s W¼k ÚkE økÞk níkk. «Úk{ fkuE øk]Ãk yÚkðk Ãkkxeo çkLkkððkLke rVfh
fhe Lk níke. ßÞkhu ykð~Þõíkk sýkE íkku yuf øk]Ãk çkLke økÞwt. rð[kh
fhðk{kt ykðu íkku Ëhuf fk{ {kxu SðLk{kt ykðe s ®n{ík yLku Ãkwg
EhkËkykuLke ykð~Þõíkk nkuÞ Au.
yLku íku ÷kufku (suyku çkLke EMhkE÷{ktÚke ykÃkLke LkwçkqÔðíkLkk ELfkhe
níkk, ykÃkLku n÷kf fhðk yLku ykÃkLku ºkkMk ykÃkðk {kxu) økwó »kzÞtºkku
h[u Au (yux÷k {kxu ËøkkçkkS yLku »kzÞtºkkuÚke ykÃkLku fuË fheLku Mkq¤e Ãkh
[Zkððk {kxu íkiÞkh ÚkÞk Au) yLku yÕ÷kn íkyk÷kyu (ykÃkLku Mkwhrûkík
hk¾ðk {kxu) økwó íkËTçkehku (ÞwÂõíkyku) fhe Au (suLke ðkMíkrðõíkkLke íku
÷kufkuLku shk Ãký øktÄ MkwØkt Lk ykðe þfe. fkhý fu íku s rðhkuÄeyku{ktÚke
yuf ÔÞÂõíkLkku yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík EMkk y÷i. suðku [nuhku-{nkuhku
çkLkkðe ËeÄku yLku nÍhík EMkk y÷i.Lku ykMk{kLk WÃkh WXkðe ÷eÄk,
suLkkÚke íkuyku Mkwhrûkík hÌkk yLku íku n{þf÷ Mkq¤e Ãkh [Zkðe Ëuðk{kt
ykÔÞku. íku ÷kufkuLku yÕ÷knÃkkfLke yk íkËTçkehLke òý Lk ÚkE þfe íkku íku
íkËTçkehÚke çk[ðkLke íku{Lkk{kt þÂõík s õÞktÚke nkuÞ ?!) yLku yÕ÷kn
íkyk÷k çkÄe íkËTçkehku fhðk{kt ©u»X Au. (fkhý fu, yLÞkuLke ÞwÂõíkyku
f{òuh nkuÞ Au yLku õÞkhuf Ä]ÃkkMÃkË yLku yMÚkkLku Ãký nkuÞ Au. ßÞkhu fu
yÕ÷kn íkyk÷kLke íkËTçkehku {sçkqík nkuÞ Au yLku nt{uþk ¼÷kE {kxu s
yLku Wå[ fûkkLke rnf{ík yLkwMkkh s nkuÞ Au yLku yk íkËTçkeh yÕ÷kn
íkyk÷kyu yuðk Mk{Þu fhe) ßÞkhu fu (nÍhík EMkk y÷i.Lku fuË fhðk{kt
ykÔÞk íÞkhu íkuyku rð[r÷ík yLku ÃkhuþkLk ÚkÞk) yÕ÷knÃkkfu Vh{kÔÞwt,
nu EMkk (y÷i.) ! çkuþf, (fkuE øk{ Lk fhku) nwt ík{Lku (Lk¬e Mk{Þu s
fwËhíke) ðVkík ykÃkLkkhku Awt (çkMk, ßÞkhu ík{khk {kxu yu fwËhíke {kiík
Lk¬e Au, íkku Ëu¾eíkwt Au fu, yk Ëw~{LkkuLkk nkÚku ík{khe níÞk ÚkðkÚke ík{u
Mkwhrûkík hnuþku) yLku (yíÞkhu íkku) nwt ík{Lku ÃkkuíkkLkk (ykMk{kLkkuLke
ËwrLkÞk) íkhV WXkðe ÷ô Awt yLku ík{Lku íku ÷kufku(Lkk ykûkuÃk)Úke Ãkrðºk
fhLkkhku Awt su (ík{khk) ELfkhe Au yLku su ÷kufku ík{khk yLkwÞkÞe Au
íku{Lku fÞk{ík MkwÄe WÃkhðx hk¾eþ íku ÷kufku WÃkh fu suyku (ík{khk)
ELfkhe Au. (¼÷u nk÷{kt yk {wÂLfhkuLkku nkÚk WÃkh ÷køkíkku nkuÞ) ÃkAe
(ßÞkhu fÞk{ík ykðe sþu íÞkhu) {khk íkhV s çkÄk ÃkkAk VhðkLkk
Aku. çkMk, (íku Mk{Þu) ík{khk (çkÄkLkk) ðå[u VUMk÷ku fhe ykÃkeþ (yu
çkkçkíkku rðþu fu) su çkkçkíkku{kt ík{u ÃkhMÃkh {ík¼uË fhíkk níkk (yux÷u
fu EMkk y÷i. rðþu {ík¼uË fhíkk níkk).
yLku yÕ÷knÃkkfLke MkwÒkík (xuð) yu Au fu, ßÞkhu fkuE LkçkeLke fki{
ÃkkuíkkLkk sqXk, çkkrík÷ yfeËn yLku nXÄ{eo WÃkh {sçkqíkeÚke ð¤øke hnu
yLku ÃkÞøkBçkh (y÷i.)Lke ðkík Lk {kLku yLku òu íku{Lkk {kuyrsÍk Lkshu
rLknkéÞk ÃkAe Ãký E{kLk Lk ÷kðu, íkku çku MðYÃkku{ktÚke yuf MðYÃkLke
ÃkrhÂMÚkrík íku{Lkk WÃkh ykðe Ãkzu Au. Þk íkku íku fki{ WÃkh ykMk{kLke
yÍkçk {kuf÷eLku çkÄkLkku Lkkþ fhðk{kt ykðu Au. su{fu ykË, »k{qË,
fki{u ÷qík, fki{u Mkkr÷n ðøkuhu MkkÚku yk «fkhLke ½xLkkyku ½xe yÚkðk íkku
yÕ÷kn íkyk÷k íkhVÚke yuðe ÃkrhÂMÚkríkLkwt rLk{koý ÚkkÞ Au fu, ÃkkuíkkLkk
ÃkÞøkBçkhLku íku “ËkY÷ fw£” (fwr£MíkkLk-yÕ÷knÃkkfLkk ELfkheykuLke
¼qr{)Úke rnshík fheLku fkuE yLÞ MÚk¤u ðMkðkx fhðkLkku nwf{ fhu Au.
hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lku yu «{kýuLkwt MkL{kLk yLku «rík»Xk ykÃkðk{kt ykðe
fu, rnshík ÃkAe Vhe íku{ýu ÃkkuíkkLke fki{ WÃkh rðsÞ «kó fÞkou níkku.
nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)yu EhkfÚke rnshík fhe rMkheÞk{kt þhý ÷eÄwt.
yu s «{kýu nÍhík {qMkk (y÷i.) r{MkTh (Ersó)Úke rnshík fheLku
rMkheÞk ykÔÞk yLku Auðxu ¾kík{wÒkrçkÂGÞLk (Mk÷.) {¬kÚke rnshík
fheLku {ËeLkk økÞk, ÃkAe {ËeLkkLkk ðMkðkx Ëhr{ÞkLk s {¬k WÃkh
rðsÞ «kó ÚkÞku.

nÍ. EMkk (y÷i.)Lku ÞnqËeykuLkk ½uhk{ktÚke ykMk{kLk WÃkh çkku÷kðe
(WXkðe) ÷uðk Ãký ðkMíkð{kt yuf «fkhLke rnshík s níke. yk rnshík
ÃkAe íkuyku ËwrLkÞk{kt ÃkkAk ykðeLku ÞnqËeyku WÃkh MktÃkqýo rðsÞ «kó
fhe ÷uþu. nðu hne ðkík yu fu, nÍhík EMkk (y÷i.)Lke rnshíkLkwt MðYÃk
íkÆLk y÷øk «fkhLkwt yLku ykMk{kLk Ãkh çkku÷kðe ÷uðk suðwt fu{ Au ? íkku
yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLkk rðþu Ãkkuíku Vh{kÔÞwt Au fu, íku{Lkwt WËknhý nÍhík
ykË{ (y÷i.) suðwt Au. su heíku nÍhík ykË{ (y÷i.)Lku ËwrLkÞkLke çkÄe
{Ï÷qfkuÚke íkÆLk y÷øk heíku {kíkk-rÃkíkk rðLkk ÃkiËk fÞko níkk yu s «{kýu
nÍhík EMkk (y÷i.)Lku rÃkíkk rðLkk ÃkiËk fhðk{kt ykÔÞk níkk yLku íku{Lkwt
Ãkk÷ý-Ãkku»ký Ãký yLÞ {Ï÷qfkuÚke y÷øk MðYÃku ÚkÞwt níkwt yLku íku{Lkwt
{kiík Ãký ykùÞosLkf heíku MkUfzku ð»kkou ÃkAe ËwrLkÞk{kt ykðeLku Úkþu íkku
íku{kt fkuE ykùÞoLke ðkík LkÚke fu, íku{Lke rnshík Ãký yLÞkuÚke íkÆLk
y÷øk «fkhLke nkuÞ ! ynªÞkt fwËhíkLke yòÞçkeykuLku òrn÷ LkMkkhk
Mk{S Lk þfðkÚke yuðk yfeËn{kt VMkkE økÞk fu, íkuyku nÍhík EMkk
(y÷i.)Lku ¾wËk fnuðk ÷køÞk. ßÞkhu fu yk çkÄk [{ífkhku yLku yòÞçke-
yku{kt òu ®[íkLk yLku {LkLk fhðk{kt ykðu íkku nÍhík EMkk (y÷i.)Lke
®sËøkeLke «íÞuf Ãk¤ yÕ÷knÃkkfLkk Vh{kLkLkk íkkçku nkuðkLke, yÕ÷kn
íkyk÷kLkk çktËk nkuðkLke íkÚkk íku{Lkk {kLkð «òríkLkk ÷ûkýkuLke Mkkrçkíke
ykÃku Au. yLku yu s heíku «íÞuf «Mktøku fwhTykLku nfe{{kt íkuyku ¾wËk fu
¾wËkLkk çkuxk nkuðkLkk yfeËnLkku hrËÞku ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. ykMk{kLk
WÃkh WXkðe ÷uðkLke ½xLkkLkk fkhýu nÍhík EMkk (y÷i.) ¾wËk yÚkðk
¾wËkLkk çkuxk nkuðkLke þtfk {sçkqík Lk ÚkkÞ yux÷k {kxu “{wíkðVTVef”
({]íÞw ykÃkeþ)Lkku WÕ÷u¾ Ãknu÷kt fhðk{kt ykÔÞku fu suÚke yk «fkhLke
fkuE þtfkLkwt fkuE MÚkkLk s Lk hnu yLku íkuLku {q¤{ktÚke s hË fhðk{kt ykðu.
yux÷k {kxu nðu yk ykÞíkÚke MÃk»x ÚkE økÞwt fu, íkuLkkÚke ÞnqËeykuLkk
nÍhík EMkk (y÷i.)Lku fík÷ fhðkLkk yLku þq¤e Ãkh [ZkððkLkk nuíkwLku
Äq¤{kt {u¤ððkLkku níkku yLku yÕ÷kn íkyk÷kyu ÞnqËeykuLkk EhkËkykuLku
{kxe{kt ¼u¤ðe ËeÄk. yk þçËkuLkku ¢{ ykøk¤-ÃkkA¤ fhðkLke ðýoLk-
þi÷eÚke LkMkkhkLke yu {kLÞíkkLkku Ãký hrËÞku ÚkE økÞku fu, su{kt íkuyku
nÍhík EMkk (y÷i.)Lku ¾wËkLkk çkuxk Mk{su Au fu, ðkMíkð{kt íku ¾wËk fu
íkuLkk çkuxk Lk níkk, çkÕfu íku{Lkk {kxu Ãký {kiíkLkku yuf rLkrùík Mk{Þ Au.
íku{Lku Ãký fwËhíke yLku LkiMkŠøkf {kiík ykððkLkwt s Au.
E{k{ hkÍe (hn.)yu íkVMkehu fçkeh{kt Vh{kÔÞwt Au fu, “fwhTykLku
fhe{{kt yk heíku ¢{Lke ykøk¤-ÃkkA¤Lke økkuXðýe fwhTykLk{kt ½ýe
søÞkyu ykðe Au. {ÂM÷níkLkk fkhýu su ½xLkk ÃkkA¤ çkLkðkLke nkuÞ
Au íkuLku «Úk{ ðýoLk fhðk{kt ykðu Au yLku su ½xLkk yøkkW çkLke nkuÞ
yÚkðk çkLkðkLke nkuÞ Au, íkuLku ÃkkA¤Úke ðýoLk fhðk{kt ykðu Au.”
(íkVMkehu fçkeh : Ãkus-481, ¼køk-h)
nÍhík EMkk (y÷i.)Lku yÕ÷kn íkyk÷kLkk Ãkkt[ ðkÞËkyku :
yk ykÞík{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu ÞnqËeykuLkk {wfkçk÷k{kt nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku Ãkkt[ ðkÞËkyku fÞko Au.
«Úk{ ðkÞËku yu níkku fu, íku{Lke {kiík ÞnqËeykuLkk nkÚku fík÷ Úkðk
MðYÃku Lknª ÚkkÞ, íkuykuLku LkiMkŠøkf heíku Mðk¼krðf yLku rLkrùík Mk{Þu
{kiík ykðþu yLku íku Mk{Þ fÞk{ík LkSf ykðþu. ßÞkhu EMkk (y÷i.)
ykMk{kLkÚke Ãk]Úðe WÃkh LkkrÍ÷ Úkþu, su{fu ½ýe {wíkðkríkh (yLkuf)
Mknen nËe»kku{kt yk çkkçkík rðMíkkhÃkqðof {kisqË Au yLku íkuLkku y{wf
¼køk ykøk¤ WÃkh ðýoLk Úkþu.
çkeòu ðkÞËku ykMk{kLke ËwrLkÞk íkhV WXkðe ÷uðkLkku níkku. yk ðkÞËku
Ãkqhku fhðk{kt ykÔÞku. suLkk Ãkqhk fhðkLke ¾çkh Mkqhyu rLkMkkyTLke yk
ykÞík{kt ykÃkðk{kt ykðe. “ð{k fík÷qnw ÞfeLkLkT çkhoVynwÕ÷knw
E÷ÞTrn” ¾hu¾h, íku{Lku ÞnqËeykuyu fík÷ LkÚke fÞko, çkÕfu yÕ÷kn
íkyk÷kyu íku{Lku ÃkkuíkkLkk íkhV WXkðe ÷eÄk.

ºkeòu ðkÞËku íku{Lkk Ëw~{LkkuLke íknku{íkku (ykûkuÃkku)Úke Ãkrðºk fhðkLkku
níkku. “ð{wíknTrnYf r{LkÕ÷ÍeLk fVY”{kt yk yuðe heíku Ãkqhku ÚkÞku
fu, ¾kík{w÷ ytrçkÞk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) íkþheV ÷kÔÞk
yLku ÞnqËeykuLkk çkÄk ¾kuxk ykûkuÃkkuÚke íku{Lku Ãkrðºk ònuh fÞko. Ëk¾÷k
íkhefu ÞnqËeyku nÍhík EMkk (y÷i.) rðLkk çkkÃku ÃkiËk ÚkÞk nkuðkÚke íku{Lke
LkMkT÷ rðþu {nuýkt-xkuýkt {khíkk níkk. fwhTykLk þheVu yk ykûkuÃkLku yuðwt
Vh{kðeLku hË fÞkou fu, íkuyku Võík yÕ÷kn íkyk÷kLke fwËhík yLku íkuLkk
nwf{Úke rðLkk çkkÃku ÃkiËk ÚkÞk níkk yLku yk fkuE ykùÞoLke çkkçkík LkÚke.
nÍhík ykË{ (y÷i.)Lke ÃkiËkEþ íkuLkkÚke ðÄkhu íkkÍÍwçkLke ðkík Au fu,
íkuyku {kíkk yLku rÃkíkk çktLku rðLkk ÃkiËk fhðk{kt ykÔÞk níkk.
ÞnqËeyku nÍhík EMkk (y÷i.) WÃkh ¾wËkELkku Ëkðku fhíkk nkuðkLkku
ykûkuÃk {qfíkk níkk. fwhTykLk þheVLke ½ýe ykÞíkku{kt nÍ. EMkk (y÷i.)
rðþu íku{Lkk yk ËkðkLkk rðhkuÄ{kt Ãkkuíku yÕ÷knÃkkfLkk çktËk nkuðkLkku yLku
Ãkkuíku yÕ÷knÃkkfLke çktËøke fhíkk nkuðkLkku íkÚkk ÃkkuíkkLkk {Lkw»Þ nkuðkLkku
yufhkh ½ýe søÞkyu ðýoLk ÚkÞku Au.
[kuÚkku ðkÞËku “ðòE÷wÕ÷ÍeLk ¥kçkWf” ‘su{ýu ík{kYt yLkwMkhý
fÞwO íku{Lku....’{kt nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk yLkwÞkÞeykuLku fÞk{ík MkwÄe
íku{Lkk ELfkheyku WÃkh rðsÞe hk¾ðk{kt ykðþuLkku ðkÞËku ÚkÞku Au.
ynªÞkt nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk yLkwÞkÞe nkuðkLkku {ík÷çk Võík íku{Lke
LkwçkqÔðíkLku {kLkðkLkku Au. íku{Lkk çkÄk nwf{ku WÃkh E{kLk yLku ykMÚkk
hk¾ðkLke þhík LkÚke. yux÷k {kxu íku{kt LkMkkhk yLku yn÷u RM÷k{ çktLku
þk{u÷ ÚkE økÞk fu, íkuyku nÍhík EMkk (y÷i.)Lke rhMkk÷íkLkku yufhkh
fhu Au. yu çkeS ðkík Au fu, Võík ykx÷ku yfeËn hk¾ðku ykr¾hík{kt
Aqxfkhku {u¤ððk {kxu Ãkqhíkwt LkÚke. çkÕfu ykr¾híkLkku Aqxfkhku yu çkkçkík
WÃkh yð÷trçkík Au fu, nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk çkÄk s nwf{ku WÃkh
yfeËn Ähkðe E{kLk hk¾u yLku nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk fíkE (XkuMk)
yLku sYhe nwf{ku{ktÚke yuf yu Ãký níkku fu, íku{Lkk ÃkAe ¾kík{w÷ ytrçkÞk
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) WÃkh E{kLk ÷kððk{kt ykðu. LkMkkhk
íku{Lkk yk yfeËn WÃkh E{kLk ÷kÔÞk Lknª yux÷k {kxu ykr¾híkLkk
AqxfkhkÚke {nY{ (ðtr[ík) hne økÞk. {wMk÷{kLkkuyu íkuLkk WÃkh Ãký
y{÷ fÞkou yux÷k {kxu íkuyku ykr¾híkLkk AqxfkhkLkk nfËkh çkLke økÞk.
Ãkhtíkw ËwrLkÞk{kt ÞnqËeyku WÃkh rðsÞe hnuðkLkku ðkÞËku Võík nÍhík EMkk
(y÷i.)Lke LkwçkqÔðíkLkk Mðefkh WÃkh rLk¼oh níkku. yux÷k {kxu ËwrLkÞk{kt
LkMkkhk yLku {wMk÷{kLkkuLku ÞnqËeyku WÃkh nt{uþk rðsÞ «kó hÌkku Au
yLku [ku¬Mk fÞk{ík MkwÄe hnuþu.
ßÞkhu yÕ÷knÃkkfu yk ðkÞËku fÞkou níkku íku Mk{ÞÚke yks MkwÄe
nt{uþk yu çkkçkíkLke Mkkrçkíke [k÷e ykðu Au fu, ÞnqËeykuLkk {wfkçk÷k{kt
EMkkEyku yLku {wMk÷{kLkku nt{uþk rðsÞe hÌkk Au. íku{Lke s nwfq{íkku
ËwrLkÞk{kt MÚkkÞe ÚkE yLku fkÞ{ hne Au.
EÍhkE÷Lke «ðíko{kLk MkhfkhLkk yÂMíkíðÚke WÃkhkuõík {kLÞíkk{kt
fkuE þtfk W¼e fhe þfkíke LkÚke :
EÍhkE÷Lke «ðíko{kLk MkhfkhLke ðkMíkrðõíkk hþeÞk, ÞwhkuÃk yLku
y{urhfkLkk EMkkEykuLke MktÞwõík ÷~fhe AkðýeÚke rðþu»k fþwt LkÚke,
su yu{ýu {wMk÷{kLkku rðYØ {æÞÃkqðo{kt çkLkkðe hk¾e Au. yuf rËðMk
{kxu Ãký òu hþeÞk, y{urhfk yÚkðk ÞwhkuÃkLkk çkeò Ëuþku ÃkkuíkkLkku nkÚk
EÍhkE÷Lkk {kÚkk WÃkhÚke nxkðe ÷u íkku EÍhkE÷ ËwrLkÞkLkk Lkfþk{ktÚke
¼qtMkkE síkwt yk¾e ËwrLkÞk ÃkkuíkkLke Lkshu òuE þfu Au. yux÷k {kxu
EÍhkE÷Lke Mkhfkh yLku íkuLke Mk¥kkLke ðkMíkrðõíkk òýLkkhk ÷kufkuLke
Lksh{kt EÍhkE÷Lkwt MðYÃk yuf ÷~fhe AkðýeÚke rðþu»k LkÚke yLku
{kLke ÷ku fu, fËk[ íkuLku ÞnqËeykuLke ÃkkuíkkLke yuf ykøkðe Mkhfkh
Mk{S ÷uðk{kt ykðu íkku Ãký EMkkEyku yLku {wMk÷{kLkkuLkk {wfkçk÷k{kt
íkuyku nt{uþk ËçkkÞu÷k yLku Ãkhkrsík ÂMÚkrík{kt nkuðkLkku õÞku MkqÍçkqÍ

ÄhkðLkkh ÔÞÂõík ELfkh fhe þfu Au ?! [k÷ku, íkuLkkÚke Ãký ykt¾ ykzk
fkLk fhku! fÞk{ík LkSf ykðþu íÞkhu y{wf rËðMkku {kxu ÞnqËeykuLkk
rðsÞLke yLku íku{Lkk AðkÞ sðkLke ¾çkh íkku Ãkkuíku RM÷k{Lke yMktÏÞ
rhðkÞíkku{kt {kisqË Au. òu yk ËwrLkÞkLku nðu ðÄkhu çkkfe hnuðkLkwt Lk nkuÞ
yLku fÞk{ík LkSf ykðe [qfe Au, íkku RM÷k{Lke rhðkÞíkku yLkwMkkh
ykðwt Úkðwt RM÷k{Lke {kLÞíkk (yfeËk)yku rðYØLke çkkçkík LkÚke yLku
ykðk Úkkuzk rËðMkLkk þkuh-çkfkuh yLku nku-nkLku fkuE fkÞ{e Mkhfkh fu
Mk¥kk fu hk»xÙ fne Lk þfkÞ.
Ãkkt[{ku ðkÞËku fÞk{íkLkk rËðMku íku{Lkk ÄkŠ{f rðhkuÄLkku VUMk÷ku
fhðkLkku Au. íkku yk ðkÞËku Ãký ÃkkuíkkLkk rLkrùík Mk{Þu sYh Ãkqhku Úkþu.
su{fu ykÞík{kt EhþkË ÚkÞku Au : “»kwB{ E÷GÞ {hrsWfw{ VynTfw{w
çkÞLkfw{” “íÞkhçkkË ík{khu {khk íkhV s ÃkkAk ykððkLkwt Au. çkMk,
nwt ík{khk Ëhr{ÞkLk VUMk÷ku fhe ykÃkeþ.” (Mkqhn-3, ykÞík-ÃkÃk)
Mkqhyu ykr÷ E{úkLk{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu nÍhík EMkk (y÷i.)
Lkk Ëw~{Lk ÞnqËeykuLkk EhkËkykuLku rLk»V¤ çkLkkððk yLku nÍhík EMkk
(y÷i.)Lku íku{Lkk »kzÞtºkkuÚke çk[kððkLkk rMk÷rMk÷k{kt Ãkkt[ ðkÞËk fÞko
níkk, yk ðkÞËkyku{kt yuf ðkÞËku yu Ãký níkku fu, ÞnqËeykuLku nÍhík
EMkk (y÷i.)Lke níÞk fhðkLke þÂõík ykÃkðk{kt Lk ykðu, çkÕfu íku{Lku
yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkuíkkLkk íkhV WXkðe ÷uþu. yk ykÞík{kt ÞnqËeykuLke
þhkhíkku yLku sqXk ËkðkykuLku ðýoLk fheLku íku yÕ÷knÃkkfLkk ðkÞËkLke
Ãkqýoíkk yLku ÞnqËeykuLkk øk÷ík ËkðkykuLkwt rðøkíkðkh ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt
Au yLku ÞnqËeykuLkk nÍhík EMkk (y÷i.)Lke níÞk fhðkLkk ËkðkLku hË
fhðk{kt ykÔÞku Au.
yk ykÞík{kt MÃk»x fhðk{kt ykÔÞwt Au fu, “ð{k fík÷qnw ð{k
Mk÷çkqnw” yux÷u fu, ÞnqËeykuyu nÍhík EMkk EçLku {hÞ{ (y÷i.)Lku
fík÷ LkÚke fÞko yLku Lk s Mkq¤eyu [ZkÔÞk, çkÕfu ÃkrhÂMÚkrík yuðe WÃkÂMÚkík
ÚkE fu, yk ½xLkkLku íku{Lkk {kxu þtfkMÃkË çkLkkðe Ëuðk{kt ykðe.
ÞnqËeykuLku þk {kxu þtfk ÚkE ?
“ð÷krfLk þwÂççkn ÷nw{” íkVMkehLkk rLk»ýktík E{k{ ÍnTnkf
(hn.) Vh{kðu Au fu, “½xLkk yu heíku çkLke fu, ßÞkhu ÞnqËeykuyu nÍhík
{Mken (y÷i.)Lke níÞk fhðkLkku EhkËku fÞkou íkku nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk
nðkhe (rLkfxLkk MkkÚkeyku) yuf søÞkyu ¼uøkk ÚkE økÞk. nÍhík {Mken
(y÷i.) Ãký íku{Lke ÃkkMku nksh ÚkE økÞk. Eç÷eMku ÞnqËeykuLke yuf
xqfzeLku fu suyku nÍhík EMkk (y÷i.)Lke níÞk {kxu íkiÞkh W¼e níke,
nÍhík EMkk (y÷i.)Lkwt MÚk¤ çkíkkðe ËeÄwt yLku [kh nòh {kýMkkuyu
{fkLkLku ½uhe ÷eÄwt. nÍhík EMkk (y÷i.)yu ÃkkuíkkLkk nðkheykuLku fÌkwt fu,
ík{khk{ktÚke fkuE ÔÞÂõík yu {kxu íkiÞkh Au fu, çknkh Lkef¤u yLku íku þneË
ÚkE òÞ yLku ÃkAe sÒkík{kt {khe MkkÚku nkuÞ. íku{ktÚke yuf ÔÞÂõíkyu
ÃkkuíkkLke òíkLku yu {kxu hsq fhe. nÍhík EMkk (y÷i.)yu íku{Lku Ãkkuík-
kLkku fwhíkku yLku y{k{ku ykÃÞku, ÃkAe íkuLku nÍhík EMkk (y÷i.) Mk{kLk
çkLkkðe Ëuðk{kt ykÔÞku yLku ßÞkhu íku ÔÞÂõík çknkh ykÔÞku íkku ÞnqËeyku
ÃkfzeLku ÷E økÞk yLku íkuLku þq¤e Ãkh [Zkðe ËeÄku yLku nÍhík EMkk
(y÷i.)Lku WXkðe ÷uðk{kt ykÔÞk.” (fwíkwoçke)
y{wf rhðkÞíkku{kt Au fu, ÞnqËeykuyu yuf ÔÞÂõík íkiík÷kLkqMkLku nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku fík÷ fhðk {kxu {kufÕÞku níkku. nÍhík EMkk (y÷i.)
íkku {fkLk{kt Lk {éÞk, yux÷k {kxu fu yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku WXkðe
÷eÄk níkk yLku yk ÔÞÂõík ßÞkhu ½h{ktÚke LkeféÞku íkku íkuLku nÍhík EMkk
(y÷i.)Lkku n{þf÷ çkLkkðe Ëuðk{kt ykÔÞku níkku yLku ÞnqËeyku yuðwt
Mk{ßÞk fu, yk s EMkk (y÷i.) Au yLku yux÷k {kxu íku{ýu ÃkkuíkkLkk s
{kýMkLku fík÷ fhe LkktÏÞku. ({Ínhe)
yk{ktÚke su Ãký ÃkrhÂMÚkrík çkLke nkuÞ çkÄkLke þõÞíkk yLku Mkt¼kðLkk
Au, fwhTykLku fhe{u fkuE ¾kMk ÃkrhÂMÚkrík Lk¬e heíku LkÚke çkíkkðe. yux÷k
{kxu ðkMíkrðõíkkLkwt ¿kkLk íkku Võík yÕ÷knÃkkfLku s Au. y÷çk¥k, fwhTykLku
fhe{Lkk yk ðkõÞ yLku yLÞ íkVMkehe rhðkÞíkkuÚke yu ¾w÷kMkku sYh
{¤u Au fu, ÞnqËeyku yLku LkMkkhkLku sçkhËMík økuhMk{s ÚkE økE níke.
ðkMíkrðf ½xLkk yu{LkkÚke økwó hne yLku ÃkkuíkÃkkuíkkLkk yLkw{kLk yLku
yxf¤ku «{kýu íku{ýu òíkòíkLkk Ëkðkyku fÞko yLku íku{Lkk ytËh-ytËh
s {ík¼uËku ÃkuËk ÚkE økÞk. yk ðkMíkrðõíkkLkku fwhTykLku fhe{u yk þçËku{kt
Eþkhku fÞkou Au. “ðEÒkÕ÷ÍeLk Ïík÷Vq Vene ÷Ve....” íku{Lke ÃkkMku
Mkk[k EÕ{Lkk ÃkkÞk WÃkh fkuE [ku¬Mk ðkík LkÚke, su su ÷kufkuyu nÍhík
EMkk (y÷i.) rðþu {ík¼uË fheLku òíkòíkLkk Ëkðk fÞko Au, yk çkÄe
þtfk yLku yxf¤kuLke ðkíkku Au. Mkk[e ÃkrhÂMÚkrík yk «Mktøk rðþu yu Au
fu, íku{ýu nÍhík {Mken (y÷i.)Lku [ku¬Mk fík÷ LkÚke fÞko, çkÕfu yÕ÷kn
íkyk÷kyu íku{Lku ÃkkuíkkLkk íkhV WXkðe ÷eÄk.
y{wf rhðkÞíkku{kt yu Ãký Au fu, y{wf ÷kufkuLku yk çkkçkíkLkwt ÞfeLk
Úkðk ÷køÞwt íkku íku{ýu fÌkwt fu, “ykÃkýu íkku ykÃkýk s {kýMkLke níÞk
fhe Lkkt¾e Au. yux÷k {kxu fu, yk {hLkkh ÔÞÂõíkLkku [nuhku íkku nÍhík
{Mken (y÷i.) suðku Au, Ãkhtíkw íkuLkwt çkkfeLkwt þheh íku{Lkk suðwt LkÚke yLku
yu fu, yk {hLkkh òu {Mken (y÷i.) Au íkku ykÃkýku {kýMk õÞkt Au ?
yLku òu yk ykÃkýku {kýMk Au íkku {Mken (y÷i.) õÞkt Au ?”
“ðfkLkÕ÷knw yÍeÍLkT nfe{k” yÕ÷kn sÕ÷ þkLkwnq sçkhËMík
fwËhíkðk¤ku yLku MktÃkqýo heíku AðkÞu÷ku Au. ÞnqËeyku ÷k¾ ð¾íku níÞk
fhðkLkk »kzÞtºkku h[u, Ãkhtíkw ßÞkhu yÕ÷knÃkkfu nÍhík EMkk (y÷i.)Lke
MkwhûkkLke sðkçkËkhe ÷eÄe nkuÞ íkku íkuLke þÂõík yLku fkçkq Mkk{u íku{Lkk
»kzÞtºkkuLke þwt nurMkÞík Au ? íku Mk½¤e þÂõíkLkku {kr÷f Au. Võík ¼kiríkf-
ðkËLkk Ãkqòheyku nÍhík EMkk (y÷i.)Lku WXkðe ÷uðkLke ðkMíkrðõíkkLku
Lk Mk{S þfu íkku íku íku{Lke f{òuhe Au. yÕ÷knÃkkf rnf{íkðk¤ku Au,
íkuLkk Ëhuf fk{{kt fkuE rnf{ík yLku {ÂM÷ník AwÃkkÞu÷e nkuÞ Au.
nÍhík EMkk (y÷i.) rðYØ ÞnqËeykuLkwt rLk»V¤ fkðºkw :
ßÞkhu ÞnqËeykuLke Ëw~{Lkkðx nËÚke ðÄe økE yLku íkuyku nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku fík÷ fhðk {kxu fkðíkhkt fhðk ÷køÞk, íÞkh ÃkAe nÍhík
EMkk (y÷i.) rËðMku çkÞíkw÷ {wfÆMk{kt WÃkËuþ ykÃkíkk yLku hkík yuf
ÃknkzLke ÍiíkwLkLke Íkze{kt fkuE ð]ûk Lke[u yÕ÷kn íkyk÷kLke çktËøke yLku
Ëwyk{kt økwòhíkk níkk. çkkËþknu ykÃkLku Ãkfzðk {kxu {kýMkku {kufÕÞk,
íkku ÞnqËeykuyu yufºk ÚkE ½ýe s þkuÄ¾ku¤ fÞko ÃkAe EMkk (y÷i.)Lku
ÃkfzÞk yLku þnuh{kt ÷kðe yuf {fkLk{kt ytËh fuË fhe çkeò rËðMku
þq¤eyu [ZkððkLkku rLkùÞ fÞkou yLku ÞnqËeyku yk¾e hkík íku ½hLkku Ãknuhku
¼híkk hÌkk. yk {kufk Ãkh ÃkkuíkkLkku Sð çk[kððk Mk½¤k nðkheyku Ãký
LkkMke økÞk níkk. íku ð¾íku yÕ÷kn íkyk÷kyu EMkk (y÷i.)Lku WÆuþeLku
Äehs ykÃkíkkt fux÷ef çkkçkíkkuLkku ðkÞËku fÞkou, suLkwt yk ykÞík{kt ðýoLk
Au. Ãknu÷ku ðkÞËku þºkwykuLkk ÃktòÚke {wõík fhe nk÷{kt ykfkþ Ãkh
WXkðe ÷uðk yLku çkwhk ÷kufkuLkk ÃkzkuþÚke Ãkrðºk fhðkLkku Au. íkku yk
ðkÞËku íku s ð¾íku Ãkqhku fÞkou, suLke ¾çkh Aêk MkeÃkkhk{kt yk þçËkuÚke
ykÃke : “hVynwÕ÷knw E÷Þrn” fu yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkuíkkLkk íkhV
WXkðe ÷eÄk. íkuyku nk÷ ykfkþ Ãkh Sðíkk Au. yÕ÷kn íkyk÷kyu
íku s hkºku íku {fkLk{ktÚke nÍhík EMkk (y÷i.)Lku WXkðe ÷eÄk. ÃkAe
Mkðkh{kt ÞnqËeykuyu yuf {kýMkLku ½h{kt yu nuíkwÚke {kufÕÞku fu nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku ÃkfzeLku çknkh ÷kðu; Ãký íkuýu ytËh sE òuÞwt íkku fkuE
Ëu¾kÞwt Lkrn. ßÞkhu íku íkÃkkMk fheLku EMkk (y÷i.)Lkk ytËh Lkrn nkuðkLke
¾çkh ykÃkðk çknkh Lkef¤ðk ÷køÞku, íÞkhu yÕ÷kn íkyk÷kyu íkuLkwt
MðYÃk EMkk (y÷i.) suðwt çkLkkðe ËeÄwt. íkuLkk çknkh Lkef¤íkkt s íkuLkwt {w¾
òuELku ÷kufku íkuLku ð¤øke Ãkzâk. íku ½ýwt fnuíkku hÌkku fu nwt íkku Ãkfzðk sLkkh
ík{khku MkkÚke Awt. Ãký fkuEyu Mkkt¼éÞwt Lkrn yLku íkuLku þq¤eyu [Zkðe
ÃkÚÚkhku {khe íkuLkku «ký ÷eÄku. çkeòu yk ðkÞËku fÞkou fu, ¼÷uLku yíÞkhu
þºkwykuLke MktÏÞk ík{Lku ½ýe ÷køku Au; Ãkhtíkw nðu ÃkAe ík{khe LkwçkqÔðíkLku
Lkrn {kLkLkkhkyku Ãkh ík{khk {kLkLkkhkyku s rfÞk{ík MkwÄe økkr÷çk
hnuþu. íkku yk ðkÞËku Ãký çknw sÕËe Ãkqhku ÚkÞku yLku ÞnqËeykuLke Mk¥kkLkku
ytík ykðe sE Í÷e÷ yLku íkwåA çkLke økÞk. yks MkwÄe yu ÷kufku ßÞkt
Ãký ðMku Au, íÞkt nÍhík EMkk (y÷i.)Lke LkwçkqÔðíkLkk {kLkLkkhk yux÷u
EMkkEyku yLku {wMk÷{kLkku{ktÚke fkuELkk Ãký þhýu ÚkE hiÞík çkLkeLku s
hnu Au. yLku rfÞk{ík MkwÄe yuðe s yðËþk{kt hnuþu. yk íkku ËwrLkÞkLke
rþûkk ÚkE, ykr¾híkLke rþûkk {kxu Ãký ykÞíkLkk ytík{kt ºkeò ðkÞËk
íkhefu Vh{kÔÞwt fu, rfÞk{íkLkk rËðMku Ä{o MkçktÄe sux÷k Lkknf {ík¼uËku
WíÃkÒk fÞko Au, íku MkkiLkku VUMk÷ku fhe ykÃkþu.
yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au fu, yLku íku (ÞnqËe) fkrVhkuyu ËøkkçkkS
fhe yLku yÕ÷kn íkyk÷kyu ÞwÂõík fhe yLku yÕ÷knÃkkfLke ÞwÂõík MkðoÚke
©u»X Au. (Ãk4)
nÍhík EMkk (y÷i.)Lke rstËøke yLku nÍhík EMkk (y÷i.) Vheðkh
LkkrÍ÷ ÚkðkLkku {My÷ku :
ËwrLkÞk{kt Võík ÞnqËeykuLkwt fnuðwt yuðwt Au fu, EMkk (y÷i.)Lke níÞk
ÚkE yLku íku{Lke ÷kþLku ËVLk fhðk{kt ykðe yLku nðu íkuyku Vhe Sðíkk
Úkþu Lknª. íku{Lke yk rð[khMkhýeLke ðkMíkrðõíkk fwhTykLk þheVu Mkqhyu
rLkMkkyTLke ykÞík{kt MÃk»x fhe ËeÄe Au yLku yk ykÞík “ð{fY ð
{fhÕ÷knw” ðzu yu íkhV Eþkhku fhðk{kt ykÔÞku Au fu, yÕ÷knÃkkfu
nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk Ëw~{LkkuLkk »kzÞtºkku yLku ÞwÂõík-«ÞwÂõíkykuLku íku{Lkk
ÃkkuíkkLkk íkhV s W÷xkðe ËeÄe yLku su ÞnqËeyku nÍhík EMkk (y÷i.)
Lke níÞk fhðk {fkLk{kt økÞk níkk, yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkk{ktÚke s
yuf ÔÞÂõíkLkku [nuhku-{nkuhku (þf÷-Mkqhík) nÍhík EMkk (y÷i.) suðe
çkLkkðe ËeÄe yLku nÍhík EMkk (y÷i.)Lku MkËunu Sðíkk s ykMk{kLk
WÃkh WXkðe ÷eÄk. ykÞík yk «{kýu Au : “ð{k fík÷qnw ð{k Mk÷çkqnw

ð÷krfLk þwÂççkn ÷nw{” “Lk íku{ýu EMkk (y÷i.)Lku fík÷ fÞko, Lk s
þq¤e Ãkh [ZkÔÞk, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLke íkËTçkehu íku{Lku (ÞnqËeykuLku)
þtfk{kt Lkkt¾e ËeÄk !” (yux÷u fu íkuyku ÃkkuíkkLkk s {kýMkLku fík÷ fhe
¾wþ ÚkE økÞk). (Mkqhn-4, ykÞík-1Ãk7)
LkMkkhkLkwt fnuðwt yuðwt níkwt fu, nÍhík EMkk (y÷i.) fík÷ ÚkELku {]
íÞw íkku ÃkkBÞk, Ãkhtíkw íku{Lku Vhe MkSðLk fheLku ykMk{kLk Ãkh WXkðe
÷uðk{kt ykÔÞk. «Míkwík ykÞík{kt íku{Lkk yk ¾kuxk yfeËnLkku Ãký hrËÞku
ykÃkðk{kt ykÔÞku Au yLku çkíkkððk{kt ykÔÞwt fu, suðe heíku ÞnqËeyku
ÃkkuíkkLkk s {kýMkLku fík÷ fheLku ¾wþeyku {Lkkðe hÌkk níkk, yuðe s
heíku EMkkEyku Ãký yuðk s Äkufk{kt hne økÞk fu, su{Lke níÞk fhðk{kt
ykðe íku nÍhík EMkk (y÷i.) s níkk. “þwÂççkn ÷nw{” ({¤íkkÃkýkLkk
fkhýu íkuyku þtfk{kt Ãkze økÞk) “ÞnqËeyku yLku EMkkEyku çktLkuLku yk
þçËku ÷køkw Ãkzu Au.”
yk çktLku Mk{wËkÞkuÚke rçkÕfw÷ rðYØ «fkhLke RM÷k{Lke {kLÞíkk
(yfeËn) Au, suLku yk ykÞík{kt yLku çkeS yLkuf ykÞíkku{kt ¾qçk
MÃk»xíkkÚke rðMík]ík heíku ðýoLk fhðk{kt ykðe Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu
ÞnqËeykuLkk nkÚkÚke Aqxfkhku yÃkkððk {kxu nÍhík EMkk (y÷i.)Lku
ykMk{kLk WÃkh Sðíkk s MkËunu WXkðe ÷eÄk. Lk íkku íku{Lku fík÷ fhe
þfkÞk, Lk s íku{Lku þq¤e Ãkh [Zkðe þfkÞk ! íkuyku MkËunu Sðíkk s
ykMk{kLk WÃkh Au yLku fÞk{ík LkSf ykMk{kLkÚke LkkrÍ÷ ÚkELku Þn-
qËeyku WÃkh rðsÞ «kó fhþu yLku Auðxu ÃkkuíkkLkk Mðk¼krðf {kiíkÚke yk
ËwrLkÞk{ktÚke rðËkÞ ÷uþu.
nÍhík EMkk (y÷i.)Lku Sðíkk MkËunu ykMk{kLk WÃkh WXkðe ÷uðkLkku
yLku íku{Lkk Sðíkk hnuðkLkku yLku ÃkAe fÞk{ík yøkkW Ãk]Úðe Ãkh WíkhðkLkku
yfeËn fwhTykLku fhe{Lke “LkwMkqMku fíkE” (fkuE heíku hË Lk fhe þfkÞ
yÚkðk þtfk Lk fhe þfkÞ yuðk MÃk»x yLku [kuÏ¾k fwhTykLkLkk nwf{)
îkhk yLku {wíkðkríkh nËe»kku îkhk Mkkrçkík ÚkÞu÷ Au. suLke rLkþkLkeyku
ykøkðe rfíkkçkku yLku ÃkwÂMíkfkyku MðYÃku «fkrþík fhðk{kt ykðe Au.
su{ktÚke y{wfLkk Lkk{ WÃkh Ëþkoððk{kt ykÔÞk Au. yk rð»kÞLke MktÃkqýo
rðøkík yLku íknfef {kxu yk rfíkkçkku yLku ÃkwMíkfkuLkku yÇÞkMk fhðku
òuEyu.
ynªÞkt Võík yuf ðkík íkhV æÞkLk yÃkkðwt Awt, suLkk WÃkh Lksh
fhðkÚke Úkkuze Ãký çkwrØ Ähkðíke LÞkÞr«Þ ÔÞÂõíkLku yk rð»kÞ{kt fkuE
þtfkLke Mkt¼kðLkk çkkfe hnuþu Lknª. Mkqhyu ykr÷ E{úkLkLkk yrøkÞkh{kt
hwfqy{kt yÕ÷kn íkyk÷kyu ÃkkA÷k LkçkeykuLkwt ðýoLk Vh{kÔÞwt, íku{kt
nÍhík ykË{, Lkqn, ykr÷ Eçkúkne{, ykr÷ E{úkLk (y÷i.) ðøkuhuLkwt
ðýoLk yuf s ykÞík{kt MktÞwõík heíku fhðkLku Ãkqhíkwt Mk{ßÞwt. íÞkh
ÃkAe ÷øk¼øk 3 hwfqy yLku 22 ykÞíkku{kt nÍhík EMkk (y÷i.) yLku
íku{Lkk fwxwtçkLkwt ðýoLk rðMíkkhÃkqðof yLku AýkðxÚke fhðk{kt ykÔÞwt.
Ãkkuíku ¾kík{wÒkrçkGÞeLk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) fu su{Lkk WÃkh
yk fwhTykLk LkkrÍ÷ ÚkÞwt Au, ¾wË íku{Lkwt Ãký ykx÷wt rðøkíkðkh ðýoLk
fwhTykLk{kt ykÔÞwt LkÚke. nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk LkkLke{ktLkwt ðýoLk, íku{Lke
{ÒkíkLkku WÕ÷u¾, íku{Lkk ðkr÷ËnLke ÃkiËkEþ, íku{Lkwt Lkk{, íku{Lkk Ãkk÷ý-
Ãkku»kýLkk ¾w÷kMkkLkwt rðøkíkðkh ðýoLk, ÃkAe nÍhík EMkk (y÷i.)Lkwt
{kíkkLkk øk¼o{kt ykððwt, ÃkAe íku{Lkk sL{Lkku rðMík]ík ynuðk÷, sL{
ÃkAe {kíkkLkk ¾kðk-Ãkeðk ðøkuhuLkwt ðýoLk, ÃkkuíkkLkk fwxwtçk{kt çkk¤fLku ÷ELku
ykððwt, ÃkAe yk çkkçkíku ÷kufkuLkk {nuýkt-xkuýkt, sL{ Mk{Þu nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku {kuyrsÍk MðYÃku ðkík[eík fhðkLke þÂõík ykÃkðe, ÃkAe
íku{Lkwt ÞwðkLk Úkðwt yLku ÞwðkLk ÚkELku fki{Lku RM÷k{Lke Ëyðík ykÃkðe,
fki{Lkku rðhkuÄ-ðtxku¤, nðkrhGÞeLkLke {ËË, ÞnqËeykuLkku ½uhku, nÍhík
EMkk (y÷i.)Lku Sðíkk ykfkþ WÃkh WXkðe ÷uðkLkwt ðýoLk ðøkuhu ÃkAe
{wíkðkríkh nËe»kku{kt íku{Lke rðþu»k ÷kÞfkík yLku rMkVíkku, íku{Lke þf÷-
Mkqhík, íku{Lkk ÔÞÂõíkíðLkku «¼kð, Ãknuhðuþ, ¾kLk-ÃkkLk ðøkuhuLke MktÃkqýo

rðøkíkðkh Aýkðx, yk yuðe ÃkrhÂMÚkrík Au fu, fwhTykLk yLku nËe»k{kt
fkuE Lkçke yLku hMkq÷Lke nk÷íkLkwt ykx÷wt rðøkíkðkh ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt
LkÚke. yk çkkçkík Ëhuf ÔÞÂõíkLku rð[khðkLkwt yk{tºký ykÃku Au fu, ykx÷wt
÷ktçkw ðýoLk fu{ ÚkÞwt ? yLku fE rnf{íkLkk fkhýu ÚkÞwt ?
shk rð[kh fhku ! íkku ðkík MÃk»x Úkþu fu, nÍhík ¾kík{wÒkrçkGÞeLk
(MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) ytrík{ Lkçke Au, ykÃk (Mk÷.) ÃkAe fkuE
çkeò Lkçke ykðLkkh LkÚke. yux÷k {kxu ykÃk (Mk÷.)yu ÃkkuíkkLke íky÷e{{kt
yu çkkçkíkLke ¾qçk fk¤S hk¾e Au fu, fÞk{ík MkwÄe su su íkçk¬k{ktÚke
yLku ÃkrhÂMÚkríkyku{ktÚke WB{ík ÃkMkkh ÚkðkLke Au, íkuLkk rðþu íku{Lku rðMík]
ík {køkoËþoLk ykÃkðk{kt ykðu. yux÷k {kxu ykÃk (Mk÷.)yu yu çkkçkíkLke
fk¤S hk¾e fu, ykÃk (Mk÷.) ÃkAe su{Lkwt yLkwMkhý fhðk{kt ykðþu íku
÷kufku fuðk nþu ? íku ¾qçk s rðMíkkhÃkqðof MkiØktríkf heíku WÕ÷u¾ fheLku
MÃk»x heíku çkíkkðe ËeÄwt yLku y{wf ÷kufkuLkk Lkk{ku Ãký Lk¬e fheLku
WB{íkLku íku{Lkwt yLkwMkhý fhðkLke íkkfeË Ãký fhe. íkuLkkÚke rðÃkheík íku
økw{hkn (MkeÄk {køkoÚke ¼xfu÷k) ÷kufkuLke Ãký òý fhe, su{LkkÚke ËeLk
yLku WB{íkLku ¼Þ níkku.
ÃkkA¤Úke ykðLkkh økw{hkn ÷kufku{kt MkkiÚke {kuxku ÔÞÂõík {Mken
Ëßò÷ nþu, suLkku rVíLkku ¾qçk Mk¾ík yLku økw{hkn fhLkkhku nþu.
yux÷k {kxu íkuLke nk÷ík yLku ÷ûkýkuLkwt ðýoLk fÞwO fu, íkuLkk ykððkLkk
Mk{Þu WB{íkLku íkuLkk økw{hkn nkuðk{kt þtfkLke fkuE Mkt¼kðLkk çkkfe Lk
hnu yux÷k {kxu ònuh fhðk{kt ykðu fu, ÃkkA¤Úke ykðLkkhk MkwÄkhfku
yLku yLkwMkhý fhðk ÞkuøÞ çkwÍwøkkou{kt MkkiÚke ©u»X nÍhík EMkk (y÷i.)
Au, su{Lku yÕ÷kn íkyk÷kyu LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷íkÚke LkðkßÞk yLku
íkuykuLku Ëßò÷Lkk rVíLkkÚke {wMk÷{kLkkuLku çk[kððk ykMk{kLk WÃkh
Sðtík hkÏÞk yLku fÞk{ík yøkkW íkuykuLku Ëßò÷Lku fík÷ fhðk {kxu
rLkÞwõík fhðk{kt ykðþu. yux÷k {kxu yu çkkçkíkLke ykð~Þõíkk níke fu,

nÍhík EMkk (y÷i.)Lke nk÷ík, rMkVíkku yÚkðk íku{Lke ¾krMkÞíkku yLku
økwý-÷ûkýkuÚke WB{íkLku yux÷e nËu {krníkøkkh fhðk{kt ykðu fu nÍhík
EMkk (y÷i.)Lkk Ãk]Úðe WÃkh LkkrÍ÷ ÚkðkLkk Mk{Þu fkuE ÔÞÂõík íku{Lku
yku¤¾ðk{kt þtfk Lk fhu.
nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk rðøkíkðkh ¾w÷kMkk{kt ½ýe çkÄe rnf{íkku
yLku {ÂM÷níkku hnu÷e Au. Ëk¾÷k íkhefu WB{ík íku{Lku yku¤¾ðk{kt þtfk
fhu íkku íku{Lkk LkkrÍ÷ ÚkðkLkku nuíkw s {kÞkou òÞ yLku WB{íku {wÂM÷{n
íku{Lkku MkkÚk Lk ykÃku íkku ÃkAe íkuyku WB{íkLke {ËË yLku Mknfkh fuðe
heíku fhu !?
çkeswt, nÍhík EMkk (y÷i.) òu fu íku Mk{Þu LkwçkqÔðík yLku rhMkk÷íkLke
Vhs MkkÚku yk ËwrLkÞk{kt Lkrn ykðu, çkÕfu nÍhík {wnB{Ë (Mk÷.)Lke
WB{íkLke ykøkuðkLke yLku íku{Lke E{k{ík {kxu ¾÷eVyu hMkq÷ (Mk÷.)
MðYÃku yk Ãk]Úðe WÃkh LkkrÍ÷ Úkþu, Ãkhtíkw ÔÞÂõíkøkík heíku íku{Lku LkwçkqÔðíkLkku
nkuÆku yLku rhMkk÷ík «kó ÚkÞu÷ Au, íkku íku nkuÆk ÃkhÚke íkuykuLku çkhíkhV Ãký
fhðk{kt Lknª ykðu, çkÕfu íku Mk{Þu íku{Lkwt WËknhý yuf yuðk økðLkoh
suðwt nþu, su ÃkkuíkkLkk hkßÞLkku økðLkoh Au. Ãkhtíkw fkuE fkhýMkh çkeò
hkßÞ{kt [kÕÞku økÞku Au, íkku yu su hkßÞ{kt økÞku Au, íÞkt íku økðLkohLkk
nkuÆk Ãkh LkÚke, Ãkhtíkw ÃkkuíkkLkk hkßÞLkk økðLkohLkk nkuÆkÚke çkhíkhV Ãký
LkÚke ÚkÞku. ¾w÷kMkku yu Au fu, nÍhík EMkk (y÷i.) íku Mk{Þu Ãký LkwçkqÔðík
yLku rhMkk÷íkLke ÃkkuíkkLke ykøkðe rðþu»kíkkÚke y÷øk Lknª ÚkkÞ yLku suðe
heíku íku{Lke LkwçkqÔðíkLkku ELfkh fhðku íku{Lkk Mk{Þ{kt fw£ níkwt, yu s
heíku íku{Lkk LkkrÍ÷ ÚkðkLkk Mk{Þu íku{Lke LkwçkqÔðíkLkku ELfkh fw£ fnuðkþu.
yux÷k {kxu WB{íku {wnB{rËGÞn (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lku suyku
«Úk{Úke s nÍhík EMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lke LkwçkqÔðík WÃkh fwhTykLkLkk
nwf{ku yLku nËe»kkuLke ¾çkhLkk ykÄkhu E{kLk ÷kÔÞk Au íkuyku íku{Lkk
LkkrÍ÷ ÚkðkLkk Mk{Þu íku{Lku yku¤¾ðkÚke ELfkh Lk fhe çkuMku. yux÷k

{kxu íku{Lke rMkVíkku, rLkþkLkeyku, økwý-÷ûkýku yLku ¾krMkÞíkkuLkku MÃk»x
yLku rðøkíkðkh WÕ÷u¾ fhðku sYhe níkku.
ºkeswt, nÍhík EMkk (y÷i.) LkkrÍ÷ ÚkðkLke ½xLkk ËwrLkÞkLkk ytíkLkk
rLkfx Mk{Þu çkLkþu. òu íku{Lke rLkþkLkeyku yLku nk÷ík {ku½{ nkuík íkku
þõÞ Au fu, fkuE çkeòu ÔÞÂõík {Mken EMkk EçLku {hÞ{ (y÷i.) nkuðkLkku
sqXku Ëkðku fhe çkuXku nkuík ! Ãkhtíkw fwhTykLk-nËe»k{kt ðýoLk ÚkÞu÷ íku{Lke
rLkþkLkeyku yLku rMkVíkku îkhk ykðk sqXk ËkðkLku hË fhe þfkÞ Au. su{fu
rnLËwMíkkLk{kt r{hÍk fkrËÞkLkeyu Ëkðku fÞkou níkku fu, nwt {Mken {ðWË
Awt yLku WB{íkLkk W÷{kyu íku {hËqËLkk ËkðkLku yk s rLkþkLkeykuLkk
ykÄkhu hË fÞkou níkku.
¾w÷kMkku yu Au fu, yk søÞkyu yLku yLÞ «Mktøku nÍhík EMkk
(y÷i.)Lke nk÷ík yLku rMkVíkku yux÷e rðMíkkhÃkqðof ðýoLk ÚkE Au fu,
fÞk{íkLkk rLkfx Mk{Þu íku{Lkk Ãk]Úðe WÃkh LkkrÍ÷ ÚkðkLke yLku ËwrLkÞk{kt
Vheðkh ykððkLke ¾çkh yk ðýoLkku îkhk {¤u Au.
ÞnqËeykuLke þhkhík íkÚkk nÍhík EMkk (y÷i.) rðþuLkk ¼ú{Lkwt
xqtf{kt ðýoLk :
“Mkqhyu rLkMkky”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : nu {wnB{Ë (Mk÷.) !
rfíkkçkðk¤kyku (ÞnqËeyku) ykÃkLkkÚke yu {ktøkýe fhu Au fu, íkuykuLke Ãk-
kMku ykÃk ykfkþÚke yuf ÷¾kÞu÷e rfíkkçk {tøkkðe ykÃkku, íkku íkuyku {qMkk
(y÷ÞrnMMk÷k{) ÃkkMku yu fhíkktÞ {nkLk ðMíkw {ktøke [qõÞk Au, (yÚk-
koík, yufu) íku{ýu fÌkwt níkwt fu, y{Lku YçkY{kt yÕ÷knÃkkf Ëu¾kze ykÃkku. íkku
íkuykuLke yk økwMíkk¾eLkk fkhýu íkuykuLkk WÃkh ðes¤e ykðe Ãkze; Vhe íkuykuLke
ÃkkMku MÃk»x rLkþkLkeyku ({wyTrsÍn) ÃknkutåÞk ÃkAe Ãký íkuykuyu ðkAhzkLku
(Ãkqsðk {kxu) Xuhðe ÷eÄku, íkku y{u íku Ãký {kV fÞwO níkwt, yLku y{u {qMkk
(y÷ÞrnMMk÷k{)Lku ònuhe Víkun{tËe ykÃke. (1Ãk3) yLku y{u íkuykuÚke (íkðh-
kík yLkwMkkh [k÷ðkLkku) fhkh ÷uðk {kxu íkuykuLkk WÃkh íkqh (Ãkðoík) WXkÔÞku
níkku yLku y{u íkuykuLku nwf{ fÞkou níkku fu Ëhðkò{kt ykrsS fhíkkt Ëk¾÷
Úkòu yLku y{u íkuykuLku yk nwf{ (Ãký) ykÃÞku níkku fu þrLkðkhu (þheyíkLke)
nËÚke ykøk¤ Lk ðÄòu, yLku (yu WÃkhktík ½ýe ðkíkkuLkku) y{u íkuykuÚke Ãkkfku
fhkh ÷eÄku. (1Ãk4) (Aíkkt fhkh íkkuzâk) íkku íkuykuLkk fhkh íkkuzðkLkk fkhýu
yLku yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{kuLkku ELfkh fhðkLkk fkhýu íkÚkk LkçkeykuLkk Lk-
knf ¾qLk fhðkLkk fkhýu íku{s íkuykuLkk yu{ fnuðkLkk fkhýu (íkuykuLku rþûkk
{¤e) fu y{khk rË÷kuLkk WÃkh ÃkhËk Au, (Ãký ¾Yt òuíkkt ÃkhËk LkÚke) çkÕfu
íkuykuLkk fw£Lkk fkhýu yÕ÷knÃkkfu íkuykuLkk rË÷ku Ãkh AkÃk-{nkuh {khe ËeÄe
Au, suÚke ½ýk Úkkuzkyku rMkðkÞ íkuyku E{kLk ÷kðíkk LkÚke. (1ÃkÃk) íku{s
íkuykuLkk (yuf ¾kMk) fw£Lkk fkhýu yLku {hÞ{ (y÷i.)Lkk WÃkh (ÔÞr¼[khLkku)
økt¼eh ykhkuÃk {qfðkLkk fkhýu (1Ãk6) íku{s íkuykuLkk yu{ fnuðkLkk
fkhýu (rþûkk {¤e) fu y{u nÍhík {hÞ{ (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk Ãkwºk
EMkk {Mken (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku fík÷ fhe LkkÏÞk, su yÕ÷kn íkyk÷kLkk
hMkq÷ (fnuðkíkk) níkk, yLku (¾hwt swyku íkku) íkuykuyu íku{Lku LkÚke fík÷
fÞko fu LkÚke þq¤eyu [zkÔÞk, Ãkhtíkw íkuykuLke Mk{ûk íku(Lkk suðwt) s MðYÃk
çkLke økÞwt; yu rð»kÞ{kt (ÞnqËeyku-r¾úMíkeyku)Lkk su ÷kufku swËe swËe
ðkíkku fhu Au íkuyku yu rðþu ¾hu¾h þtfk{kt s Ãkzâk Au, íkuykuLku yu çkkçkíkLke
ftE s ¾çkh LkÚke, {kºk yLkw{kLk WÃkh s [k÷e hÌkk Au. yLku çkuþf, íkuykuyu
íku{Lku fík÷ fÞko s LkÚke. (1Ãk7) çkÕfu yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lku ÃkkuíkkLkk
íkhV (ykfkþ Ãkh) WXkðe ÷eÄk yLku yÕ÷kn íkyk÷k òuhkðh (fwËhíkðk¤ku
íkÚkk) rnf{íkðk¤ku Au. (1Ãk8)
r¾úMíkeykuLke øk÷ík {kLÞíkkykuLkwt ¾tzLk :
nu rfíkkçkðk¤kyku ! (r¾úMíkeyku) ÃkkuíkkLkk Ä{o(Lke ðkík){kt nËÚke Lk
ðÄku yLku yÕ÷knÃkkfLkk MkçktÄ{kt MkíÞ rMkðkÞ ftE Lk fnku. çkuþf, {Mken
su {hÞ{ (y÷i.)Lkk Ãkwºk EMkk (y÷i.) Au, íku yÕ÷knÃkkfLkk hMkq÷ yLku íkuLkku
yuf þçË (yux÷u íkuLkk yuf nwf{Úke ÃkuËk ÚkÞu÷k) Au, su (nwf{)Lku yÕ÷knÃkkfu
{hÞ{ (y÷i.)Lkk íkhV Ãknkut[kzÞku níkku yLku íku (yÕ÷kn íkyk÷k)Lkk íkh-
VÚke yuf Yn Au; {kxu yÕ÷knÃkkfLku íkÚkk íkuLkk hMkq÷kuLku (íku{ktLkk rþûký
yLkwMkkh) {kLkku yLku yu{ Lk fnku fu ºký ¾wËk Au, (yLku yk ðkíkÚke) yxfe
òyku (íkku) ík{khu {kxu MkkYt Au. çkuþf, yÕ÷knÃkkf yuf÷ku s {yçkqË Au,
(yLku) yð÷kËLkk MkçktÄÚke íku Ãkkf Au. su ftE ykfkþku{kt yLku su ftE Ãk]
Úðe{kt Au, íku Mkki íkuLkwt s Au yLku yÕ÷knÃkkf fkÞoMkkÄf nkuðk{kt (yuf÷ku s)
çkMk Au. (171) {Mken (y÷i.)Lku yk ðkíkÚke fËe Ãký þh{ (yLku ELfkh)
LkÚke fu íku yÕ÷kn íkyk÷kLkk çktËk çkLku yLku Lk íkku {wfhoçk Vrh~íkkykuLku (yk
ðkíkLke þh{) Au, yLku (fuðe heíku þh{ fhu ? fkhý fu) suLku yÕ÷knÃkkfLke
çktËøkeÚke f÷tf ÷køku yLku íku yr¼{kLk fhu íkku (íkuLku ÞkË hk¾ðwt òuEyu
fu) íku yÕ÷knÃkkf MkkiLku (çkË÷ku ykÃkðk) ÃkkuíkkLke ÃkkMku sYh yufXk fhþu.
(17h)
rfÞk{ík{kt nÍhík EMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lke økðkne :
yLku (íku ð¾ík Ãký ÞkË fhðk ÷kÞf Au) ßÞkhu yÕ÷knÃkkf
(rfÞk{íkLkk rËðMku ) Vh{kðþu fu , nu {hÞ{ (y÷i . )Lkk Ãkw º k EMkk
(y÷i.) ! þwt ykÃku ÷kufkuLku yu{ fÌkwt níkwt fu yÕ÷kn íkyk÷kLkk rMkðkÞ {Lku
íku{s {khe {kt ({hÞ{ y÷i.)Lku Ãký çku {yçkqË (Ãkqsðk ÷kÞf) Xuhðku ?
(EMkk y÷i.) yhs fhþu fu, íkwt (yuðe çkkçkíkkuÚke) Ãkrðºk s Au (íkku ÃkAe)
{khk {kxu ÷kÞf Lk níkwt fu nwt yuðe ðkík fYt, suLkk fnuðkLkku {Lku ftE s nf Lk
níkku; (Aíkkt) òu {U yuðwt fÌkwt nþu íkku íkLku íkuLke sYh ¾çkh nþu; (fkhýfu)
{khk {Lk{kt su ðkík Au, íku MkwØkt íkwt òýu Au, Ãký íkkhk EÕ{{kt su ftE
Au, íkuLku nwt òýíkku LkÚke. çkuþf, íkwt s Mk½¤e økwó ðkíkkuLku ¾qçk òýLkkh
Au. (116) {U íkuykuLku çkeswt fktE fÌkwt LkÚke, Ãkhtíkw su ðkíkkuLkku íkU {Lku nwf{
fÞkou níkku, (íku s fÌkwt níkwt yux÷u) fu yÕ÷knÃkkfLke çktËøke fhku, su {khku
ÃkhðhrËøkkh íku{s ík{khku Ãký ÃkhðhrËøkkh Au. ð¤e, nwt íkuyku{kt hÌkku íÞkt
MkwÄe s íkuyku(Lke nk÷ík)Úke {krníkøkkh hÌkku, ÃkAe ßÞkhu íkU {Lku WXkðe
÷eÄku íkku íkwt s íkuyku(Lkk nk÷)Úke {krníkøkkh níkku yLku íkwt Ëhuf ðMíkwLke MktÃkqýo
¾çkh hk¾Lkkh Au. (117) (nðu) òu íkwt íkuykuLku rþûkk fhu íkku (ðksçke Au,
fkhýfu) íkuyku íkkhk çktËk Au, yLku òu íkwt íkuykuLku {kV fhe Ëu, íkku (Ãký íkLku
Mk¥kk Au.) ¾hu¾h, íkwt sçkhËMík (yLku) rnf{íkðk¤ku Au. (118)
Mkqhyu yk÷u E{úkLk WíkhðkLkwt fkhý :
ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{Lkk {ËeLkk þheV rnshík fÞko
çkkË ÞnqËeykuyu ykÃkLku Mkk[k {kLkðk Aíkkt RM÷k{ fçkq÷ Lk fÞkou, Ãkhtíkw
RM÷k{e Ë÷e÷kuÚke sYh «¼krðík ÚkE økÞk. íÞkhu {ËeLkk þheVLke Úk-
kuzu Ëqh ykðu÷ LkshkLk þnuhLkk yøkúøkÛÞ yLku {ku¼kËkh r¾úMíkeykuLkwt
yuf «ríkrLkrÄ{tz¤ Ä{oMkçktÄe ðkË-rððkË {kxu {ËeLkk þheV ykÔÞwt.
su{kt MkkEX {kýMkku níkk. íkuyku nÍhík EMkk (y÷i.)Lku (LkWÍwrçkÕ÷kn)
yÕ÷kn íkyk÷kLkk Ãkwºk {kLkíkk níkk. suÚke ykÃk (Mk÷.) MkkÚku Ë÷e÷
fhðk {ktzÞk fu, ík{u ßÞkhu íku{Lku yÕ÷knÃkkfLkk Ãkwºk {kLkíkk LkÚke íkku
ÃkAe çkíkkðku fu íku{Lkk çkkÃk fkuý níkk ?
ykÃk (Mk÷.)yu íkkineËLke MÃk»x Ë÷e÷ku hsq fhe yLku fÌkwt fu, ík{u
÷kufku Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLku nt{uþkÚke (yÍ÷e) {kLkku Aku, Ãkhtíkw nÍhík
EMkk (y÷i.) íkku ¾kíkk-Ãkeíkk, [k÷íkk-Vhíkk, ô½íkk-òøkíkk çkÄk s fk{ku
fhíkk níkk. íku WÃkhktík íku{Lku {kiík Ãký ykðþu. yLku yÕ÷knÃkkf íkku yk
Mk½¤e ðMíkwykuÚke Ãkkf Au. íkku ÃkAe nÍhík EMkk (y÷i.) íku{Lkk Ãkwºk
fuðe heíku ÚkE þfu Au. yLku rËfhku íkku çkkÃk suðku s nkuðku òuEyu. {kxu
òu nÍhík EMkk (y÷i.) yÕ÷knÃkkfLkk Ãkwºk nkuík íkku íku fkuEÃký ðMíkwLkk
{kuníkks-sYhík{tË Lk nkuíku. Ãkhtíkw íku íkku Mk½¤e ðMíkwLkk {kuníkks Au. íkku
r¾úMíkeyku ÷ksðkçk ÚkE økÞk. íkku yk MkqhíkLke þYykíkÚke ÷E yutMkeÚke
Ãký ðÄw ykÞíkku Wíkhe yLku þYykík íkkineËÚke fhe r¾úMíkeykuLkk çkÄk
Mkðk÷kuLkk sðkçkku ykÃkðk{kt ykÔÞk.
þY{kt Vh{kÔÞwt : yÕ÷knÃkkf yuðk Au fu, íku{Lkk rMkðkÞ yLÞ

fkuE EçkkËík (Ãkqò) fhðkLku ÷kÞf LkÚke.
yÕ÷knÃkkf òuhkðh nkuðkÚke ÃkkÃkeyku fËe íkuLkk fçÍk{ktÚke Aqxe
þfíkk LkÚke. yuðk ÃkkÃkeykuLku sYh MkÍk ykÃkþu. yk{kt r¾úMíkeykuLke
{kLÞíkkLkku hË fhðk{kt ykðu Au fu, su «fkhLkku MktÃkqýo yrÄfkh yÕ÷kn
íkyk÷kLku Au, íku nÍhík EMkk y÷ÞrnMMk÷k{Lku LkÚke.
yÕ÷knÃkkfLkku EÕ{ MktÃkqýo nkuðkÚke søkíkLke fkuE ðMíkw fu çkkçkík
Ãk¤ðkh Ãký íkuLkkÚke AqÃke hne þfíke LkÚke. ßÞkhu nÍhík EMkk (y÷i.)
Lku yÕ÷knÃkkf çkíkkðu yux÷e s ðkíkLke òý ÚkE þfu Au. {kxu íku ¾wËk
fuðe heíku ÚkE þfu Au ? yLku ßÞkhu fu çkkEçk÷{kt Ãký yk s «{kýu
Au.
r¾úMíke zuÃÞwxuþLkLkk «&™Lkku yMkhfkhf WËknhrýÞ sðkçk :
çkuþf, RMkk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lkk ÃkuËk ÚkðkLke r{Mkk÷ yÕ÷kn íkyk÷kLke
LkSf ykË{ (y÷ÞrnMMk÷k{) suðe Au fu, íku{Lku ({kt-çkkÃk rðLkk) {kxeÚke
çkLkkÔÞk. Vhe íku{Lku nwf{ fÞkou fu, (Sðíkk) “ÚkE òyku” íkku íku (Sðíkk)
ÚkE økÞk. (Ãk9)
LkshkLkÚke su EMkkE zuÃÞwxuþLk ykÃk MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{
ÃkkMku ykÔÞwt níkwt, íkuykuLkk ðkËrððkË MkçktÄe ÃkkAwt çkÞkLk þY fÞwO. íku
÷kufkuyu nÍhík EMkk (y÷i.)Lku ¾wËk yÚkðk ¾wËkLkk Ãkwºk Mkkrçkík fhðk
½ýk VktVkt {kÞko, Ãký ftE ðéÞwt Lk®n. ytíku ÷k[kh ÚkE fnuðk ÷køÞk
fu, nÍhík EMkk (y÷i.) yÕ÷knÃkkfLkk Ãkwºk LkÚke íkku fkuLkk Au íku çkíkkðku
! íkuLkk sðkçk{kt yk ykÞík Wíkhe fu, òu nÍhík EMkk (y÷i.)Lkwt çkkÃk
P nÍhík ÷wf{kLk y÷ÞrnMMk÷k{ P

nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lke LkMkeníkku :
“Mkqhyu ÷wf{kLk”{kt Au : yLku y{u ÷wf{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)Lku
þkýÃký ykÃÞwt (yLku nwf{ ykÃÞku) fu yÕ÷knÃkkfLkku þw¢ fÞko fhku yLku su
fkuE þw¢ fhþu, íkku íku ÃkkuíkkLkk s ¼÷k {kxu þw¢ fhþu. yLku su fkuE Lkkþw¢e
fhþu, íkku yÕ÷knÃkkf çkuÃkhðk (yLku) ð¾kýÃkkºk Au. (1h) yLku (íku ð¾íkLku
ÞkË fhku) ßÞkhu ÷wf{kLk (y÷ÞrnMMk÷k{)yu ÃkkuíkkLkk ËefhkLku çkkuÄ ykÃkíkkt
fÌkwt fu, nu Ëefhk ! yÕ÷kn íkyk÷kLkku ¼køkeËkh Lk Xuhðòu. çkuþf, þhef
çkLkkððwt çknw ¼khu yLÞkÞ Au. (13)
(÷wf{kLk y÷i.yu yk Ãký fÌkwt fu) nu Ëefhk ! òu fkuE(Lke ftE) fhýe
hkELkk Ëkýk çkhkçkh nkuÞ, ÃkAe íku fkuE ÃkÚÚkh{kt yÚkðk ykfkþku{kt fu
Ãk]Úðe{kt (økwó) nkuÞ, íkku Ãký yÕ÷kn íkyk÷k íkuLku ÷kðe nksh fhþu.
çkuþf, yÕ÷kn íkyk÷k økwó ðkíkkuLkku òýLkkh (yLku) ¾çkh hk¾Lkkh Au.
(16) nu Ëefhk ! Lk{kÍ fkÞ{ hk¾ yLku (÷kufkuLku) MkËTfkÞkouLke yk¿kk fh
yLku ¾hkçk f]íÞkuÚke yxfkð. ð¤e, (yu{kt) su Mktfx íkkhk WÃkh ykðe
Ãkzu íkuLku MknLk fh. çkuþf, yu {nk rnB{íkLkk fk{ Au. (17) yLku ÷kufkuLkk
íkhV (yr¼{kLkÚke) ÃkkuíkkLkk økk÷ Lk Vw÷kð íkÚkk Ãk]Úðe Ãkh EíkhkSÚke Lk
[k÷. çkuþf, yÕ÷kn íkyk÷kLku fkuE EíkhkSðk¤ku ½{tze øk{íkku LkÚke. (18)
yLku íkkhe [k÷{kt {æÞ{ økrík hk¾ yLku (çkku÷íke ðu¤k) ÃkkuíkkLkk yðksLku
Äe{ku fh. çkuþf, MkkiÚke çkwhku yðks økÄuzkLkku yðks Au. (19)
nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.) ðnçk rçkLk {wLkççknLke rhðkÞík «{kýu
nÍhík yiÞqçk (y÷i.)Lkk ¼ºkeò níkk yLku {wfkrík÷u íku{Lkk {rMkÞkE

¼kE çkíkkÔÞk Au. íkVMkehu çkÞÍkðe ðøkuhu{kt Au fu, íku{Lke ô{h ÷ktçke
ÚkE, yux÷u MkwÄe fu nÍhík ËkðqË (y÷i.)Lkku Mk{Þfk¤ ÃkkBÞk. yk ðkík
çkeS rhðkÞíkkuÚke Ãký Mkkrçkík Au fu, nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.) nÍhík
ËkðqË (y÷i.)Lkk Mk{Þ{kt ÚkÞk Au.
nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.) yuf rËðMk {kuxe Mk¼k{kt ÷kufkuLku þkýÃkýLke
ðkíkku Mkt¼¤kðe hÌkk níkk. yuf ÔÞÂõík ykÔÞku yLku íkuýu «&™ fÞkou fu, þwt
ík{u íku LkÚke, su {khe MkkÚku V÷kýk støk÷{kt çkfheyku [hkÔÞk fhíkk níkk?
nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, nk ! nwt íku s Awt. íku ÔÞÂõíkyu
ÃkqAâwt fu, ÃkAe yk MÚkkLk fE heíku «kó ÚkÞwt fu, yÕ÷knÃkkfLke {Ï÷qf
ík{kYt MkL{kLk fhu Au yLku ík{khk ðkõÞkuLku Mkkt¼¤ðk {kxu Ëqh ËqhÚke
yufXk ÚkkÞ Au ? nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)yu fÌkwt fu, íkuLkwt fkhý {khk
çku fkÞkou Au. yuf nt{uþk Mkk[wt çkku÷ðwt, çkeswt ÔÞÚko ðkíkkuÚke çk[ðwt. yLku
yuf rhðkÞík{kt yu Au fu, nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt fu, y{wf
fk{ yuðk Au, suýu {Lku yk Ëhßòyu Ãknkut[kzâku, òu ík{u yÃkLkkðe ÷ku
íkku ík{Lku Ãký yk s Ëhßòu yLku MÚkkLk «kó ÚkE sþu. íku fkÞo yk Au,
ÃkkuíkkLke LkshLku Lke[e hk¾ðe yLku ÍwçkkLkLku çktÄ hk¾ðe. n÷k÷ hkuS
WÃkh fhfMkh fhðe, ÃkkuíkkLkk økwóktøkkuLke rnVkÍík fhðe, ðkíkLke Mkå[kE
WÃkh fkÞ{ hnuðwt, ðkÞËku Ãkqhku fhðku, {nu{kLkkuLke EÍÍík fhðe, Ãk-
kzkuþeykuLkwt hûký fhðwt yLku ÔÞÚko fkÞkou yLku ðkík[eíkLku Akuze Ëuðe.
nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lku su ‘rnf{ík’ ykÃkðk{kt ykðe níke
íkuLkku þwt ¼kðkÚko Au ? :
“rnf{ík” þçË fwhTykLku fhe{{kt yLkuf yÚkkou {kxu WÃkÞkuøke
ÚkÞku Au. ¿kkLk, çkwrØ, MknLkþe÷íkk, Lkiríkfíkk, LkwçkqÔðík, MkíÞ {ík WÃkh
{¬{ hnuðwt ðøkuhu. yçkq nGÞkLku Vh{kÔÞwt Au fu, rnf{íkLkku ¼kðkÚko íku
ðkík[eík Au, suLkkÚke ÷kufku çkkuÄÃkkX økúný fhu yLku rË÷ku{kt íkuLke yMkh
ÚkkÞ yLku suLku ÷kufku Mkwhrûkík fheLku yLÞku MkwÄe Ãknkut[kzu. nÍhík EçLku
yççkkMk (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, “rnf{ík”Lkku ¼kðkÚko çkwrØ, Mk{sËkhe
yLku nkurþÞkhe Au íkÚkk y{wf ÷kufkuyu Vh{kÔÞwt fu, ¿kkLk «{kýu y{÷
fhðku rnf{ík Au yLku ðkMíkð{kt yk çkÄk{kt fkuE rðhkuÄk¼kMk LkÚke. yk
çkÄe s çkkçkíkku “rnf{ík”{kt Mkk{u÷ Au. WÃkh íkVMkehLkk ¾w÷kMkk{kt
rnf{íkLkku yÚko Mk{sËkhe yLku íkuLke íkVMkeh EÕ{ WÃkh y{÷ fhðkLke
fhðk{kt ykðe Au. yk ½ýku s XkuMk yLku MÃk»x yÚko Au.
nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lkk y{wf rnf{íkLkk ðkõÞku ðýoLk fÞko
Au, su íku{ýu ÃkkuíkkLkk rËfhkLku MktçkkuÄLk fheLku EhþkË Vh{kÔÞk níkk.
íku rnf{íkLkk ðkõÞku fwhTykLku fhe{u yux÷k {kxu Lkf÷ fÞko Au fu, çkeò
÷kufku Ãký íkuLkkÚke ÷k¼ WXkðu.
yk rnf{íkLkk ðkõÞku{kt Mkki«Úk{ íkku {kLÞíkkykuLkku «fkþ Au yLku
íku{kt MkkiÚke Ãknu÷e ðkík yu Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kLku Mk{økú rðïLkku
MksoLknkh yLku {kr÷f fkuE yLÞLke ¼køkeËkhe rðLkk {kLku. íkuLke MkkÚku
fkuE økÞYÕ÷knLku EçkkËíkLkku ¼køkeËkh Lk Xhkðu fu yk ËwrLkÞk{kt íkuLk-
kÚke {kuxku yíÞk[kh fkuE LkÚke nkuE þfíkku fu, yÕ÷kn íkyk÷kLkk fkuE
MksoLkLku MksoLknkh Mk{kLk Xhkððk{kt ykðu. ykÚke Vh{kÔÞwt “ÞkçkwLkGÞ
÷k íkwr~hf rçkÕ÷krn EÒkÂ~þfo ÷ÍwÕ{wLk yÍe{” ykøk¤ nÍhík
÷wf{kLk (y÷i.)Lke çkeS LkMkeníkku yLku rnf{íkLkk ðkõÞku ykÔÞk Au, su
ÃkkuíkkLkk ÃkwºkLku MktçkkuÄLk fheLku Vh{kÔÞk níkk. ðå[u yÕ÷kn íkyk÷kyu
rþfoLku {nkLk yíÞk[kh nkuðkLkwt yLku fkuEÃký nk÷ík{kt íkuLke ÃkkMku Ãký
Lk VhfðkLkwt {køkoËþoLk ykÃkðk {kxu yuf çkeòu nwf{ Ãký EhþkË
Vh{kÔÞku.
{kíkk-rÃkíkkLkku yk¼kh {kLkðku íkÚkk íku{Lkwt yk¿kkÃkk÷Lk fhðwt VÍo
Au, Ãkhtíkw yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{ rðYØ fkuELkwt yk¿kkÃkk÷Lk
òEÍ LkÚke :
òu fu y{u MktíkkLkkuLku ÃkkuíkkLkk {kíkk-rÃkíkkLkwt yk¿kkÃkk÷Lk yLku yk¼kh

{kLkðkLke ½ýe íkkfeË fhe Au yLku ÃkkuíkkLke þw¢økwÍkhe yLku yk¿kkÃkk÷LkLke
MkkÚku MkkÚku {kíkk-rÃkíkkLke þw¢økwÍkhe yLku yk¿kkÃkk÷LkLkku nwf{ ykÃÞku
Au, Ãkhtíkw rþfo yuðku {kuxku yíÞk[kh yLku MktøkeLk yÃkhkÄ Au fu, íku
{kíkk-rÃkíkkLkk fnuðkÚke yLku {sçkqh fhðkÚke Ãký fkuELkk {kxu òEÍ
LkÚke Úkíkwt. òu fkuELku íkuLkk {kíkk-rÃkíkk yÕ÷knÃkkfLke MkkÚku fkuELku þhef
Xhkððk {kxu {sçkqh fhðk ÷køku íkku yu çkkçkík{kt {kt-çkkÃkLkwt fÌkwt {kLkðwt
òEÍ LkÚke.
yºku ynªÞkt ßÞkhu fu {kíkk-rÃkíkkLkk n¬ku yLku íku{Lkku yk¼kh
{kLkðkLkku nwf{ ykÃkðk{kt ykÔÞku Au, íkku íkuLke rnf{ík çkíkkððk{kt ykðe
Au fu, íkuLke {kíkkyu íkuLkk yÂMíkíðLku xfkðe hk¾ðk{kt ½ýe {nuLkík ðuXe Au
fu, Lkð {rnLkk MkwÄe íkku íkuLku ÃkkuíkkLkk Ãkux{kt hk¾eLku íkuLkwt hûký fÞwO yLku
íkuLkk fkhýu su Ëhhkus íkuLku f{òuhe WÃkh f{òuhe íkÚkk íkf÷eV WÃkh
íkf÷eV ðÄíke økE, íkuLku ðuXâwt. íÞkhçkkË íkuLkk ÃkuËk ÚkÞk ÃkAe Ãký çku
ð»ko MkwÄe íkuLku ËqÄ ÃkeðzkððkLke íkf÷eV çkhËkMík fhe, su{kt {ktLku ½ýe
{nuLkík Ãký rËðMk-hkík WXkððe Ãkzíke níke yLku íkuLke þkherhf Lkçk¤kE
Ãký yk çkÄkÚke ðÄu Au yLku fkhý fu çkk¤fLkk Ãkk÷Lk-Ãkku»ký{kt {nuLkík
yLku íkf÷eV ðÄkhu {ktLku WXkððkLke Au. yux÷k {kxu þheyík{kt {ktLkku nf
rÃkíkk fhíkkt yøkúMÚkkLku hk¾ðk{kt ykÔÞku Au. “ððMMkGLk÷T ELMkkLk...”Lkku
yk s ¼kðkÚko Au yLku íÞkh ÃkAe “ðELkT ònËkf”{kt yu çkíkkððk{kt
ykÔÞwt Au fu, økÞYÕ÷knLku yÕ÷kn íkyk÷kLke MkkÚku ¼køkeËkh fhðkLkk
{k{÷k{kt {kíkk-rÃkíkkLkwt yk¿kkÃkk÷Lk Ãký nhk{ Au.
ËeLk{kt íkku ík{u íku{Lkwt fÌkwt Lk {kLkku, Ãkhtíkw ËwLÞðe fk{ku{kt Ëk¾÷k
íkhefu íku{Lke þkherhf Mkuðk{kt yÚkðk ykŠÚkf ¾[koyku ðøkuhu{kt WýÃk
Lk hk¾ku, çkÕfu ËwLÞðe ÔÞðnkhku{kt íku{Lke MkkÚku Mkk{kLÞ rhðks «{kýu
s ðíkkoð fhku. íku{Lke MkkÚku yMkÇÞíkkÚke Lk ðíkkou. íku{Lke ðkíkLkku sðkçk
yuðku Lk ykÃkku, suLkkÚke rðLkk sYhíku íku{Lkwt rË÷ Ëw:¾u. {ík÷çk yu fu,
íku{Lkk rþfo yLku fw£Lke ðkík Lk {kLkðkÚke su íku{Lku {LkËw:¾ Úkþu, yu íkku
{sçkqhe {kxu çkhËkMík fhku, Ãkhtíkw sYhíkLku sYhíkLke {ÞkoËk{kt hk¾ku,
çkeò ÔÞðnkhku{kt íku{Lkwt {LkËw:¾ Lk ÚkkÞ íkuLke fk¤S hk¾ku.
nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lke çkeS ðrMkGÞík : yfeËkyku rðþu :
yfeËn yu hk¾ðk{kt ykðu fu, ykMk{kLk yLku s{eLk íkÚkk íkuLke
ytËh su ftE Au, íkuLkk yuf-yuf fý WÃkh yÕ÷knÃkkfLkwt ¿kkLk AðkÞu÷wt
Au yLku rðþk¤ Au íkÚkk MkkiLkk WÃkh íkuLkku fkçkq Ãký MktÃkqýo heíku Au. fkuE
ðMíkw fux÷e Ãký LkkLkk{kt LkkLke nkuÞ, su Mkk{kLÞ heíku Lkhe ykt¾u Lk òuE
þfkíke nkuÞ yu s «{kýu fkuE ðMíkw fux÷e Ãký Ëqh MkwËqh nkuÞ, yu s
«{kýu fkuE ðMíkw fux÷kÞ ytÄkhk ÃkzËkyku{kt nkuÞ, yÕ÷kn íkyk÷kLkk
¿kkLk yLku ár»xÚke AwÃkkE LkÚke þfíkwt yLku íku suLku ßÞkhu EåAu, ßÞkt EåAu
nksh fhe þfu Au. “Þk çkwLkGÞ EÒknk ELkTíkfw r{»kfk÷ nççkríkÂB{Lk
¾hËr÷Lk...”Lkku yk s ¼kðkÚko Au yLku yÕ÷knÃkkfLkwt ¿kkLk yLku fkçkq
Ëhuf ðMíkw WÃkh AðkÞu÷wt nkuðwt Ãkkuíku Ãký RM÷k{Lke ÃkkÞkLke {kLÞíkk Au
yLku íkðneËLkk yfeËnLke ½ýe {kuxe Ë÷e÷ Au.
÷wf{kLk (y÷i.)Lke ºkeS ðrMkGÞík : y{÷Lke MkwÄkhýk çkkçkíku :
ðkrsçk y{÷ku íkku ½ýk çkÄk Au, Ãkhtíkw íku Mkki{kt MkkiÚke {kuxku yLku
{níðLkku y{÷ Lk{kÍ Au. yLku Ãkkuíku {níðLkku nkuðkLke MkkÚku MkkÚku íku
çkeò y{÷kuLke ËwYMíkeLkwt {kæÞ{ Ãký Au. su{fu Lk{kÍ rðþu yÕ÷kn
íkyk÷kLkku EhþkË Au, “EÒkMMk÷kík íkLnk yrLk÷ VnTþkE ðÕ{wLfh”
yux÷k {kxu Lkuf ðkrsçk y{÷ku{ktÚke Lk{kÍLkk ðýoLk WÃkh Äeh ¾{ðk{kt
ykðe. Vh{kÔÞwt, “Þk çkwLkGÞ yrfr{MMk÷kík” yux÷u fu, nu {khk
rËfhk ! Lk{kÍLku fkÞ{ fhku yLku su{fu yøkkW ðýoLk ÚkE [qõÞwt Au fu,
“Efk{íku Mk÷kn”Lkku ¼kðkÚko {kºk Lk{kÍ ÃkZe ÷uðwt LkÚke, çkÕfu íkuLkk
çkÄk s Vhòu yLku yËçkkuLku MktÃkqýo heíku yËk fhðwt íkÚkk íkuLkk Mk{ÞLke
ÃkkçktËe fhðe yLku íkuLkk WÃkh fkÞ{e Äkuhýu xfe hnuðwt çkÄwt “Efk{íku
Mk÷kn”Lkk ¼kðkÚko{kt Mkk{u÷ Au.

[kuÚke ÷wf{kLke ðrMkGÞík : {Ï÷qfLke MkwÄkhýkLkk MktË¼o{kt :
RM÷k{ yuf Mkk{qrnf ËeLk Au. ÔÞÂõíkLke MkwÄkhýkLke MkkÚku MkkÚku
Mkk{qrnf MkwÄkhýk íkuLke ÔÞðMÚkkLkku {níðLkku ¼køk Au. yux÷k {kxu
Lk{kÍ suðk yøkíÞLkk VhsLke MkkÚku y{ú rçk÷ {yTYV ð LkÌk yrLk÷
{wLfhLkwt ðýoLk fhðk{kt ykÔÞwt fu, ÷kufkuLku Lkuf fkÞkouLkwt yk{tºký ykÃkku
yLku çkwhk fk{kuÚke hkufku. yk çktLku Vhòu{kt yuf ÃkkuíkkLke MkwÄkhýk yLku
çkeS ònuh {Ï÷qfLke MkwÄkhýk çktLku çkkçkíkku yuðe Au fu, çktLkuLke ÃkkçktËe{kt
½ýe {nuLkík yLku íkf÷eV ðuXðe Ãkzíke nkuÞ Au. íkuLkk WÃkh {¬{ hnuðwt
Mknu÷wt LkÚke. ¾kMk fheLku {Ï÷qfLke MkwÄkhýk {kxu y{ú rçk÷ {yTYVLke
MkuðkLkku çkË÷ku ËwrLkÞk{kt nt{uþk Ëw~{Lkkðx yLku rðhkuÄÚke {¤íkku nkuÞ,
yux÷k {kxu yu ðrMkGÞíkLke MkkÚku s yk ðrMkGÞík Ãký fhe fu, “ðÂMçkh
y÷k {k yMkkçkf, EÒk Íkr÷f r{Lk yÍTr{÷T W{qh” yux÷u fu,
íku fk{ku{kt ík{Lku su ftE íkf÷eV Ãkzu íkuLkk WÃkh Äehs yLku {¬{íkkÚke
fk{ ÷ku.
Ãkkt[{e ÷wf{kLke ðrMkGÞík : Mkk{krsf rþ»xk[khLkk MktË¼o{kt :
÷kufkuLke {w÷kfkík yLku ðkík[eík{kt íku{LkkÚke {kuZwt VuhðeLku ðkík[eík
Lk fhku, su íku{LkkÚke yýøk{kLke yLku ík{khk r{ÚÞkr¼{kLkLke rLkþkLke
Au íkÚkk MkÇÞíkkÃkqýo ÔÞðnkhÚke rðYØ çkkçkík Au.
s{eLkLku yÕ÷kn íkyk÷kyu çkÄk s íkíðku{kt rLkBLk ÃkuËk fhe Au
yLku ík{u íkuLkkÚke ÃkuËk ÚkÞk Aku yLku ík{u íkuLkk WÃkh [k÷ku-Vhku Aku, íkku
ÃkkuíkkLke nfefíkLku yku¤¾ku yLku EíkhkELku Lk [k÷ku. íku ELfkheykuLke
ÃkØrík Au. yux÷k {kxu íÞkh ÃkAe EhþkË Vh{kÔÞku, “EÒkÕ÷kn ÷k
Þwrnççkw fwÕ÷ {wÏíkkr÷Lk V¾qh” yux÷u fu, yÕ÷kn íkyk÷k fkuE
økŠð»X ELfkheLku ÃkMktË fhíkku LkÚke.
“ðfTrMkËT Ve {Â~Þf” yux÷u fu ÃkkuíkkLke [k÷{kt {æÞ{ {køko yÃkLk-
kðku, Lk ¾qçk Ëkuze-¼køkeLku [k÷ku fu íku MkÇÞíkk rðYØ Au. nËe»k þheV{kt
Au fu, [k÷ðk{kt ¾qçk Wíkkð¤ fhðe {wyr{LkLke hkuLkfLku çkhçkkË fhe
ykÃku Au. (ò{uyT Mkøkeh yLk yçke nwhÞhn hËe.) yLku yu s heíku [k÷ðk{kt
ÃkkuíkkLku yÚkðk fkuE çkeòLku íkf÷eV Ãknkut[ðkLkku Ãký ¼Þ hnu Au. yLku
Lk ½ýk Äe{u [k÷ku, su Þk íkku íkfççkwh yÚkðk f]rºk{íkkLke rLkþkLke Au
fu, íku ÷kufku WÃkh ÃkkuíkkLke rðþu»kíkk Mkkrçkík fhðk EåAu Au yÚkðk íkku íku
†eykuLke ykËík Au, su þh{ yLku nÞkLkk fkhýu Wíkkð¤u LkÚke [k÷íke
yÚkðk íkku çke{khkuLke ykËík Au, su ykðwt [k÷ðk {kxu {sçkqh Au. «Úk{
MðYÃk nhk{ yLku çkeò{kt Ãký òu †eykuLke Mk{kLkíkk ÃkuËk fhðkLkk
EhkËkÚke nkuÞ íkku LkkòEÍ Au. yLku yu EhkËku Lk nkuÞ íkku ÃkAe ÃkwY»kku
{kxu yuf yiçk Au. yk ºkeò MðYÃk{kt yÕ÷knÃkkfLke Lkkþw¢e Au fu,
íktËwhMíke nkuðk Aíkkt çke{khku suðku Mðktøk h[u Au.
nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku {MkTWË (hËe.)yu Vh{kÔÞwt fu, Mknkçkyu
rfhk{ (hËe.)Lku ÞnqËeyku su{ ËkuzðkÚke Ãký {LkkE fhðk{kt ykðíke
níke yLku LkMkkhkLke su{ ¾qçk Äe{u [k÷ðkÚke Ãký, íkÚkk nwf{ yk níkku
fu íku çktLku [k÷kuLke ðå[uLke [k÷ yÃkLkkððk{kt ykðu.
sYhíkÚke ðÄkhu ô[ku yðks Lk fhku yLku þkuhçkfkuh Lk fhku. su{fu
nÍhík VkYfu ykÍ{ (hËe.) rðþu ðýoLk Au fu, ðkík[eík yuðe fhíkk
níkk fu, nkshsLkku Mkkt¼¤e ÷u, íku{Lku Mkkt¼¤ðk{kt íkf÷eV Lk ÚkkÞ.
íÞkh ÃkAe Vh{kÔÞwt “EÒk yLfh÷T yMðkrík ÷MkÔíkw÷ n{eh” yux÷u
fu, «kýeyku{kt MkkiÚke ðÄkhu yýøk{íkku yðks økÄuzkLkku Au, su ½ýku s
þkuhçkfkuh fhu Au.
yºku Mkk{krsf rþ»xk[kh{ktÚke [kh ðMíkwykuLkwt ðýoLk fhðk{kt
ykÔÞwt Au. «Úk{ ÷kufkuÚke ðkík[eík yLku {w÷kfkík{kt økŠð»X þi÷eÚke {kuZwt
VuhðeLku ðkík fhðkLkku «ríkçktÄ, çkeswt s{eLk WÃkh EíkhkELku [k÷ðkLkku
«ríkçktÄ, ºkeswt {æÞ{ økríkyu [k÷ðkLkwt {køkoËþoLk, [kuÚkwt ¾qçk òuhÚke
þkuhçkfkuh {[kððkLkku «ríkçktÄ.

hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lke xuðku yLku {wçkkhf
ykËíkku{kt yk çkÄe s ðMíkwyku ¼uøke níke. “þ{kE÷u ríkhr{Íe”{kt
nÍhík nwMkiLk (hËe.) Vh{kðu Au fu, {U {khk rÃkíkk nÍhík y÷e {wíkoÍk
(hËe.)Lku ÃkqAâwt fu, hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) ßÞkhu
÷kufkuLke MkkÚku çkuMkíkk níkk, íkku ytËh ytËh ykÃk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn
ðMkÕ÷{)Lke þwt ðíkoýqtf níke ? íku{ýu fÌkwt : “hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{) nt{uþk ¾wþr{òÍ sýkíkk níkk, íku{Lkk yÏ÷kf{kt
rðLk{úíkk yLku ðíkoýqtf{kt Mkh¤íkk níke. íku{Lkku Mð¼kð fXkuh Lk níkku,
ðkík Ãký fXkuh Lk níke. íkuyku Lk íkku þkuhçkfkuh fhLkkhk níkk, Lk s ÔÞÚko
ðkíkku fhLkkhk níkk. Lk fkuELku yiçk ÷økkðíkk níkk, Lk s ftsqMkkE fhíkk
níkk. su ðMíkwyku {LkLku øk{íke Lk níke íkuLkk íkhVÚke økV÷ík ðíkoíkk níkk.
(Ãkhtíkw) çkeòykuLku íkuLkk íkhVÚke rLkhkþ Ãký fhíkk Lk níkk (òu n÷k÷
nkuÞ yLku íku íku{Lku ÃkMktË nkuÞ), yLku su ðMíkwyku ÃkkuíkkLku ÃkMktË Lk nkuÞ
yLÞkuLkk nf{kt íkuLkku fkÃk Lk fhíkk níkk (çkÕfu {kiLk Äkhý fhíkk níkk).
ºký ðMíkwyku hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{)yu rçkÕfw÷
Akuze ËeÄe níke, yuf Í½zðwt, çkeswt yr¼{kLk fhðwt, ºkeswt su ðMíkw
fk{Lke Lk nkuÞ íku{kt «ð]¥k Úkðwt.”
P nÍhík ÍwÕfhLkiLk (hn.) P

“Mkqhyu fnV”{kt ðýoLk Au : yLku (nu Lkçke Mk÷. !) ÷kufku ykÃkLku
ÍwÕfhLkiLk rðþu ÃkqAu Au, íkku ykÃk Vh{kðe Ëku fu, nwt íkuLkku ftEf ynuðk÷
ík{khe ykøk¤ ðýoLk fYt Awt. (83) (yÕ÷kn íkyk÷kyu Vh{kÔÞwt) çkuþf,
y{u íku{Lku Ãk]Úðe Ãkh Mk¥kk ykÃke níke yLku y{u íku{Lku Ëhuf «fkhLkku
(Ãkqhíkku) Mkk{kLk ykÃÞku níkku. (84) ÃkAe íku yuf ({wMkkVheLkk) Mkk{kLkLke
ÃkkA¤ Ãkzâk. (8Ãk) yux÷u MkwÄe fu ßÞkhu íku MkqÞo yuf fk¤k htøkLkk
Ãkkýe{kt zqçkíkku Ëu¾kÞku yLku íkuLke LkSf íku{ýu yuf fki{Lku òuE. y{u
fÌkwt : nu ÍwÕfhLkiLk ! fkt íkku ykÃk yu ÷kufkuLku rþûkk ykÃkku yÚkðk íkuykuLkk rðþu
¼÷e ðíkoýqtf hk¾ku (çkÒku ðkíkkuLkku ík{Lku yrÄfkh Au.) (86) ÍwÕfhLkiLku fÌkwt
fu, (E{kLkLkk yk{tºký ÃkAe) su fkuE ÍwÕ{e (fkrVh) hnuþu íkku y{u íkuLku rþûkk
ykÃkeþwt. ÃkAe (ßÞkhu) íku ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkhLke ÃkkMku Ãknkut[kzðk{kt ykðþu
íÞkhu íku Ãký íkuLku (ËkuÍ¾Lke) Mk¾ík rþûkk ykÃkþu. (87) yLku su fkuE E{kLk
÷kðþu íkÚkk Lkuf fk{ fhþu, íkku íkuLkk {kxu çkË÷k{kt ¼÷kE s Au yLku y{u Ãký
y{khk fk{{kt íkuLku Mknu÷kELkku nwf{ ykÃkeþwt. (88) ÃkAe íku yuf çkeS ({wMk-
kVheLke) Mkk{økúeLke ÃkkA¤ Ãkzâk. (89) yux÷u MkwÄe fu ßÞkhu MkqÞo WøkðkLke
søÞkyu ÃknkutåÞku íkku MkqÞoLku yuf yuðe fki{ Ãkh Lkef¤íkku òuÞku, su{Lkk {kxu
MkqÞoLke yk çkksw y{u fkuE ykz hk¾e Lk níke. (90) (yk çkLkkð) yu{ s Au
yLku íku{Lke ÃkkMku su ftE níkwt, y{Lku íkuLke MktÃkqýo ¾çkh níke. (91) ÃkAe íku yuf
çkeS Mkk{økúeLke ÃkkA¤ Ãkzâk. (9h) yux÷u MkwÄe fu ßÞkhu íku (W¥kh íkhV)
çku ÃkðoíkkuLke ðå[u ÃknkutåÞk, íkku íkuLke Ãku÷e íkhV yuf yuðe fki{Lku òuE fu su
fkuE ðkíkLku Mk{sðkLke LkSf Ãký ykðíke Lk níke. (93) íku ÷kufkuyu yhs
fhe fu, nu ÍwÕfhLkiLk ! Þksqs yLku {ksqs(Lke fki{ su yk ¾eýLke ÃkkA¤

Au íku) yk Ëuþ{kt (ykðe) ½ýku VMkkË {[kðu Au, íkuÚke ykÃk fnku íkku y{u
ík{khk {kxu ftEf Vtz-Vk¤ku yu þhíku yufXku fhe ykÃkeyu fu, ykÃk y{khe
yLku íku{Lke ðå[u yuf ykz çkLkkðe ykÃkku. (94) íku{ýu fÌkwt fu, su {k÷{kt
{khk ÃkhðhrËøkkhu {Lku (¾[oðkLke) Mk¥kk ykÃke Au íku Ãkw»f¤ Au. {kxu ík{u òík
{nuLkíkÚke {khe {ËË fhku íkku ík{khe yLku íkuykuLke ðå[u yuf MktøkeLk Ëeðk÷
çkLkkðe ykÃkwt. (9Ãk) ík{u {Lku ÷ku¾tzLkk Ãkíkhkt ÷kðe ykÃkku (Vhe ÷ku¾tzLke
Ã÷uxkuÚke fk{ fÞwO.) yux÷k MkwÄe fu ßÞkhu ÃknkzLke çktLku xku[ku MkwÄe Mkh¾wt fhe
ËeÄwt íÞkhu nwf{ fÞkou fu, yuLku íkÃkkðku. yux÷k MkwÄe fu ßÞkhu íkuLku ytøkkhk
suðe (hkíke [ku¤) fhe ËeÄe íÞkhu fÌkwt fu, nðu {khe ÃkkMku Ãkeøk¤kðu÷wt íkktçkw
÷kðku fu nwt íkuLkk WÃkh huze Ëô. (96) íkku Vhe íkuyku íkuLkk WÃkh [Ze þfu
Lknª yLku Lk íku{kt çkkfkuYt Ãkkze þfu. (97) ÍwÕfhLkiLku (íkiÞkh) Ëeðk÷ òuE
yÕ÷kn íkyk÷kLkku Ãkkz {kLkíkkt fÌkwt fu, yk yuf {khk ÃkhðhrËøkkhLke f]Ãkk
Au, Vhe ßÞkhu {khk ÃkhðhrËøkkhLkku ðkÞËku ykðþu íÞkhu íku íkuLku ¼ktøkeíkkuze
(s{eLkLke) çkhkçkh fhe Lkkt¾þu yLku {khk ÃkhðhrËøkkhLkku Ëhuf ðkÞËku Mkk[ku
Au. (98) yLku íku rËðMku y{u {Ï÷qfLku yufçkeò{kt ½wMkíkk Akuze ËEþwt yLku
(y{wf {wÆík ÃkAe) Mkqh Vqtfðk{kt ykðþu. ÃkAe y{u íkuykuLku MkkiLku yuf yuf
fhe yufXk fhe ÷Eþwt. (99) yLku íku rËðMku snÒk{ y{u íku fkrVhkuLku «íÞûk
Ëu¾kzeþwt. (100) suykuLke ykt¾ku Ãkh (ËwrLkÞk{kt) {khe ÞkËÚke ÃkzËku Ãkzâku
níkku yLku íkuyku (íkuLku) Mkkt¼¤e Ãký þfíkk Lk níkk. (101)
ÍwÕfhLkiLk EríknkMkLke Lkshu :
ÍwÕfhLkiLkLke íkðkhe¾ ÷øk¼øk økw{ níke, íkuÚke íkuLkk rðþu su çkkçkíkkuLkwt
ðýoLk MÃk»x heíku fwhTykLk{kt LkÚke íku{kt yks MkwÄe EríknkMkfkhkuLkku {ík¼uË
Au. íkuÚke s íkuykuyu nk÷ ÃkqAðkLkwt íksðes fÞwO níkwt, íkku yuðk Mkðk÷kuLkk
sðkçk ykÃkðwt yu Ãký RM÷k{Lke MkíÞíkkLke Ë÷e÷ Au. íku çkkËþknLku
ÍwÕfhLkiLk fnuðk{kt ykðu Au. fkhý fu íku{ýu ËwrLkÞkLkk çkÒku rfLkkhk Ãkqðo
yLku Ãkrù{ MkwÄe VheLku Mkki Ãkh rðsÞ {u¤ÔÞku níkku. fux÷kfLkk fnuðk
{wsçk yu çkkËþkn rMkftËh Y{e níkk. su{fu íku{Lku Ãký ÍwÕfhLkiLk fnuðk{kt
ykðu Au. Ãkhtíkw rhðkÞíkkuÚke sýkÞ Au fu, íku nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)
Lkk Mk{Þ{kt ÚkÞk Au. íku{ýu nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke MkkÚku s nßs
Ãký fhe Au. íku{Lke ËwykÚke yu{Lku ykùÞosLkf Mk½¤k MkkÄLkku yLku
rðsÞku «kó ÚkÞk níkk. ð¤e, nÍhík r¾Íh (y÷i.) íku{Lkk ðSh níkk.
íkuÚke s ½ýwt fhe fwhTykLk{kt nÍhík r¾Íh (y÷i.)Lkk rfMMkk ÃkAe yu{Lkwt
ðýoLk fÞwO. ð¤e, yhçkLkk «k[eLk frðyku Ãký yu{Lku yhçkku{ktÚke çkíkkðe
yu{Lke {n¥kkLkk økwý økkÞ Au. ykhrfÞku÷kuSMxku (ÃkwhkíkíðrðËku)yu Ãký
ÃkwhkíkLk ÷u¾ku WÃkhÚke yhçkkuLke {nkLk MkÕíkLkíkku yLku yuðk çkkËþknkuLkwt
ðýoLk fÞwO Au, suLkwt íkðkhe¾{kt Lkk{kurLkþkLk Ãký LkÚke. yuÚke Ãký WÃkhLke
ðkíkLku xufku {¤u Au.
ykÞíkkuLkku ¼kðkÚko : ËwrLkÞkLke ðMíke õÞkt MkwÄe ykçkkË Au íku
rLknk¤ðk ÍwÕfhLkiLk WíMkwf çkLÞk. íkuÚke {wMkkVhe{kt Lkef¤e Ãkzâk yLku
Ãkrù{ íkhV yuðe søÞkyu ÃknkutåÞk, ßÞkt fkËð nkuðkÚke {kýMk yÚkðk
nkuze ðøkuhu ftE Ãký [k÷e þfíkwt Lk níkwt. íkku yÕ÷kn íkyk÷kLkk {wÕfLke
nË {u¤ðe þõÞk Lknª yLku MkqÞoLku íku{kt zqçkíkku òuðkLkku yu {ík÷çk Au fu,
íÞkt fkuE ykz Lkrn nkuðkÚke íÞkt s íku{Lku Mkqhs zqçkíkku sýkÞku. su{fu
Mk{wÿ{kt {wMkkVhe fhLkkhLku sýkÞ Au fu, Mk{wÿ{kt MkqÞo yMík ÚkÞku, Ãkhtíkw
íkuðwt Úkíkwt LkÚke.
íku{ýu yu{ fÌkwt yux÷u çkLLku ðkíkkuLke fwËhík ykÃke. Ëhuf çkkËþkn
yLku nkrf{Lku yuðe fwËhík {¤u Au. ÃkAe [knu íkku {Ï÷qfLku Mkíkkðu yÚkðk
ÃkkuíkkLke ¼÷kELke ÞkËøkkh fkÞ{ hk¾u.
yux÷u íkuLku ykr¾hík{kt ¼÷kE {¤þu yLku ËwrLkÞk{kt Ãký. y{u íkuLkk
WÃkh y{khk «íÞuLke fkuE çkkçkík{kt Mkge fheþwt Lknª yLku ðkÞËk{kt
su ðkík fne íku Ãkqýo fhe çkíkkðe. ¾hu¾h, LÞkÞ«u{e hksðeykuLkwt yu s
fíkoÔÞ nkuÞ Au fu, çkwhkykuLku íku{Lke çkwhkEÚke rþûkk ykÃku yLku ¼÷kyku
MkkÚku Lkh{e fhu. ÃkAe íÞkt hnuðkðk¤kykuLku ËeLkLke ðkíkku yLku ¾wËkE
{køko çkíkkðe íÞktÚke hðkLkk ÚkÞk.
yux÷u Ãkrù{ íkhVLke {wMkkVheÚke Ãkhðkhe çkeS {wMkkVheLke íkiÞkhe
fhe Mkki MkhMkk{kLk MkkÚku Ërûký íkhV økÞk. íÞkt ðk¤kykuLku ¾wËkE {køko
çkíkkðe íÞktÚke hðkLkk ÚkÞk.
yux÷u Ãkqðo rËþk{kt yuðe søÞkyu ÃknkutåÞk, ßÞkt MkkiÚke Ãknu÷kt
MkqÞkouËÞ ÚkkÞ Au. íkku íÞkt yuðe fki{Lku òuE fu MkqÞoLke økh{eÚke çk[ðk
{kxu íku{Lke ÃkkMku fkuE ykz yux÷u MkkÄLk Lk níkwt. fwËhíke Ãknkz fu Íkz
ðøkuhu ftE Ãký Lk níkwt fu suÚke AkÞzk{kt økh{eÚke çk[e þfu yLku støk÷e
nkuðkÚke ½h çkktÄðk sux÷e Ãký ykðzík Lk níke yÚkðk íkku ½h çkktÄðkLkku
íkuyku{kt rhðks Lk níkku. s{eLk{kt ¾kzk ¾kuËe çkÃkkuhLkk ð¾íku íku{kt ÃkuMke
síkk yLku Xtzk ð¾íku çknkh Lkef¤e ËwrLkÞkLkwt fk{fks fhe ÷uíkk.
ÍwÕfhLkiLkLke Ãkqðo yLku Ãkrù{Lke {wMkkVheyku MkçktÄe su ðýoLk
fhðk{kt ykÔÞwt, íku ¾hu¾h MkíÞ s Au. yu rMkðkÞ íku{Lke ÃkkMku su ftE
MkhMkk{kLk níkku íkÚkk su su ÂMÚkríkyku{ktÚke íku{Lku ÃkMkkh Úkðwt Ãkzâwt íku Mkki
y{khe òý{kt Au. íkuÚke yu{Lkk rðYØ EríknkMkðu¥kk yÚkðk su fkuE
ftE fnu íku ¼hkuMkkÃkkºk LkÚke.
yk {wMkkVhe Ãkqðo yLku Ãkrù{ rMkðkÞ çkeS fE rËþk íkhV níke
íkuLkwt fwhTykLk yLku nËe»k{kt MÃk»x ðýoLk LkÚke. Ãkhtíkw Mkk{kLÞ {wVÂMMkhku
W¥kh rËþkLke {wMkkVhe çkíkkðu Au.
yk {wMkkVhe ËhBÞkLk íkuLku yuðk ÷kufku {éÞk fu, ÍwÕfhLkiLkLkk MkkÚke-
yku{ktÚke fkuELke ¼k»kk íkuykuÚke {¤íke Lk níke yLku íkuykuLke çkksw{kt
ykðu÷ çkÒku Ãkðoíkku íku{Lke yLku Þksqs-{ksqsLkk ËuþLke ðå[u ytíkhkÞYÃk
níkk. fkhý fu íku{Lke WÃkh fkuEÚke [Ze þfkÞ íku{ Lk níkwt. Ãkhtíkw çkÒkuLke
ðå[u yuf ík¤uxe níke, íÞktÚke s Þksqs-{ksqs ykðíkk yLku yk ÷kufkuLku
½kíkfe heíku ÷qtx{kh fhe [kÕÞk síkk níkk.
yux÷u íkuykuyu ÍwÕfhLkiLkLku yMkkÄkhý MkhMkk{kLk yLku ½ýe Vkis

Mkrník òuÞk íku{s MktÃkqýo Mk¥kk òuE íkku Mk{ßÞk fu yu{LkkÚke çktËkuçkMík
ÚkE þfþu. {kxu yu÷[e {khVíku çkkËþknLku yhs fhe fu, òu ykÃk
Vh{kðku íkku y{u ykÃkMk{kt W½hkýwt fhe ftEf {k÷ ¼uøkku fheyu fu íkuLkk
ðzu ík{u y{Lku Ëeðk÷ çkLkkðe ykÃkku fu, suÚke y{u Þksqs-{ksqsLke fki{Lkk
yíÞk[khkuÚke çk[e þfeyu yLku Lk®[íkÃkýu SðLk økk¤e þfeyu.
Þksqs-{ksqs fkuý Au yLku õÞk Ëuþ{kt Au ? ÍwÕfhLkiLkLke çkLkkðu÷e
yk ÷ku¾tzLke Ëeðk÷ õÞkt Au ? yk Mkðk÷ku MkçktÄe {wVÂMMkhku yLku íkðkhe¾-
ðk¤kykuLkku MkËk {ík¼uË hÌkku Au. fux÷kf ykr÷{kuLkk fnuðk {wsçk Þksqs-
{ksqs yuf yuðe fki{ Au, su ykË{ (y÷i.)Lkk ðtþòu{ktÚke Au. yux÷u
çkkÃk {kLkðòrík{ktÚke Au, Ãkhtíkw íkuykuLke {kt {kLkðòrík{ktÚke LkÚke. su{fu
E{k{ Lkððe (hn.)yu ÃkkuíkkLkk Víkkðk{kt yu çkkçkíkLku Mkk{kLÞ ykr÷{kuLkk
{ík íkhefu ðýoLk fhe Au. (yÕ÷kn íkyk÷k çkuníkh òýLkkh Au.) Mkkhktþ
fu, fki{Lke MktÏÞk yøkrýík nkuÞ ½ýe s çkË{kþ yLku þhkhík¾kuh Au.
çkkfe íku fki{ yLku ÍwÕfhLkiLkLke çkLkkðu÷e Ëeðk÷ MkçktÄe ¼qøkku¤ðu¥kk íkÚkk
EríknkMkfkhkuyu sux÷e fki{ku yLku Ëeðk÷kuLkwt ðýoLk fÞwO Au, íku{ktÚke yuf{kt
Ãký fwhTykLk-nËe»k{kt çkíkkðu÷k yuftËh økwýku LkÚke. {kxu íku yMkíÞ s
Au. Aíkkt íkuLkk WÃkh ¼hkuMkku fhe Mknen nËeMkkuLkku ELfkh yLku ykÞíkkuLkk
yÚko{kt VuhVkh fhðku MÃk»x çkuËeLke Au. çkkfe hne yk þtfk fu yk¾k
søkíkLke «Ërûkýk fhíkkt Ãký fkuELku yuLke ¾çkh Lk ÚkE íkku ÃkAe íku õÞkt
Au ? yuLkku sðkçk yu Au fu, yk¾k søkíkLke Mk½¤e {Ï÷qf yLku ðMíkwyku
yíÞkh MkwÄe MktÃkqýo heíku òýðk{kt ykðe LkÚke. nk÷{kt s y{wf ð»kkou
Ãkh ykuMxÙur÷ÞkLke EþkLk{kt yuf nòh {kE÷Úke ÷ktçke yLku fkuE fkuE
MÚk¤u çkkh {kE÷ sux÷e Ãknku¤e Ëeðk÷Lke òý ÚkE. suLkk ðzu søkík
ykùÞo-[rfík ÚkÞwt yLku íkuLku ½ýwt òýðkLkwt {éÞwt. Mkkhktþ fu søkík {ktnuLke
Mk½¤e ðMíkwykuÚke {krníkøkkh ÚkE sðkLkku Ëkðku ¾kuxku Au. íkku y{khk
WÃkh ðkrsçk Au fu, LkçkeLkwt MkíÞðkËe nkuðwt ÞfeLke Ë÷e÷kuÚke Mkkrçkík Au.
íku{Lke ¾çkh ykÃku÷e Ëeðk÷Lkk {kisqË nkuðkLku MkíÞ {kLke íku çkLkkðkuLke
hkn òuEyu, su þtfkþe÷kuLke EåAk rðYØ ònuh ÚkELku s hnuþu.
íkuykuLke Ëh¾kMíkLkk sðkçk{kt ÍwÕfhLkiLku fÌkwt fu, yÕ÷kn íkyk÷kLke
f]ÃkkÚke {khe ÃkkMku {k÷ ½ýku Au. íkuÚke {Lku ík{khk {k÷Lke sYh LkÚke.
Ãkhtíkw yk fk{{kt ík{u Ãký þkherhf þÂõíkÚke {khk MknkÞf çkLkku.
òu fu Ëhuf «fkhLkku Mkk{kLk íkiÞkh fÞkou nþu, Ãkhtíkw íku støk÷e
«Ëuþ{kt ÷ku¾tzLkk òzk Ãkíkhkt çkLkkððk {w~fu÷ nkuðkÚke íkuLkwt ¾kMk ðýoLk
fÞwO. Mkkhktþ fu Ãknu÷kt ÷ku¾tzLkk ¾qçk òzk íkgk çkLkkÔÞk, ÃkAe Ãkkíkk¤
MkwÄe ÃkkÞku ¾kuËe {kuxk {kuxk ÃkÚÚkhkuÚke ¼heLku íkuLku ÷ku¾tzLkk íkgk #xku
{kVf yufLkk WÃkh yuf økkuXðíkk økÞk. yux÷u MkwÄe fu çkÒku ÃknkzkuLke
ô[kE MkwÄe çkhkçkh økkuXðe ËeÄk. ðå[u ÷kfzkt íkÚkk fku÷Mkk ¼he íkuLku
Mk¤økkðe ËuðkÚke ÷ku¾tz íkÃkeLku ykøk suðwt ÚkE økÞwt. çkeS íkhV íkktçkw
rÃkøk¤kðeLku íkiÞkh hkÏÞwt níkwt, íkuLku WÃkhÚke huzkÔÞwt íkku ðå[uLke ríkhkzku yLku
Ëktíkkyku{kt ½wMkeLku [kutxe økÞwt. íkuÚke Mkki {¤e yuf Ãknkz Mkh¾wt ÚkE økÞwt.
yk çkktÄfk{ ÍwÕfhLkiLkLke fhk{íkÚke ÚkÞkt nþu yÚkðk íku{ fhðkLkk íku
Mk{ÞLkk MkkÄLkku nk÷ fkuELke òý{kt LkÚke. nwÍqh (Mk÷.)Lke ÃkkMku yuf
{kýMku ykðeLku fÌkwt fu, nwt íku Ëeðk÷ MkwÄe økÞku Awt yLku íkuLku òuE Au. íkku
ykÃku ÃkqAâwt : íku fuðe Au íkuLke nk÷ík çkÞkLk fh. íkuýu fÌkwt : òýu [kufze
¼kíkLke ÷wtøke. nwÍqh (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt : íkwt Mkk[ku Au. ÷ku¾tzLkk íkgk
fk¤k yLku MkktÄkyku{kt íkktçkkLke ÷k÷ ÷exe Ëu¾kÞ Au.
{ík÷çk fu, fk{ ÃkqYt Úkíkkt ÍwÕfhLkiLku økðo Lk fÞkou, çkÕfu fÌkwt : {kºk
yÕ÷kn íkyk÷kLke {nuhçkkLkeÚke s yk ykz fkÞ{ ÚkE þfe. Lknª íkku
{khkÚke çkLke þfík Lknª yLku yÕ÷kn íkyk÷k [knþu íÞkt MkwÄe s fkÞ{
hne ÃkAe yuf rËðMk íkqxe sþu. nËe»k{kt Au fu, yÕ÷knÃkkfLke fwËhík yLku
íkuLkk nwf{Úke nwÍqh (Mk÷.)Lkk Mk{Þ{kt yuf YrÃkÞk çkhkçkh íku Ëeðk÷{kt
fkýwt Ãkzâwt níkwt íku{s nËeMkkuÚke sýkÞ Au fu, nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk
Ëßò÷Lku {kÞko ÃkAe rfÞk{íkLkk LkSf íku Ëeðk÷ íkqxe sþu íkku yMktÏÞ
Þksqs-{ksqs Lkef¤e Ãkzþu. íkku yk¾wt søkík íkuykuLkk {wfkçk÷kÚke ÷k[kh
ÚkE sþu. nÍ. EMkk (y÷i.) E{kLkðk¤kykuLku ÷E yÕ÷knÃkkfLkk nwf{
{wsçk “íkqh” Ãkðoík Ãkh [kÕÞk sþu. yk¾hu nÍhík EMkk (y÷i.)Lke
çkËTËwykÚke íkuyku{kt hkuøk Vkxe Lkef¤e Mkki yufË{ {he sþu.
yux÷u Þksqs yLku {ksqs Mk{wÿLkk {kuòyku {kVf WA¤íkk-
fqËíkk Lkef¤e Ãkzþu yÚkðk yu {ík÷çk fu øk¼hkx yLku zhLkk {kÞko
{kLkðeyku íku{s rsÒkkíkku Mk½¤e {Ï÷qf yufçkeò{kt ½wMke sþu. íÞkh
ÃkAe Mk{ÞkLkwMkkh rfÞk{íkLkwt Mkqh Vqtfðk{kt ykðþu yLku çkeS Mkqh çkkË
Mk½¤k yÕ÷kn íkyk÷kLke Mk{ûk n~hLkk {uËkLk{kt yufXk ÚkE sþu.
ykx÷wt rðøkíku òÛÞk-Mkkt¼éÞk çkkË Ãký y¬÷Lke ykt¾ Lk níke
fu, yÕ÷knÃkkfLke fwËhíkLke rLkþkLkeyku òuE ÞfeLk ÷kðu yLku nXÄ{eoÚke
fkuELke ðkík Ãký Mkkt¼¤íkk Lk níkk fu, Mk{òððkÚke Ãký Mk{S þfu.
P P P
P Þksqs-{ksqs P
ÍwÕfhLkiLk yLku ÞyTsqs {yTsqsLkku rfMMkku :
søkíkLke çkÄe s ðMíkwykuLke {kLkðe MktÃkqýo òýfkhe {u¤ðe
þõÞku LkÚke :
“Mkqhyu fnV”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : íku ÷kufkuyu yhs fhe fu,
nu Íw÷fhLkiLk ! Þysqs yLku {ysqs(Lke fki{ su yk ¾eýLke ÃkkA¤ Au íku)
yk Ëuþ{kt (ykðe) ½ýku VMkkË {[kðu Au, íkuÚke ykÃk fnku íkku y{u ík{khk
{kxu ftEf Vtz-Vk¤ku yu þhíku yufXku fhe ykÃkeyu fu, ykÃk y{khe yLku
íku{Lke ðå[u yuf ykz çkLkkðe ykÃkku. (94) íku{ýu fÌkwt fu, su {k÷{kt {khk
ÃkhðhrËøkkhu {Lku (¾[oðkLke) Mk¥kk ykÃke Au íku Ãkw»f¤ Au. {kxu ík{u òík
{nuLkíkÚke {khe {ËË fhku íkku ík{khe yLku íkuykuLke ðå[u yuf MktøkeLk Ëeðk÷
çkLkkðe ykÃkwt. (9Ãk) ík{u {Lku ÷ku¾tzLkk Ãkíkhkt ÷kðe ykÃkku (Vhe ÷ku¾tzLke
Ã÷uxkuÚke fk{ fÞwO.) yux÷u MkwÄe fu ßÞkhu ÃknkzLke çkÒku xku[ku MkwÄe Mkh¾wt
fhe ËeÄwt íÞkhu nwf{ fÞkou fu yuLku íkÃkkðku. yux÷u MkwÄe fu ßÞkhu íkuLku ytøk-
khk suðe (hkíke [ku¤) fhe ËeÄe íÞkhu fÌkwt fu nðu {khe ÃkkMku Ãkeøk¤kðu÷wt
íkktçkw ÷kðku fu nwt íkuLkk WÃkh huze Ëô. (96) íkku Vhe íkuyku íkuLkk WÃkh [Ze
þfu Lkrn yLku Lk íku{kt çkkfkuYt Ãkkze þfu. (97) Íw÷fhLkiLku (íkiÞkh) Ëeðk÷
òuE yÕ÷knÃkkfLkku Ãkkz {kLkíkkt fÌkwt fu, yk yuf {khk ÃkhðhrËøkkhLke f]Ãkk
Au, Vhe ßÞkhu {khk ÃkhðhrËøkkhLkku ðkÞËku ykðþu íÞkhu íku íkuLku ¼ktøkeíkkuze
(s{eLkLke) çkhkçkh fhe Lkk¾þu yLku {khk ÃkhðhrËøkkhLkku Ëhuf ðkÞËku Mkk[ku
Au. (98) yLku íku rËðMku y{u {Ï÷qfLku yufçkeò{kt ½wMkíkk Akuze ËEþwt yLku
(y{wf {wÆík ÃkAe) Mkqh Vqtfðk{kt ykðþu. ÃkAe y{u íkuykuLku MkkiLku yuf yuf
fhe yufXk fhe ÷Eþwt. (99) yLku íku rËðMku y{u íku fkrVhkuLku snÒk{ «íÞûk
Ëu¾kzeþwt. (100) suykuLke ykt¾ku Ãkh (ËwrLkÞk{kt) {khe ÞkËÚke ÃkzËku ÃkzÞku
níkku, yLku íkuyku (íkuLku) Mkkt¼¤e Ãký þfíkk Lk níkk. (101)
nËe»kku{kt Þksqs-{ksqs rðþu su ðkíkku hMkq÷u fhe{ (MkÕ÷Õ÷knw
y÷Þrn ðMkÕ÷{)Lkk ðýoLkÚke Mkkrçkík ÚkE íku Lke[u «{kýu Au :
• Þksqs-{ksqs Mkk{kLÞ {kLkðkuLke su{ {kLkðòrík s Au yLku nÍhík
Lkqn (y÷i.)Lke yð÷kË{ktÚke nþu.
• s{nqh nËe»kðu¥kkyku, EríknkMkfkhku íku{Lku ÞkrVMk EçLku Lkqn (y÷i.)
Lke yð÷kË Xhkðu Au. yLku yu Ãký Ëu¾eíkwt Au fu, ÞkrVMk EçLku LkqnLke
yð÷kË Lkqn (y÷i.)Lkk Mk{Þfk¤Úke ÍwÕfhLkiLkLkk Mk{Þøkk¤k MkwÄe
Ëqh Ëqh MkwÄe rðrðÄ fçke÷kyku, rðrðÄ fki{ku yLku rðrðÄ ðMíkeyku{kt
Vu÷kE [qfe níke. Þksqs-{ksqs su fki{kuLkwt Lkk{ Au, íkku yu Ãký
sYhe LkÚke fu, íku çkÄe ÍwÕfhLkiLku Ëeðk÷ ÃkkA¤ çktÄ fhu÷e fki{ku
ÚkE økE nkuÞ. íku{Lkk y{wf fçke÷kyku yLku fki{ku ÍwÕfhLkiLkLke
Ëeðk÷Lke Ãku÷e íkhV Ãký nþu. y÷çk¥k, íku{Lkk{ktÚke su ¾qLkk{hfe
fhLkkhk støk÷e ÷kufku níkk, íkuykuLku ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ îkhk yxfkðe
Ëuðk{kt ykÔÞk. EríknkMkfkhku Mkk{kLÞ heíku íkqfo yÚkðk {kuøk÷ fu
{kutøkkur÷ÞLk ÷¾u Au, Ãkhtíkw íku{Lkk{ktÚke Þksqs-{ksqs Lkk{ {kºk íku
støk÷e yLku yMkÇÞ ¾qt¾kh yíÞk[khe ÷kufkuLkwt Au, suyku MkÇÞíkk
fu MktMf]ríkÚke rçkÕfw÷ çku¾çkh Au. íku{Lke ¿kkrík{ktÚke {wøk÷ yLku íkwfo
fu {kutøkkur÷ÞLk suyku MkÇÞíkk yLku MkwMktMf]ík ÚkE økÞk íku{Lkk Lkk{ku
íkuLkkÚke çkkfkík Au.
• Þksqs-{ksqsLke MktÏÞk Mk{økú ËwrLkÞkLkk {Lkw»ÞkuLke MktÏÞk fhíkkt
ðÄkhu Au. ykuAk{kt ykuAk yuf çkhkçkh ËMkLkwt «{ký Au.
• Þksqs-{ksqsLke su fki{ku yLku fçke÷kyku ÍwÕfhLkiLk îkhk yk íkhV
ykððkÚke hkufe Ëuðk{kt ykÔÞk Au, íku fÞk{íkLke rçkÕfw÷ LkSf MkwÄe
yu s «{kýu fuË hnuþu. íku{Lkk Lkef¤ðkLkku rLkrùík Mk{Þ nÍhík

{nUËe (y÷i.)Lkk ònuh Úkðk yLku Ëßò÷Lkk LkeféÞk ÃkAe íku
nþu ßÞkhu nÍ. EMkk (y÷i.) LkkrÍ÷ ÚkELku Ëßò÷Lku fík÷ fhe
[qfþu.
• Þksqs-{ksqsLkk ¾w÷ðkLkk Mk{Þu ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ s{eLkËkuMík
ÚkELku Mk{Úk¤ ÚkE sþu. (fwhTykLkLke ykÞík) íku ð¾íku yk Þksqs-
{ksqsLke yMktÏÞ fki{ku ÃknkzLke ô[kEykuyuÚke WíkheLku ÍzÃkLkk
fkhýu yuðwt ÷køkþu fu òýu íkuyku ÷ÃkMke-÷ÃkMkeLku Ãkze hÌkk Au yLku yk
yMktÏÞ støk÷e {kLkðku Mkk{kLÞ {kLkðkuLke ðMíke íkÚkk Mk{økú s{eLk
WÃkh íkqxe Ãkzþu yLku íku{Lku fík÷ fhþu íkÚkk íku{Lke ¾qLkk-{hfeLkku
fkuE {wfkçk÷ku fhe þfþu Lknª. yÕ÷kn íkyk÷kLkk hMkq÷ nÍhík
EMkk (y÷i.) Ãký yÕ÷kn íkyk÷kLkk nwf{Úke ÃkkuíkkLkk {wMk÷{kLk
MkkÚkeykuLku ÷ELku fkunu íkqh WÃkh yk©Þ ÷uþu yLku Mk{økú ËwrLkÞkLke
ðMíkeyku{kt ßÞkt ftE Ãký Mkwhrûkík ðMíkeyku yLku rfÕ÷kyku Au, íku{kt
Mkwhrûkík ÚkELku ÃkkuíkkLkk «ký çk[kðþu. ¾kðk-ÃkeðkLkku Mkk{kLk ¾ík{
ÚkE økÞk ÃkAe SðLksYhe ðMíkwykuLke yíÞtík íktøke ÚkE sþu. çk-
kfeLke {kLkððMíke yk støk÷e fki{ ¾ík{ fhe Lkkt¾þu yLku íku{Lke
LkËeykuLku Ãký Ãke sþu.
• nÍhík EMkk (y÷i.) yLku íku{Lkk MkkÚkeËkhkuLke ËwykÚke Vhe íkezkuLkk
xku¤kLke su{ yMktÏÞ fki{kuLkku yufe MkkÚku Lkkþ fhe Lkkt¾ðk{kt ykðþu.
íku{Lke ÷kþkuÚke Mk{økú s{eLk ¼hkE sþu yLku íkuLke ËwøkOÄLkk fkhýu
Ãk]Úðe WÃkh hnuðwt {w~fu÷ ÚkE sþu.
• ÃkAe nÍhík EMkk (y÷i.) yLku íku{Lkk MkkÚkeËkhkuLke ËwykÚke íku{Lke
÷kþku ËrhÞk{kt Mk{kðe yÚkðk økkÞçk fhe Ëuðk{kt ykðþu yLku
Mk{økú rðï{kt ðhMkkË îkhk Ãk]ÚðeLku ÄkuELku Ãkkf-MkkV yLku MðåA
fhe Lkkt¾ðk{kt ykðþu.
• íÞkhçkkË ÷øk¼øk [k÷eMk ð»kkou þktrík yLku Mk÷k{íkeLkku Þwøk nþu.

Ãk]Úðe ÃkkuíkkLke çkhfíkku ykufe Lkkt¾þu. fkuE økheçk {kuníkks Lknª
hnu. fkuE fkuELku Mkíkkðþu Lknª, þktrík yLku Mk÷k{íke, ykhk{ yLku
hkník MkðoMkk{kLÞ ÚkE sþu.
• yk þktrík yLku Mk÷k{íkeLkk Mk{Þ{kt çkÞíkwÕ÷knLke nßs yLku
W{hn ðøkuhu [k÷w hnuþu. nÍhík EMkk (y÷i.)Lke ðVkík yLku hkuÍyu
yfËMk{kt ËVLk Úkðwt nËe»kLke rhðkÞíkkuÚke Mkkrçkík Au. íkuLkwt Ãký yu
MðYÃk nþu fu íkuyku nßs yÚkðk W{hn{kt rnòsLke {wMkkVhe fhþu.
(hðknw {wÂM÷{ yLk yçke nwhÞhnLkku ¾w÷kMkku) íÞkhçkkË {ËeLkk íkÂGÞçkn{kt
ðVkík Úkþu yLku hkuÍyu yfËMk{kt ËVLk fhðk{kt ykðþu.
• hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)Lku ytrík{ Mk{Þ{kt MðÃLk{kt ðne îkhk çkíkkððk{kt
ykÔÞwt fu, ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷{kt yuf fkýwt ÚkE økÞwt Au íkuLku ykÃk
(Mk÷.)yu yhçk {kxu rVíLkku yLku þhkhíkLke rLkþkLke Xhkðe. yk
Ëeðk÷{kt fkýwt ÚkE økÞk ÃkAe nËe»kðu¥kkykuyu ÃkkuíkkLkk MktþkuÄLkku
ðýoLk fÞko Au yLku y{wfu íkuLkku ¼kðkÚko á»xktík yLku WËknhý MðYÃku
nkuðkLkwt XhkÔÞwt Au fu, nðu yk ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ f{òuh ÚkE [qfe
Au yLku Þksqs-{ksqsLkk çknkh Lkef¤ðkLkku Mk{Þ LkSf ykðe økÞku
Au yLku íkuLke rLkþkLkeyku yhçk fki{Lke Ãkzíke íkÚkk íku{Lke yÄkuøkrík
MðYÃku ònuh Úkþu. ðÕ÷knw yyT÷{w.
• nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk LkkrÍ÷ ÚkÞk ÃkAe íkuyku Ãk]Úðe WÃkh [k÷eMk
ð»kkou hnuþu. íkuLkkÚke Ãknu÷kt nÍhík {nUËe (y÷i.)Lkku Mk{Þøkk¤ku Ãký
40 ð»koLkku hnuþu. íku{kt y{wf ¼køk çktLkuLkku MktÞwõík yLku Mk{fk÷eLk
nþu. MkÂGÞË þheV çkhÍtSyu ÃkkuíkkLke rfíkkçk ‘y~hkíkw÷ MkkynT’Lkk
Ãkus Lkt.14Ãk WÃkh ÷ÏÞwt Au fu, Ëßò÷Lkk fík÷ ÚkÞk ÃkAe nÍhík
EMkk (y÷i.)Lkk MÚkkÞe ÚkðkLkk þktrík yLku Mk÷k{íkeLkk [k÷eMk ð»kkou
nþu yLku fw÷ MÚkkÞe ÚkðkLkk 4Ãk ð»kkou nþu íkÚkk Ãkus Lkt. 113 WÃkh
Au fu, {nUËe (y÷i.) nÍhík EMkk (y÷i.)Úke 30 Úke y{wf ð»kkou

Ãknu÷kt ònuh Úkþu yLku íku{Lkku fw÷ Mk{Þøkk¤ku [k÷eMk ð»kkouLkku nþu.
yk s «{kýu Ãkkt[ yÚkðk Mkkík ð»kkou MkwÄe çktLku çkwÍwøkkouLkku Mk{Þøkk¤ku
Mk{fk÷eLk hnuþu yLku íku çktLku Mk{Þøkk¤kLke yu ¾krMkÞík nþu fu,
Mk{økú Ãk]Úðe WÃkh LÞkÞ yLku ELMkkVLkwt þkMkLk nþu. Ãk]Úðe ÃkkuíkkLke
çkhfíkku yLku ¾òLkkyku çknkh fkZe Ëuþu. fkuE Vfeh yLku {kuníkks
Lknª hnu. ÷kufku{kt ÃkhMÃkh feLkku-fÃkx fu Ëw~{Lkkðx MkËtíkh hnuþu
Lknª. nk, nÍhík {nUËe (y÷i.)Lkk ytrík{ Mk{Þ{kt Ëßò÷Lkku
{nkLk rVíLkku {¬k yLku {ËeLkk íkÚkk çkÞíkw÷ {wfÆMk yLku íkqh Ãkðoík
rMkðkÞ Mk{økú rðï{kt AðkE sþu yLku yk rVíLkku ËwrLkÞkLkk çkÄk s
rVíLkkyku fhíkkt ½ýku {kuxku nþu. Ëßò÷Lkku Mk{Þ yLku íkuLkku VMkkË
{kºk [k÷eMk rËðMk hnuþu. Ãkhtíkw yk [k÷eMk rËðMkku{ktÚke «Úk{
rËðMk yuf ð»koLkku, çkeòu rËðMk yuf {rnLkkLkku yLku ºkeòu rËðMk
yuf yXðkrzÞkLkku, çkkfeLkk rËðMkku Mkk{kLÞ rËðMkkuLke su{ nþu.
suLkwt MðYÃk yu Ãký nkuE þfu Au fu, nfefík{kt yk rËðMkku yux÷k
÷ktçkk fhe Ëuðk{kt ykðu. fkhý fu yk ytrík{ Mk{Þøkk¤k{kt ÷øk¼øk
çkÄe s ½xLkkyku «kf]ríkf ¼kiríkf rLkÞ{ku rðYØ {kuyrsÍk MðYÃku
nþu yLku íku Ãký þõÞ Au fu, rËðMk-hkík íkku ÃkkuíkkLkk rLkrùík Mk{Þ
«{kýu s hnu, Ãkhtíkw Ëßò÷ {kuxku òËqøkh nkuðkLkwt nËe»kÚke Mkkrçkík
Au. çkLke þfu Au fu, íkuLkk òËqLkk «¼kðÚke Mkk{kLÞ {Ï÷qfkuLke Lksh
yk rËðMk-hkíkLkk ÃkrhðíkoLk yLku íkuLkku çkË÷kð ònuh Lk ÚkkÞ yux÷k
{kxu íkuyku íkuLku yuf s rËðMk òuíkk yÚkðk Mk{síkk hnu. nËe»k{kt su
yk rËðMkLke ytËh Mkk{kLÞ rËðMkku «{kýu ytËkòu ÷økkðeLku Lk{kÍku
ÃkZðkLkku nwf{ ykÔÞku Au, íkuLkkÚke Ãký yu çkkçkíkLkwt Mk{ÚkoLk ÚkkÞ Au
fu, ðkMíkrðõíkkLku ykÄkhu íkku rËðMk yLku hkík çkË÷kíkk hnuþu, Ãkhtíkw
÷kufkuLku yuðe yLkw¼qrík Úkþu fu íku çkË÷kíkk s LkÚke. yux÷k {kxu yk
yuf ð»koLkk rËðMk{kt 360 rËðMkkuLke Lk{kÍku yËk fhðkLkku nwf{
ykÃkðk{kt ykÔÞku Au. Lkrníkh òu rËðMk ðkMíkð{kt yuf s rËðMk

nkuík íkku þheyíkLkk fkÞËkLke Yyu íku{kt {kºk yuf s rËðMkLke Ãkkt[
Lk{kÍku Vhs nkuík. ¾w÷kMkku yu Au fu, Ëßò÷Lkku fw÷ Mk{Þ yk
«{kýu [k÷eMk rËðMkLkku nþu.
íÞkhçkkË nÍhík EMkk (y÷i.) LkkrÍ÷ ÚkELku Ëßò÷Lku fík÷ fheLku
yk rVíLkkLku ¾ík{ fhþu. Ãkhtíkw íkuLke MkkÚku s Þksqs-{ksqs Lkef¤þu,
su Mk{økú ËwrLkÞk{kt yhksfíkk yLku VMkkË, ¾qLkk{hfe yLku MkíÞkLkkþ
yk[hþu. Ãkhtíkw íku{Lkku Mk{Þøkk¤ku {kºk Úkkuzk s rËðMkkuLkku nþu. ÃkAe
nÍhík EMkk (y÷i.)Lke ËwykÚke yk çkÄk yufe MkkÚku Lkkþ Ãkk{þu. {ík÷çk
fu nÍhík {nUËe (y÷i.)Lkk Mk{ÞLkk ytík{kt yLku nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk
Mk{ÞLke þYykík{kt çku rVíLkk yuf Ëßò÷Lkku yLku çkeòu Þksqs-{ksqsLkku
W¼k Úkþu, su Mk{økú Ãk]ÚðeLkk ÷kufkuLku WÃkh-Lke[u, yMíkÔÞMík fhe Lkkt¾þu.
yk økýíkheLkk rËðMkkuÚke Ãknu÷kt yLku ÃkAe Mk{økú ËwrLkÞkLke ytËh LÞkÞ,
ELMkkV íkÚkk þktrík yLku Mk÷k{íke íkÚkk çkhfíkku yLku AqxAkxLke çkku÷-
çkk÷k nþu. nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk Mk{Þ{kt RM÷k{ rMkðkÞ fkuE fr÷{ku
yLku Ä{o Ãk]Úðe WÃkh hnuþu Lknª. Ãk]Úðe ÃkkuíkkLkk ¾òLkkyku yLku ÃkkuíkkLkk
Ãkuxk¤{kt ÄhçkkÞu÷ ÃkËkÚkkou çknkh fkZþu. fkuE Vfeh yLku {kuníkks Lknª
hnu. støk÷e yLku Íuhe÷k òLkðhku Ãký fkuELku íkf÷eV Lknª Ãknkut[kzu.
Þksqs-{ksqs yLku ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ rðþu yk òýfkhe íkku íku
Au, su fwhTykLk yLku Lkçkðe nËe»kkuyu WB{íkLku çkíkkðe Au. íkuLkk WÃkh
yfeËn hk¾ðku sYhe Au yLku íkuLkku rðhkuÄ fhðku LkkòEÍ Au. çkkfe
hne íkuLke ¼kiøkkur÷f ÃkrhÂMÚkríkLke [[ko fu íku ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ õÞk
MÚk¤u ykðu÷e Au ? yLku Þksqs-{ksqsLke fki{ fE fki{ Au ? yÚkðk
nk÷Lkk Mk{Þ{kt õÞkt-õÞkt íku{Lke ðMíkeyku Au ? òu fu íkuLkk WÃkh Lk íkku
fkuE RM÷k{e yfeËn {kufqV Au yLku Lk s fwhTykLkLke fkuE ykÞíkLkku
yÚko Mk{sðku yk çkkçkík WÃkh yð÷trçkík Au.
yksfk÷ EríknkMk yLku ¼qøkku¤Lkk rLk»ýktíkku ÞwhkuÃkLkk rLkðkMkeyku

yíÞkhu íku W¥khLke Ëeðk÷ku{ktÚke fkuELkku Ãký nk÷{kt {kisqË nkuðkLkku
Mðefkh fhíkk LkÚke yLku Lk s yuðwt Mðefkhu Au fu, nsw Ãký Þksqs-
{ksqsLkku {køko çktÄ Au. yk çkeLkkyu y{wf RM÷kr{f EríknkMkfkhkuyu
Ãký yuðwt fnuðkLkwt yLku ÷¾ðkLkwt þY fhe ËeÄwt Au fu, Þksqs-{ksqs
su{Lkk Lkef¤ðkLkwt fwhTykLk yLku nËe»k{kt ðýoLk Au íku ÚkE [qõÞwt Au.
y{wfu Aêe MkËe rnshe{kt íkkuVkLkLke su{ WXLkkhe fki{ íkkíkkoheykuLku íku
s fki{ nkuðkLkwt Xhkðe ËeÄwt Au. y{wfu yk nk÷Lke ÃkrhÂMÚkrík{kt ËwrLkÞk
WÃkh AðkE sLkkhe fki{ku hþeÞk, [eLk yLku ÞwhkuÃkLku Þksqs-{ksqs
(økkuøk-{uøkkuøk) XhkðeLku yk {k{÷kLku ¾ík{ fhe ËeÄku Au. Ãkhtíkw su{fu
WÃkh Ynw÷ {ykLkeLkk nðk÷kÚke ðýoLk ÚkE [qõÞwt Au fu, yk MkËtíkh
¾kuxwt Au. Mknen nËe»kkuLkk ELfkh rðLkk fkuE yu LkÚke fne þfíkwt fu, su
Þksqs-{ksqsLkk Lkef¤ðkLku fwhTykLku fhe{u fÞk{íkLke rLkþkLke MðYÃku
ðýoLk fÞwO yLku suLkk rðþu Mknen {wÂM÷{Lke nËe»k LkðkMk rçkLk Mk{ykLk
ðøkuhu{kt íkuLkku ¾w÷kMkku Au fu, yk ½xLkk Ëßò÷Lkk Lkef¤ðkLkk íkÚkk nÍhík
EMkk (y÷i.)Lkk LkkrÍ÷ ÚkðkLkk íkÚkk Ëßò÷Lkk fík÷ ÚkÞk ÃkAe çkLkþu
íkuLkwt ðýoLk ykðe [qõÞwt Au, nðu fkhý fu Ëßò÷Lkwt Lkef¤ðwt yLku nÍhík
EMkk (y÷i.)Lkwt LkkrÍ÷ Úkðwt rLk:MktËun nsw MkwÄe çkLÞwt LkÚke.
y÷çk¥k, yu ðkík Ãký fwhTykLk yLku MkwÒkíkLke MÃk»x LkMkLke rðYØ
LkÚke fu, ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ nk÷Lkk Mk{Þ{kt íkqxe [qfe Au yLku Þksqs-
{ksqsLke y{wf fki{ku íkuLke yk íkhV ykðe [qfe Au. yu þhíku íkuLku
Mðefkh fhðk{kt ykðu fu íku{Lkku ytrík{ yLku {kuxku nw{÷ku su Mk{økú
{kLkððMíke-ykuLku íkçkkn yLku çkhçkkË fhðkLkku Mkkrçkík Úkþu, íku nsw MkwÄe
çkLÞwt LkÚke. çkÕfu fÞk{íkLke íku {kuxe rLkþkLke ÃkAe Úkþu, suLkwt ðýoLk WÃkh
ykðe [qõÞwt Au. yux÷u fu Ëßò÷Lkk LkeféÞk ÃkAe yLku nÍhík EMkk
(y÷i.)Lkk LkkrÍ÷ ÚkÞk ÃkAe ðøkuhu...
nwÍÍíkw÷ RM÷k{ yÕ÷k{n f~{ehe (hn.)Lke íknfef yuLkk rðþu
yu Au fu, ÞwhkuÃkLkk rLk»ýktíkkuLkwt yuðwt fnuðwt íkku fkuE ðsLk Ähkðíkwt LkÚke
fu, y{u Mk{økú ËwrLkÞk ¾qtËe Lkkt¾e y{Lku õÞktÞ ykðku Ãk¥kku {éÞku LkÚke.
fkhý fu «Úk{ íkku yu ÷kufkuLkku yk ¾w÷kMkku {kisqË Au fu, {wMkkVhe yLku
Ãk]Úðe¼ú{ý íkÚkk MktþkuÄLkLke ytrík{ Ãkhkfk»Xkyu ÃknkutåÞk Aíkkt yksu
Ãký fux÷kÞ støk÷ku yLku ËrhÞkyku íkÚkk xkÃkwyku yuðk çkkfe Au, su{Lkwt
y{Lku ¿kkLk LkÚke ÚkE þõÞwt. çkeS yu Ãký Mkt¼kðLkk Ëqh LkÚke fu, nðu íku
Ëeðk÷ {kisqË nkuðk Aíkkt Ãknkzku ÃkzðkÚke yÚkðk ÃkhMÃkh {¤e sðkLkk
fkhýu Ãkkuíku s yuf ÃknkzLkwt MðYÃk yÃkLkkðe [qõÞwt nkuÞ, Ãkhtíkw fkuE Lk¬h
“LkMk”Úke íkuLkku Ãký Lkfkh Úkíkku LkÚke fu, fÞk{ík Ãknu÷kt yk Ëeðk÷ íkqxe
òÞ yÚkðk fkuE Ëqh-MkwËqhLkk ÷ktçkk {køkkouyuÚke Þksqs-{ksqsLke fki{ku
yk íkhV ykðe þfu.
yk ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ fÞk{ík MkwÄe çkkfe hnuðk WÃkhLke Ë÷e÷
íkku Ãkkuíku fwhTykLk þheV{kt yk fhðk{kt ykðu Au, “VEÍk òy ðyTËw
hççke sy÷nw Ë¬ky” yux÷u fu, ÍwÕfhLkiLkLkwt yu rLkðuËLk fu ßÞkhu
{khk ÃkhðhrËøkkhLkku ðkÞËku ykðe Ãknkut[þu (yux÷u fu Þksqs-{ksqsLkk
Lkef¤ðkLkku ð¾ík ykðe Ãknkut[þu) íkku yÕ÷knÃkkf íku ÷ku¾tzLke Ëeðk÷Lku
xqfzu-xqfzk fheLku s{eLkLke Mk{Úk¤ fhe Lkkt¾þu. yk ykÞík “ðyTËw
hççke”Lkku ¼kðkÚko íku ÷kufkuyu “fÞk{ík” XhkÔÞku Au. ßÞkhu fu fwhTykLkLkk
þçËku yk rð»kÞ{kt fíkE (rLkrùík) LkÚke. fkhý fu “ðyTËw hççke”Lkku
MÃk»x ¼kðkÚko íkku yu Au fu, Þksqs-{ksqsLkku {køko hkufðkLke su ÔÞðMÚkk
ÍwÕfhLkiLku fhe Au yu fkuE sYhe LkÚke fu íku nt{uþk yu «{kýu hnu.
ßÞkhu yÕ÷kn íkyk÷k [knþu fu íku{Lkku {køko ¾q÷e òÞ, íkku yk Ëeðk÷
s{eLkËkuMík ÚkELku Mk{Úk¤ ÚkE sþu. yuLkk {kxu sYhe LkÚke fu íku rçkÕfw÷
fÞk{íkLke MkkÚku s ÚkkÞ. fkhý fu çkÄk s rððhýfkhkuyu “ðyTËw
hççke”Lkk ¼kðkÚko{kt çktLku þõÞíkkykuLkwt ðýoLk fÞwO Au. íkVMkehu çknhu
{wneík{kt “ð÷ðyTËw ÞnTíkr{÷ ytÞwhkË rçkne ÞÔ{w÷ rfÞk{íke...
Au.
yuLke íknfef yu Ãký nkuE þfu Au fu, Ëeðk÷ s{eLkËkuMík ÚkELku
{køko Ãký ¾q÷e økÞku nkuÞ yÚkðk Þksqs-{ksqsLkk nw{÷kykuLke þYykík
Ãký ÚkE [qfe nkuÞ, ¼÷u íkuLke þYykík Aêe MkËe rnsheLkk íkkíkkoheykuLkk
rVíLkkLku Xhkððk{kt ykðu yÚkðk íkku ÞwhkuÃkLke «òyku íkÚkk hþeÞk yLku
[eLkLke «òyku{kt AðkE sðkÚke þY ÚkÞk nkuÞ, Ãkhtíkw yu Ëu¾eíkwt Au fu,
yk rðÂõMkík òíkeykuLkwt Lkef¤ðwt yLku íku{Lke VMkkË su çktÄkhýeÞ yLku
fkÞËkfeÞ htøk{kt htøkeLku ÚkE hne Au, íkuLku íku VMkkË Xhkðe LkÚke þfkíke
suLke òýfkhe fwhTykLk þheV yLku nËe»k þheV ykÃke hne Au fu,
¾qLkk{hfe yLku MkðoLkkþ yuðe çkçkohíkk MkkÚku Úkþu fu Mk{økú {kLkððMíke-
ykuLkku MkíÞkLkkþ fhe Lkkt¾þu, çkÕfu íkuLkwt Ãkrhýk{ ÃkAe yu ykðþu fu yk
s VMkkË¾kuh Þksqs-{ksqsLke y{wf fki{ku yk íkhV ykðeLku MkwMktMf]ík
çkLke økE níke. RM÷k{e «Ëuþku {kxu rLk:þtf íku {kuxku rVíLkku yLku {nkLk
VMkkË Mkkrçkík ÚkE, Ãkhtíkw nsw íku{Lke ÷kune íkhMke fki{ku su ¾qLkk{hfe
yLku níÞkyku rMkðkÞ fþwt s LkÚke òýíke íku íkfËehe MðYÃku yk íkhV
LkÚke ykðe yLku {kuxe MktÏÞk íku{Lke yuðe s Au, íkuyku fÞk{íkLke rçkÕfw÷
LkSf Lkef¤þu.
çkeS Ë÷e÷ ríkhr{Íe yLku {wMLkËu yn{ËLke yu nËe»kÚke fhðk{kt
ykðu Au, su{kt yuðwt ðýoLk Au fu, Þksqs-{ksqs yk Ëeðk÷Lku Ëhhkus
¾kuËíkk hnu Au. Ãkhtíkw «Úk{ íkku EçLku f»kehu yk nËe»kLku {yT÷q÷ (¾k{e-
Þwõík íku Aíkkt fu íkuLkk hkðeykuLkku ¢{ Ëu¾eíke heíku Mkk[ku Au) Xhkðe Au.
çkeswt íkuLkku fkuE ¾w÷kMkku LkÚke fu ßÞkhu Þksqs-{ksqs ELþkyÕ÷kn
fnuðkLke çkhfíkÚke íkuLku Ãkkh fhe ÷uþu, íku fÞk{íkLke rçkÕfw÷ MkkÚku s Úkþu
yLku íkuLke Ãký yk nËe»k{kt fkuE Ë÷e÷ LkÚke fu, çkÄk s Þksqs-{ksqs
yk s Ëeðk÷Lke ÃkkA¤ hkufkÞu÷k hnuþu yÚkðk íku{Lkk y{wf sqÚkku yÚkðk
fki{ku fkuE Ëqh-MkwËqhLkk {køkuo yk íkhV ykðe òÞ, su{fu yksfk÷ íkku
þÂõíkþk¤e ËrhÞkE snkòu îkhk ykðwt Úkðwt fkuE y½Yt fk{ LkÚke. yLku
y{wf EríknkMkfkhkuyu ÷ÏÞwt Ãký Au fu, Þksqs-{ksqsLku ÷ktçkku ËrhÞkE

MkVh ¾uzeLku yk çkksw ykððk {køko {¤e økÞku Au, íkku yk nËe»kÚke íkuLkku
Ãký rçkÕfw÷ Lkfkh Úkíkku LkÚke.
¾w÷kMkku yu Au fu, fwhTykLk yLku MkwÒkík{kt fkuE yuðe ¾wÕ÷e yLku fíkE
Ë÷e÷ LkÚke, suLkkÚke yu Mkkrçkík ÚkkÞ fu, ÍwÕfhLkiLkLke Ëeðk÷ fÞk{ík MkwÄe
çkkfe hnuþu yÚkðk Þksqs-{ksqsLkk þYykíkLkk yÚkðk LkkLkk nw{÷kyku
fÞk{íkÚke Ãknu÷kt yk çkkswLke {kLkðòrík WÃkh Lknª ÚkE þfu. y÷çk¥k,
çku ¼ÞkLkf yLku MkðoLkkþfkhe yk¢{ýku su Mk{økú {kLkðeÞ ðMíkeykuLkku
MkíÞkLkkþ fhe Lkkt¾þu íkuLkku Mk{Þ rçkÕfw÷ fÞk{íkLke MkkÚkuLkku íku s Mk{Þ
nþu, suLkwt ðýoLk ðkhtðkh ykðe [qõÞwt Au. ¾w÷kMkku yu Au fu, fwhTykLk
yLku MkwÒkíkLke LkwMkqMkLke çkeLkkyu Lk íkku yu rLkrùík VUMk÷ku fhe þfkÞ Au
fu, Þksqs-{ksqsLke Ëeðk÷ íkqxe [qfe Au yLku {køko ¾q÷e økÞku Au yLku
Lk s yu fne þfkÞ Au fu, fwhTykLk yLku MkwÒkíkLke Yyu íkuLkwt fÞk{ík MkwÄe
hnuðwt sYhe Au. ðÕ÷knw MkwçnkLknw ð íkyk÷k yyT÷{w rçk nfefrík÷T
nk÷.
P yMnkçku fnV P
“Mkqhyu fnV”{kt ðýoLk Au : þwt ykÃk yu{ Äkhku Aku fu, økwVk
yLku ÃknkzLkk hnuLkkhk y{khe (fwËhíkLke) rLkþkLkeyku{kt ftE y[tçkksLkf
níkk ? (9) (íku ð¾ík ÞkË fhðk ÷kÞf Au) ßÞkhu íku Þwðfkuyu økwVkLkku
yk©Þ ÷eÄku. Vhe íkuyku çkkuÕÞk fu, nu y{khk ÃkhðhrËøkkh ! y{Lku ÃkkuíkkLke
ÃkkMkuÚke hn{ík ykÃk yLku y{khk {kxu y{khk (yk) fk{{kt MkV¤íkk ykÃk.
(10) suÚke y{u íku økwVk{kt økýíkheLkk y{wf ð»kkou MkwÄe íku{Lkk fkLk Úkkçkze
Mkqðkze ËeÄk. (11) ÃkAe y{u íku{Lku (ô½{ktÚke) WXkÔÞk fu suÚke y{u òýe
÷Eyu fu sux÷e {wÆík íkuyku (økwVk{kt) hÌkk íkuLku íku çkÒku Ãkûkku{ktÚke fkuýu
ðÄkhu ÞkË hk¾e Au. (1h) (nu Lkçke Mk÷. !) y{u íku{Lkku ¾hu¾hku çkLkkð
ík{Lku Mkt¼¤kðeyu Aeyu. íkuyku fux÷kf Þwðfku níkk, su ÃkkuíkkLkk ÃkhðhrËøkkh
Ãkh E{kLk ÷kÔÞk níkk yLku y{u íku{Lke rnËkÞík{kt ðÄkhku fÞkou níkku. (13)
yLku y{u íku{Lkk rË÷kuLku Ãkkfk fÞko. ßÞkhu íkuyku (ËeLk {kxu) WXâk íkku fnuðk
÷køÞk fu, y{khku ÃkhðhrËøkkh íku s Au, su ykfkþku yLku Ãk]ÚðeLkku {kr÷f
Au, íkuLkk rMkðkÞ fkuE {yTçkqËLke y{u çktËøke fheþwt Lkrn, (yuðwt fheyu) íÞkhu
íkku ¾hu¾h y{u yríkþÞ yÞkuøÞ ðkík fne Lkk¾e. (14) yk y{khe fki{u
yÕ÷knÃkkfLku Akuze çkeò {yTçkqËku Xuhðe ÷eÄk Au. (íkku) yu ÷kufku íku (sqXk)
{yTçkqËku Ãkh fkuE MÃk»x Ë÷e÷ fu{ ÷kðíkk LkÚke ? íkku íkuLkkÚke ðÄw òr÷{
fkuý nþu fu su yÕ÷knÃkkf Ãkh sqXe íkkun{ík {qfu ? (1Ãk) yLku (ykÃkMk{kt
fÌkwt fu) ßÞkhu ík{u íku ÷kufkuÚke íkÚkk su {yTçkqËkuLku íkuyku yÕ÷knÃkkfLkk rMkðkÞ
Ãkqsu Au, íku MkkiÚke y÷øk ÚkE økÞk Aku, íkku nðu (fkuE) økwVkLkku yk©Þ ÷ku.
ík{khk WÃkh ík{khku ÃkhðhrËøkkh ÃkkuíkkLke hn{ík Vu÷kðe Ëuþu yLku ík{khk
{kxu ík{khk fk{{kt MkV¤íkkLkk MkkÄLkku Ãký çkLkkðe ykÃkþu. (16) yLku (íku
økwVk yuðe Zçk Ãkh Au fu) ßÞkhu íkzfku Lkef¤u Au íÞkhu ykÃk òuþku fu íku
økwVkÚke s{ýe íkhV fíkhkELku [kÕÞku òÞ Au yLku ßÞkhu yMík ÚkkÞ Au
íÞkhu íku{LkkÚke zkçke çkkswyu nxe òÞ Au yLku íkuyku íku økwVkLke yuf ¾wÕ÷e
søÞk{kt Au. yk yÕ÷knÃkkfLke (fwËhíkLke) rLkþkLkeyku {ktnuLke Au. yÕ÷knÃkkf
suLku rnËkÞík ykÃku íku s hkn Ãkh ykðu Au. yLku suLku íku yð¤u {køkuo hk¾u,
íkku íkuLkk {kxu {køko Ãkh ÷kðLkkh fkuE {ËËøkkh nhrøkÍ ykÃkLku {¤þu Lkrn.
(17) yLku ykÃk íkuykuLku (swyku íkku) yu{ Mk{òu fu íkuyku òøk]ík Au. òu fu
íkuyku ô½e hÌkk Au. yLku y{u íku{Lkk s{ýe yLku zkçke íkhV ÃkkMkkt Vuhðíkk
hneyu Aeyu yLku íku{Lkku fqíkhku ôçkhk Ãkh ÃkkuíkkLkk ykøk÷k çkÒku Ãkøk «Mkkhe
(MkqE) hnu÷ku Au; òu ykÃk íku{Lku Íktfe (zkurfÞwt fhe)Lku swyku íkku íkuykuÚke
ÃkeX VuhðeLku LkkMkku yLku ykÃkLkk ytËh íku{Lke Äkf ÃkuMke òÞ. (18) yLku yu
s «{kýu y{u (y{khe fwËhíkÚke ÃkkAk) íku{Lku søkkze ËeÄk fu suÚke íkuyku
ytËh-ytËh yufçkeòLku ÃkqAÃkhA fhu. íkuyku{ktÚke yuf fnuLkkhu fÌkwt fu, y{u
(rLktÿkðMÚkk{kt) fux÷ku ð¾ík ÚkkuÇÞk nþu ? fux÷kf çkkuÕÞk, ykÃkýu yuf
rËðMk yÚkðk yuf rËðMkÚke ftEf ykuAwt ÚkkuÇÞk nkuEþwt. çkeò çkkuÕÞk :
sux÷ku Ãký ð¾ík ík{u ÚkkuÇÞk íkuLku ík{khku ÃkhðhrËøkkh ¾qçk òýu Au. nðu
ykÃkýk{ktÚke yufLku yk YrÃkÞku ykÃke þnuh{kt {kuf÷ku. Vhe íku íkÃkkMk fhu fu
õÞwt ¾kýwt n÷k÷ Au, ÃkAe íku{ktÚke ftEf ¾kðkLkwt ík{khe ÃkkMku ÷E ykðu yLku
Mkkhe ÞwÂõíkÚke fk{ fhu yLku fkuELku ík{khe ¾çkh Ãkzðk Lk Ëu, (19) (fkhý
fu) òu íku ÷kufkuLku ík{khk rðþu ¾çkh Ãkze sþu íkku ík{Lku ÃkÚÚkhkuÚke {khe
Lkk¾þu yLku ík{Lku (çk¤sçkheÚke) ÃkkuíkkLkk Ä{o{kt ÃkkAk Vuhðe Lkk¾þu (yLku
yuðwt ÚkkÞ) íÞkhu íkku fËe Ãký ík{kYt ¼÷wt Lkrn ÚkkÞ. (h0) yLku ykðe heíku
y{u (÷kufkuLku) íkuyku(Lke nk÷ík)Úke ¾çkhËkh fhe ËeÄk fu suÚke íkuyku òýe
÷u fu yÕ÷kn íkyk÷kLkku ðkÞËku Mkk[ku Au yLku rfÞk{íkLkk ykððk{kt ftE
MktËun LkÚke. (ÞkË fhku) ßÞkhu íku Mk{ÞLkk ÷kufku íku{Lkk rðþu {ktnku{ktnu Í½zku
fhðk ÷køÞk. Vhe íkuyku çkkuÕÞk fu, íku{Lke (økwVk) ÃkkMku yuf E{khík çkktÄku,
íku{Lkku ÃkhðhrËøkkh íku{Lkku nk÷ ¾qçk òýu Au. (yk¾hu) su ÷kufku ÃkkuíkkLkk
(Äkhu÷k) fk{ Ãkh øk÷çkku hk¾íkk níkk íku{ýu fÌkwt fu, y÷çk¥k y{u íku{Lke
ÃkkMku yuf {ÂMsË çkLkkðeþwt. (h1) nðu fux÷kf fnuþu fu íkuyku ºký Au (yLku)
[kuÚkku íku{Lkku fqíkhku Au yLku fux÷kf fnuþu fu íkuyku Ãkkt[ Au (yLku) Aêku íku{Lkku
fqíkhku Au, (Ãký) íkuyku òÛÞk rðLkk s (ðkíkkuLkk) ÃkÚÚkh {khu Au yLku fux÷kf
fnuþu fu, íkuyku Mkkík Au yLku ykX{ku íku{Lkku fqíkhku Au. ykÃk Vh{kðe Ëku fu,
{khk ÃkhðhrËøkkh íku{Lke MktÏÞkÚke MktÃkqýo ðkrfV Au. sqs ÷kufku rMkðkÞ
íku{(Lke MktÏÞk)Lku fkuE òýíkwt LkÚke. {kxu íku{Lkk rðþu WÃk÷f MktðkË rMkðkÞ
ðÄkhu ðkËrððkË fhþku Lkrn yLku íku{Lkk rðþu íku (fkrVh) ÷kufku{ktÚke fkuELku
Ãký ftE ÃkqAþku Lkrn. (hh) yLku fkuE Ãký fk{ MkçktÄe ykÃk yu{ fnuþku Lknª
fu, nwt yuLku fk÷u fheþ, (h3) Ãkhtíkw yu (ðkík þkr{÷ fhku) fu yÕ÷knÃkkf
[knþu íkku (fheþ) yLku ßÞkhu ykÃk ¼q÷e òyku íkku (ÃkkA¤Úke) ÃkkuíkkLkk
ÃkhðhrËøkkhLku ÞkË fhe ÷ku yLku (íkuykuLku yu Ãký) Vh{kðe Ëku fu, {Lku ykþk
Au fu, {khku ÃkhðhrËøkkh yuÚke Ãký ðÄkhu LkSf LkufeLkku {køko {Lku Ëu¾kze
ykÃku (h4) yLku íkuyku ÃkkuíkkLke økwVk{kt ºkýMkku ð»ko yLku íkuLkk WÃkh Lkð ð»ko
(ô½íkk) hÌkk. (hÃk) (Aíkkt íkuyku Lk {kLku íkku) ykÃk Vh{kðe Ëku fu, sux÷e
{wÆík íkuyku hÌkk íkuLku yÕ÷knÃkkf ¾qçk òýu Au. ykfkþku yLku Ãk]ÚðeLkk AqÃkk
¼uË íkuLke s ÃkkMku Au, íku fuðku Mkkhku òuLkkh yLku fuðku Mkkhku Mkkt¼¤Lkkh Au !
yÕ÷knÃkkfLkk rMkðkÞ íkuykuLkku fkuE MknkÞf LkÚke yLku íku ÃkkuíkkLkk nwf{{kt
fkuELku þhef fhíkku LkÚke. (h6)
yMnkçku fnV çkkËþknkuLke yð÷kË yLku ÃkkuíkkLke fki{Lkk MkhËkh
níkk. fki{ {qŠíkÃkqsf níke, yuf rËðMku íku{Lke fki{ ÃkkuíkkLkk ¾kMk ÄkŠ{f
{u¤kðzk {kxu þnuhLke çknkh Lkef¤e, ßÞkt íku{Lkku ðkŠ»kf sÕMkku Úkíkku
níkku. íÞkt Ãknkut[eLku yk ÷kufku ÃkkuíkkLke {qŠíkykuLke ÃkqòÃkkX fhíkk níkk yLku
íÞkt ÃkþwykuLke çk÷e [Zkðíkk níkk. íku{Lkku çkkËþkn yuf yíÞk[khe, òr÷{
ËrfÞkLkqMk Lkk{Lkku níkku, su fki{Lku yk {qŠíkÃkqò {kxu {sçkqh fhíkku níkku.
íku ð»kuo ßÞkhu fu íku Mk{økú fki{ íku {u¤k {kxu yufXe ÚkE íkku yk yMnkçku
fnV LkðÞwðkLkku Ãký íÞkt ÃknkutåÞk yLku íÞkt ÃkkuíkkLke fki{Lke yk «ð]r¥k
òuELku fu ÃkkuíkkLkk nkÚku ½ze fkZu÷e {qŠíkykuLku íkuyku ¾wËk Mk{su Au yLku
íku{Lke EçkkËík fhu Au yLku íku{Lkk {kxu çk÷e [Zkðe Au, íku Mk{Þu íku{Lku
yÕ÷kn íkyk÷kyu “yf÷u Mk÷e{” (íkxMÚk yLku MkíÞ rLkùÞe çkwÂæÄ)
ykÃke yLku fki{Lke yk {q¾oíkkÃkqýo «ð]r¥kÚke íku{Lku LkVhík ÚkE økE yLku
íku{ýu çkwrØÚke fk{ ÷eÄwt íkku íku{Lke Mk{s{kt ykðe økÞwt fu, yk EçkkËík
íkku {kºk íku nMíkeLke s nkuðe òuEyu, suýu ykMk{kLk, s{eLk íkÚkk Mk{økú
Mk]r»x ÃkuËk fhe Au. yk rð[kh yufe MkkÚku íku y{wf LkðswðkLkkuLkk rË÷{kt
ykÔÞku yLku íku{ktÚke Ëhufu fki{Lke yk {q¾oíkkÃkqýo EçkkËíkÚke çk[ðk {kxu
íÞktÚke nxðkLkwt þY fÞwO. íÞktÚke Mkki«Úk{ yuf LkðÞwðkLk yufXk ÚkÞu÷
÷kufkuÚke Ëqh yuf Íkz Lke[u sELku çkuMke økÞku. íÞkh ÃkAe yuf çkeòu
ÔÞÂõík ykÔÞku yLku íku Ãký yk Íkz Lke[u çkuMke økÞku. yu s «{kýu ÃkAe
ºkeòu-[kuÚkku ykðíkku økÞku yLku Íkz Lke[u çkuMkíkk hÌkk. Ãkhtíkw íku{Lkk{ktÚke
fkuE yufçkeòLku yku¤¾íkwt Lk níkwt yLku Lk s yu fu íkuyku ynªÞkt fu{
ykÔÞk Au ? Ãkhtíkw íku{Lku ðkMíkð{kt yÕ÷knÃkkfLke fwËhíku s íÞkt ¼uøkk
fÞko níkk fu, su{ýu íku{Lkk rË÷ku{kt E{kLk ÃkuËk fhe ËeÄwt níkwt.
fkir{Þík (Mk{ks) yLku Mkk{qrnfíkkLkku {q¤ ÃkkÞku :
EçLku f»kehu yk Lkf÷ fheLku Vh{kÔÞwt fu, ÷kufkuLkwt ÃkhMÃkh ¼uøkk
Úkðwt hk»xÙeÞíkk, Mkk{krsfíkk yLku ¿kkríkLke yufíkk Mk{sðk{kt ykðu Au,
Ãkhtíkw ðkMíkrðõíkk yu Au, su Mknen çkw¾kheLke nËe»k{kt Au fu, ðkMíkð{kt
yufíkk yLku y÷økíkk ykí{k (Yn){kt ÃkuËk ÚkkÞ Au. íkuLkku «¼kð þkherhf
yLku ¼kiríkf ËwrLkÞk WÃkh Ãkzu Au, su Ynku ðå[u ys÷{kt yufíkk yLku
Mkn{íke ÃkuËk ÚkE íku ynªÞkt Ãký ÃkhMÃkh yufçkeò MkkÚku ¼uøke ÚkE yuf
Mk{qnLkwt MðYÃk yÃkLkkðe ÷u Au yLku su{Lkk{kt yk Mkn{íke yLku yufíkk
LkÚke nkuíke, çkÕfu íku{Lkk{kt íÞkt y÷økkð hÌkku íkku íku{Lkk{kt ynªÞkt
Ãký y÷økkð s hnu Au. yk s ½xLkkLkwt WËknhý swyku fu fE heíku

y÷øk-y÷øk Ëhuf ÔÞÂõíkLkk rË÷{kt yuf s rð[kh ÃkuËk ÚkÞku yLku íku
rð[khu íku MkkiLku fkuE Ãký «fkhLkk ÃkqðorLkÞkuSík Ã÷kLk rðLkk yuf s MÚk¤u
¼uøkk fhe ËeÄk.
¾w÷kMkku yu Au fu, yk ÷kufku yuf MÚk¤u ¼uøkk íkku ÚkE økÞk, Ãkhtíkw
Ëhuf ÃkkuíkkLkk yfeËn yLku {kLÞíkkLku çkeòÚke yux÷k {kxu AqÃkkðíkk níkk
fu, íku õÞktf çkkËþknLku sELku ¾çkh Lk ykÃke Ëu yLku òu yuðwt ÚkkÞ íkku
nwt ÃkfzkE sEþ. y{wf Mk{Þ MkwÄe çkÄk þktík hÌkk, ÃkAe íku{Lkk{ktÚke
yuf ÔÞÂõík çkkuÕÞku fu, ¼kEyku ! ykÃkýk MkkiLkwt ykÃkýe fki{Úke y÷øk
ÚkELku ynªÞkt Ãknkut[ðkLkwt fkuE fkhý íkku yð~Þ nþu s ! ÞkuøÞ yu Au
fu, ykÃkýu çkÄk ÃkhMÃkh yufçkeòLkk rð[khkuÚke ðkfuV ÚkE sEyu, íÞkh
ÃkAe yuf ÔÞÂõík çkku÷e WXâku fu, nfefík yu Au fu, nwt ÃkkuíkkLke fki{Lku su
ËeLk yLku Ä{o íkÚkk suLke EçkkËík{kt MkÃkzkÞu÷ku òuE hÌkku Awt, {Lku íkku
[ku¬Mk rðïkMk ÚkE økÞku Au fu íku ¾kuxwt Au. EçkkËík íkku {kºk yÕ÷kn
sÕ÷ þkLkwnqLke s nkuðe òuEyu. Mk]r»xLkk MksoLk{kt suLkku fkuE ¼køkeËkh
yLku òuzeËkh LkÚke. íkuLkk ykðwt fnuðkÚke çkeòykuLku Ãký {kufku {¤e økÞku
yLku íku{ktÚke Ëhufu Mðefkh fÞkou fu, yk s yfeËn yLku {kLÞíkkLkk fkhýu
nwt fki{Úke y÷øk ÚkELku ynªÞkt ÃknkutåÞku Awt.
nðu yk yuf Mk{kLk rð[kh ÄhkðLkkh s{kyík (øk]Ãk) yufçkeòLkk
r{ºk yLku MknkÞf çkLke økÞk yLku íku{ýu y÷øk ÃkkuíkkLke yuf EçkkËíkøkkn
çkLkkðe ÷eÄe, su{kt ¼uøkk ÚkELku yk ÷kufku yÕ÷kn ðnTËnw ÷k þhef
÷nwLke EçkkËík fhðk ÷køÞk.
Ãkhtíkw Ãknkut[íkk-Ãknkut[íkk íkuLke ¾çkh þnuh{kt Vu÷kE økE yLku
[kze¾kuh ÷kufkuyu çkkËþknLkk fkLkku MkwÄe íkuLke ¾çkh Ãknkut[kze ËeÄe.
çkkËþknu íku MkkiLku nksh ÚkðkLkku nwf{ ykÃÞku. yk ÷kufku Ëhçkkh{kt nksh
ÚkÞk íkku çkkËþknu íku{Lku ÃkkuíkkLke {kLÞíkk yLku yfeËn rðþu «&™ fÞkou.
yÕ÷knÃkkfu íku{Lku ®n{ík ykÃke. íku{ýu fkuE Ãký «fkhLkk zh yLku ¼Þ

rðLkk ÃkkuíkkLkku íkðneËLkku yfeËn ðýoLk fhe ËeÄku yLku Ãkkuíku çkkËþknLku
Ãký íkuLkk «rík yk{tºký ykÃÞwt. íkuLkwt ðýoLk fwhTykLku fhe{Lke ykÞíkku{kt
yk «{kýu ykÔÞwt Au : “ðhçkíLkk y÷k fw÷qrçkrn{...” (18:14-1Ãk)
ßÞkhu íku ÷kufkuyu çkkËþknLku Lkezh ÚkELku E{kLkLke Ëyðík ykÃke
íkku çkkËþknu íkuLkku ELfkh fÞkou yLku íku{Lku zhkÔÞk-Ä{fkÔÞk yLku íku{Lkk
þheh WÃkhÚke íku W¥k{ Ãkkuþkf su íku þknòËkykuyu Äkhý fÞkou níkku,
íku Ãký fZkðe ÷eÄku. suÚke yk ÷kufku ÃkkuíkkLkk {k{÷k{kt rð[kh fhu yLku
rð[kh fÞko ÃkAe y{wf rËðMkLke {nku÷ík yuðwt fneLku ykÃke fu, ík{u
LkðÞwðkLk Aku, nwt ík{Lku fík÷ fhðk{kt yux÷k {kxu Wíkkð¤ LkÚke fhíkku
fu, suÚke ík{Lku rð[kh fhðkLkku {kufku {¤u. nsw Ãký òu ík{u ÃkkuíkkLke
fki{Lkk Ä{o yLku Mkt«ËkÞ WÃkh ÃkkAk ykðe òyku Aku íkku ík{u ÃkkuíkkLke
nk÷ík WÃkh hnuþku, Lkrníkh ík{Lku fík÷ fhe Lkkt¾ðk{kt ykðþu.
yÕ÷kn íkçkkhf ð íkyk÷kLke f]Ãkk yLku íkuLkwt ELkk{ ÃkkuíkkLkk yk
{wyr{Lk çktËkyku WÃkh yu níkwt fu, yk s {nku÷íku íku ÷kufku {kxu ¼køke
AqxðkLkku {køko ¾ku÷e LkktÏÞku yLku yk ÷kufku íÞktÚke LkkMke AqxeLku yuf
økwVk{kt MktíkkE økÞk.
ykøk¤ ykÞík{kt yÕ÷knÃkkfu yMnkçku fnVLke ºký ÃkrhÂMÚkríkyku
çkíkkðe Au yLku ºkýu ykùÞosLkf Au. su yk ÷kufkuLke fhk{ík MðYÃku
Mkk{kLÞ «f]ríkLkk rLkÞ{ rðYØ nkuðkLku ònuh ÚkkÞ Au.
«Úk{ íkku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe Mkíkík ô½ AðkÞu÷e hnuðe yLku íku{kt Ãký
¾kÄk-ÃkeÄk rðLkk Sðtík hnuðwt MkkiÚke {kuxe fhk{ík yLku «f]ríkLkk rLkÞ{ku
rðYØ Au. íkuLke rðøkík ykøk÷e ykÞíkku{kt ykðu Au. yºku íku{Lke ÷ktçke
ô½Lke ÃkrhÂMÚkrík{kt íku{Lke yuf nk÷ík íkku yu çkíkkðe Au fu, yÕ÷knÃkkfu
íku{Lku økwVkLke ytËh yu heíku Mkwhrûkík hkÏÞk fu, Mkðkh-Mkkts íkzfku íku{Lke
LkSfÚke ÃkMkkh Úkíkku níkku, Ãkhtíkw økwVkLke ytËh íku{Lkk þheh WÃkh Ãkzíkku
Lk níkku. ÃkkMkuÚke ÃkMkkh Úkðku yu SðLk {kxu sYhe yLku ÷k¼fkhe níkku
íkÚkk nðk yLku Xtze-økh{e {æÞ{ fûkkLke níke yLku íku{Lkk þheh WÃkh
íkzfku Lk ÃkzðkÚke þheh yLku íku{Lkk fÃkzktykuLkwt hûký Ãký Úkíkwt níkwt.
íkzfku íku{Lkk WÃkh Lk ÃkzðkLkwt fkhý yk økwVk fkuE yuðe ¾kMk
søÞkyu yLku ÃkrhÂMÚkrík WÃkh çkLku÷e nkuE þfu Au fu, íkuLkwt {w¾ W¥kh
yÚkðk Ërûký{kt yuðe ÂMÚkrík WÃkh nþu fu íkzfku «kf]ríkf heíku íku{Lke
økwVkLke ytËh íku{Lkk WÃkh Lk Ãkzu. EçLku fwíkÞçkn (hn.)yu økwVkLke yk
¾kMk ÃkrhÂMÚkríkLku Lk¬e fhðk {kxu ¾økku¤þk†Lkk rMkØktík «{kýu yk
MÚk¤ Ãk]ÚðeÚke økwVkLke ô[kE yLku MkqÞoLke økríkLku ykÄkhu økwVkLkk {w¾Lkwt
MÚkkLk Lk¬e fÞwO Au. ({Ínhe) yLku íkuLkk {wfkçk÷k{kt Íßòsu fÌkwt fu,
íkzfku íku{LkkÚke y÷øk hnuðku fkuE ¾kMk ÃkrhÂMÚkrík yÚkðk ¾økku¤þk†Lkk
rMkØktíkku WÃkh Lk níkku, çkÕfu íku{Lke fhk{íkÚke yu Ãký «f]ríkLkk Mkk{kLÞ
rMkØktíkkuÚke y÷øk níkku yLku yk ykÞíkLkk ytíku su yk EhþkË Au :
“Íkr÷f r{Lk ykÞkríkÕ÷kn” íku Ãký Ëu¾eíke heíku yu çkkçkíkLke Ë÷e÷
fhu Au fu, íkzfkÚke Mkwhrûkík hnuðkLkku yk Mkk{kLk økwVkLkk fkuE ¾kMk MÚkkLk
yLku ÃkrhÂMÚkrík WÃkh nkuðkLkwt Ãkrhýk{ Lk níkwt, çkÕfu yÕ÷kn íkyk÷kLke
MktÃkqýo fwËhíkLke yuf rLkþkLke níke. (fwíkwoçke)
yu [kuÏ¾e ðkík Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkk {kxu yuðku Mkk{kLk
Lk¬e fÞkou níkku fu, íkzfku íku{Lkk þheh WÃkh Lk Ãkzu. ¼÷u yk Mkk{kLk
økwVkLke ¾kMk ÃkrhÂMÚkrík yÚkðk MÚkkLkLkk ykÄkhu nkuÞ yÚkðk ðkË¤
ðøkuhu íkzfkLkk Mk{Þu ykðe síkwt nkuÞ yÚkðk MkeÄu-MkeÄk MkqÞoLkk rfhýku
íku{LkkÚke «f]ríkLkk Mkk{kLÞ rLkÞ{kuÚke rðYØ nxkðe Ëuðk{kt ykðíkk nkuÞ,
yk çkÄe s þõÞíkkyku Au. fkuE yufLku Lk¬e fhðk WÃkh ¼kh {qfðkLke
fkuE ykð~Þõíkk LkÚke.
yMnkçku fnV ÷ktçke ô½Lkk Mk{Þøkk¤k{kt yuðe ÃkrhÂMÚkrík{kt
níkk fu òuLkkhku íku{Lku òøk]íkkðMÚkk{kt Mk{su :

çkeS ÃkrhÂMÚkrík yu çkíkkðe Au fu, yMnkçku fnV WÃkh ykx÷k
÷ktçkk Mk{Þøkk¤kLke ô½ Lkkt¾e ËeÄk Aíkkt íku{Lkk þheh WÃkh ô½Lke fkuE
rLkþkLkeyku Lk níke, çkÕfu yuðe ÃkrhÂMÚkrík{kt níkk fu, íku{Lku òuLkkhk yuðe
yLkw¼qrík fhu fu, íku òøke hÌkk Au. Mkk{kLÞ íkVMkehfkhkuyu Vh{kÔÞwt fu,
íku{Lke ykt¾ku ¾wÕ÷e níke, þheh{kt Ze÷kÃkýwt su ô½Lkk fkhýu nkuÞ Au
íku Lk níkwt. ïkMkku{kt Ãký su VuhVkh MkqLkkhkyku{kt ÚkE òÞ Au, íku Ãký Lk
níkku. Ëu¾eíkwt yu Au fu, yk ÃkrhÂMÚkrík Ãký yMkk{kLÞ heíku yuf «fkhLke
fhk{ík s níke, su{kt Ëu¾eíke rnf{ík íku{Lke Mkwhûkk fhðkLke níke fu,
fkuE íku{Lku Mkqíku÷k Mk{SLku íku{Lkk WÃkh nw{÷ku Lk fhu yÚkðk su Mkk{kLk
íku{Lke MkkÚku níkku íkuLku [kuhe Lk ÷u yLku Mk{Þu-Mk{Þu ÃkkMkkt çkË÷ðkÚke Ãký
òuLkkhkykuLku íkuyku òøkíkk nkuÞ yuðku rð[kh ykðe þfu Au yLku ÃkkMkktyku
çkË÷ðk{kt yu ÷k¼ Ãký níkku fu, íku{Lkk þheh WÃkh yuf çkkswyu MkqE
hnuðkÚke ¼kXkt Lk Ãkze òÞ.
yMnkçku fnVLkku fqíkhku :
yºku yuf «&™ Ãký ÃkuËk ÚkkÞ Au. Mknen nËe»k{kt ykÔÞwt Au fu, su
½h{kt fqíkhku yÚkðk MkSðLkwt r[ºk nkuÞ, íÞkt Vrh~íkk Ëk¾÷ LkÚke Úkíkk.
Mknen çkw¾kheLke yuf nËe»k{kt nÍhík W{h (hËe.)Úke ðýoLk ÚkÞwt Au
fu, “hMkq÷u fhe{ (Mk÷.)yu Vh{kÔÞwt fu, su ÔÞÂõík rþfkhe fqíkhk yÚkðk
òLkðhkuLkk [kufeËkh fqíkhkyku rMkðkÞLkk fqíkhkyku Ãkk¤u Au, íkku Ëhhkus
íkuLkk Mkðkçk{kt çku ‘fehkík’ (fehkík yuf ðsLkLkwt LkkLkwt {kÃk Au) ykuAwt
ÚkkÞ Au.” yLku nÍhík yçkq nwhÞhn (hËe.)Lke rhðkÞík{kt yuf ºkeò
«fkhLkk fqíkhkLku Ãký çkkfkík fhðk{kt ykÔÞku Au. yux÷u fu su ¾uíkeLke
[kufeËkhe {kxu Ãkk¤ðk{kt ykðu Au.
yk nËe»kLke rhðkÞíkkuLke çkeLkkyu yu «&™ ÃkuËk ÚkkÞ Au fu, yk çkwÍwøko
yÕ÷knðk¤kykuyu fqíkhkLku MkkÚku fu{ ÷eÄku ? íkuLkku yuf sðkçk yu nkuE
þfu Au fu, yk nwf{ yux÷u fu fqíkhku Ãkk¤ðkLke {LkkE þheyíku {wnB{Ëe

(Mk÷.)Lkku nwf{ Au, þõÞ Au fu, nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk ËeLk{kt íkuLke
{LkkE Lk Ãký nkuÞ. çkeS yu Ãký yLkw{kLk ykÄkhu Äkhýk çkktÄe þfkÞ
Au fu, yk ÷kufku ¾uíke yLku ÃkþwÃkk÷Lkðk¤k níkk yLku íku{Lke Mkwhûkk {kxu
íkuykuyu fqíkhku ÃkkéÞku nkuÞ yLku su heíku fqíkhku ðVkËkhe {kxu {~nqh Au,
yk ÷kufku ßÞkhu þnuhÚke LkeféÞk nkuÞ íkku íku Ãký MkkÚku ÚkE økÞku nkuÞ.
Lkuf Mkkunçkík (MkÚkðkhk)Lke çkhfíkku fu íkuLkkÚke fqíkhkLkwt Ãký
MkL{kLk ðÄkhe ËeÄwt :
EçLku yríkGÞn (hn.) Vh{kðu Au fu, {khk ðkr÷Ë Mkknçku çkíkkÔÞwt
fu, nwt yçkq÷ VÍ÷ òunhe (hn.)Lke yuf ðyÍ MkLk rnshe 469{kt
r{MkThLke ò{uyT {ÂMsËLke ytËh Mkkt¼¤e hÌkku níkku, íkuyku r{Bçkh
WÃkh W¼k hne Vh{kðíkk níkk fu, su ÔÞÂõík Lkuf ÷kufku MkkÚku Mkkunçkík
fhu Au, íku{Lke LkufeLkku rnMMkku íku{Lku Ãký {¤u Au. su{fu yMnkçku fnVLkk
fqíkhkyu íku{Lke MkkÚku {nkuççkík fhe yLku íku{Lke MkkÚku ÷køke økÞku, íkku
yÕ÷knÃkkfu fwhTykLku fhe{{kt íkuLkwt ðýoLk fÞwO.
fwíkwoçkeyu ÃkkuíkkLke íkVMkeh{kt EçLku yríkGÞnLke rhðkÞík Lkf÷ fÞko
ÃkAe Vh{kÔÞwt Au fu, ßÞkhu yuf fqíkhku Lkuf yLku ð÷eykuLke MkkunçkíkÚke
ykðwt MÚkkLk Ãkk{e þfu Au, íkku ík{u fÕÃkLkk fhku fu, su {wyr{Lkku {wðrnT-
nËeLk, yðr÷Þk yÕ÷kn yLku Mkkr÷neLk MkkÚku {nkuççkík hk¾u Au íku{Lkwt
MÚkkLk fux÷wt ô[wt nþu ? çkÕfu yk ½xLkk{kt íku {wMk÷{kLkku {kxu MkktíðLkk
yLku ¾wþ¾çkhe Au, suyku ÃkkuíkkLkk y{÷ku{kt Úkkuze ½ýe WýÃk hk¾u Au,
Ãkhtíkw hMkq÷u fhe{ (Mk÷.) MkkÚku MktÃkqýo {nkuççkík hk¾u Au.
yMnkçku fnVLku yÕ÷kn íkyk÷kyu yuðku Yykçk yLku s÷k÷
yÃkoý fÞkou níkku fu, òuLkkh ¼ÞLkku {kÞkou LkkMke òÞ :
“÷rð¥k÷yTík y÷Þrn{” Ëu¾eíkwt yu Au fu, íku{kt MktçkkuÄLk Mkk{kLÞ
÷kufkuLku s Au, yux÷k {kxu íkuLkkÚke yu sYhe LkÚke fu, yMnkçku fnVLkku
Yykçk hMkq÷u fhe{ (Mk÷.) WÃkh Ãký AðkE þfíkku níkku. yk Mkk{kLÞ
©kuíkkykuLku Vh{kððk{kt ykÔÞwt Au fu, òu ík{u íku{Lku ÍktfeLku swyku íkku
¼ÞLkk {kÞko (nuçkík ¾kELku) LkkMke Aqxku yLku íku{Lkku Yykçk íkÚkk Äkf
ík{khk WÃkh AðkE òÞ.
yk Yykçk yLku Äkf fE çkeLkk yLku õÞk fkhýkuLkk ÷ELku níke íku{kt
çknMk yLku [[ko fhðe ÔÞÚko Au yLku yux÷k {kxu fwhTykLk yLku nËe»ku íkuLkwt
ðýoLk fÞwO LkÚke. nfefík yu s Au fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lke rnVkÍík
{kxu yuðe ÃkrhÂMÚkríkyku WíÃkÒk fhe ËeÄe níke fu, íku{Lkk þheh WÃkh
íkzfku Lk Ãkzu yLku òuLkkhLku íkuyku òøk]íkkðMÚkk{kt nkuÞ yuðwt ÷køku íkÚkk
òuLkkhkyku WÃkh íku{Lke Äkf AðkE òÞ fu íku{Lku Mkkhe heíku òuE Ãký Lk
þfu. yk ÃkrhÂMÚkrík ¾kMk Mð¼kðøkík fkhýkuLkk ÷eÄu Ãký nkuðwt þõÞ Au
yLku «f]rík rðYØ fhk{ík MðYÃku nkuðwt Ãký. ßÞkhu fu fwhTykLk yLku nËe»ku
íkuLkwt fkuE ¾kMk fkhý Lk¬e LkÚke fÞwO íkku {kºk yLkw{kLk yLku fÕÃkLkk fhe,
íkfo ÷økkðe íku{kt [[ko yLku çknMk fhðe çkufkh Au. íkVMkehu {Ínhe{kt
yk s çkkçkíkLku yrøkú{íkk ykÃkðk{kt ykðe Au yLku íkuLkk Mk{ÚkoLk{kt
EçLku yçke þÞçkk, EçLkw÷ {wtrÍh, EçLku yçke nkrík{Lke MkLkËÚke
nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)Lke yk ½xLkk Lkf÷ fhðk{kt ykðe Au fu,
EçLku yççkkMk (hËe.) Vh{kðu Au fu, “y{u hku{Lkk {wfkçk÷k{kt nÍhík
{wykrðÞk (hËe.)Lkk MktøkkÚku rsnkË fÞkou fu, su økÍTðíkw÷ {ÍefLkk Lkk{Úke
{þnqh Au, yk {wMkkVhe{kt y{u yuf økwVk WÃkhÚke ÃkMkkh ÚkÞk, su{kt
yMnkçku fnV Au. nÍhík {wykrðÞk (hËe.)yu EhkËku fÞkou fu, yMnkçku
fnVLke íknfef fheyu yLku íku{Lku «íÞûk òuðk {kxu økwVk{kt sEyu.
EçLku yççkkMk (hËe.)yu {LkkE fhe yLku fÌkwt fu, yÕ÷kn íkyk÷kyu
ík{khkÚke {kuxe yLku {nkLk nMíke (yux÷u fu hMkq÷u fhe{ Mk÷.)Lku íku{Lkk
«íÞûk ËþoLk fhðkÚke {LkkE fhe ËeÄe Au yLku yk s ykÞík ÃkZe :
“÷rð¥k÷yTík y÷Þrn{” (íkuLkkÚke òý ÚkE fu, nÍhík EçLku yççkkMk
hËe.Lkk {íku “÷rð¥kyTík”Lkwt MktçkkuÄLk hMkq÷u fhe{ Mk÷. {kxu níkwt), Ãkhtíkw
nÍhík {wykrðÞk (hËe.)yu nÍhík EçLku yççkkMk (hËe.)Lke Mk÷knLkku
Mðefkh Lk fÞkou (fËk[ fkhý yu níkwt fu, íku{ýu ykÞíkLkwt MktçkkuÄLk hMkq÷u
fhe{ Mk÷.Lkk çkË÷u Mkk{kLÞ ÷kufkuLku nkuðkLkwt XhkÔÞwt nþu yÚkðk yu fu
yk nk÷ík fwhTykLku íku Mk{Þu ðýoLk fhe Au, su Mk{Þu yMnkçku fnV
Sðíkk níkk yLku MkqE hÌkk níkk yLku nðu íku{Lke ðVkíkLku ÷ktçkku Mk{Þ
ÃkMkkh ÚkE [qõÞku Au, {kxu sYhe LkÚke fu nsw Ãký íku s Yykçk yLku
nuçkíkLkwt MðYÃk {kisqË hÌkwt nkuÞ. ¾ih,) nÍhík {wykrðÞk (hËe.)yu EçLku
yççkkMk (hËe.)Lke ðkík fçkq÷ Lk fhe yLku y{wf ÷kufkuLku íknfef íkÚkk
«íÞûk òuðk {kxu íÞkt {kuf÷e ykÃÞk. ßÞkhu yk ÷kufku økwVk{kt Ëk¾÷
ÚkÞk íkku yÕ÷kn íkyk÷kyu íku{Lkk WÃkh ½ýe Mk¾ík økh{ nðk {kuf÷e
ykÃke, suLkk fkhýu íkuyku ftE s òuE Lk þõÞk. ({Ínhe)
¾w÷kMkku yu Au fu, su «{kýu íku{Lke ÷ktçke ®Lkÿk yÕ÷knÃkkfLke
fwËhíkLke yuf rLkþkLke níke, yu s «{kýu MkUfzku ð»kkou ÃkAe rðLkk ¾kÄu-
ÃkeÄu íktËwhMík yLku þÂõíkþk¤e òøk]ík ÚkELku çkuXk Úkðwt Ãký yÕ÷knÃkkfLke
MktÃkqýo fwËhíkLke rLkþkLke níke. fwËhíkLku yu s {tsqh níkwt fu, yk nfefík
íku{Lkk WÃkh Ãký ònuh ÚkE òÞ yu fkhýu MkUfzku ð»kkou Mkqíkk hÌkk, íkku
íkuLke þYykík ÃkhMÃkh Mkðk÷-sðkçkÚke ÚkE yLku ðkíkLke Ãkqýoíkk yuðe
½xLkkÚke ÚkE, suLkwt ðýoLk ykøk÷e ykÞík{kt “ðfÍkr÷f yyT»khLkk”{kt
ykðu Au fu, þnuhLkk ÷kufku Mkk{u íku{Lkwt hnMÞ ¾w÷e økÞwt yLku {wÆík Lk¬e
fhðk{kt {ík¼uË nkuðk Aíkkt ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe økwVk{kt Mkqíkk hnuðkLkku
MkkiLku rðïkMk ÚkE økÞku.
“ðfÍkr÷f yyT»khLkk y÷Þrn{” yk ykÞík{kt yMnkçku
fnVLkwt hnMÞ {¬kðk¤kyku WÃkh ònuh ÚkE sðwt yLku íku{Lke rnf{ík
yLku ykr¾híkLkku yfeËn íkÚkk fÞk{ík fu çkÄk s {whËkykuLku fÞk{ík{kt
MkSð fhðk{kt ykðþu íkuLkk WÃkh E{kLk yLku ©Øk «kó ÚkðkLkwt ðýoLk
fhðk{kt ykÔÞwt Au. íkVMkehu fwíkwoçke{kt íkuLkku xqtfku rfMMkku yk «{kýu ðýoLk
ÚkÞku Au.
yMnkçku fnVLke nk÷íkLkwt hnMÞ þnuhðk¤kyku Mkk{u ònuh ÚkE
økÞwt :
yMnkçku fnVLkk Lkef¤ðkLkk Mk{Þu su òr÷{ yLku {wr~hf çkkËþkn
ËrfÞkLkqMk yk þnuh WÃkh Mk¥kkÄeþ níkku, íku {]íÞw ÃkkBÞku yLku íkuLkk
WÃkh MkËeyku ðeíke økE. yux÷u MkwÄe fu yk «Ëuþ WÃkh Mkk[k Ä{oðk¤k
yn÷u n¬Lkku fçkòu ÚkE økÞku fu suyku íkðneË WÃkh ÞfeLk hk¾íkk níkk.
íku{Lkku çkkËþkn yuf Lkuf yLku ¼÷ku {kýMk níkku. (suLkwt Lkk{ íkVMkehu
{Ínhe{kt yiríknkrMkf rhðkÞíkku îkhk çkÞËwMkeMk çkíkkððk{kt ykÔÞwt
Au.) íkuLkk Mk{Þ{kt y[kLkf fÞk{ík yLku íku{Lkk{kt çkÄk {whËkykuLkk
Vheðkh MkSðLk ÚkðkLkk {MkTy÷k{kt ftEf {ík¼uË Vu÷kE økÞku. yuf
Ãkûk (rVhfku) íkuLkku ELfkhe ÚkELku yuðe {kLÞíkk Ähkððk ÷køÞku fu, yk
þheh Mkze-øk¤e yLku ûkík-rðûkík (fý-fý) ÚkE økÞk ÃkAe yLku Mk{økú
ËwrLkÞk{kt íkuLkk Vu÷kE økÞk ÃkAe Vhe MkSðLk Lknª ÚkkÞ. íku Mk{ÞLkk
çkkËþkn çkÞËwMkeMkLku yk çkkçkíku ®[íkk ÚkE fu, fE heíku íku{Lke þtfkyku
yLku MktËunLku Ëqh fhðk{kt ykðu ? ßÞkhu fkuE ÞwÂõík Lk çkLke íkku íkuýu ftík-
kLkLkk fÃkzkt ÃknuÞko yLku hk¾Lkk Zøk÷k WÃkh çkuMke yÕ÷kn íkyk÷k ÃkkMku
Ëwyk fhe íkÚkk fÕÃkktík yLku hkuff¤ fhðkLkwt þY fÞwO fu, Þk yÕ÷kn ! íkwt
s fkuE yuðwt MðYÃk WÃkÂMÚkík fh fu, yk ÷kufkuLkku yfeËn Mknen ÚkE
òÞ yLku íkuyku {køko WÃkh ykðe òÞ. yk çkksw yk çkkËþkn ynªÞkt
yk¢tË fhe Ëwyk{kt {~økq÷ níkku yLku çkeS çkksw yÕ÷kn íkyk÷kyu
íkuLke ËwykLke Mðef]ríkLkku yu Mkk{kLk fÞkou fu, yMnkçku fnV òøk]ík ÚkÞk
yLku íku{ýu ÃkkuíkkLkk yuf ÔÞÂõíkLku (suLkwt Lkk{ ík{÷e¾k çkíkkððk{kt ykðu
Au íkuLku) çkòh{kt {kufÕÞku fu íku ftEf ¾kðkLkwt ¾heËe ÷kðu. ËwfkLk WÃkh
ÃknkutåÞku yLku 300 ð»ko Ãknu÷kLkk çkkËþkn ËrfÞkLkqMkLkk Mk{Þfk¤Lkku
rMk¬ku ¾kðkLke ®f{ík MðYÃku ykÃÞku, íkku ËwfkLkËkh ykùÞo{kt Ãkze økÞku
fu, yk rMk¬ku õÞktÚke ykÔÞku ? yLku õÞk Mk{ÞLkku Au ? íkuýu çkòhLkk

çkeò ËwfkLkËkhkuLku çkíkkÔÞku. çkÄkyu fÌkwt fu, yk ÔÞÂõíkLku fkuE swLkku
¾òLkku nkÚk ykÔÞku Au yLku íku{ktÚke yk rMk¬ku fkZeLku íku ÷kÔÞku Au. íkuýu
ELfkh fÞkou fu, Lk íkku {Lku fkuE ¾òLkku {éÞku Au yLku Lk s nwt õÞktfÚke
fkZeLku ÷kÔÞku Awt. yk íkku {khku ÃkkuíkkLkku rMk¬ku Au.
çkòhðk¤kykuyu íkuLku ÃkfzeLku çkkËþknLke Mkk{u hsw fÞkou. yk
çkkËþkn su{fu WÃkh ðýoLk ÚkE [qõÞwt Au fu, yuf Lkuf yLku ¼÷ku
yÕ÷knðk¤ku {kýMk níkku. íkuýu hkßÞLkk swLkk ¾òLkkLkk ÃkwhkíkíðLkk
Lk{qLkkyku{ktÚke õÞktf yk íkge Ãký òuE níke, su{kt yMnkçku fnVLkwt
Lkk{ yLku íku{Lkk ykhk{ fhðkLke ½xLkk Ãký ÷¾u÷e níke. y{wfLkk {íku
Ãkkuíku òr÷{ çkkËþkn ËrfÞkLkqMku yk íkge ÷¾kðe níke fu, yk ELkk{e
{wsrh{ku Au, íku{Lkk Lkk{ yLku MkhLkk{k Mkwhrûkík hnu, ßÞkt ftE Ãký íkuyku
{¤u íku{Lku Ãkfze ÷uðk{kt ykðu yLku y{wf rhðkÞíkku{kt Au fu, hkßÞLke
f[uhe{kt y{wf yuðk {wyr{Lkku Ãký níkk, suyku rË÷Úke {qŠíkÃkqòLku ¾hkçk
Mk{síkk níkk yLku yMnkçku fnVLku MkíÞ WÃkh nkuðkLkwt òýíkk níkk,
Ãkhtíkw ònuh fhðkLke ®n{ík Lk níke, íku{ýu yk íkge ÞkËøkkh MðYÃku
çkLkkðe níke. yk s íkgeLkwt Lkk{ hfe{ Au, suLkk fkhýu yMnkçku fnVLku
“yMnkçku hfe{” Ãký fnuðk{kt ykÔÞk.
{ík÷çk fu yk çkkËþknLku yk ½xLkkLkwt ftEf ¿kkLk Ãký níkwt yLku íku
Mk{Þu íku yu Ëwyk{kt {~økq÷ níkku fu, fkuE Ãký heíku ÷kufkuLku yu ðkíkLkku
rðïkMk yLku ÞfeLk ykðe òÞ fu, {]ík þhehLku ÃkwLk:MkSðLk fhðwt yÕ÷kn
íkyk÷kLke MktÃkqýo fwËhík Mkk{u ftE çknw {kuxe ðkík LkÚke.
yux÷k {kxu “ík{÷e¾k”Úke yk ÃkrhÂMÚkríkLke íknfef fhe íkku
íkuLkkÚke Mktíkku»k ÚkE økÞku fu, yk íku s ÷kufku{ktÚke Au yLku íkuýu fÌkwt fu,
nwt íkku yÕ÷kn íkyk÷kLku Ëwyk fÞko fhíkku níkku fu, {khe íku ÷kufku MkkÚku
{w÷kfkík fhkð, su ËrfÞkLkqMkLkk Mk{Þ{kt ÃkkuíkkLkwt E{kLk çk[kðeLku LkkMke
Aqxâk níkk. çkkËþkn ¾qçk ¾wþ ÚkÞku yLku fÌkwt fu, fËk[ yÕ÷knÃkkfu
{khe Ëwyk fçkq÷ fhe yLku íku{kt ÷kufku {kxu fËk[ fkuE yuðe Ë÷e÷
nkuÞ suLkkÚke íkuyku íku{Lkk n~h{kt Vhe MkSðLk ÚkðkLkwt Ãkkfwt ÞfeLk fhe
÷u, yuðwt fneLku íku {kýMkLku fÌkwt fu, {Lku íku økwVk{kt ÷E [k÷ku, ßÞktÚke
ík{u ykÔÞk Aku.
çkkËþkn þnuhLke ½ýe {kuxe {uËLke MkkÚku íÞkt økwVkyu ÃknkutåÞku. íÞkt
økwVkLke LkSf ykÔÞku íkku Ãku÷k yMnkçku fnV “íkB÷e¾k”yu fÌkwt fu, ík{u
Úkkuzeðkh Úkku¼ku, nwt ytËh sELku MkkÚkeykuLku ½xLkkLke òý fYt Awt fu, nðu
çkkËþkn {wMk÷{kLk yLku yuf yÕ÷knÃkkfLku {kLkLkkhku Au íkÚkk íkuLke fki{
Ãký {wMk÷{kLk Au yLku íkuyku {¤ðk {kxu ykÔÞk Au. yuðwt Lk ÚkkÞ fu,
¾çkh ykÃkíkk Ãknu÷kt ík{u Ãknkut[e òyku yLku íkuyku yuðwt Mk{su fu, y{khku
Ëw~{Lk çkkËþkn [Ze ykÔÞku Au. yu «{kýu íkB÷e¾kyu «Úk{ íÞkt Ãknkut[eLku
ÃkkuíkkLkk MkkÚkeykuLku çkÄe ÃkrhÂMÚkríkÚke ðkfuV fÞko íkku íku ÷kufku íkuLkkÚke ½ýk
¾wþ ÚkÞk. çkkËþknLkku yk ykðfkh ¾qçk MkL{kLk MkkÚku fÞkou, ÃkAe íkuyku
ÃkkuíkkLke økwVk íkhV ÃkkAk Vhe økÞk yLku {kuxk¼køkLke rhðkÞíkku Au fu, su
Mk{Þu íkB÷e¾kyu ÃkkuíkkLkk MkkÚkeykuLku yk Mk{økú rfMMkku Mkt¼¤kÔÞku, íku
Mk{Þu s çkÄkLke ðVkík ÚkE økE. çkkËþkn MkkÚku {w÷kfkík Lk ÚkE þfe.
çknhu {wneík{kt yçkq nGÞkLku yk MÚk¤u yk rhðkÞík Lkf÷ fhe Au fu,
{w÷kfkík ÃkAe økwVkðk¤kykuyu çkkËþkn yLku þnuhLkk rLkðkMkeykuLku fÌkwt
fu, nðu y{u ík{khe hò EåAeyu Aeyu yLku økwVk{kt [kÕÞk økÞk. íku
s Mk{Þu yÕ÷kn íkyk÷kyu MkkiLku ðVkík ykÃke ËeÄe. ðÕ÷knw yyT÷{w
rçk nfefrík÷T nk÷.
y÷çk¥k, nðu þnuhLkk rLkðkMkeykuLke Mkk{u yÕ÷knÃkkfLke fwËhíkLke
ykùÞosLkf ½xLkkLkku Mkkûkkífkh ÚkE økÞku yLku yk çkkçkík ¾wÕ÷e ÚkELku
Mkk{u ykðe økE yLku MkkiLku ÞfeLk ÚkE økÞwt fu, su òíkLke þÂõík{kt yuðwt
Au fu, ºkýMkku ð»ko MkwÄe Sðíkk {Lkw»ÞLku fkuE Ãký «fkhLkk ¾kuhkf
yÚkðk SðLksYhe Mkk{kLk rðLkk Sðtík hkÏÞk yLku ykðe ÷ktçke {wÆík
MkwÄe íku{Lku ®LkÿkÄeLk hkÏÞk ÃkAe Ãký Mkkò-Lkhðk, íktËwhMík, {sçkqík
WXkzâk, yux÷k {kxu yu fkuE {w~fu÷ fk{ LkÚke fu, {]íÞw ÃkAe Ãký Vhe
íku{Lkk þhehLku yLku yðÞðkuLku ¼uøkk fhe MkSðLk fhe Ëu. yk ½xLkkÚke
yu çkkçkíkLkk ELfkhLkwt fkhý Ëqh ÚkE økÞwt fu, n~h{kt ÃkwLk:MkSðLk Úkðwt
yþõÞ yLku yMkt¼ð Au. ykÚke òý ÚkE fu, {kr÷fw÷ {÷fqíkLke fwËhíkLku
{kLkðLke þÂõík WÃkh yLkw{krLkík fhðwt ykÃk{u¤u yuf y¿kkLkíkk Au.
yuLkk s íkhV yk ykÞík{kt Eþkhku Vh{kððk{kt ykÔÞku, “r÷ÞyT
-÷{q yÒk ðyTËÕ÷krn n¬wLk ðyÒkMMkkyík ÷k hGçk rVnk” yux÷u
fu, y{u yMnkçku fnVLku ÷ktçkk Mk{Þ MkwÄe Mkwðkze hkÏÞk ÃkAe søkkzeLku
çkuXk fhe ËeÄk, suÚke ÷kufku Mk{S ÷u fu, yÕ÷knÃkkfLkku ðkÞËku yux÷u
fu fÞk{ík{kt çkÄk {whËkykuLkk þhehku MkSðLk fhðkLkku ðkÞËku Mkk[ku Au
yLku fÞk{íkLkk ykððk{kt fkuE MktËun LkÚke.
yMnkçku fnVLke ðVkík ÃkAe ÷kufkuLkk rðrðÄ yr¼«kÞku :
yMnkçku fnVLke {kuxkE, MkL{kLk yLku ÃkrðºkíkkLku íkku çkÄk s {kLke
[qõÞk níkk. íku{Lke ðVkík ÃkAe MkkiLku rð[kh ykÔÞku fu, økwVkLke ÃkkMku
fkuE E{khík íku{Lke M{]rík{kt çkLkkððk{kt ykðu. E{khík rðþu rðr¼Òk
«fkhLkk yr¼«kÞku ykÔÞk. y{wf rhðkÞíkkuÚke òý ÚkkÞ Au fu, yk
þnuh{kt nsw Ãký y{wf {qŠíkÃkqsf ÷kufku {kisqË níkk, íkuyku Ãký yMnkçku
fnVLkk ËþoLk {kxu ykðíkk níkk. íku ÷kufkuyu E{khík çkLkkððk{kt yuðku
yr¼«kÞ ykÃÞku fu, fkuE Mkk{kLÞ Mkk{krsf MkuðkLku ÷økíke E{khík
çkLkkððk{kt ykðu, Ãkhtíkw hkßÞLkk Mk¥kkÄkheyku yLku çkkËþkn {wMk÷{kLk
níkku yLku íku{Lkku ztfku ðkøkíkku níkku, íku{Lkku yr¼«kÞ yu níkku fu, ynªÞk
{ÂMsË çkLkkððk{kt ykðu, suÚke íku{Lke ÞkËøkehe Ãký hnu yLku ¼rð»Þ{kt
{qŠík-ÃkqòÚke çk[ðkLkwt fkhý Ãký çkLku.
P Ve÷ (nkÚke)ðk¤k P
“Mkqhyu Ve÷”{kt yÕ÷knÃkkf Vh{kðu Au : þwt ykÃkLku ¾çkh LkÚke
fu ykÃkLkk ÃkhðhrËøkkhu nkÚkeðk¤kyku MkkÚku fuðwt ðíkoLk fÞwO ! (1) þwt íkuykuLkk
ËkðLku (íkÆLk) ¾kuxku LkÚke fhe ËeÄku ? (h) ð¤e, íkuykuLkk WÃkh (yçkkçke÷)
ÃkûkeykuLkk xku¤uxku¤kt {kufÕÞk, (3) su íku ÷kufku Ãkh ¾tøkhLke fktfheyku VUfíkk
níkk. (4) ÃkAe yÕ÷knÃkkfu íkuykuLku (ÃkþwykuLkk) ¾kÄu÷k (½kMkLkk) ¼qfkLke
{kVf fhe LkkÏÞk. (Ãk)
Þ{LkLkk EMkkEyku (r¾úMíkeyku)Lku ykøk{kt çkk¤e {qfðkLkwt ðýoLk su
Mkqhyu çkwYs{kt Au, íku swÕ{Lkku çkË÷ku ÷uðk {kxu yuçkeMkeLkeÞnLkk EMkkE
çkkËþknu Þ{Lk Ãkh ÷~fh {kufÕÞwt, suLkku rðsÞ ÚkÞku íÞkhÚke Þ{Lk Ãkh
íku{Lkku fçkòu níkku. fux÷ef {wÆík MkwÄe íÞktLkk økðLkoh “yçkúnk”yu fÌkwt
fu, yk¾k yhçkLkk ÷kufku {¬k sE nßs yLku fyTçknLkku íkðkV fhu Au
íkku íkuLku E»kko ÚkE yLku Mkki íkuLke ÃkkMku ¼uøkk ÚkkÞ íku{ fhðk íkuýu [kÌkwt.
íkuÚke yuf çknw MkhMk yLku hr¤Þk{ýwt ¼ÔÞ {fkLk fk’çkkLkk Lkk{Úke çkLk-
kÔÞwt Aíkkt íkuLke ÃkkMku fkuE ykÔÞwt Lknª íÞkhu økwMMku ÚkE ¼khu Vkis ÷E
íkuýu yMk÷e fyTçknLkk WÃkh [ZkE fhe. ½ýk nkÚkeyku Ãký fyTçknLku
íkkuzðk {kxu MkkÚku ÷eÄk. {køko{kt ðMkíkk yhçkkuLkk fux÷kf fçke÷kykuyu íkuLku
hkufðk [kÌkwt, Ãký íkuýu íku MkkiLku {khe nxkÔÞk. ytíku ßÞkhu íku nh{Lke
nË{kt ykðe ÃknkutåÞku íÞkhu {¬kðk¤kyku{kt Ãký íkuLkk {wfkçk÷kLke þÂõík
Lk nkuðkÚke Mkki {¬kðkMkeykuLkk MkhËkh yux÷u nwÍqh (Mk÷.)Lkk ËkËk
yçËw÷ {w¥kr÷çku MkkiLku fÌkwt fu, ÃkkuíkÃkkuíkkLkku çk[kð fhe ÷ku. fkhý fu
y{khk{kt þÂõík LkÚke. {kxu suLkwt ½h Au íku s yÕ÷knÃkkf yuLku Mkt¼k¤e
÷uþu. íkuÚke Mkki þnuh Akuze yk{-íku{ Ãknkzku{kt [kÕÞk økÞk. yçkúnkyu
{uËkLk ¾k÷e òuE ykøk¤ ðÄe nkÚkeykuLku ykøk¤ ÄÃkkððk ÷køÞku,
Ãký W÷xk íku ÃkkAk nxíkk níkk. íkuðk{kt yÕ÷knÃkkfu Mk{wÿ íkhVÚke (su
ÃkûkeykuLkk hnuXkýLke søÞk Ãký LkÚke íÞktÚke) [f÷e suðzkt ÷e÷k htøkLkk
nòhku ÃkûkeykuLku ÷øk¼øk [ýk suðzk ºký-ºký fktfhk yux÷u çku çktLku
Ãktòyku{kt yLku yuf [kt[{kt ykÃke {kufÕÞk níkk. íku{ýu [khu çkkswÚke
fktfhkykuLkku ðhMkkË ðhMkkððk {ktzâku. suLkku {kh çktËqfLke økku¤eÚke Ãký
ðÄw ðuøkÃkqðof nkuðkÚke íkuykuLke WÃkh Ãkzíkkt s íkuykuLkk þhehLku ðªÄe Ãkkh
ÚkE síkk níkk. ð¤e, íku fktfhkyku{kt yuðe Íuhe yMkh níke fu, ðkøÞk
ÃkAe íku {kýMkLkk þhehLkk yðÞðku AqxuAqxk ÚkE xwfzu xwfzk ÚkE síkk
níkk. yk¾k ÷~fh{kt fkuE Ãký Mk÷k{ík hnuðk ÃkkBÞwt Lknª. ytíku íku Ãkt¾e
ÃkkAk ð¤e økÞk. íkuðk Ãkûke fkuEyu íku Ãknu÷kt fu íku ÃkAe fËe òuÞk s LkÚke.
ÃkAe ðhMkkË ÃkzðkÚke íkuykuLke ÷kþkuLkk xwfzk Ãkkýe{kt ½MkzkE Mk{wÿ{kt
sE Ãkzâk. ÷~fhLku yk{ yku®[íkwt çkhçkkË Úkíkkt òuE yçkúnk Sð ÷E
nçkþ íkhV ¼køÞku, Aíkkt yuf Ãkûke íkuLke ÃkkA¤ Ãkzâwt. yçkúnkyu íÞkt
Ãknkut[e Lkßòþe çkkËþknLku Mkki nfefík fne Mkt¼¤kðe, íkku íkuýu rËø{qZ
çkLke ÃkqAâwt fu, íku fuðktf Ãkûke níkk ? íkuðk{kt yçkúnkLke ár»x íku Ãkûke
Ãkh Ãkze íkku çkkuÕÞku : swyku, íku{ktLkwt yuf Ãkûke yk hÌkwt. íkux÷k{kt íkku íku
Ãkûkeyu íkuLkk WÃkh fktfhku VUõÞku, suÚke íku çkkËþknLke YçkY s {hý Ãk-
kBÞku. íku òuE çkkËþkn çknw s zhe økÞku. yk çkLkkð ÃkAe íku s ð»koLke
yk¾h{kt nwÍqh (Mk÷.) ÃkuËk ÚkÞk níkk. Mkkhktþ fu {¬kðk¤kykuLku yu
çkLkkð Mkt¼¤kðe ònuh fÞwO fu, òu íku ð¾íku yÕ÷kn íkyk÷kyu ík{kYt
hûký fÞwO Lk nkuík, íkku yksu ík{Lku yk Mkw¾-þktrík õÞktÚke «kó Úkkík ?
Aíkkt fu{ fw£ fhku Aku ? ð¤e, su «{kýu yÕ÷kn íkyk÷kyu íku ð¾íku
fyTçknLkwt hûký fÞwO níkwt íku s «{kýu ÃkkuíkkLkk LkçkeLkwt yLku fyTçknLkk
Mkk[k MkuðfkuLkwt Ãký hûký fhþu. Mkkhktþ fu yu{kt swÕ{e fkrVhkuLku Ä{fe
yLku íkuykuLkk yíÞk[khku ðuXíkk {wÂM÷{kuLku ykïkMkLk Au.
Mkqhn y÷-Ve÷ WÃkh rð[kh fhðk{kt ykðu íkku yk ðkík çknw s
Mkkhe heíku Mk{s{kt ykðu Au fu, yk Mkqhík{kt ykx÷k xqtfký{kt Võík
nkÚkeðk¤kyku WÃkhLkk yÕ÷kn íkyk÷kLkk «fkuÃkLkku WÕ÷u¾ fhðk WÃkh
s þk {kxu Mktíkku»k {kLkðk{kt ykÔÞku Au. çkLkkð ftE çknw sqLkku Lk níkku.
{¬kLkku yufu-yuf çkk¤f íkuLkk rðþu òýíkku níkku. ykhçk «ËuþLkk ÷kufku
Mkk{kLÞ heíku ykLkkÚke ðkfuV níkk fu, y[kLkf ÃkûkeykuLkk xku¤u xku¤kt Ãk-
kuíkkLke [kt[ku yLku Ãktò{kt fktfheyku ÷ELku ykÔÞk yLku íku{ýu yk MkiLÞ
WÃkh fktfheykuLkku ðhMkkË ðhMkkÔÞku. suLke WÃkh yk fktfhe Ãkzíke, íkuLkwt
þheh øk¤ðk {tze Ãkzíkwt. nÍhík yçËwÕ÷kn EçLku yççkkMk (hËe.)Lke
rhðkÞík Au fu, suLke WÃkh fkuE fktfhe Ãkzíke, íkuLku ¾qçk ¾ws÷e WÃkzíke
yLku ¾tsðk¤íkkt s [k{ze Vkxe síke. yLku {ktMk ¾hðk ÷køkíkwt. EçLku
yççkkMk hËe.Lke çkeS rhðkÞík yk Au fu, {ktMk yLku hõík ÃkkýeLke su{
ðnuíkk ÚkE síkk níkk. yLku nkzfkt Lkef¤e ykðíkk níkk. Ãkkuíku çkkËþkn
yçkúnkLke ÂMÚkrík Ãký ykðe s ÚkE. íkuLkwt þheh xwfzu xwfzk ÚkE ¾he hÌkw
níkwt. yLku ßÞkt fkuE xwfzku ¾hu, íÞktÚke ÃkeÃk yLku ÷kune ðnuðk ÷køkíkkt.
Mkki ykhçkðkMkeyku yk ðkíkLku Mðefkhíkk níkk fu, yçkúnkLkk nw{÷k
Mkk{u fyçkkLke hûkk fkuE Ëuð-Ëuðeyu Lknª, Ãkhtíkw Võík yuf yÕ÷knÃkkfu
fhe Au. yÕ÷knÃkkf ÃkkMku s fwhiþe ykøkuðkLkkuyu {ËË {kxu Ëwykyku
{ktøke níke. yLku Úkkuzkf ðhMkku MkwÄe íkku fwhiþeyku yk çkLkkðÚke yux÷e
nËu «¼krðík hÌkk níkk fu, íku{ýu yÕ÷kn íkyk÷k rMkðkÞ fkuELke çktËøke
fhe Lknª. yux÷k {kxu Mkqhyu y÷-Ve÷{kt yk çkÄe rðøkíkkuLke sYh Lk
níke, çkÕfu Võík yk çkLkkðLke ÞkË yÃkkððe Ãkqhíke níke. suÚke ¾kMk
fheLku fwhiþe ÷kufku yLku Mkk{kLÞ heíku ykhçkðkMkeyku yk ðkík WÃkh
rð[khu fu nÍhík {wnB{Ë (Mk÷.) su ðMíkw íkhV çkku÷kðe hÌkk Au, íku
Auðxu yu rMkðkÞ þwt Au fu ík{k{ çkeò Ëuð-ËuðeykuLke Ãkqò Akuze Võík
yuf÷k yLku suLkku fkuE ¼køkeËkh LkÚke íkuðk yÕ÷kn íkyk÷kLke Eçk-
kËík fhðk{kt ykðu. yk WÃkhktík íkuyku yu Ãký rð[khe ÷u fu, MkíÞLkk
yk yk{tºkýLku Ëçkkððk {kxu íku{ýu òu çk¤sçkheÚke fk{ ÷eÄwt íkku su
yÕ÷kn íkyk÷kyu nkÚkeðk¤kykuLku ¾uËkLk{uËkLk fhe {qfÞk níkk, íkuLkk
s yÍkçk{kt íkuyku Ãký MkÃkzkE sþu.

Ambiya&#39;s Story (Nashihat)

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ambiya&#39;s Story (Nashihat)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ò ó

{kLkðtík LkçkeykuLkk rfMMkkyku

rfíkkçkLkwt Lkk{ : {kLkðtík Lkçkeyku (y÷ÞrnMMk÷kíkw ðMMk÷k{)Lkk

MktÃkkËf : ({ð.) Efçkk÷ {wnB{Ë xtfkhðe (Mkk.)

«fkþLk ð»ko : E.Mk. 2016, rn.Mk. 1437

{qÕÞ : Yk. 300

P rfíkkçk {u¤ððkLkwt MÚk¤ P

ÊD lJUT 5[H G\P

ÊD lJUT 5[H G\P

ÊD lJUT 5[H G\P

50 nÍhík Lkqn y÷ÞrnMMk÷k{ ................................. 112

ÊD lJUT 5[H G\P

75 nÍhík Eçkúkne{ (y÷i.)Lke ¾kMk rMkVík : {un{kLkLkðkÍe ...... 214

ÊD lJUT 5[H G\P

96 Mkçkú yLku Lk{kÍLke {níðíkk ....................................... 326

ÊD lJUT 5[H G\P

119 økkÞLkku rfMMkku yLku ÃkÚÚkh rË÷kuLkwt ðýoLk ........................... 355

ÊD lJUT 5[H G\P

136 fkYLkLkk ½{tzLkwt fYý Ãkrhýk{ çkeòyku {kxu çkkuÄÃkkX-Eçkúík .. 381

ÊD lJUT 5[H G\P

158 Mk¥kkÄkheyu ÃkkuíkkLke hGÞíkLke yLku {þkE¾u ÃkkuíkkLkk þkrøkËkou yLku

ÊD lJUT 5[H G\P

178 nÍhík WÍih y÷ÞTrnMMk÷k{ ............................... 475

ÊD lJUT 5[H G\P

200 nÍhík ÷wf{kLk (y÷i.)Lku su ‘rnf{ík’ ykÃkðk{kt ykðe níke

s#f 5FZ,F{lSS ÒJG sVFlBZTfGM lJRFZP

çkÄk s ynfk{ku, rLkÞ{ku yLku fkÞËkykuLkwt ðýoLk Au. yk rLkÞ{kuLku ºký

WËknhý rþfo (¼køkeËkhe) suðe yíÞtík ¾hkçk ðMíkw {kxu ykÃkðk{kt

RM÷k{Lke MÚkt¼ Mk{kLk Au. E{kLk, Lk{kÍ, Ífkík, íkkineË, yÕ÷knÃkkfLke

yk rð»kÞku{ktÚke {khku nuíkw yk rfíkkçk{kt þkn ð÷eÞwÕ÷kn (hn.)

ELkk{{kt ÃkrhðŠíkík fhe Ëu Au. nÍhík yçkq ËhËkyT (hËe.)yu Vh{kÔÞwt

y÷ÞrnMMk÷k{ (h7) nÍ. EMkk y÷ÞrnMMk÷k{ (h8) nÍ. {wnB{Ë

f÷k{ yLku ðkýe LkÚke, çkÕfu yÕ÷knÃkkfLkwt s Ãkkf-Ãkrðºk f÷k{ Au.

yk «{kýu çkÄk s rfMMkkyku{kt fktELku fktE Lkðe ðkík hsq fhðkLkku

nÍhík EMkk (y÷i.)Lkk rfMMkkykuÚke «uhýk ykÃkðk {kxu yk rfMMkkykuLkwt

íku{Lkwt rðøkíkðkh ðýoLk fÞwO. su{fu Ãkrík-ÃkíLkeLkk ykÃkMke MkçktÄku, n¬ku,

Mkqhík{kt ¾kMk fheLku su çkkçkíkku [[oðk{kt ykðe Au, íku yk Au :

yLku yÕ÷knÃkkfLke MkòykuLke su Ä{feyku hMkq÷ y{Lku Mkt¼¤kðu

P LkçkeykuLku {kuf÷ðkLkk nuíkwyku P

(Mkqhn rLkMkkyT : 16Ãk-166)

hMkq÷Lkk yk¿kktrfík çkLkeLku hnku. Ãkhtíkw òu ík{u rð{w¾ Úkkyku Aku

Au, çkÄwt s yÕ÷knÃkkfLkwt Au yLku yÕ÷kn íkyk÷k Mkðo¿k òýfkh

{kufÕÞk Au, íku{Lku yk s ðne {kuf÷e Au fu, {khk rMkðkÞ fkuE

hÌkk nkuík íkku y{u [ku¬Mk ykfkþ{ktÚke fkuE Vrh~íkkLku s íku{Lkk

(ÃkwLkSoðLk)Lkk rËðMku íkuyku ÃkkuíkkLkk çkkus Ãký ÃkqhuÃkqhk WXkðu yLku

ÃkkuíkkLkk s suðk yuf {Lkw»ÞLkwt yLkwMkhý Mðefkhe ÷eÄwt íkku ík{u

÷eÄk yLku íku{Lku ¾çkh MkwØkt Lk Ãkze. òu ({¬kLke) ðMíkeðk¤k ÷kufku

{Lkw»ÞkuLku sL{òík MkË{køkeo LkÚke çkLkkÔÞk yLku yk rðhkuÄ fhðkLke þÂõík

{kÃk-íkku÷{kt f{e fhðkLke su {kuxe çkwhkE níke íkuLkkÚke yxfe sðkLkwt

níke. yux÷u fu yuf EMhkE÷e (rfçíke) ÔÞÂõík MkkÚku ÷zLkkhLku Akuzkððk

{qMkk (y÷i.)yu Vh{kÔÞwt : “ík{khk yLku ík{khk çkkÃk-ËkËkykuLkku Ãký

P nÍhík ykË{ y÷ÞrnMMk÷k{ P

Ãký «sLkLkLkku rð»kÞ yLkuf «fkhLke ËtíkfÚkkyku yLku ðnu{kuÚke ½uhkÞu÷ku

“yÞ ELMkkLk ! íkLku fE ðMíkwyu íkkhk {nkLk ÃkhðhrËøkkhÚke

“(yÕ÷knÃkkfu) ík{kYt (swËk swËk) íkçk¬kyku{kt ½zíkh fÞwO.”

• V¤ÿwÃk çkesLkwt øk¼koþÞ{kt MÚkkrÃkík fhðwt.

“(yÕ÷knÃkkfu) {kLkðeLku (ðeÞoLkk) LkSðk sÚÚkk{ktÚke ÃkuËk fÞk-

“þwt ({kLkðe) ðeÞoLkku yuf LkSðku sÚÚkku Lk níkku, suLku huzðk{kt

“{kLkðeLku WA¤íkk Ãkkýe{ktÚke (ðeÞo{ktÚke) çkLkkððk{kt ykÔÞku.”

“Vhe íkuLkk ({kLkðeLkk) ðtþLku Mkíðku (yÂMíkíð økwýku) MkkÚkuLkk íkwåA

“þwt y{u ík{Lku íkwåA ÃkkýeÚke LkÚke çkLkkÔÞk ?”(77-20)

“y{u {kLkðeLku r{© «ðkne{ktÚke ÃkuËk fÞkou....”(76:2)

yLku íkuLke rðrþ»x øktÄ ykÃku Au.

“Vhe íkuLkk ({kLkðeLkk) ðtþLku Mkíðku MkkÚkuLkk íkwåA ÃkkýeÚke çkLk-

Ambiya's Story (Nashihat)

Ambiya's Story (Nashihat)