Рентген цацрагийн

хамгаалалт
Дүрс оношлогоо, эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн тэнхим
Your Logo
Ц.Мягмарнаран
 Агуулга:

1 Оршил

2 Рентген цацрагийн хэрэглээ

✓ 3 This is an example text. Go ahead and replace it

Рентген цацрагийн үр ашиг
4 Рентген цацрагийн хор хөнөөл

5 Рентген цацрагийн хамгаалалт

 • Зорилго
• Ионжуулагч цацрагийн нөлөөллөөс иргэд,
эмнэлгийн мэргэжилтэнг хамгаалах арга
технологитой танилцах, цацрагийн
хамгаалалтын мэдлэг олгох.
 1. Оршил

Рентген цацргаийн үүсэл

1895 оны 11-р сарын 8нд Германы
Вюрцбургийн их сургуулийн профессор
В.К.Рентген нь өндөр хүчдэлийн катодын
туяаг судлаж байхдаа нэгэн шинэ туяаг
нээснийгээ Х-туяа гэж нэрлэсэн бөгөөд
одоо уг туяаг түүний нэрээр рентген туяа
/цацраг/ гэх болжээ.
Энэхүү нээлтээрээ тэрээр 1901 онд
Нобелийн шагналыг физикийн салбартаа
анх удаа хүртсэн байна.

1896.01.26-нд авсан
анхны рентген зураг
 Рентген туяа /цацраг/, гэж юу вэ?

Шууд болон шууд Өндөр

бус замаар бодис, энергитэй
биологийн биет цахилгаан
дотор хос ион соронзон
үүсгэх цацрагийг долгион
ионжуулагч цацраг
гэнэ.

Ионжу 3×1016 Hz
Рентген
улагч -
туяа
цацраг 3×1019 Hz

0.01-10 нм
долгионы
урт
Рентген цацрагийн шинж чанар

Өнгөгүй
Үнэргүй
Амтгүй
Биед
мэдрэгдэхгүй
2. Рентген цацрагийн хэрэглээ

Уул уурхай

Хөдөө аж ахуй Эрчим хүч

Эрдэм
Гааль
шинжилгээ

эмнэлэг
3. Рентген цацрагийн үр ашиг

СРТ
шүдний ПЭТ

ангиографи Туяа
эмчилгээ

Компьютер Рентген Рентген

томографи цацраг зураг
4. Рентген цацрагийн хор
хөнөөл

• Ионжлогч буюу рентген цацраг амьд биетэй харилцан

үйлчилсэнээс бие организмд дараах өөрчлөлтүүд үүсч
болзошгүй.

Биологийн
Химийн урвал
эффект
 Биологийн эффект

детерминистик
Соматик:
Зөвхөн цацрагт
өртсөн биед үүснэ.
стохастик
Биологийн эффект

Цацрагт өртсөн бие

генетик болон түүний үр
удамд үүсэх эффект
Детерминистик эффект

• Цацрагийн өндөр тунгаас болж үүснэ.

• Тунгийн утга нэмэгдэхэд цацрагийн хордлого нэмэгддэг.
• Нүдний болор цайх, арьс улайх, цэврүү үүсэх, түлэгдэх, үс
унах, цусанд өөрчлөлт орох, бөөлжих г.м
Стохастик эффект

• Тунгийн босго утга байхгүй.

• Хор нөлөө илрэх хугацаа нь урт /нууц үе урт/
• Голдуу цөөн тооны эс гэмтэх ч хавдар, удамшлын
гаж нөлөө илэрнэ.
Эдийн цацрагт мэдрэг байдал

Маш мэдрэг:
Лимфийн эд,
Дунд ясны чөмөг,
мэдрэг: түрүү
Арьс,уушги булчирхай,
Бага мэдрэг: ,бөөр, элэг, өндгөвч,
нүдний дотоод
ТМС,булчин шүүрлийн
болор
Яс,мөгөөрс, булчирхай
холбогч эд
 Хүний бүх бие нэг удаа
шарагдах үед цацрагийн
нийт тунгаас хамаарч
дараах биологийн эффект
үүснэ.

0-0.25Гр харагдах өөрчлөлт гарахгүй

0.25-0.5 Гр – цусанд өөрчлөлт орно.
0.5-1 Гр - хөдөлмөрлөх чадвар алдагдана.
1-2 Гр – хөдөлмөрлөх чадвараа бүрмөсөн алдана.
2-4 Гр- үхэлд хүрч болно.
Гр-Грей- цацрагийн шингэсэн
тунгийн утга

Your Logo
 5. Рентген туяаны хамгаалалт
3-н алтан дүрэм

Рентген үүсгүүрээс үйлчлүүлэгч

Зайгаар болон цацрагтай ажиллагсад нь аль
болох хол зайд байх.

Хугацаагаар Рентген шинжилгээний хугацааг

хамгийн бага байлгах.

Тусгай зориулалтын цацрагийн

Хамгаалалтын хамгаалатын хувцас, хэрэгсэлээр
хувцас
хамгаалах.
хэрэгсэлээр.
Рентген туяаны хамгаалалтын
хувцас, хэрэгсэл

0.5 – 2.5 мЗв/ц

1- 5 мЗв/ц

2- 10 мЗв/ц
Хүүхдийн хамгаалалт
Жирэмсэн эхчүүдийн
хамгаалалт
Бусад хамгаалалтын
хэрэгслүүд
Бусад хамгаалалтын
хэрэгслүүд
Цацрагийн тунгийн
хязгаар

2.Цацрагт 1. 1 жилд 20мЗв-с ихгүй

өртөж тун байна.
болзошгүй
иргэд 2. 1 жилд 5 мЗв-с ихгүй
тун байна.
3. 1 жилд 1 мЗв-с ихгүй
тун байна.
1.
Цацрагтай 3. Хүн ам
ажиллагсад
Анхаарал тавьсан
та бүхэнд
баярлалаа.