Professional Documents
Culture Documents
191–209
DOI: http://dx.doi.org/10.15633/ps.2526
ks. Wojciech Zyzak1
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
1
Ks. prof. dr hab. Wojciech Zyzak, ur. 1969 w Żywcu. Od 1993 kapłan diecezji biel-
sko-żywieckiej. Od 2014 rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
Zainteresowania naukowe: duchowość laikatu, duchowość kapłańska, mistyka karmelitań-
ska, duchowość zmartwychwstańców. Najważniejsze publikacje: Zjednoczenie z Bogiem w życiu
Ojca Pio (Francesco Forgione). Studium na podstawie jego pism, Kraków 2000; Fundamentalna rola
wiary w życiu i pismach świętej Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein), Kraków 2005; Co mam
czynić, aby osiągnąć życie wieczne? Duchowość chrześcijańska na świeckiej drodze życia, Kraków
2008; Kapłaństwo prezbiterów. Studium nauczania Jana Pawła II, Kraków 2010. E-mail: wojciech.
zyzak@upjp2.edu.pl.
191
ks. Wojciech Zyzak
1. Wątki biograficzne
2
M. Zięba OP, Jestem z wami. Kompendium twórczości i nauczania Karola Wojtyły – Jana
Pawła II, Kraków 2010, s. 248.
192
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
2. Wspólnota myślenia
3
Por. R. Skrzypczak, Edyta Stein jest perłą, „Gość Niedzielny” 32 (2017), http://gosc.pl/
doc/4093306.Edyta-Stein-jest-perla (10.08.2017); A. Półtawski, Realizm fenomenologii. Husserl-
Ingarden-Stein-Wojtyła, Toruń 2000, s. 285.
4
Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, „Kwartalnik
Filozoficzny” 4 (2005), s. 74.
193
ks. Wojciech Zyzak
5
Por. A. Półtawski, Realizm fenomenologii. Husserl–Ingarden–Stein–Wojtyła, Toruń 2000,
s. 284n.
6
Por. A. Półtawski, Realizm fenomenologii…, dz. cyt., s. 285n.
7
Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, „Kwartalnik
Filozoficzny” 4 (2005), s. 64n.
194
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
8
Por. M. Olejniczak, Wolność miłości. Ontologia osoby ludzkiej w koncepcjach Edyty Stein
i Karola Wojtyły, Tarnów 2010, s. 254.
9
Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt., s. 67.
10 A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt., s. 67.
11 Por. A. Półtawski, Realizm fenomenologii…, dz. cyt., s. 291; A. Półtawski, Personalizm
fenomenologiczny: Edith Stein i Karol Wojtyła, „Kwartalnik Filozoficzny” 1 (1995), s. 44n. Z tą
195
ks. Wojciech Zyzak
tezą polemizuje A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt.,
s. 70.
12 Por. M. Olejniczak, Wolność miłości. Ontologia osoby ludzkiej w koncepcjach Edyty Stein
i Karola Wojtyły, Tarnów 2010, s. 255.
13 Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt., s. 63.
14 Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt., s. 69.
15 Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt., s. 74.
16 Por. A. Półtawski, Realizm fenomenologii…, dz. cyt., s. 290.
17 Por. A. Grzegorczyk, Wpływ myśli Edyty Stein na filozofię XXI wieku, w: Bóg i Auschwitz,
red. M. Deselaers, Kraków 2007, s. 35–48.
18 Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt., s. 88.
196
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
Wojtyły dochodzi się do teorii, w której ogląd intelektualny łączy się
z poznaniem praktycznym, ze zrozumieniem działania i życia świado-
mego. Uteoretyczniona praxis pozwala na wniknięcie w rzeczywistość
realnie istniejącą. Poznanie osoby przez czyn jest złączeniem aspektu
bytowo-podmiotowego, ontologiczno-epistemologicznego; złączeniem
filozofii bytu i świadomości. Jednak, co najważniejsze, personalizm oboj-
ga filozofów odrzuca relatywizację prawdy i pozwala zadać najbardziej
fundamentalne pytania o człowieka19.
19 Por. A. Grzegorczyk, Poznanie metaracjonalne Edyty Stein i Karola Wojtyły, dz. cyt., s. 68.
20 K. Wojtyła, Odezwa ks. Metropolity w XX rocznicę wyzwolenia obozu oświęcimskiego
(27 I 1945 – 27 I 1964), „Notificationes e Curia Metropolitana Cracoviensi” 5 (1965), s. 112.
21 K. Wojtyła, Przemówienie w Radio Watykańskim 18 II 1965 r. w związku z 20-leciem oswobo-
dzenia obozu oświęcimskiego, w: Karol Wojtyła – Jan Paweł II, Patron naszych trudnych czasów,
wybór i red. R. Deyna, Niepokalanów 1991, s. 13.
197
ks. Wojciech Zyzak
22 K. Wojtyła, Homilia ks. Kard. Karola Wojtyły wygłoszona 24 IX 1978 r. w katedrze w Monachium
(Bawaria) na zakończenie wizyty delegacji Episkopatu polskiego w RFN, w: Karol Wojtyła – Jan
Paweł II, Patron naszych trudnych czasów, dz. cyt., s. 143.
23 Kalendarium życia Karola Wojtyły, red. A. Boniecki, Kraków 2000, s. 253n.
24 Por. Giovanni Paolo II, Al campo di concentramento di Brzezinka, 07.06.1979,
w: Insegnamenti 1979 II, Vaticano 1988, s. 1483.
198
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
25 Por. Giovanni Paolo II, Angelus Domini, 18. 10.1998, w: Insegnamenti 1998 XXI/2,
Vaticano 2000, s. 768.
26 Giovanni Paolo II, Lettera enciclica Fides et ratio, 59, 14.09.1998, w: Insegnamenti 1998
XXI/2, Vaticano 2000, s. 332.
199
ks. Wojciech Zyzak
200
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
201
ks. Wojciech Zyzak
33 Por. Giovanni Paolo II, Omelia durante la solenne concelebrazione nello stadio di Köln-
Müngersdorf, 01.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 1485–1493.
34 Por. Giovanni Paolo II, Ai membri del Consiglio Centrale degli Ebrei incontrati nella residenza
dell’arcivescovo di Colonia, 01.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 1497n.
35 Por. Giovanni Paolo II, Münster: Incontro con la popolazione nella Schlossplatz, 01.05.1987,
w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 1501.
36 Por. Giovanni Paolo II, Speyer: L’omelia durante la concelebrazione davanti alla cattedrale,
04.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 1601.
37 Por. Giovanni Paolo II, Udienza generale, 06.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano
1988, s. 1613.
38 Por. Giovanni Paolo II, Varsavia: L’incontro con le suore di clausura nella cattedrale di San
Giovanni Battista, 08.06.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 2034.
39 Por. Giovanni Paolo II, All’unione superiore maggiori d’Italia, 09.04.1988, w: Insegnamenti
1988 X/1, Vaticano 1988, s. 840.
40 Por. Giovanni Paolo II, Lettera apostolica nel IV centenario della morte di S. Giovanni della
Croce „Maestro en la Fe”, 20, 14.12.1990, w: Insegnamenti 1990 XIII/2, Vaticano 1992, s. 1638;
Giovanni Paolo II, Lettera alle carmelitane scalze in occasione dell’approvazione dei loro codici fon-
damentali, 01.10.1991, w: Insegnamenti 1991 XIV/2, Vaticano 1993, s. 704.
202
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
rozważań na Anioł Pański 1995 roku jako o kobiecie, której życie, nawró-
cenie, miłość bliźniego i męczeństwo służą sprawie pokoju41.
41 Por. Giovanni Paolo II, Angelus Domini, 26.02.1995, w: Insegnamenti 1995 XVIII/1,
Vaticano 1997, s. 433n.
42 Por. Giovanni Paolo II, L’omelia durante il rito di santificazione di Teresa Benedetta della
Croce (Edith Stein), 11.10.1998, w: Insegnamenti 1998 XXI/2, Vaticano 2000, s. 713–718.
203
ks. Wojciech Zyzak
43 Por. Giovanni Paolo II, Angelus Domini, 11.10.1998, w: Insegnamenti 1998 XXI/2,
Vaticano 2000, s. 719–721.
44 Por. Giovanni Paolo II, Udienza generale, 14.10.1998, w: Insegnamenti 1998 XXI/2,
Vaticano 2000, s. 736; Giovanni Paolo II, Udienza generale, 09.08.2000, w: Insegnamenti 2000
XXIII/2, Vaticano 2002, s. 143.
45 Por. Giovanni Paolo II, L’omelia durante la concelebrazione al Parkstadion di Gelsenkirchen,
02.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 1544; Giovanni Paolo II, München:
L’omelia durante la concelebrazione nell’ Olympiastadion, 03.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2,
Vaticano 1988, s. 1555; Giovanni Paolo II, Augsburg: L’omelia durante la Santa Messa nella catte-
drale, 03.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 1569; Giovanni Paolo II, La con-
segna ai fedeli della Germania Federale a Spira, 04.05.1987, w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano
1988, s. 1604n; Giovanni Paolo II, Telegrammi ai capi di stato dei paesi sorvolati, 04.05.1987,
w: Insegnamenti 1987 X/2, Vaticano 1988, s. 1607; Giovanni Paolo II, Udienza generale,
06.05.1987, dz. cyt., s. 1619n; Giovanni Paolo II, Ai cardinali e ai prelati della Curia Romana ri-
cevuti per la presentazione degli auguri natalizi, 22.12.1987, w: Insegnamenti 1987 X/3, Vaticano
1988, s. 1488; Giovanni Paolo II, Mauthausen: Incontro con alcuni superstiti nell’ex campo di con-
centramento, 24.06.1988, w: Insegnamenti 1988 XI/2, Vaticano 1989, s. 2145; Giovanni Paolo II,
Innsbruck: Omelia della celebrazione eucaristica nel Bergisel Stadion, 27.06.1988, w: Insegnamenti
1988 XI/2, Vaticano 1989, s. 2221; Giovanni Paolo II, Paderborn: L’omelia durante la concelebra-
zione eucaristica sulla spianata dell’aeroporto di Sienne, 22.06.1996, w: Insegnamenti 1996 XIX/1,
Vaticano 1998, s. 1554; Giovanni Paolo II, Paderborn: Il discorso nella cattedrale durante la cele-
brazione ecumenica della parola, 22.06.1996, w: Insegnamenti 1996 XIX/1, Vaticano 1998, s. 1569;
Giovanni Paolo II, Udienza generale, 26.06.1996, w: Insegnamenti 1996 XIX/1, Vaticano 1998,
s. 1619; Giovanni Paolo II, A conclusione del concerto organizzato nell’aula Paulo VI in occasio-
ne della canonizzazione di santa Teresa Benedetta della Croce, 11.10.1998, w: Insegnamenti 1998
XXI/2, Vaticano 2000, s. 722n; Giovanni Paolo II, Udienza generale, 14.10.1998, dz. cyt., s. 735;
Giovanni Paolo II, Ai cardinali, alla famiglia pontificia, alla curia e alla prelatura roman adurante
la presentazione degli auguri natalizi, 22.12.1998, w: Insegnamenti 1998 XXI/2, Vaticano 2000,
s. 1329; Giovanni Paolo II, L’omelia per la celebrazione della solennità di Maria Santissima Madre
di Dio e della XXXII Giornata Mondiale della Pace, 1.1.1999, w: Insegnamenti 1999 XXII/1, Vaticano
2002, s. 2.
204
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
7. Patronka Europy
46
Por. Giovanni Paolo II, Angelus Domini, 26.02.1995, dz. cyt., s. 434.
205
ks. Wojciech Zyzak
Zakończenie
206
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
207
ks. Wojciech Zyzak
Summary
Autor stara się porównać życie i twórczość Edyty Stein i Karola Wojtyły, oraz
ukazać jej postać w nauczaniu Jana Pawła II. Najpierw chodzi o aspekt biograficzny.
Następnie zostaje porównane podejście do badań filozoficznych. Wreszcie artykuł
ukazuje nauczanie papieża na temat Edyty Stein jako filozofa, męczennicy, mistyczki
i wzoru dla kobiet. Następuje to przy okazji jej beatyfikacji, kanonizacji i ogłoszenia
jej patronką Europy.
Słowa kluczowe: Edyta Stein, Karol Wojtyła, filozofia chrześcijańska
Edith Stein – Teresa Benedicta of the Cross in the Life and Works
of Karol Wojtyła – John Paul II
The author compares the life and the works of Edith Stein and Karol Wojtyła,
and shows her in the teaching of John Paul II. The first part deals with biographical
aspects. After this philosophical researches are compared. Finally the article
presents the pope’s teachings about Edith Stein as a philosopher, martyr, mystic and
good example for women. This teaching took place on the occasion of beatification,
canonization and the declaration of Edith Stein as patron of Europe.
Keywords: Edith Stein, Karol Wojtyła, Christian philosophy
Bibliografia
208
Edyta Stein – Teresa Benedykta od Krzyża w życiu i pismach Karola Wojtyły…
209