PW Wydział BMiP

Zakład Inżynierii Sprawozdanie

systemów
Obróbka skrawaniem Temat: Geometria wiertła krętego
i obrabiarki Ćwiczenie nr 2
LABORATIORIUM
Zespół Ocena:
Data:
wykonawczy: Grupa „E”
14. 03.2005

1. Charakterystyczne części wiertła krętego

Budowa wiertła krętego: A – część robocza; B – część chwytowa; C – część łącząca; A1 –

część skrawająca; A2 – część prowadząca; B1 – część stożkowa; B2 – płetwa; 1 –
wierzchołek; 2 – naroże; 3 – pow. przyłożenia; 4 – krawędzie główne; 5 – krawędź
poprzeczna (ścin); 6 – rowek wiórowy; 7 – pow. boczna; 8 – łysinka prowadząca; 9 – pow.
natarcia; 10 – rdzeń.

W wiertle tym chwyt może być stożkowy z płetwą (w wiertłach o średnicy powyżej
10mm) oraz walcowy z płetwą lub bez (w wiertłach poniżej 10mm). Część robocza wiertła
ma nacięte na obwodzie dwa przeciwległe rowki śrubowe do pomieszczenia i odprowadzania
wiórów z wierconego otworu. Dwie łysinki w kształcie wąskich pasków, położone wzdłuż
rowków, służą do prawidłowego prowadzenia wiertła w otworze. Tarcie o ścianki otworu
występuje tylko na powierzchni łysinek prowadzących. Aby jeszcze bardziej zmniejszyć
tarcie o ścianki otworu, część robocza wiertła jest lekko stożkowa, zbieżna w kierunku
chwytu.

2. Geometria wiertła w układzie narzędzia

1
Zbyt duże wartości ułatwiają odprowadzanie wiórów, jednocześnie jednak powodują
osłabienie ostrza, szczególnie na obwodzie wiertła. Wartości kątów pochylenia linii śrubowej
rowków λ , są zależne od średnicy wiertła i materiału obrabianego. Najczęściej spotykane
wartości wynoszą 19÷ 300, mniejsze odpowiadają małym średnicom wiertła (poniżej 1 mm).
Przy obróbce aluminium kąty λ = 35÷ 450, a przy obróbce mosiądzu i brązu λ =8÷ 12°.
Kierunek linii śrubowej rowka jest zazwyczaj prawy (wiertła prawotnące). Kierunek lewy
stosowany jest niekiedy w wiertłach lewotnących, przeznaczonych do pracy na automatach
tokarskich. Kąt natarcia boczny γ f wyznaczony w płaszczyźnie bocznej Pf jest identyczny z
kątem wyznaczonym w przekroju walcowym i odpowiada jednocześnie kątowi pochylenia
linii śrubowej rowka wiórowego w rozpatrywanym punkcie M krawędzi ostrza: tgγ f =π DS.
gdzie: D - średnica wiertła odpowiadająca rozpatrywanemu punktowi krawędzi, S - skok linii
śrubowej rowka wiórowego. Ponieważ przy stałym skoku linii śrubowej: tgλ =π Dw/S
zależność można sprowadzić do postaci: tgγ f=(D/Dw)tgλ . Jak wynika z wyprowadzonej
zależności, kąt natarcia jest zmienny wzdłuż krawędzi ostrza, największą wartość ma na
obwodzie, a najmniejszą w punktach krawędzi położonych najbliżej osi wiertła. Kąty natarcia
ostrza ścina γ n1 i γ n2, określone w płaszczyźnie normalnej do poprzecznej krawędzi ostrza,

2
mają wartości ujemne, co niekorzystnie wpływa na warunki pracy ścina, który nie skrawa, a
wgniata się w materiał obrabiany.

3. Bicie promieniowe

Bicie promieniowe wiertła określa się na łysinkach, w pobliżu naroży ostrzy. Bazą
pomiarową jest część chwytowa wiertła. Jeśli wiertło posiada uchwyt stożkowy mocuje się je
w przyrządzie z obrotowym gniazdem stożkowym. Jeśli wiertło zakończone jest uchwytem
walcowym bazuje się je w pryzmie z oporem uniemożliwiającym przesunięcie osiowe
narzędzia.

4. Pomiar wiertła na mikroskopie warsztatowym

Do pomiarów kątów przystawiania wiertło mocuje się po ustawieniu głównych krawędzi

skrawających poziomo.
Następnie wprowadza się część skrawającą wiertła w pole widzenia mikroskopu i dokonuje
pomiaru kąta χ NI jednej krawędzi za pomocą siatki goniometrycznej okularu. Obraca się
wiertło o 180 o wokół sowjej osi, mocuje ponownie i mierzy kąt χ NII drugiej krawędzi.
Ustawienie wiertła w polu widzenia mikroskopu oraz sposób pomiaru kątów α fW i γ fW.
Wiertło ustawia się tak, by jego oś pokryła się z linią poziomą siatki goniometrycznej
okularu, ustawionej na zero. Wywołuje się ostry obraz łusinki wiertła i następnie obraca się
wiertło wokół osi tak, aby naroże W znalazło się na linii poziomej siatki. Po zamocowaniu
dokonuje się pomiaru kątów.
Pomiar kątów pochylenia ścina przeprowadza się przy wykorzystaniu zwierciadła
pochylonego pod kątem 45 o. Zwierciadło to umożliwia obserwację w polu widzenia
mikroskopu czoła części skrawającej wiertła, zamocowanego w położeniu poziomym.
Mierzony kąt zawarty jest między widokiem ścina i widokiem głównej krawędzi skrawającej.
Mierzy się przy pomocy siatki goniometrycznej okularu.

5. Przebieg ćwiczenia i wyniki:

- długość całkowita L – 249 mm

- długość części roboczej L1 – 162,66 mm
- długość części chwytowej – 58,7 mm
- średnica rdzenia dl – 3,38 mm
- bicie promieniowe – 0,09 mm
- kąt wierzchołkowy 58°15’
- średnica na łysince – 23 mm
- średnica bez łysinki – 21 mm
- kąt pochylenia ścinu τ - 45°22’