Spis treści

Andrzej Serafin, Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V

Psychē. Dzieje pojęcia

D o c i e k a n i a o d u s z y, u m y ś l e i d u c h u
od Homera do Hume’a
Podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Rozdział 1. Pojęcie siły życiowej w starohebrajskim

i w grece homeryckiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
1. Starotestamentowe wyobrażenie o życiu i tchnieniu . . . . . . . . 9
2. Wyobrażenia o życiu i oddechu w homeryckiej grece . . . . 27
3. Dusza presokratyczna jako coś na kształt własności . . . . . . 45
Rozdział 2. Platon, Arystoteles i myśl hellenistyczna . . . . . . . . . . 67
1. Dusza dwojaka i trojaka w opisie Platona . . . . . . . . . . . . . . . 67
2. Arystoteles o duszy jako formie i ciele jako materii . . . . . . 97
3. Stoicy, Epikur i Lukrecjusz o duchu materialnym . . . . . . . 126
Rozdział 3. Od Nowego Testamentu do świętego Augustyna . . . 155
1. Nowy Testament a nowa wizja świętego Pawła . . . . . . . . . 155
2. Doktryny neoplatońskie i Jednia Umysł-Dusza . . . . . . . . . 188
3. Greccy i łacińscy ojcowie Kościoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
4. Chrześcijańsko-platońska synteza Augustyna . . . . . . . . . . 251

711
Psychē Dzieje pojęcia

Rozdział 4. Średniowieczny świat idei islamu

i chrześcijaństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
1. Koncepcje islamskie. Al-Farabi, Awicenna i Awerroes . . . 283
2. Podsumowanie teologiczne. Albert Wielki
i Tomasz z Akwinu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
3. Dusza w służbie miłości u Dantego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
Rozdział 5. Renesansowy platonizm, hermetyzm
i inne heterodoksje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
1. Centralna pozycja i godność istoty ludzkiej . . . . . . . . . . . . 357
2. Ponowne odkrycie Platona, Plotyna i hermetyzmu . . . . . . 380
3. Magia i okultyzm w służbie nauki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
Rozdział 6. Umysł i dusza w angielszczyźnie – od Chaucera
do Szekspira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
1. Rozmaite sensy „duszy” od 1200 do 1500 roku . . . . . . . . 427
2. Rozmaite sensy terminu „umysł” – od 1200
do 1500 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
3. Naturalny kształt „duszy” i „umysłu” u Szekspira . . . . . . 464
Rozdział 7. Triumf racjonalistycznej koncepcji umysłu
i intelektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499
1. Kartezjusz: umysł jako rzecz – prosta, niematerialna
i myśląca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499
2. Spinoza: umysł jako wyobrażenie ciała o samym sobie . . . 521
3. Leibniz: dusza jako nieskończenie mały niecielesny
automat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
Rozdział 8. Empiryści jako rzecznicy zdolności materii
do myślenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
1. Pierwsze próby mechanistycznego opisu materii w ruchu . . . 559
2. Locke, Berkeley i Hume za i przeciw tezie
materialistycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
3. Przeglądowe podsumowanie i wnioski ogólne . . . . . . . . . . 620

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641
Indeks osobowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 699