Klucz do sprawdzianu z antyku
Nr
zadani Odpowiedź wersja A
a
1. U podstaw kultury europejskiej legły
cywilizacje położone na Bliskim
Wschodzie i w basenie Morza
Śródziemnego. Przełomem w rozwoju
ludzkości, wyznaczającym początki epoki
starożytnej, było wynalezienie pisma.
Umożliwiło ono utrwalanie myśli oraz
przekazywanie ich w czasie i przestrzeni.
Za datę końcową epoki przyjmuje się rok
476, w którym nastąpił upadek cesarstwa
zachodniorzymskiego. Dwie kultury
szczególnie ważne dla europejskiego
dziedzictwa to kultura Grecji i Rzymu.
Obie noszą wspólną nazwę starożytności
klasycznej lub antyku.
2. epikurejczycy – przyjemnością jest już
sam brak cierpienia
cynicy – najważniejsze w życiu jest
uwolnienie się od konwenansów
sceptycy – wszystkie sądy są względne
i możliwe do zakwestionowania
stoicy – każda prawda jest subiektywna
sofiści – w życiu należy się kierować
niezmąconym rozumem
3. umiar, prostota, harmonia, jasność,
zachowanie proporcji
4. a) nierozwiązywalny konflikt między
równorzędnymi racjami, wymagający od
bohatera dokonania wyboru
b) ludzka pycha wynikająca
z przeświadczenia, że można oszukać
los/bogów
c) oczyszczenie widza tragedii antycznej
z uczuć litości i trwogi
d) część tragedii antycznej, podczas której
występowali na scenie aktorzy
5. cechami eposu nie są: tematyka fantasy,
brak inwokacji, oszczędność epitetów
6. Ikar – archetyp marzyciela; Narcyz –
archetyp miłości własnej;
Syzyf – archetyp ciężkiej, bezowocnej
pracy
Odpowiedź wersja B
Europejska cywilizacja antyczna czerpała
z dorobku starszych kultur Bliskiego
Wschodu i basenu Morza Śródziemnego:
kultury sumeryjskiej, egipskiej,
babilońskiej i fenickiej. Pierwsze miasta
i państwa zakładano tam, gdzie były ku
temu sprzyjające warunki geograficzne,
zwykle nad wielkimi rzekami, np.
Tygrysem, Eufratem czy Nilem. Istotnym
czynnikiem rozwoju pierwszych
społeczeństw była religia. Dominował
politeizm, zaś pierwszą cywilizację opartą
na wierze w jednego boga, czyli
monoteizmie, stworzył Izrael.
sceptycy – wszystkie sądy są względne
i możliwe do zakwestionowania
stoicy – każda prawda jest subiektywna
epikurejczycy – przyjemnością jest już sam
brak cierpienia
cynicy – najważniejsze w życiu jest
uwolnienie się od konwenansów
sofiści – w życiu należy się kierować
niezmąconym rozumem
prolog, parodos, stasimon, epejsodion,
exodos
a) pieśń wykonywana przez chór mężczyzn
przebranych za satyrów podczas Dionizji
b) „bóg z maszyny”, określenie
pochodzące od stosowanego w antycznym
teatrze efektu specjalnego, który polegał na
niespodziewanym ukazaniu się na scenie
bohatera lub boga – z czasem: zbyt łatwe,
nielogiczne rozwiązanie intrygi w sztuce
wynikające z nagłego zwrotu akcji,
ingerencji sił zewnętrznych itp.
c) wina tragiczna, nieświadome
popełnienie zbrodni przez bohatera
tragicznego
d) bezsilność człowieka wobec
przeznaczenia, podporządkowanie
ludzkiego losu siłom wyższym
cechami eposu nie są: jedna płaszczyzna
fabularna: świat ludzi, brak opisów, czas
teraźniejszy
Orfeusz – archetyp miłości silniejszej niż
śmierć, a także artysty, poety;
Prometeusz – archetyp miłości do ludzi,
samopoświęcenia; Demeter – archetyp

7. wpisane: Chaos, Uranos i Gaja, Kronos
i Reja
8. Tyrtajos: poezja apelu, zagrzewająca do
boju, głosząca pochwałę patriotyzmu,
nawołująca do obrony ojczyzny; Safona:
poezja wyznania, mówiąca o uczuciach,
głównie o miłości i rozterkach z nią
związanych, kunsztowna; Horacy: sławę
przyniosły mu głównie ody (pieśni)
o różnorodnej tematyce: biesiadnej,
miłosnej, moralizatorskiej, religijnej,
w których zawarł swoją filozofię opartą na
idei stoicyzmu i epikureizmu
9. A. Homer Iliada
B. Tyrtajos Liryki
C. Safona Liryki
D. Homer Odyseja
E. Horacy Wybudowałem pomnik
10. a) nastrój beztroski, radości, zabawy
b) Życie jest piękne, dlatego należy
korzystać z jego uroków, do których
należy przede wszystkim wino, poezja i
miłość.
c) krótki wiersz o charakterze
żartobliwym,
utrzymany w lekkim, radosnym nastroju
11. A. – P, B. – F, C. – F, D. – P
12. a) Martius, Majus
b) Nazwa marzec pochodzi od rzymskiego
boga wojny Marsa. Ta pora roku, gdy
kończyła się zima i pędzono bydła na
pastwiska, była najdogodniejsza, by
zacząć łupieżcze wyprawy wojenne.
c) Maj jest starszy (maior) od czerwca
(Junius).
d) koncepcje pochodzenia nazwy maj: od
maior (maj jest starszy od czerwca), od
czczonego w Italii bożka Majusa, od
bogini Maja – matki Merkurego
e) W maju 305 r. abdykował cesarz
Dioklecjan, 11 maja 330 r. powstał
Konstantynopol (wcześniej: Bizancjum).
f) Nowy rok w starożytnym Rzymie
zaczynał się na początku marca, gdy
przyroda budziła się do życia.
miłości matczynej
wpisane: Chaos, Uranos i Gaja, Kronos
i Reja
Safona: poezja wyznania, mówiąca
o uczuciach, głównie o miłości i rozterkach
z nią związanych, kunsztowna; Tyrtajos:
poezja apelu, zagrzewająca do boju,
głosząca pochwałę patriotyzmu,
nawołująca do obrony ojczyzny; Horacy:
sławę przyniosły mu głównie ody (pieśni)
o różnorodnej tematyce: biesiadnej,
miłosnej, moralizatorskiej, religijnej,
w których zawarł swoją filozofię opartą na
idei stoicyzmu i epikureizmu
A. Tyrtajos Liryki
B. Homer Odyseja
C. Safona Liryki
D. Horacy Wybudowałem pomnik
E. Homer Iliada
a) nastrój beztroski, radości, zabawy
b) Życie jest piękne, ale krótkie (wzmianka
o grobie), dlatego należy korzystać z jego
uroków, do których należy przede
wszystkim wino i poezja. Te dwa
prawdziwe skarby ludzkości pomagają
zapomnieć o codziennych trudach i dają
poczucie absolutnego szczęścia.
c) krótki wiersza o charakterze
żartobliwym, utrzymany w lekkim,
radosnym nastroju
A. – P, B. – F, C. – F, D. – P
a) Według poety greckiego palenie ognisk
na cześć Hestii było darem od Zeusa, jaki
dostała bogini w nagrodę za to, że nie
wyszła za mąż.
b) Nie istniały żadne mity, których Hestia
byłaby główną bohaterką, w żadnej z
legend nie odegrała szczególnej roli.
c) Hestia po grecku oznacza ‘ognisko’.
d) Hestia opiekowała się tym, co
niematerialne, ale bardzo ważne: światłem,
ciepłem domowego ogniska,
bezpieczeństwem, rodziną.
e) Hestię i Westę łączył wspólny dla ludów
praindoeuropejskich kult ognia. W
świątyni Westy w starożytnym Rzymie na
Forum Romanum płonął wieczny ogień,
którego pilnowały westalki – dziewice jak
Hestia. Tak jak grecka bogini Westa była
bardziej symbolem niż konkretną postacią.
f) Ludy indoeuropejskie łączył kult ognia
i ogniska domowego, dodatkowo słowo
ogień wywodziło się z jednego pnia
językowego.
13. temat: Pożegnanie się skazanego na śmierć
Sokratesa z obywatelami Aten.
cele: Sokrates wyjaśnia, dlaczego nie
bronił się przed swymi oskarżycielami za
wszelką cenę i wskazuje, że jego oprawcy
doczekają się kary w przyszłości za
niesprawiedliwość, jaką popełnili
względem filozofa.
argument rzeczowy: Tak jak kara dotyka
teraz Sokratesa, tak z czasem dosięgnie
jego oprawców.
argument logiczny: Postawa Sokratesa
w trakcie procesu, pełna godności
i odrzucająca niegodne zachowania, jest
konsekwencją jego całego życia.
argument emocjonalny: Sokrates uprzedza,
że nie będzie płakał ani błagał o litość.
środki retoryczne: wyliczenia, apostrofa
do słuchaczy
14. A. Wenus z Milo
B. Partenon w Atenach
C. Koloseum
15. subiektywne wypowiedzi uczniów
temat: Istota bycia mądrym.
cele: Sokrates wyjaśnia, na czym polega
prawdziwa
mądrość. Na przykładzie polityka
pokazuje, że najbardziej zgubne jest
uważanie samego siebie za mądrego.
Pierwszym bowiem krokiem do mądrości
jest uznanie swojej niewiedzy, głupotą zaś
trwanie
w przeświadczeniu, że się coś wie.
argument rzeczowy: Sokrates wybiera na
swojego rozmówcę osobę, która w opinii
większości jest mądra.
argument logiczny: Filozof twierdzi, że jak
czegoś nie wie, to nie tkwi w przekonaniu,
że coś wie.
argument emocjonalny: Gdy Sokrates
próbował udowodnić politykowi jego
niewiedzę, ten go znienawidził (jak i wielu
innych ludzi). Nikt nie lubi, aby mu
wykazywać jego ignorancję – jest to
normalna reakcja, której Sokrates jest
świadomy.
środki retoryczne: wykrzyknienie,
powtórzenie
A. Nike z Samotraki
B. waza grecka czarnofigurowa
C. Grupa Laokoona
subiektywne wypowiedzi uczniów
Autor: Agnieszka Wojciechowska