You are on page 1of 24

październik 2010

(numer 8/ 2010)

PRAKTYKA
PRAWA
GOSPODARCZEGO

Spis treści:
Res in Commercio jest miesięcznikiem
wydawanym przez Kancelarię Tomczak
i Partnerzy. Czasopismo - Biuletyn
Informacyjny - powstało w 2002 roku Nowy wymiar refundacji 6
jako wewnętrzny informator monitoru- Joanna Ostojska
jący zmiany prawa gospodarczego
w Polsce. Następnie przekształciliśmy Odwrócone role 8
Biuletyn w wydawnictwo adresowa- Katarzyna Bielat, Michał Tomczak
ne przede wszystkim do Klientów
Kancelarii, nadając mu dojrzałą formę Bez ochrony 11
graficzną. Z początkiem 2010 roku Kan- Katarzyna Kryla
celaria zdecydowała o wydawaniu mie-
sięcznika, którego treścią są poglądy Infiltracja 13
prawników Kancelarii powstałe na tle Paweł Barański
prowadzonych spraw.
• Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi (część ósma) 16
Pomimo najściślej praktycznego nastawie- Katarzyna Bielat, Inga Dołowy, Wioletta Januszczyk,
nia teksty zamieszczone w Res in Commercio Dominika Latawiec, Marta Mianowska, Jakub Salwa, Michał Tomczak
nie są opiniami prawnymi, które mogłyby
być zastosowane wprost i bez dodatkowej Streszczenia tekstów 23
weryfikacji stanu faktycznego, zaś poglądy
wyrażane na łamach miesięcznika stanowią Summary 24
jedynie stanowisko ich autorów.
N O T I T I A
WIADOMOŚCI

zbycie wszystkich udziałów w spółce celowej zmianę nazwy spółdzielczego prawa


(Prawo handlowe) na rzecz podmiotu, które chce nabyć znaczny własnościowego na spółdzielcze prawo.
pakiet akcji spółki publicznej. W ten sposób Wraz z wejściem w życie ustawy osoby
dochodzi do pośredniego nabycia znaczne- posiadające spółdzielcze prawo staną się
Zmiany w ustawie go pakietu akcji, w wyniku którego powstaje właścicielami mieszkań. Nie będą przy tym
o ofercie publicznej obowiązek ogłoszenia wezwania następ- musiały podpisywać aktu notarialnego, aby
czego na akcje stanowiące zaledwie 0,1 % przekształcić swoje prawo w pełną własność.
Na początku września tego roku Minister- ogólnej liczby głosów. Oznacza to, że zapisy Wystarczające będzie złożenie w sądzie wie-
stwo Finansów przygotowało projekt założeń złożone przez pozostałych akcjonariuszy czystoksięgowym wniosku o założenie księgi
do projektu zmiany ustawy o ofercie publicz- w odpowiedzi na wezwanie, objęte są dla lokalu.
nej i warunkach wprowadzania instrumentów znaczną redukcją. Uregulowana ma zostać również kwestia
finansowych do zorganizowanego systemu W związku z tym, nowelizacja przewiduje, stanu prawnego gruntu pod budynkiem.
obrotu oraz o spółkach publicznych. że wezwania obowiązkowe będą mogły Wiele osiedli znajduje się na terenach, do
Celem wprowadzenia zmian w istniejącej być ogłaszane tylko na wszystkie pozostałe których spółdzielnie mieszkaniowe nie mają
ustawie jest zapewnienie pełniejszej ochro- akcje spółki publicznej i będzie to dotyczyło tytułu prawnego. Zgodnie z projektem, po
ny akcjonariuszom mniejszościowych spółek sytuacji, w której dojdzie do przekroczenia roku od wejścia w życie nowej ustawy, spół-
publicznych. 33 1/3 % ogólnej liczby głosów w spółce dzielnie będą mogły uzyskać z mocy prawa
Główne zmiany polegają na wprowadzeniu publicznej. Obowiązek ogłoszenia wezwa- tytuł własności tych gruntów, o ile wystąpią
odmiennych uregulowań w zakresie instytucji nia, w przypadku przekroczenia 33 1/3 % do sądu o wydanie postanowienia o zasie-
wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub ogólnej liczby głosów, ciążyć będzie na ak- dzeniu. Roczny termin został przewidziany
zamianę akcji spółek publicznych. cjonariuszu lub podmiocie, który pośrednio w celu ochrony praw obecnych właścicieli.
Obecna regulacja przewiduje obowiązek nabędzie akcje. Będzie on zobowiązany do Uzyskają oni czas na dochodzenie swych
ogłoszenia wezwania na wszystkie pozosta- ogłoszenia wezwania w terminie 3 miesięcy praw. Jeżeli nie zrobią tego w ciągu roku,
łe akcje spółki publicznej, gdy nabycie akcji od przekroczenia progu 33 1/3% ogólnej grunty będą mogły stać się własnością
przyczyni się do przekroczenia 66% ogólnej liczby głosów, chyba że w tym terminie spółdzielni.
liczby głosów w spółce publicznej, a także jego udział w ogólnej liczbie głosów uległby Projekt zakłada również wzmocnienie
w innych, enumeratywnie wymienionych zmniejszeniu do nie więcej niż 33 1/3 % lokatorskiego prawa do lokalu. Miałoby
przypadkach, po przekroczeniu 66% ogólnej ogólnej liczby głosów. ono się stać ograniczonym prawem rzeczo-
liczby głosów. Z aktualnego zapisu w usta- A zatem według nowelizacji, progiem prze- wym, dzięki czemu lokale można by było
wie wynika zatem, że przejęcie kontroli nad jęcia kontroli nad spółką, będzie już 33 1/3 dziedziczyć, sprzedawać oraz prowadzić
spółką utożsamiane jest przez ustawodawcę % ogólnej liczby głosów. Przekroczenie tego z nich egzekucję. Wyjątkiem miałyby być
z nabyciem akcji powodującym przekrocze- progu zobowiązywać będzie do obowiązku jedynie mieszkania wybudowane ze środ-
nie progu 66% ogólnej liczby głosów. ogłoszenia wezwania na wszystkie pozostałe ków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego.
Ustawa w obecnym kształcie przewiduje akcje tej spółki. To zaś będzie uniemożliwiało W projekcie przewidziano ponadto związa-
także obowiązek ogłoszenia wezwania, stosowanie tzw. „cichego” przejęcia kontroli nie członkostwa w spółdzielni mieszkaniowej
w przypadku, gdy nabycie akcji spowoduje nad spółkami publicznymi. z prawem do lokalu, co bez wątpienia będzie
przekroczenie progu 33% ogólnej liczby Zmiany wykazane powyżej będą miały sprzyjać uporządkowaniu spraw własnościo-
głosów w spółce publicznej lub w innych, przyczynić się do zwiększenia przejrzystości wych.
enumeratywnie wyliczonych przypadkach, regulacji w zakresie przejmowania spółek pu- Zmianie mają ulec także zasady zarządzania
po przekroczeniu progu 33% w spółce. blicznych oraz zwiększenia zakresu ochrony spółdzielniami. Projekt zakłada wprowadze-
W tym jednak przypadku, istnieje obowiązek uczestników polskiego rynku kapitałowego. nie możliwości państwowego nadzoru nad
ogłoszenia wezwania do zapisywania się na Zmiany mają na celu także wprowadzenie działalnością rad i zarządów spółdzielni
sprzedaż lub zamianę akcji w liczbie, która uregulowań podobnych do obowiązujących oraz niezależnego zewnętrznego audytu
spowoduje osiągnięcie 66% w spółce albo w krajach Unii Europejskiej. prowadzonego przez licencjonowanych
obowiązek zbycia akcji w liczbie powodują- lustratorów.
cej osiągnięcie nie więcej niż 33% w ogólnej
liczbie głosów w spółce publicznej.
Nowelizacja ustawy ma powyższy schemat (Prawo cywilne) (Prawo pracy)
zmienić, tym samym zmienićsposób przej-
mowania kontroli nad spółkami publicznymi.
Obecnie istniejąca bowiem konstrukcja Projekt ustawy o spół- Kolejna nowelizacja pra-
powoduje marginalizację interesów akcjo- dzielniach mieszkanio- wa pracy
nariuszy mniejszościowych, których prawo wych
do sprzedaży posiadanych akcji, przy obec-
nej konstrukcji przepisów i funkcjonującej Nowe przepisy zmienią zasady liczenia
praktyce, jest znacznie ograniczane. Wyni- Grupa posłów z Platformy Obywatelskiej wymiaru czasu pracy. Chodzi o godziny ro-
kiem obecnego stanu rzeczy jest praktyka przygotowała nowy projekt ustawy o spół- bocze, które pracownik musi przepracować
polegająca na wnoszeniu przez podmiot dzielniach mieszkaniowych. Jako główny w każdym tygodniu pracy. W obecnym stanie
zamierzający zbyć znaczny pakiet akcji do powód wprowadzenia nowej regulacji po- prawnym tych godzin jest mniej, w sytuacji
utworzonej spółki celowej aportu w postaci daje się nieczytelność obecnie obowiązującej, gdy od poniedziałku do soboty wypadają
akcji spółki publicznej (np. stanowiących wielokrotnie nowelizowanej ustawy. święta – dzięki nim wszyscy pracują krócej.
65,9 % ogólnej liczby głosów), a następnie Proponowane modyfikacje obejmują Natomiast nowelizacja Kodeksu pracy ma

2 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


N O T I T I A
WIADOMOŚCI

to zmienić. Zatrudnieni w tej samej firmie harmonogramów czasu pracy, mogą spotkać Projekt rozporządzenia zastrzega iż faktury
mogą mieć po zmianach różną liczbę godzin się z zarzutem dyskryminacji. będą mogły być przesłane w formie elektro-
roboczych, bo ich liczenie będzie zależało nie nicznej pod warunkiem zapewnienia auten-
tylko od kalendarza, ale również od ustalo- tyczności ich pochodzenia oraz integralności
nego przez pracodawcę grafiku czasu pracy. ich treści. Nie będzie przy tym wymagane ich
Pracodawcy będą mogli układać harmono- (Prawo podatkowe) zabezpieczenie podpisem elektronicznym.
gram pracy tak, by sobota była pracująca, Przez autentyczność pochodzenia projekt
a drugi dzień wolny (poza niedzielą) z tytułu Faktury e-mailem lub rozporządzenia rozumie pewność co do
przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy faksem tożsamości dokonującego dostawy towa-
(u większości pracodawców to sobota) rów lub usługodawcy albo wystawcy faktury.
przypadał w dniu, w którym i tak wypada Integralność treści zachowana jest zaś wtedy
święto. Zgodnie z nowymi przepisami taki Ministerstwo Finansów przygotowało pro- gdy w fakturze nie można zmienić danych,
zabieg spowoduje, że dzień świąteczny nie jekt rozporządzenia w sprawie przesyłania które powinna zawierać faktura.
skróci czasu pracy, a pracodawca w skali roku faktur w formie elektronicznej, zasad ich Istotne przy tym jest to, iż projekt rozpo-
zaoszczędzi na wypłatach za nadgodziny. Za przechowywania oraz trybu udostępniania rządzenia wskazuje użycie bezpiecznego
ten czas pracownicy nie dostaną bowiem organowi podatkowemu lub organowi kon- podpisu elektronicznego oraz elektronicz-
dodatkowej rekompensaty. Konsekwencją troli skarbowej, które planowo ma wejść nego systemu wymiany danych jedynie
takich zapisów jest również to, że praco- w życie w dniu 1 stycznia 2011 roku. jako sposób na zachowanie autentyczności
dawcy nie będą, tak jak dotychczas, oddawać pochodzenia oraz integralności treści faktur
dnia wolnego za święto, które przypada np. Nowe rozporządzenie ma przynieść VAT. Tym samym, zgodnie z projektem
w wolną sobotę. To spowoduje, że w ciągu rewolucję w fakturowaniu. Ministerstwo rozporządzenia, podmioty nie będą musiały
roku dni wolnych od pracy będzie mniej. Finansów proponuje, aby faktury VAT mogły używać wyżej wskazanych sposobów.
Niniejszy projekt nie spotkał się z apro- być przesyłane, w tym udostępnianie, w Projekt rozporządzenia zmienia także za-
batą wśród pracowników i pracodawców. formie elektronicznej w dowolnym for- sady przechowywania faktur. Podmioty będą
Krytycznie wypowiadają się o nim również macie elektronicznym np. w plikach PDF mogły przechowywać faktury w podziale na
prawnicy twierdząc, że to kolejny bubel e-mailem lub faksem. Jedynym warunkiem okresy rozliczeniowe w dowolny sposób
prawny, który w dużym stopniu zmniejszy zastosowania danego sposobu będzie ich zapewniający autentyczność pochodzenia,
zakres ochrony pracowniczej. W skrajnych uprzednia akceptacja przez odbiorcę faktur. integralność treści i czytelność faktur oraz
bowiem przypadkach, jeśli firmy będą szukać Akceptacja będzie mogła być przy tym wyra- łatwe odszukanie oraz bezzwłoczny dostęp
oszczędności poprzez „kreatywne” układanie żona na piśmie albo w formie elektronicznej. organu podatkowego lub organu kontroli

RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010 | 3


v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sądowe

skarbowej do faktur. Ponadto podmioty nie w księdze wieczystej, potwierdzający wła-


będą musiały przetrzymywać faktur w kraju. sność, ma jedynie charakter konstytutywny,
Jeśli zapewnią do nich dostęp online, faktury ORZECZNICTWO nie mógł więc decydować o tym, czy dzie-
będą mogły być przechowywane w innym ciom przesiedleńców przysługuje własność
kraju UE. wspomnianej nieruchomości.
(Prawo cywilne) Sąd Rejonowy, wydając wyrok w przed-
miotowej sprawie, nie uwzględnił decyzji
wojewody warmińsko-mazurskiego, która
(Postępowanie egzekucyjne) Dziedziczenie majątków stwierdzała utratę obywatelstwa polskiego
poniemieckich przez emigrującego, co skutkowało prze-
padkiem majątku.
W celu przyśpieszenia Dnia 15 lipca 2010 roku Sąd Najwyższy Sąd Najwyższy uznał ten fakt za istotną wadę
wydał wyrok, w którym zwrócił uwagę na w interpretacji stanu prawnego.
Samorząd Komorników Sądowych zapro- fakt, iż nieruchomości pozostawione w Pol- Nadto, w wyroku stwierdził, że spółka,
ponował Ministerstwu Sprawiedliwości szereg sce przez osoby, które zrzekły się polskiego która nabyła nieruchomość, wykazała się złą
modyfikacji mających na celu przyśpieszenie obywatelstwa, wyjeżdżając z Polski w latach wiarą, gdyż nie dołożyła należytej staranności
egzekucji komorniczej. Projekt przedstawiony osiemdziesiątych XX wieku, nie podlegają i nie sprawdziła, czy stan w księdze wieczystej
przez komorników jest odpowiedzią na kie- dziedziczeniu. jest zgodny z faktycznym stanem rzeczy.
rowane przeciwko nim zarzuty nadmiernego Stan faktyczny sprawy był następujący: W konsekwencji Sąd Najwyższy uchylił
przeciągania egzekucji. Komornicy tłumaczą, Margarita i Albert Reisch byli właścicielami zaskarżony przez Skarb Państwa wyrok, na-
że długi czas trwania egzekucji jest spowodo- nieruchomości położnej na Mazurach. kazując Sądowi Okręgowemu w Olsztynie
wany niedostosowaniem przestarzałych roz- W roku 1981 opuścili oni Polskę, zrzekając się ponowne rozpoznanie sprawy.
wiązań prawnych do obecnych warunków. obywatelstwa polskiego, natomiast na terenie
Z propozycji przedstawionych przez Samo- Rzeszy odnowione zostało ich obywatelstwo
rząd Komorników Sądowych wynika między niemieckie. Dzieci przesiedleńców sprzedały (Prawo podatkowe)
innymi dopuszczalność zaspokojenia kolejne- nieruchomość olsztyńskiej spółce. Nie mo-
go wierzyciela dopiero w sytuacji, gdy zosta- gło jednak dojść do sprzedaży, ponieważ
nie w całości spłacony wierzyciel przed nim. sprzedający nie byli właścicielami nierucho- Podatniku podpisz się
Jeżeli majątek dłużnika nie jest wystarczający, mości, co jest skutkiem ówczesnych regulacji
wierzyciele, którzy zgłosili się później nie będą prawnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny
mieli żadnych szans na zaspokojenie. Zgodnie bowiem z art. 39 ustawy z dnia w Gdańsku w wyroku z dnia 22 września
Obecnie długi są zaspokajane w kolej- 14 lipca 1961 roku o gospodarce terenami 2010 roku stwierdził, że niezłożenie podpisu
ności wynikającej z ich przynależności do w miastach i osiedlach (Dz. U. z dnia 21 lip- pod zgłoszeniem nabycia spadku w Urzędzie
określonej kategorii. W pierwszej kolejności ca 1961 roku): „nieruchomości stanowiące Skarbowym jest równoznaczne z niedoko-
zaspokajane są należności alimentacyjne, w zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b) dekretu z dnia naniem takiego zgłoszenia (sygn. akt I SA/Gd
drugiej - należności za pracę za trzy miesiące 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych 384/10).
do wysokości najniższej pensji, w trzeciej i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87 z póź- Orzeczenie zapadło w następującym
- należności zabezpieczone hipoteką itd. W niejszymi zmianami) własność osób, którym stanie faktycznym:
przypadku gdy ściągnięta przez komornika wobec uzyskania przez nie stwierdzenia na- Podatnik, w 2007 roku, otrzymał wraz
suma nie jest wystarczająca dla zaspokojenia w rodowości polskiej służyło obywatelstwo pol- z siostrą spadek obejmujący między innymi
całości wszystkich wierzytelności należących skie, przechodzą z samego prawa na własność część domu i działkę. Postanowienie Sądu
do tej samej kategorii, zostają one spłacone Państwa, jeżeli osoby te w związku z wyjaz- Rejonowego o stwierdzeniu nabycia spadku
stosunkowo. W przypadku przyjęcia rozwią- dem z kraju utraciły lub utracą obywatelstwo uprawomocniło się w dniu 14 września 2007
zania zaproponowanego przez komorników polskie. Osoby te tracą prawo rozporządzania roku.
pierwsi w kolejności wierzyciele zostaliby nieruchomością z dniem, w którym złożyły W dniu 11 października 2007 roku sio-
zaspokojeni w całości, natomiast pozostali właściwym organom polski dowód osobisty stra podatnika złożyła w Urzędzie Skarbowym
musieliby czekać, aż komornikowi uda się i otrzymały dokument podróży uprawniający zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw
znaleźć dodatkowe pieniądze. do wyjazdu za granicę.” majątkowych dotyczące jej brata. Druk zgło-
Powyższe oznacza, że po zrzeczeniu się szenia, w miejscu przeznaczonym na podpis
Kolejną zmianą proponowaną przez obywatelstwa polskiego przez państwa Mar- spadkobiercy, nie został wypełniony. Poniżej,
komorników jest likwidacja tzw. przybicia garitę i Alberta Reisch, nieruchomość z mocy zgodnie z sugestią urzędnika, siostra podatnika
w toku egzekucji z nieruchomości (art. 987 prawa stała się własnością Skarbu Państwa, umieściła adnotację: „Podpis niemożliwy, prze-
Kodeksu postępowania cywilnego). Ten etap ergo nie mogły jej odziedziczyć ich dzieci, bywa za granicą w niedługim czasie dołączy
został przez komorników uznany za zbędny. co w efekcie oznacza, że nieruchomość nie podpisany egzemplarz”.
Projekt przewiduje również skatalogowanie mogła zostać przez nie sprzedana na rzecz Po powrocie do kraju, w lipcu 2009
czynności podlegających skargom na czynność wspomnianej olsztyńskiej spółki. roku, podatnik stawił się w Urzędzie celem
komornika (art. 767 Kodeksu postępowania Nie ma przy tym znaczenia fakt, że w 2006 uzupełnienia brakującego podpisu – urzędnik
cywilnego). Ponadto komornicy postulują mo- roku przeprowadzone zostało postępowanie uniemożliwił mu jednak uzupełnienie formu-
dyfikację procedury wyjawienia majątku, która spadkowe przez Sąd Rejonowy w Olsztynie, larza w tym zakresie – Naczelnik Urzędu
obecnie toczy się przed sądem. Miałaby ona który orzekł, że dzieci przesiedleńców Skarbowego ustalił już bowiem istnienie zobo-
należeć do zakresu działalności komorników. odziedziczyły majątek po swoich rodzicach. wiązania do uiszczenia podatku od spadków
Natomiast dokonany w 2007 roku wpis i darowizn. Podatnik wniósł odwołanie do

4 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sądowe

Dyrektora Izby Skarbowej, który zmienił jedy- ściągnięcia od akcjonariuszy upadłej spółki odpowiedzialnością. Roszczenie dotyczyło
nie wysokość nałożonego podatku. Podatnik wpłat na pokrycie kapitału zakładowego. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie
zaskarżył decyzję do Wojewódzkiego Sądu z nieruchomości spółki – przez nieruchomość
Administracyjnego, który skargę oddalił. przebiegały linie przesyłowe należące do in-
Wojewódzki Sąd Administracyjny przypo- (Prawo cywilne) nego podmiotu.
mniał, że zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 Ustawy Sąd zadecydował, że roszczenie takie
z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spad- przedawni się w terminie trzech lat. Prze-
ków i darowizn członkowie najbliższej rodzi- Przedawnienie roszczeń pisem w którym uregulowane są terminy
ny są zwolnieni z tego podatku, o ile złożą spółki z ograniczoną od- przedawnienia jest art. 118 Kodeksu Cywil-
w przepisanym czasie, w Urzędzie Skarbo- powiedzialnością nego. Zgodnie z nim, z zastrzeżeniem, że
wym, zgłoszenie nabycia własności rzeczy przepis szczególny nie wprowadza odrębnych
lub praw majątkowych na urzędowym for- rozwiązań, roszczenia o świadczenia okreso-
mularzu. W przedstawionym stanie faktycz- W rozstrzygnięciu z dnia 16 września 2010 we oraz roszczenia związane z działalnością
nym termin ten wynosił miesiąc (obecnie 6 roku (sygn. III CZP 44/10) Sąd Najwyższy gospodarczą przedawniają się z upływem
miesięcy). rozstrzygnął wątpliwość dotyczącą terminu trzech lat. Natomiast w pozostałych przy-
W wyroku wskazano, że zwolnienie przedawnienia roszczeń przedsiębiorcy, padkach – z upływem lat dziesięciu.
przewidziane w art. 4a przywoływanej wy- w tym przypadku spółki z ograniczoną
żej Ustawy ma charakter warunkowy i zależy
wyłącznie od odpowiedniego zachowania się
spadkobiercy, który powinien w tym zakresie
dochować należytej staranności. Złożenie
przez podatnika nie podpisanego zgłoszenia
o nabyciu jest równoznaczne z niedokona-
niem zgłoszenia. Sąd podkreślił, iż przedmio-
towe zgłoszenie nie stanowi wszczęcia postę-
powania a wyłącznie oświadczenie nabywcy
a jego nieskuteczne złożenie powoduje utratę
prawa do zwolnienia od podatku.

(Prawo handlowe)

Szerokie uprawnienia
syndyka
Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 16
września 2010 roku (sygn. III CZP 56/10)
rozstrzygnął o uprawnieniu syndyka do
ściągnięcia uzupełniających wpłat na pokrycie
kapitału zakładowego od akcjonariuszy spółki
w upadłości. Ważnym aspektem rozstrzyganej
sprawy był również fakt, iż termin płatności
– ustanowiony w uchwale o podwyższeniu
kapitału - uzupełniających wpłat nie upłynął
przed datą ogłoszenia upadłości obejmującej
likwidację majątku spółki. Dodatkowo akcjo-
nariusze nie zostali wezwani do uzupełnienia
wkładów przez likwidatora zgodnie z art. 471
Kodeksu Spółek Handlowych. Norma art. 471
Kodeksu nakazuje likwidatorom wezwanie
akcjonariuszy do uzupełnienia wkładów w
przypadku, gdy kapitału zakładowego nie
pokryto całkowicie – co jest dopuszczalne
w przypadku spółki akcyjnej, a majątek spółki
nie wystarcza na pokrycie jej zobowiązań.
Mimo braku wezwania akcjonariuszy do
uzupełniania wkładów zgodnie z art. 471
Kodeksu, oraz mimo tego, że termin płatno-
ści wpłat uzupełniających nie upłynął przed
ogłoszeniem upadłości Sąd Najwyższy orzekł,
iż syndyk masy upadłości ma legitymację do

RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010 | 5


p h a r m a c e u t i c a l l e x
Prawo farmaceutyczne

Joanna Ostojska

Nowy wymiar refundacji

W dniu 9 września 2010 roku Ministerstwo Zdrowia”). Ustawa refundacyjna przewiduje w tym zakresie istotną
Zdrowia opublikowało na swojej stronie zmianę.
internetowej projekt Ustawy o refundacji leków, W obecnym stanie prawnym pierwszym etapem procedury refun-
dacyjnej jest złożenie wniosku do Ministra Zdrowia. Wniosek taki
środków spożywczych specjalnego przeznaczenia
podlega formalnej kontroli urzędu a następnie przekazywany jest
żywieniowego oraz wyrobów medycznych (dalej do Zespołu do Spraw Gospodarki Lekami, względnie do Agencji
jako „Ustawa refundacyjna” lub „Ustawa”). Oceny Technologii Medycznych. Stanowiska obu instytucji nie mają
Tego samego dnia projekt został przekazany do charakteru wiążącego a stanowią dla Ministra Zdrowia jedynie opinię
uzgodnień resortowych i społecznych. o charakterze doradczym. Wykaz leków refundowanych publikuje
się w formie rozporządzenia i tym samym uzależniony jest on od
przebiegu procedury legislacyjnej.
Zmiany, zmiany, zmiany Według projektu Ustawy refundacyjnej procedura legislacyjna zo-
Projekt jest rewolucyjny. Przewiduje między innymi stosowanie staje zastąpiona procedurą administracyjną. Procedurę tę wszczyna
sztywnych cen i marży, w wyniku czego, niezależnie od etapu obrotu, złożenie wniosku do Ministra Zdrowia, który wniosek ten przekazuje
lek będzie miał urzędowo ustaloną cenę, co w zasadzie uniemożliwi do Agencji Oceny Technologii Medycznych w celu przeprowadzenia
stosowanie rabatów czy bonifikat. analizy weryfikacyjnej, Radzie Przejrzystości w celu przedstawienia
Projekt wprowadza również nowy, 3-procentowy podatek, którego stanowiska oraz Prezesowi Agencji Oceny Technologii Medycznych
płatnikiem będzie wnioskodawca (przedsiębiorca), który uzyskał de- w celu przygotowania rekomendacji. Wniosek, analiza, stanowisko
cyzję o wpisaniu produktu na listę leków refundowanych. oraz rekomendacja są następnie przekazywane do Komisji Eko-
Ustawa przewiduje także tzw. negatywne przesłanki refundacyjne, nomicznej w celu przeprowadzenia negocjacji warunków objęcia
w wyniku spełnienia których lek nie będzie mógł być objęty refundacją refundacją.
– w ten sposób refundowany nie będzie między innymi lek, środek Przed wydaniem decyzji wnioskodawca zobowiązany zostaje mocą
spożywczy specjalnego przeznaczenia czy wyrób medyczny stoso- Ustawy do sporządzenia aktu notarialnego, w którym poddaje się
wany w stanach klinicznych, w których możliwe jest zastąpienie go egzekucji w zakresie sumy pieniężnej obejmującej między innymi
przez zmianę stylu życia pacjenta. podatek z tytułu objęcia refundacją.
Ustawa refundacyjna wprowadza również odpowiedzialność leka-
rza, który zawarł umowę upoważniającą do wystawiania recept na
produkty refundowane, za popełnione błędy – będzie on zobowią-
zany do zwrotu Narodowemu Funduszowi Zdrowia równowartości
nienależnej refundacji w przypadku wypisania recepty nieuzasadnionej
względami medycznymi lub niezgodnej z uprawnieniami świadcze-
niobiorcy.
W projekcie zastosowano również nowe kryteria uchylania decyzji
refundacyjnych a także przewidziano kary pieniężne między innymi
za stosowanie innych cen i marży niż przewidziane Ustawą oraz za
niedotrzymanie, zawartych w decyzji o przyznaniu refundacji, in-
strumentów dotyczących dzielenia ryzyka, o których będzie mowa
w dalszej części.
Co istotne, projekt zmienia sposób i mechanizm ustalania listy
leków refundowanych – w świetle Ustawy refundacyjnej wykaz
leków refundowanych wprowadzany będzie nie jak dotąd w drodze
rozporządzenia a obwieszczenia, a jego wydanie poprzedzone zo-
stanie postępowaniami administracyjnymi, kończącymi się wydaniem
decyzji.

Koniec z rozporządzeniami
Dotychczas lista leków refundowanych ustalana była mocą rozpo-
rządzenia ministra właściwego do spraw zdrowia (dalej jako „Minister

6 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


p h a r m a c e u t i c a l l e x
Prawo farmaceutyczne

Minister Zdrowia, kończąc procedurę rozpatrzenia wniosku, Technologii Medycznych, który kierował będzie do zobowiązanego
wydawać będzie decyzję, podlegającą procedurze administracyjnej stosowne wezwanie do zapłaty. Podatek powinien być, według Usta-
określonej w Kodeksie postępowania administracyjnego. W przy- wy, uiszczony w terminie 30 dni od dnia otrzymania przedmiotowego
padku decyzji negatywnej wnioskodawca będzie miał więc prawo wezwania.
wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, a w razie Ustawa nie wskazuje w jakiej formie ma nastąpić wyliczenie podatku,
wydania kolejnej decyzji negatywnej, prawo do zaskarżenia jej do nie wiadomo więc czy następuje ono w drodze decyzji administra-
sądu administracyjnego. cyjnej, której rozstrzygnięcie wnioskodawca mógłby podważyć na
Decyzja o objęciu refundacją będzie decyzją terminową, wydawaną drodze procedury administracyjnej. Kwestią niejasną pozostaje więc
na okres nie krótszy niż dwa lata i nie dłuższy niż pięć lat. Po upływie możliwość (lub jej brak) kwestionowania wysokości wyliczonego
terminu, na który decyzja zostanie wydana przedsiębiorca będzie podatku. Pewnym jest jednak, że ciężar podatkowy ponoszony
zmuszony do ponownego złożenia wniosku o objęcie refundacją. będzie wyłącznie przez koncerny farmaceutyczne, gdyż, z uwagi na
zastosowane w Ustawie ceny sztywne, producenci nie będą mogli
Obwieszczenie uzyskiwać rekompensaty nałożonego podatku w drodze podwyż-
Ogłoszenie wykazu leków refundowanych następować będzie, szenia ceny produktu.
według Ustawy refundacyjnej, w formie obwieszczenia. Z uwagi
na przyjęcie procedury administracyjnej, prowadzącej w każdym Podział ryzyka
wypadku do wydania decyzji, bezcelowe stało się wydawanie roz- Ustawa refundacyjna forsuje koncepcję, z powodzeniem stosowaną
porządzenia. Rozporządzenie takie zawsze stanowiłoby bowiem już zresztą w Europie, tzw. umów o podział ryzyka. Narodowy Fun-
wykaz wydanych decyzji, stąd prowadzenie uzgodnień resortowych dusz Zdrowia, co do zasady zawsze ponoszący ryzyko (wynikające
i konsultacji społecznych, koniecznych w przypadku procedury legi- w szczególności z niemożności przewidzenia jak często refundowa-
slacyjnej, byłoby zbędne. ny lek będzie stosowany) w związku z objęciem produktu refun-
Środowiska prawnicze od dawna krytycznie odnosiły się do przyjętej dacją, będzie mógł część tego ryzyka przenieść na ubiegającego się
procedury ogłaszania listy leków refundowanych. Wydanie rozporzą- o objęcie refundacją. W świetle Ustawy podział ryzyka następować
dzenia zwykle wiąże się bowiem z czasochłonną procedurą legislacyjną może w dwojaki sposób – bądź poprzez warunki przewidziane
zmuszającą koncerny farmaceutyczne do długotrwałego oczekiwania w samej decyzji o objęciu refundacją, bądź też w drodze stosowania
na objęcie refundacją. Ustawa refundacyjna założenia te zmienia, co, systemu payback, opierającego się na zwrocie nadwyżki uzyskanej
jak należy przypuszczać, znacznie usprawni i przyspieszy proces wy- przez podmioty, których produkty objęto refundacją.
czekiwania na umieszczenie produktu w wykazie. Ustawa refundacyjna wskazuje, w art. 10, przykładowo, na trzy
Obwieszczenie ma być, w zamierzeniu, ogłaszane co najmniej instrumenty dzielenia ryzyka. Następować może ono w drodze
raz na dwa miesiące. Będzie ono obejmować wyłącznie jedną listę uzależnienia wielkości przychodu wnioskodawcy od uzyskiwanych
produktów refundowanych a nie, jak dotąd, kilka. Obwieszczenie efektów zdrowotnych, uzależnienia wysokości ceny urzędowej od
ma zawierać także informację na temat urzędowej ceny zbytu oraz wielkości obrotu lekiem lub od zapewnienia przez wnioskodawcę
stopnia refundacji. dostaw produktu po obniżonej cenie.
W obecnym stanie prawnym wielokrotnie spotykano się z sytuacją,
Cena sztywna w której, w wyniku działań marketingowych koncernów, produkt był
Ustawa refundacyjna wprowadza istotne novum na rynku farmaceu- przepisywany przez lekarzy znacznie częściej niż się tego spodziewa-
tycznym, które znacząco wpłynie na funkcjonowanie tego sektora. no, co znacząco podwyższało koszty jego refundacji. System payback
W projekcie pojawiają się bowiem regulacje dotyczące urzędowo sytuacji tej będzie nie tyle zapobiegał, co rekompensował Narodowe-
ustalanych cen sztywnych i marży. mu Funduszowi Zdrowia jej skutki. O ile mechanizmy podziału ryzyka
Cena urzędowo ustalana, określona w ustawie jako urzędowa cena nie będą indywidualnie wynegocjowane i ujęte w decyzji, stosowane
zbytu dotyczyć będzie relacji producent (przedsiębiorca) – nabywca będą zasady ustawowe, o których poniżej.
(hurtownia) a określać ją będzie Minister Zdrowia. Ustawa refunda- Projekt Ustawy przewiduje, że całkowity budżet na refundację
cyjna przewiduje również sztywną marżę hurtową równą 5 procent wynosi nie więcej niż 17 proc. sumy przewidzianej w planie finan-
w relacji hurtownia – nabywca detaliczny oraz sztywną, mającą cha- sowym Narodowego Funduszu Zdrowia na finansowanie świadczeń
rakter degresywny, marżę detaliczną w relacji sprzedawca detaliczny gwarantowanych. W sytuacji, w której budżet ten zostanie przekro-
– konsument. czony, podmiot, który uzyskał decyzję o objęciu refundacją będzie
Wprowadzenie regulacji dotyczących cen i marży sztywnych miał obowiązek zwrócić Funduszowi kwotę proporcjonalną do udziału
uniemożliwi stosowanie w obrocie niższych cen, rabatów i bonifikat kosztów refundacji produktu w tym przekroczeniu.
w rodzaju „lek za złotówkę”, co pod rządami obowiązujących prze-
pisów jest szeroko wykorzystywane – aktualne przepisy przewidują Zamiast konkluzji
bowiem wyłącznie cenę maksymalną. Tym samym, ceny leków Przedstawione powyżej problemy przedstawiają jedynie w zarysie
i innych wyrobów będą takie same we wszystkich aptekach. to, co niesie ze sobą Ustawa refundacyjna. Spodziewać się należy,
że jeżeli wejdzie ona w życie, obróci o 180 stopni dotychczasową
Nowy podatek politykę przedsiębiorców sektora farmaceutycznego.
Ustawa refundacyjna wprowadza nieznany dotąd podatek. Jego
wysokość ustalono na 3 procent wartości przychodu uzyskanego
w danym roku kalendarzowym z tytułu objęcia refundacją. Zobowią-
zanym do zapłaty podatku będzie wyłącznie wnioskodawca ubiegający
się o objęcie refundacją a obowiązek podatkowy stanie się aktualny
w przypadku wydania pozytywnej decyzji co do umieszczenia pro-
duktu w wykazie leków refundowanych. joanna.ostojska@tomczak.pl
Wyliczenia należnego podatku dokonywać ma, w świetle Ustawy, prawnik, zawodowo interesuje się prawem
Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia. Informacja o wysokości cywilnym, swoją specjalizację buduje w zakresie
podatku ma być następnie przekazywana do Prezesa Agencji Oceny prawa medycznego i farmaceutycznego.

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 7


c o n s t r u c t i o n i s l e x
Prawo budowlane

KatarzynaBielat
M i c h a ł To m c z a k

Odwrócone
role
Zjawiskiem charakterystycznym dla coraz większej liczby wielkomiejskich inwestycji
budowlanych i jednocześnie wielce uciążliwym dla inwestorów jest oprotestowywanie pozwoleń
na budowę. Oprotestować może każdy, kto jest właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub
zarządcą nieruchomości znajdującej się w obszarze oddziaływania inwestycji.

Protesty te bardzo często podejmowane są mala fide. Ich jedynym motywem bywa intencja
wyłudzenia odszkodowania od inwestora. Intencja ta opiera się na założeniu, że po pierwsze
inwestora stać na płacenie za brak protestów, po drugie – protesty, nawet jeżeli zupełnie
niezasadne, w każdym przypadku mogą opóźnić postępowanie administracyjne czy to
dotyczące uwarunkowań środowiskowych, warunków zabudowy czy też samego pozwolenia
na budowę.

Można wręcz zauważyć, że jest już grupa prawników, która zajmuje się w istocie rzeczy nie
tylko ochroną interesów zagrożonych przez inwestycje, lecz wręcz kreowaniem roszczeń
i protestów na tle powstających inwestycji.

Niepewność, czy też często niekompetencja organów administracji wydających decyzje,


które i tak zawsze wolą opóźnić niż przyspieszyć proces decyzyjny, sprzyja oczywiście tym
dwuznacznym protestom i podnoszonym roszczeniom.

Na wnoszonych protestach tracą miasta, gdyż ich rozwój jest skutecznie hamowany. Jednak
największy uszczerbek ponoszą inwestorzy, gdyż opóźnienia w realizowaniu inwestycji rodzą
po ich stronie wymierną szkodę.

8 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


c o n s t r u c t i o n i s l e x
Prawo budowlane

Przymiot strony Oprócz wyżej opisanych elementów, konieczne jest dodatkowo


Tak zwane oprotestowywanie inwestycji polega w szczególności wykazanie, że działanie skarżącego było zawinione i bezprawne.
na składaniu odwołań od decyzji o pozwoleniu na budowę danego
obiektu budowlanego, a następnie na zaskarżaniu ich do sądu admini- Bezprawność
stracyjnego przez właścicieli (użytkowników wieczystych, zarządców) Podstawowy dylemat związany z czynną obroną inwestora podjętą
nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania planowanej w takiej sprawie widać, by tak rzec, gołym okiem. Jest nim bez-
inwestycji. prawność działań podejmowanych przez protestujących. Działania
Zwykle są to właściciele nieruchomości bezpośrednio sąsiadujących protestujących ubrane są bowiem w formalne czynności związane z
z inwestycją. Przymiot strony może jednak przysługiwać również wła- postępowaniem administracyjnym. Strona, która je podejmuje, zawsze
ścicielowi nieruchomości nie będącej sąsiednią, ale zarazem taką, która będzie skłonna twierdzić, że działa w granicach prawa i broni jedynie
doznaje jakiegokolwiek uszczerbku w związku z inwestycją będącą swojego interesu, nawet jeżeli go ostatecznie źle rozumie. A przecież
przedmiotem protestu. Na przykład wskutek odcięcia od dostępu do decyzje ostateczne podejmuje organ administracji, więc poszczególny
światła dziennego. uczestnik postępowania, choćby podnoszący skrajnie absurdalne za-
rzuty, nie czuje się odpowiedzialny za nic.
Takie rozumowanie opiera się, naszym zdaniem, na ograniczonym
Art. 28 ust. 2 ustawy Prawo budowlane i nie odpowiadającym współczesnym wymogom, pojęciu bezpraw-
ności.
Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia
na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkow-
nicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdu-
jących się w obszarze oddziaływania obiektu.

Nie można się dziwić zatem, że już w fazie uznania poszczególnego


podmiotu czy osoby za stronę rozgrywa się istotna część sporu na
tle niezasadnego protestu. Ponieważ jednak stroną postępowania
można być uznanym w każdej fazie postępowania – wydaje się, że
w poszczególnych przypadkach nie leży w interesie inwestora zwal-
czanie dopuszczenia strony we wcześniejszej fazie postępowania – gdy
łatwiejsze jest podjęcie tych działań, o których piszemy w dalszej części
tekstu.

Czynna obrona
Poszczególne osoby, powołując się na utratę światła słoneczne-
go, hałas podczas budowy czy zwiększony ruch pojazdów – które
w wielu wypadkach są argumentami fałszywymi, nieodpowiadającymi
rzeczywistości i bezzasadnymi – blokują inwestycje, licząc na uzyskanie
rekompensaty pieniężnej lub działając ze zwykłej złośliwości.
Inwestorzy, obawiając się negatywnych konsekwencji nieterminowej
budowy, często zgadzają się na warunki stawiane przez skarżących, pła-
cąc im stosowne „odszkodowanie” w zamian za zaprzestanie protestu.
Zaskarżone pozwolenie na budowę w świetle obecnej polityki kredyto-
wej uniemożliwia bowiem uzyskanie finansowania planowanej budowy
i przez to odsuwa w czasie moment zrealizowania inwestycji.
Istnieją jednak możliwości obrony interesów inwestorów. Cel ten
realizuje powództwo inwestora przeciwko protestującym o stosow-
ne odszkodowanie. Oczywiście konsekwentne wdrożenie narzędzi
obrony interesów inwestorów w tym zakresie wymaga spełnienia
kilku warunków, w tym również zmiany podejścia sądów do pojęcia
bezprawności. Nie mniej jednak podjęcie czynnej obrony przed bez-
podstawnymi żądaniami wydaje się być jedyną rozsądną taktyką.
Aby powództwo inwestora było skuteczne, musi on udowodnić
trzy klasyczne elementy związane z dochodzeniem odszkodowania:
poniesioną szkodę, działanie skarżącego, z którego szkoda wynikła oraz
związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem a szkodą.
Szkodą będącą wynikiem przedłużającego się postępowania o
pozwolenie na budowę jest przede wszystkim koszt utrzymania
nieruchomości przez okres od zaskarżenia decyzji do ostatecznego
zakończenia postępowania. Biorąc pod uwagę, że okres ten może
trwać nawet kilka lat, wysokość szkody może być ogromna. Działaniem
powodującym szkodę, jest złożenie odwołania przez protestujących.
Pomiędzy działaniem protestujących a szkodą inwestora istnieje bez
wątpienia związek przyczynowy.

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 9


c o n s t r u c t i o n i s l e x
Prawo budowlane

argumentów, jest bardzo możliwe, że w obawie przed obowiązkiem


zapłaty skarżący zaprzestanie wnoszenia kolejnych odwołań i tym
samym podstawowy cel inwestora zostanie osiągnięty w stosunko-
wo krótkim czasie. Owe wezwania będą miały efekt petardy, której
przeciwnik się wystraszy.
Inną kwestią jeszcze jest rola pełnomocników reprezentujących pro-
testującego. Ten układ bardzo często opiera się na inicjatywie prawnika,
który reprezentuje klienta, który zgodził się prowadzić spór w zamian
za część dochodzonego roszczenia. Innymi słowy – jest to jeszcze
jeden układ odwrócony w stosunku do standardowego: to prawnik
proponuje klientowi wystąpienie z roszczeniem, gwarantując mu
poniekąd całkowite bezpieczeństwo i szansę na dochód.
Może się więc okazać, że ryzyko tego pozornie nieryzykowanego
przedsięwzięcia trzeba uświadomić w pierwszej kolejności temu, który
upoważnił prawnika, choć nie był inicjatorem sporu. Może się on
okazać słabszym ogniwem protestu.
Bezprawne bowiem jest na pewno uzależnianie odstąpienia od
wnoszenia odwołania od stosownej rekompensaty ze strony inwe- Przejęcie inicjatywy
stora. Takie propozycje występują ze strony protestujących względnie Tego rodzaju praktycznych kwestii do rozważenia pozostaje więcej.
często, choć mają one postać często zawoalowaną – właśnie po to, Istotą działania jednak winno być przejęcie przez inwestora inicjatywy
by uniknąć zarzutu bezprawności. Protestujący formułuje pewnego – co w gruncie rzeczy odpowiada potocznemu wyobrażeniu na temat,
rodzaju „roszczenie”. Następnie proponuje inwestorowi zrzeczenie kto w tej sprawie jest dobrym a kto złym bohaterem bajki.
się owego „roszczenia” za określoną kwotę. Zrzeczenie się roszczenia Niezależenie od powszechnej niechęci do znaczących inwestycji
jest oczywiście prawem strony i trudno przypisać takiemu żądaniu owe protesty rzadko kiedy bowiem mają dalej idące uzasadnienie
znamiona bezprawności. Natomiast w takim przypadku problem niż to, że „nam się to nie podoba”. Za protestami nie stoją zwykle
przenosi się na kwestię, czy to roszczenie, za którego zrzeczenie się racje i słuszność, zaś bardzo często inwestycja zostaje uznana za oka-
żądano zapłaty, w ogóle istniało. zję do wyłudzenia pieniędzy od inwestora, „bo go na to stać”. Ten
Bezprawne jest także używanie przez protestujących argumentów rodzaj premedytacji wymaga w odpowiedzi podobnej premedytacji
jawnie nieprawdziwych czy też nie mających znaczenia dla sprawy, inwestora, który powinien od samego początku zbierać dowody na
czyli działanie wbrew zasadzie uczciwego postępowania czy dobrym bezprawność działania protestujących i podejmowanie tych działań
obyczajom. jedynie w zamiarze uzyskania wymuszonych korzyści.
Innymi słowy – konieczne jest przekonanie sądu o tym, że strona Takie postępowanie będzie niestety konieczne tak długo, jak długo
obejmowała swoją świadomością nieprawdziwość czy też zupełną praworządność systemu nie będzie chroniła w równym stopniu in-
niezasadność podnoszonych argumentów. Ocena ta naszym zdaniem westora co jego protestujących sąsiadów.
będzie musiała dotyczyć każdego indywidualnego przypadku pod ką-
tem stanu świadomości strony oraz/lub jej pełnomocnika.

Efekt pirotechniczny
Inwestor powinien potraktować poważnie ryzyko związane z opro-
testowywaniem decyzji budowlanej i od początku w miarę możliwości
przygotowywać się do kontrakcji. Oznaczać to może konieczność
stałego dokumentowania spraw dotyczących protestujących, stworze-
nia odpowiedniej dokumentacji technicznej i prawnej mającej na celu
wykazanie całkowitej bezzasadności podnoszonych protestów i rosz-
czeń. Wreszcie kwestią o kluczowym znaczeniu będzie metodyczne i
matematyczne wykazanie szkody poniesionej przez inwestora.
Należy też wspomnieć o tym, co można nazwać efektem skali: jest katarzyna.bielat@tomczak.pl
to argument nieco dwuznaczny, bo inwestor może go wykorzysty- prawnik, aplikant adwokacki przy Okręgowej
wać zarówno wtedy, gdy działa w dobrej jak wówczas, gdy działa Radzie Adwokackiej w Warszawie, zajmująca
w złej wierze, lecz tu zakładamy, że mamy do czynienia z inwestorem się prawem korporacyjnym, a także
uczciwym i przyzwoitym. specjalizująca się w prawie farmaceutycznym,
Otóż wytoczenie powództwa będzie bardzo często zupełnie zasad- pomimo krótkiego stażu zawodowego
niczą niedogodnością dla protestującego, z którą to ewentualnością, współautor kilku publikacji powstałych
nawiasem mówiąc, nie będzie on się od samego początku swojego w Kancelarii.
wystąpienia liczyć. Duży inwestor będzie w stanie przeprowadzić
przygotowanie do procesu oraz sam proces na odpowiednim pozio-
mie, zmuszając protestującego do obrony, na którą w poszczególnych
przypadkach nie będzie go stać.
Zapewne, dobrze jest to uświadomić przeciwnikowi już na bardzo
wczesnym etapie postępowania. Wskutek tego w wielu przypadkach michał.tomczak@tomczak.pl
wnoszenie powództwa do sądu prawdopodobnie nie okaże się ko- adwokat, partner w w Kancelarii Tomczak
nieczne. Jeśli pozew zostanie poprzedzony kierowanymi na bieżąco & Partnerzy. Współautor licznych publikacji
wezwaniami do zapłaty, wykazującymi aktualną wysokość szkody z zakresu prawa korporacyjnego, w tym
poniesionej w wyniku działań skarżącego oraz nieprawdziwość jego w zakresie prawa transakcji kapitałowych.

10 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


l e x c i v i l i s
Prawo cywilne

Katarzyna Kryla

Bez ochrony

W polskim prawie przyjęła się zasada, zgodnie z którą kompensacja uszczerbków


o charakterze niematerialnym nie jest objęta ogólną zasadą naprawienia szkody wyrażoną
w art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego (dalej jako „Kodeks”). Oznacza to, że przyznanie
zadośćuczynienia pieniężnego za szkodę niemajątkową jest dopuszczalne jedynie
w sytuacjach wyraźnie przewidzianych w przepisach prawnych. Ustawodawca
przewidział w ramach Kodeksu możliwość dochodzenia zadośćuczynienia
w trzech przypadkach usankcjonowanych w art. 445, art. 446 § 4 oraz art. 448. Przepisem
o najszerszym zakresie zastosowania jest art. 448 Kodeksu stanowiący o dopuszczalności
żądania zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego w sytuacji naruszenia dóbr osobistych
podmiotu uprawnionego.

Przesłanki dochodzenia zadośćuczynienia pieniężnego Naruszenie dobra osobistego


Dla uruchomienia ochrony przewidzianej w art. 448 Kodeksu ko- Podstawowym warunkiem dochodzenia zadośćuczynienia pienięż-
nieczne jest spełnienie trzech przesłanek, jakimi są: naruszenie dobra nego jest naruszenie dobra osobistego. Za dobro osobiste uznaje
osobistego, powstanie krzywdy będącej jego skutkiem oraz związek się niemajątkową wartość związaną z człowiekiem (i odpowiednio
przyczynowy między naruszeniem dobra osobistego a krzywdą. z osobą prawną), niezbywalną i niedziedziczną, przysługującą jedynie
jej pierwotnemu podmiotowi oraz uznaną powszechnie w społeczeń-
stwie. Zgodnie z poglądem dominującym zarówno w literaturze jak i
Art. 448. Kodeksu cywilnego w orzecznictwie przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego jest moż-
liwe jedynie w razie zawinionego naruszenia dobra osobistego. Przyj-
muje się przy tym, że każdy stopień zawinienia sprawcy usprawiedliwia
W razie naruszenia dobra osobistego sąd może zasądzenie zadośćuczynienia, aż do granic culpa levissima.
przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naru-
szone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynie- Krzywda
nia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego Samo naruszenie dobra osobistego nie stanowi wystarczającej pod-
żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na stawy do przyznania zadośćuczynienia pieniężnego, jeżeli nie wiąże
wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od się z powstaniem krzywdy będącej jego skutkiem. Pod pojęciem
innych środków potrzebnych do usunięcia skutków krzywdy należy rozumieć uszczerbek w sferze interesów niema-
jątkowych uprawnionego, obejmujący negatywne konsekwencje
naruszenia. Przepis art. 445 § 3 stosuje się.
psychiczne i fizyczne. Uzależnienie dopuszczalności dochodzenia
zadośćuczynienia pieniężnego od wystąpienia krzywdy jest związane

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 11


l e X c i v i l i s
Prawo cywilne

i psychicznych w następstwie naruszenia dobra osobistego. Taki stan jest


inherentnie związany z właściwościami naturalnymi człowieka, może
zatem występować tylko u osób fizycznych. Przepisy zaś o ochronie dóbr
osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych
(art. 43 Kodeksu); skoro krzywda (we wskazanym wyżej znaczeniu) nie
może aktualizować się u osób prawnych i nie da się sensownie wskazać
analogicznego do krzywdy stanu osoby prawnej, nakaz tylko odpowied-
niego stosowania przepisów k.c. o dobrach osobistych osób fizycznych
prowadzi w rozważanym wypadku do oceny, iż osobom prawnym nie
przysługuje roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne”.
W świetle przytoczonych argumentów konstruowanie pojęcia
„krzywda osoby prawnej” zdaje się być nieuzasadnione, przesłanką zaś
przewidzianego w art. 448 Kodeksu roszczenia jest przecież nie tylko
z funkcją majątkowej ochrony dóbr osobistych. Zadośćuczynienie naruszenie dobra osobistego, ale i wystąpienie krzywdy będącej jego
pełni funkcję kompensacyjną. Jego celem jest wyrównanie ponie- skutkiem. Prowadzi to do generalnej konkluzji, iż zasądzenie zadość-
sionej przez poszkodowanego szkody i doprowadzenie do takiego uczynienia pieniężnego na rzecz osoby prawnej jest wykluczone.
stanu, jaki by istniał gdyby zdarzenie wywołujące szkodę w ogóle Nie sposób nie zauważyć, że takie rozwiązanie musi prowadzić do
nie nastąpiło. Przeliczenie uszczerbku niemajątkowego na pieniądze sytuacji, w której dobra osobiste osób prawnych będą podlegały słab-
i pełne wyrównanie go zapłatą nie jest oczywiście możliwe. Krzywda szej ochronie niż analogiczne dobra osobiste osób fizycznych. Czyn
jest wartością niemierzalną. Można ją jedynie oszacować z mniej- godzący w dobro osobiste osoby fizycznej (np. pomówienie) będzie
szą lub większą dozą dokładności. Ponadto można wyróżnić takie pociągał obowiązek zapłaty zadośćuczynienia przez sprawcę, podczas
kategorie uszczerbków niemajątkowych, których nie jest w stanie gdy ten sam czyn skierowany przeciw osobie prawnej nie będzie sta-
złagodzić żadna rekompensata finansowa. Dlatego też w przypadku nowił podstawy do wysuwania roszczenia z art. 448 Kodeksu Trzeba
krzywdy nie można mówić o pełnej kompensacji. Może ona być jednak pamiętać, że zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim
jedynie „odpowiednia” w mniejszym lub większym stopniu. Funkcja kompensację doznanej szkody niemajątkowej, natomiast elementy
kompensacyjna jest charakterystyczna dla obu roszczeń z art. 448 prewencyjne i represyjne są jedynie jego refleksem ubocznym.
Kodeksu, a więc także dla zapłaty odpowiedniej sumy na wskazany
przez poszkodowanego cel społeczny. Konkluzja
W konkluzji należy uznać, że przyznanie osobom prawnym moż-
Związek przyczynowy liwości żądania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę podważałoby
Między zachowaniem się sprawcy naruszenia dobra osobistego rolę funkcji kompensacyjnej przewidzianego w art. 448 Kodeksu rosz-
a powstaniem krzywdy musi zachodzić adekwatny związek przy- czenia. Osoby prawne, jako twory społeczne, nie doznają ujemnych
czynowy. Bez wątpienia związek przyczynowy powinien zachodzić przeżyć psychicznych, które mogłyby być łagodzone świadczeniami
również między zachowaniem się sprawcy naruszenia a naruszeniem pieniężnymi. Pejoratywne odczucia związane z naruszeniem dobra
dobra osobistego. Związek przyczynowy wyznacza zakres zdarzeń, za osobistego wyrażają się przede wszystkim w negatywnym wpływie
które sprawca naruszenia dobra osobistego ponosi odpowiedzialność. na interes majątkowy osoby prawnej.
Zgodnie z artykułem 361 § 1 Kodeksu sprawca ponosi odpowiedzial- „Krzywda osoby prawnej” jest konstrukcją sztuczną. Zadośćuczynie-
ność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z któ- nie pieniężne przyznane w związku z naruszeniem dóbr osobistych
rego szkoda wynikła. Odpowiada on zatem tylko za takie następstwa osoby prawnej służyłoby w rzeczywistości ochronie jej obiektywnie
swojego działania, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia rozumianych interesów, a nie zapewnieniu satysfakcji moralnej
zdarzenia, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy. w związku z doznaną krzywdą, jak ma to miejsce w przypadku
osób fizycznych. W tym kontekście przyznanie osobom prawnym
Podmiotowy zakres zastosowania art. 448 Kodeksu możliwości występowania z roszczeniem z art. 448 Kodeksu mija się
Dopuszczalność wystąpienia z roszczeniem z art. 448 zarówno z podstawowym celem instytucji zadośćuczynienia pieniężnego.
przeciw osobie fizycznej, jak i przeciw osobie prawnej jest kwestią
bezsporną. Wątpliwości budzi natomiast możliwość zasądzenia za-
dośćuczynienia pieniężnego na rzecz osoby prawnej.
U źródeł zagadnienia leży zasadność konstruowania pojęcia „krzywda
osoby prawnej”. Problemy wynikają stąd, że zarówno osoba prawna
jak i jej dobra osobiste stanowią fikcję prawną, w związku z czym nie
sposób mówić o negatywnych „odczuciach osoby prawnej” związa-
nych z naruszeniem jej dóbr osobistych. W rzeczywistości jedynym
miernikiem konsekwencji naruszenia pozostaje miernik ekonomiczny.
Ujemne doznania psychiczne będące następstwem naruszenia dóbr
osobistych osób prawnych dotyczą w istocie osób fizycznych, będą-
cych ich członkami, te jednak, jako pośrednio poszkodowane, nie katarzyna.kryla@tomczak.pl
mogą w takim wypadku wystąpić z roszczeniem o zadośćuczynienie Katarzyna Kryla ukończyła studia na
za naruszenie swoich dóbr osobistych. Wydzialne Prawa i Administracji Uniwersytetu
Naruszenie prawa niemajątkowego osoby prawnej jest immanentnie Warszawskiego. Pracę magisterką
związane z wyrządzeniem szkody majątkowej, nie pociąga natomiast napisała na temat przesłankek zasądzenia
skutków w sferze „psychiki osoby prawnej”. Warto tu przywołać zadośćuczynienia pieniężnego. Odbyła praktyki
wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 28 września 1998 roku, w Kancelarii Tomczak & Partnerzy we wrześniu
w którym sąd przyjął, że „krzywda, o której mowa w art. 448 Ko- i październiku 2010 roku.
deksu, stanowi uszczerbek niemajątkowy w postaci cierpień fizycznych

12 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


o p u s l e x
Prawo pracy

Paweł Barański

Infiltracja

Jak daleko może posunąć się pracodawca w tym zakresie skorzystać z dorobku doktryny. Monitoring definiowa-
w kontrolowaniu swojego pracownika? ny jest jako czynności przedsięwzięte w celu gromadzenia informacji
o pracownikach. Może on polegać na obserwacji bezpośredniej pod-
władnych lub na użyciu w tym celu urządzeń elektronicznych.
Wyniki badań wskazują jednoznacznie, że Kontrola działalności pracownika przyjmuje postać rejestracji danych
dotyczących rozmów telefonicznych wykonywanych przez pracow-
ponad połowa pracodawców przegląda nika czy analizy zawartości służbowej skrzynki poczty elektronicznej,
skrzynkę e-mail swoich podwładnych. Dzieje w tym treści wysyłanych oraz odbieranych wiadomości. Nierzadko
się tak nie tylko w Polsce, ale i w innych zbierane są także informacje dotyczące aktywności pracownika
w Internecie, takie jak adres stron, które odwiedza, wpisywane do
państwach Unii Europejskiej. Równolegle wyszukiwarek słowa kluczowe lub czas korzystania z sieci. Monitorin-
pracodawcy stosują także inne formy kontroli giem jest też klasyczna obserwacja pracowników przy użyciu kamer.
Do zakresu omawianych zagadnień można także zaliczyć ustalanie
pracowników, w postaci chociażby rejestracji miejsca aktualnego pobytu podwładnego przy użyciu jego telefonu
treści rozmów telefonicznych, przeglądanych komórkowego (tzw. geolokacja) oraz różne sposoby prowadzenia
stron internetowych czy obserwacji miejsca ewidencji czasu pracy.
Monitoring dzielony jest przez doktrynę najczęściej na ciągły (syste-
pracy przy użyciu kamer. matic) i sporadyczny (occasional). Criterium divisionis w tym przypadku
jest czas trwania obserwacji, zakres podmiotowy i jej cel. Zbliżony do
powyższego jest inny podział, według którego wyróżnia się monitoring
Zjawiska te nie są jednocześnie przedmiotem proaktywny – będący działaniem prewencyjnym i podejmowanym
żadnej kompleksowej regulacji prawnej, co w celu oceny wydajności pracy (co siłą rzeczy musi łączyć się z ciągło-
naturalnie powoduje duże rozbieżności ścią jego stosowania), oraz reaktywny – będący wynikiem uzyskania
przez pracodawcę informacji o niewłaściwym zachowaniu pracownika
w interpretacji kwestii dowolności działań (gdzie założeniem jest incydentalność obserwacji).
podejmowanych w tym zakresie. Niniejszy
artykuł ma na celu przybliżenie podstawowych
zagadnień dotyczących problematyki Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez firmę
monitoringu pracowników oraz zobrazowanie Clearswift, aż 1 godzinę dziennie poświęca statystycz-
ny pracownik na obsługę służbowego konta e-mail
najważniejszych poglądów występujących w tym
w celach niezwiązanych z pracą. W raporcie wykazano
przedmiocie. także, że ponad 1/3 pracowników nie przestrzega zasad
ochrony poufności informacji firmowych podczas uży-
wania konta e-mail. Inne badania wskazują, że w Polsce
Monitoring i inwigilacja kontroli skrzynki poczty elektronicznej dokonuje 67 %
Dążenie pracodawców do zwiększania wydajności pracy implikuje pracodawców (we Francji 71 %, w Wielkiej Brytanii
potrzebę eliminacji w ramach zatrudnienia zjawisk tzw. „kradzieży 62 %). Zadania związane z monitoringiem zajmują
czasu” a więc zachowań pracowników niezwiązanych z obowiązkami natomiast przeciętnie co najmniej 20 % czasu pracy
służbowymi a występujących w obrębie czasu pracy. Z tego też wy-
pracowników działów IT (badania Florida Institute of
nika pragnienie ścisłego kontrolowania poczynań podwładnych, które
uskuteczniane jest w drodze stosowania różnych form monitoringu Technology).
w miejscu pracy. W związku z brakiem ustawowej definicji, należy

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 13


o p u s l e x
prawo pracy

Dobra naruszane i chronione ochrony danych osobowych. Zgodnie bowiem z ustawą z dnia
Brak w polskim systemie prawnym regulacji dotyczącej stricte mo- 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych, monitoring
nitoringu miejsca pracy. Wobec niewystępowania jednolitej instytucji w miejscu pracy spełnia wszelkie warunki, by być uznanym za przetwa-
prawnej w tym zakresie, zasadnym będzie opisanie zagadnień bezpo- rzanie danych osobowych, wraz ze wszystkimi tego konsekwencjami
średnio z nią powiązanych. Trzeba zaznaczyć, że kwestie, których do- (zgodnie z przepisem art. 7 pkt 2 tej ustawy). Natomiast za próbę
tyczy monitoring, rozsiane są po całym systemie prawa. Problematyka obejścia przepisu art. 22 (1) Kodeksu pracy uznano stosowanie
niniejszego opracowania wchodzi bowiem w zakres zarówno prawa czytników biometrycznych (siatkówka oka, odcisk palca) w ramach
pracy, jak i prawa cywilnego, administracyjnego oraz karnego. prowadzenia ewidencji czasu pracy (wyrok NSA z dnia 1 grudnia
Jako podstawę zasadności stosowania monitoringu w miejscu pracy 2009 r. I OSK 249/09).
wskazuje się przede wszystkim interes pracodawcy. Jest on dobrem
prawnym, uregulowanym i chronionym głównie w przepisach usta-
wy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. Art. 7 Ustawy o ochronie danych osobowych
z 1998 roku Nr 21, poz. 94, z późn. zm.).
W art. 94 Kodeksu pracy wymienione zostały przykładowe obo-
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
wiązki pracodawcy. Zgodnie z tym przepisem (pkt 2) pracodawca
odpowiada m.in. za organizację pracy. Ma on przy tym dbać o pełne 2) przetwarzaniu danych – rozumie się przez to ja-
wykorzystanie czasu pracy, przy uwzględnieniu jej wysokiej wydajności kiekolwiek operacje wykonywane na danych osobo-
i jakości. wych, takie jak zbieranie, utrwalanie, przechowywanie,
Taki sposób ujęcia tej problematyki w Kodeksie pracy powoduje na- opracowywanie, zmienianie, udostępnianie i usuwanie,
turalną chęć uzyskania przez pracodawcę potwierdzenia wypełniania a zwłaszcza te, które wykonuje się w systemach infor-
przez podwładnych dyspozycji wskazanego przepisu. Potwierdzenie matycznych.
takie może on uzyskać właśnie poprzez kontrolę zachowań pra-
cowników w zakładzie pracy. Równolegle zaś nałożone zostały na
pracowników, w art. 100, obowiązki (przede wszystkim sumiennego Dopuszczalność monitoringu
i starannego wykonywania pracy), których niewypełnianie wykazane W braku konkretnej regulacji ocena ewentualnego naruszenia dóbr
może być właśnie poprzez zastosowanie monitoringu. prawnych przez zastosowanie monitoringu musi odbywać się siłą rze-
czy oddzielnie dla każdego przypadku. Takie kazuistyczne podejście
jest nieuniknione z uwagi na delikatną równowagę, jaka musi istnieć
Art. 94. Kodeksu pracy między interesem pracodawcy a wyżej wymienionymi dobrami oso-
bistymi pracowników.
Pracodawca jest obowiązany w szczególności: Przy badaniu zasadności zastosowania monitoringu w pracy na-
leży zwrócić uwagę na kilka ważnych, zasygnalizowanych poniżej
1) zaznajamiać pracowników podejmujących pracę
kwestii.
z zakresem ich obowiązków, sposobem wykonywania Sprawami obserwacji pracowników zajął się ostatnio Rzecznik Praw
pracy na wyznaczonych stanowiskach oraz ich podsta- Obywatelskich, który wystosował do Ministra Pracy stosowne pismo.
wowymi uprawnieniami, W piśmie tym Rzecznik odwołał się głównie do kwestii kontrolowania
2) organizować pracę w sposób zapewniający peł- przez pracodawcę skrzynek poczty elektronicznej oraz zawartości
ne wykorzystanie czasu pracy, jak również osią- komputerów pracowników. Potępił on szeroką interpretację art. 94
ganie przez pracowników, przy wykorzystaniu Kodeksu pracy stosowaną przez resort pracy, zezwalającą pracodawcy
na analizę zawartości służbowej skrzynki e-mail, treści znajdujących
ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności
się tam wiadomości i ich udostępniania innym podwładnym. Rzecznik
i należytej jakości pracy. zasugerował nałożenie na pracodawców obowiązku każdorazowego
udzielania informacji przed zastosowaniem jednej z metod monito-
rowania, w celu uprzedzenia pracowników o możności stosowania
Skoro to pracodawca organizuje cały proces pracy, nie sposób takich środków kontroli.
odmówić mu prawa do kontroli jego przebiegu. Ponadto tylko W piśmie Rzecznika powołano się na najważniejsze jak do tej pory
pracodawca, zgodnie z art. 120 § 1 Kodeksu pracy, ponosi wyłączną orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w przedmiocie
odpowiedzialność wobec osób trzecich za działania swoich podwład- monitoringu w pracy, a mianowicie na wyrok z dnia 3 kwietnia 2007
nych przy wykonywaniu przez nich obowiązków pracowniczych. roku w sprawie Lynette Copland przeciwko Zjednoczonemu Króle-
Z powyższego wynika, że interes pracodawcy uzasadniający kontro- stwu. W orzeczeniu tym Trybunał stwierdził, że rejestracja rozmów
lowanie działalności pracowników wywodzić można zarówno z chęci telefonicznych pracownicy oraz czytanie jej prywatnej korespondencji
maksymalizacji zysków, jak i z ciążących na nim obowiązków, włącznie stanowiło naruszenie przez pracodawcę art. 8 Europejskiej Konwencji
z potencjalną odpowiedzialnością za czyny podwładnych. Praw Człowieka, chroniącego między innymi prywatność i tajemnicę
Z drugiej jednak strony pojawia się realne zagrożenie dla dóbr oso- korespondencji. Jednocześnie zaznaczono, że monitoring możliwy jest
bistych, zarówno kontrolowanych pracowników, jak i osób trzecich. jedynie za pisemną (i nie wymuszoną) zgodą pracownika.
Monitoring skrzynki pocztowej i rejestracja rozmów telefonicznych W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika Minister Pracy zaznaczyła
wiązać się może z naruszeniem tajemnicy korespondencji, prywat- bezpodstawność uszczuplania prawa pracodawcy do bieżącego kon-
ności (pracowników oraz postronnych adresatów/nadawców wiado- trolowania działań pracowników. Jednocześnie resort pracy wyraził
mości czy rozmówców) chronionych normami rangi konstytucyjnej opinię, iż pozbawienie pracodawcy prawa do stosowania monitoringu
(przepisy art. 47 i 49 Konstytucji RP) i ustawowej - art. 23 Kodeksu pracy może doprowadzić do błędnej oceny osiągnięć poszczególnych
cywilnego. Każda natomiast obserwacja pracownika prowadzona pracowników, czego wynikiem może być dyskryminacja – chociażby
przez pracodawcę rodzi ryzyko naruszenia ogólnie pojętej godności w zakresie wynagradzania.
pracowniczej, uregulowanej w art. 11 (1) Kodeksie pracy. W ocenie Minister Pracy podwładny, poprzez użycie służbowej
Nie wolno także zapominać o administracyjnoprawnej regulacji skrzynki pocztowej czy innych narzędzi dostarczonych przez praco-

14 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


o p u s l e x
prawo pracy

jest oczywiście wyżej wspomniane orzeczenie w sprawie Lynette Co-


pland, szczególnie w zakresie ochrony prywatnej korespondencji i ko-
munikowania się pracowników. Wydana została także dyrektywa unijna
2002/58/WE tzw. dyrektywa o prywatności i łączności elektronicznej.
Zawiera ona szereg zaleceń kierowanych do państw członkowskich,
dotyczących m.in. podnoszenia poziomu ochrony danych osobistych
pracowników i ich rozmówców.

Cum futuro
Po zapoznaniu się z powyższymi twierdzeniami i stworzonymi zasa-
dami pracodawca nie powinien mieć trudności, mimo braku regulacji
prawnej, z prowadzeniem nienaruszającego praw podwładnych moni-
toringu pracy. Zakładając, że monitoring nie jest instytucją o charakterze
dawcę w celu innym niż wykonywanie pracy, sam zrzeka się niejako odmiennym od innych instytucji regulowanych przez Kodeks pracy,
w sposób dorozumiany wszelkich roszczeń z tytułu naruszenia wyżej stosować należy do niego wszystkie przewidziane ustawą „ogólne”
wymienionych dóbr. Jako argument można by tu przytoczyć normę normy ochronne, takie jak przepisy o mobbingu czy dyskryminacji.
wskazaną w art. 8 Kodeksu pracy, gdyż prowadzenie prywatnej ko- Najważniejszym zagadnieniem pozostaje obowiązek poinformowa-
respondencji w czasie pracy narusza prawo a przepis ten nie chroni nia wszystkich zainteresowanych o zamiarze prowadzenia obserwacji,
w takiej sytuacji błędnie wykorzystywanego uprawnienia. ewentualnie wprowadzenie stosownych zapisów do układu zbioro-
Minister nie uznała za konieczne wprowadzenia postulowanego wego pracy.
przez Rzecznika zamkniętego katalogu wyliczonych działań, jakie Ponadto bezwzględnie nie wolno monitorować pomieszczeń
mógłby podejmować pracodawca w ramach organizowania procesu o ściśle intymnym charakterze i korespondencji o wyraźnie oznaczo-
pracy. Nie pozwoliłyby na to ani różnorodność form zarządzania, ani nym prywatnym statusie. Nie wolno jednocześnie zapominać, że to
specyfika funkcjonowania poszczególnych zakładów pracy. W piśmie pracodawca jest organizatorem procesu pracy, zaś mienie przekazane
do Rzecznika potwierdzono zasadność nałożenia na pracodawcę pracownikom służyć ma w założeniu wyłącznie celom służbowym.
obowiązku informacyjnego, jednak stwierdzając jednocześnie, iż po- Działania pracowników niezgodne z przekazanymi im zaleceniami
winien być to warunek wyłączny, po spełnieniu którego dopuszcza się pracodawcy nie zasługują na ochronę.
nieograniczony zakres obserwacji pracowników. Ograniczenia powyższe dotyczą więc wyłącznie konkretnych cech
prowadzonego monitoringu, nie zaś ogólnej dopuszczalności jego
Monitoring w Unii stosowania. Pracodawca posiada permanentne uprawnienie do kon-
W krajach Unii, podobnie jak w Polsce, nie występują jednolite prze- trolowania wykonywania zadań przez podwładnych, które wynika
pisy regulujące kwestie stosowania obserwacji pracowników. W Belgii z samej natury stosunku pracy.
i Danii zagadnienia monitoringu regulowane są w układach zbiorowych
pracy. Ponadto w krajach tych oraz w Austrii duży nacisk kładzie się na
obowiązek konsultacji zamiaru zastosowania środków kontroli przez
pracodawcę z zakładowymi organizacjami pracowniczymi. Jednocze-
śnie nie wolno zastępować zgody tych organizacji indywidualnymi
zezwoleniami zawartymi w treści umowy o pracę, co uosabia istotną
rolę przedstawicielstwa pracowniczego w tym przedmiocie.
W wielu krajach Unii w ogóle nie jest dopuszczalne zapoznawanie się
przez pracodawcę z treścią prywatnych wiadomości e-mail. Jeśli chodzi
o rozmowy telefoniczne, to w Holandii mogą być one kontrolowane
tylko w zakresie połączeń wychodzących, we Francji zaś nakazany jest
każdorazowy obowiązek informacji o rejestracji rozmów, zarówno
wobec pracownika, jak i jego rozmówcy.
W doktrynie podkreśla się, iż pomimo braku wyczerpującej regula-
cji prawnej w ramach państw Unii Europejskiej wytworzono katalog
swoistych zasad prowadzenia monitoringu pracy. Przede wszystkim
zwraca się uwagę na wymóg rzetelnej i wyczerpującej, uprzedniej
informacji skierowanej do pracowników i osób trzecich, dotyczącej
możliwości prowadzenia takiej obserwacji.
Jednogłośnie nie dopuszcza się stosowania monitoringu syste-
matycznego. Każdorazowo bowiem należy przed zastosowaniem
którejkolwiek formy kontroli wykazać uzasadniony interes praco-
dawcy występujący w każdej konkretnej sytuacji. Ponadto nie ulega
wątpliwości, iż tzw. ukryty monitoring, polegający na obserwacji miejsc
o charakterze ściśle osobistym (single rooms) takich jak toalety, możliwy
jest tylko przy współudziale policji i musi być uzasadniony charakterem
konkretnego przypadku. Jednocześnie na uwagę zasługuje twórcza
działalność organów ochrony danych osobowych państw Unii, które kancelaria@tomczak.pl
publikują różnego rodzaju kodeksy praktyki czy zbiory zasad w zakresie Paweł Barański odbył praktyki w Kancelarii
stosowania środków kontroli przez pracodawców. Tomczak & Partnerzy we wrześniu
Poza regulacjami krajowymi istotna jest też rola norm i orzecznictwa i październiku 2010 roku. Specjalizuje się
tworzonych na poziomie ponadpaństwowym. Najważniejsze obecnie w prawie budowlanym i administracyjnym.

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 15


C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze
Res in Commercio
Ósma już część naszego opracowania
poświęconego spółce komandytowej
stanowi kontynuację rozdziału
dotyczącego przekształcenia spółki
kapitałowej w spółkę komandytową.
Rozdział ten, którego pierwotnie
nie przewidywaliśmy, został
wprowadzony do książki na życzenie
wydawnictwa ODDK, które publikuje
nasze książki. Uzasadnieniem było
to, że skoro godzimy się na to – jak
mielibyśmy się nie godzić –że spółka
komandytowa jest przede wszystkim
wehikułem korzyści podatkowych,
toteż w zrozumiały sposób operacja
przekształcenia spółki kapitałowej
w spółkę komandytową staje
się „królową przekształceń”.
W tym przekształceniu bowiem
materializują się korzyści podatkowe
spółki komandytowej na tle spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością czy
też na tle spółki akcyjnej właśnie.

W tej części „komandytowej”


poruszamy trudny, by nie
powiedzieć dwuznaczny problem
roli biegłego w procedurze
przekształceniowej. Naszym zdaniem
rola biegłego w obecnej postaci jest
niepotrzebnym i uciążliwym dla Komentarze Res in Commercio
wszystkich motywowanym tradycją
obciążeniem i utrudnieniem procesu Spółka komandytowa.
przekształceniowego. Piszemy także
o obowiązkach informacyjnych
związanych z przekształceniem. Na
Instrukcja obsługi
tle tych zagadnień prezentujemy
pakiet praktycznych załączników
Część ósma

16 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio


Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część ósma.

Rozdział Czwarty

Przekształcenie spółki kapitałowej


w spółkę komandytową
(ciąg dalszy rozdziału)

4.3. Badanie planu przekształcenia przez biegłego z faktem, że wyznaczenie biegłego objęte jest postępo-
rewidenta waniem rejestrowym, które ma charakter wyodrębniony
w przepisach kodeksu postępowania cywilnego, nie jest
4.3.1 Postępowanie w przedmiocie wyznaczenia biegłego to zatem standardowa procedura cywilna.
- uwago ogólne 302 Nie ma określonej kwoty zaliczki na poczet wynagrodzenia
za zbadanie planu przekształcenia. Przyjęło się żądać od
297 Zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych plan stron na ten cel od dwóch do trzech tysięcy złotych.
przekształcenia powinien być zbadany przez biegłego 303 Umowność całej procedury badania przez tak zwanego
rewidenta w zakresie poprawności i rzetelności (art. 559 niezależnego badania polega na tym, że biegłymi są niemal
par. 1 Kodeksu). Wniosek o wyznaczenie biegłego składa zawsze ci biegli, którzy sporządzają rokrocznie badanie
spółka do sądu właściwego miejscowo dla adresu spółki. ksiąg. Gdyby sąd wyznaczał biegłego z zewnątrz, albo
298 O wyznaczenie biegłego spółka powinna wnosić wraz ze co gorsza, z listy biegłych sądowych, badanie mogłoby
złożeniem planu przekształcenia. przedłużyć się do znacznych, godnych współczucia roz-
299 W toku tego postępowania podejmowane są przez sąd miarów – o problemie tym piszemy jeszcze w dalszej
rejestrowy następujące decyzje: części rozdziału. Z tej też przyczyny najbardziej sensow-
1) sąd przyjmuje plan przekształcenia i włącza go do akt nym sposobem rozliczenia biegłego – zamiast uiszczania
rejestrowych spółki; zaliczki – byłoby bezpośrednie rozliczenie przekształcanej
2) sąd wzywa strony do uiszczenia zaliczki na poczet spółki z biegłym. W przepisach Kodeksu nie ma takich
wynagrodzenia biegłego; zapisów, któryby to uniemożliwiały, ponieważ w Kodeksie
3) sąd wyznacza biegłego i zobowiązuje go do przed- w ogóle nie ma mowy o zaliczce, tylko o określeniu przez
łożenia mu opinii wraz z planem przekształcenia sąd wynagrodzenia za pracę biegłego i zatwierdzeniu
w oznaczonym terminie; jego rachunków. Sądzimy, że faktyczna – we wszystkich
4) sąd przyjmuje opinię biegłego w przedmiocie planu znanych nam przypadkach - pozycja biegłego jako osoby
przekształcenia do akt rejestrowych spółki oraz przy- wskazywanej przez przekształcaną spółkę powinna po-
znaje biegłemu wynagrodzenie. zwolić na takie właśnie zliberalizowanie obiegu pieniędzy
i pozostawienie rozliczenia z biegłym samej spółce.
4.3.2 Zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego
4.3.3 Osoba biegłego
300 Zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego pobierana jest
w trybie art. 1304 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego, 304 Pojęcie biegłego rewidenta jest pojęciem ustawowym,
zgodnie z którym strona, która wnosi o podjęcie czynności zawartym w ustawie z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych
połączonej z wydatkami, obowiązana jest uiścić zaliczkę rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych
na ich pokrycie w wysokości i terminie oznaczonym przez do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze pu-
sąd. blicznym. Zawód biegłego rewidenta polega na wykony-
301 W praktyce sądu rejestrowego wykształciły się jednak waniu czynności rewizji finansowej. Innymi słowy zadanie
pewne odmienności w tej kwestii. Zobowiązanie do uisz- badania planu przekształcenia powierzone być może jedy-
czenia zaliczki nakładane jest pod rygorem egzekucji nie nie osobie wpisanej na listę biegłych rewidentów. Oznacza
zaś pod rygorem pominięcia czynności. Należy to wiązać to, że badanie planu połączenia nie może być powierzone,

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 17


C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio


Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część ósma.

na przykład rzeczoznawczy posiadającemu status biegłe- przekształcenia jeden oryginalny egzemplarz uzgodnione-
go. Jest to rażąca i niemożliwa do zrozumienia różnica go przez zarząd i złożonego do sądu planu przekształcenia.
w stosunku do przepisu dotyczącego planu połączenia Z art. 559 par. 4 Kodeksu wynika bowiem, że biegły po-
(art. 502 Kodeksu), jak również planu podziału (art. 537 winien złożyć ten dokument sądowi rejestrowemu oraz
Kodeksu). Świadczy to o fakcie, że redakcja przepisów przekształcanej spółce wraz ze sporządzoną przez siebie
wygląda niekiedy na zupełnie przypadkową. opinią.
305 W praktyce wyznaczenie biegłego na ogół polega na 312 Biegli zazwyczaj badają następujące dokumenty:
wskazaniu sądowi rejestrowemu przez przekształcaną 1) plan przekształcenia;
spółkę osoby, która zostanie powołana do zbadania 2) załączniki do planu przekształcenia;
planu przekształcenia. 3) sprawozdania finansowe sporządzone dla celów
306 Na biegłego powołać można jedynie konkretnie wska- przekształcenia;
zaną osobę fizyczną. Teoretycznie, zgodnie z przepisami 4) wycena spółki – o ile została zlecona;
kodeksu postępowania cywilnego, do zbadania planu 5) sprawozdanie zarządu uzasadniające przekształce-
przekształcenia można by też wyznaczyć instytut nauko- nie.
wy lub naukowo badawczy. Jednakże z uwagi na rodzaj
badania nie jest to praktykowane. Błędne natomiast jest 4.3.5 Zakres opinii i jej wpływ na przekształcenie
wskazanie firmy, jako potencjalnego biegłego, chociażby
podmioty te zatrudniały lub współpracowały z osobami, 313 Przedmiotem opinii biegłego jest, jako się rzekło, po-
którym mogłoby zostać powierzone zbadanie planu prawność i rzetelność planu przekształcenia (art. 559 par.
przekształcenia. 1 Kodeksu). Inaczej jednak niż w przypadku połączenia
307 Celem prawidłowego wskazania sądowi rejestrowemu i podziału spółek Kodeks nie formułuje bardziej konkret-
osoby biegłego należy podać jej imię nazwisko oraz adres nych wymogów co do treści opinii. Można powiedzieć:
do korespondencji. Zaleca się by był to adres domowy całe szczęście, że biurokratyczne szaleństwo przepisów
biegłego nie zaś adres pracodawcy lub miejsca wykony- dotyczących przekształcenia zatrzymuje się w tym miej-
wania przez biegłego działalności gospodarczej. scu.
308 Bez znaczenia jest okoliczność, czy osoba wskazana przez 314 Niniejszy rozdział poświęcony jest przede wszystkim kon-
przekształcaną spółkę na potencjalnego biegłego ma status kretnemu przekształceniu które ma doprowadzić wspól-
biegłego sądowego. Jednak, jak powiedziano, musi to być ników lub akcjonariuszy spółki kapitałowej do stania się
osoba wpisana na listę biegłych rewidentów. wspólnikami spółki komandytowej. Nie jest zatem naszym
309 Sąd rejestrowy nie bada czy osoba wskazana we wnio- celem ani pełne omówienie, ani też fundamentalna kryty-
sku ma niezbędne kwalifikacje do zbadania planu prze- ka przepisów kodeksowych dotyczących przekształcenia.
kształcenia. Sąd rejestrowy nie jest związany sugestią Nie mniej jednak nie sposób w tym miejscu nie zauważyć,
wnioskodawców dotyczącą osoby biegłego. Określenie iż w stosunku do znakomitej większości przekształceń
preferowanej osoby biegłego nie ma formalnego statusu przepisy kodeksowe dotyczące badania przekształcenia
wniosku. Dokonując odmiennego od życzenia przekształ- przez biegłego rewidenta są nadmierne i w gruncie
canej spółki wyboru biegłego, sąd rejestrowy formalnie nie rzeczy niepotrzebne. Przekształcanie w Kodeksie nadal,
podejmuje decyzji w przedmiocie odmowy wyznaczenia w dawnym stylu kodeksu handlowego, traktowane jest
osoby wskazanej przez wnioskodawców. Nie jest zatem z namaszczeniem jakby chodziło tu o jakieś zupełnie
możliwe zaskarżenie decyzji w tym przedmiocie. Nie niezwykłe zdarzenie gospodarcze. Stąd rola biegłego
mniej jednak odmowa powołania biegłego rewidenta rewidenta i celowość badania planu przekształcenia, jest
zaproponowanego przez strony w praktyce zdarza się tyleż doniosła co niejasna i zbyteczna zarazem.
niezwykle rzadko.
310 Należy wreszcie zauważyć, że przepisu Kodeksu nie 4.3.6 Utrudnienie w procedurze przekształcenia
wskazują w sposób jednoznaczny zakresu opinii bie-
głego co oczywiście implikuje ogromną swobodę w jej 315 Nie samo włączenie biegłego do procedury przekształ-
formułowaniu. ceniowej jest problemem i obciążeniem owej procedury,
ale jest nim uczynienie z badania planu przekształcenia
4.3.4 Współpraca z biegłym przy sporządzaniu opinii wymogu sine qua non procedury, bez względu na wolę
wszystkich wspólników, skalę przekształcenia, jego
311 Procedura sporządzenia opinii nie podlega regulacji – jak to może mieć miejsce w konkretnym przypadku
Kodeksu. Spółka nie jest zobowiązana do składania do- - oczywistość i prostotę. Nawet w opartej na unijnej
datkowego egzemplarza planu przekształcenia do sądu dyrektywie procedurze połączenia spółek od początku
rejestrowego celem przekazania go biegłemu. Od chwili obowiązywania Kodeksu przewidziane były pewne
wyznaczenia biegłego to przekształcaną spółkę obciąża wyjątki od obowiązku badania, których zakres z czasem
obowiązek dostarczenie mu materiałów do sporządzenia uległ rozszerzeniu. Problem więc jest zapewne w tym,
opinii. I tak biegły powinien otrzymać od uczestników że procedura przekształcenia, choć z definicji prostsza

18 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio


Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część ósma.

i mniej zagrażająca komukolwiek, a zwłaszcza wierzycie- może, ma obowiązek odmówić zarejestrowania prze-
lom, niż procedura połączeniowa, jest autorskim dziełem kształcenia spółki.
lokalnego ustawodawcy, który do procedury tej zastosował 321 Naszym zdaniem w każdym przypadku odpowiedź na tak
w bardzo swoisty sposób kalkę procedury połączeniowej. postawione pytanie winna być negatywna: żadna opinia
Kalkę nieelastyczną, ortodoksyjną i bezwyjątkową. biegłego nie upoważnia sądu do odmowy rejestracji prze-
316 Tak oto mamy w przekształceniu do czynienia z sytuacją, iż kształcenia wbrew woli wymaganej większości wspólni-
nawet w naszym typowym, podatkowo motywowanym ków. Inna rzecz, że do wydania takich negatywnych opinii
przekształceniu spółki kapitałowej w komandytową, po- w rzeczywistości dochodzi niezwykle rzadko.
mimo zgody wszystkich wspólników spółki kapitałowej na
wszystkie parametry przekształcenia, nie można uniknąć
badania przekształcenia przez biegłego rewidenta. 4.4. Obowiązki związane z wzywaniem informacyjnym
wspólników
4.3.7 Treść opinii biegłego
4.4.1 Powiadamianie wspólników o planowanym prze-
317 Nie ulega wątpliwości, że w treści opinii powinno znaleźć kształceniu
się co najmniej generalne stwierdzenie dotyczące kwestii
poprawności i rzetelności. 322 Art. 560 Kodeksu zobowiązuje zarząd przekształcanej
318 Pojęcia poprawności i rzetelności nawiązują do standardów spółki do powiadomienia wspólników lub akcjonariuszy
wymagany w stosunku do biegłych rewidentów. Pojęcie o planowanym przekształceniu.
poprawności w ogóle nie podlega żadnej legalnej defini- 323 Powiadomienie o zamierzonym przekształceniu powinno
cji. Rzetelność w odniesieniu do planu przekształcenia zostać dokonane w sposób przewidziany dla zwoływania
należy rozumieć nawiązując do art. 24 ust. 2 ustawy zgromadzeń. Oznacza to, iż w przypadku spółki z ogra-
o rachunkowości jako odzwierciedlanie – przez pewną niczoną odpowiedzialnością wspólnicy zostaną powiado-
czynność czy działanie stanu rzeczywistego, choć przepis mieni za pomocą listów poleconych lub przesyłek nada-
ów dotyczy bezpośrednio ksiąg rachunkowych. Nadanie nych pocztą kurierską (art. 238 Kodeksu). W przypadku,
im normatywnego znaczenia jest bardzo trudne. Pojęcie gdy wspólnik wyraził pisemną zgodę na otrzymywanie
poprawności należy odnieść do matematyczno-logicznej zawiadomień pocztą elektroniczną i podał adres, na któ-
jakości planu przekształcenia, natomiast pojęcie rzetelno- ry zawiadomienia mają być dokonywane, zawiadomienie
ści należy wiązać z uwzględnieniem w planie wszystkich może zostać dokonane również w ten sposób.
istotnych okoliczności mających wpływ na sytuację uczest- 324 W spółkach akcyjnych powiadomienie wspólników na-
ników przekształcenia po jego dokonaniu w stosunku do stępuje poprzez publikację ogłoszenia w Monitorze Są-
sytuacji przed jego dokonaniem. dowym i Gospodarczym (art. 402 Kodeksu). W sytuacji,
319 Zgodzić należy się z poglądem, że opinia, jeżeli ma gdy wszystkie akcje w spółce są imienne, powiadomienie
mieć rzeczywiście sens, powinna dotyczyć przede może również zostać dokonane na zasadach przewidzia-
wszystkim okoliczności, czy parametry przekształcenia nych dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Pomi-
nie są krzywdzące z punktu widzenia mniejszościowych jamy to specyficzne, obowiązujące od sierpnia 2009 roku
wspólników. Takie pokrzywdzenie bowiem jest zawsze zasady zwoływania zgromadzeń w spółkach publicznych.
możliwe, skoro do przekształcenia potrzebna jest jedynie Spółka publiczna nie może przekształcić się w spółkę
większość dwóch trzecich głosów. Inna rzecz, że każda komandytową nie tracąc swego publicznego statusu.
taka uchwała podlegałaby zaskarżeniu bez względu na to, 325 Wspólnicy lub akcjonariusze powinni zostać powiadomieni
czy poprzedzona by była opinią biegłego. No, ale tu już o przekształceniu dwukrotnie. Pierwsze powiadomienie
należy przyjąć za uzasadnione, że opinia biegłego może powinno nastąpić najpóźniej na miesiąc przed planowa-
nadać sporowi o wartości udziałów, a zwłaszcza kwot nym dniem powzięcia uchwały o przekształceniu przez
wypłacanych wspólnikom niewchodzącym do przekształ- zgromadzenie wspólników, a drugie w odstępie nie krót-
cenia, ramy cywilizowane i rzeczowe. szym niż dwa tygodnie od pierwszego powiadomienia.
320 Wyznaczony przepisami zakres opinii biegłego rewidenta Taki efekt logiczny daje ustawienie terminów opisanych
w powiązaniu z niejasnością skutków, jakie opinia wywo- w art. 560 par. 1 w bardziej naturalnej kolejności, niż to
łuje stanowi najbardziej delikatny i zarazem najbardziej zapisano w Kodeksie. Innymi słowy na przykład pierwsze
dwuznaczny problem postępowania przekształceniowe- zawiadomienie może mieć miejsce na dwa miesiące
go w ujęciu Kodeksu. Można sobie bowiem wyobrazić przed datą zgromadzenia, a drugie – na miesiąc przed
– chociaż z trudem, ale jednak – sytuację, w której biegły taką datą.
ocenia parametry przekształcenia negatywnie. W takim 326 W przypadku, gdy powiadomienie następuje za pomocą li-
przypadku kwestią podstawową staje się zakres kompe- stów poleconych lub przesyłek nadanych pocztą kurierską,
tencji sądu w odniesieniu do wyciągnięcia wniosków z tak decydujący jest moment wysłania powiadomienia. Na-
sformułowanej opinii. Innymi słowy – czy w przypadku tomiast w przypadku publikacji ogłoszeń powiadomienie
takiej opinii biegłego sąd może, powinien, czy też, być uznaje się za dokonane w dniu wydania numeru Monitora

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 19


C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio


Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część ósma.

Sądowego i Gospodarczego zawierającego ogłoszenie nio przed podjęciem uchwały przekształceniowej, czyli
w tym przedmiocie. na zgromadzeniu wspólników lub walnym zgromadzeniu,
327 Z uwagi na fakt, iż w spółce akcyjnej akcjonariusze po- którego porządkiem obrad objęte jest głosowanie nad taką
winni zostać powiadomieni o przekształceniu za pomocą uchwałą.
ogłoszenia w Monitorze Sądowego i Gospodarczego,
możliwe jest dokonanie pierwszego powiadomienia 4.4.4 Ogłoszenie o przekształceniu
w ogłoszeniu planu przekształcenia. Rozwiązanie to
stanowi w przypadku spółki akcyjnej jedyną możliwość 332 Ostatnim obowiązkiem informacyjnym jest obowiązek
pogodzenia terminów na ogłoszenie planu i powia- ogłoszenia o przekształceniu (art. 570). Przekształcenie
domienie wspólników bez praktycznej konieczności dochodzi bowiem do skutku w dniu jego wpisania do re-
wcześniejszego ogłoszenia planu przekształcenia. Należy jestru. Obowiązek ten w przypadku spółki komandytowej
bowiem pamiętać, że oba powyższe obowiązki powinny powstałej z przekształcenia spółki kapitałowej spoczywa
zostać wykonane najpóźniej na miesiąc przed planowanym wszystkich wspólnikach prowadzących sprawy spółki
dniem powzięcia uchwały przekształceniowej. komandytowej.
1) Zawiadomienie wspólników lub akcjonariuszy powin- 333 Kodeks nie ustanawia żadnego terminu na dokonanie
no zawierać co najmniej następujące elementy: ogłoszenia. Kodeks nie określa także żadnych wymogów
2) istotne elementy planu przekształcenia oraz opinii bie- dotyczących treści ogłoszenia o przekształceniu. Powin-
głego, co oznacza, że zawiadomienie może nastąpić no ono jednak zawierać informację o dokonaniu prze-
tylko po złożeniu przez biegłego opinii; kształcenia, dane indywidualizujące przekształcane spółki
3) miejsce i termin w którym wspólnicy lub akcjonariusze (w tym numer KRS, datę wpisu do rejestru i właściwy sąd
mogą zapoznać się z pełną treścią planu i załączników, rejestrowy) oraz datę wpisu przekształcenia do rejestru.
a także opinią biegłego rewidenta, przy czym termin
ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie przed 4.4.5 Ogłoszenie o przekształceniu
planowanymi dniem powzięcia uchwały o przekształ-
ceniu; 334 Co do zasady zgodnie z Kodeksem odpowiedzialność za
4) projekt uchwały o przekształceniu oraz projekt wykonanie opisanych powyżej obowiązków informacyj-
umowy lub statutu spółki po przekształceniu, co nie nych ponoszą osoby działające za spółkę przekształcaną.
dotyczy przypadku, gdy zawiadomienie jest ogłaszane Na gruncie analizowanego przez nas przekształcenia spółki
w Monitorze – z uwagi rzecz prosta na objętość kapitałowej w osobową będą to członkowie zarządu spółki
dokumentu. kapitałowej.
335 Wyjątek od powyższej zasady wprowadza, omówiony już
4.4.2 Wyłożenie dokumentów do wglądu art. 570, zgodnie z którym ogłoszenie o przekształceniu
spółki powinno zostać dokonane na wniosek spółki prze-
328 Zgodnie z art. 561 wspólnicy/akcjonariusze mają prawo kształconej, co implikuje, że odpowiedzialność, ciąży na
przeglądać w lokalu spółki wszystkie dokumenty zwią- osobach za nią działających.
zane z planem przekształcenia, a więc sam plan, projekt
uchwały przekształceniowej oraz ewentualne zmiany Załączniki do części ósmej:
w umowie spółki lub statucie, obowiązkową wycenę
majątku, a także sprawozdanie finansowe sporządzone • Załącznik nr 21 – Wniosek o wyznaczenie biegłego (art. 559 Ko-
na tych samym zasadach, na jakich sporządza się spra- deksu)
wozdanie roczne, sporządzone na dzień w miesiącu po- • Załącznik nr 22 – Zawiadomienie wspólników o zamiarze powzięcia
przedzającym przedłożenie wspólnikom/akcjonariuszom uchwały o przekształceniu spółki (art. 560 § 1 Kodeksu)
planu przekształcenia. • Załącznik nr 23 – Uchwała Zgromadzenia Wspólników spółki prze-
329 Prawo przeglądania dotyczy także opinii biegłego, która kształcanej o przekształceniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
w tym momencie winna być już nie tylko gotowa, ale w spółkę komandytową (art. art. 562 i 563 Kodeksu)
i złożona do sądu. • Załącznik nr 24 – Wezwanie wspólników do złożenia oświadczenia
o uczestnictwie w spółce przekształconej (art. 564 § 1 Kodeksu)
4.4.3 Ustna informacja dla wspólników lub akcjonariuszy • Załącznik nr 25 – Pisemne oświadczenie o zamiarze uczestnictwa
w spółce przekształconej (art. 564 §§ 1 i 2 Kodeksu)
330 Ostatnim z obowiązków informacyjnych przed podjęciem • Załącznik nr 26 – Pisemna zgoda wspólnika przekształcanej spółki
uchwały jest ustne przedstawienie wspólnikom lub akcjo- z ograniczoną odpowiedzialnością na pełnienie roli komplementariusza
nariuszom istotnych elementów treści planu przekształce- w spółce komandytowej (art. 576 § 1 Kodeksu)
nia, oraz opinii biegłego, bezpośrednio przed podjęciem
uchwały.
331 Informacje ustne powinny zostać przekazane bezpośred-

20 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio


Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część ósma.

• Załącznik nr 21 – Wniosek o wyznaczenie biegłego (art. 559 Ko- • Załącznik nr 22 – Zawiadomienie wspólników o zamiarze powzięcia
deksu) - 1 strona uchwały o przekształceniu spółki (art. 560 § 1 Kodeksu) - 1 strona












!  "




0
 
123 2

 
14
5


1 
12 

6#
7
8
!  "

 

8 #( 
 
   

"B


   B&5 #
 
  !"# BG (+&#( ,#
$%%" #&'( " 5
!J(   
 0!
! 
##$9:


 )
# 
(+& (  ,# -./0/%1)2 (+&  
#

##$%%
 (# #
3#  # #4  # ("   5&

# * (+& (  ,# -./0/%1)2 (+& 
6
  !
  ! ( #74#+

#
  (# #
3#  # #4  # ("
! ( 
  
  5& 6
  !
  !
( #74#+! ( 
 +&+';&) &)
(<=> &!+

   #&  ##


# #
  (+&# (  ,# -./0/%1)2 (+&  
#

 (# #
3#  # #4  # ("   5& 6
  (#
  !
 &'()!
'
* +,) &)
-&)./).'
( #74#+  !   (   !"    !  " 
#&  ##
# #
  (+&# (  ,# -./0/%1)2 (+&  
#
  (# #
3#  # $%% " #& '( "  !   ( 
   
# #4  # ("   5& 6
  (#
  ! ( #74#+  ! :    -(12 2>
 ( !# !  8  !" 
# 8 3
#     (+&
 ( !"  ! "#$%%" #&'( "!
9
"9 :  ;  
#  #!(   
 < (   =>
#
#" # #" 
 ( 
  
( !#! 88!"
#83
#  
#(#7#9&"(!&
#(+&# 
(+& 9
"9 :  ;  
#  #!(   
 < (   => 
#"  "

# (  
4#& # 
!   ( 
# 4 
#  # ((
3# # !
3# ( 
 (!&
# ?
3
# " @ 
#  ( 
# ,#

" ("!
" (

# "
#   G  (+&#
 #C     !3K 4# 
 ! (+&#
 !
 #C "
#
?
3
#"#7(34@
#(&
#( 9!4#&# 
!   :&
#*  # #
"> &  !3K  #& (+
# (+&# "
#    

 # 
"
"  =<8A (
# B!"# B#C# :   7C* -(
" / "!2 :&
#* 
!"#>& 

 # D#& # 
! #  " B ! B!"# B#C#   5#   E  %
,"@((
3K#!
3K! C !3#4# 
(+&#!3#

 # 
"
"  %D  =<> 
 #7# # !
 ,#

" 
# "  
! @ ##  #&(+
#(+&#!&


#(!# 
(#
#4#&# 
!(
#B!"#
"4##((
(( 
#4 
##" 
#(#
## 
B#C#!+!&" 

#= #(  
F(&!
#
#! 8!"
#  #( 8!9 "9(9
"#
"9 :  ;  
#  3
# 8 
  (  =>  "3# =  :&
#* !"!> &!"9 " +
#@ @  
# 8 #(   (+
#"  # #4# (+&# 
!&#

9 "9  (
K #7  (&
 !3# ( 
 (!&
# # &
#+  +
#@ (#
# 4#&
# 
! 
/
5##BG   HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
/
5##BG   HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
/
#4#(G  HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
/
#4#(G  HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

G&
##*

1) B!9&"(!&
#I
G&
##*
2) B!"(+&#(!&
L(+&#-5
!J(+&
#
 (# #
3#2(+&
F (#!
"I

"! 
B"7!"( 
(!&
#&
##I
F(&!"3#= &#

9(&!"  

• Załącznik nr 23 – Uchwała Zgromadzenia Wspólników spółki przekształcanej


o przekształceniu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę komandy-
tową (art. art. 562 i 563 Kodeksu) - 3 strony

;9&("@!&( 7!
&3
#&
#
""!##(
!
"#

G 
#&# EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 

/ 8( 4 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 





?5
 
123 2
12 
1 

B G  ( !#& N "
 G 
# (+
#+ (+&# 
# ! 
#
1 
12 


13

12 4
 



6:

( 
 (!&
#   (#
# 4#&  ( 
#    ( ##
69
!  "
(!&
#(+&#  

(!#/
A  / ( 4 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 
<@'A'!=/

+*,+B ).'
.@';+) &+
(<=> &!=
(<=/!&
C>+A+&),D
(<=/!+

?,G+/+
@
:
+*,+B ).'
.@';+) &+
(<=> &!=
(<=/!&

 &+
H
(&)@< &+

'.@+ &,' E
'<'&)&+> 'F,&E
:##
@'!?
&+/+BE,).'
+
<'(A+&)
+@A
I
&
I6



+@A
69
!')!(?
(<=/)!


# + #(
#  !"# ##!  :   >  # #4# (+&#  (  ,# G+ >'*,G

-./0/%1)2(+&
#
 (# #
3#(" 5&6
# 4"&
#7( 
!#M
"#4#9
 ##N!#
# #4F"(" #"  
5 
# = N "
 G 
# (+
#+ (+&# (  ,# -./0/%1)2 (+& 

#
  (# #
3#  # #4  # (#
  ! ( #74#+ (+& -./0/%1)2 (+&  
#
  (# #
3#  # #4  # 
  
 !   (   !"    !  "  # $%% " #& -(+&2 (!& #7  (+&7 
"! !+ ,# !" 4#
#* -5
!J
'( "  !   ( 
    :    -(+&2>  (+&
#
 (# #
3#2(+&
"! 

!7("( #4 * EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 

F!#4 N "


G 
#(+
#+ EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 

"!#  (# "  4#
# (+&#  "3#    :&
#*
"4+B
#G 
# EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE  # #!# ##7#!"#7">&:
"!>47 #(
/
5## 
( 
# #!" 4
3#  !# 
# (# &3# &
# G 
#  
"!#  (# "  4#
# (+&#  "3#    :&
#*
( 
# 
3#G 
# ( 
#@
"9#!
"99& EEEEEEEEEEEEEEE 
# ##7# ##7#!"#7">&:
"!>47 #(
#/
#4 
B"7#( 4 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 
B !#
# ( B G  #!!
"9  
!+ ( 
 (!&
#  (#
##

4#& EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE  "3K !" (




 "(&!"  (+
#+
# !
#"9  (+&
B 7# 9&"  (# (!&
# (+&# (  ,# -./0/%1)2 (+&  
#
 (!&

#@(K  :&
#* !!"#7">&!"9!
# Q
 (# #
3#(+&7( ,#-5
!J(+&
#
 (# #
3#2(+& !3#4# 
!(+&# 

"!
#( 
(&
#
#   EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 



## EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 
;(
#
"  (
!
# (+&# ! ( 
!# L (+& 5
!J (     
G
#7#4 EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE  (#
 !( #74#+! ( 
 <8 

( 
!# ! (@
#
"  ( 
# (
#("9  "&"9
/ E=( 4  "

3#(+&# 
G 
# !"& B
 /
 5## !+" 4& ,
7 B
#  (9 ("9  "&"9 "

3# "
 !   "!#9
G 
# #  " &  ( 
# #!" !
#+ ( (#&  # 3# "& @ (+
#+* ( 
!# L (+&# (  ,# 5
!J (      (#
  !
G 
# !& &
  (# #
 ( ,# !
#  !  =   ( #74#+! ( 
 <8
"!#"L(

(+& 9
"9 # !  
  ( 
# @
"9 # !
"9 9&  B
#" /
5###(
#/
##4# 
3# "&@

#
#"G 
#(
!
"!&"(#!&& " 

:O>
B ! (!&
# ! ( 
# ,#

 (+&#
 #C      
/ <( 4  #  (!&
# (+&# N "
 G 
# (+
#+ (+&# (!&

"@  7
 4#
# " (+&# (!&
 !
# &
#  ( 

?,G+/+
@
8
+*,+B ).'
.@';+) &+
(<=> &!=
(<=/!&

(!&
#
#  

 &+
H
(&)@< &+
:##
@'!?

P  EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 
N "
 G 
# (+
#+ (+&# (!
# ("K ((

" (   4 
(+&( ,#-5
!J2(   (#
 !( #74#+!
N "
G 
#(+
#+ 4"#7
# ##"    ( 
 <8
#
#" "@  7
 (!&
# (+&# (  ,#
-./0/%1)2(   (+&7
"! 
P  EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 
;9&9 #@"#
#( 7# EEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE 
F3# 
# 4  7
 

# (!&
# 
  !   !
#
&
# 
#
#(!& 

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 21


C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio


Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część ósma.

• Załącznik nr 24 – Wezwanie wspólników do złożenia oświadczenia o uczest-


nictwie w spółce przekształconej (art. 564 § 1 Kodeksu) - 1 strona

G  (+&#
#
#" 4# #7  

#  #9 "

3#
#47
"9  






123 2

J



(# & "



# (!
#C
#
# 9&"  (!
#C ((#+ 0"!& %R 

12
1 


6%
7
8
!  "

#&%%% #&#= (+&9


"93+
3# *

#(+
#+(+&#(!&
 &@
#!#
#:
>##  
 #(
# 
 
# (#7# 9&"  (!&
# (+&# 3# C  ,# (#
  

"B

!
#!#(+&(!&
I B&5 #
&
#(!&
#(+&# ! I BG (+&#( ,#


#
#&
# ( !
# (!&
# (+&#  " ! 5
!J(   
 "&
#(!&
#5
#! "#'( "   0!
##$9:


;9& !& ( 7! 


&3
#  &
# 
" "!## (
!
"#
  (+& (  ,# -./0/%1)2 (+&  
#

G 
#&#   (# #
3#  # #4  # ("   5&
6
  !
  ! ( #74#+
/ E( 4  ! ( 
  

"9 9& N "


 G 
# (+
#+ (+&#
# ( 7&  4 "(
# )+ &)
(<=> &!=
'
/'K) &+
'F&+,) &+
'
?,)(A &,A&)

(<=/,)

(  4   4 


"9 
#+ B
#" 
& G 
# ( (#& <@)!(A+/,' )B


#
#"(!+&#&"& 
# #!74
3#  #&  ##
# #
  (+&# (  ,# -./0/%1)2 (+&  
#

 (# #
3#  # #4  # ("   5& 6
  (#
  !
B
#"(# 
#*/
5## ( #74#+  !   (   !"    !  " 
# $%% " #& '( "  !   ( 
   
:    -(12 2>
 ( !# !  8< !" 
# 8 3
#     (+&
HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH 9
"9 :  ;  
#  #!(   
 < (   => #  #  ( 7! 
# 
#(
#   ;9&
   (!&
# (+&#  (+&7 
"! (  ,#
B!&
4#3#  -5
!J (+&  
#
  (# #
3#2 (+& 
"! :    -(12 


##(
#  1 2>
  9 
"9  ( 
# (!&
# 
#    

#
#" "" BC!  &@
#  #   :&
#* ##7#>
# 3# 
# 
!
#!#(+&(!&
 
F3# 
#  !
#!# (#

" !K &@


  
" "@ !#
#  
# #4#(+&# 

/
5##BG   HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

/
#4#(G   HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

• Załącznik nr 25 – Pisemne oświadczenie o zamiarze uczestnictwa w spółce • Załącznik nr 26 – Pisemna zgoda wspólnika przekształcanej spółki z ograniczoną
przekształconej (art. 564 §§ 1 i 2 Kodeksu) - 1 strona odpowiedzialnością na pełnienie roli komplementariusza w spółce komandytowej
(art. 576 § 1 Kodeksu) - 1 strona





L
0

< 

123 
1 
12 





14L

< 


 


12

13

1
3
 13  

12
 


1 

6%
77
8

:
!  "
I6
7
8
!  "

 
8#(
# 



"B
  
#(
# 
/
5## 

"B

BG (+&#( ,# /
5##
-./0/%1)2(    BG (+&#( ,#
 5&6
 -./0/%1)2(   
##$9:

 5&6

(+& (  ,# -5
!J2 (+&  
#

##$9:


 (# #
3#  # #4  # ("  
(+& (  ,# -5
!J2 (+&  
#

0!  !
  ! ( #74#+
 (# #
3#  # #4  # ("  
! ( 
 <8
0!  !
  ! ( #74#+
'F&+,) &)
'
?,)(A &,A&)

(<=/,)
! ( 
 <8
#&  ##
# #
  (+&# (  ,# -5
!J2 (+&  
#

'F&+,) &)
'
?,)(A &,A&)

(<=/,)

 (# #
3#  # #4  # ("   0!  (#
  !
( #74#+  !   (   !"    !  "  #&  ##
# #
  (+&# (  ,# -5
!J2 (+&  
#

# $% " #& '( "  !   ( 
  <8  (# #
3#  # #4  # ("   0!  (#
  !
:  -(12 2> !"9(+
#(+&#( ,#-./0/%1)2(+&
#
 ( #74#+  !   (   !"    !  " 
 (# #
3#  # #4  # ("   5& 6
  (#
  ! # $% " #& '( "  !   ( 
  <8
( #74#+  !   (   !"    !  "  :  -(12 2> !"9(+
#(+&#( ,#-./0/%1)2(+&
#

#$%%" #&'( "! ( 
    (# #
3#  # #4  # ("   5& 6
  (#
  !
 #  !"
" 
# < #(
#   
#  &@
# 3# 
#  ( #74#+  !   (   !"    !  " 
!
#!#  (+& (!&

#
#" 3# "  !
#!# (+&#  (+& #$%%" #&'( "! ( 
  
(!&
 (  ,# -5
!J (+&  
#
  (# #
3#2 (+&
#
#"3# "@"@" 7
"
#((+&7!!( 
!#

"!   (+& (!&
 (  ,# -5
!J (+&  
#
  (# #
3#2 (+&

"! 


B&5 #(G  HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
B&5 #(G  HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
S53#(G  HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
S53#(G  HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH

22 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010


S T R E S Z C Z E N I E

Res in Commercio Bez ochrony (s. 11)


Nasza tegoroczna praktykanta i doktorant-
Kancelaria Tomczak & Partnerzy
Spółka adwokacka
październik 2010 ka Uniwersytetu Warszawskiego, Katarzyna jest specjalistyczną firmą doradczą prowadzącą
Kryla, omawia w pewnym streszczeniu pro- doradztwo w zakresie prawa gospodarczego.
blematykę niedopuszczalności dochodzenia Kancelaria obsługuje przede wszystkim trans-
zadośćuczynienia za doznaną krzywdę przez akcje w obrocie kapitałowym, bankowym
Nowy wymiar refundacji (s. 6) osoby prawne. Kategoryczne stanowisko Kasi a także w obrocie nieruchomościami. Kan-
W toku prac ustawodawczych znajduje się w tej sprawie, uzasadnione stanowiskiem celaria prowadzi specjalistyczną sekcję prawa
obecnie nowa, rewolucyjna w stosunku do autorytetów prawa cywilnego, zdaniem farmaceutycznego oraz prawa telekomunika-
przepisów dotychczasowych, ustawa doty- części innych prawników Kancelarii musi ulec cyjnego. Kancelaria prowadzi także obsługuje
cząca refundacji leków. Temat ten – w postaci z czasem złagodzeniu. Każdy prawnik, który bieżącą działalność firm.
wstępnej, lecz bardzo przejrzystej i ciekawej obsługuje podmioty gospodarczej doskonale Partnerzy Kancelarii:
charakterystyki projektu ustawy – podejmuje wie, że istotna część działań konkurencji wy- Karolina Kocemba,
Joanna Ostojska. Między innymi zmianie ma mierzona w reputację i renomę nie podlega Michał Tomczak.
ulec sama procedura wpisywania poszcze- bezpośredniej ochronie ani na podstawie Adwokaci i Radcowie Prawni:
gólnych leków na listę leków refundowanych. przepisów prawa cywilnego ani też na pod- Wioletta Januszczyk.
Dotychczas w kwestii tej stosowane było stawie przepisów o ochronie konkurencji czy
Samodzielni prawnicy:
sztywne narządzie w postaci rozporządzenia, też innych przepisów. Dokładnie tak samo
Katarzyna Bielat,
co bardzo spowalniało proces wpisywania le- jest w przypadku „krzywdy” doznawanej
Marta Mianowska,
ków refundowanych. Projekt zakłada zaś, że przez osoby fizyczne.
Karolina Muskała,
podstawą uznania leku za refundowany bę- Szymon Kaczmarek,
dzie decyzja administracyjna, której skutkiem Infiltracja (p. 13)
Jakub Salwa.
będzie umieszczenie leku w obwieszczeniu Paweł Barański w swoim tekście „Infiltracja”
Prawnicy:
Ministerstwa Zdrowia. Najważniejszym dokonuje gruntownej analizy niezwykle
Izabela Frąckiewicz,
konsumenckim efektem nowej ustawy po- ciekawego i zarazem bardzo praktycznego
Dominika Latawiec,
winno być wprowadzenie ceny sztywnej na tematu, jakim jest prawo pracodawcy do
Joanna Ostojska,
leki refundowane, co ma doprowadzić do badania treści skrzynek mailowych, rejestra-
Ewelina Pichet.
sytuacji w której ceny takich leków będą cji rozmów telefonicznych, przeglądanych
Wsparcie pozaprawnicze:
jednakowe na terenie całego kraju. Z punku stron internetowych. Sprawa jest oczywiście
Iwona Drabik (tłumacz),
widzenia firm farmaceutycznych najważniej- przedmiotem rozstrzygnięć unijnych, nie ma-
Eliza Romanowska-Zagrodzka (księgowość),
szym nowym – oczywiście oprotestowanym jących jednak co do zasady wiążącego charak-
Iwona Jaroszewska,
rozwiązaniem – jest 3-procentowy podatek ter na terenie polskiej jurysdykcji. Brak jest też
Ilona Jędrzejczyk,
refudacyjny, a także wprowadzenie mechani- w Polsce przepisu ściśle regulującego tę
Agata Pawłowska,
zmów podziału ryzyka między Narodowym kwestię – zarazem sprawa jest przedmiotem
Anna Waśko,
Funduszem Zdrowia a firmami. sporu pomiędzy Ministerstwem Pracy, za- Izabela Wilkowska.
pewniającym pracodawcy większą swobodę
Odwrócone role (p. 8) Adres:
w tym zakresie oraz Rzecznika Praw Obywa-
Tomczak & Partnerzy Spółka Adwokacka,
Prezentujemy tekst wynikający z naszej telskich, który swobodę tę chce ograniczać.
ul. Podwale 3/9
praktyki około-deweloperskiej. Każdy więk- Konkluzja w tej kwestii jest w obecnym stanie
00-252 Warszawa, Polska
szy deweloper miał przykrość zetknięcia się prawnym taka, że pracodawca ma prawo
z sytuacją, w której sąsiedzi lub inne osoby, do wglądu do korespondencji mailowej Telefon:
mieszkające w pobliżu zabudowywanej pracownika, jednakże w każdym przypadku +48 22 33 96 500
nieruchomości „protestują” przeciwko niej. pracownik winien być o takim monitoringu Telefax:
Prawdę mówiąc, na ogół nie chcą żadnych uprzedzony. W kwestii tej znamienne zna- +48 22 33 96 501
zmian projektu, ale wprost domagają się czenie ma pogląd Ministra Pracy, zgodnie Strona:
„odszkodowań” i to w kwotach jawnie prze- z którym pracownik poprzez użycie służbo- www.tomczak.pl
wyższających jakiekolwiek wymyślone szkody. wej skrzynki pocztowej czy innych narzędzi
W gruncie rzeczy domagają się oni zapłaty dostarczonych przez pracodawcę w celu
za to, że nie będą się inwestycji sprzeciwiać innym niż wykonywanie pracy, sam zrzeka ISSN 2081 - 9056
i wokół niej bruździć. W odczuciu wielu, się niejako w sposób dorozumiany wszelkich
niekoniecznie motywowanych jedynie roszczeń z tytułu naruszenia wyżej wymie-
zyskiem deweloperskim, osób dochodzi nionych dóbr.
w takich przypadkach do nadużycia prawa na
bardzo swoistym, dość subtelnym poziomie. Komentarze Res in Commercio
Owi „protestujący” w istocie rzeczy mają na (s. 16)
Miesięcznik Res in Commercio . Praktyka prawa gospo-
celu wyłudzenie niewspółmiernie wysokich Ósma część „komandytowej” porusza trud- darczego redagowany jest przez zespół w składzie
świadczeń od postawionego pod ścianą de- ny, by nie powiedzieć dwuznaczny problem Izabela Frąckiewicz, Dominika Latawiec i Michał
Tomczak. Współpracownikami miesięcznika i autorami
welopera. Autorzy tekstu „Odwrócone role”, roli biegłego w procedurze przekształcenio-
tekstów są prawnicy Kancelarii Tomczak & Partnerzy
Katarzyna Bielat i Michał Tomczak starają się wej. Piszemy także o obowiązkach infor- a także inni prawnicy, zaproszeni do współpracy, co
ogólnie przedstawić metody prawnej obrony macyjnych związanych z przekształceniem. w ich notkach biograficznych wyraźnie zaznaczono.
przed takim atakami. Rzecz jest oczywiście Na tle tych zagadnień prezentujemy pakiet Miesięcznik składany jest w programie InDesign
od strony prawniczej subtelna a przedstawio- praktycznych załączników. firmy Adobe. Autorem projektu graficznego jest
na analiza ma jedynie wstępny charakter. Wojciech Wilk.

RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010 | 23


S U M M A R Y

Res in Commercio Without protection (p.11)


Tomczak & Partners Law Officeis
A professional counselling company render-
October 2010 Katarzyna Kryla, a trainee serving this year ing advisory services in the field of commer-
her legal internship at the Law Office and cial law. The law office is chiefly preoccupied
a PhD student at the University of Warsaw, with transactions concerning the capital and
summarizes the inadmissibility of seeking bank turnover as well as real estate business.
compensation for loss incurred by legal per- Furthermore, it runs a specialist section of
sons. According to several lawyers employed pharmaceutical as well as telecommunication
A new dimension of refundation at our company, her categorical standpoint, law and provides services pertaining to the
(p. 6) substantiated by authority figures in civil companies’ current activities.
A new, revolutionary – in comparison to law, needs to be slightly ‘softened’ with the Partners:
other provisions – act pertaining to the refund lapse of time. Every lawyer rendering legal Karolina Kocemba,
of medicine expenses is currently subject to services for the benefit of economic entities Michał Tomczak.
legislative procedure. This topic – in a preli- is perfectly aware that a considerable num- Attorneys-at-law and Counsellors:
minary, however, very clear and interesting ber of activities undertaken by competitive Wioletta Januszczyk.
way – is discussed by Joanna Ostojska. The subjects, aiming to destroy the opponent’s
Leading Lawyers:
suggested amendments concern, among impeccable repute and renown, are not di-
Katarzyna Bielat,
others, the procedure of including a given rectly protected – neither by civil law nor by
Marta Mianowska,
drug in a list of refundable medicines. So far, provisions on competition protection. Exactly
Karolina Muskała,
this issue has been regulated by a very strict the same situation appears in the event of a
Szymon Kaczmarek,
legal device, i.e. by an ordinance, which fact loss incurred by natural persons. Jakub Salwa.
made the entire process of registering a drug
Infiltration (p. 13) Associates Lawyers:
far slower. From now on, recognizing the
Izabela Frąckiewicz,
drug as a refundable one is governed by an In his article „Infiltration” Paweł Barański
Dominika Latawiec,
administrative decision – the inclusion of a conducts an in-depth analysis of a compelling
Joanna Ostojska,
particular medicine will be announced by the as well as practical subject, i.e. the employ-
Ewelina Pichet.
Minister of Health. From the point of view er’s right to monitor employees’ emails and
of consumers, the most essential aspect of their general usage of company computers. Extralegal Support:
Iwona Drabik (translator),
a new act is the introduction of a fixed price A moment’s reflection shows that the matter
Eliza Romanowska-Zagrodzka (accountant),
for refundable medicines, which should even is subject to EU directives which basically do
Iwona Jaroszewska,
out the prices in the entire country. As far as not fall under Polish jurisdiction. In Poland
Ilona Jędrzejczyk,
pharmaceutical companies are concerned, there are no principles regulating the above
Agata Pawłowska,
the most important solution (nevertheless, problem – this issue constitutes the bone
Anna Waśko,
provoking a wave of protests) are a 3 % of contention between the Ministry of
Izabela Wilkowska.
refundable tax as well as mechanisms of Labour, giving the employer a wider scope
Address:
risk division between companies and the of freedom, and the Commissioner of Civil
Tomczak & Partners Law Office,
National Health Fund. Rights Protection who constantly strives to
3 Podwale St. upt. no 9,
limit this kind of employer’s independence. In
Reversed roles (p. 8) 00-252 Warsaw, Poland
the current legal situation the only conclusion
In this issue we present a text which is that would suggest itself is that the employer Telephone number:
a result our developer-related experience. is entitled to monitor all emails, however, in +48 22 33 96 500,
Probably each large-sized developer suffered each and every case the employee should Telefax:
distress due to a situation when neighbours or be notified thereof in advance. As for this +48 22 33 96 501
other persons living nearby the construction issue, the opinion of Minister of Labour is Website:
area ‘protest’ against the entire investment. of uppermost importance. It implies that by www.tomczak.pl
To tell the truth, they do not expect any chan- reviewing company email boxes or using
ges in the project but require ‘indemnities’ company equipment for the purposes other ISSN 2081 - 9056
explicitly exceeding the value of confabulated than performing the work, the employer
alleged damage. In fact, they wish to be paid implicitly renounces any claims for violation
for their failure to obstruct and hinder the of company goods.
investment process. According to several
observers, not necessarily driven by deve- Commentaries in Res in Commercio
loper profit opportunities, in such cases the (p. 16)
law is abused at a self-evident, however, quite The eighth part of our monograph devoted
subtle level. Those ‘protesters’ essentially aim to limited partnerships raise an intricate, not
Monthly Res in Commercio . Law Practice is edited
at hammering out compensation from the to say ambiguous, problem pertaining to the by the team composed of: Izabela Frąckiewicz,
developer who eventually has no choice. Ka- role of an expert in transformation procedure. Dominika Latawiec and Michał Tomczak. The fur-
tarzyna Bielat and Michał Tomczak, authors Additionally, we present a whole spectrum of ther parties involved in the issuance of a monthly
of an article ‘Reversed roles’ undertake to information duties in reference to the entire as well as authors of texts are lawers employed at
Tomczak & Partners Law Office and other lawyers
present a general method of legal defense transformation procedure. In order to sup- invited to cooperation, which fact was marked in
against such attacks. From the legal point of port the power of our arguments we attach their biographical notes.
view it is a very sensitive subject. It needs to a variety of useful appendixes. The monthly is created in Adobe InDesign and de-
be underlined that the introduced analysis is signed by Wojciech Wilk.
eclusively of preliminary nature.

24 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

You might also like