2

2
System instytucjonalny Unii Europejskiej

Opracowanie „System instytucjonalny Unii Europejskiej” to kompendium wie-

dzy z zakresu prawa instytucjonalnego Unii Europejskiej. Podstawowe wiado-
mości dotyczące poszczególnych instytucji poprzedzono wskazaniem zasad,
na podstawie których uregulowane zostały stosunki międzyinstytucjonalne.
Prezentacja instytucji rozpoczyna się od syntetycznych uwag ogólnych, na-
stępnie omawiany jest skład i struktura instytucji, jej kompetencje oraz sposób
funkcjonowania. Dla pełnego zrozumienia skomplikowanych nierzadko zagad-
nień systemu instytucjonalnego Unii Europejskiej konieczne jest uzupełnienie
wiedzy podstawowej innymi publikacjami, których wykaz zamieszczony został
w części „Warto przeczytać”.
 SPIS TREŚCI

Wstęp Cor sit exeratum

Ramy instytucjonalne Unii Europejskiej 3

Parlament Europejski 4

Rada Europejska 7

Rada 9

Komisja 12

Instytucje sądowe Unii Europejskiej 15

Trybunał Obrachunkowy 16

Europejski Bank Centralny 17

Podsumowanie 17

Po wejściu w życie traktatu z Lizbony Unia Europejska

uzyskała osobowość prawną i jako taka działa przez swoje
organy. Organy te w systemie prawa UE określane są mia-
nem instytucji Unii Europejskiej.

Warto wiedzieć
Sformułowanie „jednolite ramy in-
stytucjonalne” użyte jest w pream-
bule TUE, w której strony traktatu
wyrażają pragnienie umocnienia
demokratycznego charakteru i sku-
teczności działania instytucji, słu-
żące lepszemu spełnieniu powie-
rzonych im zadań.
Sprawdź swoją wiedzę
1.  Czy istnieje hierarchia ważno-
ści instytucji Unii Europejskiej?
2.  Czy Rada Europejska jest in-
stytucją Unii Europejskiej?
Odpowiedzi: 1. nie, 2. tak.
3
I. Ramy instytucjonalne Unii Europejskiej
I.1. Uwagi ogólne
Zgodnie z postanowieniami Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) Unia dysponuje jednolity-
mi ramami instytucjonalnymi, które zapewniają spójność, skuteczność i ciągłość polityk oraz
działań podejmowanych do osiągnięcia jej celów. Ramy instytucjonalne przyczyniają się także
do propagowania wartości Unii oraz mają na celu służenie interesom Unii, obywateli i państw
członkowskich.
W przepisach TUE wymienia się następujące instytucje Unii: Parlament Europejski,
Radę Europejską, Radę, Komisję Europejską, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europej-
skiej, Europejski Bank Centralny i Trybunał Obrachunkowy. Każda z tych instytucji działa
w granicach kompetencji przyznanych jej postanowieniami traktatów. Instytucje Unii są
wspomagane przez organy pomocnicze, takie jak: Komitet Ekonomiczno-Społeczny,
Komitet Regionów oraz wiele komitetów, agencji, urzędów i grup roboczych.
I.2. Zasady regulujące stosunki międzyinstytucjonalne
Z przepisów traktatowych wynika kilka zasad, regulujących stosunki międzyinstytucjonalne.
> Zasada równowagi instytucjonalnej – żadnej z instytucji nie można przypisywać
wyłącznych kompetencji prawodawczych ani wykonawczych; z zasady tej wynika
zakaz naruszania kompetencji pozostałych instytucji i przekazywania im własnych
uprawnień; ma zastosowanie przede wszystkim w procesie stanowienia i stosowa-
nia prawa UE.
> Zasada autonomii instytucjonalnej – przejawia się w tym, że instytucje mają:
prawo określania swojej struktury i zasad działania, wpływ na obsadzanie organów
kierowniczych, powoływanie organów pomocniczych i doradczych; realizacji tej zasa-
dy służą przywileje i immunitety członków poszczególnych instytucji.
> Zasada lojalności międzyinstytucjonalnej – zobowiązuje instytucje do lojalnej
współpracy w celu realizacji postanowień traktatowych. Instytucje zobligowane są
do współpracy w zakresie tworzenia i wykonywania prawa UE.
> Zasada otwartości – zgodnie z postanowieniami art. 15 Traktatu o funkcjonowaniu
Unii Europejskiej (TfUE) instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii działają z jak
największym poszanowaniem zasady otwartości, która służy wspieraniu dobrych
rządów i zapewnieniu uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego.
II. Parlament Europejski Oficjalna strona internetowa PE:
www.europarl.europa.eu.

II.1. Uwagi ogólne

Warto wiedzieć
Siedziba Parlamentu Europejskiego znajduje się w Strasburgu, w którym odbywa- Liczba 754 posłów w PE wynika
z obecnych 736 posłów (wybra-
ją się jego obrady. Dodatkowe posiedzenia mogą odbywać się także w Brukseli, gdzie nych w czerwcu 2009 r., kiedy to
pracują komisje parlamentarne. Natomiast Sekretariat Generalny Parlamentu mieści się traktat z Lizbony nie został jesz-
cze przyjęty) oraz 18 dodatko-
w Luksemburgu. wych posłów. Będzie ona wyższa
od liczby założonej w traktacie
z Lizbony (750+1) o trzech par-
lamentarzystów (754). Różnica
II.2. Skład wynika z faktu, że zgodnie z trak-
Podział mandatów – art. 14 ust. 2 TUE stanowi, że liczba członków PE nie przekracza tatem z Nicei Niemcy wybrali 99
parlamentarzystów, natomiast
750, nie licząc Przewodniczącego PE. Podstawą wyborów do PE, które odbyły się w czerwcu zgodnie z traktatem z Lizbony
przysługuje im już tylko 96.
2009 r., był traktat z Nicei, zgodnie z którym liczba mandatów wynosiła 736. Po wejściu w ży-
cie traktatu z Lizbony i ratyfikacji dodatkowego protokołu ogólna liczba europosłów wzrośnie
Zgodnie z postanowieniem TUE
przejściowo do 754. przedstawiciele do PE są wybierani
w wyborach bezpośrednich i pow-
szechnych. Pierwsze tego typu
Tabela 1. Podział mandatów w Parlamencie Europejskim wybory do PE odbyły się w 1979 r.

Państwo Państwo Warto wiedzieć

Liczba mandatów Liczba mandatów W trakcie negocjacji zmian w trak-
członkowskie członkowskie
tatach Włochy zgłosiły sprzeciw
wobec propozycji nowego podzia-
2009–2014 2014–2019 2009–2014 2014–2019 łu mandatów. W ostatniej chwi-
li podczas Konferencji Między-
rządowej osiągnięto kompromis,
Niemcy 99 96 Austria 17 19
zgodnie z którym liczba parlamen-
Francja 72 74 Bułgaria 17 18 tarzystów została zwiększona do
751, a więc 750 oraz Przewod-
Zjednoczone niczącego, a dodatkowe miejsce
72 73 Dania 13 13 przyznano Włochom. Fakt ten po-
Królestwo
twierdza również jedna z deklara-
Włochy 72 72+1 Słowacja 13 13 cji dołączonych do traktatu z Li-
zbony (deklaracje dołączone do
Hiszpania 50 54 Finlandia 13 13 Aktu końcowego Konferencji Mię-
dzyrządowej, która przyjęła trak-
Polska 50 51 Irlandia 12 12 tat z Lizbony – Dz.Urz. UE L 115
z 9 maja 2008 r., s. 335).
Rumunia 33 33 Litwa 12 12
Niderlandy 25 26 Łotwa 8 9
Grecja 22 22 Słowenia 7 8
Portugalia 22 22 Estonia 6 6
Belgia 22 22 Cypr 6 6
Czechy 22 22 Luksemburg 6 6 W skład PE wchodzą przedstawiciele
obywateli Unii. Podział miejsc
Węgry 22 22 Malta 5 6 pomiędzy państwa członkowskie
odbywa się na zasadzie
Szwecja 18 20 Razem 736 750+1 „proporcjonalności degresywnej”.
 5

II.3. Struktura Parlamentu Europejskiego

Należy wyróżnić następujące organy kierownicze PE:
> Przewodniczący PE – wybierany w głosowaniu tajnym na okres 2,5 roku, z możli-
Od 14 lipca 2009 r.
Przewodniczącym PE wością reelekcji; kandydat zgłaszany jest przez grupę polityczną lub co najmniej 40
jest Jerzy Buzek.
posłów.
Warto wiedzieć > Wiceprzewodniczący PE – zgłaszani i wybierani według tych samych zasad co
W Polsce wybory do PE zostały
Przewodniczący PE. Liczbę wiceprzewodniczących ustala PE, obecnie jest ich 14.
przeprowadzone na podstawie
ustawy z 23 stycznia 2004  r.  – > Prezydium to organ zarządzający PE, odpowiedzialny między innymi za kwestie ad-
Ordynacja wyborcza do Parla-
mentu Europejskiego (Dz.U. nr 25, ministracyjne, kadrowe i organizacyjne. W skład Prezydium PE, oprócz Przewodniczą-
poz. 219). W dniu 28 październi-
ka 2009 r. Trybunał Konstytucyj-
cego PE i wiceprzewodniczących, wchodzi pięciu kwestorów z głosem doradczym.
ny wydał wyrok co do zgodności > Konferencja Przewodniczących: tworzą ją Przewodniczący PE oraz przewodni-
z Konstytucją ustawy nowelizu-
jącej Ordynację wyborczą do PE. czący grup politycznych, odpowiada ona za planowanie prac legislacyjnych PE oraz
Trybunał uznał, że możliwość
dwudniowych wyborów, głoso- określanie kompetencji komisji i delegacji.
wanie przez pełnomocnika oraz
możliwość łączenia wyborów do
PE z referendum ogólnokrajo- Organami funkcjonalnymi PE są:
wym, wprowadzone do Ordynacji
wyborczej są zgodne z Konstytu- > Komisje stałe powoływane przez PE na okres 2,5 roku na podstawie propozycji
cją (sygn. akt Kp 3/09, M.P. nr 72,
Konferencji Przewodniczących. Komisje stałe podzielone są według poszczególnych
poz. 917).
dziedzin prawa UE, obecnie działa 20 komisji stałych.
> Komisje tymczasowe (specjalne) – powoływane przez PE, który określa ich kom-
petencje i skład do zbadania konkretnej sprawy, np. TDIP – Komisja tymczasowa do
zbadania sprawy rzekomego wykorzystania krajów europejskich przez CIA do trans-
portu i nielegalnego przetrzymywania więźniów.
Warto wiedzieć
Posłowie nie zasiadają w PE we- > Komisje śledcze powoływane są przez PE w przypadku naruszenia lub niewłaści-
dług państwa pochodzenia, lecz
wego stosowania prawa unijnego, np. ESB1 – Tymczasowa Komisja ds. dochodzenia
według przynależności do jednej
z ogólnoeuropejskich frakcji (gru- w sprawie BSE (gąbczastego zwyrodnienia mózgu).
py) politycznej, zrzeszającej ich
według podobieństwa poglądów > Delegacje – grupy posłów wybranych przez PE do jego reprezentowania w orga-
politycznych. Do utworzenia gru-
py politycznej potrzeba minimum
nach międzyparlamentarnych. Delegacja PE uczestniczy w pracach: Zgromadzenia
25 posłów, którzy reprezentują co Parlamentarnego NATO, Eurośródziemnomorskiego Zgromadzenia Parlamentarnego,
najmniej ¼ państw członkowskich.
Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego Afryka, Karaiby, Pacyfik – UE.
Tabela 2. Grupy polityczne funkcjonujące w PE (w kadencji rozpoczętej w 2009 r.)

Ugrupowanie polityczne Skrót Liczba miejsc

Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) EEP 265

Grupa Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów w PE S&D 184
Grupa Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy ALDE 84
Grupa Zielonych/Wolne Przymierze Europejskie Greens/EFA 55
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy ECR 54 Warto wiedzieć
Sesja zwyczajna trwa rok, a w jej
Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej/ EUL/NGL 35 ramach odbywają się posiedzenia
Nordycka Zielona Lewica plenarne oraz posiedzenia komisji.
Parlament obraduje na comiesięcz-
Europa Wolności i Demokracji EFD 31 nych posiedzeniach z  wyjątkiem
sierpnia. Na wniosek większości
Posłowie niezrzeszeni NI 28 posłów, Rady lub KE może zostać
Razem 736 zwołana sesja nadzwyczajna.

II.4. Kompetencje Parlamentu Europejskiego

Ze względu na złożoność funkcji Parlamentu Europej-
skiego można wyróżnić kilka grup jego kompetencji. Są to:
> kompetencje prawodawcze – realizowane z innymi
instytucjami PE, wydaje własne akty wewnętrzne,
> kompetencje kontrolne – przede wszystkim wo-
bec Komisji (PE rozpatruje roczne sprawozdania,
może uchwalić wotum nieufności wobec Komisji,
ma prawo kierowania pytań do członków KE, może
odmówić udzielenia absolutorium z wykonania przez
KE budżetu), przyjmuje roczne sprawozdania od
Rady Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego
(EBC), Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich
(ERPO), bada petycje od obywateli UE,
> kompetencje kreacyjne – PE zatwierdza kandyda-
turę na Przewodniczącego KE oraz poszczególnych
komisarzy, powołuje ERPO, konsultuje wybór człon-
ków Trybunału Obrachunkowego, a także wybór Pre-
zesa, wiceprezesa i członków zarządu EBC,
> kompetencje w zakresie stosunków zewnętrz-
nych – PE wyraża opinie w zakresie zawierania
umów międzynarodowych, które mogą mieć charak-
ter obligatoryjny lub fakultatywny.
 7

Sprawdź swoją wiedzę II.5. Tryb funkcjonowania

1.  Czy posłowie PE reprezentują
państwa, z których pochodzą?
Przepisy TfUE stanowią, że PE ustala własny tryb funkcjonowania zgodnie z przy-
2.  Czy Przewodniczący PE może jętym regulaminem wewnętrznym. PE pracuje w trybie sesyjnym. Posiedzenia plenarne jak
zostać wybrany na drugą kaden-
cję? również posiedzenia komisji są jawne. Koordynacją prac legislacyjnych i organizowaniem
3.  Czy PE ma samodzielne kom-
petencje prawodawcze? sesji plenarnych zajmuje się Sekretariat Generalny.
Odpowiedzi: 1. nie, 2. tak, 3. nie. Zasadą jest, że PE podejmuje swoje decyzje większością oddanych głosów, moż-
liwe jest także głosowanie bezwzględną większością wszystkich członków PE (ten tryb
wymagany jest do odrzucenia lub wniesienia poprawek do projektu Rady) lub podwójną kwa-
lifikowaną większością głosów, co oznacza, że wynik głosowania wyrażony jest w postaci
ułamka, przy jednoczesnym uwzględnieniu liczby posłów PE (np. większość ⅔ oddanych gło-
Warto wiedzieć sów, reprezentująca większość członków PE – jest to większość wymagana do uchwalenia
Warto przypomnieć, że w polskich
wotum nieufności wobec KE). Prawo do głosowania jest prawem osobistym, dlatego posłowie
warunkach konstytucyjnych po-
wstał w tym zakresie spór kom- głosują indywidualnie i osobiście.
petencyjny między Prezy-
dentem RP a Prezesem Rady Regulamin PE stanowi, że kworum jest osiągnięte, jeżeli na sali obrad znajduje się
Ministrów. Przedmiotem sporu
kompetencyjnego (art. 189 Kon-
przynajmniej ⅓ członków PE. Ponadto regulamin PE przewiduje, że głosowanie odbywa się
stytucji RP), rozstrzygniętego po- przez podniesienie ręki, choć możliwe są i inne sposoby głosowania (elektroniczne, imienne,
stanowieniem Trybunału Konsty-
tucyjnego z 20 maja 2009 r., sygn. tajne głosowanie pisemne).
akt Kpt 2/08 (M.P. nr 32, poz. 478),
była kwestia ujęta w pytaniu Pre-
zesa Rady Ministrów, kto „upraw-
niony jest do reprezentowania
III. Rada Europejska
Rzeczypospolitej Polskiej w posie-
dzeniach Rady Europejskiej w celu
prezentowania na nim stanowi- III.1. Uwagi ogólne
ska Państwa”. Trybunał posta-
Rada Europejska (RE) nie posiada swojej siedziby. Zgodnie z postanowieniami deklaracji
nowił, że Prezydent RP, Rada Mi-
nistrów i Prezes Rady Ministrów nr 22 do traktatu z Nicei, w sytuacji, gdy Unia rozszerzy się powyżej 18 państw, wtedy wszystkie
w wykonywaniu swych konstytu-
cyjnych zadań oraz kompetencji spotkania Rady będą się odbywały w Brukseli. Obecnie Rada Europejska powinna się spotykać przy-
kierują się zasadą współdziała-
nia władz, wyrażoną w pream-
najmniej dwa razy w ciągu półrocza, a także w razie potrzeby na posiedzeniach nadzwyczajnych.
bule oraz w art.  133 ust. 3 Kon-
stytucji  RP. Prezydent  RP, jako
najwyższy przedstawiciel Rze- III.2. Skład i organizacja
czypospolitej, może, na podsta-
wie art.  126 ust.  1 Konstytucji, Radę Europejską stanowią szefowie państw lub rządów państw członkowskich,
podjąć decyzję o swym udziale Przewodniczący Rady Europejskiej oraz Przewodniczący Komisji. Ponadto w pracach
w konkretnym posiedzeniu Rady
Europejskiej, o ile uzna to za ce- Rady Europejskiej uczestniczy Wysoki Przedstawiciel Unii do spraw Zagranicznych i Po-
lowe dla realizacji zadań Prezy-
denta Rzeczypospolitej określo- lityki Bezpieczeństwa. Sformułowanie „szefowie państw lub rządów” uwzględnia różnice
nych w art. 126 ust. 2 Konstytucji.
w systemach prawno-politycznych państw członkowskich.
Udział Prezydenta RP w konkret-
nym posiedzeniu Rady Europej- Rada Europejska nie jest instytucją kadencyjną, nie przewiduje się również specjal-
skiej wymaga jego współdziała-
nia z Prezesem Rady Ministrów. nego trybu jej powoływania.
Przewodniczący Rady Europejskiej jest wybierany przez Radę Europejską więk-
Na pierwszego stałego szością kwalifikowaną na okres 2,5 roku. Mandat Przewodniczącego jest jednokrotnie
Przewodniczącego Rady Europejskiej
wybrany został Belg odnawialny. Do zadań Przewodniczącego należy prowadzenie prac i przewodniczenie Radzie
Herman Van Rompuy.
Europejskiej, a także wspomaganie osiągania spójności i konsensusu w RE.
 Rada Europejska obraduje maksymalnie dwa dni. Posiedzenia są niejawne. Podejmuje
decyzje w drodze konsensusu, o ile przepisy traktatowe nie stanowią inaczej. W przy-
padku głosowań kworum wynosi ⅔ członków RE (przy obliczaniu kworum nie uwzględnia się
Przewodniczącego RE oraz Przewodniczącego KE). Podczas głosowania każdy członek Rady
Europejskiej może otrzymać pełnomocnictwo tylko od jednego z pozostałych członków. Jeśli
decyzje w RE podejmowane są w drodze głosowania, jej Przewodniczący oraz Przewodniczący
KE nie biorą udziału w głosowaniu.

III.3. Kompetencje Rady Europejskiej

Ogólny zarys kompetencji Rady Europejskiej zawarty jest w TUE, który stanowi, że na-
daje ona Unii impulsy niezbędne do rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety poli-
tyczne. Rada Europejska nie pełni funkcji prawodawczych.
Do kompetencji RE wymienionych w przepisach traktatowych zalicza się między innymi:
> przygotowywanie konkluzji zawierających ogólne kierunki dla polityki gospodar-
czej państw członkowskich i Unii, opracowywanych na podstawie projektu Rady UE.
> badanie zatrudnienia w Unii i przyjmowanie konkluzji w tej sprawie, wykorzystując
wspólne sprawozdanie Rady UE i Komisji,
> przyjmowanie corocznych sprawozdań EBC z działalności Europejskiego Systemu
Banków Centralnych oraz w sprawie polityki pieniężnej za rok ubiegły i bieżący,
> stwierdzanie naruszenia przez państwo członkowskie wartości, na których
opiera się UE, a określonych w art. 2 TUE (poszanowania godności osoby ludzkiej,
wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw
człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości),
> określanie ogólnych wytycznych wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeń-
stwa, łącznie ze sprawami mającymi wpływ na kwestie polityczno-obronne,
> decydowanie o przyjęciu wspólnej polityki obronnej, Sprawdź swoją wiedzę
1.  Czy Rada Europejska ma kom-
> opracowywanie kryteriów kwalifikacyjnych, które brane są pod uwagę przez
petencje prawodawcze?
Radę UE przy podejmowaniu decyzji co do rozszerzenia Unii Europejskiej, 2.  Czy Rada Europejska ma cha-
rakter kadencyjny?
> zwołanie konwentu lub konferencji przedstawicieli państw członkowskich,
Odpowiedzi: 1. nie, 2. nie.
których celem byłaby rewizja traktatów.
 9

IV. Rada

IV.1. Uwagi ogólne

Rada ma swoją siedzibę w Brukseli. W kwietniu, czerwcu i październiku posiedze-
Oficjalna strona internetowa Rady:
www.consilium.europa.eu. nia Rady odbywają się w Luksemburgu.

IV.2. Skład i organizacja

Rada składa się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich szczebla
ministerialnego, upoważnionych do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu danego
państwa oraz do wykonywania prawa głosu. W posiedzeniach Rady uczestniczą również
urzędnicy państwowi, towarzyszący ministrom, a także przedstawiciel Komisji. Członek Rady
może przekazać swoje prawo głosu innemu członkowi Rady. Nie może on jednak reprezento-
wać więcej niż dwóch państw członkowskich.
Skład Rady nie jest stały i zależy od rodzaju spraw, które są przedmiotem obrad.
Przepisy TUE wymieniają Radę do spraw Ogólnych oraz Radę do spraw Zagranicznych. Ponad-
to ustalono następujące składy Rady (tzw. rady techniczne)1:
> Rada ds. Gospodarczych i Finansowych,
> Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,
> Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Ochrony Konsumentów,
> Rada ds. Konkurencji,
> Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii,
> Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa,
> Rada ds. Środowiska,
> Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury.

Rada do spraw Ogólnych zapewnia spójność prac różnych składów Rady. Rada do spraw
Zagranicznych działa pod przewodnictwem Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw Zagra-
nicznych i Polityki Bezpieczeństwa (dalej: Wysoki Przedstawiciel) i jest odpowiedzialna za opra-
cowywanie działań zewnętrznych Unii na podstawie strategicznych kierunków określonych
przez Radę Europejską.

IV.3. Prezydencja w Unii Europejskiej

Organem Rady jest prezydencja. Prezydencję składów Rady, z wyjątkiem Rady do
spraw Zagranicznych (której stale przewodniczy Wysoki Przedstawiciel), sprawują na zasadzie
równej rotacji przedstawiciele państw członkowskich.

1  Załącznik do decyzji Rady (do spraw Ogólnych) z 1 grudnia 2009 r. ustanawiającej wykaz składów Rady uzu-
pełniający składy, o których mowa w art. 16 ust. 6 akapit drugi i trzeci Traktatu o Unii Europejskiej (2009/878/UE),
Dz.Urz. UE L 315 z 2 grudnia 2009 r., s. 46.
 Do czasu wejścia w życie traktatu z Lizbony Radzie przewodniczyło każde państwo
członkowskie przez okres 6 miesięcy, a rotacja następowała 1 stycznia oraz 1 lipca w cią-
gu każdego roku. Jedna z deklaracji dołączonych do traktatu z Lizbony2 zawiera projekt de-
cyzji  RE, zgodnie z którym prezydencję Rady sprawują uprzednio ustalone grupy trzech
państw członkowskich przez okres 18 miesięcy. Grupy te tworzone są na zasadzie równej
rotacji z uwzględnieniem różnorodności i równowagi geograficznej w UE. Każdy członek grupy
przewodniczy przez sześć miesięcy wszystkim składom Rady.
Do kompetencji prezydencji należy przede wszystkim: reprezentowanie Rady wobec
innych instytucji unijnych oraz państw trzecich, organizowanie prac Rady, zwoływanie oraz
przewodniczenie spotkaniom Rady, kierowanie organami pomocniczymi Rady.

Tabela 3. Kolejność sprawowania prezydencji w Radzie do czasu ustalenia grup złożonych

z trzech państw, które będą sprawować prezydencję przez 18 miesięcy (2010–2020)

Rok I–VI VII–XII

2010 Hiszpania Belgia

2011 Węgry Polska
2012 Dania Cypr
2013 Irlandia Litwa
2014 Grecja Włochy
2015 Łotwa Luksemburg
2016 Niderlandy Słowacja
2017 Malta Zjednoczone Królestwo
2018 Estonia Bułgaria
2019 Austria Rumunia
2020 Finlandia –

Posiedzenia Rady zwoływane są przez jej Przewodniczącego:

> z jego inicjatywy,
> na wniosek jednego z członków Rady,
> na wniosek Komisji.

Osiemnastomiesięczny harmonogram posiedzeń Rady podawany jest na początku każdej

„nowej” prezydencji. Posiedzenia Rady poprzedzane są pracami przygotowawczymi w ra-
mach Komitetu Stałych Przedstawicieli (COREPER) oraz komitetów i grup roboczych.

2  Por. deklaracja odnosząca się do artykułu 16. ust.9. Traktatu o Unii Europejskiej dotycząca decyzji Rady Eu-

ropejskiej w sprawie sprawowania prezydencji Rady [w:] Deklaracje dołączone do Aktu końcowego Konferencji
Międzyrządowej, która przyjęła Traktat z Lizbony (Dz.Urz. UE L 115 z 9 maja 2008 r., s. 335).
 11
IV.4. Podejmowanie decyzji
Decyzje w Radzie mogą zostać podjęte według jednego z trzech wariantów większości:
> większość zwykła – Rada podejmuje uchwały większością głosów swoich człon-
ków. Każdemu z państw członkowskich przypada jeden głos. Głosowania większo-
ścią zwykłą stosuje się przeważnie w kwestiach mniejszej wagi.
> większość kwalifikowana – obliczana obecnie w systemie głosów ważonych, co
oznacza, że każdemu z państw przypisano określoną liczbę głosów.

Tabela 4. Podział głosów w Radzie z uwzględnieniem stanu ludności obowiązującego

w okresie od 1 grudnia 2009 r. do 31 grudnia 2010 r.

Państwo członkowskie Liczba głosów Stan ludności (x 1000)

Niemcy 29 82 002,4
Francja 29 64 350,8
Zjednoczone Królestwo 29 61 576,1
Włochy 29 60 045,1
Hiszpania 27 45 828,2
Polska 27 38 135,9
Rumunia 14 21 498,6
Niderlandy 13 16 485,8
Grecja 12 11 260,4
Belgia 12 10 750,0
Portugalia 12 10 627,3
Czechy 12 10 467,5
Węgry 12 10 031,0
Szwecja 10 9 256,3
Austria 10 8 355,3
Bułgaria 10 7 606,6
Dania 7 5 511,5
Słowacja 7 5 412,3
Finlandia 7 5 326,3
Irlandia 7 4 450,0
Litwa 7 3 349,9
Łotwa 4 2 261,3
Słowenia 4 2 032,4
Estonia 4 1 340,4
Cypr 4 796,9
Luksemburg 4 493,5
Malta 3 413,6
Razem 345 499 665,1
 Od 1 stycznia 2007 r. kwalifikowana większość głosów wymaga spełnienia następu-
jących dwóch warunków:
– większość państw członkowskich głosuje „za”, gdy Rada przyjmuje akt na podsta-
wie propozycji KE (w pozostałych przypadkach wymagana jest większość ⅔ głosów),
– minimum 255 głosów „za” (tzn. 73,91% wszystkich głosów).

> jednomyślność – żaden z członków Rady nie może zgłosić sprzeciwu, jednak
wstrzymanie się od głosu nie jest przeszkodą dla przyjęcia decyzji, tryb ten wyma-
gany jest przy podejmowaniu ważniejszych decyzji, np. w sprawie przyjęcia nowego
członka, stowarzyszenia państw z UE, rewizji traktatów3.

IV.5. Kompetencje
Wyróżnia się następujące kompetencje Rady:
> kompetencje prawodawcze,
> kompetencje kreacyjne,
> kompetencje kontrolne,
> kompetencje w ramach realizacji polityki unijnej.

IV.6. Organy pomocnicze i administracja Rady

Rada korzysta ze wsparcia Komitetu Stałych Przedstawicieli.
Komitet działa jako COREPER II, który składa się z szefów przedstawicielstw państw
członkowskich akredytowanych w Brukseli w randze ambasadorów oraz jako COREPER I,
Sprawdź swoją wiedzę
składający się z zastępców ambasadorów. Ambasadorowie debatują o sprawach ogólnych, 1.  Czy Rada ma stałego Prze-
wodniczącego?
natomiast ich zastępcy zajmują się kwestiami technicznymi. Członkowie COREPER związa-
2.  Czy prawdą jest, że Rada co do
ni są instrukcjami państw członkowskich. zasady podejmuje decyzje na za-
sadzie jednomyślności?
Rada jest wspomagana przez Sekretariat Generalny, na którego czele stoi Sekretarz
Odpowiedzi: 1. nie, 2. nie.
Generalny Rady.

V. Komisja Europejska

V.1. Uwagi ogólne

Siedzibą Komisji Europejskiej jest Bruksela. Komisja ma swoje biura także w Luksem-
Oficjalna strona internetowa Komisji:
burgu. We wszystkich państwach UE Komisja ma reprezentacje. www.ec.europa.eu.

V.2. Skład i organizacja

Komisja jest powoływana na pięcioletnią kadencję w ciągu sześciu miesięcy od
Przewodniczącym KE jest
daty wyborów do PE, kadencja obecnej KE trwa do 31 października 2014 r. Portugalczyk José Manuel Barroso.
Członkiem Komisji z Polski jest Janusz
Lewandowski, który odpowiada za
programowanie finansowe i budżet.
3  Por. np. art. 203, 246, 252 TfUE oraz art. 48 TUE.
 13

W skład Komisji wchodzi jeden obywatel każdego pań-

stwa członkowskiego (komisarz), przy czym skład ten obej-
muje jej Przewodniczącego i Wysokiego Przedstawiciela, któ-
ry jest jednym z wiceprzewodniczących KE.
Mandat komisarza wygasa z chwilą: śmierci, upływu ka-
dencji, dobrowolnej rezygnacji, rezygnacji na wezwanie Prze-
wodniczącego Komisji, dymisji.
W przypadku wakatu spowodowanego śmiercią, rezy-
gnacją lub dymisją członka Komisji, Rada (w porozumieniu
z Przewodniczącym KE i po konsultacji z PE) mianuje zastęp-
cę, który będzie pełnił funkcję komisarza do zakończenia ka-
dencji Komisji. W sytuacji dobrowolnej rezygnacji ustępujący
komisarz jest zobowiązany do pełnienia swoich obowiązków
do czasu wyboru następcy.
Członek KE może również zostać wezwany do złożenia
rezygnacji na żądanie Przewodniczącego Komisji.
Komisarz może również zostać zdymisjonowany przez
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, na wniosek Rady
lub Komisji.

Warto wiedzieć V.3. Tryb funkcjonowania

Od 1 listopada 2014 r. Komisja ma
Komisja jest organem kolegialnym i działa na podstawie własnego regulaminu
składać się z takiej liczby człon-
ków, w tym z jej Przewodniczą- wewnętrznego. Komisja spotyka się na posiedzeniach co najmniej raz w tygodniu
cego i Wysokiego Przedstawi-
ciela, która odpowiada ⅔ liczby (zwykle w środę). Posiedzenia zwoływane są przez Przewodniczącego Komisji. Kworum na
państw członkowskich, chyba że
RE podejmie jednomyślną decyzję
posiedzeniu stanowi ponad połowa członków Komisji.
o zmianie tej liczby. Zgodnie z regulaminem KE wyróżnia się cztery tryby podejmowania przez nią decyzji. Po
Członkowie KE będą wybierani
spośród obywateli państw człon- pierwsze – podejmowanie decyzji na posiedzeniach; po drugie – procedura delegowania (dele-
kowskich na podstawie systemu
bezwzględnie równej rotacji*, gacji); po trzecie – procedura umocowania (uprawnienia); po czwarte – procedura pisemna.
który ma na celu odzwierciedla-
nie różnorodności demograficz-
nej i geograficznej wszystkich V.4. Kompetencje
państw członkowskich.
Wyróżnia się cztery grupy podstawowych funkcji KE:
*  System ten ustanawia jednomyślnie
Rada Europejska zgodnie z art. 244 TfUE.
> kontrolne – Komisja nazywana jest „strażniczką traktatów”,
> prawodawcze – głównie w zakresie inicjatywy prawodawczej oraz w zakresie wy-
dawania aktów delegowanych,
> wykonawcze – wykonuje budżet UE, zarządza funduszami UE,
> w zakresie stosunków zewnętrznych – wraz z Wysokim Przedstawicielem odpo-
wiada za bieżącą obsługę stosunków zewnętrznych UE, utrzymując swoje przed-
 stawicielstwa w państwach trzecich oraz przy takich organizacjach, jak Organizacja
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Organizacja Narodów Zjednoczonych, Orga-
nizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.

V.5. Administracja
Komisja ma do dyspozycji rozbudowany aparat urzędniczy, który obecnie liczy ponad
20 000 osób zatrudnionych w departamentach zwanych dyrekcjami (lub dyrektoriatami)
generalnymi oraz służbami. Dyrekcje generalne zajmują się ściśle określonym zakresem me-
rytorycznym (np. Dyrekcja Generalna ds. Przedsiębiorczości). Na czele dyrekcji stoją dyrekto-
rzy generalni, którzy są odpowiedzialni wobec członków Komisji. Komisja dysponuje ponadto
służbami wewnętrznymi, wśród których wymienić należy służbę prawną, służbę tłumaczy czy
służbę kontroli finansowej.

V.6. Wysoki Przedstawiciel Unii do spraw Zagranicznych i Polityki

Bezpieczeństwa

V.6.1. Uwagi ogólne

Wysoki Przedstawiciel jest nowym stanowiskiem wprowadzonym na mocy trak-
Od 1 grudnia 2009 r.
tatu z Lizbony. Wybierany jest przez Radę Europejską, stanowiącą większością kwalifiko- Wysokim Przedstawicielem
jest Catherine Ashton.
waną za zgodą Przewodniczącego KE. Zgodnie z tą procedurą Rada Europejska może zakoń-
czyć jego kadencję.
Stanowisko Wysokiego Przedstawiciela jest ściśle powiązane z trzema instytu-
cjami Unii. Po pierwsze – uczestniczy w pracach RE, po drugie – przewodniczy Radzie
do spraw Zagranicznych, po trzecie – jest jednym z wiceprzewodniczących Komisji Eu-
ropejskiej.

V.6.2. Kompetencje
Wysoki Przedstawiciel prowadzi wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa
oraz wspólną politykę bezpieczeństwa i obrony. Jako wiceprzewodniczący Komisji Euro-
pejskiej, przejmując kompetencje komisarza do spraw stosunków zewnętrznych, czuwa nad
spójnością działań zewnętrznych Unii.

Sprawdź swoją wiedzę

V.6.3. Europejska Służba Działań Zewnętrznych 1.  Czy komisarz może zostać wy-
brany na kolejną kadencję?
W wykonywaniu swojego mandatu Wysoki Przedstawiciel jest wspomagany przez 2.  Czy Wysoki Przedstawiciel jest
jednocześnie wiceprzewodniczą-
Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ). Służba ta współpracuje ze służbami
cym Komisji?
dyplomatycznymi państw członkowskich. Składa się ona z urzędników, właściwych służb Se- 3.  Czy komisarz może zostać
zdymisjonowany?
kretariatu Generalnego Rady i Komisji. Ponadto w jej skład wchodzą osoby delegowane przez
Odpowiedzi: 1. tak, 2. tak, 3. tak.
krajowe służby dyplomatyczne. Organizację i zasady funkcjonowania ESDZ określa Rada.

Oficjalna strona internetowa TSUE:
www.curia.europa.eu.
Warto wiedzieć
Sędziowie oraz RG mianowa-
ni są na sześcioletnią kadencję,
w wyniku wspólnego porozumie-
nia rządów państw członkow-
skich po konsultacji z Komitetem
opiniującym kandydatów. Komi-
tet ten powoływany jest przez
Radę na wniosek Prezesa TS
i składa się z siedmiu osobisto-
ści wybranych z byłych człon-
ków TS, Sądu, członków kra-
jowych sądów najwyższych
i prawników o uznanej kompe-
tencji, w tym jedną z kandyda-
tur proponuje PE.
Polskim sędzią w TS
jest Marek Safjan.
Polskim sędzią
jest Irena Wiszniewska-Białecka.
15
VI. Instytucje sądowe Unii Europejskiej
VI.1. Uwagi ogólne
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) jest określeniem wspólnym, przez
które należy rozumieć: Trybunał Sprawiedliwości, Sąd i sądy wyspecjalizowane (SW).
Siedzibą instytucji sądowych jest Luksemburg.
VI.2. Trybunał Sprawiedliwości
Pierwszym i najwyższym organem sądowym w UE jest Trybunał Sprawiedliwości (TS).
Jest to instytucja, która łącznie z Sądem zapewnia poszanowanie prawa w wykładni i sto-
sowaniu traktatów.
W skład TS wchodzi jeden sędzia pochodzący z każdego państwa członkowskie-
go oraz ośmiu rzeczników generalnych (RG).
Sędziowie wybierają ze swojego grona Prezesa TS na okres trzech lat. Podobnie rzeczni-
cy generalni wybierają Pierwszego Rzecznika Generalnego. Sędziowie i RG wspierani są
przez Sekretariat. Trybunał Sprawiedliwości obraduje w trybie ciągłym. Powołuje składy
orzekające: trzech, pięciu sędziów, Wielką Izbę i pełny skład TS.
Trybunał Sprawiedliwości ma charakter sądu konstytucyjnego (orzeka o nieważno-
ści aktów prawa wtórnego, dokonuje wykładni prawa UE oraz udziela odpowiedzi na pytania
prawne kierowane przez sądy krajowe), sądu międzynarodowego (rozstrzyga spory między
podmiotami prawa międzynarodowego), sądu administracyjnego (rozstrzyga skargi osób
prawnych i fizycznych o zaniechanie lub nieprzestrzeganie aktów prawa UE), sądu cywilnego
(skargi odszkodowawcze dotyczące działania UE i jej funkcjonariuszy)
VI.3. Sąd
Skład Sądu określają postanowienia statutu TSUE. Obecnie Sąd składa się z 27 sę-
dziów. Może on być wspierany przez RG.
Sąd obraduje w trybie ciągłym. Powołuje składy orzekające: trzech, pięciu sędziów, Wiel-
ką Izbę i pełny skład.
Zakres jurysdykcji Sądu obejmuje rozpatrywanie w pierwszej instancji spraw wska-
zanych w artykułach: 263 TfUE (skarga na legalność aktu instytucji), 265 TfUE (skarga na
zaniechanie instytucji), 268 TfUE (skarga odszkodowawcza), 270 TfUE (spory między UE
a jej pracownikami) i 272 TfUE (rozstrzyganie sporów na mocy klauzuli arbitrażowej zawartej
w umowie, której stroną jest UE), z wyłączeniem skarg należących do kompetencji sądów
wyspecjalizowanych (w tym przypadku Sąd stanowi instytucję rozstrzygającą odwołania od
takich orzeczeń).
Od orzeczeń Sądu przysługuje odwołanie do TS w terminie dwóch miesięcy od zawiado-
mienia o orzeczeniu w odniesieniu do kwestii prawnych.
 Polska od października 2005 r.
jest reprezentowana w Sds.SP
VI.4. Sądy wyspecjalizowane przez sędzię Irenę Borutę.

Sądy wyspecjalizowane stanowią organ sądowy powoływany przy Sądzie. Sądy wy-
specjalizowane powołuje PE i Rada. Sprawdź swoją wiedzę
1.  Czy Sąd ds. Służby Publicz-
Od 2 grudnia 2005 r. funkcjonuje Sąd ds. Służby Publicznej. nej rozstrzyga spory między pra-
Sąd ds. Służby Publicznej (Sds.SP) składa się z siedmiu sędziów. Sędziowie mia- cownikami administracji państw
członkowskich a instytucjami ich
nowani są na sześć lat z możliwością reelekcji. Wakaty uzupełniane są przez mianowanie zatrudniającymi?
2.  Czy od wyroków Sądu można
nowego sędziego na okres sześciu lat. Skład Sds.SP powinien odzwierciedlać możliwie naj- się odwołać do Trybunału Spra-
szerszy obszar geograficzny oraz reprezentację krajowych systemów sądowniczych. wiedliwości?
3.  Czy Polska jest obecnie repre-
Zakres jurysdykcji Sds.SP obejmuje spory między UE a jej pracownikami, w tym spory zentowana w każdej z instytucji
sądowych UE?
między organami i jednostkami organizacyjnymi a ich personelem, w odniesieniu do których
Odpowiedzi: 1. nie, 2. tak, 3. tak.
przyznano właściwość TSUE.

VII. Trybunał Obrachunkowy

VII.1. Uwagi ogólne

Trybunał Obrachunkowy (TO) jako zewnętrzna instytucja kontrolna, bywa zwany w lite-
Oficjalna strona internetowa:
raturze również Trybunałem Rewidentów Księgowych, Trybunałem Audytorów lub Try- www.eca.europa.eu.

bunałem Kontroli Budżetowej.

Siedzibą TO jest Luksemburg.

VII.2. Skład
W skład TO wchodzi jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego. Rada
Polskim audytorem jest
większością kwalifikowaną i w porozumieniu z PE powołuje kandydata przedstawionego przez od maja 2010 r. Augustyn Kubik.

państwo członkowskie.
Kadencja całego składu TO wynosi sześć lat, z możliwością odnowienia kadencji.
Spośród swego grona członkowie Trybunału Obrachunkowego wybierają na okres
3 lat Przewodniczącego, który zwołuje i przewodniczy posiedzeniom TO, czuwa nad realiza- W styczniu 2008 r.
na Przewodniczącego TO został
cją jego decyzji, wyznacza reprezentantów TO do postępowań spornych, a także reprezentuje wybrany Vítor Manuel da Silva
Caldeira z Portugalii.
TO w stosunkach zewnętrznych.

VII.3. Struktura i tryb funkcjonowania

Trybunał Obrachunkowy jest ciałem kolegialnym. Działa na podstawie przepisów
traktatowych, a także na podstawie regulaminu wewnętrznego. Decyzje podejmowane są
większością głosów w obecności kworum, które wynosi ⅔ członków.

VII.4. Kompetencje
Trybunał Obrachunkowy kontroluje rachunki wszystkich dochodów i wydatków Unii
oraz rachunki wszystkich dochodów i wydatków organów utworzonych przez Unię, a tak-
że nadzoruje należyte zarządzanie finansami. Kontrolerzy TO mogą dokonywać inspekcji

Sprawdź swoją wiedzę
1.  Czy Trybunał Obrachunkowy
może dokonać kontroli u polskie-
go przedsiębiorcy, który dysponu-
je środkami pochodzącymi z UE?
2.  Czy każde państwo członkow-
skie deleguje audytora do TO?
Odpowiedzi: 1. tak, 2. tak.
Oficjalna strona EBC: www.ecb.int.
Sprawdź swoją wiedzę
1.  Czy można wybrać członków
Zarządu EBC na kolejną kadencję?
2.  Czy najwyższym organem de-
cyzyjnym EBC jest Rada Ogólna?
Odpowiedzi: 1. nie, 2. nie.
17
w instytucjach UE, państwach członkowskich oraz państwach korzystających z po-
mocy Unii. W razie odkrycia nadużyć lub nieprawidłowości, pracownicy TO informują Europej-
ski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF).
VIII. Europejski Bank Centralny
VIII.1. Uwagi ogólne
Europejski Bank Centralny (EBC) jest instytucją wyspecjalizowaną, pełniącą zasadniczą
funkcję w ramach Unii Gospodarczej i Walutowej, ma zdolność prawną i zdolność do czynności
prawnych. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem. Główną funkcją EBC jest zarządzanie
wspólną walutą UE (euro). EBC wchodzi wraz z 27 bankami centralnymi państw członkowskich
do Europejskiego Systemu Banków Centralnych (ESBC). Natomiast EBC i krajowe banki
centralne państw członkowskich, których walutą jest euro, tworzą Eurosystem. ESBC i Euro-
system będą współistnieć obok siebie dopóty, dopóki co najmniej jedno z państw członkowskich
będzie pozostawać poza strefą euro. Szczegółowe regulacje dotyczące funkcjonowania EBC
oraz ESBC znajdują się w statucie dołączonym w formie protokołu nr 4 do traktatu z Lizbony.
VIII.2. Struktura Europejskiego Banku Centralnego
Organami EBC są: Zarząd, Rada Prezesów oraz Rada Ogólna. Zarząd składa się
z Prezesa EBC, wiceprezesa oraz czterech członków. Zarząd mianowany jest przez Radę Euro-
pejską na 8 lat, bez możliwości przedłużenia mandatu. Zarząd odpowiada za bieżące sprawy
EBC oraz wdraża politykę pieniężną określoną przez Radę Prezesów.
Rada Prezesów jest najwyższym organem decyzyjnym EBC, składa się z członków Za-
rządu oraz prezesów banków centralnych państw należących do strefy euro. Jej zadaniem jest
wytyczanie polityki pieniężnej strefy euro (między innymi ustalanie stóp procentowych).
EBC wspomagany jest przez Radę Ogólną, złożoną z Prezesa i wiceprezesa EBC oraz
prezesów banków centralnych wszystkich państw członkowskich. Zadaniem Rady Ogólnej
jest pomoc w przygotowywaniu dalszego rozszerzania strefy euro.
IX. Podsumowanie
Artykuł 13 TUE wskazuje wyraźnie, że tylko: Parlament Europejski, Rada Europejska,
Rada, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejski Bank Central-
ny oraz Trybunał Obrachunkowy są instytucjami Unii Europejskiej.
Należy jednak podkreślić, że obok tych jednolitych ram instytucjonalnych funkcjonują także
inne organy o charakterze wykonawczym, dzięki którym realizowane są polityki UE. Sprawne działanie
organów doradczych, takich jak Komitet Regionów czy Komitet Ekonomiczno-Społeczny, jest jednym
z warunków demokratycznego procesu decyzyjnego realizowanego przez traktatowe instytucje.
Charakteryzując system instytucjonalny UE w ujęciu szerokim, należy także uwzględnić
inne, oprócz instytucji sensu stricto, organy czy ciała działające na unijnej płaszczyźnie.
Spróbuj odpowiedzieć
1. Jakie zasady regulują stosunki między poszczególnymi instytucjami Unii Europej-
skiej?
2. Proszę wskazać siedziby najważniejszych instytucji Unii Europejskiej.
3. Proszę wskazać organy funkcjonalne Parlamentu Europejskiego.
4. Jak przejawiają się kompetencje kontrolne Parlamentu Europejskiego?
5. Proszę opisać kompetencje Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw Zagranicznych
i Polityki Bezpieczeństwa.
6. Kto wchodzi w skład Rady?
7. Proszę wymienić kompetencje Rady Europejskiej.
8. Jakie są zadania COREPER?
9. Proszę podać przyczyny wygaśnięcia mandatu komisarza.
10. Proszę omówić organy Europejskiego Banku Centralnego.
11. Jak należy rozumieć pojęcie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej?
12. Jakie są kompetencje Trybunału Obrachunkowego?

ABSTRAKT
Zgodnie z postanowieniami traktatu o Unii Europejskiej (TUE) UE, jako osoba prawna, dysponuje jed-
nolitymi ramami instytucjonalnymi, które zapewniają spójność, skuteczność i ciągłość polityk oraz działań
podejmowanych dla osiągnięcia jej celów.
W myśl art. 13 TUE instytucjami Unii Europejskiej są: Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada, Ko-
misja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejski Bank Centralny i Trybunał Obrachun-
kowy. Każda z tych instytucji działa w granicach kompetencji przyznanych jej postanowieniami traktatów.
Instytucje Unii są wspomagane przez organy pomocnicze, takie jak: Komitet Ekonomiczno-Społeczny, Komitet
Regionów, zdecentralizowane agencje i urzędy, a także powoływane ad hoc grupy robocze.
Podczas realizacji zadań przyznanych w traktatach instytucje współpracują ze sobą zgodnie z zasada-
mi: równowagi instytucjonalnej (żadnej z instytucji nie można przypisać wyłącznych kompetencji prawodaw-
czych ani wykonawczych); autonomii instytucjonalnej; lojalności międzyinstytucjonalnej oraz otwartości.
 SŁOWNICZEK 19
COREPER dziej zaludnionego państwa członkowskiego

Skrót od fr. Comité des Representants Perma- reprezentował większą liczbę obywateli niż

nents, Komitet Stałych Przedstawicieli, organ poseł z państwa członkowskiego o mniejszej

administracyjny Rady Unii Europejskiej. liczbie ludności i odwrotnie, lecz także aby

żadne mniej zaludnione państwo członkow-

Zasada degresywnej skie nie miało większej liczby miejsc niż pań-

proporcjonalności stwo bardziej zaludnione (fragment ust.  6

oznacza, że: stosunek liczby ludności po- sprawozdania Alaina Lamassoure’a i Adriana

szczególnych państw członkowskich do liczby Severina, przyjętego w 2007  r. przez Parla-

posiadanych miejsc musi wahać się zależnie ment Europejski, A6-0351/2007, Teksty przy-

od ich zaludnienia, tak aby każdy poseł z bar- jęte, P6 TA(2007)0429).

WARTO PRZECZYTAĆ

T. Dubowski, Zasada równowagi instytucjonal- Prawo Unii Europejskiej z uwzględnieniem

nej w prawie Unii Europejskiej, Traktatu z Lizbony, red. A. Kuś,
Warszawa 2010. Lublin 2010.

M. Górka, System instytucjonalny Unii Euro-

pejskiej,
Warszawa 2010.

O AUTORZE

Katarzyna Miaskowska-Daszkiewicz
Doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Unii Europejskiej na Wydziale Prawa, Prawa
Kanonicznego i Administracji KUL, ekspert ds. legislacji w Biurze Analiz Sejmowych. Jest autorką
i redaktorką naukową licznych publikacji, m.in.: Zarys prawa administracyjnego, B. Szmulik, S. Sera-
fin, K. Miaskowska, Warszawa 2007; Tworzenie prawa w Unii Europejskiej [w:] Prawo Unii Europejskiej
z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony, red. A. Kuś, Lublin 2010; Encyklopedia samorządu terytorialnego,
red.  K.  Miaskowska‑Daszkiewicz, B. Szmulik, Warszawa 2010; Prawne i aksjologiczne aspekty służby
publicznej, red. K. Miaskowska‑Daszkiewicz, M. Mazuryk, Lublin–Warszawa 2010.