MONUMENT PRYPEĆ

INTEGRACJA TURYSTYCZNO KONSERWATORSKA

STREFY ALIENACJI

Politechnika Lubelska
Wydział Budownictwa i Architektury
Praca Dyplomowa Inżynierska
Autor: Yurii Zabuzhko
Promotor: Dr inż. arch. Natalia Przesmycka

Lublin
2017/2018
 SPIS TREŚCI
Wstęp 4
Przedmiot pracy 6
Rys Historyczny 8
Katastrofa 8
Historia Prypeci 10
Uzasadnienie podjęcia tematu 12
Zakres opracowania i materiały 14
1. Charakterystyka wybranej funkcji 15
2. Inspiracje twórczne 16
2.1. Inspiracje funkcjonalne 16
2.2. Architektoniczne dziedzictwo Prypeci 18
3. Opis uwarunkowań przedmiotu opracowania 20
3.1. Kontekst przestrzenny wybranej lokalizacji 20
3.2. Kontekst kompozycyjny wybranej lokalizacji 22
3.3. Uwarunkowania ekofizjograficzne wybranej lokalizacji 24
3.3.1. Topografia terenu 24
3.3.2. Zieleń 24
3.3.3. Radiacja 25
3.4. Uwarunkowania Prawne 26
3.4.1. Uwarunkowania planistyczne 26
3.4.2. Uwarunkowania ogólne wynikające z obowiązujących
norm i przepisów prawnych 26
4. Opis rozwiązańprojektowych 27
4.1. Rozwiązania przestrzenne, kompozycyjne i funkcjonalne 27
4.2. Rozwiązania komunikacyjne 27
4.3. Założenia wynikające z
obowiązujących uwarunkowań prawnych 27
5. Opis techniczny 30
5.1. Opis techniczny do projektu zagospodarowania działki 30
5.1.1. Bilans terenu 30
5.1.2. Projektowane przyłącza do obiektu: 30
5.2. Opis techniczny do projektu architektoniczno — budowlanego 31
5.2.1. Zestawienie powierzchni obiektu 31
5.2.2. Program użytkowy projektowanego obiektu 31
5.2.3. Rozwiązania konstrukcyjno — materiałowe 32
5.2.4. Ochrona cieplna budynku 33
5.2.5. Ochrona przeciwpożarowa i ewakuacja 34
Spis Rycin 50
Bibliografia 51
 WSTĘP

„Trzeci anioł zatrąbił:

i spadła z nieba wielka gwiazda, płonąca jak pochodnia,

a spadła na trzecią część rzek i na źródła wód.

A imię gwiazdy zowie się Piołun.

I trzecia część wód stała się piołunem,

i wielu ludzi pomarło od wód, bo stały się gorzkie.”1

Po wypadku w elektrowni jądrowej w Czarnobylu wielu ludzi zaczęło wierzyć, że

przepowiednia gwiazdy „Piołun” się wydarzyła, ponieważ piołun i czarnobyl — to
dwie równoważne nazwy tej samej rośliny.

4 1
. Wydawnictwo „Pallottinum”, Biblia Tysiąclecia, wydanie piąte, Poznań 2003, Ap. 8, 10–12
 5
Ryc.1 Pomnik «Gwiazda Piołuń» w Czarnobylu
 PRZEDMIOT PRACY
Przedmiotem pracy jest zaprojektowanie
obiektu który będzie umożliwiał ruch tu-
rystyczny w mieście Prypeć. Obecnie miej-
sce to jest dużą atrakcją dla turystów z ca-
łego świata, a jednocześnie jego zabudowa
i układ urbanistyczny wymagają niezbęd-
nych zabiegów konserwatorskich.
Wprowadzenie obiektu o funkcji obsługującej
ruch turystyczny jest jednym z elementów
usprawnienia funkcjonowania obszaru jako
przestrzeni eksploracji turystycznej, rekre-
acyjnej i naukowej. W perspektywie najbliż-
szych lat poczynione będą starania zmierza-
jące do wpisania Prypeci na listę światowego
dziedzictwa UNESCO.
Zaprojektowany budynek ma pełnić funk-
cję pierwszego kroku w kierunku zachowa-
nia miasta jako dziedzictwa kulturowego
6
Ukrainy, oraz otwarcie Prypeci dla cywilizo-
wanego ruchu turystycznego.
Miasto Prypeć można śmiało nazwać skan-
senem ostatnich lat epoki ZSRR. W tej miej-
scowości na każdym kroku można spotkać
modernistyczną architekturę, zachowaną
w swoim oryginalnym wyglądzie, niezawie-
szoną reklamami i, niestety, uszkodzoną
głównym wrogiem podobnych miejsc — cza-
sem.
Po 30-tu latach, Prypeć zarosła różnego ro-
dzaju zielenią, od trawy na asfalcie, do brzóz
rosnących w budynkach. Problemem dla mia-
sta też jest duża ilość szabrowników, któ-
rzy chętnie wynoszą z opuszczonych bu-
dynków wszystko co mogą, pozostawiając
po sobie rozbite okna i wyłamane drzwi, co
przyspiesza rujnacje budynków przez czyn-
niki atmosferyczne.
Ryc.2 Makieta miasta

Ryc.3 Miasto w widoku ortograficznym - Moskwa 1971, s.22.

7
 RYS HISTORYCZNY
KATASTROFA
26 kwietnia 1986
W tym dniu stała się największa tragedia
nie tylko Ukrainy, ale i całej ludzkości — eks-
plozja na Czarnobylskiej elektrowni. Przyjęto
uważać za przyczynę katastrofy skok napię-
cia w sieci, który wywoływał dwie eksplozje.
Na szczęście (jeśli można tak powiedzieć),
eksplozje były nie jądrowe, a chemiczne —
skutek przegrzania reaktora i gromadzenia
znacznej ilości pary. W momencie eksplo-
zji w reaktorze znajdowało się blisko 200 t
uranu. Obudowa reaktora została zniszczona,
a przez nieobecność ochronnej powłoki po-
nad 60 ton promieniotwórczych substancji
dostały się do powietrza.
Pożar trwał 10 dni i zabrał życie 31 osobom.
Strażacy, którzy pierwsi przybyli na miejsce
katastrofy, nie mieli izolowanych masek prze-
ciwgazowych. Nie zostali uprzedzeni o skali
zagrożenia. Z powodu braku zabezpieczeń
promieniotwórcze substancje trafiły do dróg
oddechowych likwidatorów.
Liczba osób, które brały udział w gaszeniu
pożaru w elektrowni, wynosiła 240 tysięcy.
Wszyscy oni otrzymali wysokie dawki ra-
diacji. Jednak właśnie strażakom udało się
uratować nas od rzeczywiście poważnej ka-
tastrofy — silnej wodorowej eksplozji, która
mogła stać się następnym etapem tragedii.
Wkrótce po awarii prawie 8,5 mln osób było
napromieniowano, blisko 155 tyś. km2. Zo-
stało skażonych, wśród nich 52 tysięcy km2
1 Muzeum «Terytorium Terroru». Witryna internetowa territoryterror.org.ua/uk/resources/calendar/detail-
8 s/?newsid=592, stan z 22.11.2017
stanowiły– ziemie rolnicze. Promieniowanie
radioaktywne emitowane było jeszcze przez
3 tygodni, dopóki nie pokryto reaktora mie-
szaniną piasku, ołowiu, boru i gliny.
Rząd ZSRR starał się zataić tą tragedię przed
światową opinią publiczną. Ale następnego
dnia po wybuchu w Szwecji zanotowano
anomalne podwyższenie poziomu radiacji.
Uznano, że na Ukrainie wydarzyło się coś
okropnego. Jak urzędnicy objaśniali póź-
niej, nie chcieli wywołać panikę wśród lud-
ności. W Kijowie, 1 Maja (4 dni po awarii),
kiedy na ulicę miasta wyszło tysiące osób,
poziom radiacji przekroczony został aż do
kilkadziesiąt razy.
Po katastrofie stacja nie pracowała blisko
6 miesięcy. W ciągu tego czasu zamknięto
elektrownie i ewakuowano cała strefę,
zaś nad reaktorem zbudowano sarkofag.
Wkrótce ponownie aktywowano 3 pozostałe
energobloki.
Władzy planowały przeprowadzić ewakuacje
już 26 kwietnia, jednak rząd ZSRR ją zatrzy-
mał. Żeby przyśpieszyć ewakuację, miesz-
kańcom powiedziano, że są to tymczasowe
środki i dla tego w strefie pozostały prawie
wszystkie ich osobiste rzeczy. Po awarii z 30
kilometrowej strefy alienacji wywieziono 115
tys. osób. Jednak, ponieważ porażenie rów-
nież objęło ziemie Rosji i Białorusi, suma-
ryczna ilość ludzi, które pozbyli się swoich
mieszkań sięga blisko 220 tysięcy.1
Ryc.4 Elektrownia Jądrowa - Artur Bondar,

Ryc.5 Reaktor Nr.4 po wybuchu 9

 HISTORIA PRYPECI

Prypeć — miasto, które miało wspaniałe per- Podczas projektowania Prypeci architekci
spektywy 30 lat temu, było jednym z naj- zadbali o zachowanie i wpisanie w miejską
lepszych miast dla życia w ZSSR, teraz — infrastrukturę wszystkich drzew i krzewów,
miasto duchów. Pomimo straszliwej historii dzięki czemu udało się stworzyć dużo zie-
i przerażającego współczesnego wyglądu, lonych przestrzeni dla odpoczynku miesz-
miasto budzi zainteresowanie ludzi, którzy kańców. W mieście także powstały: Dom
coraz częściej odwiedzają strefę alienacji. Kultury, Dom Ksiąg, kino, hotel, cztery bi-
blioteki, szkoła sztuki z salą koncertową,
Historia Prypeci zaczyna się od 4 lutego zespół placówek medycznych, szkoły po-
1970 roku, kiedy zaczęto wznosić nowe wszechne i szkoły zawodowe. Powstała
„atomowe” miasto. Radialny układ dzielnic duża sieć zakładów domowych, stołówek,
mieszkaniowych był skomponowany wokół kawiarni i sklepów. Zbudowano ponad 10
centrum miasta. Główną ideą urbanistyczną przedszkoli.2
dla Prypeci było wykorzystanie tak zwanej
zasady "trójkątnej" zabudowy, opracowa- Było to miasto przyszłości, jedno z najbar-
nej przez grupę moskiewskich architektów. dziej prestiżowych miast Ukrainy — szero-
Z czasem, po poprzednich korektach, kijow- kie ulice, zaprojektowane w lepszych tra-
dycjach nowych radzieckich miast, wysokie
scy architekci wprowadzili do projektu zabu-
dowy własne przemiany, i ten wariant był słoneczne wielopiętrowe budynki, rozwi-
ostatecznie wybrany. Dla tego czasu taka nięta infrastruktura miejska, ogromny ba-
forma zabudowy była unikalna.1 sen, doskonały stadion. Z otaczających wsi
i miast, nawet z centrum rejonowego –Czar-
Rozwój Prypeci był bezpośrednio związany z nobylu, ludzie jeździli do Prypeci na zakupy
budownictwem pierwszej Elektrowni Atomo- do miejscowych sklepów, ponieważ zabez-
wej na Ukrainie, która była dość nowocze- pieczało się miasto doskonale.
snym rozwiązaniem dla tych czasów i która
ironicznie zakończyła życie miasta.

1 Moskwa 1971, s.7.

10 2 Ibid. s.14.
 Ryc.7 1 Maja, Prypeć 1980r.

11
Ryc.6 Ewakuacja 1986r.
 UZASADNIENIE PODJĘCIA TEMATU
Szacuję się że rocznie około 30 000 ludzi,
z ponad 50 krajów odwiedzają „Zonę Czar-
nobylską” 1. Rozwój turystyki, chociaż lepiej
powiedzieć– informacyjno-zapoznawczych
wizyt, jest bezpośrednio związany z zaintere-
sowaniem coraz większej grupy ludzi strasz-
liwą historią tego miejsca. Niestety na razie
nie stworzono odpowiednich warunków dla
przyjeżdżających turystów.
Gośćmi strefy alienacji często bywają na-
ukowcy, którzy badają rozwój dzikiej przy-
rody i wpływ na nią radiacji w „zonie”, po-
nieważ jest to unikalne miejsce z podobnymi
warunkami. Czarnobyl również przyciąga re-
żyserów, fotografów, projektantów kompu-
terowych gier, które wykorzystują w swoich
„scenografiach” i tym samym rozpowszech-
niają informację po całym świecie.
Oprócz turystyki ważnym też jest zachowa-
nie i zabezpieczenie architektury miast, a
szczególnie Prypeci, którą można śmiało na-
zwać skansenem ostatnich lat epoki ZSRR.
W tej miejscowości na każdym kroku można
spotkać modernistyczną architekturę, za-
1
Uznano podczas wywiadu na „Targach Turystycznych 2017” w Warszawie, z dowódcą plutonu kontroli ra-
12 diacyjnej, pisarzem, ekologiem Sergiem Myrnym
chowaną w swoim oryginalnym wyglądzie,
niezawieszoną reklamami i, niestety, uszko-
dzoną głównym wrogiem podobnych miejsc —
czasem.
Po 30-tu latach, Prypeć zarosła różnego ro-
dzaju zielenią, od trawy na asfalcie, do brzóz
rosnących w budynkach. Problemem dla mia-
sta też jest duża ilość szabrowników, którzy
chętnie wynoszą z opuszczonych budynków
wszystko co mogą, pozostawiając po sobie
rozbite okna i wyłamane drzwi, co przyspie-
sza rujnacje budynków przez czynniki at-
mosferyczne.
Niestety, niektóre budynki już zaczynają się
walić i grozi to niebezpieczeństwem dla ludzi
jak i dla środowiska. Jest to spowodowane
faktem iż przy zawaleniu budynku może po-
wstać chmura pyłu radioaktywnego, który
będzie rozpowszechniany wiatrem po oko-
licach. Dla tego jedną z propozycji jest za-
projektowanie lokalnej pracowni konserwa-
torskiej, w której można będzie wykonywać
wstępne badania i analizy stanu technicz-
nego miasta.
Ryc.8 Opuszczone mieszkanie 13
 ZAKRES OPRACOWANIA I MATERIAŁY

Opracowanie pracy dyplomowej polega na w skali 1:5000, posłużyła podkładem dla wy-
poszukiwaniu i opracowaniu materiałów do- konania projektu. Uwarunkowania są oparte
tyczących wybranego terenu. na analizowaniu wersji elektronicznej pro-
jektu miasta Prypeć.
Wybranie tematu jest oparte na wyznacze-
niu zapotrzebowania miejscowości wynikają- Niezbędnym dla odczucia tożsamości miej-
cego z analiz dokumentów, źródeł i działal- sca i zrozumienia sensowności wyboru te-
ności związanej z miejscem. Także ogromny matu była wykonana wizyta to strefy alie-
wpływ na projekt okazała współpraca z or- nacji. Podczas wyjazdu zostały wykonane
ganizacją „Chernobyl Tour”, a szczególnie z badania radiologiczne za pomocą dozyme-
ich dyrektorem ds. nauki i rozwoju Sergiim tru Terra-P. Oraz własna dokumentacja fo-
Myrnym, z którym udało się spotkać na „Tar- tograficzna.
gach turystycznych” w Warszawie.
Dodatkowo przeanalizowano dostępne ma-
Kontaktując się z osobami, związanymi ze teriały planistyczne i projektowe dotyczące
strefą alienacji, był uzyskany ręcznie wyko- planów rozwojowych wybranego obszaru. A
nany plan do projektu miasta Prypeć z końca także „Prawo ukraińskie o reżimie prawnym
lat 60-tych ubiegłego wieku. Zdobyta mapa, strefy alienacji”.

14 Ryc.9 Dont leave her alone with Czerbyl

 CHARAKTERYSTYKA WYBRANEJ FUNKCJI

Projektowany zespół łączy w sobie funkcje centrum turystycznego z funkcją ośrodka edu-
kacyjnego. Według Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych budynek należy do sek-
cji 1, działu 12 — budynki niemieszkalne, grupy 126 — ogólnodostępne obiekty kulturalne,
budynki o charakterze edukacyjnym.

Projektowana funkcja łączy w sobie elementy edukacyjne, rekreacyjne i obsługujące ruch

turystyczny, takie jak: muzeum pamięci, restauracja, punkt informacyjny z recepcją, sani-
tariaty, strefa obsługująca restauracje i museum. Ważnym elementem było zaprojekto-
wanie wieży widokowej która umożliwia obserwowanie miasta z wysokości 36m. W osob-
nym pawilonie zlokalizowano strefę naukowo badawczą.

Stworzenie obiektu o wybranej funkcji jest nową propozycją dla strefy alienacji. Analizu-
jąc istniejące koncepcje, można zauważyć tendencje do wykorzystania tej miejscowości
do inwestycji rozrywkowych, co po analizowaniu opinii ludzi jest nie właściwie w miejscu
związanym z tragedią. Dla tego zdecydowano się na stworzenie ośrodka kulturalnego,
który pomoże zrozumieć przyczyny i skutki tragedii oraz zachować miasto przed rujnacją.

15
Ryc.10 Basen «Lazurytowy»
 INSPIRACJE TWÓRCZNE

INSPIRACJE FUNKCJONALNE

Ponieważ obiekt będzie funkcjonował, jako część skansenu epoki radzieckiej, przykładem
dla rozwiązań funkcjonalnych była architektura muzealna. Budynek powinien funkcjono-
wać nie tylko, jako centrum turystyczne w strefie alienacji, ale także, jako pomnik dla lu-
dzi, którzy uczestniczyli w likwidacji skutków katastrofy i dla mieszkańców, którzy zostali
przymusowo eksmitowani ze swoich domów.

«NationalHolocaust Monument» zaprojektowany przez «Studio Libeskind» jest przykła-

dem architektury memorialnej. Betonowe pyty uksztatowane w symbolicznej formie
tworzą przestreń publiczną. Otwartość obiektu zachęca ludzi do obserwowania budynku.

16 Ryc.11 «Canadian Holocaust Memorial»

 Ryc.12 «Canadian Holocaust Memorial» - schemat funkcjonalny

Ryc.13 «Canadian Holocaust Memorial» 17

 ARCHITEKTONICZNE DZIEDZICTWO PRYPECI

Projektowany obiekt znajduje się w dość niezwykłym kontekście — w otoczeniu miasta

już nieżyjącego od 30 lat. Jako główną inspiracją dla projektu posłużyła typowo moder-
nistyczna architektura Prypeci, zachowana w swoim surowym wyglądzie, która niby jesz-
cze, do dzisiaj, czeka na swoich użytkowników. Monochromatyczne, popękane, zarośnięte
zielenią fasady budynków sprawiają wrażenie spokoju i ciszy. Dla tego głównym założe-
niem przy tworzeniu bryły i doboru materiałów, było zachowanie tej atmosfery, nie na-
ruszając spokoju miasta.

18 Ryc.14 Hotel «Polesie»

Ryc.15 Szkoła Nr.4 i basen «Lazurytowy»

Ryc.16 Budynek Kultury «Energetyk» 19

 OPIS UWARUNKOWAŃ PRZEDMIOTU OPRACOWANIA

KONTEKST PRZESTRZENNY WYBRANEJ LOKALIZACJI

Architektoniczno-planistyczny projekt osadnictwa był oparty na zasadzie nowoczesnych

wymogów urbanistycznych, stopniowym systemie usług kulturalnych i konsumenckich dla
ludności. W ogólnym planie miasta, wyraźne zagospodarowanie terenu dla mikroregio-
nów: I, II, III, IV i V. Ogólne osadnictwo, strefa rekreacyjna, strefa komunalna i baza ORS.1

Osią zespoloną planu generalnego są dwa wzajemnie prostopa-

dłe bulwary z organizacją przestrzeni na przecięciu ich wspólnego
obszaru, na którym znajdowały się klub, centrum handlowe i ho-
tel. Pierwszy bulwar przebiegał w kierunku południowo-wschod-
nim, składając się z domów mieszkalnych w mikroregionach I i II.
Aby uzyskać większą wyrazistość architektoniczną, niektóre domy
były zaprojektowane, jako 12 piętrowe, a większość sklepów znaj-
dowała się wzdłuż bulwaru. Centralna część bulwaru ozdobiona
była małymi formami architektonicznymi oraz zasadzona zielenią.
1 Moskwa 1971, s.7.

20 Ryc.17 Analiza Przestrzenna

 Ryc.19 Prypeć z wysokości

Ryc.18 Makieta miasta 21

 KONTEKST KOMPOZYCYJNY WYBRANEJ LOKALIZACJI

Wybrana działka znajduję się w części północno-wschodniej miasta i jest ograniczona

ulicą „Sportywną” — z północny, ze wschodu — aleją prowadzącą od wejścia do parku, które
znajduję się między budynkiem kultury a hotelem „Polesie”, z zachodu — chodnikiem, który
przebiega między parkiem rozrywki a parkiem hotelu „Polesie”, z północy — pierzeją drzew
i ścieżką. Projektowany obszar jest zakończeniem osi kompozycyjnej przechodzącej przez
park rozrywki od budynku kultury „Energetyk”.

Najwyraźniejszą dominantą jest „młyn diabelski” znajdujący się w bezpośrednim sąsiedz-

twie do opracowywanego terenu.

22 Ryc.20 Analiza kompozycyjna

Ryc.21 «Młyn Diabelski»

Ryc.22 Widok na wybrany teren 23

 UWARUNKOWANIA EKOFIZJOGRAFICZNE WYBRANEJ LOKALIZACJI

TOPOGRAFIA TERENU

Relief miasta jest równinny z niewielkim pochyleniem na północ, absolutne wysokości 110,0–
115,0 m. n. p.m. Opracowywana działka nie różni się topografią od otaczających terenów.

ZIELEŃ

Na tych obszarach oddziaływanie antropogeniczne jest w prawie całkowicie zniwelowane,

co powoduje odnowienia flory charakterystycznej dla Polesia. Roślinność na terenie mia-
sta po upływie czasu przekształciła się z zadbanej miejskiej zieleni w dziki las.

Na wybranej działce większa część wysokiej zieleni jest rozmieszczona na obrzeżach. Teren
jest usadzony drzewami liściastymi oraz iglastymi, należącymi do II i III klasy wieku — 30–
50 lat. Też są drzewa samosiewne należące do I klasy wieku — 5–20 lat. Występują takie
rodzaje jak: topola, brzoza, świerk pospolity, topola włoska, jesion, sosna, jodła pospolita.

- drzewo - drzewo - zieleń - granice

liściaste iglaste niska opracowania

24 Ryc.23 Analiza zieleni

 RADIACJA

Zanieczyszczenie terytorium miasta radioaktywnym opadem jest raczej nierównomierne

i nierówne. Powstało ono nie tylko zgodnie z ogólnym kierunkiem przepływu promieniowania
radioaktywnego, ale także w zależności od jego rozpraszania przez budynki i strukturę
infrastruktury miejskiej. Dalsza redystrybucja radioaktywności nastąpiła w zależności od
właściwości absorpcyjnych zanieczyszczonej powierzchni.
Wiadomo, że rośliny drzewiaste mają właściwość utrzymania pyłu radioaktywnego w
swoich koronach. Naukowcy zakładają, że zanieczyszczenie obszaru miasta jest również
związane z naturą roślinności, która w czasie wypadku rosła w mieście.
Na wybranej działce były wykonane pomiary promieniowania za pomocą dozymetru
TERRA-P. Poziom promieniowania graniczy się od 0.18 µSv/h do 0.48 µSv/h.
Analiza przedstawia uogólnioną konfigurację izolinii radioaktywnego zanieczyszczenia
miasta.

Ryc.24 Analiza radiacji 25

 UWARUNKOWANIA PRAWNE

UWARUNKOWANIA PLANISTYCZNE

Dla opracowywanego obszaru nie istnieje miejscowego planu zagospodarowania prze-

strzennego. Jednak dla celów projektowych zostały wykonane analizy istniejącego stanu
i charakteru sąsiadującej zabudowy.

UWARUNKOWANIA OGÓLNE WYNIKAJĄCE Z OBOWIĄZUJĄCYCH

NORM I PRZEPISÓW PRAWNYCH

Z uwagi na poziom radiacji wznoszenie obiektu o funkcji stałego użytkowania jest nie-
wskazane, jednak poziom radiacji jest zmienny, a potrzeby turystyczne i badawcze jedno-
znacznie wskazują na potrzebę tego typu realizacji.

ROZDZIAŁ II

Reżim prawny strefy alienacji

Artykuł 12.
Rodzaje działań zabronionych w strefie alienacji i strefy bezwzględnego (obowiązkowego)
przesiedlenia.

- zarządzanie rolnictwem, leśnictwem, działalność przemysłowa i inna, a także bu-

downictwo bez specjalnego pozwolenia centralnego organu wykonawczej władzy, co re-
alizuje państwową politykę w zakresie zarządu strefą alienacji i strefą bezwzględnego
(obowiązkowego) przesiedlenia.

Artykuł 12–1
Właściwości regulacji niektórych rodzajów działalności w granicach strefy alienacji i strefy
bezwzględnego (obowiązkowego) przesiedlenia.

-wyznaczenie i nadanie urbanistycznych warunków i ograniczeń na terytoriach,

gdzie nie jest zatwierdzony plan zagospodarowania przestrzennego albo dokładne plany
terytoriów, następuje na podstawie analizy istniejącej urbanistycznej sytuacji (stanu i cha-
rakteru zabudowy terytorium, istniejących planistycznych decyzji, ograniczeń w zabudo-
wie terytorium i wykorzystaniu ziem).1

1 Prawo ukraińskie o reżimie prawnym strefy alienacji, Nr.791a-XII / Rozdział II/ wydawnictwo - Rząd Ukra-
26 ińskiej SRR 27.02.1991/ Redakcja od 04.08.2016
 OPIS ROZWIĄZAŃPROJEKTOWYCH

ROZWIĄZANIA PRZESTRZENNE, KOMPOZYCYJNE I FUNKCJONALNE

Usytuowanie obiektu na terenie opuszczonego miasta okazało ogromny wpływ na roz-

wiązania architektoniczne. Przy tworzeniu koncepcji jednocześnie trzeba było nawiązać
się do architektury miasta, jak i do jej obecnego stanu.

Do kształtowania rzutu projektu posłużyły wydeptane ścieżki, a także nierealizowany układ

chodników z projektu miasta Prypeć. Układ bryły został zaprojektowany w nawiązaniu do
lokalnej architektury miasta. Jako główny materiał był wykorzystany beton, który cha-
rakteryzuję się dobrą odpornością na promieniowanie. Monochromatyczne płyty-ściany
ze zmiennymi wysokościami zostały ułożone różnokierunkowo.

Układ chodników komponowany uwzględniając ścieżki wydeptane oraz pierwotny projekt

zagospodarowania przestrzeni parkowej, do której należy działka. Mimo tego do kształto-
wania chodników były wykorzystane linie łamane, które różnią się od otaczających płyn-
nych ścieżek.

ROZWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE

Wybrany teren jest zlokalizowany przy ulicy „Sportowej”, od której może być realizowany
dojazd wszystkich niezbędnych środków transportowych. Szerokość chodników wokół
działki pozwala na objazd terenu dookoła. Ze względu na specyfikę lokalizacji nie prze-
widuje się projektowanie parkingu, ponieważ dojazd do miasta dla większych grupy lu-
dzi jest realizowany za pomocą autobusów z pojemnością od 35 do 100 osób. Dla przyjeż-
dżających istnieje możliwość zaparkowania środków transportowych przy ulicy Sportowej.

ZAŁOŻENIA WYNIKAJĄCE Z
OBOWIĄZUJĄCYCH UWARUNKOWAŃ PRAWNYCH

Prawo w żaden sposób nie ogranicza możliwości wykonania zabudowy, jednak dla opra-
cowywanego obszaru nie istnieje planu zagospodarowania przestrzennego. Z uwagi na
poziom radiacji wznoszenie obiektu o funkcji stałego użytkowania jest niewskazane, jed-
nak poziom radiacji jest zmienny, a potrzeby turystyczne i badawcze jednoznacznie wska-
zują na potrzebę tego typu realizacji. Dla zapewnienia ochrony obiektu przed radiacją, jako
główny materiał był wykorzystany beton, który charakteryzuję się wysoką odpornością
na promieniowanie.

27
28 Ryc.25 Wizualizacja
Ryc.26 Wizualizacja 29
 OPIS TECHNICZNY

OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU ZAGOSPODAROWANIA DZIAŁKI

Na terenie wybranej działki został zaprojektowany zespół obiektów, składający się z dwóch
budynków parterowych i wieży widokowej o wysokości 36 metrów. Projektuje się opaskę
wokół budynków wykonana z płyt pressbetonowych o grubości 7cm oraz szerokości 1m
od ścian zewnętrznych z poszerzeniem przy strefie wejściowej. Układ chodników został
skomponowany uwzględniając ścieżki wydeptane oraz pierwotny projekt zagospodaro-
wania przestrzeni parkowej, do której należy działka. Mimo tego do kształtowania chod-
ników były wykorzystane linie łamane, które różnią się od otaczających płynnych ścieżek.

BILANS TERENU

Powierzchnia działki — 12292,60 m2

Powierzchnia zabudowy — 2201,59 m2
Powierzchnia utwardzona — 4656,34 m2
Powierzchnia biologicznie czynna — 7636,26 m2
Maksymalny współczynnik zabudowy działki nie jest określony

PROJEKTOWANE PRZYŁĄCZA DO OBIEKTU:

Z uwagi na brak możliwości wykorzystania istniejącego systemu wodociągów i kanaliza-

cji, zaopatrzenie w wodę zaprojektowano w formie zbiornika wody pitnej oraz zbiornika
wody technicznej, które będą zasilane wodą pochodzącą spoza strefy alienacji dowożoną
beczkowozem.

System odprowadzenia ścieków został zaprojektowany w formie szczelnego podziem-

nego zbiornika na ścieki.

Przewiduje się zasilanie obiektu prądem przez linie podziemną od stacji słonecznej, która
powstanie na terenie elektrowni atomowej, znajdującej się za 5km.

Odpowiednie przyłącza techniczne zostaną wykonane na podstawie odrębnych projektów

branżowych, wykonanych i uzgodnionych zgodnie z wymaganiami.

30
 OPIS TECHNICZNY DO PROJEKTU ARCHITEKTONICZNO — BUDOWLANEGO

„Monument Prypeć — integracja turystyczno-konserwatorska strefy alienacji” — jest to ze-

spół obiektów, który składa się z dwóch budynków parterowych a także wieży widokowej
o wysokości 36m. Budynek A pełni funkcje naukowo-badawcze i konserwatorskie, budynek
B przeznaczony jest na obsługę ruchu turystycznego. Do kształtowania rzutu obiektów
posłużyły wydeptane ścieżki, a także nierealizowany układ chodników z projektu miasta
Prypeć. Układ bryły został zaprojektowany w nawiązaniu do lokalnej architektury miasta.

ZESTAWIENIE POWIERZCHNI OBIEKTU

Powierzchnia użytkowa — 1942,46m2

Powierzchnia całkowita — 24475,66m2
Powierzchnia zabudowy — 2201,59m2
Kubatura — 8158,33 m3

PROGRAM UŻYTKOWY PROJEKTOWANEGO OBIEKTU

31
 ROZWIĄZANIA KONSTRUKCYJNO — MATERIAŁOWE

Sposób posadowienia

Fundamenty dla budynków A i B zostały zaprojektowane z płyt fundamentowych żelbe-

towych o grubości 25cm.
Spis warstw stropu fundamentowego:
• płyta fundamentowa — 25cm
• styropian ekstrudowany — 15cm
• hydroizolacja
• hudy beton — 10cm
• piasek zagęszczony — 10cm
Dla zapewnienia sztywności pochylonej wieży widokowej zaprojektowano fundament z
płyty żelbetowej o grubości 1,2m.

Elementy konstrukcyjne

Konstrukcja ścianowo-słupowa
Zewnętrzne ściany konstrukcyjne zaprojektowane z płyt żelbetowych o grubości 30cm.
Warstwy ścian konstrukcyjnych zewnętrznych
• 5cm płyta elewacyjna betonowa
• 1x membrana
• 15cm wełna mineralna
• 30cm płyta monolityczna, żelbetowa
Ściany wewnętrzne konstrukcyjne zaprojektowane z płyt monolitycznych, żelbetowych o
grubości 30cm.
Podciągi — żelbetowe
Schody — żelbetowe monolityczne
Słupy konstrukcyjne — monolityczne żelbetowe o wymiarach 30x30cm.

Ściany wewnętrzne działowe

• 2cm płyta gipsowa kartonowa
• 10cm wełna mineralna
• 2cm płyta gipsowa kartonowa

Projektowana posadzka parteru:

• wylewka betonowa — 10cm
• hydroizolacja
• styropian ekstrudowany 8cm
• hydroizolacja
• płyta fundamentowa — 25cm
• styropian ekstrudowany — 15cm
• hydroizolacja
• hudy beton — 10cm
• piasek zagęszczony — 10cm

32
Wykończenie

Wykończenie ścian zewnętrzych projektuje się z płyt elewacyjnych z betonu architekto-

nicznego, w kolorze «szary naturalny».

Wykończenie ścian działowych - tynk cementowo wapienny.

Konstrukcja dachu
Do konstrukcji dachu został wykorzystany stropodach zielony o warstwach:
• 15cm warstwa wegetacyjna
• 1x geowłóknina — wastwa filtracyjno-ochronna
• 9cm warstwa drenująca
• 1x gewłóknina-warstwa filtracyjno-ochronna
• 12cm polistyren ekstrudowany XPS
• 1x folia ochronna przeciwkorzenna
• 1x siatka z włókna szklanego
• 5cm jastrych spadkowy na warstwie szczepne
• 25cm płyta żelbetowa

DOSTĘPNOŚĆ OBIEKTU DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Potrzeby osób niepełnosprawnych zostały uwzględnione podczas projektowania obiektu.

• Zaprojektowano łazienki dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych

• Do budynku doprowadzono dojścia o szerokości nie mniejszej niż 1.5m
• Zapewniony dostęp na wszystkie kondygnacje wieży widokowej poprzez
wprowadzenie windy
• Brak różnic wysokości posadzki powyżej 2cm.

OCHRONA CIEPLNA BUDYNKU

Zgodnie z Prawem Budowlanym obiekt posiada odpowiednią charakterystykę energetyczną.

Wymagany współczynnik przenikania ciepła UC(max) [W/(m2·K)] wynosi:

• Ściany zewnętrzne - 0,90

• Ściany wewnętrzne - 1,0
• Ściany przyległe do szczelin dylatacyjnych o szerokości do 5 cm - 1,0
• Stropodach - 0,7
• Podłogi na gruncie - 1,5
• Okna - 1,6
• Drzwi w przegrodach zewnętrznych - 1,5

33
 OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA I EWAKUACJA

CHARAKTERYSTYKA OBIEKTU
Budynek użyteczności publicznej niski.
Budynek posiadać będzie:
• powierzchnie zabudowy 2201,59 m2
• powierzchnie wewnętrzną kondygnacji parteru 1942,46m2
Wysokość budynku kwalifikuje go do budynków (N) niskich — § 8 przepisu [1].

KATEGORIA ZAGROŻENIA LUDZI

Projektowany budynek kwalifikuje się do kategorii zagrożenie ludzi ZL I — zawierające
pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób niebędą-
cych ich stałymi użytkownikami, a nieprzeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o
ograniczonej zdolności poruszania się.

KLASA ODPORNOŚCI POŻAROWEJ BUDYNKU ORAZ KLASA ODPORNOŚCI OGNIOWEJ I STO-

PIEŃ ROZPRZESTRZENIANIA OGNIA ELEMENTÓW BUDOWLANYCH
Z uwagi na zaliczenie budynku do kategorii ZL I oraz na fakt że budynek jest niskim —
wymagana klasa odporności pożarowej budynku wynosi «B».
Klasa odporności pożarowej budynku «B» wymaga następujących klas odporności
ogniowej elementów budowlanych:
• głównej konstrukcji (ściany, słupy, podciągi) — R120,
• stropów — REI 60,
• ścian zewnętrznych — EI 60,
• ścian wewnętrznych — EI 30,
• konstrukcji nośnej dachu — R30,
• przekrycia dachu — RE30.

WARUNKI EWAKUACJI
Minimalna klasa odporności ogniowej obudowy poziomych dróg ewakuacyjnych — EI 30,
przy uwzględnieniu wymagań w zakresie odporności ogniowej elementów wcześniej poda-
nych. Wymagana szerokość poziomych dróg ewakuacji nie mniejsza niż obliczona wskaź-
nikiem: 0,60 m na każde 100 osób, lecz nie mniejsza niż 1,4 m — § 242 ust. 1 przepisu [1].
Dopuszczalne długości dojść ewakuacyjnych w strefach pożarowych dla kategorii ZL I wy-
noszą 10 m — przy jednym dojściu, 40m — przy co najmniej 2 dojściach.

34
CZĘŚĆ RYSUNKOWA
36
37
 Detal A
Skala 1:10
 Detal B
Skala 1:10
 SPIS RYCIN

Ryc.1 Pomnik «Gwiazda Piołuń» w Czarnobylu

dreamstime.com, autor - Vano76 5
Ryc.2 Makieta miasta - Moskwa 1971, s.9. 7
Ryc.3 Miasto w widoku ortograficznym - Moskwa 1971, s.22. 7
Ryc.4 Elektrownia Jądrowa - Artur Bondar,
meduza.io/feature/2016/04/26/teni-zvezdy-polyn 9
Ryc.5 Reaktor Nr.4 po wybuchu
nuclear-news.net/2015/10/26/chernobyl-nuclear-reactor-1986-and-today/ 9
Ryc.7 1 Maja, Prypeć 1980r.
pripyat-city.ru/photo/164-pripyat-do-avarii-chast-xv.html 11
Ryc.6 Ewakuacja 1986r.
nasedkin.livejournal.com/705454.html 11
Ryc.8 Opuszczone mieszkanie -Anton Petrus,
anton-petrus.livejournal.com/11809.html 13
Ryc.9 Dont leave her alone with Czerbyl
adsoftheworld.com/media/print/chernobil_3 14
Ryc.10 Basen «Lazurytowy»
adsoftheworld.com/media/print/chernobil_3 15
Ryc.11 «Canadian Holocaust Memorial»
archdaily.com/881316/national-holocaust-monument-studio-libeskind 16
Ryc.12 «Canadian Holocaust Memorial» - schemat funkcjonalny
archdaily.com/881316/national-holocaust-monument-studio-libeskind 17
Ryc.13 «Canadian Holocaust Memorial»
archdaily.com/881316/national-holocaust-monument-studio-libeskind 17
Ryc.14 Hotel «Polesie»
chernobyl.tv/hotel-polissya-hosting-shadows-of-pripyat/ 18
Ryc.15 Szkoła Nr.4 i basen «Lazurytowy»
postalovsky-a.livejournal.com/159895.html 19
Ryc.16 Budynek Kultury «Energetyk»
fyodor.su/foto-pripyat-posle-avarii.html 19
Ryc.17 Analiza Przestrzenna 20
Ryc.18 Makieta miasta - Moskwa 1971, s.9. 21
Ryc.19 Prypeć z wysokości
nuclear-news.net 21
Ryc.20 Analiza kompozycyjna 22
Ryc.21 «Młyn Diabelski»
meduza.io/feature/2016/04/26/teni-zvezdy-polyn 23
Ryc.22 Widok na wybrany teren
chercomm.at.ua/photo/chernobyl_1986 23
Ryc.23 Analiza zieleni 24
Ryc.24 Analiza radiacji 25
Ryc.25 Wizualizacja 28
Ryc.26 Wizualizacja 29

50
 BIBLIOGRAFIA

1. Moskwa 1971

2. Neufert E., Podręcznik projektowania architektoniczno-budowlanego,

Arkady, Warszawa, 1992 r.

3. Jan Bieniasz., Rysunek techniczny w budownictwie, Drukarnia Oficyny Wydawniczej,

Rzeszów, 2010 r.

4. Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r w sprawie

warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
(Dz. U. Nr 75 z 2002r., poz. 690 z późniejszymi zmianami)

5. Prawo ukraińskie o reżimie prawnym strefy alienacji, Nr.791a-XII, Rozdział II

wydawnictwo - Rząd Ukraińskiej SRR 27.02.1991/ Redakcja od 04.08.2016

6. Esaulow A., «Miasto, które nie istnieje», Teza, 2013

7. Roth, Manuela, Concrete : architecture & design, Braun Publishing AG, 2012.

8. Jamroży, Zygmunt, Beton i jego technologie, Warszawa : Wydawnictwo Naukowe

PWN, cop 2015.

ŻRÓDŁA INTERNETOWE

www.chornobyl.in.ua (stan z 23.10.2017)

www.pripyat-city.ru (stan z 11.09.2017)

www.pripyat.com (stan z 15.09.2017)

www.radiosvoboda.org (stan z 24.11.2017)

www.chernobyl-tour.com (stan z 02.09.2017)

www.chornobylmuseum.kiev.ua (stan z 08.12.2017)

www.zakon0.rada.gov.ua (stan z 24.12.2017)

www.maps.google.com.ua

51
 SPIS RYSUNKÓW PROJEKTOWYCH

1. Sytuacja w skali miasta

2. Plan zagospodarowania terenu
3. Rzut dachu
4. Schemat funkcjonalny
5. Rzut parteru
6. Przekrój A-A
7. Przekrój B-B
8. Elewacja Północna
9. Elewacja Południowa
10. Elewacja Zachodnia
11. Elewacja Wschodnia
12. Detal A
13. Detal B

52