Professional Documents
Culture Documents
2.Ciclo de estudos
2º Ciclo
6.Conteúdos programáticos
Introdução
1. A explosão do sentido: a exegese simbólica ou a Bíblia para além da letra
1.1. A tradição da exegese medieval: Henri de Lubac
1.2. O caso de Santo António de Lisboa: F. Gama Caeiro
1.3. A teologia simbólica no circuito das teologias do Pseudo-Dionísio
1.4. A exegese simbólica da filosofia: São Boaventura.
6.Syllabus
Introduction
1. The explosion of meaning: the symbolic exegesis or the Bible beyond literalness
1.1. The tradition of medieval exegesis: Henri de Lubac
1.2. The case of St. Antonio of Lisbon: F. Gama Caeiro
1.3. The symbolic theology in Pseudo-Dionysus’ circuit of theologies
1.4. The symbolic exegesis of philosophy: St. Bonaventure
9.Demonstration of the coherence between the teaching methodologies and the learning outcomes
This curricular unit puts its teaching methodologies in harmony with the learning outcomes through the
following proceedings:
- The regular lecturing sessions are designed for the syllabus’ development, by the reading of medieval
fundamental texts of philosophy and theology, and offer the occasion to the expounding of the
student’s papers in course.
- The tutorial attendance is the proceeding that suits to the paper’s supervision in each case, promoting
the exigency of a qualified scientific work and respecting each student’s profile in his or her singular
path in deepening studies.
10.Bibliografia
TEXTOS: Santo AGOSTINHO, De libero arbitrio II. – Santo ANSELMO, Monologion; Proslogion; Quid ad
haec respondeat editor ipsius libelli. – São BOAVENTURA, De reductione artium ad theologiam;
Itinerarium mentis in Deum; Quaestiones disputatae de mysterio Trinitatis, q.1, a.1. – GAUNILO, Quid ad
haec respondeat quidam pro insipiente. – JOÃO DUNS ESCOTO, Tractatus de Primo Principio. – PSEUDO-
DIONÍSIO, Dos Nomes Divinos; Da Teologia Mística. – São TOMÁS DE AQUINO, Summa contra Gentiles I,
cc.10-11, 13, 15; Summa Theologiae I, q.2. – Antologia de textos de Santo António in: Santo António de
Lisboa, Introdução e selecção de textos de Francisco da Gama Caeiro, Lisboa, Verbo, 1990. – Antologia
de textos de teologia filosófica in: XAVIER, M. L., A Questão da Existência de Deus. Uma Disputa
Medieval, Sintra, Zéfiro, 2013.
ESTUDOS: AERTSEN, J., Medieval Philosophy as Transcendental Thought: From Philip the Chancellor (ca.
1225) to Francisco Suarez, Leiden, Brill Academic Publishers, 2012. – BALTHASAR, H. Urs Von, Gloria, II,
Milão, Jaca Book, 19852. – BARBELLION, S.-M., Les «preuves» de l’existence de Dieu. Pour une relecture
des cinq voies de saint Thomas d’Aquin, Paris, Cerf, 1999. – CAEIRO, F. G., Santo António de Lisboa, I-II,
Lisboa, INCM, 1995. – FLETEREN, F. Van, e J. C. Schnaubelt (eds.), Twenty-Five Years (1969-1994) of
Anselm Studies, Lewiston/Queenston, The Edwin Mellen Press, 1996. – FREITAS, M. B. C., O Ser e os
seres I, Lisboa, Verbo, 2004. – GONÇALVES, J. Cerqueira, Itinerâncias da Escrita, I-II, Lisboa INCM, 2011-
2013. – LUBAC, H. de, Exégèse Médiévale. Les quatre sens de l’Écriture, I-IIe, tt.I-II, Paris, Aubier, 1959-
1964. – PACHECO, M. C., e Meirinhos, J. F., Intelecto e Imaginação na Filosofia Medieval (S.I.E.P.M.), I-IV,
Porto, Brepols / Univ. Porto, 2006-2004. – XAVIER, M. L., Razão e Ser. Três Questões de Ontologia em
Santo Anselmo, Lisboa, F. C. Gulbenkian / FCT, 1999. – Id. (coord.), A Questão de Deus na História da
Filosofia I, Sintra, Zéfiro / FCT / CFUL, 2008. – Id. (coord.), Philosophica 34: Anselmo sola ratione 900
anos depois (Lisboa, 2009). – Id., O Teísmo Medieval. Santo Anselmo e João Duns Escoto, Sintra, Zéfiro,
2009. – Id., Três Questões sobre Deus, Sintra, Zéfiro, 2015.