Pazdziernik Free

wersja elektroniczna: www.pudc.
pl
KĚZĞĚĂŬƚŽƌĂEĂĐǌĞůŶĞŐŽ
© Wydawnictwo Ubezpieczeń, 2010
Drodzy Czytelnicy!
Na stronie http://eup.zus.pl funkcjo- wości wykonywania pracy, związanych 2010 r. – o czym pisaliśmy w kwiet-
nuje Elektroniczny Urząd Podawczy ZUS. z malejącą wydolnością psychofizyczną, niowym numerze –potwierdziło, że
Ostatnio ZUS uruchomił jego nową, nie są w stanie wykonywać ściśle okre- ustawa o emeryturach pomostowych
łatwiejszą w obsłudze wersję. Za pośred- ślonych rodzajów prac w szczególnych jest zgodna z konstytucją. Równolegle
nictwem EUP można złożyć pięć rodza- warunkach lub o szczególnym charak- jednak Trybunał podejmował wyroki
jów wniosków: wniosek płatnika składek terze. kwestionujące niektóre przepisy, czego
o wydanie zaświadczenia o niezalega- Musimy pamiętać, że – do celów przykładem może być wyrok z 16 lutego
niu w opłacaniu składek (ZUS-EWN), emerytalnych – za pracowników wy- 2010 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł
wniosek o udostępnienie danych ze konujących prace w szczególnych wa- wówczas, że § 2 ust. 1 pkt 6 rozporzą-
zbiorów ZUS (ZUS-EKS), wniosek o układ runkach lub o szczególnym charakterze dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
ratalny (ZUS-EUR), wniosek o odroczenie uważa się tych pracowników, którzy z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie
terminu płatności składek (ZUS-EOP) wykonują w pełnym wymiarze czasu szczegółowych zasad ustalania podsta-
oraz wniosek o umorzenie należności pracy prace w szczególnych warunkach wy wymiaru składek na ubezpieczenia
z tytułu składek). ZUS zapowiada, ze lub o szczególnym charakterze, zgodnie emerytalne i rentowe, przez to, że nie
w najbliższym czasie na portalu EUP z kryteriami zawartymi w art. 3 ust. 1 i 3 dotyczy zleceniobiorców, wykonu-
pojawią się nowe formularze. Docelo- ustawy o emeryturach pomostowych. jących pracę w zakładzie pracy lub
wo za pośrednictwem Elektronicznego Tym samym jest przesądzone, że do miejscu wyznaczonym przez praco-
Urzędu Podawczego ZUS udostępni celów emerytalnych za okres pracy dawcę w zakresie wartości świadczeń
blisko 50 różnego rodzaju e-wniosków. w szczególnych warunkach lub o szcze- rzeczowych, wynikających z przepisów
I pomyśleć, że mój stary znajomy podej- gólnym charakterze można uznać o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz
mując przed laty pracę w Centrali ZUS jedynie taki okres, w którym pracownik ekwiwalentów za te świadczenia wypła-
siedział naprzeciwko pani korzystającej rzeczywiście wykonywał w pełnym cane zgodnie z przepisami wydanymi
z liczydła. wymiarze czasu pracy jeden z rodzajów przez Radę Ministrów lub właściwego
Po blisko dwóch latach funkcjono- prac określonych precyzyjnie w przepi- ministra, a także ekwiwalentów pie-
wania system emerytur pomostowych sach tej ustawy. W konsekwencji – moim niężnych za pranie odzieży roboczej,
okrzepł. Ciągle jednak zdarzają się py- zdaniem – okresy zatrudnienia związ- używanie odzieży i obuwia własnego
tania o interpretację obowiązujących kowca, w których jest on zwolniony zamiast roboczego, jest niezgodny z art.
rozwiązań. Tendencja jest oczywista: z obowiązku świadczenia pracy z za- 92 ust. 1 konstytucji. Realizując ten wy-
rozszerzać zakres podmiotowy. Ostat- chowaniem prawa do wynagrodzenia, rok Minister Pracy i Polityki Społecznej
nio pojawił się problem związkowców. nie mogą być zaliczone do okresu zmienił 9 lipca 2010 r. kwestionowane
Niewątpliwie rozmowy ze związkow- pracy w szczególnych warunkach lub przepisy. Zmiana została opublikowana
cami – to praca wyjątkowo uciążliwa o szczególnym charakterze. Czy resort w Dzienniku Ustaw Nr 127, poz. 860 r.
i stresująca, ale w tym przypadku cho- i ZUS podzieli to stanowisko, narażając Z kolei w wyroku z 26 maja 2010 r.
dzi o co innego. Chodzi o pracownika się związkowcom? Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art.
wykonującego pracę w szczególnych Trybunał Konstytucyjny ma realny 24 ust. 7 ustawy z dnia 13 października
warunkach lub o szczególnym cha- wpływ na kształt systemu ubezpieczeń 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecz-
rakterze, oddelegowanego do pracy społecznych. Obok wyroków w pełni nych jest niezgodny z art. 32 w związku
związkowej. Czy okres pełnienia przez potwierdzających konstytucyjność obo- z art. 64 ust. 2 konstytucji. Przepis ten
takiego pracownika funkcji związkow- wiązujących rozwiązań, mamy szereg w konsekwencji przestał obowiązywać.
ca jest okresem pracy w szczególnych orzeczeń kwestionujących zgodność Wspominaliśmy o tym wyroku w waka-
warunkach lub pracy o szczególnym z konstytucją konkretnych przepisów. cyjnym numerze „Przeglądu”.
charakterze? Jednym z głośniejszych ostatnich wy-
Celem uchwalenia ustawy o emery- roków Trybunału było orzeczenie z 15
turach pomostowych było uzupełnienie lipca 2010 r. Trybunał orzekł wówczas, Przyjemnej lektury
obowiązującego systemu emerytalnego że zróżnicowanie powszechnego wie-
o nowy rodzaj świadczenia. Świadcze- ku emerytalnego kobiet i mężczyzn Zbigniew Januszek
nie to, emerytura pomostowa, zostało jest zgodne z konstytucją. Wątpliwości
przewidziane dla osób, które z powodu miał Rzecznik Praw Obywatelskich.
zmniejszających się z wiekiem możli- Wcześniejsze orzeczenie z 16 marca
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭ

^ŬųĂĚƌĞĚĂŬĐũŝ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
KOLEGIUM REDAKCYJNE SPIS TREŚCI

Zbigniew Januszek (redaktor naczelny)
str. 1 OD REDAKTORA NACZELNEGO
Barbara Siwek (sekretarz redakcji)
Zygmunt Łobejko SKŁADKI
Piotr Kostrzewa
Stali współpracownicy: str. 3 PRZEDAWNIENIE NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU SKŁADEK
Ewa Dziubińska-Lechnio
Joanna Knyżewska Andrzej Sidorko
Piotr Kostrzewa str. 5 ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ I JEGO WPŁYW NA UBEZPIECZENIE
Zofia Neubauer ZDROWOTNE
Andrzej Sidorko str. 8 PYTANIA I ODPOWIEDZI
Eliza Skowrońska
ZASIŁKI
Redaktor techniczny Emilia Derucka
(skład, łamanie, layout, projekt okładki) str. 14 ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE Z UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO
Michał Jakubiak
str. 17 PYTANIA I ODPOWIEDZI
WYDAWCA EMERYTURY I RENTY

Wydawnictwo Ubezpieczeń Sp. z o.o. Andrzej Klubiński
ul. Idzikowskiego 2a; 00-710 Warszawa str. 20 ZMIANY W EMERYTURACH
Tel.: 22 654 01 58
Zygmunt Łobejko
Fax: 22 810 80 04
str. 23 KOMPLETOWANIE WNIOSKU O PRZYZNANIE ŚWIADCZENIA EMERYTALNO-RENTOWEGO
e-mail: wydawnictwo@pudc.pl;
www.pudc.pl Dorota Siwiec, Barbara Siwek
str. 26 SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI Z PRAWEM PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA
PRENUMERATA str. 31 PYTANIA I ODPOWIEDZI
Fax: 22 / 810 80 04;
wydawnictwo@pudc.pl PRAWO PRACY
KSIĘGOWOŚĆ Anita Gwarek
str. 34 ZMIANA WARUNKÓW UMOWY O PRACĘ NA MOCY POROZUMIENIA STRON
Ewa Samos – Tel.: 22 / 292 35 61;
LUB WYPOWIEDZENIA
samos@pudc.pl
Małgorzata Podgórska
str. 37 MOŻLIWOŚĆ SKRÓCENIA OKRESU WYPOWIEDZENIA UMOWY O PRACĘ NA CZAS
NIEOKREŚLONY
str. 39 PYTANIA I ODPOWIEDZI
str. 41 ORZECZNICTWO SĄDOWE
str. 43 PRZEPISY I WYJAŚNIENIA
str. 45 KWOTY I WSKAŹNIKI

Przedruk materiałów publikowanych w miesięczni-
ku wymaga zgody redakcji.
Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania
w tekstach autorów skrótów i zmian redakcyjnych. W NASTĘPNYCH NUMERACH:
Przepraszamy, ale na listy i pytania odpowiadamy Zmiany w zakresie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców
wyłącznie na łamach pisma. Konto ubezpieczonego
Interpretacja przepisów z zakresu ubezpieczeń zdrowotnych w świetle zapisów ustawy o swobo-
ISSN 1427-6119 Indeks 338281 dzie działalności gospodarczej
Nakład: 5000 egz. Praca zgodna z kwalifikacjami a prawo do renty
2 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

wersja elektroniczna: www.pudc.pl
^ŬųĂĚŬŝ
Piotr Kostrzewa
PRZEDAWNIENIE NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU

SKŁADEK
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 26 maja 2010 r., sygn. akt P 28/09, zasadnie wskazał, że na stosunek ubez-
pieczenia społecznego składa się obowiązek składkowy płatnika oraz obowiązek wypłaty określonych w ustawie
świadczeń ubezpieczonemu przez ZUS. Konieczność zapewnienia stabilizacji stosunków ubezpieczenia społeczne-
go, a co za tym idzie, pewność obrotu prawnego, wymagała wprowadzenia w stosunku do ciążącego na płatniku
składek obowiązku składkowego przedawnienia. Przedawnienie należności z tytułu składek reguluje art. 24 ust.
4–6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Charakter przedawnienia Po upływie terminu przedawnienia mocy ustawy z dnia 18 grudnia 2002 r.
należności te mogą być bowiem egze- o zmianie ustawy o systemie ubez-
Przedawnienie należy do instytucji kwowane tylko z przedmiotu hipoteki pieczeń społecznych oraz o zmianie
określanej zbiorczą nazwą dawności. lub zastawu do wysokości zaległych niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr
Cechą charakterystyczną instytucji składek i odsetek za zwłokę, liczonych 241, poz. 2074), zwanej dalej „ustawą
dawności jest to, że z upływem czasu od dnia przedawnienia. nowelizującą”. Przed 1 stycznia 2003 r.
i ewentualnie zaniechaniem osoby przedmiotowy termin przedawnienia
uprawnionej wiążą skutek prawny, po- Przedawnienie należności z tytułu wynosił 5 lat. Z uwagi na to, że ustawa
legający na utracie bądź nabyciu okre- składek ma charakter przedaw- nowelizująca nie zawiera przepisów
ślonego prawa. Nie ulega wątpliwości, n i e n i a a d m i n i s t ra c y j n e g o. intertemporalnych, dotyczących kwe-
W judykaturze podnosi się, że
że przedawnienie należności z tytułu przedawnienie w prawie admi- stii przedawnienia należności z tytułu
składek ma charakter przedawnienia nistracyjnym jest konstruowane składek, zrodziła się wątpliwość, czy
administracyjnego. Jak słusznie podnosi odmiennie od prawa prywatnego. 10-letni termin przedawnienia stosuje
się w judykaturze (np. wyrok Trybunału W ustawie systemowej – podob- się także do tych należności z tytułu
Konstytucyjnego z dnia 26 maja 2010 r., nie jak w innych gałęziach prawa składek, które stały się wymagalne przed
administracyjnego – przedawnie-
sygn. akt P 28/09), przedawnienie w pra- 1 stycznia 2003 r. i przed tą datą nie
nie oznacza bowiem wygaśnięcie
wie administracyjnym jest konstruowa- obowiązku składkowego a nie uległy przedawnieniu na skutek upły-
ne odmiennie od prawa prywatnego. jedynie wykluczenie możliwości wu 5-letniego terminu przedawnienia.
W ustawie systemowej – podobnie jak przymusowego dochodzenia Wątpliwości te ostatecznie rozwiał Sąd
w innych gałęziach prawa administracyj- należności z tytułu składek. Najwyższy, który w uchwałach z dnia
nego – przedawnienie oznacza bowiem 2 lipca 2008 r., sygn. akt II UZP 5/08, oraz
wygaśnięcie obowiązku składkowego z dnia 8 lipca 2008 r., sygn. akt I UZP
a nie jedynie wykluczenie możliwości Termin przedawnienia 4/08, stwierdził, że dziesięcioletni okres
przymusowego dochodzenia należno- przedawnienia, przewidziany w art. 24
ści z tytułu składek. Wynika to z art. 31 Stosownie do art. 24 ust. 4 ustawy ust. 4 ustawy systemowej, w brzmieniu
ustawy systemowej w związku z art. systemowej, należności z tytułu składek nadanym ustawą nowelizującą znajduje
59 § 1 pkt 9 i § 2 pkt 5 ustawy z dnia ulegają przedawnieniu po upływie 10 zastosowanie do należności z tytułu
29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. lat, licząc od dnia, w którym stały się wy- składek, które stały się wymagalne przed
Należy przy tym od razu dodać, że od magalne. Należy przy tym wyjaśnić, że dniem 1 stycznia 2003 r., jeżeli do tej
zasady, iż należności z tytułu składek ule- zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy systemo- daty nie uległy przedawnieniu według
gają przedawnieniu art. 24 ust. 5 ustawy wej, pojęcie „należności z tytułu składek” przepisów dotychczasowych.
systemowej, wprowadza wyjątek. Mia- należy odnosić nie tylko do składek, ale Z art. 24 ust. 4 ustawy systemowej
nowicie nie ulegają przedawnieniu na- również do odsetek za zwłokę, kosztów wynika, że bieg terminu przedawnienia
leżności z tytułu składek zabezpieczone egzekucyjnych, kosztów upomnienia należności z tytułu składek rozpoczyna
hipoteką lub zastawem. Wyłączenie tych i dodatkowej opłaty. się w dniu, w którym przedmiotowe na-
należności spod reżimu przedawnienia Dziesięcioletni termin przedawnie- leżności stały się wymagalne. Należności
jest jednak obarczone istotnym ograni- nia należności z tytułu składek został z tytułu składek stają się wymagalne
czeniem w zakresie ich egzekwowania. wprowadzony 1 stycznia 2003 r. na wówczas, gdy ZUS może skutecznie
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯ

^ŬųĂĚŬŝ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
żądać od dłużnika uiszczenia tych na- przy obliczaniu terminu przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia
leżności, a więc po upływie terminu ich Oznacza to, że od dnia wystąpienia oko- należności z tytułu składek roz-
płatności. liczności powodującej zawieszenie do poczyna się w dniu, w którym
W uzupełnieniu powyższego wypada dnia jej ustania termin przedawnienia przedmiotowe należności stały
się wymagalne. Należności z ty-
wskazać, że przedawnienie należności nie biegnie. Okolicznościami, których
tułu składek stają się wymagalne
z tytułu składek, wynikających z decyzji wystąpienie, w świetle przepisów usta- wówczas, gdy ZUS może skutecz-
o odpowiedzialności osoby trzeciej wy systemowej, powoduje zawieszenie nie żądać od dłużnika uiszczenia
lub następcy prawnego, następuje biegu przedawnienia są: tych należności, a więc po upły-
po upływie 5 lat i bieg tego terminu 1) zawarcie umowy w sprawie odro- wie terminu ich płatności.
przedawnienia liczy się od końca roku czenia terminu płatności należności
kalendarzowego, w którym ta decyzja z tytułu składek lub rozłożenia na
została wydana. raty przedmiotowych należności – ności z tytułu składek na ubezpieczenie
zawieszenie biegu przedawnienia zdrowotne wyraźnie stanowi o tym art.
następuje do dnia terminu płatności 93 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
Przerwanie terminu odroczonej należności z tytułu skła- o świadczeniach opieki zdrowotnej fi-
przedawnienia dek lub ostatniej raty, nansowanych ze środków publicznych.
2) podjęcie pierwszej czynności zmie- Trzeba jednak dodać, że 10 – letni ter-
W praktyce przedawnienie należno- rzającej do wyegzekwowania należ- min przedawnienia należności z tytułu
ści z tytułu składek może nie nastąpić po ności z tytułu składek, o której dłużnik składek na ubezpieczenia zdrowotne
upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym został zawiadomiony – zawieszenie obowiązuje od 1 lipca 2004 r., a przed
stały się wymagalne. W czasie biegu następuje do dnia zakończenia po- tym dniem wynosił on 5 lat. Należno-
przedawnienia mogą bowiem wystąpić stępowania egzekucyjnego, ści z tytułu składek na ubezpieczenie
okoliczności, z którymi przepisy ustawy 3) wydanie decyzji jest uzależnione zdrowotne, które przedawniły się przed
systemowej łączą skutek prawny w po- od rozstrzygnięcia zagadnienia 1 lipca 2004 r. nie są więc objęte 10-let-
staci jego przerwania lub zawieszenia. wstępnego przez inny organ lub nim terminem przedawnienia.
Przerwanie biegu przedawnienia ma da- sąd – zawieszenie następuje do dnia,
lej idące następstwa niż jego zawiesze- w którym decyzja innego organu Należności z tytułu składek na
nie. Po przerwaniu biegu przedawnienia stała się ostateczna lub orzeczenie ubezpieczenie zdrowotne, Fun-
biegnie ono na nowo, a więc nie bierze sądu uprawomocniło się, nie dłużej dusz Pracy i Fundusz Gwaran-
towanych Świadczeń Pracowni-
się pod uwagę wcześniej przebytego jednak niż 2 lata, czych ulegają przedawnieniu na
okresu przedawnienia. 4) śmierć spadkodawcy – zawieszenie zasadach określonych w ustawie
Okolicznością, której wystąpienie, następuje do dnia uprawomocnienia systemowej.
zgodnie z art. 24 ust. 5c ustawy syste- się postanowienia sądu o stwierdze-
mowej, powoduje przerwanie biegu niu nabycia spadku, nie dłużej jednak Natomiast w przypadku należności
przedawnienia, jest ogłoszenie upadło- niż do dnia, w którym upłynęły 2 lata z tytułu składek na fundusze poza-
ści. W takim przypadku przedawnienie od śmierci spadkodawcy. ubezpieczeniowe, czyli Fundusz Pracy
rozpoczyna się od nowa od dnia nastę- i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń
pującego po dniu uprawomocnienia Pracowniczych, wynika to z art. 32
się postanowienia o ukończeniu po- Przedawnienie należności ustawy systemowej, na mocy którego
stępowania upadłościowego lub jego z tytułu składek innych niż w zakresie w nim określonym do przed-
umorzeniu. składki na ubezpieczenia miotowych należności stosuje się odpo-
wiednio przepisy dotyczące składek na
społeczne, do których poboru ubezpieczenia społeczne.
Zawieszenie terminu jest zobowiązany ZUS Podstawa prawna:
przedawnienia 1. Art. 24 ust. 2, 4 – 6 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r.
Należności z tytułu składek na ubez- Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
Zawieszenie biegu przedawnienia pieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy 2. Art. 93 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świad-
należności z tytułu składek powoduje, i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń czeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
że okresu, na który został na mocy Pracowniczych ulegają przedawnieniu publicznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
3. Art. 59 § 1 pkt 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja
ustawy systemowej zawieszony bieg na zasadach określonych w ustawie podatkowa ( Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
przedawnienia, nie uwzględnia się systemowej. W odniesieniu do należ-

^ŬųĂĚŬŝ
Andrzej Sidorko
ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI
GOSPODARCZEJ I JEGO WPŁYW
NA UBEZPIECZENIE ZDROWOTNE
Jedną z grup osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym są osoby spełniające warunki do objęcia
ubezpieczeniami społecznymi, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą.
Ilekroć natomiast w ustawie z dnia np. osoby fizyczne prowadzące działal- Od dnia 20 września 2008 r. ubez-
27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach ność gospodarczą na podstawie wpisu pieczeniu społecznemu, a w kon-
opieki zdrowotnej finansowanych w ewidencji działalności gospodarczej sekwencji również ubezpieczeniu
zdrowotnemu, nie podlegają
ze środków publicznych jest mowa (w tym wspólnicy spółki cywilnej osoby prowadzące działalność
o osobie prowadzącej działalność uregulowanej w Kodeksie cywilnym), pozarolniczą, które zawiesiły
pozarolniczą – rozumie się przez to a także wspólnicy spółek handlowych wykonywanie działalności gospo-
osobę, o której mowa w art. 8 ust. 6 określonych w ustawie z dnia 15 wrze- darczej na podstawie przepisów
ustawy z dnia 13 października 1998 r. śnia 2000 r. - Kodeks spółek handlowych o swobodzie działalności gospo-
darczej.
o systemie ubezpieczeń społecznych. (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn.
Z zapisów tego przepisu wynika z kolei, zm.) takich jak: spółka jawna, spółka okoliczności, które uniemożliwiają
że za osobę prowadzącą pozarolniczą komandytowa, spółka partnerska oraz prowadzenie działalności gospodarczej
działalność uważa się: jednoosobowa spółka z ograniczoną w sposób zorganizowany i ciągły, np.
1) osobę prowadzącą pozarolniczą odpowiedzialnością. z uwagi na sezonowość rodzaju dzia-
działalność gospodarczą na pod- Od dnia 20 września 2008 r. ubezpie- łalności, którą zajmuje się dany przed-
stawie przepisów o działalności czeniu społecznemu, a w konsekwencji siębiorca. Jest to zatem swoista przerwa
gospodarczej lub innych przepisów również ubezpieczeniu zdrowotnemu, (przestój) w prowadzeniu pozarolniczej
szczególnych, nie podlegają osoby prowadzące dzia- działalności gospodarczej.
2) twórcę i artystę, łalność pozarolniczą, które zawiesiły W myśl ustawy o swobodzie dzia-
3) osobę prowadzącą działalność w za- wykonywanie działalności gospodarczej łalności gospodarczej - przedsiębiorcą
kresie wolnego zawodu: na podstawie przepisów o swobodzie jest osoba fizyczna, osoba prawna
a) w rozumieniu przepisów o zry- działalności gospodarczej. i jednostka organizacyjna niebędąca
czałtowanym podatku dochodo- Dlatego wyłącznie przedsiębiorca, osobą prawną, której odrębna ustawa
wym od niektórych przychodów który zawiesił wykonywanie działalno- przyznaje zdolność prawną (czyli np.
osiąganych przez osoby fizyczne, ści gospodarczej zgodnie z przepisami spółka jawna) – wykonująca we wła-
b) z której przychody są przycho- ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie snym imieniu działalność gospodarczą.
dami z działalności gospodarczej działalności gospodarczej – w okresie Przedsiębiorcami w rozumieniu tejże
w rozumieniu przepisów o po- tego zawieszenia nie podlega ubez- ustawy są także wspólnicy spółki cywil-
datku dochodowym od osób pieczeniu społecznemu i tym samym nej w zakresie wykonywanej przez nich
fizycznych, obowiązkowemu ubezpieczeniu zdro- działalności gospodarczej. Z tego też
4) wspólnika jednoosobowej spółki wotnemu z tego tytułu. W rezultacie powodu w przypadku wykonywania
z ograniczoną odpowiedzialnością w okresie zawieszenia działalności go- działalności gospodarczej w formie spół-
oraz wspólników spółki jawnej, ko- spodarczej brak jest obowiązku opłaca- ki cywilnej zawieszenie wykonywania
mandytowej lub partnerskiej, nia składek na ubezpieczenie zdrowotne działalności gospodarczej jest skuteczne
5) osobę prowadzącą niepubliczną z tytułu tej działalności. pod warunkiem jej zawieszenia przez
szkołę, placówkę lub ich zespół, na Z zawieszenia wykonywania działal- wszystkich wspólników danej spółki
podstawie przepisów o systemie ności gospodarczej może skorzystać cywilnej.
oświaty. jedynie przedsiębiorca niezatrudniający Wprawdzie wspólnicy spółki jawnej,
Status osoby prowadzącej działal- pracowników. Zawieszenie to powinno komandytowej, partnerskiej oraz wspól-
ność pozarolniczą mają w konsekwencji mieć miejsce w sytuacji wystąpienia nik jednoosobowej spółki z o. o. nie są
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϱ

^ŬųĂĚŬŝ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
przedsiębiorcami w rozumieniu po- umowy zlecenia lub umowy o dzieło) • przyjmowanie należności lub obo-
wołanych powyżej przepisów (są nimi nie są pracownikami, a co za tym idzie wiązek regulowania zobowiązań
natomiast spółki, w których osoby te są – ich zatrudnianie przez przedsiębiorcę powstałych przed datą zawieszenia
wspólnikami), to jednak w przypadku nie wyklucza zawieszenia działalności wykonywania działalności,
zawieszenia działalności gospodarczej gospodarczej. Jednak zatrudnianie • zbywanie własnych środków trwa-
przez spółkę – decyzja o zawieszeniu przez przedsiębiorcę osób na podsta- łych i wyposażenia,
działalności przez spółkę wywiera skutek wie np. umowy zlecenia czy umowy • uczestniczenie w postępowaniach
wobec wszystkich jej wspólników. Tym o dzieło może uniemożliwiać skuteczne sądowych, podatkowych i admini-
samym wspólnicy tych spółek, podob- zawieszenie działalności gospodarczej stracyjnych związanych z działal-
nie jak osoby fizyczne prowadzące z uwagi na to, że w okresie zawieszenia nością gospodarczą wykonywaną
działalność gospodarczą na podstawie działalności gospodarczej przedsiębior- przed zawieszeniem wykonywania
wpisu do ewidencji działalności gospo- ca nie może wykonywać działalności działalności gospodarczej,
darczej, nie podlegają ubezpieczeniu gospodarczej oraz osiągać bieżących • wykonywanie wszelkich obowiąz-
społecznemu (i w konsekwencji także przychodów z tytułu tej działalności. ków nakazanych przepisami prawa
ubezpieczeniu zdrowotnemu) przez Przedsiębiorca nie może zatem po (np. wynikających z przepisów po-
okres zawieszenia wykonywania działal- zawieszeniu działalności dokonywać datkowych),
ności gospodarczej prowadzonej przez sprzedaży, świadczyć usług, zawierać • osiąganie przychodów finanso-
spółkę. Fakt zawieszenia działalności nowych umów czy wykonywać już wych z działalności prowadzonej
gospodarczej przez spółkę skutkuje zawartych umów. przed zawieszeniem wykonywania
bowiem tym, że w ramach tej spółki Zatrudnianie np. zleceniobiorców działalności (może otrzymywać
działalności gospodarczej nie wykonują może tymczasem świadczyć o fak- odszkodowania czy kary umowne
także jej wspólnicy. tycznym prowadzeniu działalności go- z tytułu działalności prowadzonej
spodarczej przez zatrudniającego ich przed zawieszeniem),
Z zawieszenia wykonywania dzia- przedsiębiorcę. W takiej bowiem sytuacji • poddanie się kontroli na zasadach
łalności gospodarczej może sko- działalność gospodarcza byłaby wy- przewidzianych dla przedsiębiorców
rzystać jedynie przedsiębiorca konywana za pomocą zleceniobiorcy. wykonujących działalność gospo-
niezatrudniający pracowników. Dlatego w przypadku zawarcia przez darczą.
przedsiębiorcę umowy zlecenia należy W sytuacji zatrudniania osób na umo-
Skoro z zawieszenia wykonywania uznać, że do końca jej obowiązywania wę zlecenie do wykonywania w/w czyn-
działalności gospodarczej może sko- przedsiębiorca-zleceniodawca nie ności dopuszczalnych w trakcie za-
rzystać jedynie przedsiębiorca nieza- może zawiesić prowadzenia działalności wieszenia działalności gospodarczej
trudniający pracowników – to prawa do gospodarczej, jeżeli czynności wykony- (np. zatrudniania stróża do pilnowania
zawieszenia działalności gospodarczej wane przez zleceniobiorcę stanowiłyby maszyn budowlanych należących do
pozbawieni zostali przedsiębiorcy bę- przejaw wykonywania działalności przedsiębiorcy) – takie zatrudnianie nie
dący pracodawcami, czyli zatrudniający gospodarczej przez przedsiębiorcę powinno uniemożliwiać zawieszenia
choćby jednego pracownika i to nawet będącego zleceniodawcą. działalności gospodarczej przez zlece-
wówczas, gdy tenże pracownik przeby- Wypada jednak zaznaczyć, iż ustawo- niodawcę-przedsiębiorcę.
wa na urlopie bezpłatnym, wychowaw- dawca umożliwił dokonywanie przez Zawieszenie działalności gospo-
czym czy macierzyńskim. przedsiębiorcę w okresie zawieszenia darczej jest dopuszczalne na okres od
Przez przedsiębiorcę niezatrudnia- działalności gospodarczej niektórych 1 miesiąca do 24 miesięcy. Brak jest
jącego pracowników należy bowiem czynności dotyczących działalności wskazanego limitu co do liczby przy-
rozumieć przedsiębiorcę, który nie gospodarczej, która była prowadzona padków zawieszenia działalności gospo-
nawiązał stosunku pracy z pracowni- przed zawieszeniem. Zaliczył do nich: darczej przez danego przedsiębiorcę.
kami w rozumieniu przepisów Kodeksu • wykonywanie wszelkich czynności Z tego też powodu przedsiębiorca,
pracy. W myśl art. 2 Kodeksu pracy niezbędnych do zachowania lub który przez 24 miesiące miał zawieszoną
pracownikiem jest natomiast osoba zabezpieczenia źródła przychodów działalność gospodarczą i po tym ter-
zatrudniona na podstawie umowy (np. przedsiębiorca może po zawie- minie ją wznowił (choćby na jeden lub
o pracę, powołania, wyboru, mianowa- szeniu działalności prowadzić nadal kilka dni), może ponownie zawiesić jej
nia lub spółdzielczej umowy o pracę. sprawy sądowe związane z wyko- wykonywanie na okres do 24 miesięcy.
W rezultacie osoby wykonujące pracę nywaną działalnością czy prowadzić Wprowadzając w/w ramy czasowe
w ramach innego stosunku prawnego postępowanie egzekucyjne wobec zawieszenia działalności gospodarczej
niż stosunek pracy (np. na podstawie swoich dłużników), ustawodawca uznał zapewne, że za-

^ŬųĂĚŬŝ
interesowanie przedsiębiorcy zawie- ewidencję działalności gospodarczej) przedsiębiorca może przystąpić do

szeniem działalności gospodarczej na lub sąd rejestrowy (w przypadku pod- dobrowolnego ubezpieczenia zdrowot-
okres dłuższy niż 24 miesiące powinno miotu figurującego w Krajowym Reje- nego poprzez zawarcie umowy dobro-
stanowić przesłankę do likwidacji takiej strze Sądowym czyli np. w przypadku wolnego ubezpieczenia zdrowotnego
działalności. Z kolei zawieszenie działal- spółki jawnej). Warto zaznaczyć, iż nie z Narodowym Funduszem Zdrowia.
ności gospodarczej na okres krótszy niż jest konieczne wskazywanie przyczyn Jednak powyższe ubezpieczenie
1 miesiąc nie znajduje ekonomicznego zawieszenia działalności gospodarczej. będzie wchodziło w grę jedynie wtedy,
uzasadnienia. Organ ewidencyjny (sąd rejestrowy) gdy osoba, która zawiesiła prowadzenie
jest także zawiadamiany o zamiarze pozarolniczej działalności gospodar-
Zawieszenie działalności gospo- wznowienia wykonywania zawieszonej czej, nie podlega obowiązkowemu
darczej jest dopuszczalne na działalności gospodarczej. Zgłaszanie ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego
okres od 1 miesiąca do 24 mie- informacji o zawieszeniu wykonywania tytułu. Jeśli bowiem osoba ta w trak-
sięcy.
działalności gospodarczej oraz o wzno- cie zawieszenia w/w działalności jest
wieniu wykonywania działalności go- np. pracownikiem, zleceniobiorcą czy
W stosunku do zobowiązań o cha- spodarczej w przypadku przedsiębior- rencistą - to podlega obowiązkowemu
rakterze publicznoprawnym (czyli np. ców podlegających obowiązkowi wpisu ubezpieczeniu zdrowotnemu odpo-
w stosunku do składek na ubezpiecze- do KRS następuje na podstawie zapisów wiednio jako pracownik, zleceniobiorca
nie społeczne i zdrowotne) zawieszenie ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajo- czy osoba pobierająca rentę. Z kolei
wykonywania działalności gospodarczej wym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz. jeżeli przedsiębiorca, który zawiesił
wywiera skutki prawne od dnia, w któ- U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 z późn. zm.). prowadzenie pozarolniczej działalności
rym rozpoczyna się zawieszenie wyko- gospodarczej nie spełnia warunków
nywania działalności gospodarczej, do W okresie zawieszenia wykony- do uzyskania obowiązkowego ubez-
dnia poprzedzającego dzień wznowie- wania pozarolniczej działalności pieczenia zdrowotnego, lecz spełnia
nia wykonywania działalności gospodar- gospodarczej przedsiębiorca przesłanki do uzyskania ubezpieczenia
może przystąpić do dobrowolne-
czej. Jednak w okresie od 20 września go ubezpieczenia zdrowotnego zdrowotnego jako członek rodziny oso-
2008 r. do 30 marca 2009 r. zawieszenie poprzez zawarcie umowy dobro- by opłacającej składkę na ubezpieczenie
wykonywania działalności gospodarczej wolnego ubezpieczenia zdrowot- zdrowotne – to może zostać zgłoszony
wywierało skutki w zakresie ubezpie- nego z Narodowym Funduszem do ubezpieczenia zdrowotnego jako
czenia społecznego i zdrowotnego Zdrowia. członek rodziny ubezpieczonego (np.
dopiero od pierwszego dnia miesiąca jako małżonek osoby będącej pra-
następującego po miesiącu, w którym Okres zawieszenia wykonywania cownikiem). A zatem również w takim
przedsiębiorca dokonał zawieszenia wy- pozarolniczej działalności gospodarczej przypadku do uzyskania ubezpiecze-
konywania działalności gospodarczej. rozpoczyna się od dnia wskazanego we nia zdrowotnego nie jest konieczne
Wznowienie działalności gospodarczej wniosku o wpis informacji o zawieszeniu zawieranie przez w/w przedsiębiorcę
w trakcie miesiąca (w okresie od 20 wykonywania działalności gospodarczej, umowy dobrowolnego ubezpieczenia
września 2008 r. do 30 marca 2009 r.) nie wcześniej jednak niż w dniu złożenia zdrowotnego z Narodowym Funduszem
powodowało natomiast, że obowiązek wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku Zdrowia.
ubezpieczenia społecznego i zdrowot- o wpis informacji o wznowieniu wy-
nego powstawał od pierwszego dnia konywania działalności gospodarczej. Podstawa prawna:
miesiąca następującego po miesiącu, Przedsiębiorca, który zawiesił prowadze- 1. Art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalno-
ści gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn.
w którym doszło do wznowienia wynie działalności gospodarczej powinien zm.).
konywania działalności gospodarczej. pamiętać o obowiązku złożenia wniosku 2. Art. 7a -7i ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo
Zawieszenie wykonywania pozarol- o wznowienie tej działalności z uwagi na działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn.
niczej działalności gospodarczej, jak to, że nawet po upływie ustawowego zm.).
3. Art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świad-
i jej wznowienie następuje na pisemny maksymalnie 24-miesięcznego terminu czeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
wniosek przedsiębiorcy. O zamiarze zawieszenia prowadzenia działalności publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej jej wznowienie nie nastąpi 4. Art. 8 ust. 6 i art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2009 r.
gospodarczej przedsiębiorca jest zobo- automatycznie.
Nr 205 poz. 1585).
wiązany poinformować organ ewiden- W okresie zawieszenia wykonywania
cyjny (np. wójta gminy prowadzącego pozarolniczej działalności gospodarczej
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϳ

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹƐŬųĂĚŬŝ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
Za jaki rok obecnie ZUS wysyła do ubezpieczonych informacje o stanie ich kont oraz jakie dane za-
warte są w tej informacji?
Na podstawie art. 50 ustawy o syste- rytalne, z wyłączeniem składek na Należy pamiętać, że nie każdy ubez-
mie ubezpieczeń społecznych od kilku otwarte fundusze emerytalne, za lata pieczony otrzyma taki sam zestaw
lat Zakład Ubezpieczeń Społecznych 1999–2008, danych wykazanych w informacji. Na
wysyła do ubezpieczonych informacje • wysokość zwaloryzowanego kapita- przykład ubezpieczony, który nie ma
o stanie ich kont. Obecnie wysyłane są łu początkowego, w przypadku gdy wyliczonego kapitału początkowego
informacje za rok 2009. Informacje te, kapitał ten został już ubezpieczone- (np. nie złożył jeszcze odpowiednich
tak jak informacje wysłane za lata 1999 – mu obliczony, dokumentów do wyliczenia kapitału
2008, wysyłane są do osób urodzonych • wysokość składek (ogółem) na bądź też nie podlegał ubezpieczeniu
po 31 grudnia 1948 r. otwarte fundusze emerytalne, na- społecznemu przed 1 stycznia 1999 r.)
Celem przekazywania informacji za leżnych i odprowadzonych, za okres nie otrzyma takiej danej w informacji;
poszczególne lata jest: 1999 – 2009, ubezpieczony, który nie jest członkiem
• powiadomienie ubezpieczonych • kwoty składek na ubezpieczenie otwartego funduszu emerytalnego
o danych zewidencjonowanych na emerytalne, z wyłączeniem składek (i nie ma obowiązku zawarcia umowy
ich kontach w ZUS, na otwarte fundusze emerytalne, z OFE) w swojej informacji nie znajdzie
• umożliwienie ubezpieczonym zewidencjonowanych na koncie danych dotyczących składek na OFE;
sprawdzenia zapisów na ich kontach ubezpieczonego za 12 miesięcy ka- ubezpieczony, który ma mniej niż 35
i w razie stwierdzenia nieprawidło- lendarzowych 2009 r., w wysokości lat nie otrzyma w informacji danych
wości podjęcie przez nich interwen- nominalnej, w podziale na miesiące, dotyczących hipotetycznej emerytury.
cji, mających na celu skorygowanie • wysokość hipotetycznej emerytury
błędnych danych. (tę informację podaje się ubezpie- Podstawa prawna:
Informacja za 2009 r. zawiera nastę- czonemu, który na dzień 31 grudnia • ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpie-
czeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn.
pujące dane: poprzedniego roku ukończył co zm.).
• wysokość zwaloryzowanych składek najmniej 35 lat).
(ogółem) na ubezpieczenie eme- (jn)
W czasie, kiedy podjęłam pracę po raz pierwszy, pracodawca wydał mi legitymację ubezpieczenio-
wą, z którą chodziłam zawsze do lekarza. Niedawno moja legitymacja uległa zniszczeniu; zwróciłam
się więc do obecnego pracodawcy o wydanie nowej legitymacji. Nie otrzymałam jej, ponieważ ZUS
zaprzestał drukowania legitymacji. Jak mam teraz udowodnić u lekarza, że jestem ubezpieczona ?
Z końcem grudnia 2009 r. Zakład dotychczasowych zasadach. Dowodem zdrowotnego oraz dowód opłacenia
Ubezpieczeń Społecznych zaprzestał ubezpieczenia są inne dokumenty okre- składek.
wydawania i potwierdzania legitymacji ślone przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
ubezpieczeniowych. Jednym z dowodów potwierdzają- Podstawa prawna:
Informacje umożliwiające stwier- cych prawo do korzystania z opieki zdro- • ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U.
dzenie, czy dany pacjent jest objęty wotnej jest druk ZUS RMUA (lub inny z 2008 r. Nr 164 poz. 1027 z późn. zm.),
ubezpieczeniem, ZUS przekazuje do dokument), czyli informacja o danych • rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23
Narodowego Funduszu Zdrowia w for- przekazanych przez płatnika składek do października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń
mie elektronicznej. ZUS w dokumentach rozliczeniowych do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,
imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów
Dla ubezpieczonych (pacjentów) (każdy pracodawca ma obowiązek wy- miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji
zaprzestanie przez ZUS drukowania, stawiania swoim pracownikom takiego rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących,
wydawania i potwierdzania legityma- dokumentu co miesiąc). W przypadku zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.
cji ubezpieczeniowych nie powinno osób prowadzących działalność gospo-
U. Nr 186, poz. 1444).
mieć żadnego wpływu na możliwość darczą potwierdzeniem ubezpieczenia (jn)
korzystania z opieki zdrowotnej na jest druk zgłoszenia do ubezpieczenia

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹƐŬųĂĚŬŝ
Jakie formularze rozliczeniowe zobowiązana jest składać spółka cywilna zatrudniająca pracowni-
ków (czy za każdego wspólnika i pracowników DRA oddzielnie)?
Każdy ze wspólników spółki cywilnej W przypadku zatrudnienia pracow- w opłacaniu składek” oraz w odrębnej
dokonuje zgłoszenia na oddzielnym ników lub zleceniobiorców spółka deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA.
formularzu ZUS ZFA - „Zgłoszenie/ zobowiązana jest rozliczać składki na
zmiana danych płatnika składek – oso- ubezpieczenia społeczne i/lub ubezpie- Podstawa prawna:
by fizycznej” wpisując własne, odrębne czenie zdrowotne w imiennych rapor- • ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.),
dane indentyfikacyjne: NIP i PESEL lub tach miesięcznych ZUS RCA – „Imienny • rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23
NIP i REGON (jeżeli wspólnik prowadzi raport miesięczny o należnych skład- października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do
również odrębną działalność gospo- kach i wypłaconych świadczeniach”, ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imien-
darczą, inną niż działalność w formie ZUS RZA - „Imienny raport miesięczny nych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych
korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i de-
spółki). Wspólnicy, jako płatnicy składek, o należnych składkach na ubezpie- klaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy
zobowiązani są rozliczać się indywidu- czenie zdrowotne” i ewentualnie ZUS w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz
alnie na druku ZUS DRA – „Deklaracja RSA – „Imienny raport miesięczny o wy- innych dokumentów (Dz. U. Nr 186, poz. 1444).
(jn)
rozliczeniowa”. płaconych świadczeniach i przerwach
Przez jaki okres pracodawca powinien przechowywać dokumenty ubezpieczeniowe przekazane do

ZUS ?
Zgodnie z ustawą o systemie pisem osoby ubezpieczonej przez okres 10 lat od dnia ich przekazania do
ubezpieczeń społecznych (art. 36 ust. okres 5 lat. ZUS. Kopie tych dokumentów może
8), płatnik składek, który przekazuje Natomiast, zgodnie z art. 47 ust. 3c przechowywać w formie dokumentu
do ZUS zgłoszenia do ubezpieczeń ustawy o sus, kopie imiennych raportów pisemnego lub elektronicznego.
w postaci dokumentu elektroniczne- miesięcznych i deklaracji rozliczenio-
go, zobowiązany jest przechowywać wych oraz dokumentów korygujących Podstawa prawna:
te zgłoszenia w postaci dokumentu te dokumenty, płatnik składek zobo- • ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
pisemnego z własnoręcznym pod- wiązany jest przechowywać przez (jn)
Czy należy wyrejestrowywać członków rodziny ubezpieczonego zgłoszonych do ubezpieczenia

zdrowotnego?
Jeżeli osoba zgłoszona do ubezpie- z ubezpieczeń/ubezpieczenia na for- Podstawa prawna:

czenia zdrowotnego jako członek rodzi- mularzu ZUS ZWUA należy pamiętać, • ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
ny uzyskuje inny tytuł do ubezpieczenia aby wyrejestrować także jego członków • ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnego lub traci status członka rodziny na druku ZUS ZCNA. zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.
rodziny, należy wyrejestrować ją z ubez- Wyrejestrowania członka rodziny do- z 2008 r. Nr 164 poz. 1027 z późn. zm.),
pieczenia zdrowotnego na formularzu konuje się poprzez wpisanie w bloku IV, • rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23
października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń
ZUS ZCNA. Na druku tym dokonuje się V, ...„Dane o członku rodziny osoby ubez- do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,
wyrejestrowania osób zgłoszonych za- pieczonej uprawnionym do świadczeń imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów
równo na druku ZUS ZCNA, jak i na ZUS z ubezpieczenia zdrowotnego” w polu miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji
rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących,
ZCZA. Ustanie tytułu do ubezpieczenia 01 cyfry „2” (tj. wyrejestrowanie członka
zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub
zdrowotnego osoby ubezpieczonej rodziny), a w pozostałych polach tego o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.U.
(np. ustanie zatrudnienia), powoduje bloku danych członka rodziny, które zo- Nr 186, poz. 1444).
także utratę prawa do świadczeń opieki stały podane w zgłoszeniu m.in. imienia (jn)
zdrowotnej, przysługującego członkom i nazwiska, daty urodzenia oraz nume-
rodziny zgłoszonym przez tę osobę rów PESEL, NIP, serii i numeru dowodu
do ubezpieczenia zdrowotnego. Tak osobistego lub paszportu.
więc wyrejestrowując ubezpieczonego
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϵ

Zatrudniłem pracownika od 23 sierpnia 2010 r., ale w sierpniu nie wypłaciłem mu wynagrodzenia

(wypłata 15-ego następnego miesiąca). Czy za sierpień muszę przekazać do ZUS raport za tego pra-
cownika?
W przypadku, gdy pracownik został chodu, który stanowi podstawę wy- Podstawa prawna:
zgłoszony do ubezpieczeń, to nawet miaru składek, płatnik musi przekazać • ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń
w sytuacji braku przychodu w danym do ZUS „zerowy” raport, tzn. w pola • rozporządzeni Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23
miesiącu płatnik składek jest zobowią- dotyczące podstaw wymiaru i kwot października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń
zany przekazać do ZUS imienny raport składek wpisuje „0,00”. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,
miesięczny ZUS RCA. Jeżeli pracownik imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów
miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji
nie osiągnął w danym miesiącu przy- rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących,
zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (Dz.
U. Nr 186, poz. 1444).
(jn)
Zatrudniliśmy na podstawie umowy zlecenia osobę, której wkrótce kończy się urlop macierzyński
udzielony w innym zakładzie pracy. Czy od takiej umowy zlecenia musimy opłacać składki na ubez-
pieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne? Czy będziemy musieli opłacać składki, jeżeli
nasz zleceniobiorca rozpocznie urlop wychowawczy?
Osoba, która pobiera zasiłek macie- Z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy konywanie pracy na podstawie umowy
rzyński i jednocześnie wykonuje pracę z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadcze- zlecenia. W takim przypadku korzystanie
na podstawie umowy zlecenia z tytułu niach opieki zdrowotnej finansowanych z urlopu wychowawczego nie stanowi
tej umowy podlega obowiązkowo ze środków publicznych, zwanej dalej tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń
tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. „ustawą zdrowotną”, wynika bowiem, emerytalnego i rentowych.
Natomiast osoba, która przebywając na że zleceniobiorca podlega obowiąz- Stosownie do art. 66 ust. 1 pkt 32)
urlopie wychowawczym jednocześnie kowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, ustawy zdrowotnej, osoba korzystają-
wykonuje pracę na podstawie umowy nawet jeżeli wykonywanie pracy na ca z urlopu wychowawczego objęta
zlecenia, z tytułu tej umowy podlega podstawie umowy zlecenia stanowi jest obowiązkowo ubezpieczeniem
obowiązkowo także ubezpieczeniom tytuł tylko do dobrowolnych ubezpie- zdrowotnym tylko wówczas, jeżeli nie
emerytalnemu, rentowym i wypadko- czeń emerytalnego i rentowych. Należy podlega obowiązkowo przedmioto-
wemu. przy tym dodać, że w świetle przepisów wemu ubezpieczeniu z innego tytułu
Osoba pobierająca zasiłek macie- ustawy zdrowotnej pobieranie zasiłku (np. jako zleceniobiorca). Oznacza to,
rzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego nie stanowi tytułu że osoba przebywająca na urlopie
macierzyńskiego, która jednocześnie do obowiązkowego ubezpieczenia wychowawczym, która jednocześnie
wykonuje pracę na podstawie umowy zdrowotnego. wykonuje pracę na podstawie umowy
zlecenia – zgodnie z art. 9 ust. 1c ustawy Inna jest sytuacja prawna w zakresie zlecenia, podlega obowiązkowo ubez-
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prze- pieczeniu zdrowotnemu wyłącznie jako
ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej bywającej na urlopie wychowawczym, zleceniobiorca.
„ustawą systemową” - podlega obowiąz- która wykonuje pracę na podstawie
kowo ubezpieczeniom emerytalnemu umowy zlecenia. Dla takiej osoby – na Podstawa prawna:
i rentowym wyłącznie z tytułu pobie- mocy art. 9 ust. 6 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt • ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpie-
czeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn.
rania tego zasiłku. Umowy zlecenia 4), art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy sys- zm.),
w takim przypadku stanowią tytuł do temowej – tytułem do obowiązkowych • ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
dobrowolnych ubezpieczeń emerytal- ubezpieczeń emerytalnego, rentowych zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.
nego i rentowych, a także obowiązko- i wypadkowego oraz dobrowolnego z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
(pk)
wego ubezpieczenia zdrowotnego. ubezpieczenia chorobowego jest wy-

Czy praktykant zatrudniony na praktyki absolwenckie zgodnie z ustawą o praktykach absolwenc-

kich podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu?
Osoba odbywająca praktyki na pod- ustawy zdrowotnej, nie wymienia osób uraz lub śmierć, które nastąpiło przy
stawie umowy o praktykę absolwencką odbywających praktyki absolwenckie, odbywaniu praktyk absolwenckich
nie podlega obowiązkowo ani ubezpie- o których mowa w ustawie z dnia 17 w rozumieniu ustawy o praktykach.
czeniom społecznym, ani ubezpieczeniu lipca 2009 r. o praktykach absolwenc- Należy wyjaśnić, że ustawa wypadkowa
zdrowotnemu. kich, zwanej dalej „ustawą o praktykach”. określa zasady zaopatrzenia z tytułu wy-
Tytuły do obowiązkowych ubezpie- Słuszność takiej interpretacji potwierdza padków lub chorób zawodowych tych
czeń społecznych oraz obowiązkowego art. 10 ustawy o praktykach, z którego osób, które nie podlegają ubezpieczeniu
ubezpieczenia zdrowotnego zostały wynika, że do osoby odbywającej wypadkowemu.
określone odpowiednio w art. 6 ust. 1 praktyki absolwenckie na zasadach
ustawy z dnia 13 października 1998 r. określonych w tej ustawie stosuje się Podstawa prawna:
o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawę z dnia 30 października 2002 r. • ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpie-
czeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn.
zwanej dalej „ustawą systemową”, oraz o zaopatrzeniu z tytułu wypadków zm.),
art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia lub chorób zawodowych powstałych • ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
2004 r. o świadczeniach opieki zdrowot- w szczególnych okolicznościach, zwanej zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.
nej finansowanych ze środków publicz- dalej„ustawą wypadkową”, a za wypadek z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich
nych, zwanej dalej „ustawą zdrowotną”. uzasadniający przyznanie świadczeń (Dz.U. Nr 127, poz. 1052 z późn. zm.),
Wśród osób fizycznych, objętych wymienionych w ustawie wpadkowej • ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu
obowiązkowo wyżej wymienionymi (np. renty z tytułu niezdolności do pracy) z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych
w szczególnych okolicznościach (Dz.U. Nr 127, poz. 1052).
ubezpieczeniami zarówno art. 6 ust. 1 uważa się nagłe zdarzenie wywołane
(pk)
ustawy systemowej, jak i art. 66 ust. 1 przyczyną zewnętrzną, powodujące
Wspólnicy spółki komandytowej objęci są obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym i zdrowot-

nym. Jednocześnie są wspólnikami w innej spółce komandytowej. Ile składek zdrowotnych powinni
opłacać?
Osoba fizyczna, która jest wspólni- zdrowotne opłaca odrębnie od każdej o systemie ubezpieczeń społecznych
kiem w dwóch spółkach komandyto- prowadzonej spółki. (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz.
wych, ma obowiązek opłacać składkę Rodzaje działalności zostały określo- 1585 z późn. zm.) jest objęta obowiąz-
na ubezpieczenie zdrowotne odrębnie ne w art. 82 ust. 5 ustawy zdrowotnej kowo ubezpieczeniami społecznymi
od każdej spółki. i jednym z nich jest działalność gospo- tylko z jednego wybranego przez siebie
Zgodnie z art. 82 ust. 4 ustawy z dnia darcza prowadzona w formie spółki rodzaju pozarolniczej działalności (tj.
27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach komandytowej. Powyższe oznacza, że z tytułu bycia wspólnikiem jednej ze
opieki zdrowotnej finansowanych ze osoba fizyczna, która jest wspólnikiem spółek komandytowych).
środków publicznych, zwanej dalej w dwóch spółkach komandytowych
„ustawą zdrowotną”, osoba prowa- ma obowiązek opłacać składkę na Podstawa prawna:
dząca pozarolniczą działalność, która ubezpieczenie zdrowotne odrębnie • ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.
uzyskuje przychody z więcej niż jednej od każdej ze spółek. Należy przy tym z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
spółki w ramach tego samego rodzaju dodać, że taka osoba na mocy art. 9 ust. (pk)
działalności, składkę na ubezpieczenie 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
Zatrudniamy na podstawie umowy zlecenia rencistkę, która ukończyła 56 lat. Jakie składki należy
potrącać od wypłacanego jej wynagrodzenia? Czy należy opłacać składki na FP i FGŚP?
Zleceniobiorca, mający ustalone chorobowemu. Zleceniodawca nie ma października 1998 r. o systemie ubezpie-
prawo do renty, podlega obowiązko- obowiązku opłacania składek na FP czeń społecznych, zwanej dalej „ustawą
wo ubezpieczeniom emerytalnemu, i FGŚP za kobietę, która ukończyła 55 lat. systemową”, oraz art. 66 ust. 1 pkt 1
rentowym, wypadkowemu i zdrowot- Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 lit. e) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
nemu, a dobrowolnie - ubezpieczeniu ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 o świadczeniach opieki zdrowotnej
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϭ

finansowanych ze środków publicz- prawo do emerytury lub renty, chyba że o ochronie roszczeń pracowniczych
nych, zwanej dalej „ustawą zdrowotną”, zleceniobiorca jednocześnie pozostaje w razie niewypłacalności pracodawcy.
osoba wykonująca pracę na podstawie w stosunku pracy z innym podmiotem Podstawa prawna:
umowy zlecenia podlega obowiązko- niż zleceniodawca.
wo ubezpieczeniom emerytalnemu, Zleceniodawca nie ma obowiązku • ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpie-
czeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn.
rentowym, wypadkowemu i zdrowot- opłacania składek na Fundusz Pracy zm.),
nemu, a dobrowolnie ubezpieczeniu i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń • ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
chorobowemu. Pracowniczych za kobietę wykonującą zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.
Obowiązku ubezpieczeń społecz- pracę na podstawie umowy zlecenia, z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.),
• ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia
nych i ubezpieczenia zdrowotnego jeżeli ukończyła ona 55 lat. Wynika to i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2009 r. Nr 69, poz. 415
– co wynika z art. 9 ust. 4a i 4b ustawy z art. 104b ust. 2 w zw. z art. 104 ust. 1 pkt z późn. zm.),
systemowej oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. 1 lit. c) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. • art. 9b ust. 2 w zw. z art. 10 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r.
o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności
e) w zw. z art. 82 ust. 1 ustawy zdrowot- o promocji zatrudnienia i instytucjach
pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121 z późn. zm.).
nej – w stosunku zleceniobiorcy nie rynku pracy oraz art. 9b ust. 2 w zw. (pk)
wyłącza okoliczność, iż ma on ustalone z art. 10 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r.
Czy cudzoziemka nieposiadająca ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce może uzyskać bezpłatne

świadczenia zdrowotne związane z ciążą, porodem i połogiem?
Nie. Spośród kobiet nieposiadających W przypadku cudzoziemki posiadają- będące leczeniem planowym a nie
ubezpieczenia zdrowotnego jedynie cej ubezpieczenie zdrowotne w innym świadczeniem udzielonym w ramach
kobiety posiadające obywatelstwo pol- niż Polska państwie Unii Europejskiej nagłego zachorowania. Z tego też
skie i posiadające miejsce zamieszkania (lub w państwie EFTA) – uzyskanie powodu kobieta, która na krótko przed
na terytorium Polski mogą uzyskać świadczeń zdrowotnych następuje na planowanym porodem opuści teryto-
bezpłatne świadczenia zdrowotne zasadach wynikających z tzw. przepi- rium państwa unijnego, w którym ob-
(przysługujące bezpłatnie w ramach sów o koordynacji systemów zabez- jęta jest ubezpieczeniem zdrowotnym,
ubezpieczenia zdrowotnego) związane pieczenia społecznego. W przypadku może znaleźć się w sytuacji, że właściwa
z ciążą, porodem i połogiem. zatem, gdy kobiecie ubezpieczonej dla niej instytucja w sprawach ubez-
Świadczenia udzielone tym kobietom w państwie unijnym przysługują na pieczenia zdrowotnego (odpowiednik
są finansowane ze środków budżetu terenie Polski wyłącznie świadczenia polskiego NFZ) nie uzna udzielonych
państwa. Natomiast jeżeli cudzoziemka natychmiast konieczne (tj. udzielane jej w Polsce świadczeń związanych
nie posiada ubezpieczenia zdrowot- w stanie nagłym i których nie można z porodem – za świadczenia natych-
nego w Polsce i brak jest jakiejkol- było przewidzieć), to bezpłatnie mogą miast konieczne. W rezultacie koszty
wiek umowy międzynarodowej, która być jej udzielone świadczenia związane świadczeń zdrowotnych udzielonych jej
umożliwiałaby takiej osobie uzyskanie z porodem, który miał miejsce przed w związku z porodem będzie zmuszona
w Polsce bezpłatnych świadczeń zdro- terminem wyznaczonym przez lekarza pokryć z własnej kieszeni.
wotnych udzielanych w związku z ciążą, prowadzącego. Natomiast poród, który
porodem i połogiem – to wspomniane odbył się w terminie wyznaczonym Podstawa prawna:
świadczenia są udzielane na koszt tej przez lekarza prowadzącego, a co za • art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świad-
czeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
cudzoziemki. tym idzie - w terminie znanym także publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
kobiecie, uznawany jest za świadczenie (as)
Czy badanie krwi przysługuje ubezpieczonemu zawsze bezpłatnie?
Ubezpieczony ma prawo do bez- lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub szem Zdrowia lub zatrudnionego w pla-
płatnych świadczeń z zakresu badań felczera ubezpieczenia zdrowotnego cówce mającej zawartą taką umowę).
diagnostycznych, w tym do medycz- (czyli na podstawie skierowania lekarza Warunkiem udzielenia ich bezpłatnie
nej diagnostyki laboratoryjnej (np. podstawowej opieki zdrowotnej czy jest zatem uznanie tychże badań –
badania krwi) w sytuacji, gdy są one innego lekarza lub felczera mającego przez np. lekarza specjalistę czy lekarza
wykonywane na podstawie skierowania zawartą umowę z Narodowym Fundu- podstawowej opieki zdrowotnej - za

niezbędne w procesie leczenia. W sytu- od lekarza ubezpieczenia zdrowotne- Podstawa prawna:

acji wykonania przez ubezpieczonego go, ubezpieczony musi się liczyć z ich • art. 32 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
w/w badań na własną rękę, czyli bez sfinansowaniem z własnej kieszeni. (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
posiadania wymaganego skierowania (as)
Kto jest uprawniony do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością?
Prawo do korzystania poza kolejno- posiadają tytuł „Zasłużonego Honoro- Podstawa prawna:
ścią ze świadczeń opieki zdrowotnej wego Dawcy Krwi” lub „Zasłużonego • art. 47c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych
oraz z usług farmaceutycznych udzie- Dawcy Przeszczepu”, inwalidzi wojenni, (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
lanych w aptekach mają osoby, które inwalidzi wojskowi oraz kombatanci. as)
Czy członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowemu ubezpie-

czeniu zdrowotnemu?
Członkowie zarządu spółki z ograni- zlecenia czy kontrakt menedżerski o dobrowolne ubezpieczenie zdrowot-
czoną odpowiedzialnością, którzy pełnią z członkiem zarządu może być jedynie ne jest zamieszkiwanie przez członka
swoją funkcję jedynie na podstawie następstwem wspomnianego powoła- zarządu w Polsce i spełnianie przez
powołania (wyboru, wskazania) – nie nia. Jednak równie dobrze z członkiem niego innych określonych przepisami
podlegają obowiązkowemu ubezpie- zarządu może nie zostać podpisana wymogów, np. w zakresie obywatelstwa
czeniu zdrowotnemu z tego tytułu. jakakolwiek z w/w umów. Pełnienie czy posiadania określonego dokumen-
Wśród tytułów objęcia obowiązkowym funkcji członka zarządu jest bowiem tu, stanowiącego podstawę pobytu
ubezpieczeniem zdrowotnym brak jest możliwe tylko na podstawie samego cudzoziemca w Polsce.
bowiem samodzielnego tytułu do ob- powołania. Nie musi się to natomiast Jeśli natomiast z członkiem zarządu
jęcia obowiązkowym ubezpieczeniem wiązać z zawarciem z powołanym została podpisana przez spółkę, w której
zdrowotnym, jakim jest pełnienie funkcji członkiem zarządu dodatkowo umowy jest on członkiem zarządu, np. umowa
członka zarządu. o pracę lub umowy zlecenia. o pracę lub umowa zlecenia, to pod-
O powołaniu do zarządu spółki Tym samym jeśli z członkiem za- lega on obowiązkowemu ubezpiecze-
nie decyduje nawiązanie z członkiem rządu nie została podpisana żadna niu zdrowotnemu odpowiednio jako
zarządu stosunku pracy czy zawarcie z w/w umów, stanowiących tytuł obo- pracownik lub zleceniobiorca. Z kolei
z nim umowy cywilnoprawnej, takiej jak wiązkowego ubezpieczenia zdrowotne- gdyby członek zarządu nie wykonywał
umowa zlecenia czy umowa o zarządza- go, to nie podlega on obowiązkowemu swojej funkcji na podstawie umowy
nie (tzw. kontrakt menedżerski). Powo- ubezpieczeniu zdrowotnemu. W takim o pracę czy umowy zlecenia, a w trak-
łanie prowadzi do nawiązania stosunku przypadku, jeżeli wspomniany członek cie zasiadania w zarządzie zawarłby np.
organizacyjnego do pełnienia funkcji zarządu nie podlega obowiązkowemu umowę o pracę z innym podmiotem
członka zarządu. Dopiero następstwem ubezpieczeniu zdrowotnemu z jakiego- lub uzyskałby prawo do emerytury – to
nawiązania wspomnianego stosunku kolwiek tytułu i nie spełnia warunków do podlegałby obowiązkowemu ubezpie-
organizacyjnego może być nawiązanie zgłoszenia do ubezpieczenia jako czło- czeniu zdrowotnemu odpowiednio jako
z członkiem zarządu np. umowy o pracę. nek rodziny osoby opłacającej składkę pracownik (tj. pracownik innego pod-
Z reguły członek zarządu spółki na ubezpieczenie zdrowotne, to może miotu niż jego spółka) lub jako emeryt.
z ograniczoną odpowiedzialnością jest jedynie skorzystać z instytucji dobro-
powoływany i odwoływany uchwałą wolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Podstawa prawna:
wspólników. Umowa spółki może jed- W tym celu konieczne jest zawarcie • art. 3 ust. 3 i art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r.
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
nak przewidywać inne reguły powoły- z Narodowym Funduszem Zdrowia środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027
wania członków zarządu, np. przez radę umowy dobrowolnego ubezpieczenia z późn. zm.).
nadzorczą. Umowa o pracę, umowa zdrowotnego. Warunkiem ubiegania się (as)
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϯ

Byłam wraz z dziećmi zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego za pośrednictwem pracodawcy

męża. Co staje się z moim i dzieci ubezpieczeniem zdrowotnym z chwilą utraty pracy przez męża?
Z chwilą utraty pracy przez męża przez 30 dni prawo do bezpłatnych nie statusu bezrobotnego) i zgłoszenia
ustaje zarówno jego ubezpieczenie świadczeń opieki zdrowotnej. Oznacza członków rodziny do ubezpieczenia
zdrowotne, jak i ubezpieczenie zdro- to, że za świadczenia udzielone tym zdrowotnego w ramach nowego tytu-
wotne zgłoszonych przez niego człon- osobom w tym okresie płaci Narodowy łu ubezpieczenia. W przypadku braku
ków rodziny, czyli żony i dzieci. W takiej Fundusz Zdrowia, tak jak za świadczenia wystąpienia obowiązkowego ubezpie-
sytuacji nie jest nawet wymagane wy- udzielone osobom ubezpieczonym. czenia zdrowotnego z nowego tytułu,
rejestrowanie żony i dzieci pracownika Po upływie tychże 30 dni należy sposobem na uzyskanie ubezpiecze-
z ubezpieczenia zdrowotnego. Ich ubez- liczyć się z odpłatnością za świadcze- nia zdrowotnego może być zawarcie
pieczenie ustaje bowiem automatycznie nia, które przysługują bezpłatnie w ra- umowy dobrowolnego ubezpieczenia
z chwilą wyrejestrowania z ubezpiecze- mach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego z Narodowym Funduszem
nia osoby objętej obowiązkowym ubez- zdrowotnego. Oczywiście, odpłatność Zdrowia i zgłoszenie członków rodziny
pieczeniem zdrowotnym opłacającej za leczenie nie pojawi się w sytuacji do ubezpieczenia w ramach dobrowol-
składkę. Jednak pomimo utraty ubez- uzyskania przez męża obowiązkowego nego ubezpieczenia zdrowotnego.
pieczenia zdrowotnego zarówno osoba, ubezpieczenia zdrowotnego z jakiego-
której obowiązek ubezpieczenia wygasł kolwiek tytułu (np. z uwagi na zawarcie Podstawa prawna:
w uwagi na ustanie stosunku pracy, jak umowy o pracę z nowym pracodawcą, • art. 67 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świad-
czeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
i członkowie jej rodziny mają jeszcze zawarcie umowy zlecenia czy uzyska- publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).
(as)
ĂƐŝųŬŝ
Emilia Derucka
ŚWIADCZENIE REHABILITACYJNE
Z UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO
Krąg osób uprawnionych do pracy wskutek wypadku przy pracy Świadczenia w razie choroby
lub choroby zawodowej osobom ubez- z ubezpieczenia wypadkowego
Świadczenia z ubezpieczenia wypad- pieczonym, objętym ubezpieczeniem obejmują:– zasiłek chorobowy,
– świadczenie rehabilitacyjne,–
kowego przysługują osobom objętym wypadkowym, przysługują świadcze- zasiłek wyrównawczy. Zasiłek
ubezpieczeniem wypadkowym. Przy- nia przewidziane ustawą wypadkową, chorobowy i świadczenie rehabi-
sługują one w związku z niezdolnością nawet jeśli te osoby te nie podlegają litacyjne przysługują wszystkim
do pracy spowodowaną wypadkiem ubezpieczeniu chorobowemu. osobom objętym ubezpiecze-
przy pracy lub chorobą zawodową. niem wypadkowym, natomiast
zasiłek wyrównawczy – wyłącznie
Świadczenia wypadkowe przysługują
Definicja wypadku przy pracy ubezpieczonym będącym pra-
także, jeśli niezdolność do pracy wy- cownikami.
nika z późniejszych następstw, które i choroby zawodowej
zaistniały w związku ze stwierdzonym • podczas lub w związku z wykony-
wcześniej wypadkiem przy pracy lub Za wypadek przy pracy uważa się waniem przez pracownika zwykłych
chorobą zawodową. Prawo do świad- zdarzenie nagłe wywołane przyczyną czynności albo poleceń przełożo-
czeń wypadkowych nie jest uzależnione zewnętrzną powodujące uraz lub nych,
od podlegania ubezpieczeniu choro- śmierć, które nastąpiło w związku • podczas lub w związku z wykonywa-
bowemu. Zatem, z tytułu niezdolności z pracą: niem przez pracownika czynności

ĂƐŝųŬŝ
na rzecz pracodawcy, nawet bez renty z tytułu niezdolności do pracy, a le- wynagrodzenia oraz w okresach urlo-
polecenia, karz ten ustalił, że ubezpieczony rokuje pu bezpłatnego lub wychowawczego,
• w czasie pozostawania pracownika odzyskanie zdolności do pracy i orzekł tymczasowego aresztowania albo od-
w dyspozycji pracodawcy w drodze o potrzebie przyznania świadczenia bywania kary pozbawienia wolności.
między siedzibą pracodawcy a miej- rehabilitacyjnego. Świadczenie nie przysługuje również
scem wykonywania obowiązku Prawo do tego świadczenia jest przy- osobie uprawnionej do urlopu dla
wynikającego ze stosunku pracy. znawane na okres niezbędny do przy- poratowania zdrowia, udzielonego na
Ustalenia okoliczności i przyczyn wrócenia zdolności do pracy, nie dłużej podstawie odrębnych przepisów.
wypadków przy pracy dokonuje się jednak niż na okres 12 miesięcy, tj. 360 Świadczenie rehabilitacyjne nie
w protokole powypadkowym – w od- dni. Świadczenie rehabilitacyjne wypłaca przysługuje za okres po ustaniu tytułu
niesieniu do pracowników albo w karcie się za każdy dzień niezdolności do pracy, ubezpieczenia, jeśli osoba uprawniona
wypadku – w odniesieniu do pozosta- w tym również za dni wolne od pracy. kontynuuje lub podjęła działalność
łych ubezpieczonych. Przepisy Kodeksu pracy przewidują zarobkową, która zapewnia ochronę
Za chorobę zawodową uważa się ochronę przed rozwiązaniem przez z tytułu choroby. tj. stanowi tytułu do
chorobę określoną w wykazie chorób pracodawcę umowy o pracę bez wy- objęcia obowiązkowo bądź dobrowol-
zawodowych, o których mowa w art. powiedzenia w okresie niezdolności nie ubezpieczeniem chorobowym albo
237 §1 pkt 2 Kodeksu pracy, jeżeli pracownika do pracy wskutek choroby, zapewnia prawo do świadczeń za okres
została spowodowana działaniem która dotyczy także świadczenia rehabi- niezdolności do pracy z powodu cho-
czynników szkodliwych dla zdrowia litacyjnego. Jeżeli pracownik był zatrud- roby. Do świadczenia rehabiltacyjnego
występujących w środowisku pracy lub niony u danego pracodawcy co najmniej nie ma także prawa osoba uprawniona
sposobem wykonywania pracy. Wykaz 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku
ten jest określony rozporządzeniem pracy została spowodowana wypadkiem przedemerytalnego lub świadczenia
Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. przy pracy albo choroba zawodową, przedemerytalnego, a także osoba pod-
w sprawie chorób zawodowych (Dz.U. pracodawca nie może rozwiązać umowy legająca obowiązkowym ubezpieczeniu
Nr 105, poz. 869) o pracę bez wypowiedzenia w okresie społecznemu rolników.
pobierania wynagrodzenia chorobowe- Ubezpieczony traci prawo do świad-
Prawo do świadczenia go i zasiłku chorobowego oraz w okresie czenia rehabilitacyjnego, jeżeli wy-
pobierania świadczenia rehabilitacyjne- konuje w okresie pobierania tego
Przy ustalaniu prawa do świadczenia go przez pierwsze trzy miesiące. świadczenia pracę zarobkową lub
rehabilitacyjnego z ubezpieczenia wy- Świadczenie rehabilitacyjne z ubez- wykorzystuje czas, na który zostało
padkowego, jego podstawy, a także przy pieczenia wypadkowego przysługuje przyznane świadczenie rehabilitacyjne,
jego wypłacie stosuje się przepisy usta- w wysokości 100% podstawy wymiaru. w sposób niezgodny z jego celem. Jeżeli
wy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świad- W przypadku, gdy przyczyną niezdol- fakt ten zostanie stwierdzony w trakcie
czeniach pieniężnych z ubezpieczenia ności do pracy jest wypadek przy pracy kontroli, świadczenie rehabilitacyjne nie
społecznego w razie choroby i macie- lub choroba zawodowa, a świadczenie przysługuje za miesiąc kalendarzowy,
rzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. rehabilitacyjne przysługuje z więcej niż w którym on miał miejsce. Świadczenie
512) z uwzględnieniem odmiennych jednego tytułu, to świadczenie z ubez- rehabilitacyjne nie przysługuje również
uregulowań określonych w ustawie pieczenia wypadkowego w wysokości w przypadkach, w których niezdolność
wypadkowej, przedstawionych poniżej. 100% przysługuje z każdego z tych do pracy spowodowana została przez
Świadczenie rehabilitacyjne przy- tytułów, także z tego, podczas którego ubezpieczonego w wyniku umyślne-
sługuje ubezpieczonemu, który po okoliczności te nie wystąpiły. Oznacza go przestępstwa lub wykroczenia, co
wyczerpaniu okresu pobierania zasiłku to, że z każdego z tytułów ubezpieczo- zostało stwierdzone prawomocnym
chorobowego nadal jest niezdolny do nemu przysługuje świadczenia finanso- orzeczeniem sądu.
pracy z powodu choroby, a dalsze le- wane z ubezpieczenia wypadkowego. Jeśli ubezpieczony podlega zarów-
czenie lub rehabilitacja lecznicza rokują no ubezpieczeniu wypadkowemu, jak
odzyskanie przez niego niezdolności do Brak prawa do świadczenia i ubezpieczeniu chorobowemu, a nie-
pracy.Świadczenie rehabilitacyjne może zdolność do pracy jest spowodowana
być także przyznane ubezpieczonemu, Świadczenie rehabilitacyjne nie wypadkiem przy pracy lub chorobą
który po wykorzystaniu okresu zasiłko- przysługuje osobie, która ma ustalone zawodową, ubezpieczonemu przy-
wego tj. 182 dni, a w przypadku gruźlicy prawo do emerytury lub renty z tytułu sługuje świadczenie rehabilitacyjne
– 270 dni, został skierowany na badanie niezdolności do pracy. Świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego. Jeśli
przez lekarza orzecznika Zakładu Ubez- nie przysługuje w okresach, w których jednak świadczenia z ubezpieczenia
pieczeń Społecznych w celu przyznania ubezpieczony zachowuje prawo do wypadkowego nie przysługują, oso-
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϱ

ĂƐŝųŬŝ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
bom objętym ubezpieczeniem cho- ta wypadku zawierają stwierdzenia od dnia spłaty całości zaległości. Prawo
robowym, świadczenia przyznawane bezpodstawne. do świadczeń za okres poprzedzający
są na zasadach określonych w ustawie Odmowa przyznania świadczeń datę opłacenia zaległych składek ulega
o świadczeniach pieniężnych z ubez- w tych przypadkach ma formę decyzji. przedawnieniu. Okres orzeczonej nie-
pieczenia społecznego w razie choroby zdolności do pracy, za który prawo do
i macierzyństwa. Jeśli mają miejsce okoliczności po- zasiłku uległo przedawnieniu z powodu
Ubezpieczony nie ma prawa do świad- zbawiające prawa do świadczeń występowania zadłużenia z tytułu skła-
czeń z ubezpieczenia wypadkowego z ubezpieczenia wypadkowego, dek na ubezpieczenie społeczne, pod-
osobom objętym ubezpiecze-
w przypadku, gdy wyłączną przyczyną niem chorobowym przysługuje lega wliczeniu do okresu zasiłkowego.
wypadku było udowodnione narusze- prawo do świadczeń z ubezpie- W przypadku niezdolności do pracy
nie przez ubezpieczonego przepisów czenia chorobowego. spowodowanej wypadkiem przy pra-
dotyczących ochrony życia zdrowia, cy stan zadłużenia ustala się na dzień
spowodowane przez niego umyślnie lub Oznacza to, że zamiast świadczenia wypadku. Dotyczy to zarówno sytuacji,
wskutek rażącego niedbalstwa. rehabilitacyjnego z ubezpieczenia gdy niezdolność do pracy rozpoczęła
Świadczenia nie przysługują także wypadkowego wypłacanego w wyso- się w dniu wypadku, jak również gdy
ubezpieczonemu, który, będąc w stanie kości 100% podstawy wymiaru będzie rozpoczęła się później oraz późniejszych
nietrzeźwości lub pod wpływem środków przysługiwało w takim przypadku następstw w stanie zdrowia wynikają-
odurzających lub substancji psychotropo- świadczenie rehabilitacyjne z ubezpie- cych z wypadku przy pracy, który miał
wych, przyczynił się w znacznym stopniu czenia chorobowego w wysokości 90% miejsce wcześniej.
do spowodowania wypadku. W przypad- podstawy wymiaru za okres pierwszych W razie niezdolności do pracy spo-
ku, gdy ubezpieczony odmówi poddania trzech miesięcy oraz 75% podstawy wodowanej chorobą zawodową stan
się badaniu, mającemu na celu ustalenie wymiaru za dalszy okres. zadłużenia należy ustalać na dzień zło-
zawartości alkoholu, środków odurzają- żenia wniosku o przyznanie świadczeń
cych lub substancji psychotropowych Specyfika uprawnień z tytułu choroby zawodowej. Dniem
w organizmie lub przez swoje zachowanie tym jest data wpływu zaświadczenia
w przypadku osób prowadzących
uniemożliwi przeprowadzenie takiego lekarskiego na druku ZUS ZLA, które
badania, prawo do świadczenia rehabili- działalność pozarolniczą obejmuje okres niezdolności do pracy
tacyjnego z ubezpieczenia wypadkowego spowodowanej chorobą zawodową
nie przysługuje. Osobom prowadzącym pozarolniczą (po przedłożeniu przez ubezpieczonego
Przyznanie prawa do tego świadcze- działalność i osobom z nimi współpracu- decyzji państwowego inspektora sani-
nia może nastąpić, o ile ubezpieczony jącym oraz duchownym, będącym płatni- tarnego, stwierdzającej chorobę zawo-
udowodni, że miały miejsce przyczyny kami składek na własne ubezpieczenie nie dową oraz udokumentowaniu zaświad-
uniemożliwiające poddanie się temu przysługują świadczenia z ubezpieczenia czeniem lekarskim związku niezdolności
badaniu. Koszty badań zwracane są wypadkowego w razie występowania do pracy z tą chorobą.). W przypadku
przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w dniu wypadku przy pracy lub w dniu nieprzerwanej niezdolności do pracy,
płatnikowi składek kierującemu na ba- złożenia wniosku o przyznanie świadcze- datą złożenia wniosku o świadczenie jest
danie. Jeżeli jednak zostanie ustalone, nia zadłużenia z tytułu składek na ubezpie- data wpływu pierwszego zaświadczenia
że ubezpieczony, będąc w stanie nie- czenie społeczne na kwotę przekraczającą lekarskiego na druku ZUS ZLA.
trzeżwości lub pod wpływem środków 6,60 zł. Świadczenia te nie przysługują do Przy ustalaniu stanu zadłużenia w opła-
odurzających lub substancji psycho- czasu spłaty całości zadłużenia. Jeśli spłata caniu składek na ubezpieczenie społeczne
tropowych, przyczynił się w znacznym zadłużenia nastąpi w ciągu 6 miesięcy powinny być brane pod uwagę składki na-
stopniu do spowodowania wypadku, od dnia wypadku lub od dnia złożenia leżne, tj. składki, których termin płatności
koszty badań ponosi ubezpieczony. wniosku o przyznanie świadczenia rehabi- upłynął do dnia wypadku przy pracy lub
Zakład Ubezpieczeń Społecznych litacyjnego, ubezpieczonemu przysługuje zgłoszenia wniosku o wypłatę świadczeń
odmawia ubezpieczonemu prawa do świadczenie za cały okres orzeczonej nie- z tytułu choroby zawodowej.
świadczenia rehabilitacyjnego z ubez- zdolności do pracy z tego tytułu.
pieczenia wypadkowego w przypadku: W przypadku uregulowania przez Podstawa prawna:
• nieprzedstawienia protokółu powy- ubezpieczonego całości zadłużenia po 1. Art. 3 ust.1, art.4, art. 6 ust.1 pkt 1,2 i 3, ust. 2 i 3, art. 9
ust.1, art.21, art.22 ustawy z dnia 30 października 2002 r.
padkowego lub karty wypadku, upływie 6 miesięcy od dnia wypadku lub o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
• nieuznania w protokole powypadko- od dnia złożenia wniosku o przyznanie i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322
wym lub karcie wypadku zdarzenia świadczeń z tytułu choroby zawodowej, z późn. zm.).
za wypadek przy pracy, ubezpieczony nabywa prawo do świad- 2. Art. 18 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. oświadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i
• gdy protokół powypadkowy lub kar- czeń z ubezpieczenia wypadkowego macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512).
3. Art. 53 Kodeksu pracy.

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹǌĂƐŝųŬŝ
W dniu 10 marca 2010 r. zatrudniliśmy pracownika na podstawie umowy na czas określony do koń-
ca tego roku kalendarzowego. Poprzednio pracował w innym zakładzie, ale również na podstawie
umowy na czas określony, przez bardzo krótki okres, tj. od 10 do 28 lutego. Przed okresem zatrud-
nienia u poprzedniego pracodawcy nigdzie wcześniej nie pracował. W dniu 15 marca złamał nogę,
ale zdarzenie to nie miało nic wspólnego z wykonywaną w naszym zakładzie pracą. Dostarczył nam
zwolnienie lekarskie na okres jednego miesiąca. Czy w takiej sytuacji pracownik ten ma prawo do
wynagrodzenia za czas choroby, czy też nie? Zastanawiamy się, czy powinniśmy zaliczyć jemu do
okresu ubezpieczenia wcześniejszą umowę o pracę, czy też, ze względu na przerwę, nie podlega ona
wliczeniu?
W tej sytuacji pracownik nabędzie czeń (u jednego i drugiego pracodawcy) dłuższa niż 30 dni, jeśli przerwa między
prawo do wynagrodzenia za czas cho- możemy sumować. okresami ubezpieczenia jest spowo-
roby po upływie 30 dni ubezpieczenia Pracownik, który zachoruje przed dowana urlopem wychowawczym,
chorobowego. Do okresu tego ubez- upływem 30 dni nieprzerwanego urlopem bezpłatnym lub odbywaniem
pieczenia należy wliczyć pracownikowi ubezpieczenia chorobowego (tj. przed czynnej służby wojskowej przez żołnie-
okres poprzedniego zatrudnienia, gdyż upływem okresu wyczekiwania), uzysku- rza niezawodowego.
przerwa między kolejnymi ubezpiecze- je prawo do świadczeń z ubezpieczenia W niektórych przypadkach prawo
niami chorobowymi nie przekroczyła chorobowego od następnego dnia do wynagrodzenia za czas choroby czy
30 dni. po upływie tego okresu. Oznacza to, zasiłku chorobowego przysługuje bez
Ubezpieczony nabywa prawo do że do nieprzerwanego ubezpieczenia okresu wyczekiwania, od pierwszego
wynagrodzenia za czas choroby po chorobowego wlicza się również okres dnia podlegania ubezpieczeniu choro-
upływie okresu ubezpieczenia, który wyczekiwania, w którym – de facto- bowemu. Dotyczy to osób podlegają-
jest nazwany okresem wyczekiwania. składki na ubezpieczenie chorobowe cych temu ubezpieczeniu obowiązko-
Pracownik, dla którego ubezpieczenie nie są opłacane. wo, które mają wcześniejszy, co najmniej
chorobowe ma charakter obowiązkowy, W omawianej sytuacji pracownik 10-letni, okres obowiązkowego ubez-
ma prawo do wynagrodzenia za czas podlegał ubezpieczeniu chorobowemu pieczenia chorobowego. Nie musi to
choroby po upływie 30 dni nieprzerwa- u pierwszego pracodawcy przez 19 dni, być ponadto okres nieprzerwanego
nego ubezpieczenia. u następnego przez 5 dni przed zacho- ubezpieczenia chorobowego.
Do okresu wyczekiwania, od którego rowaniem. Tym samym łączny okres Do 10-letniego okresu ubezpieczenia
uzależnione jest prawo do wynagrodze- ubezpieczenia chorobowego wyniósł wlicza się okresy podlegania obowiąz-
nia chorobowego, zalicza się poprzed- w tym przypadku 24 dni. Do 30 dni za- kowemu ubezpieczeniu chorobowemu
nie okresy podlegania ubezpieczeniu brakło 6 dni, czyli okres choroby od 15 niezależnie od długości przerw między
chorobowemu pod warunkiem jednak, do 20 marca zostanie zaliczony na po- poszczególnymi okresami. Do okresu
że przerwa w ubezpieczeniu nie prze- czet okresu wyczekiwania. Okresu tego tego zalicza się także okresy obowiąz-
kroczyła 30 dni. nie wlicza się do okresu niezdolności do kowego ubezpieczenia społecznego
Okres niezdolności do pracy z powo- pracy trwającej 33 dni, za który przysłu- przed dniem 1 stycznia 1999 roku, które
du choroby, za który ubezpieczony nie guje wynagrodzenie za czas choroby. uprawniało do świadczeń pieniężnych
otrzymał wynagrodzenia chorobowego Brak wymaganego stażu ubezpie- z ubezpieczenia społecznego w razie
czy zasiłku chorobowego, jest traktowa- czenia sprawia, że pracownik pomimo choroby i macierzyństwa, np. z tytułu
ny na równi z okresem ubezpieczenia zwolnienia lekarskiego nie nabywa wykonywania działalności gospodar-
chorobowego przy ustalaniu prawa prawa ani do wynagrodzenia choro- czej .
do wynagrodzenia chorobowego czy bowego, ani do zasiłku chorobowego.
zasiłku chorobowego. W tym przypadku Warto jednak pamiętać, że do okresów Podstawa prawna:
przerwa pomiędzy kolejno następujący- ubezpieczenia chorobowego dolicza się • art. 4 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
mi po sobie ubezpieczeniami wyniosła także poprzednie okresy ubezpieczenia, i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ).
9 dni, a więc czas trwania tych ubezpie- mimo że przerwa w ubezpieczeniu jest (ed)
Od ponad czterech lat zatrudniamy pracownika, który do tej pory nie korzystał ze zwolnienia le-
karskiego. W październiku tego roku uległ wypadkowi komunikacyjnemu, ale nie był to wypadek
przy pracy ani w drodze do pracy czy z pracy. Pracownik doznał poważnych obrażeń, w związku
z czym będzie przebywał na zwolnieniu przez dłuższy czas. W lipcu tego roku w naszym zakładzie
były podwyżki wynagrodzeń, którymi zostali objęci wszyscy pracownicy. Mamy wątpliwości, jak
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϳ

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹǌĂƐŝųŬŝ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
ustalić podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz zasiłku chorobowego
dla tego pracownika. Zdania w zakładzie na ten temat są podzielone. Czy uwzględnić przeciętne
wynagrodzenie z całego roku, czy tylko to po podwyżce? Wypłacamy wszystkie świadczenia choro-
bowe swoim pracownikom, dlatego też nie chcemy popełnić jakiegoś błędu, narażając się na dużą
niedopłatę bądź nadpłatę.
Podstawę wymiaru wynagrodze- października 2009 r. do września 2010 r. zie choroby i macierzyństwa. Zmiana
nia za czas choroby przysługującego Wynagrodzenie brane pod uwagę to ta jednak nie powoduje ponownego
na podstawie art. 92 Kodeksu pracy przychód pracownika, stanowiący pod- ustalania podstawy wymiaru z uwzględ-
i zasiłku chorobowego stanowi w tym stawę wymiaru składek na ubezpiecze- nieniem nowego wynagrodzenia od
przypadku przeciętne miesięczne wynie emerytalne, rentowe i chorobowe. daty tej zmiany.
nagrodzenie, wypłacone pracownikowi Do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje Pracownik nie uległ wypadkowi ko-
za okres 12 miesięcy kalendarzowych się wynagrodzenie uzyskane w czasie munikacyjnemu w czasie pracy ani też
poprzedzających miesiąc, w którym po- ubezpieczenia chorobowego, z którego w drodze do pracy czy z pracy, wobec
wstała niezdolność do pracy. Przeciętne przysługuje zasiłek. tego jego miesięczny zasiłek chorobowy
miesięczne wynagrodzenie, stanowiące Za lipiec, sierpień i wrzesień należy, wynosi 80 % podstawy wymiaru zasiłku,
podstawę wymiaru zasiłku, ustala się oczywiście, uwzględnić wyższe wyna- natomiast kwota zasiłku za jeden dzień
przez podzielenie wynagrodzenia osią- grodzenie po podwyżce. To wpłynie niezdolności do pracy to 1/30 wyna-
gniętego przez pracownika za okres 12 korzystnie na wysokość podstawy wy- grodzenia stanowiącego podstawę
miesięcy przez liczbę miesięcy, za które miaru świadczeń z tytułu choroby. Tym wymiaru zasiłku.
wynagrodzenie to zostało osiągnięte. samym podwyższenie lub zmniejszenie
Zgodnie z tą zasadą, podstawę wy- wynagrodzenia w okresie 12 miesięcy Podstawa prawna:
miaru wynagrodzenia za czas niezdol- poprzedzających miesiąc, w którym po- • art. 11 ust.1, art. 36 ust.1, ust. 3, art. 38 ust1 ustawy z dnia
25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubez-
ności do pracy lub zasiłku chorobowego wstała niezdolność do pracy, ma wpływ pieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
będzie w przypadku tego pracownika na wysokość przeciętnego miesięcz- (Dz.U. z 2010 r., Nr 77, poz. 512),
stanowiło przeciętne miesięczne wyna- nego wynagrodzenia uwzględnianego • art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku- Kodeks pracy
grodzenie wypłacone jemu za okres od w podstawie wymiaru świadczeń w ra- (Dz.U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
(ed)
Zawarliśmy z własnym pracownikiem umowę zlecenia na okres od 1 czerwca 2010 r. do 31 paździer-

nika 2010 r. Pracownik ten zachorował 22 września. Pierwsze zwolnienie przedłożył od dnia 22 wrze-
śnia do 20 października 2010 r., a następne od 21 października do 10 listopada. Jak należy wyliczyć
podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, aby została ona ustalona prawidłowo?
Wynagrodzenie z tytułu umowy chód z tytułu wykonywania umowy Przychodu z tytułu umowy zlecenia
zlecenia zawartej z własnym pracow- zlecenia traktuje się jak przychód ze nie należy zatem uwzględniać w pod-
nikiem traktuje się przy ustalaniu pod- stosunku pracy. Przychód ten stanowi stawie wymiaru zasiłku przysługującego
stawy wymiaru zasiłku chorobowego zatem podstawę wymiaru składek na za okres po upływie terminu trwania
na równi z wynagrodzeniem za pracę. ubezpieczenie społeczne, w tym na umowy. W praktyce oznacza to, że
Należy jednak pamiętać, że do wyna- obowiązkowe ubezpieczenie choro- w przypadku, gdy umowa zlecenia
grodzenia ze zlecenia stosuje się zasadę bowe, na zasadach przewidzianych dla rozwiązuje się w czasie ustalonej nie-
z ustawy o świadczeniach pieniężnych pracowników. W podstawie wymiaru zdolności do pracy i pobieranego za-
z ubezpieczenia społecznego w razie zasiłku chorobowego przychód ten siłku chorobowego, wówczas za okres
choroby i macierzyństwa, dotyczącą podlega uwzględnieniu według zasady niezdolności do pracy przypadającej po
uwzględnienia w podstawie wymiaru określonej dla składników wynagrodze- zakończeniu trwania umowy zlecenia
zasiłku składników przysługujących do nia, przysługujących pracownikom do podstawę wymiaru zasiłku należy ustalić
określonego terminu. określonego terminu. Zgodnie z tą zana nowo, wyłączając z niej wynagro-
Pracownik zawierający umowę zle- sadą, składników wynagrodzenia przy- dzenie ze zlecenia. Warto pamiętać,
cenia z własnym pracodawcą podlega sługujących do określonego terminu nie że przychód z tytułu umowy zlecenia
obowiązkowo wszystkim ubezpie- uwzględnia się przy ustalaniu podstawy przyjmuje się do podstawy wymiaru
czeniom społecznym na zasadach wymiaru zasiłku należnego za okres po zasiłku w kwocie faktycznie wypłaconej
określonych dla pracowników. Przy- tym terminie. bez jego uzupełnienia.

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹǌĂƐŝųŬŝ
W analizowanym przypadku pra- go, przysługującego od 22 września do dzenie z umowy o pracę, wypłacone
cownik zachorował we wrześniu 2010 r., 31 października 2010 r. pracownikowi za okres od września
zatem do podstawy wymiaru zasiłku W związku z tym, że umowa zlecenia 2009 r. do sierpnia 2010 r.
należy przyjąć przeciętne miesięczne uległa rozwiązaniu z końcem paździer-
wynagrodzenie ze stosunku pracy, nika 2010 r., podstawę wymiaru zasiłku Podstawa prawna:
wypłacone za okres od września 2009 r. chorobowego trzeba będzie ustalić • art. 36 ust.1 i art. 41 ust.2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999
roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecz-
do sierpnia 2010 r. oraz wynagrodzenie ponownie z wyłączeniem wynagrodze- nego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r., Nr
z tytułu umowy zlecenia, wypłacone za nia z tytułu umowy zlecenia. Podstawę 77, poz. 512 ).
okres od czerwca do sierpnia 2010 r. Tak wymiaru zasiłku przysługującego od 1 (ed)
ustalona podstawa wymiaru stanowi listopada 2010 r. będzie zatem stanowiło
podstawę wymiaru zasiłku chorobowe- jedynie przeciętne miesięczne wynagro-
Od lutego 2009 r. jedna z naszych pracownic przebywa na urlopie wychowawczym. Przed przejściem
na urlop osoba ta pięć lat pracowała w naszej firmie w wymiarze pełnego etatu. W czasie trwania
urlopu wychowawczego, tj. w dniu 30 września tego roku, urodziła dziecko. Co należy w tym przy-
padku przyjąć do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego- wynagrodzenie otrzymy-
wane przez nią przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego, czy może pobierane na równoległym
stanowisku pracy w momencie przejścia na zasiłek macierzyński?
uwzględnić wynagrodzenie zasadnicze

Przy ustalaniu podstawy wymiaru przepisów Kodeksu pracy jako okres wynikające z umowy o pracę oraz premię
zasiłku macierzyńskiego pracownicy, urlopu macierzyńskiego skrócony o dwa w przeciętnej miesięcznej wysokości wy-
przebywającej bezpośrednio przed tygodnie. W przypadku urodzenia jed- płaconej pracownikom zatrudnionym na
urlopem macierzyńskim na urlopie nego dziecka podczas jednego porodu takim samym lub podobnym stanowisku
za miesiąc, w którym powstało prawo do
wychowawczym, zasadnicze znaczenie okres ten wynosi 18 tygodni (20 - 2) Mie- zasiłku macierzyńskiego.
ma to, czy pracownica ta osiąga wy- sięczny zasiłek macierzyński wynosi 100
nagrodzenie w stałej czy w zmiennej % podstawy wymiaru. O tym, co należy Przykład 2:
wysokości. Nie jest natomiast możliwe przyjmować do ustalenia podstawy wy- Pracownica bezpośrednio przed naby-
cofnięcie się do wynagrodzenia sprzed miaru zasiłku macierzyńskiego decyduje ciem prawa do zasiłku macierzyńskiego
korzystała z urlopu wychowawczego
urlopu wychowawczego. fakt, czy pracownica przed rozpoczęciem przez rok. Zgodnie z zasadami wyna-
Jeżeli bezpośrednio przed powsta- urlopu wychowawczego miała wypłaca- gradzania, pracownicy przysługiwała
niem niezdolności do pracy z powodu ne wynagrodzenie stałe czy też zmienne. premia kwartalna zmniejszana za okresy
choroby pracownik przez cały okres 12 Jeśli pracownica osiąga wynagro- nieobecności w pracy z tytułu choroby,
sprawowania opieki oraz urlopu macie-
miesięcy poprzedzających powstanie dzenie w stałej wysokości, podstawę rzyńskiego. Podstawę wymiaru zasiłku
niezdolności do pracy, z którego ustala- wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie macierzyńskiego należy ustalić, uwzględ-
na jest podstawa wymiaru zasiłku, korzy- określone w umowie o pracę lub innym niając wynagrodzenie zasadnicze okre-
stał z urlopu wychowawczego, urlopu akcie, na podstawie którego powstał ślone w umowie o pracę oraz premię
kwartalną w wysokości stanowiącej 1/12
bezpłatnego lub odbywał czynną służbę stosunek pracy. Jeśli otrzymuje wyna- kwot wypłaconych za cztery kwartały po-
wojskową i w związku z tym w okresie grodzenie o charakterze zmiennym, przedzające kwartał, w którym powstało
tym nie otrzymywał wynagrodzenia, podstawę wymiaru zasiłku ustalamy na prawo do zasiłku macierzyńskiego pra-
podstawę wymiaru zasiłku chorobo- podstawie przeciętnego miesięcznego cownikom zatrudnionym na takim sa-
mym lub podobnym stanowisku pracy.
wego ustala się w taki sposób, jak dla wynagrodzenia za lipiec br. wypłacone-
pracownika, który zachorował w pierw- go pracownikom zatrudnionym na ta- Podstawa wymiaru zasiłku macie-
szym dniu zatrudnienia. Zasady te mają kim samym lub podobnym stanowisku. rzyńskiego wypłaconego pracownicy
odpowiednio zastosowanie również do nie może być niższa od minimalnego
ustalania podstawy wymiaru innych Przykład 1: wynagrodzenia za pracę pomniejszo-
Pracownica przez dwa lata przed uro-
zasiłków, m.in. zasiłku macierzyńskiego. dzeniem drugiego dziecka przebywała nego o kwotę składek odpowiadającą
Pracownicy, która w okresie urlopu na urlopie wychowawczym. Zgodnie wysokości 13,71 % tego wynagrodzenia.
wychowawczego urodziła dziecko, z zasadami wynagradzania, pracownicy
przysługuje zasiłek macierzyński za okres tej oprócz wynagrodzenia zasadniczego Podstawa prawna:
przysługuje miesięczna premia wypła- • art. 29 ust. 1, 3, art. 31, art. 37 ust. 1 i 2 pkt 1 i 3, art. 42 ust. 1 i 2,
odpowiadający części urlopu macie- cana za czas faktycznie przepracowany. art. 51, art. 52 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach
rzyńskiego, przypadającej po porodzie, W podstawie wymiaru zasiłku macie- pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
tj. okres urlopu ustalony na podstawie rzyńskiego dla tej pracownicy należy i macierzyństwa (Dz.U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 .).
(ed)
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϵ

ŵĞƌǇƚƵƌǇŝƌĞŶƚǇ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
Andrzej Klubiński
ZMIANY W EMERYTURACH
W ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych szykują się zmiany. Resort pracy uzgadnia
z innymi resortami projekt nowelizacji przepisów tej ustawy.
W projekcie nie ma dwóch najgło- sposobu ustalania wysokości emerytury Przeciętna miesięczna kwota składki
śniejszych ostatnio zmian: zmiany wa- dla osób urodzonych przed 1 stycznia za każdy pełny miesiąc, o którą będzie
loryzacji emerytur i rent z procentowej 1949 r. zwiększona podstawa wymiaru renty,
na kwotową oraz obniżenia zasiłku ponie ma przy tym nic wspólnego ze
grzebowego z 200 % przeciętnego wy- Renty dla osób urodzonych po 31 składką w powszechnym tego słowa
nagrodzenia do kwoty 4000 zł. Trudno grudnia 1948 r. – analogicznie jak rozumieniu. Pod pojęciem „miesięcznej
się dziwić, gdyż oba pomysły zrodziły się nowe emerytury - stanowić będą kwoty składki” autorzy rozwiązania ro-
równowartość kwoty, będącej
poza resortem. W projekcie jest jednak wynikiem podzielenia podstawy zumieją bowiem kwotę uzyskaną przez
szereg innych, równie emocjonujących obliczenia renty z tytułu niezdol- podzielenie kwoty podstawy obliczenia
propozycji. Przedstawimy najważniejsze. ności do pracy przez wyrażone renty z tytułu niezdolności do pracy
w miesiącach średnie dalsze trwa- przez wyrażony w miesiącach staż ubez-
nie życia dla osób w wieku 60 lat. pieczeniowy rencisty. Mogę zrozumieć,
Nowy sposób ustalania że dla prawnika niekiedy rak jest rybą,
wysokości rent z tytułu Proponowany -nowy sposób ustala- ale jestem przeciwnikiem używania
niezdolności do pracy nia wysokości rent ma dotyczyć osób w przepisach powszechnie znanych
urodzonych po 31 grudnia 1948 r. słów w znaczeniu zupełnie odmiennym.
Podstawowa zmiana to propozycja Renty dla tych osób – analogicznie jak Przecież składka to pieniężne świadcze-
wprowadzenia nowego sposobu ustala- nowe emerytury – stanowić będą rów- nie okresowe członka stowarzyszenia
nia wysokości rent z tytułu niezdolności nowartość kwoty, będącej wynikiem bądź ubezpieczonego. Znamy składki
do pracy. podzielenia podstawy obliczenia renty na ubezpieczenia społeczne, składkę
z tytułu niezdolności do pracy przez zdrowotną, znamy też składkę na ubez-
Renty te dla osób urodzonych wyrażone w miesiącach średnie dalsze pieczenie odpowiedzialności cywilnej
przed dniem 1 stycznia 1949 r.
obliczane byłyby tak, jak dotych- trwanie życia dla osób w wieku 60 lat. (OC). Jednak ten projektowany składnik
czas. Renta dla osoby częściowo niezdolnej nowej renty „składką” na pewno nie jest.
do pracy będzie wynosiła 75% renty dla Wspomnianą podstawę obliczenia
Renty te dla osób urodzonych przed osoby całkowicie niezdolnej do pracy. renty będzie stanowiła suma zwalory-
dniem 1 stycznia 1949 r. obliczane Jeżeli wniosek o rentę zgłosi osoba zowanych składek na ubezpieczenie
byłyby tak, jak dotychczas, tj. zgodnie w wieku poniżej 60 lat, która nie posiada emerytalne i kapitału początkowego
z zasadami określonymi w art. 62 ust. 1 pełnych 30 lat okresów składkowych zapisanych na prowadzonym przez ZUS
ustawy. Oznaczałoby to, że w przypadku i nieskładkowych, podstawa obliczenia koncie ubezpieczonego.
najstarszej grupy świadczeniobiorców renty zostanie zwiększona o przeciętną W przypadku osób, które są członka-
renta z tytułu niezdolności do pracy miesięczną kwotę składki za każdy pełny mi otwartego funduszu emerytalnego,
nadal wynosiłaby 24% kwoty bazowej miesiąc okresu brakującego do pełnych kwota składek na ubezpieczenie eme-
oraz po 1,3 % podstawy jej wymiaru 30 lat, przypadającego od dnia zgłosze- rytalne – analogicznie jak w przypadku
za każdy rok okresów składkowych, po nia wniosku do dnia, w którym rencista nowych emerytur – podlegałaby pod-
0,7% podstawy jej wymiaru za każdy ukończyłby 60 lat. Byłaby to konstrukcja wyższeniu przy zastosowaniu współ-
rok okresów nieskładkowych oraz po analogiczna do konstrukcji tzw. „okre- czynnika korygującego 19,52/12,22. Jest
0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok sów hipotetycznych”, stosowanej w sta- to stosunek pełnej stopy procentowej
okresu brakującego do pełnych 25 lat rym sposobie ustalania wysokości rent składki na ubezpieczenie emerytalne
okresów składkowych i nieskładkowych, z tytułu niezdolności do pracy. Jej celem (19,52%) do składki emerytalnej po-
przypadających od dnia zgłoszenia jest pełnienie funkcji ochronnej w przy- mniejszonej o 7,3% odprowadzanych
wniosku o rentę do dnia, w którym padku osób, których niezdolnośc do do OFE (12,22%).
rencista ukończył 60 lat. Widzimy, że pracy powstała stosunkowo wcześnie.
jest to metoda w pełni analogiczna do

ŵĞƌǇƚƵƌǇŝƌĞŶƚǇ
W nowym sposobie obliczania rent częściowo według starych a częściowo Możliwość przyznania nowej
z tytułu niezdolności do pracy nie jest według nowych zasad. Przypomnijmy, emerytury osobie urodzonej
ważne stosowane nazewnictwo, ale że analogiczna konstrukcja – w odnie- przed 1 stycznia 1949 r.
skutki proponowanych zmian. Nowe sieniu do emerytur - funkcjonuje już
renty będą obliczane analogicznie w obecnych przepisach art. 183 ustawy Druga propozycja dotyczy stoso-
jak nowe emerytury. Oznacza to, że o emeryturach i rentach z FUS. Na przy- wania art. 55 ustawy o emeryturach
system emerytalno-rentowy ulegnie kład emerytura przyznana na wniosek i rentach z FUS.
uzasadnionemu ujednoliceniu. Są osoby, która wiek emerytalny osiągnie Przypomnijmy obecną treść tego
jednak i złe strony tego rozwiązania. w 2011 r., będzie składała się w 55% ze artykułu:
Potencjalny rencista w żaden sposób, świadczenia obliczonego zgodnie ze „Art. 55. Ubezpieczonemu, spełniają-
nawet w przybliżeniu nie będzie umiał starą metodą i w 45 % ze świadczenia cemu warunki do uzyskania emerytury
sam wyliczyć wysokości swojej przyszłej obliczonego zgodnie z nowym spo- na podstawie art. 27, który kontynuował
renty, podobnie zresztą jak przyszły sobem. ubezpieczenia emerytalne i rentowe
emeryt, który nie umie ustalić wysokości po osiągnięciu przewidzianego w tym
swojej nowej emerytury. Nowe renty Nowy sposób ustalania wysoko- przepisie wieku emerytalnego i wystąpił
będą ponadto niższe niż renty oblicza- ści renty z tytułu niezdolności z wnioskiem o przyznanie emerytury
ne według starego algorytmu. Autorzy do pracy byłby stosowany do po dniu 31 grudnia 2008 r., może być
ubezpieczonych urodzonych po
szacują, że w wyniku wprowadzenia no- 1948 r., którzy wniosek o rentę obliczona emerytura na podstawie
wego sposobu ustalania wysokości rent zgłoszą po wejściu w życie pro- art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej
z tytułu niezdolności do pracy wydatki jektowanej ustawy. Osoby, które zgodnie z art. 53.”
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w dniu wejścia w życie nowych Wyjaśnijmy, że - zgodnie z art. 27 –
ulegną obniżeniu. W 2020 r. będzie to regulacji miałyby ustalone prawo ubezpieczony, urodzony przed dniem
do renty z tytułu niezdolności
już znacząca kwota 2,5 mld zł. 1 stycznia 1949 r., ma prawo do eme-
do pracy, zachowałyby prawo
do renty w dotychczasowej wy- rytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny
W przypadku rent z tytułu niezdolno- sokości. wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet
ści do pracy, obliczonych według nowej i co najmniej 65 lat dla mężczyzn i ma
formuły, zachowana byłaby obecnie Renty mieszane przyznawane byłyby wymagany okres składkowy i nieskład-
obowiązująca zasada gwarantowania osobom, które wniosek o to świadczenie kowy (20 lat – kobieta i 25 lat – mężczy-
wypłaty świadczenia w co najmniej zgłoszą w latach 2011-2013. Na wniosek zna). Przepis art. 26 określa nowy sposób
minimalnej wysokości. W konsekwencji, zgłoszony w 2011 r. ZUS przyzna świad- ustalania wysokości emerytur dla osób
jeśli po obliczeniu renty okazałoby się, czenie, na które złoży się 55 % renty urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.
że jest ona niższa od kwoty minimalnej „starej” oraz 45% renty, obliczonej we- (nowa emerytura to równowartość
renty, o której mowa w ustawie o emery- dług nowego algorytmu. W przypadku kwoty, będącej wynikiem podzielenia
turach i rentach z FUS (obecnie 706,29 zł, wniosku złożonego w 2012 r. proporcje podstawy obliczenia przez ustalone
a w przypadku częściowej niezdolności ulegną zmianie. Na rentę złoży się 35 % w miesiącach średnie dalsze trwanie
do pracy 543,29 zł), renta byłaby pod- świadczenia obliczonego dotychcza- życia). Z kolei art. 55 ustawy zawiera
wyższona do gwarantowanej, minimal- sową metodą oraz 65% świadczenia zasady starego sposobu ustalania wy-
nej wysokości – bez względu na długość obliczonego zgodnie z nowym algo- sokości emerytury (24% kwoty bazowej
stażu ubezpieczeniowego. rytmem. Na wniosek złożony w 2013 r. oraz po 1,3% podstawy jej wymiaru za
Nowy sposób ustalania wysokości zostanie przyznane 20% „starej” i 80% każdy rok okresów składkowych i po
renty z tytułu niezdolności do pracy „nowej” renty. 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok
byłby stosowany do ubezpieczonych Zmiana sposobu ustalania wysoko- okresów nieskładkowych).
urodzonych po 1948 r., którzy wniosek ści rent z tytułu niezdolności do pracy
o rentę zgłoszą po wejściu w życie pro- z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Jeżeli osoba urodzona przed
jektowanej ustawy. Osoby, które w dniu nie będzie dotyczyć rent z tytułu nie- 1 stycznia 1949 r., spełniając wa-
wejścia w życie nowych regulacji miały- runki do „starej emerytury”, kon-
zdolności do pracy spowodowanej
tynuuje prace po osiągnięciu
by ustalone prawo do renty z tytułu nie- wypadkiem przy pracy lub chorobą wieku emerytalnego i wystąpi
zdolności do pracy, zachowałyby prawo zawodową. Wysokość tych rent będzie z wnioskiem o przyznanie eme-
do renty w dotychczasowej wysokości. ustalana według obecnie obowiązują- rytury po dniu 31 grudnia 2008 r.,
Projekt przewiduje ponadto okres cych zasad bez względu na datę uro- może uzyskać „nową emeryturę”,
przejściowy, w którym renty byłyby dzenia ubezpieczonego. jeżeli jest wyższa od „starej”.
obliczane tzw. metodą mieszaną, czyli
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϭ

Reasumując, przepis art. 55 stanowi, po przyznaniu emerytury obliczonej sta- Renta rodzinna, przysługująca oso-
że jeżeli osoba urodzona przed 1 stycz- rą metodą kontynuowały ubezpieczenie bie niezdolnej do pracy, również byłaby
nia 1949 r., spełniając warunki do „starej emerytalne i rentowe i które wskutek wypłacana bez względu na wysokość
emerytury”, kontynuuje prace po osią- zawieszenia prawa do emerytury nie zarobków. Autorzy tej propozycji uwa-
gnięciu wieku emerytalnego i wystąpi pobrały jej ani razu. Jednym słowem żają, że osoba niezdolna do pracy,
z wnioskiem o przyznanie emerytury po osoby te zostaną potraktowane tak, pobierająca rentę rodzinną, powinna
dniu 31 grudnia 2008 r., może uzyskać jakby o emeryturę wystąpiły dopiero być motywowana do pracy na takich
„nową emeryturę”, jeżeli jest wyższa od teraz. I chyba słusznie. Konstrukcja, że samych zasadach i z tych samych powo-
„starej”. osoba, której przyznano emeryturę ma dów, co osoba pobierająca rentę z tytułu
Tak więc ta grupa osób ma szczegól- status emeryta nawet wówczas, gdy nie niezdolności do pracy.
ny przywilej wyboru metody obliczania pobrała ani razu świadczenia, wymaga Zmiana tych przepisów spowodo-
emerytury. Jednak sytuacja, gdy emery- przewietrzenia. wałaby, że bez względu na wysokość
tura obliczona według nowego algoryt- zarobków, w pełnej wysokości byłyby
mu jest wyższa od emerytury tradycyj- wypłacane także renty z tytułu niezdol-
nej, nie jest częsta. Może dotyczyć osób, Zawieszanie prawa do ności do pracy spowodowanej wypad-
które decyzję o przejściu na emeryturę emerytury i renty kiem przy pracy lub chorobą zawodową.
podejmą w późnym wieku. Pamiętaj- Jeżeli jednak taka renta przysługiwałaby
my, że wiek, w którym zainteresowana Projekt zawiera propozycję, aby osobie uprawnionej jednocześnie do
osoba zdecyduje się przejść na nową osiąganie dochodów z tytułu pracy emerytury, to – tak jak dotychczas -
emeryturę, ma znaczący wpływ na jej zarobkowej nie ograniczały możliwości prawo do pobierania półtorakrotnego
wysokość. Przykładowo, z trzech osób, pobierania renty z tytułu niezdolności świadczenia przysługiwałoby pod wa-
których kapitał zaewidencjonowany do pracy. Obecnie prawo do renty runkiem nieosiągania przychodu z pracy
na koncie w ZUS (podstawa obliczenia z tytułu niezdolności do pracy ulega zawodowej.
emerytury) wynosi 400 tys. złotych, oso- zawieszeniu lub renta ulega zmniej-
ba w wieku 60 lat otrzyma emeryturę szeniu zgodnie z zasadami określonymi Proponuje się przywrócenie prze-
w kwocie 1616 zł, osoba w wieku 65 w art. 103 – 106 ustawy o emeryturach pisu, który stanowił o zawie-
lat otrzyma 1951 zł, a trzecia osoba od i rentach z FUS. Najogólniej z przepisów szaniu emerytury bez względu
tego samego kapitału, przechodząc na tych wynika, że renta z tytułu niezdolna wysokość przychodu uzyski-
wanego przez emeryta z tytułu
emeryturę w wieku 70 lat, otrzyma ją ności do pracy ulega zmniejszeniu,
kontynuowania zatrudnienia (bez
w kwocie 2430 zł. jeżeli rencista osiąga przychód wyższy rozwiązania stosunku pracy) u
Nowy sposób obliczania emerytury niż 70% przeciętnego wynagrodzenia pracodawcy, u którego pozosta-
bardzo silnie preferuje osoby bardzo (obecnie, tj. w okresie wrzesień - listo- wał on w stosunku pracy bezpo-
późno kończące okres swej aktywności pad 2010 r. – 2238,50 zł), ale nieprze- średnio przed nabyciem prawa do
zawodowej. Ze zwykłej przyzwoitości kraczający 130% tego wynagrodzenia emerytury.
nie powiemy, że w przypadku przejścia (obecnie, tj. w okresie wrzesień - listo-
na emeryturę dopiero po osiągnięciu 85 pad 2010 r. – 4157,30 zł). Jeżeli zarabia W uzasadnieniu do projektu ustawy
lat od zaewidencjonowanego na koncie powyżej 130% przeciętnego wyna- autorzy podkreślają, że „nowe rozwią-
w ZUS kapitału 400 tys. zł, emerytura grodzenia, to prawo do emerytury lub zania dotyczące możliwości zarobko-
wyniesie 5806 zł. renty ulega zawieszeniu. wych rencistów są ukierunkowane na
wzmocnienie działań na rzecz osób
W projektowanej ustawie prawo Projekt zawiera propozycję, aby niepełnosprawnych i ich integracji ze
wyboru metody obliczenia eme- osiąganie dochodów z tytułu społeczeństwem, ponieważ przyczynią
rytury proponuje się dać także pracy zarobkowej nie ograniczały się do ułatwienia dostępu do róż-
osobom, które po przyznaniu możliwości pobierania renty z ty-
emerytury obliczonej starą me- nych form rehabilitacji przewidzianych
tułu niezdolności do pracy.
todą kontynuowały ubezpiecze- w przepisach określających zasady
nie emerytalne i rentowe i które zatrudniania, rehabilitacji zawodowej
wskutek zawieszenia prawa do W wyniku proponowanej w projekcie i społecznej osób niepełnosprawnych.
emerytury nie pobrały jej ani zmiany art. 103 i 104 ustawy o emery- Praca często stanowi istotny element
razu.
turach i rentach z FUS, renta z tytułu rehabilitacji i integracji społecznej.”
całkowitej lub częściowej niezdolności Temu samemu celowi, czyli zachęca-
W projektowanej ustawie prawo do pracy byłaby wypłacana bez wzglę- niu do opóźnienia decyzji o przejściu na
wyboru metody obliczenia emerytury du na wysokość przychodów z pracy emeryturę, służy projektowana zmiana
proponuje się dać także osobom, które zarobkowej. przepisów dotycząca osób, które po

przyznaniu emerytury kontynuują za- pracy) u pracodawcy, u którego pozosta- osób po 50 – tym roku życia. Obecnie
trudnienie w macierzystym zakładzie wał on w stosunku pracy bezpośrednio resort doszedł do wniosku, że rozwiąza-
pracy. Przypomnijmy, że niecałe dwa przed nabyciem prawa do emerytury. nie to jest zbyt daleko idące.
lata temu, 8 stycznia 2009 r. - przepisa- Uchylenie wspomnianego przepisu Trzeba jednak zgodzić się z autorami
mi ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. uzasadniano wówczas koniecznością pomysłu, że przyjęcie tej regulacji bę-
o emeryturach kapitałowych (Dz. U. realizacji programu„Solidarność pokoleń dzie oznaczało, że to pracownik i pra-
Nr 228, poz. 1507) - został uchylony - działania dla zwiększenia aktywności codawca solidarnie podejmą decyzję,
przepis art. 103 ust. 2a ustawy o eme- zawodowej osób po 50 - tym roku życia”. czy pracownik, który uzyskał prawo
ryturach i rentach z Funduszu Ubezpie- Program ten jest pakietem działań rządo- do emerytury, powinien kontynuować
czeń Społecznych. Przepis ten stanowił wych zmierzających do poprawy stopnia zatrudnienie, czy też nie.
o zawieszaniu emerytury bez względu zatrudnienia osób powyżej 50 - tego roku I na koniec uwaga. To są tylko propo-
na wysokość przychodu uzyskiwanego życia w Polsce. Uchylenie art. 103 ust. 2a zycje resortu pracy i polityki społecznej.
przez emeryta z tytułu kontynuowania ustawy emerytalnej oznaczało usunięcie Aby stały się prawem, musi je przyjąć
zatrudnienia (bez rozwiązania stosunku jednej z barier aktywności zawodowej rząd i uchwalić parlament.
Zygmunt Łobejko
KOMPLETOWANIE WNIOSKU O PRZYZNANIE

ŚWIADCZENIA EMERYTALNO-RENTOWEGO
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia świadczenia ma osiągany przychód. cowników, niewypłacających świadczeń
17 grudnia 1998 r. o emeryturach Osiąganie przychodu przez emeryta z ubezpieczenia chorobowego oraz
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń mającego ukończony wiek: kobieta lat płatników składek, którzy opłacają skład-
Społecznych, zwanej dalej ustawą 60, mężczyzna 65 lat, nie rodzi żadnych kę za siebie i osoby współpracujące.
emerytalną oraz w myśl przepisu § 10 skutków dla wypłaty świadczenia. Ubezpieczeni urodzeni po dniu
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1948 r., którzy prawo do
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie po- Ubezpieczeni urodzeni po dniu emerytury mają na nowych zasadach
stępowania o świadczenia emerytalno- 31 grudnia 1948 r., którzy prawo (na podstawie art. 24 albo 184 ustawy
do emerytury mają na nowych
rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń, zasadach (na podstawie art. 24 emerytalnej) zgłaszają wnioski o emery-
osoba ubiegająca się o emeryturę lub albo 184 emerytalnej) zgłaszają turę bezpośrednio w organie rentowym.
rentę inwalidzką powinna przedstawić wnioski o emeryturę bezpośred- Dla tych ubezpieczonych płatnik składek
dokumenty stwierdzające: nio w organie rentowym. Dla tych nie ma obowiązku kompletowania wnio-
1) datę urodzenia, ubezpieczonych płatnik składek sków. Jednakże jest zobowiązany do
nie ma obowiązku kompleto-
2) okresy zatrudnienia uzasadniające wystawienia dokumentów, na podstawie
wania wniosków. Jednakże jest
prawo do świadczeń i ich wysokość, zobowiązany do wystawienia do- których ZUS ustali prawo (w przypadku
3) istnienie inwalidztwa, jeżeli przyzna- kumentów, na podstawie których emerytur wcześniejszych z art.184) czy
nie emerytury jest uzależnione od ZUS ustali prawo (w przypadku też obliczy wysokość emerytury.
zaliczenia do jednej z grup inwali- emerytur wcześniejszych z art. Płatnik składek jest zobowiązany do
dów, a w razie ubiegania się o rentę 184) czy też obliczy wysokość kompletowania wniosku wyłącznie
emerytury.
inwalidzką - w każdym wypadku, w odniesieniu do ubezpieczonego,
4) wysokość zarobku stanowiącego za którego opłaca składki na ubezpie-
podstawę wymiaru świadczeń. Do kompletowania wniosku o świad- czenia emerytalne i rentowe w chwili
Osoba ubiegająca się o emeryturę czenia emerytalno-rentowe zobowią- zgłoszenia przez tego ubezpieczonego
lub rentę inwalidzką powinna ponadto zani są pracodawcy oraz inni płatnicy wniosku o emeryturę lub rentę z tytułu
przedstawić oświadczenie, czy jest składek, z wyjątkiem zleceniodawców, niezdolności do pracy albo zgłoszenia
zatrudniona i jakie skutki dla wypłaty osób fizycznych, zatrudniających pra- przez członka rodziny zmarłego ubez-
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϯ

pieczonego wniosku o rentę rodzinną. • wniosek o rentę z tytułu niezdolności oraz informacje o dokumentach, jakie
Do kompletowania wniosku o świad- do pracy – formularz ZUS Rp-1R, przedkładane są na potwierdzenie tych
czenie emerytalno-rentowe nie są • wniosek o rentę rodzinną – formularz okresów. Osoby, które mają obliczony
zobowiązani: ZUS Rp-2. kapitał początkowy albo złożyły wniosek
• pracodawcy niewypłacający zasił- Postępowanie w sprawie świadczenia o obliczenie kapitału początkowego
ków chorobowych (tj. zgłaszający do może być wszczęte nie tylko na wniosek wraz z dokumentami za okresy przy-
ubezpieczenia chorobowego mniej osoby zainteresowanej, ale także na padające do 31 grudnia 1998 r. i nie
niż 20 ubezpieczonych), wniosek osoby upoważnionej. Wnio- otrzymały jeszcze decyzji, w kwestio-
• zleceniodawcy, sek taki może być zgłoszony przez jej nariuszu dotyczącym okresów składko-
• płatnicy składek zobowiązani do pełnomocnika. Pełnomocnikiem może wych lub nieskładkowych wpisują np.
opłacania składek za siebie i osoby być każda osoba fizyczna, która nie jest „Dokumenty za okresy przypadające do
współpracujące. ograniczona w zdolności do czynności 31 grudnia 1998 r. złożone do ustalenia
Za datę zgłoszenia wniosku o eme- prawnych i działa na podstawie pełno- kapitału początkowego. Dodatkowo:”.
ryturę lub rentę przyjmuje się datę mocnictwa. Pełnomocnictwo lub zgoda Dalej wypełniają formularz ZUS Rp-6,
sporządzenia wniosku przez płatnika powinny być udzielone przez zaintere- zgodnie z tabelą.
zobowiązanego do kompletowania sowanego na piśmie. Dokumenty z przebiegu zatrudnienia
tego wniosku. podlegają, na wniosek zainteresowane-
Z art. 125 ust. 1 pkt 2 ustawy emery- Za wniosek o przyznanie świad- go, zwrotowi, jeżeli stanowią dla niego
czenia uważa się, zgłoszone na
talnej wynika, że obowiązkiem praco- piśmie lub ustnie do protokołu, wartość pamiątkową, po uprzednim
dawcy jest wydawanie pracownikowi żądanie przyznania świadczenia. złożeniu kopii potwierdzonej przez
lub organowi rentowemu zaświadczeń organ rentowy. Dokumenty dotyczące
niezbędnych do ustalenia prawa do Z wnioskiem o świadczenie emery- zarobków nie podlegają zwrotowi.
świadczeń i ich wysokości. Oznacza talno-rentowe może również wystąpić
to, że na pracodawcy spoczywa po- zainteresowany, składając go bezpo-
winność prawidłowego wykazania średnio do organu rentowego bez Rodzaje dokumentów, które
w zaświadczeniu okresów zatrudnienia pośrednictwa pracodawcy. zobowiązany jest wystawić
oraz wynagrodzenia osiąganego przez Po wypełnieniu wniosku konieczne pracodawca (płatnik składek)
pracownika w poszczególnych latach. jest złożenie własnoręcznego podpisu.
Za datę zgłoszenia wniosku przyj- W myśl przepisu art. 125a ustawy
muje się datę złożenia go na piśmie emerytalnej, płatnik składek jest zo-
Wniosek o świadczenie w organie rentowym lub datę ustnego bowiązany, na żądanie organu rento-
emerytalno-rentowe zgłoszenia do protokołu w organie wego, do wystawienia dokumentów
rentowym, a także datę sporządzenia (zaświadczeń) w celu udowodnienia
Postępowanie w sprawach świad- wniosku przez zakład pracy, zakład okresów składkowych oraz okresów
czeń emerytalno - rentowych wszczyna karny lub areszt śledczy uprawniony nieskładkowych, o których mowa w art.
się na podstawie wniosku zainteresowa- do przyjmowania wniosku o emery- 6 i 7 ustawy emerytalnej. Płatnik składek
nego. Za wniosek uważa się, zgłoszone turę, a w razie przesłania wniosku za jest również zobowiązany do wystawie-
na piśmie lub ustnie do protokołu, pośrednictwem poczty - datę nadania nia dokumentów (zaświadczeń) w celu
żądanie przyznania świadczenia. wniosku w polskim urzędzie pocztowo- udowodnienia okresów pracy w szcze-
Wniosek powinien zawierać m.in. telekomunikacyjnym. gólnych warunkach lub w szczególnym
imię i nazwisko zainteresowanego, datę Za datę zgłoszenia wniosku uważa charakterze, okresów pracy górniczej
jego urodzenia, miejsce zamieszkania, się również datę złożenia (wysłania) oraz okresów pracy na kolei.
wskazanie rodzaju świadczenia, o które wniosku w innym organie niż wymie-
się ubiega oraz podpis osoby uprawnione wyżej, jeżeli do właściwości tych Płatnik składek jest zobowiązany,
nionej do zgłoszenia wniosku. W każdej organów należą sprawy świadczeń eme- na żądanie organu rentowego,
jednostce terenowej ZUS znajdują się rytalno-rentowych, a także datę złożenia do wystawienia dokumentów
(zaświadczeń) niezbędnych do
przygotowane przez ZUS formularze go w polskim urzędzie konsularnym. ustalenia prawa pracowników
wniosków o świadczenia. Formularz Oprócz wypełnienia formularza do świadczeń emerytalno-rento-
wniosku można również wydrukować wniosku konieczne jest także wypeł- wych i ich wysokości.
ze strony internetowej ZUS (WWW.zus. nienie formularza ZUS Rp-6, w którym
pl). I tak np.: oprócz danych personalnych należy Płatnik składek jest ponadto zobo-
• wniosek o emeryturę – formularz zamieścić informacje o przebytych wiązany do wystawienia zaświadczenia
ZUS Rp-1E, okresach składkowych i nieskładkowych o wysokości przychodu, stanowiącego

podstawę wymiaru składek na ubez- o tym, na podstawie jakiej dokumentacji • rzemieślników i osób z nimi
pieczenia społeczne, wypłaconego za wystawiono formularz ZUS Rp-7. współpracujących – za okres od
okresy, za które przychód ten przysłu- Wysokość wynagrodzenia może 1 lipca 1965 r.,
guje, a także o wysokości należności, być także potwierdzona na podstawie • właścicieli i współwłaścicieli
wymienionych w art. 15 ust. 3, tj.: wpisów zawartych w legitymacji ubez- taksówek – za okres od 1 lipca
– wynagrodzeń za czas niezdolności pieczeniowej. Legitymacja ubezpiecze- 1969 r.,
do pracy, wypłaconych na podsta- niowa jest samoistnym środkiem dowo- • osób wykonujących rybołów-
wie Kodeksu pracy, dowym w postępowaniu o świadczenia stwo morskie na własny rachu-
– zasiłków: chorobowego, macierzyń- emerytalno - rentowe, bezzasadne jest nek oraz uprawiających flisactwo
skiego, opiekuńczego, zatem wystawianie przez pracodawców turystyczne na rzece Dunajcu
– świadczenia rehabilitacyjnego, zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagro- oraz osób z nimi współpracu-
– zasiłku wyrównawczego, świadcze- dzeniu na formularzu ZUS Rp-7 na pod- jących – za okres od 1 marca
nia wyrównawczego lub dodatku stawie legitymacji ubezpieczeniowej . 1970 r.,
wyrównawczego, Zaświadczenie wystawione przez • osób prowadzących działalność
– wartości rekompensaty pieniężnej urząd pracy jest środkiem dowodowym handlowo-usługową na własny
z tytułu okresowego niepodwyż- na udowodnienie okresów pobierania rachunek i osób z nimi współpra-
szania płac w sferze budżetowej zasiłku dla bezrobotnych czy też okre- cujących – za okres od 25 sierp-
oraz utraty niektórych wzrostów sów udokumentowanej niezdolności nia 1973 r.,
i dodatków do emerytur i rent, jeżeli do pracy, za które zostały wypłacone • adwokatów wykonujących za-
wykazane zarobki dotyczą lat 1991 z funduszu pracy: zasiłki dla bezrobot- wód indywidualnie poza ze-
i 1992. nych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia. społem adwokackim – za okres
W przypadku braku następcy praw- od 27 czerwca 1984 r.,
nego archiwa państwowe i inne jed- • twórców i artystów objętych
Środki dowodowe nostki przechowujące wydają kopie zaopatrzeniem emerytalnym
potwierdzające okresy dokumentacji płacowej (odpisy, wyciągi, twórców – za okres od 1 stycz-
zatrudnienia i osiągane wypisy, kserokopie, a także zaświad- nia 1974 r.,
czenia). Osoba kierująca archiwum • duchownych – za okres od 1 lipca
wynagrodzenie uwierzytelnia kopię dokumentów. Ar- 1989 r.,
chiwa nie są uprawnione do wydawania • osób prowadzących działal-
Podstawowym dokumentem po- zaświadczeń na formularzu ZUS Rp-7 ność gospodarczą i osób z nimi
twierdzającym okresy zatrudnienia oraz w stosunku do tych ubezpieczonych, współpracujących – za okres od
wysokość osiąganych wynagrodzeń dla których są przechowawcą doku- 24 maja 1989 r.,
jest zaświadczenie wystawione przez mentów. Formularz ZUS Rp-7 wypełnia 2) osób pozostających w stosunku pracy:
pracodawcę lub następcę prawnego. – jak wyżej wskazano - pracodawca albo • pracowników zatrudnionych
Wystawiane jest ono na druku według następca prawny. w gospodarstwach domowych
wzoru określonego przez Zakład Ubez- i przy obsłudze prywatnych do-
pieczeń Społecznych (formularz ZUS mów mieszkalnych – za okres od
Rp-7). Zaświadczenie o zatrudnieniu Grupy ubezpieczonych, którym 1 lipca 1970 r.,
i wynagrodzeniu (Rp-7) pracodawca podstawę wymiaru składek • pracowników nieuspołecz-
lub jego prawny następca wystawia potwierdza ZUS nionych zakładów pracy, a od
w oparciu o dokumentację płacową. 1 stycznia 1990 r. pracowników
Jeżeli nie zachowała się dokumentacja 1. Oddziały ZUS właściwe ze względu zakładów pracy zatrudniających
płacowa, pracodawca lub jego następca na miejsce wykonywania pracy lub nie więcej niż 20 pracowników.
prawny zaświadczenie na formularzu miejsce zamieszkania potwierdzają na W stosunku do wyżej wymienionych
ZUS Rp 7 wystawia w oparciu o doku- podstawie posiadanej dokumentacji osób dokonywane były imienne zgło-
mentację zastępczą z akt osobowych okresy podlegania ubezpieczeniu szenia do ubezpieczenia społecznego
pracownika (np. na podstawie angaży, społecznemu oraz okresy opłacania oraz imienne rozliczanie składek na to
pism o powołaniu, mianowaniu oraz in- składek na ubezpieczenie społeczne ubezpieczenie.
nych pism dotyczących umowy o pracę, i wysokość podstawy wymiaru składek 2. Oddziały ZUS potwierdzają również
które zawierają informację o wynagro- w stosunku do: okresy podlegania ubezpieczeniu spo-
dzeniu danej osoby). Na druku zaświad- 1) osób prowadzących działalność na łecznemu w stosunku do:
czenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu własny rachunek oraz innych osób • osób prowadzących na podsta-
powinna być umieszczona informacja niepozostających w stosunku pracy, tj.: wie umowy zlecenia lub umowy
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϱ

agencyjnej zakłady gastrono- współpracujących – za okres od szy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia

miczne oraz stacje benzynowe 5 maja 1992 r. ostatniej okoliczności niezbędnej do
oraz osób z nimi współpracują- W stosunku do wyżej wymienionych wydania tej decyzji.
cych – za okres od 1 paździer- osób dokonywane były tylko imienne Jeżeli prawo do świadczeń zostało
nika 1966 r., zgłoszenia do ubezpieczenia społecz- udowodnione, ale zainteresowany nie
• osób prowadzących urządzenia nego, natomiast rozliczanie składek przedłożył dowodów niezbędnych do
turystyczne i kolektury Państwo- na to ubezpieczenie miało charakter ustalenia wysokości świadczeń, organ
wego Przedsiębiorstwa „Totaliza- bezimienny. rentowy przyznaje zainteresowanemu
tor Sportowy” oraz przewodni- Oddziały ZUS potwierdzają też okresy świadczenie w kwocie zaliczkowej
ków turystycznych i osób z nimi podlegania ubezpieczeniu społecz- zbliżonej do kwoty przewidywanych
współpracujących – za okres od nemu oraz okresy opłacania składek świadczeń.
1 sierpnia 1966 r., osobom współpracującym z osobami Jeżeli na podstawie przedstawionych
• osób prowadzących uspołecz- wymienionymi w pkt 1 oraz okresy pod- środków dowodowych nie jest możliwe
nione sklepy i księgarnie na legania ubezpieczeniu społecznemu – ustalenie prawa lub wysokości świad-
podstawie umowy zlecenia lub osobom współpracującym z osobami czenia, za datę wyjaśnienia ostatniej
umowy agencyjnej oraz osób wymienionymi w pkt 2. okoliczności uważa się datę końcową
z nimi współpracujących – za Potwierdzanie okresów opłacania dodatkowego terminu do przedstawie-
okres od 1 maja 1969 r., składek oraz wysokości podstawy nia niezbędnych dowodów, wyznaczo-
• osób prowadzących na podsta- wymiaru składek na ubezpieczenie nego przez organ rentowy albo datę
wie umowy agencyjnej działal- społeczne następuje na podstawie przedstawienia tych dowodów.
ność na rzecz przedsiębiorstw posiadanych przez ZUS akt, w tym Wniosek o emeryturę lub rentę może
upowszechniania książki i prasy deklaracji rozliczeniowych, protokołów być wycofany, jednakże nie później niż
Robotniczej Spółdzielni Wydaw- z kontroli lub kopii decyzji o podleganiu do dnia uprawomocnienia się decyzji.
niczej „Prasa-Książka-Ruch” oraz lub niepodleganiu ubezpieczeniu oraz
osób z nimi współpracujących zapisów na koncie płatnika składek. Podstawa prawna:
– za okres od 1 lipca 1973 r., 1. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153,
• osób wykonujących na podsta- poz. 1227).
wie umów zlecenia zawartych Termin wydania decyzji 2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
ze zleceniodawcą innym niż w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-ren-
uspołeczniony zakład pracy, Organ rentowy wydaje decyzję towe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. Nr 10, poz. 49
z późn. zm.).
zatrudniającym do 20 osób wy- w sprawie prawa do świadczenia lub
konujących umowy oraz osób ustalenia jego wysokości po raz pierw-
Dorota Siwiec
Barbara Siwek
SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI

Z PRAWEM PRAWOMOCNEGO ORZECZENIA
Przepisy prawa zawierają regulację, stwarzającą podstawę odpowiedzialności Skarbu Państwa z tytułu szkody
wyrządzonej wydaniem niezgodnego z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Stosownie natomiast do art. 417 1 powaniu ich niezgodności z prawem.
w art. 77 ust. 1 stanowi, że każdy ma § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli szkoda Odnosi się to również do wypadku, gdy
prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została wyrządzona przez wydanie pra- prawomocne orzeczenie lub ostateczna
została mu wyrządzona przez niezgod- womocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzja zostały wydane na podstawie
ne z prawem działania organu władzy decyzji, jej naprawienia można żądać aktu normatywnego niezgodnego
publicznej. po stwierdzeniu we właściwym postę- z Konstytucją, ratyfikowaną umową

międzynarodową lub ustawą. A zatem z dnia 17 czerwca 2004 r., wskazuje datę, z art. 4241–42412 Kodeksu postępowa-
możliwość dochodzenia naprawienia od której w systemie prawa cywilnego nia cywilnego legitymują się orzecze-
szkody jest uzależniona od uprzedniego obowiązuje i może być stosowany art. niem, które stało się prawomocne po
stwierdzenia we właściwym postępo- 4171 § 2 Kodeksu cywilnego. Przepis ten wejściu w życie Konstytucji RP, dostęp
waniu, że orzeczenie nie było zgodne bowiem w przeciwieństwie do poprzed- do sądu celem uzyskania stosownego
z prawem. nio obowiązującego reżimu prawnego – stwierdzenia niezgodności z prawem
Nowelizacja ta weszła w ż ycie uzależnia dochodzenie odszkodowania orzeczenia do potrzeb postępowania
z dniem 1 września 2004 r. przepisa- za niezgodne z prawem orzeczenie sądu odszkodowawczego.
mi ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. od uprzedniego stwierdzenia niezgod-
o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz ności z prawem tego orzeczenia we
niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, właściwym postępowaniu. Skarga w postępowaniu
poz. 1692), jednakże wymagane „wła- Oceny zgodności art. 5 ustawy no- cywilnym
ściwe postępowanie”, mające na celu welizacyjnej z dnia 17 czerwca 2004 r.
uzyskanie stwierdzenia niezgodności z Konstytucją dokonał Trybunał Kon- Skarga o stwierdzenie niezgodności
orzeczenia z prawem, unormowane stytucyjny w wyroku z dnia 8 grudnia z prawem prawomocnego orzeczenia
zostało z pewnym opóźnieniem, bo 2009 r., sygn. akt SK 34/08 stwierdzając, przysługuje od prawomocnego orze-
dopiero przepisami ustawy z dnia że przepis ten w zakresie, w jakim czenia sądu II instancji, kończącego po-
22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy wyłącza skargę o stwierdzenie nie- stępowanie w sprawie, gdy przez jego
– Kodeks postępowania cywilnego zgodności z prawem orzeczenia sądu wydanie stronie została wyrządzona
oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów wyrządzającego szkodę, które stało się szkoda, a zmiana lub uchylenie tego
powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, prawomocne po dniu wejścia życie orzeczenia w drodze przysługujących
poz. 98). Zgodnie z tą ustawą, z dniem Konstytucji, jest niezgodny z art. 77 ust. stronie środków prawnych nie było
6 lutego 2005 r. znowelizowane dopiero 2 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji. i nie jest możliwe (art. 4241 § 1 Kodeksu
zostały przepisy Kodeksu postępowania Trybunał Konstytucyjny stwierdził, postępowania cywilnego).
cywilnego, dotyczące wprowadzenia że przepis ten zamyka drogę sądową Jednak w wyjątkowych wypadkach,
odpowiedniego instrumentu proceso- dochodzenia naruszonych praw oraz gdy niezgodność z prawem wynika
wego przysługującego poszkodowa- uniemożliwia rozpoznanie sprawy o od- z naruszenia podstawowych zasad
nym. Spowodowało to powstanie luki szkodowanie za niezgodne z prawem porządku prawnego lub konstytucyj-
realizacyjnej w okresie od 1 września działanie władzy publicznej polegające nych wolności, albo praw człowieka
2004 r. do 5 lutego 2005 r. Zwrócił na na wydaniu orzeczenia sądu cywilnego. i obywatela, skarga przysługuje także od
to uwagę Sąd Najwyższy. W uchwale Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego prawomocnego orzeczenia kończącego
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyż- uniemożliwienie realizacji roszczenia postępowanie w sprawie wydanego
szego z dnia 26 października 2005 r. (III odszkodowawczego przez to, że ogra- przez sąd I lub II instancji, jeżeli strony
BZP 1/05 – OSNC 2006, nr 5, poz. 78, niczony został zakres czasowy skargi nie skorzystały z przysługujących im
OSNP 2006, nr 9-10, poz. 140 oraz OSP o stwierdzenie niezgodności orzeczenia środków prawnych, chyba że jest moż-
2006, nr 12, poz. 133), której nadano moc z prawem jedynie do orzeczeń, które liwa zmiana lub uchylenie orzeczenia
zasady prawnej, Sąd Najwyższy orzekł, stały się prawomocne po 1 września w drodze innych przysługujących
że „skarga o stwierdzenie niezgodności 2004 r. jest pozbawieniem prawa po- stronie środków prawnych (art. 4241
z prawem prawomocnego orzeczenia szkodowanych do prawidłowo ukształ- § 2 Kodeksu postępowania cywilnego).
(art. 4241 K.p.c.) przysługuje od orzeczeń, towanej procedury sądowej oraz prawa Skarga o stwierdzenie niezgodności
które stały się prawomocne od dnia do uzyskania wiążącego rozstrzygnięcia z prawem prawomocnego orzeczenia
1 września 2004 r.”, co oznacza, że skarga sądu odszkodowawczego. przysługuje od prawomocnego orzecze-
ta co do orzeczenia sądowego, które Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nia sądu II instancji, kończącego postę-
uprawomocniło się przed tą datą, jest nie oznacza usunięcia całego prze- powanie w sprawie, gdy przez jego wy-
niedopuszczalna i podlega na podsta- pisu z systemu prawnego. Skutkiem danie stronie została wyrządzona szkoda,
wie art. 4248 § 1 K.p.c. – odrzuceniu. orzeczenia Trybunału jest utrata mocy a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia
Należy jednak zauważyć, że do zdarzeń obowiązującej jedynie oznaczonego w drodze przysługujących stronie środ-
i stanów prawnych powstałych przed w sentencji fragmentu normy wyrażonej ków prawnych nie było i nie jest możliwe.
dniem 1 września 2004 r. przepisy w art. 5 ustawy zmieniającej przepisy Skarga nie przysługuje od orzeczeń
nakazują stosowanie ich w brzmieniu Kodeksu cywilnego. Zakresowa formuła sądu II instancji, od których wniesiono
obowiązującym przed tym dniem. Art. 5 wyroku umożliwia osobom, które przy skargę kasacyjną oraz od orzeczeń Sądu
powołanej wyżej ustawy nowelizacyjnej spełnieniu przesłanek, wynikających Najwyższego.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϳ

Skargę o stwierdzenie niezgodności – wykazanie w sposób niezbity, orzeczenia wojewódzkiego sądu ad-
orzeczenia z prawem, złożyć mogą że wzruszenie zaskarżonego orze- ministracyjnego, jeżeli strony nie sko-
przede wszystkim strony postępowania czenia w drodze innych środków rzystały z przysługujących im środków
(również spadkobierca strony postępo- prawnych nie było i nadal nie jest prawnych, gdy niezgodność z prawem
wania, w którym zapadło zaskarżone możliwe, a jeżeli skargę wniesiono wynika z naruszenia podstawowych
orzeczenie), w którym wydano to orze- z zastosowaniem art. 4241 § 2 Ko- zasad porządku prawnego lub konsty-
czenie, a w postępowaniu nieproceso- deksu postępowania cywilnego, tucyjnych wolności albo praw człowieka
wym – uczestnicy postępowania. że występuje wyjątkowy wypadek i obywatela, chyba że jest możliwa zmia-
Skargę mogą wnieść także: uzasadniający jej wniesienie. na lub uchylenie orzeczenia w drodze
– Prokurator Generalny, jeżeli niezgod- Stosownie do art. 4246 § 1 Kodeksu innych przysługujących stronie środków
ność orzeczenia z prawem wynika postępowania cywilnego, skargę wnosi prawnych.
z naruszenia podstawowych zasad się do sądu, który wydał zaskarżone
porządku prawnego, orzeczenie w terminie dwóch lat od dnia Skarga o stwierdzenie niezgod-
ności z prawem prawomocnego
– Rzecznik Praw Obywatelskich, jeżeli jego uprawomocnienia się. orzeczenia przysługuje od prawo-
niezgodność orzeczenia z prawem Sąd Najwyższy oddala skargę w razie mocnego orzeczenia wojewódz-
wynika z naruszenia konstytucyjnych braku podstaw do stwierdzenia, że zaskar- kiego sądu administracyjnego,
wolności albo praw człowieka i oby- żone orzeczenie jest niezgodne z prawem. gdy przez jego wydanie zosta-
watela. Natomiast w razie uwzględnienia skargi ła stronie wyrządzona szkoda,
a zmiana lub uchylenie orzecze-
Od tego samego orzeczenia strona stwierdza, że orzeczenie jest w zaskarżo- nia w drodze innych przysługu-
może wnieść tylko jedną skargę. nym zakresie niezgodne z prawem. jących stronie środków prawnych
Skarga może być oparta na pod- nie było i nie jest możliwe.
stawie naruszeń prawa materialnego
lub przepisów postępowania, które Skarga w postępowaniu W powyższych przypadkach skargę
spowodowały niezgodność orzeczenia administracyjnym o stwierdzenie niezgodności z prawem
z prawem, gdy przez jego wydanie prawomocnego orzeczenia może
stronie wyrządzono szkodę. Przepisy ustawy z dnia 12 lutego wnieść także Prokurator Generalny lub
Podstawą skargi nie mogą być zarzu- 2010 r. o zmianie ustawy – Prawo Rzecznik Praw Obywatelskich.
ty dotyczące ustalenia faktów lub oceny o ustroju sądów administracyjnych Od orzeczeń Naczelnego Sądu Ad-
dowodów. oraz ustawy – Prawo o postępowa- ministracyjnego skarga nie przysługuje,
niu przed sądami administracyjnymi z wyjątkiem gdy niezgodność z prawem
Od tego samego orzeczenia (Dz.U. Nr 36, poz. 196) znowelizowały wynika z rażącego naruszenia norm
strona może wnieść tylko jedną ustawę z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo prawa Unii Europejskiej. Orzeczenia
skargę. o ustroju sądów administracyjnych Naczelnego Sądu Administracyjnego
oraz ustawę z dnia 30 sierpnia 2002 r. traktuje się jak orzeczenia wydane w po-
Skarga o stwierdzenie niezgodności – Prawo o postępowaniu przed sądami stępowaniu wywołanym wniesieniem
z prawem prawomocnego orzeczenia administracyjnymi. skargi.
powinna odpowiadać wymaganiom W wyniku nowelizacji w ustawie Od tego samego orzeczenia stro-
przewidzianym dla pisma procesowe- o postępowaniu przed sądami admi- na może wnieść tylko jedną skargę
go, określonym w art. 126 § 1 Kodeksu nistracyjnymi dodano dział VIIa, wpro- o stwierdzenie niezgodności z prawem
postępowania cywilnego oraz zawierać: wadzający również instytucję skargi prawomocnego orzeczenia.
– oznaczenie orzeczenia, od którego o stwierdzenie niezgodności z prawem Podstawę skargi o stwierdzenie nie-
jest wniesiona, ze wskazaniem, czy prawomocnego orzeczenia. zgodności z prawem prawomocnego
jest ono zaskarżone w całości czy Skarga o stwierdzenie niezgodności orzeczenia może stanowić naruszenie
jedynie w części, z prawem prawomocnego orzeczenia prawa materialnego lub przepisów
– przytoczenie jej podstaw oraz ich przysługuje od prawomocnego orze- postępowania, które spowodowały
uzasadnienia, czenia wojewódzkiego sądu administra- niezgodność orzeczenia z prawem,
– wskazanie konkretnych przepisów cyjnego, gdy przez jego wydanie została gdy przez jego wydanie stronie została
prawa, z którym zaskarżone orzecze- stronie wyrządzona szkoda, a zmiana lub wyrządzona szkoda. Podstawą skargi
nie jest niezgodne, uchylenie orzeczenia w drodze innych nie mogą być jednak zarzuty dotyczące
– uprawdopodobnienie wyrządzenia przysługujących stronie środków praw- ustalenia faktów lub oceny dowodów.
szkody, spowodowanej przez wy- nych nie było i nie jest możliwe. Skarga o stwierdzenie niezgodności
danie orzeczenia, którego skarga Przysługuje ona również w wyjątko- z prawem prawomocnego orzeczenia
dotyczy, wych przypadkach od prawomocnego powinna zawierać:

1) oznaczenie orzeczenia, od którego o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, usta- między innymi art. 17. Stosownie do
jest wniesiona, ze wskazaniem, czy wy – Kodeks postępowania cywilnego dodanego art. 17 pkt 44, K.p.c. do właści-
jest ono zaskarżone w całości lub oraz ustawy – Prawo upadłościowe i na- wości sądów okręgowych należą sprawy
w części; prawcze (Dz. U. 155, poz. 1037). Stanowi o odszkodowanie z tytułu szkody wyrzą-
2) przytoczenie jej podstaw oraz ich ona realizację wyroku Trybunału Kon- dzonej przez wydanie prawomocnego
uzasadnienie; stytucyjnego z dnia 1 kwietnia 2008 r. orzeczenia niezgodnego z prawem.
3) wskazanie przepisu prawa, z którym (SK 77/06), w myśl którego art. 4241 § 1 Zgodnie z nowym brzmieniem art.
zaskarżone orzeczenie jest niezgod- i 2 Kodeksu postępowania cywilnego 3982 § 1 K.p.c., skarga kasacyjna jest nie-
ne; – w części obejmującej słowa „kończą- dopuszczalna w sprawach o prawa ma-
4) uprawdopodobnienie wyrządzenia cego postępowanie w sprawie” – jest jątkowe, w których wartość przedmiotu
szkody, spowodowanej przez wy- niezgodny z art. 32 ust. 1 i art. 77 ust. 1 zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt
danie orzeczenia, którego skarga i 2 Konstytucji. Trybunał uznał, chociaż tysięcy złotych, w sprawach gospodar-
dotyczy; orzecznictwo sądów powszechnych czych – niższa niż siedemdziesiąt pięć
5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżo- ani Sądu Najwyższego nie dostarczyło tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu
nego orzeczenia w drodze innych powodów do sformułowania takiego prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
środków prawnych nie było i nie jest pogląd, że dochodzenie odszkodowania – niższa niż dziesięć tysięcy złotych.
możliwe, a ponadto – gdy skargę bezpośrednio od państwa – bez uzyska- Jednakże w sprawach z zakresu ubez-
wniesiono stosując art. 285a § 2 ustania stosownego prejudykatu – nie jest pieczeń społecznych skarga kasacyjna
wy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – pra- możliwe, co oznacza, że sąd rozpozna- przysługuje niezależnie od wartości
wo o postępowaniu przed sądami jący powództwo o naprawienie szkody przedmiotu zaskarżenia w sprawach
administracyjnymi – że występuje nie może samodzielnie rozstrzygać o przyznanie i o wstrzymanie emerytury
wyjątkowy przypadek uzasadniający o niezgodności z prawem prawomoc- lub renty oraz o objęcie obowiązkiem
wniesienie skargi; nego orzeczenia sądowego. Skro zatem ubezpieczenia społecznego. Skarga
6) wniosek o stwierdzenie niezgodno- skarga unormowana w art. 4241 K.p.c. kasacyjna przysługuje niezależnie od
ści orzeczenia z prawem. nie przysługuje od orzeczeń niekoń- wartości przedmiotu zaskarżenia także
Powinna ona czynić zadość wymaga- czących postępowania, to przepis ten w sprawach o odszkodowanie z tytułu
niom przewidzianym dla pisma strony. – zdaniem Trybunału – uniemożliwia szkody wyrządzonej przez wydanie pra-
Do skargi – oprócz jej odpisów dla dochodzenie naprawienia szkód wyrzą- womocnego orzeczenia niezgodnego
doręczenia ich stronom i uczestnikom dzonych wydaniem takiego orzeczenia. z prawem.
postępowania – dołącza się dwa odpisy W wyniku wymienionego wyroku Nowelizacji uległy także przepisy
przeznaczone do akt Naczelnego Sądu powstała sytuacja, w której strona Kodeksu postępowania cywilnego
Administracyjnego. poszkodowana – niezależnie od wyso- dotyczące skargi o stwierdzenie nie-
Skargę o stwierdzenie niezgodności kości szkody i rangi orzeczenia, którego zgodności z prawem prawomocnego
z prawem prawomocnego orzeczenia wydaniem ją wyrządzono – jest zmu- orzeczenia.
wnosi się do sądu, który wydał zaskarżo- szona przed wytoczeniem powództwa Stosownie do nowego brzmienia art.
ne orzeczenie, w terminie dwóch lat od o odszkodowanie uzyskać prejudykat 4241 § 1 i 2 K.p.c., można żądać stwier-
dnia jego uprawomocnienia się. przewidziany w art. 4241 i następne K.p.c. dzenia niezgodności z prawem prawo-
Naczelny Sąd Administracyjny oddala Zgodnie z nowym brzmieniem art. mocnego wyroku sądu drugiej instancji
skargę o stwierdzenie niezgodności 417 1 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli szko- kończącego postępowanie w sprawie,
z prawem prawomocnego orzeczenia da została wyrządzona przez wydanie jeżeli przez jego wydanie stronie zo-
w razie braku podstawy do stwierdzenia, prawomocnego orzeczenia lub osta- stała wyrządzona szkoda, a zmiana lub
że zaskarżone orzeczenie jest niezgodne tecznej decyzji, jej naprawienia można uchylenie tego wyroku w drodze przy-
z prawem. żądać po stwierdzeniu we właściwym sługujących stronie środków prawnych
Uwzględniając skargę Naczelny Sąd postępowaniu ich niezgodności z pranie było i nie jest możliwe.
Administracyjny stwierdza, że orze- wem, chyba że przepisy odrębne sta- W wyjątkowych wypadkach, gdy
czenie jest w zaskarżonym zakresie nowią inaczej. Odnosi się to również do niezgodność z prawem wynika z naru-
niezgodne z prawem. wypadku, gdy prawomocne orzeczenie szenia podstawowych zasad porządku
lub ostateczna decyzja zostały wydane prawnego lub konstytucyjnych wolno-
na podstawie aktu normatywnego nie- ści albo praw człowieka i obywatela,
Ostatnie zmiany zgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną można także żądać stwierdzenia nie-
umową międzynarodową lub ustawą. zgodności z prawem prawomocnego
W dniu 25 września 2010 r. weszła Nowelizacja objęła także przepisy Ko- wyroku sądu pierwszej lub drugiej
w życie ustawa z dnia 22 lipca 2010 r. deksu postępowania cywilnego, w tym instancji kończącego postępowanie
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϵ

w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała nie mogą być jednak zarzuty dotyczące postanowienia co do istoty sprawy
z przysługujących jej środków praw- ustalenia faktów lub oceny dowodów. sądu drugiej instancji kończącego po-
nych, chyba że jest możliwa zmiana lub W świetle znowelizowanego art. 4245 stępowanie w sprawie, jeżeli przez jego
uchylenie wyroku w drodze innych przy- K.p.c., skarga powinna zawierać: wydanie stronie została wyrządzona
sługujących stronie środków prawnych. 1) oznaczenie wyroku, od którego jest szkoda, a zmiana lub uchylenie tego
wniesiona, ze wskazaniem, czy jest postanowienia w drodze przysługu-
Można żądać stwierdzenia nie- on zaskarżony w całości lub w części, jących stronie środków prawnych nie
zgodności z prawem prawomoc- 2) przytoczenie jej podstaw oraz ich było i nie jest możliwe. W wyjątkowych
nego wyroku sądu drugiej instan- uzasadnienie, wypadkach, gdy niezgodność z prawem
cji kończącego postępowanie
w sprawie, jeżeli przez jego wy- 3) wskazanie przepisu prawa, z którym wynika z naruszenia podstawowych
danie stronie została wyrządzona zaskarżony wyrok jest niezgodny, zasad porządku prawnego lub kon-
szkoda, a zmiana lub uchylenie 4) uprawdopodobnienie wyrządzenia stytucyjnych wolności albo praw czło-
tego wyroku w drodze przysługu- szkody, spowodowanej przez wyda- wieka i obywatela, można także żądać
jących stronie środków prawnych nie wyroku, którego skarga dotyczy, stwierdzenia niezgodności z prawem
nie było i nie jest możliwe.
5) wykazanie, że wzruszenie zaskar- prawomocnego postanowienia co do
żonego wyroku w drodze innych istoty sprawy sądu pierwszej lub drugiej
Zgodnie z nowo dodanymi art. 424 środków prawnych nie było i nie jest instancji kończącego postępowanie
1a i 424 1b K.p.c., od wyroków sądu możliwe, a ponadto – gdy skargę w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała
drugiej instancji, od których wniesiono wniesiono, stosując art. 4241 § 2 – z przysługujących jej środków praw-
skargę kasacyjną, oraz od orzeczeń Sądu że występuje wyjątkowy wypadek nych, chyba że jest możliwa zmiana
Najwyższego skarga nie przysługuje. uzasadniający wniesienie skargi, lub uchylenie postanowienia w drodze
Orzeczenie Sądu Najwyższego wydane 6) wniosek o stwierdzenie niezgodno- innych przysługujących stronie środków
na skutek wniesienia skargi kasacyjnej ści wyroku z prawem. prawnych.
traktuje się jak orzeczenie wydane w po- Skargę – zgodnie z art. 424 6 § 1 K.p.c., Przepis art. 4171 § 2 Kodeksu cywil-
stępowaniu wywołanym wniesieniem wnosi się do sądu, który wydał zaskarżo- nego w brzmieniu nadanym ustawą
skargi. W wypadku prawomocnych orze- ny wyrok, w terminie dwóch lat od dnia z dnia 22 lipca 2010 r. ma zastosowa-
czeń, od których skarga nie przysługuje, jego uprawomocnienia się. nie do orzeczeń, które uprawomocni-
odszkodowania z tytułu szkody wyrzą- Przepis art. 424 8 § 2 K.p.c. stanowi, że ły się od dnia 17 października 1997 r.
dzonej przez wydanie prawomocnego skarga podlega także odrzuceniu, jeżeli Termin przedawnienia roszczenia
orzeczenia niezgodnego z prawem zmiana zaskarżonego wyroku w drodze o naprawienie szkody wyrządzonej
można domagać się bez uprzedniego innych środków prawnych była lub jest wydaniem prawomocnego orzecze-
stwierdzenia niezgodności orzeczenia możliwa albo jeżeli nie zachodzi wyjątek nia niezgodnego z prawem, które
z prawem w postępowaniu ze skargi, określony w art. 424 1 § 2. uprawomocniło się po dniu 17 paź-
chyba że strona nie skorzystała z przy- Sąd Najwyższy – na podstawie zno- dziernik a 1997 r., a przed dniem
sługujących jej środków prawnych. welizowanego art. 42411 K.p.c. – oddala 1 września 2004 r., nie rozpoczyna
Stosownie do nowego brzmienia skargę w razie braku podstawy do biegu przed dniem wejścia w życie
art. 424 2–424 4 K.p.c., w wypadkach stwierdzenia, że zaskarżony wyrok jest omawianej ustawy.
określonych w art. 424 1 skargę może niezgodny z prawem. Uwzględniając Od orzeczeń, które uprawomocniły
wnieść także Prokurator Generalny, skargę, Sąd Najwyższy stwierdza, że się w okresie od dnia 17 października
jeżeli niezgodność wyroku z prawem wyrok jest w zaskarżonym zakresie nie- 1997 r. do dnia 1 września 2004 r., skarga
wynika z naruszenia podstawowych zgodny z prawem. o stwierdzenie niezgodności z prawem
zasad porządku prawnego albo Rzecznik Jeżeli w chwili orzekania sprawa ze prawomocnego orzeczenia może być
Praw Obywatelskich, jeżeli niezgodność wzglądu na osobę nie podlegała orzecz- wniesiona w terminie 2 lat od dnia wej-
wyroku z prawem wynika z naruszenia nictwu sądów polskich albo w sprawie ścia w życie omawianej ustawy.
konstytucyjnych wolności albo praw droga sądowa była niedopuszczalna,
człowieka i obywatela. Od tego samego Sąd Najwyższy – stwierdzając niezgod- Podstawa prawna:
wyroku strona może wnieść tylko jedną ność wyroku z prawem – uchyla zaskar- 1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U .
Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).
skargę. Skargę można oprzeć na podsta- żony wyrok oraz wyrok sądu pierwszej 2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania
wie naruszeń prawa materialnego lub instancji i odrzuca pozew albo umarza cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.).
przepisów postępowania, które spowo- postępowanie. 3. Ustawa z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów
dowały niezgodność wyroku z prawem, Zgodnie z nowo dodanym art. 5192 administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 z późn. zm.).
4. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu
gdy przez jego wydanie stronie została K.p.c., można żądać stwierdzenia nie- przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270
wyrządzona szkoda. Podstawą skargi zgodności z prawem prawomocnego z późn. zm.).

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹĞŵĞƌǇƚƵƌǇŝƌĞŶƚǇ
Nasza pracownica zatrudniona na umowie o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy ma problemy
zdrowotne z sercem i od kilku lat jest pod stałą kontrolą lekarza kardiologa. W trakcie pełnienia służ-
bowych obowiązków złamała nogę. Czy może starać się odszkodowanie?
Jeśli zdarzenie, któremu uległa Pań- okoliczności i przyczyn wypadku przy sek o jednorazowe odszkodowanie
stwa pracownica, spełnia warunki za- pracy, należy jednoznacznie wskazać, powinna złożyć pracodawcy, który
warte w definicji wypadku przy pracy, jakie były okoliczności wypadku przy jest zobowiązany do skompletowania
określone w art.3 ustawy wypadkowej pracy i przyczyny. Z pytania Pani wynika, wniosku poprzez dołączenie niezbęd-
oraz o ile pracownica była objęta że pracownica złamała nogę w trakcie nych dokumentów (protokołu ustalenia
ubezpieczeniem wypadkowym, może pełnienia służbowych obowiązków. Bez okoliczności i przyczyn wypadku przy
wystąpić z wnioskiem o jednorazowe wątpienia spełniona jest przesłanka ura- pracy), zaświadczenia o stanie zdrowia.
odszkodowanie, jak również może zu – złamanie nogi. Sam fakt złamania Wniosek składa się po zakończeniu
złożyć wniosek o rentę z tytułu niezdol- nogi w trakcie pełnienia obowiązków leczenia i rehabilitacji. W przypadku
ności do pracy w związku z wypadkiem służbowych nie wyczerpuje znamion ustalenia przez lekarza orzecznika ZUS
przy pracy. wypadku przy pracy. Jeżeli zdarzenie procentowego uszczerbku na zdrowiu,
Za wypadek przy pracy uważa się na- miało miejsce w czasie wykonywania ZUS wypłaci odszkodowanie. Wyso-
głe zdarzenie wywołane przyczyną ze- zwykłych czynności albo poleceń, prze- kość odszkodowania jest różna i zależy
wnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, łożonych ZUS uzna, że spełniona jest od wielkości uszczerbku na zdrowiu.
które nastąpiło w związku z pracą : przesłanka związku zdarzenia z pracą. W okresie od 1 kwietnia 2010 r. do
• podczas lub w związku z wykony- Jednakże należy także wykazać, że wy- 31 marca 2011 r. kwota jednorazowego
waniem przez pracownika zwykłych stąpiła nagłość zdarzenia i przyczyna odszkodowania z tytułu wypadku przy
czynności albo poleceń przełożo- zewnętrzna. Za przyczynę zewnętrzną pracy wynosi 621 zł za każdy procent
nych, rozumieć należy przyczynę leżącą poza stałego lub długotrwałego uszczerbku
• podczas lub w związku z wykonywa- organizmem poszkodowanego. Należy na zdrowiu. Wysokość odszkodowania
niem przez pracownika czynności w protokole jednoznacznie podać, jakie ulega zwiększeniu w przypadku, gdy
na rzecz pracodawcy nawet bez okoliczności wystąpiły, że nastąpiło ubezpieczony zostanie uznany za osobę
polecenia, złamanie nogi. całkowicie niezdolną do pracy i niezdol-
• w czasie pozostawania przez pra- Mając na uwadze fakt, iż pracownica ną do samodzielnej egzystencji wskutek
cownika w dyspozycji pracodawcy jest zatrudniona na podstawie umowy wypadku przy pracy.
w drodze między siedzibą praco- o pracę, należy uznać, że zaintereso-
dawcy a miejscem wykonywania wana podlega ubezpieczeniu wypad- Podstawa prawna:
obowiązku, wynikającego ze stosun- kowemu. Może się ubiegać więc, po • art. 3 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 4 i 6, art. 11 ust. 1, art. 15 - 16
ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu
ku pracy. uznaniu zdarzenia za wypadek przy społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawo-
W sporządzonym - przez zespół pracy, o jednorazowe odszkodowanie dowych (Dz. U. z 2009, Nr 167, poz.1322 z późn. zm.).
powypadkowy, a zatwierdzonym przez i o rentę z tytułu niezdolności do pracy (mb)
pracodawcę – protokole ustalania w związku z tym wypadkiem. Wnio-
Nasz pracownik w październiku 2010 r. ukończy 65 lat i będzie składał wniosek o emeryturę. Zainte-
resowany twierdzi, że w latach 1996–2005 miał najkorzystniejsze zarobki i tylko za ten okres będzie
dokumentował zarobki. Jednocześnie w tym dziesięcioleciu zainteresowany w okresie od 1 kwiet-
nia 1997 r. do 15 sierpnia 1998 r. zatrudniony był na podstawie umowy zlecenia w firmie, która już
nie istnieje. Czy prawdą jest, że jeśli ubezpieczony nie przedłoży dokumentu potwierdzającego wy-
sokość osiąganych tam zarobków, to ZUS przyjmie za ten okres wynagrodzenie minimalne, jakie
obowiązywało w tym czasie?
ZUS nie przyjmie do ustalenia wyso- zlecenia. Przepisy, które obowiązują od nia za okres, za który pracownik nie ma
kości podstawy wymiaru świadczenia 1 stycznia 2009 r., umożliwiają przyjęcie możliwości przedłożenia dokumentów
minimalnego wynagrodzenia za po- do ustalenia podstawy wymiaru emery- potwierdzających wysokość faktycznie
wyższy okres pracy, bo ubezpieczony tury lub renty, a także kapitału początko- uzyskanego wynagrodzenia. Jednakże
był zatrudniony na podstawie umowy wego kwoty minimalnego wynagrodze- możliwość taka dotyczy wyłącznie osób,
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϭ

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹĞŵĞƌǇƚƵƌǇŝƌĞŶƚǇ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
które wykonywały pracę w ramach za okres, w którym wnioskodawca pod- Podstawa prawna:
stosunku pracy. Nie jest zatem możliwe legał ubezpieczeniu społecznemu z in- • ustawa z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o eme-
ryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.
przyjęcie minimalnego wynagrodzenia nego tytułu niż z tytułu stosunku pracy. U. Nr 192, poz.1180).
(mb)
Nasz 62-letni pracownik od 27 lat jest zatrudniony w charakterze nauczyciela (w tym łącznie przez
16 lat i 10 miesięcy wykonywał pracę nauczycielską w pełnym wymiarze czasu pracy, a przez pozo-
stałe lata w wymiarze ¾ wymiaru czasu zajęć). Czy nauczyciel ma prawo do emerytury?
Z pytania wynika, że pracownik jest kumentuje 25 lat okresów składkowych 60 lat życia, posiada wymagany co
urodzony przed 1 stycznia 1949 r. Zatem i nieskładkowych, w tym co najmniej 15 najmniej 25-letni okres składkowy i nie-
jeśli Państwa pracownik złoży wniosek lat pracy w szczególnym charakterze składkowy, w tym co najmniej 15-letni
o emeryturę przed osiągnięciem 65 stale i w pełnym wymiarze czasu zajęć. okres pracy nauczycielskiej.
roku życia, to ZUS przyzna mu prawo do Należy zaznaczyć, że dla nauczycieli
emerytury wcześniejszej, przysługującej urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Podstawa prawna:
ze względu na wykonywanie pracy prawo do emerytury wcześniejszej nie • art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
w szczególnym charakterze. Nauczyciel, jest uzależnione od rozwiązania stosun- z 2009 r. Nr 153, poz.1227 z późn. zm.),
urodzony przed 1 stycznia 1949 r., wy- ku pracy. Pracownik Państwa spełnia • §15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
konujący pracę nauczycielską nabywa warunki do przyznania emerytury przy- w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
prawo do emerytury o 5 lat wcześniej sługującej na podstawie art. 32 ustawy w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze (Dz.
U. Nr 8, poz.43 z późn. zm.).
pod warunkiem, że ukończy 60 lat i udo- o emeryturach i rentach z FUS. Ukończył (mb)
Jestem „wcześniejszym” emerytem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, z wynagrodzeniem

2000 zł. Mam zamiar od 1 listopada 2010 r. rozpocząć prowadzenie warsztatu samochodowego. Jest
to moja pierwsza działalność. Dowiadywałem się w ZUS, że od dnia rozpoczęcia prowadzenia dzia-
łalności jestem zobowiązany do opłacania składki zdrowotnej. Nie będę więc płacić składki na ubez-
pieczenie społeczne. Czy w przypadku rozpoczęcia działalności ZUS zabierze mi emeryturę?
Przychodem, mającym wpływ na żeli nie opłaca składki (z powodu braku na kwota przychodu, stanowiąca 70%
zawieszenie lub zmniejszenie wysokości takiego obowiązku – jak w przypadku przeciętnego wynagrodzenia, wynosi
emerytury, ma przychód zarówno z ty- Pana), to podstawa wymiaru składki, od 2238,50 zł, a 130% tego wynagrodzenia
tułu umowy o pracę, jak i prowadzonej której opłacałby Pan tę składkę. - 4157,30 zł.
działalności. Przychód ten podlega Jeżeli przystąpiłby Pan dobrowolnie Kwota przychodu z tytułu zatrudnie-
sumowaniu. Do kwoty przychodu uzy- do ubezpieczeń społecznych z tytułu nia w ramach stosunku pracy znajduje
skiwanej z tytułu umowy o pracę nale- prowadzonej działalności, to opłacałby się poniżej 70% przeciętnego wyna-
ży dodać przychód osiągany z tytułu Pan składkę na warunkach preferen- grodzenia, dlatego też ZUS wypłaca
prowadzonej działalności pozarolniczej cyjnych. Zatem w Pana przypadku świadczenie w pełnej wysokości. Nato-
(prowadzenia warsztatu). przychodem z tytułu prowadzonej dzia- miast jeżeli rozpocznie Pan prowadzenie
Przychodem z tytułu prowadzonej łalności byłby przychód równy 395,10 zł działalności i w dalszym ciągu będzie
działalności jest podstawa wymiaru (30% kwoty minimalnego wynagrodze- Pan zatrudniony na podstawie umo-
składki na ubezpieczenie społeczne nia w 2010 r.). wy o pracę z takim wynagrodzeniem,
nie niższa niż 60% przeciętnego wyna- Z tytułu umowy o pracę osiąga Pan łączna kwota przychodu za listopad
grodzenia albo w przypadku opłacania przychód w wysokości 2 000 zł, a więc 2010 r. będzie się mieścić w przedziale
składek na warunkach preferencyjnych, łączny miesięczny przychód, jaki Pan pomiędzy 70%, a 130% przeciętnego
nie niższa niż 30% minimalnej płacy. osiąga, wynosić będzie w listopadzie wynagrodzenia. Kwota ta przekracza
Jeżeli świadczeniobiorca opłaca składkę, i grudniu 2010 r. – 2 395,10 zł (395,10 zł + o 156,60 zł niższą miesięczną kwotę
to przyjmuje się podstawę wymiaru, od 2 000 zł). W okresie od 1 września do 30 przychodu (2395,10 zł – 2238,50).
której faktycznie składkę zapłacił, a je- listopada 2010 r. miesięczna dopuszczal- Zatem wysokość tej kwoty jest niższa

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹĞŵĞƌǇƚƵƌǇŝƌĞŶƚǇ
niż maksymalna kwota zmniejszenia, zostanie zmniejszone nie o maksymalną Podstawa prawna:
wynosząca w przypadku emerytury kwotę zmniejszenia, a jedynie o kwotę • art. 103-106 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
488,67 zł. W związku z tym świadczenie przekroczenia, tj. 156,60 zł. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 z późn. zm.).
(mb)
Wniosek o jednorazowe odszkodowanie dla naszego pracownika, który uległ wypadkowi w czasie
delegacji służbowej, został przez nas złożony w czerwcu 2010 r. Lekarz orzecznik w dniu 18 sierpnia
2010 r. orzekł 15% uszczerbku na zdrowiu w związku z tym wypadkiem. Decyzję ZUS wydał w dniu
5 września 2010 r. Czy pracownikowi należą się odsetki za tak długie załatwienie sprawy?
Nie ma podstaw do obliczenia i wy- Natomiast stosownie do art. 15 ust. 3 orzecznika (jeżeli nie zostanie zgłoszony
płaty odsetek przez ZUS, ponieważ zo- ustawy wypadkowej, jednorazowe od- zarzut wadliwości ani też sprzeciw)
stał dochowany określony termin na szkodowanie wypłaca się z urzędu w ter- stanowi podstawę wydania decyzji.
wypłatę jednorazowego odszkodowa- minie 30 dnia od daty wydania decyzji. Wydanie przez ZUS decyzji przyznającej
nia. ZUS ma obowiązek wydać decyzję W przedstawionej sprawie ZUS wydał jednorazowe odszkodowanie w dniu
w sprawie jednorazowego odszkodo- decyzję w terminie określonym w wy- 5 września 2010 r. mieści się w terminie
wania w terminie określonym art. 15 mienionych przepisach. Orzeczenie zo- wynikającym ze wskazanych przepisów.
ust. 2 ustawy wypadkowej. Oznacza to, stało wydane przez lekarza orzecznika Brak jest zatem podstaw do obliczenia
iż decyzję w sprawie jednorazowego w dniu 18 sierpnia 2010 r. W terminie przez ZUS odsetek.
odszkodowania powinien wydać w ter- 14 dni od wydania orzeczenia pra-
minie nie później niż 14 dni od daty: cownik mógł złożyć sprzeciw od tego Podstawa prawna:
• otrz ymania orzeczenia lekarza orzeczenia. Również Prezes ZUS miał • art. 6 ust. 1 pkt 4; art. 15 ustawy z dnia 30 października
2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków
orzecznika albo możliwość w tym terminie zgłoszenia przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r., Nr 167,
• wyjaśnienia ostatniej okoliczności wadliwości orzeczenia. Dopiero prawo- poz. 1322 z późn. zm.).
niezbędnej do wydania decyzji. mocne orzeczenie wydane przez lekarza (mb)
Kompletuję wniosek dla 40-letniej pracownicy, która będzie się ubiegała o rentę z tytułu niezdol-
ności do pracy. Osoba ta w trakcie zatrudnienia przebywała na urlopie wychowawczym. W związku
z tym wynagrodzenie za rok, w którym poszła na urlop i rok, w którym wróciła są niższe od pozosta-
łych. Czy w druku Rp-7 powinnam wykazać wynagrodzenie za te lata, czy mam tylko uwzględnić te,
w których pracownica przepracowała pełny rok?
Wystawiając formularz ZUS Rp-7 (za- wniosku, wybranych z całego okresu Podkreślić należy, że wyłączeniu –
świadczenie o zatrudnieniu i wynagro- podlegania ubezpieczeniu. zgodnie z art.17 ustawy o emeryturach
dzeniu) należy wykazać wynagrodzenie Jeśli podstawa wymiaru będzie usta- i rentach z FUS - podlegają pełne lata
osiągnięte w każdym roku niezależnie od lona z 20 lat, wówczas prawdopodobnie kalendarzowe wówczas, gdy nie moż-
tego, czy w danym roku pracownica prze- rok, w którym wnioskodawczyni nie na ustalić podstawy wymiaru renty na
pracowała pełny rok kalendarzowy czy nie. przepracowała pełnego roku kalenda- zasadach ogólnych dla ubezpieczonego
Może to być bardzo istotne przy ustalaniu rzowego, nie zostanie uwzględniony (którego niezdolność powstała po ukoń-
podstawy wymiaru świadczenia, bowiem w podstawie wymiaru świadczenia. czeniu 30. roku życia) z powodu:
podstawę wymiaru renty ustala się z: Jeśli jednak podstawa wymiaru • pełnienia zastępczej służby wojsko-
• 10 kolejnych lat kalendarzowych będzie ustalona z 10 kolejnych lat wej,
wybranych przez zainteresowanego kalendarzowych, należy pamiętać, że • odbywania czynnej służby wojsko-
z ostatnich 20 lat kalendarzowych w takiej sytuacji do ustalenia podstawy wej albo
poprzedzających bezpośrednio rok, wymiaru przyjmuje się lata występujące • korzystania z urlopu wychowawcze-
w którym zgłoszono wniosek o rentę bezpośrednio po sobie. To oznacza, że go.
lub nie ma możliwości wyłączenia tych lat, Tak więc w przypadku pracownicy,
• 20 lat kalendarzowych przypada- w których ubezpieczony nie podlegał jeżeli nie będzie mogła udowodnić 10
jących przed rokiem zgłoszenia ubezpieczeniu przez pełny rok kalen- kolejnych lat kalendarzowych z powodu
darzowy.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϯ

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹĞŵĞƌǇƚƵƌǇŝƌĞŶƚǇ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
tego, że przebywała na urlopie wycho- Pracodawca, wypełniając formularz Podstawa prawna:

wawczym, to ZUS obliczy podstawę ZUS Rp-7, winien podać zarobki za każdy • art. 15, art. 125 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emery-
turach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.
wymiaru od zarobków z wyłączeniem rok kalendarzowy, za który pracownik U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.),
pełnym lat kalendarzowych, w których otrzymał wynagrodzenie (o ile, oczy- • rozporządzenie Rady Ministrów z dnia z 7 lutego 1983 r.
zainteresowana przebywała na urlopie wiście, posiada dokumentację z tego w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-ren-
wychowawczym. okresu). Nie ma przy tym znaczenia, że towe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. z 1983 r. Nr 10
poz.49 z późn. zm.).
pracownica pracowała niepełny rok. (mb)
WƌĂǁŽƉƌĂĐǇ
Anita Gwarek
ZMIANA WARUNKÓW UMOWY O PRACĘ

NA MOCY POROZUMIENIA STRON
LUB WYPOWIEDZENIA
Nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli jego stron (pracownika i pracodawcy) co do
treści stosunku pracy, która kształtowana jest zgodnie z zasadą swobody umów oraz zasadą, iż postanowienia
umów o pracę nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy Kodeksu pracy. Ustaleniem stron objęte
są przede wszystkim kwestie związane z określeniem rodzaju pracy, miejsca jej wykonywania czy wynagrodzenia
za pracę, a także inne uznane przez strony za istotne. Ustalone warunki pracy i płacy wiążą strony do czasu ich
zmiany wspólnie przez obie strony bądź jednostronnie przez pracodawcę. Zmiana warunków zatrudnienia może
nastąpić bowiem albo na mocy porozumienia zmieniającego, albo w drodze wypowiedzenia zmieniającego. Prze-
pisy Kodeksu pracy regulują w sposób szczegółowy jedynie wypowiedzenie zmieniające.
Istota porozumienia Na mocy porozumienia stron rozważenie złożonej propozycji i podję-

zmieniającego można zmienić warunki pracy cie decyzji, przygotowanie odpowiedzi
lub płacy w każdym czasie, także oraz jej dojście do pracownika („zwykły
w okresie, w którym pracownik
Porozumienie zmieniające stanowi podlega szczególnej ochronie. tok czynności”). Po tym terminie oferta
dwustronną czynność prawną; jest wygasa, a złożenie przez pracodawcę
umową zawieraną między pracow- Warunkiem wejścia w życie zapro- oświadczenia o jej przyjęciu jest bez-
nikiem a pracodawcą w przedmiocie ponowanych zmian jest wyrażenie na skuteczne.
zmiany treści stosunku pracy. Każda ze nie zgody przez drugą stronę. Zgoda ta Zgodnie z art. 61 § 1 K.c., oświadcze-
stron stosunku pracy (a więc zarówno powinna nastąpić na piśmie. Jak wynika nie woli, które ma być złożone innej oso-
pracodawca, jak i pracownik) może z orzecznictwa sądowego, w przypadku bie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do
wystąpić z propozycją modyfikacji wa- braku określenia daty związania ofertą niej w taki sposób, że mogła zapoznać
runków pracy lub płacy. – oferta pracownika dotycząca zmiany się z jego treścią. Odwołanie takiego
Wystąpienie przez pracownika lub warunków zatrudnienia, złożona pra- oświadczenia jest skuteczne, jeżeli do-
pracodawcę z propozycją zmiany codawcy listownie, jest wiążąca przez szło jednocześnie z tym oświadczeniem
warunków umowy o pracę na mocy okres niezbędny do udzielenia przez lub wcześniej.
porozumienia stron stanowi ofertę pracodawcę odpowiedzi, uwzględnia- Jako dwustronna czynność prawna
dokonania takiej zmiany za obopólną jący czas potrzebny na dojście oferty wywołuje skutek prawny, gdy obie
zgodą stron. do adresata, zapoznanie się z jej treścią, strony wyrażą zgodną wolę; brak zgo-
dy którejkolwiek z nich uniemożliwia

WƌĂǁŽƉƌĂĐǇ
wprowadzenie zmian do stosunku pracy (art. 42 § 1 K.p.). Zatem wypowiedzenie zamiaru wypowiedzenia umowy na
w tym trybie. zmieniające jest dopuszczalne tylko czas nieokreślony z zakładową orga-
wówczas, gdy dotyczy umów podle- nizacją związkową wraz z podaniem
gających wypowiedzeniu definityw- jej przyczyny (art. 38 K.p.),
Istota wypowiedzenia nemu. Pracodawca nie może dokonać • uwzględniać obowiązujące pracow-
zmieniającego wypowiedzenia zmieniającego w okre- nika okresy wypowiedzenia – w za-
sie ochronnym, np. w okresie ciąży leżności od rodzaju umowy o pracę,
Wypowiedzenie zmieniające sta- i urlopu macierzyńskiego, w okresie czy okresu zatrudnienia u danego
nowi jednostronną czynność prawną przedemerytalnym, czy w czasie urlo- pracodawcy (art. 33, 331, 34, 36 K.p.).
pracodawcy, która powoduje zmianę pu pracownika lub innej usprawiedli- Porozumienie zmieniające stanowi
treści stosunku pracy z upływem okresu wionej nieobecności w pracy. Pewne najłatwiejszy sposób zmiany warunków
wypowiedzenia tylko w przypadku przy- odstępstwa w tym zakresie przewiduje pracy i płacy bez oczekiwania na upływ
jęcia zaproponowanych pracownikowi m. in. ustawa z dnia 13 marca 2003 r. okresu wypowiedzenia i bez konieczno-
nowych warunków. Wypowiedzenie o szczególnych zasadach rozwiązywa- ści zachowania czasochłonnych proce-
warunków pracy lub płacy uważa się za nia z pracownikami stosunków pracy dur. Z inicjatywą zawarcia porozumienia
dokonane „jeśli pracownikowi zapropo- z przyczyn niedotyczących pracownika. stron może wystąpić zarówno pracow-
nowano na piśmie nowe warunki” (art. Dopuszcza ona dokonanie wypowie- nik, jak i pracodawca. W wyniku porozu-
42 § 2 K.p.). Nie jest wymagana zgoda dzenia zmieniającego, np. pracow- mienia zmieniającego można poprawić
pracownika, niemniej jednak skutek nikowi w wieku przedemerytalnym, lub pogorszyć warunki pracy lub płacy.
prawny wypowiedzenia zmieniającego pracownicy w ciąży, pracownikowi Zmiana warunków wynagradzania na
uzależniony jest od tego, czy pracow- w okresie urlopu macierzyńskiego (art. korzyść pracownika, polegająca na
nik przyjmie nowe warunki, czy też 5 ust. 5 ustawy). Konieczność dokonania przyznaniu mu wyższego wynagro-
odmówi ich przyjęcia. Wypowiedzenie wypowiedzenia zmieniającego mogą dzenia, wymaga dla swej skuteczności
zmieniające doprowadzi do zmiany uzasadniać te same przyczyny, które jego wyraźnej lub dorozumianej zgody
warunków zatrudnienia z upływem uzasadniają wypowiedzenie defini- (wyrok SN z dnia 21.10.2003 r., sygn. akt
okresu wypowiedzenia, gdy pracownik tywne, np. racjonalizacja zatrudnienia, I PK 512/02, OSNP 2004/22/380).
przyjmie zaproponowane mu nowe polegająca na ograniczeniu wymiaru Jednakże istotne jest, by nie były
warunki (w sposób wyraźny lub dorozu- czasu pracy pracowników do ¾ etatu, one mniej korzystne dla pracownika
miany); w przypadku zaś, gdy pracownik utrata przez pracownika uprawnień niż przepisy prawa pracy (art. 18 K.p.
odmawia przyjęcia zaproponowanych do wykonywania zawodu, naruszenie w związku z art. 9 K.p.). Omawiana
warunków pracy lub płacy, wypowie- obowiązków pracowniczych. czynność wywiera skutki prawne z na-
dzenie zmieniające przekształca się Wypowiedzenie zmieniające powinno: dejściem ustalonego terminu, a w przy-
w wypowiedzenie definitywne – roz- • być zawarte z zachowaniem formy padku jego braku, z chwilą zawarcia
wiązujące stosunek pracy z upływem pisemnej (forma pisemna została za- porozumienia. Datę wejścia w życie
okresu wypowiedzenia (odmowa musi strzeżona dla celów dowodowych) nowych warunków ustalają wspólnie
być wyraźna). – art. 30 § 3 K.p., pracodawca i pracownik. Może być to
• zawierać oświadczenie woli praco- data podpisania porozumienia, a może
Wypowiedzenie warunków pracy dawcy o wypowiedzeniu dotych- być też każdy inny dzień, jaki wyznaczą
lub płacy uważa się za dokonane, czasowych warunków i propozycję sobie strony, w tym przypadku nie
jeśli pracownikowi zaproponowa- nowych (tylko wówczas uważa się są one związane żadnymi sztywnymi
no na piśmie nowe warunki.
za dokonane) – art. 42 § 2 K.p., terminami, w tym także okresami wy-
• wskazywać przyczynę uzasadnia- powiedzenia.
Możliwość dokonania wypowiedze- jącą wypowiedzenie w przypadku Porozumienie zmieniające jako spo-
nia zmieniającego została zastrzeżona umowy o pracę zawartej na czas sób zmiany warunków umowy o pracę
wyłącznie dla pracodawcy. nieokreślony (art. 30 § 4 K.p.), jest niezależne od wszelkich zakazów
• informować pracownika o przysłu- i ograniczeń dotyczących wypowiedze-
gującym mu prawie odmowy przy- nia zmieniającego. Nie podlega ocenie
Wymogi formalne jęcia zaproponowanych warunków według reguł określonych w art. 42 K.p.
(art. 42 § 3 K.p.), Zmiana w tym trybie może być doko-
Do wypowiedzenia wynikających • zawierać pouczenie o przysługują- nana w każdym uzgodnionym terminie,
z umowy o pracę warunków pracy cym pracownikowi prawie odwoła- także w czasie urlopu wypoczynkowe-
i płacy stosuje się odpowiednio prze- nia się do sądu pracy (art. 30 § 5 K.p.), go pracownika czy w innym okresie
pisy o wypowiedzeniu umowy o pracę • być poddane procedurze konsultacji ochronnym, np. przedemerytalnym.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϱ

WƌĂǁŽƉƌĂĐǇ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
W przypadku porozumienia zmie- pracy, chyba że ten obowiązek wynika na podstawie art. 921 K.p. W pozostałym
niającego przepisy Kodeksu pracy z przepisów szczególnych (wyrok SN zakresie w trybie porozumienia można
formułują jedynie ogólny obowiązek z 17.09.1997 r. sygn. akt I PKN 268/97, dokonywać zmian zarówno na korzyść,
zachowania formy pisemnej przy do- OSNAPiUS 1998 r. Nr 13, poz. 393). Je- jak i na niekorzyść pracownika. W drodze
konywaniu zmian warunków umowy żeli na nowe warunki nie wyrazi zgody porozumienia można dokonać także
o pracę (art. 29 § 4 K.p.). Treścią poro- pracodawca, pracownik wykonuje pracę zmiany rodzaju umowy o pracę. Poro-
zumienia zmieniającego powinno być na dotychczasowych zasadach. Jeżeli zumienie zmieniające może dotyczyć
jednak objęte to, jakie elementy umowy na zmianę warunków zatrudnienia nie każdego rodzaju umowy o pracę, za-
o pracę podlegają modyfikacji, a także wyrazi zgody pracownik, pracodawca równo terminowej, jak i bezterminowej.
termin wejścia w życie zmian. może zastosować tryb wypowiedzenia Przedmiotem wypowiedzenia zmie-
Do zmiany warunków zatrudnienia zmieniającego. niającego mogą być wyłącznie warunki
może dojść także w drodze tzw. dorozu- pracy lub płacy. Wypowiedzeniem zmie-
mianego porozumienia zmieniającego. W przypadku porozumienia zmie- niającym nie wolno zmieniać np. rodzaju
Stanowisko takie potwierdza także niającego nie obowiązują wy- umowy o pracę na czas nieokreślony na
orzecznictwo sądowe. Wypowiedzenie mogi konieczne do spełnienia umowę na czas określony (uchwała SN
w przypadku wypowiedzenia
zmieniające nie jest wymagane w razie zmieniającego, np. okresy wypo- z 28 kwietnia 1994 r., I PZP 52/93). Przepisy
powierzenia pracownikowi, w przy- wiedzenia. dotyczące wypowiedzenia zmieniające-
padkach uzasadnionych potrzebami go (art. 42 § 1-3 K.p.) nie określają, czy
pracodawcy, pracy innej niż określona W razie odmowy przyjęcia warunków pracodawca musi z tego trybu skorzystać
w umowie o pracę, ale tylko na okres zaproponowanych przez pracodaw- w każdej sytuacji, czy tylko w razie zmiany
nieprzekraczający trzech miesięcy cę w wypowiedzeniu zmieniającym warunków zatrudnienia na niekorzyść
w roku kalendarzowym; jeżeli po upły- przekształci się ono w wypowiedzenie pracownika. Na pewno wypowiedzenie
wie trzymiesięcznego okresu pracownik definitywne i doprowadzi do rozwią- zmieniające będzie konieczne wtedy, gdy
nadal wykonuje obowiązki pracownika zania umowy - po upływie okresu pracownik nie zgadza się na porozumie-
delegowanego i stan ten akceptuje, wypowiedzenia (art. 42 § 3 K.p.). Na nie, a przedmiotem zmiany będą istotne
to można przyjąć, że doszło w sposób złożenie oświadczenia o odmowie warunki umowy o pracę, takie jak: rodzaj
dorozumiany do zawarcia porozumienia przyjęcia zaproponowanych warunków pracy, miejsce wykonywania pracy,
zmieniającego warunki pracy (art. 60 pracownik ma czas do upływu połowy wymiar czasu pracy czy wynagrodzenie
K.c. w związku z art. 300 K.p.) – wyrok okresu wypowiedzenia (bądź do końca pracownika. Wypowiedzenie zmieniające
SN z dnia 14.01. 2010 r., sygn. akt I PK okresu wypowiedzenia, jeżeli nie został może dotyczyć wyłącznie umów o pracę
155/09). Również w zależności od usta- należycie pouczony co do terminu które podlegają wypowiedzeniu, a więc
leń faktycznych, wypłacenie pracowni- złożenia oświadczenia w tej sprawie). umowy o pracę na czas nieokreślony,
kowi przez pracodawcę wynagrodzenia Rozwiązanie umowy w wyniku nie- na okres próbny oraz na czas określony,
wyższego niż określone w umowie przyjęcia nowych warunków pociąga jeśli strony przewidziały dopuszczalność
o pracę może stanowić dorozumianą za sobą wszystkie skutki rozwiązania jej wcześniejszego rozwiązania za wypo-
zmianę umowy albo zapłatę za pracę dokonanego przez pracodawcę (wyrok wiedzeniem (art. 33 K.p.).
w godzinach nadliczbowych (art. 29 SN z 22 maja 1975 r., I PRN 9/75).
K.p. w związku z art. 60 K.c. oraz art.
1511 i art. 15111 K.p.) – wyrok SN z dnia Środki odwoławcze
4 kwietnia 2007 r., sygn. akt III PK 2/07, Zakres dopuszczalnych zmian
OSNP 2008/9-10/127). Od wypowiedzenia zmieniającego
Zakres zmian, jakie mogą być przed- pracownik może odwołać się do sądu
miotem porozumienia zmieniającego, pracy w terminie 7 dni od dnia dorę-
Odmowa przyjęcia jest właściwie nieograniczony. Postano- czenia pisma wypowiadającego umowę
zaproponowanych warunków wienia porozumienia zmieniającego nie o pracę (art. 264 § 1 K.p.). Pracownik
mogą być mniej korzystne dla pracow- może podnosić niezgodność z prawem
W przypadku porozumienia zmienia- nika niż wynikające z przepisów prawa dokonanego wypowiedzenia, jak i brak
jącego żadna ze stron nie ma obowiązku pracy (art. 18 § 1 i 2 K.p.), co oznacza, że zasadności jego dokonania. Wniesienie
zaakceptowania warunków zapropo- strony nie mogą zawrzeć porozumienia odwołania od wypowiedzenia warun-
nowanych przez drugą stronę i może odnoszącego się np. do wyłączenia ków pracy i płacy nie jest równoznaczne
odmówić ich przyjęcia. Pracodawca nie prawa do odprawy emerytalno – ren- z odmową przyjęcia przez pracownika
jest obowiązany do przyjęcia propozycji towej ze względu na trudną sytuację zaproponowanych mu nowych wa-
pracownika przeniesienia go do lżejszej finansową pracodawcy, przysługującą runków. Oświadczenie pracownika

WƌĂǁŽƉƌĂĐǇ
w tej sprawie musi być skierowane do umowy, chyba że odwołanie oświadcze- porozumienia. Pracownik może uchylić
pracodawcy. nia woli nastąpi jednocześnie z oświad- się od skutków zawartego porozumie-
Od porozumienia zmieniającego czeniem o porozumieniu lub wcześniej nia, gdy wykaże, że jest ono dotknięte
przepisy Kodeksu pracy nie przewidują (art. 61 K.c.). Nie oznacza to jednak, że wadą (art. 82-88 K.c. w zw. z art. 300 K.p.).
odwołania się do sądu pracy. Żadna ze pracownik nie może zakwestionować
stron nie może wycofać się z podpisanej zmiany warunków umowy w wyniku Podstawa prawna:
• Art. 29 § 4 i art. 42 Kodeksu pracy.
Małgorzata Podgórska
MOŻLIWOŚĆ SKRÓCENIA OKRESU

WYPOWIEDZENIA UMOWY O PRACĘ
NA CZAS NIEOKREŚLONY
Wypowiedzenie umowy o pracę jest jednostronną czynnością prawną, podlegającą jednak określonym rygorom
i ograniczeniom. Okresy wypowiedzenia przewidziane w przepisach Kodeksu pracy pełnią w prawie pracy funkcję
ochronną. W przeszłości okresy te miały sztywny charakter i nie mogły być modyfikowane przez strony stosunku
pracy. Takie stanowisko prezentowane było zarówno przez doktrynę, jak i sądy.
Obecnie dopuszcza się zawieranie nia. Nie oznacza to jednak, że umowa w tym - oprócz umowy o pracę na czas
w umowie o pracę postanowień, dotyczą- o pracę może być rozwiązana „z dnia na nieokreślony - także okresy zatrudnienia
cych wydłużenia kodeksowych okresów dzień”. Przepisy Kodeksu pracy stanowią na czas próbny, czas określony lub na
wypowiedzenia, w ramach zasady prawa bowiem, że okres wypowiedzenia umo- zastępstwo. Przepisy nie precyzują, jakie
cywilnego dotyczącej swobody zawiera- wy o pracę zawartej na czas nieokreślo- znaczenie prawne mają przerwy w za-
nia umów. Dłuższy okres wypowiedzenia ny jest uzależniony od okresu zatrud- trudnieniu u danego pracodawcy, zatem
można bowiem, co do zasady, uznać za nienia u danego pracodawcy i wynosi: należałoby przyjąć, że uwzględnieniu
korzystniejszy dla pracownika. Taki pogląd 1) 2 tygodnie, jeżeli pracownik był podlegają wszystkie okresy zatrudnienia,
wyraził SN w uchwale z dnia 9 listopada zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, także przerywane. Taki pogląd wyraził
1994 r. (I PZP 46/94, OSNP 1995/7/87) 2) 1 miesiąc, jeżeli pracownik był za- SN w uchwale z dnia 15 stycznia 2003 r.
stwierdzając, że zastrzeżenie w umowie trudniony co najmniej 6 miesięcy, (III PZP 20/02, OSNP 2004/1/4, Biul.SN
o pracę zawartej na czas nieokreślony 3) 3 miesiące, jeżeli pracownik był za- 2003/1/21, OSNP-wkł. 2003/3/1, Prok.i Pr.-
dwunastomiesięcznego okresu wypo- trudniony co najmniej 3 lata. wkł. 2004/2/39, OSP 2004/6/81), stwier-
wiedzenia tej umowy przez zakład pracy Istotne jest, że błędne wskazanie dzając, że przy ustalaniu okresu wypowie-
jest dopuszczalne na podstawie art. 18 okresu wypowiedzenia lub terminu jego dzenia umowy o pracę zawartej na czas
§ 2 Kodeksu pracy. Nie ma natomiast moż- upływu albo brak tych informacji nie ma nieokreślony (art. 36 § 1 K.p.) uwzględnia
liwości przewidzenia w postanowieniach wpływu na skuteczność wypowiedze- się wszystkie okresy zatrudnienia u tego
tej umowy krótszego okresu wypowiedzenia. Zasadnicze znaczenie ma wyrażona samego (danego) pracodawcy.
nia niż wynikający z obowiązujących prze- w oświadczeniu o wypowiedzeniu Jeżeli pracownik jest zatrudniony
pisów. Ustawowe okresy wypowiedzenia wola strony w przedmiocie rozwiąza- na stanowisku związanym z odpowie-
umowy mogą być natomiast skracane na nia umowy o pracę po upływie okresu dzialnością materialną za powierzone
zasadach przedstawionych poniżej. wynikającego z przepisów prawa pracy mienie, strony mogą ustalić w umowie
lub umowy. Przepisy K. p. nie formułują o pracę, że w przypadku zatrudnienia
wzoru takiego oświadczenia. nieprzekraczającego 6 miesięcy, okres
Okresy wypowiedzenia umowy Do okresu zatrudnienia u danego wypowiedzenia wyniesie 1 miesiąc,
u pracę na czas nieokreślony pracodawcy, od którego zależy długość a w przypadku zatrudnienia od 6 miesię-
okresu wypowiedzenia umowy o pracę cy do 3 lat - 3 miesiące. Takie rozwiązanie
Rozwiązanie umowy o pracę nastę- na czas nieokreślony, wlicza się wszystkie ma na celu zabezpieczenie obu stron
puje z upływem okresu wypowiedze- okresy zatrudnienia u tego pracodawcy, stosunku pracy. Odpowiedzialność za
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϳ

WƌĂǁŽƉƌĂĐǇ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
mienie powierzone oznacza bowiem dla że nie może on być krótszy niż 1 miesiąc. z wypowiedzeniem umowy o pracę
pracownika obowiązek jego zwrotu lub W takim przypadku pracownikowi przy- a nie w okresie późniejszym. Nie ma
rozliczenia się z pracodawcą, więc okres sługuje odszkodowanie w wysokości zatem możliwości dla pracodawcy,
wypowiedzenia trwający 2 tygodnie wynagrodzenia za pozostałą część aby najpierw dokonał wypowiedzenia
lub 1 miesiąc mógłby okazać się w nie- okresu wypowiedzenia. z określeniem trzymiesięcznego okresu,
których przypadkach niewystarczający. a następnie go skrócił.
Przy wypowiadaniu umów o pracę na Skrócenie okresu wypowiedzenia
może dotyczyć tylko najdłuższe-
czas nieokreślony pracodawca powinien Oświadczenie woli zakładu pracy
go okresu wypowiedzenia. Pra-
zwrócić uwagę, jaki pracownik będzie miał codawca może dowolnie ustalić, o skróceniu okresu wypowie-
staż pracy w dniu rozwiązania umowy o jaki okres skraca wypowiedze- dzenia w trybie art. 361 § 1 K.p.
o pracę. Gdyby w dniu złożenia wypo- nie, z tym że nie może on być może być złożone tylko łącznie
krótszy niż 1 miesiąc. W takim z wypowiedzeniem umowy o pra-
wiedzenia umowy pracownik miał zakła-
przypadku pracownikowi przy- cę a nie w okresie późniejszym.
dowy staż pracy nieprzekraczający 3 lata Nie ma zatem możliwości dla
sługuje odszkodowanie w wyso-
i przysługiwał mu jednomiesięczny okres kości wynagrodzenia za pozosta- pracodawcy, aby najpierw doko-
wypowiedzenia, a w dniu rozwiązania łą część okresu wypowiedzenia. nał wypowiedzenia z określeniem
stosunku pracy osiągnąłby trzyletni okres trzymiesięcznego okresu, a na-
zatrudnienia u tego pracodawcy, to należy Przesłankami zezwalającymi praco- stępnie go skrócił.
zastosować wobec tego pracownika trzy- dawcy na skrócenie okresu wypowie-
miesięczny okres wypowiedzenia. dzenia jest więc ogłoszenie upadłości W razie zastosowania przez praco-
Do stażu pracy uprawniającego do lub ogłoszenie likwidacji. Jako ogło- dawcę skrócenia okresu wypowiedzenia
konkretnych okresów wypowiedzenia szenie upadłości należałoby rozumieć rozwiązanie stosunku pracy następuje
wlicza się także okresy pracy u poprzed- wydanie przez sąd postanowienia z upływem tego skróconego okresu. SN
nich pracodawców, jeżeli nastąpiło prze- o ogłoszeniu upadłości wobec dłużnika, w uzasadnieniu do uchwały 7 sędziów
jęcie zakładu pracy w trybie art. 231 K.p. który stał się niewypłacalny, zgodnie z dnia 9 lipca 1992 r. (I PZP 20/92, OSNC
Nie ma znaczenia liczba poprzednich z przepisami ustawy – Prawo upadło- 1993, z. 1-2, poz. 2) zauważa, że dla przy-
pracodawców, natomiast istotne jest ściowe i naprawcze. W kwestii likwidacji jęcia odmiennego stanowiska musiałby
następstwo prawne tych podmiotów. należałoby przyjąć, że chodzi o ogłosze- istnieć wyraźny przepis ustawy, który
nie faktycznej likwidacji pracodawcy wprowadziłby dalsze trwanie stosunku
Możliwość jednostronnego (w rozumieniu art. 3 K.p.) - niezależnie pracy, mimo dokonanego wypowiedze-
skrócenia okresu wypowiedzenia od wszczęcia procedur likwidacyjnych. nia umowy i upływu okresu wypowie-
Skrócenie okresu wypowiedzenia dzenia. Taki sposób rozwiązania umowy
umowy o pracę przez powinno być, jak stwierdził SN w wyroku o pracę nie byłby już rozwiązaniem
pracodawcę z dnia 8 maja 1997 r., objęte wyraźną umowy o pracę za wypowiedzeniem.
wolą i świadomością pracodawcy Ponadto w ocenie SN, okres za który
Niezależnie od powyższych wymo- oraz świadomością pracownika (I PKN przysługuje odszkodowanie z art. 361
gów, przepisy art. 361 § 1 K. p. przewidują 123/97, OSNAPiUS 1998/5/151). Pra- § 1 K.p., nie jest ani okresem zatrud-
w ściśle określonych okolicznościach cownik zatem powinien być wyraźnie nienia, ani zrównanym z okresem
możliwość skrócenia okresu wypo- poinformowany, że pracodawca skraca zatrudnienia, a tylko okresem zaliczal-
wiedzenia. I tak, jeżeli wypowiedzenie okres wypowiedzenia, które zostało nym z mocy art. 361 § 2 K.p. do okresu
pracownikowi umowy o pracę zawartej przez niego dokonane. Ponadto SN zatrudnienia (przy jego obliczaniu na
na czas nieokreślony następuje z powo- wyraził pogląd, że norma art. 361 § 1 potrzeby stwierdzenia nabycia upraw-
du ogłoszenia upadłości lub likwidacji K.p. dotyczy wyłącznie jednostronnego nień pracowniczych uzależnionych od
pracodawcy albo z innych przyczyn nie- skrócenia przez zakład pracy trzymie- posiadania określonego stażu pracy).
dotyczących pracowników, pracodawca sięcznego wypowiedzenia i nie obej- O możliwości skrócenia okresu wypo-
może, w celu wcześniejszego rozwiąza- muje wypadków, gdy skrócenie okresu wiedzenia przez pracodawcę decyduje
nia umowy o pracę, skrócić okres trzy- wypowiedzenia następuje w drodze przyczyna wypowiedzenia. Bez znacze-
miesięcznego wypowiedzenia, najwyżej porozumienia stron nawet wtedy, gdy nia jest fakt, ilu pracowników zatrudnia
jednak do 1 miesiąca. Skrócenie okresu inicjatywa zawarcia takiego porozumie- pracodawca. Wskazanie czynników
wypowiedzenia może dotyczyć tylko nia wychodzi od pracodawcy. Oświad- niedotyczących pracowników, jako
najdłuższego okresu wypowiedzenia. czenie woli zakładu pracy o skróceniu przyczynę wypowiedzenia umowy
Pracodawca może dowolnie ustalić, okresu wypowiedzenia w trybie art. 361 o pracę, może zatem dotyczyć zarówno
o jaki okres skraca wypowiedzenie, z tym § 1K.p. może być złożone tylko łącznie małej (zatrudniającej mniej niż 20 pra-
cowników), jak i dużej firmy.

WƌĂǁŽƉƌĂĐǇ
Skutki skrócenia okresu Pracownikowi przysługuje odpo dokonaniu wypowiedzenia umowy

wypowiedzenia szkodowanie w wysokości wy- o pracę przez jedną z nich; ustalenie ta-
nagrodzenia za okres, o który kie nie zmienia jednak trybu rozwiązania
zostało skrócone wypowiedzenie.
Pracownikowi przysługuje odszko- Przepis art. 361 § 2 K.p. gwaran- umowy o pracę. Oznacza to, że pracow-
dowanie w wysokości wynagrodzenia tuje ponadto, że okres, za który nik, będący w okresie wypowiedzenia
za okres, o który zostało skrócone wy- przysługuje odszkodowanie, umowy o pracę na czas nieokreślony,
powiedzenie. Przepis art. 361 § 2 K.p. wlicza się pracownikowi pozosta- także z zastosowaniem skróconego
gwarantuje ponadto, że okres, za który jącemu w tym okresie bez pracy okresu wypowiedzenia, może zawrzeć
do okresu zatrudnienia.
przysługuje odszkodowanie, wlicza się z pracodawcą porozumienie dotyczące
pracownikowi pozostającemu w tym jaką pracownik ponosi wskutek odebra- wcześniejszego rozwiązania stosunku
okresie bez pracy do okresu zatrudnia możliwości zarobkowania w czasie pracy. Takie porozumienie nie zmienia
nienia. Zatem pracownikowi, który np. całego okresu wypowiedzenia. Takie jednak trybu rozwiązania umowy o pra-
po 4 latach pracy zostaje zwolniony odszkodowanie jest należne bezwarun- cę. Z ofertą wcześniejszego rozwiązania
z zastosowaniem skróconego okresu kowo, tj. także w przypadku podjęcia umowy na mocy porozumienia stron
wypowiedzenia, będzie miał wliczony przez pracownika nowego zatrudnienia może wystąpić zarówno pracownik, jak
do okresu zatrudnienia nie tylko 1 mie- bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku i pracodawca.
siąc wypowiedzenia, ale także kolejne pracy w skróconym terminie z dotych-
2 miesiące po ustaniu zatrudnienia (za czasowym pracodawcą. Podstawa prawna:
które otrzymał odszkodowanie). Taki 1. Art. 3, art. 18, art. 231, art. 36, art. 361 Kodeksu pracy.
2. Uchwała SN z dnia 15 stycznia 2003 r. (III PZP 20/02, OSNP
pogląd wyraził również SN w uchwale 2004/1/4, Biuletyn SN 2003/1/21 OSNP- wkł. 2003/3/1,
z dnia 29 lipca 1992 r. Skrócenie okresu Prok.i Pr.- wkł. 2004/2/39, OSP 2004/6/81).
Odszkodowanie, które otrzymuje wypowiedzenia na mocy 3. Wyrok SN z dnia 8 maja 1997 r. (I PKN 123/97, OSNAPiUS
pracownik w razie skrócenia okresu 1998/5/151).
porozumienia stron 4. Uchwała SN z dnia 9 listopada 1994 r. (I PZP 46/94, OSNP
wypowiedzenia, ma na celu zrekom- 1995/7/87).
pensować wynagrodzenie utracone Przepis art. 36 § 6 K.p. umożliwia 5. Uchwała 7 sędziów z dnia 9 lipca 1992 r. (I PZP 20/92, OSNC
w wyniku wcześniejszego rozwiązania stronom ustalenie wcześniejszego 1993, z. 1-2, poz. 2).
stosunku pracy; pokrywa więc stratę, terminu rozwiązania umowy o pracę
WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹƉƌĂǁŽƉƌĂĐǇ
Jakie obowiązki ciążą na pracodawcy w razie podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy w stanie
wskazującym na spożycie alkoholu?
Kwestia ta nie jest wprost uregulowana ustawa nie przewiduje przeprowadzania kie naruszenie podstawowych obowiąz-
przepisami Kodeksu pracy. Natomiast takiego badania z inicjatywy samego tylko ków pracowniczych i uzasadnia zarówno
w świetle obowiązujących przepisów pracodawcy. nałożenie kary pieniężnej (niezależnie od
ustawy o wychowaniu w trzeźwości Podstawowym obowiązkiem pra- utraty wynagrodzenia za czas odsunięcia
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, kie- codawcy w przedstawionej w pytaniu od pracy) jak i rozwiązanie umowy o pracę
rownik zakładu pracy lub osoba przez sytuacji jest niedopuszczenie pracownika bez wypowiedzenia przez pracodawcę.
niego upoważniona mają obowiązek do pracy. Za czas niewykonywania pracy Zatem to w interesie pracownika jest
niedopuszczenia do pracy pracownika, z tego tytułu pracownik nie zachowuje skorzystanie z przysługującego mu prawa
jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, prawa do wynagrodzenia. Jeżeli pra- żądania przeprowadzenia badania stanu
że stawił się on do pracy w stanie po cownik kwestionuje zasadność takiego jego trzeźwości i zaprzeczenie stawianym
użyciu alkoholu albo spożywał alkohol działania pracodawcy, to ma prawo żądać mu zarzutom. Należałoby konsekwentnie
w czasie pracy. Okoliczności stanowiące przeprowadzenia badania stanu jego przyjąć, że ewentualna odmowa praco-
podstawę decyzji powinny być podane trzeźwości. W takiej sytuacji należy przyjąć, dawcy przeprowadzenia takiego badania
pracownikowi do wiadomości. Na żąda- że ciężar zaprzeczenia zarzutowi stawienia może być przez pracownika zwolnionego
nie pracownika kierownik zakładu pracy się do pracy po użyciu alkoholu jest po z pracy wykorzystana w trakcie procesu
lub osoba przez niego upoważniona jest stronie pracownika. sądowego jako okoliczność przemawia-
obowiązana zapewnić przeprowadzenie Należy podkreślić, że przebywanie jąca za brakiem zasadności rozwiązania
badania stanu jego trzeźwości. Zatem w pracy po użyciu alkoholu stanowi cięż- z nim umowy o pracę.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϵ

WǇƚĂŶŝĂŝŽĚƉŽǁŝĞĚǌŝʹƉƌĂǁŽƉƌĂĐǇ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
Ponadto należy dodać, że w świetle wyższego, ustne polecenie zaprzestania regulaminu pracy, które podkreślałyby
orzecznictwa sądowego, wydanie przez pracy nie narusza przepisów powołanej obowiązek trzeźwości w miejscu pracy.
pracodawcę polecenia zaprzestania pracy niżej ustawy, a badanie stanu trzeźwości
pracownikowi, wobec którego zachodzi następuje na żądanie pracownika /wyrok Podstawa prawna:
uzasadnione podejrzenie spożywania Sądu Najwyższego z dnia 11.02.2000 r. • art. 108 Kodeksu pracy,
• art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wy-
alkoholu w czasie pracy, nie wymaga sygn. akt II UKN 401/99/. chowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
ani zachowania szczególnej formy, ani Niezależnie od powyższego wskazane (Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.).
obowiązku przeprowadzenia badania jest, aby problematyka przedstawiona (zn)
stanu jego trzeźwości. W ocenie Sądu Naj- w pytaniu była objęta postanowieniami
Czy pracownik może domagać się przedłużenia urlopu wypoczynkowego z powodu zgonu i pogrze-
bu żony w czasie tego urlopu?
Niestety, obowiązujące obecnie prze- osoby dzień zwolnienia od pracy nie du choroby czy urlopu wypoczynkowego,
pisy takiej możliwości pracownikowi musi przypadać w dniu pogrzebu, może to nie może występować w tym czasie
wprost nie dają. Przedstawioną w pytaniu przypadać np. na dzień wcześniejszy o zwolnienie od pracy, której przecież
wątpliwość regulują przepisy rozporzą- w celu załatwienia wszystkich formalności nie świadczy. Nie może bowiem w tym
dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej związanych z pogrzebem lub też może samym czasie korzystać ze zwolnień od
z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu przypadać na dzień późniejszy, jeżeli pra- pracy z dwóch różnych tytułów.
usprawiedliwiania nieobecności w pracy cownik wskaże okoliczności uzasadniające Warto przypomnieć, że za czas takiego
oraz udzielania pracownikom zwolnień takie zwolnienie, np. pomimo pogrzebu zwolnienia pracownik zachowuje prawo
od pracy. Stosownie do tych przepisów, istnieje konieczność załatwienia innych do wynagrodzenia obliczanego według
pracodawca jest obowiązany zwolnić od spraw związanych ze zgonem. Zatem reguł wynikających z przepisów § 5 rozpo-
pracy pracownika na czas obejmujący 2 w niektórych przypadkach termin udzie- rządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
dni w razie zgonu i pogrzebu małżonka lenia zwolnienia nie musi pokrywać się z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu
pracownika. Zatem należy podkreślić, iż ściśle z datą danego zdarzenia, ale zawsze ustalania wynagrodzenia w okresie nie-
przepis umożliwia pracownikowi zwolnie- powinien jednak pozostawać w związku wykonywania pracy oraz wynagrodzenia
nie od pracy, a wiec dotyczy sytuacji, gdy przyczynowym z tym zdarzeniem. W każ- stanowiącego podstawę obliczania od-
pracownik ma obowiązek świadczyć pracę dym przypadku to pracodawca ocenia szkodowań, odpraw, dodatków wyrów-
i od tego obowiązku w konkretnym dniu konkretny stan faktyczny pod kątem nawczych do wynagrodzenia oraz innych
chciałby być zwolniony. Sytuacja taka nie zasadności udzielenia zwolnienia. Nie jest należności przewidzianych w Kodeksie
zachodzi w przypadku, gdy pracownik już zatem możliwe automatyczne przedłuże- pracy. Zgodnie z tym przepisem, przy usta-
jest zwolniony od pracy z innego powodu. nie urlopu wypoczynkowego w sytuacji laniu wynagrodzenia za czas zwolnienia od
Warto jednak zauważyć, że powołane przedstawionej w pytaniu. pracy oraz za czas niewykonywania pracy,
przepisy nie wymagają, aby zwolnienie Należy podkreślić, że jeżeli w dniu zda- gdy przepisy przewidują zachowanie przez
dotyczyło dnia pogrzebu czy zgonu, lecz rzenia lub w czasie najbliższym temu zda- pracownika prawa do wynagrodzenia, sto-
ma pozostawać w związku z tym zda- rzeniu pracownik nie mógł skorzystać ze suje się zasady obowiązujące przy ustalaniu
rzeniem. Na tle takiej regulacji powstają zwolnienia, a udzielenie zwolnienia w póź- wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki
w praktyce wątpliwości związane z ter- niejszym terminie nie jest już uzasadnione wynagrodzenia ustalane w wysokości
minem udzielenia zwolnienia od pracy, (ze względu na brak związku z określonym przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym
w szczególności wówczas, gdy pracownik zdarzeniem) a pracownikowi nie przysłu- przypadło zwolnienie od pracy lub okres
domaga się udzielenia tego zwolnienia gują żadne ekwiwalentne świadczenia, niewykonywania pracy.
w innym terminie niż data konkretnego czy też roszczenie o udzielenie tego zwol-
zdarzenia, uzasadniającego to zwolnie- nienia w późniejszym terminie w naturze. Podstawa prawna:
nie. Pomimo, że przepisy rozporządzenia Dotyczy to również sytuacji, gdy dane • rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nie-
nie wymagają ścisłej jedności czasowej zdarzenie nastąpiło w czasie, gdy pracow- obecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień
pomiędzy zwolnieniem a zdarzeniem, nik nie świadczył pracy z innego powodu. od pracy (Dz.U. Nr 60, poz. 281 z późn.zm.),
z tytułu którego jest udzielane, to termin Zatem należy pamiętać, że zwolnienie • rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia
zwolnienia od pracy powinien być jed- od pracy przysługuje pracownikowi, gdy 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia
w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia
nak bezpośrednio związany z terminem jest obowiązany świadczyć pracę, ale np. stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw,
uzasadniającego je zdarzenia, jednak w związku z pogrzebem chciałby zwolnić dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych
nie muszą one się pokrywać. W świetle się od wykonywania pracy. Jeśli natomiast należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. Nr 62,
poz. 289 z późn. zm.).
powyższego, w przypadku zgonu bliskiej pracownik nie świadczy pracy, np. z powo-
(zn)

KƌǌĞĐǌŶŝĐƚǁŽƐČĚŽǁĞ
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO

z dnia 22 października 2008 r.
I UK 82/08 (OSNP z 2010 r. nr 9-10, poz. 119)
Wynagrodzenie za okres pozosta- przez zainteresowanych pracy w wyniku Wyrokiem z dnia 22 października
wania bez pracy, wypłacone pracow- ich przywrócenia pracodawca dokonał 2008 r. Sąd Najwyższy, po rozpatrzeniu
nikowi przywróconemu do pracy po rozliczenia składek na ubezpieczenie skargi kasacyjnej Przedsiębiorstwa
jej podjęciu, stanowi przychód podle- społeczne z uwzględnieniem przepisów Transportu Kolejowego i Gospodarki
gający obciążeniu składką na ubezpie- art. 19 ust. 1,3 i 5 ustawy o systemie Kamieniem w R., uchylił zaskarżony
czenia społeczne według przepisów ubezpieczeń społecznych. Sąd Okrę- wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowi-
ubezpieczeniowych obowiązujących gowy, powołując się na przepis art. 109 cach i przekazał temu Sądowi sprawę
w dacie wypłaty tego świadczenia. ustawy o systemie ubezpieczeń spo- do ponownego rozpoznania, a także
Podstawę sporu w omawianej spra- łecznych, stwierdził, iż należne składki orzeczenia o kosztach postępowania
wie stanowiła decyzja organu rento- za okres zatrudnienia od 1 lipca 1997 r. kasacyjnego.
wego z dnia 19 marca 2003 r. zobo- do 31 grudnia 1998 r. należy rozliczać W uzsadnieniu wyroku Sąd Najwyż-
wiązująca Przedsiębiorstwo Transportu zgodnie z zasadą wynikającą z tego szy stwierdził, że, zgodnie z art. 57 § 1
Kolejowego i Gospodarki Kamieniem przepisu.” Kodeksu pracy, pracownikowi, który
w R. do rozliczenia i opłacania składek Zgodnie z art. 109 ustawy z dnia podjął pracę w wyniku przywrócenia
z tytułu ubezpieczeń społecznych za 13 października 1998 r. o systemie ubez- do pracy, przysługuje wynagrodzenie za
dwóch pracowników Henryka J. i Kazi- pieczeń społecznych (aktualnie jednoli- czas pozostawania bez pracy. Zdaniem
mierza B. za okres od 1 lipca 1997 r. do ty tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 SN, „wynagrodzenie za czas pozostawa-
1 grudnia 1998 r., stosownie do obowią- z późn. zm.), składki na ubezpieczenie nia bez pracy jest świadczeniem pienięż-
zujących wówczas przepisów. społeczne i zasiłki oraz zasiłki rodzinne nym, które stanowi rodzaj rekompensa-
Decyzja organu rentowego została i pielęgnacyjne należne za okres do dnia ty z tytułu wadliwego wypowiedzenia
zmieniona wyrokiem Sądu Okręgowego 31 grudnia 1998 r. płatnicy składek są umowy o pracę i spowodowanego tym
– Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zobowiązani rozliczać i opłacać na pod- uszczerbku majątkowego. Korzysta ono
z dnia 18 czerwca 2003 r. Wyrokiem stawie przepisów dotychczasowych. z ochrony, jaką przepisy prawa pracy
z dnia 7 lipca 2005 r. Sąd II instancji po Po rozpoznaniu apelacji Przedsiębior- przyznają wynagrodzeniu za pracę. Jest
rozpoznaniu apelacji organu rentowego stwa Transportu Kolejowego i Gospo- szczególną formą wyrównania ponie-
uchylił zaskarżony wyrok, a sprawa zo- darki Kamieniem w R. Sąd Apelacyjny sionych przez pracownika strat z tytułu
stała przekazana Sądowi Okręgowemu w Katowicach wyrokiem z dnia 30 sierp- wadliwego wypowiedzenia umowy
w Gliwicach – Ośrodek Zamiejscowy nia 2007 r. oddalił apelację. o pracę, a także pozbawienia pracow-
w Rybniku do ponownego rozpoznania, Sąd II instancji przyjął, że „okres nika możności świadczenia pracy na
bowiem Henryk J. i Kazimierz B. powinni pozostawania bez pracy, do której rzecz pracodawcy, mimo iż był do tego
brać udział w sprawie w charakterze pracownik został przywrócony wyro- gotów.” Spełnia ono „funkcję analogicz-
zainteresowanych. kiem sądu i za które wypłacono wyna- ną do wynagrodzenia przysługującego
Po ponownym rozpoznaniu sprawy, grodzenie, jest okresem składkowym pracownikowi na mocy art. 47 K.p. Jest
wyrokiem z dnia 11 stycznia 2006 r., Sąd w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia ono zatem rodzajem odszkodowania
Okręgowy oddalił odwołanie. Z ustaleń 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i ren- majątkowego, którego celem jest kom-
faktycznych dokonanych przez Sąd tach z Funduszu Ubezpieczeń Społecz- pensacja uszczerbku poniesionego
I instancji wynikało, że „wyrokiem z dnia nych i ma wpływ na prawo i wysokość przez pracownika wskutek bezprawne-
23 maja 2002 r. tamtejszy sąd przywrócił świadczeń emerytalno-rentowych. go rozwiązania z nim umowy o pracę
do pracy na poprzednich warunkach Tym samym składka na ubezpieczenie w trybie natychmiastowym.”
odwołującego się Henryka J. i Kazimie- społeczne winna być przypisana do Należy zwrócić uwagę, że pracodawca
rza B. oraz zasądził na ich rzecz pod wynagrodzenia za okres, jakiego ono może odmówić – na mocy art. 48 § 1 K.p.
warunkiem podjęcia pracy w terminie dotyczy i rozliczona na podstawie – ponownego zatrudnienia pracownika,
7 dni wynagrodzenie w kwotach od- przepisów dotyczących zasad ustalania jeżeli w ciągu 7 dni od przywrócenia do
powiednio 164.881,98 zł i 112.890,70 zł. i rozliczania składek na ubezpieczenie pracy nie zgłosił on gotowości niezwłocz-
Było to wynagrodzenie za cały czas społeczne, obowiązujących w spornym nego podjęcia pracy, chyba że przekro-
pozostawania przez nich bez pracy, czyli okresie od 1 lipca 1997 r. do 31 grudnia czenie terminu nastąpiło z przyczyn
od 1 lipca 1997 r. W związku z podjęciem 1998 r.” niezależnych od pracownika.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϰϭ

KƌǌĞĐǌŶŝĐƚǁŽƐČĚŽǁĞ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
Przepis art. 51 K.p. stanowi, że pra- podstawę wymiaru składek na ubezpie- wał z dniem nawiązania stosunku pracy,
cownikowi, który podjął pracę w wyniku czenia emerytalne i rentowe pracowni- a wygasał z dniem jego ustania (art. 4
przywrócenia do pracy, wlicza się do ków stanowi przychód. Za pracownika – ust. 3 tej ustawy).
okresu zatrudnienia okres pozostawania w świetle art. 8 ust. 1 tej ustawy – uważa W ocenie Sądu Najwyższego, „rozli-
bez pracy, za który przyznano wynagro- się osobę pozostającą w stosunku pracy. czanie składek ubezpieczeniowych na
dzenie. Okresu pozostawania bez pracy, W omawianej sprawie, w latach 1997- podstawie przepisów obowiązujących
za który nie przyznano wynagrodzenia, 2007 ubezpieczeni nie byli pracownika- przed 1 stycznia 1999 r. zgodnie z dy-
nie uważa się za przerwę w zatrudnie- mi, a zatem nie podlegali obowiązkowi rektywą art. 109 ustawy o systemie
niu, pociągającą za sobą utratę upraw- ubezpieczenia. Sąd Najwyższy zwrócił ubezpieczeń społecznych – w wyniku
nień uzależnionych od nieprzerwanego uwagę, że ubezpieczeni zostali zwolnie- przyjęcia przez Sąd, że składki na ubez-
zatrudnienia. Natomiast pracownikowi, ni w okresie obowiązywania przepisów pieczenie społeczne za ubezpieczonych
któremu przyznano odszkodowanie, ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o or- były należne za okres, co do którego
wlicza się do okresu zatrudnienia okres ganizacji i finansowaniu ubezpieczeń zarówno na podstawie obecnej ustawy,
pozostawania bez pracy odpowiadający społecznych (Dz. U. z 1989 r. Nr 25, poz. jak i poprzednio obowiązującej obo-
okresowi, za który przyznano odszko- 137 z późn. zm.). Zgodnie z art. 4 ust. 1 wiązek taki względem ubezpieczonych
dowanie. tej ustawy, ubezpieczeniu społecznemu nie istniał – należy ocenić jako wadliwe
Stosownie do art. 18 ust. 1 ustawy podlegali wszyscy pracownicy. Obowią- i niezgodne z prawem.”
o systemie ubezpieczeń społecznych, zek ubezpieczenia pracownika powsta-
WYROK SĄDU NAJWYŻSZEGO

z dnia 12 listopada 2008 r.
I UK 87/08 (OSNP z 2010 r. nr 9-10, poz. 126)
Wykonywanie pośrednictwa ubez- Decyzję tę zaskarżył Przemysław B. osobistego i domowego, a po zmianie

pieczeniowego na podstawie umowy wskazując, że „podlegał on ubezpiecze- wpisu dokonanej w dniu 26 listopada
agencyjnej w ramach pozarolniczej niom emerytalnemu i rentowemu z ty- 2004 r. – także działalności pomocniczej
działalności nie zwalnia studenta pro- tułu zatrudnienia na podstawie umowy związanej z „pośrednictwem fundusza-
wadzącego tę działalność do ukończe- o pracę przy równoczesnym prowadze- mi emerytalno-rentowymi.” Natomiast
nia 26. roku życia z obowiązkowego niu działalności gospodarczej jedynie w dniu 14 lutego 2006 r. wnioskodawca
ubezpieczenia społecznego z tego ty- w okresie od dnia 30 maja 2004 r. do został wykreślony z ewidencji działal-
tułu, bo takie zwolnienie na podstawie dnia 23 lipca 2004 r., natomiast w dal- ności gospodarczej. Jednocześnie od
art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 13 paździer- szym okresie nie podlegał obowiązko- dnia 24 maja 2004 r. został zgłoszony
nika 1998 r. o systemie ubezpieczeń wo ubezpieczeniom emerytalnemu, przez Józefa i Beatę G. prowadzących
społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, rentowemu i wypadkowemu z tytułu działalność pod nazwą „K.” W R. N. do
poz. 1585 z późn. zm.) przysługuje prowadzenia działalności gospodarczej, ubezpieczenia pracowniczego, z któ-
wyłącznie studentom niebędącym albowiem w tym czasie był równocze- rego został wyrejestrowany z dniem
przedsiębiorcami. śnie studentem i nie ukończył 26 lat.” 1 września 2004 r. Z pisma naczelnika
Decyzją z dnia 26 września 2006 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpie- Urzędu Skarbowego w P. wynikało, że
organ rentowy uznał, że wnioskodawca czeń Społecznych w Olsztynie wyrokiem wnioskodawca prowadził działalność
Przemysław B. w okresie od 24 maja z dnia 9 maja 2007 r. oddalił odwołanie gospodarczą w okresie od dnia 30 maja
2004 r. do 31 sierpnia 2004 r. podlegał wnioskodawcy. 2004 r. do dnia 14 lutego 2006 r.”
ubezpieczeniom emerytalnemu i ren- Z ustaleń Sądu I instancji wynikało, Sąd Okręgowy w Olsztynie ustalił
towym z tytułu umowy o pracę przy że „zgodnie z zaświadczeniem o wpisie także, że „w czasie prowadzenia dzia-
równoczesnym prowadzeniu działalno- do ewidencji działalności gospodarczej łalności gospodarczej wnioskodawca
ści gospodarczej, a następnie w okresie wnioskodawca w dniu 30 maja 2004 r. wyjeżdżał za granicę. W dniu 11 stycznia
od 1 września 2004 r. do 14 lutego rozpoczął działalność gospodarczą w za- 2005 r. podpisał umowę agencyjną z Po-
2006 r. podlegał obowiązkowo ubez- kresie handlu hurtowego, komisowego wszechnym Zakładem Ubezpieczeń SA
pieczeniom emerytalnemu, rentowym i detalicznego z wyłączeniem handlu w W., a w dniu 19 stycznia 2005 r. uzyskał
i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pojazdami samochodowymi i motocy- wpis do rejestru agentów. Umowa ta
pozarolniczej działalności gospodarczej. klami, oraz naprawy artykułów użytku uległa rozwiązaniu z dniem 30 listopada

KƌǌĞĐǌŶŝĐƚǁŽƐČĚŽǁĞ
2005 r. Przez cały okres prowadzenia i wypadkowemu z tytułu prowadzenia łalność uważa się osobę prowadzącą
działalności gospodarczej wniosko- pozarolniczej działalności gospodarczej. pozarolniczą działalność gospodarczą
dawca studiował w trybie dziennym W pozostałym zakresie apelacja wnio- na podstawie przepisów o działalności
prawo na Uniwersytecie W.-M. w O. skodawcy została oddalona. gospodarczej lub innych przepisów
W przedmiotowej sprawie toczyło się Skarga kasacyjna wnioskodawcy, szczególnych.
postępowanie z „odwołania” wniosko- w której zarzucał między innymi naru- W ocenie Sądu Najwyższego, „ubez-
dawcy od pisma ZUS w Olsztynie z dnia szenie przepisów prawa materialnego pieczony już dlatego, że był agentem
9 listopada 2005 r., stwierdzającego oraz przepisów postępowania, została ubezpieczeniowym o statusie przedsię-
obowiązek podlegania obowiązkowym oddalona wyrokiem Sądu Najwyższego biorcy w rozumieniu przepisów Prawa
ubezpieczeniom społecznym, w wyniku z dnia 12 listopada 2008 r. o działalności gospodarczej, podlegał
którego Sąd Okręgowy w Olsztynie po- W uzasadnieniu Sąd Najwyższy ubezpieczeniom społecznym z tytułu
stanowieniem z dnia 14 marca 2006 r. stwierdził, że, zgodnie z art. 3983 § 3 prowadzonej działalności pozarolniczej,
[…] odrzucił odwołanie, a sprawę Kodeksu postępowania cywilnego, pod- niezależnie od tego, że zakres tej dzia-
ustalenia podlegania ubezpieczeniom stawą skargi kasacyjnej nie mogą być łalności został uzupełniony (poszerzony)
społecznym za okres od dnia 3 lutego zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub wskutek zgłoszenia przez samego ubez-
2005 r. do dnia 17 czerwca 2005 r. z ty- oceny dowodów. Ponadto w postępo- pieczonego w dniu 26 listopada 2004 r.
tułu prowadzonej przez Przemysława waniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne zmiany wpisu […]”.
B. działalności gospodarczej przekazał powołanie nowych faktów i dowodów, Zdaniem Sądu Najwyższego, „ozna-
do rozpoznania organowi rentowemu.” a Sąd Najwyższy jest związany ustalenia- czało to w ustalonych okolicznościach
W wyniku rozpoznania sprawy została mi faktycznymi, stanowiącymi podstawę sprawy, że ubezpieczony, jako osoba
wydana decyzja z dnia 26 września zaskarżonego orzeczenia (art. 39813 § 2 prowadząca pozarolniczą działalność,
2006 r. K.p.c.). nie korzystał z innego tytułu podlega-
Wyrokiem z dnia 27 listopada 2007 r. W związku z powyższym, rozpo- nia obowiązkowym ubezpieczeniom
Sąd Apelacyjny w Białymstoku zmienił znając skargę kasacyjną Przemysława społecznym, w szczególności z tytułu
zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego B., Sąd Najwyższy stwierdził, że należy wykonywania pracy na podstawie
w Olsztynie, a także poprzedzającą go wykluczyć zarzuty dotyczące narusze- umowy agencyjnej (art. 6 ust. 1 pkt 4
decyzję organu rentowego z dnia 26 nia prawa materialnego i przepisów ustawy systemowej), bo pracę tę świad-
września 2006 r. postępowania. czył w ramach rozszerzonego zakresu
Sąd II instancji orzekł, że Przemysław Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy działalności pozarolniczej na podstawie
B. pracowniczemu ubezpieczeniu z dnia 13 października 1998 r. o systemie przepisów o działalności gospodarczej
społecznemu przy równoczesnym ubezpieczeń społecznych (jednolity (art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6
prowadzeniu pozarolniczej działalności tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205. poz. 1585 tej ustawy), która nie zwalnia studentów
gospodarczej podlegał w okresie od z poźn. zm.), obowiązkowo ubezpie- do ukończenia 26 lat życia z obowiąz-
30 maja 2004 r. do 6 sierpnia 2004 r.; czeniom emerytalnemu i rentowym kowego podlegania ubezpieczeniom
w okresie od 1 października 2004 r. podlegają osoby prowadzące poza- społecznym osób prowadzących poza-
do 15 czerwca 2005 r., a następnie od rolniczą działalność gospodarczą oraz rolniczą działalność.”
1 października 2005 r. do 14 lutego osoby z nimi współpracujące. W świetle
Wyboru dokonała i skomentowała Dorota Siwiec
2006 r. podlegał obowiązkowo ubez- art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej, za
pieczeniom emerytalnemu, rentowym osobę prowadzącą pozarolniczą dzia-
WƌǌĞƉŝƐǇŝǁǇũĂƑŶŝĞŶŝĂ
13 sierpnia 2010 r. weszło w życie 2010 r. o szczególnych rozwiązaniach pejskiego Funduszu Rolnego na rzecz
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia związanych z usuwaniem skutków po- Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz.U.
13 sierpnia 2010 r. w sprawie okresów wodzi w 2010 r. (Dz. U. Nr 123, poz. 835 Nr 148, poz. 993).
i terminów określonych w niektórych z poźn. zm.). Przepis ten został dodany
przepisach ustawy o szczególnych ustawą z dnia 12 sierpnia 2010 r. o zmia- Od 13 sierpnia 2010 r. obowiązują
rozwiązaniach związanych z usuwa- nie ustawy o szczególnych rozwiąza- przepisy rozporządzenia Ministra Pracy
niem skutków powodzi z 2010 r. (Dz.U. niach związanych z usuwaniem skutków i Polityki Społecznej z dnia 13 sierpnia
Nr 148, poz. 994). powodzi z maja i czerwca 2010 r. oraz 2010 r. zmieniające rozporządzenie
Podstawę jego wydania stanowi art. ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów w sprawie nieoprocentowanej pożyczki
44a ust. 1 ustawy z dnia 24 czerwca wiejskich z udziałem środków Euro- z Funduszu Gwarantowanych Świad-
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϰϯ

WƌǌĞƉŝƐǇŝǁǇũĂƑŶŝĞŶŝĂ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
czeń Pracowniczych dla pracodawcy, chowywania oraz wzorów stosowanych wynikającego z przyczyn demograficz-
który na skutek powodzi przejściowo dokumentów (Dz.U. Nr 149, poz. 1002), nych (Dz.U. Nr 163, poz. 1099), wydane
zaprzestał prowadzenia działalności wydane na podstawie art. 11 ust. 4 usta- na podstawie art. 59 ust. 2 ustawy
lub istotnie ograniczył jej prowadzenie wy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie z dnia 13 października 1998 r. o syste-
(Dz.U. Nr 148, poz. 995). Znowelizowało medycyny pracy (Dz.U. z 2004 r. Nr 125, mie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.
ono rozporządzenie Ministra Pracy i Po- poz. 1317 z poźn. zm.). z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
lityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. Zgodnie z przepisami rozporządze-
(Dz.U. Nr 123, poz. 837). nia, w 2010 r. zarządza się wykorzystanie
21 wrzenia 2010 r. weszło w życie środków FRD w kwocie 7 500 000 tys. zł
16 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia na uzupełnienie wynikającego z przy-
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie wyko- czyn demograficznych niedoboru fun-
29 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów do- rzystania w 2010 r. środków Funduszu duszu emerytalnego. Kwota ta może być
kumentacji medycznej służby medycyny Rezerwy Demograficznej na uzupełnie- przekazana do funduszu emerytalnego
pracy, sposobu jej prowadzenia i prze- nie niedoboru funduszu emerytalnego jednorazowo lub w ratach.
UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO

z dnia 18 sierpnia 2010 r.
(II PZP 7/10)
Wniosek o doręczenie wyroku sądu uzasadnienie wyroku sporządza się na prawnego lub rzecznika patentowego,
pierwszej instancji z uzasadnieniem, żądanie strony, zgłoszone w terminie która na skutek pozbawienia wolności
wniesiony w terminie określonym tygodniowym od dnia ogłoszenia sen- była nieobecna przy ogłoszeniu wyroku.
w art. 328 § 1 zdanie pierwsze K.p.c., tencji wyroku, a w wypadku określonym Wówczas sąd z urzędu, w ciągu tygodnia
z reguły stanowi równocześnie żąda- w art. 327 § 2 – od dnia doręczenia od dnia ogłoszenia wyroku doręcza
nie sporządzenia tego uzasadnienia. sentencji wyroku. takiej stronie odpis sentencji wyroku,
Zgodnie z art. 328 § 1, zdanie pierw- Przepis art. 327 § 2 K.p.c. dotyczy z pouczeniem o terminie i sposobie
sze Kodeksu postępowania cywilnego, strony działającej bez adwokata, radcy wniesienia środka zaskarżenia.
UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO

z dnia 1 września 2010 r.
(II UZP 6/10)
Wypłacone w latach 1970-1976 pre- rach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń i rentowe lub na ubezpieczenie spo-
mie z funduszu premiowego w Pań- Społecznych - Dz. U. z 2009 r. Nr 153, łeczne na podstawie przepisów prawa
stwowych Gospodarstwach Rolnych poz,. 1227 z późn. zm.). polskiego w okresie kolejnych 10 lat
podlegają, ze względu na obowiązek kalendarzowych, wybranych przez
opłacania składki na cele emerytal- W świetle art. 15 ust. 1 ustawy o eme- zainteresowanego z ostatnich 20 lat
ne na podstawie ustawy z dnia 23 ryturach i rentach z Funduszu Ubezpie- kalendarzowych poprzedzających
stycznia 1968 r. o funduszu emerytal- czeń Społecznych, podstawę wymiaru bezpośrednio rok, w którym zgłoszono
nym (Dz.U. Nr 3, poz. 7 z poźn. zm.), emerytury i renty stanowi ustalona, wniosek o emeryturę lub rentę.
uwzględnieniu w podstawie wymiaru w sposób określony w ust. 4 i 5 tego (ds, bs)
emerytury i renty (art. 15 ust. 1 ustawy przepisu, przeciętna podstawa wymiaru
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emerytu- składki na ubezpieczenia emerytalne

<ǁŽƚǇŝǁƐŬĂǍŶŝŬŝ
I. SKŁADKI
1. Stopy procentowe składek

Tytuł składki Pracodawca Pracownik Ogółem
Ubezpieczenie emerytalne 9,76 9,76 19,52
Ubezpieczenie rentowe 4,50 1,50 6,00
Ubezpieczenie chorobowe – 2,45 2,45
Ubezpieczenie wypadkowe od 0,67 do 3,33 – od 0,67 do 3,33
Fundusz Emerytur Pomostowych 1,50 – 1,50
Podane w tabeli stopy procentowe składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie chorobowe obowiązują od 1 stycznia 1999 r. Składka na Fun-
dusz Emerytur Pomostowych obowiązuje od 1 stycznia 2010 r. Składki na ubezpieczenie rentowe i wypadkowe ulegały zmianie:
Składka na ubezpieczenie rentowe:

od 1.01.1999 r. do 30.06.2007 r. 13,00% podstawy wymiaru
od 1 stycznia 2008 r. 6,00% podstawy wymiaru
Stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe*:

od 1.01.2003 r. do 31.03.2006 r. od 0,97% do 3,86% podstawy wymiaru
od 1.04.2009 r. od 0,67% do 3,33% podstawy wymiaru
* Dla płatników składek, którzy za trzy ostatnie lata kalendarzowe złożyli informację ZUS IWA do prezentowanych stóp procentowych stosowany jest wskaźnik korygujący. Od 1 kwietnia 2009 r.
wskaźnik ten wynosi od 0,5 do 1,5.
Grupy działalności, kategorie ryzyka i stopy procentowe składki na ubezpieczenie wypadkowe dla grup działalności
Stopy
Kategorie
Lp. Grupy działalności Kod PKD* procentowe
ryzyka
składki (%)
Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo,
1. A - 01 9 2,53
włączając działalność usługową
2. Leśnictwo i pozyskiwanie drewna A - 02 9 2,53
3. Rybactwo A - 03 6 1,73
4. Wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) B - 05 12 3,33
5. Górnictwo ropy naftowej i gazu ziemnego B - 06 12 3,33
6. Górnictwo rud metali B - 07 12 3,33
7. Pozostałe górnictwo i wydobywanie B - 08 12 3,33
8. Działalność usługowa wspomagająca górnictwo i wydobywanie B - 09 12 3,33
9. Produkcja artykułów spożywczych C - 10 6 1,73
10. Produkcja napojów C - 11 6 1,73
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϰϱ

<ǁŽƚǇŝǁƐŬĂǍŶŝŬŝ wersja elektroniczna: www.pudc.pl
Stopy
Kategorie
ryzyka
składki (%)
11. Produkcja wyrobów tytoniowych C - 12 6 1,73
12. Produkcja wyrobów tekstylnych C - 13 4 1,20
13. Produkcja odzieży C - 14 4 1,20
14. Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych C - 15 4 1,20
Produkcja wyrobów z drewna oraz korka z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze
15. C - 16 10 2,80
słomy i materiałów używanych do wyplatania
16. Produkcja papieru i wyrobów z papieru C - 17 5 1,47
17. Poligrafia i reprodukcja zapisanych nośników informacji C - 18 5 1,47
18. Wytwarzanie i przetwarzanie koksu i produktów rafinacji ropy naftowej C - 19 5 1,47
19. Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych C - 20 6 1,73
Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków
20. C - 21 6 1,73
i pozostałych wyrobów farmaceutycznych
21. Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych C - 22 7 2,00
Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców
22. C - 23 8 2,26
niemetalicznych
23. Produkcja metali C - 24 9 2,53
Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem
24. C - 25 9 2,53
maszyn i urządzeń
25. Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych C - 26 5 1,47
26. Produkcja urządzeń elektrycznych C - 27 5 1,47
27. Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana C - 28 7 2,00
28. Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli C - 29 8 2,26
29. Produkcja pozostałego sprzętu transportowego C - 30 8 2,26
30. Produkcja mebli C - 31 7 2,00
31. Pozostała produkcja wyrobów C - 32 7 2,00
32. Naprawa, konserwacja i instalowanie maszyn i urządzeń C - 33 5 1,47
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę
33. D 6 1,73
i powietrze do układów klimatyzacyjnych
34. Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody E - 36 6 1,73
35. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków E - 37 5 1,47
Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem
36. E - 38 5 1,47
i unieszkodliwianiem odpadów; odzysk surowców
Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność
37. E - 39 5 1,47
usługowa związana z gospodarką odpadami
38. Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków F - 41 7 2,00
Roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej
39. F - 42 7 2,00
i wodnej
40. Roboty budowlane specjalistyczne F - 43 7 2,00
Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi;
41. G - 45 5 1,47
naprawa pojazdów samochodowych
Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami
42. G - 46 5 1,47
samochodowymi

Stopy
Kategorie
ryzyka
składki (%)
Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego
43. G - 47 5 1,47
pojazdami samochodowymi
44. Transport lądowy oraz transport rurociągowy H - 49 5 1,47
45. Transport wodny H - 50 5 1,47
46. Transport lotniczy H - 51 5 1,47
Magazynowanie i działalność usługowa wspomagająca
47. H - 52 5 1,47
transport
48. Działalność pocztowa i kurierska H - 53 5 1,47
Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami
49. I 3 0,93
gastronomicznymi
50. Informacja i komunikacja J 5 1,47
51. Działalność finansowa i ubezpieczeniowa K 2 0,67
52. Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości L 4 1,20
53. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna M 3 0,93
54. Wynajem i dzierżawa N - 77 4 1,20
55. Działalność związana z zatrudnieniem N - 78 3 0,93
Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych oraz pozo-
56. N - 79 5 1,47
stała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane
57. Działalność detektywistyczna i ochroniarska N - 80 5 1,47
Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku
58. N - 81 5 1,47
w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni
Działalność związana z administracyjną obsługą biura i
59. N - 82 5 1,47
pozostała działalność wspomagająca prowadzenie działalności gospodarczej
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe
60. O, U 3 0,93
zabezpieczenia społeczne, organizacje i zespoły eksterytorialne
61. Edukacja P 3 0,93
62. Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Q 5 1,47
63. Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją R 5 1,47
Pozostała działalność usługowa; gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników;
64. S, T 5 1,47
gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby
* Kod PKD określony w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 251, poz. 1885 oraz z 2009 r. Nr 59, poz. 489).
• Załącznik Nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (Dz.U. Nr 200, poz. 1692 z późn. zm.).
•• Kod PKD - określony w przepisach w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Do dnia 31 grudnia 2009 r. do grup działalności i rodzaju działalności stosowało się Polską Klasyfikację Działalności
(PKD) wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 33, poz. 289 i Nr 165, poz. 1727). Od 1 stycznia 2010 r.
stosuje się Polską Klasyfikację Działalności (PKD) wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. (Dz.U. Nr 251, poz. 1885 z późn. zm.).
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322) o wysokości
stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe obowiązującej w danym roku składkowym ZUS powiadamia do 20 kwietnia danego roku płatników składek, którzy przekazali informację
ZUS IWA za trzy kolejne lata kalendarzowe.
Pozostali płatnicy składek zobowiązani są do samodzielnego ustalenia stopy procentowej składki na dany rok składkowy, tj.:
– płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, którzy nie mieli obowiązku przekazywania informacji ZUS IWA przez trzy kolejne, ostatnie lata
kalendarzowe, zgodnie z art. 33 ust. 1 ww. ustawy, ustalają stopę procentową składki na to ubezpieczenie w wysokości stopy procentowej określonej dla grupy działalności, do której należą,
– płatnicy zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego nie więcej niż 9 ubezpieczonych, zgodnie z art. 28 ust. 1 ww. ustawy, ustalają stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe
w wysokości 50 % najwyższej stopy procentowej ustalonej na dany rok składkowy dla grup działalności.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϰϳ

Składka na Fundusz Pracy od 1 stycznia 1999 r. wynosi 2,45% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych od 1 stycznia 2006 r. wynosi 0,10% podstawy wymiaru.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne od 1 stycznia 2007 r. wynosi 9,00% podstawy wymiaru.
2. Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne pracowników młodocianych

Młodocianemu w okresie nauki zawodu przysługuje wynagrodzenie w wysokości:
– w pierwszym roku nauki – nie mniej niż 4%,
– w drugim roku nauki – nie mniej niż 5%,
– w trzecim roku nauki – nie mniej niż 6%
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (patrz dział II).
W okresie od 1 września 2010 r. do 30 listopada 2010 r. minimalna podstawa wymiaru składek oraz składki za pracownikow młodocianych wynoszą:
Podstawa Rodzaj Sposób finansowania

Rok nauki
wymiaru składki ubezpieczenia płatnik ubezpieczony
emerytalne 12,48 zł 12,48 zł
I 127,91 zł rentowe 5,76 zł 1,92 zł
chorobowe – 3,13 zł
II 159,89 zł rentowe 7,20 zł 2,40 zł
III 191,87 zł rentowe 8,63 zł 2,88 zł
Podstawa prawna: ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz.U. Nr 60, poz. 278 z późn. zm.).
3. Wysokość składek za osoby prowadzące pozarolniczą działalność
1) Składki ogólne za osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, tj.:

• osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych nie wymie-
nionych w punkcie 2),
• twórcy i artyści,
• osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów
osiąganych przez osoby fizyczne, a także osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospo-
darczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,
• osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty,
• osoby współpracujące z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tych osób w 2010 r. stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż 1887,60 zł (60% prognozowanego
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy).

W 2010 r. miesięczna składka ogólna nie może być niższa niż:

368,46 zł( tj. 19,52 %) na ubezpieczenie emerytalne
113,26 zł (tj. 6,00%) na ubezpieczenie rentowe
46,25 zł (tj. 2,45%) na ubezpieczenie chorobowe
2) Składki obniżone dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów
o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.
Składki te stosuje się do osób, które:
• rozpoczęły wykonywanie działalności gospodarczej nie wcześniej niż 25 sierpnia 2005 r.,
• nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarol-
niczej działalności,
• nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub
poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej
działalności gospodarczej.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tych osób w 2010 r. stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż 395,10 zł (30% kwoty minimal-
nego wynagrodzenia w 2010 r.).
W 2010 r. miesięczna składka obniżona nie może być niższa niż:

77,12 zł (tj. 19.52%) na ubezpieczenie emerytalne
23,71 zł (tj. 6%) na ubezpieczenie rentowe
9,68 zł (tj. 2,45%) na ubezpieczenie chorobowe
We wrześniu, październiku i listopadzie 2010 r. dla osób wymienionych w pkt. 1 i 2 podstawa wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie cho-
robowe nie może przekraczać miesięcznie kwoty 7994,63 zł
(tj. 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w drugim kwartale 2010 r.).
W 2010 r. podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób wymienionych w pkt. 1 i 2 stanowi kwota zadeklarowana, nie niższa niż
2592,46 zł (75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale 2009 r., włącznie z wypłatami z zysku).
Składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2010 r. nie może być niższa niż:

233,32 zł (9,00% podstawy wymiaru)
W okresie od 1 marca 2009 r. do 31 grudnia 2009 r. składka na ubezpieczenie zdrowotne nie mogła być niższa niż 224,24 zł
Składka na Fundusz Pracy w 2010 r. nie może być niższa niż:

46,25 zł (2,45% podstawy wymiaru)
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϰϵ

4. Kwota ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od 1999 r.
50 375,22 zł w 1999 r. (Mon.Pol. z 1998 r. Nr 46, poz. 658)
Podstawa prawna: art. 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
5. Kwota rocznego ograniczenia wpłaty składek na IKE

Obowiązuje: od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2010 r.
Rok Wysokość wpłat

2010 9 579,00 zł
Podstawa prawna: ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o indywidualnych kontach emerytalnych (Dz.U. z 2004 r. Nr 116, poz. 1205 z późn. zm.) oraz obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z dnia 2 grudnia 2009 r. w sprawie wysokości kwoty wpłat na indywidualne konto emerytalne w roku 2010 (Mon.Pol. Nr 78, poz. 979).
6. Terminy rozliczania i opłacania składek

Składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na fundusze pozaubezpieczeniowe (Fundusz Pracy
i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) za dany miesiąc kalendarzowy należy rozliczać i opłacać
w następujących terminach:
• do 5. dnia następnego miesiąca - jednostki budżetowe, zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze w rozumieniu art. 20 ust. 1, art. 24 ust. 1 i art. 26
ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.),
• do 10. dnia następnego miesiąca - osoby fizyczne opłacające składkę wyłącznie za siebie,
• do 15. dnia następnego miesiąca - pozostali płatnicy.
Podstawa prawna:
• art. 47 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.);
• ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).

II. WYNAGRODZENIA
1. Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej

w 2007 r. 2691,03 zł w III kwartale 2009 r. 3113,86 zł
w 2008 r. 2943,88 zł w IV kwartale 2009 r. 3243,60 zł
w 2009 r. 3102,96 zł w I kwartale 2010 r. 3316,38 zł
w II kwartale 2009 r. 3081,48 zł w II kwartale 2010 r. 3197,85 zł
Podstawa prawna: art. 20 pkt. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) oraz komunikaty Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego.
2. Minimalne wynagrodzenie za pracę

800,00 zł od 1 stycznia 2003 r. (Dz.U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1679 z późn. zm.)
824,00 zł od 1 stycznia 2004 r. (Dz.U. z 2003 r. Nr 167, poz. 1623)
1276,00 zł od 1 stycznia 2009 r. (Mon.Pol. z 2008 r. Nr 55, poz. 499)
1317,00 zł od 1 stycznia 2010 r. (Mon.Pol. z 2009 r. Nr 48, poz. 709)
Podstawa prawna: ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz.1679 z późn. zm.).
III. ODPISY NA ZAKŁADOWY FUNDUSZ ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH

Wysokość odpisu podstawowego jest ustalana jako wyrażona w procentach część przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku
poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą. Wysokość odpisu ustala się od
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenie emerytalne,
rentowe oraz chorobowe. W 2010 r. podstawą do obliczenia wysokości odpisów na ZFŚS jest kwota 2794,25 zł.
Odpis Kwota
Na jednego pracownika - 37,5% 1047,84 zł
Na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze - w rozumieniu przepisów
1397,13 zł
o emeryturach pomostowych - 50%
Na jednego młodocianego:
w pierwszym roku nauki - 5% 139,71 zł
w drugim roku nauki - 6% 167,66 zł
w trzecim roku nauki - 7% 195,60 zł
Na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności, wyso-
1222,48 zł
kość odpisu na te osoby może wynieść 43,75 % podstawy wymiaru
Na każdego emeryta i rencistę objętego opieką socjalną zakładu pracy wysokość odpisu podstawowego może być zwiększona
174,64 zł
o 6,25%
Podstawa prawna: ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych ( Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn. zm.).
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϱϭ

IV. ODSETKI
1. Wysokość stawek odsetek (podatkowych) za zwłokę od nieterminowo regulowanych składek na

ubezpieczenia społeczne
od 31 stycznia 2008 r. 13,5 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 13, poz. 134)
od 28 lutego 2008 r. 14 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 22, poz. 218)
od 27 marca 2008 r. 14,5 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 28, poz. 262)
od 26 czerwca 2008 r. 15 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 50, poz. 443)
od 27 listopada 2008 r. 14,5 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 92, poz. 791)
od 24 grudnia 2008 r. 13 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2009 r. Nr 1, poz. 4)
od 28 stycznia 2009 r. 11,5 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 9 poz. 101)
od 26 lutego 2009 r. 11 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 16 poz. 199)
od 26 marca 2009 r. 10,5 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 21 poz. 268)
od 25 czerwca 2009 r. 10 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. Nr 41 poz. 654)
Podstawa prawna: art. 56 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
2. Wysokość odsetek ustawowych

od 10 stycznia 2005 r. 13,5% w stosunku rocznym (Dz.U. Nr 3, poz. 16)
od 15 października 2005 r. 11,5% w stosunku rocznym (Dz.U. Nr 201, poz. 1662)
od 15 grudnia 2008 r. 13% w stosunku rocznym (Dz.U. Nr 220, poz. 1434)
Podstawa prawna: art. 359 § 3 Kodeksu Cywilnego oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 grudnia 2008 r. w sprawie określenia wysokości odsetek ustawowych (Dz.U. Nr 220, poz.
1434).
3. Wysokość odsetek należnych z tytułu nieprzekazanych w terminie składek do OFE

w 2009 r.
od 1 kwietnia do 30 czerwca 4,92 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2009 r. Nr 15, poz. 194)
od 1 lipca do 30 września 5,07 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2009 r. Nr 37, poz. 576)
od 1 października do 31 grudnia 4,23 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2009 r. Nr 62, poz. 830)
w 2010 r.
od 1 stycznia do 31 marca 4,29 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2009 r. Nr 81, poz. 1039)
od 1 kwietnia do 30 czerwca 3,85 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2010 r Nr 15 poz. 164)
od 1 lipca do 30 września 3,76 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2010 r. Nr 46, poz. 647)
od 1 października do 31 grudnia 3,96 % w stosunku rocznym (Mon.Pol. z 2010 r. Nr 66, poz. 851)
Podstawa prawna: art. 47 ust. 10j ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).

V. ŚWIADCZENIA KRÓTKOTERMINOWE
1. Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowanej do obliczenia świadczenia

rehabilitacyjnego
w I kwartale 2010 r. 97,7%* (Mon.Pol. z 2009 r Nr 76 poz. 948)
w II kwartale 2010 r. 105,3% (Mon.Pol. z 2010 r Nr 15 poz. 161)
w III kwartale 2010 r. 106,5% (Mon.Pol. z 2010 r. Nr 41, poz. 596)
w IV kwartale 2010 r. 98,6%* (Mon.Pol. z 2010 r Nr 60 poz. 789)
* W związku z tym, że wskaźnik ten nie przekracza 100%, podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjmowana do obliczania świadczenia rehabilitacyjnego nie podlega waloryzacji.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn.
zm.).
2. Kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy
lub chorobą zawodową
W okresie od 1 kwietnia 2010 r. do 31 marca 2011 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:
621 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu
621 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych
10 860 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego
10 860 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty
55 853 zł gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego
ubezpieczonego lub rencisty
27 927 zł gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko
55 853 zł gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz
10 860 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci
55 853 zł gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 10 860 zł
z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko
10 860 zł gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub
rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom
27 927 zł gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty
oraz 10 860 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322) oraz obwiesz-
czenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie wysokości kwot jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (Mon.Pol. Nr 10,
poz. 103).
3. Zasiłek pogrzebowy
od 1 marca 2010 r. do 31 maja 2010 r. 6487,20 zł
od 1 czerwca 2010 r. do 31 sierpnia 2010 r. 6632,76 zł
od 1 września 2010 r. do 30 listopada 2010 r. 6395,70 zł
Podstawa prawna: ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϱϯ

VI. ZASIŁKI I ŚWIADCZENIA RODZINNE

1. Zasiłek rodzinny
Okres obowiązywania Wyszczególnienie Kwota (w zł miesięcznie)
na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia 68,00
od 1 listopada 2009 r. na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia 91,00
na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia 98,00
2. Granice dochodu uprawniające do świadczeń rodzinnych

Wyszczególnienie Kryterium dochodowe Okres obowiązywania
(miesięcznie na osobę)
jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie prze-
504,00 zł od 1.09.2006 r.
kracza:
w przypadku gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepeł-
nosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełno- 583,00 zł od 1.09.2006 r.
sprawności, kwota nie może przekroczyć:
3. Dodatki do zasiłku rodzinnego

Dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu: Kwota świadczenia (w zł) Uwagi
urodzenia dziecka 1000,00 jednorazowo
opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego 400,00 miesięcznie
na dziecko, nie więcej jednak niz 340 zł
170,00
na wszystkie dzieci
samotnego wychowywania dziecka
na dziecko niepełnosprawne, nie więcej
250,00
jednak niż 500 zl na wszystkie dzieci
z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej na trzecie i następne dzieci uprawnione
80,00
do zasiłku rodzinnego
miesięcznie na dziecko w wieku do ukończenia
60,00
kształcenia i rehabilitacji dziecka 5 roku życia
niepełnosprawnego miesięcznie na dziecko w wieku powyżej
80,00
5 roku życia do ukończenia 24 roku życia
rozpoczęcia roku szkolnego albo rocznego przygotowania przedszkolnego jednorazowo na dziecko
100,00
wypłacany raz w roku
Dodatki do zasiłku rodzinnego z tytułu: Kwota świadczenia (w zł) Uwagi
na dziecko zamieszkujące i uczęszczające do szkoły w innej miejscowości 90,00 miesięcznie
na dziecko dojeżdżające do szkoły w innej miejscowości 50,00 miesięcznie
Prawo do dodatków wymienionych w tabeli przysługuje pod warunkiem, że na dziecko przysługuje zasiłek rodzinny:
od 1 września 2006 r. (jeśli dochód na osobę w rodzinie nie przekracza 504,00 zł lub 583,00 zł),
od 1 września 2006 r. wypłacany wyłącznie przez gminy,

4. Świadczenia opiekuńcze
Od 1 listopada 2009 r.
Rodzaj świadczenia Kwota świadczenia (w zł) Uwagi

świadczenie pielęgnacyjne 520,00 miesięcznie
zasiłek pielęgnacyjny 153,00 miesięcznie
5. Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka

Jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka wynosi 1000,00 zł na jedno dziecko.
Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) oraz rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2009 r.
w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się, stanowiących podstawę do ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz.U. Nr 129, poz. 1058).
VII. EMERYTURY I RENTY

1. Najniższe emerytury i renty
Kwoty najniższych gwarantowanych świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2010 r.:
emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna 706,29 zł

renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy 543,29 zł
renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową i renta rodzinna wypadkowa 847,55 zł
renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem lub chorobą zawodową 651,95 zł
Podstawa prawna: art. 85 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).
2. Dodatki do emerytur i rent

Wysokość dodatków do świadczeń emerytalno-rentowych od 1 marca 2010 r.:
dodatek pielęgnacyjny, za tajne nauczanie 181,10 zł
dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego całkowicie niezdolnego do pracy i samodzielnej egzystencji 271,65 zł
dodatek dla sieroty zupełnej 340,39 zł
dodatek kombatancki, świadczenie w wysokości dodatku kombatanckiego 181,10 zł
dodatek kompensacyjny 27,17 zł
świadczenie pieniężne dla byłych żołnierzy, górników oraz świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym - w zależności od od 9,08 zł
liczby pełnych miesięcy trwania pracy (od 1 do 19 miesięcy) do 172,08 zł
świadczenie pieniężne przysługujące cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych 593,28 zł
Podstawa prawna: art. 75 i 76 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϱϱ

3. Kwota bazowa
od 1 marca 2008 r. 2275,37 zł (Mon.Pol. Nr 13, poz. 140)
Podstawa prawna: art. 19 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227).
4. Renta socjalna
593,28 zł (od 1 marca 2010 r.)
Przychód stanowiący 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy (którego przekroczenie powoduje zawieszenie wypłaty renty
socjalnej):

od 1 grudnia 2009 r. do 28 lutego 2010 r. 934,20 zł
Podstawa prawna: ustawa z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2003 r., Nr 135, poz. 1268 z późn. zm.).
5. Tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn

Tablica jest podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia 2010 r. do dnia 31 marca 2011 r. oraz podstawą obliczenia przez Zakład
Ubezpieczeń Społecznych wysokości hipotetycznej emerytury.
Lata Miesiące
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
60 247,5 246,8 246,1 245,3 244,6 243,9 243,2 242,4 241,7 241,0 240,3 239,5
61 238,8 238,1 237,4 236,7 235,9 235,2 234,5 233,8 233,1 232,4 231,6 230,9
62 230,2 229,5 228,8 228,1 227,4 226,7 226,0 225,2 224,5 223,8 223,1 222,4
63 221,7 221,0 220,3 219,6 218,9 218,2 217,5 216,8 216,1 215,4 214,7 214,0
64 213,3 212,6 211,9 211,2 210,5 209,8 209,2 208,5 207,8 207,1 206,4 205,7
65 205,0 204,3 203,6 202,9 202,2 201,5 200,9 200,2 199,5 198,8 198,1 197,4
66 196,7 196,0 195,3 194,7 194,0 193,3 192,6 191,9 191,2 190,6 189,9 189,2
67 188,5 187,8 187,2 186,5 185,8 185,2 184,5 183,8 183,2 182,5 181,8 181,2
68 180,5 179,8 179,2 178,5 177,8 177,2 176,5 175,8 175,2 174,5 173,8 173,2
69 172,5 171,8 171,2 170,5 169,9 169,2 168,6 167,9 167,2 166,6 165,9 165,3
70 164,6 164,0 163,3 162,7 162,0 161,4 160,7 160,1 159,4 158,8 158,1 157,5
71 156,8 156,2 155,5 154,9 154,3 153,6 153,0 152,4 151,7 151,1 150,5 149,8
72 149,2 148,6 147,9 147,3 146,7 146,0 145,4 144,8 144,1 143,5 142,9 142,2
73 141,6 141,0 140,4 139,8 139,2 138,6 138,0 137,3 136,7 136,1 135,5 134,9
74 134,3 133,7 133,1 132,5 131,9 131,3 130,7 130,1 129,5 128,9 128,3 127,7
75 127,1 126,5 126,0 125,4 124,8 124,2 123,7 123,1 122,5 121,9 121,4 120,8
76 120,2 119,6 119,1 118,5 117,9 117,4 116,8 116,2 115,7 115,1 114,5 114,0
77 113,4 112,9 112,3 111,8 111,2 110,7 110,2 109,6 109,1 108,5 108,0 107,4

78 106,9 106,4 105,9 105,4 104,8 104,3 103,8 103,3 102,8 102,3 101,7 101,2
79 100,7 100,2 99,7 99,2 98,7 98,2 97,7 97,2 96,7 96,2 95,7 95,2
80 94,7 94,2 93,8 93,3 92,8 92,3 91,9 91,4 90,9 90,4 90,0 89,5
81 89,0 88,6 88,1 87,7 87,2 86,8 86,3 85,9 85,4 85,0 84,5 84,1
82 83,6 83,2 82,7 82,3 81,9 81,4 81,0 80,6 80,1 79,7 79,3 78,8
83 78,4 78,0 77,6 77,2 76,8 76,4 76,0 75,5 75,1 74,7 74,3 73,9
84 73,5 73,1 72,7 72,4 72,0 71,6 71,2 70,8 70,4 70,1 69,7 69,3
85 68,9 68,5 68,2 67,8 67,4 67,0 66,7 66,3 65,9 65,5 65,2 64,8
Podstawa prawna: ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U.2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) oraz Komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 2010 r. w sprawie
tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn (M.P. Nr 19, poz. 194).
6. Świadczenie przedemerytalne
841,17 zł (od 1 marca 2010 r.)
Kwoty przychodu wpływające na zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń i zasiłków przedemerytalnych w okresie rozliczeniowym od 1 marca 2009 r.:
dopuszczalna miesięczna kwota przychodu 1551,50 zł

graniczna miesięczna kwota przychodu 2172,10 zł
dopuszczalna roczna kwota przychodu 18 618,00 zł
graniczna roczna kwota przychodu 26 065,20 zł
Podstawa prawna: ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. Nr 120, poz. 1252).
7. Wysokość kwot przychodu powodujących zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń emerytów i rencistów
Kwoty równe 70% przeciętnego wynagrodzenia Kwoty równe 130% przeciętnego wynagrodzenia miesięcz-
miesięcznego: nego:
od 1 czerwca 2009 r. 2230,00 zł od 1 czerwca 2009 r. 4141,30 zł
od 1 września 2009 r. 2157,10 zł od 1 września 2009 r. 4006,00 zł
od 1 grudnia 2009 r. 2179,70 zł od 1 grudnia 2009 r. 4048,10 zł
od 1 marca 2010 r. 2270,60 zł od 1 marca 2010 r. 4216,70 zł
od 1 czerwca 2010 r. 2321,50 zł od 1 czerwca 2010 r. 4311,30 zł
od 1 września 2010 r. 2238,50 zł od 1 września 2010 r. 4157,30 zł
Nie zmniejsza się ani nie zawiesza w razie osiągania przychodu następujących świadczeń:
• rent inwalidy wojennego i rent rodzinnych po tym inwalidzie,
• rent inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy powstała w związku ze służbą wojskową i rent rodzinnych po tym inwalidzie.
Od 1 stycznia 1999 r. zawieszeniu ani zmniejszeniu bez względu na wysokość osiąganego przychodu nie podlegają emerytury osób, które osiągnęły wiek: 60
lat kobiety, 65 lat mężczyźni.
W pozostałych przypadkach osiąganie przychodu nieprzekraczającego 70% kwoty przeciętnego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ogłoszonego przez
prezesa GUS, nie powoduje zmniejszenia świadczeń.
W przypadku gdy przychód osiągany przez świadczeniobiorcę przekroczy 70% przeciętnego wynagrodzenia, ale będzie niższy niż 130% przeciętnego wyna-
grodzenia - emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rodzinna dla jednej osoby ulegną zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak
niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia (ustalaną przy kolejnych waloryzacjach), tj.: od 1 marca 2010 r.:
488,67 zł emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy

366,53 zł renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
415,39 zł renta rodzinna dla jednej osoby
Zawieszeniu ulegają emerytury i renty świadczeniobiorców, którzy osiągnęli przychód przekraczający 130% przeciętnego wynagrodzenia.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϱϳ

VIII. ZASIŁEK DLA BEZROBOTNYCH OD 1 STYCZNIA 2010 r.

80% kwoty zasiłku 100% kwoty zasiłku 120% kwoty zasiłku
Okres (okres uprawniający do zasiłku (okres uprawniający do zasiłku (okres uprawniający do zasiłku
wynosi mniej niż 5 lat) wynosi od 5 lat do 20 lat) wynosi co najmniej 20 lat)
w okresie pierwszych trzech miesięcy 593,70 zł 742,10 zł 890,60 zł
w okresie kolejnych miesięcy 466,20 zł 582,70 zł 699,30 zł
Zasiłki dla bezrobotnych przyznane przed 1.01.2010 r. są wypłacane w wysokości i przez okres wynikający z dotychczasowych przepisów (po waloryzacji
w wysokości 595,20 zł).
Podstawa prawna: ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm., Mon.Pol. z 2010 r. Nr 41, poz. 594 i 595.).
IX. ŚWIADCZENIA Z POMOCY SPOŁECZNEJ

Rodzaj świadczenia Od 1.10.2006 r. (wysokość w zł)
Zasiłek stały nie mniej niż 30,00;
nie więcej niż 444,00
Zasiłek okresowy dla osoby samotnej nie mniej niż 20,00;
nie więcej niż 418,00
Świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych
od 446,00 zł do 1175,00 zł
z nauką języka polskiego dla uchodźców
Podstawa prawna:
• ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.);
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2009 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U. Nr 127, poz. 1055).
Kryteria dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy społecznej

Wyszczególnienie Od 1 października 2006 r. (w zł)
Wysokość dochodu uprawniająca do świadczeń z pomocy społecznej
nie może przekroczyć:
dla osoby samotnie gospodarującej 477,00
na osobę w rodzinie 351,00
Wartość dochodu odpowiadająca dochodowi miesięcznemu z
207,00
1 ha przeliczeniowego wynosi
Kwota stanowiąca podstawę ustalenia pomocy pieniężnej:
na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego
w rodzinie zastępczej
1647,00
na usamodzielnienie
kontynuowanie nauki
na zagospodarowanie w formie rzeczowej
Podstawa prawna: rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2009 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (Dz.U.
Nr 127, poz. 1055).

WƌĞŶƵŵĞƌĂƚĂ
W celu zamówienia prenumeraty należy wpłacić odpowiednią kwotę na

nasze konto przekazem lub przelewem bankowym oraz potwierdzić ten
fakt w redakcji.
CENNIK i REGULAMIN
Po złożeniu zamówienia przez Internet wpłaty należy dokonać na
rachunek: PRENUMERATY
Wydawnictwo Ubezpieczeń Sp. z o.o.;
00-710 Warszawa, ul. Idzikowskiego 2A drukowana +
drukowana elektroniczna
BANK PEKAO S.A. Warszawa elektroniczna
32 1240 6319 1111 0000 4781 0910 roczna 347 zł 379 zł 257 zł
Proponujemy także wskazanie z imienia i nazwiska osoby, na ręce której
przesyłany będzie miesięcznik. póroczna 186 zł 202 zł 128 zł
Po dokonaniu wpłaty wystawiamy fakturę, którą wysyłamy pocztą. kwartalna 93 zł 102 zł 64 zł
Po zakończeniu prenumeraty dokonujemy jej automatycznego prze-
dłużenia na kolejny, wcześniej zadeklarowany pierwszą wpłatą okres, Wersja drukowana
co następuje poprzez wystawienie faktury na następny okres.
liczba egzemplarzy
Automatycznego przedłużenia prenumeraty nie dokonamy po pisemnej prenumeraty
kwartalna półroczna roczna
dyspozycji rezygnacji z następnych okresów.
Przy zamawianiu prenumeraty wstecznej (minimum kwartalnej), 1 93 zł 186 zł 347 zł
stosujemy ceny podane w tabeli. 75 zł 150 zł 268 zł
2 i więcej
Przykładowo: Cena rocznej prenumeraty 1 egzemplarza od numeru × liczba egzemplarzy × liczba egzemplarzy × liczba egzemplarzy
styczniowego zamówiona we wrześniu wynosi 347 zł.

Zamówione egzemplarze pisma wysyłamy pocztą na koszt naszego wy- Cena jednego egzemplarza wynosi 30 zł – wykupując prenumeratę roczną w redakcji,
dawnictwa. zapłacisz 28,90 zł za jeden numer
Gwarantujemy wysyłanie wszystkich zamówionych numerów przez
pierwszy zadeklarowany okres bez konieczności dopłat, w przypadku System prenumeraty elektronicznej obsługuje e-kiosk.pl.
zmiany ceny miesięcznika. Więcej informacji na temat prenumeraty elektronicznej znajdziecie Państwo na stronie
Wszelkie pytania i wątpliwości prosimy kierować: www.e-przeglad.pudc.pl
• na kartkach pocztowych pod adres korespondencyjny podany wyżej,
• faksem: 022 / 810 80 04,
• lub pocztą elektroniczną: wydawnictwo@pudc.pl
Aby uruchomić prenumeratę elektroniczną należy podać adres e-mail

Zamawiam prenumeratę
[ ] roczną drukowaną (12 numerów) [ ] roczną elektroniczną (12 numerów)

Zamów prenumeratę:
[ ] półroczną drukowaną (6 numerów) [ ] półroczną elektroniczną (6 numerów)
[ ] kwartalną drukowaną (3 numery) [ ] kwartalną elektroniczną (3 numery)
fax: 22 / 810 80 04
wydawnictwo@pudc.pl
Prenumeratę drukowaną + elektroniczną: [ ] roczną ; [ ] półroczną; [ ] kwartalną
http://www.pudc.pl
Wydawnictwo
Od numeru: Nr........... /2010 Liczba egzemplarzy:
Ubezpieczeń
suma zamówienia: Sp. z o. o.
Powyższą kwotę sumy zamówienia wpłaciliśmy na konto Wydawnictwa w dniu: ul. Idzikowskiego 2A
00-710 Warszawa
Imię i nazwisko adresata prenumeraty e-mail
nazwa instytucji
nazwa instytucji
* Niniejszym upoważniam Wydawnictwo
Ubezpieczeń Sp. z o. o. do wystawienia faktury
VAT bez podpisu odbiorcy. Wyrażam zgodę na
adres kod pocztowy
przetwarzanie danych osobowych dla celów
realizacji prenumeraty, a także o informowaniu
o nowych publikacjach i usługach oferowa-
telefon fax nych przez wydawnictwo. Podawanie danych
osobowych dla ww. potrzeb ma charakter
dobrowolny. Każdemu przysługuje prawo
do wglądu do swoich danych osobowych
NIP podpis* i ich poprawienia.
Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϱϵ

ǁǁǁ͘ƉƌŽĨĞƐũŽŶĂůŶĞŬĂĚƌǇ͘Ɖů
dĞů͗͘ϮϮͬϴϭϬϴϬϬϬ&Ăǆ͗ϮϮͬϴϭϬϴϬϬϰ
<Zd'BK^E/E^<K>E/ȗ
K^B&<^DEEhDZϬϮϮͬϴϭϬϴϬϬϰ
ŐųĂƐǌĂŵǇƐǁſũƵĚǌŝĂųǁƐǌŬŽůĞŶŝƵͣ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͟
ǁĚŶŝƵ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ƌ͘ǁ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘;ŬŽĚƐǌŬŽůĞŶŝĂ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ͳ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ͳ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Ϳ
ĚĂƚĂƐǌŬŽůĞŶŝĂ ŵŝĞũƐĐŽǁŽƑđ ŬŽĚƐǌŬŽůĞŶŝĂ
:ĞƐƚĞŵƉƌĞŶƵŵĞƌĂƚŽƌĞŵŵŝĞƐŝħĐǌŶŝŬĂ
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ WƌǌĞŐůČĚhďĞǌƉŝĞĐǌĞŶŝŽǁǇĚůĂŝĞďŝĞ
/ŵŝħŝŶĂǌǁŝƐŬŽƵĐǌĞƐƚŶŝŬĂ;ĨŽƌŵƵůĂƌǌǁǇƉĞųŶŝĂđĚƌƵŬŽǁĂŶǇŵŝůŝƚĞƌĂŵŝͿ
ͲƵƉŽǁĂǏŶŝĂŵŶŝĞƚŽĚŽƐŬŽƌǌǇƐƚĂŶŝĂǌƉƌŽŵŽĐǇũŶĞũĐĞŶǇ
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ EƵŵĞƌŬĂƌƚǇƉƌĞŶƵŵĞƌĂƚŽƌĂƚŽ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘
/ŵŝħŝŶĂǌǁŝƐŬŽĚƌƵŐŝĞŐŽ;ũĞƑůŝũĞƐƚͿƵĐǌĞƐƚŶŝŬĂ
<ǁŽƚħ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ǌųƉƌǌĞŬĂǏĞŵǇŶĂŬŽŶƚŽ͗
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘
EĂǌǁĂĮƌŵǇ;ŝŶƐƚǇƚƵĐũŝͿ tǇĚĂǁŶŝĐƚǁŽhďĞǌƉŝĞĐǌĞŷ^Ɖ͘ǌŽ͘Ž͘
Ƶů͘/ĚǌŝŬŽǁƐŬŝĞŐŽϮ͖ϬϬͲϳϭϬtĂƌƐǌĂǁĂǁďĂŶŬƵWĞŬĂŽ^͘͘
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ϬϳϭϮϰϬϲϯϭϵϭϭϭϭϬϬϭϬϮϲϭϴϲϱϯϰ
EĂǌǁĂĮƌŵǇ;ŝŶƐƚǇƚƵĐũŝͿĐ͘Ě͘
WŽŽƚƌǌǇŵĂŶŝƵĚƌŽŐČĞͲŵĂŝůůƵďƚĞůĞĨŽŶŝĐǌŶŝĞƉŽƚǁŝĞƌĚǌĞŶŝĂ
ŽƉƌǌǇũħĐŝƵǌŐųŽƐǌĞŶŝĂŶĂƐǌŬŽůĞŶŝĞ͘
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘
hůŝĐĂ KƑǁŝĂĚĐǌĂŵǇ͕ǏĞũĞƐƚĞƑŵǇƉųĂƚŶŝŬĂŵŝsd
E/W͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ ŝƵƉŽǁĂǏŶŝĂŵǇtǇĚĂǁŶŝĐƚǁŽhďĞǌƉŝĞĐǌĞŷ^Ɖ͘ǌŽ͘Ž͘
<ŽĚ DŝĞũƐĐŽǁŽƑđ
ĚŽǁǇƐƚĂǁŝĂŶŝĂĨĂŬƚƵƌsdďĞǌŶĂƐǌĞŐŽƉŽĚƉŝƐƵ
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘Λ͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘
ĞͲŵĂŝů
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘
͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘͘ WŽĚƉŝƐŝƉŝĞĐǌħđĮƌŵŽǁĂΎ
dĞůĞĨŽŶ &Ăǆ ΎtǇƌĂǏĂŵǌŐŽĚħŶĂƉƌǌĞƚǁĂƌǌĂŶŝĞĚĂŶǇĐŚŽƐŽďŽǁǇĐŚĚůĂĐĞůſǁŽƌŐĂŶŝǌĂĐũŝƐǌŬŽůĞŶŝĂ͕ĂƚĂŬǏĞŽŝŶͲ
ĨŽƌŵŽǁĂŶŝƵŽŶŽǁǇĐŚƉƵďůŝŬĂĐũĂĐŚŝƵƐųƵŐĂĐŚŽĨĞƌŽǁĂŶǇĐŚƉƌǌĞǌǁǇĚĂǁŶŝĐƚǁŽ͘WŽĚĂǁĂŶŝĞĚĂŶǇĐŚ
ŽƐŽďŽǁǇĐŚĚůĂǁǁ͘ƉŽƚƌǌĞďŵĂĐŚĂƌĂŬƚĞƌĚŽďƌŽǁŽůŶǇ͘<ĂǏĚĞŵƵƉƌǌǇƐųƵŐƵũĞƉƌĂǁŽĚŽǁŐůČĚƵĚŽ
ƐǁŽŝĐŚĚĂŶǇĐŚŽƐŽďŽǁǇĐŚŝŝĐŚƉŽƉƌĂǁŝĞŶŝĂ͘
tZhE</h^dE/dt
Ïǣ Ïǣ
ÏǤ ÏäĂ©
ǣ
ȂÏǡ ȋ͛Ȍ×¦
ȂÏǡ Ǥ
ȂǡÏǡǤǡ ×
ȂȋǤǤ͕͖Ǥ͔͗Ȍǡ Ǥ
Ȃ¸ǡ¸ǡǤ ×ǣ
¸×Ā
¸¸©ǣ Ǥ͙͔Ψ
×Ǥ ÏǤ
͝Ǥ͔͗Ȃ͕͔Ǥ͔͔Ǥ¸¦¸͕͔Ǥ͔͔Ǥ äǣ
ÑȂ͕͙Ǥ͔͔Ǥ
ÑǤ
Ǥ
Ï¦Ǥ
Ïä͛Ǥ

Pazdziernik Free

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pazdziernik Free

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

wersja elektroniczna: www.pudc.

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭ

KOLEGIUM REDAKCYJNE SPIS TREŚCI

WYDAWCA EMERYTURY I RENTY

str. 41 ORZECZNICTWO SĄDOWE

str. 43 PRZEPISY I WYJAŚNIENIA

str. 45 KWOTY I WSKAŹNIKI

2 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

PRZEDAWNIENIE NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯ

4 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϱ

6 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

interesowanie przedsiębiorcy zawie- ewidencję działalności gospodarczej) przedsiębiorca może przystąpić do

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϳ

8 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przez jaki okres pracodawca powinien przechowywać dokumenty ubezpieczeniowe przekazane do

Czy należy wyrejestrowywać członków rodziny ubezpieczonego zgłoszonych do ubezpieczenia

Jeżeli osoba zgłoszona do ubezpie- z ubezpieczeń/ubezpieczenia na for- Podstawa prawna:

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϵ

Zatrudniłem pracownika od 23 sierpnia 2010 r., ale w sierpniu nie wypłaciłem mu wynagrodzenia

10 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Czy praktykant zatrudniony na praktyki absolwenckie zgodnie z ustawą o praktykach absolwenc-

Wspólnicy spółki komandytowej objęci są obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym i zdrowot-

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϭ

Czy cudzoziemka nieposiadająca ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce może uzyskać bezpłatne

Czy badanie krwi przysługuje ubezpieczonemu zawsze bezpłatnie?

12 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

niezbędne w procesie leczenia. W sytu- od lekarza ubezpieczenia zdrowotne- Podstawa prawna:

Kto jest uprawniony do korzystania ze świadczeń zdrowotnych poza kolejnością?

Czy członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega obowiązkowemu ubezpie-

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϯ

Byłam wraz z dziećmi zgłoszona do ubezpieczenia zdrowotnego za pośrednictwem pracodawcy

14 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϱ

16 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϳ

Zawarliśmy z własnym pracownikiem umowę zlecenia na okres od 1 czerwca 2010 r. do 31 paździer-

18 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

uwzględnić wynagrodzenie zasadnicze

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϭϵ

20 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϭ

22 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

KOMPLETOWANIE WNIOSKU O PRZYZNANIE

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϯ

24 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϱ

agencyjnej zakłady gastrono- współpracujących – za okres od szy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia

SKARGA O STWIERDZENIE NIEZGODNOŚCI

26 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϳ

28 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 Ϯϵ

30 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϭ

Jestem „wcześniejszym” emerytem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, z wynagrodzeniem

32 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϯ

tego, że przebywała na urlopie wycho- Pracodawca, wypełniając formularz Podstawa prawna:

ZMIANA WARUNKÓW UMOWY O PRACĘ

Istota porozumienia Na mocy porozumienia stron rozważenie złożonej propozycji i podję-

34 Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010

Przegląd Ubezpieczeniowy dla Ciebie • październik 2010 ϯϱ