dr Mirosław Wójtowicz „Geografia Rosji”

Zakład Geografii Regionalnej 2007/2008

Instytut Geografii
Akademia Pedagogiczna w Krakowie

Wykład 12. Handel zagraniczny Rosji.

 Zmiany w handlu zagranicznym Rosji:
¾ Rozpad ZSRR w 1991 r. spowodował załamanie organizacji gospodarczej w
obrębie byłego ZSRR oraz państw RWPG.
¾ Upadek scentralizowanej gospodarki oraz przerwanie ustalonych we
wcześniejszym okresie powiązań gospodarczo-handlowych doprowadził do
gwałtownego załamania wymiany handlowej Rosji ze swoimi najbliższymi
partnerami.
¾ Utrzymująca się na początku lat 90. XX wieku recesja gospodarcza w
powiązaniu z dewaluacją rubla i zmniejszeniem produkcji przemysłowej
spowodowały znaczne ograniczenie wymiany handlowej z zagranicą.
¾ W 1993 r. wielkość obrotów handlu zagranicznego spadła o 45,8% w
porównaniu z 1990 r., co było odzwierciedleniem ogólnego załamania
gospodarczego w Rosji.
¾ Wraz z poprawą sytuacji gospodarczej w latach 1994-1997 odnotowano wzrost
wielkości obrotów handlu zagranicznego o 36,1%.
¾ Kolejny spadek obrotów wymiany towarowej przypadka na lata 1998-1999 i
wiąże się z kryzysem finansowym i gospodarczym w Rosji. Wielkość obrotów w
1999 r. jest o 28,5% mniejsza w porównaniu z 1997 r.
¾ Od 2000 r. obserwujemy stały wzrost wielkości obrotów w handlu
zagranicznym. W 2006 r. było one o 406,6% większe w porównaniu do 1999 r.
Zmiany wielkości obrotów handlu zagranicznego Rosji w latach 1990-2006
 Zmiany wielkości importu i eksportu Rosji w latach 1990-2006

Szczególnie dynamicznie wzrasta wartość eksportu. W latach 1999-2006 zwiększył

się on o 402,2%, podczas gdy wartość importu wzrosła o 414,9%.
 Zmiany wielkości salda wymiany handlowej Rosji w latach 1990-2006

Wraz ze wzrostem wielkości eksportu w ostatnich latach gwałtownie wzrasta także

dodatnie saldo wymiany handlowej Rosji.
W 2006 r. wynosiło ono blisko 141 mld $ i było o 832,5% większe w porównaniu do
1998 r.
Struktura towarowa eksportu Rosji:
Struktura towarowa importu Rosji:
Rosja zmiany wielkości eksportu ropy naftowej, gazu ziemnego
i produktów ropopochodnych w latach 1996-2006
Rosja – handel zagraniczny węglem kamiennym w latach 1996-2006
Rosja – handel zagraniczny drewnem i jego produktami
Rosja handel zagraniczny meblami drewnianymi i ich częściami
 Rosja – import głównych produktów żywnościowych

W latach 2000-2006:
• import mięsa (bez drobiowego) wzrósł z 517 tys. t do 1412 tys. t (273,1%)
• import mięsa drobiowego wzrósł z 694 tys. t do 1283 tys. t (184,9%)
• import napojów alkoholowych i bezalkoholowych wzrósł z 562 mln USD
do 1508 mln USD (268,3%)
Rosja – eksport i import zbóż
Rosja – import i eksport ryb oraz owoców morza
Rosja – import i eksport napojów alkoholowych
Rosja – import i eksport maszyn i urządzeń
 Rosja – import i eksport samochodów i pojazdów

Rozwój gospodarczy i poprawa sytuacji materialnej ludności wpływają na gwałtowny

wzrost importu samochodów osobowych do Rosji. W latach 2000-2006 import
wzrósł o 1467,2% z 71,7 tys. sztuk do 1052,0 tys. sztuk.
 Rosja – geograficzna struktura międzynarodowej wymiany handlowej

¾ Od rozpadu ZSRR statystyka rosyjska wyróżnia dwa rodzaje handlu

zagranicznego – z tzw. bliższą zagranicą, czyli państwami WNP (Ukraina,
Białoruś, Kazachstan, Armenia, Gruzja, Azerbejdżan, Mołdawia, Uzbekistan,
Kirgistan, Turkmenistan, Tadżykistan) oraz tzw. dalszą zagranicą, czyli
pozostałymi krajami świata.
¾ Wraz z upływem czasu coraz bardzie maleje znaczenie wymiany towarowej z
państwami WNP podczas gdy wzrasta wymiana z pozostałymi krajami świata.
Świadczyć to może o spadku znaczenia powiązań gospodarczych będących
pozostałością po gospodarce ZSRR.
¾ Udział państw tzw. dalszej zagranicy w ogólnej wartości rosyjskiego eksportu
w latach 1995-2006 wzrósł z 81,5% do 86,0%.
¾ Udział państw WNP w ogólnej wartości rosyjskiego eksportu spadł z 18,5%
do 14,0% w latach 1995-2006.
¾ Udział państw tzw. dalszej zagranicy w ogólnej wartości importu do Rosji w
latach 1995-2006 wzrósł z 70,9% do 83,8%.
¾ Udział państw WNP w ogólnej wartości importu do Rosji w latach 1995-2006
spadł z 29,1% do 16,2%.
Rosja – wymiana handlowa z państwami tzw. bliższej i dalszej zagranicy
w latach 1996-2006
 Główni partnerzy handlowi Rosji w 2006 r.

EKSPORT IMPORT
% ogólnej % ogólnej
PAŃSTWA PAŃSTWA
wartości wartości
Holandia 11,9 Niemcy 13,4
Włochy 8,3 Chiny 9,4
Niemcy 8,1 Japonia 5,6
Chiny 5,2 USA 4,6
Turcja 4,8 Francja 4,2
Szwajcaria 4,0 Włochy 4,1
Polska 3,8 Finlandia 2,9
Wlk. Brytania 3,4 Wlk. Brytania 2,7
Finlandia 3,1 Polska 2,5
USA 3,0 Holandia 1,9
OGÓŁEM 55,6 OGÓŁEM 51,3
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Russia in figures – 2007.
Literatura uzupełniająca:
Szot Z., (red.), 1996, Geografia gospodarcza Rosji, PWE, Warszawa, Rozdz. 8
Handel zagraniczny, s. 140-148.

Konończuk W., 2007, Fiasko integracji. WNP i inne organizacje międzynarodowe

na obszarze poradzieckim 1991-2006, Prace Ośrodka Studiów Wschodnich, nr. 26,
Warszawa. www.osw.waw.pl (na CD-ROM)